กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท...

13
กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา โดย พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) กรรมการมหาเถรสมาคม, เจ้าคณะภาค ๒ อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และเจ้าอาวาสวัดประยูรวงศาวาสวรวิหาร โครงการป้องกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนา ขับเคลื่อนโดยความร่วมมือระหว่าง สานักงาน ป.ป.ช. ร่วมกับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ธัมมัง จะเร สุจะริตัง นะ ตัง ทุจจริตัง จะเร ธัมมะจารี สุขัง เสติ อัสมิง โลเก ปะรัมหิ จาติ ณ บัดนีจักรับประทานแสดงพระธรรมเทศนา ในสุจริตธรรมกถา ว่าด้วยการปฏิบัติหน้าทีด้วยความสุจริต เพื่อเป็นเครื่องประคับประคองฉลองศรัทธา ประดับปัญญาบารมี อนุโมทนากุศล บุญราศีของท่านพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย ผู้ขวนขวายมาบาเพ็ญบุญบาเพ็ญกุศล ณ หอประชุมแห่ง นีโดยปรารภโอกาสมหามงคลที่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า สมเด็จพระปรินทรมหาภูมิ พลอดุลยเดชมหาราช ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ ๗๐ ปี วันท่ ๙ มิถุนายน ๒๕๕๙ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๘๔ พรรษา วันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยร่วมกับ สานักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือสานักงาน ป.ป.ช. โดย ความเห็นชอบของมหาเถรสมาคม จึงจัดให้มีการแสดงพระธรรมเทศนา เพื่อถวายเป็นพระราช กุศลแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทั้งสองพระองค์ ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ การทาความดีถวายเป็นพระราชกุศลในโอกาสมหามงคลนี้นับเป็นการแสดงออกซึ่งความ สานึกในพระมหากรุณาธิคุณด้วยความกตัญ ญูกตเวทีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์และใน ขณะเดียวกันก็ถือเป็นโอกาสแห่งปฏิบัติบูชาคือการน้อมนาพระราชจริยาวัตรและพระบรม ราโชวาทมาประพฤติปฏิบัติตามอันจะส่งผลให้เกิดความผาสุกและสันติสุขในบ้านเมือง ทั้งนี้เพราะ ตลอดระยะเวลา ๗๐ ปีท่ผ่านมา สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ ทรงครองแผ่นดินตามพระปฐมบรมราชโองการที่ทรงประกาศไว้ว่า เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยามในพระปฐมบรมราชโองการนี้ คาว่า “ครองแผ่นดินโดยธรรม” หมายถึง “ครองแผ่นดิน โดยสุจริตธรรม” สมดังพระบาลีพุทธภาษิตที่อาตมภาพได้ยกเป็นนิกเขปบทเบื้องต้นว่า “ธัมมัง

Upload: others

Post on 31-Dec-2019

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

กณฑเทศน สจรตธรรมกถา โดย พระพรหมบณฑต (ประยร ธมมจตโต) กรรมการมหาเถรสมาคม, เจาคณะภาค ๒

อธการบดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย และเจาอาวาสวดประยรวงศาวาสวรวหาร โครงการปองกนการทจรตตามแนวทางพระพทธศาสนา ขบเคลอนโดยความรวมมอระหวาง

ส านกงาน ป.ป.ช. รวมกบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

นะโม ตสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สมมาสมพทธสสะ ฯ ธมมง จะเร สจะรตง นะ ตง ทจจรตง จะเร ธมมะจาร สขง เสต อสมง โลเก ปะรมห จาต

ณ บดน จกรบประทานแสดงพระธรรมเทศนา ในสจรตธรรมกถา วาดวยการปฏบตหนาทดวยความสจรต เพอเปนเครองประคบประคองฉลองศรทธา ประดบปญญาบารม อนโมทนากศลบญราศของทานพทธศาสนกชนทงหลาย ผขวนขวายมาบ าเพญบญบ าเพญกศล ณ หอประชมแหงน โดยปรารภโอกาสมหามงคลทสมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจา สมเดจพระปรนทรมหาภมพลอดลยเดชมหาราช ผทรงพระคณอนประเสรฐ เสดจเถลงถวลยราชสมบตครบ ๗๐ ป วนท ๙ มถนายน ๒๕๕๙ และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงเจรญพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๘๔ พรรษา วนท ๑๒ สงหาคม ๒๕๕๙ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยรวมกบส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอส านกงาน ป.ป.ช. โดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคม จงจดใหมการแสดงพระธรรมเทศนา เพอถวายเปนพระราชกศลแดสมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจาทงสองพระองค ผทรงพระคณอนประเสรฐ

การท าความดถวายเปนพระราชกศลในโอกาสมหามงคลนนบเปนการแสดงออกซงความส านกในพระมหากรณาธคณดวยความกตญญกตเวทตอสถาบนพระมหากษตรยและในขณะเดยวกนกถอเปนโอกาสแหงปฏบตบชาคอการนอมน าพระราชจรยาวตรและพระบรมราโชวาทมาประพฤตปฏบตตามอนจะสงผลใหเกดความผาสกและสนตสขในบานเมอง ทงนเพราะตลอดระยะเวลา ๗๐ ปทผานมา สมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจา ผทรงพระคณอนประเสรฐ ทรงครองแผนดนตามพระปฐมบรมราชโองการททรงประกาศไววา “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”

