ฝายรถขด

ส านกเครองจกรกล

กรมชลประทาน

การเลอกใชรถขด

ชดความร

การเลอกใช ชนด ขนาด จ านวนเครองจกรกล และบคลากรทเหมาะสมเพอเขาปฏบตงาน

“ในทองทซงมหนองและบงนน สามารถเกบน าในฤดน าหลากไว

ไดท าใหมน าใชในยามหนาแลงเหมอนอาางเกบน า เมอหนอง บงอยา

ในสภาพตนเขนอาจใชการไมาไดดงแตากาอน และพนทหลายสา วน

ถกครอบครองไปโดยไมา เปนธรรมผลสดทายความทกขยาก

เนองจากขาดแคลนน าของชมชนกเกดขน”

พ ร ะ ร า ช ดา ร พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด จ พ ร ะ

เจาอยหว

เรอง : การขดลอกหนอง บง

ทมา : หนงสออนเนองมาจาก

ค าน า

การเลอกใชรถขด เปนการรวบรวมเอาองคความรจากผทปฏบตงานดานการใชรถขด โดยคณะทางานทมงานจดการความร ของฝายรถขด ศนยปฏบตการเครองจกรกล ท 1-7 สานกเครองจกรกล กรมชลประทาน เปนเนอหาทมความหลากหลาย ซงไดรวบรวมมาจาก

ประสบการณของการทางาน และมาจากคาสอบถาม คาบอกเลา ขอคดขอเขยนของผทเคย

ปฏบตงานเกยวกบการใชรถขด นามาเขยนเปนลายลกษณอกษร สวนหนงของเนอหาไดมา

จากขอมลในตารา หนงสอ และเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการใชรถขด รวบรวมนาเอามา

เรยบเรยงเปนรปเลม มจดมงหมายเพอถายทอดนาเอาประสบการณตางๆ จากการทางาน

เกยวกบใชรถขด ใหกบผทจะปฏบตงานรนหลง หรอผสนใจทวไป ไดศกษาหรอนาวธตางๆ

ไปปฏบตและเกดประโยชนในการทางานไดอยางแทจรง

เนอหาสาระในเลมจะแยกออกเปน 4 สวน ซงประกอบดวย สวนท 1 เปนความรพนฐาน

เกยวกบคลอง สวนท 2 เปนความรพนฐานเกยวกบรถขด สวนท 3 เปนการเลอกใชรถขด และ สวนท 4 เปนเทคนคและวธการใชรถขด พรอมยกตวอยางการเลอกใชรถขดใหมความ

เหมาะสมกบลกษณะงาน เทคนควธการขนยายรถขด การแกไขปญหาเมอรถขดตดหลมหรอ

จม มทงรปภาพประกอบคาอธบายไวเปนเพอความเขาใจสาหรบนาไปใชงานพอสงเขป

คณะทางานทมงานจดการความร ของฝายรถขด หวงวาคงเปนความรทจะเปน ประโยชนตอผทปฏบตงานเกยวกบงานขดลอกคลองหรองานทเกยวของกบการใชรถขด และ ผทสนใจทวไป

คณะท างานทมงานจดการความร ฝา ายรถขด

สารบญ

หนา

สาวนท 1 : ความรพนฐานเกยวกบคลอง

คลอง 2

ทางนาชลประทาน ตามมาตรา 5 3

สาวน 2 : ความรพนฐานเกยวกบรถขด

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขาแขนสน (HB-CM) 12

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขาแขนยาว (HB-LR) 14

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (MB) 15

รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (DL-CM) 17

รถขดชนดโปะเหลกปงกลาก (MD) 19

รถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดปงกขดได (DL-WM) 20

สาวนท 3 : การเลอกใชรถขด

ปจจยทวไปทนามาประกอบการพจารณาเพอกาหนดเลอกใช 22

ลกษณะงานกบการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกบงกตกเขา (MB) 23

ลกษณะงานกบการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบแขนยาว (HB-LR) 27

ลกษณะงานกบการเลอกใช รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบแขนสน (HB-CM) 29

ลกษณะงานกบการเลอกใชรถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (DL-CM) 32

สาวนท 4 : เทคนคและวธการใชรถขด

ตวอยางการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (MB) 36

ตวอยางการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดปงกตกเขาแขนสน (HB-CM) 39

ตวอยางการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดปงกตกเขาแขนยาว (HB-LR) 40

การเลอกใชรถขดกบลกษณะคลอง 41

วธการขดคลองสงนาและปนขอบคนคลอง 44

วธการนาดนทตดคางออกจากปงก 46

วธการวางตาแหนงรถขดเพอการขดทอยดน 47

การขดลอกแนวกลางคลองโดยรถขดตนตะขาบ 49

วธการขดคลองและการวางดน 50

การขนยายรถขด 51

การแกไขปญหาเมอรถขดตดหลมหรอจมในขณะทางาน 58

ตารางขดความสามารถโดยเฉลยของรถขดแตละชนด 63

การเลอกใช ชนด ขนาด จ านวนเครองจกรกล และบคลากรทเหมาะสมเพอเขาปฏบตงาน

ความรพนฐานเกยวกบคลอง

สาวนท 1

“คลอง” คอ ทางนาหรอลานาทเกดขนเองตามธรรมชาต หรอขดขนเพอเชอมตอกบ

แมนาหรอทะเล หรอลานาทขดขนเพอใชในการคมนาคมขนสง โดยเชอมการตดตอระหวาง

แมนาหรอนานนาใหสะดวกขนหรอขดเพอชวยในการชลประทาน เชน ชวยในการระบาย

นาการชลประทาน หรอสงนาเพอการอปโภคบรโภค การเกษตรกรรม หรอใชสาหรบเปน

เสนทางในการขนสงทางนา ปจจบนในประเทศไทย คลองในฐานะทเปนเสนทางการขนสง

ทางนาเรมมใชลดนอยลง เนองจากการเพมของถนน

โดยนยดงกลาว คลองจงแบงไดเปน 2 ชนด คอ คลองธรรมชาต และคลองขด ตวอยาง

ของคลองธรรมชาตในประเทศไทยมอยหลายแหง โดยเฉพาะในภาคตะวนออก และภาคใต

สวนใหญเปนลานาสนๆไหลลงสทะเลโดยตรง หรออาจเปนสวนหนงของลานาสายใหญท

ไหลลงสทะเลกไดในกรณของคลองขดนนเกดขนโดยมวตถประสงคตางๆ ดงน

1. ขดเปนคลองลดเพอเชอมลานาตอนทไหลโคงตวด หรอเชอมแมนา 2 สายเขา

ดวยกน เพอชวยใหการคมนาคมขนสงทางนามความสะดวกรวดเรวยงขน

2. ขดเปนคลองคเมองเพอเปนแนวปองกนจากศตรผรกราน อยถดจากกาแพงเมอง

ออกมา เชน คลองคเมองดานตะวนออกของกรงธนบร และคคลองเมอง 3 ชน

ดานตะวนออกของเกาะรตนโกสนทรในกรงเทพฯ

3. เพอใชเปนทางระบายนา และปองกนอทกภยจากน าทวมและนาขง

4. เพอใชในการชลประทานสาหรบพนทเกษตรกรรม

5. เพอใชในกจการประปา สาหรบการอปโภคและบรโภคนาสะอาดของประชาชนท

อาศยอยในเมองและเขตชมชนใหญๆ

คลอง

2

วตถประสงคในการขดคลองขางตนนน บางครงเปนการขดคลองเพอประโยชนอยาง

ใดอยางหนงโดยเฉพาะ เชน ในสมยโบราณ สวนใหญเปนการขดคลองดวยเหตผลขอท 1

หรอขอท 2 ในชวงตอมามวตถประสงคขอท 3 และขอท 4 เขามาเกยวของ สวน

วตถประสงคขอท 5 นน เปนการขดเพอการประปาในสมยใหมเพอสนองความตองการของ

เมองใหญๆ ในดานการมนาทสะอาดสาหรบการอปโภคและบรโภค

“การชลประทาน” หมายความวา กจการทรฐบาลจดทาเพอสงนาจากทางนาหรอ

แหลงนาไปใชในการเพาะปลก และหมายความถงการปองกนการเสยหายแกการ

เพาะปลกอนเกยวกบนา กบทงรวมถงการคมนาคมทางนาซงอยในเขตชลประทานนนดวย

บทนยามคาวา "การชลประทาน" นถกยกเลกและใชความใหมแทนแลว โดยมาตรา 3 แหง

พ.ร.บ. ฯลฯ ฉบบท 3 พ.ศ. 2507 และมาตรา 3 แหง พ.ร.บ. ฯลฯ (ฉบบท 4) พ.ศ.

