daglikfrigya_tr

8/8/2019 daglikfrigya_tr

1/32

T.C.

ESKEHR VALLL KLTR VE TURZM MDRL

Eskisehir

DalkFrigya


2/32

Frigya : Dnya Miras

Yayn Kurulu

Ali Osman GLl Kltr ve Turizm Mdr

Mustafa Dursun ALARArkeoloji Mzesi Mdr

Mehmet AKKAYA

l Halk Ktphanesi Mdr

Mustafa SERTTAube Mdr

Nesrin GEDKef

eyda CEYLANef

Hlya ENGNBilgisayar letmeni

hsan ENGN / Mehmet KONUKUTrke Redaksiyon

Grcan BANGERAratrmac - Yazar


3/32

1

... Eskiden balk bahelik Frigyaya gitmitim,

Atlar drtnal giden bir sr Frigyal grmtm.

Otreusun tanrya benzer Mygdonun halk,Ordular yaylmt Sakaryann kylarna...

Homeros, lyada / III - 185


4/32

2

Uygarlklar Beii

ANADOLU

Anadolu, Eski Dnya olarak tanmlanan Afrika, Asya ve Avrupaktalarnn tam ortasnda yer alr. Karadeniz, Ege ve Akdenizleevrilidir. Bu yarmada, insanlk tarihinin en eski kltrlerinindoduu, dnya uygarlklarnn temellerinin atld yerdir. Yerleikyaam, kent kltr ve yazl tarih Mezopotamyada balad.

Mezopotamya kltr ise Dicle ve Frat nehirleri ile Anadoludabalar. Dicle ve Frat nehirlerinin yansra Kzlrmak, Sakarya,Menderes dahil tm Anadolu akarsular zgn kltrlerin beiidir.Anadolu yerli halklarnn birou Trke gibi bitiken bir dilkonuuyordu. Daha sonra gle ve istila iin gelen topluluklar yerlihalklarla kaynatlar. Zengin doal ve kltrel birikimlerle zgnbir Anadolu Uygarl oluturuldu. Anadolu inanlar, ekonomikve sosyal yaam biimleri, Akdeniz zerinden Avrupa topraklarnatand. Antik Helen Uygarlnn ve Rnesansn kaynandaAnadolu kltrlerinin etkisi vardr. Anadolunun her kesi uygarlktarihin aydnlanmasn salayacak saysz yerleimleri barndrr. Bubyk miras iinde, Frig Uygarlnn en grkemli eserleri DalkFrigya blgesindedir. Dalk Frigya blgesinde bulunan Eskiehir

Friglerin ina merkezidir.

Gm Midaion (Karahyk) Sikkesi(Roma a)

Eskiehir Arkeoloji Mzesi

Pimi ToprakAna Tanrca dol(M.. 3. Bin,

Demircihyk)Eskiehir ArkeolojiMzesi


5/32

3

Bekos!

Heredotos Tarih kinci Kitap.2.

Msrllar, Psammetikos zama-

nndan nce, kendilerini dn-yann ilk insanlar sanyorlard.Ama gn gelip de Psammetikoskrall ele alnca ve ilk insan-larn kimler olduu meraknadnce, ite o gnden sonradiyorum, kendilerini gene btn

brlerinin en eskisi saymaklaberaber, Frigyallarn kendilerin-den de eski olduklar kansnavardlar. Psammetikos, soru-turmalarna ramen, dnyaya ilkgelen insanlarn kimler olduu-nu bir trl renemeyince uanlatacam areye bavurdu:Bir obana rastgele iki tane yenidomu ocuk verdi. Bunlarala konulacak ve yle by-tlecekti. ocuklarn yanndakimse azn ap tek sz syle-

miyecekti. Ayr bir odada kendibalarna byyeceklerdi; oban,belli saatte keileri alp yanla-rna gtrecek st iirip iyicedoyuracak, sonra kendi ileri-ne bakacakt. Psammetikosunbyle yapmasnn ve bu emri

vermesinin nedeni, ocukla-

rn viyaklamalar an atktansonra azlarndan kacak ilksz yakalamakt; gerektende yle oldu. zerinden iki ylgeince, bir gn oban kapyap ieri girdi, nnde diz stduran iki ocuk, ellerini uzatarak

Bekos! diye bardlar. obanbu sz ilk duyduunda bireydemedi, ama daha sonradaher geliinde ayn sz iitinceefendisine haber verdi ve isteizerine ocuklar kendi grsndiye ald, ona gtrd. Psam-metikos kendi kula ile de duy-duktan sonra, herhangi bireyebekos adn vermi olan in-sanlarn kimler olduklarn ara-trmaya koluydu; araya tarayaFrigyallarn ekmee bekos de-

diklerini rendi. Bylece ve buipularna tutunarak Msrllar,Frigyallarn kendilerinden dahaeski olduklarn itiraf ettiler. Benbu yky, Memphiste Hepha-istos rahiplerinden dinledim...


