การพัฒนาวีโอไอพี สําหรับ ... กา...สารน...
TRANSCRIPT
การพฒนาวโอไอพ สาหรบบรษท เวลดสตดด เซนเตอร จากด
VoIP Development for Word Study Center Co., Ltd.
สนน จกรโสภา
Sanan Jaksopha
สารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษา
ตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต
สาขาวชาวศวกรรมเครอขาย บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร
ปการศกษา 2553
หวขอโครงงาน การพฒนา VoIP สาหรบบรษท เวลดสตดด เซนเตอร จากด
นกศกษา นายสนน จกรโสภา
รหสนกศกษา 5217660041
ปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต
สาขา วศวกรรมเครอขาย
พ.ศ. 2553
อาจารยควบคมโครงงาน ดร.ประวทย ชมช
บทคดยอ
เนองจากในปจจบนเทคโนโลยไดมสวนเกยวของกบการดาเนนชวตประจาวนทกๆ ดาน ซง
หนงในนนคอ Voice over IP หรอ Voice over Internet Protocol และมกจะถกเรยกสนๆวา VoIP
ซงเปนเทคโนโลยการสอสารรบ-สงสญญาณเสยงผานทางเครอขายอนเทอรเนตหรออนทราเนต โดย
จะแปลงเสยงจากผสงทเปนสญญาณอนาลอกใหเปนสญญาณดจตอลผานอปกรณเครอขายแลวสง
ตอผานทางเครอขายอนเทอรเนตไปยงผรบ จากนนจะทาการแปลงสญญาณกลบจากสญญาดจตอล
ใหเปนสญญาณอนาลอกผานทางอปกรณเครอขายเพอใหผรบไดยนเสยงทสงออกไป
การดาเนนงานของบรษทเวลด สตดด เซนเตอร จากด ซงดาเนนธรกจเกยวกบตวเตอรสอน
ภาษาองกฤษทกระดบสาหรบนกเรยนภาคอนเตอรและภาคภาษาไทย ซงมสาขารวมสามสาขาซงม
ความจาเปนในการตดตอสอสารกนทงภายในองคกรและภายนอกองคกร และการทาระบบคอล เซน
เตอร ถาหากมการนาเทคโนโลย VoIP นมาใชงานในองคกรจะชวยลดคาใชจายได ดงนนผจดทา
โครงงานจงมแนวคดทจะนาเอาเทคโนโลย VoIP นามาใชในองคกร
สารนพนธฉบบน ผจดทาโครงงานไดศกษา เทคโนโลยวโอไอพ (VoIP) และไดทดลองและ
พฒนาระบบ VoIP เพอนามาใชในบรษท เวลดสตดด เซนเตอร จากด โดยมวตถประสงคในลด
คาใชจายขององคกรในการโทรระหวางสาขา ใหบรการขอมลลกคาใหเปนในทศทางเดยวกนทงสาม
สาขา (Call Center) และพฒนาระบบ Asterisk ใหงายตอการใชงานในองคกร และนอกจากนนยง
ทาใหการบรหารเครอขายในองคกรเกดประสทธภาพสงสด
II
Project Title VoIP Development for World Study Center Co.,Ltd. Student Sanan Jaksopha
Student ID 5217660041
Degree Master of Science
Program Network Engineering
Year 2010
Thesis Advisor Dr.Prawit Chumchu
ABSTRACT
At present, current technologies are involved in most, if not all, aspects of
daily life, and one of which is the Voice over IP or Voice over Internet Protocol,
commonly known in short as VoIP. It is a communications technology used in
transmitting and receiving audio via the Internet or Intranet by converting the analog
signals into the digital ones through the network device and the Internet before reaching
recipients. Then the digital signals are changed back to the analog ones through the
network device again so as to allow those recipients to hear the sound.
The modus operandi of World Study Center Co., Ltd, a three-branch institute
running tutorial classes at all levels for students in both Thai and international programs,
requires constant internal and external communications and a call center system. Thus,
the project organizer believes that the introduction of VoIP technology to the institute
can tremendously help to cut down on costs.
As for this project, the organizer has studied the VoIP technology,
experimented and developed it for use at World Study Center. The primary objectives
are to reduce inter-branch communications costs, provide consistent information to
customers through call centers at all three branches, facilitate the Asterisk system for
intra-institutional use, and maximize the efficiency of its network management.
III
กตตกรรมประกาศ
ในการศกษาโครงงานครงน สาเรจลลวงไปไดดวยด โดยไดรบการสนบสนนอยางดยง
จากอาจารยทปรกษา ดร.ประวทย ชมช ทใหความร ตลอดจนคาแนะนาและขอคดตางๆ ถง
แนวทางการดาเนนโครงงาน ผศกษาขอขอบพระคณอาจารยทใหความรเปนอยางด
การศกษาโครงงานน ขอขอบคณเพอนนกศกษาสาขาวศวกรรมเครอขาย ทกทานทเปน
กาลงใจและคอยใหความเหนทเปนประโยชน และบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด โดยคณสข
สนต สจรตกล ทอนญาตให ทาการพฒนาระบบและทดลองการใชงาน กบบรษทฯ ทเปน
ประโยชนยง และอาจารย Zack ทกรณาแกไขและตรวจทาน Abstract ใหสมบรณยงขน
สดทายน คณคาและประโยชนอนพงมจาก โครงงานฉบบน ผศกษาขอมอบแด บดา
มารดาผใหกาเนด คณมณฑาทพย จตสรมนตร และ พนองทคอยเปนกาลงใจทสรางแรงผลกดน
และความมงมน อาจารย ผทถายทอดความรในทกดานและผทมพระคณททาใหการทาโครงงาน
ฉบบนผานไปดวยดและประสบความสาเรจในวนน
สนน จกรโสภา
IV
สารบญ
หนา
บทคดยอภาษาไทย ................................................................................................................ I
บทคดยอภาษาองกฤษ .......................................................................................................... II
กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................ III
สารบญ................................................................................................................................ IV
สารบญตาราง ...................................................................................................................... VI
สารบญรป .......................................................................................................................... VII
บทท 1 .................................................................................................................................. 1
1.1 กลาวนา .............................................................................................................. 1
1.2 จดประสงคในการทาโครงงาน ............................................................................. 1
1.3 ขอบเขตโครงงาน ................................................................................................ 1
1.4 ประโยชนทไดรบจากการทาโครงงาน .................................................................. 2
1.5 ขนตอนการดาเนนงาน ........................................................................................ 2
บทท 2 .................................................................................................................................. 3
2.1 ความรท วไปเกยวกบเทคโนโลย Voice Over IP .................................................. 3
2.2 นยาม IP Telephony .......................................................................................... 3
2.3 พนฐานการทางานการสอสารเสยงดวย VoIP ....................................................... 4
2.4 VoIP ทางานไดอยางไร ...................................................................................... 5
2.5 การแปลงสญญาณเสยง ...................................................................................... 6
2.6 มาตรฐานและโปรโตคอลทใชงานในการสอสารวโอไอพ ........................................ 7
2.6.1 มาตรฐานการบบอดสญญาณเสยง .......................................................... 7
2.6.2 มาตรฐานการรบสงขอมลเสยง ................................................................ 8
2.6.3 มาตรฐานการรบสงขอมลควบคม ............................................................ 9
2.7 ความหมายของ FXS และ FXO ........................................................................ 18
2.8 ซอฟตแวร Asterisk .......................................................................................... 19
2.8.1 สถาปตยกรรมของ Asterisk ................................................................. 20
2.8.2 สวนประกอบภายนอกของระบบโทรศพท Asterisk ............................... 20
2.8.3 สวนประกอบภายในของระบบโทรศพท Asterisk .................................. 21
2.8.4 ไฟลสาคญในระบบโทรศพท Asterisk ................................................... 24
2.8.5 ความสามารถของระบบโทรศพท Asterisk ............................................ 27
2.8.6 โครงสรางไฟลของระบบโทรศพท Asterisk
บนระบบปฏบตการ FreeBSD ............................................................. 30
V
2.9 อปกรณตางๆ ในระบบ VoIP ............................................................................. 31
บทท 3 การดาเนนโครงงาน ................................................................................................. 37
3.1 ศกษาความแตกตางของระบบโทรศพท VoIP กบระบบโทรศพทพนฐาน ............ 37
3.2 การศกษาประโยชนทจะเกดขนกบองคกร .......................................................... 39
3.3 ความตองการใชระบบโทรศพท IP-PBX ............................................................ 39
3.4 ระบบงานเดมกอนการตดตงระบบ IP-PBX ........................................................ 40
3.5 ดาเนนการออกแบบและตดตงระบบ .................................................................. 40
3.5.1 องคประกอบดาน Hardware ................................................................ 41
3.5.2 องคประกอบดาน Software .................................................................. 52
3.6 ขนตอนการทดสอบผล ...................................................................................... 54
บทท 4 การพฒนาและทดสอบการทางานของระบบ ............................................................. 55
4.1 ขนตอนการพฒนาและทดสอบการทางานของระบบ ........................................... 55
4.2 ขนตอนการตดตงซอฟตแวร Asterisk Server และ Configuration ...................... 57
4.3 ขนตอนการตดตงการดรบสายนอก TDM400P และ Configuration .................... 59
4.4 ขนตอนการปรบแตงไฟลระบบโทรศพท IP-PBX .............................................. 62
4.5 วเคราะหคณภาพเสยงในเครอขาย .................................................................... 65
4.5.1 การวดคณภาพเสยงในเครอขาย ........................................................... 67
4.5.2 วดสถตการใชงาน ................................................................................ 69
4.6 Log การใชงานโทรศพท VoIP .......................................................................... 72
4.7 เปรยบเทยบคาใชจายกอนการตดตงและหลงการตดตงระบบ VoIP .................... 72
4.8 การพฒนาระบบการใชงานผานหนาเวปเพจ ...................................................... 74
4.8.1 การจดการซอฟตแวร Asterisk ใหสามารถตดตอกบฐานขอมล .............. 75
4.8.2 ตรวจสอบสถานะการเชอมตอ MySQL กบ Asterisk Server .................. 76
4.8.3 การจดการตารางในฐานขอมลใหทางานรวมกบซอตฟแวร Asterisk ....... 77
4.8.4 การออกแบบฐานขอมล ........................................................................ 77
4.8.5 การออกแบบเวปเพจตามโครงสรางทไดออกแบบ.................................. 78
4.8.6 เรมตนการใชงานระบบ ......................................................................... 79
บทท 5 สรปผลการทดลอง ................................................................................................... 83
5.1 สรปผลการศกษา .............................................................................................. 83
5.2 สรปผลการพฒนาระบบ .................................................................................... 83
5.3 ประโยชนทไดรบ ............................................................................................... 83
5.4 แนวทางการพฒนาตอ ....................................................................................... 84
เอกสารอางอง ...................................................................................................................... 85
VI
สารบญตาราง
ตารางท หนา
1.1 ขนตอนการศกษา ........................................................................................................... .3
2.1 แสดงการเปรยบเทยบ Codec แตละประเภท .................................................................. .7
2.2 ตารางแสดงความหมาย SIP Requests Messages ....................................................... 13
2.3 ตารางแสดงความหมาย SIP Response Messages ...................................................... 14
2.4 แสดงความสามารถของระบบ Asterisk .......................................................................... 27
2.5 แสดงโครงสรางทสาคญทอยภายใน Asterisk ททางานบน FreeBSD .............................. 30
2.6 ความหมายของไดเรกเทอรตางๆ ................................................................................... 36
3.1 เปรยบเทยบคณลกษณะของโทรศพทแบบเดมและระบบโทรศพทแบบ VoIP .................. 38
3.2 แสดงหมายเลขและคาสงของอปกรณ Linksys PAP2T ................................................... 45
4.1 คา MOS และระดบคณภาพเสยง ................................................................................... 65
VII
สารบญรป
รปท หนา
2.1 โครงสรางของการสอสาร VoIP ........................................................................................ 4
2.2 การสอสารดวยเสยงผานเครอขาย PSTN … .................................................................... 5
2.3 การเปรยบเทยบ OSI Model กบการทางานของการสอสารเทคโนโลย VoIP ..................... 5
2.4 การสนทนาผานทางโทรศพทแบบปกต ............................................................................ 6
2.5 การสอสารทางโทรศพทผานอนเทอรเนต (VoIP) .............................................................. 6
2.6 PCM code Modulation ................................................................................................... 7
2.7 แสดง RTP Header ของโปรโตคอล RTP ........................................................................ 8
2.8 VoIP Call ..................................................................................................................... 10
2.9 ชดโปรโตคอลวโอไอพทใชมาตรฐาน SIP ในการสอสารสญญาณควบคม ........................ 11
2.10 รปแบบขอความของโปรโตคอล SIP ............................................................................ 12
2.11 ตวอยางขอความของโปรโตคอล SIP ........................................................................... 13
2.12 ตวอยางการเชอมตอโทรศพท VoIP และการเลกการเชอมตอ ....................................... 17
2.13 การเชอมตอสญญาณระหวาง FXO และ FXS .............................................................. 18
2.14 เชอมตอสญญาณ FXO และ FXS ผานตสาขาโทรศพท PBX ...................................... 19
2.15 แสดงสถาปตยกรรมของระบบโทรศพท Asterisk .......................................................... 20
2.16 แสดงโครงสรางของไฟล extensions.conf .................................................................... 23
2.17 ตวอยาง IP Phone ทรองรบมาตรฐาน SIP .................................................................. 32
2.18 เครองโทรศพทแบบ WiFi IP Phone ............................................................................ 32
2.19 โปรแกรม X-Lite ททาหนาเปน IP Soft Phone รองรบมาตรฐาน SIP ........................... 33
2.20 Analog Telephone Adaptor Linksys PAP2T (2FXS) ................................................ 33
2.21 VoIP Gateway Linksys SPA 3102 ............................................................................ 34
2.22 แสดง การด Asterisk รน X100P ................................................................................. 35
2.23 การด Asterisk รน X400P ........................................................................................... 35
3.1 โครงสรางการเชอมตอโทรศพทแบบเดมของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด .............. 40
3.2 โครงสรางของระบบ VoIP ของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด ................................... 41
3.3 เครองคอมพวเตอร Server เพอใชในการตดตง Asterisk Server ................................. 42
3.4 Switch 3Com 3CRBSG2093 16 Port ........................................................................ 42
3.5 การด TDM400P ........................................................................................................... 43
3.6 ดานหลงเสยบสายรบโทรศพทการด TDM400P ............................................................. 43
3.7 เครองรบโทรศพทธรรมดา Panansonic Model No.KX-T2371MXW .............................. 44
3.8 อปกรณแปลงสญญาณเสยง Linksys PAP2T ................................................................. 44
VIII
3.9 แสดงเมน Info ในโหมดของ User login ....................................................................... ..46
3.10 แสดงเมน System ในโหมดของ User login ................................................................. 47
3.11 แสดงเมน User 1 และ User 2 ในโหมดของ User login ............................................. 48
3.12 แสดงเมนตางๆ ในโหมดของ Admin login ................................................................... 48
3.13 แสดงเมน System ในโหมดของ Admin login .............................................................. 49
3.14 แสดงเมน SIP ในโหมดของ Admin login .................................................................... 49
3.15 แสดงเมน Provisioning ในโหมดของ Admin login ...................................................... 50
3.16 แสดงเมน Regional ในโหมดของ Admin login ............................................................ 50
3.17 แสดงเมน Line 1 และ Line 2 ในโหมดของ Admin login ............................................. 51
3.18 แสดงเมน User 1 และ User 2 ในโหมดของ Admin login ............................................ 52
3.19 แสดงระบบปฏบตการ FreeBSD.................................................................................. 52
3.20 แสดงซอฟตแวร Asterisk ทไดตดตงบนระบบปฏบตการ FreeBSD .......................... 53
3.21 แสดงซอฟตแวร IP Phone โปรแกรม X-Lite................................................................ 53
3.22 แสดงโปรแกรม Wireshark .......................................................................................... 54
4.1 แสดงระบบปฏบตการ FreeBSD .................................................................................... 55
4.2 แสดงการกาหนดคา Network Device ............................................................................ 56
4.3 แสดงการ Copy ไฟล Asterisk เตรยมสาหรบการตดตง ................................................. 57
4.4 แสดงการ ตรวจสอบวามไฟล ......................................................................................... 57
4.5 แสดงการ แตกไฟล Asterisk62.tar.gz ........................................................................... 58
4.6 แสดงการตดตงซอฟตแวร Asterisk ............................................................................... 58
4.7 แสดงโปรแกรม Asterisk CLI ......................................................................................... 59
4.8 แสดงเครองเซรฟเวอรรจกการด TDM400P ................................................................... 61
4.9 แสดงรายงานผลการตรวจสอบการด TDM400P ............................................................. 61
4.10 แสดงการโดยเรมตนท Context ท [Default] ในสวนของ extensions (s) ....................... 61
4.11 โครงสรางของระบบ VoIP ของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด ................................. 62
4.12 แสดงการกาหนดเบอรภายใน ...................................................................................... 63
4.13 แสดงการกาหนดคาไฟล extensions.conf ................................................................... 63
4.14 แสดงสถานะพรอมใชงานของโปรแกรมซอฟตโฟน X-Lite ............................................ 64
4.15 แสดงสถานะของโปรแกรมซอฟตโฟน X-Lite เบอร 17 ตดตอกบเบอร 22 ..................... 64
4.16 โคเดก (Codec) และคา MOS ทได .............................................................................. 65
4.17 คา R Factor มาตรฐานแบบ E-Model กบคา MOS...................................................... 67
4.18 วธวดคณภาพของเสยง ................................................................................................ 67
4.19 แสดงคาMOS ทไดท 4.4 คณภาพเสยงด ..................................................................... 68
4.20 แสดงคาMOS ทไดจากการวดระหวางสาขา ................................................................. 69
IX
4.21 แสดงสถตการใชงานโทรศพทวโอไอพ ......................................................................... 69
4.22 แสดงสถานะของการเชอมตอโดยฟลเตอรโปรโตคอล SIP กบ RTP
โปรแกรม Wireshark ........................................................................................................... 70
4.23 แสดงสดงสถานะบวนการทางานจบแพคเกจโดยโปรแกรม Wireshark .......................... 70
4.24 แสดงสถานะบวนการทางาน Call Flow โดยโปรแกรม VQManager ............................ 71
4.25 แสดงสถานะบวนการ Call Flow ระหวางสาขาพญาไทกบเพลนจต ............................... 71
4.26 แสดงสถานะบวนการ Call Flow ระหวางสาขาพญาไทกบเพลนจต ............................... 72
4.27 Log การใชงานระบบโทรศพท VoIP ............................................................................ 72
4.28 เปรยบเทยบคาใชจายตงแตเดอนมกราคม-กมภาพนธ 2554 ......................................... 73
4.29 รปแบบการพฒนาโครงงานตอไป ................................................................................. 74
4.30 โครงสรางเวปเพจของผดแลระบบ ................................................................................ 75
4.31 รปแบบ vmware เพอทดลองการพฒนาในโครงงาน 2และนาไปใชงานจรง .................... 75
4.32 ไฟล res_mysql.conf .................................................................................................. 76
4.33 ไฟล manager.conf ..................................................................................................... 76
4.34 การเชอมตอ Mysql กบ Asterisk Server ..................................................................... 76
4.35 โปรแกรม phpMyAdmin 2.9.0.2 ................................................................................. 77
4.36 หนา phpmyadmin ใหนการสราง database asterisk and table .................................. 77
4.37 ตารางของ CDR .......................................................................................................... 78
4.38 หนาเวปเพจหลก ......................................................................................................... 78
4.39 หนาเวปเพจเรมตนการใชงาน ...................................................................................... 79
4.40 หนาเวปเพจหลก ......................................................................................................... 79
4.41 หนาเวปเพจแสดงการโทรเขาโทรออก .......................................................................... 80
4.42 หนาเวปเพจแสดงการปรบแตงระบบ ............................................................................ 80
4.43 หนาเวปเพจแสดงไฟลแฟกซเขา .................................................................................. 81
4.44 หนาเวปเพจแสดงไฟลการฝากขอความเสยง ................................................................ 81
4.45 หนาเวปเพจแสดงไฟลการบนทกการตอบรบอตโนมต .................................................. 81
ตารางท 1.1 ตารางเวลาในการศกษาและทดลอง
กจกรรม ระยะเวลา
เม.ย. - ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ.
