การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... ·...

21
การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560) 1 การเลี้ยงไก่ไข่ บทที8 การเลี้ยงไก่ไข่ ไก่ไข่ที่เลี้ยงในปัจจุบันได้รับการพัฒนาสายพันธุ์ให้มีผลผลิตไข่สะสมไม่ต่ากว่า 300 ฟอง/ตัว ซึ่ง มากกว่าในอดีตมากและเริ่มให้ผลผลิตไข่เร็วขึ้น ดังนั้นผู้เลี้ยงจึงต้องมีการปรับปรุงวิธีการเลี้ยง การ จัดการและด้านโภชนนการเพื่อให้ไก่ไข่นั้นสามารถให้ผลผลิตสูงที่สุดตามศักยภาพของสายพันธุ์ที่ได้รับ การปรับปรุงมา การเลี้ยงและการจัดการไก่ไข่แบ่งออกได้เป็น 2 ระยะ ได้แก่ การเลี้ยงและการจัดการไก่ ในระยะเจริญเติบโต (Growing period) และการเลี้ยงและการจัดการไก่ในระยะให้ไข่ (Laying period) การเลี้ยงไก่ในระยะเจริญเติบโต ไก่ไข่ระยะก่าลังเจริญเติบโตมักจะเรียกรวม ๆ ว่า ไก่ไข่รุ่นทดแทน (Replacement pullet หรืออาจจะใช้ค่าว่าไก่ไข่รุ่น (Pullet) อย่างเดียวก็ได้ ซึ่งจะรวมถึงการเลี้ยงและการจัดการในระยะกก ระยะไก่รุ่น และระยะไก่รุ่นก่อนไข่ การเลี้ยงไก่ไข่รุ่นมีทั้งที่เป็นการเลี้ยงบนพื้นและการเลี้ยงบนกรง การ เลี้ยงและการจัดการไก่ไข่รุ่นบนพื้นจะมีวิธีการจัดการคล้ายกับการเลี้ยงไก่กระทง ในบทนี้จะกล่าวถึงการ เลี้ยงและการจัดการไก่ไข่รุ่นบนกรงเป็นหลัก การเลี้ยงไก่ระยะกกและระยะไก่รุ่น (Brooding and growing) การเลี้ยงไก่ไข่รุ่นบนกรงจะมีวิธีการเลี้ยง 3 รูปแบบดังนี1. กกลูกไก่บนพื้น (0-6 สัปดาห์) ระยะไก่รุ่นจะเลี้ยงบนกรง (6-18 สัปดาห์) 2. กกบนกรงกกแล้วย้ายไปยังโรงเรือนไก่รุ่นโดยจะมีการเลี้ยงอยู่บนกรง 3. กกและเลี้ยงไก่รุ่นบนกรงภายในโรงเรือนเดียวกัน ขนาดกรง ขนาดและลักษณะของกรงเลี้ยงไก่ไข่รุ่นในปัจจุบันได้มีการพัฒนาให้เหมาะสมส่าหรับไก่และ สะดวกในการจัดการ ซึ่งจะมีความแตกต่างกันตามบริษัทผู้ผลิต อย่างไรก็ตาม กรงจะต้องมีความสูง เพียงพอที่ไก่จะยืนแล้วรู้สึกสบายไม่อึดอัด โดยทั่วไปความสูงของกรงกก-ไก่รุ่นจะมีความสูงประมาณ 14-16 นิ้ว ( 31-41 เซนติเมตร) ความกว้างและความลึกของกรงขึ้นกับความเหมาะสม ขนาดกรงที่มี จ่าหน่ายในปัจจุบันเช่น - กว้าง x ลึก = 14 x 20 นิ้ว - กว้าง x ลึก = 24 x 24 นิ้ว

Upload: others

Post on 23-Jun-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

1 การเลยงไกไข

บทท 8 การเลยงไกไข

ไกไขทเลยงในปจจบนไดรบการพฒนาสายพนธใหมผลผลตไขสะสมไมตากวา 300 ฟอง/ตว ซง

มากกวาในอดตมากและเรมใหผลผลตไขเรวขน ดงนนผเลยงจงตองมการปรบปรงวธการเลยง การจดการและดานโภชนนการเพอใหไกไขนนสามารถใหผลผลตสงทสดตามศกยภาพของสายพนธทไดรบการปรบปรงมา การเลยงและการจดการไกไขแบงออกไดเปน 2 ระยะ ไดแก การเลยงและการจดการไกในระยะเจรญเตบโต (Growing period) และการเลยงและการจดการไกในระยะใหไข (Laying period) การเลยงไกในระยะเจรญเตบโต ไกไขระยะกาลงเจรญเตบโตมกจะเรยกรวม ๆ วา ไกไขรนทดแทน (Replacement pullet หรออาจจะใชคาวาไกไขรน (Pullet) อยางเดยวกได ซงจะรวมถงการเลยงและการจดการในระยะกก ระยะไกรน และระยะไกรนกอนไข การเลยงไกไขรนมทงทเปนการเลยงบนพนและการเลยงบนกรง การเลยงและการจดการไกไขรนบนพนจะมวธการจดการคลายกบการเลยงไกกระทง ในบทนจะกลาวถงการเลยงและการจดการไกไขรนบนกรงเปนหลก การเลยงไกระยะกกและระยะไกรน (Brooding and growing) การเลยงไกไขรนบนกรงจะมวธการเลยง 3 รปแบบดงน 1. กกลกไกบนพน (0-6 สปดาห) ระยะไกรนจะเลยงบนกรง (6-18 สปดาห) 2. กกบนกรงกกแลวยายไปยงโรงเรอนไกรนโดยจะมการเลยงอยบนกรง 3. กกและเลยงไกรนบนกรงภายในโรงเรอนเดยวกน ขนาดกรง ขนาดและลกษณะของกรงเลยงไกไขรนในปจจบนไดมการพฒนาใหเหมาะสมสาหรบไกและสะดวกในการจดการ ซงจะมความแตกตางกนตามบรษทผผลต อยางไรกตาม กรงจะตองมความสงเพยงพอทไกจะยนแลวรสกสบายไมอดอด โดยทวไปความสงของกรงกก -ไกรนจะมความสงประมาณ 14-16 นว (31-41 เซนตเมตร) ความกวางและความลกของกรงขนกบความเหมาะสม ขนาดกรงทมจาหนายในปจจบนเชน - กวาง x ลก = 14 x 20 นว - กวาง x ลก = 24 x 24 นว

Page 2: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

2 การเลยงไกไข

- กวาง x ลก = 24 x 30 นว - กวาง x ลก = 30 x 28 นว กรงขนาดนสามารถกกลกไกไดตงแต 15-35 ตว/กรง ในชวง 4 สปดาหแรก และในระยะไกรน

สามารถเลยงไกตงแต 8-18 ตว/กรง พนกรง 1. วสด (Material) วสดทาพนกรงแบงออกเปน 2 แบบ ดงน 1.1. พนตาขายหรอพนลวดถก (Welded wire fabric) มขนาดชองตาขาย 0.5 x 2 นว (1.3 x 5.1 ซม.) หรอขนาด 1 x 1 นว (2.5 x 2.5 ซม.) ขนาดของลวดตาขายจะตองไมนอยกวา 14 เกจ (Gauge) ถาหากพนกรงมชองตาขายกวางกวา 1 นว ควรจะใชกระดาษปพนกรงในระยะ 2 สปดาหแรก เพอมใหเทาลกไกตงรองตาขายกได 1.2. ตาขายพลาสตก (Plastic) พนตาขายพลาสตกอาจทาจากวสดทเปนพลาสตกลวน ๆ หรอตาขายโลหะทเคลอบดวยพลาสตกเพอปองกนการเกดสนมและการกดกรอนเนองจากมมลสะสม 2. ความลาดเท (Slope of floor) กรงสาหรบกกลกไกไมจาเปนตองใหมความลาดเอยง 3. ดานหนากรง (Front of cage) ดานหนาของกรงมกจะเปนทวางอปกรณใหอาหาร ชองดานหนาควรจะออกแบบใหสามารถปรบขนาดความกวางไดเพอปองกนไมใหลกไกลอดออกมานอกกรงไดในขณะยงเลกอย ในขณะทเมอไกใหญขนกยงสามารถลอดคอออกมาจกกนอาหารดานหนาของกรงไดดวย 4. ประตกรง (Gates) ประตปดเปดกรงควรจะตองตดตงใหอยดานหนาของกรง ขนาดประตควรจะกวางพอทจะจบไกเขาออกไดอยางสะดวก 5. อปกรณใหนา (Waterers) อปกรณใหนามกจะใชแบบนปเปล และแบบถวย (Cup) อปกรณใหนาจะตองสามารถปรบระดบความสงตาไดเพอใหเหมาะสมกบการเจรญเตบโตของไกแตละชวงอาย 6. อปกรณใหอาหาร (Feeder) อปกรณใหอาหารมกจะใชแบบรางวางไวดานหนากรงและมกใชระบบขนสงอาหารดวยเกลยวสวาน (Auger) แบบสายพานเหลก (Chain) หรอกระพอสงอาหาร (Hopper) ในระยะไกเลกจะตองใชรางอาหารขนาดเลกหรอถาดอาหารวางไวในกรงแลวใหอาหารดวยมอ เมอไกโตขนจงเปลยนมาใหอาหารระบบรางทวางไวหนากรง

