ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

FACTORS AFFECTING TO LEARNING ORGANIZATION OF THE ROYAL THAI ARMY’S BRANCH SERVICE SCHOOLS

พนเอกไชยสทธ ปยมาตย COL.CHAIYASIT PIYAMATYA

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม

ปการศกษา 2556 ลขสทธของมหาวทยาลยศรปทม

ชอหวขอวทยานพนธ ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสาย วทยาการของกองทพบก

FACTORS AFFECTING TO LEARNING ORGANIZATION OF THE ROYAL THAI ARMY’S BRANCH SERVICE SCHOOLS

นกศกษา พนเอกไชยสทธ ปยมาตย รหสประจาตว 51560311 หลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา คณะ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ดร.เพชรมณ วรยะสบพงศ คณะกรรมการสอบวทยานพนธ .......................................................................................ประธานกรรมการ ( ดร.วราภรณ ไทยมา )

.......................................................................................กรรมการ ( รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ ) ........................................................................................กรรมการ ( รองศาสตราจารย พนตารวจโท ดร. ศรพงษ เศาภายน ) ........................................................................................กรรมการ ( ดร. เพชรมณ วรยะสบพงศ )

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

คณบดวทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ

......................................................................... ( ผชวยศาสตราจารย ดร.วชต ออน )

วนท................เดอน....................... พ.ศ............

I

วทยานพนธเรอง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของ โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก คาสาคญ การเปนองคการแหงการเรยนร โรงเรยนเหลาสายวทยาการ

ของกองทพบก นกศกษา พนเอกไชยสทธ ปยมาตย อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ ดร.เพชรมณ วรยะสบพงศ อาจารยทปรกษารวม รองศาสตราจารย พนตารวจโท ดร.ศรพงษ เศาภายน หลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา คณะ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ

มหาวทยาลยศรปทม ปการศกษา 2556

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และเพอสรางสมการพยากรณปจจยทสงผลการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก กลมตวอยางคออาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทไดจากการสมกลมตวอยางแบบงาย จานวน 400 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แบบสอบถามสถานภาพสวนบคคล 2) แบบสอบถามปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวยภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร และ 3) แบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนร ซงไดผานการตรวจสอบความสอดคลองจากผเชยวชาญ 5 ทาน และมความเชอมนจากการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคระหวาง 0.81 - 0.95 วเคราะหขอมลโดยการหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน และคาสมประสทธสหสมพนธพหคณแบบเปนขนตอน ผลการวจยพบวา

1. ปจจยทเปนตวแปรพยากรณ ไดแก ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทกดาน สวนการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ไดแก การเปนบคคลทรอบร การเปนผ ทมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางเปนระบบมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทงภาพรวมและรายดาน

II

2. ตวแปรพยากรณทง 6 ดานมคาสมประสทธสหสมพนธภายใน และมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 5 ดานและภาพรวม นอกจากนนตวแปรภายในซงเปนตวแปรเกณฑมความสมพนธกนภายใน 3. ปจจยทสามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ไดแก บรรยากาศองคการ การเรยนร เทคโนโลย และการบรหาร โดยรวมกนพยากรณไดรอยละ 59.40 สมการพยากรณในรปคะแนนดบ คอ

^ Y = 1.181 + 0.544 (บรรยากาศองคการ) + 0.188 (การเรยนร) + 0.103 (เทคโนโลย) - 0.138

(การบรหาร)

สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน คอ

^

Z = 0.578 (บรรยากาศองคการ) + 0.257 (การเรยนร) + 0.152 (เทคโนโลย) - 0.143

(การบรหาร)

III

TITLE FACTORS AFFECTING TO LEARNING ORGANIZATION OF THE ROYAL THAI ARMY’S BRANCH SERVICE SCHOOLS

KEYWORD LEARNING ORGANIZATION THE ROYAL THAI ARMY’S BRANCH SERVICE SCHOOLS

STUDENT COL.CHAIYASIT PIYAMATYA ADVISOR ASSOC. PROF. RUJI PUSARA , DR.

PETMANEE VIRIYASEUBPHONGE , DR. CO-ADVISOR ASSOC. PROF.LT.COL. SIRIPONG SAOPAYON RTP , DR. LEVEL OF STUDY THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY PROGRAM

IN EDUCATIONAL ADMINISTRATION FACULTY GRADUATE COLLEGE OF MANAGEENT SRIPATUM UNIVERSITY ACADEMIC YEAR 2013

ABSTRACT

The purpose of this study were to find out influencing factors to be a learning organization of The Royal Thai Army’s Branch Service Schools, to find the intercorrelation among predictive variables and to construct a predictive equation for learning organization. Samples included 400 teachers in The Royal Thai Army’s Branch Service Schools. The research tool was a questionnaire which composes on leadership, management, organizational climate, technology, knowledge management, learning and learning organization. The tool’s validity, by IOC (Index of Congruence) ranged from 0.60-1.00 and its reliability by Cronbach’s Alpha Coefficient ranged between 0.81- 0.95. The results of data analysis using stepwise multiple regression analysis were as follow:

1. The predictive variables such as leadership, management, organizational climate, technology, knowledge management, learning had high scores. In additions these variables were rerating to one another

2. The predictive equations for learning organization in The Royal Thai Army’s Branch Service Schools were

IV

For raw scores ^

Y = 1.181 + 0.544 (organizational climate ) + 0.188 (learning) + 0.103 (technology) - 0.138 (management) For standard scores

^

Z = 0.578 (organizational climate ) + 0.257 (learning) + 0.103 (technology) - 0.143 (management)

V

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด โดยไดรบความกรณาอยางสงจาก ดร.วราภรณ ไทยมา ประธานการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ ประธานกรรมการทปรกษา วทยานพนธ รองศาสตราจารย พนตารวจโท ดร.ศรพงษ เศาภายน และ ดร.เพชรมณ วรยะสบพงศ กรรมการสอบวทยานพนธ ทไดกรณาชวยเหลอ ใหคาแนะนา ชแนะ ตรวจแกไข การดาเนนการ จดทาวทยานพนธ ใหมความสมบรณ รวมทงผบงคบบญชาในกรมการขนสงทหารบกทกทานทมสวนสงเสรมและใหความอนเคราะหดานคาใชจายในการศกษาจนสาเรจ ผวจยมความซาบซงและถอเปนพระคณอยางยง จงขอกราบขอบพระคณทกทานมา ณ โอกาสน ประโยชนอนพงมจากวทยานพนธฉบบน จงขอมอบเปนกตญญตาแดทกๆทาน

ขอกราบบชาพระคณบดา มารดา ทไดสงสอนอบรมและเปนแบบอยางในการดาเนนชวตรวมถงเปนแรงใจจนทาใหวทยานพนธฉบบนสาเรจลงไดดวยด

พนเอก ไชยสทธ ปยมาตย

มนาคม 2557

VI

สารบญ

บทคดยอภาษาไทย.................................................................................................................. I บทคดยอภาษาองกฤษ............................................................................................................. III กตตกรรมประกาศ................................................................................................................... V สารบญ.................................................................................................................................... VI สารบญตาราง.......................................................................................................................... VIII สารบญภาพ............................................................................................................................. X บทท 1 บทนา.......................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา................................................................. 1 วตถประสงคของการศกษา.................................................................................... 5 ความสาคญของการศกษา....................................................................................... 5 กรอบแนวคดในการวจย......................................................................................... 6 สมมตฐานของการวจย........................................................................................... 9 ขอบเขตของการวจย............................................................................................... 9 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ.................................................................................... 10 นยามศพท.............................................................................................................. 10 2 แนวคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ..................................................................... 15 โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก............................................................ 16 องคการแหงการเรยนร........................................................................................... 27 ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร.................................................... 49 งานวจยทเกยวของ.................................................................................................. 97 3 ระเบยบวธวจย............................................................................................................. 103 รปแบบการวจย...................................................................................................... 103 ประชากร/กลมตวอยาง........................................................................................... 103 เครองมอทใชในการวจย........................................................................................ 107 การสรางเครองมอและการตรวจสอบคณภาพเครองมอ......................................... 109

VII

บทท หนา การรวบรวมขอมล.................................................................................................. 111 การวเคราะหขอมล................................................................................................. 112 สถตทใชในการวเคราะหขอมล.............................................................................. 113 4 การวเคราะหขอมล...................................................................................................... 114 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ............................................................ 135 สรปผลการวจย....................................................................................................... 136 อภปรายผล............................................................................................................. 137 ขอเสนอแนะ........................................................................................................... 154 บรรณานกรม........................................................................................................................... 155 ภาคผนวก................................................................................................................................ 166 ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญ 5 ทาน................................................................ 167 ภาคผนวก ข คาความสอดคลองของเครองมอ....................................................... 169 ภาคผนวก ค เครองมอการวจย.............................................................................. 175 ประวตผวจย............................................................................................................................ 191

VIII

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 จานวนประชากรและกลมตวอยาง............................................................................. 104

2 แสดงสถานภาพสวนบคคลของกลมตวอยาง............................................................. 105

3 คาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร

และแบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ

ของกองทพบก............................................................................................................

111

4 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยภาวะผนา ปจจยการ

บรหารปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจย

การเรยนร ของกลมตวอยาง โดยภาพรวมและรายดาน (n =400)..................................

115

5 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยภาวะผนาของ โรงเรยน

เหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400)........................................

116

6 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการบรหารของ

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400).......................

117

7 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของดานปจจยบรรยากาศองคการ

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจาแนกเปนรายขอ (n =400).................

119

8 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของดานปจจยเทคโนโลย

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400)..................

121

9 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการจดการความรของ

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400).........................

122

10 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการเรยนรของโรงเรยน

เหลาสายวทยาการของกองทพบกจาแนกเปนรายขอ (n =400)......................................

123

11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนองคการแหงการเรยนร

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก โดยภาพรวมและรายดาน....................

124

12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนบคคลทรอบร ของโรงเรยนเหลา

สายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)...........................................

125

IX

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา

13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนผทมแบบแผนความคดของ

โรงเรยน

เหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)...........

127

14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการมวสยทศนรวม ของโรงเรยนเหลาสาย

วทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)..................................................

129

15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเรยนรรวมกนเปนทมของโรงเรยนเหลา

สายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)............................................

130

16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการคดอยางเปนระบบของโรงเรยน

เหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)....................................

131

17 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณ และระหวางตวแปรพยากรณ

แตละตว กบตวแปรเกณฑ............................................................................................

133

18 คาสมประสทธถดถอยของตวพยากรณในรปคะแนนดบ (b) และคะแนนมาตรฐาน

(Beta) คาสหสมพนธพหคณ และคาอานาจพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนร

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก.............................................................

134

X

สารบญภาพ

ภาพประกอบท หนา

1 กรอบแนวคดการวจย................................................................................................. 8

2 โครงสรางระบบการศกษาของกองทพบก................................................................. 26

3 รปแบบความสมพนธของระบบยอยทง 5 ภายในองคการแหงการเรยนร.................. 43

4 คณลกษณะสาคญ 4 ประการของการพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธ

ในศตวรรษท 21..........................................................................................................

70

5 กระบวนการเรยนรของผใหญ.................................................................................... 92

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย สงผลใหประชากรโลกเกดความตระหนกในการทจะพยายามปรบตวตอการเปลยนแปลงและสามารถดารงอยไดในยคทมการแขงขนสงเชนในปจจบน องคการกเชนเดยวกนการเปลยนแปลงทเกดขนสงผลกระทบโดยตรงตอองคการ นาองคการไปสการเรงพฒนา และปรบตวใหธารงอยไดในสงคม ถาองคการตระหนกถงความสาคญของการปรบตวและมการวางแผนรองรบการเปลยนแปลง จะทาใหองคการนนเขมแขง เพมประสทธภาพในการแขงขน (Cummings & Worley, 2009 : 23) ดงนน องคการทยนหยดอยไดจะตองเปนองคการทพรอมจะเรยนร พรอมรบการเปลยนแปลง สามารถปรบตวกบการแขงขนไดอยางรวดเรว นาไปสขอไดเปรยบเชงกลยทธ ปจจยสาคญประการหนงคอองคการนน ๆ ควรมบคลากรทมความรและมการถายทอดประสบการณสผอน นาความรออกมาใหบคคลอนรบร องคการทตองการประสบความสาเรจตองสามารถนาความชาญฉลาดทสะสมภายในของบคลากรมาใชอยางไดผล (วรวธ มาฆะศรานนท, 2553 : 18) ความชาญฉลาดของบคลากรคอการทบคคลสามารถสะทอนถงความรทตนเองมสะสมอยภายในทเกดจากการเรยนร ประสบการณ และการทางาน รวมกบการแลกเปลยนเรยนรและรบความรใหม ๆ ซงความรนนจะมอย 2 ประเภท คอ Tacit knowledge และ Explicit knowledge ซง Nonaka, Von Krogh & Voelpel (2006 : 1182) ระบถงความแตกตางของความรทง 2 ประเภท คอถาความรนนสามารถสราง วาดเปนภาพ และเขยนออกมาใหปรากฏได นนคอ Explicit knowledge แตถาความรนนเปนความรสก ทกษะ ประสบการณ เปนสงทฝงลกอยภายใน นนคอ Tacit knowledge นนเอง การพฒนาบคลากรใหเปนบคลากรทเชยวชาญ (Knowledge worker) บคคลจะแสดงออกถงความฉลาด ความสามารถ มทกษะ ความคดสรางสรรค และใชความรเชงประจกษในการปฏบตงาน ทาใหองคการมความรทจาเปนและสาคญสะสมอยในองคการมากขน (Hislop, 2009 : 75) องคการกตองเขาใจถงวาทาอยางไรจงจะสรางสรรคความร และทาอยางไรทจะใหความรเกดขนในองคการ ซงเปนแนวคดสาคญของการเปนองคการแหงการเรยนร (Learning organization) (Swart, Mann, Brown & Price, 2009 : 36) การเปนองคการแหงการเรยนรกอใหเกดโครงสรางพนฐานเพอการเรยนรอยางตอเนอง การปรบตว และการเจรญเตบโตของบคลากร องคการตาง ๆ จงมความมงมนทจะเปนองคการแหงการเรยนร เนองจากเกดประโยชนตอองคการทสามารถวดได ซงรวมถงการเพมผลผลตขององคการและการไดรบผลตอบแทนการลงทนทดขน (Estrada, 2009 : 202)

2

แนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรเปนทนยมของผบรหารองคการ เนองมาจากการเขยนหนงสอของ Peter M Senge ในปค.ศ. 1990 ซง Senge (1990 : 14) ไดเสนอแนวคดองคการแหงการเรยนรวาสมาชกขององคการตองมทกษะ และคณสมบตของการเปนบคคลเรยนร (Learning person) ประกอบดวยหลก 5 ประการไดแก 1) การคดเชงระบบ (System thinking) การทบคคลเรยนรจากประสบการณและบรณาการความรใหม 2) การมความรอบร (Personal mastery) คอการเตบโตและการเรยนรของบคคลในองคการ 3) การมแบบแผนความคด (Mental model) คอการทบคลากรในองคการมการรบร และตอบสนองตอการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม 4) การมวสยทศนรวม (Shared vision) หมายถงการสรางความตระหนกใหบคลากรรบรและพฒนาวสยทศนรวมกน และ 5) การเรยนรเปนทม (Team learning) เปนการเรยนรรวมกนของทม การพฒนาความสามารถของทมมากกวาบคคล ซง Marquardt (1996 : 21) เสนอวา การเปนองคการแหงการเรยนรตองมการปรบเปลยนสภาพองคการ (Organizational transformation) ใหมการเรยนรทเปนพลวต (Learning dynamic) ในระดบบคคล ทมงานและองคการทงดานโครงสรางองคการและการบรหารจดการ มการจดการความรเกดขนในองคการ (Knowledge management) การประยกตใชเทคโนโลยในการปฏบตงาน (Technology application) และมการเสรมพลงอานาจใหกบบคคล (People empowerment) องคการนนจงจะกาวสการเปนองคการแหงการเรยนร Marsick & Watkins (2003 : 139) ระบมตของการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย 1) การสรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนอง (Create continuous learning opportunities) เปนการออกแบบการเรยนรในองคการทบคคลสามารถเรยนรไดอยางตอเนอง (2) สงเสรมการถามและการสนทนา (promote inquiry and dialogue) บคลากรเพมทกษะในการอธบายความคด มมมองของตนเองเพอใหผอนรบร (3) กระตนความรวมมอและการเรยนรของทม (encourage collaboration and team learning) การออกแบบงานเพอใหกลมสามารถรวมคด รวมปฏบต (4) สรางสรรคระบบ เพอการเกบและแลกเปลยนความร (create systems to capture and sharing learning) สรางระบบการแลกเปลยนเทคโนโลย การเรยนร เพอใหเกดการสรางหรอบรณาการ (5) เสรมพลงอานาจบคคลเพอนาไปสวสยทศน (empower people toward a collective vision) การใหบคคลากรเขามามสวนรวม เกดความรสกของการเปนสวนหนงขององคการ เกดความรบผดชอบมากขน (6) เชอมโยงองคการเปนสวนหนงของสงแวดลอม (connection the organization to its environment) บคลากรประเมนสภาพแวดลอมเพอนาขอมลมาประยกตในการปฏบตงาน องคการมการเชอมโยงกบชมชน และสงคม (7) ผนาเตรยมแผนกลยทธเพอการเรยนร (provide strategic leadership for learning) ผนาองคการใชกลยทธการเรยนรเพอผลลพธทางธรกจ ดงนนการสรางองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรจงเปนความสาคญททงภาครฐและภาคเอกชนนามาเปนกลยทธการพฒนาองคการ ในดานการศกษาตามแผนการศกษาแหงชาต การจดทาแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552 - 2559) มงใหเกดการพฒนาทย งยนและความอยดมสขของคนไทย เกดการบรณาการแบบองครวมทยด “คน” เปนศนยกลางของการพฒนา

3

อยางม “ดลยภาพ” ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงแวดลอม รวมทงเชอมโยงการพฒนาการศกษากบการพฒนาดานตาง ๆ โดยคานงถงการพฒนาอยางตอเนองตลอดชวต นาไปสการเรยนรของบคคล เพอพฒนาองคความร เสรมนวตกรรมทเปนการเพมขดความสามารถของประเทศ สถาบนการศกษาจงตองมการปรบทศทางการจดการเรยนการสอนทมงเนนการสรางนสยใฝเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง การจดการศกษาทมงเนนพฒนาคนใหเรยนรตลอดชวต จาเปนตองอาศยทกสวนของสงคมในการรวมสนบสนนเพอใหเกดเปนสงคมแหงการเรยนร และนาไปสการพฒนาประเทศทเขมแขงและยงยน การพฒนาคณภาพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะและการดารงชวตอยางเหมาะสมในแตละชวงวย สถาบนทางสงคมและชมชนทองถนตองมความเขมแขง สามารถปรบตวรเทาทนกบการเปลยนแปลง มงสรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของคนไทยทกคน มนสยใฝร รกการอานตงแตวยเดก และสงเสรมการเรยนรรวมกนของคนตางวย ควบคกบการสงเสรมใหองคกร กลมบคคล ชมชน ประชาชน และสอทกประเภทเปนแหลงเรยนรอยางสรางสรรค สอสารดวยภาษาทเขาใจงาย สงเสรมการศกษาทางเลอกทสอดคลองกบความตองการของผเรยน และสรางสงคมแหงการเรยนรทมคณภาพและสนบสนนปจจยทกอใหเกดการเรยนรตลอดชวต (สานกงานคณะกรรมการ เศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555) สถานศกษาบางแหงจงไดมการนาแนวคดการเรยนรตลอดชวต และการเปนองคการแหงการเรยนรไปสการปฏบต แตพบวายงมสถานศกษาหลายแหงดาเนนการสรางองคการแหงการเรยนรไมสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ (กระทรวงศกษาธการ, 2546 : 10) กองทพบกมภารกจทสาคญไดแกการเตรยมกาลงพลกองทพบกและการปองกนราชอาณาจกร ดงนนจงมความจาเปนตองใหการศกษาแกกาลงพล เพอใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ การจดการศกษาของกองทพบกมทงสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาและตากวาอดมศกษาททาหนาทในการผลตบคลากร เพอบรรจเขาประจาการในกองทพบก และเมอบรรจเขาประจาการแลวกมการพฒนาตอเนอง หนวยงานทางการศกษาทสาคญของกองทพบก คอ กรมยทธศกษาทหารบก วทยาลยการทพบก โรงเรยนเสนาธการทหารบก โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ศนยอานวยการแพทยพระมงกฎเกลา โรงเรยนเหลา และโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เปนตน สถาบนการศกษาแตละแหงกจะมบทบาทในการจดการศกษาทแตกตางกน การจดการศกษาเพอเตรยมกาลงพลเปนภารกจทสาคญของกองทพบก แตภารกจทสาคญยงกวาคอการปองกนราชอาณาจกร ซงมหนวยงานทมการบงคบบญชาแบบทหารโดยตรง ทเรยกวาหนวยกาลงรบจงไดรบความสาคญในลาดบแรก เนองจากกองทพบกทมภารกจหลกในการปองกนประเทศ คานยมและแนวปฏบตของกองทพจงมงสการบรรลภารกจหลกในการปฏบตการทางทหารเปนสาคญ และโดยทวไปแลวกองทพมคานยมการปฏบตทางทหารทเรยกวา แนวปฏบตตามหลกความแตกตางแบบเขตพนท (Zonal Differentiation) (Caplow & Hicks, 1995 : 103-106) ถอวาหนวยงาน

4

ใดยงปฏบตงานใกลแนวหนาหรอประชดขาศกมากกยงใหความสาคญมาก ทาใหบคลากรทปฏบตงานในสถาบนการศกษากองทพบกไดรบความสาคญในระดบรอง สงผลใหบคลากรทปฏบตงานในสถาบนการศกษาของกองทพบกมคานยมและความเชอวาการรบราชการในหนวยการศกษาเปนเพยงบทบาทเสรมในงานของกองทพ การปฏบตงานในหนวยกาลงรบจะสงเสรมเกยรตภมทหาร มอานาจ ความกาวหนาในชวตรบราชการในระยะยาว และมผลประโยชนตอบแทน (fringe benefits) ทดกวา ทาใหครผสอน อาจารยทปฏบตงานในสถานศกษาของกองทพบก สวนมากจะปฏบตงานในสถานศกษาเพยงระยะหนงเทานน เมอมโอกาสกจะพยายามสรางทางเลอกใหกบตนเองหลาย ๆ ทาง และปรบยายออกจากสถาบนการศกษาไป หรอเมอไดรบการพฒนากจะมการโยกยายเพอหาทางเลอกใหม ๆ ทกาวหนาใหกบตนเอง การโยกยายหนวยงาน หรอเปลยนสถานทปฏบตงานของครผสอน อาจารยของสถานศกษาสงผลตอโดยตรงตอคณภาพคณภาพการศกษาของสถานศกษาของกองทพบก การพฒนาคณภาพการศกษาของสถาบนการศกษากองทพบกจงตองมงเนนการพฒนาครผสอน ควบคกบการพฒนาองคการ เนองจากภาระหนาทของสถาบนการศกษา โดยเฉพาะในสวนของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงเปนสถาบนการศกษาทมงเนนการผลตนกเรยนนายสบเพอใหมความเขมแขงทงรางกาย และจตใจ เนนการพฒนาความสามารถของกาลงพลเขาสระดบความเชยวชาญทางการ (skill level) ของกาลงพลในอนาคต โดยใหการฝกอบรมกาลงพลระดบชนยศ สบตร-รอยเอก ใหความรเฉพาะทางสอดคลองกบชนยศและตาแหนงทสงขนตามแนวทางการรบราชการของเหลาทหารและสายงานพเศษตางๆ และสามารถปฏบตหนาททหลากหลายในหนวยงานตางๆ ของกองทพบกไดอยางมประสทธภาพ โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงมความสาคญตอศกยภาพของกองทพบกเปนอยางยงเพราะทหารอาชพทกคนตองผานการฝกอบรมจากโรงเรยนแหงน (ดเรก พรมบาง, 2543 : 35) สงทพสจนคณภาพการศกษาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก คอ บคลากรแสดงออกถงการเปนผรอบร ใฝร พฒนาตนเองอยางตอเนอง และการเปนองคการแหงการเรยนร ดวยเหตนการพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหมคณลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนร ทาใหบคลากรสามารถปรบตว พฒนาตนเองเพอสรางความเขมแขงใหกบองคการมากยงขน และนาองคการไปสการยอมรบขององคการอน ๆ และหนวยงานของกองทพบก การสรางองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรเปนการสรางขวญและกาลงใจใหบคลากร ครผสอน และอาจารยเกดความภาคภมใจ เปนการธารงรกษาบคลากรทางการศกษาใหอยในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกตอไปอยางยาวนาน ดงนนการสรางสถานศกษาใหเปนองคการแหงการเรยนรจงเปนภาระหนาทของผบรหารและบคลากรของสถานศกษา ทจะตองมความร ความเขาใจเกยวกบการเปนองคการแหงการเรยนร และปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาแตละแหง เพอทจะไดนาองคความรทไปประยกตเพอการปรบเปลยนองคการหรอสถานศกษาใหเปนองคการแหงการเรยนรในอนาคต

5

การศกษาบรบทการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และศกษาเพอใหรบรวามปจจยใดทสงผลตอลกษณะการเปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จงจะนาไปสองคความรเชงประจกษกอใหเกดประโยชนกบโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกและผบรหาร ในการดาเนนงานดานการบรหารจดการ การกาหนดนโยบาย ทศทางการปฏบต และการพฒนาบคลากรใหมความพรอมในการพฒนาความเปนองคการแหงการเรยนรตอไป วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 2. เพอศกษาความสมพนธระหวางภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 3. เพอสรางสมการทสามารถรวมกนพยากรณปจจยทสงผลการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจากปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร ความสาคญของการศกษา

ผลการวจยเปนขอมลสาคญสาหรบผบรหาร คณาจารยและผทเกยวของกบโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ไดเรยนรลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนร ความสมพนธของปจจยตาง ๆ กบการเปนองคการแหงการเรยนร และปจจยดงกลาวสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอยางไร ขอมลทไดจะเปนขอมลสาคญในการทจะชวยใหผบรหารและผเกยวของนามาใชในการตดสนใจ การทบทวน การพจารณาการดาเนนงาน การบรหารจดการ แผนยทธศาสตร การกาหนดนโยบายการศกษาและการพฒนาบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เพอใหโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกสามารถพฒนาลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสดตอไปในอนาคต

6

กรอบแนวคดในการวจย

การศกษาครงน ผวจยกาหนดกรอบแนวคด ดงน 1. การศกษาองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ในการวจยน ผวจยศกษาแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรของ Peter M Senge (1990) ทระบถงองคประกอบหลกสาคญ 5 ประการ (The Fifth Discipline) ของการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย 1) การคดเชงระบบ (System thinking) การทบคคลเรยนรจากประสบการณและบรณาการ ความรใหม 2) การมความรอบร (Personal mastery) คอการเตบโตและการเรยนรของบคคลในองคการ 3) การมแบบแผนความคด (Mental model) คอการทบคลากรในองคการมการรบร และตอบสนองตอการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม 4) การมวสยทศนรวม (Shared vision) หมายถงการสรางความตระหนกใหบคลากรรบรและพฒนาวสยทศนรวมกน และ 5) การเรยนรเปนทม (Team learning) เปนการเรยนรรวมกนของทม การพฒนาความสามารถของทมมากกวาบคคล 2. การกาหนดปจจยพยากรณ เพอศกษาความสมพนธของปจจยตาง ๆ กบการเปนองคการ แหงการเรยนร และปจจยดงกลาวสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอยางไร สาหรบในการวจยน ผวจยคดสรรปจจยพยากรณ ประกอบดวย 2.1 ปจจยภาวะผนา ศกษาแนวคดภาวะผนาการเปลยนแปลงของ Bass and Avolio (1994) ทกลาววาการเปนผนาการเปลยนแปลงตองมกระบวนการสาคญ 4 ประการคอ 1) การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคตการสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต (Charisma or Idealized influence) เปนกระบวนการทผนาทาใหผตามมความภมใจ มความศรทธา และมความนบถอผนา 2) การสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation) เปนกระบวนการทผนาทาใหผตามเกดความรสกไมเหนประโยชนสวนตน อทศตนเพองาน เหนคณคาของผลการปฏบตงาน 3) การกระตนเชาวนปญญา (Intellectual Stimulation) เปนกระบวนการทผนากระตนใหผตามเหนวธการหรอแนวทางใหมในการแกปญหา สงเสรมใหผตามเขาใจในบทบาทและยอมรบในบทบาทของตน สรางความมนใจและใหคณคากบผลลพธทตองการ 4) การคานงถงเอกบคคล (Individualized Consideration) เปนกระบวนการทผนาทาตนเปนผมงเนนการพฒนา เปนพเลยง และคานงถงความเปนเอกบคคลของผตาม 2.2 ปจจยการบรหาร ศกษาแนวคดการบรหารจดการทมตอการเปนองคการแหงการเรยนรของ Certo (2000 : 555) ประกอบดวย 1) การบรหารการเปลยนแปลง คอการพยายามปรบปรงวธการปฏบตงาน โครงสราง บทบาทบคลากรภายในองคการใหแตกตางจากเดม 2) การมอบอานาจ คอการเสรมพลงอานาจใหเกดความไววางใจซงกนและกน 3) การจงใจบคลากร เปนการสรางความพงพอใจ ความเสมอภาคใหเกดขนในองคการ 4) การพฒนาบคลากร เปนการสงเสรม สนบสนนใหบคลากรเกดการพฒนาตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง

7

2.3 ปจจยบรรยากาศองคการ ศกษาแนวคดของ McClelland et al. (1995 cited in Goleman, 2000 : 81) ประกอบดวยความยดหยน (flexibility) ความรบผดชอบ (responsibility) มาตรฐานการปฏบตงาน (standard) การใหรางวล (reward) ความชดเจน (clarity) และ ความผกพนตอทมงาน (team commitment) 2.4 ปจจยเทคโนโลย ศกษาแนวคดของ Marquardt (1996) ทระบวาการสรางการเปนองคการแหงการเรยนรตองมการประยกตใชเทคโนโลย เพอใหเกดการสรางความรในองคการ และทาใหบคลากรเกดการเรยนร

2.5 ปจจยการจดการความร ศกษาแนวคดของ Marquardt (1996) กลาวถงกระบวนการจดการความรทอยในระบบยอยของการเปลยนผานความรจากแหงความรไปสการใชความรประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 1) กระบวนการแสวงหาความร (knowledge acquisition) องคการสามารถแสวงหาความรไดจากทงภายในและภายนอกองคการ 2) กระบวนการสรางความร (knowledge creation) 3) กระบวนการจดเกบและการเรยกใชความร (knowledge storage and retrieval) และ 4) กระบวนการถายโอนและการใชประโยชนความร (knowledge transfer and utilization) 2.6 ปจจยการเรยนร ศกษาแนวคดของบดนทร วจารณ (2548) ประกอบดวย ระดบการเรยนร (level of learning) ประเภทการเรยนร (types of learning) และทกษะในการเรยนร (skills of learning) จากการศกษาวรรณกรรมทเกยวของขางตน ผวจยสามารถสรปปจจยทเปนตวแปรพยากรณซงคาดวานาจะสงผลตอตวแปรเกณฑ คอ การเปนองคการแหงการเรยนร โดยคดเลอกไดทงสน 6 ปจจย ไดแก ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร สามารถสรปกรอบแนวคดการวจยดงภาพท 1

8

ภาพประกอบท 1 กรอบแนวคดการวจย

ภาวะผนา - การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต - การสรางแรงบนดาลใจ - การกระตนเชาวนปญญา - การคานงถงเอกบคคล

(Bass and Avolio, 1994)

การบรหาร - การบรหารการเปลยนแปลง - การมอบอานาจ - การจงใจบคลากร - การพฒนาบคลากร

(Certo, 2000)

บรรยากาศองคการ - ความยดหยน - ความรสกรบผดชอบ - มาตรฐานการปฏบตงาน - การใหรางวล - ความชดเจน - ความผกพนตอทมงาน

(McClelland et al. 1995)

เทคโนโลย - การใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

(Marquardt, 1996)

การจดการความร - การแสวงหาความร - การสรางความร - การจดเกบและการเรยกใช - การถายทอดและการใชประโยชนความร

(Marquardt, 1996)

การเรยนร - ระดบการเรยนร - ประเภทการเรยนร - ทกษะในการเรยนร

(บดนทร วจารณ, 2548)

การเปนองคการแหงการเรยนร 1. การเปนบคคลทรอบร 2. การเปนผทมแบบแผนความคด 3. การมวสยทศนรวม 4. การเรยนรรวมกนเปนทม 5. การคดอยางเปนระบบ

(Senge. 1990)

9

สมมตฐานของการวจย

จากการทบทวนวรรณกรรม ผวจยตงสมมตฐานการวจย ดงน 1. ระดบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอย ในระดบมาก 2. ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ การใชเทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร มความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 3. ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร สามารถรวมกนพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ขอบเขตของการวจย

การวจยครงน ผวจยกาหนดขอบเขตเนอหาประเดนทศกษา คอ การศกษาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จากแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรของ Peter M Senge (1990) 1. ประชากรทใชในการวจย ไดแก บคลากรทปฏบตงานอยในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ป พ.ศ. 2555 จานวน 21 แหง มประสบการณการปฏบตงานตงแต 1 ปขนไป จานวนทงสน 864 คน กลมตวอยาง คอ บคลากรททปฏบตงานอยในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จานวน 400 คนทใชวธการสมตวอยางแบบงาย (simple random sampling) ดวยการจบสลาก 2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรเกณฑ (Criterion variable) การเปนองคการแหงการเรยนร ตามแนวคด ของ Peter M Senge ประกอบดวยลกษณะองคการ 5 ดาน คอ 2.1.1 การเปนบคคลรอบร

2.1.2 การมแบบแผนความคด 2.1.3 การมวสยทศนรวม 2.1.4 การเรยนรรวมกนเปนทม 2.1.5 การคดเชงระบบ

2.2 ตวแปรพยากรณ (Predictor variables) คอ ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหง การเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ประกอบดวย

10

2.2.1 ปจจยภาวะผนาการเปลยนแปลง 2.2.2 ปจจยการบรหาร 2.2.3 ปจจยบรรยากาศองคการ 2.2.4 ปจจยเทคโนโลย 2.2.5 ปจจยการจดการความร 2.2.6 ปจจยการเรยนร 3. ระยะเวลาการจดเกบขอมล ตงแต พฤษภาคม - กรกฎาคม พ.ศ.2556

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ผลการวจยทาใหทราบถงปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยน เหลาสายวทยาการของกองทพบก 2 . ผลการวจยชวยใหผ บรหารโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกและผบงคบบญชาภายในกองทพบก สามารถใชผลทไดจากการวจยมาเปนขอมลพจารณาและนาไปใชวางแนวทางการพฒนา กาหนดนโยบาย ใหกบโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ใหเปนองคการแหงการเรยนรททนสมยและสามารถตอบรบกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายนอกอยเสมอ 3. ผลการวจยสามารถใชเปนขอมลแกบคคลหรอองคการอนๆ ทวไปทมความสนใจในเรองขององคการแหงการเรยนรนาไปศกษาตอยอดเพอสรางองคความรใหมตอไปได

นยามศพท

ผวจยกาหนดนยามศพทเพอใชกบงานวจย ดงน 1. การเปนองคการแหงการเรยนร หมายถง โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกม บคลากรทกฝายทแสดงความความมงมนในการพฒนาตนเอง พฒนางาน พฒนาองคความรในวชาชพและมการเรยนรอยางตอเนอง โดยใชการเรยนรภายในองคการเปนเครองมอสาคญในการเปลยนแปลงและการสรางความสาเรจใหเกดขนกบองคการ โดยลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย 1.1 การเปนบคคลทรอบร (Personal mastery) หมายถง พฤตกรรมของบคลากร ในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทแสดงออกถงความมงมน ฝกฝนและพฒนาความรตนเองอยางตอเนอง มความสนใจใฝเรยนรสงใหมๆอยางสมาเสมอ มการปรบปรงสงทตนเองทาอยตลอดเวลา จนมความเชยวชาญทงงานในหนาทและงานนอกเหนอหนาท

11

1.2 การมแบบแผนความคด (Mental model) หมายถง พฤตกรรมของบคคลากรในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมแสดงออกถงการตระหนกรความคดของตนเอง รวาตนเองกาลงคดเรองอะไร ไมยดตด เปดใจและพรอมทจะปรบเปลยน สามารถใชกระบวนการคดวเคราะหและตดสนใจในการปฏบตงานบนพนฐานของเหตผล หลกการ ทฤษฎ ขอมลและประสบการณใหมๆ 1.3 การมวสยทศนรวม (Shared Vision) หมายถง พฤตกรรมของบคลากรในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทแสดงออกถงการมสวนในการดาเนนการกบบคคลากร เพอกาหนดภาพแหงอนาคตขององคการ เกดการรบรและศรทธาในภาพแหงอนาคตขององคการอยางทวถง ทาใหบคคลากรทกคนสามารถรวมกนเดนไปสเปาหมายหรอภาพแหงอนาคตนนได 1.4 การเรยนรรวมกนเปนทม (Team learning) หมายถง พฤตกรรมของบคลากรในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทแสดงออกถงความรวมมอระหวางบคคลและทมงาน เพอมงความสาเรจของงาน มการแลกเปลยนเรยนรประสบการณตาง ๆ เพอการพฒนาศกยภาพของทมงาน 1.5 การคดอยางเปนระบบ (Systems thinking) หมายถง พฤตกรรมการทางานของบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทเปนขนเปนตอน มพฤตกรรมการสอสารความคดไดอยางเปนระบบ สามารถคดไดอยางมเหตผล มองเหนภาพรวมไดในขณะทเขาใจสวนประกอบยอยๆไปพรอมๆกน 2. ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร หมายถง ปจจยภายนอกองคการทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงผวจยคดสรร 6 ปจจย ไดแก 2.1 ปจจยภาวะผนา หมายถง คณลกษณะสวนบคคลของผบงคบบญชาโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกทแสดงพฤตกรรมการบรหารงาน ประกอบดวย 2.1.1 การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต หมายถง ผบงคบบญชามความเชอมนในตนเอง มวธปฏบตงานททาใหผตามเกดความศรทธาและนบถอ นาไปสความเตมใจทจะทมเทการปฏบตงาน 2.1.2 การสรางแรงบนดาลใจ หมายถง ผบงคบบญชามกระบวนการปฏบตงานทกระตนผตามใหเกดความรสกอทศตนเพองานในหนาท ไมคานงถงประโยชนสวนตน และเหนคณคาการปฏบตงานของตนเอง สงผลใหผตามเกดความพยายามในการปฏบตงานเปนพเศษ 2.1.3 การกระตนเชาวนปญญา หมายถง ผบงคบบญชามกระบวนการกระตนใหผตามเหนแนวทางการปฏบตงานใหม ๆ แนวทางการแกปญหาทาใหผตามเกดความพงพอใจและมความตงใจปฏบตงาน

12

2.1.4 การคานงถงเอกบคคล หมายถง ผบงคบบญชามกระบวนการในการยอมรบความเปนบคคลของผตาม ในประเดนของความแตกตางของความเชอ คานยม และวฒนธรรม 2.2 ปจจยการบรหาร หมายถง พฤตกรรมของผบงคบบญชาในการบรหารจดการเพอทาใหองคการบรรลเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 2.2.1 การบรหารการเปลยนแปลง หมายถง ผบงคบบญชาปรบปรงวธการปฏบตงาน โครงสราง บทบาทของบคลากรในองคการ เพอใหองคการสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ 2.2.2 การมอบอานาจ หมายถง ผบงคบบญชามการเสรมสรางพลงอานาจใหแกผใตบงคบบญชาใหสามารถปฏบตงาน หรอตดสนใจไดดวยตนเอง เกดความรสกไววางใจ ยอมรบซงกนและกน นาไปสความรวมแรงรวมใจในการปฏบตงานเพอใหองคการบรรลเปาหมายทกาหนด 2.2.3 การจงใจบคลากร หมายถง ผบงคบบญชามกระบวนการในการสรางขวญ กาลงใจใหผใตบงคบบญชามความมงมน พงพอใจ และทมเทในการปฏบตงานนาไปสการปฏบตงานทมคณภาพ 2.2.4 การพฒนาบคลากร หมายถง ผบงคบบญชามกระบวนการสงเสรมใหบคลากรในองคการไดเกดการเรยนรอยางตอเนอง นาไปสการพฒนาตนเองใหมความสามารถในการปฏบตงานมากขน และสนบสนนบคลากรใหมความกาวหนาในสายอาชพ 2.3 ปจจยบรรยากาศองคการ หมายถง สภาพแวดลอมในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหงทมการรวมตวกนของกลมบคคลททางานหรอมกจกรรมรวมกน ภายในโรงเรยนเพอใหบรรลจดมงหมายเฉพาะอยางการบรรลจดมงหมายดงกลาวได จะตองมองคประกอบทมลกษณะชวยสงเสรมและสนบสนน ประกอบดวย 2.3.1 ความยดหยน หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกรสกมอสระในการปฏบตงานหรอการคดสรางสรรคนวตกรรมใหเกดขนโดยไมตองยดตดกบระเบยบแบบแผน 2.3.2 ความรสกรบผดชอบ หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมความรสกในการเอาใจใสตองานและมความสานกในภาระหนาททตนไดรบมอบหมายใหปฏบตจนสาเรจ มความมนใจในตนเองในการคดและแกปญหางานทปฏบตจนสาเรจเปนทเชอถอไดและไววางใจได 2.3.3 มาตรฐานการปฏบตงาน หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกรบรในหลกการทกาหนดขนเพอประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรอยางเปน

13

ระเบยบชดเจนเพอเปนหลกฐานททาใหเกดเปนมาตรฐานในการปรบปรงผลการปฏบตงานและเปนทเชอถอไดในหลกปฏบตตามประสทธผลของงาน 2.3.4 การใหรางวล หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกรบรเกยวกบการใหรางวลภายในสถานการณของการทางาน เมอปฏบตงานบรรลเปาหมายของการทางาน ตลอดจนความยตธรรมในการใหรางวลตอบแทน

2.3.5 ความชดเจน หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกรบรและเขาถงถงพนธกจ เปาหมายและคานยมขององคการ 2.3.6 ความผกพนตอทมงาน หมายถง สมาชกของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแสดงตอทมงานทตนปฏบตงานอย โดยยอมรบจดมงหมาย และวธการปฏบตของทมมความเตมใจทจะทางานเพอใหทมสามารถปฏบตงานจนบรรลเปาหมายทกาหนด 2.4 เทคโนโลย หมายถง พฤตกรรมของบคลากรในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ในการดาเนนการใด ๆ ทใชประโยชนจากเทคโนโลยเพอใหเกดการเรยนร 2.5 การจดการความร หมายถง วธการนาความร ความชานาญ ของบคลากรภายในองคการมาแบงปนเพอพฒนาความรความชานาญของบคลากรในหนวยงานเพอใหเกดประโยชนสงสดแกองคการ ซงมทงความรทเปนความรภายในตวบคคล (Tacit knowledge) และความรทชดแจง (Explicit knowledge) การจดการความรดงกลาวประกอบดวย 2.5.1 การแสวงหาความร หมายถง บคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมการสบเสาะ คนหาความรทมอยท งภายในและภายนอกองคการ 2.5.2 การสรางความร หมายถง บคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมการดาเนนการดวยวธการใด ๆ ททาใหเกดความรใหมๆขนมาทงทเหนชดแจงและความรทอยในตวบคคล 2.5.3 การจดเกบความร หมายถง บคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมการดาเนนการใด ๆ ทนาความรทไดมาไปจดเกบเพอใหเกดประโยชนตอบคคลและองคการ 2.5.4 การถายทอดและการใชประโยชนความร หมายถง กระบวนการทบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมการถายดอนความรแกบคคลอนและใชความรใหเกดประโยชนกบองคการ 2.6 การเรยนร หมายถง พฤตกรรมการศกษาหาความรและประสบการณซงมทงของบคลากร ระดบปจเจกบคคล ระดบกลม และระดบองคการ การศกษาหาความรอาจอยในรปแบบเชงปรบตว เชงคาดการณ และเชงปฏบต ความรอาจอยสวนทกษะในการแสวงหาความร ไดแก การคดเชงระบบ รปแบบการคด การมงสความเปนเลศ แบบชนาตนเอง และการเสวนา ประกอบดวย

14

2.6.1 ระดบการเรยนร หมายถง การทบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเกดการเรยนรตงแตระดบบคคล ระดบกลมหรอทม และระดบองคการ 2.6.2 ประเภทการเรยนร หมายถง ชนดของการเรยนรทบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเลอกทจะเรยนร เชน การเรยนรเชงปรบตว การเรยนรเชงคาดการณ และการเรยนรเชงปฏบตการ 2.6.3 ทกษะในการเรยนร หมายถง บคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมความชานาญทสรางขนไดเองจากการเรยนรของบคคล

บทท 2

แนวคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ

การวจยนศกษาความสมพนธระหวางปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และศกษาปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก โดยผวจยไดศกษาคนควาแนวคด ทฤษฎ และผลงานทเกยวของ โดยสรปสาระสาคญไวตามลาดบ ดงน

1. โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 1.1 ระบบการศกษาของกองทพบก

1.2 โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 1.3 อาจารยโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

2. องคการแหงการเรยนร 2.1 ความเปนมาขององคการแหงการเรยนร

2.2 ความหมายขององคการแหงการเรยนร 2.3 ลกษณะขององคการแหงการเรยนร 2.4 องคประกอบขององคการแหงการเรยนร

2.5 ปจจยสความสาเรจของการสรางองคการแหงการเรยนร 2.6 องคประกอบขององคการแหงการเรยนร

3. ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร 3.1 ปจจยภาวะผนา

3.2 ปจจยการบรหาร 3.3 ปจจยบรรยากาศองคการ 3.4 ปจจยเทคโนโลย 3.5 ปจจยการจดการความร 3.6 ปจจยการเรยนร

4. งานวจยทเกยวของ

16

1. โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

กองทพบกเปนหนวยงานทมภารกจหลกในการเตรยมกาลงทางบกและการปองกนประเทศ แตภายในกองทพบกมหนวยงานในการจดการศกษาเพอปอนบคลากรเขาสกองทพบกนนประกอบดวยการศกษาในขนเตรยมเพอเตรยมบคลากรใหตอบสนองตอภารกจทหลากหลายในกองทพบก และการศกษาในโรงเรยนเหลาสายวทยาการหรอขนเทคนคเฉพาะเหลา เพอพฒนาขดความสามารถของกาลงพลทบรรจเขารบราชการแลวใหสามารถปฏบตภารกจทางดานเทคนคเฉพาะของเหลาตางๆในกองทพบกได และการศกษาทางทหารระดบสงเพอเตรยมผบงคบบญชาและฝายอานวยการใหแกกองทพบกในอนาคต ซงมรายละเอยดดงน

1.1 ระบบการศกษาของกองทพบก แบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1.1.1 การศกษาขนเตรยม (Army Pre-Commissioned School) ไดแกการจดการศกษา

เพอผลตกาลงพลนายทหารสญญาบตรและนายทหารชนประทวน ซงกองทพรบมาจากบคคลพลเรอนใหมความรพนฐานตามทกองทพบกตองการในหลกสตรเพอผลตกาลงพล เพอบรรจเขาประจาการในกองทพบกซงสถาบนการศกษาทจดการศกษาในระดบนคอ 1) โรงเรยนดรยางคทหารบก ผลตนกเรยนดรยางคคณวฒ ปวช. (สาขาการดนตร)

2) โรงเรยนนายสบทหารบก ผลตนกเรยนนายสบ 3) วทยาลยพยาบาลกองทพบก ผลตนกเรยนพยาบาลคณวฒ และนกเรยน

ผชวยพยาบาลคณวฒ ปวช. 4) โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ผลตนกเรยนนายรอยคณวฒปรญญาตร 5) วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลาผลตนกเรยนแพทยคณวฒปรญญาตร 1.1.2 การศกษาในโรงเรยนเหลาสายวทยาการหรอขนเทคนคเฉพาะเหลา (Branch

Service School) ไดแกการจดการศกษาเพอพฒนาขดความสามารถของกาลงพลทบรรจเขารบราชการแลว ใหสามารถปฏบตภารกจทางดานเทคนคเฉพาะของเหลาตางๆในกองทพบกได โดยฝกอบรมเพอพฒนากาลงพลภายในกองทพบกใหสามารถปฏบตหนาทตามตาแหนงไดอยางมประสทธภาพ และโรงเรยนเหลาสายวทยาการ เหลานเปนสถาบนการศกษาในทางทหารไมมการแบงเปนระดบปรญญาแตเปนเพยงระดบใหวชาการขนสงขนไปตามลาดบขนตอนการบงคบบญชาเทานน เปนการใหการศกษาหลายสาขาผสมผสานกนในรปแบบตางๆ เพอฝกอบรมนายทหารใหมความร ความสามารถ มเทคนค ประสบการณ มระเบยบปฏบตการทดและรในขอเทจ สถาบนการศกษาทจดการศกษาในระดบนม 21 โรงเรยน ประกอบดวย

1. โรงเรยนทหารราบ 2. โรงเรยนทหารมา 3. โรงเรยนทหารปนใหญ 4. โรงเรยนทหารชาง

17

5. โรงเรยนทหารสอสาร 6. โรงเรยนทหารขนสง 7. โรงเรยนทหารสรรพาวธ 8. โรงเรยนทหารพลาธการ 9. โรงเรยนทหารสารวตร 10.โรงเรยนทหารการสตว 11.โรงเรยนเสนารกษ 12. โรงเรยนทหารสารบรรณ 13.โรงเรยนทหารการเงน 14. โรงเรยนทหารการขาว 15.โรงเรยนสงกาลงบารง 16. โรงเรยนสงครามพเศษ 17.โรงเรยนกาลงสารอง 18. โรงเรยนการบนทหารบก 19.โรงเรยนกจการพลเรอน 20. โรงเรยนดรยางคทหารบก 21.โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก

หลกสตรการศกษาทจดในขนเทคนคเฉพาะเหลาคอ หลกสตรบงคบตามแนวทางรบราชการ เพอพฒนาหรอเตรยมบคลากรขนสตาแหนงทสงขน การศกษาระดบนเปนการแยกจดการศกษาเฉพาะดานตามเทคนคของแตเหลา ผเขารบการศกษาทบรรจแลวจะมยศทางทหารตงแต สบตร – รอยเอกตามระดบของหลกสตร กาลงพลประจากานทงนายทหารสญญาบตรและนายประทวนทกนายในกองทพบก จะตองเขารบการศกษาอบรมในโรงเรยนเหลาสายวทยาการตามหลกเกณฑและลาดบความกาวหนาในการรบราชการ

จากลกษณะการแบงงานของกองทพบกตามความชานาญเฉพาะทาง ไดเกดเปนเหลาทหารบกในการปฏบตงานจานวน 16 เหลาคอ ทหารราบ ทหารมา ทหารปนใหญ ทหารชาง ทหารสอสาร ทหารขนสง ทหารพลาธการ ทหารสารวตร ทหารเสนารกษ ทหารสรรพาวธ ทหารการขาว ทหารการสตว ทหารการเงน ทหารแผนท ทหารสารบญ และทหารดรยางค ทาใหเกดลกษณะกลมงานในหนวยทหารบกทหลากหลายดงกลาว ภารกจทวไปของโรงเรยนเหลาสายวทยาการทกโรงเรยนจะมคลายกนคอ ใหการฝกอบรมพฒนากาลงพลของกองทพบก แตมความแตกตางในจดประสงคเฉพาะคอใหมความรความสามารถทจะกลบไปปฏบตงานในเทคนคเฉพาะเหลาของตนเองไดอยางมประสทธภาพ

ภารกจของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ทนอกจากจะทาหนาทในการพฒนาบคลากรประจาการแลว บางโรงเรยนยงทาหนาททงสองอยางคอพฒนาบคลากรและผลตบคลากรดวย โดยโรงเรยนททาหนาททงสองอยางจะรบนกเรยนนายสบของเหลาตนเองจากโรงเรยนนายสบทหารบกไปศกษาตอทโรงเรยนเหลาสายวทยาการของตนเองในหวง 6 เดอนสดทาย เพอสรางความคนเคยและเรยนรงานเฉพาะเหลากอนบรรจเขารบราชการ สวนโรงเรยนททาหนาทเดยวเฉพาะพฒนาบคลากรคอ โรงเรยนสารบรรณทหารบก โรงเรยนกจการพลเรอนทหารบก โรงเรยนทหารการขาว โรงเรยนสงกาลงบารงทหารบก โรงเรยนสงครามพเศษ โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก โรงเรยนกาลงสารองทหารบกและโรงเรยนการบนทหารบก

18

1.1.3 การศกษาทางทหารระดบสง (Military Advanced Institution) ไดแก การจดการศกษา เพอเตรยมบคลากรเขาปฏบตงานในตาแหนงผบรหารระดบสงและฝายเสนาธการของกองทพบก การจดการศกษาเปนลกษณะรวมการไมแยกเฉพาะเหลา สถาบนการศกษาทจดการศกษาในระดบนคอ โรงเรยนเสนาธการการทหารบก และวทยาลยการทพบก โดยหลกสตรการศกษาทรบผดชอบจดการศกษาโดยโรงเรยนเสนาธการการทหารบก คอ หลกสตรเสนาธการทหารบกและหลกสตรนายทหารบกอาวโส สวนวทยาลยการทพบกจดการศกษาในหลกสตรวทยาลยการทพบก โดยผเขารบการศกษาในหลกสตรทางทหารระดบสงจะมชนยศตงแต พนตร-พนเอก (ดเรก พรมบาง, 2543 : 35)

การศกษาทางทหารระดบสง ไมบงคบใหทกคนตองเขาศกษาแตกาหนดไวในคณสมบตเฉพาะตาแหนงบางตาแหนงวาผทจบการศกษาในหลกสตรทางทหารในระดบสงเทานนจงจะบรรลในตาแหนงเหลานนได 1.2 โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 1.2.1 โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกและหลกสตรการศกษา

กองทพบกมโรงเรยนเหลาสายวทยาการจานวน 21 แหงแตละแหงมการจดภายในทคลายคลงกน รวมท งมหลกสตรการฝกอบรมหลกทใกลเคยงกนคอหลกสตรนายสบขนตน หลกสตรนายสบอาวโส หลกสตรชนนายรอยนายพน สวนหลกสตรการฝกอบรมยอยๆ มหลากหลายแตกตางกน มทตงอยท งในกรงเทพฯและตางจงหวดดงรายละเอยดตอไปน

1) โรงเรยนทหารราบ เปนหนวยงานในสงกดของศนยการทหารราบ มผบญชาการศนยการทหารราบเปนผบงคบบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายธนะรชต อ.ปราณบร จ.ประจวบครขนธ การจดโรงเรยนทหารราบประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกประเมนผลและสถต และแผนกสนบสนน กองการศกษา (แผนกวชาทหารทวไป แผนกวชายทธวธ แผนกวชาอานวยการ แผนกวชาจโจมและสงทางอากาศ แผนกวชาสอสาร แผนกวชายานยนต แผนกวชาหลกยง แผนกวชาอาวธ) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษา ทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารราบ หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารราบ หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารราบ หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารราบ หลกสตรนายทหารเครองยงลกระเบด หลกสตรการรบแบบจโจม หลกสตรสงทางอากาศ หลกสตรนายทหารสอสาร หลกสตรพลแมนปน และหลกสตรนายสบยานยนต

2) โรงเรยนทหารมา เปนหนวยงานในสงกดของศนยการทหารมา มผบญชาการศนยการทหารมาเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายอดศร อ.เมอง จ.สระบร การจดโรงเรยนทหารมาประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกวชาทวไป แผนกวชายทธวธ แผนกวชาฝายอานวยการ แผนกวชาการรบพเศษ แผนกวชาศกษา แผนกวชาหลกยงและตรวจการณ แผนกวชาการขมา แผนกวชายานยนต และแผนกวชาอาวธ และกรมนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนาย

19

พนเหลาทหารมา หลกสตรช นนายรอยเหลาทหารมา หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารมา หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารมา หลกสตรนายสบยานยนต หลกสตรผเชยวชาญการใชรถถง หลกสตรนายสบยทธการและการขาว หลกสตรนายสบกาลงพลและสงกาลง หลกสตรซอมบารงยานยนตประจาหนวย หลกสตรการใชเครองยงลกระเบด และหลกสตรพลประจารถกและชางซอม

3) โรงเรยนทหารปนใหญ เปนหนวยงานในสงกดของศนยการทหารปนใหญ มผ บญชาการศนยการทหารปนใหญเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายพหลโยธน อ.เมอง จ.ลพบร การจดโรงเรยนทหารปนใหญประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพลและแผนสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาทหารทวไป แผนกวชายทธวธ แผนกวชาฝายอานวยการ แผนกวชาอาวธ แผนกวชาปนใหญปองกนภยทางอากาศ แผนกวชาหลกยง แผนกวชาคนหา เปาหมาย แผนกวชาชอสาร) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารปนใหญ หลกสตรชนนายรอนเหลาทหารปนใหญ หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารปนใหญ หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารปนใหญ หลกสตรหลกยงปนใหญ หลกสตรนายสบแผนท หลกสตรนายสบสอสาร และหลกสตรชางซอมยานยนตลอ