ในพระปฐมบรมราชโองการน ค าวา “ครองแผนดนโดยธรรม” หมายถง “ครองแผนดนโดยสจรตธรรม” สมดงพระบาลพทธภาษตทอาตมภาพไดยกเปนนกเขปบทเบองตนวา “ธมมง

Page 2: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

จะเร สจะรตง” เปนตน แปลความวา “บคคลควรประพฤตธรรมใหสจรต ไมควรประพฤตธรรมนนใหทจรต ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสขทงในโลกนและในโลกหนา” พระพทธเจาทรงแสดงพทธภาษตนแกพระเจาสทโธทนะในโอกาสทเสดจไปกรงกบลพสดครงแรกภายหลงจากการตรสร ในพทธพจนน ค าวา “ธรรม” หมายถงหนาท กลาวคอ พระเจาสทโธทนะทรงมหนาทในการปกครองซงจดเปนวรรณธรรมคอหนาทประจ าวรรณะกษตรย พระพทธเจาทรงมพทธธรรมคอหนาทประจ าของพระพทธเจาทงหลายทจะตองออกบณฑบาตโปรดเวไนยสตว ใครมธรรมคอหนาทอะไรควรท าหนาทนนใหสจรตดวยลกษณะ ๓ ประการ ไดแก ๑) ไมบกพรองตอหนาท ๒) ไมละเวนหนาท และ ๓) ไมทจรตตอหนาท

ประการแรก บคคลชอวาไมบกพรองตอหนาทเพราะเขาทมเทอทศตนในการปฏบตหนาทอยางเตมก าลงความสามารถ เมอไดรบมอบหมายใหท าหนาทใด เขาจะท าหนาทนนอยางดทสดเพอไมใหเกดความบกพรองเสยหายแกงานในหนาท เขาท านองทวา “รองใหสดค า ร าใหสดแขน แพนใหสดปก” ดงทนกปราชญจนชอวาขงจอกลาวไววา “เมอไดรบมอบหมายใหท าหนาทใด จงท าหนาทนนใหดทสด ถาเขาใหเลยงมา มาจะตองอวน ถาเขาใหเปนเสนาบดกระทรวงการคลง เงนจะตองเตมคลง”

ประการทสอง บคคลชอวา ไมละเวนหนาท เพราะเปนผมความรบผดชอบตอหนาท เขาจงไมละทงหนาทหรอผลกภาระหนาทของตนไปใหคนอน เชน ผเปนทหารยอมไมหนทพ ผเปนบดามารดายอมไมละทงหนาทในการอบรมสงสอนบตรธดา ในนทานอสปมเรองเลาเกยวกบมารดาทไมท าหนาทวากลาวตกเตอนบตรของตนเมอพบวาเขาชอบลกขโมยในวยเดก พอบตรเตบใหญกกลายเปนโจร อสปสรปวา เมอบตรเปนโจร บดามารดายอมมสวนในการสรางความเปนโจรใหกบบตรเหตเพราะละเวนการปฏบตหนาทในการอบรมสงสอนบตรของตน

ประการสดทาย บคคลชอวา ไมทจรตตอหนาท เพราะเขาไมปฏบตหนาทไปในทางทมชอบดวยกฎหมายและหลกศลธรรม หมายถง เขาไมใชอ านาจหนาทไปในการแสวงหาประโยชนใหกบตนเองหรอคนอนในทางทผดกฎหมายและผดท านองคลองธรรม ประโยชนในทนหมายรวมทงทรพยสนเงนทอง ต าแหนงหนาท ชอเสยงเกยรตยศหรอสทธอนใดทไมสมควรไดมาแตกใชอ านาจหนาทในทางมชอบจนกระทงไดมาตามทตองการ นเรยกวาการทจรตตอหนาท

พระพทธเจาตรสสอนตอไปวา “นะ ตง ทจจรตง จะเร” แปลความวา “บคคลไมควรประพฤตธรรมคอหนาทนนใหทจรต” ทงนเพราะการทจรตตอหนาทเปนเหมอนสนมทกดกรอนชวตและสงคมใหพงพนาศไปในทสด ชวตของบคคลผบกพรองตอหนาท ละเวนหนาทและทจรตตอหนาทยอมมแตความออนแอเสอมโทรม อาณาจกรทยงใหญในอดตไมไดลมสลายเพราะภยจากภายนอกเพยงอยางเดยว หากแตบาปทจรตของประชาชนอนเปนสนมภายในกมสวนสรางความออนแอใหกบอาณาจกรนนๆจนตองลมสลายเมอภยจากภายนอกมารกราน ขอนสมดงพทธพจนใน

Page 3: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

ธรรมบททวา “อะยสา วะ มะลง สมฏฐตง” เปนตน แปลความวา “สนมเกดแตเหลกยอมกดกนเหลกฉนใด กรรมทตนท าไว ยอมน าเขาผไรปญญาไปสทคตฉนนน” สมดวยโคลงโลกนตทวา

