สอนอยางไรในศตวรรษท ๒๑

วจารณ พานช

บรรยายท ม. สงขลานครนทร หาดใหญ ๒๕ ม.ค. ๕๖

เปาหมายการสอน

• ใหเกดการเรยนร แบบ “รจรง” (mastery) • แกศษยทไมเหมอนสมยท อจ. เปน นศ.

• ใหศษยจบออกไปมชวตทดในสงคมยค ศตวรรษท ๒๑

เปาหมายการสอน

• ใหเกดการเรยนร แบบ “รจรง” (mastery) • แกศษยทไมเหมอนสมยท อจ. เปน นศ.

• ใหศษยจบออกไปมชวตทดในสงคมยค ศตวรรษท ๒๑

ศษยแหงศตวรรษท ๒๑

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบ “ไมรจรง” ร content มาก แตไมรจรง • มเรองดงดดความสนใจมากเรอง ขาดสมาธในการเรยน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• ในชนเรยน นศ. มความแตกตางกนมาก

คณคาของมหา ฯ ในศตวรรษท ๒๑

• ไมใชสาระวชา

• ทกษะ (และฉนทะ)การเรยนร (Learning Skills)

รวม unlearn / delearn และ relearn

• ทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century

Skills)

ทส าคญทสดตอศษย

ศตวรรษท ๒๑ พเศษอยางไร

• การเปลยนแปลง

• ในอตราเรงทเรวขนๆ

• ไมแนนอน

• ซบซอนยงขนๆ

• ความรงอกเรว เกา (ผด) เรว

• เปนศตวรรษทผลตลน ตลาดรกคน กระตนการบรโภค

• มายา (และความรผดๆ) เตมแผนดน เตมโลก

ศตวรรษท ๒๑ พเศษอยางไร

• การเปลยนแปลง

• ในอตราเรงทเรวขนๆ

• ไมแนนอน

• ซบซอนยงขนๆ

• ความรงอกเรว เกา (ผด) เรว

• เปนศตวรรษทผลตลน ตลาดรกคน กระตนการบรโภค

• มายาเตมแผนดน เตมโลก

มนษยตองการทกษะชดหนง เพอการอยรวมกน

ในสภาพ ความเปนจรงน

นกเรยนยคปจจบน

• อยทามกลางมลพษทางสงคม • บานแตก สาแหรกขาด • ถกท ารายทบาน • แตกตางกนมาก • สมาธสน • ขาดแรงบนดาลใจ • มความรผดๆ • เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทง ๕ ดาน : intellectual, emotional, social, spiritual, physical

นกเรยนยคปจจบน

• อยทามกลางมลพษทางสงคม

• บานแตก สาแหรกขาด

• ถกท ารายทบาน

• แตกตางกนมาก

• สมาธสน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทง ๕ ดาน : intellectual, emotional, social, spiritual, physical

นกเรยนยคปจจบน

• อยทามกลางมลพษทางสงคม

• บานแตก สาแหรกขาด

• ถกท ารายทบาน

• แตกตางกนมาก

• สมาธสน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทกคน เปนรายคน

5 ค ำถำมหลกในกำรออกแบบกำรเรยนร

• ตองกำรให นร. ไดทกษะ และ ค. ทจ ำเปน

อะไรบำง (ตรวจสอบเอกสำรหลกสตร หนงสอ

ทกษะแหงอนำคตใหม ฯลฯ)

• จดกำรเรยนรอยำงไรใหไดทกษะเหลำนน

• รไดอยำงไรวำได

• ท ำอยำงไร กบ นร. บำงคนทไมได

• ท ำอยำงไรกบ นร.บำงคนทเรยนเกงกำวหนำไป

แลว

ศตวรรษท ๒๑ ตางจากศตวรรษท ๒๐

• เปลยนแปลงเรว ไมคาดฝน • ความรงอกเรว เกาเรว • ความซบซอน • การแขงขน และรวมมอ • โลกาภวตน • ขาวสารทวมทน ปนมายา • คนเปลยน • ความสมพนธเปนแนวราบมากขน

