ผเรยบเรยง

รศ. หฤยา อารวงศรศ. ศรมาส ไทยวฒนา

ผตรวจ

รศ. ดร.สจตรา สคนธทรพยผศ.มานต โกศลอนทรยรงอรณ เขยวพมพวง

บรรณาธการ

รศ. ดร.จนตนา สรายทธพทกษรศ.เทพประสทธ กลธวชวชย

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

สขศกษาและพลศกษาชนประถมศกษาปท ๓

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

สขศกษาและพลศกษา

ชนประถมศกษาปท ๓

จดพมพและจดจำ�หน�ยโดย

สงธนาณตสงจาย ไปรษณยล�ดพร�ว

ในนาม บรษท แมคเอดดเคชน จำ�กด

เลขท ๙/๙๙ อาคารแมค ซอยลาดพราว ๓๘ ถนนลาดพราว

แขวงจนทรเกษม เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐

% ๐-๒๙๓๘-๒๐๒๒-๗ โทรสาร ๐-๒๙๓๘-๒๐๒๘

www.MACeducation.com

พมพท : บรษท เพมทรพย การพมพางหนสวนจำากด จำาปาทอง พรนตง

สงวนลขสทธ : ธนวาคม ๒๕๕๘สงวนลขสทธตามกฎหมาย หามลอกเลยน ไมวาจะเปนสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

ขอมลทางบรรณานกรมของสำานกหอสมดแหงชาตหฤยา อารวงศ. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป.3.--กรงเทพฯ : แมคเอดดเคชน, 2558. 216 หนา. 1. สขศกษา--การศกษาและการสอน (ประถมศกษา). 2. พลศกษา--การศกษาและการสอน (ประถมศกษา). I. ชอเรอง.372.37ISBN 978-616-274-670-3

คำานำา

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

ชนประถมศกษาปท ๓ ในหนงสอเรยนเลมน ไดจดทำาขนตามสาระการเรยนรแกนกลางของหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยมวตถประสงคเพอจดทำาเปนสอประกอบ

การเรยนร ทมงเนนการพฒนาผเรยนตามจดประสงคการเรยนร ซงสอดคลองกบตวชวดชนปและสาระ

การเรยนรแกนกลาง

การนำาเสนอ ไดนำาเสนอเนอหาในลกษณะของหนวยการเรยนรทมจดประสงคการเรยนรและ

การนำาเสนอแผนผงเนอหาทกหนวยการเรยนรทมความสอดคลองกบตวชวดชนป ในเนอหาหลกทก

หนวยการเรยนรจะมการแทรกกจกรรมตรวจสอบความเขาใจเพอฝกการคด ทงการคดพนฐานและการคด

ขนสง ตลอดจนกจกรรมทมงใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง ดงนนจงจดไดวาหนงสอเรยนชดนเปนสอ

ประกอบการเรยนรทมงเนนการพฒนาศกยภาพไดเหมาะสมตามระดบชนของผเรยน

คณะผเขยนหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยนเลมน จะเปนประโยชนตอคร อาจารย นกเรยน และ

ผสนใจใฝเรยนร ซงมสวนชวยสงเสรมและพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามเจตนารมณของหลกสตรตอไป

คณะผเขยน

หนงสอเรยนสขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท ๓ ตรงตามสาระและมาตรฐานการเรยนร ดงน

สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร

สาระท ๑ การเจรญเตบโตและ

พฒนาการของมนษย

พ ๑.๑ เขาใจธรรมชาตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย

สาระท ๒ ชวตและครอบครว พ ๒.๑ เขาใจและเหนคณคาตนเอง ครอบครว เพศศกษา และมทกษะในการดำาเนน

ชวต

สาระท ๓ การเคลอนไหว การออก

กำาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และ

กฬาสากล

พ ๓.๑ เขาใจ มทกษะในการเคลอนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม และกฬา

พ ๓.๒ รกการออกกำาลงกาย การเลนเกม และการเลนกฬา ปฏบตเปนประจำาอยาง

สมำาเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มนำาใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน

และชนชมสนทรยภาพของการกฬา

สาระท ๔ การสรางเสรมสขภาพ

สมรรถภาพ และการปองกนโรค

พ ๔.๑ เหนคณคาและมทกษะในการสรางเสรมสขภาพ การดำารงสขภาพ

การปองกนโรค และการสรางเสรมสมรรถภาพเพอสขภาพ

สาระท ๕ ความปลอดภยในชวต พ ๕.๑ ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต

การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

สารบญ

สขศกษา ๑

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา ๒

ตรงตามมาตรฐาน พ ๑.๑ ตวชวดขอ ๑, ๒, ๓

หนวยยอยท ๑.๑ การเจรญเตบโตตามวยตามวย ๓

๑.๑.๑ ลกษณะการเจรญเตบโต ๓

๑.๑.๒ ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโต ๕

- พนธกรรม ๕

- การรบประทานอาหาร ๖

- การออกกำาลงกายและการพกผอน ๗

- ปจจยอนๆ ๗

๑.๑.๓ การเปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนเองกบเกณฑมาตรฐาน ๑๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๗

หนวยการเรยนรท ๒ ชวตและครอบครว ๑๘

ตรงตามมาตรฐาน พ ๒.๑ ตวชวดขอ ๑, ๒, ๓

หนวยยอยท ๒.๑ ครอบครวกบสขภาพ ๑๙

๒.๑.๑ ความสำาคญและความแตกตางของครอบครว ๒๐

- ความแตกตางของแตละครอบครว ๒๑

๒.๑.๒ การสรางสมพนธภาพในครอบครวและกลมเพอน ๒๒

- การสรางสมพนธภาพในครอบครว ๒๓

- การสรางสมพนธภาพในกลมเพอน ๒๔

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๒๖

หนา

หนวยยอยท ๒.๒ การลวงละเมดทางเพศ ๒๗

๒.๒.๑ ลกษณะของบคคลทไมนาไววางใจ ๒๘

๒.๒.๒ พฤตกรรมทนำาไปสการลวงละเมดทางเพศ ๒๘

- วธหลกเลยงพฤตกรรมทนำาไปสการถกลวงละเมดทางเพศ ๒๙

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๓๒

หนวยการเรยนรท ๓ การสรางเสรมสขภาพ ๓๓

ตรงตามมาตรฐาน พ ๔.๑ ตวชวดขอ ๑, ๒, ๓, ๔, ๕

หนวยยอยท ๓.๑ โรคตดตอ ๓๔

๓.๑.๑ ความหมายของโรคตดตอ ๓๔

- ชนดของเชอโรค ๓๕

๓.๑.๒ การตดตอและการแพรกระจายของเชอโรค ๓๗

- การตดตอของโรค ๓๗

- การแพรกระจายของโรคตดตอ ๓๘

๓.๑.๓ วธการปองกนการแพรกระจายของโรคตดตอ ๔๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๔๔

หนวยยอยท ๓.๒ อาหารกบสขภาพ ๔๕

๓.๒.๑ ความสำาคญและประโยชนของอาหารทมตอรางกาย ๔๕

๓.๒.๒ อาหารหลก ๕ หม ๔๖

๓.๒.๓ การเลอกรบประทานอาหารทเหมาะสม ๕๐

๓.๒.๔ สดสวนและปรมาณของอาหารตามธงโภชนาการ ๕๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๕๓

หนวยยอยท ๓.๓ สขภาพฟน ๕๔

๓.๓.๑ การแปรงฟนทถกวธ ๕๖

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๕๙

หนวยยอยท ๓.๔ การสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๖๐

๓.๔.๑ ความหมายของสมรรถภาพทางกาย ๖๑

๓.๔.๒ องคประกอบของสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๖๓

๓.๔.๓ การทดสอบสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๖๔

๓.๔.๔ วธการสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๗๐

- การสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพโดยการ

ออกกำาลงกาย ๗๐

หนา

- การสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพโดยการ

พกผอน ๗๖

- การสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพโดยการ

รวมกจกรรมนนทนาการ ๗๗

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๗๙

หนวยการเรยนรท ๔ ความปลอดภยในชวต ๘๐

ตรงตามมาตรฐาน พ ๕.๑ ตวชวดขอ ๑, ๒, ๓

หนวยยอยท ๔.๑ สขภาพกบความปลอดภย ๘๑

๔.๑.๑ ความหมายและความสำาคญของอบตเหต ๘๒

๔.๑.๒ อบตเหตทพบบอยในบาน ๘๓

- การพลดตก หกลม ๘๔

- ไฟไหม นำารอนลวก ๘๕

- ของมคมบาด ๘๘

๔.๑.๓ อบตเหตทพบบอยในโรงเรยน ๙๒

๔.๑.๔ อบตเหตในการเดนทาง ๙๕

- การเดนเทาและการขามถนน ๙๕

- การโดยสารรถประจำาทาง ๙๙

- การโดยสารรถจกรยานยนต ๑๐๑

- การโดยสารเรอ ๑๐๒

- การโดยสารรถไฟ ๑๐๕

- การโดยสารรถไฟฟาและรถไฟฟาใตดน ๑๐๗

๔.๑.๕ การขอความชวยเหลอเมอเกดเหตรายหรออบตเหต ๑๑๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๑๒

