บทสรุปผู้บริหารwebkc.dede.go.th/testmax/sites/default/files/00...

บทสรปผบรหาร

การน ารองการจดการขยะชมชน

กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2)

Municipality Waste Management Pilot Project

A Case Study : Nai Muang Municipality, Phichai District,

Uttaradit Province (Phase II)

ไดรบทนอดหนนการวจยจากคณะกรรมการวจยแหงชาต

ประจ าปงบประมาณ 2554

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3

เทศบาลต าบลในเมอง

โดย


Executive Summary


กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) 1


(Executive Summary)

1. รายละเอยดเกยวกบโครงการวจย

1.1 ชอเรอง การน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2)

Municipality Waste Management Pilot Project

Case Study: Nai Maung Municipality, Phichai District, Uttaradit

Province (Phase 2)

1.2 คณะผวจย

(1) ดร.สขสมาน สงโยคะ

หนวยงาน สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

ต าบลพลายชมชล อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

โทรศพท /โทรสาร 05-5267-106

โทรศพทเคลอนท 089-4378-610

e-mail [email protected], [email protected]

(2) นายปรชญา สงขสมบรณ

หนวยงาน สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

ต าบลพลายชมชล อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

โทรศพท 05-5267-103 email: [email protected]


Executive Summary



(4) นางสาวนฤมล นาคม

หนวยงาน ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 เลขท 802 หม 8

ต าบลวงทอง อ าเภอวงทอง จงหวดพษณโลก 65130

โทรศพท/โทรสาร 05-5311-172, 05-5311-256

โทรศพทเคลอนท 086-4463-413

e-mail [email protected], [email protected]

(5) นายวระศกด สนตสทธ

หนวยงาน เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

โทรศพท 05-5421-600 ตอ 13 โทรสาร 05-5421-049

(6) นางสาวภคอร แผดศร

หนวยงาน เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

โทรศพท 05-5421-034 โทรสาร 05-5421-049

1.3 งบประมาณและระยะเวลาท าวจย

ไดรบทนอดหนนการวจยประจ าปงบประมาณ 2554 จ านวนเงน 1,200,000 บาท

ระยะเวลาท าการวจย ตงแต พฤษภาคม 2554 ถง ตลาคม 2555

2. สรปโครงการวจย

2.1 ความส าคญและทมาของปญหา

ปญหาขยะมลฝอยและสงปฏกลทไมสามารถก าจดไดหมดเปนอกหนงปญหาทส าคญ

ของประเทศไทย ยงประเทศมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากเพยงใด ปญหาดานการ

จดการขยะมลฝอยและสงปฏกลกมากขนเปนเงาตามตว หนาทในการก าจด ดงกลาวปจจบน


Executive Summary



ขนอย กบองคการปกครองสวนทองถน (อปท.) ซงระบไวในมาตรา 281 และ 283 ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

เทศบาลต าบลในเมอง ตงอยในเขตพนทอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ อยทางทศ

ตะวนตกเฉยงใตสดของจงหวด หางจากตวจงหวดอตรดตถไปทางทศใตประมาณ 45 กโลเมตร

เปนเมองทมความส าคญทางประวตศาสตร จงเปนสถานททองเทยวทส าคญแหงหนงของ

จงหวดอตรดตถ เนองจากเปนบานเกดของพระยาพชย ทหารเอกคกายสมเดจพระเจาตากสน

มหาราช ประกอบกบพนทเปนแหลงกระจายสนคาการเกษตรทสงมาจากภาคเหนอและรบ

สนคาการเกษตรจากภาคกลางเพอกระจายขนสภาคเหนอ ท าใหในแตละวนเทศบาลต าบล

ในเมอง ตองรองรบปรมาณขยะทถกผลตขนในพนทวนละกวา 2,000 กโลกรม รวมถงรองรบ

การก าจดจากองคการบรหารสวนต าบลบานหมอซงเปนองคการปกครองสวนทองถนใกลเคยง

ดวย การก าจดทใชอยในปจจบนท าโดยการเทกองในพนท ก าจดมลฝอยของเทศบาลต าบล

ในเมอง ซงมขนาด 5 ไร 3 งาน 84 ตารางวา ตงอยในเขตพนทของ องคการบรหารสวนต าบล

ในเมอง โดยมอายการใชงานของพนทกวา 20 ป แตการก าจดโดยวธดงกลาวยงไมถก หลก

สขาภบาล รวมถงมแนวโนมทบอขยะจะเตมในระยะเวลาอกไมนาน เทศบาลต าบลในเมอง

ทราบถงปญหาดงกลาว แตตดขดเรองงบประมาณและองคความรส าหรบการจดการกบ

ปญหาดงกลาว การแกไขเฉพาะหนาจงท าไดเพยงซอทดนในบรเวณใกลเคยงกบพนทก าจด

เพมเตมขนอกจ านวน 24 ไร 26 ตารางวา ในปงบประมาณ 2551 เพอให เทศบาลฯ มพนท

รองรบมลฝอยทจะเกดขนในอนาคต

จากการศกษาเพอประเมนทางเลอกระบบก าจดขยะทเหมาะสมส าหรบ เทศบาลต าบล

ในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โดยคณะผวจย ซงพจารณาจากคณสมบตทางกายภาพ