4) โรงเรยนทหารชาง เปนหนวยงานในสงกดของกรมการทหารชาง มเจากรมการทหารชางเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายภาณรงส อ.เมอง จ.ราชบร การจดโรงเรยนทหารชางประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพลแผนกสนบสนนการศกษา แผนกประเมนผล กองการศกษา (แผนกวชาทหารทวไป แผนกวชายทธวธ แผนก วชาการฝายอานวยการ แผนกวชาชางโยธา แผนรกวชาการคอมนาคม แผนกวชากอสรางและสาธารณปโภค แผนกวชาเครองมอชาง แผนกวชาเครองมอกล แผนกวชาสงครามทนระเบด) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารชาง หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารชาง หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารชาง หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารชาง หลกสตรสงครามทนระเบด หลกสตรนายสบสงกาลง หลกสตรพลขบรถยนตบรรทกเบา และหลกสตรชางซอมเครองมอการชาง

5) โรงเรยนทหารสอสาร เปนหนวยงานในสงกดกรมการทหารสอสาร มเจากรมการทหารสอสารเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทกรมทหารสอสาร ถ.พระราม 5 สะพานแดง เขตดสต กรงเทพฯ และ บางสวนอยทคายกาแพงเพชรอครโยธน อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร การจดโรงเรยนทหารสอสารประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกสถตและประเมนผล กองการศกษา (แผนกวชาทหาร แผนกวชาการฝายอานวยการ แผนกวชาทวไป แผนกวชาสงกาลง แผนกวชาสอสารประยกต แผนกวชาสอสารประเภทสาย แผนกวชาสงครามอเลกทรอนคส แผนกวชาสอสารประเภทวทยและอเลคโทรนคส และสวนวชาคอมพวเตอร) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารสอสาร หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารสอสาร หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารสอสาร หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารสอสาร หลกสตรชางอเลคโทรนคส

20

หลกสตรพนกงานวทยถายทอดและคลนพาห หลกสตรพนกงานวทยโทรเลข และหลกสตรชางบารงรกษาเครองวทยสนาม

6) โรงเรยนทหารขนสง เปนหนวยงานในสงกดกรมการทหารขนสง มเจากรมการทหารขนสงเปนผบ ญชาการโรงเรยน ต งอยท ถ.ทหาร แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต กรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารขนสงประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกประเมนผลและสถต แผนกสนบสนนการศกษา และแผนกธรการและกาลงพล กองการศกษา (แผนกวชาทหารและวชาทวไป แผนกวชาทหารขนสง และแผนกวชาการเคลอนยาย) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายทหารพนเหลาทหารขนสง หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารขนสง หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารขนสง หลกสตรชางยานยนตประจาหนวยและหลกสตรพลขบรถกงพวง

7) โรงเรยนทหารสรรพาวธ เปนหนวยงานในสงกดกรมสรรพาวธทหารบก มเจากรมสรรพาวธทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยท ถ.ทหาร แขวงถนนนครไชยศร เขตดสตกรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารสรรพาวธประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกสนบสนนการศกษาและแผนกประเมนผลและสถต กองการศกษา (แผนกวชาอาวธนาวธ แผนกวชาอาวธ แผนกวชากระสนและวตถระเบด แผนกวชาสงกาลงพลและบรการทหารสรรพาวธแผนกวชาอตสาหกรรมและบรหารโรงงานแผนกวชาการฝายอานวยการ แผนกวชาทหาร แผนกวชาควบคมการยง และแผนกวชาทวไป) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารสรรพาวธ หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารสรรพาวธ หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารสรรพาวธ หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารสรรพาวธ หลกสตรชางซอมยานยนตลอ หลกสตรชางซอมปนใหญรถถง หลกสตรชางซอมระบบเชอเพลงและไฟฟา หลกสตรสงกาลงทวไป หลกสตรชางซอมปนใหญสนาม หลกสตรชางซอมยานยนตสายพาน หลกสตรนายสบสงกาลงกระสน และหลกสตรนายทหารสงกาลงและซอมบารง

8) โรงเรยนทหารพลาธการ เปนหนวยงานในสงกดกรมพลาธการทหารบก มเจากรมพลาธการทหารบกเปนผบ ญชาการโรงเรยน ต งอยทกรมพลาธการทหารบก เกยกกาย บางซอ กรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารพลาธการประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกประเมนผลและสถต กองการศกษา (แผนกวชาการสงกาลงและซอมบารง แผนกวชาการอาหาร แผนกวชาการน ามนแผนกวชาทหารและวชาทวไป แผนกวชาการสงกาลงทางอากาศ และแผนกโรงฝกงาน)และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารพลาธการ หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารพลาธการ หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารพลาธการ หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารพลาธการ และหลกสตรนายทหารจดหา

9) โรงเรยนทหารสารวตร เปนหนวยงานในสงกดกรมสารวตรทหารบกมเจากรมสารวตรทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทกรมสารวตรทหารบก ถ.โยธ พญาไท กรงเทพฯ

21

การจดโรงเรยนทหารสารวตรทหารบกประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกประเมนผลและสถตและแผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาทหารสารวตร แผนกวชายทธวธและฝายอานวยการ แผนกวชาฝายการสารวตร แผนกวชาสบสวนสอบสวน แผนนกวชาทวไป แผนกวชายานยนต แผนกวชาสอสาร) และ กองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารสารวตร หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารสารวตร หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารสารวตร หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารสารวตร หลกสตรพลสารวตร และหลกสตรการตอสปองกนตว

10) โรงเรยนทหารการสตว เปนหนวยงานในสงกดกรมการสตวทหารบก มเจากรมการสตวทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทกรมการสตวทหารบก อ.เมอง จ.นครปฐม การจดโรงเรยนทหารการสตวประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาทหารและวชาทวไปแผนกวชาการเกษตร แผนกวชาสตวแพทย) และ กองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารการสตว หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารการสตว หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารการสตว หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารการสตว หลกสตรนายสบสตวบาล หลกสตรนายสบสงกาลงสายการสตว และหลกสตรนายสบชางเกอกสตว

11) โรงเรยนเสนารกษ เปนหนวยงานในสงกดกรมแพทยทหารบก มเจากรมแพทยทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทกรมแพทยทหารบก ถ.โยธ พญาไท กรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารเสนารกษประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพลแผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาฝายอานวยการแผนกวชาการเสนารกษ แผนกวชาการแพทย แผนกวชาทวไป แผนกวชาทหาร หลกสตรนายสบสงกาลงสายแพทย และหลกสตรนายสบเวชกรรมปองกน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรชนนายพนเหลาแพทย หลกสตรชนนายรอยเหลาแพทย หลกสตรนายสบอาวโสเหลาแพทย หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารแพทย หลกสตรนายสบสงกาลงสายแพทย และหลกสตรนายสบเวชกรรมปองกน

12) โรงเรยนทหารสารบรรณ เปนหนวยงานในสงกดกรมสารบรรณทหารบกมเจากรมสารบรรณทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยในกรมยทธศกษาทหารบก ถนนเทอดดาร เขตดสตกรงเทพฯ การจดโรงเรยนสารบรรณประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาทหารและวชาทวไป แผนกวชาสารบรรณ แผนกวชาระเบยบแบบธรรมเนยม และ แผนกวชาการกาลงพล)หลกสตรการศกษาทสาคญ คอ หลกสตรชนนายพนเหลาทหารสารบรรณ หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารสารบรรณ หลกสตรนายสบอาวโสทหารสารบรรณ หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารสารบรรณ และหลกสตรนายทหารธรการและกาลงพล

22

13) โรงเรยนทหารการเงน เปนหนวยงานในสงกดกรมการเงนทหารบก มเจากรมการเงนทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยในกรมยทธศกษาทหารบก ถนนเทอดดาร เขตดสต กรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารการเงนประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาธนาธการกจ แผนกวชาการบญช แผนกวชาการปลดบญช แผนกวชาทหารและวชาทวไป) และกองพนนกเรยนหลกสตรการศกษาทสาคญ คอ หลกสตรนายพนเหลาทหารการเงน หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารการเงน หลกสตรนายทหารปลดบญช และหลกสตรเสมยนงบประมาณ

14) โรงเรยนทหารการขาว เปนหนวยงานในสงกดกรมขาวทหารบก มเจากรมขาวทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยท ถ.พระอาทตย เขตพระนคร กรงเทพฯ การจดโรงเรยนทหารการขาว ประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพลแผนกสถตและประเมนผล แผนกการศกษาและวจย กองการศกษา (แผนกวชาขาวกรองการรบ แผนกวชาตอตานขาวกรองและการรกษาความปลอดภย แผนกวชาขาวกรองทางยทธศาสตร แผนกวชาขาวลบและการรบนอกแบบ แผนกวชาขาวกรองทางเทคนค แผนกวชาขาวกรองฝายอากาศ และแผนกวชาทหารและวชาทวไป) แผนกบรหาร และ แผนกอปกรณ หลกสตรการศกษาทสาคญคอหลกสตรชนนายพนเหลาทหารการขาว หลกสตรชนนายรอยเหลาทหารการขาว หลกสตรนายสบอาวโสเหลาทหารการขาว หลกสตรนายสบชนตนเหลาทหารการขาว หลกสตรรวบรวมพเศษ หลกสตรการอบรมผชวยทตทหารบก หลกสตรฝกอบรมเสมยนสานกงานผชวยทต และหลกสตรนายทหารฝายการขาวของกรมและกองพนนกเรยน

15) โรงเรยนสงกาลงบารง เปนหนวยงานในสงกดกรมสงกาลงบารงทหารบก มเจากรมสงกาลงบารงทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยในกรมยทธศกษาทหารบก ถนนเทอดดาร เขตดสต กรงเทพฯ การจดโรงเรยนสงกาลงบารง ประกอบดวย แผนกสารบรรณ แผนกบรหาร แผนกอปกรณการศกษา และกองแผนการศกษาและวจย กองการศกษา (แผนกวชาจดงานสงกาลงบารง แผนกวชาฝายอานวยการชวยรบ และแผนกวชาบรการเทคนค) หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรนายทหารฝายการสงกาลงบารง หลกสตรการจดการสงกาลงบารง หลกสตรพฒนาสมพนธการบรหารงานสงกาลงบารงและการอตสาหกรรมปองกนประเทศ

16) โรงเรยนสงครามพเศษ เปนหนวยงานในสงกดศนยสงครามพเศษ หนวยบญชาการสงครามพเศษ มผบญชาการศนยสงครามพเศษเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายเอราวณ อ.เมอง จ.ลพบร การจดโรงเรยนสงครามพเศษ ประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพลแผนกสถตและประเมนผล และแผนกสนบสนนการศกษา กองการศกษา (แผนกวชาทวไป แผนกวชาสงครามนอกแบบ แผนกวชาสงทางอากาศ แผนกวชากจการพลเรอน แผนกวชาการปองกนและปราบปรามการกอความไมสงบ และแผนกวชาจโจม) และกองพนนกเรยน หลกสตร

23

การศกษาทสาคญ คอ หลกสตรรบพเศษ หลกสตรการแทรกซมเบองสงทางยทธวธ หลกสตรสงทางอากาศ หลกสตรปฏบตการพเศษ และหลกสตรการปฏบตการจตวทยา

17) โรงเรยนกาลงสารอง เปนหนวยงานในสงกดหนวยบญชาการกาลงสารองทหารบก มผบญชาการหนวยบญชาการกาลงสารองเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยทคายธนะรชต อาเภอ ปราณบร จงหวดประจวบครขนธ การจดโรงเรยนกาลงสารอง ประกอบดวย กองยทธการและการขาว แผนกเตรยมการแผนกประเมนผลและสถต กองบรหาร หนวยตรวจโรค กองการศกษา (แผนกวชาหลกยง แผนกวชาอาวธแผนกวชารบพเศษ แผนกวชาอาวธรถถงและยานยนต แผนกวชาสอสาร แผนกวชาอาวธปนใหญปองกนภยทางอากาศ แผนกวชาคนหาเปาหมาย แผนกวชายทธวธทหารราบ แผนกวชายทธวธทหารมา แผนกวชายทธวธทหารปนใหญ แผนกวชาทหารชาง แผนกวชาฝายอานวยการ แผนกวชาการกาลงสารอง แผนกวชาทวไป แผนกวชาการทะเบยนพล แผนกวชาการสสดและแผนกวชาการเรยกและสสด) และกองพนนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรนายทหารสสดชนสง หลกสตรนายสบสสดอาวโสหลกสตรนายทหารสสดชนตน หลกสตรการระดมสรรพกาลง หลกสตรผบงคบกองรอยอาสารกษาดนแดนและหลกสตรผบงคบหมวดอาสารกษาดนแดน

18) โรงเรยนการบนทหารบก เปนหนวยงานสงกดกรมการบนทหารบกมผบญชาการศนยการบนทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยนตงอยทคายสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน อาเภอเมอง จงหวดลพบร การจดโรงเรยนการบนทหารบกประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา กองการฝก กองบรการและซอมบารงอากาศยาน กองการศกษา (แผนกวชาการบน แผนกวชาสอสารการบน แผนกวชาซอมบารง แผนกวชาการบนแผนกวชายทธวธ แผนกวชาอาวธ แผนกฝกอากาศยานปกหมน แผนกฝกอากาศยานปกตดลาตว และแผนกฝกอากาศยานลาลอง) หลกสตรการศกษาทสาคญ คอ หลกสตรครการบนทหารบก หลกสตรศษยการบน ชนประถม หลกสตรศษยการบนชนมธยม หลกสตรนายทหารนรภยการบน หลกสตรการบนโดยอาศยลกษณะ ภมประเทศ หลกสตรการบนดวยเครองวดประกอบการบน หลกสตรชางอากาศยานทหารบก หลกสตรชางตรวจสอบสภาพทางเทคนคและกากบดแลการซอมบารงอากาศยาน

19) โรงเรยนกจการพลเรยน เปนหนวยงานในสงกดของกรมกจการพลเรอนทหารบก มเจากรมกจการพลเรอนทหารบกเปนผบญชาการโรงเรยน ตงอยในกรมยทธศกษาทหารบก ถนนเทอดดาร เขตดสต กรงเทพมหานคร การจดโรงเรยนกจการพลเรอนทหารบกประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกธรการและกาลงพล แผนกสถตและประเมนผล แผนกสนบสนนการศกษา แผนกกองการศกษา (แผนกวชาปฏบตการจตวทยา แผนกวชากจการพลเรอน แผนกวชาการเมองการปกครอง แผนกวชาการประชาสมพนธ แผนกวชาอานวยการและวชาทวไป หลกสตรการศกษาทสาคญคอ

24

หลกสตรนายทหารกจการพลเรอน หลกสตรนายทหาร ปฏบตการจตวทยา หลกสตรนายทหารประชาสมพนธ และหลกสตรพฒนาสมพนธระดบผบรหาร

20) โรงเรยนดรยางคทหารบก เปนหนวยงานในสงกดกองดรยางคทหารบก กรมสวสดการทหารบก มผบงคบการกองดรยางคทหารบกเปนผบงคบบญชาโรงเรยน ตงอยท ถนนวภาวดรงสต กรงเทพมหานคร การจดโรงเรยนดรยางคทหารบก ประกอบดวย แผนกเตรยมการ แผนกสถตและประเมนผล แผนกการศกษา (หมวดวชาการดนตร หมวดวชาการทหาร และหมวดวชาสามญ) และ กองรอยนกเรยน หลกสตรการศกษาทสาคญคอ หลกสตรนกเรยนดรยางคทหารบก และหลกสตรชนนายรอยเหลาทหารดรยางค

21) โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก เปนหนวยงานในสงกดกรมวทยาศาสตรทหารบกมเจากรมวทยาศาสตรทหารบกเปนผบงคบบญชาการโรงเรยน ตงอยทกรมวทยาศาสตรทหารบก ถนนพหลโยธนบางเขน กรงเทพมหานคร การจดโรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก ประกอบดวย แผนกเตรยมการและแผนกธรการกองการศกษา (แผนกวชาทหารและวชาทวไป แผนกวชาเคม ชวะ แผนกวชารงสและนวเคลยร และแผนกยทโธปกรณและสงกาลง) หลกสตรการศกษาทสาคญ คอ หลกสตรการปองกนนวเคลยร เคม ชวะ หลกสตรนายสบนวเคลยรเคม ชวะ และหลกสตรนายสบสงกาลงและซอมบารงสงอปกรณสายวทยาศาสตร

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 21 โรงเรยน บางโรงเรยนมหนาทใหการศกษาในลกษณะของท งการผลตและการพฒนาบคลากร สวนบางโรงเรยนมหนาทเฉพาะการพฒนาบคลากรของกองทพทบรรจเขาประจาการแลวตงแตในระดบชนยศ สบตร-รอยเอก โดยโรงเรยนทผลตกาลงพลจะทาการผลตบคลากรในระดบตากวาชนสญญาบตร สวนการฝกอบรบจะจดการฝกอบรมในหลกสตรทสาคญคลาย ๆ กนคอหลกสตรนายสบช นตน หลกสตรนายสบอาวโส หลกสตรชนนายรอยและหลกสตรชนนายพน แตอยางไรกตามโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกยงมหลกสตรฝกอบรบเฉพาะทางอน ๆ อกมากมายเพอตอบสนองภารกจตางๆของกองทพบก และโรงเรยนเหลาสายวทยาการอยภายใตการควบคมบงคบบญชาของหนวยหรอเหลาทหารซงมภารกจทตรงกบคณลกษณะของโรงเรยนนนๆโดยมผบงคบหนวยหรอเหลาทหารทาหนาทผบญชาการโรงเรยนดวยอกตาแหนง

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหงกจะมบรบทการจดการศกษาทแตกตางกน การสรางการเปนองคการเรยนรจงมปจจยหลายปจจยเขามาเกยวของ การศกษาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกครงนจะนาไปสองคความรทชดเจน เพอใหโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกแตละแหงนาไปประยกตใชในการสรางการเปนองคการแหงการเรยนรในบรบทของตนเอง

25

1.3 อาจารยโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก อาจารยโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบก เปนนายทหารชนสญญาบตรซงมแหลงทมา

และพนฐานการศกษาหลากหลาย โดยมทงทไดรบการบรรจเปนอาจารยตงแตเรมรบราชการ และปรบยายนายทหารจากหนวยตางๆของกองทพบกเขาไปปฏบตหนาทอาจารยตามตาแหนงทวางในโรงเรยน โดยการศกษาครงน แบงกาเนดหรอแหลงทมาของนายทหารสญญาบตรทปฏบตหนาทอาจารยออกเปน 5 แหลงดงน

1. โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา (รร.จปร.) คอ กลมอาจารยทเปนนายทหารหลกซงจบการศกษามาจากโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา แลวไดรบการบรรจไปปฏบตงานในหนวยทหารตางๆและภายหลงไดรบการปรบยายมาปฏบตหนาทอาจารย

2. นายรอยพเศษ คอ นกเรยนนายรอยทกองทพบกรบสมครจากบคคลพลเรอนซงจบการศกษาในระดบอนปรญญาขนไป มาเขารบการศกษาในหลกสตรนายรอยพเศษในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาเฉพาะในวชาทหารเปนเวลา 1 ป แลวบรรจเขารบราชการเปนนายทหารชนสญญาบตร โดยดาเนนการระหวาง ป 2511-2516 (จานวน 8 รน)

3. มหาวทยาลย คอ กลมอาจารยทเปนพลเรอซงจบการศกษาในระดบปรญญาจากสถาบนอดมศกษาพลเรอนตางๆภายนอกกองทพบก แลวไดรบการบรรจเขามาเปนนายทหารสญญาบตรในกองทพบก ทงในตาแหนงอาจารยโดยตรงหรอบรรจในตาแหนงอนแลวปรบยายมาเปนอาจารยในภายหลง

4. เลอนฐานะจากนายทหารประทวน คอ กลมอาจารยซงไดรบการเลอนฐานะขนมาจากนายทหารชนประทวน ดวยการสอบเลอนชนประจาปตามคณสมบตทกองทพบกกาหนด ซงอาจารยกลมนสวนมากจะจบการศกษามาจากโรงเรยนนายสบทหารบก

5. อนๆ หมายถง อาจารยซงมทมาจากแหลงอนๆนอกเหนอจากทกลาวมาแลว เชน นกเรยนพยาบาลของกองทพบกรวมทงการบรรจนายทหารชนประทวนทมคณวฒปรญญาตรขนเปนนายทหารสญญาบตรโดยการสอบแขงขนภายในกองทพบก

สาหรบโครงสรางโดยรวมของระบบการศกษาของกองทพบก และการเชอมตอการศกษาทางทหารกบกองบญชาการทหารสงสด สามารถสรปไดตามภาพประกอบท 2 ดงน

26

เฉพาะผทผานการคดเลอกเขาเรยน เฉพาะผทผานการ คดเลอกไดเขาเรยน ทหารอาชพทกคนตองเขาเรยน ภาพประกอบท 2 โครงสรางระบบการศกษาของกองทพบก ทมา : พร ภเศก. (2546). วฒนธรรมองคการและปจจยบางประการทสงผลตอประสทธผลโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก. หนา 25.

กองบญชาการทหารสงสด - วทยาลยปองกนราชอาณาจกร - โรงเรยนเสนาธการทหาร - สถาบนจตวทยาความมนคง (ระดบชนยศ พนเอก)

บคลากรอน - หนวยงานพลเรอน - กองทพเรอ - กองทพอากาศ

การศกษาทางทหารระดบสง - วทยาลยการทพบก - โรงเรยนเสนาธการทหารบก (ชนยศ พนตร – พนเอก)

การศกษาทางเทคนคเฉพาะเหลา (เหลาสายวทยาการ) 21 โรงเรยน (ระดบชนยศ สบตร - รอยเอก)

การปฐมนเทศ

การศกษาขนเตรยม (กอนเขารบราชการ)

พลเรอน

27

2. องคการแหงการเรยนร

2.1 ความเปนมาขององคการแหงการเรยนร Argyris & Schon (1978) เปนผรเรมแนวคดองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) Argyris เปนศาสตราจารยดานจตวทยาของมหาวทยาลย Harvard สวน Schon เปนศาสตราจารยดานปรชญาแหง Massachusetts Institute of Technology (MIT) ทงสองทานไดรวมกนเขยนหนงสอเรอง Organizational Learning : A Theory of Action Perspective ขนในป ค.ศ.1978 ซงถอกนวาเปนตาราเลมแรกขององคการแหงการเรยนร หนงสอเรอง Organizational Learning – OL นกลาวถงการเรยนรทงหลายทเกดขนในองคการ Argyris สนใจศกษาดานการเรยนรของบคคลในองคการมาเปนเวลานานกวา 40 ป แตเนองจากงานเขยนของเขาคอนขางเปนวชาการทอานและเขาใจยาก จงไมคอยเปนทนยมแพรหลายนก สวนคาวาองคการแหงการเรยนรไดใชเปนครงแรกในหนงสอท Hayes เปนบรรณาธการและเผยแพรอยในอเมรกาและในหนงสอท Pedler เปนบรรณาธการ เผยแพรในองกฤษเมอป ค.ศ.1988 ตอมาในป ค.ศ.1990 Senge (1990) ศาสตราจารยของ Massachusetts Institute of Technology (MIT) ไดเขยนผลงานคอ หนงสอ The Fifth Discipline : The Art and Practice of the Learning Organization โดยใชคาวา Learning Organization แทนคาวา Organizational Learning หนงสอเลมนไดสรางความเขาใจในเรององคการแหงการเรยนรเปนอยางมากจนเปนทนยมและแพรหลายอยางกวางขวาง Senge ไดจดตงศนยศกษาองคการแหงการเรยนรขนท Sloan of Management MIT. และไดจดการประชมปฏบตการ (workshop) ใหแกบรษทและองคการชนนาตางๆ ในป ค.ศ.1994 Senge (1994) ไดออกหนงสอเชงปฏบตการเลมหนงชอ The Fifth Discipline Fieldbook : Strategies and Tools for Building a Learning Organization เพอใหขอแนะนาและสนบสนนแนวปฏบตตางๆ ทสงเสรมใหเกดการเรยนรรปแบบตางๆ ในองคการ และ ในปจจบนมหนงสอเกยวกบองคการแหงการเรยนร (learning organization) มากกวา 170 เลม และยงมงานวจย บทความเกยวกบองคการแหงการเรยนรอกมากมาย ซงแสดงใหเหนถงความสนใจทมตอแนวคดองคการแหงการเรยนรมแนวโนมสงขนตามลาดบ

2.2 ความหมายขององคการแหงการเรยนร มนกคดนกทฤษฎหลายทานไดใหคานยามขององคการแหงการเรยนรในแงมมทหลากหลาย มนกวชาการตางประเทศใหความหมายขององคการแหงการเรยนร เชน Senge (1990:15 ) ใหคานยามองคการแหงการเรยนร (learning organization) วาหมายถงองคการทบคลากรสามารถขยายขดความสามารถในการสรางสรรคผลงานตามทปรารถนาไดอยางตอเนอง เปนองคการทสงเสรมใหบคลากรมรปแบบความคดสรางสรรค เปนองคการทเตมเปยมไปดวยแรงบนดาลใจ และเปนองคการทบคลากรเรยนรวธการเรยนรรวมกนอยางไมมวนสนสด สอดคลองกบ Kim (1993 : 9) นยามองคการแหงการเรยนรวาเปนองคการทเพมพนความสามารถ

28

ของตนเองเพอใหบงเกดการกระทาทมประสทธผล สวน Pedler, Burgoyne, and Boydell (1991 : 1-2) ใหความหมายองคการแหงการเรยนรวาเปนองคการทอานวยความสะดวกในการเรยนรแกสมาชกทกคน ซงสมาชกในทนหมายถงพนกงาน ลกคา เจาของ ผผลตวตถดบ ชมชนเพอนบาน และแมแตคแขงขนในบางกรณ และเปนองคการทปฏรป (transformation) ตนเองอยางตอเนอง โดยตองสรางบรรยากาศในการเรยนรทดและกระตนทกคนใหเรยนร รวมทงยงตองสรางและคานงถงความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของพนกงานดวย ซงสอดคลองกบคานยามของ Kramlinger (1992 : 47) วา องคการแหงการเรยนรเปนองคการทประกอบดวยโครงสรางของปจเจกบคคลทซงสมาชกทกระดบสามารถเรยนรไดอยางรวดเรวและสามารถสรางสรรคสงตางๆ อนจะนาไปสการเปนอยทดและสอดคลองกบพนธกจขององคการ Garvin (1993 : 80) ซงกลาววาองคการแหงการเรยนรวา เปนองคการทมทกษะในการสราง การไดมาและความสามารถในการถายโอนความร โดยสามารถทจะนาเอาความรตางๆ ไปประยกตใชเพอทาการปรบเปลยนพฤตกรรม และ Marquardt (1996 : 19) นยามองคการแหงการเรยนรวาเปนองคการทตองเรยนรอยางเปยมดวยพลงและรวมกน อกทงเปนองคการทมการถายทอดความรโดยการเกบรวบรวม การจดการ และการใชความรเพอความสาเรจขององคการ สวน Jeong (2004:13) ใหนยามองคการแหงการเรยนร (learning organization) วา องคการแหงการเรยนรเปนองคการทสามารถปรบปรงและเปลยนแปลงความรขององคการ (organizational knowledge) หรอความรความเขาใจขององคการ (organizational cognition) และพฤตกรรมขององคการ (organizational behavior) ใหเปนไปในทางทดขน โดยทการปรบปรงและเปลยนแปลงดงกลาวน นเกดขนดวยการใชกระบวนการการเรยนรขององคการ (organizational learning) สาหรบในทศนะของนกวชาการไทยไดใหความหมายองคการแหงการเรยนรไวหลากหลาย เชน วรารตน เขยวไพร (2542: 42) กลาววา องคการแหงการเรยนรหมายถง องคการทมรปแบบของการบรหารงานทเนนการพฒนาภาวะผนาในองคการควบคกบการเรยนรรวมกน กอใหเกดการถายทอดแลกเปลยนองคความร ประสบการณ ทกษะระหวางกนและกน เพอนามาใชในการปฏบตงานใหไดอยางดเลศเหนอกวาคแขงขน และมระดบการพฒนาดานความสามารถขององคการเปนไปอยางรวดเรว สอดคลองกบ พจน สะเพยรชย (2546 : 10) ซงกลาววา องคการแหงการเรยนรเปนองคการททกคนจะตองเรยนรรวมกนและเรยนรอยางมพลงแลวปรบเปลยนตวเองอยางตอเนองในการพฒนาใหดขนเกยวกบการแสวงหาความร การจดการกบความร และการใชความรเพอความสาเรจขององคการ และองคการนนจะตองสรางพลงใหกบบคลากรทงภายในและภายนอกองคการ หรอบรษทใหเรยนรขณะทางาน คอเรยนรไปดวยทางานไปดวย เรยนรเพอการพฒนาการทางาน ใชเทคโนโลยเพอกอใหเกดการเรยนรและผลตผลงานใหสงสดดวย และสมชย วงษนายะ (2548 : 10) สรปวา องคการแหงการเรยนร หมายถง องคการทเปดโอกาสใหบคคลหรอกลมบคคลในองคการไดเพมพนความร ความสามารถเพอการปรบเปลยนตนเอง โดยกระบวนการ