หนวยยอยท ๔.๒ การปฐมพยาบาล ๑๑๓

๔.๒.๑ การปฐมพยาบาลบาดแผลถลอก ๑๑๕

๔.๒.๒ การปฐมพยาบาลบาดแผลฟกชำา ๑๑๘

๔.๒.๓ การปฐมพยาบาลบาดแผลทถกของมคมบาด ๑๑๙

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๒๑

หนา

พลศกษา ๑๒๒

หนวยการเรยนรท ๕ การออกกำาลงกาย ๑๒๓

ตรงตามมาตรฐาน พ ๓.๒ ตวชวดขอ ๒

๕.๑ ความสำาคญของการออกกำาลงกาย ๑๒๔

๕.๒ ผลของการออกกำาลงกาย ๑๒๕

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๒๘

หนวยการเรยนรท ๖ การเคลอนไหวรางกายแบบอยกบท ๑๒๙

ตรงตามมาตรฐาน พ ๓.๑ ตวชวดขอ ๑

๖.๑ การยอยด ๑๓๐

๖.๒ การเขยงปลายเทา ๑๓๓

๖.๓ การพบตว ๑๓๖

๖.๔ การเคลอนไหวลำาตว ๑๔๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๔๕

หนวยการเรยนรท ๗ การเคลอนไหวรางกายแบบเคลอนท ๑๔๖

ตรงตามมาตรฐาน พ ๓.๑ ตวชวดขอ ๑

๗.๑ การเดน ๑๔๗

- การเดนตอเทา ๑๔๗

- การเดนถอยหลง ๑๔๘

- การเดนเขยงปลายเทา ๑๔๘

- การเดนบนเสนตรง ๑๔๙

๗.๒ การวง ๑๕๐

- การวงถอยหลง ๑๕๐

- การวงเปลยนทศทาง ๑๕๑

- การวงสลบฟนปลา ๑๔๑

๗.๓ การกระโจน ๑๕๒

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๕๖

หนา

หนวยการเรยนรท ๘ การเคลอนไหวรางกายแบบใชอปกรณ ๑๕๗

ตรงตามมาตรฐาน พ ๓.๑ ตวชวดขอ ๑

๘.๑ การดด ๑๕๘

- การดดกระดาษและหนงยาง ๑๕๙

- การดดลกแกวหรอลกหน ๑๖๐

๘.๒ การขวาง ปา โยน ๑๖๐

- การขวางลกบอล ๑๖๑

- การขวางจานบน ๑๖๒

- การขวางลกเทนนส ๑๖๓

- การโยนหวงยาง ๑๖๔

๘.๓ การสงและรบ ๑๖๕

- การจบและบงคบลกบอล ๑๖๙

- การรบลกบอล ๑๗๐

- การสงลกบอลสองมอระดบอก ๑๗๑

- การสงลกบอลสองมอเหนอศรษะ ๑๗๒

- การสงลกบอลมอเดยวเหนอไหล ๑๗๓

- การสงลกบอลสองมอลาง ๑๗๔

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๑๗๗

หนวยการเรยนรท ๙ เกมการเลน ๑๗๘

ตรงตามมาตรฐาน พ ๓.๑ ตวชวดขอ ๒ และ พ ๓.๒ ตวชวดขอ ๑, ๒

๙.๑ เกมเบดเตลด ๑๗๙

- เกมเบดเตลดทใชทกษะการเคลอนไหวรางกายแบบอยกบท ๑๘๐

- เกมเบดเตลดทใชทกษะการเคลอนไหวรางกายแบบเคลอนท ๑๘๔

- เกมเบดเตลดทใชทกษะการเคลอนไหวรางกายแบบใชอปกรณ

ประกอบ ๑๘๙

๙.๒ การละเลนพนเมอง ๑๙๔

- แนวทางการเลอกออกกำาลงกาย การเลนเกมและการละเลน

พนเมอง ๒๐๐

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห ๒๐๓

หนา

หนา

บรรณานกรม ๒๐๔

ดชน ๒๐๖

สขศกษา

ธรรมชาตของตวเรา

๑

๑.๑ การเจรญเตบโตตามวย

(มฐ. พ ๑.๑ ตวชวดขอ ๑, ๒, ๓)

ธรรมชาตของตวเรา

ตวชวดชนป

๑. อธบายลกษณะและการเจรญเตบโตของรางกายมนษย (มฐ. พ ๑.๑ ตวชวดขอ ๑)

๒. เปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนเองกบเกณฑมาตรฐาน (มฐ. พ ๑.๑ ตวชวดขอ ๒)

๓. ระบปจจยทมผลตอการเจรญเตบโต (มฐ. พ ๑.๑ ตวชวดขอ ๓)