ต าแหนงของพนท การตรวจสอบดานธรณวทยา ศกยภาพในการรองรบปรมาณขยะของพนท

ปรมาณและลกษณะสมบตของขยะ และความคมคาทางเศรษฐศาสตร รายละเอยดดงทเสนอ

ไวในรายงานวจยเรอง แผนการบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา :

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ( 2553) พบวา มทางเลอกระบบก าจดขยะ

มลฝอยในพนทศกษาได 4 ทาง คอ


Executive Summary



ทางเลอกท 1 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย

รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะประมาณ 20 ป และมผลพลอยไดจาก

การขายขยะรไซเคลทคดแยกขาย)

ทางเลอกท 2 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย การ

หมกปย รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอย

ไดจากการขายขยะรไซเคลทคดแยกขายและปยหมก)

ทางเลอกท 3 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยก เผา

รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอยไดจาก

การขายขยะรไซเคลทคดแยกขาย)

ทางเลอกท 4 การฝงกลบโดยไมคดแยก (อายการใชงานของพนทก าจดขยะ

ประมาณ 13 ป และไมมผลพลอยไดเกดขน)

จากการประเมนทางการเงนและมลคาโครงการทางเศรษฐศาสตร พบวา ทางเลอกท

2 เปนทางเลอกทดทสด โดย เทศบาลต าบลในเมอง จะตองสนบสนนคาใชจายเพอด าเนนการ

ตลอดทงโครงการเปนผลขาดทนสทธทต ากวาทางเลอกท 1 และ 3 เมอค านวณจากอายการใช

งานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป

โครงการวจย การน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) น เปนโครงการตอเนองทไดรบงบประมาณสนบสนนจาก

คณะกรรมการวจยแหงชาตเพอชวย วางแผนการจดการขยะมลฝอยในพนทเทศบาลต าบลใน

เมอง เพราะหากเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ สามารถลดปรมาณขยะท

จะน าเขามาก าจดในพนท หรอจดการขยะมลฝอยดวยเทคโนโลยทเหมาะสมจะสามารถลด การ

แพรกระจายของสารมลพษ และปรมาณกาซเรอนกระจกลงได ซงในอนาคตหากภาพรวมดาน

การจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนทกแหงทวประเทศสามารถด าเนนการ

ไดอยางมประสทธภาพ นอกจากจะ เปนการสรางสภาพแวดลอมทดใหกบสงคมไทยแลว ยง

ชวยลดประมาณกาซเรอนกระจกทเกดขน และสามารถน ามาค านวณเพอจ าหนายคารบอน

เครดตใหกบประเทศพฒนาแลวไดอกดวย


Executive Summary



2.2 วตถประสงคของโครงการวจย

วตถประสงคหลกของงานวจยโครงการน ารองการจดการขยะชมชน

กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ พชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) คอ การบรณาการ

การมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะมลฝอย และศกษาออกแบบ ระบบก าจดมลฝอยเพอ

การก าจดมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลในเมองอยาง มประสทธภาพ และเพอใหบรรล

วตถประสงคหลก จงแบงวตถประสงคยอย ๆ ออกเปน

1. เพอพฒนาเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอยโดยใช

รปแบบกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

2. เพอศกษาและวเคราะหรปแบบและเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอย และ

ขอก าหนดตางๆ ทเกยวของในการกคนสภาพเชงทฤษฏเพอใชประโยชนบอขยะเกาใหมความ

คมคา และสอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง โดยค านงถง

การปนเปอนมลพษและหลกวชาการ

3. ออกแบบระบบก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน โดยอาศยกระบวนการคดแยก

ขยะ การหมกปย รวมกบการฝงกลบ ซงเปนวธการทเหมาะสมทสดจากการประเมนมลคาทาง

เศรษฐศาสตร (ดงรายละเอยดทรายงานไวในรายงานวจยฉบบสมบรณโครงการแผนการ

บรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา: เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย

จงหวดอตรดตถ, 2553)

4. ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ รศมโดยรอบ 30 กโลเมตร


Executive Summary



2.3 วธด าเนนการวจย

โครงการน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) เปนงานวจยตอเนองจากโครงการ แผนการบรหารจดการ

ขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

(2553) แบงการด าเนนการออกเปน 2 สวน ดงน

สวนแรก เปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ( Participatory Action

