Anduyog PagrugaringOryentasyon

s a B A C ,d i n a l u h a n

n g A P H A I

Legazpi City – Isang oryentasyon hinggilsa pagbubuo at proseso ng Bids and AwardsCommittee o BAC ang ginanap nitong ika-17 ng Marso sa mismong opisina ng Centerfor Community Extension Services, AquinasUniversity of Legazpi, Bgy. Rawis.

Ang nasabing aktibidad ay dinaluhan ngmga kinatawan ng Aquinas UniversityFoundation (Bro. Raul I. Obsioma, O.P.,Justin Cabrera, Engr. Romeo Trilles, LotMarcelo), Barangay Buraguis (Kag. Angeles

Bechayda, Jr.), APHAI (WenifredaBalderrama), City LGU Legazpi (Engr.Joseph Esplana), Polytechnic Institute ngAquinas University (Dean Matet Bondad)at ng UPSURGE Naga (Salve Cadag) nasiyang nagbigay ng oryentasyon at mgapaliwanag.

Ang BAC ay isang mekanismongkailangan upang lubos na maseguro na angmga kontraktor na gagawa ng pasilidad saCARESS at Bagong Buhay resettlement

sites ay may kakayahan at talagangkwalipikado.

Sa ginanap na oryentasyon, inilahad niUpsurge Naga Project Manager Salve Cadagang pagkaka-iba ng proseso sa bidding naayon sa aprobado ng World Bank, kumparasa prosesong ginagamit ng gobyerno.

Sa nasabing komite, sinadyang isama angkinatawan ng mga end-users o benepisaryoupang mas maging bukas ang proseso ng“bidding” at magkaroon ang mga ito ngdagdag na kaalaman sa usapin ng “bidding”.

Sa nasabing oryentasyon, inilinaw niProject Manager Cadag ang mga dapat natandaan at gawin sa paghahanda at mismongpanahon ng pagsasagawa ng “bidding”.

Ang UPSURGE Legazpi ay kasalukuyangnaghahanda na sa unang tawag nito sa mgainteresadong kontraktor na nais magingbahagi ng konstrukyon ng mga pasilidad sadalawang project sites sa Barangay Buraguis.

Inaasahang magsisimula ang mgapagpapagawa sa dakong buwan ng Mayo ngkasalukuyang taon.

Babasahing Inilathala para sa Inpormasyon at Edukasyon ng mga Maralitang Taga-lunsod at Benepisaryo ng Proyektong UPSURGE Legazpi

Lathalain Bilang 1 Marso 2009

Kanan-Pakaliwa - Engr. Romy (AQFI), Kag. Bechayda (BLGU), Tiya Wennie (APHAI), Dean Ma. Teresa Bondad(Polytechnic), Ate Lot (AQFI), Engr. Joy (CPDO). Mga wala sa larawan - Bro. Raul, Justin Cabrera at Salve Cadag

Ang UPSURGE Project Legazpi ay may tanggapansa Aquinas University Foundation, Inc., 2nd Floor,DISC Building, Bgy. Bonot, Legazpi City,Telepono at Fax No. 052- 4823252

3 mag-aara l na Hol lander

bumis i ta sa CARESS s i teLegazpi City –

Nagkaroon ngpagkakataon nabisitahin ang CARESSrelocation site ngtatlong mgabanyagang mag-aaralng Delft TechnologicalUniversity sa Hollandna nagsasagawa ngisang pag-aaral hinggilsa “post-disaster ur-ban spatial planning”nitong buwan ngMarso.

Ang tatlo aybahagi ng UrbanEmergencies Projectkung saan pinag-aaralan ang mga planong ibat-ibang bansatulad ng Bangladesh,Venezuela, Ghana atng Pilipinas higgil sa usapin ng “urban planning” matapos ang isangmalaking sakuna o kalamidad.