ศกษา VoIP และโปรโตคอล
ศกษาการทางานของ Codec
ศกษาการตดตงระบบ FreeBSD
และ Asterisk
สรางระบบ VoIP และ Feature
ตางๆ
ทดสอบการใชงาน
ปรบปรงและแกไขใน (รอบ 1)
ศกษาวธการทางาน Asterisk
ตดตอกบฐานขอมลและ Softwareท
เกยวของ
ศกษาวธการสราง Web สาหรบ
Manage การใชงาน
ปรบปรงและแกไข
จดทาเอกสารของโครงงาน
1
บทท 1
บทนา
1.1 กลาวนา
เนองจากในปจจบนเทคโนโลยไดมสวนเกยวของกบการดาเนนชวตประจาวนทกๆ ดาน ซงหนง
ในนนคอ Voice over IP หรอ Voice over Internet Protocol และมกจะถกเรยกสนๆวา VoIP ซงเปน
เทคโนโลยการสอสารรบ -สงสญญาณเสยงผานทา งเครอขายอนเทอรเนตหรออนทราเนต โดยจะแปลง
เสยงจากผสงทเปนสญญาณอนาลอกใหเปนสญญาณดจตอล ผานอปกรณเครอขายแลวสงตอผานทาง
เครอขายอนเทอรเนตไปยงผรบ จากนนจะทาการแปลงสญญาณกลบจากสญญาดจตอลใหเปนส ญญาณ
อนาลอกผานทางอปกรณเครอขายเพอใหผรบไดยนเสยงทสงออกไป
การดาเนนงานของบรษทเวลด สตดด เซนเตอร จากด ซงดาเนนธรกจเกยวกบตวเตอรสอน
ภาษาองกฤษทกระดบทกวชา สาหรบนกเรยนภาคอนเตอรและภาคภาษาไทย ซงมสาขารวมสามสาขา
ซงมความจาเปนในการตดตอสอสารกนทงภาย ในองคกรและภายนอกองคกร และการทาระบบคอลเซน
เตอรใหบรการขอมลแกลกคาเพอใหเปนในทศทางเดยวกน ถาหากมการนาเทคโนโลย VoIP นมาใชงาน
ในองคกรจะชวยลดคาใชจาย ละเพมโอกาสการแขงขนทางธรกจได ดงนนผจดทาโครงงานจงมแนวคด
ทจะนาเอาเทคโนโลย VoIP นามาใชในองคกร
1.2 จดประสงคในการทาโครงงาน
1.2.1 เพอศกษาหลกการทางานของเทคโนโลย VoIP และโปรโตคอลตางๆ รวมทงพฒนาระบบ
ระบบคอลเซนเตอร (Call Center) รองรบการทางานในองคกร
1.2.2 เพอพฒนาการตงคาการใชงาน เปนเวบเบสสาหรบการกาหนดคาตางๆ ใหกบระบบ
Asterisk Server ชวยใหทางานกบAsterisk Server ไดงายและสะดวกมากขน
1.2.3 เพอศกษาหลกการทางานและประสทธภาพของโปรแกรม Asterisk ซงเปนซอฟแวรระบบ
โทรศพท IP-PBX ซงทางานรวมกบระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2
1.2.4 เพอศกษาฟงกชนตางๆ ของโปรแกรม Asterisk และนามาใชงานจรงในองคกร
1.2.5 เพอลดในการตดตอสอสารระหวางสาขา
1.3 ขอบเขตโครงงาน
1.3.1 ออกแบบและตดตงระบบ IP-PBX โดยใชซอฟตแวร Asterisk รวมกบระบบปฏบตการ
FreeBSD 6.2
1.3.2 พฒนาการตงคาการใชงาน ทจาเปนใหเปนเวบเบสสาหรบการกาหนดคาตางๆ ใหกบ
ระบบ Asterisk Server ชวยใหทางานกบAsterisk Server ไดงายและสะดวกมากขน
1.3.3 ระบบตดตงตองรองรบ ระบบคอลเซนเตอร (Call Center)
1.3.4 ระบบตดตงตองสามารถโอนสายระหวางสาขาได
2
1.3.5 ทาการศกษาประสทธภาพการใชงานและตรวจสอบการใชงานได และสรปผลการศกษาใน
การนาเทคโนโลย VoIP เขามาใชงานในองคกร
1.4 ประโยชนทไดรบจากการทาโครงงาน
1.4.1 สามารถลดคาใชจายในการใชโทรศพทระหวางสาขาได
1.4.2 ทาใหสามารถการใชงานเวบเบสสาหรบการกาหนดคาตางๆ ใหกบระบบ Asterisk Server
ไดงายขน
1.4.3 ใชระบบ VoIP เพอเปนระบบโทรศพทภายในองคกรและทารองรบ ระบบคอลเซนเตอร
(Call Center)
1.4.4 เพอใหสามารถใชประโยชนจากเครอขายใหคมคาสงสด
1.5 ขนตอนการดาเนนงาน
1.5.1 ศกษาเทคโนโลยและการทางานของ VoIP
1.5.2 ศกษารายละเอยดในการทาระบบ VoIP และใหรองรบระบบคอลเซนเตอร (Call Center)
1.5.3 ศกษาแอปพลเคชนทใชในการออกแบบระบบทงหมด
1.5.4 ออกแบบและพฒนาระบบ
1.5.5 ทดลองการทางานของระบบ ปรบปรงแกไขปญหา และสรปผลการทดลองโครงงาน
1.5.6 จดทาเอกสารโครงงาน
3
บทท 2 ทฤษฎและเทคโนโลยทเกยวของ
ในการพฒนาวโอไอพ สาหรบบรษท เวลดสตดด เซนเตอร จากด ขนมาใชในองคกร ผจดทาได
ทาการศกษาทฤษฎและเทคโนโลยทเกยวของทสามารถประยกตการใชงานได โดยแบงเปนหวขอดงน 2.1 ความรท วไปเกยวกบเทคโนโลย Voice Over IP 2.2 นยาม IP Telephony 2.3 พนฐานการทางานการสอสารเสยงดวย VoIP 2.4 VoIP ทางานไดอยางไร 2.5 การแปลงสญญาณเสยง 2.6 มาตรฐานและโปรโตคอลทใชงานในการสอสารวโอไอพ 2.7 ความหมายของ FXS และ FXO 2.8 ซอฟตแวร Asterisk 2.9 อปกรณตางๆ ในระบบ VoIP
2.1 ความรทวไปเกยวกบเทคโนโลย Voice Over IP [1] Voice Over IP หรอ Voice Over Internet Protocol นยมเรยกสนๆวา VoIP เปนเทคโนโลยการสอสารรบสงสญญาณเสยงผานทางเครอขายอนเทอรเนต โดยจะตองอาศยอปกรณ (Hardware) หรอ
โปรแกรมคอมพวเตอร (Software) ทางานรวมกน ซงการทางานของ VoIP นนจะมการแปลง
สญญาณเสยงจากตนทางใหอยในรปแพกเกต (Packet) ขนาดเลกๆ และสงไปยงปลายทาง โดยอาศยโปรโตคอลทเรยกวา Internet Protocol ในการสงผานสญญาเสยงใหผรบไดฟงสญญาณเสยงทสงมาได VoIP เปนเทคโนโลยการสอสารดวยเสยงผานระบบเครอขายอนเทอรเนต โดยจะแปลง
สญญาณเสยงจากผสงทเปนสญญาณอนาลอกใหเปนสญญาณดจตอลผานอปกรณเครอขายแลวสงตอ
ผานทางเครอขายอนเทอรเนตไปยงผรบ จากนนจะทาการแปลงสญญาณกลบจากสญญาณดจตอลให
เปนสญญาณอนาลอกผานทางอปกรณเครอขาย 2.2 นยาม IP Telephony [2] จาก ITU-T SG2 ใหคาอธบาย IP Telephony ดงน “Internet Protocol (IP) เปนโปรโตคอลในการสอสารเพอรองรบ Packet switched Network” “IP Telephony เปนการแลกเปลยนขอมลในรปแบบเดมของคาพด (speech) โดยอาศยกลไกของ Internet Protocol” จากรายงานของ Advisory Committee on International Communications and Information Policy ไดใหคานยาม
4
“Voice over IP (VoIP) คอ เทคโนโลยในการสง Voice บน Data network ซงใช Internet Protocol โดยท Data network อาจเปน Internet หรอ Intranet หรอมการจดการโครงขายเพอใหผใหบรการโทรศพทพนฐานทองถน (Local) ผใหบรการโทรศพททางไกล (long distant) และ ISPs สามารถใช VoIP ได” 2.3 พนฐานการทางานการสอสารเสยงดวย VoIP [3]
การสอสารดวยระบบ VoIP นนจะเปนการขบวนการแปลงสญญาณเสยงเปนสญญาณดจตอล
ผานอปกรณทางเครอขาย ขบวนการสอสารดวยระบบ VoIP เรมตนทสญญาณเสยงจากไมโครโฟนถก
แปลงเปนสญญาณดจตอล (Analog to Digital) ขอมลดจตอลทไดจะถกบบอด (Compress) เพอใหอตราสงขอมลตาลง ซงจากนนขอมลทถกบบอดแลวทเปนดจตอลจะถกการเขารหส (Encryption) และขอมลทไดจากการเขารหสจะถกสรางเปนแพคเกตและถกสงเขาไปในเครอขาย สวนการรบขอมลเสยงจะม
ขบวนการตรงกนขามกบการสงคอขอมลทไดจากเครอขายนนจะถกประกอบเปนเฟรมขอมลดจตอล จากนนจะถกทาการถอดรหส (Decryption) และขยายขอมล (Decompression) เฟรมขอมลทไดจะ
สงออกเปนสญญาณเสยงและออกทางลาโพง
รปท 2.1 โครงสรางของการสอสาร VoIP ทมา : เอกสารประกอบการสอนวชาเครอขายโทรคมนาคม ดร.ประวทย ชมช
การสอสารดวยระบบ VoIP นนจะตองมองคประกอบเพมเตมคอ ระบบการเขาถง (Access Gate Way), ระบบแปลงสญญาณควบคม (Signaling Gateway), ระบบเชอมตอการสอสารขอมลระหวาง PSTN และเครอขาย VoIP (Trunk Gate Way), ระบบควบคมการเชอมตอ (Call connection Agent) และระบบการคดเงน (Billing Agent)
5
รปท 2.2 การสอสารดวยเสยงผานเครอขาย PSTN
ทมา : เอกสารประกอบการสอนวชาเครอขายโทรคมนาคม ดร.ประวทย ชมช 2.4 VoIP ทางานไดอยางไร เทคโนโลย VoIP (Voice Over Internet Protocol) ในการสงผานสญญาณเสยง ซง
สญญาณเสยงนนจะถกแบงออกเปนสวนยอยๆ หรอทเรยกวาแพกเกต (Packet) โดยสญญาณเสยงท
สงไปมกสงแบบ UDP (User Datagram Protocol) มากกวา TCP (Transmission Control Protocol) เนองจากการสงขอมลแบบ UDP นนจะมการสงขอมลไดเรวกวาจงเหมาะทจะนามาเพอใชในการสง
ขอมลเสยงบนเครอขายอนเทอรเนต การสงขอมลเสยงนนจะตองอาศยโปรโตคอลหลกทใชในการสง
สญญาณระหวางตนทางและปลายทาง ซงเปนโปรโตคอล SIP (Session Initiation Protocol) จงทาใหตนทางและปลายทางสามารถสอสารกนได โดยปกต SIP Protocol จะมการใชพอรตสอสารแบบ UDP (User Datagram Protocol) ท 5060
รปท 2.3 การเปรยบเทยบ OSI Model กบการทางานของการสอสารเทคโนโลย VoIP
จากรปเปนการเปรยบเทยบการทางาน OSI Model เพอใหเขาใจวาเทคโนโลย VoIP มความ
สอดคลองอยางไรกบ OSI Model และชนความสมพนธของการสอสาร
6
2.5 การแปลงสญญาณเสยง การสนทนาผานทางโทรศพท เสยงทพดออกไปนนจะถกสงจากตนทางไปยงปลายทางโดยจะอย
ในรปสญญาณอนาลอก (Analog)
รปท 2.4 การสนทนาผานทางโทรศพทแบบปกต
รปท 2.5 การสอสารทางโทรศพทผานอนเทอรเนต (VoIP)
สาหรบการสอสารแบบดจตอลมความจาเปนตองแปลงสญญาณจากแหลงทมาของขอมล
อนาลอกเปนสญญาณทเขากนไดกบการประมวลผลดจตอลทจะไดรบ การแปลงนเรยกวาการจดรปแบบสญญาณ จากขอมลทเกดจากแหลง ซงกระบวนการนเรยกวา PCM (Pulse Code Modulation)
ระบบการสงเสยงผานเครอขายจะนาสญญาณเสยงทผานกระบวนการดจตอล (Digital Signal Processing) โดยหนงชองเสยงเมอแปลงเปนขอมลจะมขนาด 64 กโลบตตอวนาท และการนาขอมลเสยงขนาด 64 กโลบตตอวนาทมาสงผานเครอขายจะตองนามาบบอด
7
รปท 2.6 PCM code Modulation
http://www.trendcomms.com/multimedia/training/broadband%20networks/web/main/m2/temari/seccio6/pcm.htm 2.6 มาตรฐานและโปรโตคอลทใชงานในการสอสารวโอไอพ [3] มาตรฐานและโปรโตคอลทใชในการสอสารวโอไอพ (VoIP) มหลายแบบ แตมมาตรฐานหลก
ประกอบดวย มาตรฐานการบบอดขอมลเสยง มาตรฐานการรบสงขอมลเสยง มาตรฐานในการสง
สญญาณควบคม
2.6.1 มาตรฐานการบบอดสญญาณเสยง การสอสารวโอไอพนนจาเปนตองมการบบอดขอมลดจตอลของเสยงใหมอตราการสงขอมลท
ตาลง เพอใหสามารถรบสงผานชองสญญาณทมอตราการสงขอมลตา มาตรฐานการบบอดเสยงทใชกน
แพรหลายดงตารางท 2.1
ตารางท 2.1 แสดงการเปรยบเทยบ Codec แตละประเภท Codec GSM 6.10 G.711 G.723.1 G.726-32 G.729
Bit Rate (kbps) 13.2 64 5.3/6.3 32 8 Framing Interval (ms) 20 20 30 20 10 Payload (Byte) 33 160 20/24 80 10 Packet per sec 50 50 33 50 50
CODECS (Coders/Decoders) หรอ “โคเดก” เปนขนตอน (Algorithm) ทใชในการเขารหสและถอดรหสสญญาณเสยงทรบสงระหวางการสนทนาเพอใหมความถกตอง และเปนมาตรฐานเดยวกนให
สามารถสงผานบนระบบเครอขายอนเทอรเนตหรออนทราเนตได ปจจบนองคกร ITU-T เปนผกาหนดมาตรฐาน CODECS ทมการใชงานบนเครอขายของ VoIP โดยจะมการเขยนตวอกษร “G” นาหนา เชน G.711, G.723, G.726, G.729 เปนตน
8
มาตรฐาน G.711 G.711 เปนโคเดกทใชการเขารหสและถอดรหสสญญาณเสยงทมขนาด 64 Kbps โดยจะไมมการ
บบอดสญญาณเสยง และการใชงานซพยในการเขาและถอดรหสนอยมาก จงทาใหคณภาพเสยงทไดมา
นนคณภาพดแตจะใชชองสญญาณแบนดวดธ (Bandwidth) ทมากกวาโคเดก (Codec) ชนดอนๆ โดยปกตแลวมาตรฐาน G.711 นนจะแบงออกเปนอก 2 มาตรฐานยอยคอ alaw หรอ ulaw โดยท G.711 alaw นนจะใชในยโรป สวน G.711 ulaw จะใชในสหรฐอเมรกา ทงสองมาตรฐานกตองการชองสญญาณแบนดวดธท 64 Kbps โดยทวไปแลวอปกรณทใชงานในระบบ VoIP นนจะรองรบทงสองมาตรฐานนเปนหลกรวมทงอปกรณทเปนโทรศพทแบบ IP Phone ฮารดแวรและซอฟตแวร อปกรณการแปลง
สญญาณเสยงอยาง ATA กรองรบดวยเชนกน
2.6.2 มาตรฐานการรบสงขอมลเสยง สญญาณทไดรบการบบอดแลวจะถกสงใหกบผรบโดยผานเครอขายไอพ โดยใชโปรโตคอล RTP
(Real-time Transport Protocol) โปรโตคอล RTP ใชกาหนดรปแบบแพกเกจในการสงภาพและเสยง ใชพอรต UDP ทเปนเลขคในการสอสารและพอรต UDP เลขคถดไปเปน RTP Control Protocol (RTCP) เลขพอรตมกจะอยระหวาง 16384 – 32767 RTP สามารถรบสงขอมลอะไรกไดแบบ real-time เชนภาพและเสยง โดยใชโปรโตรคอล SIP ในการตงคาและยกเลก [4]
RTP (Real Time Transport Protocol) เปนโปรโตคอลมาตรฐานสาหรบสงขอมลแบบเวลาจรง ซงมรปแบบของสวนหวแสดงดงรปท 2.7
ฟลดสวนเฮดเดอรสาคญคอ ลาดบแพคเกต (Sequence Number) และบนทกเวลาสงเฟรม (Time Stamp)
รปท 2.7 แสดง RTP Header ของโปรโตคอล RTP
จากโครงสรางของ RTP Protocal Version 2 จะพบวามเฮดเดอรอยางนอย 12 ไบต โดยมรายละเอยดของฟลดตางๆ ดงน
1. Version ของโปรโตคอล RTP ปจจบนเวอรชน 2 2. Pedding คอฟลดทบอกวาแพคเกตนนไดถกเตมดวยขอมลทเพมใหพอดกบขนาดของ
แพคเกตหรอไม และยงใชกระบวนการเขารหสขอมล (Encryption) อกดวย
9
3. Extension คอฟลดทแสดงสวนหวของแพคเกตของ RTP วามการขยายหรอไม 4. CSRC Count บอกจานวนของ Contribution Source Identifier ในแพคเกตโดยมคา
CSRC ไดตงแต 0-15 5. Marker ใชสาหรบการระบ Profile และ Specification ของแพกเกตของโปรโตคอล RTP 6. Payload Typeเปนชนดของขอมลภายใน Payload ซงกคอชนดของการบบอดขอมลเสยง 7. Sequence Number ลาดบของ Packet ซงทาใหฝ งรบไดตรวจสอบ Packet Loss และ
สามารถใชเรยงลาดบของแพกเกตได 8. Timestamp เปนคาทบอกเวลาทใชในการ Sample ของขอมล Payload ซงนาไปใชในการ
คานวณจตเตอร และคาเวลาหนวงของการสง (Round Trip Time) 9. SSRC เปนเลขประจา Session ซงกคอ Package ทมาจากผสงเดยวกนและใชคา SSRC
เทากนแสดงวาเปน Session เดยวกน 10. CSRC จะถกใชเมอมการ Mixer (ในกรณทระบบเครอขายไมสามารถรองรบขอมลทสง
ระหวางผรบและผสงโดยจะทาการเปลยนรปแบบขอมลใหม เพอรองรบระบบเครอขายทมทรพยากรนอยได โดยการลดขนาดคณภาพของเสยงทสงไป) ซงเปนกระบวนการทใชในการประชมแบบหลายจด (Multipoint Conference)
RTCP (Real Time Transport Control Protocol) เปนโปรโตคอลทใชสาหรบการรายงานเกยวกบสถต และคณภาพของการบรการ QoS (Quality
of Service) โดย RTCP ใชชองสอสารแยกกนกบ RTP ซง RTCP ใชสาหรบการรายงานเกยวกบคณภาพของการบรการ เชน จานวนแพกเกตทไดรบ จานวนแพจเกตทสญหาย และจตเตอร โดยแพกเกตของ RTCP นนแบงออกเปน 5 ชนดไดแก 1. SR (Sender report) รายงานสถตเกยวกบการสงขอมลของผสง 2. RR (Receive report) รายงานสถตเกยวกบการสงขอมลของผรบ 3. SDES (ource Description items) รายงานรายละเอยดตางๆ ของผสง 4. BYTE รายงานการจบการทางาน 5. APP (Application Specific Functions) กาหนดการทางานบางอยาง ในสวนของโปรแกรมประยกต (ไมอาจระบไวในมาตรฐาน) [3]
2.6.3 มาตรฐานการรบสงขอมลควบคม การสอสารดวยวโอไอพประกอบดวยการสอสาร 2 ประเภทคอ การรบสงขอมลเสยงและการ
รบสงขอมลสญญาณควบคมการสอสาร และการรบสงขอมลควบคมนนมหลายมาตรฐานเชน SIP H.323 Skinny เปนตน สวนเปนทนยมกนแพรหลายคอ ชดโปรโตคอล SIP และ H.323
10