2518 โดยลาดบ

“ทางน าชลประทาน” หมายความวา ทางนาทรฐมนตรไดประกาศตามความในมาตรา

5 วาเปนทางนาชลประทาน

ทางนาของระบบชลประทาน ตามพระราชบญญตการชลประทานหลวง พ.ศ. 2485

มาตรา 5 มขอกาหนดทเกยวของกบทางนาชลประทาน บญญตไวใน หมวด 1 บททวไปซง

แบงออก4ประเภท คอ

ประเภท 1 ทางนาทใชในการสง ระบาย กก หรอกนนา เพอการชลประทาน

ประเภท 2 ทางนาทใชในการคมนาคม แตมการชลประทานรวมอยดวยเฉพาะภายใน

เขตทไดรบประโยชนจากการชลประทาน

ประเภท 3 ทางนาทสงวนไวใชในการชลประทาน ในภายภาคหนา เชน แหลงตนนา

ลาธาร เหนอระบบชลประทาน เปนตน

ประเภท 4 ทางนาอนเปนอปกรณแกการชลประทาน อนเปนอปกรณแกการ

ชลประทาน เชน แหลงนาธรรมชาต และอางเกบนา เปนตน

3

แสดงรายละเอยดคลองทขดลอกโดยรถขดของกรมชลประทาน ทประกาศทางนาชลประทานตามมาตรา 5

ประเภท 4

แสดงรายละเอยดคลองทขดลอกโดยรถขดของกรมชลประทาน ทประกาศทางนาชลประทานตามมาตรา 5

4

การขดคลองชลประทาน การพฒนาทางดานชลประทานโดยการสรางเขอนขนาด

ใหญ ซงมอางเกบน า และคลองสงน าทาใหในปจจบนมการขดคลองชลประทานเพอสงน า

เขาไปในพนทการเกษตรในจงหวดตางๆ เพมมากขนคลองเหลานมกเรยกวา คลอง

ชลประทานสายนนสายน โดยไมมชอบคคลเขามามสวนเกยวของดวย และมวตถประสงค

เพอการชลประทานโดยเฉพาะ ไมใชเพอการสญจรทางน า ตวคลองมกขดเปนเสนตรง ม

ขนาดไมใหญและไมลกมาก คลองชลประทานบางแหงอาจกอสรางเปนทางน าโบกทบดวย

ซเมนตหรอคอนกรตเพอปองกนการสญเสยนาจากการไหลซมลงสใตดน

แสดงรายละเอยดคลองทขดลอกโดยรถขดของกรมชลประทาน ทประกาศทางนาชลประทานตามมาตรา 5

ประเภท 1

5

ลกษณะและมตของคลองทขดลอกโดยรถขดของกรมชลประทาน สวนใหญจะม

ลกษณะและมตความกวางของคลองโดยเฉลยตงแต 4 ถง 25 เมตร ความลกในการขดเฉลย

ไมเกน 3 เมตร และเปนไปตามมาตรา 5 ซงมวตถประสงคเพอการสงน า ระบาย กกเกบ กน

นา เพอการชลประทาน หรออาจเปนแหลงนาธรรมชาต และอางเกบนา

ลกษณะมตทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขด

แสดงรายละเอยดขนาดและมตโดยทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขดของกรมชลประทาน

6

คลองระบายน า เปนคลองท

ขด ขนมว ตถประสงคเพอการ

ระบายนาไมใหเกดการทวมขงใน

บรเวณทราบลม เมอมฝนตกหนก

ในฤดฝน โดยทาหนาทเปนแหลง

รบ น า จ า ก พ น ดนระ บ า ย ล ง ส

แมน าสายตางๆ คลองททาหนาท

ในการระบายน า ตามปกตมกม

การสรางประตน าไวทปากคลอง

เพอควบคมการไหลของน าใน

ปรมาณและตามระยะเวลาตามท

ตองการ

คลองธรรมชาต เปนคลองท

เกดขนเองตามธรรมชาต เกดจาก

การไหลของน าจากทสงลงสท

ราบลม หรอลงสทะเล โดยเฉพาะ

อยางยงในภาคตะวนออกและ

ภาคใต เ ชน คลองกระแส ใน

จงหวดระยอง คลองใหญ ใน

จงหวดตราด คลองปากนคร ใน

จงหวดนครศรธรรมราช และ

คลองนาทว ในจงหวดสงขลา

เ ป น แ ห ล ง อ า ศย แ ล ะ กา เ น ด

สงมชวตมากมาย โดยเฉพาะปลา

แสดงลกษณะโดยทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขด ประกาศทาง

นาชลประทานตามมาตรา 5 ประเภท 4 เปนคลองธรรมชาต

แสดงลกษณะโดยทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขด

ประกาศทางนาชลประทานตามมาตรา 5 ประเภท 1

เปนคลองระบายนา

7

คลองสา งน า เปนคลองท

ข ด ข น ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค เ พ อ

ตองการนาน าจากแมน าสงเขา

ไปตามคลองสงน า แลวกระจาย

น าไปสในเรอกสวนไรนาตางๆ

ทตงอยหางจากลาแมน าทงเปน

เพอการเกษตร หรอการประมง

ซงวตถประสงคนกตรงกบการ

ชลประทานในปจจบน

แสดงลกษณะโดยทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขด ประกาศ

ทางนาชลประทานตามมาตรา 5 ประเภท 1 เปนคลองสงนา

แสดงลกษณะโดยทวไปของคลองทขดลอกโดยรถขด ประกาศทางนา

ชลประทานตามมาตรา 5 ประเภท 4 เปนคลองธรรมชาตเชอมแหลงนา

คลองธรรมชาต เ ชอม

แหลางน า เปนคลองทขดขนม

วตถประสงคเพอการนาน าจาก

แหลงน าขนาดใหญ เชน แมน า

ทะเลสาบ เขาไปเพอการอปโภค

บรโภค หรอการเกษตร ซงเปน

แหลงเพาะเลยงและจบสตวน า

มาบรโภคเปนอาหารของคน

ทองถนเปนอยางด

8

การเลอกใช ชนด ขนาด จ านวนเครองจกรกล และบคลากรทเหมาะสมเพอเขาปฏบตงาน

สาวนท 2

ความรพนฐานเกยวกบรถขด

“รถขด” เปนเครองจกรกลขนาดหนก ใชในการทางานแทนแรงงานคน ซงเกยวกบงานดน งานกอสราง หรองานอนๆ ทแรงงานคนไมสามารถทาได หรอเกนขดความสามารถทจะใชแรงงานคนทางานใหสาเรจได ทงนขนอยกบผใชพจารณานาไปใชกบงานประเภทใด การใชเครองจกรกลรถขดในกจกรรมงานขดลอกคลองประเภทตางๆ ตองศกษาทาความเขาใจลกษณะการใชงานของรถขดแตละชนดใหเขาใจเสยกอน เพอจะไดนารถขดไปใชงานไดถกตอง

ลกษณะการปฏบตงานของรถขด แบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ

1. งานขดลอกคลองธรรมชาต เปนการขดลอกคลองธรรมชาต ขดลอกคลองสงน า ขดลอกคลองระบายน า และคคลองหนองบงทวไป ซงลกษณะของดนจะเปนดนออน ดนเลน

รถขดทเหมาะสมกบการขดลอกคลองธรรมชาต คอ

- รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Marsh Backhoe)

- รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (Dragline Excavator)

- รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา (Hydraulic Backhoe Excavator)

2. งานดนขดธรรมดา (งานเขอน) เปนการขดดนธรรมดา ดนออน ดนทไดมการ

เตรยมหรอรวมกองไวจากบอยมดน เพอตกใสรถบรรทกเททายลาเลยงไปยง

บรเวณกอสรางเพอถมตวเขอน

รถขดทเหมาะสมกบการขดลอกงานดนขดธรรมดา (งานเขอน) คอ

- รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา (Hydraulic Backhoe Excavator)

- รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (Dragline Excavator)