Research : PAR) โดยเนนใหผมสวนรวมของแตละชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ภาค

ประชาสงคมทเกยวของ และผวจยรวมกนแลกเปลยนความคดเหน จดท าประชาคมในพนทเพอ

รวมกนก าหนดแนวทางในการสรางประสทธภาพการด าเนนงานเพอการจดการขยะมลฝอยใน

ชมชนทยงยน โดยมกรอบกจกรรมหลกประกอบดวย 1) การลดและคดแยกขยะ มลฝอย

2) การคดแยกขยะรไซเคลเพอขาย และ 3) การลดปรมาณขยะกอนก าจดโดยใชเทคโนโลยท

เหมาะสม พรอมทงประเมนผลกระทบทเกดขน โดยพจารณาผลกระทบทเกดขนในระดบตางๆ

ของโครงการดวยเทคนค PDCA (Plan-Do-Check-Act)

สวนทสอง เปนการศกษาและวเคราะหออกแบบระบบเทคโนโลยการจดการ

ขยะมลฝอยของพนทศกษา และรปแบบรายละเอยดทางเทคนคของระบบสนบสนนตางๆ ของ

พนทก าจดขยะ ใหสอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยทไดรบการยอมรบจากชมชน

ไดแก

- เทคโนโลยทเหมาะสมเชงทฤษฏในการกคนสภาพพนทบอฝงกลบ ขยะเดม

ทไมถกหลกสขาภบาล

- ออกแบบระบบก าจดมลฝอยทเหมาะสมส าหรบพนทวจย ซงเปนระบบก าจด

มลฝอยแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย การหมกปย รวมกบการฝงกลบ โดย

กระบวนการดงกลาวเปนวธการทเหมาะสมทสดจากการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตร โดย

อาศยผลการศกษาจาก โครงการวจยในปท 1 เรองแผนการบรหารจดการขยะทเหมาะสม


Executive Summary



ส าหรบชมชน กรณศกษา: เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (2553) เปน

แนวทางในการออกแบบ

- ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ รศมโดยรอบ 30 กโลเมตร

2.4 ผลการศกษา

จากการศกษาโครงการน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลใน

เมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) ซงเปนการบรณาการการมสวนรวมของชมชนใน

การจดการขยะมลฝอย และศกษาออกแบบดานเทคนคในพนทฝงกลบเดมเพอการก าจดขยะ

อยางมประสทธภาพ สามารถสรปผลการด าเนนงานตามวตถประสงค ไดดงน

1) สรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โดยอาศยกระบวนการด าเนนการตาม

ทฤษฏ "สามเหลยม เขยอนภเขา" กลาวคอการเคลอนสงยากๆ ทเปรยบเปน "ภเขา" ใหไดนน

จะตองอาศยองคประกอบทงสามคอ หนง การสรางองคความรทางวชาการทถกตอง สอง การ

เคลอนไหวทางสงคมจะตองอาศยความรเปนฐานตองดงประชาชนเขามามสวนรวม และ สาม

การดงฝายการเมองหรอหนวยงานราชการเขามามสวนรวมในการผลกดน โดยผวจยในฐานะ

ตวกลางในการผลกดนใหองคประกอบทง 3 ในพนทเกดการขบเคลอนเพอเกดกระบวนการม

สวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย ของชมชน ลดปรมาณขณะทจะถกน าไปก าจด

ในพนทก าจดขยะของเทศบาลโดยการ น ากลบมาใชประโยชนผานวธการตาง ๆ อาท การคด

แยกขยะรไซเคลเพอน าไปขาย การคดแยกขยะอนตรายเพอน าไปก าจดโดยวธพเศษ และการ

คดแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมกโดยเทศบาล ต าบลในเมอง ผวจยไดตรวจประเมนผล

ความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในชมชน โดยท าการ

เปรยบเทยบกบปรมาณขยะมลฝอยทผลตขนในปจจบน (เดอนมนาคม 2555) กบปรมาณขยะ

มลฝอยในป 2553-2554 กอนการสรางกระบวนการมสวนรวม ซงพบวาปรมาณของขยะมล


Executive Summary



ฝอยมปรมาณใกลเคยงจากเดมทมปรมาณเฉลยเทากบ 2,387.00 กโลกรม/วน เหลอปรมาณ

เฉลย 2,365.50 กโลกรม/วน ขยะอนทรยมปรมาณเฉลยจากเดมเทากบ 1,059.11 กโลกรม/

วน คดเปนรอยละ 44. 37 เปน 1,277.98 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 54.03 (เพมขนรอยละ

9.17) ประเภทขยะทวไปมปรมาณเฉลยเทากบ 273.49 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 11.45 เปน