ความจรงของศตวรรษท ๒๑

• สงคม/โลก เปลยน • เดกเปลยน • ทกษะทตองการในการด ารงชวตเปลยน • คณลกษณะของบณฑตเปลยน • การเรยนรตองเปลยน • สอนไมไดผล ตองเรยน • คร/อาจารย ตองไมเนนสอน เนนออกแบบการเรยนร เนนสรางแรงบนดาลใจ เนนเปนโคช ไมใชผสอน

การเรยนรในยคปจจบน

• ตองเปลยนไปโดยสนเชง

• จากเรยนวชา

• สฝกทกษะ

• จากรบถายทอด

• สพฒนา งอกงามจากภายในตน

• จงตอง สอนใหนอย สงเสรมใหเรยนมาก Teach less,

Learn more

3Rs + 7Cs

• Reading, ‘Riting, ‘Rithmetics + 21st Century Themes

• Critical thinking & problem solving • Creativity & innovation • Collaboration, teamwork & leadership • Cross-cultural understanding • Communication, information & media literacy

(2 – 3 ภาษา) • Computing & media literacy • Career & learning self-reliance • Change

+ 2L

Learning Leadership

21st Century Themes

• ภาษา & สนทรยะทางภาษา • ภาษาโลก • ศลปะ • เศรษฐศาสตร • วทยาศาสตร • ภมศาสตร • ประวตศาสตร • ความเปนพลเมอง และรฐ การอยรวมกนผ อน

ทกษะทตองการไดแก

• Learning Skills • Critical Thinking, Leadership Skills • Complex Problem-Solving, Innovation • Collaboration & Competition, Sharing Skills • Personal Mastery • Empathy, Ethics

• Communication (รวม Listening)

• Life Skills, Intercultural Skills • Etc.

“อานออกเขยนได” (Literacy) ตความใหม

• Media Literacy • Communication Literacy • Team Literacy, Social Literacy • Networking Literacy • Environment / Earth Literacy • STEM Literacy • Aesthetics Literacy • Civic Literacy • Etc. ร ใชในชวตประจ าวน รเทาทน

Maslow's hierarchy of needs

บนได ๖ ขนของการพฒนาคณธรรม

• ขนท ๑ ปฏบตเพราะความกลว ไมอยากเดอดรอน

• ขนท ๒ ปฏบตเพราะอยากไดรางวล

• ขนท ๓ ปฏบตเพราะอยากเอาใจคนบางคน

• ขนท ๔ ปฏบตเพราะตองปฏบตตามกฎ

• ขนท ๕ ปฏบตเพราะตองการใหตนดด ใหไดชอวาเปนคนด ใหไดชอวามน าใจ

• ขนท ๖ ปฏบตตามหลกการ หรออดมการณของตน ไมตองการใหมคนยกยองชมเชยหรอใหรางวล

Lawrence Kohlberg's stages of moral development

การเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑

• สอนนอย เรยนมาก • กาวขามสาระวชา • นกเรยนบอกวาอยากเรยนอะไร • รวมมอ > แขงขน • เรยนเปนทม > เฉพาะคน • เรยนโดยลงมอท า : PBL (Project-Based Learning) • ประเมนแนวใหม : ไมเนนถก-ผด, ประเมนทม, ขอสอบไมเปนความลบ

ตองการวถการเรยนรใหม

• เรยนโดยลงมอท ำ เพอใหเกดทกษะ (Learning by Doing)

• สดยอดทกษะ ๔ ประกำร (๓ร ๑ว) : แรงบนดำลใจ/ไฟ (Inspiration Skills) เรยนร (Learning Skills) รวมมอ (Collaboration Skills) วนย (ในตน) (Self-Discipline Skills)

• เรยนโดยกำรลงมอท ำเปนทม แลวรวมกนไตรตรองวำไดเรยนรอะไร ตองกำรเรยนอะไรตอ/เพม

21st Century Skills

http://learning.thaissf.org/document/media/media_396.pdf

http://learning.thaissf.org/index.php?option=com_content&view=article&id=14:-qq--qq&catid=4:interesting-articles&Itemid=4