รถขด

10

3. งานดนขดยาก เปนงานลกษณะเดยวกบงานขดลอกคลองธรรมชาตและงานขด

ธรรมดา แตลกษณะวสดหรอดนทขดเปนวสดทขดยาก เชน หนกรวด ลกรง ลกรง

ปนแร หนปน ดนเหนยวแหงอดตว หนกาบหรอหนทกะเทาะออกเปนแผนๆ หน

ทระเบดแลว และดนดาน

รถขดทเหมาะสมกบการขดลอกงานดนขดยาก คอ

- รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา (Hydraulic Backhoe Excavator)

การขดลอกแหลงน าธรรมชาตดวยรถขด เชน ขดลอกคลองธรรมชาต ขดลอกคลองสงนา ขดลอกคลองระบายนา ขดลอกอางเกบนา โดยทวไปจะใชรถขด 3 ประเภท

1. รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา (Hydraulic Backhoe Excavator)

2. รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Marsh Backhoe)

3. รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (Dragline Excavator)

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา Hydraulic Backhoe Excavator ใชสาหรบ

ขดลอกคลองไดหลายขนาด ตงแตคลองซอยขนาดเลกไปจนถงคลองทมความกวางมาก

เพราะมทงชนดแขนสน (Standard Boom) และชนดแขนยาว (Long Reach) ขนาดความจ

ปงกตงแต 0.4 – 2.5 ลกบาศกเมตร เปนทนยมใชเพราะมความคลองตวในการทางานสง ใช

กบงานทมความหลากหลายได ใชไดทงงานขดลอกคลองธรรมชาต งานดนขดธรรมดา และ

งานดนขดยาก

1. รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา (Hydraulic Backhoe)

X)Excavator)

11

รถขดชนดนเปนรถขดทใชสาหรบงานขด – ตก ทางานไดอยางคลองตว มสมรรถนะ

และประสทธภาพสง ลกษณะของบมถกออกแบบมาใหมความแขงแรงสงสามารถขดดนท

อดแนนไดด มบทบาทในงานกอสรางและงานขดลอกคลองทกชนด เปนรถขดททางานดวย

ระบบไฮดรอลกทงหมด งายตอการควบคม สะดวกในการเคลอนยาย รถขดประเภทน

ตองการดแลบารงรกษาทด

แสดงลกษณะระยะการยดแขนทเหมาะสมในการขดของรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ

ปงกตกเขา ชนดแขนสน Hydraulic Backhoe Excavator (Standard Boom) [HB-CM]

ลกษณะระยะการยดแขนของรถขดเปน

ขอจากด หรอความสามารถในการ

ทางานไดด มทงระยะความสงในแนวตง

ระยะไกลในแนวราบ และระยะความลก

ในแนวดง เปนสงทผใชรถขดควรทราบ

เพอจะไดเลอกใชรถขดใหเหมาะสมกบ

ลกษณะงาน

1.1 รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบป งกตกเขาแขนสน

Hydraulic Backhoe Excavator (Standard Boom)

แสดงลกษณะใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา [HB-CM] กบงานขดลอกคลองและงานกอสราง

12

การเลอกใชงานรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา ชนดแขนสน Hydraulic

Backhoe Excavator (Standard Boom) [HB-CM] ใหเหมาะสม คลองตว รวดเรว และใชงาน

ไดดอยางมประสทธภาพ ควรจะเปนงานขดเปดหนาดน งานปรบเกลยปรบภมทศน งานขด

ขนยายดน หรองานตกดนใสรถบรรทก งานปนคนดน งานขดบอกอสราง งานขยายปาก

คลอง งานขดลอกคลองธรรมชาตทมขอบคนคลองไมสงมาก เชน คลองสงนา ระยะการทง

ดนขดมระยะไมไกลมากนก

แสดงลกษณะใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา [HB-CM] กบงานขดลอกคลองสงนา

ผนงคอนกรต

รถขดชนดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา ชนดแขนสน

[Hydraulic Backhoe Excavator]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : HB-CM

ตวอยางการเรยก : รถ. 459

13

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา Hydraulic Backhoe Excavator แขนยาว

เหมาะสมสาหรบคลองธรรมชาตมขอบคนคลองสง ทรถขดชนดแขนมาตรฐานไมสามารถ

ขดถงกนคลองไดหรอคลองทมความกวาง เชน ปากคลอง คลองระบายน า และดนทขดควร

จะเปนดนออน ดนเลน ตะกอนดน ตะกอนทราย ใชกาลงในการขดไมมาก พนทควรจะเปน

พนทโลง ไมมสงกดขวางระยะการทงดนขด สามารถทงไดในระยะไกล

แสดงลกษณะรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบบงกตกเขาแขน

ยาว Hydraulic Backhoe Excavator (Long Reach) [HB-LR]

1.2 รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบป งกตกเขาแขนยาว

Hydraulic Backhoe Excavator (Long Reach)

รถขดชนดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา แขนยาว

[Hydraulic Backhoe Excavator Long Reach]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : HB-LR

ตวอยางการเรยก : รถ. 777

14

การเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา มความจขนาดปงก 0.6

ลกบาศกเมตร โดยทวไปจะเปนการเลอกใชกบการขดลอกคลองธรรมชาต ทลกษณะความ

กวางของปากคลองประมาณ 8 -12 เมตร เชน คลองสงนา คลองธรรมชาต ทมวชพชปกคลม

บรเวณคนคลองบางชวงของคลองจะมขอบคนคลองสงรถขดชนดแขนมาตรฐานไมสามารถ

ขดถงกนคลองได

สาหรบการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา ใหเหมาะสมและใชงาน

ไดดอยางมประสทธภาพ รวดเรว ควรจะมลกษณะดงน

1. ลกษณะดนทขด ควรจะเปนดนออน ดนเลน ตะกอนดน ตะกอนทราย ใชกาลงใน

การขดไมมาก

2. ลกษณะงานทเหมาะสม คอ พนทบรเวณขอบคนคลองมสงกดขวางไมสามารถใช

รถขดประเภทอนๆ ขดไดระยะความลกของน าหรอดนทมสภาพเปนดนพรไม

ควรเกน 2 เมตร

3. ระยะการทงดนขด สามารถทงไดในระยะไมไกลมากนก

แสดงลกษณะรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Hydraulic Marsh Backhoe Excavator)

[MB]

2. รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Marsh Backhoe)

X)Excavator)

15

1. การเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา มอปกรณประกอบจานวน

มาก ตองใชเครองจกรเครองมอ และบคลากรเจาหนาท ในการขนยายเพอเขาไป

ทางาน ทาใหตองเสยคาใชจายในการขนยายอปกรณ

2. ในระหวางการขดลอกคลอง หากมจดเชอมตอระหวางคนคลอง เชน สะพาน

ถนน ทอนา หรอสงกดขวางอนๆ จาเปนตองนารถขดขามสงกดขวางดงกลาว ก

จะทาใหเกดการสกหรอหรอเกดการชารดของรถขดไดงาย

3. ควรเลอกใชรถขดชนดนกบลกษณะดนออน ดนเลน ตะกอนดน ตะกอนทราย ท

ใชกาลงในการขดไมมาก เนองจากตวของโปะเหลกถกออกแบบมาใหลอยนาได

และไมมเสายดในขณะทาการขด หากใชกาลงในการขดมากๆ กจะทาใหตวรถ

เกดการหมนตวได

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา

[Hydraulic Marsh Backhoe Excavator]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : MB

ตวอยางการเรยก : รถ. 590

ขอควรค านง

16

รถขดชนดปงกลาก จะขดดนโดยการใชนาหนกปงกทโยนออกไปเปนตวกดดน และ

ลากเขาหาตวรถขด มมปงกจะจกดนเปนมม และใชลวดสลงลากเขาหาตวรถ จากนนกหมน

ตวรถไปทงดนในทศทางทตองการ

รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก ทใชในการขดลอกคลองทมขนาดกวางมากๆ มความจ

ปงกตงแต 0.75-2.50 ลกบาศกเมตร การทางานรถขดชนดน จะทางานตากวาระดบตวรถ

ความแมนยาในการขดมนอย เหมาะสาหรบคลองธรรมชาต หรอคลองทมลกษณะความ

กวางของปากคลองประมาณ 12 เมตร เชน คลองระบายนา ขอบคลองทไมมสงกดขวาง เปน

พนทโลง พนทของขอบคนคลองมความกวางเพยงพอสาหรบใหรถขดเดนบนคนคลองได

แสดงลกษณะรถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (Dragline Excavator Crawler Mounted)

3. รถขดชนดปงกลาก (Dragline Excavator)