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 3

๑.๑.๑ ลกษณะการเจรญเตบโต

หนวยยอยท ๑.๑ การเจรญเตบโตตามวย

การเจรญเตบโตตามวย๑.๑.๒ ปจจยทมผลตอการ

เจรญเตบโต

๑.๑.๓ การเปรยบเทยบการ

เจรญเตบโตของตนเองกบ

เกณฑมาตรฐาน

การเจรญเตบโตของมนษยจะเปนไปตามวย ซงในแตละวยนนม

ความแตกตางกนในแตละบคคล ทงนอาจเกดจากปจจยตางๆ ทอยรอบ

ตวเรา เราจงควรดแลตนเองเพอใหมการเจรญเตบโตสมวยไดตามเกณฑ

มาตรฐานการเจรญเตบโตของเดกไทย

๑.๑.๑ ลกษณะการเจรญเตบโต

การเจรญเตบโต หมายถง การเพมหรอการเปลยนแปลงทางดาน

ปรมาณ เชน การเพมของสวนสง การเพมของนำาหนก การเพมขนาดของ

อวยวะ เชน แขน ขา ลำาตว ขนาดของสมอง เปนตน

พฒนาการ หมายถง การศกษาเรองลกษณะการเปลยนแปลงในดาน

โครงสรางตางๆ ของรางกาย ความสามารถ ทำาใหเกดการเปลยนแปลง

ทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา4

ขณะทคณแมตงครรภนน ทกคนในครอบครวตางรอคอยสมาชกทจะ

เกดมาใหม เมอเราเกดมาแลว เรายงไมสามารถชวยเหลอตนเองได คนใน

ครอบครวเราม พอ แม พ หรอญาตพนองจะเปนคนคอยชวยเหลอเรา

จนกระทงเราแขงแรงสามารถชวยเหลอตนเองได จากเลกๆ นอยๆ เพมมากขน

เปนลำาดบ

ลกษณะการเจรญเตบโตของรางกายมนษยมความแตกตางกนไปใน

แตละบคคล ดงน

- ลกษณะรปราง บางคนมรปรางผอม อวน สมสวน

- นำาหนก บางคนมนำาหนกมาก นำาหนกนอย นำาหนกสมสวน

- สวนสง บางคนสง บางคนเตย

ทงนความแตกตางของแตละคนนนขนอยกบปจจยหลายอยางทม

ผลกระทบตอการเจรญเตบโต

นกเรยนเขยนลกษณะการเจรญเตบโตทางรางกายของตนเอง แลว

เปรยบเทยบกบเพอนในหอง๑.๑.๒ ปจจยทมผลตอการ

๑กจกรรมตรวจสอบความเขาใจ

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 5

๑.๑.๒ ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโต

การเจรญเตบโตทสงเกตเหนไดชดเจนเปนอนดบแรก คอ การมขนาด

ตวใหญขน มนำาหนกตวเพมขน มสวนสงมากขน ซงปจจยตางๆ ททำาใหคน

เรามการเจรญเตบโต มดงน

๑. พนธกรรม

๒. การรบประทานอาหาร

๓. การออกกำาลงกายและการพกผอน

๔. ปจจยอนๆ เชน การอบรมเลยงด สขปฏบตในชวตประจำาวน เปนตน

พนธกรรม

พนธกรรมเปนลกษณะตางๆ เชน รปราง หนาตา สดสวน ความสง

เปนตน ทไดรบการถายทอดมาจากพอ แม ป ยา ตา ยาย มาสลกหลาน ทำาให

เรามลกษณะตางๆ ทแตกตางกนไป พนธกรรมไมสามารถเปลยนแปลงได

แตมลกษณะทสามารถปรบปรงไดบาง เชน ความสง ถาเราไดรบอาหารทถก

หลกโภชนาการ ออกกำาลงกายอยางเหมาะสม กจะทำาใหรางกายสงขนได

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา6

การรบประทานอาหาร

อาหารชวยใหรางกายเจรญเตบโต สขภาพรางกายแขงแรง จตใจแจมใส