สนมเหลกเกดแตเนอ ในตน กนกดเนอเหลกจน กรอนขร า บาปเกดแตตนคน เปนบาป บาปยอมท าโทษซ า ใสผบาปเอง

สภาพของสงคมไทยในปจจบนมการทจรตและประพฤตมชอบทงในและนอกวงราชการอยทวไปจนเปนทหวงใยกนวาการทจรตตอหนาทก าลงกลายเปนสนมรายทบอนท าลายประเทศชาตอยในขณะน ทงนเพราะการทจรตตอหนาทเมอผนวกเขากบคตทวา “มอใครยาว สาวไดสาวเอา” ยอมน าสงคมไปสการแกงแยงแขงขนในลกษณะทวา “แยงอาหารกนกน แยงถนกนอย แยงคกนพศวาส แยงอ านาจกนเปนใหญ” การแตกความสามคคกลายเปนสนมทกดกรอนโครงสรางสงคมจากภายในทรอวนลมสลายถาถกกระทบดวยภยจากภายนอกในอนาคต

สภาพสงคมทดาษดนไปดวยการทจรตและประพฤตมชอบทงในและนอกวงราชการนแสดงใหเหนถงความยอหยอนในการรกษาศล ๕ เพราะวาประโยชนเชนทรพยสนเงนทองทบคคลประพฤตทจรตแลวไดมานนจดเปนอทนนาทานคอการถอเอาสงของทเจาของมไดใหซงนบเปนการละเมดศลหาขอท ๒ ทมค าสมาทานวา “อทนนาทานา เวระมะณ สกขาปะทง สะมาทยาม ขาพเจาขอสมาทานสกขาบทคองดเวนการถอเอาสงของทเจาของมไดให”

การงดเวนจากการทจรตทานเรยกวา วรต ม ๓ ประการคอ ๑) สมปตตวรต เวนสงประจวบเฉพาะหนา คอเวนเมอประสบเหตจงใจใหท าการ

ทจรตแลวงดเวนเสยไดไมท าผดศลเพราะมหร ความอายชว โอตตปปะ ความกลวบาป ๒) สมาทานวรต เวนดวยการสมาทาน คอ ไดสมาทานศลไวแลวเมอประสบเหตจงใจ

ใหท าการทจรตกงดเวนไดตามทสมาทานไวกอนแลว ๓) สมจเฉทวรต เวนไดเดดขาด คอ การงดเวนการทจรตของพระอรยะทงหลาย ผไม

มแมแตความคดทจะประกอบการทจรตนน ดงนน การรณรงคใหคนไทยรกษาศล ๕ โดยเขารวมโครงการหมบานรกษาศล ๕ จงเปน

วธการตอตานการทจรตและประพฤตมชอบทมประสทธภาพมากทสดวธหนง

การทจรตและประพฤตมชอบมไดมแตในสมยนเทานน แมแตในสมยพทธกาลกวาสองพนปมาแลวกมการทจรตและประพฤตมชอบเชนเดยวกน ดงทมการเลาไวในธนญชานสตร ดงตอไปน

ญาตคนหนงของพระสารบตรมชอวาธนญชานพราหมณ เขาเปนขาราชการชนผใหญ ในการรบราชการชวงแรก เขาปฏบตหนาทดวยความสจรตเพราะไดภรรยาทเปนสมมาทฏฐคอย

Page 4: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

ตกเตอนเขา แตตอนหลงเขาไดภรรยาใหมทเปนมจฉาทฏฐเหนผดจากท านองคลองธรรม ธนญชา นพราหมณจงหนมาประพฤตทจรตตอหนาทดวยวธการ ๒ อยาง ดงน

วธการแรก เขาอาศยพระราชาปลนประชาชน คอ อางกฎหมายหรอใชอ านาจรฐเพอแสวงหาประโยชนจากประชาชน วธการนเรยกวา การฉอราษฎร

วธการทสอง เขาอาศยประชาชนปลนพระราชา คอ เบกเงนจากคลงหลวงโดยอางวาจะน าไปชวยประชาชนผประสบภยแตเงนนนไมถงมอประชาชนเพราะเขาน าเงนไปใชเพอประโยชนสวนตน วธการนเรยกวา การบงหลวง

ตอมาเมอพระสารบตรไดพบกบธนญชานพราหมณ พระเถระไดถามเขาวา เขาท าการฉอราษฎรบงหลวงตามทมผรายงานใหทานทราบจรงหรอ ธนญชานพราหมณรบสารภาพวาเขาไดท าเชนนนจรง พระสารบตรถามวา ท าไมจงท าเชนนน ธนญชานพราหมณตอบวา เหตทเขาท าการฉอราษฎรบงหลวง เพราะเขาตองน าเงนทไดจากการทจรตประพฤตมชอบไปเลยงดบดามารดา บตร ภรรยา ทาสและกรรมกร พระสารบตรไดตกเตอนธนญชานพราหมณวา ผท าการทจรตประพฤตมชอบตายไปแลวตองตกนรก ค าแกตวทวาเขาจ าเปนตองท าการทจรตประพฤตมชอบเพอน าเงนไปเลยงดบดามารดา บตร ภรรยา ทาสและกรรมกรนฟงไมขน