104.87 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 4.42 (ลดลงรอยละ 7.03) ประเภทขยะตดเชอมปรมาณ

เฉลยเทากบ 101.97 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 4.27 เปน 141.84 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ

6.00 (เพมขนรอยละ 1.73) ประเภทขยะรไซเคลมปรมาณเฉลยเทากบ 935.03 กโลกรม /วน

คดเปนรอยละ 39.18 เหลอ 832.13 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 35.27 (ลดลงรอยละ 3.95)

และประเภทขยะอนตรายมปรมาณเฉลยเทากบ 18.58 คดเปนรอยละ 0.78 เหลอ 8.68

กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 0.36 (ลดลงรอยละ 0.42) ตามล าดบ

พบวาในพนทศกษาประสบความส าเรจในการรณรงคคดแยกเพอน าไป

ขาย เนองจากประชาชนสามารถเหนประโยชนโดยตรงจากการคดแยกขยะดงกลาวเพอน าไป

ขายสรางรายไดใหกบครอบครว โดยเฉพาะขยะรไซเคลประเภทกระดาษรวมและเศษแกว โดย

กระดาษรวมสามารถลดลงจาก 143.62 กโลกรม /วน (รอยละ 6.02) ในป 2553-2554 เหลอ

7.63 กโลกรม/วน (รอยละ 0.32) ในป 2555 และเศษแกวสามารถลดลงจาก 153.73 กโลกรม /

วน (รอยละ 6.44) ในป 2553-2554 เหลอ 47.881 กโลกรม /วน (รอยละ 2.02) ในป 2555

เชนเดยวกบขยะอนตราย ทประชาชนตระหนกและใหความส าคญโดยพบวาขยะอนตรายทพบ

ปลายทางบรเวณพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลในเมอง มปรมาณลดลงจากวนละ 18.58

กโลกรม (รอยละ 0.78) ในป 2553-2554 เหลอวนละ 8.68 กโลกรม (รอยละ 0.36) ในป

2555

ส าหรบกรณของขยะอนทรยการด าเนนงานยงถอวาไมประสบความส าเรจ

ซงปรมาณขณะอนทรย ทน าไปก าจดบรเวณพนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง

ยงไมสามารถลดปรมาณลงได พจารณาแยกไดเปน 2 ประเดน คอ เนองจากวถชวตในการ

ประกอบอาหารของคนไทยสวนใหญเปนผกและผลไม จงท าใหสดสวนของขยะในทกพนทของ


Executive Summary



ประเทศไทยมองคประกอบหลกเปนขยะอนทรยหรอขยะเปยก เทศบาลต าบลในเมองมลกษณะ

เปนชมชนกงเมอง ประชาชนทอาศยอยในพนทสวนใหญอาศยอยในบรเวณพนทตลาดซงมพนท

อยอาศยจ ากด ไมสามารถก าจดขยะอนทรยดวยตนเองได จงตองใหเทศบาลฯ เปนผด าเนนการ

น าไปก าจด ซงปจจบนเทศบาลฯ มกระบวนการแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมกในบรเวณ

พนทโรงฆาสตวเดมของเทศบาลฯ แตกระบวนการคดแยกทตนทางยงไมมประสทธภาพ

เพยงพอ ประชาชนยงใหความรวมมอในการคดแยกขยะอนทรยและน าไปทงในภาชนะรองรบ

ขยะอนทรยโดยเฉพาะททางเทศบาลฯ จดเตรยมไวใหนอย และประเดนทสองคอประสทธภาพ

ในการคดแยกขยะทปลายทางโดยเทศบาลฯ เปนผด าเนนการยงไมม ดงนนเพอใหการจดการ

ขยะอนทรยประสบความส าเรจอาจตองมการด าเนนการคดแยกขยะอนทรยทปลายทางเพอ

น าไปท าปยหมกโดยเทศบาลฯ หรอหาแนวทางเพมประสทธภาพในการรวบรวมและจดเกบขยะ

อนทรยจากประชาชน

เชนเดยวกบขยะจ าพวกถงพลาสตกทมจ านวนเพมขนจากวนละ 304.48

กโลกรม (รอยละ 12.76) ในป 2553-2554 เปนวนละ 700.42 กโลกรม (รอยละ 29.61) แสดง

ใหเหนวาชมชนในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เรมเขาสสงคมเมอง

มากขน จงพบขยะจ าพวกถงพลาสตกเพมขนถงหนงเทาตวในชวระยะเวลาเพยง 1 ป จงเปน

ประเดนปญหาส าคญทเทศบาลฯ จะตองเตรยมการรบมอและแกไขกบปญหาดงกลาวตอไป

2) การกคนสภาพบอฝงกลบเดม สามารถแบงเปนงานยอย 3 สวน ไดแก

1) งานควบคมและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ ( Pollution control) ซงเปนการก าหนดพนท