Page 3: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

3 การเลยงไกไข

การกกลกไกและเลยงไกรนบนกรงแตอยคนละโรงเรอน การเลยงลกไกระบบน จะมการกกลกไกในกรงกกทตดตงระบบการใหความรอน ขนาดตาขาย อปกรณใหนาและอาหารมาใหมขนาดเหมาะสมสาหรบไกเลก เมอไกโตขนกจะยายไปยงอกโรงเรอนหนงทมกรงและอปกรณใหนาและอาหารขนาดใหญกวา ระบบนมขอดและขอเสยดงน ขอด 1. ใชพนทไดอยางมประสทธภาพมากกวาการเลยงไกแบบกกและไกรนบนกรงเดยวกน โดยเฉพาะเมอเลยงไกบนกรงหลาย ๆ ชน 2. สามารถทาความสะอาดโรงเรอน กรง และอปกรณตาง ๆ ไดสะดวก 3. ตนทนในการกกลกไกจะตากวา เนองจากภายในโรงเรอนสามารถกกลกไกไดมากกวา เมอไกโตขนกสามารถยายไปยงโรงเรอนไกรนไดมากกวา 1 โรงเรอน ขอเสย 1. มการเคลอนยายไกทาใหเกดความเครยดได และเปนการเพมตนทนเนองจากการเคลอนยายไกจากโรงเรอนหนงไปยงอกโรงเรอนหนง หรอจากฟารมหนงไปยงอกฟารมหนง 2. มชวงเวลาทไมไดใชโรงเรอนนานกวา โดยเฉพาะอยางยงโรงเรอนกกลกไก การกกลกไกและเลยงไกรนในโรงเรอนเดยวกน ระบบนจะเลยงไกอยในโรงเรอนเดยวกนตงแตแรกเกดจนกระทงอายประมาณ 18 สปดาห หรอจนกวาจะยายไปยงโรงเรอนไกไข การเรมตนเลยงมกจะเรมตนกกลกไกในกรงชนท 1-2 เมอไกโตขนหรอมอายประมาณ 4 สปดาหกจะยายไปยงกรงทเหลอดานบน จานวนกรงทงหมดและขนาดของกรงจะตองเพยงพอกบความตองการของไกเมอโตขน หรออกนยหนง จานวนไกทเลยงในระยะกกจะตองคานวณใหพอดกบจานวนไกทสามารถเลยงไดเมอไกโตขน ถาหากเลยงไกในระยะไกรนหนาแนนเกนไปอาจจะทาใหนาหนกตวและสมรรถภาพดอยลง ขอด 1. ไมตองเคลอนยายไกไปยงโรงเรอนอนจงไมทาใหเกดความเครยด 2. มระยะพกเลา (Down time) สนกวาระบบอน 3. ใชแรงงานในการเลยงนอยกวา เนองจากการทาวคซนและการตดปากสามารถทาไดในขณะททาการยายกรงในชวงอาย 4 สปดาห ขอเสย 1. คากอสรางโรงเรอนสงกวา เนองจากจะตองมอปกรณตาง ๆ ทเหมาะสมสาหรบการกก การเลยงไกเลก และการเลยงไกใหญภายในโรงเรอนเดยวกน

Page 4: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

4 การเลยงไกไข

2. ประสทธภาพการใชพลงงานในการกกจะตากวา เนองจากในระยะกกมกจะเลยงไกหนาแนนตากวาการกกในโรงเรอนทออกแบบมาเพอการกกลกไกโดยเฉพาะ 3. การใชงานเครองกกจะไมคมคา เนองจากเครองกกจะใชในไกอายนอยเทานน ซงปกตจะใชเพยง 3-4 สปดาหแรกเทานน หลงจากทไกโตขนกจะไมไดใชอกเลยจงทาใหเสยโอกาสในการใชงาน การจดการลกไกในกรง ความตองการพนทการเลยง อปกรณใหนาและอปกรณใหอาหาร ความตองการพนทการเลยง พนทอปกรณใหนาและอาหารจะแตกตางกนตามสายพนธของไกและขนาดลาตว ความตองการพนทการเลยง อปกรณใหนาและอาหารดงแสดงในตารางท 1 ตารางท 8.1 ความตองการพนทการเลยง อปกรณใหนาและอปกรณใหอาหารสาหรบไกไขทเลยงบน

กรง อาย 0-5 สปดาห อาย 6-18 สปดาห

ตร. นว ตร. ซม. ตร. นว ตร. ซม. พท.การเลยง/ตว ไกเลกฮอรนขาว 24 155 45 290 ไกไขสนาตาล 28 181 54 348 พท.การใหอาหาร/ตว ไกเลกฮอรนขาว 2.0 5.1 2.5 6.4 ไกไขสนาตาล 2.2 5.6 2.7 6.9 พท.การใหนา/ตว ไกเลกฮอรนขาว 0.75 1.9 1.0 2.5 ไกไขสนาตาล 0.8 2.0 1.2 3.0 จานวนตว/อปกรณ นปเปล (Nipple) ไกเลกฮอรนขาว 15 10 ไกไขสนาตาล 12 8 ถวย (Cup) ไกเลกฮอรนขาว 25 15 ไกไขสนาตาล 19 13 ทมา : Bell and Weaver (2002) หนา 985

Page 5: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

5 การเลยงไกไข

การใหอาหารลกไกระยะกก รปแบบของอาหาร (Feed form)

การใหอาหารลกไกเลกควรใหอาหารแบบผงหรอแบบเมดบแตก (เกลด) การใหอาหารเมดบแตกจะทาใหไกจกกนมากกวาการใหอาหารแบบผง อาหารมอแรกจะใหหลงจากทไกไดดมนาแลวประมาณ 3 ชวโมง โดยการอาหารโรยอาหารลงบนพนทปดวยกระดาษหรออาจจะใชรางอาหารขนาดเลกวางใหไกกนไวใกล ๆ กบรางอาหารอตโนมตในชวงอาย 3 วนแรกเพอใหลกไกไดรจกรางอาหาร การใหอาหารลกไกในระยะนควรใหดวยมอเนองจากสามารถควบคมปรมาณอาหารทไดดดกวา จนกระทงลกไกรจกกนอาหารจากรางอาหารแลวจงเรมตนเดนเครองใหอาหารอตโนมต ปรมาณอาหารทกน (Feed consumption) ปรมาณอาหารทไกกนจะตองมการบนทกไว เพอคานวณปรมาณอาหารทไกกนทก ๆ สปดาห เพอเปรยบเทยบกบมาตรฐานการกนอาหารทแนะนาโดยบรษทผผลตสายพนธไกและเพอเปนการตดตามผลการจดการอกดวย เนองจากปรมาณอาหารทไกกนนนจะมปจจยหลายประการเขามาเกยวของ เชน สายพนธ สวนประกอบของอาหาร อณหภมภายในโรงเรอน นาดม และโรค ฯลฯ ตารางท 8.2 ปรมาณอาหารทกนสาหรบไกไขพนธเลกฮอรนขาวและไกไขสนาตาลในระยะไกรน

อาย (สปดาห) อาหารทกนเฉลย (กรม/ตว/วน) อาหารกนสะสม (กก./ตว)