Constructionism

เหตการณ ความจ าใชงาน

ความจ าระยะยาว

ตระหนกร และคด

รขอเทจจรงและกระบวนการ

เรยนร จ า

สงเกต

ลม

Ref.: Daniel T. Willingham. Why Don’t Students Like School?, 2009

เกบขอมล

การเรยนร

• การเรยนรเปนผลของการกระท าและการคดของนกเรยน

• เกดจากการกระท าและการคดของนกเรยนเองเทานน

• ครชวยท าใหเกดการเรยนรไดโดยเขาไปจดการสงทนกเรยนท า (ปฏบต และคด) เพอการเรยนร

Herbert A. Simon

ความร

• Knowledge is relational

• ความรเปนสมมต (assumption)

ธรรมชาตของโลก/ชวต

• ไมสมบรณ ไมแนนอน มขอยกเวน • นกเรยนตองเรยนรความเปนจรงนน • เขาใจความถกตอง • แตไมยดมน • เขาใจความหลากหลายของมมมอง / สมมต • ๑ ค าถาม มไดหลายค าตอบ หรอหลายวธตอบ

เรยนใหได 21st Century Skills

• Beyond Teaching Learning

• Beyond Content Application

• Beyond Knowledge Skills

• Beyond Textbooks Projects

• Beyond Classroom Studio

• Beyond Schools / Universities Real Life

• Beyond Parts Whole

• No more teacher / lecturer Facilitator

เรยนอยางไร

• โดยการลงมอปฏบต (Learning by Doing) • ท าโครงงาน (project) PBL (Project-Based Learning) • ท าเปนทม (Team Learning) • ฝกคนหาความร วธการ เอามาทดลองใชงาน • แลวเขยนรายงานเปนรายคน • น าเสนอ (ตอชนเรยน, ตอ...) เปนทม • ครชวน นร. ท า AAR (After Action Review) / Reflection วาได

เรยนรอะไร ค. ทไดมคณคาตอชวตอนาคตอยางไร อยากเรยนอะไรตอ

หมวดวชาการศกษาทวไป

• ม. ธรรมศาสตร ผศ. ดร. ปรญญา เทวานฤมตรกล • วชาพลเมองกบความรบผดชอบตอสงคม (Civic Education) ๓

หนวยกต ๑๖ คาบ x ๓ ชม. กลมคละคณะ • ครงท ๑ ปญหาของประเทศไทย • ครงท ๒ เราทกคนเปนทงปญหาและสาเหต แกทตวเอง คดโครงการ • ครงตอๆ ไปเปน “ปฏบตการพลเมอง” (Service Learning) ลงพนท

ด าเนนการแกไข • ประเมนผล • น าเสนอตอเพอนในชน

วชาพลเมองกบความรบผดชอบตอสงคม

• ใชการเรยนรแบบ PBL

• ได 21st Century Skills

• ไดรจกบานเมอง สงคม ชมชน ดวยตนเอง • เปนกจกรรมใน ๑ มหาฯ ๑ จงหวด ได (Service

Learning) • เปนรปธรรมของ ยทธศาสตรพฒนาการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๖๑

นศ. เรยนดวย PBL ในภาคชวตจรง • Team Learning

• เปน COP เฉพาะกจ

• ท างาน/โครงการกบ real sector

• ตงเปาหมาย - BAR ลงมอด าเนนการรวมกน

• ลปรร. ระหวางด าเนนการ – AAR

• Reflection (AAR) ตความดวยแนวคดของความเปนพลเมอง เขาไปเรยนรปญหาของสงคม ใหเหนวาทกคนเปนสาเหต และมโอกาสแกไข

ความเปนพลเมอง

จตสาธารณะ

เรยนใหไดทกษะ : ปฏบตน า

• Learning by Doing : PBL – Project-Based Learning

• เรยนเปนทม

• ครเปลยนจำก ครสอน เปน ครฝก (coach) หรอ learning facilitator

• น ำเสนอเปน report และ presentation อำจเสนอเปนละคร

• ครชวน นศ. ท ำ AAR/Reflection วำไดเรยนรอะไร อยำกเรยนอะไรตอ เพออะไร ชวนคดดำนคณคำ จรยธรรม

เรยนวชาทบาน ท าการบานทโรงเรยน

www.classstart.org

http://learning.blogs.nytimes.com/2011/12/08/five-ways-to-flip-your-classroom-with-the-new-york-times/