ท างานและพนทในการเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ (Boundary) โดยสวนแรกเปนการวาง

แนวการเปดพนทท างาน เพอการขดรอเอาขยะมลฝอยเกามาจดการปรบสภาพ และก าจด

อยางถกวธ ซงจะรวมไปถงชนดนและน าทถกปนเปอนดวย 2) การด าเนนการกคนบอขยะเดม

(Recovery) เปนการด าเนนการกคนสภาพ เรมจากการวางแผนด าเนนการเตรยม

สาธารณปโภคทจ าเปน จดหาเครองมอและอปกรณตาง ๆ ทจ าเปนตอการท างาน รวมไปถง

แรงงานทงในระดบช านาญการและแรงงานไรฝมอ ซงอาจจะหาคนงานในพนทหรอสรางการม


Executive Summary



สวนรวม โดยแรงงานเหลานจะตองเขารบการอบรมเบองตนในเรองพนฐานความปลอดภยใน

การท างานกบขยะมลฝอย ปองกนอบตเหต และการแกไขปญหาเบองตน และ 3) งานปดพนท

บอขยะเดม (Encapsulation) เพอใหเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถซงเปน

เจาของพนทไดใชประโยชนตามทไดออกแบบไว

3) การจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน สามารถแบงพนท

ตามลกษณะการใชงานออกไดเปน 4 กลม จากพนททงหมดทมจ านวน 30-0-10 ไร (48,040

ตารางเมตร) ไดแก

3.1) พนททใชในการฝงกลบมลฝอยตลอดระยะเวลาโครงการฯ

ประมาณ 13,700 ตารางเมตร หรอประมาณ 8.5 ไร

3.2) พนทกลมอาคาร ไดแก ปอมยาม อาคารส านกงานและชงน าหนก

บานพก พนกงาน อาคารจอดรถ เครองจกรกล และอาคารซอมบ ารง อาคารคดแยกและอด

มลฝอย อาคารหมกปย อาคารเตาเผา ลานลางรถ และลานจอดรถ ซงจะจดวางใหอยในพนท

ทงขยะเดมทไดท าการฟนสภาพแลว ประมาณ 8,000 ตารางเมตร หรอประมาณ 5 ไร

3.3) พนททใชกอสรางระบบบ าบดน าเสย ประมาณ 2,230 ตารางเมตร

หรอประมาณ 1.5 ไร

3.4) พนทอนๆ ไดแก แนวปลกตนไม ถนนรอบบอฝงกลบ ระบบระบาย

น าผวดน และพนทอนๆ ประมาณ 24,060 ตารางเมตรหรอประมาณ 15 ไร

โดยประมาณการราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดรวมแบบครบวงจรซงรวม

คาอปกรณเครองจกรกลทตองใชในปเรมปฏบตงาน คาลงทนกอสรางประกอบดวยคาใชจาย

ตางๆ รวมเปนเงนคากอสรางศนยก าจดมลฝอยทงสน 49,477,311 บาท (สสบเกาลานสแสน

เจดหมนเจดพนสามรอยสบเอดบาทถวน) โดยแบงงานออกเปน 4 ระยะ ไดแก

ระยะท 1 (phase I) ระยะเรมโครงการ ใชงบประมาณ 22,883,894 บาท (คดเปน 46

เปอรเซนตของงบประมาณกอสรางทงหมด)


Executive Summary



ระยะท 2 (phase II) ปท 1-5 ใชงบประมาณ 9 ,781,440 บาท (คดเปน 20 เปอรเซนต

ของงบประมาณกอสรางทงหมด)

ระยะท 3 (phase III) ปท 6-10 ใชงบประมาณ 8,983,604 บาท (คดเปน 18


ระยะท 4 (phase IV) ปท 11-20 ใชงบประมาณ 7 ,828,373 บาท (คดเปน 16


ประกอบดวยงานในสวนตาง ๆ ดงน

งานปรบพนท

งานกอสรางพนทฝงกลบ

งานระบบระบายน ารอบพนทฝงกลบ

งานทอระบายกาซ

งานระบบรวบรวมน าชะมลฝอย

งานกอสรางระบบบ าบดน าเสย และบอสบของพนทฝงกลบ

งานบอน าใตดนเพอตรวจสอบการรวซมของน าชะมลฝอย

งานปรบปรงพนทบรเวณกอสรางอาคารและถนนบรเวณอาคาร

งานกอสรางอาคารส านกงาน โรงคดแยก โรงหมกปย โรงเกบวสดคด

แยกและหมกปย

งานรว ประต และตนไม

งานสาธารณปโภคของอาคาร

4) การประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบ

พนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ ใชวธวเคราะหความคมคาในการลงทนทาง