6/32

4

Gordiondaki kazlarda bulunan bu ahapmasa tmyle birbirine gemeli olarak imaledilmi ve yapmnda ivi kullanlmamtr.Ankara Anadolu Medeniyetleri Mzesi

Nacoleia (Seyitgazi) Sikkesi

Midaion (Karahyk) Sikkesi Bronz Fibula (engelli ne)

Antik Yunan ve Roma

Uygarlklarnn KkeniFRG UYGARLIIM.. 1200lere doru zayflamaya balayan Hitit mparatorluunnun

tabletleri gelecee mesaj veremez oldu. O dnemde yklan Hitit Uygarl

yerini daha nceden blgeye g etmi ve yerli halklarla karm olan Frig

Uygarlna brakt. Gemiin kltrel birikimini iyi deerlendiren Friglerileri bir uygarlk dzeyine ulatlar. Bilinen ilk krallar Gordiosun ardndan

yerine olu Midas geti. Bakentleri, Gordiosa ithafen kurulan Gordion

- Gordiosun Kentiher bakmdan blgesindeki en gelimi kentti. Frigya,

M.. 695 ylnda yine kendileri gibi gmen Kimmer boylar tarafndan

yaklp ykldnda Kral Midasn intihar ettii sylenir. Siyasi gc sona

ermesine ramen beylikler halinde yz yla yakn bir sre egemenliklerini

devam ettiren Frigler, Byk skenderin Anadoluyu istilas ile yerletirmeyealtHelenizm politikas sonucu tarih sahnesinden ekildiler. Asur Kral

II. Sargonun (M. 721 - 705) tabletlerinde Frigya Kral Midastan Muki

Kral Mittadiye bahsedilir. Antik Yunan efsanesi lyadada Otreus ve

Mygdon adlar Frig Krallar olarak, Heredot Tarih inde ise; Annau, Kolossai,

Alabanda Frig kentleri olarak belirtilir. Ayrca Heredot, Avrupallarn Friglere

Bryg dediklerini aktarr. Frig Uygarlnn Gordion dndaki en bilinen kenti

Midaion - Midasn kenti(Eskiehir / Karahyk) olup, Otrous, Stektorion,

Nacoleia (Eskiehir / Seyitgazi) ve Pessinus (Eskiehir / Sivrihisar / Ballhisar)

nemli Frig kentleridir. Binalarn ve tapnaklarn pimi toprak levhalarla

(terrakota) ssyelen Frigler, ahap ileme, dokumaclk, altn-gm

ilemecilii gibi kk el sanatlarnda, kristal, oniks, mika gibi madenlerin

ilenmesinde zgn yorumlar ortaya koymulardr. Ayrca; mozaiin, altn

sim ilemeciliinin, Fibula (engelli ine), Fabl (hayvan ykleri) ve fltnilk bulucular olarak bilinirler. Mimarlk, heykeltralk ve mzik sanatndaki

gelimeleri ile Yunan ve Roma Uygarlklarn etkilemilerdir.

Dorylaion (arhyk) Sikkesi


7/32


8/32

6

Frigya ncelikle bir tarm lkesiidi. Frigya Krallar tarma ve

hayvancla zel nem verdi.Sakarya ve Porsuk nehirleri ile canbulan ve Ana Tanrca Kibeleninkutsadna inanlan bereketliovalardaki rnn bolluu, elsanatlarndaki gelimilik, Frigtoplumuna fark edilir bir zenginlik

kazandrd ve Frigya, efsanelerleDokunduu Altn Olan KralMidasn lkesi olarak tannd.

Altn Kral Midasn

lkesinde AltnRenkli Baaklar


9/32

7

Friglerin dini merkez olaraksetikleri Yazlkaya Platformu,kaya antlar ile donattklarYazlkaya Vadisinde yeralmaktadr. Yazlkaya Kibelenan Merkezi ve evresi askerisoylu snfn yaad Frig Kaleleriile koruma altna alnmtr.Yazlkaya Frig nan Merkezi,Eskiehir Han ilesi YazlkayaKynde yer alr ve bu nemli

merkeze; Eskiehirden 75 km,iftelerden 39 km, Seyitgaziden30 km asfalt yol ile ulalr.