3.1 รถขดชนดตนตะขาบป งกลาก (Dragline Excavator Crawler Mounted)

17

การเลอกใชรถขดชนดตนตะขาบปงกลาก ใหเหมาะสมและใชงานและมประสทธภาพ

รวดเรว ควรจะมลกษณะดงน

1. ลกษณะดนทขดควรจะเปนดนแขงปานกลาง ดนเหนยวใชกาลงในการขดไมมาก

2. ลกษณะงานทเหมาะสม คอ งานขดเปดหนาดน งานขดทอยดน หรองานขยาย

ปากคลอง

3. พนทบรเวณขอบคนคลองไมมสงกดขวาง เปนพนทโลง

4. ระยะการขดจะขดไดลก ทงดนขดไดในระยะไกล

รถขดชนดตนตะขาบปงกลาก

[Dragline Excavator Crawler Mounted]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : DL-CM

ตวอยางการเรยก : รถ. 245

18

รถขดชนดโปะเหลกปงกลาก ลกษณะของตวรถจะวางไวบนแทนบนโปะเหลก ม

ความจปงก 0.4 ลกบาศกเมตร ลกษณะการท างานคลายกบรถขดตนตะขาบบงกลาก เพยงแต

น าระบบไฮดรอลกมาใชแทน สวนแทนลางท าเปนโปะเหลกเพอใหลอยน าไดในขณะ

ปฏบตงานขด สามารถเคลอนยายได ซงรถขดประเภทตนตะขาบไมสามารถลงไปขดหรอ

ท างานได

ปจจบนรถขดประเภทนทมใชอยในหนวยงานของกรมชลประทานไดถกดดแปลงเปน

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Marsh Backhoe) เกอบทงหมด สบเนองจากของเดม

มอายการใชงานมานาน อปกรณอะไหลหายาก คาใชจายในการซอมแตละครงสงมาก ส านก

เครองจกรกล กรมชลประทานจงมนโยบายใหปรบปรงดดแปลงขนใหม เพอใหเกดความ

เหมาะสมส าหรบการใชงาน

3.2 รถขดชนดโปะเหลกป งกลาก (Marsh Dragline)

รถขดชนดโปะเหลกปงกลาก [Marsh Dragline]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : MD

ตวอยางการเรยก: รถ. 450

แสดงลกษณะรถขดชนดตนตะขาบปงกลาก (Marsh Dragline)

19

รถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดปงกขดได (DL-TM) สามารถตดตงปงก

ขนาด 0.6 ลกบาศกเมตรได และสามารถยกนาหนกได 25 ตน ลกษณะการทางานเปนรถ

สาหรบยกของทตดตงบนรถบรรทก ซงมขดจากดในการยกของไดหนก 25 ตน โดยมตะขอ

เปนตวเกยวของขณะยก และกางขาออก ใหออกเพอชวยรบนาหนกแทนลอ ในบางกรณท

จาเปนตองนาไปขดดนกสามารถเปลยนจากตะขอมาเปนการใสปงกแทน เชนใชในงาน

กอสราง งานดน ทมปรมาณงานไมมากนก เพราะสะดวกในการวงเคลอนยายไปไหนมา

ไหนได เพอความรวดเรวของการทางาน

4. รถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดปงก

(Dragline Crawler and Truck crane Mounted)

แสดงลกษณะรถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดปงก

( Dragline Crawler and Truck crane Mounted) (DL-TM)

รถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดปงก

[Dragline Crawler and Truck crane Mounted]

อกษรยอกรมชลประทานใชเรยกประเภท : DL-TM

ตวอยางการเรยก: รถ. 418

20

สาวนท 3

การเลอกใชรถขด

การเลอกใช ชนดของเครองจกรกลรถขด ไมสามารถจากดขอบเขตเปน

ลกษณะเฉพาะได เนองจากมเหตปจจยหรอองคประกอบอยางอนทจะตองนามาพจารณา

เพอเลอกใชเครองจกรใหมความเหมาะสมกบลกษณะคลองทขดลอกทาใหประหยด

คาใชจาย และไมสญเสยเวลา

1. มตทวไปของคลอง เชน ความกวาง ความยาว ความลก ของคลองทขดลอก ตองม

การทาการตรวจสอบมตของคลองเสยกอน กอนจะตดสนใจเลอกใชเครองจกรชนด

ใดเขาไปทางาน

2. สภาพของดนในบรเวณคลองทขด เนองจากสภาพดนของแตละพนท แตละภาคไม

เหมอนกน เชน ดนพร ดนทราย ดนเหนยว ดนแขง-ออน เปนดนขดยากหรอดนขด

งาย

3. สภาพของสงแวดลอม รอบขางของคลองทขด สงกดขวางตางๆ เชน ตนไมใหญ

สะพาน ทอนา ถนน แหลงชมชน เครองมอการประมง ทาใหเกดความไมสะดวกใน

การทางาน

ปจจยทวไปทน ามาประกอบการพจารณาเพอก าหนดเลอกใช

รถขด

การเลอกใชรถขด

22

ปญหาตะกอนดน หรอตะกอนทราย เปนปญหาหนง ทเกดขนในโครงการชลประทาน

หลายแหง ทงในระบบสงน า และระบบระบายน า ตะกอนทรายจะเกดขนบรเวณหนาฝาย

ทดน า ปากคลองสงน า หนาโรงสบน า และมตะกอนบางสวนไหลปนไปกบน า เขาสคลอง

สงนา ขณะทในระบบระบายนา คลองระบายนาหลายแห ง ทระบายนาออกส ทะเลทาง

ภาคใต ฝงตะวนออกมตะกอนทราย ตกจมปดปากคลอง ทาใหนาระบายออกไม สะดวก

เกดปญหานาทวมและนาเสย กรมชลประทานตองใชงบประมาณในการขดลอกเปนจานวน

มากทกป

ลกษณะงานกบการเลอกใช

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกป งกตกเขา [MB]

แสดงลกษณะงานขดลอกปากอาวหรอปากคลอง เปนการขดตะกอนดน หรอตะกอนทรายท

เกดจากการทบถมของดนเนองจากการพดพาของคลนซงรถขดประเภทอนไมสามารถลงไปขด

ลอกได จาเปนตองใชรถขดประเภท Marsh Backhoe

23

งานขดลอกคลองทมสงกดขวาง เครองมอการประมง ลกษณะทมความจาเปนตองนา

รถขดลงไปขดในคลอง เนองจากบรเวณบนคนคลองทงสองฝงมสงปลกสรางและทรพยสน

ของผทอาศยบรเวณรมคลอง เพอใหไมใหเกดผลกระทบ หรอเกดผลกระทบนอยทสด

เลอกใชรถขดประเภท Marsh Backhoe ทาการขดลอก และสงทควรทากอนการขดลอกก

ควรแจง หรอประสานงานทาความเขาใจกบเจาของเครองมอประมงเพอเกบอปกรณการ

ประมงออกเสยกอน กอนจะขดลอกและควรขดดวยความระมดระวง โดยเฉพาะการหมนตว

รถขด หรอเดนเขาออกซงอาจจะทาใหเกดความเสยหายไดตอเครองมอการประมงได

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองทมสงกดขวาง เครองมอการประมง

24

งานขดลอกคลอง หนอง บง ซงเปนปาพร เลอกใชรถขดประเภท Marsh Backhoe ทา

การขดลอก ซงรถขดประเภทอนไมสามารถลงไปขดได หากมความจาเปนตองใชรถขด

ชนดอน กตองใชทอนไมหรอไมหมอนรองพน หรออาจจะใชแผนเหลกรองกได เพอไมให

รถขดจมในระหวางขด

จากภาพเปนงานขดลอกคลอง โดยใชรถขด Marsh Backhoe ซงเปนการนารถขดลง

ไปอยในตาแหนงกลางคลอง เพอทาการขดลอกตะกอนดนบรเวณทกลางคลอง และวางดน

ขดไวเกอบจะถงคน เนองจากคลองมความกวางมากจาเปนไมสามารถทจะวางดนใหถงคน

คลองได จาเปนตองขดทอยดน และใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา แขนสน