รปท 2.8 VoIP Call ทมา : เอกสารประกอบการสอนวชาเครอขายโทรคมนาคม ดร.ประวทย ชมช
มาตรฐาน SIP (Session Initiation Protocol) มาตรฐาน SIP เปนมาตรฐานการสอสารในระบบ VoIP ทไดรบความนยมมากทสดใน
ปจจบน เนองจากมผผลตโปรแกรมและอปกรณตางผลตอปกรณของตนออกมารองรบโปรโตคอล SIP กนมากขน โปรโตคอล SIP เปนมาตรฐานของ IETF (Internet Engineering Task Force) เพอใชในการสรางการเชอมตอชนการสอสารท 7 วโอไอพเปนโปรแกรมประยกตทไดนามาตรฐาน SIP เปน
โปรโตคอลบนระดบชนไอพ โดยจะทาหนาทในการเชอมตอ การบารงรกษาการเชอมตอ และการยกเลกการเชอมตอ โดยลกษณะขอความทถกสงใชรปแบบแอสก (ASCII) ชดโปรโตคอลวโอไอพจะประกอบไปดวย สวนควบคมการโทร (Call Control) สวนของเกตเวย (Gateway Control) สวนควบคมคณภาพ (Quality of Services) และสวนของการสงขอมล (Audio/Video Transport)
สวนของสญญาณควบคมการโทร (Call Control) ใชสาหรบสงขอความเพอควบคมการใชงานโทรศพทวโอไอพ ซงใชงานมาตรฐาน SIP โดยใชโปรโตคอล SDP (Sessio Description Protocol) สาหรบใชในการตกลงคาพารามเตอรในการเชอมตอ เชน ประเภทของการบบอดสญญาณ (Codec) เปนตน
โปรโตคอลสาหรบการรบสงขอมลเสยง (Transport) นนจะใชโปรโตคอล RTP และ RCTP สวนของการควบคมคณภาพของการสอสาร (Quality of Services) จะใชโปรโตคอล RSVP (Resource
11
ReSerVation Protocol) และสวนของการควบคมเกตเวยจะใชโปรโตคอล MGCP (Media Gateway Control Protocol) ซงเปนโปรโตคอลสาหรบควบคมเกตเวย (Media Gateway) ทเชอมตอระหวาง
เครอขายไอพและเครอขายพเอสทเอน (PSTN) ดงรปท 2.9
SIP Related ProtocolsCall Cotrol Gateway Control Quality of Services Transport
SIPSDP MGCP
(MeGaCo)RSVP
(DiffServ)
IP
L2/L1
TCP UDP
RTP
Audio &Video Codecs
ระดบชนสอสารท 1 และ 2
ระดบชนสอสารท 3
ระดบชนสอสารท 4
ระดบชนสอสารท 7
รปท 2.9 ชดโปรโตคอลวโอไอพทใชมาตรฐาน SIP ในการสอสารสญญาณควบคม
SIP Protocol จะมการใชงานพอรต TCP หรอ UDP ท 5060 ในการสงสญญาณการลงทะเบยน
และมการสงสญญาณเสยงโดยพอรต UDP ระหวาง 10000 ถง 20000 (เมอใชกบระบบโทรศพท Asterisk) สวนประกอบของโปรโตคอล SIP นนสามารถแบงออกเปน 2 สวน ประกอบคอ User Agents หรอ UA และอกสวนคอ SIP Server
คณสมบตของ SIP [3] 1. เปนโปรโตคอลทไมซบซอน ซงมประเภทขอความ 6 ประเภท 2. โปรโตคอลของ SIP สามารถใชงานไดทง TCP และ UDP สวนมากจะใช UDP โดยจะ
ใชพอรท 5080 3. โปรโตรคอลของ SIP ใชในการสงขอความในรปแบบแอสก (ASCII) ลกษณะเปน
ขอความ ผใชทวไปสามารถอานขอความได 4. โปรโตคอลของ SIP เปนโปรโตคอลทไมมการเกบสถานะการเชอมตอ หมายถง
เซรฟเวอรไมมการบนทกการแลกเปลยนขอมลตางๆ ซงจะทาใหการแลกเปลยนขอมล
ไดมาก ซงจะทาใหโปรโตคอล SIP รองรบจานวนลกขายไดมาก
สถาปตยกรรม SIP [3] SIP ไดกาหนดกาหนดการตดตอไวอย 2 สวนคอ สวนของเครองลกขาย (User Agent) และ
สวนของแมขาย (Network Server) เครองลกขาย (User Agent) คอระบบปลายทาง ซงเปนไปไดทงผเรมตนการเรยกสายและผถก
เรยกสายและจะแบงการทางานเปน 2 สวนคอ
12
1. User Agent Client (UAC) ทาหนาทในการเรมการขอเรยกการสงขอความขอไปยงผถก เรยกโดยผานทางเนตเวรกเซรฟเวอร
2. User Agent Server (UAS) ทาหนาทในการรบคารองขอ และตอบสนองตอคารองขอ โดย จะตอบสนองจากผใช สวนเครองแมขายจะทาหนาทจดการกบขอความทไดรบจากเครองลกขาย และแบงออกเปน 3 ประเภท คอ
1. SIP Proxy Server ทาหนาทระบทอย และสงขอความรองขอการเปดเซสชน (INVITE Message) ทไดรบตอไปยงเครองลกขาย
2. Redirect Server ทาหนาทระบทอย และสงขอความตอบสนองการเปดเซสชนทระบทอย ของเครองลกขายปลายทาง กลบไปใหเครองลกขายทรองขอการเปดเซสชนมา เพอใหเครองลกขายนนสงขอความรองขอการเปดเซสชนไปยงเครองลกขายปลายทาง
3. Registrar Server มหนาทรบ Register Message จากเครองลกขาย และเกบขอมลทจาเปน ของผใชงาน เชน SIP ,IP Address, URL และพอรทของผใชงานเพอเปนขอมลใหกบ Proxy Server และ Redirect Server ใชในการทางาน
รปแบบการสงขอความของ SIP (Session Initiation Protocol) รปแบบการสงขอความจะประกอบไปดวยฟลด START LINE ฟลด HEADERS และฟลด
BODY ดงรปท 2.10 -ฟลด START LINE เปนฟลดทใชบรรจประเภทของขอความและรนของโปรโตคอล SIP ฟลด START LINE แบงเปน 2 ประเภทคอ Request Line สาหรบรองขอ และ Status Line สาหรบตอบสนอง
-ฟลด HEADERS เปนฟลดทใชบรรจคณสมบตของขอความและการเปลยนแปลงความหมาย
ของขอความ ฟลดเฮดเดอรมรปแบบคลายกบสวนหวของ HTTP ซงจะอยในรปแบบ <name>:<value> ฟลดเฮดเดอรอาจจะเรมดวย Via Contact Route และ Request Route
-ฟลด BODY เปนฟลดทใชบรรจขอมลเกยวกบเซสชนเชน มาตรฐานการบบอดเสยงและ
มาตรฐานของการบบอดภาพเคลอนไหว อตราการสมสญญาณ หรออาจจะประเภทของการสอสารขอมลดจตอล ฟลด BODY มทงในประเภทของขอความรองขอและขอความตอบสนอง ขอความในโปรโตคอล SIP แบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ ขอความสญญาณควบคมและขอความบรรยายการเชอมตอ สวนของขอความบรรยายการเชอมตอนนใชโปรโตคอลอน เชน SDP (Session Description Protocol) MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) หรอโปรโตคอลอน
รปท 2.10 รปแบบขอความของโปรโตคอล SIP
13
รปท 2.11 ตวอยางขอความของโปรโตคอล SIP
SIP Messages SIP Messages เปนขอความรองขอ (Request) และตอบรบ (Response) เครองลกขาย (SIP
Client) และเครองแมขาย (SIP Server) ไดเปนอยางด โดย SIP Messages นจะเหนไดจากการทเราใชโปรแกรมในการเฝาดเครอขาย เชน Wireshark เปดดขอมลซง SIP Messages นสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ
1) SIP Request Messages เปนขอความทจะเกดขนจาก SIP Client เปนผสรางขอความรองขอ ซงโดยทวๆ ไปจะม 6 ขอความตามการอางองของ RFC 3261 ดงน
ตารางท 2.2 ตารางแสดงความหมาย SIP Requests Messages SIP Requests Messages ความหมาย
INVITE เปนขอความเชญชวนใหรวมสนทนาหรอตดตอสอสาร ACK เปนขอความการตอบรบจากผสนทนา
OPTION เปนขอความทใชสอบถามถงความสามารถของ SIP Server และ Client
14
BYE เปนขอความสนสดการตดตอสอสาร CANCEL เปนขอความยกเลกการตดตอสอสาร
REGISTER เปนขอความในการลงทะเบยนกบ SIP Server 2) SIP Response Messages เปนขอความตอบรบจากเครองแมขาย (SIP Server) ทใช
ตอบสนองเมอม SIP Requests Messages สงเขามา ซงโดยปกตแลวสามารถแบงออกไดเปน 6 กลม ดงน ตารางท 2.3 ตารางแสดงความหมาย SIP Response Messages
SIP Response Messages
ความหมาย
1XX ขอความเกยวกบการตอบกลบ (Information Message) 2XX ขอความเกยวกบการตอบรบจากเครองแมขาย (Successful Answer) 3XX ขอความเกยวกบการสงตอ (Redirection Answers) 4XX ขอความเกยวกบความผดพลาดจากเครองลกขาย (Method Failures) 5XX ขอความเกยวกบเครองแมขายมปญหา (Server Failures) 6XX ขอความเกยวกบความผดพลาดโดยรวม (Global Failures)
เพอใหทราบถงรายละเอยดตางๆ ของ SIP Response Messages จงขอนาเสนอความหมาย
ของการเกดเหตการณตอบรบ ดงน 1XX เปนขอความตอบรบจาก SIP Server เพอเปนการบอกให SIP Client ทราบวากาลง
ทางานอะไรอย เชน 100 Trying บอกใหทราบวากาลงพยายามตดตอ SIP Client ปลายทางอย 180 Ringing บอกใหทราบวากาลงรอการตดตอจาก SIP Client ปลายทาง 182 Queued บอกใหทราบวากาลงกาหนดคว 183 Session Progress ความกาวหนาของ Session
2XX เปนขอความตอบรบจาก SIP Server เมอมการตดตอไดสาเรจ 200 OK ตดตอไดสาเรจ 202 Accepted ยอมรบ
3XX เปนขอความเกยวกบการสงตอ (Forwarding)
15
300 Multiple choices หลายตวเลอก 301 Moved Permanently ยายเปนการถาวร 302 Moved Temporarily ยายเปนการชวคราว 305 Use Proxy ใช Proxy 380 Alternative Service บรการอนๆ
4XX เปนขอความทเกดจากความผดพลาดของลกขาย (Client) 400 Bad Request ความตองการผดพลาด 401 Unauthorized การไมไดรบสทธในการลงทะเบยน 402 Payment Required ตองการการชาระเงน 403 Forbidden ไมอนญาต 404 Not Found ไมพบผใชงาน 405 Method Not Allowed ขนตอนไมรบการอนญาต 406 Not Acceptable ไมสามารถยอมรบได 407 Proxy authentication Required ตองการตรวจสอบสทธของ Proxy 408 Request Timeout หมดเวลาในการสงการรองขอ 410 Gone ไมสามารถตดตอผใชงานได 413 Request Entity Too Large สงทรองขอมามขนาดใหญมาก 414 Request-URI Too Large รปแบบของ URI มความยากมาก 415 Unsupported Media Type ไมสนบสนนประเภทของสอ 416 Unsupported URI Scheme ไมสนบสนนโครงรางของ URI 420 Bad Extension ไมพบหมายเลขโทรศพททตองการ 421 Extension Required ตองการหมายเลขโทรศพท 423 Interval Too Brief ความตองการผดพลาด 479 Regretfully ไมสามารถใชงาน URI ทกาหนดมาได 480 Temporarily Unavailable ไมมการจดเตรยมไวเปนการชวคราว 481 Call/Transaction Does Not Exist ไมสามารถตดตอได 482 Loop Detected ตรวจสอบพบการวนรอบ 483 Too Many Hops จานวนจดเชอมตอมากเกนไป 484 Address Incomplete ทอยไมถกตอง 485 Address Ambiguous ทอยคลมเครอ 486 Busy Here ขณะนไมวาง 487 Request Terminated การรองขอไดถกยต 488 Not Acceptable Here ไมสามารถยอมรบได
16
489 Bad Event เหตการณผดพลาด 491 Request Pending อยระหวางการรองขอ 493 Undecipherable ไมควรมการถอดรหสสวนใดสวนหนงของ S/MIME 494 Security Agreement Required ตองการขอตกลงความปลอดภย
5XX เปนขอความผดพลาดทเกดจากการทางานของเครองแมขาย (Server) 500 Server Internal Error เกดความผดพลาดจากภายในเครองแมขาย 501 Not Implemented ไมสามารถทางานได ณ ขณะน 502 Bad Gateway Gateway ผดพลาด 503 Service Unavailable ไมมการเปดใหบรการ 504 Server Time-out หมดเวลาของเครองแมขาย 505 Version Not Supported เครองแมขายไมรองรบเวอรชนทใชงาน 513 Massage Too Large ขอความมขนาดใหญเกนไป
6XX เปนขอความทเกดความผดพลาดโดยรวม 600 Busy Everywhere ไมวาง 603 Decline ถกปฏเสธ 604 Does Not Exist Anywhere ไมมอยทกๆ ท 606 Not Acceptable ไมสามารถยอมรบได
อนๆ เชน - INFO สงขอมลโดยไมแกไข Session State - REFER ใชกบ call transfer - MESSAGE ขอความทตองการสง -UPDATE สงขอมลเพอแกไข Session State แตไม เปลยนสถานการทางาน
3) Redirect Server เปนเครองแมขายทจะทาการเปลยน หรอกาหนดเสนทางโดยอาศย
ขอความ (Request Message) เพอสงตอไปยงเครองแมขายปลายทางทตองการ
17
การสรางการเชอมตอโทรศทพ VoIP และการยกเลกการเชอมตอการใชงาน โทรศพท VoIP ขนตอนการแลกเปลยนขอความ
User AgentClient(UAC)
User AgentServer(UAS)
1:INVITE [email protected]
2:100-Trying
3:180-Ringing
4:182-Queued,1 callers ahead
5:200-OK
6:ACK
1:BYE [email protected]
2:200-OK
รปท 2.12 ตวอยางการเชอมตอโทรศพท VoIP และการยกเลกการเชอมตอ
จากรปท 2.12 อธบายไดดงน
1. User Agent Client ของโทรศพท VoIP ตนทางสงขอความ INVITE ไปยงเครอขาย
ปลายทางโดยใชหมายเลข sip:[email protected] 2. User Agent Server ไดรบขอความ INVITE กจะทาการตอบรบดวย 100-Trying 3. User Agent Server กกาเนดสญญาณกระดงเพอแจง sip:[email protected] วาม
โทรศพทเขา ในขณะเดยวกน User Agent Server กจะทาการสงขอความ 180-Ringing ใหกบ User Agent Client
4. User Agent Server สงขอความ 182-Queued ซงแจงวามสายรออย 1 สาย 5. เมอ sip:[email protected] รบโทรศพท User Agent Server กทาการสงขอความ
200-OK ไปยง User Agent Client เมอตองการยกเลกการเชอมตอ
1. User Agent Client sip:[email protected] สงขอความ BYE ไปยง User Agent Server
2. เมอ User Agent Server ไดรบขอความ BYE กจะทาการสงขอความ 200-OK ไป ยง User Agent Server
18
2.7 ความหมายของ FXS และ FXO [1] ในการตดตงระบบโทรศพท IP-PBX นน สงสาคญอกเรองทจะตองทาความเขาใจกอนกคอ สวม
เชอมตอ (Interface) ทเรยกวา FXS และ FXO เพราะหากไมทราบถงคณสมบตของสวนเชอมตอ
ดงกลาวจะทาใหการตดตงระบบโทรศพทเกดปญหาในการเชอมตอระบบ และทาใหเกดความผดพลาด
ได FXS หรอ Foreign eXchange Subscriber เปนสวนการเชอมตอหรอ Interface ทมคณสมบต
ตอไปนคอ จะม Dial Tone, แบตเตอรสารองไฟ และกระแสไฟของสญญาณ Ringing ซงจะถกสงมาจากชมสายโทรศพท หรอ Central Office นนเอง บางครง FXS นนกจะถกเรยกอกชอวาเปน “Plug on the wall” หรอเปนชองสญญาณโทรศพททมตดอยตามผนงของสานกงานทวไป
FXO หรอ Foreign eXchange Office เปนสวนการเชอมตอหรอ Interface ทอยบนตวเครองโทรศพท หรอเครองโทรสาร โดยจะรบสญญาณโทรศพททมาจาก FXS เพอทาหนาทในการ on-hook หรอ off-hook เพอใหสญญาณโทรศพททสงมานนครบวงจร และสามารถใชงานไดนนเอง
โดยทวไปแลว ระบบโทรศพทหนงๆ จะสามารถใชงานได ตองมการนาสวนของการเชอมตอ
แบบ FXS ทสงมาจากชมสายโทรศพท หรออาจจะเปนสญญาณจากตสาขาโทรศพทมาเชอมตอกบ
อปกรณโทรศพทททาหนาทเปน FXO ในทนคอเครองโทรศพท หรอเครองโทรสารจงทาใหสามารถใชงานโทรศพทได กลาวๆ งายกคอใหนาสญญาณ FXS มาตอกบ FXO
สาเหตททาใหการเชอมตอระบบโทรศพทไมสามารถใชงานได กคอ มการตอสญญาณ FXS และ FXO ผดพลาด โดยมการนาเอาสวนการเชอมตอ FXS มาตอกบ FXS หรอเปนการนาสายสญญาณโทรศพทสองเสนมาเชอตอกน กจะทาใหระบบโทรศพทไมทางาน หรออกกรณคอ นาสวนการเชอมตอแบบ FXO มาตอกบ FXO หรอเปนการนาโทรศพทมาตอกบโทรศพทโดยตรง แบบนกทาใหระบบ
โทรศพทไมสามารถทางานไดเชนกน
FXS
Sig
nalli
ng
รปท 2.13 การเชอมตอสญญาณระหวาง FXO และ FXS
จากรปท 2.13 เปนการเชอมตอระบบโทรศพทแบบพนฐาน โดยทผใหบรการโทรศพทสง
สญญาณโทรศพท หรอทเรยกวาเปน FXS มายงโทรศพทโดยตอเขากบพอรตหรอ Interface บน
เครองโทรศพททาใหเมอมการยกหเครองโทรศพทเพอเรยกสายจงไดยนสญญาณโทรศพท และสามารถใชงานได
19
รปท 2.14 การเชอมตอสญญาณ FXO และ FXS ผานตสาขาโทรศพท PBX