An g grupo ay binubuo nina Berend Eric Venema, Evert Van Imhoff(wala sa larawan) at Sanne Andree Wiltens. Unang binisita ng nasabingmga Olandes ang bayan ng Cavite, Buhi Camarines Sur at ang lalawigan

Tanong at SagotTanong at SagotTanong at SagotTanong at SagotTanong at Sagot

1. Ano ba ang Anduyog Pagrugaring o Legazpi Community Renewal Project(UPSURGE PROJECT)?

Ang Anduyog Pagrugaring o mas kilala sa tawag na UPSURGE Project aynagsimula noong Mayo 2008 bilang tugon upang pangalagaan ang kapakananng mga maralitang taga-lunsod (urban poor) lalo na ang mga naillipat sa relocationsites bunga ng malalakas na bagyo, pagbaha o internal dislocation. Ang proyektoay naglalayong:

a. Magkaroon ng maayos na pasilidad ang CARESS relocation site katuladng daan, drainage system, water system at slope protection system

b. Magkaroon ng flood control system sa mababang bahagi ng Bagong BuhayResettlement site upang maiwasan ang sobrang pagbaha.

c. Palakasin ang pagkakaisa ng mga benipisaryo o relocatees bilang isangorganisadong grupo sa pamamagitan ng pagtatayo ng isang HomeownersAssociation

d. Magbigyan ng karampatang pagsasanay ang mga residente sa pag-mantene ng pasilidad, pangangalaga ng kapaligiran at dagdag nakaalaman sa pagpapatakbo ng isang Homeowners Association.

2. Anong mga institusyon ang nagtulong-tulong para ma-isakatupuran angproyekto?

Ang Anduyog Pagrugaring ay isang proyektong pinagtutulungan ng CityGovernment of Legazpi bilang may-ari ng relocation site/s, Pamahalaang Barangayng Buraguis at ng Aquinas University Foundation, Inc., at Aquinas University of

Mga Tanong at Sagot Hinggil Sa Proyektong UPSURGE sa

CARESS Relocation Site at Bagong Buhay Resettlement Site ng

PBN III sa Barangay ng Buraguis, Legazpi City

>> sa Pahina 2 >> sa Pahina 2

Ang maisakatuparan ang karapatan ng mamamayanna mag-organisa ay isang malaking bagay na. Angkarapatang ito ay ayon sa saligang batas at ayon narin sa RA 7279, isang batas na nagbibigay proteksyonsa mga maralitang taga-lungsod o informal settlerstulad halimbawa ng mga na –relocate. Ang pagsapisa APHAI ay meron mga partikular na kabutihangmaidudulot, tulad halimbawa ng mga sumusunod:

a. Maintindihan ang kalagayan ng maralitangtaga-lunsod (urban poor), ang sanhi ngkahirapan at ano ang mga dapat gawinupang maisulong ang kagalingan atkapakanan nito bilang isang sektor.

b. Pagkakaroon ng mga proyektongpagsasanay (livelihood trainings) at dagdag

2Anduyog Pagrugaring Newsletter Marso 2009

Legazpi. Ang proyekto ay may nakalaang pondo mulasa Japan Social Development Fund at World Bank,sa pamamagitan ng PHILSSA, isang national NGO.

3. Pwede bang tumulong ang proyekto sa usapingpabahay at hanapbuhay?

Hindi po. Tanging pagpapagawa o “construction”lamang ng mga pasilidad tulad ng daan, inuming tubig,drainage (kanal) at kahalintulad na mga proyekto angsasagutin ng proyekto sa ilalim ng pondongipinagkakatiwala ng JSDF at World Bank para saCARESS at Bagong Buhay Resettlement Site. Sakabilang banda, ang mga usapin sa proyektongpabahay at hanapbuhay ay maaari ring hanapan ngkaukulang oportunidad, depende samapagkakasunduan ng Homeowners Association,ang City Government of Legazpi at iba pang mga NonGovernment Organization (NGO) na may interes naisulong ang kapakanan ng mga residente sa nasabingmga relocation sites.