เลกฮอรนขาว ไกไขสนาตาล เลกฮอรนขาว ไกไขสนาตาล 1 11 12 0.08 0.09 2 15 19 0.18 0.22 3 21 25 0.33 0.39 4 29 30 0.53 0.60 5 37 36 0.80 0.85 6 41 41 1.09 1.14 7 45 46 1.40 1.46 8 47 51 1.74 1.81 9 50 55 2.09 2.20 10 53 59 2.46 2.62 11 55 64 2.85 3.07 12 57 68 3.25 3.54 13 59 72 3.66 4.05 14 61 75 4.09 4.57

Page 6: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

6 การเลยงไกไข

15 62 77 4.52 5.11 16 64 80 4.97 5.67 17 66 83 5.43 6.25 18 68 86 5.93 6.80 19 71 88 6.39 7.26 20 75 93 6.91 7.71

ทมา : Bell and Weaver (2002) หนา 988 การจดการไกรนในกรง ระยะเวลาในการเลยงไกรนจะขนอยกบอายไกทตองการจะยายไปยงโรงเรอนเลยงไกไข ซงปกตมกจะยายในชวงอาย 16-22 สปดาห แตบางกรณกสามารถยายไปยงโรงเรอนเลยงไกไขเมออายประมาณ 14 สปดาห อยางไรกตาม อายทเหมาะสมทสดควรอยระหวาง 18-19 สปดาห พนทการเลยง

ความหนาแนน (Density) ความหนาแนนในการเลยงไกรนจะขนอยกบสายพนธและความคมคาทางเศรษฐกจ จากการทดลองเลยงไกเลกฮอรนขาวในกรงขนาด 24 x 24 นว ตงแตอาย 1 วนจนกระทงถงอาย 16 สปดาห โดยมพนทตอตวอยระหวาง 29-96 ตร.นว/ตว พบวา ถาหากพนทเลยงตอตวตากวา 58 ตร.นว/ตว จะมผลทาใหนาหนกตวลดลง ดงนนถาหากจะใหผลคมคาทางเศรษฐกจมากทสดในกรงขนาด 24 x 24 นว ควรจะใชอตราการเลยง 10 ตว/กรง จนกระทงอาย 16 สปดาห ดงแสดงในตางรางท 3 ตารางท 8.3 ผลการเลยงไกไขรนพนธเลกฮอรนขาวในกรงขนาด 24 x 24 นว ตอนาหนกตวเมออาย 16

สปดาห จานวน (ตว/กรง) 6 8 10 12 14 16 18 20 พนท/ตว (ตร. นว) 96 72 58 48 41 36 32 29 นาหนกตว (กก./ตว) 1.27 1.20 1.23 1.17 1.13 1.11 1.08 1.02 ทมา : Bell and Weaver (2002) หนา 990 การชงนาหนกตว ระหวางการเลยงไกไขรนจาเปนอยางยงทจะตองมการตดตามการเปลยนแปลงนาหนกตวของไกทเลยงโดยการสมชงนาหนกตวของไกในฝงเพอตดตามนาหนกตวเปรยบเทยบกบนาหนกตวมาตรฐานของสายพนธทแนะนาโดยบรษทผผลตสายพนธไก และเพอตดตามความสมาเสมอของนาหนกตวฝง

Page 7: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

7 การเลยงไกไข

เนองจากการจบไกมาชงนาหนกทกตวนนกระทาไดยาก สนเปลองแรงงาน และมผลเสยมากกวาผลดเนองจากจะกอใหเกดความเครยดมาก ดงนนผเลยงจงควรมการสมไกเพอชงนาหนกตว จานวนไกททาการสมชงนาหนกตวนนจะตองมจานวนเพยงพอทจะใชเปนตวแทนของไกทงฝงได การสมไกเพอชงนาหนกตวจะตองอยบนพนฐานดงตอไปน 1. ไกทสมมานจะตองเปนตวแทนทดของไกทงฝง 2. การชงนาหนกตวจะตองใชเครองชงทไดมาตรฐานและมขนาดเหมาะสมกบนาหนกตวไกทจะทาการชง 3. การชงนาหนกตวควรจะเรมตนดาเนนการตงแตอาย 3 สปดาหเปนตนไป 4. ทาการชงนาหนกตวไกทก ๆ สปดาห ในชวงทยงเปนไกรน และทก ๆ เดอนในชวงใหผลผลตไข 5. ควรสมไกจากแตละพนท แตละชน และแตละแถวภายในโรงเรอนเดยวกนเพอใชเปนตวแทนของฝง พรอมกนนยงใชขอมลเพอวเคราะหหาความแตกตางของนาหนกตวของไกทเลยงในแตละแถวและแตละชนอกดวย เพอจะไดแกปญหาทอาจจะเกดขนจากขอผดพลาดของการจดการไดทนทวงท การชงนาหนกตวควรจะกระทาในกรงเดมหรอชงนาหนกไกตวเดมทกครง 6. การชงนาหนกตวจะตองทาการชงในเวลาเดยวกนเสมอ ซงปกตมกจะทาการชงนาหนกตวในชวงบาย นาหนกตวมาตรฐานสาหรบไกไขรน บรษทผผลตสายพนธไกจะใหความสาคญกบนาหนกตวแตละสปดาหมาก เนองจากไดมการทดสอบมาแลววานาหนกตวทเหมาะสมเมอไกเจรญเตบโตจนถงวยเจรญพนธ (อายประมาณ 20 สปดาห) นนควรจะมนาหนกตวเทาใด เพอจะไดเปนไกไขทใหผลผลตดทสด มคณภาพไขดทสด และมอตราการตายตาทสด ความสมาเสมอของนาหนกตว

การเลยงไกเปนฝงใหญ ผเลยงจะมปญหาเกยวกบนาหนกตวไกทแตกตางกนมาก ไกบางตวมขนาดเลก ไกบางตวมขนาดใหญ ไกตวทมขนาดใหญจะรงแกและขบไลไมใหไกตวทเลกกวาไดกนอาหาร จงทาใหไกตวทเลกอยแลวไดรบอาหารไมเพยงพอ ออนแอ และจนอาจเปนพาหนะนาโรค เมอถงเวลาใหผลผลต ไกแตละตวในฝงจะเรมใหผลผลตไมพรอมกนสงผลใหผลผลตไขสงสดไมพรอมกนดวย ด งนนผลผลตไขเฉลยของฝงจงตากวามาตรฐาน การทไกในฝงมความสมาเสมอตาทาใหเกดความยงยากในการจดการฟารม สาเหตทไกในฝงมความสมาเสมอตาอาจเกดจากการเลยงไกหนาแนนเกนไป การจดอปกรณใหนาและอาหารไมเพยงพอ คณภาพของอาหารไมด การควบคมอาหารไมถกวธและปญหา

Page 8: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

8 การเลยงไกไข

สขภาพไก เพอใหไกในฝงมความสมาเสมอหรอมนาหนกเฉลยใกลเคยงกนผเลยงจะตองทาการสมชงนาหนกไก โดยทวไปจะทาการสมชงนาหนกไกเพอหาความสมาเสมอของนาหนกตวคดแยกไกตามนาหนกตวเมอไกอาย 7-8 สปดาห โดยจะตองสมชงนาหนกไกทกสปดาหดงน

1. สมชงนาหนกไก 10% ของฝง ชงทกหอง จดบนทกจานวนไกทงหมดทชงและนาหนกไกแตละตวทชงได

2. จากขอมลในขอ 1. นามาคานวณหาความสมาเสมอของฝงซงมสตร ดงน

ความสมาเสมอ (%) = จานวนไกทมนาหนกอยในชวง + 10 % ของนาหนกเฉลย

X 100 จานวนไกทชง (ตว

นาขอมลทคานวณไดไปเปรยบเทยบกบคามาตรฐานดงแสดงในตารางท 4 เพอตรวจสอบวา

ความสมาเสมอของฝงไกทเราเลยงอยในระดบใด เชน ถาความสมาเสมอของไกในฝงเทากบ 78 % แสดงวาอยในระดบดกวา จงไมจาเปนตองคดไกตอ แตถาความสมาเสมอของฝงตากวา 78 % ใหทาขอ 3. ตอ