จากรปท 2.14 เปนการเชอมตอสญญาณ FXO และ FXS โดยผานตสาขาโทรศพท PBX อกตอหนง โดยสวนมากวธการนจะพบในบรษท หรอสานกงานทวๆ ไป โดยปกตแลวทตสาขาโทรศพท PBX นนจะมการแบงสวนการเชอมตอออกเปน 2 สวนดวยกนคอ Co-Line หรอเรยกอกอยางหนงวา FXO Interface ซงจะมไวเพอเชอมตอกบสายโทรศพทททางผใหบรการนามาตดตงให หรอจะเรยกวาเปน “หมายเรยกโทรศพทภายนอก” อกสวนหนงของตสาขาโทรศพท คอ สวนทเปน FXS หรอเรยกอกอยางวา Extensions หรอหมายเลขโทรศพทภายใน ซงจะเปนสวนการเชอมตอทมหมายเลขกากบอย จะมสญญาณโทรศพท แบตเตอร และสายสญญาณ Ringing ดวยเพอใชเชอมตอไปยงเครองโทรศพททอยภายในสานกงานใหสามารถใชงานโทรศพทได 2.8 ซอฟตแวร Asterisk [1] Asterisk คอ ซอฟตแวรระบบโทรศพทแบบ IP-PBX สมบรณแบบ ซงสามารถทางานไดหลายๆ ระบบปฏบตการ เชน Linux, Mac OS X, OpenBSD, FreeBSD และ Sun Solaris โดยไดมการจดเตรยมฟงกชนการใชงานของตสาขาโทรศพท PBX (Private Branch eXchenge) คณภาพสงไวในตว Asterisk รองรบกบระบบ VoIP (Voice over IP) หลายโปรโตคอล เชน SIP, H.323, IAX, MGCP, SCCP (Cisco Skinny) ซงรองรบกบอปกรณโทรศพททเปนมาตรฐานและใชฮารดแวรทราคาไมแพง [1] Asterisk มการเผยแพรแบบ Open Source ภายใต GNU General Public License (GPL) นนหมายความวา เราสามารถทจะดาวนโหลดโปรแกรม Asterisk มาใชงานไดฟรตามขอกาหนด Asterisk ถกพฒนาและสรางโดย Mr.Mark Spencer แหงบรษท Digium Inc. เมอป ค.ศ. 1999 และไดมการเผยแพรโปรแกรมไปยงทวโลกในกลม Open source เพอทดสอบและแกไขปญหา (Bug) ของโปรแกรม Asterisk อยางตอเนอง จากนนเมอประมาณ ป ค.ศ. 2001 Mr.Mark Spencer ไดรวมมอกบโครงการ Zapata Project และ Mr.Jim Dixon พฒนาอปกรณทสามารถรองรบการทางานรวมกบโปรแกรมระบบโทรศพท
20
ของ Mr.Mark Spencer ซงสามารถใชไดกบอปกรณของบรษท Digium, Sangoma และบรษทอนๆ ทขายผลตภณฑรองรบกบ Asterisk PBX ทวๆ ไปโดยคณสมบตหลกของอปกรณสวนใหญจะใช
ความสามารถของหนวยประมวลผลกลาง (CPU) และหนวยความจา (Memory) ของเครองคอมพวเตอรแมขายเปนหลก ไมวาจะเปนการทางานในสวนของ Media Streaming, Echo Cancellation และ Transcoding และในปจจบนทางบรษทไดเลงเหนความสาคญในสวนน จงไดมการพฒนาการด
ประมวลผลตางๆ เพอลดการทางานของหนวยประมวลกลาง และหนวยความจาของเครองคอมพวเตอรแมขายหลายชนด เพอใหเครองแมขายสามารถใชหนวยประมวลกลาง และหนวยความจาไดดขน
2.8.1 สถาปตยกรรมของ Asterisk Asterisk ไดมการออกแบบระบบใหมความยดหยนสงโดยมการระบสวนประกอบของ APIs อยบรเวณภายนอก ซงทาใหมประโยชนอยางมากเมอมผพฒนา API (Application Programming Interface) นามาตอยอดเพอทางานรวมกบระบบโทรศพท Asterisk กสามารถทางานไดทนท และจะมระบบ Central PBX อยเปนโครงสรางภายใน [1]
รปท 2.15 แสดงสถาปตยกรรมของระบบโทรศพท Asterisk
ทมา http://www.digium.com/images/graphics/asteriskarch.gif
2.8.2 สวนประกอบภายนอกของระบบโทรศพท Asterisk สวนประกอบภายนอกของสถาปตยกรรม Asterisk จะเปน APIs จานวน 4 สวนดวยกน ซงจะมหนาทในการโหลดการทางานของ APIs นนๆ ซงทาให Asterisk ไมจาเปนตองคอยจดการทงหมด โดยจะทาการตดตอผาน APIs ตางๆ ดงน
21
Channel API จะทาหนาทในการจดการกบประเภทของการเชอมตอทเขามาไมวาจะเปน
ประเภทของ VoIP ประเภทตางๆ เชน ISDN, IAX,SIP, H.323, MGCP, Cisco Skinny และรวมถงสญญาณ Signaling ตางๆ Application API จะทาหนาทอนญาตใหงานหลายๆ งานสามารถทาหนาทไดหลายหนาท เชน Conferencing, Directory Listening, Voice Mail ซงงานบางงานจาเปนตองดาเนนการทนท หรออาจจะดาเนนการในอนาคตกเปนได Codec Translator API ทาหนาทโหลดตวเขาระหส/ถอดรหส (Codec) ของไฟลเสยงรปแบบตางๆ ไมวาจะเปน GSM, Mu-Law, A-Law รวมถง mp3 เปนตน File Format API ทาหนาทในการโอน และบนทกไฟลในหลากหลายรปแบบ เชน ไฟล
เสยง .gsm, .wav, .mp3 ฯลฯ แลวทาการเกบไฟลเหลานนไวในระบบ
2.8.3 สวนประกอบภายในของระบบโทรศพท Asterisk PBX Switching นบเปนสวนทมความสาคญมากสาหรบ Asterisk นนกคอ PBX Switching ซงจาทาหนาทในการเชอมการตดตอระหวางผใชหลายๆ คน และการทางานอตโนมต รวมถงการจดการและดแลเกยวกบซอฟตแวรและฮารดแวรของระบบอกดวย Application Launcher เปนตวประกาศวาบรการใดจะเรมทางาน เชน Voice Mail, File Playback เปนตน Codec Translator จะมการใช Codec โมดลเพอเขารหสและถอดรหสไฟลเสยงทถกบบอดเพอใชในการสงสญญาณเสยง โดยมการเลอกมาตรฐาน Codec ใหมความเหมาะสมโดยจะคานงถง
คณภาพเสยงและการใชงานชองสญญาณในการสงผานขอมล (Bandwidth Usage) อกดวย Scheduler and I/O Management ทาหนาทในการจดสรร และดแลตารางงานตางๆ ซงอยในระบบลาง เพอใหงานเหลานนสามารถทจะทางานไดอยางมประสทธภาพภายใตเงอนไขทงหมด Dynamic Module Loader ทาหนาทในการจดการโมดลตางๆ ทมความจาเปนตอการทางานของระบบโทรศพท Asterisk CDR (Call Detail Record) ทาหนาทในการบนทกขอมลการใชงานโทรศพทของระบบ
ทงหมด อาทเชน หมายเลขโทรศพทตนทาง ปลายทาง วนท และเวลาในการสนทนาจานวนวนาทในการสนทนา เปนตน
Dial Plan คออะไร Dial Plan นบเปนหวใจสาคญของระบบโทรศพท Asterisk หรออาจจะเรยก Dial Plan วา
เปน “แผนการโทรศพท” กได เนองจาก Dial Plan นนจะเปนตวกาหนดวาเมอมการเรยกสายเขามาท IP-PBX (Asterisk) แลวนนจะใหทาอะไรบาง เชน หมนโทรศพทไปยงปลายทางหมายเลขใด หรอจะใหทาการบนทกเสยง หรอจะใหพดขอความใดๆ ออกมากได สงเหลานจะถกกาหนดโดยการเขยน Dial
22
Plan ในระบบโทรศพท Asterisk เปนสาคญ หากระบบโทรศพทไมมการเขยน Dial Plan เพอ
กาหนดการทางานระบบโทรศพทนนๆ กไมสามารถทางานได
การเขยน Dial Plan การเขยน Dial Plan สวนมากแลวจะมการเขยนไวในไฟล extensions.conf ซงใน
ระบบปฏบตการ FreeBSD นนไฟล extensions.conf จะอยในไดเรกทรอรชอ /usr/local/etc/asterisk/extensions.conf การเขยน Dial Plan เพอควบคบระบบโทรศพทนน จะมการแบงไวยากรณออกเปน 4 สวนใหญๆ ดวยกน ดงน
1) Extensions หมายเลขโทรศพทภายใน เปนสวนของการกาหนดเลขหมายภายในระบบ หรอทเราเรยกเปน “หมายเลขโทรศพทภายใน” หรอ Extensions Number ซงหมายเลขทกาหนดน จะกาหนดเปนกหลกกขนอยกบการใชงาน เชน บางหนวยงานกอาจจะกาหนดเปน 3 หลก หรอบาง
หนวยงานทเปนองคกรขนาดใหญกอาจจะกาหนดเปน 4 หลก หรอ 5 หลก เปนตน ซงหมายเลขตางๆ นสามารถกาหนดไดเอง
2) Priorities ลาดบการทางาน เมอมการเรยกเขามายงหมายเลขโทรศพทภายในหรอ Extensions ทตองการ โดยจะถกกาหนดเปนหลายเลขเรมตนเปน 1 และเพมขนทละ 1 เสมอ ซงการกาหนดคา Priorities นไมควรกาหนดหมายเลขทไมเรยงลาดบ สวนการทางานนนระบบโทรศพทจะเรมทางานทหมายเลย Priorities ทมคา 1 และเรยงลาดบการทางานเพมขนเรอยๆ โดยจะทางานจากบรรทดแรกไปจนถงบรรทดทมการกาหนดคา Priorities ทายสดของหมายเลขโทรศพทภายในนนๆ
3) Application โปรแกรมทส งใหทางาน เปนสวนของการกาหนดใหระบบโทรศพท Asterisk ทางานตามคาสงทเราตองการ เมอมผเรยกสายเขามายงหมายเลขทไดถกกาหนดไว โดยจะใชงานสวนจของ Application ไดแกคาสง Dial, Hangup, Background, Playback, SayDigits, SayAlpha เปนตน ทงนจะขนอยกบวาตองการใหระบบโทรศพท Asterisk ทาอะไร กกาหนดลงไปซงคาสงตางๆ
4) Contexts สวนยอยของการทางาน เปนสวนของการทางานยอยทถกกาหนดขนมาในไฟล /usr/local/etc/asterisk/extensions.conf ซงในไฟลนจะมการแบงสวนของการทางานยอยหรอ Contexts ออกเปนหลายๆ สวนดวยกน โดยชอของ Contexts แตละสวนนนจะถกเขยนไวภายในเครองหมาย
วงเลบใหญ [ ] ภายในเครองหมายนนจะเปนชอของ Contexts ทเราเรยกวาเปน Contexts Name โดยมาตรฐานของระบบโทรศพท Asterisk จะเรมทางานในสวนของ Contexts ทชอ [default] เสมอ และสามารถทจะกาหนดใหระบบเปลยนการทางานไปยง Context Name อนๆ ไดเชนกน ตามทเราตองการ ซงแตละ Context นน เราสามารถเขยน Dial Plan เพอกาหนดใหกบระบบโทรศพท Asterisk ไดโดยใชรปแบบของการเขยน Dial Plan ดงโครงสรางของไฟล extensions.conf
23
โครงสรางของไฟล extensions.conf กอนทจะเรมเขยน Dial Plan ในไฟล /usr/local/etc/asterisk/extensions.conf นน เราควร
มารจกกบโครงสรางของไฟล extensions.conf กอน เพราะจะทาใหเราเขาใจระบบ และการทางานของระบบโทรศพท Asterisk มากยงขน รวมถงการกาหนดคาตวแปรตางๆ ดวย ซงภายในไฟล extensions.conf นน สามารถแบงโครงสรางออกเปนดงน [1]
[general]
[globals]
[default]Exten => 10,1,Dial(SIP/10)Exten => 20,1,Dial(SIP/20)
[contextname1]
[contextname2]
กาหนดคาทวๆ ไป
กาหนดคาตางๆทตองการใหครอบคลมทงระบบ
Context Name (default) เปนContext มาตรฐานของระบบ
Context Name เพมเตมจะมหรอไมมกได
รปท 2.16 แสดงโครงสรางของไฟล extensions.conf
อธบายความหมาย [general] เปนสวนของ Context ทมไวเพอประกาศคาทวๆ ไปทใชในระบบ เชน static จะเปนการกาหนดคณสมบตทจะสงผลกบคาสง save dialplan ในการสงงานในโหมด CLI โดยปกตคาของ static จะถกกาหนดใหเปน no เปนคามาตรฐาน Writeprotect เปนการกาหนดใหปองกนการบนทก Dial Plan ในโหมดของ CLI ถากาหนดให writeprotect=no และ static=yes จาทาใหสามารถบนทก Dial Plan ทเขยนไปในโหมดของ CLI ไดโดยใชคาสง save dialplan [globals] เปนสวนของ Context ทมไวเพอประกาศคาตวแปรตางๆ และคาคงททตองการใหครอบคลมการทางานทงระบบของระบบ SetGlobalVar(VARIABLENAME=value) เปนคาสงในการกาหนดคาตวแปรแบบ (Global) โดยระบบชอตวแปรและคาทตองการกาหนดใหในเครองหมายวงเลบ เชน SetGlobalVar(defaultchannel=Zap/1) เมอมการกาหนดตวแปรแลวการเรยกใชงานตวแปร เวลาทเขยน Dial Plan กจะอางองโดย ${VARIABLENAME} ตามหลกแลวการกาหนดชอตวแปรทเปน Global จะกาหนดเปนตวอกษรภาษาองกฤษตวพมพใหญ เพอปองกนการสบสนกบตวแปรสวนอนๆ
24
[default] เปนสวนของ Context มาตรฐานทมไวเพอเขยน Dial Plan ควบคมระบบโทรศพทโดยปกตแลวอปกรณทรองรบโปรโตคอล SIP, IAX จะเรมตนทางานท Context นเปนหลกภายใน Context น สามารถเขยนหรอประกาศหมายเลขโทรศพท Extensions ทตองการเพอตดตอกบอปกรณทรองรบ
โปรโตคอลตางๆ ไมวาจะเปน SIP, IAX และ Zap ไดทนท หรออาจจะเปนการเขยน Dial Plan เพอใหระบบทางานบางอยางทตองการกได [contextname1] [contextname2] เปนตวอยางของ Context ทผใชสรางขนมาเอง โดยการระบชอทตองการสรางแทนคาวา “contextname1” หรอ “contextname2” ซงในระบบโทรศพท Asterisk เองจะอนญาตใหผใชงานสราง Context ไดเองตามจานวนทตองการ เพอวตถประสงคหลายๆ อยางขนอยกบการใชงานของแตละบคคล และแตละ Context เองกสามารถทจะตดตอหรอทางานรวมกนไดดวย ซงการเขยน [contextname1] และ [contextname2] นจะมหรอไมมกได
2.8.4 ไฟลสาคญในระบบโทรศพท Asterisk ไฟลสาคญในระบบโทรศพท Asterisk เหลาน ไมวาผดแลระบบจะเลอกใชระบบปฏบตการลนกซตระกลใดกตาม ควรจะทราบถงความสาคญและความหมายของไฟลตางๆ ทจาเปนตอการปรบแตงระบบโทรศพท Asterisk เสยกอน เชนการใชงานในระบบปฏบตการ FreeBSD ไฟลเหลานจะถกเกบไวใน /usr/local/etc/asterisk
- adsi.conf เปนไฟลเกบขอความทใชแสดงผลในโหมดขอความ (Analog Display Services Interface หรอเรยกสนๆ วา ADSI)
- adtranvofr.conf เปนไฟลเกบคาปรบแตงระบบทใชสาหรบโครงขาย Frame Relay ของบรษท Adtran
- agents.conf เปนไฟลทมไวเพอเกบคาปรบแตงระบบทเปนศนยบรการ (Call Center) ซงจะใชเพอกาหนด ID และ Password - alarmreceiver.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาของโปรแกรม Alarm receiver ซง
ปกตแลวจะไมมการปรบแตงคาใดๆ ในน - alsa.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาของการดเสยง (Soundcard) โดย
ปกตแลวไมมการปรบแตงคาใดๆ ในน - asterisk.adsi เปนไฟลทมไวเพอกาหนด Script ตางๆ ซงจะถกนามาใชงานก
ตอเมอใชโทรศพทหรออปกรณทรองรบกบ ADSI เทานน - asterisk.conf บางครงอาจจะถกบนทกเปนชอไฟล asterisk.conf-dist เปนไฟลท
กาหนดคาตวแปรตางๆ ทใชในระบบ โดยสวนมากแลวจะไมมการ ปรบคาใดๆ ในน
25
- cdr_manager.conf เปนไฟลทมไวจดการกบระบบบนทกขอมลการใชโทรศพท หรอทเรา เรยกวา CDR (Call Detail Record)
- cdr_odbc.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาการบนทกขอมลการใชโทรศพทโดย ผานทาง ODBCเพอใชในการเกบขอมลโทรศพทของแตละเลขหมาย
- cdr_pgsql.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาการบนทกขอมลการใชโทรศพท (CDR) ลงในฐานขอมลของ PostgresSQL
- cdr_tds.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาการบนทกขอมลการใชโทรศพท (CDR) ลงในฐานขอมล Microsoft SQL และ Sybase
- emum.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงเมอตองการการใช ENUM ซงจะอนญาต ใหมการกาหนดหมายเลขโทรศพทใหสมพนธกบระบบ DNS
- extconfig.conf ไฟลนจะเปนไฟลทใชกาหนดการโหลดขอมลแบบ Real-time จาก ฐานขอมลทตองการ
- extensions.conf เปนไฟลทมความสาคญมากเพราะไฟลนจะเปนไฟลทกาหนด หมายเลข Extensions ตางๆ เพอทจะใหระบบทางานตามทตองการ
โดยการเขยนแผนการโทรศพท (Dial Plan) เพอควบคมระบบ โทรศพททงระบบ
- features.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตเพมเตมเกยวกบการใชงาน ฟงกชนตางๆ เชน pickup extension และ call parking เปนตน
- festival.conf เปนไฟลทใหระบบโทรศพท Asterisk ออกเสยงหรอพดตามขอความ ทเรากาหนด โปรแกรม Festival นจดอยในกลมโปรแกรมท เปน open source software
- iax.conf เปนไฟลทมไวกาหนด IAX Account สาหรบอปกรณโทรศพท ATA หรอ IP Phone ทรองรบมาตรฐานโปรโตคอล IAX2 (Inter-Asterisk
eXchange2) - iaxprov.conf เปนไฟลทมไวกาหนดคณสมบต Simple provisioning ของอปกรณ
Digium’s S101I หรอทรจกกนในชอของ IAXY นนเอง - indications.conf เปนไฟลทมไวกาหนดคณสมบตของเสยง Ringing, Tones และอนๆ