ขดทอยพรอมปรบแตงคนคลอง ซงเปนการใชรถขดทางานรวมกน

แสดงลกษณะงานขดลอกปาพร และคลองทมวชพชขนปกคลม

แสดงลกษณะงานขดลอกตะกอนทรายทองคลอง

ของรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก Marsh Backhoe

25

จากภาพเปนงานขดลอกคลองทมวชพชรากหยงลก โดยใชรถขด Marsh Backhoe ซง

มการนารถขดลงไปอยในตาแหนงกลางคลอง เพอทาการขดลอกคลองและวชพชไดพรอม

กน เมอขดดนแลวนาดนไปวางไวบนคนคลองไดทงสองขาง

การเลอกใชรถขด Marsh Backhoe กบลกษณะงานเชน ตองตรวจสอบขนาดความ

กวางของคลอง เพอใหเหมาะสมกบการวางตวรถ จะทาใหมความสะดวก รวดเรว และ

ประหยด ความกวางของคลองควรจะประมาณ 12 เมตร

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองและวชพชรากหยงลก

26

จากภาพเปนงานขดลอกคลองระบายน า เปนคลองทมความกวางและลก ซงรถขดชนด

แขนสนไมสามารถขดไดถง จงเหมาะกบรถขดชนดแขนยาวเพราะสามารถยดแขนขดไปได

ไกลและขดไดลกถงทองคลอง สามารถขดทอยดนไดไกล ทางานไดรวดเรว

การขดและปรบแตงคนคลอง เราตองปรบพนทบรเวณขอบคนคลองกอนทจะขดและ

วางแนวรถขดใหอยในแนวเดยวกบปากคลองเพอจะไดขดปรบแตงคนคลองได

ลกษณะงานกบการเลอกใช

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบป งกตกเขาแขนยาว [HB-LR]

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองระบายนา

27

จากภาพเปนงานขดลอกคลองทมสงกดขวางบรเวณชวงคอสะพาน หรอทอลอดซงทา

ใหนาไหลผานไมสะดวก การขดเปดชองทางนาไหลทาไดโดย ใชรถขดไฮดรอลกชนด

ตนตะขาบปงกตกเขาแขนยาว โดยการขดลวงเอาตะกอนดนใตสะพานออก ในกรณนรถขด

ชนดแขนสนไมสามารถขดไดถง จงเหมาะกบรถขดชนดแขนยาวเพราะสามารถยดแขนขด

ไปไดไกลและสามารถขดไดลกถงใตทองสะพาน

ลกษณะงานการขดเชนน ตองใชผขบมความชานาญ และตองการความแมนยาสง

งานลกษณะดงกลาวเปนงานทเกบวชพชทมรากหยงลก ไมเกน 50 เซนตเมตร ใช

ปงกตกผกหรอวชพชสวนใหญจะใชปงกแบบโปรง โดยใชรถขดชนดแขนยาว และ

วชพชสวนใหญจะเปนผกกระฉด

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองธรรมชาตทคนคลองมสงกดขวางทาง

น า

แสดงลกษณะงานขดลอกแหลงนาทมวชพชรากหยงลก

28

งานขดลอกคลองสงน าเปนงานขดลอกทมอยเปนสวนใหญของการขดลอก คลอง

ประเภทนโดยทวไปจะใชรถขดชนดแขนสน ซงเหมาะส าหรบคลองทมความกวางไม

เกน 15 เมตร สามารถท างานไดคลองตว และรวดเรว

การใชรถขดชนดแขนส นส าหรบงานกอสรางเปนการเลอกใชรถขดทมความ

เหมาะสม เนองจากงานกอสรางเปนงานทมความหลากหลาย ตองการความคลองตว

และลกษณะของดนทขดสวนใหญจะเปนดนแขง จ าเปนตองใชปงกหรอบมทมความ

แขงแรงสง รถขดไฮดรอลกชนดแขนสนจงเหมาะสมในการท างานประเภทน

ลกษณะงานกบการเลอกใช

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบป งกตกเขาแขนสน [HB-CM]

29

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองสงนา

แสดงลกษณะงานขดรองแกน (งานสรางเขอน) งานเรยงหน(งานกอสราง)

งานชวยเหลอและปองกนอทกภย เปนงานทใชเครองจกรกลทมความคลองตวสง

สาหรบการแกไขใหความชวยเหลอราษฎร เมอเกดเหตการณขน รถขดไฮดรอลกชนด

ตนตะขาบปงกตกเขาแขนสน เปนเครองมอทใชในการแกไขปญหา เชน งานขดเปดทางนา

งานขด ยก ลากหรอทาลายสงกดขวางการไหลของนา เมอเกดเหตการณอทกภย

แสดงลกษณะงานชวยเหลอและปองกนอทกภย

แสดงลกษณะงานชวยเหลอและปองกนอทกภย

30

31

แสดงลกษณะงานชวยเหลอและ

ปองกนอทกภย เปนการใชรถขดชนดแขน

สน [HB-CM] ขนยายวสดเพอทาคนกนนา

ลนคนขอบคลอง เปนการชวยปองกนอทกภย

การใชรถขดชนด Dragline กบลกษณะงานขดลอกคลองระบายนา งานขดเปดหนาดน

หรองานขดทอยดน เปนการเลอกใชงานไดอยางเหมาะสม และรถขดจะทางานไดด

เนองจากคลองระบายนาเปนคลองทมความกวาง พนทบรเวณคลองสวนใหญแลวจะโลงไม

มสงกดขวาง หรอการขดทอยดน รถขดชนดนสามารถขดทอยดนไดในระยะทไกลกวารถ

ขดประเภทอน อกทงยงประหยดคาใชจาย และทางานไดรวดเรวอกดวย

กอนจะทาการขดลอกคลอง ตองปรบเกลยแนวคนคลองใหเสมอกอน เพอใหรถขด

เดนในระหวางขด และพนของแนวเดนรถตองมความแขงพอทจะรบน าหนกตวรถขดได

หากเปนดนออนกควรจะใชแผนเหลก หรอทอนไม สาหรบรองตวรถปองกนการยบตวของ

ดนในขณะขด

ลกษณะงานกบการเลอกใช

รถขดชนดตนตะขาบป งกลาก Dragline [DL-CM]

แสดงลกษณะงานขดคลองระบายนา

32

รถขดชนด Dragline ทมใชในปจจบนสาหรบงานขดลอกของกรมชลประทาน ม 2

ขนาด แบงตามลกษณะของความจปงก คอ ขนาดความจปงก 0.57 ลกบาศกเมตร และขนาด

ความจปงก 1.15 ลกบาศกเมตร สาหรบงานขดลอกคลองสงนา ทตองใชรถขดชนด

Dragline สวนใหญจะใชรถขดขนาดความจปงก 0.57 ลกบาศกเมตร เพราะคลองสงนาม

ความกวางไมมากนก

กอนจะทาการขดรถขดชนดนตองปรบเกลยแนวคนคลองใหเสมอกอน เพอใหรถขด

เดนในระหวางขด และวางรถขดกบแนวปากคลองทจะขดใหมระยะทเหมาะสมในการขด

เพอจะไดขดดนมาตงวางเปนคนพรอมปรบเกลยดนขดใหเรยบรอย

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองสงนา

33

แสดงการทางานของรถขด Dragline

การใชรถขดชนด Dragline กบลกษณะงานขดลอกคลองธรรมชาต อาจจะเสยเวลา

และคอนขางยงยากบาง เนองจากสภาพคลองธรรมชาตสวนมากจะมตนไม หรอสงกดขวาง

จานวนมาก จาเปนตองขดปรบแตงทางเดนของรถขดกอน หรออาจมสงปลกทพกทของผ

อาศยบรเวณรมคลอง ซงจะเปนอปสรรคในการทางาน

แสดงลกษณะงานขดลอกคลองธรรมชาต

34

สาวนท 4

เทคนคและวธการใชรถขด

การเลอกใชรถขดประเภทไฮดรอลกชนดโปะเหลกป งกตกเขา (MB)

ลกษณะสภาพแวดลอมทวไปของ

คลอง เปนคลองระบายนาทมวชพชขน

ปกคลมตลอดสาย ความกวางของปาก

คลองประมาณ 10 เมตร ระดบความ

ลกของน าเฉลยประมาณ 1 เมตร

บรเวณคนคลองมสายสงไฟฟาแรง

เคลอนสง สายสงไฟฟาแรงเคลอนตา

และเสารวลวดหนามพรอมตนไม

ตลอดแนวขดลอก

36

ขอจ ากดการเลอกใชรถขด

HB-CM

DL

HB-LR

MB

ตวอยาางการพจารณาเปรยบเทยบลกษณะสภาพสงแวดลอมกบขอจ ากดการใชงานของรถ

ขด

สภาพสงแวดลอม

รถขดไฮดรอลค ชนดแขนสน

[HB-CM]