การรบประทานอาหารใหถกหลกโภชนาการตองปฏบตตามโภชนบญญต

๙ ประการ ดงน

๑. กนอาหารใหครบ ๕ หม เพอใหรางกายแขงแรง เจรญเตบโตสมวย

๒. กนขาวเปนอาหารหลก เพอใหรางกายมพลงงานในการทำากจกรรม

ตางๆ

๓. กนพชผกใหมาก และกนผลไมเปนประจำา เพอใหการขบถายสะดวก

ทองไมผก

๔. กนปลา เนอสตวไมตดมน ไข และถวเมลดแหงเปนประจำา เพราะม

สารอาหารทจำาเปนตอการเจรญเตบโต

๕. ดมนมใหเหมาะสมตามวย เพอใหรางกายเจรญเตบโตสมวย 

๖. กนอาหารทมไขมนแตพอควร  เพราะถากนมากเกนไป อาจทำาให

เกดโรคอวนได

๗. หลกเลยงการกนอาหารรสหวานจดและเคมจด เพราะอาจกอใหเกด

โรคตางๆ ได

๘. กนอาหารทสะอาด ปราศจากการปนเปอน เพอใหรางกายแขงแรง

ไมเจบปวยงาย

๙. งดหรอลดเครองดมทมแอลกอฮอล เพราะสงผลเสยตอรางกาย ทำาให

เจบปวยงาย

เราควรหาเวลาออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอเพอใหรางกายแขงแรง

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 7

การออกกำาลงกายและการพกผอน

การออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอและ

การพกผอนทเพยงพอ จะทำาใหรางกาย

แขงแรง การพกผอนโดยการนอนหลบ

รางกายจะสรางความเจรญเตบโต และ

ซอมแซมสวนทสกหรอ การออกกำาลงกาย

และการพกผอนควรปฏบต ดงน

๑. ออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอ

อยางนอยสปดาหละ ๓ ครง ครงละ ๒๐-๓๐

นาท และไมหกโหมจนเกนไป

๒. เลอกสถานทออกกำาลงกายทมอากาศบรสทธ

๓. นอนหลบใหเพยงพอกบความตองการของรางกาย ประมาณวนละ

๘-๑๐ ชวโมง

๔. ทำากจกรรมตางๆ ททำาใหเกดความเพลดเพลน เชน เลนดนตร รอง

เพลง ปลกตนไม

ปจจยอนๆ

ปจจยอนๆ ทมผลตอการเจรญเตบโต มดงน

๑. การตงครรภของมารดา มอทธพลตอการเจรญเตบโตของเดกดวย

การทแมรบประทานอาหารทครบถวน ดแลสขภาพใหแขงแรง กจะทำาใหเดก

ทารกในครรภมความสมบรณและแขงแรง เดกทเกดมากจะมสขภาพด

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา8

๒. สภาพแวดลอมทางสงคม เปนปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของ

เดก หากเดกอยในสภาพแวดลอมทด เอออำานวยตอพฒนาการในดานตางๆ

กจะทำาใหมการเจรญเตบโตทสมบรณในทกดาน หากเดกอยในสภาพแวดลอม

ทไมเหมาะสม เชน อยในชมชนแออด  ครอบครวแตกแยก กทำาใหการเจรญ

เตบโตและพฒนาการทางดานตางๆ แตกตางกนไป

๓. การอบรมเลยงด เปนปจจยสำาคญตอการเจรญของเดก ซงการ

อบรมเลยงดนนรวมถงการรบประทานอาหารครบ ๕ หมทเพยงพอตอความ

ตองการของรางกาย การใชชวตประจำาวนดวยความระมดระวง ไมประมาท

เพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขน การดแลรกษารางกายใหแขงแรงอยเสมอ