ดร. จนทวรรณ ปยะวฒน คณะวทยาการจดการ มอ. หาดใหญ

การเรยนรยค ICT : กลบทางการเรยน

• เรยนทฤษฎทบาน ท าการบานทโรงเรยน • http://www.youtube.com/watch?v=gM95HHI4gLk • http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=7401696n • เพอเรยนการประยกตใชความร ใหเกดทกษะ ทโรงเรยน มครเปนผจดประกาย ยยงสงเสรม และชวยเหลอเมอมปญหา

• เรยนรวมกบเพอน สอนเพอน

• เรมดวยการฝก นร. ใหรวธดวดทศน ใหมสมาธ ใหไดสาระ

• แนะให “หยด” หรอ “กรอกลบ” คร

• ฝกวธจดบนทกแบบ Cornell Note

• ก าหนดใหตงค าถามทนาสนใจ ๑ ค าถาม

http://www.gotoknow.org/posts?tag=Bergman

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/Barkley

• ๕๐ เทคนค ส าหรบคร • ใชเปนสวนหนงของการจดการเรยนร

• Prior Knowledge

• K Organization

• Motivation

• Develop Mastery

• Practice & Feedback

• Student Development & Climate

• Self-directed Learner http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/Ambrose

จากหนงสอ How Learning Works : Seven Research-Based Principles for Smart Teaching เขยนโดย Susan A. Ambrose และคณะ

ฝกบรณาการ ทกษะยอย

ฝกบรณาการ ใหเขากบกาละเทศะ

รจรง

ขนตอนการพฒนาใหรจรง

1 2 3 4

ท าไมได ไมรตว

ท าไมได รตว

ท าได รตว

ท าได ไมรตว

mastery

ประเมนชนงาน

ประเมนความสามารถ

วางแผน ลงมอท า ประเมน

ตรวจสอบ ปรบปรง

ความเชอของ นศ. เกยวกบ ความฉลาดและ การเรยนร

รเขา

รเรา

P DC

A

เรยนร “พลงสาม”

จตตปญญาศกษา

การเรยนรในศตวรรษท 20 & 21

• เปาหมายทเดก

• ลปรร.

• ทกษะ

• กระบวนการ

• ทกษะประยกต

• ค าถาม ปญหา

• ปฏบต

• โครงการ

• ครเปนตวตง

• สอน

• ความร

• เนอหา

• ทกษะพนฐาน

• ความจรง หลกการ

• ทฤษฎ

• หลกสตร

การเรยนรในศตวรรษท 20 & 21 (2)

• ตามความตองการ

• รายบคคล

• รวมมอ

• ชมชนทวโลก

• ใชเวบ

• ทดสอบการ รร.

• เรยนเพอชวต

• ชวงเวลา

• เหมอนกนทงหอง

• แขงขน

• หองเรยน

• ตามต ารา

• ทดสอบ ค.

• เรยนเพอโรงเรยน

เปลยนแปลงการท างานของคร

• จากโดดเดยว

• ครคดคนเดยว • แยกกนก าหนดมาตรฐานการเรยนร

• แยกกนคนหาวธพฒนาผลสมฤทธ

• กจกรรมของครเปนเรองสวนตว

• เปนทม มเปารวม

• PLC รวมกนคดเปา

• ทม PLC รวมกนก าหนด

• ทม PLC ชวยเหลอกน และ ลปรร.

• ครเปดเผยกจกรรมของตนตอ PLC

เปลยนแปลงกำรท ำงำนของคร (๒)