รถขดไฮดรอลค ชนดแขนยาว

[HB-LR]

รถขดไฮดรอลค ชนดโปะเหลก

[MB]

รถขดตนขะขาบ ชนดปงกลาก

[DL]

ต น ไ ม , เ ส า ร ว , ก าแพง

ทาไมได (รถขดไมสามารถเดน

ขดบนขอบคนคลองได)

ทาไมได (รถขดไมสามารถเดนขดบนขอบคนคลองได)

ทาไมได (รถขดไมสามารถเดนขดบนขอบคนคลองได)

ทาไมได (รถขดไมสามารถเดนขดบนขอบคนคลองได)

ถนน,เสาไฟฟา,สายสางแรงเคลอนสง,แรงเคลอนต า

ทาไมได

(ตดสายสงไฟฟาแรงเคลอนตา)

ทาไมได

(ตดสายสงไฟฟาแรงเคลอนตา,แรงเคลอนสง)

ทาได (วางรถขดตาแหนงกลางคลองขดลอกคลองทงดนและวชพชพรอมปรบ

เกลยแนวคนคลองไปพรอมกน

ทาไมได

(ตดสายสงไฟฟาแรงเคลอนตา,แรง

เคลอนสง)

37

จากภาพกอนการขดลอก คลองมความ

กวางของปากคลองประมาณ 8 -12 เมตร ม

สงกดขวางเปนอปสรรคในการขดลอก

เ ชน เสากาแพง รว ตนไม เสาสายสง

ไฟฟาแรงสงสายสงไฟฟาแรงเคลอนตา

ถนน ซงตองนาไปประกอบการพจารณา

เลอกใชเครองจกรใหเหมาะสมกบสภาพ

พนทในการขด เพราะถาไมนามาพจารณา

จะทาใหเปนปญหาอปสรรคในการทางาน

จากภาพกาลงขด เปนการเลอกใชรถ

ข ด ไ ฮ ด ร อ ล ก ช น ด โ ป ะ เ ห ล ก [MB]

เนองจากเปนการแกไขปญหาอปสรรคจาก

สงกดขวาง ซงรถขดชนดอนๆ ไมสามารถ

จะเดนขดบนคนหรอปากคลองไดทงสอง

จากภาพหลงการขด เปนการขดลอก

ทงตะกอนดน และวชพช วางดนขดไวบน

คนคลองพรอมปรบเกลยใหเ รยบรอย

สวยงาม

ภาพกอนขดลอก

ภาพกาลงขดลอก

ภาพหลงการขดลอก

38

ลกษณะคลองสงนาขนาดเลกเปนผนง

ค อ นก รต ม ว ช พ ช ข น ป ก ค ล ม ทา ใ ห

ขดขวางทางการไหลของน าไมสามารถ

สงน าใหกบเรอกสวนไรนา และผใชน า

ได

เพอความคลองตว สะดวก รวดเรวตอ

การทางาน ไมทาใหคนคลองและแนว

ผนงคอนกรตชารดหรอเกดพงได จง

เลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ

ปง ก ตก เขา (Hydraulic Backhoe

Excavator) ชนดแขนส นขนาดเลกเขา

ทางาน

การเลอกใชรถขดประเภทไฮดรอลกชนดป งกตกเขาแขนสน (HB-CM)

39

การเลอกใชรถขดประเภทไฮดรอลก ชนดป งกตกเขาแขนยาว (HB-LR)

ล ก ษ ณ ะ ค ล อ ง เ ป น ป า ก ค ล อ ง

ธรรมชาต ระบายน าเชอมตอกบแหลงเกบ

นา(ทะเลสาบ) สภาพเปนดนเลน ทเกดจาก

การพดพาของคลนนาเอาตะกอนดนมาทบ

ถมเปนสนเนนสงปดปากคลอง ทาใหการ

ระบายน าไมสามารถระบายไดด สงผลให

เกดน าทวมขงในฤดน าหลาก และยงทาให

ชาวประมงไมสามารถออกหาปลาได

สภาพดนรอบบรเวณคนคลองและ

รอบขางโดยทวไปเปนดนออน และเปนปา

พร

การแกไขปญหาดวยการขดลอกปาก

คลองโดยเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนด

ตนตะขาบบงกตกเขาแขนยาว ขดลอก

ตะกอนดน โดยวางตาแหนงรถขดไวบนฝง

คนคลอง และขดลอกทละฝง

การเลอกใชชนดรถขดไฮดรอลกชนด

ตนตะขาบบงกตกเขาแขนยาว เพอทาการ

ขดลอกปากคลอง เปนขดลอกเพอแกไข

ปญหาเฉพาะหนา บรรเทาความเดอดรอน

ใหกบประชาชน ความเหมาะสมควรจะ

เปนรถขดชนดโปะเหลก [MB]

40

กรณของการขดลอกคลองทมความกวางประมาณ 24 เมตร ซงรถขดไฮดรอลกชนด

แขนสนไมสามารถขดได จาเปนตองเลอกใชรถขดชนดแขนยาว (HB-LR) และจาเปนตองขด

ทงสองฝง เฉลยขดลอกฝงละ 12 เมตร โดยใชรถขดชนดแขนยาว จานวน 2 คน วางตาแหนงรถ

ขดไวฝงละคน โดยขดทองคลองและปากคลองพรอมกบปรบแตงขอบคนคลองไปพรอมกน

เปนการเพมความรวดเรวในการทางาน (ดงภาพ)

การเลอกใชรถขดกบประเภทของคลอง

กรณของการขดลอกคลองทมความกวางประมาณ 20 เมตร ซงจะเลอกใชรถขดไฮดรอลก

ชนดแขนสน [HB-CM] และรถขดชนดแขนยาว (HB-LR) ทางานรวมกนโดยตองการวางดนขดท

มปรมาณไมเทากน (ดงภาพ)

41

กรณของคลองทมความกวางประมาณ 10 เมตร และตองการปรบเกลยขอบคนคลอง

ทงสองฝง การเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบแขนสน (HB-CM) ซงจาเปนตองใชถง

จานวน 2 คน หรอใชคนเดยวแตขดทงสองฝง โดยการขดทละฝง

ถาเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบแขนยาว (HB-LR] จานวน 1 คน วางตวรถ

ไวบนขอบฝงคลองขางเดยว ขดเปดรองนาพรอมปรบเกลยแตงขอบคนคลองไดทงสองฝงใน

คราวเดยวกน จะเปนการประหยดคาใชจาย ทงคาขนยาย คาจางแรงงาน (ดงภาพ)

การเลอกใชรถขดกบการเกบวชพชหรอสงอนทปดกนขวางทางคลองระบายนาทม

ผนงเปนคอนกรต จะเลอกใชรถขดชนดแขนสนหรอแขนยาวขนอยกบขนาดความกวางของ

คลอง กอนจะขนยายรถขดเขาไปทางานควรตรวจสอบสภาพและลกษณะงานกอน

จากภาพเปนการเลอกใชรถขดชนดแขนยาวตกวชพชใสรถบรรทกเพอขนยายไปทง

เปนลกษณะงานชวยเหลอและปองกนอทกภย

42

ในลกษณะการทางานของรถขดบางครงรถขดไมสามารถทางานได จาเปนตอง

ปรบแกหรอแกไขวธการทางาน เพอใหงานทออกมาเปนไปตามขอกาหนดหรอแผนงาน

ดงภาพการเลอกใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบแขนยาว (HB-LR) ขดลอกคลองและ

เกบวชพชหรอสงอนทปดกนขวางทางระบายนา กบงานขดลอกคลองธรรมชาต บางชวง

ของคลองจะมความกวาง ทรถขดไมสามารถขดลวงถงได จาเปนตองใชกาลงคนเขาชวย

เพอความรวดเรวในการทางาน

43

วธการขดคลองสางน า

แสดงลกษณะสภาพเดมของคลองกอนทจะขด เปนคระบายนาเลกๆ ถกออกแบบให

เปนคลองระบายนาทมความกวางของปากคลอง 20 เมตร ทองคลองกวาง 8 เมตร และขอบคน

คลองกวาง 4 เมตร

แสดงลกษณะการวางตาแหนงรถขดใหเหมาะสมกบการขดลอกคลอง โดยใชรถ

ขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ แบบแขนสน [HB-CM] ขดเปดแนวทองคลองและแนวขอบคน