3. กรณทไกในฝงมความสมาเสมอของนาหนกตวตากวามาตรฐานแสดงวาไกในฝงมนาหนกแตกตางกนมาก ใหทาการชงนาหนกไกทกตวในหอง (ชง 100 %) แลวแบงหองใหไกอยตามนาหนกโดยแบงอกเปน 3 กลมคอ นาหนกเบา นาหนกปกต และนาหนกเกนกวามาตรฐาน เพอความสะดวกในการควบคมอาหาร ทาใหไกในฝงกลบมามนาหนกเทากน

4. ในระหวางการชงนาหนกไกใหทารวมกบการคดไกทมลกษณะผดปกตออกจากฝงดวย ตารางท 8.4 ระดบความสมาเสมอของนาหนกตวไกไขรน

ระดบ ความสมาเสมอของฝง (%) ดเยยม (Superior) 91 ขนไป ดมาก (Excellent) 84 – 90

ด (Good) 77 – 83 ปานกลาง (Average) 70 – 76

พอใช (Fair) 63 – 69 เลว (Poor) 56 – 62

ใชไมได (Very poor) ตากวา 55 ลงมา ทมา : North and Bell (1990) หนา 314

Page 9: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

9 การเลยงไกไข

ตวอยาง ไกไขรนฝงหนงจานวน 500 ตว เมออาย 7 สปดาห ทาการสมชงนาหนก 10% ของ ฝงไดนาหนก รวม 25,150 กรม

1. นาหนกไกทสมชงเปนรายตว 600 400 475 400 550 650 500 500 550 475 520 370 420 530 470 475 475 860 500 400 450 390 475 460 470 500 550 475 450 450 475 470 500 440 750 500 710 550 650 520 475 450 860 500 475 475 720 530 600 510

2. นาหนกไกเฉลยตอตว ไกจานวน 50 ตว ชงนาหนกรวมได 25,150 กรม

นาหนกเฉลย = 25,150

= 503 กรม 50

3. นาหนก + 10% ของนาหนกเฉลย

- 10 % = 503 - (503 X10)

= 452.7 กรม 100

+ 10 % = 503 + (503 X10)

= 553.3 กรม 100

- 10 % + 10 % ไกนาหนกตวตา (ไกเลก) ไกนาหนกตวเกน (ไกใหญ) 400 400 370

นาหนกเฉลย 503 กรม จานวน 32 ตว

600 650 860 420 450 390 860 750 710 440 400 450 650 720 600 9 ตว 9 ตว 452.7 กรม 553.3 กรม

Page 10: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

10 การเลยงไกไข

จานวนไกทงหมด 50 ตว ไกเลกทมนาหนกตา 9 ตว ไกใหญทนาหนกเกน 9 ตว ไกทอยนอกชวงมทงหมด 18 ตว ไกทอยในชวงมทงหมด 32 ตว

4. คาความสมาเสมอของนาหนกตว

= 32

X 100 = 64 % 50

ฝงไกทดควรมความสมาเสมอตงแต 78% ขนไป ในกรณของไกฝงนมความสมาเสมอเพยง 64% จงตองทาการคดไกเพอแยกขนาดไกเลก ไกมาตรฐาน และไกใหญ โดยชงนาหนกไกทงฝง (ชง 100%) จากตารางมาตรฐานของไกพนธไฮเซก (Hisex) จะพบวานาหนกมาตรฐานของไกพนธนเมออาย 7 สปดาห จะตองเทากบ 500 กรม และกนอาหาร 40 กรม/ ตว/ วน (4 กก./100 ตว/วน) และจากการสมชงนาหนกไกพบวาไกฝงนมนาหนกเฉลยเทากบ 503 กรม ซงใกลเคยงกบมาตรฐาน แตมความสมาเสมอตาจงตองจดแบงไกออกเปน 3 กลม

กลมท 1 นาหนกสงกวามาตรฐาน หามลดอาหาร แตใหคงอาหารไวเทาเดม 40 กรม/ ตว/ วน เพอใหไกมการเจรญเตบโตชาลง จนกระทงมนาหนกตวเขาสมาตรฐานในสปดาหตอไป

กลมท 2 นาหนกปกต ใหอาหารตามปกตคอ 40 กรม/ ตว/ วน ในสปดาหท 7 และเพมขนตามปกตทกสปดาห ตามตารางมาตรฐาน

กลมท3 นาหนกตากวามาตรฐาน ใหเพมอาหารมากกวาปกตทเคยไดรบ 200-300 กรม/ ไก 100 ตว/ วน ตามอายและขนาดไก เชน เคยไดรบ 40 กรม/ ตว/ วน หรอ 4 กก./100 ตว/วนในสปดาหท 7 ใหเพมเปน 4.2-4.3 กก./100 ตว/วน ใหปฏบตเชนนจนกระทงไกกลม 1 และกลม 3 มนาหนกเขาสมาตรฐาน ปจจยทมผลตอนาหนกตว นาหนกตวลกไก (Chick weight) ลกไกทมนาหนกตวมากเมอเจรญเตบโตเปนไกรนกจะมนาหนกตวมากตามไปดวย และความสมาเสมอของนาหนกตวลกไกจะสมพนธกบความสมาเสมอของนาหนกตวในไกฝงนน ๆ ฤดกาล (Season) นาหนกตวทแนะนาโดยบรษทผผลตสายพนธไกนนมกจะแนะนาคานาหนกตวเฉลยของไกทเลยงจากหลายฤดกาล ซงโดยปกตแลวฤดกาลจะมผลตอนาหนกตวของไก เชน ไกไขรนทเจรญเตบโตในชวงฤดหนาวมกจะมนาหนกตวมากกวาไกทเลยงในชวงฤดรอนประมาณ 10% เนองจาก

Page 11: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

11 การเลยงไกไข

ในชวงฤดรอนไกจะกนอาหารลดลงจนไดรบโภชนะไมเพยงพอตอความตองการตามทกาหนดไวทาใหนาหนกตวของไกตากวาตามมาตรฐานทกาหนดไว การใหแสงสวาง สตวปกเปนสตวทไวตอความยาวแสงตอวนมากโดยจะมผลไปกระตนการทางานของฮอรโมนเพศและการทางานของระบบสบพนธ ดงนนแสงสวางจงมผลโดยตรงตออายเมอเขาสวยเจรญพนธ การเปลยนแปลงความยาวแสงตอวนจะทาใหอายเมอไขฟองแรกเปลยนแปลงตามไปดวย โดยการเพมความยาวแสงตอวนจะทาใหไกเขาสวยเจรญพนธหรอใหไขฟองแรกเรวขน ในขณะทถาหากลดความยาวแสงตอวนใหนอยกวา 12 ชวโมง/วน จะทาใหไกเขาสวยเจรญพนธชาลง ถาไกไขรนเขาสวยเจรญพนธเรวเกนไปจะสงผลใหไดไขฟองเลกและอาจเกดมดลกทะลกได เนองจากระบบสบพนธเจรญเรวกวาการเจรญทางดานโครงสรางของรางกาย ดงนนในชวงของการเลยงไกรนจงควรมการควบคมความยาวแสงตอวน ปจจบนโรงเรอนเลยงไกรนจะใชระบบ Dark out คอ โรงเรอนทปดดวยผามานสดาแสงสวางทไกไดรบจะไดจากหลอดไฟเทานน จงทาใหสามารถควบคมความยาวแสงตอวนได ซงปกตจะควบคมความยาวแสงตอวนไวท 10-12 ชวโมง/วน หรออาจจะใหแสงนอยกวาน เชน ใหแสง 6-8 ชวโมง/วนกได ผลของการควบคมความยาวแสงในไกไขรน การควบคมความยาวแสงนอกจากจะชวยยดอายเมอใหไขฟองแรกแลว ยงมผลด ดานอนอกหลายประการ เชน 1. การลดความยาวแสงในระยะไกรนจะชวยยดอายเมอใหไขฟองแรกออกไปได 2. การลดความยาวแสงตอวนในระยะไกรนใหสนลงเหลอประมาณ 6-8 ชวโมงจะทาใหผลผลตไขในชวงครงแรกของการไขเพมมากขน อยางไรกตาม จะไมมผลตอปรมาณการใหไขในชวงทายของการใหผลผลต 3. การลดความยาวแสงตอวนในระยะไกรนจะทาใหไกใหไขฟองแรกใหญขน และนาหนกไขในชวง 4-5 เดอนแรกของการไขจะมากกวาดวย 4. การใชโปรแกรมการใหแสงสามารถยดอายการใหไขฟองแรกหรออายเมอเขาสวยเจรญพนธออกไปไดสงสดประมาณ 3 สปดาห 5. การจากดปรมาณอาหารเพอควบคมนาหนกตวรวมกบโปรแกรมการใหแสงสามารถยดอายเมอเขาสวยเจรญพนธ หรออายเมอใหไขฟองแรกออกไปไดสงสดประมาณ 3 สปดาห