เรองเลาในธนญชานสตรนแสดงใหเหนถงวธการหนงทธนญชานพราหมณใชฉอราษฎรบงหลวงกคอการอาศยพระราชาปลนประชาชน นนคอบคคลอยางธนญชานพราหมณอาศยชองโหวของกฎหมายบางความหละหลวมในการก ากบดแลของผบงคบบญชาบางเปนโอกาสในการแสวงหาประโยชนในการปฏบตหนาทราชการ บคคลเชนนมปรากฏอยทกยคทกสมย ดงมเรองเลาเกยวกบการทจรตของคนไทยในอดตวา สวนสตวแหงหนงไดเสอโครงใหมมาตวหนง ผอ านวยการสวนสตวแหงนนตงงบประมาณเปนคาอาหารเสอตวนวนละ ๑ บาทซงเปนเงนจ านวนมากในสมยนน ผคมเบกเงนวนละ ๑ บาทไปซอเนอมาเลยงเสอ แตเขาท าการทจรตตอหนาทดวยการเบยดบงเงน ๑ สลงไปเปนของตน เขาใชเงนเพยง ๓ สลงไปซอเนอมาเลยงเสอทกวน ผลปรากฏวาเสอไมอวนสกท คนทมาชมสวนสตวจงฟองไปทผอ านวยการสวนสตววา งบประมาณคาอาหารเสอคงไมพอ ขอใหตงงบประมาณเพม ผอ านวยการสวนสตวเปนคนรอบคอบสขม เขาสงผตรวจการคนหนงไปตรวจดวาท าไมเสอจงไมอวน ผตรวจการคนนไปตรวจดอยสามวนกรความจรงวาเงนคาอาหารเสอถกเบยดบงไป ๑ สลง เขาจงขอสวนแบงเปนคาปดปากอก ๑ สลง เสอไดคาอาหารแควนละ ๒ สลง เสอจงผอมลงอยางเหนไดชด

ผชมสวนสตวเหนวาเสอผอมจงรองเรยนไปยงผอ านวยการสวนสตวใหตงงบประมาณคาอาหารเพม ผอ านวยการสวนสตวกสงผตรวจการระดบสงไปตรวจดวาท าไมเสอจงผอม ผตรวจการคนนไปตรวจดอยสามวนกรความจรงวาเงนคาอาหารเสอถกเบยดบงไป ๒ สลง เขาจงขอสวนแบงเปนคาปดปากอก ๑ สลง ตกลงวา คนสามคนเบยดบงคาอาหารเสอไปถง ๓ สลง เสอไดคาอาหารแควนละ ๑ สลง เสอจงผอมมากเหลอแตหนงหมกระดก

Page 5: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

ผชมสวนสตวเหนวาเสอผอมมากจงรองเรยนไปยงผอ านวยการสวนสตวใหตงงบประมาณคาอาหารเพมโดยดวน แตผอ านวยการสวนสตวกลบสงผตรวจการระดบสงสดไปตรวจดวาท าไมเสอจงผอมมาก ผตรวจการคนนไปตรวจดอยสามวนเสอกตาย เพราะเขาขอสลงสดทายเปนคาปดปาก นนคอคน ๔ คนเบยดบงคาอาหารเสอไปจนหมดเสอจงตาย โคลงโลกนตไดสรปเหตการณนไววา

เบกทรพยวนละบาทซอ มงสา นายหนงเลยงพยคฆา ไปอวน สองสามสนายมา ก ากบ กนแฮ บงทรพยสสวนถวน บาทสนเสอตาย

ในเรองน เสอกคอประชาชนทถกเอารดเอาเปรยบโดยผใชอ านาจรฐในทางมชอบดวยกฎหมายและศลธรรม การปองกนไมใหปญหาเชนนเกดขนตองอาศยการทพระราชาหรอผน ารฐตองประพฤตสจรตธรรมและคอยก ากบดแลใหคนใตปกครองปฏบตหนาทดวยความสจรตตามไปดวยทงนเพราะอาศยระบบการใหรางวลและการลงโทษทเครงครดและเปนธรรม สมดงพระบาลทวา “นคคณเห นคคะหาระหง ขมคนทควรขม ปคคณเห ปคคะหาระหง ยกยองคนทควรยกยอง” และพระบาลในธรรมกสตรทวา “คนนญเจ ตะระมานานง อชง คจฉะต ปงคะโว” เปนตนแปลความวา “เมอฝงโคขามแมน าไปอย ถาโคจาฝงไปตรง โคลกฝงเหลานนทงหมดยอมไปตรงตาม ในเมอโคจาฝงไปตรง ในหมมนษยกเหมอนกน ผใดไดรบสมมตใหเปนผน า ถาผนนประพฤตธรรม ประชาชนนอกนยอมประพฤตธรรมเหมอนกน”

ธนญชานสตรยงไดแสดงใหเหนอกวธการหนงทบคคลอยางธนญชานพราหมณใชในการฉอราษฎรบงหลวง นนคอ เขาอาศยประชาชนปลนพระราชาซงในสมยปจจบนท ากนไดหลายรปแบบ เชน การรวมกบประชาชนบกรกปาสงวนหรอตดไมท าลายปา การฮวการประมล การท าสญญาชนดทท าใหรฐเสยเปรยบคสญญา รวมทงการซ อสทธขายเสยงในการเลอกตงทกระดบ ปญหาเหลานเกดจากการทประชาชนใหความรวมมอในการทจรตและประพฤตมชอบเพราะหวงผลประโยชนตอบแทน ดงนน องคการสหประชาตจงก าหนดใหวนท ๙ ธนวาคมของทกปเปนวนตอตานการทจรตคอรปชนของโลก โดยรณรงคใหประชาชนทวโลกพรอมใจกนทจะไมจายและไมรบสนบน

การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบทงในและนอกวงราชการจะประสบความส าเรจกตอเมอประชาชนไดรบการปลกฝงใหมโลกปาลธรรมคอธรรมเครองคมครองโลก ๒ ประการ ไดแก ๑) หร ความอายชว และ ๒) โอตตปปะ ความกลวบาป สมดงพระบาลทวา “เทวเม ภกขะเว สกกา ธมมา โลกง ปาเลนต” เปนตนแปลความวา “ธรรมฝายขาว ๒ ประการนยอมคมครองโลก ธรรม ๒ ประการเปนไฉน คอ หร ๑ โอตตปปะ ๑” ธรรมทงสองประการนเรยกวา ธรรมเครองคมครองโลกเพราะชวยประคบประคองใหระบบศลธรรมของโลกด ารงอยได ถาไมม

Page 6: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

ธรรมเครองคมครองโลกทงสองประการน มนษยยอมไมตางจากสตวเดรจฉาน สมดงภาษตหโตปเทศทวา “การกน การนอน การกลวภย และการสบพนธ ทงสอยางนมเสมอกนในมนษยและสตวเดรจฉาน ธรรมเทานนทท าใหมนษยตางจากสตวเดรจฉาน เมอปราศจากธรรม มนษยกเสมอกบสตวเดรจฉาน” ธรรมทท าใหมนษยประเสรฐกวาสตวเดรจฉานกคอโลกปาลธรรมหรอธรรมฝายขาว ๒ ประการไดแก หรและโอตตปปะ สมดงทพระพทธเจาตรสไวในธรรมสตรวา “ถาธรรมฝายขาว ๒ ประการนจะไมพงคมครองโลกไซร ในโลกนกไมพงเหลอค าวา แม นา ปา ภรรยาของอาจารยหรอวาภรรยาของครปรากฏอย ชาวโลกจกถงการผสมปะปนกนไป เหมอนอยางแพะ แกะ ไก สกร สนข สนขจงจอก ฉะนน ภกษทงหลาย กเพราะเหตทธรรมฝายขาว ๒ ประการนยงคมครองโลกอย ดงนน จงยงเหลอค าวา แม นา ปา ภรรยาของอาจารย หรอวาภรรยาของครปรากฏอย”

ในบรรดาธรรมเครองคมครองโลกทงสองอยางนน หร ความอายชว หมายถง ความละอายตอการท าบาปกรรมหรอความชวทงปวง เปนการมองเหนความชวหรอบาปกรรมวาเปนสงสกปรกทไมควรจะขอแวะดวย ทงนเพราะเชอมนในความดและศกดศรของตนจนไมประสงคจะลดตวลงไปเกลอกกลวกบความชวทงหลาย ทานเปรยบหรเหมอนความรสกของคนทอาบน าช าระลางรางกายจนสะอาดหมดจดแลวยอมไมประสงคจะใหรางกายไปแปดเปอนกบสงสกปรกอก

โอตตปปะ ความกลวบาป หมายถง ความกลววบากหรอผลของความชวทจะตามมาสรางความทกขใหกบชวต ความกลวผลรายทจะตามมานสามารถหามมใหคนท าชวได ผลรายนนเปนไดทงความทกขในชาตนและในชาตหนา ทานเปรยบโอตตปปะเหมอนความรสกของคนทเหนถานเพลงตดไฟลกโชนแลวไมกลาจบเพราะกลวความรอนเผามอของตน สมดงบทกลอนทวา

ถารกตว กลวกรรม อยาท าชว จะหมองมว หมนไหม ไปเมองผ จงเลอกท า แตกรรม ทดด จะไดม ความสข พนทกขภย

ในสตสตร พระพทธเจาตรสวา หรและโอตตปปะนเปนเหตใหเกดการส ารวมอนทรคอตา ห จมก ลน กาย ใจ และการส ารวมอนทรกเปนพนฐานของการรกษาศล ดงพระบาลทวา “หโรตตปเป สะต หโรตตปปะสมปนนสสะ อปะนสะสมปนโน โหต อนทรยะสงวะโร” เปนตน แปลความวา “เมอหรและโอตตปปะมอย อนทรยสงวรชอวามเหตสมบรณส าหรบผทสมบรณดวยหรและโอตตปปะ เมออนทรยสงวรมอย ศลชอวามเหตสมบรณ ส าหรบผทสมบรณดวยอนทรยสงวร” ดงไดพรรณนามาแลววา การงดเวนจากการทจรตและประพฤตมชอบถอวาเปนการรกษาศลหาขอท ๒ คอการงดเวนจากอทนนาทานหรอการถอเอาสงของทเจาของมไดให การงดเวนจากการทจรตจะคงอยอยางยงยนกตอเมอมหรและโอตตปปะเปนพนฐาน ถาปราศจากธรรมทงสองประการนแลว คนเรายอมสามารถทจะท าการทจรตและประพฤตมชอบไดตลอดเวลา ดงนน การ