ซงจะมการกาหนดเปนมาตรฐานของประเทศตางๆ ทใชในปจจบน - logger.conf เปนไฟลทใชเพอการกาหนด Logging ของระบบ สวนมากแลวไมม การปรบคาในไฟลน - manager.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดเขามาบรหารระบบในลกษณะรโมต
(Remote Assess) ซงจะมความสาคญหากมการจดการระบบ โทรศพทผานทาง GUI (Graphics Use Interface)
- meetme.conf เปนไฟลทใชกาหนดหองประชม หรอเรยกวาเปน Teleconference
26
ทจะสามารถกาหนดหมายเลขหองประชมและรหสผานทใชในการ เขาหองประชม
- mgcp.conf เปนไฟลทมไวกาหนดคาของอปกรณทรองรบมาตรฐานโปรโตคอล ของ Media Gateway Control Protocol ซงอปกรณทรองรบตาม มาตรฐานนจะเปนอปกรณ VoIP ของบรษท Cisco เปนหลก
- modem.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตของ ISDN Modem ทเรา ตองการเชอมตอโดยสวนมากจะตองใช ISDN4Linux Driver เขามา
ชวย - modules.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดวาตองการใหโมดล (Modules) ใดทางาน
เมอมการบทเครองแมขาย ทเราสามารถทจะอนญาตหรอไมอนญาต ไดโดยการเปลยนแปลงคาตวแปรตางๆ ในไฟลน
- musiconhold.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตของเสยงเพลงรอสายทใชใน ระบบ ซงสามารถกาหนดแหลงทมาของเพลงไดหลายลกษณะ
ดวยกน - osp.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบต Open Settlement Protocol - oss.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตของ Open Sound System - phone.conf เปนไฟลทมไวเพอปรบแตงคาของ Linux Phone - privacy.conf เปนไฟลทใชเพอกาหนดคณลกษณะของ Privacy ไดโดยสวนมาก
แลวไมมการปรบแตงคาในไฟลน - queues.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคว (Queues) ทจะใหเราสามารถปรบแตง
คาในการใชงานไดหลากหลาย - res_config_ddbc.conf เปนไฟลทใชเพอเกบและกาหนดคาของการใชงานระบบ
โทรศพท Asterisk รวมกบฐานขอมลผานทาง ODBC - res_odbc.conf เปนไฟลทมไวเพอเกบคาตางๆ ของการกาหนดฐานขอมลทใชงาน
แบบ ODBC - rpt.conf เปนไฟลทมไวสาหรบเรดโอรพทเตอร (Radio Repeater) - rtp.conf เปนไฟลทมไวกาหนดพอรตสอสารของโปรโตคอล RTIP (Real time
Protocol) ซงจะใชในการสอสารแบบ UDP - sip.conf เปนไฟลทมความสาคญมากเพอใชงานกบอปกรณทรองรบตามมาต
ฐานของโปรโตคอล SIP ไมวาจะเปนอปกรณ ATA หรอ เครองโทรศพท IP Phone และโปรแกรม IP Phone ตางๆ กควรม การกาหนด SIP Account และคาตวแปรตางๆไดจากไฟลน
- skinny.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตของอปกรณทรองรบมาตรฐาน ของบรษท Cisco
27
- voicemail.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตของ Voice Mail เชน การ กาหนด Voice Mail Account และรหสผานตางๆ
- vpb.conf เปนไฟลทมไวสาหรบอปกรณ VoIP ทรองรบมาตรฐานของ Voice Tronix
- zapata.conf เปนไฟลทมไวเพอกาหนดคณสมบตเพมเตมของการด X100P หรอ การดอนๆ ททางานผานทาง Zaptel Channel
ในระบบโทรศพท Asterisk นนจะมการสารองไฟลทไดกลาวมาขางตนให โดยจะมการ
กาหนดชอไฟล filename.conf-dist ซงจะเปนประโยชนเมอมการแกไขระบบผดพลาดไปแลว กสามารถทจะนาไฟลเหลานนมาสาเนาทบไฟลตางๆ เพอใหระบบสามารถทางานตอไปได การปรบแตคาไฟลใน Asterisk นน ดเหมอนวาจะตองศกษาไฟลและตวแปรทอยในไฟลตางๆ ทงหมด แตในความเปนจรงแลวการใชงานจรงจะใชเพยง 2-3 ไฟลเทานน เชน เราตองการสรางระบบโทรศพททมหมายเลขภายใน (Extensions) จานวน 30 หมายเลข และใชอปกรณโทรศพททรองรบมาตรฐาน SIP เรากจะปรบแตงไฟล extensions.conf เพอควบคมหมายเลข Extensions ทงระบบและไฟล sip.conf กใชเพอควบคมอปกรณโทรศพททรองรบมาตรฐานของโปรโตคอล SIP เทานน
2.8.5 ความสามารถของระบบโทรศพท Asterisk Asterisk นน นบเปนระบบโทรศพท IP-PBX ตวหนงทมความสามารถเทยบเทากบระบบโทรศพทราคาแพงทมประสทธภาพสง ซง Asterisk เองไดมความสามารถตางๆ ดงตอไปน [1]
ตารางท 2.4 แสดงความสามารถของระบบ Asterisk ความสามารถดาน รองรบฟงกชนการทางานตางๆ ดงน
Call Features ADSI On-Screen Menu System Alarm Receiver Append Message Authentication Automated Attendant Blacklists Blind Transfer Call Detail Records Call Forward on Busy Call Forward on No Answer Call Forward Variable Call Monitoring
28
Call Parking Call Queuing Call Recording Call Retrieval Call Routing (DID & ANI) Call Snooping Call Transfer Call Waiting Caller ID Caller ID Blacking Caller ID on Call Waiting Calling Cards Conference Bridging Database Store / Retrieve Database Integration Dial by Name Direct Inward System Access Distinctive Ring Distributed Universal Number Discovery (DUNDI) Do Not Disturb E911 ENUM Fax Transmit and Receive (3rd Part OSS Packege) Flexible Extension Logic Interactive Directory Listing Interactive Voice Response (IVR) Local and Remote Call Agents Macros Music on Hold Music on Transfer -Flexible Mp3-based System -Random or Linear Play -Volume Control Predictive Dialer
29
Open Settlement Protocol (OSP) Overhead Paging Protocol Conversion Remote Call Pickup Remote Office Support Roaming Extensions Route by Caller ID SMS Messaging Spell / Say Streaming Media Access Supervised Transfer Take Detection Text-to-Speech (via Festival) Three-way Calling Time and Date Transcoding Trunking VoIP Gateways Voicemail: -Visual Indicator for Message Waiting -Stutter Dialtone for Message Waiting -Voicemail to email -Voicemail Group -Web Voicemail Interface
Computer-Telephony Integration
AGI (Asterisk Gateway Interface) Graphical Call Manager Outbound Call Spooling Predictive Dialer TCP/IP Managerment Interface
CODECs ADPCM G.711 (A-Law & U-LawP) G.722 G.723.1 (pass through)
30
G.726 G.729 (through purchase of a commercial license) GSM iLBC Linear LPC-10 Speex
Protocols IAX (Inter-Asterisk Exchange) H.323 SIP (Session Initiation Protocol) MGCP (Media Gateway Control Protocol) SCCP (Sisco Skinny)
Traditional Telephony Interoperability
E&M E&M Wink Feature Group D FXS FXO GR-303 MF and DTMF support Robbed-bit Signaling (RBS) Types
ทมา http://astrisk.org/support/features
2.8.6 โครงสรางไฟลของระบบโทรศพท Asterisk บนระบบปฏบตการ FreeBSD ในการควบคมระบบโทรศพท Asterisk นนจาเปนอยางยงทผดแลระบบจะตองทราบถง
โครงสรางไฟล และความหมายของไฟลตางๆ ในระบบเพอใหสามารถจดการและปรบแตงระบบใหได
ความตองการในการใชงาน
ตารางท 2.5 แสดงโครงสรางทสาคญทอยภายใน Asterisk ททางานบน FreeBSD ไดเรกทรอรหรอไฟล ความหมาย
/usr/local/etc/zaptel.conf เปนไฟลทใชปรบแตงและกาหนดคาตางๆ ใหกบการด X100p หรอการดรนอนๆ ททางานผานทาง Zaptel Channels
/usr/local/etc/asterisk เปนไดเรกทรอรทเกบไฟลทสาคญมากของระบบ
31
โทรศพท Asterisk ทงระบบ โดยสวนใหญจะมนามสกล .conf
/usr/local/share/asterisk เปนไดเรกทรอรทเกบไฟลเกยวกบ Asterisk เพมเตมเชน Keys, AGI, Firmware และอนๆ
/usr/local/share/asterisk/sound เปนไดเรกทรอรทเกบไฟลเสยงทมนามสกล
เปน .gsm สาหรบใชงานในระบบทงหมด รวมถงไฟลตวเลขดวยซงไฟลเหลานจะถกบนทกเปน
ภาษาองกฤษ /usr/local/share/asterisk/mohmp3 เปนไดเรกทรอรทใชในการเกบไฟลเสยงเพลงรอ
สายทมนามสกลเปน .mp3 สามารถนาไฟลเพลงทตองการมาเกบไวในไดเรกทรอรนได
/var/log/ asterisk เปนไดเรกทรอรทใชในการเกบ Log ทจาเปนของระบบโทรศพท Asterisk หลายๆ สวนไมวาจะเปน Event, Queue, Messages และอนๆ
/var/log/asterisk/cdr-csv เปนไดเรกทรอรทใชในการเกบขอมลในการใชงาน
โทรศพทของ Asterisk ทงระบบเพอบนทกวามการเรยกสายจากหมายเลขใดไปหมายเลขใดบาง ซงจะถกเกบไวในไฟล Master.csv สามารถนาไฟลนมาวเคราะหการใชงานหรอจดทาเปนระบบคานวณคา
โทรศพทไดเชนกน /etc/rc.conf เปนไฟลทจะกาหนดใหระบบโทรศพท Asterisk
ทางานทกครงทมการบทเครองเซรฟเวอร โดยการกาหนดคาสง asterisk_enable=”Yes” และหากมการตดตงการด X100P หรอการดรนอนๆ กจะกาหนดใหไดรเวอร Zaptel ทางานโดยการกาหนดคาสง Zaptel_enable=”Yes” ในไฟลนดวย
2.9 อปกรณตางๆ ในระบบ VoIP
IP Phone เปนระบบโทรศพท IP Phone ทเราสามารถใชสายแลน (LAN) มาตอเขากบโทรศพทไดทนทและสามารถใชงานโดยเรยกสายปลายทางทเปนหมายเลข IP Address หรอจะใชรวมกบ SIP Server กได และทสาคญเราควรศกษารายละเอยดของโทรศพทนนๆ กอนวารองรบมาตรฐาน SIP หรอไม ถาสามารถใชงานไดกนาโทรศพทนมาเชอมตอกบ SIP Server ไดทนทโดยไมจาเปนตองใชคอมพวเตอรพวงกบโทรศพทประเภทน
32
รปท 2.17 ตวอยาง IP Phone ทรองรบมาตรฐาน SIP
WiFi IP Phone
เปนโทรศพท IP Phone แบบไรสาย สามารถนามาใชงานกบเครอขายไรสายทรองรบมา
ตฐาน IEEE 802.11 b/g ทมใชงานอยในประเทศไทยได โดยโทรศพทประเภทนจะใหกาหนด Username และ Password ทจะลงทะเบยนขอใชบรการกบ SIP Server เปรยบเสมอนเปน
โทรศพทมอถอทสามารถใชงานไดในบรเวณสานกงานหรอบรษท ดวยระยะประมาณ 100-200 เมตร ขนอยกบสถานทตดตงวาครอบคลมการใหบรการ WiFi เพยงใด หากโทรศพทไรสายน อยในรศมการใชบรการเครอขายไรสาย WiFi กสามารถใชงานโทรศพทได
รปท 2.18 เครองโทรศพทแบบ WiFi IP Phone
IP Soft Phone นอกจากตวอยางของ IP Phone ทไดนาเสนอไปแลว IP Phone ยงมแบบทตองอาศย
คอมพวเตอรเขามาชวยในการทางาน โดยจะเปนโปรแกรมคอมพวเตอรทเราเรยกวา IP Soft Phone ตวอยางเชน X-Lite ทเปนโปรแกรม IP Soft Phone ทถกพฒนาโดยบรษท CounterPath รองรบมาตรฐานของ SIP สามารถดาวนโหลดโปรแกรมมาทดลองใชงานได จากเวบไซต http://www.counterpath.com นบวาเปนโปรแกรมประเภท IP Phone ตวหนงทนาสนใจมาก ปจจบนมการพฒนาเวอรชนใหมออกมาใหรองรบวดโอ (Video) ดวย ในการใชงานนนกขนอยกบความตองการของผใชงานนนๆ แลวพจารณาวาตองการใชคอมพวเตอรรวมกนดวยหรอไม
33
รปท 2.19 โปรแกรม X-Lite ททาหนาเปน IP Soft Phone รองรบมาตรฐาน SIP
VoIP Phone Adapter บางครงนยมเรยกวา Analog Telephone Adaptor (ATA) เปนอปกรณทชวยในการแปลง
สญญาณเสยงจากเครองงโทรศพททเปนอนาลอกผานอปกรณ ATA ใหกลายเปนสญญาณดจตอล สงผานไปยงปลายทาง แลวจะแปลงสญญาณเสยงจากดจตอลผานอปกรณ ATA หรอ IP Phone อกครง เพอใหกลายเปนสญญานเสยงแบบอนาลอก หลกการทางานจะคลายๆ กบโมเดม (Modem) อปกรณ ATA นจะใชเชอมตอกบเครองโทรศพทธรรมดาทวๆ ไปกสามารถใชงานไดราคาไมแพง คณภาพของ
เสยงดพอๆ กบ IP Phone ซงปจจบนมบรษทผผลตคอมพวเตอรหลายบรษท นาออกมาจาหนายกนมากมาย
รปท 2.20 Analog Telephone Adaptor Linksys PAP2T (2FXS)
จดเดนของ IP Phone Adaptor รนนคอ สามารถรองรบและใชงานรวมกบโทรศพททวไปไดถง 2 หมายเลข หรออาจจะเปน 1 โทรศพทกบ 1 โทรสาร (Fax) กสามารถทาได หรออาจจะนาโทรศพทโชวเบอรทมขายกนทวไปตามหางสรรพสนคามาใชงานรวมกนได เมอมผเรยกสายเขามาแสดงท
เครองโทรศพทของเราทสาคญอปกรณนยงมลกเลนและคณสมบตอนๆ อกมากในตว IP Phone Adaptor รนน
34
VoIP Gateway เปนอปกรณทมหนาทคลายๆ กบ IP Phone Adaptor แตรองรบการใชงานไดกบโทรศพทจานวนมาก ซงอาจจะรองรบตงแต 1 Port, 2 Port, 4 Port, 8 Port หรอมากกวานนขนอยกบความตองการในการใชงาน โดยอปกรณประเภทนจะแยกเปนแบบ FXS และ FXO ขนอยกบความตองการในการใชงาน เชน 1 FXS กบ 1 FXO และบางรนยงสามารถทาหนาทเปน Router เพอเชอมตออนเตอรเนตและแชรอนเตอรเนตใหกบหนวยงานใชงานไดอกดวย
รปท 2.21 VoIP Gateway Linksys SPA 3102
Linksys รน SPA 3102 รนนจะเหมาะสาหรบหนวยงานทตองการเชอมตอโดยใชโทรศพท 1 เครอง และเชอมตอกบโครงขาย PSTN ขอผใหบรการโทรศพท และสามารถเชอมตออนเตอรเนตผานทางชองตออนเตอรเนต สามารถแชรอนเตอรเนตผานทางชองทาง Ethernet ไดอกดวย นบวาเปนอปกรณทเหมาะสาหรบหนวยงานขนาดเลกทตองการคณสมบตทงโทรศพทและอนเตอรเนตในอปกรณ
ตวเดยวกน การดรบโทรศพท Asterisk Card
ปจจบการดรบโทรศพท หรอมกจะเรยกสนๆ วาการด Asterisk ทมการใชงานอยกจะม
หลากหลายรน และหลากหลายยหอขนอยกบการใชงาน การดทมการใชงานอยในปจจบนทนยมไดแก การดทรองรบสญญาณอนาลอก คอ X100P, X400P หรอ TDM400B และการด TDM2400B โดยมความสามารถแตกตางกนไป การด X100P เดมทนนการดรนนบรษท Digium Inc. ซงเปนผพฒนาโปรแกรมระบบ
โทรศพท Asterisk เปนผผลตและจาหนายเอง ปจจบนไดยกเลกการผลตแลวแตบรษทตางๆ กไดผลตการดรนนออกมาจาหนายกนมากมาย บางครงกจะเรยกไดวาเปนการดแบบ Compatible X100P หรอเรยกวาเปน Clone Card ซงจะมคณสมบตเหมอนกบการด X100P ทบรษท Digium Inc. เคยผลตออกมา การดรนนมคณสมบตเปน 1 FXO กลาวคอ สามารถรองรบสายนอกทมาจากผใหบรการ
โทรศพท เชน TOT หรอ TRUE ได 1 คสายโทรศพท จะเหมาะสาหรบเปนการดรบโทรศพทในบรษท หรอหนวยงานทไมใหญมากนก หรอผทจะตองการศกษาระบบโทรศพท Asterisk ทมกจะซอไปเพอ
35
ทดสอบระบบ การดรนนใชบส (Bus) สอสารขอมลเปนแบบ PCI ซงสามารถตดตงการดนทเครอง
คอมพวเตอรแมขายไดเลย เพอใชรบสายนอกนนเอง
รปท 2.22 การด Asterisk รน X100P
รปท 2.23 การด Asterisk รน X400P
37
บทท 3
การดาเนนโครงงาน
ในการดาเนนโครงงานเพอใหโครงงานบรรลตามวตถประสงคตามทไดตวไว จาเปนตอง ศกษา
รวบรวมขอมล ปจจยในการพจารณาระบบ VoIP มาใชในองคกรความแตกตางของระบบโทรศพทแบบ
ธรรดาและระบบโทรศพท VoIP และในสวนของปจจยดานธรกจ การดาเนนโครงงานจงตองจาลองการ
ตดตงระบบโทรศพทผานเครอขาย (VoIP) เพอนามาใชเพอการทดสอบ และดาเนนโครงงานตามขนตอน
ดงน
- ทาการการศกษาความแตกตางของระบบโทรศพท VoIP กบระบบโทรศพทพนฐาน (PSTN)