Page 12: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

12 การเลยงไกไข

การตดปาก (Beak-trimming) การตดปากไกในสมยกอนมกจะใชคาศพทภาษาองกฤษวา Debeaking แตปจจบนนยมใชคาวา Beak-trimming เนองจากโดยความหมายของคาวา Debeaking นนมกจะหมายถงการเอาปากออกไป แตการตดปากไกนนมการตดเฉพาะสวนปลายของปากออกไปมไดตดปากทงหมดออกไป ฉะนน คาวา Beak-trimming จงเหมาะสมกวา

การตดปากไกเปนเทคนคในการจดการเพอลดนสยการจกตกน (Cannibalism) การจกขน และความรนแรงจากการจกตเนองจากการจดลาดบชนทางสงคม การตดปากไกผลดในการเลยงไก ดงน 1. ลดอตราการตายเนองจากการจกกน 2. ลดการบาดเจบ 3. ทาใหฝงไกสงบขน 4. ลดการสญเสยอาหารเนองจากการคยเขย การตดปากไกมหลายวธ แตวธทนยมใชกนมากทสดไดแก การใชใบมดรอนทคมและสะอาดตดปลายจะงอยปากแลวจอกครงหนงเพอตกแตงรอยตดใหเรยบรอยและหามเลอด เรยกวธการตดแบบนวา วธ Precision beak-trimming อายทเหมาะสม การตดปากไกสามารถกระทาไดตลอดอายของไก แตผลกระทบตอตวไกจะนอยทสดถาหากทาการตดปากไกทมอายนอย อยางไรกตาม การตดปากไกทยงมอายนอยเกนไปจะทาใหจะงอยปากยนยาวออกมาอกเมอไกมอายมากขนจงจาเปนจะตองทาการตดปากอกครงหนง การตดปากไกทกาลงใหไขจะสงผลใหไกตวนนหยดการวางไขซงอาจจะหยดนานหลายสปดาหกได ในทางปฏบต การตดปากไกมกจะกระทาเมอไกอายประมาณ 10 วน หรอ 6-7 สปดาห หรอ 12-14 สปดาห การตดปากไกทมอายมากกวา 14 สปดาหไปแลวจะทาใหการใหไขฟองแรกชาออกไป การตดปากไกในขณะทไกยงมอายนอยจะมผลดอกประการคอ จะทาใหไกในฝงไมมนสยจกตกน ดงนน ผเลยงไกบางรายจะถอวาการตดปากไกทยงมอายนอยเปนการตดปากชวคราวเพอใหไกในฝงไมมนสยการจกตกน แตการตดปากถาวรนนจะกระทาอกครงเมอไกโตขน โดยทวไปมกจะตดปากครงทสองเมอไกมอายประมาณ 12-14 สปดาห ในกรณทเราเลยงไกรนภายในโรงเรอนทควบคมความเขมของแสงใหอยท 0.5 ฟตเทยนได เรากสามารถยดอายการตดปากลกไกออกไปไดถงอาย 6 สปดาหหรอมากกวาน จงทาใหสามารถตดปากไกเพยงครงเดยวได การตดปากจะตองสมพนธกบการจดการดานอน ๆ ดวย เนองจากการตดปากจะทาใหไกเกดความเครยดอยางมาก จงไมควรทาการตดปากไกรวมกบการทางานอยางอน เชน การทาวคซน การเปลยนสตรอาหาร การเปลยนอปกรณภายในโรงเรอน ในทางปฏบตการตดปากไกจะกระทากอนหรอหลงจากทไกไดรบความเครยดจากการจดการดานอนอยางนอย 2 สปดาห

Page 13: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

13 การเลยงไกไข

ปรมาณปากทจะตองตด การตดปากลกไกทมอายนอยกวา 10 วน มกจะมแผนเหลกทมชองสาหรบสอดปากลกไกชวยในการตด เรยกวา Guide plate ซงจะมชองอยหลายขนาดใหเลอกใชตามความเหมาะสมของขนาดปากลกไก ลกไกทมอายนอยกวา 7 วนมกจะใชชองขนาด 3.5-4.5 มลลเมตร ถาหากใชชองทมขนาดใหญขนจะทาใหสามารถสอดปากลกไกเขาไปไดลกขนทาใหสามารถตดปากออกไดมากขน ในกรณททาการตดปากกบเครองตดปากไกทไมม Guide plate ผตดจะตองฝกหดใหมความชานาญสงมากโดยจะตองกะระยะใหตดปากไกหางจากขอบจมกลกไกประมาณ 3-4 มลลเมตร แลวตดปากลางใหยาวกวาปากบนเลกนอย สาหรบลกไกอายไมเกน 7 วน มกจะใหปากลางยาวกวาปากบนประมาณ 1 มลลเมตร ความมากนอยในการตดปากจะวดจากขอบจมกถงปลายจะงอยปาก ถาตดออกไปประมาณ 2 ใน 3 ของความยาวจากขอบจมกถงปลายจะงอยปาก เรยกวา การตดแบบสนมาก (Severe) ซงเปนทนยมใชกนมาก แตถาตดปากไกเพยงประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวจากขอบจมกถงปลายจะงอยปาก เรยกวา Moderate การตดปากแบบนจะใหผลไมดนก เนองจากจะมปากงอกยาวขนมาใหมไดเรว สาหรบเครองตดปากทไมม Guide plate ผตดจะตองตดปากบนกอนแลวจงตดปากลาง การตดทงปากบนและปากลางพรอมกนจะทาใหตองออกแรงในการตดมากหรออาจจะตองตดหลายครงซงจะทาใหปากไกเกดรอยไหมหรอเสยหายได จงไมแนะนาใหตดปากบนและปากลางพรอมกนโดยเฉพาะเมอไกโตขน ความถกตองของการตดปากไก ประสทธภาพในการตดปากไกจะพจารณาจากความสามารถในการลดนสยการจกตกน ความรนแรงของการจกขน การสญเสยอาหาร และการลดการตายของเพอนรวมกรงในไกไข ลกษณะของการตดปากไกทแนะนาคอ เมอทาการตดแลวปากบนจะเปนรอยตดทมลกษณะเอยงเขาดานในจากพนผวดานบนเขาไป ปากลางกตองลาดเอยงจากดานนอกเขาดานในเชนกน เมอตดทงปากบนและปากลางเสรจแลวจะมองจากดานขางเปนรปตวว (V-shape) เขาดานในและขอบของปากจะตองไมเปนเหลยมหรอแหลมคม หลงจากการตดปากแลวใหใชใบมดรอนนนจปากเพอหามเลอดและตกแตงซงจะตองใชเวลาประมาณ 2 วนาท ใบมดทใชตดปากไกจะทาดวยโลหะผสมนเกล มลกษณะคมและตองสะอาด ใบมดแตละใบจะมอายการใชงานหรอสามารถตดปากไกไดประมาณ 3,000-5,000 ตวขนกบวธการตดและอณหภมทใช ปกตหลงจากทาการตดปากแลวจะใชใบมรอนนนเพอการหามเลอด แตถาอณหภมใบมดสงเกนไปกจะทาใหปากไกเสยหายได แตถาอณหภมใบมดตาเกนไปกจะทาใหปากไกทตดแลวงอกยาวขนมาอก อณหภมของใบมดทเหมาะสมสาหรบการตดปากไกควรอยระหวาง 950-1,250 °ซ

Page 14: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

14 การเลยงไกไข

การเลยงและการจดการไกไขบนกรง การเลยงไกไขเปนอตสาหกรรมในปจจบนนยมเลยงแบบขงกรง การเลยงแบบนมขอดและขอเสยพอสรปไดดงน ขอด