เศรษฐศาสตรเปนเครองมอการประเมน โดยใชเทคโนโลยปจจบนและขนาดการผลตทเปนไปได

ภายใตขอสมมตฐานใหพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ เปนศนยแปลงขยะให


Executive Summary



เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน ( Waste-To-

Energy) เปนหนวยของกระบวนการทเพมขน ( Additional process module) จากระบบเดมซงม

ออกแบบและประเมนไวกอนหนาน (ระบบทออกแบบไวเดมเปนระบบก าจดขยะมลฝอยแบบ

ผสมผสาน มการคดแยกขยะขายไดออก คดแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมก รวมกบการ

ฝงกลบ) เพอรองรบขยะมลฝอยทรวบรวมและจดเกบสงมาจากองคกรปกครองสวนทองถ นใน

โดยรอบพนทรศม 30 กโลเมตรของเทศบาลต าบลในเมอง(เฉพาะจงหวดอตรดตถ)

จากการประมาณการผลตอบแทนการผลตไฟฟาทไดรบจากศนย แปลงขยะให

เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ในเขตเทศบาลต าบลในเมอง ซงรบก าจดขยะใหกบองคกรปกครอง

สวนทองถนรศม 30 กโลเมตรโดยรอบ แสดงคาใชจายทเพมขนมมากกวาผลตอบแทนรวมวน

ละ 22,521.96 บาท หรอ 675,659 บาทตอเดอน ซงการประเมนดงกลาว เปนการประเมนทาง

เศรษฐศาสตรทไมไดค านงถงผลตอบแทนทตราคาเปนตวเงนไมได เชน คณภาพสงแวดลอม

มลภาวะหรอทศนะอจาด Carbon credit ฯลฯ แตจากตวเลขคาใชจายแสดงใหเหนวายงไมม

ความคมคาทเทศบาลต าบลในเมองจะสรางศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ในเขต

เทศบาลต าบลในเมอง เนองจาก การลงทนเลอก ใชวธการก าจดขยะโดยวธเตาเผาเปน

เทคโนโลยทตองใชงบลงทนและดแลรกษาสง แตก อาจเปนอกหนงทางเลอกในกรณ อนาคตท

เทศบาลต าบลในเมอง ไมสามารถหาสถานทฝงกลบขยะมลฝอยได เพยงพอ หรอนโยบายกลไก

การพฒนาพลงงานสะอาดของประเทศ เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมของชมชน และลด

ปรมาณกาซเรอนกระจก

2.5 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย

จากการเกบรวบรวมขอมลการศกษาในพนทวจย โดยอยในเขตเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ซงมพนทคาบเกยว กบองคการบรหารสวนต าบลในเมอง และ

องคการบรหารสวนต าบลบานหมอ อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ พบ ประเดนขอเสนอแนะทได

จาก การท างาน ของ องคกรปกครองสวนทองถน ทง 3 กบนโยบายดาน การจดการดาน


Executive Summary



สงแวดลอมของทองถน โดยเฉพาะประเดนของการจดการขยะ มลฝอยชมชน แบงเปน 3 เรอง

หลกๆ ไดแก ปญหาดานบคลากร ปญหาดานผบรหาร และปญหาดานเทคโนโลย

1) ปญหาดานบคลากร เปนปญหาทส าคญเนองจากการดรกษาสงแวดลอมของ

ทองถนอยภายใตหนวยงานหลกคอกองสาธารณสขและสงแวดลอม ซงมหนาททตองจดการ

ควบคมดแลและรบผดชอบงานสขาภบาลและอนามยสงแวดลอม งานสงเสรมสขภาพ งาน

ปองกนและควบคมโรคตดตอ งานโรงฆาสตว และงานธรการ แตมพนกงานในกองอยเพยงไมก

คน ซงบางแหงมเพยงคนเดยว สงผลให ปรมาณงานทตองรบผดชอบมากกวาจ านวนคน จง

กอใหเกดขอจ ากดในการด าเนนงานเชงรกในเรองของการดแลรกษาสงแวดลอมของพนท

โดยเฉพาะอยางยงการจดสรรงบประมาณ บคลากร และทรพยากรอน ๆ ลกษณะของการ

ด าเนนงานจงเปนไปในเชงของการตงรบมากกวาเชงรก จงยงพบปญหาดานการจดการขยะ มล

ฝอยในพนท ซงมแนวโนมจะทวความรนแรงขนเรอย ๆ หากองคกรปกครองสวนทองถนยงไม

หาวธการจดการทเหมาะสม

2) ปญหาดานผบรหาร ปญหาดานผบรหารมความส าคญอยางยงตอการ

ด าเนนงานดานสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงตอการสนบสนนทรพยากรตาง ๆ ทงทางดาน