Page 7: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

ปลกฝงธรรมทงสองประการใหเปนธรรมประจ าใจจงเปนสงส าคญ นนคอ มหรความละอายทจะท าการทจรตและประพฤตมชอบ มโอตตปปะความกลวผลรายขอการทจรตและประพฤตมชอบนน

หร ความอายชวเกดจากการนกถงความเปนคนดและศกดศรของวงศตระกลเปนตนแลวเกดความละอายใจทจะท าการทจรตและประพฤตมชอบ ความทะนงในศกดศรท าใหคนบางคนไมคดโกงใครหรอขอใครกน ดงทพรรณนาไวในโคลงโลกนตวา

ถงจนทนสกด กนเกลอ อยาเทยวแลเนอเถอ พวกพอง อดอยากเยยงอยางเสอ สงวนศกด โซกเสาะใสทอง จบเนอกนเอง

เรองของนางขชชตตราเปนตวอยางหนงของบคคลทงดเวนจากการทจรตและประพฤตมชอบเพราะเกดหรความอายชวขนในใจ เรองมอยวา

นางขชชตตราเปนสาวใชของพระนางสามาวดผเปนมเหสของพระเจาอเทนแหงกรงโกสมพ เธอเบกเงนจากคลงหลวงเปนเหรยญกษาปณวนละ ๘ อนเพอน าไปซอดอกไมมาถวายพระนางสามาวด เมอเบกเงนไปแลว นางขชชตตราจายคาดอกไมเพยง ๔ เหรยญกษาปณและไดดอกไมวนละครงกระเชา เงนทเหลอเธอไดเบยดบงไปเปนของตนเอง นคอการทจรตตอหนาท นางขชชตตราท าอยางนทกวน วนหนง ชางดอกไมนมนตพระพทธเจาพรอมพระสงฆหมใหญมารบภตตาหารทรานจงไมมเวลาจดดอกไมใหนางขชชตตรา ขณะทรอรบดอกไมอยนน นางขชชตตราไดชวยจดอาหารถวายพระสงฆและไดมโอกาสฟงค าเทศนาและค าอนโมทนาของพระพทธเจาจนจบแลวเธอไดดวงตาเหนธรรม เธอไดจายเงนเปนเหรยญกษาปณ ๘ อนซอดอกไมเตมกระเชาไปถวายพระนางสามาวด เมอทอดพระเนตรเหนดอกไมทมากกวาทกวน พระนางสามาวดตรสถามวาพระเจาอเทนพระราชทานเงนคาดอกไมเพมขนหรออยางไร นางขชชตตราสารภาพความจรงทตนเคยเบยดบงเงนคาดอกไมวนละ ๔ เหรยญกษาปณ หรความละอายใจท าใหเธองดเวนการเบยดบงทรพยนน ยงไปกวานน เธอเหนเองวา อรยทรพยภายในทเธอไดรบจากการฟงธรรมของพระพทธเจามคายงกวาทรพยภายนอก เธอมความสนโดษคอความรจกพอขนในใจจงไมปรารถนา ทจะเบยดบงเงนคาดอกไมอกเลย ทงนเพราะสนโดษคอความพอใจตามมยนดตามไดท าใหเกดความพอเพยง ดงพระบาลทวา “สนตฏฐ ปะระมง ธะนง ความรจกพอเปนยอดทรพย” สมดวยภาษตอทานธรรมทวา “ความไมพอใจจนเปนคนเขญ พอแลวเปนเศรษฐมหาศาล

จนทงนอกทงในไมไดการ จงคดอานแกจนเปนคนม”

ดวยเหตน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทสมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจา ผทรงพระคณอนประเสรฐไดพระราชทานแกพสกนกรชาวไทยและชาวโลกยอมเปนหลกการด าเนนชวตทปองกนการทจรตและประพฤตมชอบไดอยางมประสทธภาพยง

Page 8: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

โอตตปปะความกลวบาปเกดจากการนกถงภยหรอความทกขทเปนผลจากการท าบาป ความกลวบาปทควรนกถงม ๔ ประการ คอ

๑) อตตานวาทภย ความกลวถกตนเองต าหนตเตยน หมายถงกลวการมวปปฏสารหรอความส านกผดทจะคอยตดตามเผาลนจตใจ

๒) ปรานวาทภย ความกลวผอนตเตยน หมายถง กลวการถกสงคมประณามหรอกลวการถกสอมวลชนประจาน เปนตน

๓) ทณฑภย ความกลวถกลงอาญา หมายถง กลวโทษปรบ จองจ าหรอประหารชวต รวมทงการถกยดทรพยตามทกฎหมายก าหนด