1. สะดวกในการดแลและการตรวจสอบสขภาพไก 2. ไขไมปนเปอนมล เนองจากเมอไกขบถายมลออกไปแลวกจะตกลงสดานลางของกรงทนท 3. ไขสะอาดไมปนเปอนมลและสงสกปรกตาง ๆ 4. การจบและการคดไกออกสามารถกระทาไดสะดวก 5. การเลยงไกบนกรงจะทาใหไกกนอาหารนอยกวาการเลยงแบบปลอยพน 6. ไกไมมนสยชอบฟกไข 7. สามารถเลยงไกไดปรมาณมากกวาในโรงเรอนขนาดเทากน 8. การปองกนการเกดพยาธภายใน พยาธภายนอก และโรคตดตอทาไดงายกวา 9. ประหยดแรงงานและการทางานสะดวกขน เนองจากสามารถนาอปกรณอตโนมตเขามาชวย

ทางานได เชน การใหนา การใหอาหาร และการเกบไข ขอเสย 1. ตนทนการเลยงตอตวสงขน 2. มปญหาการจดการมลในระหวางการเลยง 3. มกจะมปญหาเกยวกบแมลงวนและแมลงปกแขงมากกวาการเลยงไกแบบปลอยพน 4. ไขทไดจากการเลยงแบบขงกรงมกจะมโอกาสเกดจดเลอดและจดเนอในฟองไขมากกวา 5. ไกทเลยงแบบขงกรงมกจะมกระดกเปราะกวาจงมโอกาสกระดกหกไดงายกวา

ขนาดกรง ขนาดกรงสวนใหญจะขนกบบรษทผผลต อยางไรกตาม กรงเลยงไกไขจะตองมความสงจากพนถงหลงคากรงไมนอยกวา 15-16 นว หรอ 38-41 เซนตเมตร เพอใหไกไดยนอยางสบาย รปแบบของกรงไกไข (Type of laying cages) กรงสาหรบเลยงไกไขมอยหลายรปแบบ แตละรปแบบจะเหมาะสมกบสถานการณแตกตางกน เชน สภาพอณหภม สายพนธไก วสดทใชทากรง รปแบบของโรงเรอน ฯลฯ รปแบบกรงเลยงไกไขทมใชกนอยในปจจบนไดแก - กรงขงเดยว (Single-bird cage) - กรงขงรวมขนาดเลก (Small, multiple-bird cage)

Page 15: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

15 การเลยงไกไข

- กรงขงรวมขนาดใหญ (Large, multiple-bird cage) - กรงขงรวมฝงขนาดใหญ (Colony cage) - กรงดดแปลง (Modified cage) การจดเรยงกรง (Cage arrangement) ลกษณะการจดเรยงกรงไกไขรปแบบตาง ๆ สามารถชวยเพมประสทธภาพการใชพนทใหคมคาทสดได ลกษณะการจดเรยงกรงมดงน 1. กรงชนเดยว (Single-tier) เปนการจดวางกรงเพยงชนเดยวเหมาะสมกบการเลยงไกในเขตรอน เนองการจดเรยงกรงแบบนอากาศสามารถถายเทผานตวไกไดงาย และไมมความรอนสะสมภายในโรงเรอนอกดวย เหมาะสาหรบการเลยงไกในโรงเรอนแบบเปด การจดเรยงกรงแบบนจะเลยงไกไดนอยกวาแบบอนในขนาดโรงเรอนเทากน 2. การวางกรงหลายชนในลกษณะเหลอมกน (Multiple-tier, offset cage) การจดวางกรงแบบนนยมใชกนมาก เนองจากกรงดานบนจะไมอยเหนอกรงดานลางแบบตรง ๆ แตจะอยเยอกนทาใหมลทถายออกมาจะไมตกลงมาถกไกทอยดานลาง การจดวางกรงลกษณะนบางครงจะเรยกวาการจดวางแบบขนบนได (Stair step) การจดเรยงกรงแบบนจะวางกรงซอนกนไดไมเกน 3 ชน เนองจากจะทาใหการดแลและการจดการไกในชนบนสดทาไดลาบาก 3. การวางกรงหลายชนในแนวตง (Multiple-tier, stacked cage) การจดวางกรงในลกษณะนสามารถเรยงกรงไดหลาย ระหวางชนแตละชนจะมทรองมลซงอาจจะเปนสายพานทสามารถลาเลยงมลออกไปทงภายนอกโรงเรอนได เปนแผนพลาสตกและมแผนโลหะสาหรบกวาดมลออกไปกได การจดวางกรงลกษณะนสามารถเรยงซอนกนไดหลายชนขนอยกบความสงของโรงเรอน ปกตมกจะมตงแต 4-8 ชน เปนระบบทมการใชพนทโรงเรอนไดอยางมประสทธภาพมากทสด การยายไกรนไปยงโรงเรอนไกไข การยายไกไขรนไปยงโรงเรอนเลยงไกไขนนสามารถทาไดตงแตอาย 14-18 สปดาห ถาหากมการยายเมอไกอาย 20 สปดาห จะถอวาเปนการยายทลาชาเกนไปเนองจากจะมไกบางตวเรมใหไขฟองแรกไปแลว เมอยายไปยงโรงเรอนใหมจะทาใหการทางานของระบบสบพนธชะงกได อายทเหมาะสมทสดในการยายไกควรอยระหวาง 16-18 สปดาห ซงจะมเวลาประมาณ 1-2 สปดาห ใหไกไดปรบตวใหเคยชนกบกรงกอนทจะเรมใหไข ทาใหไกไมเครยดกอนทจะเรมวางไข ภายหลงจากยายไกรนไปยงโรงเรอนเลยงไกไขแลวประมาณ 1 สปดาห จงเรมโปรแกรมการกระตนใหไกเขาสวยเจรญพนธโดยการใชเพมความยาวแสงและการปรบเปลยนสตรอาหารมาใชอาหารสาหรบไกกอนไขหรออาหารสาหรบไกไขตอไป

Page 16: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

16 การเลยงไกไข

การจดเรยงไกตามนาหนกตว (Sorting pullet by weight) เนองจากไกรนฝงเดยวกนจะมนาหนกตวทแตกตางกน (ซงจะแตกตางกนมากหรอนอยกขนอยกบความสมาเสมอของนาหนกตวในฝง) จงทาใหไกแตละตวเขาสวยเจรญพนธไมพรอมกน วางไขไมพรอมกน ไกตวทมนาหนกถงนาหนกมาตรฐานหรอนาหนกพกดกอนจะวางไขออกมากอน สวนไกตวทมนาหนกตวนอยจะวางไขชากวา ดงนนจงควรทาการแยกไกตวทมนาหนกมากกวาคาเฉลยไปขงไวในพนทเดยวกน สวนไกตวทมนาหนกนอยกวาคาเฉลยกจะตองนาไปขงไวในพนเดยวกนดวย เพอความสะดวกในการจดการใหอาหารเพอควบคมนาหนกตวโดยกลมทมนาหนกตากวานาหนกเฉลยของฝงหรอนาหนกมาตรฐานจะมการเพมปรมาณอาหารทใหมากขน มการกระตนใหไกกนอาหารมากขน สวนกลมทมนาหนกมากกวานาหนกเฉลยกจะตองควบคมปรมาณอาหารทกนไมใหนาหนกตวเพมมากเกนไป ในขณะทกลมทมนาหนกไดตามมาตรฐานจะเลยงดตามปกตและใหอาหารตามโปรแกรมปกต จากขอมลของมหาวทยาลย California ระบวา ไกเลกฮอรนขาวทแบงนาหนกตวออกเปน 5 ชวงตามนาหนกตว ปรากฏวาไกกลมทมนาหนกนอยและกลมทมนาหนกมากกวานาหนกเฉลยของฝงจะใหผลผลตไขนอยกวา โดยไกกลมทมนาหนกตวนอยกวาคาเฉลยจะเรมใหไขชากวา ไกกลมทมนาหนกใกลเคยงกบนาหนกเฉลยของฝงจะใหผลผลตไขดทสด สวนกลมทมนาหนกตวมากจะใหไขนอยกวา แตกนอาหารมากกวาและมอตราการตายมากกวาดวย อยางไรกตาม ไกทมนาหนกตวมากจะใหไขฟองใหญกวา ดงแสดงในตารางท 1 ตารางท 1 แสดงผลของนาหนกตวของไกเลกฮอรนขาวเมอเรมใหไขแตกตางกนตอสมรรถภาพการใหผลผลต

