BETONARME-II(KOLONLAR)

ONUR ONAT

Kolonların Kesme Güvenliği ve Kesme Donatısının Belirlenmesi

Kesme güvenliği aşağıdaki adımlar yoluyla yapılır;

Elverişsiz yükleme şartlarından elde edilen en büyük kesme kuvveti tasarım kesme kuvveti olarak alınır.

Betonarme kirişler için yapılan tanımlar kolonlar için de geçerlidir.

Önce basınç altındaki kolonun kesmede çatlama dayanımı aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Bir betonun kesme dayanımı; beton katkısı ve kesme donatısının yaptığı katkıdan oluşmaktadır.

Kolonun kesme güvenliği için kesme dayanımı, tasarım kesme kuvvetinden küçük olmamalıdır.

TS500 beton katkısının, kesmede çatlama dayanımının %80’i olarak alınmasını öngörmektedir.

Kolonların Kesme Güvenliği ve Kesme Donatısının Belirlenmesi

Betonarme kolonlarda yükseklik boyunca etriye bulundurmak zorunludur.

TS500 etriye için gereken minimum donatı oranını aşağıdaki şekilde tarif etmiştir.

Kolonlar da kirişler gibi sünekliklerine göre etriye hesabına tabi tutulurlar.

Yüksek sünek kolonlar ve sünekliği normal kolonlar gibi…

Kuvvetli Kolon Zayıf Kiriş prensibi

Bu prensibe göre yapının taşıyıcı elemanlarında yani kolonlar ve kirişlerde yatay yükler etkisindeoluşacak olan mafsallarda öncelik sırası kirişler daha sonra kolonlar olmalıdır.

İstenen durum aslında kirişlerde mafsal oluşsa bile kolonlarda oluşmaması.

Bu kurala göre yapılan tasarımlarda yapı daha sünek davranacaktır.

Bu şartı nasıl kontrol edebiliriz?

Bu şarta göre sadece çerçevelerden veya perdeli çerçeveli sistemlerde, kolon kiriş birleşimnoktasında birleşen kolonların moment taşıma gücünün toplamı, o düğüm noktasına birleşenkirişlerin moment taşıma güçlerinin %20’sinden büyük olmalı.

Yukarıdaki şart kolon gibi çalışan kiriş elemanlarda geçerli değildir.

Kuvvetli Kolon Zayıf Kiriş prensibi

Bu prensibe göre kontrol aşağıdaki formüllekontrol edilir.

Aşağıdaki formülde ‘i’ kat numarasınıgöstermek üzere, aşağıdaki bağıntı kendinidoğruluyorsa yukarıdaki formülden eldeedilen katsayı 1/alfa kadar arttırılır.

Kesme Donatısının BelirlenmesiDeprem yönetmeliği süneklik düzeyi normalkolonlarda düşey yükler ve deprem yüklerininortak etkisiyle hesaplanmış olan kesmekuvvetinin enine donatı hesabında göz önünealınacağını belirtir.

Süneklik düzeyi yüksek kolonların kesmedonatısının belirlenmesi için, tasarım kesmekuvveti doğrudan kullanılmaz. Kapasite tasarımilkesinden hareketle, kolonların kesme güvenliğiiçin, belirsizlik içeren yüklere göre, belirlenentasarım kesme kuvvetinin yanında, kolonunkesit şekline, boyutlarına, malzeme özelliklerinedonatı miktar ve konumuna bağlı olarakbelirlenen kapasitesi dikkate alınarak kesmekuvveti de belirlenmektedir.

Süneklik Düzeyi Yüksek Kolonlarda Kesme Donatısının Belirlenmesi

Enine donatı hesabında göz önüne alınacak kesme kuvveti,süneklik düzeyi yüksek kolonlarda aşağıdaki bağıntıylahesaplanır.

Eğer kolonlar kirişlere göre daha zayıfsa yukarıdaki Ma ve Müdiye adlandırılan momentler kapasite momentlerine eşitalınır.

Kapasite momenti aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Mp=1.4xMr

Depremden kaynaklı kesme kuvvetinin aşağıdaki şartısağlaması gerekmektedir.

Süneklik Düzeyi Normal Kolonlarda Kesme Donatısının Belirlenmesi

Süneklik düzeyi normal olankolonlarda yandaki şemada görülenişlem sırasının takip edilmesi kafidüzeydedir.

ÖĞRENCİ NOTLARI

Süneklik Düzeyi Yüksek Kolonlarda İşlem Hesap Adımları

Süneklik Düzeyi Yüksek Kolonlarda İşlem Hesap Adımları

SORU