๔) ทคตภย ความกลวทคต หมายถงกลวการรบโทษในนรกเปนตนภายหลงจากสนชวตไปแลว

โอตตปปะความกลวบาปชนดท ๔ คอทคตภยนเปนเรองทพระสารบตรไดพยายามปลกฝงในใจของธนญชานพราหมณ แมพระราชนพนธในพระมหาธรรมราชาลไทเรองไตรภมพระรวงกสอนใหคนไทยกลวบาปกรรมกลวการตกนรกหมกไหม วรรณกรรมเรองไตรภมพระรวงนจงไดท าหนาทคมครองปองกนระบบศลธรรมของสงคมไทยในอดตมาอยางยาวนาน คนไทยสมยโบราณงดเวนการประพฤตทจรตเพราะกลวผลแหงบาปกรรมตามกฎแหงกรรมทวา “ท าดไดด ท าชวไดชว”

ส าหรบสงคมไทยปจจบน โอตตปปะ ความกลวผลบาปในชาตปจจบนควรไดรบการเนนย าเปนพเศษ โดยเฉพาะเรองทณฑภยคอกระบวนการใชกฎหมายลงโทษผกระท าการทจรตและประพฤตมชอบตองเปนไปอยางมประสทธภาพจงจะมผลเปนเครองกระตนโอตตปปะใหท าหนาทเปนภมคมกนมใหท าการทจรต

ธรรมทงสองประการคอหรและโอตตปปะดงทพรรณนามาเปนธรรมขนพนฐานของการปฏบตหนาทใหสจรต ผประพฤตสจรตยอมมชวตทเปนสข ดงพระบาลทยกไว ณ เบองตนวา “ ธมมะจาร สขง เสต อสมง โลเก ปะรมห จะ” แปลความวา “ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสขทงในโลกนและในโลกหนา” ตรงกนขาม ผประพฤตทจรตตอหนาทยอมอยเปนทกขดงทพราหมณคนหนงไดพยายามพสจนเรองนในสมยพทธกาล

พราหมณคนดงกลาวนนรบราชการอยในราชส านกของพระเจาโกศล เขาเปนพราหมณผรอบรในไตรเพทและเปนชาวพทธผรกษาศล ๕ อยางเครงครด เขาไดรบการยกยองเปนอยางดจากราชส านก เขาตองการทดลองดวาจะเกดอะไรขนถาเขาประพฤตทจรตผดศลธรรม วนหนง เมอจะกลบบาน เขาไดหยบเหรยญกษาปณ ๑ อนไปจากแผงของเหรญญกคนหนงโดยมไดบอกกลาวเลย เหรญญกคนนนมไดพดอะไรกบเขา เพราะความเคารพ รงขนพราหมณหยบไปสองเหรยญกษาปณ เหรญญกคงนงเฉยเหมอนเดม ในวนทสาม พราหมณควาเหรยญกษาปณไปเตมก ามอ

Page 9: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

เหรญญกคนเดมนนไดรองตะโกนวาจบโจรๆ คนทอยในเหตการณตางรมประณามพราหมณนนวาแสรงท าตวเหมอนผมศลมานานทแทกเปนโจร จากนน เขาถกจบมดสงตวไปใหพระราชาลงโทษ

พระราชาตรสถามพราหมณวา เหตใดจงท าเชนน เมอยกนตามล าพง พราหมณกราบทลวาทเขาท าลงไปเพอทดลองดวาจะเกดอะไรขนถาเขาประพฤตทจรตผดศลธรรม จากการทดลองครงน เขาไดเหนภยของการประพฤตทจรตและอานสงสของการประพฤตสจรต คอการรกษาศลใหบรสทธ การเปนคฤหสถผครองเรอนไมอาจชวยใหเขาสามารถรกษาศลไดบรสทธ เขาจงทลขอพระราชานญาตไปบวชเปนพระภกษในส านกของพระบรมศาสดา พระพทธองคตรสสรปเรองนไววา “สลง กเรวะ กลยาณง สลง โลเก อนตตระรง” แปลความวา “ไดยนวาศลนนแหละงดงาม ศลยอดเยยมในโลก”

ค าวาศลแปลวา ปกต บคคลผมหรและโอตตปปะประจ าใจยอมรกษาศลไดเปนปกตและสามารถประพฤตสจรตธรรมไดจนเปนลกษณะนสย สมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจาผทรงพระคณอนประเสรฐทรงปกครองแผนดนโดยสจรตธรรมมาเปนเวลา ๗๐ ปเพราะทรงรกษาศลจนเปนปกตนสย จงควรทพสกนกรชาวไทยจะไดนอมน าพระราชจรยาวตรเรองสจรตธรรมนมาปฏบตตามเพอสรางความเขมแขงใหกบสงคมไทย ถาคนไทยทงปวงประพฤตหนาทดวยความสจรต ประเทศชาตจะมความมนคง มงคงและสนตสข ทงผประพฤตสจรตธรรมกจะมแตความสขความเจรญ สมดงพระบาลทวา “ธมมะจาร สขง เสต ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสข” ดงวสชนามา พอสมควรแกเวลา