- ทาการออกแบบระบบเครอขายการเชอมตอระบบโทรศพท IP-PBX ภายในองคกร
- ตดตงระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2 สาหรบเปนเครองแมขาย Asterisk Server รองรบ
โปรแกรม Asterisk
- ตดตงโปรแกรม Asterisk เวอรชน Asterisk 1.2.13 ซงจะทาหนาทเปนระบบโทรศพท IP-
PBX
- ตดตงอปกรณแปลงสญญาณเสยง ATA (Analog Telephone Adaptor) สาหรบแปลง
สญญาณเสยงจากโทรศพทอนาลอก (Analog Telephone) เปนสญญาณเสยงดจตอล
(Digital)
- ตดตงโปรแกรม IP Softphone บนเครองคอมพวเตอรเพอใชในการทดสอบ
- การเขยน Dial Plan หรอแผนการโทรศพท เพอใหระบบทางานตามทตองการและเพอให
เปนไปตามวตถประสงคการทาระบบคอลเซนเตอร
- ปรบแตงระบบ Asterisk ใหการใชงานเหมาะสมกบองคกร
- พฒนาการใชงานให เปนเวปเบส (Web bases) สาหรบการกาหนดคาตางๆ ใหกบระบบ
Asterisk Server ชวยใหการทางานกบ Asterisk Server ไดงายและสะดวกมากขน
3.1 ศกษาความแตกตางของระบบโทรศพท VoIP กบระบบโทรศพทพนฐาน (PSTN)
ระบบ VoIP จะใชสญญาณอนเทอรเนต ซงจะอยในรปแบบสญญาณดจตอลเปนสอในการนาพา
ขอมลทงภาพและเสยง ดงนนการใชชองทางนในการสอสารจะไมมคาใชจายในการโทรตดตอในแตละ
ครง หรอไมมการเสยคาใชจายรา ยนาท ไมวาระยะทางไกลหรอไกล สวนระบบโทรศพทพนฐาน
(PSTN) มววฒนาการมาจากการใชการสนสะเทอนผานสายจากจดหนงไปยงอกจดหนง โดยทวไปจะ
เปนการสอสารผานสายโทรศพท ผานเขาไปยงชมสายโทรศพท เพอทาการเชอมโยงไปยงหมายเลข
ปลายทางโดยมสายไฟเปนสอกลาง
ขอดอยของระบบโทรศพทตสาขาแบบเดม (PBX) คณสมบตหลายอยางเชน ระบบ Voice Mail,
Voice Recording หรอ Fax นน จะตองซอเพมเตม แตถาใชงานแบบระบบ IP-PBX คณสมบตตางๆ
38
เหลานมอยในตวโปรแกรมอยแลว โดยไมตองซอเพมเตมซงกเปนกา รประหยดงบประมาณอกทางหนง
เหตผลททาใหเทคโนโลย VoIP เปนระบบทดทสดในปจจบน ซงสามารถสรปไดดงน
1) ดานการสงสญญาณเสยง ระบบโทรศพทแบบ VoIP สงสญญาณเสยงแบบดจตอล สวน
โทรศพทแบบเดมสงสญญาณเปนแบบอนาลอค จงทาใหคณภาพเสยงแตกตางกน
2) ระบบโทรศพทแบบ VoIP มความยดหยนในการใชงานมากกวาระบบโทรศพทแบบเดม และ
สามารถทางานไดบนเครองคอมพวเตอรกบทกระบบปฏทบตการ Windows, Mac, Linux อกทงยง
สามารถทางานไดบนโทรศพทเคลอนท ผาน Pocket PC หรอแมกระทง IP WiFi Phone จงไมจากดอย
เฉพาะเครองโทรศพทธรรมดาเทานน
3) ระบบโทรศพทแบบ VoIP ขอมลเสยงและภาพผานการบบอดดวยเทคโนโลยการเขาระหสจง
มความปลอดภยสงกวาระบบโทรศพทธรรมดา
4) ระบบโทรศพทแบบ VoIP จะมคาบรการทถกกวาระบบโทรศพทแบบธรรมดา ซงกเปนผลด
และชวยลดคาใชจายในการตดตอสอสาร จะเหนผลไดชดเจนมากถามการใชงานตดตอกนโทรทางไกล
ระหวางประเทศ
5) การลงทนในระบบโทรศพทแบบ VoIP จะถกกวาระบบโทรศพทแบบธรรมดา เนองจาก
ระบบโทรศพทแบบ VoIP นน ไมตองจดซออปกรณเครอขายใหม อปกรณทมอยแลวสามารถนามาใชกบ
ชองสญญาณอนเทอรเนทเดมทมอยแลวในองคกร
6) การเพมหมายเลขภายในสามารถขยายไดไมจากด และงายรวดเรว สามารถกาหนด
หมายเลขเองได และเพอใหมองภาพความแตกตางใหชดเจนขนจงสรปเปรยบเทยบ ดงตารางท 3.1
ตารางท 3.1 เปรยบเทยบคณลกษณะของโทรศพทแบบเดมและระบบโทรศพทแบบ VoIP
คณลกษณะ ระบบโทรศพทแบบเดม ระบบโทรศพทแบบ VoIP
ประเภทของสญญาณ สญญาณอนาลอก สญญาณดจตอล
เครอขาย เครอขายสาธารณะ (Public Switched
Telephone Network:PSTN)
เครอขายอนเทอรเนต โดยใช
โปรโตรคอลในการสอสารคอ
Internet Protocol (IP)
ตนทน มการลงทนทสง เนองจากตสาขาม
หลายคณสมบต ราคากตางกนไป
ใชงานไดฟร ไมมคาใชจายเพราะ
เปนซอฟตแวรประเภทโอเพน
ซอรส (Open Source)
การปรบแตงตสาขา ไมสามารถปรบแตงเองได สามารถปรบแตงเองได รวมถง
การเขยนโปรแกรมเพอควบคม
การทางานได และใหเหมาะสม
กบการใชงานในองคกร
การขยายเบอรภายใน
(extensions)
ไดจากดเฉพาะรนตสาขาทใช สามารถกาหนดคสายได ไม
จากดมความยดหยนสง
39
บรการนอกเหนอจากการ
โทรธรรมดา
ถาเพมคณสมบตการใชงานอนตองเสย
คาบรการ เชน Voice Mail เปนตน
ไมมคาใชจายเพราะตวโปรแกรม
มมาพรอมใชงานอยแลว
การขยายระบบในอนาคต ถาระบบคสายเตมการขยายเปนไป
คอนขางยงยาก
การขยายหมายเลขทาไดงาย
และรวดเรว
3.2 การศกษาประโยชนทจะเกดขนกบองคกร
ระบบ VoIP มาใชในองคกรและประโยชนทจะเกดขนกบองคกรคอ
การตดตอกบสาขาไดถกลงกอนทจะมเทคโนโลย VoIP การตดตอระหวางสาขาของ
บรษทจะโทรผานผใหบรการโทรศพทพนฐานเชน TOT, TRUE, TT&T หรอผใหบรการโทรศพทเคลอนท
ซงมคาใชจายอยระดบหนง แตเมอมการนา VoIP เขามาใช โดยการตดตงอ ปกรณ VoIP Gateway,
VoIP ATA, IP Phone ทสาขาตางๆ กทาใหตดตอระหวางกนไดฟร ไมมคาใชจายในการโทรศพท
มระบบสอสารภายในองคกรโดยใชงบประมาณลงทนเลกนอยองคกรทตองการ
ปรบเปลยนระบบสอสารเดมๆ เชน ตสาขาโทรศพทแบบอนาล อก ทรองรบความตองก ารไดจากดและ
ขยายไมไดแลว กสามารถปรบเปลยนมาใชระบบ VoIP ทาหนาทแทนได สามารถขยายเพมไดเรอยๆ
จากตสาขาโทรศพทธรรมดากเปลยนไปเปนตสาขาโทรศพท IP หรอ IP PBX แทน นอกจากนนองคกรท
กอตงใหม ซงโดยทวไปจะตดตงตสาขาโทรศพท กเปลยน ไปเปนตดตง IP PBX แทน กจะประหยดไป
ไดมาก เพราะสามารถขยายไดเรอยๆ และทสาคญไมตองเดนสายโทรศพท
เพมมลคาใหแกธรกจ สนคาและบรการ ไดดวยงบประมาณทไมแพง องคกรทจะตอง
ตดตอกบลกคา โดยเฉพาะอยางยงทตองใหบรการลกคา รบแจงปญหาจาก ลกคา โดยมากมกจะตดตง
ระบบ Call Center ไวรองรบความตองการดงกลาว ระบบ Call Center สามารถนาเทคโนโลย VoIP มา
ทาได ซงลงทนไมมากเพยงแคมเครองคอมพวเตอร ซอฟแวร และ IP Phone กสามารถมระบบ Call
Center ประสทธภาพไวใชงาน
3.3 ความตองการใชระบบโทรศพท IP-PBX
การดาเนนงานของบรษทเวลด สตดด เซนเตอร จากด ซงดาเนนธรกจเกยวกบตวเตอรสอน
ภาษาองกฤษทกระดบ สาหรบนกเรยนภาคนานาชาตและภาคภาษาไทย ซงมสาขารวมสามสาขา และม
ความจาเปนในการตดตอสอสารกนทงภายในองคกรและภายนอกองคกร และการ ทาระบบคอลเซนเตอร
ถาหากมการนาเทคโนโลย VoIP นมาใชงานในองคกรจะชวยลดคาใชจายได ดงนนผจดทาโครงงานจงม
แนวคดทจะนาเอาเทคโนโลย VoIP นามาใชในองคกร
จดเดนของการใชงานระบบโทรศพท IP-PBX
- ตดตอสอสารระหวางพนกงานในองคกรโดยไรขดจากด
- สามารถทาระบบคอลเซนเตอรขนมาใชในองคกร
- สามารถเพมจานวนหมายเลขโทรศพทภายใน (extensions) ไดไมจากดจานวน
- สามารถเขยนเขยน Dial Plan หรอแผนการโทรศพท เพอใหระบบทางานตามทตองการ
40
3.4 ระบบงานเดมกอนการตดตงระบบ IP-PBX
รปท 3.1 โครงสรางการเชอมตอโทรศพทแบบเดมของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด
จากรปแสดงใหเหนการเชอมตอโทรศพทแบบเดมภายในองคกร และการตด ตอสอสารภายใน
บรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด ซงเหนไดวาการสอสารภายในจะแยกออกจากกน ไมสามารถโอนสาย
ระหวางสาขาได เพราะการตดตอระหวางสาขาของบรษทจะโทรผานผใหบรการโทรศพทพนฐาน เชน
TOT, TRUE, TT&T หรอผใหบรการโทรศพทเคลอนท ซงมคาใชจายเกดขนมา และการใหบรการขอมล
ตางๆ ใหกบ ลกคาไมเปนไปในทศทางเดยวกน เพราะไมได ผานศนยใหบรการขอมล (Call Center) ทา
ใหประสทธภาพการใหบรการลดลง
3.5 ดาเนนการออกแบบและตดตงระบบ
สาหรบโครงงานในครงน ผจดทาไดนาซอฟตแวรประเภทโอเพนซอสต มาใชในการทดลอง ซง
ประกอบไปดวย ซอฟตแวรสาหรบตดตงเปน IP-PBX คอ Asterisk ซงจะทางานบนระบบปฏบตการ
FreeBSD ซงเปนแมขาย (Asterisk Server) รวมทงซอฟตแวร X-Lite สาหรบโปรโตคอล SIP VoIP
Phone ทจะตดตงบนเครองคอมพวเตอร และโครงสราง และองคประกอบระบบ VoIP ของบรษทเวลดส
ตดด เซนเตอร เพอใชเชอมตอระบบโทรศพท IP-PBX ภายนอกองคกร หรอระหวางสาขาจะเปนดงรปท
3.2
41
รปท 3.2 โครงสรางของระบบ VoIP ของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด
3.5.1 องคประกอบดาน Hardware
1. เครองคอมพวเตอร Server เพอใชในการตดตง Asterisk Server บนระบบปฏบตการ
FreeBSD คณสมบตทใชในการทดลองในครงน ดงน
หนวยประมวลผล (CPU) :Intel ® Core ™ 2 Duo E8400 CPU 3.0 GHz
หนวยความจาหลก (RAM) : 4096 MB
ฮารดดสก (HDD) : 160 GB
LAN Card 10/100 Mbps
42
รปท 3.3 เครองคอมพวเตอร Server เพอใชในการตดตง Asterisk Server
สวตซ (Switch) Baseline Switch 3Com 3CRBSG2093 16 Port สาหรบเชอมตอ
กบเครองคอมพวเตอรอนๆ ในเครอขาย
รปท 3.4 Switch 3Com 3CRBSG2093 16 Port
การดเชอมตอระบบโทรศพท หรอการดสาหรบโทรศพท Nextsay TDM400P เปน
การดสาหรบรบสายนอก หรอสายทมาจากโครงขายพนฐาน (PSTN) ของ TRUE ได 4 คสายโทรศพท
สาหรบเบอร 0-2642-5921-3 และ 0-2642-4477 เปนเบอรคอลเซนเตอร (Call Center) การดรนนใชบส
ในการสอสารเปนแบบ PCI ซงสามารถตดตงการด นทเครองเซ รฟเวอรไดเลยเพอใชรบสายนอกจาก
การดโทรศพท
43
รปท 3.5 การด TDM400P
รปท 3.6 ดานหลงเสยบสายรบโทรศพทการด TDM400P
เครองรบโทรศพทธรรมดา Panansonic Model No.KX-T2371MXW สาหรบสาขา
หลก 6 เครอง และ สาขายอยอยางละ 2 เครอง เพอเชอมตอเขากบอปกรณแปลงสญญาณเสยง Linksys
PAP2T
44
รปท 3.7 เครองรบโทรศพทธรรมดา Panansonic Model No.KX-T2371MXW
อปกรณแปลงสญญาณเสยง Linksys PAP2T ซงรองรบการทางานแบบ 2 FXS คอ
สามารถตอเขากบเครองโทรศพทธรรมดาได 2 เครอง ใชจานวน 5 ชดทงสามสาขา
รปท 3.8 อปกรณแปลงสญญาณเสยง Linksys PAP2T
45
วธการตดตงอปกรณ Linksys PAP2T ม 2 แบบ คอ
1) แบบ Voice Configuration Menu เปนรปแบบการปรบแตงคาตางๆ ในตวอปกรณโดยฟง
เสยงตอบรบทอยภายในตวอปกรณ โดยตอเครองโทรศพทธรรมดาทชอง Phone1 หรอ Phone2 ทตว
อปกรณแปลงสญญาณ Linksys PAP2T แลวกดปม * จานวน 4 ครง และจะมเสยงตอบรบ
“’Configuration Menu” จากนนกดหมายเลข ตามดวยเครองหมาย # (pound) เพอเลอกทางานดงตาราง
ตารางท 3.2 แสดงหมายเลขและคาสงของอปกรณ Linksys PAP2T
หมายเลข/คาสง ความหมาย การใชงาน / ตวอยาง
100 อนญาต/ไมอนญาต DHCP 101#
0# (เพอยกเลก DHCP)
1# (บนทก)
110 ตรวจสอบคา IP ของ Phone Adapter ระบบจะพด IP Address ปจจบนท
ถกกาหนดให Linksys PAP2T ใหฟง
111 ตรวจสอบคา IP Address ของ Phone
Adapter
การกาหนดคา IP นน เราใชปม *
แทน (.) เชนตองการกาหนดคา
192.168.10.41 กจะตองกด ปม
192*168*10*41 ตามดวยปม #
120 ตรวจสอบคา Netmask ระบบจะพดคา Netmask ใหฟง เชน
255.255.255.0
121 กาหนดคา Netmask การกาหนดคา Netmask นน เราใช
ปม * แทน (.) เชนตองการกาหนดคา
255.255.255.0 กจะตองกด ปม
255*255*255*0 ตามดวยปม # แลว
รอสกครกดปม 1 เพอบนทก
หมายเลข/คาสง ความหมาย การใชงาน / ตวอยาง
130 ตรวจสอบคา Gateway ระบบจะพดคา Gateway ใหฟงเชน
192.168.10.1
131 กาหนดค Gateway การกาหนดคา Gateway นน เราใช
ปม * แทน (.) เชนตองการกาหนดคา
192.168.10.1 กจะตองกด ปม
192*168*10*1 ตามดวยปม # แลวรอ
สกครกดปม 1 เพอบนทก
46
140 ตรวจสอบคา Mac Address ระบบจะพดคาของ Mac Address
ของอปกรณ
150 ตรวจสอบคา Firmware Version ระบบจะพดคาของ Firmware
Version ใหฟง
732668 ทาการ reboot ตวเครอง Phone
Adapter
ระบบจะ reboot อปกรณ Linksys
PAP2T
73738 Reset คา Factory Default เปนการ Reset Default Factory คา
ตางๆ ใหเปนคากาหนดเดมจาก
โรงงานผผลต
2) แบบ Web-based configuration Menu การเขาสโหมดการทางานของ Linksys PAP2T
นนจะมอย 2 โหมดดวยกนคอ User Loin และ Admin Login แลวในแตละโหมดนนกสามารถแสดงผลได
อก 2 แบบ คอ Basic View และ Advanced View ในแตละโหมดนนกจะใหรายละเอยดมากนอยตางกน
ไป
User Login ประกอบดวยเมนหลกในการสงงานจานวน 4 เมน ดงน
- เมน Info เปนเมนทจะแสดงรายละเอยดของคาตางๆ ทไดถกกาหนดไวในตว
อปกรณ Linksys PAP2T แลวซงคาตางๆ เชน คา IP, DNS, Netmask,
Hostname รวมถงสถานะของ Line 1 และ Line 2 วาพรอมใชงาน (Online)
หรอไม ซงเราสามารถทจะเลอนเมาสเพอดรายละเอยดสวนอนๆ ตอไปไดอก
-
รปท 3.9 แสดงเมน Info ในโหมดของ User login
47
- เมน System เปนเมนทจะใชเพอกาหนดรายละเอยดเกยวกบคาตางๆ ทจาเปน
ตอการตดตงเครอขาย (Network) เชน DHCP จะกาหนดเปน No คอตอง
กาหนด IP Address ใหกบอปกรณนหรอถากาหนดเปน Yes เพอรบการแจก
IP Address จาก DHCP Server ในเครอขายนนๆ
รปท 3.10 แสดงเมน System ในโหมดของ User login
- เมน User 1 ในเมนน จะเปนการกาหนดคาเกยวกบการใชงานของ User1 หรอ
Line 1
- เมน User 2 ในเมนน จะเปนการกาหนดคาเกยวกบการใชงานของ User 2
หรอ Line 2
48
รปท 3.11 แสดงเมน User 1 และ User 2 ในโหมดของ User login
Admin Login ประกอบดวยเมนหลกในการสงงานจานวน 9 เมน ดงน
- เมน Info ในเมนนจะใหรายละเอยดของอปกรณ Linksys PAP2T ซงจะเสมอน
กบการแสดงผลในโหมด User Login
’ รปท 3.12 แสดงเมนตางๆ ในโหมดของ Admin login
- เมน System ในเมนน จะเปนการกาหนดสทธในการเขาถงอปกรณ Linksys
PAP2T
49
รปท 3.13 แสดงเมน System ในโหมดของ Admin login
- เมน SIP เมนนจะเปนการกาหนดคาเพมเตมของโปรโตคอล SIP
รปท 3.14 แสดงเมน SIP ในโหมดของ Admin login
- เมน Provisioning ในเมนนจะเปนการกาหนดรายละเอยดของ (Provision) ท
จาเปนตอการใชงาน
50
รปท 3.15 แสดงเมน Provisioning ในโหมดของ Admin login
- เมน Regional ในเมนน จะมตวแปรหรอคาตางๆ ทนาสนใจหลายๆ อยาง เชน
การกาหนดคาโทน หรอเสยงรงโทน (Ringtone)
รปท 3.16 แสดงเมน Regional ในโหมดของ Admin login
51
- เมน Line 1 เมนน นบเปนเมนทมความสาคญมากในการกาหนดคาให Line 1
สามารถทางานไดหรอไมได เพราะจะเป นเมนทมการกาหนดคาเกยวกบ SIP
Server หรอ Asterisk Server ทเราใชบรการ อกทงยงตองกาหนด User
Account ทไดจดสรรมา
- เมน Line 2 เมนนมการใชงานตางๆ เหมอนกบเมน Line 1 เพราะอปกรณ
Linksys PAP2T รนนสามารถรองรบได 2 หมายเลข
รปท 3.17 แสดงเมน Line 1 และ Line 2 ในโหมดของ Admin login
- เมน User 1 เมนน เปนการกาหนดคาเพมเตมของ Line 1 สวนมากในการใช
งานทวไป จะไมมการกาหนดคาใดๆ เพมเตม ใหใชคามาตรฐานทระบบกาหนด
มาใหไดเลย
- เมน User 2 เมนน มการใชงานตางๆ คลายกบการใชงานเมน User 1
52