Yazlkaya Vadisi


10/32

8

Kibele nan Merkezini koruyankayalara oyulmu mazgal deliklisur duvarlar, sarnlar, gizli

merdiven ve geitleri ile Gkgz,Pimi, Kocaba Kaleler ve SisliVadide gne domadan nceKafkas gmenlerinin kyYazlkaya.


11/32

9

Yazlkaya Kynde ahap yap. 19. yzyln ikinci yarsndablgeye yerleen Karaay Trkleri, Frig ahap mimari stilinidevam ettirmektedirler.


12/32

10

nliyayla - Hamamkaya

Frigyann dini merkezi YazlkayaPlatformunun dou yamacndayer alr. Gnee dnk yzyle,bir tapnak cephesi biimindeilenen olaanst gzelliktekikaya iiliiyle dikkat eker. M..VI. yzyln ilk yarsna tarihlenenYazlkaya, orjinal - simetrik -geometrik motifleri ve 17 metreykseklii ile dnyann nik kayaantdr.

nliyayla - Delikkaya - Frig,

Yazlkaya AkHava Tapna(Midas Ant)

Roma, Bizans Kaya Yerleimi


13/32

11

Sarnca nen Basamaklar Hitit Kaya Kabartmalar

Yazlkaya Platformu - Kibele nan Merkezi


14/32

12

Anadoluda Neolitik alardan

(M.. 10.000ler) beri bilinenAna Tanra Kibeleyi HititlerKubaba, Frigler Agdistisolarak adlandrd. Antik Yunanve Roma dinini de etkileyenAna Tanra Kibele Klt M..204 ylnda Romallarn kurtarc

tanrs haline geldi. Hannibalnkomutasndaki Kartaca ordusukarsnda zor duruma denRoma mparatorluunda, Sena-

to kesin galibiyete ulalabilme-

si iin kahinlere dant. O dne-min dinsel merkezi Pessinustan(Sivrihisar-Ballhisar) siyah me-teorit bir tatan yapld bilinenKibele idolnn getirtilmesikararlatrld. Frigyal rahiplereliinde Kibele idol Romaya

getirildi. Bylece artan moraldestei ile Kartaca ordular ye-nilgiye uratld.

Ana Tanra Kibele Klt

Yazlkaya - Midas Ant


15/32


16/32

14

Krkgz KaleFrig Yaztl Kaya Taht

Sarnca inen basamaklarYazlkaya - Midas Ant(Detay)

Yazlkaya Platformundan Yazlkaya Vadisi


17/32

15

Dalk Frigya iinde, YazlkayaPlatformundaki Antik yol zeri-nde bulunan ve batya bakan tekanttr. Bitirilmemi olsa da, Antnaltnda bulunan Frig nii tapnmailevinin gerekletirildiini gs-terir. Dier antlardan ayrcalklolarak frizinde lotus palmet mo-

tifleri bulunmaktadr.

Smbl Ant-

Yazlkaya Platformu

Bitmemi Antve Antik Yol

Sarnca nen Basamaklar


18/32

16

Gerdek Kaya Antsal Kaya Mezar

Krkgz Kale K grnts

Doanl Kale

Kk Yazlkaya

Hitit Kaya Kabartmalar

Kk Yazlkaya(Detay)

Frig Ahap Mimarisinin Detaylarnnlendii ift Sandukal Frig Kaya Mezar


19/32


20/32

18

Ayterek Kale

Ayterek Kale (Detay)

Dbecik Kale

Yapldak Asar KaleFrig Kaya Mezar


21/32

19

Kmbet VadisiFrig Uygarlnn nan Merkezi Yazlkaya Platformuna ulaan antikyol zerindeki Kmbet Vadisine; Eskiehirden 72 km, iftelerden55 km, Seyitgaziden 30 km, Krkadan 10 km asfalt yol ile ulalr.