เพอไมใหตนเองเจบปวย และการใหการศกษาทเหมาะกบวยเพอใหรางกาย

มการเจรญเตบโตทสมวย

๔. สขปฏบตในชวตประจำาวน มดงน

๔.๑การดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด เปนความ

จำาเปนเบองตนในการดแลสขภาพใหแขงแรง ไมเจบปวยงาย การปฏบตตน

ในการดแลรกษาความสะอาด มดงน

๑) อาบนำาใหสะอาดทกวน อยางนอยวนละ ๑ ครง

๒) สระผมอยางนอยสปดาหละ ๒ ครง

๓) สวมเสอผาทสะอาด

๔) ตดเลบมอเลบเทาใหสนอยเสมอ

๕) จดเกบของใชใหเปนระเบยบ

๖) แปรงฟนอยางถกตองทกวน อยางนอยวนละ ๒ ครง คอ

เชาและกอนนอน

๗) ลางมอใหสะอาดกอนรบประทานอาหารและหลงขบถาย

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 9

๔.๒การขบถายของเสยในรางกาย เปนการขบถายสงทรางกาย

ไมไดใชประโยชนและจะเกดโทษหากสงเหลานนยงอยในรางกาย รางกายของ

คนเรามวธการขบถายของเสยออกมาในรปแบบตางๆ กน เชน เหงอ ปสสาวะ

อจจาระ หากไมมการขบถายของเสยจะทำาใหระบบตางๆ ของรางกายผดปกต

อาจเกดอาการไมสบายได เชน ปวดหรอแนนทอง การปฏบตตนในการ

ขบถาย มดงน

๑) รบประทานอาหารทมเสนใยอาหาร เชน ขาวกลอง ผลไม

ชนดตาง ผกชนดตางๆ เพอชวยใหการขบถายอจจาระทำางานไดดขน และควร

ฝกขบถายอจจาระใหเปนเวลาทกวน

๒) การออกกำาลงกาย เชน การวงเหยาะๆ การเคลอนไหว

รางกายทมการบดหรอการพบของชวงเอว จะชวยใหลำาไสใหญมการหดและ

คลายตวทดขน ซงชวยกระตนระบบขบถายใหดขน

๓) ปสสาวะเมอรสกปวด ไมควรอนปสสาวะไวนานๆ เพราะ

อาจทำาใหกระเพาะปสสาวะอกเสบได

๔) ดมนำาใหเพยงพอตอความตองการของรางกาย เพราะนำา

เปนตวชวยในการขบถายของเสย

๔.๓การหายใจ เกดขนเองโดยอตโนมต การหายใจบอกถงการม

ชวต และชวยใหรางกายไดรบกาซออกซเจน (Oxygen) ซงมความสำาคญสำาหรบ

รางกาย วธททำาใหรางกายไดรบอากาศบรสทธ มดงน

๑) หลกเลยงบรเวณทมฝนละออง เชน บรเวณทมการกอสราง

บรเวณทมการจราจรหนาแนน เปนตน

๒) เลอกอยในบรเวณทมอากาศบรสทธ เชน บรเวณทมตนไม

มากๆ บรเวณทมอากาศถายเทไดสะดวก เปนตน

๓) ฝกสดลมหายใจลกๆ ในททมอากาศบรสทธ

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา10

ปจจยททำาใหคนเรามการเจรญเตบโตอยางสมวยประกอบดวย

พนธกรรม การรบประทานอาหาร การออกกำาลงกายและการพกผอน และ

ปจจยอนๆ ดงทกลาวมาแลว ปจจยตางๆ ดงกลาวตองมความสมดลกนจงจะ

ทำาใหรางกายของคนเราเจรญเตบโตไดอยางเตมท

นกเรยนสรปปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของตนเอง แลววเคราะห

วาแตละปจจยมผลตอการเจรญเตบโตของนกเรยนอยางไร

๑.๑.๓ การเปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนเองกบเกณฑมาตรฐาน

เกณฑมาตรฐานการเจรญเตบโตเปนตวชวดภาวะสขภาพของเราวาเปนอยางไร โดยการเปรยบเทยบระหวางอาย นำาหนก และสวนสงแตกตางกนไปตามชวงอาย ซงผลการประเมนจะทำาใหทราบถงภาวะสขภาพของตนเอง เพอนำามาปรบปรงหรอแกไขไดทนทวงท

การชงนำาหนก มวธดงน ๑. ควรชงนำาหนกเมอยงไมไดรบประทานอาหารจนอม ๒. ควรถอดเสอผาหนาๆ รองเทา และถงเทาออก ๓. อานคานำาหนกอยางละเอยดถง ๐.๑ กโลกรม เชน ๑๐.๕ กโลกรม

๒กจกรรมตรวจสอบความเขาใจ

๑. ............................................

๓. ............................................

๒. ............................................

๔. ............................................

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 11

การวดสวนสง มวธดงน ๑. ถอดรองเทายนบนพนราบเทาทงสองชดกน ๒. ยดตวขนดานบน อยางอเขา ๓. ใหสนเทาหลง กน ไหล ศรษะสมผสกบไมวด ตามองตรงไปขางหนา ๔. เลอนไมวดใหสมผสกบศรษะพอด ๕. อานคาสวนสงใหละเอยดถง ๐.๑ เซนตเมตร เชน ๑๑๔.๖ เซนตเมตร

การหาคา จากกราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศชาย อาย ๕-๑๘ ป โดยการจดขอมลตางๆ ลงบนกราฟ แลวเชอมโยงขอมลแตละจดเพอแสดงการเจรญเตบโตของรางกาย เชน

เดกชายรกไทย เรยนด อาย ๙ ป ๒ เดอน มนำาหนก ๒๕ กโลกรม สง ๑๒๐ เซนตเมตร จะมวธการลงนำาหนกและสวนสงเพอแสดงการเจรญเตบโตดงภาพ

๙๐ ๙๕ ๑๐๐ ๑๐๕ ๑๑๐ ๑๑๕ ๑๒๐ ๑๒๕ ๑๓๐ ๑๓๕ ๑๔๐ ๑๔๕ ๑๕๐ ๑๕๕ ๑๖๐ ๑๖๕ ๑๗๐ ๑๗๕ ๑๘๐

๙๐ ๙๕ ๑๐๐ ๑๐๕ ๑๑๐ ๑๑๕ ๑๒๐ ๑๒๕ ๑๓๐ ๑๓๕ ๑๔๐ ๑๔๕ ๑๕๐ ๑๕๕ ๑๖๐ ๑๖๕ ๑๗๐ ๑๗๕ ๑๘๐

+๓ S.D.