29

เรยนรเปนไปอยางตอเนอง ดวยการอาศยปจจยตางๆ ทงภายในและภายนอกองคการ รวมทงไดแสดงความสามารถของตนเองอยางเตมทและอยางตอเนอง เพอรวมกนสรางผลลพธทองคการตองการ สวนวโรจน สารรตนะ (2544 : 11) กลาววา องคการแหงการเรยนร หมายถง องคการทสมาชกในองคการมความตนตวและมแรงบนดาลใจทจะพฒนาศกยภาพของตนเองอยางตอเนอง มความคดรเรมทจะสรางสรรคสงแปลกๆ ใหมๆ ใหเกดขนกบองคการ มความสมพนธเพอการเรยนรรวมกนระหวางสมาชกตวองคการเอง โดยภาพรวมเปนองคการทมงแสวงหาความเปนไปไดและโอกาสเพอการพฒนา สอดคลองกบ วจารณ พานช (2548) นยามองคการแหงการเรยนรวา เปนองคการทสามารถทาการสอสารเชอมโยงทงทางดานเศรษฐกจและสงคมรวมกน ทาใหบคคลและองคการมการแลกเปลยนขอมลขาวสาร และประสานเชอมโยงกนในลกษณะเครอขายการทางานรวมกน (organizational network) หรอทเรยกวา องคการเคออรดก (chaordic organization) ซงมลกษณะการทางานคลายสงมชวต มระบบการทางานทมความสลบซบซอน แตกมระเบยบแบบแผนในการทางาน การพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรนน Hannah & Lester (2009 : 34) ระบวาตองมการพฒนาใน 3 ระดบ คอ 1) การ พฒนาระดบบคคลใหเปนผทพรอมจะเรยนร และสนบสนนใหบคลากรไดเขามามสวนในการเรยนร เพอพฒนาประสบการณ 2) การพฒนาระดบกลางโดยการสงเสรมและอานวยการใหเกดศนยกลางการเรยนรทเปนเครอขายในองคการ และ 3) การสรางระบบเพอใหเกดการเขาถงและนาความรไปใช ดงนนองคการทตองการเปนองคการแหงการเรยนรจงควรมการพฒนาใหเกดการเรยนรทง 3 ระดบ จากความหมายขององคการแหงการเรยนรในมมมองของนกวชาการตางประเทศและนกวชาการชาวไทย ผวจยสามารถสรปความหมายขององคการแหงการเรยนร หมายถง องคการทมบคลากรทมความมงมนในการทจะพฒนาตนเอง และเพมขดความสามารถของตนผานกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง โดยองคการมกระบวนการในการสนบสนน ดาเนนการ หรอสงเสรมใหบคคล ทมงานหรอกลมในองคการไดรบโอกาสในการเพมพนความร ความสามารถ เกดการปรบเปลยนพฤตกรรมตนเอง และสามารถนาความรทไดมาพฒนาองคการไปสเปาหมายทกาหนด เพอใหองคการมคณภาพและไดเปรยบทางการแขงขนภายใตสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา โดยหลกการสาคญของการเปนองคการแหงการเรยนรคอการใชการเรยนร (learning) เปนเครองมอสาคญเพอกาวไปสความสาเรจขององคการ โดยทาทกวถทางเพอสงเสรมใหเกดการเรยนรในทกระดบขององคการ ตงแตระดบปจเจกบคคล ระดบกลมและระดบองคการ เพราะการเรยนรเปนเครองมอทรงพลงทถกนามาใชในการเผชญหนากบการทาทายของปญหาตาง ๆ ในองคการไดอยางมประสทธภาพ ทาใหองคการกาวเดนไปสความสาเรจอยางมนคงและยงยน

30

2.3 ความแตกตางระหวางองคการแบบเกา และองคการแหงการเรยนร นสดารก เวชยานนท (2541 : 8-10) ระบถงความแตกตางระหวางองคการแบบเกาและองคการแหงการเรยนรมอย 7 ประการ คอ

1. องคการตามแนวเดมมงเนนในเรองผลผลตขณะทองคการแหงการเรยนรเนนการเรยนร 2. องคการแบบเดมมองวาคนตองมทกษะความรเพอนามาใชทางานในองคการ แต

องคการแหงการเรยนรนนองคการตองเปนสถานททคนสามารถเพมและพฒนาทกษะความร เพอสามารถทางานในปจจบนและเตรยมพรอมสาหรบงานทจะเปลยนแปลงในอนาคต

3. องคการแบบเดมมสภาพแวดลอมทคงท มภาระหนาททกาหนดไวอยางชดเจน การ พฒนาคนในองคการจะเนนความชานาญเฉพาะอยาง (Specialization) โดยการแบงแยกงานกนทาตามความถนด สวนองคการแหงการเรยนรมงเนนใหทกคนมการเรยนรและมการคดอยางเปนระบบ เปนกระบวนการโดยการศกษาหาความสมพนธของสงตาง ๆ ทเกดขน สามารถทาความเขาใจในปรากฏการณตาง ๆ ทงสวนยอยและสวนรวม

4. องคการแบบเดมใชการฝกอบรมเปนเครองมอในการพฒนาใหเกดความชานาญขนใน ตวพนกงาน โดยเฉพาะทางดานเทคนค วธการผลต องคการจะเปนผรบผดชอบในการกาหนดแนวทางพฒนาบคลากรเพอใหสอดคลองกบงานทปฏบตมากทสด สวนองคการแหงการเรยนรกอนอนจะมงใหพนกงานไดมโอกาสรจกตนเอง วเคราะหจดออน จดแขงของตนเองกอนทจะใหพนกงานไดมสวนรวมในการพฒนาและกาหนดเปาหมายในอาชพของตน

5. องคการแบบเดมมองวาแรงงานจดเปนปจจยการผลตอยางหนงทไดรบคาตอบแทน ตามผลงานททา พนกงานมหนาททางานตามหนาททไดรบมอบหมายใหเกดผลผลตสงสด แตองคการแหงการเรยนรจะมองวาพนกงานจาเปนตองเรยนรตลอดเวลา เพราะเทคโนโลยและความรตาง ๆ เปลยนไปอยางรวดเรว ถาองคการตองกาหนดวาพนกงานควรทาสงนนสงน โดยทพนกงานไมสามารถสรางกระบวนการเรยนรของตนเองไดแลว องคการจะสญเสยความสามารถในการแขงขนเพราะฐานขอมลตาง ๆ ไดเปลยนจากฐานทเปนตวงาน (job –based) มาเปนฐานทเนนความร (knowledge –based)

6. แนวคดเดมผบรหารถกมองวาเปนผบงคบบญชาคอยควบคมการทางานของลกนอง แต แนวคดการการเปนองคการแหงการเรยนรจะกาหนดใหผบรหารหรอหวหนางานทาหนาทในการสอนหรอแนะนาใหคาปรกษาแกลกนองเปนหนาทหลก ชวยจดกจกรรมและสรางบรรยากาศแหงการเรยนร

7. องคการแหงการเรยนรตองสรางบรรยากาศเพอใหพนกงานสามารถทจะเรยนรไดอยาง อสระ หนาทในการสรางนวตกรรมไมใชจากดแตเพยงฝายวจยและพฒนาเทานน แตพนกงานทกคนมบทบาททจะเรยนรจากหนวยอน ๆ ตดตอผานชองทางการสอสารและเทคโนโลยโดยมการ

31

แลกเปลยนขาวสารระหวางกน องคการแหงการเรยนรจะมการใชเทคโนโลยสรางฐานขอมล สรางสถานการณจาลองเพอใหการพฒนาคนเปนไปอยางรวดเรว นาสนใจ และประยกตใชไดในองคการ องคการทจะพฒนาเปนองคการแหงการเรยนรจะตองมการปรบเปลยนบรบท วฒนธรรมองคการ และสรางบรรยากาศแหงการเรยนรขนในองคการ มกลยทธการสรางกระบวนการเรยนรใหกบพนกงานทกคนในองคการ เนองจากกระบวนการเรยนรเปนเครองมอในการหาคาตอบใหกบบคคล การเรยนรจะชวยใหบคคลสามารถแกปญหาใหตนเองได ปรบตวเมอเกดการเปลยนแปลง เปนการเรยนรเพอแสวงหาวธหาความรใหม โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเมอตองการสรางการเปนองคการแหงการเรยนร กตองเรมตนในการพฒนาบคลากรโดยเฉพาะครผสอน อาจารยใหเปนบคคลรอบร มแบบแผนความคด มวสยทศนรวม มการเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางเปนระบบ เพอนาไปสการพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกในการเปนองคการแหงการเรยนร

2.4 ลกษณะขององคการแหงการเรยนร เจษฎา นกนอย และคณะ (2552 : 9-12) ระบวาองคการแหงการเรยนรจะมลกษณะทแตกตางจากองคการโดยทวไป เพราะองคการแหงการเรยนรเปนองคการทมงเนนในการกระตน เรงเราและจงใจใหสมาชกทกคนในองคการมความกระตอรอรนทจะเรยนร และพฒนาตนเองอยตลอดเวลา เพอขยายศกยภาพของตนละทมงาน และองคการใหสามารถปฏบตภารกจใหสาเรจลลวงและบรรลผลตามความมงหมาย ซงองคการแหงการเรยนรนนมลกษณะดงตอไปน

1. มวฒนธรรมแหงการเรยนร โดยพนกงานทกคนในองคการจะมนสยทใฝเรยนร องคการ มการสนบสนนใหมการเผยแพรความรอยางเปนระบบทงในระดบบคล กลม และองคการ และใชประโยชนทเกดจากการเรยนรรวมกน

2. โครงสรางขององคการมสายบงคบบญชานอย ทาใหเกดความยดหยนในการบรหารงาน สามารถปรบเปลยนและจดทมงานไดงาย การบรหารจะองกบสมรรถนะของพนกงานมากกวาการองกบคาอธบายรายละเอยดงาน

3. มการเพมอานาจในการปฏบตงานใหแกเจาหนาทระดบลาง รวมถงมการมอบหมายงาน และกระจายความรบผดชอบใหพนกงานสามารถตดสนใจแกปญหา และดาเนนการในงานทอยในขายความสามารถและความรบผดชอบ ทาใหพนกงานสามารถเรยนรไปพรอม ๆ กบการทางานดวยอกทางหนง

4. กาวทนตอการเปลยนแปลงทเกดขน โดยมการปรบเปลยนวสยทศน พนธกจ วธการ ปฏบตงาน รวมตลอดถงแนวทางการปฏบตงานใหทนกบความเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตน ทาใหองคการสามารถอยรอดไมวาจะอยในสภาวการณใด ๆ รวมถงสามารถแขงขนกบคแขงขนไดอยางมนคง

5. มการสนบสนนใหมการนาเทคโนโลยใหม ๆ มาใชในการเรยนรภายในองคการ เพอ

32

กระตนและกอใหเกดการแพรกระจายของความรมากยงขน นอกจากน เทคโนโลยใหม ๆ จะนามาซงทกษะใหมๆในการปฏบตงาน ซงนบเปนโอกาสในการสรางการเรยนรรวมกนใหเกดขนในองคการ

6. มงเนนคณภาพของผลงานและผลตภณฑตามความตองการและความพงพอใจของลกคา หมายความวาองคการองคการพรอมทจะเปลยนแปลงตามความตองการของลกคาทเปลยนแปลงไป แตกตางจากองคการเดมทมกย าอยกบท

7. มการสงเสรมและสรางบรรยากาศในการทางานทเกอหนนซงกนและกน เชน การให พนกงานทกคนมอสระในการคด แกปญหารวมถงการตดสนใจ โดยใชแนวทางประชาธปไตย อนเปนการรบฟงความคดเหนจากพนกงานทกคนในองคการ ซงเปนวธหนงทชวยใหเกดการคนพบสงใหมหรอนวตกรรมใหกบองคการ

8. มการทางานเปนทม โดยการเนนใหพนกงานรบรเปาหมายรวมกน เนนการมสวนรวม ของพนกงาน ปลกจตสานกใหพนกงานรจกบทบาท หนาทของตนเอง เขาใจบทบาทและหนาทของผอน รวมถงการประสานความสมพนธซงกนและกนระหวางพนกงาน อนจะทาใหสามารถทางานรวมกนอยางมประสทธภาพและบรรลตามความมงหมาย

9. มวสยทศนรวมกน โดยการกาหนดเปาหมาย แนวทางและทศทางของการดาเนนงาน องคการรวมกน ซงหมายความวาพนกงานมสวนรวมในการกาหนดทศทางขององคการ แทนทจะมาจากการกาหนดของผบรหารดงเชนในอดต อนจะนามาซงความรสกเปนเจาของ กอใหเกดความรกและความมงมนในงาน

10. มการสรางระบบพเลยง ผสอนงาน และผชแนะการปฏบตงานทเปนระบบ ทาใหพนกงานในองคการไมวาจะเปนตวพเลยง ผสอนงาน หรอผชแนะการปฏบตงาน รวมทงผทไดรบการสอนงานไดมโอกาสในการเรยนรรวมกนและทาความรจกกนมากขน

11. สงเสรมใหเกดการเรยนรจากประสบการณทงจากภายในอนหมายถงองคการเอง และ ภายนอกอนหมายถงขององคการอน รวมถงกระตนใหเกดการแลกเปลยนความร อนหมายถงการสรางนวตกรรมใหกบองคการกเปนได

12. การไมเพกเฉยตอความผดพลาด แตจะนามาพจารณาและดาเนนการแกไขเพอแสวงหาแนวทางใหมในการปฏบตงานใหทดกวา นอกจากนยงพรอมทจะเสยงเพอหารปแบบใหมๆในการทางาน เพอตอบสนองความตองการของลกคา ซงนบเปนการเรยนรอยางตอเนองและไมสนสด ธารงศก ด คงคาสวสด (2547:38) ระบคณลกษณะขององคการแหงการเ รยนรประกอบดวย

1. พนกงานในองคการนน ๆ มอสระในการพดในสงทตนเองคด หรอทไดเรยนรมาและ ถายทอดสงเหลานนใหพนกงานในองคการรบร

2. มการเรยนรขอผดพลาดเพอนามาเปนแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาตอไป

33

3. องคการนน ๆ จะตองมการสงเสรมความคดพนกงาน หากพนกงานไมคดอยางทองคการตองการไมเปนความผด เพราะทกคนมสทธคดผดได เมอผดพลาดกตองมการแกไข

4. องคการควรหารปแบบใหมๆ ในการทางาน มายดตดกบกฎระเบยบมากเกนไป เพราะ บางครงกฎระเบยบอาจจะไมเอออานวยเนองจากมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

5. มการเรยนรและแลกเปลยนความคดทกระดบในองคการ 6. มการพฒนาตนเองอยางตอเนอง โดยองคการมงเนนการสรางทมงาน มการทางานเปน

ทม คดอยางเปนทม และประสานกนเปนทม 7. มการใหรางวลแกผทสรางผลงานใหมๆเพอเปนกาลงใจใหบคลากรทมความคด

สรางสรรค David & Nutley (2000 : 999) ระบลกษณะขององคการแหงการเรยนรประกอบดวย

1. ความสาเรจทนายนด (Cerebration of success) ความสาเรจของบคคล ทม และแผนก ตาง ๆ คอคณคาและความนายนดขององคการ

2. การขาดไปของความพงพอใจ (Absence of complacency) เมอเกดความไมพงพอใจ องคการตองมการปรบปรงอยางตอเนองและถอวาคอเปาหมายขององคการ

3. มความอดทนตอความผดพลาด (Tolerance of mistakes) องคการแหงการเรยนรตอง เขาถงการเรยนรจากความผดพลาดและลมเหลว และสรางวฒนธรรมองคการทมเปาหมายในการปรบปรงผลผลตใหดขน

4. ใหการยอมรบความรสวนบคคล (Recognition 0f tacit knowledge) องคการแหงการ เรยนรยอมรบความรทตดตวมาของบคคลและยอมรบวาบคลากรนนเปนผทมความรทดทสดในงานทปฏบต พนกงานสามารถเขาถงและพฒนาความรนน

5. การเปดใจ (Openness) มการแลกเปลยนความร การเรยนรรวมกนในทมและระหวาง แผนกหรอองคการ

6. มความเชอในศกยภาพของบคคล (Belief in Human potential) ความคดสรางสรรคและ นวตกรรมคอสงทตองไดรบการยอมรบนาไปสการเจรญเตบโตและพฒนา คอคณคาของการเรยนร

7. ความไววางใจ (Trust) องคการแหงการเรยนร ไววางใจพนกงานในการรวมสราง เปาหมายดวยกนและมการควบคมนอยทสด

8. การมองไปภายนอก (Outward looking) องคการแหงการเรยนรตองมองภายในองคการและมององคการภายนอกทเปนคแขงขน เรยนรจากภายนอกเพอนามาปรบปรงองคการตนเอง Marquardt & Reynold (1994 อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2555 : 91-92) ไดระบลกษณะ และโครงสรางทเหมาะสมของการเปนองคการแหงการเรยนร ดงน

34

1. โครงสรางทเหมาะสม (Appropriate Structure) ไมมระดบชนการบงคบบญชามากเกนไป ยดหยน คลองตว มคาพรรณนาหนาทความรบผดชอบของงานในตาแหนงทยดหยน เออตอการจดตงทมทางาน และมลกษณะแบบทมขามสายงาน

2. มวฒนธรรมการเรยนรในองคการ (Corporate Learning Culture) การมบรรยากาศทสงเสรมการทดลองสงใหมๆถงแมจะเสยงตอความผดพลาด โดยวฒนธรรมองคการตองชวยใหเกดการเรยนรในเรองความตระหนกในตนเอง สงเสรมใหมการเรยนรจากประสบการณ

3. การเพมอานาจและความรบผดชอบในงาน (Empowerment) เปนการสนบสนนและเปดโอกาสใหบคลากรมอสระในการตดสนใจ ลดความรสกตองพงพาผอนในการแกปญหา กระจายความรบผดชอบ และการตดสนใจแกปญหาไปสระดบลางหรอผปฏบตเพอใหมศกยภาพในการเรยนรภายใตกลยทธและแผนงานขององคการ

4. การวเคราะหสภาพแวดลอม (Environment Scanning) มการคาดคะเนการเปลยนแปลง ทอาจเกดขนทจะกระทบตอสภาพแวดลอมองคการใหทนกบการเปลยนแปลง โดยเลอกเปาหมายในสภาพแวดลอมทองคการมงจะปฏสมพนธดวย

5. ทกคนมสวนสรางและถายโอนความร (Knowledge Creation and Transfer) โดยผปฏบตงานในองคการทกคนจะมบทบาทในการสงเสรมความร และเรยนรจากฝายอน จากเครอขายสายสมพนธ ตดตอผานชองทางการสอสาร และเทคโนโลยตาง ๆ มการแลกเปลยนขาวสารระหวางกน

6. มเทคโนโลยสนบสนนการเรยนร (Learning Technology) มการประยกตใชเทคโนโลย อยางเหมาะสม เพอชวยใหการปฏบตงานในกระบวนการเรยนรทวถง และใหมการเกบประมวลผล และถายทอดขอมลกนไดอยางรวดเรวและถกตอง เหมาะกบแตละบคคลและสภาพการณ

7. มบรรยากาศทสนบสนน (Support Atmosphere) และมการทางานเปนทม (Teamwork and Networking) บรรยากาศทมงสงเสรมคณภาพชวตการปฏบตงาน ทาใหสมาชกสามารถพฒนาศกยภาพไดอยางเตมท ตลอดจนการตระหนกถงความรวมมอ การแบงปน การทางานเปนทม และการทางานแบบเครอขาย เปนการทางานเพอแกปญหาอยางตอเนองในระยะยาว และรเรมสงใหมๆเพอสรางการแขงขนและสรางพลงรวม อนจะทาใหองคการอยรอดและเจรญเตบโต

8. การมวสยทศนรวมกน (Vision) วสยทศนจะเปนแรงผลกดนใหการปฏบตงานมงเขาส เปาหมายอยางมเจตจานง และผกพนบนพนฐานของคานยม ปรชญา ความคด และความเชอทคลายคลงกน สงผลใหมการรวมกนทากจกรรมทมจดมงหมายเดยวกนในทสด Gephart & Marsick (1996 : 38) เสนอลกษณะสาคญขององคการแหงการเรยนร 6 ประการ

1. การเรยนรอยางตอเนอง (Continuous Learning) บคลากรในองคการมการแบงปนความร เพอชวยใหทมและองคการไดเกดการเรยนรรวมกน

2. การสรางและถายโอนความร (Knowledge Generation and Sharing) มงเนนกระบวนการสรางการไดมาและการถายโอนความรเพอใหบคลากรไดเขาถงความรอยางรวดเรว

35

3. การคดเชงสรางสรรคและเปนระบบ (Critical Systemic Thinking) บคลากรไดรบการ กระตนใหคดวธการใหมและใชทกษะเชงเหตผลอยางเปนระบบ เพอใหเหนความเชอมโยงและการใชขอมลยอนกลบเพอนาไปสขอสรปทมเหตผล

4. วฒนธรรมการเรยนร (A Culture of Learning) หลงการกระตนการเรยนรและการคด สรางสรรคใหเกดขนกบบคลากร องคการมรางวลตอบแทน

5. จตสานกแหงการยดหยนและการทดลองหาสงใหม (Flexibility and Experimentation) การเปดโอกาสใหบคลากรมอสระในการคนหา ทดลองสงใหม เพอพฒนาแนวทางและการสรางกระบวนการทางานและผลผลตใหม

6. ยดคนเปนศนยกลาง (People Centered) องคการแหงการเรยนรตองเนนบคคล คอการ เอาใจใส ธารงรกษา และสนบสนนความเปนอยและการพฒนาบคลากร Pedler et al (1993, cite in Hislop, 2009 : 98) ใหคาจากดความขององคการแหงการเรยนรวาคอองคการทอานวยความสะดวกใหเกดการเรยนรของบคลากรทงหมดขององคการ และองคการแหงการเรยนรมมมมอง 5 ดาน และคณลกษณะสาคญ 11 ประการ คอ

1. มมมองดานกลยทธ (Strategy) จะมคณลกษณะสาคญ 2 ประการคอ 1.1 ใชการเรยนรเปนกลยทธ (Learning approach to strategy) คอ การสรางกลยทธ การ

นากลยทธสการปฏบตรวมถงการประเมนโครงสรางเปนเสมอนขนตอนการเรยนร 1.2 การสรางนโยบายแบบมสวนรวม (Participative policy making) คอ การใหบคลากร

ขององคการไดมโอกาสในการเขามารวมในการสรางนโยบายและมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบนโยบายสาคญขององคการ

2. มมมองดานในองคการ (Looking in) ประกอบดวยคณลกษณะสาคญ 4 ประการคอ 2.1 ขอมล (Information) องคการประยกตใชเทคโนโลยในการสนบสนนขอมล

สารสนเทศขององคการสบคลากรรวมทงความสามารถในการตความขอมลตาง ๆ อยางถกตอง 2.2 การควบคม และการจดทาบญช (Formative accounting and control) การฝกปฏบตการใชบญชของบคลากรเพอสรางการเรยนร และความรบผดชอบในเรองการจดการตนทนองคการ 2.3 การเปลยนแปลงภายใน (Internal exchange) คอการเปดโอกาสใหบคลากรไดมการพดคย แลกเปลยนระหวางบคคล กลม และในองคการ สงเสรมใหเกดความรวมมอมากกวาการแขงขน 2.4 ความยดหยนของรางวล (Reward flexibility) แนวทางใหมในการใหรางวลบคลากรเพอเกดการเรยนรไมใชการใหเปนเงนเพยงอยางเดยว องคการควรมการสรางหลกการของการใหรางวลอยางเปนระบบ 3. มมมองดานโครงสราง (Structures) จะมลกษณะทสาคญ คอการผอนคลายและโครงสรางทมความยดหยนเพอสรางโอกาสใหบคลากร และองคการมการพฒนา 4. มมมองดานภายนอก (Looking out) มลกษณะทสาคญ 2 ประการ คอ

36

4.1 ขอบเขตของผปฏบตงานเปนเสมอนเครองมอตรวจสภาพภายนอก (Boundary workers as environment scanners) การคอการเปดโอกาสและยอมรบการเรยนรทมาจากภายนอกองคการ เปนแนวทางททาใหองคการเกดการพฒนา 4.2 การเรยนรระหวางองคการ (Inter-company learning) เรยนรทจะใชจดแขงของลกคา ผกระจายสนคา และบคคลเกยวของทาใหเกดกจกรรมการเรยนรในองคการ 5. มมมองดานโอกาสในการเรยนร (Learning opportunities) มคณลกษณะสาคญ 2 ประการ คอ 5.1 บรรยากาศการเรยนร (Learning climate) การสนบสนนใหบคลากรมความยนดในการทจะบอกความเสยงทเกดขน ซงบคคลสาคญทจะชวยใหเกดสงดงกลาวกคอผบรหารจะตองเปนผนา และไมมการกลาวโทษเมอเกดความผดพลาดในการปฏบตงาน 5.2 ใหโอกาสบคลากรทกคนไดมการพฒนาตนเอง (Self development opportunities for all) คอ การใหโอกาสกบบคลากรทกคนในองคการในการเลอกพฒนาตนเองอยางเหมาะสมกบความร ความสามารถ จากทกลาวทงหมดจะพบวาองคการแหงการเรยนรจะมลกษณะทแตกตางไปจากองคการแบบเดม ๆ ทมมาตงแตอดต เนองจากองคการแหงการเรยนรเนนการพฒนาบคลากรใหเปนบคคลรอบร มแบบแผนความคด มวสยทศนรวม มการเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางเปนระบบ การจะเกดสงทกลาวมาไดทงหมดนน บคลากรในองคการจะตองไดรบรถงความสาคญ และความจาเปนในการเปลยนแปลงองคการและเขามามสวนรวมในการพฒนาองคการเพอใหเปนองคการแหงการเรยนร การพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกในการเปนองคการแหงการเรยนรจะเนนการพฒนาบคลากรซงจะตองมการปรบเปลยนและทาความเขาใจในบรบทขององคการ มการพฒนาตนเองอยางตอเนองเพอใหสามารถกาวทนกบการเปลยนแปลงขององคการ

2.5 ปจจยสความสาเรจของการสรางองคการแหงการเรยนร การพฒนาองคการสองคการแหงการเรยนรนน เจษฎา นกนอยและคณะ (2552 : 12-14) ระบวาหากตองการใหบรรลผลสาเรจอยางรวดเรวสามารถนากลยทธการจดการการเปลยนแปลงมาใช ดงน

1. ความสาเรจในการพฒนาองคการสองคการแหงการเรยนรอยางย งยนจะตองอาศยความ มงมนอยางแรงกลา และความมวสยทศนของผบรหารระดบสงขององคการ

2. จาเปนอยางยงทจะตองมความเขาใจวฒนธรรมองคการและปจจยทมอทธพลตอการ พฒนาองคการสการเปนองคการแหงการเรยนร

3. ผมสวนเกยวของทกระดบในองคการจะตองมความรสกอยากเปลยนแปลง อยาก พฒนาองคการใหกาวสการเปนองคการแหงการเรยนร

4. การสรางสภาพแวดลอมในการทางานทเออตอการพฒนาองคการแหงการเรยนร

37

5. ผมสวนเกยวของทกฝายในองคการจะตองเขามามสวนรวมในการวางแผน และมสวน ไดรบประโยชนจากการสรางองคการแหงการเรยนรมากทสด

6. ควรนาระบบการใหรางวลมาใชเพอกระตนใหเกดนวตกรรมในองคการ อนจะนามา ซงความสาเรจของการสรางองคการแหงการเรยนร

7. กลยทธตาง ๆ ทนามาใชจะตองสามารถปรบเปลยนไดตามสถานการณทเปลยนแปลง ไป เพอใหองคการกาวสการเปนองคการแหงการเรยนรอยางแทจรง

8. ตองพรอมทจะเรยนรจากความลมเหลว ทงน เพราะการเปลยนแปลงยอมมโอกาส ลมเหลวไดมากพอๆกบโอกาสทจะประสบความสาเรจ

9. ตองมงเนนใหพนกงานในองคการเปลยนแปลงพฤตกรรมโดยมงเนนการเรยนรและ การแลกเปลยนความรมากกวาทจะพยายามบงคบใหเกดคานยมการเรยนรในองคการ

10. ควรมงเนนการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรภายในองคการดวยการเปลยนแปลง โครงสราง กระบวนการปฏบต และระบบมากกวาทจะเปลยนแปลงทศนคตทเปนเรองทยากกวา

11. มกมคนในองคการทพรอมเปดรบความทาทายและโอกาสใหม ๆ จงเปนหนาทของ ผบรหารองคการทจะเลอกบคคลทมคณสมบตดงกลาว เพอเปนผนาการเปลยนแปลงองคการสองคการแหงการเรยนร

การเปลยนแปลงใด ๆ กตามทเกดขนในองคการทาใหบคคลในองคการตองมการปรบตวและจะพบแรงตานจากกลมหรอบคคลทไมตองการเปลยนแปลง เปนหนาทของผบรหารองคการทตองอธบายใหบคลากรทราบวาเพราะเหตใดองคการจงตองมการเปลยนแปลง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนการเปลยนแปลงองคการทผบรหารจะตองสอสารใหบคลากรในองคกรรบรเพอปรบตวรบการเปลยนแปลงทเกดขนได

2.6 องคประกอบองคการแหงการเรยนร Marquardt (1996 : 19 -21) นยามองคการแหงการเรยนรวา “องคการแหงการเรยนรเปนองคการทตองเรยนรอยางเปยมดวยพลงและรวมกน อกทงเปนองคการทมการถายทอดความรโดยการเกบรวบรวม การจดการ และการใชความรเพอความสาเรจขององคการ” คานยามนหากมองในทางกลบกน ทกองคการไมวาจะมขนาดเลกหรอใหญทสามารถดาเนนงานจนบรรลเปาหมายทวางไวไดยอมเปนองคการแหงการเรยนรทงสน เพราะความสาเรจขององคการจะเกดขนไดกดวยการใชการเรยนร การถายทอดความรโดยการเกบรวบรวมการจดการ และการใชความร แตตวองคการอาจจะไมรวาตนเองเปนองคการแหงการเรยนรและอาจจะไมรวามความเปนองคการแหงการเรยนรมากนอยแคไหน หรอไมรวารปแบบองคการแหงการเรยนรทองคการนนเปนอยมลกษณะอยางไร การทจะทราบไดวาองคการนนๆ เปนองคการแหงการเรยนรหรอสามารถวดไดวามความเปนองคการแหงการเรยนรมากนอยเพยงใดนน กดวยการใชแนวคดทฤษฎเกยวกบองคการแหงการเรยนร แนวคดทฤษฎจะอธบายบอกถงคณลกษณะขององคการแหงการเรยนรวาเปน

38

อยางไร หรออกนยหนงคอ มองคประกอบหรอปจจยอะไรบางทเปนตวชวดวาเปนองคการแหงการเรยนรหรอไม และมความเปนองคการแหงการเรยนรมากนอยแคไหน หรอมรปแบบองคการแหงการเรยนรอยางไร หากเราไดทราบวาองคการของเราเปนองคการแหงการเรยนรมากนอยเพยงใด และมรปแบบการเปนองคการแหงการเรยนรอยางไรแลว เรากจะสามารถรทศทางการพฒนาองคการของเราใหทนสมยเทาทนอยเสมอกบการเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวฒน ตอไปนจะกลาวถงลกษณะขององคการแหงการเรยนรวามองคประกอบอะไรบาง แตละองคประกอบมลกษณะอยางไร และรวมถงแตละองคประกอบขององคการแหงการเรยนรมความสมพนธกนอยางไร Senge (1990 : 5-10) กลาวไววา การทจะสรางหรอพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร (learning organization) ไดนน องคการตองสรางวนย 5 ประการ (the fifth discipline) ขนมา เพอใหบคลากรยดถอปฏบตอยางจรงจงและตอเนองทวทงองคการ วนย 5 ประการ มดงน

1. การเปนบคคลรอบร (personal mastery) เปนลกษณะการเรยนรของบคคลทขยายขดความสามารถในการสรางสรรคผลงาน การเรยนรของปจเจกบคคลเปนจดเรมตนขององคการแหงการเรยนร บคคลควรตองไดรบการสงเสรมใหมการพฒนาอยเสมอ โดยในการพฒนาควรเปนไปอยางตอเนอง โดยอาจใชรปแบบของการเรยนรทเนนการเรยนรในททางาน (work place learning) หรอการเรยนรงานในหนาท (on the job learning)

หลกการและแนวปฏบตเพอนาไปสการเปนบคคลรอบรมดงน การสรางวสยทศนสวนบคคลเพอทาใหเหนคณคาภายในและแสดงถงความใฝ

เรยนร 1. การใชพลงสรางสรรควสยทศนในองคการ ทาใหเกดเปาหมายทตองพยายามทาใหเกดความสาเรจ ชองวางระหวางความจรงกบวสยทศน ทาใหเกดอปสรรคการเปลยนแปลง อปสรรคทขดขวางไมใหเกดวสยทศนจะเปนพลงการสรางสรรค 2. การบรหารความขดแยง ความขดแยงทางความคดทถกเปลยนเปนพลงสรางสรรค เปนกลยทธหนงของการจดการความขดแยง 3. การอยบนพนฐานของความจรงเปนการใหความสนใจกบขอจากดหรอสาเหต ของปญหาอยางแทจรง บคคลทมใจใฝเรยนรจงมวธการแกปญหาอยางมเหตมผล 4. การเรยนรโดยใชจตสานก บคคลทมใจใฝเรยนรจะมความสามารถทางานท ซบซอนทตองใชมตของจตใจ

2. การเปนผทมแบบแผนความคด (mental models) รปแบบความคดของบคคลมอทธพลตอ แนวทางการปฏบตของบคคลนนๆ อกทงเปนสงทกาหนดพฤตกรรมการปฏบตงานวาจะมลกษณะ เชนไร ดวยเหตนเอง องคการตองพฒนาบคลากรใหมการเรยนรและเขาใจถงสงทบคคลตองการ (self-vision) กบสงทองคการตองการ (organizational vision) ซงองคการควรใชวธการสรางบรรยากาศการ

39

แลกเปลยนแนวความคดระหวางกน อนจะทาใหคนในองคการมแนวความคดไปในแนวทางเดยวกน และนาไปสผลงานทมประสทธภาพและประสทธผล หลกการและแนวปฏบตเพอนาไปสการเปนผมแบบแผนความคด มดงน 1. ระดบปจจยสาคญ เปนการวางแผนของผบรหารเพอสรางกระบวนการเรยนรใหเกด กบบคคล โดยการสนบสนนการใชสตปญญาในการปฏบตงาน การยอมรบฟงความคดเหน และการกระตนใหบคลากรมอสระในการคด 2. ระดบหลกการ ผบรหารชนาบคลากรในองคการใชการเรยนรระหวางการปฏบต ใชหลกการของความเปนเหต เปนผลเพอประมวลความคดในการสรป วนจฉย 3. ระดบปฏบต เนนการวนจฉยสงตาง ๆ ภายใตพนฐานของขอมล มการตงสมมตฐาน เพอการหาขอมลมาสรปสมมตฐาน

3. การมวสยทศนรวม (shared vision) ความสอดคลองกนระหวางวสยทศนขององคการ กบวสยทศนของบคคลจะสงผลใหบคคลปฏบตหนาทดวยความผกพน มใชเพยงแคการทาตามหนาทเทานน ดงนน จดมงหมายขององคการแหงการเรยนรคอ การผลกดนใหบคคลในองคการทกคนมขอสญญาผกมดทางใจ โดยอาศยจดประสงครวมกน หรอมวสยทศนรวมกน โดยอยบนพนฐานของการเปนหนสวน (partner) ซงสงดงกลาวเกดขนไดเนองดวยการแลกเปลยนแนวความคด ความร ประสบการณซงกนและกนของบคคลในองคการนนเอง หลกการและแนวปฏบตเพอนาไปสการมวสยทศนรวม มดงน 1. การสรางวสยทศนสวนบคคล โดยการเหนคณคาและสรางแรงบนดาลใจในการ สรางวสยทศนรวม วสยทศนสวนบคคลตองอาศยพลงสรางสรรคทางความคด 2. การสรางวสยทศนรวมจาเปนตองอาศยการตดตอสอสาร และการสรางจตสานก โดยการสรางคานยมขององคการใหบคลากรเกดการยอมรบตอการเปลยนแปลง 3. การเผยแพรวสยทศน เปนกระบวนการพฒนาวสยทศนรวมของบคลากรในองคการและผบรหารในการผลกดนใหบคลากรเขามามสวนรวม 4. การสรางการยอมรบ เปนแนวทางดานกระบวนการยอมรบของจตใจทมตอมมมองวสยทศน เปนการยอมรบในความคด การมอสระในทางเลอก และทมเทในการสรางวสยทศน 5. การพฒนาวสยทศนใหเปนความคดหลกขององคการจะตองใหบคลากรประพฤตปฏบตไปในทศทางเดยวกน

4. การเรยนรรวมกนเปนทม (team learning) ในองคการแหงการเรยนรไมควรใหบคคลใดบคคลหนงเกงอยผเดยว ควรกอใหเกดการแลกเปลยนความคดทงในรปแบบทเปนทางการ (formal) และไมเปนทางการ (informal) กอใหเกดเปนความร ความคดรวมกนภายในองคการ การดาเนนการอาจตงเปนกลมบคคลหรอตงเปนทมเรยนรเพอพจารณาศกษาการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอกองคการ รวมท งสภาพความเปนไปภายในองคการ โดยผานกระบวนการแลกเปลยน

40

แนวความคดกน เพอนาไปสขอกาหนดหรอขอสรปในการปรบปรงองคการใหมประสทธภาพสงขน ผลทไดจากการเรยนรเปนทมมศกยภาพสงกวาผลทไดจากการเรยนรของระดบปจเจกบคคลมารวมกน

หลกการและแนวปฏบตเพอนาไปสการเรยนรรวมกนเปนทม มดงน 1. การเสวนาแลกเปลยนความคด (Dialogue) และการอภปราย (Discussion) ในการสรางทม เพอนาไปสการเรยนรรวมกนเปนทม การเสวนาจะเปดเผยความซบซอนของประเดนทยากจะเขาใจ มการเปดเผยขอมลอยางอสระ นาไปสความเขาใจในประสบการณของแตละบคคลทสะสมจากการเรยนร 2. กระบวนการขดแยงทางความคด เกดจากการเรยนรรวมกนและกอใหเกดความ ขดแยงทางความคด ซงการบรหารความขดแยงจะกอใหเกดความคดสรางสรรคและนาไปสการเรยนรรวมกนเปนทม

5. การคดอยางเปนระบบ (system thinking) เปนหวใจขององคการแหงการเรยนรทมสวน สาคญในการสนบสนนใหเกดการเรยนร ทชวยใหเขาใจปรากฏการณ ความเปลยนแปลง เหนความสมพนธและความเชอมโยงระบบยอยตางๆภายในและภายนอกองคการ เปนการคดในภาพรวม คอไมพจารณาแตเพยงในสวนของปจเจกบคคลหรอสวนใดสวนหนงขององคการเทานน และสามารถคดสบสาวจนมองเหนความสมพนธอยางมเหตมผลระหวางสวนยอย ๆ ภายในองคการ สามารถมองเหนการเปลยนแปลงอยางเปนองครวมขององคการไดเมอสวนยอยเกดการเปลยนแปลงบางสวนหรอทงหมด นอกจากนนยงมกรอบแนวความคดคอ คดเปนกลยทธ เนนรปแบบทสามารถนามาปฏบตจรงได คดทนเหตการณคอ การคดไดทนตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายนอกทมอทธพลตอองคการ และสามารถแกไขปญหาไดทนเหตการณ การมองเหนโอกาสเปนการคดทไมเพยงแตคดในปญหาเฉพาะหนาเทานน แตสามารถคดพจารณาถงสภาพการณในอนาคต เพอสามารถกาหนดแนวทางการปฏบตเชงรกได

หลกการและแนวปฏบตเพอนาไปสความคดเชงระบบมดงน 1. การเปนองครวม แนวการสรางความคดเชงระบบ คอการเชอมโยงความสมพนธของ สงตาง ๆ หรอการเหนรปแบบทแตกตางมากขน เพอเกดการเรยนรและกอใหเกดการเปลยนแปลงความคดทมองทงระบบ 2. ความเชอมโยงภายในเปนแนวทางทมองเหนความสมพนธของการเปลยนแปลงใน สถานการณทมความซบซอน มองเหนวาสงใดสาคญหรอไมสาคญ 3. โครงสรางทมอทธพลตอพฤตกรรม การมองเหนหรอคดอยางเปนระบบทาใหบคคลเขาใจปญหา หรอโครงสรางองคประกอบตาง ๆทเกยวของกบบคคลอยางชดเจน 4.วถทางการตานทาน เมอมการตอตานผนาจะเหนทมาของแรงตานทพยายามจะตนทานการเปลยนแปลงพฤตกรรม

41

5. ระดบการปฏบต ความคดเชงระบบเรมจากความเขาใจในหลกการการปฏบตของแตละบคคลทสามารถใชกระบวนการเสรมแรง ความคดเชงระบบทาใหบคคลสามารถเขาใจสงตาง ๆ ไดดขน มการมองภาพรวมของระบบในหลายมมมอง การแกปญหาจะตองพจารณาทสาเหตและมความระมดระวงในการแกไขปญหา ตามแนวคดของ Senge (1990) การพฒนาองคการแหงการเรยนร (learning organization) เกยวเนองกบมตทางดานการพฒนาทรพยากรมนษย (human resource development) อยางแทจรง กลาวคอ สถานะขององคการแหงการเรยนรจะดารงอยไดตองอาศยบคลากรเปนสาคญ ซงบคลากรนนคงเกยวของกบบคคลหลายระดบ เชน ผบรหาร หวหนางาน พนกงานระดบปฏบตการ ซงองคการแหงการเรยนรนนตองมความชดเจนในวนยทง 5 ประการดงกลาวขางตน Bennett & O’Brien (1994 : 43-45) ไดเสนอองคประกอบขององคการแหงการเรยนร 12 ประการ ดงน

1. กลยทธเชงวสยทศน องคการและสมาชกตองมวสยทศนทตนเองตองการสาหรบคาดการณสงทเขาตองเรยนร เพอไปใหถงจดมงหมายทตองการ ตองพฒนากลยทธในการบรรลเปาหมาย เพอใหไดเรยนรในการนาองคการไปสวสยทศนนน นอกจากนวสยทศนและกลยทธตองสนบสนนและสงเสรมการเรยนรขององคการ

2. การปฏบตงานของผบรหารระดบสง เปนการนาองคการไปสจดหมายตามวสยทศน โดยผบรหารตองเนนการผลกดนใหบคลากรเกดการเรยนรและการปรบปรงการเรยนรอยางตอเนอง พรอมกนนนตองสรางแรงบนดาลใจในการนาบคลากรบรรลวสยทศนขององคการดวย

3. การปฏบตงานของฝายจดการ เปนการมงใหเกดการเปลยนแปลงทถาวร ตองสนบสนนบคคลและทมงานใหมการเรยนรทตอเนอง

4. บรรยากาศในองคการ เปนผลรวมของความเชอและทศนคตททกคนในองคการประพฤตปฏบต บรรยากาศองคการตองเปนแบบเปดและแบบไววางใจ

5. โครงสรางขององคการและงาน โครงสรางของงานสามารถสนบสนนการเรยนรอยางตอเนอง โดยใหมการพรรณนางานทมงตอบสนองความตองการของสงแวดลอมภายนอก รวมทงความตองการขององคการดวย

6. การกระจายของขอมลขาวสาร องคการตองไดมาซงขอมลขาวสารและการกระจายขอมลขาวสารโดยใชเทคโนโลย ระบบคอมพวเตอร ชวยใหการสอสารระหวางสมาชกในองคการงายขน และสรางความมนใจไดวาบคลากรนาขอมลขาวสารมาสะทอนผลงานของตน

7. การปฏบตของแตละคนและทมงาน การปฏบตงานของบคคลและทมงานในองคการแหงการเรยนรตองอาศยขอมลขาวสาร การแบงปนขอมลขาวสารเปนสงจาเปน หากบคคลไดเรยนรยอมสงผลตอองคการโดยรวม

42

8. กระบวนการทางาน องคการตองใชกระบวนการทางานเปนกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง มเทคนคการแกปญหาอยางเปนระบบ เรยนรจากองคการอนโดยใชวธเทยบเคยงมาตรฐาน

9. เปาหมายของการทางานและขอมลปอนกลบ สงทองคการมงหวงคอ ความสาเรจ ซงอยทลกคาหรอผรบบรการตองคานงถงเปาหมายของการทางานกบความตองการของลกคา ผรบบรการ และคานงถงขอมลปอนกลบ เพอนามาปรบปรงแกไขการทางานขององคการใหดขน

10. การฝกอบรมและการใหการศกษา ไดแก การฝกอบรมหรอการใหการศกษาทเปนทางการ การจดทาแผนพฒนาตนเองและการฝกอบรมหรอการใหการศกษาแบบไมเปนทางการ

11 การพฒนาบคลากรและทมงาน องคการแหงการเรยนรตองการหาวธสนบสนนใหบคคลและทมงานใหเกดการพฒนา

12. การใหรางวลและการยอมรบ ระบบการใหรางวลและการยอมรบขององคการตองสนบสนนสงเสรมการเรยนรของบคคลและองคการ

Marquardt (1996:45) เสนอวา องคการแหงการเรยนรประกอบดวยระบบยอย (subsystem) 5 ระบบยอยดวยกน ไดแก ระบบยอยการเรยนร (learning subsystem) ระบบยอยองคการ (organization subsystem) ระบบยอยคน (people subsystem) ระบบยอยความร (knowledge subsystem) และระบบยอยเทคโนโลย (technology subsystem) ทง 5 ระบบยอยมความสมพนธกน สนบสนนและสงเสรมซงกนและกน โดยทระบบยอยการเรยนรเปนศนยกลางหรอเปนระบบยอยหลกขององคการแหงการเรยนร หากระบบยอยหนงระบบยอยใดใน 5 ระบบยอยนเกดปญหาหรอออนแอลงกจะสงผลกระทบไปสระบบยอยอนทเหลอใหเกดปญหาหรอออนแอลงตามไปดวย ดงแสดงตามภาพประกอบท 3 มรายละเอยด ดงน

43

ภาพประกอบท 3 รปแบบความสมพนธของระบบยอยทง 5 ภายในองคการแหงการเรยนร ทมา. จาก M. J. Marquardt, 1996, Building the Learning Organization: A systems Approach to Quantum Improvement and Global Success (p.21), New York: McGraw-Hill.

1. ระบบยอยการเรยนร (learning subsystem) เปนระบบยอยสาคญทสดขององคการแหงการเรยนร เพราะเปนศนยกลางขององคการแหงการเรยนรทระบบยอยอนๆ ตองสนบสนนใหสามารถดาเนนไปไดตามตองการ ระบบยอยการเรยนรประกอบดวย ระดบการเรยนร (levels of learning) ประเภทการเรยนร (types of learning) และทกษะในการเรยนร (skills of learning)

1.1 ระดบการเรยนร (levels of learning) ในองคการแหงการเรยนรมระดบการเรยนร 3 ระดบ ไดแก 1.1.1 การเรยนรระดบปจเจกบคคล (individual learning) หมายถง การเปลยนแปลงทกษะ ความเขาใจ ความร ทศนคต และคานยมสวนบคคลไปในทางทดขนและสงเสรมการเรยนรอยางตอเนอง 1.1.2 การเรยนรระดบกลมหรอทม (team learning) เปนกระบวนการเพมสมรรถนะในการเรยนร ทกษะและสมรรถนะในการทางานเปนกลม ระบบการใหรางวล (reward system) เปนระบบทถกใชสงเสรมการเรยนรเปนทม 1.1.3 การเรยนรระดบองคการ (organization learning) เปนการเชอมโยงการเรยนรทกสวนและทกระดบทวท งองคการดวยการมวสยทศนรวมกน เพอเดนไปสจดมงหมายเดยวกน การเรยนรระดบองคการมพลงมากกวาพลงทเกดจากการรวมกนของการเรยนรระดบปจเจกบคคลกบการเรยนรระดบกลมหรอทม ตวอยางของการเรยนรระดบองคการทเหนไดชดเจนคอ การเลนดนตรของวงดนตรออเคสตรา การเลนกฬาประเภททม เปนตน

Acquisition

Knowledge Creation Transfer & Utilization Storage

Culture Structure Vision

Organization Strategy

Employee Customers Suppliers & Manager/ Vendors Leader

People Alliance Partnership Community

Information Technology (IT)

Technology Technology Based Learning (TBL) Electronic Performance Support System (EPSS)

level type Individual Adaptive Group Anticipatory Organization Deuteron Action

Learning Skill System thinking, Mental model Personal mastery, Shared vision Team learning, Dialogue

44

1.2 ประเภทการเรยนร (types of learning) องคการแหงการเรยนรครอบคลมการเรยนร 4 ประเภท ไดแก

1.2.1 การเรยนรแบบปรบตว (adaptive learning) เปนการเรยนรจากประสบการณและผลสะทอนทไดมาจากในอดต เพอหลกเลยงขอผดพลาดในอดตหรอแสวงหาสงทดกวาและมความเหมาะสมกวาในปจจบน 1.2.2 การเรยนรแบบการคาดการณ (anticipatory learning) เปนกระบวนการเรยนรในการคาดการณเหตการณในอนาคตทถกระบวามโอกาสเกดขนมากทสด เปนการเรยนรทมองไปในอนาคต 1.2.3 การเรยนรแบบเจาะลกถงแกน (deuteron learning) เปนการเรยนรเกยวกบวธการเรยนร (learning about learning) 1.2.4 การเรยนรแบบปฏบต (action learning) เปนการเรยนรทเนนการแกปญหาทเกดขนในการปฏบตงานและเปนปญหาทมความซบซอนสง โดยใหกลมคน 4 – 8 คน ซงเปนผทเกยวของกบการปฏบตงานนนดาเนนการแกปญหาดวยวธการถกแถลง (discussion) และการระดมสมอง (brain storming)

1.3 ทกษะการเรยนรหรอวนยการเรยนร (learning skills/disciplines) เปนปจจยทจะขบเคลอนระบบยอยการเรยนรใหดาเนนไปไดอยางเตมประสทธภาพ สรางความรใหมๆ หรอสรางนวตกรรมไดอยางตอเนอง ทกษะการเรยนรหรอวนยการเรยนร ไดแก 1.3.1 การคดเชงระบบ (system thinking) เปนความสามารถมองปญหาในภาพรวม และขณะเดยวกนกสามารถมองเหนถงความสมพนธทเชอมโยงถงกนขององคประกอบทอยภายในปญหานน เปนความสามารถมองไดตลอดชวงของการเปลยนแปลงทเกดขน 1.3.2 การมใจใฝเรยนร (personal mastery) เปนแรงจงใจในการเพมความสามารถของบคคลเพอกาวไปสความเปนเลศหรอกาวไปสความชานาญในดานทตนถนด 1.3.3 การเรยนรเปนทม (team learning) เปนกระบวนการพฒนาและสรางความแขงแกรงใหแกการเรยนรทกระดบภายในองคการ เพราะเปนกระบวนการทรวมเอามมมองและประสบการณทหลากหลายของบคคลจากหลายสาขามาสรางความรใหมทมคณคาสงสดใหแกองคการ 1.3.4 รปแบบความคดในใจ (mental model) เปนความเชอหรอสมมตฐานทฝงลกอยในใจของบคคล ความเชอหรอสมมตฐานดงกลาวมอทธตอแนวทางการปฏบตหรอขอขบคดตอปญหาตางๆ ทเกดขน รปแบบความคดในใจของบคคลในองคการแหงการเรยนรจะตองมรปแบบในทางบวกทสงเสรมการเรยนร 1.3.5 วสยทศนรวม (shared vision) เปนสงทบงบอกทศทางททกคนในองคการจะตองกาวไปรวมกน ชวยใหการเรยนรทกระดบในองคการมงไปในทศทางเดยวกน และชวยทาให

45

ทกคนในองคการมความรสกวาตนเองไดมสวนรวมในความสาเรจขององคการ ทาใหเกดความรกและภกดในองคการ 1.3.6 การเสวนา (dialogue) เปนปจจยพนฐานของการเรยนรระดบกลม หรอการเรยนรเปนทม องคการแหงการเรยนรจะปราศจากการสนทนานไมไดอยางเดดขาด

2. ระบบยอยองคการ (organization subsystem) มสวนสาคญไมนอยในการสรางองคการแหงการเรยนร ระบบยอยองคการเปนเสมอนสงแวดลอมภายในองคการ กจกรรมตางๆ ขององคการถกปกคลมดวยสงแวดลอมขององคการ สงแวดลอมทดตอการเรยนรจะสรางบรรยากาศทสงเสรมการเรยนรภายในองคการ สงแวดลอมทเปนอปสรรคขดขวาง การเรยนรเปนสงทตองระมดระวงในการพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร ระบบยอยองคการประกอบดวย โครงสราง (structure) วฒนธรรม (culture) วสยทศน (vision) และยทธศาสตร (strategy) 2.1 โครงสราง (structure) องคการแหงการเรยนรเปนองคการสมยใหมทมลกษณะเปนโครงสรางแบบแบนราบ (flat organization) และไรขอบเขต เปนโครงสรางแบบเครอขาย (network structure) และการทางานเปนทม 2.2 วฒนธรรม (culture) องคการแหงการเรยนรมวฒนธรรมองคการทมลกษณะสงเสรม สนบสนนการเรยนรทกระดบในองคการ 2.3 วสยทศน (vision) องคการแหงการเรยนรมวสยทศนรวม (shared vision) เปนเขมทศทชนาทกคนในองคการกาวไปรวมกน ชวยใหการเรยนรทกระดบในองคการมงไปในทศทางเดยวกน และชวยทาใหทกคนในองคการมความรสกวาตนเองไดมสวนรวม ทาใหเกดความรกและภกดในองคการ 2.4 ยทธศาสตร (strategy) เปนกลไกทองคการใชผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงขนในองคการ เปนการเปลยนแปลงเพอสรางองคการแหงการเรยนร

3. ระบบยอยคน (people subsystem) สาหรบองคการแหงการเรยนร ระบบยอยนจะครอบคลมทงตวบคคลทมสวนไดเสยกบองคการ และมบทบาททสนบสนนสงเสรมการเรยนรภายในองคการของบคคลเหลาน ระบบยอยคนขององคการแหงการเรยนรประกอบดวย 3.1 ลกจาง (employees) เปนปจจยหลกในการขบเคลอนการเรยนรทกระดบในองคการ องคการแหงการเรยนรจงใหความสาคญกบลกจาง สรางแรงจงใจตางๆ ใหลกจางไดเหนความสาคญของการเรยนรควบคไปกบการทางาน เชน การปฏบตตอลกจางในลกษณะทเปนผใหญและในฐานะทเปนผปฏบตงานกบผเรยนรไปพรอมๆ กน การสนบสนนลกจางใหมอสระในการเรยนร การมอบอานาจและมอบความรบผดชอบ (empowerment) การใหลกจางมสวนรวมในการพฒนายทธศาสตรและการวางแผนปฏบตการขององคการ และการสรางความสมดลระหวางความตองการของปจเจกบคคลกบความตองการขององคการ เปนตน

46

3.2 ผจดการหรอผนา (managers/leaders) ในองคการแหงการเรยนร ผจดการหรอผนาจะแสดงบทบาทเปนผใหคาแนะนา ผฝกสอน และพเลยง แสดงบทบาทเปนผจดการความรและเปนผรวมเรยนรดวย ผจดการหรอผนาจะตองเปนแบบอยางในการเรยนร เปนสถาปนกนกออกแบบ เปนผประสานงาน เปนผสนบสนนโครงการและกระบวนการเรยนร ผจดการหรอผนาตองมทกษะในการสรางวสยทศนรวม ทกษะการสรางทมงาน ทกษะการเผชญและทดสอบรปแบบความคด ทกษะการสนบสนนความคดสรางสรรค นวตกรรมและความกลาทจะเสยง และทกษะการสรางความคด สรางแรงบนดาลใจในการเรยนรและการปฏบต 3.3 ลกคา (customers) องคการแหงการเรยนรเปนองคการทสงเสรมและสนบสนนตามคาดหวงของลกคาในการปรบปรงคณภาพ นวตกรรม และความรวดเรวในการผลตสนคาและบรการ องคการแหงการเรยนรถอวาลกคาเปนบคคลทใหผลสะทอน เพอนามาพฒนาและปรบปรงสนคาและบรการ 3.4 ผสงวตถดบและผขาย (suppliers and vendors) เปนผทรวมเรยนรกบองคการแหงการเรยนร เปนผทนาความรในสาขาอน แตมความเกยวของเขามาสองคการ เพอเปนประโยชนแกองคการในระยะยาว 3.5 พนธมตร (alliance/partnership) เปนยทธศาสตรหนงในการลดคาใชจาย เวลา และความซาซอนใหแกองคการแหงการเรยนร 3.6 ชมชน (community) องคการแหงการเรยนรตองตระหนกวาชมชนทองคการอยรวมดวยนนเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรขององคการ

4. ระบบยอยความร (knowledge subsystem) ประกอบดวยขนตอน 4 ขนตอน ดงน 4.1 การแสวงหาความร (knowledge acquisition) เปนขนตอนการแสวงหาความรจากทกสวนในองคการ เพอทจะไดมความรเพยงพอในการทากจกรรมการงานตางๆ 4.2 การสรางความร (knowledge creation) เปนการสรางความรใหมๆ จากการแกปญหาในการปฏบตงาน (problem-solving) การทดลอง (experimental) และการสาธต (demonstration) ของกระบวนการเรยนรทกระดบทมอยในองคการ 4.3 การจดเกบความร (knowledge storage) องคการแหงการเรยนรมระบบการจดเกบความรหรอคลงความรทสามารถตรวจสอบ และการเขาคนหาขอมลและสงขอมลไดอยางสะดวก รวดเรว แมนยา และถกตอง 4.4 การถายทอดและใชประโยชนความร (knowledge transfer and dissemination) ใหองคการแหงการเรยนร ความรตางๆ จะถกถายโอนหมนเวยนไปทวทกสวนทงองคการ ในอตราความเรวทคอนขางสง และในขณะเดยวกนกมการใชประโยชนความรสาหรบการปฏบตงานกนอยางกวางขวาง องคการจะใชเทคนคและเทคโนโลยในการเคลอนไหวขาวสาร ขอมล และความรดงกลาว

47

5. ระบบยอยเทคโนโลย (technology subsystem) มตของเทคโนโลยทสนบสนนการเปนองคการแหงการเรยนรนม 3 มต ไดแก 5.1 เทคโนโลยสารสนเทศ (information technology) เปนเครองมอทใชในการปรบปรงระบบการตดตอสอสารและการถายโอนความรในองคการ รวมทงใชสาหรบสนบสนนการบรหารความร เพอสงเสรมใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพขนทวทงองคการ 5.2 การเรยนรโดยใชเทคโนโลย (technology-based learning) เพอทาใหการเรยนรเกดความเหมาะสมกบเวลา รวดเรวทนการณ มความเพยงพอและตรงกบความตองการในความจาเปนตอการเรยนร ดวยการใชเทคโนโลยทหลากหลายเขาดาเนนการ 5.3 ระบบสนบสนนปฏบตการดวยอเลกทรอนกส (Electronic Performance Support System – EPSS) เปนเครองมอทมศกยภาพสงอนหนงทใชในการสงเสรมการเรยนรในปจจบน จดแขงของระบบนคอ การใชระบบฐานความขอมล (data-based system) Daft (1999 : 211-212) เสนอวา องคการแหงการเรยนรนน ตองเปนองคการทออกแบบเพอการเรยนรอยางตอเนอง โดยพจารณาจากองคประกอบ 5 ดาน ดงน

1. โครงสราง (structure) เปนโครงสรางทมการตดตอสมพนธกนเปนแนวนอน (horizontal) โดยพจารณาความลนไหลของงาน (workflow) มากกวาจะพจารณาดานการแบงแยกเปนหนาทตามแผนกงาน (department functions)

2. การเสรมอานาจ (empowerment) เปนทการเสรมอานาจใหแกบคลากรมากกวาเนนดานงาน โดยเสรมอานาจใหแกบคลากรทกคนในองคการ เพอใหมโอกาสตดสนใจในกระบวนการทางานเปนทม

3. การสรางเครอขาย (network) เนนการสรางระบบทเอออานวยตอการเชอมโยง เปนเครอขายและการแลกขอมลขาวสาร (shared information)

4. กลยทธ (strategy) ใชความรวมมอกนทงภายในและภายนอกองคการ 5. วฒนธรรมทปรบตว (adaptive culture) องคการแหงการเรยนรเนนวฒนธรรมสวนรวม

มากกวาสวนยอย ความเสมอภาค การเปลยนแปลง การกลาเสยง และการปรบปรงอยางตอเนอง Longworth and Davies (1996 : 75) กลาวถงคณลกษณะ 10 ประการขององคการแหงการเรยนร ดงนคอ

1. องคการแหงการเรยนรเปนบรษท องคการวชาชพ มหาวทยาลย โรงเรยน เมอชาตหรอกลมบคคลอาจจะใหญหรอเลกทมความตองการทจะปรบปรงการปฏบตงาน โดยอาศยการเรยนร

2. องคการแหงการเรยนรลงทนเพออนาคตขององคการ โดยการใหการศกษาฝกอบรมแกบคลากร

3. องคการแหงการเรยนรสรางโอกาสและกระตนบคลากรในทกตาแหนงหนาทใหไดรบการพฒนาศกยภาพความเปนมนษย

48

4. องคการแหงการเรยนรรวมสรางวสยทศนกบบคลากร และกระตนบคลากรใหบรรลวสยทศน ปรบเปลยนหรอสรางภาพอนาคตรวมกน

5. องคการแหงการเรยนรบรณาการงานและการเรยนรและสรางแรงบนดาลใจใหบคลากรแสวงหาคณภาพและปรบปรงอยางตอเนอง

6. องคการแหงการเรยนรเปดโอกาสใหบคคลในองคการไดแสดงความสามารถพเศษ โดยการมงเนนทการเรยนรและการวางแผนกจกรรมการศกษาอบรมทสอดคลองกบความสามารถดวย

7. องคการแหงการเรยนรเสรมอานาจ (empower) บคลากรใหขยายขอบเขตหนาทของตนสอดคลองกลมกลนกบรปแบบการเรยนรของแตละบคคล

8. องคการแหงการเรยนรประยกตเทคโนโลยอยางเหมาะสมในการสรางโอกาสแหงการเรยนรมากยงขน

9. องคการแหงการเรยนรตอบสนองตอความตองการของสงแวดลอมและสงคม ขณะเดยวกนกระตนใหบคลากรในไปทศทางเดยวกนดวย

10. องคการแหงการเรยนรมการทบทวนและเรยนรเพอรกษานวตกรรม คดคนสงใหมๆ อยเสมอ องคประกอบขององคการแหงการเรยนรตามแนวคดของ Senge (1990) ใหความสาคญทตวบคคลมากทสดและมลกษณะเปนนามธรรมทมความลกซงเปนเชงปรชญา เพราะเกยวของกบการพฒนาจตใจทอยภายในตวมนษย ซงสอดคลองกบ Gephart and Marsick (1996) และการใหความสาคญทตวบคคลนนกเนองจากมองวาคนเปนตวขบเคลอนองคการใหพฒนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนร สวนแนวคดของ Bennette & O’Brien (1994); Marquardt (1996); Draft (1999); และ Longworth & Davies (1996) มลกษณะเปนรปธรรมทมองเหน เขาใจไดงายและชดเจน เพราะองคประกอบสวนใหญเปนองคประกอบและเครองมอทางการบรหารจดการทปฏบตกนอยแลว เพยงแตมเปาหมายในการผลกดนหรอสรางใหเกดการเรยนรอยางตอเนองขนในองคการ โดยทกองคประกอบจะไดรบความสาคญเทาเทยมกน เพราะมองวาทกองคประกอบมความสมพนธกน การพฒนาองคการจะตองพฒนาทกองคประกอบไปพรอมๆ กน จะขาดองคประกอบใดองคประกอบหนงไมได จากแนวคดเกยวกบองคประกอบขององคการแหงการเรยนรดงกลาวขางตน ผวจยเลอกแนวคดสาหรบใชในการวจยครงนคอ แนวคดองคประกอบขององคการแหงการเรยนรของ Senge (1990) ซงประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ การเปนบคคลทรอบร (personal mastery) การมแบบแผนความคด (mental model) การมวสยทศนรวม (shared vision) การเรยนรรวมกนเปนทม (team learning) และการคดอยางเปนระบบ (system thinking) เนองจากโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก มการใหการศกษากบกาลงพลของหนวยตางๆ การพฒนาคนในองคการใหเปนบคคลทรอบร ถอไดวา

49

เปนมตทตองเกดจากการฝกฝน เพอสรางใหเกดวนย โดยมการปรบมมมองอยางตอเนอง บนฐานของความตองการอยางแทจรง ซงสอดคลองกบแนวคดของ Senge (1990) ซงเนนใหความสาคญทตวบคคล ในการวดการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงวดจากองคประกอบทง 5 ประการ คอ การเปนบคคลทรอบร (personal mastery) การมแบบแผนความคด (mental model) การมวสยทศนรวม (shared vision) การเรยนรรวมกนเปนทม (team learning) และการคดอยางเปนระบบ (system thinking) 3. ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร

3.1 ปจจยภาวะผนา 3.1.1 ความหมายของภาวะผนา ความหมายของภาวะผนา มความหมายแตกตางกนไปตามความคดเหนของแตละบคคล วรช สงวนวงศวาน (2550 : 229) กลาววา ผนา หมายถงผทมความสามารถหรอมศลปะจงใจใหผอนคดตามหรอปฏบตตาม สวนความเปนผนา ( Leadership) คอสงทผนากระทา คอกระบวนการจงใจใหบคคล กลมหรอองคการปฏบตตามเพอใหบรรลเปาหมายของกลมหรอองคการนน จอมพงศ มงคลวานช (2555 : 181) ระบวาภาวะผนา หมายถง กระบวนการทบคคลใดบคคลหนงหรอมากกวาพยายามใชอทธพลของตนหรอกลมตนกระตน ชนา ผลกดนใหบคคลอนหรอกลมบคคลอนมความเตมใจ และกระตอรอรนในการทาสงตาง ๆ ตามตองการ โดยมความสาเรจของกลมหรอองคการเปนเปาหมาย คลายคลงกบ พยอม วงศสารศร (2538) ทระบวา ภาวะผนา คอ กระบวนการทบคคลหนง (ผนา) ใชอทธพลและอานาจของตนกระตนชนาใหบคคลอน (ผตาม) มความกระตอรอรน เตมใจ ทาในสงทเขาตองการ โดยมเปาหมายขององคการเปนจดหมายปลายทาง ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2539) ไดกลาววาภาวะผนาหมายถงความสามารถของบคคลในการใชอานาจ และจงใจใหผอนปฏบตตามจนบรรลเปาหมายขององคการ สวน สมคด บางโม (2539) ไดใหความหมายวา ภาวะผนา คอการทผนาองคการใหอทธพลตางๆ เพอใหผใตบงคบบญชารวมมอกนปฏบตหนาทใหบรรลถงจดประสงคขององคการ อทธพลดงกลาวนอาจเปนไปทงในทางบวกและทางลบ หรอทางใดทางหนง นอกจากนยงมนกวชาการตางประเทศใหความหมายของผนาและภาวะผนาไว เชน Swart, Mann, Brown, & Price (2008 : 185) กลาววา ผนาคอกญแจไปสความสาเรจขององคการ เพราะผนาคอผทมอทธพลตอแรงบนดาลใจของพนกงาน เปนผกระตน และเตมความตองการในการเปลยนแปลงองคการใหเกดขนกบพนกงานและสรางองคการสความเปนเลศ ผนาจงเปนตนแบบทแสดงบทบาทตนเองใหปรากฏ สอดคลองกบ Yukl (2002) ทระบวาภาวะผนาหมายถงกระบวนการของการมอทธพลเหนอผอน และไดรบการยอมรบวาความตองการของผนานนจะถกนามาปฏบตตาม และมการคนหาวาทาอยางไรทจะใหการปฏบตตามนนมประสทธภาพอยางสงสด Martin (2006 : 139)

50

ใหความหมายของผนา หมายถง ผทมความสามารถในการมองอนาคต และสามารถอธบายสงทเหนใหผอนรบร ยอมรบ และสรางการยอมรบอยางแรงกลาใหเกดขนกบบคลเหลานนเพอพรอมทจะกาวตามผนา และใหความหมายของภาวะผนา หมายถงการมวสยทศน และสามารถสอสารวสยทศนขององคการไปสผอนได และสรางแรงบนดาลใจใหบคคลตาง ๆ ปฏบตตามตนเองและ Newstrom (2011 : 171) กลาววา ภาวะผนาคอกระบวนการของอทธพล และการสนบสนนทมตอบคคลอน เพอใหบคคลเหลานนปฏบตงานอยางกระตอรอรนเพอบรรลเปาหมายทกาหนด ภาวะผนาเปนปจจยสาคญทชวยใหบคคล หรอกลมระบเปาหมายไดอยางชดเจน และชวยเหลอใหบคคล ประสบความสาเรจ ซงหลกการสาคญ 3 ประการทชวยใหบคลากร กลมประสบความสาเรจ คอ 1) การมอทธพลเหนอบคคลและการสนบสนน 2) การสรางความพยายามใหเกดขนกบบคคล และ 3) การบรรลถงเปาหมายทกาหนด และ Ralph M. Stogdill (1975 อางถงใน กนกอร สมปราชญ, 2546) ผบกเบกเกยวกบการศกษาวจยการเปนผนา ไดสรปแนวคดและความหมายเกยวกบการเปนผนา ไวดงน 1. การเปนศนยกลางของกระบวนการกลม แนวคดนถอวาเปนผนาเปนศนยกลางของ กลม และกจกรรม เปนศนยรวมอานาจและความรวมมอ ผทมตาแหนงสงในกลมนน และเปนผ กาหนดจดมงหมาย และกจกรรมตางๆ 2. การเปนผนา คอ ผลของบคลกภาพ ตามแนวคดนถอวาเปนผนาจะมลกษณะพเศษ แตกตางจากคนอน นายกยองนบถอและใหความรวมมอ 3. ศลปะของการทาใหเกดการยนยอมทาตาม แนวคดนถอวาการเปนผนาเปนศลปะทจะทาใหผตามยนยอมใหความรวมมอ เชอฟง ยกยอง จงรกภกด และเปนศลปะทจะทาใหผอนทาในสงทผนาตองการ 4. เปนการใชอทธพล (Exercise influence) แนวคดนถอวาการเปนผนา คอการมอทธพล เหนอคนอน ใหผอนปฏบตตาม เพอใหบรรลจดมงหมาย มอทธพลตอกจกรรมกลมในความพยายามทจะสรางจดมงหมาย และทาใหบรรลจดมงหมาย ซงไมจาเปนตองใชอานาจบงคบ ขมข 5. เปนพฤตกรรมหรอการกระทา (Behavior) แนวคดนพยายามนยามการเปนผนาในรป ของพฤตกรรมหรอการกระทา ถอวาเปนผนาคอ พฤตกรรมของบคคลทนากจกรรมกลมประสานการทางานกลม เปนเรองของการสรางสมพนธภาพระหวางเพอนรวมงาน การตาหน หรอการยกยอง การแสดงความสนใจในความเปนอย และสวสดการของสมาชก 6. เปนรปแบบการเกลยกลอม (Persuasion) แนวคดนเชอวาการเปนผนา เปนศลปะใน การเกลยกลอมเพอใหเกดการรวมมอในการปฏบตภารกจ หรอใหผอนทาตาม 7. เปนความสมพนธของพลงอานาจ (Power Relation) กลมนใหแนวคดวาการเปนผนาคอความแตกตางของพลงอานาจระหวางผนากบผตาม ผนายอมใชพลงอานาจทางหนงทางใดใหผตามปฏบตตาม 8. ภาวะผนา คอ ผลของการปฏสมพนธ (Interaction) การเปนผนามใชสาเหตหรอการ

51

ควบคมแตเปนผลของการกระทาของกลม การเปนผนาเปนกระบวนการกระตนซงกนและกน มปฏสมพนธของสมาชกของกลม 9. ภาวะผนา คอ ความแตกตางของบทบาท สมาชกแตละคนจะมบทบาทแตกตางกนออกไปในสงคม แนวความคดนเนนใหเหนวาผนาควรมบทบาทอยางไร และผตามควรมบทบาทอยางไรบาง 10. ภาวะผนา คอ การมความคดรเรมในงาน การเปนผนาตองมความคดรเรม กระตอรอรน หาทางบารงรกษากจการทปฏบตภารกจทสาคญของผนา ตามแนวคดนกคอตองมความคดรเรมทงความคดและการกระทา บารงรกษาโครงสรางของหนวยงาน กอใหเกดปฏสมพนธ เพอทบรรลเปาประสงคทวางไว

กลาวโดยสรป ภาวะผนา (Leadership) หมายถง พฤตกรรมของบคคลเพอผลกดนใหเกดพฤตกรรม หรอการแสดงออกของบคลากร หรอกลมคนในสถานการณใดสถานการณหนงใหบรรลวตถประสงค หรอเปาหมายของการปฏบตภารกจทตงไว การพฒนาโรงเรยนสายเหลาวทยาการกองทพบกเพอการเปนองคการแหงการเรยนร ภาวะผนาของผบรหารองคการของโรงเรยนสายเหลาวทยาการจงเปนปจจยสาคญปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร

3.1.2 ประเภท และหนาทของผนา จอมพงศ มงคลวานช (2555 : 189-191) ไดระบประเภท และหนาทของผนา ดงน ประเภทของผนา

1. ผนาแบบเผดจการ เปนผนาทมความเดดขาดในตวเอง คานงถงกฎ ระเบยบ วนย และขอบงคบเปนหลก ในการดาเนนการตดสนใจตาง ๆ ขนอยกบผนาเพยงผเดยว ในแงการบรหารเปรยบเสมอนกจการทเปนเจาของบคคลเดยว 2. ผนาทเปนประชาธปไตย เปนผนาทมความสาคญในยคปจจบน ใหสทธในการออกความคดเหนของผรวมงาน สทธในการเรยกรอง รวมไปถงการเคารพสทธของผอนดวยการเปนประชาธปไตย จงเปนลกษณะหนงทสงคมคอนขางยอมรบมากกวาผนาประเภทอน ๆ 3. ผนาแบบตามสบาย เปนผนาทเรอย ๆ มความออนไหวไปตามสถานการณทเกดขน เปนผนาทเปนทรกของผรวมงาน ผนาแบบนพบไดมากมายในแตละกจกรรม

หนาทของผนา แบงออกได ดงน 1. ลกษณะของการควบคม การปฏบตงานการควบคมหาง ๆ จะใหผลดตามมาในลกษณะของการตดตามผลงานอาจจะใชการควบคมดวยระบบเอกสาร ระบบของงานทเกยวของซงกนและกน หรอเปนการควบคมในระบบดวยตวเองอยางอตโนมต ลกษณะของการตรวจตราเปนหนาทโดยตรงของผนาหรอผบรหารทจะตองตดตามความเคลอนไหวหรอผลการดาเนนงานตามขนตอนตาง ๆ เพอทจะสามารถแกไขในเหตการณนน ๆไดทนการ 2. ลกษณะของการประสานงาน การประสานงานของหนวยงานตาง ๆ รวมทงการ

52

ประสานงานในเรองตาแหนงหนาทการงาน ถอวาเปนความจาเปนและสาคญอยางมากในการปฏบตงาน ลกษณะของการวนจฉยสงการ การสงการของผนาถอเปนเรองสาคญ เพราะผนาทดจะตองรจกใชคนใหเกดประสทธภาพสงสด การวนจฉยสงการทดจะตองมความชดเจนสามารถนาไปปฏบตไดทนท และผนามหนาทหลกประการหนงคอการชกชวนใหสมาชกมความสนใจในการปฏบตงานในหนาทดวยความตงใจ มความซอสตย สจรต และเตมใจทจะทางานนน ๆ ใหเกดประสทธผลและประสทธภาพมากทสด 3. ลกษณะของการประเมนผล การพจารณาความดความชอบตลอดระยะเวลาการทางานของพนกงานถอวาเปนหนาทสาคญอยางหนงของผนา เปนการเพมขวญและกาลงใจในการทางาน การประเมนผลการปฏบตงานทดควรทาเปนระยะ ๆ และสามารถแจงผลใหผถกประเมนผลงานไดอยางถกตองและเปนธรรมแลว ปญหาดานการบรหารงานบคคลยอมลดนอยลงไปดวยเชนกน

3.1.3 องคประกอบของภาวะผนา พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต, 2540) ไดแสดงธรรมเกยวกบภาวะผนาไวดงน คอ

เมอพดถงภาวะผนาอยางน จะเหนวามองคประกอบหลายอยางในความเปนผนา หมายความวา คณสมบตของผนามหลายอยางหลายดานแยกไปตามสงทผนาจะตองเกยวของ คอ ผนาจะตองมความสามารถในการทจะไปเกยวของ หรอปฏบตตอสงเหลานนทกอยางใหถกตอง และใหผลด องคประกอบเหลานนประกอบดวย

1. ตวผนา จะตองมคณสมบตภายในของตวเองเปนจดเรมตน และเปนแกนกลางไว 2. ผตาม โยงดวยคณสมบตทสมพนธกบผตาม หรออาจจะไมเรยกวาผตามในพทธ

ศาสนา ไมไดนยมใชคาวา ผตาม เราอาจจะใชคาวา “ผรวมไปดวย” 3. จดหมาย โยงดวยคณสมบตทสมพนธกบจดหมาย เชน จะตองมความชดเจน เขาใจ

ถองแทและแนวแนในจดหมาย เปนตน 4. หลกการและวธการ โยงดวยคณสมบตทสมพนธกบหลกการและวธการทจะทาให

สาเรจผลบรรลจดหมาย 5. สงทจะโยงดวยคณสมบตทสมพนธกบสงทจะทา 6. สถานการณ โยงดวยคณสมบตทสมพนธกบสภาพแวดลอม หรอสงทประสบ ซง

อยภายนอกวาทาอยางไรจะผานไปไดดวยดในทามกลางสงคม สงแวดลอมหรอสงทประสบ เชน ปญหาตางๆ นคอองคประกอบตางๆ ทเกยวของสาหรบผนาทจะตองพฒนาตนเองใหมคณสมบตทจะทาใหเปนผพรอมทจะปฏรปตอสงเหลานนไดอยางถกตองเกดผลด องคการทจะอยไดผนาเปนองคประกอบทสาคญททกองคการจะขาดไมได บคคลททาหนาทผนาเปนผทจะรวมพลงของบคคลในองคการเพอขบเคลอนองคการใหบรรลวตถประสงค เชนเดยวกบองคการแหงการเรยนรทจาเปนจะตองอาศยผนาในการผลกดนองคการใหสามารถขบเคลอนไปขางหนา ซงผนานนคอผนาการเปลยนแปลง (De Simone, Werner & Harris , 2002 :

53

600) ซงสอดคลองแนวคดของ Popper & Lipshitz (2000 : 144) ทเนนวาองคการแหงการเรยนร เปนองคการทตองอาศยความไววางใจทตองสรางขนในองคการ จงจาเปนทจะตองอาศยภาวะผนา และภาวะผนาทเหมาะสมในการสรางความไววางใจคอผนาการเปลยนแปลง ซง Hannah & Lester (2009 : 35) ระบวาผนาคอบคคลททาใหเกดการเปนองคการแหงการเรยนร เนองจากผนาคอผทมงเนนวาองคการตองเรยนรอะไร และทาอยางไรทจะจดการเงอนไขทมอยเพอใหเกดการเรยนรและการแลกเปลยนความรอยางมประสทธภาพ เพอเกดการเรยนรขององคการซงสอดคลองกบแนวคดของ สดา สวรรณาภรมย (2548 :142) ทระบผนาการเปลยนแปลงคอผนาทมอทธพลตอความคดและพฤตกรรมของผตาม ทาใหผตามทมเทเพอเปาหมายองคการมากกวาเปาหมายสวนตว และภาวะผนาทมการกลาวถงรวมทงเปนทนยมนามาใชเปนแนวคดในการปฏบตงานของผบรหารในยคปจจบนคอผนาการเปลยนแปลง 3.1.4 ความหมายของภาวะผนาการเปลยนแปลง ภาวะผนาการเปลยนแปลงน นกวชาการบางทานเรยกวา ภาวะผนาแบบเปลยนสภาพ ภาวะผนาการปฏรป ภาวะผนาแบบปรวรรต เปนตน สาหรบการวจยครงน ผวจยใชคาวา ภาวะผนาการเปลยนแปลง มผใหความหมายของคาวา ภาวะผนาการเปลยนแปลงไวดงน Burns (1978 : 4) ใหความหมายของภาวะผนาการเปลยนแปลงวา เปนผนาทตระหนกถงความตองการของผรวมงาน คนหาแรงจงใจของผรวมงาน กระตนใหผรวมงานเกดความสานกถงความตองการ พยายามใหผรวมงานไดรบการตอบสนองความตองการทสงขนและหาหนทางทจะพฒนาผรวมงานจนสามารถบรรลศกยภาพของตนไดเตมท สอดคลองกบ Bass (1985 : 14) กลาววา ภาวะผนาการเปลยนแปลง หมายถง กระบวนการกระตนใหผตามเกดความตองการและมความพงพอใจมากกวาทเปนอย โดยใชระดบความตองการของมาสโลวกระตนใหผตามเกดความตองการทสงขน ดวยการทาใหผตามตระหนกถงความตองการ สานกในความสาคญ คณคาและวธการซงทาใหบรรลจดมงหมาย โดยคานงถงผลประโยชนของทมและองคการมากกวาผลประโยชนของตนเอง การยกระดบความตองการทสงขนนเพอมงผลการปฏบตงานทดกวา และ Muchinsky (1997 : 373) กลาววา ภาวะผนาการเปลยนแปลง หมายถง กระบวนการทมอทธพลตอการเปลยนแปลงเจตคตและสมมตฐานของสมาชกในองคการ สรางความผกพนในการเปลยนแปลงวตถประสงคและกลยทธทสาคญขององคการ ภาวะผนาการเปลยนแปลงใหโอกาสแกผตามดวยการใหอานาจผตามเพอเปนผนาหนวยงานยอยในองคการ เพอเปาหมายขององคการโดยรวม สวนนกวชาการไทย ไดแก สดา สวรรณาภรมย (2548 : 142-143) ใหความหมายภาวะผนาการเปลยนแปลงวา เปนกระบวนการเปลยนแปลงองคการใหดขน โดยผานการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความคดของลกนองในการทางาน มจดมงหมายททาใหลกนองตระหนกในความสาคญและคณคาของงานทไดรบมอบหมาย สนใจเปาหมายองคการมากกวาเปาหมายสวนตวและทางานเกนกวาความคาดหมาย ญมณสธนญญ พาณภค (2547 : 3) สรปวาภาวะผนาการเปลยนแปลงเปนภาวะผนาทผนาตองมวสยทศนเชงรก มง

54

การเปลยนแปลงในแนวคดรเรมสรางสรรค เพอความสาเรจแหงวสยทศนทชดเจน โดยเนนคณคาผรวมงาน เขาใจความแตกตางในปจเจกบคคล เสรมสรางแรงจงใจ เปดโอกาสใหผรวมงานกาวสความเปนผนา ใหอานาจและการมสวนรวมในการแสดงความคดเหนรวมกน ยอมรบขอผดพลาด เนนประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน ภายใตการสรางทมงานทมจตวญญาณแหงการมคณภาพ จากความหมายทกลาวมาขางตน สรปวา ภาวะผนาการเปลยนแปลง หมายถง กระบวนการทผนาใชสรางความเชอมน ความไววางใจ ความศรทธาและความผกพนในตวผนาใหเกดกบผตามหรอผปฏบตงาน โดยการแสดงบทบาทผนาทผตามใหการยอมรบ การเขาใจและยอมรบในความแตกตางของบคคล การสนบสนนสงเสรมผตามทมความสามารถใหเจรญกาวหนา เปนตน ท งนมวตถประสงคเพอจงใจ กระตน และผลกดนใหผตามหรอผปฏบตงานรวมกนสรางสรรคผลงานไดเกนความคาดหวงทกาหนดไวภายใตภาวะความกดดนจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอม โดยมงทความสาเรจขององคการเปนสาคญ และภาวะผนาการเปลยนแปลงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร 3.1.5 แนวคดเกยวกบภาวะผนาการเปลยนแปลง Bass and Avolio (1994 : 17) กลาววา ผนาการเปลยนแปลงจะยกระดบความสานกของ ผตาม ทาใหผตามไมคานงถงประโยชนสวนตนแตอทศตนเพอองคการ โดยการกระตนระดบความตองการของผตามใหสงขนตามลาดบความตองการของมาสโลว (Maslow’s need hierarchy theory) ซงประกอบดวย (1) ความตองการทางดานรางกาย (2) ความตองการดานความปลอดภย (3) ความตองการดานความรกและความเปนเจาของ (4) ความตองการดานเกยรตยศและความมชอเสยง และ (5) ความตองการดานการประสบผลสาเรจในชวต ผนาการเปลยนแปลงยกระดบความสานกของผตามดวยการใชกระบวนการ 4 กระบวนการ หรอ “4I’s” ดงน 1. การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต (Charisma or Idealized influence—II) เปนกระบวนการทผนาทาใหผตามมความภมใจ มความศรทธาและมความนบถอผนา มความเตมใจทจะทมเทการปฏบตงานตามพนธกจและวสยทศนของผนา ซงผนาจะมความเชอมนในตนเอง สามารถกาหนดตนเองใหเปนผนาทมจดมงหมายอนสงสงและมอานาจ มความสามารถในการกาหนดแนวโนมของการเปลยนแปลง คอมวสยทศน มความสามารถในการเปลยนแปลง สามารถแกปญหาความขดแยงภายในจตใจมคณธรรม เปนแบบอยางทดทผตามสามารถถอเปนแบบอยางได รวมทงสามารถกระตนใหผตามมความตงใจและมความพยายามเพมมากขน กระบวนการสรางบารมนเปนศนยกลางของความเปนผนาการเปลยนแปลง เปนการแสดงออกถงลกษณะของการมอานาจและมอทธพลมากทสด 2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation – IM) เปนกระบวนการทผนาทาให ผตามเกดความรสกไมเหนประโยชนสวนตน อทศตนเพองาน เหนคณคาของผลการปฏบตงาน ซงสงผลใหผตามเกดความพยายามในการปฏบตงานเปนพเศษ โดยผนาใชวธการงายๆ ชกจง สราง