4. Ano ba talaga ang totoong sitwasyon ngtopograpiya o kalagayan ng lupa sa CARESSRelocation Site?

Sa isang pag-aaral at survey na isinagawa ng Mines& Geo Sciences Bureau noong Mayo-Hunyo 2008,napag-alaman na halos kalahati sa dalawangektaryang sukat ng CARESS Relocation Site aynagtataglay ng malambot na lupa na pwedeng magingsanhi ng landslide o mga paguho. Ang landslide aykaraniwang nagaganap saan mang dako ng Pilipinaslalo na sa mga lugar na wala ng kahoy o taglay angisang kalbong kagubatan.

5. Ano ang mangyayari sa mga na-relocate saCARESS?

Ang natititirang kalahating bahagi ng CARESSRelocation Site ay pwede pang tirahan. Ibig sabihin,kung meron mang nailagay sa delikadong bahagi ngrelocation site, sila ay may pangunahing karapatanna mailipat sa mas ligtas na lugar. Malaking tulongang dumalo sa mga pagpupulong na pinapatawagng Barangay Buraguis, ang APHAI o homeownersassociation, City UPAO at Aquinas UniversityFoundation upang maintindihan ang mga proseso sapaglipat. Sa pagdalo sa mga pulong, nagkakaroonng tamang inpormasyon at kaalaman. Mahalaga dinna makipag-ugnayan sa HOA o homeownersassociation upang maging malinaw ang pag-intindisa mga isyu at sitwasyon sa CARESS Relocation Site.

6. Bakit kailangang sumapi sa APHAI o AnduyogPagrugaring Homeowners Association?

Ang pagkakaroon ng organisadong grupo ang tangingparaan ng maralitang taga-lunsod na ipagtanggol angkarapatan nito , pangasiwaan ang mga programangmagdudulot ng kabutihan at kaayusan sa komunidadat umapila sa mga dapat na hakbang upang bigyangsolusyon ang mga problemang kinakaharap ng mgamiyembro ng organisasyon.

7. Ano ang mangyayari kung hindi maginginteresado na sumapi sa HomeownersAssociation?

Hindi sapilitan ang pagsapi sa HOA. Subalit karanasanna ang magpapatunay na habang hindi organisadoang mga mamamayan, mas nagiging mahirap parasa isang komunidad na maseguro ang kapakanannito o serbisyong para dito. Habang kanya-kanya atumiiral ang indibidwal na interes, mas naglalahoang pag-asa ng maralitang taga lunsod (urbanpoor) na umahon sa kahirapan at itaguyod angkanilang hangaring umasenso bilang isangkomunidad. Mahirap ding solusyunan ang mgaproblema ng komunidad kung walang pagkakasundosa isat-isa.8. Anong mga pangunahing benepisyo ang

pwedeng maidulot ng pagsapi sa APHAI?

Serye ng Konsultasyon sa Mga Relocatees, isinagawa

na kaalaman (adult literacy). Hindi hadlangang kahirapan o kawalan ng pormal naedukasyon upang pagyamanin ang mgapotensyal na katangian ng maralita.

c. Sama-samang pag-usapan ang mgaproblemang kinakaharap ng komunidadlalo na sa mga serbisyong pang-lipunan,pagkakaroon ng sapat na pasilidad at mgaoportunidad na pwedeng pakinabangan nglahat.

d. Boses at representasyon sa mga kina-uukulan katulad ng City UPAO, mgaahensya ng gobyerno, pribadong sektor atmga Non-Government Organizations(NGOs).

Buraguis, Legazpi City. Abotsa tatlong serye ng konsultasyonang isinagawa sa mgaapektadong residente ngCARESS relocation site saBarangay ng Buraguis nitongbuong buwan ng Marso 2009. Sapangunguna ni PunongBarangay Jose Alfonso Barizo,nagpatawag ang pamahalaangbarangay ng espesyal na pulongupang tugunan ang mgaproblemang kinakaharap ng mganakatira sa CARESS relocationsite.