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.-๒ S.D.

นำาหนกตามเกณฑสวนสง

อวน

สมสวน

ผอม

คอนข

างผอม

เรมอวน

ทวม

๘๕

๘๐

๗๕

๗๐

๖๕

๖๐

๕๕

๕๐

๔๕

๔๐

๓๕

๓๐

๒๕

๒๐

๑๕

๑๐

๕

สวนสง (ซม.)

นำาหน

ก (ก

ก.)

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา12

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศชาย อาย ๕-๑๘ ป

ตวอยางการแปรผลจากกราฟ

จากขอมลดงกลาวสามารถแปรผลไดดงน เดกชายรกไทย เรยนด มรปรางสมสวน

วธอานกราฟ

นำาหนกตามเกณฑสวนสง แสดงความอวน-ผอม ดสวนสงตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบนำาหนกทจดใด อานผลตามเกณฑนน : อวน เรมอวน ทวม สมสวน คอนขางผอม ผอม

อาย-ป

๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘

๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘๑๘๕

๑๘๐

๑๗๕

๑๗๐

๑๖๕

๑๖๐

๑๕๕

๑๕๐

๑๔๕

๑๔๐

๑๓๕

๑๓๐

๑๒๕

๑๒๐๑๑๕

๑๑๐

๑๐๕

๑๐๐

๙๕

๔๕

๔๐

๓๕

๓๐

๒๕

๒๐

๑๕

๑๐

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.-๒ S.D.

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.-๒ S.D.

๕๖

๗๘

๙๑๐

๑๑๑๒

๑๓๑๔

๑๕

๕๐

๕๕๖๐

๖๕

๑๖๑๗

๑๘

สวนส

ง (ซ

ม.)

นำาหน

ก (ก

ก.)

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 13

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศชาย อาย ๕-๑๘ ป

วธอานกราฟ

สวนสงตามเกณฑอาย แสดงการเจรญเตบโตดานความสง ดอายตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบสวนสงทจดใด อานผลตามเกณฑสวนสงนน : สง คอนขางสง สวนสงตามเกณฑ คอนขางเตย เตย

นำาหนกตามเกณฑอาย แสดงการเจรญเตบโตดานนำาหนก ดอายตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบนำาหนกทจดใด อานผลตามเกณฑนำาหนกนน : นำาหนกมากเกนเกณฑ นำาหนกคอนขางมาก นำาหนกตามเกณฑ นำาหนกคอนขางนอย นำาหนกนอยกวาเกณฑ

สวนสง (ซม.)

๙๐ ๙๕ ๑๐๐ ๑๐๕ ๑๑๐ ๑๑๕ ๑๒๐ ๑๒๕ ๑๓๐ ๑๓๕ ๑๔๐ ๑๔๕ ๑๕๐ ๑๕๕ ๑๖๐ ๑๖๕ ๑๗๐

๙๐ ๙๕ ๑๐๐ ๑๐๕ ๑๑๐ ๑๑๕ ๑๒๐ ๑๒๕ ๑๓๐ ๑๓๕ ๑๔๐ ๑๔๕ ๑๕๐ ๑๕๕ ๑๖๐ ๑๖๕ ๑๗๐

๗๕

๗๐

๖๕

๖๐

๕๕

๕๐

๔๕

๔๐

๓๕

๓๐

๒๕

๒๐

๑๕

๑๐

๕

+๓ S.D.

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.

-๒ S.D.

นำาหนกตามเกณฑอายสวนสง

อวน

สมสวน

ผอม

คอนข

างผอม

เรมอวน

ทวม

นำาหน

ก (ก

ก.)

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา14

เดกหญงฟาใส ใจด อาย ๙ ป ๖ เดอน มนำาหนก ๔๖ กโลกรม สง ๑๒๙ เซนตเมตร จากขอมลดงกลาวสามารถแปรผลไดดงน จะมวธการลงนำาหนกและสวนสงเพอแสดงการเจรญเตบโตดงภาพ

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศหญง อาย ๕-๑๘ ป

ตวอยางการแปรผลจากกราฟ

จากขอมลดงกลาวสามารถแปรผลไดดงน เดกชายรกไทย เรยนด

มนำาหนกตามเกณฑ มสวนสงคอนขางเตย

วธอานกราฟ

นำาหนกตามเกณฑสวนสง แสดงความอวน-ผอม ดสวนสงตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบนำาหนกทจดใด อานผลตามเกณฑนน : อวน เรมอวน ทวม สมสวน คอนขางผอม ผอม