Kmbet Aslanl Mabet Kaya Mezar

Kmbet Ky


22/32

20

Kmbet Aslanl Mabet Detay Asar Kale Sunak

Himmet Baba Trbesi (Seluklu, M.S. 1229)


23/32

21

Baheyi eme Ant

Gkbahe Kynn 1 km gney batsnda Kurtderesi Boaz mevki-inde yer alr. Baheyi Frig Kaya Ant, ortadaki yuvarlak deliin st-ten gelen kare oyukla birlemesi nedeni ile ana kayaya ilenmi svsunak klt anttr.

Seyircek Kale, Dalk Frigyann

en yksek tepesinde, ana kayaya

oyulmu Roma ve Bizans lahit tipi

kaya mezarlarnn youn olarak

bulunduu gizemli bir yerleimdir.

Seyircek Kale


24/32


25/32

23

Zahran VadisiYeilin her tonu ve doal gzellikleri ile dikkat eken ZahranVadisine Eskiehirden 70 km, iftelerden 90 km, Seyitgaziden45 km, Krkadan 20 km asfalt yol ile ulalr.

Zahran Kaya Yerleimi

Zahran Frig Kaya Mezar


26/32

24

Yenisofa Frig Kaya Yerleimi

Porsuk Vadisi

Porsuk VadisiPorsuk Barajndan kent merkezine ulaan Porsuk Vadisi, antikalardan bu yana evresindeki yerleimlere hayat veren bereketive doal gzellii, vadi boyunca ifal termal su kaynaklar ile cazipbir turizm merkezidir.

lk alardan gnmze, zgn kltrn kesintisiz olarak sr-dren Porsuk (Tembris) Vadisinin nemli merkezlerinden

biri de Eskiehirin Merkez Karaalan Ky yaknlarndakiatalkaya (Keskaya) dr. Adn atal eklinde oyulmuolan antsal kayadan alan ve Hititlerden sonra Friglercekullanmna devam edilen bu kentte youn tmls-lerin yannda Sivrikaya Antsal Ak Hava Tapnanda grrz.

Yenisofa Frig Kaya Yerleimi


27/32

25

HAN Yeralt Yerleimi ve

Hsrevpaa CamiiTarih boyunca douyu batya ve gneye balayan yol zerindekinemli kavaklardan biri olan Han, Hristiyanln ilk barna,Seluklu ve Osmanlnn mola kentidir.

Hsrev Paa Camii (Osmanl)

Han Yeralt Yerleimi (Roma)


28/32


29/32

27

Fethiye ren YeriFethiye ren Yeri; doa ile uyumlu Roma - Bizans yerleimiyanndaki ormanlk ve kayalk alanda bulunan antsal kaya mezarlar,Frig kaya iiliinin sonraki kltrlerce devam ettirildiini belgeler.

Akhisar KaleYksek kayalk zerine kurulan Frig Kalesi ve yerleimi olan Akhisar

Kalede Frig kaya mezarlar yannda Roma - Bizans kaya mezarlarda bulunur.

Akhisar Kale Frig Kaya Yerleimi


30/32

Frigya Kral Midas ad efsanelerle anlan en nl Kraldr.

Apollon ile Pan arasndaki mzik yarmasnda Midasn hakemliini

beenmeyen Apollon Kral Midasn kulaklarn eek kulaklarna dntrr.

Kz aresiz bir cilt hastalna tutulan Kral Midas, kznn Dorylaion (Eskiehir)

yaknlarndaki ifal sularda, ykanp iyilemesi zerine btn blgeyi hamamlarla donatr.

Ormanda kaybolan sarho Bilge Silenosu bulan ve Tanr Dionysosa gtren

Kral Midas Dokunduum herey altn olsun! dilei kabul olunca nce sevinir

ama yanllkla kendisine dokunan kz da altn olunca piman olur.

Kral Midasn babas ve Frigyann bilinen ilk kral Gordios, arabasnn okunu

tapnan nne balar ve bu dm zenin Asyann hakimi olaca kehanetinde bulunur.

Makedonya Kral Byk skender yzyllar sonra Kk Asya (Anadolu) seferinde ikenAntalyada Gordiosun kehanetini duyar ve Gordiona gelir. Uzun sre uramasna ramen

dm zemeyince klc ile keser. Kahinlerce Asyann hakimi olaca bildirilmesine

karn dm kolay yoldan zd iin Asyann fethini

tamamlayamadan hastalanr ve lr.


31/32

0312 442 72 [email protected]

Tasarm ve Bask

Tur.n.Mak.Mad.Ltd.ti.


32/32

B b E ki hi V lilii l Klt T i Md l h l

daglikfrigya_tr

Documents