55

อารมณใหผตามเขาใจวสยทศน รสกวาภารกจตางๆ เปนสงสาคญทตองปฏบต กระบวนการสรางแรงบนดาลใจจะปรากฏเมอผนากระตนและเราใจผตามใหปฏบตงานและสรางความมนใจใหกบ ผตามวาผตามมความสามารถทจะปฏบตงานใหบรรลเปาหมายได 3. การกระตนเชาวนปญญา (Intellectual Stimulation – IS) เปนกระบวนการทผนากระตนใหผตามเหนวธการหรอแนวทางใหมในการแกปญหา ดวยวธทาใหผตามมความพงพอใจและมความตงใจ ทงนดวยการใชสญลกษณ จนตนาการ และภาษาทเขาใจงาย สงเสรมใหผตามเขาใจในบทบาทและยอมรบในบทบาทของตน สรางความมนใจและใหคณคากบผลลพธทตองการ ซงสงผลใหผตามเกดความพยายามในการปฏบตงานมากขนและสามารถแกปญหาในการปฏบตงานไดสาเรจลลวงดวยด กระบวนการกระตนเชาวนปญญาเปนการใชอานาจเชงตรรกะ ซงหมายถง การจงใจโดยใชขอเทจจรง ความร หลกการ แนวคด ทฤษฎตางๆ รวมทงใชกจกรรม กลวธ โครงการ ขอเสนอ เปนการเสนอความคดอยางเปดเผย ตรงไปตรงมา สถานการณทผนาการเปลยนแปลงใชกระตนเชาวนปญญาเพอเปลยนแปลงกลมและองคการ คอ (1) กลมหรอองคการถกคกคามจากสภาพแวดลอม เชน ถกฝายตรงขามสรางความปนปวน (2) เกดปญหารนแรงเกยวกบการลดประสทธภาพของหนวยงาน เชน ขาดเครองมอ ขาดวธการปฏบตงานทเหมาะสม ตนทนสง เปนตน (3) การทางานขาดประสทธภาพ เพราะเครองมอชารด ขาดวสดอปกรณ ผตามหรอผปฏบตงานไมมาทางาน เปนตน และ (4) ผนามอานาจพอทจะเปลยนแปลงและรเรมวธการทสามารถจะแกปญหาทองคการเผชญอย 1. การคานงถงเอกบคคล (Individualized Consideration – IC) เปนกระบวนการทผนาทาตนเปนผมงเนนการพฒนา เปนพเลยง และคานงถงความเปนเอกบคคลของผตาม ผนามการตดตอกบผตามเปนรายบคคลและตดตอสอสารแบบสองทาง ผนาใหความสนใจตอความแตกตางระหวางบคคลของผตาม มการกระจายอานาจและความรบผดชอบ ผนาจะตองคานงถงความตองการของผตามแตละคนและสามารถเปลยนระดบความตองการในระดบตนๆ ของผตาม เชน ความตองการดานความปลอดภย ความตองการดานความรกและความเปนเจาของไปสความตองการในระดบทสงขน จากทกลาวมาสรปไดวา ภาวะผนาการเปลยนแปลงสามารถวดจากกระบวนการหรอพฤตกรรมของผนา คอ การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนเชาวนปญญา และการคานงถงเอกบคคล การศกษาเรองผนาการเปลยนแปลงและองคการแหงการเรยนรหลายการศกษา เชน การศกษาของการศกษาของลอชย จนทรโป (2547) ศกษาความสมพนธเชงโครงสรางของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนอาชวศกษาคาทอลกในประเทศไทย พบวา ปจจยดานภาวะผนามอทธพลรวมตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนอาชวศกษาคาทอลกในประเทศ สอดคลองกบการศกษาของชเกยรต บญกะนนท (2549) ศกษา รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอ

56

การเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และปจจยดานภาวะผนามอทธพลทางตรงและทางออมตอการเปนองคการแหงการเรยนร และการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ศกษาการพฒนาตวชบงรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐาน ในจงหวดชายแดนภาคใต พบวา ตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐาน ในจงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย 5 องคประกอบหลก คอ องคการ ภาวะผนา การเรยนร การบรหารจดการความร และเทคโนโลย จากการศกษาดงกลาวจงสามารถสรปไดวาปจจยภาวะผนา โดยเฉพาะผนาการเปลยนแปลงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ผวจยจงศกษาภาวะผนาการเปลยนแปลง โดยใชแนวคดของ (Bass and Avolio, 1994) ทระบกระบวนการของผนาการเปลยนแปลงในองคการประกอบดวย 1) การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต 2) การสรางแรงบนดาลใจ 3) การกระตนเชาวนปญญา และ 4) การคานงถงเอกบคคล

3.2 ปจจยการบรหาร

การบรหารหรอการบรหารจดการ (management) เปนสงจาเปนสาหรบการกาวไปสความสาเรจในการรวมกลมกนเพอดาเนนกจกรรมรวมกนของมนษย ดงท Certo (2000 : 555) ใหความหมายการบรหารวา เปนกระบวนการของการมงสเปาหมายขององคการ จากการทางานรวมกนโดยการใชบคคลและทรพยากรอนๆ หรอเปนกระบวนการออกแบบและรกษาสภาพแวดลอมซงบคคลทางานรวมกนในกลมใหบรรลเปาหมายทกาหนดไวไดอยางมประสทธภาพ วรช สงวนวงศวาน (2550 : 2) ใหความหมายการจดการ(management) หมายถง สงทผจดการหรอผบรหารตองปฏบตซงเกยวของกบการประสานงาน การดแลงาน และกจกรรมตาง ๆ ของผอน เพอใหงานและกจกรรมเหลานนสาเรจลลวงไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล จากการศกษาของ ชเกยรต บญกะนนท (2549) ทไดมการทบทวนเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรพบวาปจจยการบรหาร ซงประกอบดวย 1) การบรหารการเปลยนแปลง 2) การเสรมพลงอานาจ 3) การจงใจ และ 4) การพฒนาบคลากรเปนตวแปรสงเกตไดทมอทธพลทางออมตอการเปนองคการแหงการเรยนร 3.2.1 การบรหารการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงเปนพลวตทสงผลกระทบกบองคการ และเปนสงทมอาจจะคาดเดาได ดงนนผบรหารองคการจงควรทจะตองเตรยมความพรอมในการทจะรบกบการเปลยนแปลงทอาจสงผลกระทบกบการบรหารและองคการ การเปลยนแปลงองคการ (Organizational Change) หมายถงการเปลยนแปลงคน (People) โครงสราง (Structure) และ เทคโนโลย (Technology) ซงเปนสง

57

ทเกดขนไดกบทกองคการและเปนหนาทของผบรหารทจะตองจดการกบการเปลยนแปลงหรอการบรหารการเปลยนแปลง 3. 2. 1. 1 ความหมายของการบรหารการเปลยนแปลง ณฏฐพนธ เขจรนนทน (2545 :301) ใหความหมายการบรหารการเปลยนแปลง หมายถง การกระทาใหการเปลยนแปลงทเกดขนมระบบตามแผนทไดจดทาไว มวตถประสงคเพอใหการนาระบบและวธการใหมมาปฏบตในองคการเปนไปไดอยางมประสทธภาพ และการเปลยนแปลงภายในองคการทเกดขนอยภายใตอานาจการบรหารขององคการ ทพวรรณ หลอสวรรณรตน (2547:257) ใหความหมายการบรหารการเปลยนแปลงวา เปนการออกแบบโครงสรางองคการใหม การตดตงระบบสารสนเทศใหม และการเปลยนแปลงวฒนธรรมการบรหารการเปลยนแปลงอาจเกดขนไดในรปของการเปลยนแปลงวตถประสงค กลยทธ การออกแบบงาน เทคโนโลย กระบวนการทางาน และสมาชกองคการ Cummings & Worley (2009 : 163) ใหขอเสนอแนะวา การบรหารการเปลยนแปลงทมประสทธภาพนนตองรวมถงการบรหารแรงจงใจบคลากร การสรางสรรควสยทศนเพอรองรบการเปลยนแปลง การสนบสนนการพฒนานโยบาย การจดการในระยะหวเลยวหวตอของการเปลยนแปลงและการรกษาสมดลของแรงผลกจากการเปลยนแปลง และ Bouckenooghe, Devos, & Van Den Broeck (2009:561) ไดใหความหมายการบรหารการเปลยนแปลง หมายถง การสอสารทมคณภาพ การมสวนรวม และทศนคตของผจ ดการระดบระดบสงขององคการเพอใหเกดการเปลยนแปลงไปสอนาคต ความหมายโดยสรปของการบรหารการเปลยนแปลงคอ การพยายามปรบปรงกรรมวธในการทางาน ปรบปรงโครงสรางองคการ ปรบปรงบทบาทของบคลากรในองคการ ปรบปรงสภาพแวดลอมตางๆ ภายในองคการและเปลยนแปลงเทคโนโลยทมอยเดมใหแตกตางไปจากเดม เพอทาใหองคการสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขนจากสภาวะแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ และเพอเพมประสทธภาพประสทธผลขององคการ วนชย มชาต (2544 : 210-220) ระบการเปลยนแปลงทเกดขนในองคการม 3 ลกษณะ คอ (1) การเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไป (incremental change) เปนการเปลยนแปลงในลกษณะทมระดบการเปลยนแปลงไมมากและไมรนแรง สงผลกระทบตอองคการเพยงบางสวนเทานน (2) การเปลยนแปลงแบบปฏวต (revolution change) เปนการเปลยนแปลงทรนแรงชนดถอนรากถอนโคนและสงผลกระทบไปทวท งองคการ และ (3) การเปลยนแปลงทถกวางแผนลวงหนา (planed change) เปนการเปลยนแปลงทจงใจสรางใหเกดขนในองคการ โดยทการเปลยนแปลงดงกลาวไดถกวางแผนใหเปนไปตามทศทางทตองการ การเปลยนแปลงทถกวางแผนลวงหนาจาเปนตองมผนาการเปลยนแปลง (change agent) สมบรณ นนทสกล (2545) สรปวาการเปลยนแปลงทองคการตางๆ ตองการคอ การเปลยนแปลงทถกวางแผนลวงหนา เพราะเปนการเปลยนแปลงทมแบบแผน เปนการนามาตรการใหมๆ มาใชดาเนนการ เปนการกอใหเกดกจกรรมตางๆ เพอการเปลยนแปลงทจะให

58

บรรลเปาหมายทกาหนดภายใตการตดสนใจทเฉพาะเจาะจงบนรากฐานความเทาเทยมกนของสมาชกในองคการ Croft and Halpin (1965 : 40) กลาววา ไดมการศกษาบทบาทของผบรหารสถานศกษาในฐานะทเปนผนาการเปลยนแปลงในการบรหารการเปลยนแปลงอยางไดผล พบวาผบรหารควรมความรและแสดงพฤตกรรมดงตอไปน (1) เปนผทเขาใจถงขอบเขตหนาทความรบผดชอบของตนเองอยางชดเจน (2) เปดโอกาสใหครตลอดจนบคลากรทกฝายสามารถแสดงความคดเหนตอผบงคบบญชาไดอยางเสรและสะดวก (3) สงเสรมใหครใชความคดและใหครไดมโอกาสในการวนจฉยตดสนปญหาตางๆ (4) มการกระจายอานาจในการวนจฉยสงการไปยงบคลากรทอยในระดบตาลงมา (5) ใหครมสวนรวมในการรเรมการเปลยนแปลง (6) สนบสนนวสดอปกรณทจาเปนตองใชในการเปลยนแปลง (7) การเปลยนแปลงจะตองไมกระทบกระเทอนตอบคคลใดบคคลหนงเปนการเฉพาะ (8) อธบายและชแจงถงเหตผลในการเปลยนแปลงองคการเพอใหทกคนไดเขาใจตรงกน (9) ผบรหารตองเปนบคคลทสงเสรมใหมการเปลยนแปลงอยเสมอ (10) ผบรหารเปนบคคลทมน าใจตอเพอนรวมงาน (11) ผบรหารตองใหความชวยเหลอแกบคคลทอยรอบขาง (12) การเปลยนแปลงควรตงอยบนความคดทกวางไกลและเขาใจวธการเปลยนแปลง (13) การเปลยนแปลงควรใหคนสวนใหญเหนชอบดวยกอนจะตดสนใจเรมการเปลยนแปลง (14) การเปลยนแปลงจะตองทาอยางตอเนอง (15) การเปลยนแปลงจะตองใหประโยชนแกองคการสงสด (16) ผบรหารมความสามารถในการจงใจโนมนาวจตใจบคลากรใหเกดการเปลยนแปลง และ (17) ผบรหารมความคาดหวงสงและกาหนดมาตรฐานความสาเรจ 3.2.1.2 ความสาคญของการบรหารการเปลยนแปลง Swart, Mann, Brown & Price (2009) ระบความสาคญของการบรหารการเปลยนแปลง ดงน 1) การลดคาการฝกอบรมโดยใหการสนบสนนการทางานของพนกงานจากผบรหารระดบกลาง 2) เปนการพฒนาองคการเพอใหเคลอนทไปในอนาคตและการเขาถงกลยทธและการฝกอบรมทเหมาะสมกบพนกงาน 3) เปนความตองการขององคการเพอการพฒนาผลตภณฑใหมคณคามากขนสาหรบลกคาและการแขงขน 4) เพอใหผจดการระดบกลางมความรบผดชอบในการเปนโคชและพเลยงกบพนกงานระดบลาง 5) ชวยเพมการปฏบตงานรวมกนระหวางแผนกตาง ๆ ขององคการ และการทางานรวมกนเปนทมของสหสาขา

59

6) ธรรมชาตของการเปลยนแปลงในองคการจะชวยเพมความสาคญของการเรยนรและสามารถนาศกยภาพขององคการ และพนกงานมาใชไดอยางคมคา 3.2.1.3 ปจจยทสงผลใหเกดการเปลยนแปลง (Forces for change) วรช สงวนวงศวาน (2550 : 162) สรปปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลง 2 ปจจย คอ 1) ปจจยภายนอก (external forces) ปจจยภายนอกทสงผลใหเกดการเปลยนแปลง ประกอบดวยสภาพตลาด (marketplace) คอความตองการของผบรโภคทเปลยนแปลงตลอดเวลา กฎระเบยบทางราชการ (government laws and regulations) การมกฎ ขอบงคบทองคการจะตองปฏบตตาม เทคโนโลย (technology) การเปลยนแปลงของเทคโนโลยทาใหองคการตองเปลยนกระบวนการปฏบตงาน เครองมอ เครองใชตาง ๆ เพอใหสามารถรองรบเทคโนโลยตาง ๆไดอยางมประสทธภาพ ตลาดแรงงาน (labor market) กระบวนการจดการทรพยากรมนษยขององคการตาง ๆ ของมการปรบตวตามตลาดแรงงานทเปลยนแปลง และ เศรษฐกจ (economic) ตวชวดทางเศรษฐกจ อตราแลกเปลยน สงตาง ๆ เหลานลวนเปนปจจยทสงผลใหองคการมการเปลยนแปลง 2) ปจจยภายใน (internal forces) ปจจยภายในทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงคอ การดาเนนงานภายในองคการเองทอาจจะตองมการดาเนนกลยทธใหม พนกงานขององคการทมการเปลยนแปลงระดบการศกษา ทกษะ ประสบการณ หรอการนาเครองจกรใหม ๆ เขามากอใหมการเปลยนแปลงกระบวนการผลต การใชแรงงาน ตนทนการผลต รวมทงทศนคตของพนกงาน สงดงกลาวเหลานเปนปจจยภายในทสงผลใหองคการมการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงเปนสงทองคการมอาจจะหลกเลยงได องคการจงตองมการปรบตวเพอใหสามารถรองรบกบการเปลยนแปลงทเกดขนและธารงรกษาองคการใหอยไดในยคทมการแขงขนสงมากเชนในปจจบน การพฒนาเพอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกมปจจยเขามาเกยวของหลายปจจย ปจจยสาคญคอการบรหารการเปลยนแปลงทองคการจะตองตระหนกและพยายามปรบตวกบการเปลยนแปลงทเกดขน 3.2.2 การมอบอานาจ (empowerment) ในองคการทกองคการมสวนสาคญอยหลายประการททาใหองคการอยได องคประกอบหนงคอบคลากร การทบคลากรจะปฏบตงานไดบรรลผลสาเรจสวนหนงตองไดรบการมอบอานาจเพราะการมอบอานาจจะชวยใหบคลากรมความรสกในความสามารถของตน (Chandler, 1992 : 66) 3.2.2.1 ความหมายการมอบอานาจ การมอบอานาจหรอการเสรมสรางพลงอานาจมนกวชาการหลายทานใหความหมายไว เชน Conger and Kanungo (1988 : 477) มความเหนสอดคลองกนวา การมอบอานาจหรอการเสรมสรางพลงอานาจเปนการมอบโอกาสแกบคคลทมหนาทความรบผดชอบตากวาไดม

60

สวนรวมในการตดสนใจ เปนการเปดโอกาสใหรบรถงการเขาถงอานาจ (power) เปนกระบวนการยกระดบความรสกของการรบรความสามารถของตนเอง (self-efficacy) และทาใหบคลากรสามารถใชอานาจทตนมอยไดอยางเหมาะสม Rao (2012 : 396) ใหความหมายการเสรมพลงอานาจในบทบาทของพยาบาล หมายถง ปฏสมพนธของพยาบาลกบบคคล องคการ และสงคมทชวยใหเกดการดแลทมประสทธภาพ Chang & Liu (2007 : 1443) การเสรมพลงอานาจชวยใหบคลากรสามารถเพมผลผลตใหแกองคการ เนองจากการเสรมพลงอานาจชวยใหบคลากรมอสระในการคดและสรางสรรค นาไปสการปฏบตงานและการสรางนวตกรรมทชวยใหองคการบรรลเปาหมาย นตย ทศนยม (2545, หนา 109) กลาววา การทบคคลไดรบการมอบอานาจหรอเสรมสรางพลงอานาจ (empowerment) จะทาใหบคคลนนเกดความรสกวาตนเองไดรบความไววางใจในดานความสามารถและดานอนๆ ซงจะเปนแรงจงใจในการทางาน เปนแรงจงใจใหเพมความสามารถทางานมากขน เพราะมอสระในการปกครอง มสวนรวมในการบรหาร ซงจะทาใหความเบอหนายในการทางานลดลง และกอใหเกดความพงพอใจในงานระดบสง สงผลใหการบรหารมประสทธภาพสงขน ผลลพธคอผรบบรการมความพงพอใจ และในทสดกจะไดรบความเคารพนบถอและความรวมมอจากบคลากรทวทงองคการ ซงเกดจากการบรณาการใน 3 มต ไดแก (1) การพฒนาภาพพจนทดของตนเอง (2) การคดวเคราะหและทาความเขาใจในบรบทสงคมวฒนธรรมในสถานการณนน ๆ และ (3) การเพาะบมความสามารถของตนและของกลมในการทจะทากจกรรมรวมกน จากความหมายของการมอบอานาจหรอการเสรมพลงอานาจดงกลาว สรปไดวา การมอบอานาจหรอการเสรมพลงอานาจ หมายถง การทผบรหารเหนความสาคญของบคลากรและพยายามทจะสนบสนนการปฏบตงานของบคลากรโดยการเพมอานาจทาใหบคลากรมอสระทางความคดและเกดความรสกทาทายเพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานสงขน ทฤษฎการมอบอานาจหรอการเสรมสรางพลงอานาจในองคการ (Kanter’s theory of organizational empowerment) ของ Kanter (1977) เชอวา อานาจเปนความสามารถในการปฏบตงานของบคคลทมผลตอพฤตกรรมและกอใหเกดประสทธภาพของการทางาน อานาจมาจากการทบคคลไดรบโอกาส ขอมลขาวสาร และการสนบสนนทรพยากรจากผบรหารของตน และ/หรอ การทบคคลไดรบอานาจทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ซงอานาจทเปนทางการนนประกอบดวยการกาหนดขอบเขตงาน ความยดหยนในการตดตอสอสาร การยอมรบในแนวทางปฏบตทชดเจน รวมทงมการนานวตกรรมมาใชโดยคานงถงเปาหมายขององคการเปนสาคญ สวนอานาจทไมเปนทางการนนประกอบดวยปจจยภายในองคการ เชน สมพนธภาพหรอความผกพนระหวางผบ งคบบญชา ผใตบงคบบญชา ผรวมงานและผสนบสนน และปจจยภายนอกองคการ เชน บคคล สถาบน หรอองคการตางๆ ทอยภายนอกองคการ อานาจทงทเปนทางการและไมเปนทางการนมความสาคญตอบคคลมาก สามารถชวยใหงานขององคการประสบความสาเรจ เพราะมอทธพลตอการเขาถงโครงสรางของงานทง 3 ประการ คอ โครงสรางดานโอกาส โครงสรางดานอานาจ (ประกอบดวย 3

61

อยาง คอ ขอมลขาวสาร การสนบสนน และทรพยากร) และโครงสรางดานสดสวน ซงสงตางๆ เหลานรวมกนเรยกวา พลงอานาจ และการทผบงคบบญชาใหพลงอานาจแกผใตบงคบบญชานนเรยกวา การเสรมสรางพลงอานาจ

3.2.2.2 ความสาคญของการมอบอานาจ การมอบอานาจหรอการเสรมพลงอานาจในองคการมความสาคญ ดงน (สพาน สฤษฎวานช, 2549 : 385) 1) ทาใหเกด ความคดรเรมสรางสรรค เพราะบคลากรไดคด ตดสนใจและไดใชศกยภาพทมอย 2) สรางขวญและกาลงใจ เพราะผบรหารไดแสดงใหเหนวามความไววางใจ เชอใจในความสามารถของบคลากร และเปดโอกาสใหผใตบงคบบญชาไดมสวนรวมในการตดสนใจ 3) ทาใหผลการปฏบตงานดขนเพราะผใตบงคบบญชาไดใชศกยภาพในการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบอยางเตมท เกดความมงมนและความตงใจในการปฏบตงานมากขน 4) กอใหเกดความคดสรางสรรควฒนธรรมเชงบวก และเปนวฒนธรรมทมประโยชนตอองคการ 5) ลดอปสรรคในเชงโครงสรางและการบรหารแบบราชการลง เพราะลดการรวมอานาจ ลดขนตอนในการทางานลง จงทาใหทางานไดสะดวกและรวดเรวขน 6) การใหอานาจแกบคลากรจะทาใหผบรหารมเวลาสาหรบงานเชงกลยทธ และ สรางวสยทศนองคการใหเหมาะสมมากยงขน การมอบอานาจหรอการเสรมพลงอานาจ ทาใหบคลากรมอสระในการคด เกดความคดสรางสรรคในการคดคนนวตกรรม แนวทางปฏบตใหม ๆ เกดความเชอมน ไววางใจและยดมนผกพนกบองคการ รวมทงทาใหบคลากรใชศกยภาพในการปฏบตงานไดอยางเตมท การมอบอานาจจงเปนปจจยสาคญปจจยหนงของการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 3.2.3 การจงใจบคลากร บคคลลวนมแรงจงใจในการกระทาตาง ๆ ทแตกตางกน การจงใจเปนผลของความสมพนธระหวางบคคล และสถานการณ การจงใจบคลากรเปนปจจยททาใหการกระทาใดๆ บรรลผลสาเรจไดดวยการดงความสามารถ สตปญญา และความรของบคลากรในองคการออกมาใชใหเกดประโยชนแกองคการมากทสด การจงใจทาใหบคลากรทมเทกาลงกายกาลงใจปฏบตภารกจขององคการใหสาเรจลลวงลงไดดวยด การจงใจ (Motivation) คอกระบวนการทความพยายามของบคคลไดรบการกระตน (Energized) ชนา (Directed) และรกษาใหคงอย (Sustained) จนกระทงงานขององคการบรรลเปาหมาย (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 209) การกระตนหรอการเตมพลงดวยวธการตาง ๆ เพอเพมพลงหรอแรง

62

ขบเคลอนเพอใหพนกงานใชความพยายามทางานใหหนกขน แตการกระตนใหทางานหนกเพยงอยางเดยวอาจไมไดทาใหผลงานดขน ยกเวนความพยายามนนไปในทศทางเดยวกน ผบรหารจงเปนบคคลสาคญทมหนาทจงใจพนกงาน เพอใหพยายามทางานใหดขน แตโดยความเปนจรงพนกงานจะมความตองการหรอวตถประสงคสวนตวซงอาจจะเปนปจจยหนงททาใหไมสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ ในองคการใดทวตถประสงคหรอความตองการ สวนบคคล (Individual need) ของพนกงานสอดคลองกบเปาหมายขององคการ (organizational Goal) การจงใจจะประสบความสาเรจไดงายเพราะเมอองคการบรรลเปาหมาย พนกงานกไดรบการสนองตอบความตองการสวนบคคลดวย 3.2.3.1 แนวคดทฤษฎการจงใจ 1) ทฤษฎการจงใจดงเดม (Early Theories of Motivation) ทฤษฎการจงใจแบบเดม เปนทรจกในฐานะทเปนทฤษฎพนฐานม 3 ทฤษฎ คอ (1) Maslow’s Hierarchy of Needs Theory

(2) McGregor’s Theory X and Y (3) Herzberg’s Motivation-Hygiene Theory

ทงสามทฤษฎจะมขอสงสยบางประเดน แตการศกษาการจงใจตามแนวคดทง 3 ทฤษฎยงคงมประโยชนมากมาย เพราะเปนพนฐานความรในเรองการจงใจทเปนเสมอนตนแบบของการพฒนาทฤษฎแรงจงใจตอ ๆ มา

Maslow’s Hierarchy of Needs Theory ทฤษฎการจงใจทแพรหลายมากทสดคอทฤษฎลาดบขนความตองการของ มาสโลว ซงแบงลาดบขนความตองการของมนษยเปน 5 ลาดบ คอ ความตองการของมนษยเปนลาดบขนเมอมนษยไดบรรลความตองการลาดบขนหนงแลวกจะพยายามใหบรรลความตองการในลาดบขนทสงกวาตอไป มาสโลวไดกาหนดลาดบขนความตองการของบคคลไว 5 ระดบ ดงน (1) ความตองการดานรางกาย (physiological needs) ถอวาเปนความตองการขนพนฐานของมนษย เชน ปจจย 4 ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และการรกษาเมอเจบปวย (2) ความตองการความปลอดภย (safety needs) เปนความตองการในดานความปลอดภย ความมนคงและความมเสถยรภาพ เชน ความปลอดภยในการทางาน ความมนคงในการทางาน เปนตน (3) ความตองการดานสงคม (social needs) เปนความตองการในดานการไดรบการยอมรบความเปนมตรและความรกใครจากเพอนรวมงาน เพอนบาน เปนตน (4) ความตองการไดรบการยกยองและนบถอจากบคคลอน (esteem needs) เปนความตองการใหไดรบการยอมรบนบถอและการยกยองจากเพอนรวมงาน ความตองการเกยรตยศ ชอเสยง อานาจและการยกยองสรรเสรญ และ (5) ความตองการความสาเรจในชวต (self-actualization needs) มาสโลวถอวาเปนความตองการระดบสงสดของความตองการของมนษย เปนความปรารถนาทจะสามารถประสบผลสาเรจเพอทจะมศกยภาพและบรรลความสาเรจสงสดในสงใดสงหนง (ศรวรรณ เสรรตน, สมหมาย หรญกตต และสมศกด วานชยาภรณ, 2545 : 213-214)