คนและงบประมาณ ผบรหารทองถนถกคดเลอกมาจากประชาชน ท าใหผบรหารไมตองการให

เกดผลกระทบตอประชาชน ซงจะสงผลกระทบตอฐานเสยงได ท าใหทองถนหลายแหงจดเกบ

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยไดไมคมคากบงบประมาณทใชจายจรงในการด าเนนการ

ท าใหทองถนตองใชงบประมาณไปสนบสนน ซงผวจยเหนวาทองถน ควรคดค านวณตนทนท

แทจรงทใชในการจดการกบปญหาดานขยะมลฝอยของพนท และจดเกบคาธรรมเนยมการ

จดการขยะมลฝอยทสะทอนถงตนทนทแทจรงในการด าเนนการโดยใชหลกผกอมลพษเปนผ

จาย ทงนเพอลดภาระคาจดการ และสามารถน าคาธรรมเนยมทจดเกบไดไปใชก ากบดแลและ

เดนระบบก าจดขยะมลฝอยใหเปนไปอยางเตมประสทธภาพ


Executive Summary



3) ปญหาดานเทคโนโลย ผวจยพบวาหนวยงานทองถนยงขาด องคความร

เครองมอ รวมถงการสรางความรความเขาใจกบภาคประชาชน ในการจดการขยะมลฝอย ซง

เปนหนาททหนวยงานภาครฐทเกยวของและ สถาบนการศกษาในทองถนควรท าหนาทเปนพ

เลยงหรอทปรกษา เพอใหทองถนมองคความรและเทคโนโลยทด เพยงพอในการจดการกบ

ปญหาตางๆ ทเกดขน

2.6 การน าไปใชประโยชน

สามารถใชขอมลจากการวจยนเพอเปนแนวทางการจดการขยะมลฝอยของชมชนขนาด

เลกหรอกลางโดยการมสวนรวมของประชาชน การกคนสภาพบอฝงกลบขยะเดมซงมการก าจด

มลฝอยอยางไมถกสขลกษณะ รวมถงเปนแนวทางและตนแบบส าหรบการจดการขยะมลฝอย

ชมชนทตองออกแบบระบบการจดการขยะโดยแบงเปน phase ในระยะ 20 ป

3. บทคดยอ

งานวจย การน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ

เมอง จงหวดอตรดตถ (ปท 2) เปนงานวจยทบรณาการการมสวนรวมของชมชนในการจดการ

ขยะมลฝอย และศกษาออกแบบดานเทคนคในพนทฝงกลบเดมเพอการก าจดขยะอยางม

ประสทธภาพ จากการศกษาพบวาการเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอย

สามารถประสบความส าเรจในการจดการขยะรไซเคล เนองจากประชาชนสามารถเหน

ประโยชนโดยตรงจากการคดแยกขยะดงกลาวเพอน าไปขายสรางรายไดใหกบครอบครว โดย

ขยะรไซเคลสามารถลดลงจาก 935.03 กโลกรม /วน (รอยละ 39.18) ในป 2553-2554 เหลอ

832.13 กโลกรม /วน (รอยละ 35.27) เชนเดยวกบขยะอนตรายทประชาชนตระหนกและให

ความส าคญ โดยพบวาขยะอนตรายทพบปลายทางบรเวณพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลใน

เมองมปรมาณลดลงจากวนละ 18.58 กโลกรม (รอยละ 0.78) ในป 2553-2554 เหลอวนละ


Executive Summary



8.68 กโลกรม (รอยละ 0.36) ในป 2555 แตกรณของขยะอนทรยนนยงไมประสบ

ความส าเรจเนองจากประชาชนยงมสวนรวมในการคดแยกขยะดงกลาวอยนอย

การกคนสภาพบอฝงกลบเดม สามารถ แบงเปนงานยอย 3 สวน ไดแก 1) งานควบคม

และเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ ( Pollution control) 2) การด าเนนการกคนบอขยะเดม

(Recovery) และ 3) งานปดพนทบอขยะเดม (Encapsulation) เพอใหเทศบาลต าบลในเมองซง

เปนเจาของพนท ไดใชประโยชนตามทออกแบบไว ซงการจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอย

แบบผสมผสาน สามารถแบงพนทตามลกษณะการใชงานออกไดเปน 4 กลม จากพนททงหมด

ทมจ านวน 30-0-10 ไร หรอเทากบ 48,040 ตารางเมตร ไดแก พนททใชในการฝงกลบ

มลฝอยตลอดระยะเวลาโครงการฯ ประมาณ 13,700 ตารางเมตร (8.5 ไร) พนทกลมอาคาร

ประมาณ 8,000 ตารางเมตร ( 5 ไร ) พนททใชกอสรางระบบบ าบดน าเสย ประมาณ 2,230

ตารางเมตร (1.5 ไร) และพนทอนๆ ประมาณ 24,060 ตารางเมตร (15 ไร) โดยประมาณการ

ราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดรวมแบบครบวงจรซงรวมคาอปกรณเครองจกรกลทตองใชใน