นาหนกตว (กโลกรม)

เปอรเซนตไข (%HD)

อตราการตาย (%)

อาหารทกน/ไข 1 โหล (กโลกรม)

นาหนกไขเฉลย (กรม)

1.5+ 62.5 9.9 2.63 63.8 1.36-1.41 64.0 5.7 2.31 63.1 1.23-1.27 64.6 7.3 2.16 60.5 1.09-1.14 64.6 9.6 2.12 60.2

1.00- 55.1 18.5 2.06 58.6 ทมา : Bell and Weaver (2002) หนา 1024 ปจจยทมผลตอการใหผลผลตไข อายเมอเรมไขฟองแรก นาหนกไขเฉลยของฝงจะสมพนธกบนาตวและอายเมอไกเรมใหไขฟองแรก เนองจากอายเมอไกเรมใหไขฟองแรกสามารถควบคมไดโดยการใชโปรแกรมการใหแสงสวางและ

Page 17: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

17 การเลยงไกไข

การควบคมอาหารหรอควบคมนาหนกตว แตตองจาไววาการควบคมใหไกออกไขฟองแรกชาออกไปจะทาใหตนทนการผลตไขตอตวเพมขน ดงนนผเลยงจะตองพจารณาความคมคาทางเศรษฐกจ ราคาไข และความตองการของตลาดดวย อยางไรกตาม อายเมอใหไขฟองแรกควรจะอยระหวาง 19-20 สปดาหจะเปนชวงทเหมาะสมทสด และหลงจากทไกเรมใหไขฟองแรกไปแลวประมาณ 5 สปดาหไกฝงนนกควรจะมเปอรเซนตการไขตอวนประมาณ 50% การตายระหวางการเลยง การตายของไกระหวางการเลยงและการใหผลผลตไขจะเปนตวบงชถงประสทธภาพและขอผดพลาดของการจดการ การตายของไกไมเพยงแตเปนการสญเสยไกเทานน และยงสญเสยไขและผลกาไรทจะไดอกดวย ถาหากมไกตายเปนจานวนมากกอาจจะทาใหผเลยงขาดทนไดเนองจากการตายในอตราทสงจะทาใหตนทนการผลตไขตอฟองเพมขน การคดไก (Culling the laying flock) การคดไกทไขไมดกหรอไมใหไขออกไปควรจะทาตลอดระยะเวลาของการเลยง ไกทบาดเจบ ปวย หรอออนแอควรจะนาออกไปทนทเมอพบเหน อยางไรกตาม การคดไกควรจะเรมกระทาหลงจากทไกใหไขครบ 10 สปดาหไปแลว นอกจากนกอนทจะครบกาหนดปลดไกจากฝงกควรจะมการคดไกทไมไข ใหไขไมด ไกปวย ไกผลดขน และไกทมอาการมดลกทะลกออกอกรอบ

การคดไกทไขไมดกหรอไมใหไขโดยดจากลกษณะภายนอก ทสงเกตเหนไดเชน หงอนของไกทใหผลผลตไขดจะมลกษณะใหญและสดใส ทวารรวมจะขยายใหญกนเปยกชน มการสะสมไขมนในรางกายทาใหผวหนงบรเวณทองหยอน กระดกเชงกรานถางกวาง ลกษณะตาง ๆ ของไกท ใหไขดกและไมใหไขสรปไวในตารางท 2

การคงอยหรอการขาดรงควตถสเหลองในชนไขมนใตผวหนงและหนาแขงมความสมพนธโดยตรงกบปรมาณของรควตถคาโรทนอยดในอาหาร ซงรงควตถจากสารคาโรทนอยด เชน แซนโทฟลลยงมผลตอการเกดสเหลองในไขแดงดวย เมอไกสาวเรมไข สารแซนโทฟลลสวนใหญในอาหาร และในผวหนงจะถกนาไปสะสมอยในไขแดง ทาใหเกดการซดของผวหนง และตามอวยวะในสวนตาง ๆ ของรางกาย ดงนนระยะเวลาในการซดของผวหนงจงใชเปนตวดชนบงชระยะเวลาทไกไข ลาดบการซดจางของรงควตถในชนผวหนง แสดงในตารางท 3 เมอแมไกวางไขไดประมาณ 180 ฟอง ผวหนงจะมสออกนาเงนขาว

Page 18: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

18 การเลยงไกไข

ตารางท 2 สรปลกษณะของอวยวะตาง ๆ บนตวไกทใหไขดกและไมไขหรอไขไมด

ลกษณะ ไกไขด ไกไขไมด หว เลก บาง และตนตว หยาบ หนา เซองซม หนา สดใส บาง เหลอง หยาบ ตา นนเดน แจมใส เซองซม หงอนและเหนยง ใหญ เตม เรยบแขง แหง มขนาดเลก ผวหนง ออนนม เกาะตวอยางหลวม หนา และแหง ทอง เตม ออนนม ยดหยน ขยายใหญ หดตว แขง กระดกเชงกราน บาง ยดหยน ถางกวาง 2-3 นวมอ แขงกระดาง หนา อยชดกน กระดกสนอก (Keel) อยหางจากกระดกเชงกราน กวางกวา

3-4 นวมอ อยชดกระดกเชงกรานแคบกวา 3 นวมอ

กน ขยายใหญ ออนนม ชมชน ถางกวางยดหยน ซด

หดตว เลก แหงแขงเหลอง

ขอบตา ซด ขาว เหลอง ตงห ขาว เหลอง จะงอยปาก ซด เหลอง หนาแขง ซด บางเรยบ เหลอง กลม ขน ขาดวน สกปรก เรยบ สะอาด ไมฉกขาด การผลดขน เรมผลดขนชา แตเสรจเรว เรมผลดขนเรว แตเสรจชา อารมณ กระตอรอรน ตนตว กนอาหารเกง ไมตนตว กนอาหารนอย สขภาพ ด เซองซม ความจลาตว ใหญ กวาง ลก เลก และแคบ ขา ตรง แขงแรง ออน พการ ทมา : อาวธ (2538) หนา 90 ตารางท 3 ลาดบและอตราการสญเสยรงควตถในไกไข

อวยวะทซด ระยะเวลาไข (วน) กน

ขอบตา ตงห

จะงอยปาก

15 15 - 21 21 - 28

42

Page 19: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

19 การเลยงไกไข

หนาแขง มากกวา 42

ทมา : อาวธ (2538) หนา 91 การจดการแสงสวางสาหรบไกไขขงกรง การเพมความยาวแสง เพอกระตนการเปนหนมเปนสาวจะกระทาเมอไกมนาหนกตวถงนาหนกมาตรฐานทกาหนดไวหรอนาหนกพกด ซงไกแตละสายพนธจะมนาหนกตวไมเทากน เชน ไกเลกฮอรนขาวจะมนาหนกตวประมาณ 1.25-1.35 กโลกรม สวนไกไขสนาตาลจะมนาหนกตวประมาณ 1.35-1.50 กโลกรม การเพมความยาวแสงตอวนแบบกะทนหนหรอการเพมอยางรวดเรวจะทาใหไกมโอกาสเกดมดลกทะลก (Prolepses) มากขน ดงนน ถาหากอายถงวยเจรญพนธในขณะทเลยงอยภายใตความยาวแสง 11-12 ชวโมง/วน การเพมความยาวแสงครงแรกจะตองเพมความยาวแสงขนไปไมเกน 1 ชวโมง/สปดาห หลงจากนนจงควรเพมความยาวแสงสปดาหละ 15 นาท จนกระทงมความยาวแสงตามทกาหนด ความยาวแสงตอวนทเหมาะสมเพอใหไกไขใหผลผลตไขสงทสดควรอยทประมาณ 15-16 ชวโมง/วน ชวงเวลาการใหแสง ปกตความยาวแสงตอวนจะผนแปรไปตามฤดกาลและตาแหนงบนโลก พนททอยใกลเสนศนยสตรดวงอาทตยจะตงฉากกบโลกมากทสดและระยะเวลาชวงกลางและกลางคนคอนขางคงทเกอบตลอดทงป ในขณะทพนททอยคอนไปทางขวโลกเหนอ หรอขวโลกใต ตาแหนงของดวงอาทตยจะเปลยนแปลงไปตามฤดกาล ทาใหความยาวแสงในแตละวนจะแตกตางกนตามฤดกาล ยงพนทนนอยหางจากเสนศนยสตรมากเทาไรความแตกตางของความยาวแสงตอวนในแตละฤดกาลจะยงมากขน ดงนนในพนททอยหางจากเสนศนยสตรจงตองมการปรบเวลาในการเปดไฟเพอใหแสงสวางเพมเตมใหสอดคลองกบเวลาทดวงอาทตยขนและตก ความยาวแสงตอวนมากกวา 11-12 ชวโมงสามารถกระตนฮอรโมนเพศใหมการสรางฟองไขได แตถาจะใหไดผลการกระตนสงสดกควรจะใหมความยาวแสงไมนอยกวา 14 ชวโมง/วน การเพมความยาวแสงตอวนมวธการเพม 3 วธดงน - เพมใหเฉพาะตอนเชามด - เพมใหเฉพาะตอนคา - เพมใหตอนเชามดและตอนคา การเพมความยาวแสงโดยการเปดไฟเพมเตมในชวงตอนเชามดและชวงคาจนกระทงไกไดรบความยาวแสงครบตามกาหนดเปนวธทนยมใชกนมาก เนองจากการปรบใชและการชดเชยความยาวแสง