• รวมมอแบบเปะปะ ไมโฟกสผลสมฤทธ

• ศษยของฉน ศษยของคณ

• เนนใหคณคาเวลาบรรยาย การเปนครสอน

• เนนรวมมอในประเดนยทธศาสตร

• ศษยของเรา • เนนใหคณคาเวลาการเตรยมตว ท างานรวมกน เรยนรรวมกน ในการท าหนาทครฝก

การศกษาในศตวรรษท ๒๑

• นกเรยนเรยนจำกกำรลงมอปฏบต - PBL

(Project-Based Learning) เรยนรทกษะแหง

ศตวรรษท ๒๑

• คร/อำจำรย เรยนจำกกำรลงมอปฏบต - PLC

(Professional Learning Community) เรยนร

ทกษะในกำรเปนครฝก

การเรยนรทใชพลงสรางสรรคของนกเรยน

• พลงเกดจากการเหนคณคาตอตนเอง ตออนาคต

• ตงโจทย แลวลงมอท า ท า project ท าเปนทม • เรยนรทงปฏบต และทฤษฎ

• ไดผลงาน ตอชมชน ทองถน

• เกดความภมใจ เปนแรงจงใจ แรงบนดาลใจ

• นกเรยนเปน producer of knowledge ไมใช consumer

นกเรยนเปนผสราง ไมใชผ เสพ

จดโครงสรางและระบบการท างาน

• เพอสงเสรมสนบสนนวฒนธรรมกำรท ำงำนเปนทม

• กำรเรยนรเปนทม - PLC

• กำรเรยนรในงำน

• CQI ในงำน กำรพฒนำงำนตอเนอง

• ใหรำงวลทม

• ไมสงเสรมกำรท ำงำนเดยว

• มงผลลพธทผลสมฤทธของกำรเรยนรำยคน ชวยเดกเปนทม ไมปลอยใหลำหลง

ทกษะการเปนคร

• ทกษะการวนจฉยท าความรจก ท าความเขาใจศษย • ทกษะการออกแบบการเรยนร ออกแบบ PBL

• ทกษะการชวนศษยท า reflection / AAR

• ทกษะการเรยนร และสรางความรใหม จากการท าหนาทคร

• ทกษะการ ลปรร. ใน PLC

สงเสรมอาจารย

• ดวย PLC เสรมดวย Training

• การวจยการเรยนร

• วชาการสายการเรยนร เพอการเปนบณฑตเพอสงคม ตพมพใน PLOT

Learning

• ICT System supporting PLC

• Annual Conference การจดการเรยนรบณฑตเพอสงคม ในศตวรรษท ๒๑

• รางวล อาจารยนกจดการเรยนร....

เปลยนแปลงการสอบ

• จากเพอผลได-ตก นานๆ ครง

• จากเพอตดสนได-ตก • จากใหรางวล / ลงโทษ นร.

• จากสอบหลายอยาง นานๆ ครง

• เปนเพอ นร. & คร ปรบปรงตนเอง

• เปนหา นร. ทตองชวย

• เปนเพอสรางแรงจงใจตอการเรยน

• เปนสอบนอยอยาง บอยๆ ครง

21st Century Learning Assessment

• ๓ เปลยน • จากขอสอบเปนความลบ เปนเปดเผย • จากสอบเปนคนๆ เปนสอบเปนทม • จากถก-ผด เปนสอบความคด

การศกษาทมคณภาพ

ศตวรรษท ๒๐, ๑๙ • Teaching

• Teach content

• Teacher

• Content-Based

• Classroom

• Lecture

• Teaching – personal

• Sequential learning

• Assessment : P - F

ศตวรรษท ๒๑ • Learning

• Inspire

• Coach, Facilitator

• Skills – Based

• Studio

• PBL

• PLC

• Integrated learning

• Assessment : Reform 3

คณภาพของระบบการเรยนร

• 21st Century Skills

• Transformative Learning (จาก informative & formative)

• ม Change Agent Skills, Leadership

• ความเปนพลเมอง

ตองไปใหถง

สรป อดมศกษาในศตวรรษท ๒๑

• ทงศษยและอาจารย เปน “นกเรยน” • เรยนจาก ปฏบต ปฏเวธ ปรยต ๔๐:๓๐:๓๐ • เรยน Affective, Cognitive, Psychomotor Domains พรอมๆ

กน แบบบรณาการ เนนทกษะ • ศษยใช PBL+ • อาจารยใช PLC+ • เรยนจากการฝกฝน (ไมใชทองบน) • เกดวชาการสายการเปน Learning Facilitator / Coach

มการจดการการเปลยนแปลง

สรป การเรยนรในศตวรรษท ๒๑

• เรยน/ฝก ทกษะชดหนง

• เรยน/ฝก ประยกตใชความร เรยนเปนทม

• ครเนน ๓ร ๑ว : แรงบนดาลใจ ทกษะการเรยนร ทกษะความรวมมอ ทกษะวนยในตน

• ครเนนเปน โคช / ครฝก ไมใชครสอน

เปลยนวธคด workload ของคร ใหเนนเปนทมครฝก