นำาหนกมากเกนเกณฑ

นำาหนกคอนขางมาก

นำาหนกนอยกวาเกณฑ

คอนขางสง

สง

คอนขางเตย

เตย

สวนสงตามเกณฑสวนสงตามเกณฑอาย

นำาหนกตามเกณฑอาย

อาย-ป

๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘

๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘

๑๗๕

๑๗๐

๑๖๕

๑๖๐

๑๕๕

๑๕๐

๑๔๕

๑๔๐

๑๓๕

๑๓๐

๑๒๕

๑๒๐๑๑๕

๑๑๐

๑๐๕

๑๐๐

๙๕

๖๐

๕๕

๔๕

๔๐

๓๕

๓๐

๒๕

๒๐

๑๕

๑๐

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.-๒ S.D.

+๒ S.D.+๑.๕ S.D.

MEDIAN

-๑.๕ S.D.-๒ S.D.

นำาหนกตามเกณฑ

นำาหนกคอนขางนอย

๕๖ ๗ ๘ ๙

๑๐๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 15

สวนส

ง (ซ

ม.)

นำาหน

ก (ก

ก.)

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศหญง อาย ๕-๑๘ ป

ตวอยางการแปรผลจากกราฟ

จากขอมลดงกลาวสามารถแปรผลไดดงน เดกหญงฟาใส ใจด มรปรางอวน

วธอานกราฟ

สวนสงตามเกณฑอาย แสดงการเจรญเตบโตดานความสง ดอายตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบสวนสงทจดใด อานผลตามเกณฑสวนสงนน : สง คอนขางสง สวนสงตามเกณฑ คอนขางเตย เตย

นำาหนกตามเกณฑอาย แสดงการเจรญเตบโตดาน นำาหนก ดอายตามแนวนอนวาอยทจดใด แลวไลขนตามแนวตงวาตรงกบนำาหนกทจดใด อานผลตามเกณฑนำาหนกนน : นำาหนกมากเกนเกณฑ นำาหนกคอนขางมาก นำาหนกตามเกณฑ นำาหนกคอนขางนอย นำาหนกนอยกวาเกณฑ

ทมา: กรมอนามยกระทรวงสาธารณสข.เกณฑอางองนำาหนกสวนสงและเครองชวดภาวะโภชนาการของ ประชาชนไทยอาย๑วน-๑๙ป.๒๕๔๒.

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา16

นกเรยนบนทกอาย นำาหนก และสวนสงลงในแบบบนทก จดนำาหนก

และสวนสงลงในกราฟแสดงเกณฑการเจรญเตบโตของเดก แลวแปรผลทได

ลงในแบบบนทก

แบบบนทก

ชอ ....................................................................... อาย ............... ป

นำาหนก ......................... กโลกรม สวนสง ...................... เซนตเมตร

เมอเปรยบเทยบกบกราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต สรปวาม

รปราง มนำาหนก .................... เกณฑมาตรฐาน และมสวนสง

................... เกณฑมาตรฐาน

การเจรญเตบโตของมนษยเกดขนอยางตอเนองตลอดชวต แตจะม

ความแตกตางกนออกไปตามแตละชวงวย โดยขนอยกบปจจยตางๆ ทงพนธกรรม

การรบประทานอาหาร การออกกำาลงกาย และปจจยอนๆ อกมากมาย เราจง

ควรหาวธการดแลตนเองใหมการเจรญเตบโตตามวย

๓กจกรรมตรวจสอบความเขาใจ

ตวอยางการแปรผลจากกราฟ

จากขอมลดงกลาวสามารถแปรผลไดดงน เดกหญงฟาใส ใจด มนำาหนก

มากเกนเกณฑ มสวนสงตามเกณฑ

หนวยการเรยนรท ๑ ธรรมชาตของตวเรา 17

นกเรยนนำาผลทไดจากการแปรผลการประเมนการเจรญเตบโตของ

ตนเองมาเขยนแนวทางในการดแลตนเองใหมการเจรญเตบโตสมวย เชน

การรบประทานอาหาร การออกกำาลงกาย การขบถาย การพกผอน เปนตน

จงตอบคำาถามตอไปน

๑. นกเรยนรสกอยางไรเกยวกบการเจรญเตบโตของตนเอง

๒. นกเรยนเปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนเองกบเกณฑมาตรฐาน

แลวพบวาตนเองเปนอยางไร

๓. ถานกเรยนมนำาหนกและสวนสงไมเปนไปตามเกณฑ นกเรยนจะ

ปฏบตตนอยางไรเพอใหเปนไปตามเกณฑ

คำาถามเพอพฒนาการคดวเคราะห