Page 20: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

20 การเลยงไกไข

ตามเวลาดวงอาทตยขนและตกทาไดสะดวก ในขณะทวธการเพมแสงเฉพาะตอนเชามดหรอเฉพาะตอนคาเพยงอยางเดยวนนจะทาใหการชดเชยความยาวแสงทเปลยนแปลงไปตามฤดกาลทาไดยาก อยางไรกตาม การเปดไฟฟาในชวงเยนเพอเพมความยาวแสงหรอเพอใหไกไดรบความยาวแสงครบตามทกาหนดไวนนควรจะเปดสวทชกอนทจะถงเวลาดวงอาทตยตกประมาณ 30 นาท และการปดไฟในตอนเชากควรจะปดหลงจากทดวงอาทตยขนแลวประมาณ 30 นาทเชนกน การเกบไข

ควรเกบไขใหบอยครงเทาทจะทาได หรออยางนอยวนละ 4 ครง หลงเกบไขแลวควรจะทาความสะอาด แลวเกบไขไวในหองเยน ถาเกบไวหลายวนควรเกบไขทอณหภม 50-55 °ฟ และมความชนสมพทธ 75-80 % เพอรกษาสภาพของไขไวใหสดอยเสมอ

การใหผลผลตของไกไข

เมอไกเรมใหไขจะมการเปลยนแปลงทางกายวภาค และทางสรรวทยาทเหนอยางชดเจน ไดแกความถในการใหผลผลตไข ขนาดไข ขนาดตวไก และประสทธภาพในการใหผลผลต ซงการใหไขของไกจะแบงออกเปน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 : ชวงผลผลตไขเพมขนอยางรวดเรวจนถงจดสงสด ความถในการวางไข หรอผลผลตไขจะเพมขนอยางรวดเรวหลงจากฝงไกเรมไขได 5%

จนกระทงผลผลตไขเพมขนสงสด (Peak) เมอเรมไขไดประมาณ 2-3 เดอน ซงจะเกดรวมกบการเพมขนาดไขและนาหนกตว ชวงเวลาดงกลาวอาจเปลยนแปลงไปตามสภาพการจดการยงมการจากดอาหารมากในชวงไกรน ทาใหไกมนาหนกตวตากวากาหนด ไกจะเรมไขชา และระยะเวลาทไกจะใหผลผลตไขสงสดกเลอนออกไป ในกรณทไกทงหมดสามารถใหผลผลตไขสงสดไดในวนเดยวกน เสนกราฟของการใหผลผลตจะชนมาก แตโดยทวไปแลวอายเมอเขาสวยเจรญพนธของไกแตละตวในฝงจะไมเทากน ไกบางตวจะเรมใหไขชา ทาใหผลผลตไขเพมขนสงสดชากวาไกตวอน ๆ ดงนน ถาฝงไก ไมมความสมาเสมอของนาหนกตวแลว เสนกราฟของการใหผลผลตไขจะไมชนมาก

ระยะท 2 : ชวงผลผลตไขลดลงเปนเสนตรง ผลผลตปกต หรอมาตรฐานจะลดลงในเปอรเซนตทเทากนทกสปดาห หลงจากผลผลตไขเพมขน

สงสด ซงเกยวของกบการตอบสนองทางพนธกรรม ซงผนแปรไปตามพนธ และสายพนธ ถามการจดการทดการใหผลผลตไขจะคอย ๆ ลดลงเปนเสนตรง แตถามเหตใดเหตหนงททาใหไกเกดความเครยด หรออยในสภาวะอากาศรอน จะทาใหอตราการลดลงของผลผลตจะลดลงมากมากกวามาตรฐาน ในชวงนขนาดไขจะใหญขนและนาหนกตวจะเพมขนซงเกดจากการสะสมไขมนในชองทอง

Page 21: การเลี้ยงไก่ไข่¸ªศ241/บทที่ 8 การ... · การผลิตสัตว์ปีก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย,

การผลตสตวปก (ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย, 2560)

21 การเลยงไกไข

ระยะท 3 : ระยะสดทายกอนทไกจะหยดไขและผลดขน ระยะนผลผลตไขจะลดลงอยางมากจนกระทงหยดไข ไกจะเรมผลดขน ขนาดไขจะไมลดลง แต

ประสทธภาพในการเปลยนอาหารจะเลวลง หลงจากการผลดขนแลวไกจะเรมไขอกครง การไขของแมไกในรอบปท 2 และปถดไปจะ

เหมอนกบการไขในปแรก แตผลผลตไขสงสดจะตากวา และระยะเวลาในการไขจะสนกวาในรอบปแรกประมาณ 20% ไขทไดในรอบปท 2 จะมขนาดใหญกวาแตเปลอกไขจะบางกวา อตราการตายของไกตงแตเรมไขจนถงหยดไขในรอบปแรกประมาณ 10 - 20% ในชวงการใหผลผลตของไกแตละฝงควรใหผลผลตไขสงสดอยางรวดเรว ชวงแรกของการใหผลผลตเปนชวงทวกฤต นอกจากนคาสหสมพนธระหวางผลผลตไขสงสด และผลผลตไขตลอดทงปจะมความใกลชดกนมาก กลาวคอ เพอทจะใหผลผลตไขเปนไปตามมาตรฐานไกฝงนจะตองเรมจากการใหผลผลตไขทสงสดในชวงใหผลผลตสงสดถาผลผลตไขในชวงนตาจะไมสามารถชดเชยผลผลตเหลานนในชวงตอมา เชน ถาฝงไกใหผลผลตตากวามาตรฐาน 10% ในชวงทไกใหผลผลตสงสด ไกฝงนจะยงคงใหผลผลตตากวามาตรฐาน 10% ตลอดระยะเวลาทเหลอของการไข

ในชวง 6 สปดาหแรกของการใหผลผลต ฝงไกทใหผลผลตลดลงเนองจากความ เครยด โรค หรอปจจยอน ๆ ททาใหผลผลตไขไมตอเนองในอตราปกต ฝงไกจะตองใชเวลาหลายวน หรออาจนานเปนสปดาหกอนทจะปรบตวเขาสสภาวะปกต ทาใหเกดความเสยหายอยางมากตอผเลยง ผลผลตของฝงทตากวามาตรฐานในชวงทไกใหผลผลตสงสด จะไมมการสรางชดเชยฝงไกจะขาดความสมาเสมอหลงจากฟนตว เสนกราฟแสดงการใหผลผลตทไดจะมลกษณะเปนเสนโคงไมชนมาก แตถาเกดความเครยดหลงจากผานชวงใหผลผลตสงสดไปแลวจะไมสงผลรนแรงเทาชวงแรก ผลผลตไขหลงจากฟนตวจะไดเปอรเซนตไขทเหมอนกบมาตรฐาน แตผลผลตทหายไปจะไมมการสรางชดเชยเชนกน