คลอง กอน 1 ครง

สวนดานฝงขวาใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ แบบแขนยาว [HB-LR] โดยวาง

แนวตวรถขดไวบนถนนลาดยาง

44

แสดงลกษณะการใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ แบบแขนสน [HB-CM] ขดเปด

ดนแนวทองคลองและแนวขอบคนคลอง ครงท 2 พรอมปรบเกลยดนทขดวางไวจากขดครงท

1

สวนดานฝงขวาใชรถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบ แบบแขนยาว [HB-LR] ขดวางดน

แนวขอบคลองพรอมเกลยปรบ และแตงความลาดชนของขอบคลองไปดวย

แสดงลกษณะการขดขยายแนวคนคลองระบายนา เปนการขดทมการทงดนหรอวางดน

ขดไดฝงเดยว (ฝงรถขดชนดแขนสนทางาน) เนองจากอกฝงเปนถนนลาดยางไมสามารถวางดน

ทขดได (ฝงเดยวกบรถขดชนดแขนยาวทางาน)

การขดทองคลอง และการสรางคนดนพรอมปรบเกลยแตงลาดชน จงเปนงานของรถขด

ชนดแขนสน ในการทางานจงตองคานงถงการวางตาแหนงของรถขดใหดและมความเหมาะสม

คลองตวในการทางาน พนกงานขบตองมประสบการณ เขาใจในขนตอนการทางานเปนอยางด

45

วธการน าดนทตดคางออกจากป งก

ดนทตดคางปงกสวนใหญแลวจะเปนดนเหนยว เมอขดดนแลวทงดนไมหมดสวน

หนงยงคงตดอยกบปงก เมอขดหลายๆครงดนกจะพอกตดกบปงกเพมมากขน บางครงตดคาง

จนไมสามารถขดดนไดอก จาเปนตองขดหรอเขยออกจากตวปงก

ใหนาหรอหาขอนไมทมอยในบรเวณใกลเคยง ใชปงกตกยกขอนไมขน แลวปกลงดน

ในแนวเอยงตามความเหมาะสม จากนนจงนาปงกแกวงไปมา เพอเขยเอาดนทตดอยกบปงก

ออก (ดงแสดงในภาพ)

46

วธการวางต าแหนางรถขดเพอการขดทอยดน

47

แสดงลกษณะการวางตาแหนงรถขด เพอขดขยายความกวางของคลองทตองขดทอย

ดน 2 ครง โดยใชรถขดชนด Dragline

ตาแหนงท 1 วางรถขดตาแหนงทตองขดขยายความกวางของคลอง โดยนาดนทขดวาง

ไวบรเวณพนทดานหลงแนวขดโดยทงดนใหไดระยะไกลทสด

ตาแหนงท 2 เปนการวางรถขดใหเหมาะสมกบการขดขยายความกวางของคลอง และ

ขดทอยดนทรถขดตาแหนงท 1 ขดวางไว

หมายเหต การวางตาแหนงรถขดใหเหมาะสม หรอระยะใกลไกลในการขดทอยดน ขนอยกบ

ขดความสามารถในการขด ตามขนาด และชนดของรถขด

การขดทอยดนเปนวธการหนงในการเคลอนยายดนจากจดหนงไปยงอกจดหนงโดย

ใชรถขดเปนเครองมอในการขนยาย ทงนดนทขดขนแตละครงเมอวางลงแลวจะมการ

ขยายตวของดน ทเรยกกนวา “ดนฟ”

ในกรณของการขดทอยโดยรถขดเปนลกษณะของพนทคลองทขดนนมความกวาง

เกนขอบเขตทรถขดสามารถขดไดถงตามระยะทกาหนด เชน โดยปกตการเลอกใชรถขดแต

ละชนด ขนาด ตองมความเหมาะสมกบความกวางของคลอง ซงสวนใหญแลวจะมลกษณะ

การขดครงเดยวแลววางดนบนคนคลองพรอมปรบเกลยเสรจเรยบรอย

แตการขดทอยดนเปนไปเพอนาดนทขดขนแลว สงไปวางในพนทกาหนดวางดนขด

ซงบางครงตองขด 2-3 ครง หรออาจจะขนยายดวยรถบรรทก

48

49

การขดลอกแนวกลางคลองโดยรถขดตนตะขาบ

การใชรถขดชนดแขนสนกบลกษณะงานทมขอบคนคลองมความสงชนมาก รถขดไม

สามารถเดนขดบนคนคลอง และไมสามารถขดไดถงทองคลองได จาเปนตองนารถขดลงไปขด

ในตาแหนงกลางคลอง การทจะนารถขดลงไปขดตาแหนงกลางคลองไดตองตรวจสอบสภาพ

ดนททองคลองกอน จะตองมสภาพเปนดนแขงพอจะรบน าหนกของตวรถได

วธการขดลอกคลองและการวางดนขด

แสดงลกษณะการขดวางดนแนวไหลคนคลอง

แสดงลกษณะการขดวางดนแนวบนคนคลอง

แสดงลกษณะการขดวางดนแนวไหลคนคลอง

50

การขนยายรถขดและอปกรณเปนขนตอนหรอกระบวนการหนงของการปฏบตงาน

เกยวกบงานรถขด ซงการขนยายรถขดแตละชนดมขนตอนการปฏบตไมเหมอนกน มวธท

แตกตางกนไปตามชนดและขนาดของรถขด

การขนยายรถขด

51

แสดงลกษณะขนยายรถขดไฮดรอลกชนดแขนยาว [HB-LR] ดวยรถบรรทกลากจง

แสดงลกษณะขนยายรถขดไฮดรอลกชนดแขนสน [HB-CM] ดวยรถบรรทกลากจง

การขนยายรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก คอนขางจะมความยงยากพอสมควร

เนองจากมอปกรณหรอชนสวนประกอบหลายชน จาเปนตองใชรถยกหรอเครน ในการยก

ถอดประกอบชนสวนตางๆ และใชเจาหนาทจานวนมาก ในการถอดประกอบเคลอนยายแต

ละครง

การขนยายรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB] ตองถอดชนสวนประกอบตวรถ

ออกเปน 2 สวน เพอสะดวกในการเคลอนยาย คอ

1. สวนทเปนตวรถ จานวน 1 ชน

2. สวนทเปนโปะเหลก จานวน 2 ชน

เครองจกรเครองมอทใชในการขนยายรถขดชนดโปะเหลก มดงตอไปน

1. รถตดตงปนจน หรอรถเครน ขนาด 25 ตน จานวน 1 คน

2. รถบรรทกเทเลอร จานวน 1 คน

3. รถบรรทกกระบะ 6 ลอ ขนาด 6 ตน จานวน 1 คน

การขนยายรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB]

52

แสดงลกษณะขนยายรถขดชนด Dragline [DL-CM] ดวยรถบรรทกลากจง

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB] มนาหนกรวมประมาณ 20 ตน การขนยายจง

จาเปนตองถอดแยกสวนประกอบออก เปนสวนๆ ออกเปน 3 ชน เพอความสะดวกในการ

ขนยาย จาเปนตองใชรถยกหรอเครน รวมทงเจาหนาทและบคลากรจานวนมาก

แสดงลกษณะขนยายรถขดชนดโปะเหลก [MB] ดวยรถบรรทก

53

แสดงลกษณะเจาหนาททาการขนยายรถขดชนดโปะเหลก [MB]

หลงจากการถอดแยกชนสวนของรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB] ออกเปน 2