รปท 3.18 แสดงเมน User 1 และ User 2 ในโหมดของ Admin login
ความแตกตางของการใชงานเมน Voice Configuration และ Web-based Configuration Menu
คอ Voice Configuration Menu สวนมากแลวจะเอาไวกาหนดคาเบองตนเกยวกบ Netork เชน IP
Address, Netmask, Gateway เพอทจะเอาไวเขาส Web-based Configuration Menu สวน Web-
based Configuration Menu นนจะมไวเพอกาหนดคาอนเพมเตมทไมสามารถกาหนด หรอพมพไดจาก
แปนของเครองโทรศพท เชน Hostname หรอเมนยอยอนๆ
3.5.2 องคประกอบดาน Software
1. ระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2-RELEASE ผจดทาไดตดตงสาหรบเปน Asterisk Server
หรอ SIP Server ซงเปนระบบปฏบตการ Open Source เพอรองรบการตดตงซอฟตแวรระบบโทรศพท
แบบ IP-PBX สามารถดาวนโหลดไดฟรจากเวปไซต http://www.freebsd.org
รปท 3.19 แสดงระบบปฏบตการ FreeBSD
53
2. โปรแกรม Asterisk 1.2.13 ซงผจดทาไดตดตงเปนซอฟตแวรระบบโทรศพทแบบ IP-PBX
สามารถดาวนโหลดไดฟรจากเวปไซต http://www.asterisk.org/downloads ซอฟตตวนสามารถทางาน
ไดหลายๆ ระบบปฏบตการ เชน Linux, Mac OS X, OpenBSD, FreeBSD, และ Sun Solaris ในตว
โปรแกรม Asterisk มคณสมบตการใชงานของตสาขาโทรศพท PBX (Private Branch eXchange) คณ
บตสงไวในตวโปรแกรม และทางาน รวมกบระบบ VoIP (Voice over IP) หลายโปรโตคอล เชน SIP,
H.323, IAX, MGCP, SCCP (Cisco Skinny) ซงรองรบกบอปกรณโทรศพททเปนมาตรฐานและใช
ฮารดแวรทราคาไมแพง
รปท 3.20 แสดงซอฟตแวร Asterisk ทไดตดตงบนระบบปฏบตการ FreeBSD
3. ซอฟตแวร IP Phone หรอ Soft-Phone ทรองรบโปรโตคอล SIP ผจดทาไดเลอกใชโปรแกรม
X-Lite พฒนาขนโดยบรษท Counter-Path มคณสมบตหลากหลายรองรบ Video Phone ดวย สามารถ
ดาวนโหลดไดฟรจากเวปไซต http://www.counterpath.com
รปท 3.21 แสดงซอฟตแวร IP Phone โปรแกรม X-Lite
54
4. โปรแกรมใชวเคราะหแพกเกจ (Packet) โปรแกรมมอนเตอรทราฟฟก VoIP เพอตรวจสอบ
คณภาพเสยง ตลอดจนวเคราะหปญหาตางๆ ผจดทาไดเลอกใช 2 โปรแกรม
Wireshark (http://www.wireshark.org)
รปท 3.22 แสดงโปรแกรม Wireshark
5. โปรแกรมเพอพฒนาการตงคาการใชงาน เปนเวป เบส (Web bases) สาหรบการกาหนดคา
ตางๆ ใหกบระบบ Asterisk Server ชวยใหทางานกบAsterisk Server ไดงาย ผจดทาไดเลอกใช
โปรแกรม Adobe Dreamwever และตดตงโปรแกรมอนๆ ท จาเปนตองใชงาน เชน PHP, MySQL
Server เปนตน
3.6 ขนตอนการทดสอบผล
สาหรบโครงงานในครงน ผจดทาไดนามาทดสอบใชงานจรงในองคกร หลงจากการตดตงระบบ
ปรบแตงคาตางๆ ใหเหมาะสมกบองคกร เพอจะไดทราบถงปญหาของระบบและคอยนาปญหาไป
ปรบปรงแกไขใหมประสทธภาพและใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของผใชงาน และยงมอกหลาย
คณสมบตของตวซอฟตแวร Asterisk ทผจดทายงไมไดทดสอบ
55
บทท 4
การพฒนาและทดสอบการทางานของระบบ
ในการดาเนนโครงงานในบทนจะกลาวถงขนตอนการพฒนาและทดสอบการทางานของระบบ
VoIP ซงเรมจากการตดตงระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2-RELEASE และตดตงโปรแกรม Asterisk
1.2.13 จากนนตดตงการดรบโทรศพท TDM400P เพอเปนตวรบสายทโทรเขามาจากโครงขายพนฐาน
(PSTN) ซงการดรบโทรศพทรนนสามารถรบไดสสายนอก และทาการปรบแตงคาอปกรณแปลงสญญาณ
โทรศพท Linksys PAP2T รวมถงปรบแตงระบบใหสามารถรองรบการทางานของ Asterisk ทม
คณสมบตตางๆ พรอมใชงานเชน ระบบโทร ศพทตอบรบอตโนมต (IVR) ,ระบบฝากขอความเสยง
(Voice Mail), ระบบสนทนาแบบวดโอโฟน (Video Phone), การโอนสายระหวางสาขา, การกาหนด
เสยงเพลงรอสาย, ตดตงโปรแกรม X-Lite ซงทาหนาทเปน IP Softphone เพอใชทดสอบการทางานของ
เทคโนโลย VoIP, ออกแบบเพอพฒนาการตงคาการใชงานเปนเวบเบสสาหรบการกาหนดคาตางๆ
ใหกบระบบ Asterisk Server ชวยใหทางานกบAsterisk Server ไดงายและสะดวกมากขนรวมถงจะ
ตรวจสอบประวตการใชงาน และตดตงซอฟตแวรใชวเคราะหแพกเกจ (Packet) โปรแกรมมอนเตอร
ทราฟฟก VoIP เพอตรวจสอบคณภาพเสยง ตลอดจนวเคราะหปญหาตางๆ และศกษาการทางานของ
เทคโนโลย VoIP ผจดทาไดเลอกใชโปรแกรม Wireshark ซงเปนโปรแกรม Network Protocol Analyzer
และ VQManager เปนโปรแกรม VoIP Quality Monitoring Software
4.1 ขนตอนการพฒนาและทดสอบการทางานของระบบ
ทาการตดตงระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2-RELEASE และกาหนดคาของอปกรณเครอขาย
Network Device เชน IP Address, Default Gateway, Primary Name Server, Hostname
รปท 4.1 แสดงระบบปฏบตการ FreeBSD
56
รปท 4.2 แสดงการกาหนดคา Network Device
การตดตงซอฟตแวร Asterisk จะใช 3 แพกเกจหลกๆ ดงน
Asterisk
Zaptel
Libpri
ความตองการในการคอมไพล Asterisk
GCC
Kernel Source
Kernel headers
Bison
Openssl
Libnewt
การคอมไพล Kernel คอ แกนซงเปนสวนทสาคญของระบบปฏบตการ โดยภายในเคอรเนล จะ
ประกอบไปดวยโมดล (Module) ตางๆ และบางครงเราอาจจะเรยกโมดลเหลานวา ไดรเวอร (Driver) ม
หนาทเปนตวกลางในการตดตอกนระหวางแอพพลเคชนหรอระบบปฏบตการกบอปกรณฮารดแวร
ทงหมด ทงภายในและนอกเครองคอมพวเตอร
การ Compile Kernel กเพอใหระบบรจกอปกรณ (Hardware) หรอโมดลตางๆ ทจาเปนตองใช
เมอตดตง ระบบปฏบตการ FreeBSD เสรจเรยบรอย โดยปกตแลวจะได GENERIC Kernel ซง
FreeBSD เตรยมไวให โดย GENERIC Kernel นน จะรจกอปกรณ (Hardware) ตางๆ จานวนมาก ทา
ให Server ตองตรวจสอบอปกรณ วาเครอง Server มอะไรบาง ทาใหเสยเวลาในการ boot ระบบ อกทง
57
ตองใชหนวยความจาหลกในการทางานดงกลาวพอสมควร ดงนนจงจาตอง Compile Kernel ใหมให
เหมาะสมกบอปกรณทมอย
4.2 ขนตอนการตดตงซอฟตแวร Asterisk Server และ Configuration
การตดตงโปรแกรม Asterisk ลงบนระบบปฏบตการ FreeBSD ใหทาการจดเตรยมไฟลทจาเปน
ตอการตดตงใหพรอมและ Copy ไฟลลงในเครอง Server เพองายตอการตดตง
1) ขนแรกเรมจากการนาแผนซดรอม ทมไฟลทจาเปนตอการตดตงโปรแกรม Asterisk เขาไป
แลวดาเนนการดงตอไปน ทาใหเครองมองเหนซดรอม โดยใชคาสง
wscvoip# mount /cdrom
2) เขาไปทหองทเกบไฟลโปรแกรม ใชคาสง
wscvoip# cd /cdrom/source เพอเขาไปในโฟลเดอรเกบไฟล
wscvoip# ls เพอตรวจสอบวามไฟล Asterisk หรอไม
wscvoip# cp Asterisk62.tar.gz /usr/ports/distfiles/
Copy ไฟลสาหรบตดตง Asterisk62.tar.gz มาไวทหอง /usr/ports/distfiles
รปท 4.3 แสดงการ Copy ไฟล Asterisk เตรยมสาหรบการตดตง
3) ทาการแตกไฟล Asterisk62.tar.gz ดวยคาสง gzip มวธการดงน
wscvoip# cd /usr/ports/distfiles ; เขาไปในหองทเกบไฟลนนกอน
wscvoip# gzip –cd Asterisk62.tar.gz : tar xvf -
แตกไฟล Asterisk62.tar.gz
4) เมอแตกไฟลเรยบรอยแลว ใหเขาไปทไดเรกทอร /usr/ports/net/asterisk แลวตรวจสอบดวา
มไฟลอะไรบาง ดวยคาสง
wscvoip# cd /usr/ports/net/asterisk เขาไปในหองทเกบไฟลนนกอน
wscvoip# ls –l ตรวจสอบวามไฟลอะไรบาง
รปท 4.4 แสดงการ ตรวจสอบวามไฟล
58
รปท 4.5 แสดงการ แตกไฟล Asterisk62.tar.gz
5) ทาการตดตง Asterisk ดวยคาสง make install ซงเปนการตดตงจาก Port Tree
การตดตง Asterisk จาก Port Tree [1] เปนวธการตดตงโปรแกรมลกษณะหนงบน
ระบบปฏบตการ FreeBSD ซงเครองเซรฟเวอรจะมการตรวจสอบวาในไดเรกเทอร /usr/ports/distfiles ม
ไฟลโปรแกรมทตองการตดตงอยหรอไม หากมกจะสามารถตดตงได โดยการเขาไปยงโครงส รางไดเรก
ทอร ในทนระบบปฏบตการ FreeBSD เรยกวา Port Tree (ซงจะเปน ซบไดเรกทอรภายใต /usr/ports)
แลวใชคาสง make install เพอตดตงไดทนท หากแตระบบมการตรวจสอบไฟลวาในไดเรกทอร
/usr/ports/distfiles ถาไมมโปรแกรมทตองการตดตง ระบ บจะทาการเชอมตออนเตอรเนตแลวไปดาวน
โหลดโปรแกรมนนๆ จากแหลงขอมลทมใหดาวนโหลดกอน แลวจงเรมตดตงโปรแกรม
รปท 4.6 แสดงการตดตงซอฟตแวร Asterisk
6) หลงจากตดตง Asterisk เสรจแลวและเขาไปแกไขไฟล etc/rc.conf เพอกาหนดใหโปรแกรม
Asterisk ทางานทกครงทมการบตเครองเซรฟเวอร โดยการเพมคาสงเขาไปในไฟล rc.conf
wscvoip# pico /etc/rc.conf
asterisk_enable="YES" เปนคาสงทให Asterisk ทางานทกครงเมอบตเครองเซรฟเวอร
59
รปท 4.7 แสดงโปรแกรม Asterisk CLI
เมอปรากฎหนาจอโปรแกรม Asterisk CLI (Command Line Interface) กแสดงวาโปรแกรม
Asterisk ทางานแลว
4.3 ขนตอนการตดตงการดรบสายนอก TDM400P และ Configuration
Zaptel เปนไดรเวอร ทมหนาททาใหเซรฟเวอรทไดตดตงโปรแกรมระบบโทรศพท Asterisk
สามารถทางาน รวมกบการดรบโทรศพทได โดยปกตแลวหลงจากตดตงระบบโทรศพท Asterisk
เรยบรอยแลว Zaptel Drivers จะถกตดตงโดยอตโนมต เพยงแตเรยกใชงานเทานน ตองเพมคาสงทไฟล
etc/rc.conf
wscvoip# pico /etc/rc.conf
zaptel_enable="YES" เปนคาสงทโหลดไดรเวอรของการดรบสายนอก
และปรบแตงคาทไฟล usr/local/etc/asterisk/zapata.conf
[channels]
context=default
echocancel=yes
echocancelwhenbridged=yes
signalling=fxs_ks
busydetect=yes
busycount=4
txgain=6.0
rxgain=4.0
channel=>1
group=1
musiconhold=default
context=default
echocancel=yes
60
echocancelwhenbridged=yes
signalling=fxs_ks
busydetect=yes
busycount=4
txgain=6.0
channel=>2
group=1
musiconhold=default
context=default
echocancel=yes
echocancelwhenbridged=yes
signalling=fxs_ks
busydetect=yes
busycount=4
txgain=6.0
rxgain=4.0
channel=>3
group=1
musiconhold=default
context=default
echocancel=yes
echocancelwhenbridged=yes
signalling=fxs_ks
busydetect=yes
busycount=4
txgain=6.0
rxgain=4.0
channel=>4
group=1
61
เมอมการตดตงการดรบโทรศพทบนเครองเซรฟเวอรเรยบรอยแลว ทดสอบวาเครองเซรฟเวอร
รบรวา TDM400P ตดตงอยก Channels โดยใชคาสงโดยใชคาสง ztcfg-vvvv ซง v คอจานวน channel
ของการด TDM400P
รปท 4.8 แสดงเครองเซรฟเวอรรจกการด TDM400P
ทดสอบการทางานของการด TDM400P เพอใหแนใจวาไมปญหาใดๆ เกยวกบหมายเลข
Interrupt โดยใชคาสง zttest-vvvv ซง v คอจานวน channel ของการด TDM400P การดสามารถทางาน
ไดดควรมการรายงานผลตรวจสอบอยางนอย 99.987% จงนะไมคอยมปญหาการใชงาน
รปท 4.9 แสดงรายงานผลการตรวจสอบการด TDM400P
การทางานของการด TDM400P เมอมสายโทรเขามาท Asterisk Server การทางานจะเรมตนท
ไฟล extensions.conf โดยเรมตนท Context ท [Default] ในสวนของ extensions (s) ซงเปนมาตรฐาน
ของ Asterisk Server ดงรปท 4.9
รปท 4.10 แสดงการโดยเรมตนท Context ท [Default] ในสวนของ extensions (s)
62
4.4 ขนตอนการปรบแตงไฟลระบบโทรศพท IP-PBX และการเขยนแผนการโทรศพท(Dial Plan)
รปท 4.11 โครงสรางของระบบ VoIP ของบรษทเวลดสตดด เซนเตอร จากด
หลงจากไดตดตงระบบโทรศพท IP-PBX ดวยโปรแกรม Asterisk เรยบรอยแลว เพอใหโทรหา
กนไดระหวางสาขาทงสามสาขาตามโครงสรางทไดออกแบบไว จาเปนตองมการปรบแตงไฟลระบบและ
กาหนดเบอรภายในและการเขยนแผนการโทรศพท (Dial Plan) โดยไฟลทตองเขาไปปรบแตงม 2 ไฟล
คอ sip.conf และ extensions.conf ซงเบอรภายในผจดทาไดกาหนดดงน
สาขาพญาไท เบอรภายใน 10, 11, 12, 13, 100,101,102,103
สาขาเพลนจต เบอรภายใน 20, 21, 22
สาขาเดอะมอลล เบอรภายใน 30, 31, 32
เบอรทใช Softphone เบอร 17
การกาหนดเบอรภายในตองกาหนดทไฟล sip.conf ตองเขาไปแกไขไฟลท
wscvoip# pico /usr/local/etc/asterisk/sip.conf
63
รปท 4.12 แสดงการกาหนดเบอรภายใน
สาหรบการเขยนแผนการโทรศพท (Dial Plan) ซงในไฟลจะเปนการบอกวาเมอมสายเรยก เขา
มาหมายเลขนแลวจะใหระบบทาอะไรตอ เชน เลนเพลงรอสาย หรอถาไมรบสายเกนเวลาทต งไวแลวให
เรยกสายตอไปยงหมายเลขใด เปนตน การแกไขไฟลแกทไฟล extension.conf ตองเขาไปแกไขไฟลท
wscvoip# pico /usr/local/etc/asterisk/extensions.conf
รปท 4.13 แสดงการกาหนดคาไฟล extensions.conf
หลงจากไดกาหนดคาเรยบรอยตองทาการ Restart โปรแกรม Astersisk Server เพอให
โปรแกรมรบรวามการเปลยนแปลงคาตางๆ โดยใชคาสง
wscvoip# asterisk -rx "restart now"
64
เมอทาการ Restart โปรแกรม Asterisk Server เรยบรอยแลวผจดทาไดตรวจสอบการทางาน
ดวยการเปดโปรแกรม X-Lite หนาจอของโปรแกรมขนสถานะวา Ready Your username is : 17 แสดง
วาสามารถตดตอกบ Asterisk Server ไดแลว
รปท 4.14 แสดงสถานะพรอมใชงานของโปรแกรมซอฟตโฟน X-Lite
รปท 4.15 แสดงสถานะของโปรแกรมซอฟตโฟน X-Lite เบอร 17 ตดตอกบเบอร 22
65
4.5 การวดคณภาพเสยงในเครอขาย
ในการใหบรการระบบโทรศพทแบบวโอไอพ จาเปนตองคานงถงคณภาพการใหบรการแก
ผใชงาน ผใหบรการจาเปนตองทาการประเมนคณภาพอยางสมาเสมอในการวดคณภาพเสยง การ
สญเสยแพคเกจ และคา Delay Jitter ซงวธการทนยมและแพรหลายในการใชเปนมาตรฐานการวด
คณภาพคอ Mean Opinion Score (MOS) ซงไดกาหนดเปนมาตรฐานโดย ITU-T [5] และมมาตรฐาน
ตางๆ ทไดพฒนาขนดงน
- PSQM (ITU P.861) / PSQM+ - Perceptual Speech Quality Measure
- MNB (ITU P.861) - Measuring Normalized Blocks
- PESQ (ITU P.862) - Perceptual Evaluation of Speech Quality
- PAMS (British Telecom) - Perceptual Analysis Measurement System
- The E-model (ITU G.107)
การวดคณภาพเสยงโดยใชมาตรฐานแบบ MOS จะมระดบคะแนนดงตารางท 4.1
Mean Opinion Score (MOS) คณภาพ
5 Excellent (ยอดเยยม)
4 Good (ด)
3 Fair (พอใช)
2 Poor (ไมด)
1 Bad (แย)
ตารางท 4.1 คา MOS และระดบคณภาพของเสยง
รปท 4.16 โคเดก(Codec) และคา MOS ทได
ทมา http://www.ixiacom.com/library/white_papers/display?skey=voip_quality#5
66
ในการวดคณภาพเสยงดวยวธ MOS นทาง ITU-T ไดมวธการทดสอบโดยกาหนดขอความทใช
ในการทดสอบเปนขอความทเรยกวา Harvard Sentences ทใชในการออกเสยงมชวงความถเสยง
ทงหมดทพบในคาพดคาสนทนาทวไป ทาการบนทกดวยความละเอยดสงแบบ 16 บต ตวอยางของ
ขอความ ไดแก
- You will have to be very quiet.