เทสนาปรโยสาเน ในอวสานเปนทสดแหงพระธรรมเทศนาน ระตะนตตะยานภาเวนะ ระตะนตตะยะเตชะสา ขออ านาจแหงคณพระศรรตนตรย และอานภาพแหงกศลบญราศทไดบ าเพญใหเปนไปในหมสงฆ จงมารวมกนเปนตบะ เปนเดชะ เปนพลวปจจย ถวายเปนพระพรชยมงคลแดสมเดจบรมบพตรพระราชสมภารเจาทงสองพระองค ผทรงพระคณอนประเสรฐ ขอจงทรงพระเกษมส าราญ ทรงพระเจรญยงยนนาน มพระราชสรสวสดพพฒนมงคลพระชนมสขทกประการ ขอพระบารมปกแผไพศาลคมครองปองกนใหทกทานทมาประชมกน ณ ทนจงเจรญดวยอาย วรรณะ สขะ พละ ปฏภาณ ธรรมสารสมบต ธนสารสมบต ปรารถนาสงหนงประการใดทเปนไปโดยชอบประกอบดวยธรรม กขอใหความปรารถนานนๆจงพลนส าเรจสมมโนรถมงมาดปรารถนาทกประการ

รบประทานแสดงพระธรรมเทศนาในสจรตธรรมกถา พอสมควรแกเวลา ขอสมมตยตลงคงไวแตเพยงเทาน

เอวง กมดวยประการฉะน

Page 10: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

โครงการแสดงพระธรรมเทศนา “สจรตธรรมกถา” ปองกนการทจรตตามแนวพระพทธศาสนา เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร

เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๖๕ พรรษา วนอาทตยท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๐ (แรม ๑๕ คา เดอน ๘) ณ วดตางๆ ทวประเทศ

หลกการและเหตผล ดวยในวนท ๒๘ กรกฎาคม เปนวนคลายวนพระราชสมภพของสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร ในป พ.ศ. ๒๕๖๐ น เปนปมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๖๕ พรรษา พสกนกรทกหมเหลา ลวนมความปตยนดเปนอยางยง ในการน คณะสงฆโดยมตมหาเถรสมาคม ครงท ๖/๒๕๖๐ มตท ๑๖๘/๒๕๖๐ เมอวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๖๐ เหนชอบใหวดทกวดแสดงพระธรรมเทศนากณฑ “สจรตธรรมกถา” และมตทประชมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ครงท ๘๖๔-๓๕/๒๕๖๐ เมอวนท ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๐ เหนชอบใหจดกจกรรมการเทศนปองกนการทจรตตามแนวพระพทธศาสนา เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๖๕ พรรษา โดยก าหนดจดกจกรรมในวนอาทตยท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๐ ณ วดตางๆ พรอมกนทวประเทศ พระธรรมเทศนากณฑสจรตธรรมกถานน พระพรหมบณฑต (ประยร ธมมจตโต) อธการบดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยเปนผประพนธขนตามบนทกขอตกลงความรวมมอในการรณรงคปองกนการทจรตระหวางส านกงาน ป.ป.ช. กบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เมอวนท ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เพอขบเคลอนยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตโดยใชกลไกทางศาสนา และรวมรณรงคเผยแพรความรดานคณธรรมจรยธรรมน าสการปฏบต โดยส านกงาน ป.ป.ช. ไดด าเนนการผลตกณฑเทศนดงกลาว จ านวน ๖๐,๐๐๐ ผก เพอแจกจายไปยงวดตางๆ ทวประเทศ ตามมตมหาเถรสมาคม ครงท ๖/๒๕๖๐ แลว วตถประสงค

๑. เพอเฉลมพระเกยรตและถวายพระราชกศลแดสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๖๕ พรรษา วนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๐

๒. เพอใหประชาชนทกหมเหลาบ าเพญความดนอมเกลาฯ ถวายแดสมเดจพระปรนทรมหาภมพล อดลยเดชมหาราช รชกาลท ๙

๓. เพอใหประชาชนเขาใจแนวทางการปองกนการทจรตตามแนวพระพทธศาสนา

Page 11: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต

กลมเปาหมาย ประชาชนทกภาคสวน ขาราชการ นกเรยน นกศกษา ไดมสวนรวมในการจดก จกรรมทางพระพทธศาสนา เนองในโอกาสเฉลมพระเกยรตสถาบนพระมหากษตรย สถานทดาเนนการ วดทวประเทศจดเทศนกนฑ “สจรตธรรมกถา” ในวนอาทตยท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๐ (ตรงกบแรม ๑๕ ค า เดอน ๘) ภายใตมตมหาเถรสมาคม ครงท ๖/๒๕๖๐ มตท ๑๖๘/๒๕๖๐ เมอวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๖๐ หนวยงานบผดชอบโครงการ

ส านกงาน ป.ป.ช. และมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ประโยชนทไดรบ ๑. นอมเกลาฯ ถวายพระราชกศลแดสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๖๕ พรรษา วนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๐ ๒. ประชาชนทกหมเหลาไดบ าเพญความดนอมเกลาฯ ถวายแดสมเดจพระปรนทรมหาภมพล อดลยเดชมหาราช รชกาลท ๙ ๓. ประชาชนเขาใจแนวทางการปองกนการทจรตตามแนวพระพทธศาสนาอยางถกตอง การตดตอประสานงาน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย โทร ๐๘๖-๐๕๑-๐๐๖๒ เวบไซต www.mcu.ac.th

Page 12: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต
Page 13: กัณฑ์เทศน์ สุจริตธรรมกถา...๓ ธรรมบทท ว า “อะยสา วะ มะล ง สม ฏฐ ต ง” เป นต