สวน แลว คอ สวนทเปนตวรถ และสวนทเปนโปะเหลก (ม 2 ลก) หรอรวมเปน 3 ชน จงจะ

ทาการขนยายได

ในการขนยายตองใชโซหรอลวดสลงสาหรบผกคลองกบชดตวรถหรอชดโปะเหลก

ใชรถตดตงปนจนหรอรถเครนยกชดตวรถวางไวสวนหนาของหางพวงรถบรรทกเทเลอร

และชดโปะเหลก ซงถอดแยกออกจากกนจานวน 1 ลก ยกวางไวสวนหลงของหางพวง

รถบรรทกเทเลอร และใชปงกของชดตวรถวางกดทบไวบนชดโปะเหลกพรอมโซผกรดกบ

ตวรถบรรทกเพอปองกนการเคลอนท สวนชดโปะเหลกอก 1 ลก จะบรรทกขนยายดวย

รถบรรทกกระบะ 6 ลอ แทนรถบรรทกเทเลอร

54

แสดงลกษณะแยกชนสวนของรถขดชนดโปะเหลก [MB] เพอสะดวกในการขนยาย

แสดงลกษณะแยกชนสวนของรถขดชนดโปะเหลก [MB] เพอสะดวกในการขนยาย

การขนยายเมอถงจดกาหนดทจะนารถขดลงมาเพอประกอบ ยงมความจาเปนตองใช

รถยกหรอรถเครน เพอยกรถขดลงจากรถบรรทกเทเลอร และยกประกอบอกครง กอนทจะ

ยกรถขดลงมาประกอบ ตองตรวจสอบบรเวณพนท นอกจากจะมพนโลงสาหรบจะนารถขด

ลงแลว จะตองมพนวางสาหรบรถยกหรอรถเครนเพอการยกชนสวนและอปกรณของรถขด

ดวย

55

แสดงลกษณะการยกชนสวนและอปกรณของรถขดชนดโปะเหลก [MB] เพอประกอบตวรถขด

แสดงลกษณะการยกชนสวนและอปกรณของรถขดชนดโปะเหลก [MB] เพอประกอบตวรถขด

การประกอบรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB] ตองคานงถงความปลอดภยเปน

อนดบแรก และตองเพมความระมดระวงในการยก และการประกอบอปกรณชนสวนทก

ขนตอน พนทสาหรบใชเปนลานประกอบตองกวางเพยงพอ และตองหาพนทบรเวณทใกล

กบคลองทขดมากทสด เนองจากรถขดชนดโปะเหลกไมเหมาะสาหรบการเดนบนบกใน

ระยะไกล เพราะอาจจะทาใหชดโซเดนรถและแผนตะขาบเกดการชารดเสยหายได

แสดงลกษณะการประกอบชนสวนและอปกรณของรถขดชนดโปะเหลก [MB] ทสมบรณ

เรยบรอยพรอมใชงาน

56

การขนยายรถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลก [MB] ทไมตองถอดแยกชนสวน โดยการ

นารถขดขนทางดานขางหางลากพวงของรถบรรทกเทเลอร ตองมเนนดนสาหรบรถขดเดน

ขน หรอตาแหนงรถบรรทกตองอยระดบตากวารถขด และวางตวรถขดใหอยในลกษณะ

แนวขวางกบตวรถบรรทก (ดงภาพ) ขณะทนารถขดลงจะตองนาลงทางดานขางของหางลาก

พวงของรถบรรทกเทเลอรเชนกน

การขนยายในลกษณะน เปนการขนยายในระยะทางสนๆ หรอใกลๆ ซงอาจตองปด

ชองเสนทางการจราจร และตองกระทาดวยความระมดระวงเปนอยางมาก

แสดงลกษณะการขนยายรถขดชนดโปะเหลก [MB] โดยไมตองถอดแยกอปกรณชนสวน

ประกอบ

57

การแกไขปญหาเมอรถขดตดหลามหรอจมในขณะท างาน

ภาพแสดงการชวยเหลอรถขด ซงเกดฝนตกนาปาไหลหลากพดเอาดนคนคลองจดทรถ

ขดกาลงทางาน ดนเกดการเคลอนตวทาใหรถขดจมนา เครองยนตดบไมสามารถชวยเหลอ

ตวเองได จาเปนตองใชรถขดโปะเหลก และรถขดปงกลากชนดแขนสนเขาชวยเหลอ

58

59

ภาพแสดงรถขดตกหลมดนพรขณะนารถขดเดนเขาไปยงจดปฏบตงานซงสภาพ

พนทเปนหลมหรอบอมวชพชขนปกคลมมนาทวมขง ไมสามารถเหนพนดนไดในขณะเดน

รถขด จงทาใหรถขดเดนพลาดตกบอ

กรณนควรใชความระมดระวงในการเดนรถในพนท ทมน าทวมขง และวชพชขนปก

คลมหรอควรตรวจสอบพนทใหมความมนใจ หรออาจจะใชแผนเหลกปรองพนกอนจะนารถ

ขดเดนในพนทนาทวมขง

ภาพแสดงรถขดชนดโปะเหลกจม ขณะปฏบตงาน เนองจากโปะเหลกเกดรอยรว ทา

ใหนาไหลเขาสภายในโปะเหลกและเกดการจมลงได

กรณนควรหมนตรวจสอบสภาพโปะเหลกบอยๆ หากพบของบกพรองมรอยรวใหรบ

ดาเนนการซอมแซมหรอแกไขทนท กอนทจะนาไปใชงาน

60

ภาพแสดงรถขดชนด Dragline ขณะปฏบตงาน เนองจากขอบคนคลองเปนดนออนไม

สามารถรองรบนาหนกรถขดได ตองใชขอนไมหรอไมหมอนรองชวงลอเพอใหรถขดไดไตขน

จากหลมได

ตวอยาางล าดบการแกไขปญหาเมอรถขดตดหลามในขณะท างาน

61

ภาพแสดงรถขดชนด Dragline ตดหลมหรอจมขณะปฏบตงาน เนองจากขอบคนคลอง

เปนดนออนไมสามารถรองรบนาหนกรถขดได

ภาพแสดงขนตอนการนารถขนจากหลม

จากภาพเปนใชรถขดไฮดรอลกชนดแขนสน ขดดนดานขางฝงทสงกวาออก เพอ

ตองการปรบเกลยใหตวรถขดทจม อยในตาแหนงตงตรงแนวดง เพอจะไมใหรถขดพลก

ลมในขณะลากหรอยกขน

62

65

ภาพแสดงขนตอนการนารถขนจากหลม

เมอปรบเกลยดนดานขางฝงทสงกวาออกพอไดระดบแลว จงผกลวดสายสลงเขากบรถ

ขด ทตาแหนงของชดลอรถขดทงสองขาง และใชรถเครนทจดเตรยมไวดงรถขดขนจากหลม

ชนดรถขด

ขนาดป งก

(ลกบาศกเมตร)

ขดความสามารถในการขดโดยเฉลยตาอชวโมง(ลกบาศกเมตร)

หมายเหต

รถขดไฮดรอลกชนดตนตะขาบปงกตกเขา แขนสน Hydraulic Backhoe Excavator (Standard Boom)

0.4

20 - 40

คาขดความสามารถโดยเฉลยทระบ ขนอยกบ - ลกษณะของงานทขด - สภาพความพรอมการ

ใชงานของเครองจกร - สมรรถนะของ

เครองจกรแตละยหอ - องคประกอบอนๆ เชน

ความชานาญของพนกงานขบ

0.6

30 - 50

1

50 - 65

รถขดไฮดรอลกคชนดตนตะขาบปงกตกเขา แขนยาว Hydraulic Backhoe Excavator (Long Reach)

0.4

20 - 40

รถขดไฮดรอลกชนดโปะเหลกปงกตกเขา (Marsh Backhoe)

0.6

30 - 50

รถขดตนตะขาบชนดปงกลาก (Dragline Excavator Crawler Mounted)

0.6

20 - 50

1.2

50 - 65

ตารางขดความสามารถโดยเฉลยของรถขดแตาละชนด

63

สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เลม

ท 33. พมพครงท 5. กรงเทพ : โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดย

พระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว, 2556

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. พระราชบญญตการชลประทาน

หลวง พ.ศ. 2485. http://irre.ku.ac.th/imdex.php?option=com_

content&view=article&id=131:waterlaw2485=39:waterlaw&Itemid=99 (27

กรกฎาคม 2557)

ปรญญา กมลสนธ และ กญญา อนทร เกลยง. การศกษาวจยระบบขบไล ตะกอนทราย.

สานกวจยและพฒนา กรมชลประทาน. http://www2.rid.go.th/research/

vijai_rid/ rde/doc/doc06.pdf (12 กรกฎาคม 2557)

สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร. อน

เนองพระราชดาร. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : บรษท รงศลปการพมพ (1977)

จากด, 2547

วกพเดย สารานกรมเสร. คลอง. http://th.wikipedia.org/wiki (20 กรกฎาคม 2557)

วระศกด กรยวเชยร. เครองจกรกลงานกอสราง. --กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน, 2544

ศนยปฏบตการเครองจกรกลท 7. การจดการงานขดลอกคลองโดยรถขด ดาเนนการเอง. (28

สงหาคม 2557)

ฝายรถขดท 7. บนทกองคความรรถขด. (28 สงหาคม 2557)

บรรณานกรม