- There was nothing to be seen.
- They worshipped wooden idols.
- I want a minute with the inspector.
- Did he need any money?
วธการนไดรบความนยมจกมกใชในการทดสอบโคเดกกนมาก แตวธการนจะคอนขางยงยาก หา
ผทมทกษะมาทดสอบจานวนมาก และ เปนวธการทเสยเวลามาก และไมสะดวก ดวยเหตนจงมงานวจย
อนทคดคนวธการวดคณภาพเสยง
อยางไรกตามยงมอลกอรธมลาสดและเปนทพงพอใจคนใชมากทสดคอ Perceptual Evaluation
of Speech (PESQ) ซงไดมงานวจยไดเสนอวธการวดคณภาพเสยง [6] อธบายวธ E-Model ใชอปกรณ
วดคณภาพเสยงเพอคานวณอตราคณภาพเสยงทชอ R factor (0-100) ขนมา จากนนกนาไป
เปรยบเทยบกบตวเลข MOS การหาคานวณจากสมการ
Ro คอคาคงทเทากบ 93.2
Ie คอคาสญเสยแพคเกจ Packet loss
Id คอ echo และ delay
คา R factor และคา MOS ท ITU-T เปรยบเทยบทสอดคลองกนตามสมการดงน
จากสมการขางบน ถาคา R factor คามขนาดนอยกวา 6.5 และคา MOS จะมคาตากวา 1 ดงนน
คา R factor จะอยในชวง 6.5 ~ 100 ดงรปท 4.17
67
รปท 4.17 คา R Factor E-Model กบคา MOS
สรปการวดคาคณภาพของเสยงทงสองวธสามารถนาเสนอดงรปท 4.18
รปท 4.18 วธการวดคณภาพของเสยง
4.5.1 วดคณภาพเสยงในเครอขาย
การวดคาคณภาพเสยงในเครอขายผจดทาไดเปรยบเทยบกบคามาตรฐานทนยมกนวดดงทได
กลาวมาขางตน โดยใชคามาตรฐาน MOS ใชเพอการเปรยบเทยบดงน
-โทรศพทภายในเครอขายสาขาพญาไทจากเบอร 11 โทรหาเบอร 13 โดยใชโปรแกรม VQ
Manager ในการวดคณภาพเสยง และใชตวเลข MOS การหาคานวณจากสมการ
แทนคาจากสมการขางตน
R = 93.2 – 0 – 0
R = 93.2
68
เมอเทยบคา R factor จากรปท 4.17 กบคา MOS แสดงถงคณภาพเสยงในเครอขายอยในขนคณภาพด
คา MOS
รปท 4.19 คา MOS ทได 4.4 คณภาพเสยงด
-วดคณภาพเสยงโทรศพทระหวางสาขาเพลนจตกบพญาไท จากเบอร 20 โทรหาเบอร 17 โดย
ใชโปรแกรม VQ Manager ในการวดคณภาพเสยง และใชตวเลข MOS การหาคานวณจากสมการ
แทนคาจากสมการขางตน
R = 93.2 – 0 – 0
R = 93.2
เมอเทยบคา R factor จากรปท 4.17 กบคา MOS แสดงถงคณภาพเสยงในเครอขายอยในขนคณภาพด
คา MOS
69
รปท 4.20 คา MOS ทได 4.4 คณภาพเสยงด
4.5.2 วดสถตการใชงาน
การวดสถตการใชงานจรงของบรษท เวลดสตดด เซนเตอร คอในชวงเวลาตงแต 08.00 –
20.00 น. การใชงานสงสดโดยเฉลยในแตวนแลวจะอยทชวงเชาตง 10.00 น. - 14.00 น. ดงรปท 4.21
รปท 4.21 สถตการใชงานโทรศทพ VoIP
70
ผจดทาไดใชโปรแกรม Wireshark และ VQ Manager ตรวจจบแพคเกจเพอศกษาและวเคราะห
ประสทธภาพการทางานของระบบ โดยฟลเตอรโปรโตคอล SIP กบ RTP ดงรป
รปท 4.22 แสดงสถานะของการเชอมตอโดยฟลเตอรโปรโตคอล SIP กบ RTP โปรแกรม Wireshark
จากรปท 4.21 ผจดทาไดนาแพคเกจมาวเคราะหประสทธภาพการเชอมตอระหวางเครองลกขาย
กบเครองแมขาย โดยการเชอมตอพบวาไมเกดปญหาสามารถเชอมตอได แพคเกจสงไปมาระหวางกนได
ปกต ไดทดสอบจบแพคเกจเบอรหมายเลขภาย 17 โทรไปหาหมายเลข 13 ซงหมายเลขทงสองอยสาขา
เดยวกน ขบวนการทางานดงรปท 4.23
รปท 4.23 แสดงสถานะบวนการทางานจบแพคเกจโดยโปรแกรม Wireshark
จากรปท 4.23 ขบวนการทางานจะเรมจาก
1. หมายเลข 17 สงขอความรองขอการเชอมตอ (INVITE) ไปทหมายเลข 13
71
2. หมายเลข 13 ตอบรบ (ACK) การเชอมตอกลบมาใหหมายเลข 17 ระหวางนนจะม
เสยง (Ringing) ดงขนเพอรอการตอบรบจากหมายเลข 13
3. หมาย 13 รบสาย ระบบจะสงขอความ (200 OK) แสดงวาตดตอไดสาเรจ และ
สามารถสนทนาได
4. เมอวางสายระบบจะสงขอความ (BYE) แจงใหทราบเพอตดการเชอมตอ
เพอใหเขาใจไดงายผจดทาไดลองใชโปรแกรม VQManager เปรยบเทยบการทางานดขบวนการ
การทางาน ดงรปท 4.24
รปท 4.24 แสดงสถานะบวนการทางาน Call Flow โดยโปรแกรม VQManager
ผจดทาไดจบแพคเกจและศกษาขบวนการทางานระหวางสาขา ดงน
1. สาขาพญาไท เบอรหมายเลขภายใน 17 โทรหาสาขาเพลนจตหมายเลข 21
รปท 4.25 แสดงสถานะบวนการ Call Flow ระหวางสาขาพญาไทกบเพลนจต
2. สาขาพญาไท เบอรหมายเลขภายใน 17 โทรหาสาขาเดอะมอลลรามคาแหงหมายเลข 30
72
รปท 4.26 แสดงสถานะบวนการ Call Flow ระหวางสาขาพญาไทกบเดอะมอลลรามคาแหง
4.6 Log การใชงานโทรศพท VoIP
ในระบบโทรศพท VoIP การใชงานจะมการบนทก ซงจะเกบไวใน /var/log/asterisk/Master.csv
สามารถเปดดได ดงรป 4.27
รปท 4.27 Log การใชงานระบบโทรศพท VoIP
4.7 เปรยบเทยบคาใชจายกอนการตดตงและหลงการตดตงระบบ VoIP
ผจดทาไดเกบขอมลมาเปรยบตงตนเดอนมกราคม 2553 ถงเดอนกมภาพนธ 2554 เพอ
เปรยบเทยบคาใชจาย ซงไดเรมการใชงานระบบ VoIP ตงแตเดอนสงหาคม 2553 ดงรป 4.28
73
รปท 4.28 เปรยบเทยบคาใชจายตงแตเดอนมกราคม 2553-กมภาพนธ 2554
74
4.8 การพฒนาระบบการใชงานผานหนาเวปเพจ
Script Database Web ServiceAsterisk
Web Service Request
Web Service Response
Initial information from Asterisk to AGI Script (Sent upon execution)
AGI Command(ASC : STDOUT, AST:STDIN)
AGI Command Response(ASC : STDIN, AST : STDOUT)
Script Logic SQL Query
SQL Response
Script LogicAGI Command
(ASC : STDOUT, AST: STDIN)
AGI Command Response(ASC : STDIN, AST : STDOUT)
Script Logic
Script LogicAGI Command
(ASC : STDOUT, AST: STDIN)
AGI Command Response(ASC : STDIN, AST : STDOUT)
รปท 4.29 รปแบบการพฒนาโครงงาน 2 ทมา : Nir Simionovich. Asterisk Gateway Interface 1.4 and 1.6 Programming
จากรปท 4.28 ผจดทาศกษาการทางานและวธการตดตอฐานขอมล Database, Logic Script
ตางๆ การตดตอสอสารระหวาง Asterisk Server กบ Script ในโครงงาน 2 และไดออกแบบ
โครงสรางเวปเพจในสวนของผดแลระบบ ดงรปท 4.30
75
Login.php
Manual Edit report Service
Main.php
Fax Receive
Voice mail
Call Detail Record
Home Logout.php/usr/local/etc/asteriskextensions.conf
Music on holdSip.conf
รปท 4.30 โครงสรางเวปเพจของผดแลระบบ
ทาการตดตงระบบปฏบตการ FreeBSD 6.2-RELEASE ตดตงโปรแกรม Asterisk ลงบน
ระบบปฏบตการ FreeBSD และกาหนดคาของอปกรณเครอขาย Network Device เชน IP Address,
Default Gateway, Primary Name Server, Hostname และโปรแกรม PHP ใชในการพฒนาระบบสวน
การจดการฐานขอมลใช MySQL
รปท 4.31 รปแบบการพฒนาในโครงงาน 2 และนาไปใชงานจรง
4.8.1 การจดการซอฟตแวร Asterisk ใหสามารถตดตอกบฐานขอมล
โดยตองเขาไปแกไขไฟลทเกยวของกบฐานขอมลทอยบนซอฟตแวร Asterisk ซงจะถกเกบไวอย
ท /usr/local/etc/asterisk/ ประกอบไปดวย Res_mysql.conf, Manager.conf
76
รปท 4.32 ไฟล res_mysql.conf
รปท 4.33 ไฟล manager.conf
4.8.2 ตรวจสอบสถานะการเชอมตอ MySQL กบ Asterisk Server
ใชคาสง “Realtime mysql status” เพอตรวจสอบสถานะการเชอมตอระหวาง MySQl กบ
Asterisk Server
รปท 4.34 สถานะการเชอมตอระหวาง MySQL กบ Asterisk Server
77
4.8.3 การจดการตารางในฐานขอมลใหทางานรวมกบซอตฟแวร Asterisk
การทางานในฐานขอมลทางผจดทาใดใชโปรแกรมชวย เพอใหสะดวกในการตงคาการใชงานโดย
ใชโปรแกรม phpmyadmin 2.9.0.2
รปท 4.35 โปรแกรม phpMyAdmin 2.9.0.2
รปท 4.36 หนา phpmyadmin ใหนการสราง database asterisk and table
4.8.4 การออกแบบฐานขอมล
ตารางในสวนของรายระเอยดการใชงานโทรศพท Call Detail Record (CDR) ประกอบไปดว 15
ฟลดดงรปท 4.37
78
รปท 4.37 ตารางของ CDR
4.8.5 การออกแบบเวปเพจตามโครงสรางทไดออกแบบ
เพอใหการใชงานทเหมาะสมกบองคกร ผจดทาไดออกแบบโครงสรางเวปเพจและหวขอการใช
งานเทาทจาเปนจาเปน ดงรปท 4.38
รปท 4.38 หนาเวปเพจหลก
79
4.8.6 เรมตนการใชงานระบบ
การเรมตนการใชงานระบบ ตองเขาใชงานผานทางเวปเบราเซอรโดยระบทอยหรอ URL ของ
เครองททาหนาทเปน Web Server ระบบนไดใชหมายเลขไอพแอดเดรส (ในขณะทาการทดลอง) คอ
http://192.168.158.216/admin จะปรากฎหนาเวปเพจขนมา ดงภาพท 4.39
4.8.6.1 เมน Home แสดงหนาจอหลงจากการ Login เขาสระบบ
รปท 4.39 หนาเวปเพจเรมตนการใชงาน
หลงจากทผดแลระบบทาการ Login เขามาจะเขาสเวปเพจหนาหลก ดงภาพท 4.36 จะปรากฎ
เมนการใชงานของระบบประกอบเมน Report แสดงการใชงานระบบโทรศพททงหมด เมน Manual Edit
ไวสาหรบการปรบแตงระบบตางๆ ของเครอง เมน Service จะมเมนยอยสาหรบการสถานะแฟกซเขา
ขอความเสยง ไฟลเสยงบนทกสาหรบใชตอบรบอตโนมต (IVR)
รปท 4.40 หนาเวปเพจหลก
80
4.8.6.2 เมน Report แสดงหนารายระเอยดการใชงานโทรศพท หรอทเรยกวา Call
Detail Record ดงรปท 4.41
รปท 4.41 หนาเวปเพจแสดงการโทรเขาโทรออก
4.8.6.3 เมน Maual Edit แสดงหนาจอการปรบแตงไฟลในระบบทจาเปน ดงรปท 4.42
รปท 4.42 หนาเวปเพจแสดงการปรบแตงระบบ
81
4.8.6.4 เมน Service จะมเมนยอยใหเลอกการใชงานประกอบดวย
- Fax Receive ตรวจสอบแฟกซเขา
รปท 4.43 หนาเวปเพจแสดงไฟลแฟกซเขา
- Voice Mail ตรวจสอบฝากขอความเสยง
รปท 4.44 หนาเวปเพจแสดงไฟลการฝากขอความเสยง
- Sound Record IVR ไฟลบนทกสาหรบตอบรบอตโนมต
รปท 4.45 หนาเวปเพจแสดงไฟลการบนทกการตอบรบอตโนมต
4.8.6.3 เมน Logout ใชในการออกจากระบบและกลบไปสหนาจอ Login
82
83
บทท 5
สรปผลการทางานของโครงการ
ผจดทาไดสรปเกยวกบผลงานของโครงงานรายละเอยดทไดจดทาและประโยชนทนาโครงงานชน
นมาใชกบองคกร
5.1 สรปผลการศกษา
จากผลการศกษาและการพฒนาระบบ VoIP โดยใชโปรแกรม Asterisk ตดตงเปนระบบโทรศพท
IP-PBX ซงเปนซอฟตแวรโอเพนซอรตไมมคาใช ไดนามาใชสาหรบบรษท เวลดสตตดด เซนเตอร จากด
ซงการใชงานสามารถใชงานไดด โทรศพทตดตอระหวางสาขาทางานไดปกตโอนสายระหวางสาขาก
ทางานไดปกต สามารถทาเปนศนยบรการขอมลลกคาได (Call Center) ทาใหคาใชจายในสวนของโทร
หากนระหวางสาขาไมม แตจะมคาใชจายประจาในสวนทบรษทเชา อนเทอรเนทแบบ leaseline ทงสาม
สาขาแทน แตอยางไรกตามคณสมบตอนๆ ของตวซอฟตแวร Asterisk ยงมอกมากผจดทาจะนามา
ประยกตใชใหเหมาะสมกบองคกรตอไป
5.2 สรปผลการพฒนาระบบ
1) ศกษาการทางานของระบบโทรศพท IP-PBX บนระบบปฏบตการ FreeBSD และตดตง
ซอฟตแวร Asterisk
2) ตดตงระบบโทรศพท IP-PBX และการนามาใชงานจรงในบรษท เวลดสตดด เซนเตอร
จากดและปรบแตงคณสมบตเทาทจาเปนเพอใหรองรบการใชงาน
3) ศกษาการทางานของระบบโทรศพท IP-PBX และจบแพคเกจศกษาการทางานของ
โปรโตคอลทเกยวของ
4) ศกษาในการกาหนดคาการใชงานบนระบบปฏบตการ FreeBSD ใหสามารถทางานผาน
หนาเวปเบส
5.3 ประโยชนทไดรบ
1) ทาใหผจดทาโครงงานมความรและไดศกษาหลกการทางานของเทคโนโลย VoIP และ
โปรโตคอลทเกยวของ
2) องคกรสามารถมระบบคอลเซนเตอร (Call Center) เพอใหบรการขอมลแกลกคาไปใน
ทศทางเดยวกน และทาใหองคกรมความสามารถแขงขนในทางธรกจได
3) ลดคาใชจายในกาตดตอสารสอสารระหวางสาขาได
4) สามารถดสถตการใชงานของโทรศพทระหวางสาขาได
5) สามารถแกไขไฟลทจาเปนสาหรบระบบผานหนาเวปเบสได
84
6) เมอมการขยายสาขาบรษทไมจาเปนตองซอต PABX เพม
5.4 แนวทางการพฒนาตอไป
1) คณสมบตของซอฟตแวร Asterisk มอกมากผจดทาตองนามาประยกตใหเหมาะสมกบองคกร
2) เพอพฒนาการตงคาการใชงาน เปนเวบเบสสาหรบการกาหนดคาตางๆ ใหกบระบบ Asterisk
Server ซงมฟงกชนอกมาก
85
เอกสารอางอง
[1] กตตพงษ สวรรณราช, ออกแบบและตดตงระบบโทรศพท IP-PBX ดวย Asterisk.
สานกพมพออฟเซตเพรส : กรงเทพฯ , 2551.
[2] คณะอนกรรมการเฉพาะกจจดทามาตฐานสาหรบ Voice over Internet Protocol :
สานกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต, 2549
[3] ดร.ประวทย ชมช, เอกสารประกอบการสอน วชาเครอขายไรสายและเคลอนท
(“Wireless/Mobile Network”) (NETE0517)
[4] http://www.ckmit.com/summer/aek/VoIP/VoIP4.htm
[5] http://www.ixiacom.com/library/white_papers/display?skey=voip_quality#5
[6] The impact to adaptive playout buffer algorithm on perceived speech quality by Pin
Hu