การปฏบตงาน คาลงทนกอสรางประกอบดวยคาใชจายตางๆ รวมเปนเงนคากอสรางศนย

ก าจดมลฝอยทงสน 49,477,311 บาท (สสบเกาลานสแสนเจดหมนเจดพนสามรอยสบเอดบาท

ถวน)

ส าหรบ การประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบ

พนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ โดยใชวธวเคราะหความคมคาในการลงทนทาง

เศรษฐศาสตรเปนเครองมอการประเมน ใชเทคโนโลยปจจบนและขนาดการผลตทเปนไปได

ภายใตขอสมมตฐานใหพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ เปนศนยแปลงขยะให

เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน ( Waste-To-

Energy; WTE) เปนหนวยของกระบวนการทเพมขน ( Additional process module) จากระบบเดม

ทออกแบบและประเมนไวกอนหนานแลว เพอรองรบขยะมลฝอยทรวบรวมและจดเกบสงมา

จากองคกรปกครองสวนทองถนโดยรอบพนท จากการประมาณการผลตอบแทนจากการผลต

ไฟฟาทไดรบจากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงาน ในเขตเทศบาลต าบลในเมองพชย ซงรบ


Executive Summary



ก าจดขยะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนโดยมรศมโดยรอบ 30 กโลเมตร แสดงคาใชจายท

เพมขนมมากกวาผลตอบแทนรวมวนละ 22 ,521.96 บาท หรอ 675,659 บาทตอเดอน ซงเปน

การประเมนทางเศรษฐศาสตรทไมไดค านงถงผลตอบแทนทตราคาเปนตวเงนไมได เชน

คณภาพสงแวดลอม Carbon credit มลภาวะหรอทศนะอจาด ฯลฯ

ค าส าคญ : ขยะชมชน การจดการขยะมลฝอย การมสวนรวมของประชาชน

Abstract

Minicipality waste management pilot project : a case study Nai Muang

Municipality, Phichai District, Uttaradit Province (Phase II) is integrated research,

community participation in solid waste management and technical design of the landfill for

solid waste disposal effectively. The study found that the power of community capacity

building in the management of solid waste can be successfully because people can see

the direct benefits of such garbage to be sold. The waste can be reduced from 935.03

kg/day (39.18 percentages) in 2010-2011 to 832.13 kg/day (35.27 percentages) in 2015.

As well as hazardous waste, people awareness of the hazardous waste disposal by

decreased from 18.58 kg/day (0.78 percent) in 2010-2011 to 8.68 kg/day (0.36 percent)

in 2015. However, the case of organic waste is not successful because the people are also

involved in such separation is less.

Recovery old landfill to original condition can be divided three parts: 1) the control

and surveillance of the spread of pollution (Pollution control) 2) the recovery of the landfill

(Recovery), and 3) closed the landfill (Encapsulation) to provide municipality in whose area

was used as designed. The plan integrated disposal center was separated by space usage

into four groups with a total area of 48,040 square meters (30-0-10 Rai) : area of the


Executive Summary



sanitary landfill project duration is approximately 13,700 square meters (8.5 Rai), building

area of approximately 8,000 square meters (5 Rai), construction of waste water treatment

area approximately 2,230 square meters (1.5 Rai), and approximately 24,060 square

meters in other areas (15 Rai). Estimated capital cost of construction, which includes the

mechanical equipment used in the operation. The total amounts of the construction waste

disposal were 49,477,311 baht.

For the initial evaluation of producing electricity from the waste area of Nai Muang

Municipality, Phichai District, Uttaradit Province, the analysis of economic value of the

investment is assessed. Use current technology and production scale is possible. Under the

assumption that the area in Nai Muang Municipality, Phichai District, Uttaradit Province

use municipal solid waste to energy conversion to electricity. Technology by converting

waste into energy is additional process module from the original design and estimated

previously. For the collection and storage of solid waste sent to local governments

surrounding area, with a radius of around 30 kilometers. The results of the evaluation

show that the local governments expenses increased more than the total return 22,521.96

baht per day or 675,659 baht per month, evaluate the economics are not considered

remuneration the quality of the environment, carbon credit, pollution or ugly outlook.

Keywords : Solid Waste Management Municipal Solid Waste Public Participation


Executive Summary



ภาพท 1 ผงบรเวณศนยก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

196 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร

กรงเทพมหานคร 10900

www.nrct.go.th

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

ต าบลพลายชมพล อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000

โทรศพท/โทรสาร 055-267106

บทสรุปผู้บริหารwebkc.dede.go.th/testmax/sites/default/files/00...

Documents