Ang CARESS RelocationSite ay isa sa mga nabigyan nggrant mula sa JSDF-World Bank at sa pamamagitanng PHILSSA, upang tugunan ang mga kinakailangangpasilidad ang nasabing relocation area.

Ilang sa mga napag-usapan sa nasabing seryeng konsultasyon ay ang sitwasyon ng mga relocateesna naitalaga sa non-buildable site, ang mga bahayna lumampas sa itinakdang sukat ng lupa at tatamaanng konstruksyon ng daan, problema sa mga paglipatsa buildable zone dahil sa kawalan ng pera at ibapang mga isyu.

Sa naturang mga pulong, ipinaliwanag ni KapBarizo ang pangangailangang mabigyan ng solusyonang mga problemang kinakaharap ng mga relocateeshabang wala pa ang konstruksyon. Matatandaang saisang regular na sesyon ng pamahalaang barangay,napagkasunduan na ipagbawal na muna anganumang relokasyon ng bagong saltang mga

benipisaryo at unahin na munang iprayoridad ang mgadati ng naninirahan sa CARESS, mula sa idineklarangnon-buildable site. Kasama ding binigyan ng aksyonng barangay ang problema ng mga taga Purok 1 paramabigyan din ng prayoridad na mailipat sa CARESS.

Ang mga nasabing residente ay kasalukuyangnaninirahan sa tabi ng ilog na sakop ng BaragayBuraguis kung saan idinelekara din ito na non-buildable dahil sa maaring idulot na sakuna lalo nakapag may malakas na pag-ulan na nagdudulot ngmadaling pagtaas ng tubig.

Sa tatlong serye ng konsultasyon, dalawangpulong ang dinaluhan din ng Aquinas UniversityFoundation, bilang Implementing Agency ngUPSURGE Project, at ng UPAO, na siyangkumakatawan sa pamahalaang Lungsod ng Legazpiat may-ari ng relocation site.

Mag-aaral na DOMNET, nagtanim ng Mahogany

Halos isang-daang mga istudyante na kabilang saDominican Youth Network ang nagtanim ng mgamahogany seedling sa may katarikang bahagi ng

ng Albay, partikular ang Lungsod ng Legazpi.Sa pakikipag-ugnayan sa Aquinas University

Foundation, Inc. ng Heifer International Philip-pines, una ng nakipag-pulong ang tatlo saAPSEMO, ang public safety at emergency officeng Albay na pinangungunahan naman ni CedricDaep. Ang tatlong mag-aaral ay kasalukuyang

naghahanap ng “study area” sa Pilipinas atnakatakdang pumunta sa lalawigan ng Iloiloupang tignan ang mga ginawang programa atproyekto doon na may kaugnayan sa “post di-saster urban planning”.

Matatandaan na ang Iloilo ay hulingsinalanta ng isang malaking baha at pagguho nglupa kung saan marami ang naging biktima.

3 Mag-aaral.. (Mula sa Pahina 1)

CARESS Relocation site nitong nakaraang Pebrero2009, kasabay ng isinagawang tree-planting activity ngBarangay Buraguis at mga organisasyon dito.

Ang nasabing pagtatanim ay bahagi pa rin ngplanong gawing City Forest Garden at Conservation Parkang kalahating bahagi ng CARESS, na pwedengpakinabangan bilang isang ecotourism zone sa Lungsod.

Kasama din sa planong conservation park ang agro-forestry kung saan maaring magbigay hanapbuhay samga taga Buraguis sa paraan ng pagtatanim ng organicvegetables, vermiculture, pagtanim ng fruit bearing trees,pag-alaga ng kambing at iba pang mga hayop, foodprocessing at iba pang proyektong “livelihood”.

Malaking benepisyo din kung magkakaroon ngmasiglang eco-tourism program sa nasabing lugar.

Ang mga nagtanim na mag-aaral ay nagmula pa saiba-ibang paaralan sa Bikol na sakop opinangangasiwaan ng kongresgasyon ng mgaDominikanong pari at madre.