63

มาสโลว อธบายวาความตองการในแตละขนจะตองไดรบการสนองตอบ กอนทความตองการในลาดบตอไปจะเกดขน ความตองการทไดรบการสนองตอบแลวจะไมเปนแรงจงใจพฤตกรรมของผนนอกตอไป ดงนนผบรหารทจะใชทฤษฎลาดบขนความตองการของ มาสโลวไปจงใจพนกงานจงตองทราบกอนวาพนกงานผนนมความตองการอยในลาดบขนไหน แลวจงจงใจโดยจะใหการสนองตอบความตองการในลาดบนนหรอสงกวา มาสโลวยงแบงลาดบขนความตองการทง 5 ระดบ ออกเปน 2 กลม กลมแรกเปนความตองการลาดบตน (lower-order needs) ประกอบดวย Physiological needs และ Safety needs ซงเปนความตองการการสนองตอบภายนอก (satisfied external) เชน การจดสถานททางาน ชวโมงการทางานทเหมาะสม การจายคาจาง สวสดการ และความมนคง เปนตน สวนความตองการอกกลมหนงเปนความตองการลาดบขนทสงกวา (higher-order needs) ประกอบดวย Social needs, Esteem needs และSelf-actualization needs ซงเปนความตองการทตองการการตอบสนองภายใน (satisfied internally) หรอทางจตใจ เชน หวหนาใหความสมพนธทดกบลกนอง การจดใหพนกงานมกลม หรอชมรมในการพบปะกน การยกยองใหเกยรต ใหความอสระในการตดสนใจ เปนตน (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 210-211)

McGregor’s Theory X and Y Douglas McGregor เปนทรจกจากการทเปนผกาหนดสมมตฐานเกยวกบธรรมชาตของมนษย 2 ดาน คอ ทฤษฎ X และทฤษฎ Y เปนการจาแนกพนกงานออกเปน 2 กลม คอกลมทฤษฎ X และกลมทฤษฎ Y ทฤษฎ X มองคนในแงลบ มองวาพนกงานในกลมนจะไมกระตอรอรน ไม ชอบทางาน หลบเลยงการทางานและตองเขมงวดในการควบคมดแลการทางานจงจะไดประสทธผล ในขณะทพนกงานในกลมทฤษฎ Y จะถกมองในแงบวก มความกระตอรอรนในการทางาน แสวงหาความรบผดชอบ มนสยในการรกการทางาน การแบงกลมพนกงานออกเปน 2 กลมเพอทจะไดใชวธการจงใจอยางถกตอง กลมทฤษฎ X จะตองจงใจทางลบ เชน การใชกฎ ระเบยบ การลงโทษ สวนทฤษฎ Y จะตองจงใจทางบวก เชน การใหรางวล การยกยอง ใหความสมพนธทด ใหอสระหรอใหมสวนรวม หากผบรหารใชการจงใจทไมถกตองการจงใจจะไมเกดผล (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 212)

Herzberg’s Motivation-Hygiene Theory Federick Hertzberg เจาของทฤษฎ Motivation-Hygiene หรอทเรยกอกอยางวาทฤษฎ 2 ปจจย (Two-factor theory) อธบายวาปจจยทเกยวของกบความตองการทางใจหรอปจจยภายใน (Intrinsic factors) มความเกยวของกบความพงพอใจในงาน และเปนปจจยทสามารถจงใจดวย ในขณะทปจจยทเกยวของกบความตองการภายนอกจะมผลตอความไมพงพอใจในงาน โดยแนวคดเกยวกบความพงพอใจในการทางานวามอย 2 อยาง คอ (1) ปจจยจงใจหรอตวจงใจ (motivation factor)

64

เปนปจจยทมขอบเขตของอทธพลจากความพงพอใจ (satisfaction) ไปยงความไมพงพอใจ (no satisfaction) ซงไดแก ความกาวหนา ความสาเรจ การยกยอง เปนตน และ (2) ปจจยการธารงรกษา (maintenance factor) เปนปจจยทมขอบเขตของอทธพลจากความไมพงพอใจ (dissatisfaction) ไปยงความพอใจ (no dissatisfaction) และเปนปจจยทปองกนไมใหเกดความไมพงพอใจในการทางาน (job dissatisfaction) การเสนอหรอมอบสขอนามยทดใหไมใชวธการจงใจทดทสดในทศนะของ เฮอรซเบรก แตเปนการปองกนไมใหเกดความไมพงพอใจ ประกอบดวยปจจยตางๆ ทเกยวของกบการมาทางานและการขาดงานของพนกงาน เชน นโยบายบรษท การบงคบบญชา ความมนคงในงาน คาตอบแทน และสภาพการทางาน เปนตน (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ , 2545 : 215-216) 2) ทฤษฎจงใจรวมสมย (Contemporary Theories of Motivation) ทฤษฎรวมสมยทนาสนใจทจะนาเสนอม 5 ทฤษฎ คอ (1) Three –Needs Theory

(2) Goal –Setting Theory (3) Reinforcement Theory (4) Equity Theory (5) Expectation Theory

Three –Needs Theory McClelland และคณะเสนอทฤษฎความตองการ และอธบายความตองการของบคคลแบงเปน 3 อยางทเปนตวกระตนการทางาน (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 214) คอ 1. ความตองการความสาเรจในงาน (Need for Achievement) ความตองการความสาเรจในงานทาใหเกดพลงขบเคลอนใหเกดความมงมน ทมเททางานอยางเตมท ทางานไดมาตรฐานมคณภาพ พนกงานในกลมนชอบงานทยงยากทาทายและชอบทางานคนเดยว 2. ความตองการอานาจ (Need for Power) คอความตองการทจะมอทธพลหรอควบคมพฤตกรรมคนอน หรอจงใจผอนใหมพฤตกรรมตามทตนตองการ ในทางสงคมจงชอบทางานผบรหารเพอทจะสามารถควบคมและจงใจคนและตองการใหสงคมรจกและยอมรบ 3. ความตองการมตรไมตร (Need for Affiliation) คอความตองการเพอนและมนษยสมพนธ จงชอบทางานทเกยวของกบสมพนธภาพระหวางบคคล ไมคอยประสบความสาเรจในการบรหารเพราะการมงสมพนธภาพทาใหเกดความยงยากในการตดสนใจ Goal Setting Theory Edwin A Locke & Gray P Latham เจาของทฤษฎ Goal Setting อธบายวาการกาหนดเปาหมายในการทางานโดยเฉพาะเปาหมายทเจาะจง และมความยงยากทาทายทจะทาได จะกระตนใหเกดความพยายามและความมงมนเพมขนแกพนกงาน และจะสงผลใหการปฏบตงานของพนกงานสงกวาการกาหนดเปาหมายทว ๆ ไป องคประกอบททาให Goal Setting Theory ประสบ

65

ความสาเรจ คอไดผลงานทมประสทธผลสงจะตองประกอบดวย 3 สวน (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 215) คอ 1. Goal Commitment คอ เปาหมายซงตองเปนทยอมรบของผปฏบต ซงผบรหารจะตองประกาศใหเปนทรบทราบโดยทวกน และพนกงานผปฏบตมความเชอวาผลสาเรจของงานเกดจากการกระทาของตน 2. Adequate Self–Efficacy คอความเชอมนของผปฏบตงานวาตนเองมความสามารถทจะทางานนนใหเสรจ โดยผบรหารตองเสรมสรางความเชอมนดงกลาวเพอใหการปฏบตงานไปสเปาหมาย และความสาเรจ 3. National Culture คอ วฒนธรรมประจาชาตของผปฏบต คอการเปดโอกาสใหผปฏบตงานมความคด ความเชอทเปนอสระ ผบรหารและพนกงานตางรบฟงความคดเหน และรวมกาหนดเปาหมายและวธการปฏบต Reinforcement Theory ทฤษฎเสรมแรงจะมแนวคดตรงขามกบทฤษฎกาหนดเปาหมาย ทฤษฎกาหนดเปาหมายมความเชอวาการกาหนดเปาหมายจะกาหนดพฤตกรรมของบคคล แตทฤษฎเสรมแรงจงใจใหเชอวา บคคลจะกาหนดพฤตกรรมของตนเองโดยคานงถงผลทตามมา ทฤษฎเสรมแรงจงมงทผลทเกดเมอบคคลมพฤตกรรมอยางไร เชน พนกงานมพฤตกรรมมาปฏบตงานสาย มผลทาใหถกหกเงนเดอนและถกตาหน ผลจากพฤตกรรมดงกลาวทาใหพนกงานผนนตองปรบปรงพฤตกรรม คอไมมาปฏบตงานสายอก ผบรหารทเชอในทฤษฎนจงนยมใชการเสรมแรง ซงสวนใหญเปนการเสรมแรงทางบวก เชนการใหรางวล ยกยองชมเชย สวนการเสรมแรงทางลบ เชนการตาหน และการลงโทษแบบตาง ๆ (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 216) Equity Theory ทฤษฎความเสมอภาคของอดมส อธบายวาการทมเททางานและความพงพอใจในการทางานเปนเรองของความเสมอภาคหรอความไมเสมอภาค ความเสมอภาคจะมอยกตอเมอบคคลไดรบรสดสวนระหวางผลตอบแทนทตนไดรบจากองคการกบสงทเขาทมเทใหกบองคการ ซงเมอนาไปเปรยบเทยบกบสดสวนของผลตอบแทนทผอนไดรบจากองคการกบสงทผอนไดทมเทใหกบองคการนนแลวเทาเทยมกน (สรอยตระกล (ตวยานนท) อรรถมานะ, 2542 : 117-118) และเมอบคคลรบรวาไมไดรบความเสมอภาคกจะทาใหเขาเกดความรสกวาความพงพอใจของเขาลดลง (Hoy & Miskel, 2001 : 143) สรปไดวา ความรสกไมเสมอภาคมผลตอแรงจงใจ เพราะไดรบอทธพลมาจากรางวล (rewards) รางวลทบคคลรบรวาเสมอภาคนนจะเปนสงททาใหบคคลทมเทใหกบองคการอนทาใหบคคลเกดความรสกพงพอใจและเมอบคคลเกดความพงพอใจกจะสงผลใหทางานหนกมากขนกวาเดม จงกลาวไดวาความพงพอใจนาไปสการปฏบตงานทดกวาเดม (ชเกยรต บญกะนนท, 2549)

66

Expectation Theory Victor Vroom เปนผเสนอทฤษฎความคาดหวงซงเปนทฤษฎทเปนทรจกและยอมรบกนอยางกวางขวางในการอธบายการจงใจพนกงาน ทฤษฎนอธบายวาบคคลจะปฏบตในแนวทางทคาดหวงวาการปฏบตนนจะไดรบผลตอบแทนทตองการ ซงจะมตวแปรทเขามาเกยวของ 3 ตว คอ 1. Expectation or Effort-Performance linkage คอความเปนไปไดทพนกงานไดรบจากความพยายามทมเทในการปฏบตงาน 2. Instrumentality of Performance-Reward linkage คอระดบความเชอของพนกงานวาเมอไดทมเททางานเชนนนแลว จะไดรบผลตอบแทนอยางทตองการ 3. Valence or Attractiveness of Reward คอ ความสาคญหรอความนาดงดดใจของผลตอบแทนทจะไดรบจากการทางานในความรสกของผปฏบต ความสาคญทกลาวนวดไดจากทงความสาคญตอเปาหมายและความตองการของพนกงาน การใชประโยชนจากทฤษฎความคาดหวงนผบรหารจงตองเขาใจในการประยกตทฤษฎใน 4 ลกษณะคอ 1. ผลตอบแทนทองคการจะใหกบพนกงานคออะไร นาจงใจเพยงใด ผลตอบแทนดงกลาวอาจมลกษณะบวก หรออาจเปนลบในความรสกของพนกงานหรอไม 2. ผลตอบแทนในความรสกของพนกงานนนมความนาดงดดใจเพยงใด ผปฏบตมองวาผลตอบแทนนนเปนบวก หรอเปนลบ หรอไมนาดงดดใจ หากพนกงานคดวาผลตอบแทนเปนบวกจะยนดทางานนน แตหากมองวาเปนผลลบเขาจะไมพอใจทจะทางานนน และหากผลตอบแทนนนเปนกลางเขากจะไมยนดทางานนน 3. พนกงานจะตองมพฤตกรรมในการปฏบตงานอยางไรทจะไดผลตอบแทนตามทกาหนดไวหากพนกงานไมทราบวาเขาตองปฏบตอยางไร แคไหน การจงใจกจะไมประสบความสาเรจ ผบรหารจงตองบอกกลาวใหชดเจนถงมาตรฐานการปฏบตงาน รวมทงวธการวดหรอการประเมนผล 4. พนกงานทมความเชอวาเขาจะมโอกาสไดรบผลตอบแทนนน หรอไมเพยงใด คอพนกงานจะประเมนตนเองวามทกษะความสามารถทจะปฏบตงานทกาหนดจนไดรบผลตอบแทนหรอไม ซงเปนหนาทของผบรหารทจะตองใหความร ฝกอบรม หรอใหกาลงใจแกพนกงาน 3.2.3.2 วธการจงใจทสรางความผกพน การจงใจทสามารถโนมนาวใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรเพอสรางความผกพนตอองคการ แบงออกเปน 3 วธ (จอมพงศ มงคลวานช, 2555 : 226) คอ (1) การจงใจตามหลกผลประโยชนตอบแทน ตามขอสมมตฐานทเชอวาคนทกคน

67

ตางทางานโดยหวงผลตอบแทน แตถาหากพวกเขาทราบวาตนเองจะไดมโอกาสไดรบผลประโยชนตอบแทนและมความกาวหนายงขนในการทางาน บคลากรนนกยอมทจะทมเทปฏบตงานใหเกดผลสาเรจตามผลประโยชนทตนเองจะไดรบ (2) การจงใจตามหลกผลผลต จะเนนการใหรางวลผลตอบแทนเชอมโยงกบผลผลตหรอผลงานทปฏบตไดโดยตรง คอ ขอสมมตฐานของวธนมขอสงเกตวาหากบคลากรปฏบตงานไดดยงขนตอไป การจงใจจาเปนตองใชรางวลเปนตวเสรมแรงและกระตนใหเรงการผลตอยางตอเนอง (3) การจงใจตามหลกการตอบสนองความตองการ จะมขอบเขตทกวางกวา 2 วธทกลาวมา คอยดถอตามความตองการพนฐานของบคลากรเปนหลก และพยายามมงทาใหงานหรอสภาพงานสามารถตอบสนองความพอใจใหมากยงขน โดยอาศยขอเทจจรงทวามนษยมความตองการไมมทสนสด ดงนนหากผบรหารพยายามสนองตอบความตองการเหลานนใหมากขนเรอย ๆ พลงจงใจของบคลากรกจะเพมสงขนสงผลตอการพฒนาคณภาพและปรมาณของผลผลต และสรางความผกพนตอองคการ ทงนเพราะงานทกอยางจะทาใหสาเรจไดดกจะตองมาจากพลงความคดรเรมและความพงพอใจของบคลากรเปนสาคญ 3.2.3.3 เทคนคการสรางแรงจงใจ

จอมพงศ มงคลวานช (2555 : 227) ระบเทคนคการสรางแรงจงใจทผบรหารควร นาไปปฏบต คอ (1) การใหคาชมเชย คอ ผบรหารจะตองใหคาชมเชยบคลากรในโอกาสทเหมาะสมจะเปนการเพมกาลงใจและกระตนใหเกดความรบผดชอบตองานเพมมากขน (2) การใหความเปนธรรม คอการดแลปกครองบคลากรโดยยดหลกความเปนธรรมในเรองตางๆ อยางมเหตผลเทาเทยมกน โดยไมเลอกปฏบตตอคนใดคนหนงเปนพเศษ (3) การยกยองใหเกยตรและใหการยอมรบ ถอเปนการสรางเสรมความรสกทด ทาใหบคลากรเกดความภาคภมใจทไดรบการยกยองจากผบรหารและสงคมรอบขาง (4) การใหความเปนมตร คอ การแสดงออกของผบรหารทไมถอวาตนวาสงกวา ลกนอง ใหความเปนกนเอง ความหวงใย และความรสกอบอนในการอยรวมปฏบตงาน (5) การใหรวมใชความคด คอการทผบรหารเปดโอกาสใหบคลากรไดรวมแสดง ความคดเหนในสวนงานขององคการ เชน การกาหนดวตถประสงคหรอนโยบาย การวางแผนเพอแกปญหาการปฏบตงาน เปนตน การปฏบตเชนนจะทาใหบคลากรในองคการมความผกพนภมใจทมสวนรวม และทาใหเกดความรสกเปนเจาของงานมากยงขน (6) การใหรวมปฏบตงาน คอการทผบรหารใหบคลากรรวมลงมอปฏบตงานในบางโอกาสซงจะเปนการสรางความผกพนทด เพราะถอวาผบรหารใหเกยรตใหความเปนกนเอง

68

(7) การจดคนใหเหมาะสมกบงาน โดยผบรหารจะตองคานงถงความร ความชานาญ ความสามารถ และความสนใจของบคลากรเปนเกณฑในการแบงปรมาณงาน ตลอดจนหนาทความรบผดชอบใหแตละคนจะสงผลทาใหบคลากรพอใจและมความสขกบการปฏบตงาน (8) การใหความชวยเหลอบคลากร ในกรณทบคลากรมปญหาหรอมขอขดแยงใน การปฏบตงาน ผบรหารจะตองเขาไปชวยเหลอเพอแกปญหาขอขดแยงเหลานน สงเหลานทาใหบคลากรอบอนและมขวญกาลงใจทจะรวมปฏบตงานตอ (9) การสรางบรรยากาศและสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน เปนวธทผบรหารบางคนอาจจะมองขามไปเพราะถอวาไมใชเรองใหญ ความจรงแลวเปนความคดทผด เพราะบรรยากาศและสภาพแวดลอมทดถอวาเปนปจจยสาคญตอความรสกของบคลากรทจะชวยเสรมสถานะทางกายและใจไดอกทางหนง กลาวโดยสรป การจงใจบคลากรมความจาเปนในการพฒนาองคการใหกาวไปสการเปนองคการแหงการเรยนรไมยงหยอนไปกวาปจจยอน หากบคลากรขาดแรงจงใจแลวองคการกจะไมไดรบการตอบสนองทดจากบคลากร ทาใหองคการเกดสภาวะหยดชะงก ไมสามารถพฒนาใหกาวหนาตอไปได การจงใจบคลากรจงเปนอกปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร (ชเกยรต บญกะนนท, 2549) เพราะการจงใจเปนเสมอนการปลกเราภายในใหบคคลมความคาดหวง กระตนบคลากรในการปฏบตงานเพอผลสาเรจ การทโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจะเปนองคการแหงการเรยนร จงตองมการจงใจบคลากรในองคการใหเหนประโยชนทเกดขนตอตนเอง ตอองคการเพอใหบคลากรทมเทความร ความสามารถในการปฏบตงาน และพยายามผลกดนองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร 3.2.4 การพฒนาบคลากร ปจจบนการเปลยนแปลงทเกดขนสงผลกระทบโดยตรงตอองคการทตองมการปรบตวเพอใหสามารถแขงขน ปจจยทมความสาคญอยางยงคอบคลากรในองคการหรอทรพยากรมนษยในองคการนนเอง ทงนเพราะการทองคการจะบรรลเปาหมายการดาเนนงานไดนน ตองอาศยความรวมมอ รวมใจของบคลากรในการปฏบตงาน (สภาพร พศาลบตร และนารรตน หวงสนทราพร, 2549 : 1) การพฒนาทรพยากรมนษยจงเปนการพฒนาองคการอกประการหนง จรประภา อครบวร (2549 : 10) ใหความหมายการพฒนาทรพยากรมนษย คอกระบวนการเพมพนความร ทกษะ ทศนคต ความสมารถใหกบพนกงานในองคการอยางเปนระบบ โดยผานกจกรรมการอบรมพฒนารปแบบตาง ๆ เปาหมายเพอใหเกดความสมดลระหวาง (1) องคการมผลตผล ผลตภาพทดขน (2) พนกงานมความเจรญกาวหนาในงาน มคณภาพชวตทด (3) ชมชน สงคมมความเขมแขง และ (4) ประเทศชาตมความสงบ รมเยน มความสามารถในการแขงขน การทจะพฒนาบคลากรหรอพนกงานใหเกดความสมดลทง 4 ประการนนได จงเปนบทบาทสาคญของผบรหาร

69

Pace, Smith, and Mills (1991 : 7) นยามการพฒนาทรพยากรมนษย หมายถง การพฒนาบคลากร (Individual Development – ID) การพฒนาอาชพ (Career Development – CD) และการพฒนาองคการ (Organization Development – OD) เพอพฒนาบคลากรทกระดบทเปนสมาชกขององคการใหเปนบคลากรทมคณภาพสงสดสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพสงสดและรวมแรงรวมใจกน ทาใหองคการสามารถบรรลเปาหมายได โดยทบคลากรทกคนขององคการมโอกาสเทาเทยมกนทจะไดรบความเจรญกาวหนาในหนาทการงาน การพฒนาบคลากร (ID) คอ การชวยใหพนกงานเหนจดออนจดแขงของตนเอง เพอการสรางจดแขงทพนกงานยงขาดอย และเพอใหพนกงานสามารถแกไขจดออนของตนเองได ทาใหพนกงานสามารถใชศกยภาพของตนไดอยางเตมทตามทไดตงใจไวในการทางานใหบรรลเปาหมายของตน การพฒนาสายอาชพของพนกงาน (CD) เปนบทบาททเนนการทาใหเกดความเหมาะสมสอดคลองกนระหวางบคลากรกบตาแหนงงานในองคการ เนนทการออกแบบวธการทางาน การสรางงานใหมและรวมถงการสรางตาแหนงงานใหมดวยบทบาทของผททาหนาทใหคาปรกษาดานการพฒนาสายอาชพของบคลากร (individual career development counselor) ขององคการจะกอใหเกดแรงผลกดนทสาคญขนในองคการ ซงจะชวยใหการพฒนาทรพยากรมนษยประสบผลสาเรจไดตามเปาหมาย การพฒนาองคการ (OD) เปนบทบาททเนนทตวระบบ ตวโครงสรางขององคการและการทางานของระบบและโครงสรางขององคการ รวมถงการเนนทกระบวนการการเปลยนแปลงทกอใหเกดความสมพนธทมประสทธผลระหวางหนวยงานภายในองคการ บทบาทของผนาการเปลยนแปลง (change agent) ขององคการจะรวมกจกรรมของการพฒนาองคการ (OD activities) เขาดวยกนและใชงานกจกรรมเหลานนใหบรรลผล การพฒนาบคลากรเปน 1 ใน 3 องคประกอบของการพฒนาทรพยากรมนษย องคการทประสบความสาเรจไดนนจะตองไดรบการพฒนาทง 3 องคประกอบดงกลาวไปพรอมๆ กน จะมองขามองคประกอบใดองคประกอบหนงไมได ดงนน เมอกลาวถงการพฒนาทรพยากรมนษยจะหมายถงการพฒนาบคลากรดวย เกรยงศกด เขยวยง (2543 : 3-4) ระบวาบคลากรเปนปจจยทสาคญทสดขององคการ บคลากรมผลโดยตรงตอความสาเรจขององคการ การพฒนาบคลากรในองคการจงเปนสงจาเปนอยางยงในปจจบน เพราะบคลากรทมความรความสามารถเปนสนทรพยทมคณคาสงสดขององคการ สนนทา เลาหนนทน (2542 : 228-229) กลาววา การพฒนาบคลากรเปนกระบวนการทไดถกออกแบบไวอยางมเปาหมาย เพอพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถ ประสบการณ และทศนคตทดตองานทปฏบตอยางสรางสรรค และกอใหเกดความสาเรจอยางมประสทธภาพและ

70

ประสทธผลตองาน ตอบคคล ตอกลมบคคล และตอองคการ และไดเสนอวา ในการพฒนาบคลากรใหมประสทธภาพจงตองคานงถงสงตางๆ ตอไปน (1) การสนบสนนของผบรหารระดบสงและทกฝายควรจะเขามามสวนรวมในการพฒนาบคลากร (2) ความตงใจและความมงมนของทมงานผรบผดชอบ (3) ความกาวหนาและการเปลยนแปลงอยางรวดเรวดานเทคโนโลย (4) ขนาดและความซบซอนขององคการ (5) การศกษาคนควา วจยและทดลองเพอสรางความรใหมๆ เพมขน จะมผลโดยตรงตอการพฒนาบคลากร เพราะจะตองนาเอาความรเหลานนมาประยกตใชในการทางาน และ (6) ความเขาใจทฤษฎการเรยนร ซงจะชวยในการถายทอดความรและการสอนทกษะตางๆ แกผเขารบการฝกอบรม Grieves (2003 : 115) ระบหวใจของวธดาเนนการของการพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธในศตวรรษท 21 (strategic human resource development approach) ประกอบดวย 4 คณลกษณะสาคญ (four main characteristics) แสดงในภาพท 4

ภาพประกอบท 4 คณลกษณะสาคญ 4 ประการของการพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธ ในศตวรรษท 21 ทมา. จาก J. Grieves, 2003, Strategic Human Resource Development (p.116), Thousand Oaks, CA: Sage. คณลกษณะสาคญของการพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธในศตวรรษท 21 ประกอบดวย

1. การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธเปนการแทรกแซงเชงกลยทธ (Strategic Human Resource Development as a strategic intervention – SHRD) มองวาการพฒนาของทรพยากรมนษยเปน

SHRD as A strategic

Intervention

Devolved responsibility to line managers

Replace training with learning

Work-based Organizational Learning

71

ความไดเปรยบในเชงกลยทธ การพฒนาองคการและบคคลจะไดรบการสนบสนนจากกลยทธทางธรกจขององคการเพอกลบมาสนบสนนกลยทธทางธรกจขององคการในทสด การเปลยนแปลงขององคการเกดขนไดใน 3 ระดบ คอ (1) ระดบองคการ (2) ระดบกลม และ (3) ระดบบคคล เนองจาก พนธกจ (mission) ขององคการจะไดรบอทธพลจากการพฒนาทมงานหรอบคคลมากกวาหรอเทาๆ กบอทธพลทไดรบจากแนวโนมของตลาด SHRD จงใหความสาคญกบการเปลยนแปลงภายในองคการมากพอๆ กบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายนอกองคการ บทบาทของฝายบรหารคอ การรวบรวมขอมลเพอนามาวเคราะหหาตวขบเคลอน ซงอาจมาจากปจจยภายในและภายนอกเพอใชขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงขนภายในองคการ แลวกาหนดเปนแนวทางปฏบต มอบหมายใหผเกยวของนาไปดาเนนการใหเกดผลตอไป กลยทธขององคการจะไมสามารถใชทานายเหตการณในอนาคตไดอกตอไป เพราะในปจจบนเหตการณตางๆ สามารถเกดขนโดยไมสามารถคาดเดาไดลวงหนา เพราะเปนผลจากอทธพลของอตราความเรวของการเปลยนแปลงในสงแวดลอมขององคการ 1. มอบหมายใหผจ ดการในสายการผลตมความรบผดชอบและมอานาจเตมท (devolved responsibility to line managers) ผจดการในสายการผลตถอไดวาเปนผบงคบบญชาทใกลชดกบพนกงานระดบปฏบตการมากทสด จงสามารถผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงขนภายในองคการไดอยางมประสทธภาพดวยการแสดงบทบาททปรกษา (mentors) แกพนกงานหรอแสดงบทบาทผนาการเปลยนแปลง (change agent) ในกระบวนการพฒนาพนกงาน เพอเพมทกษะ เกดความคดสรางสรรค และเกดทศนคตทดตอองคการและการทางาน นอกจากนนเพอใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางรวดเรวขน จงจาเปนตองใชระบบการกระจายอานาจการตดสนใจเพอลดความลาชาจากการผานหลายขนตอน ดงน น การมอบหมายใหผจ ดการในสายการผลตมความรบผดชอบและมอานาจเตมทในการตดสนใจ จงเปนแนวทางทเหมาะสม 2. แทนทการฝกอบรมดวยการเรยนร (replacing training with learning) การเรยนรในทนเปนสงทมากกวาแคการบรรลเปาหมายของการฝกอบรม แตเปนความสามารถพฒนาจนตนาการ ปญญา และพลงของการทางานของบคคลหรอเปนทมทเนนความคดเชงสรางสรรค ซงจะสะทอนออกมาในรปของการออกแบบผลตภณฑหรอบรการใหมๆ หรอวธการแกปญหาแบบสรางสรรค 3. การเรยนรบนพนฐานการทางานขององคการ (work-based organizational learning) การเรยนรทอยบนพนฐานของการทางาน (Work-Based Learning –WBL) เนนใหการพฒนาทรพยากรมนษย (HRD) เปนศนยกลาง แตทจาเปนตองใหความสาคญมากกวาคอ การพฒนาการเรยนรแหงองคการ (organizational learning – OL) ซงกคอ การพฒนาในดานกระบวนการและกจกรรมตางๆ ภายในองคการอยางตอเนอง อยางนอยทสดคอ การสรางวฒนธรรมแหงความคดสรางสรรคใหเกดขนภายในองคการกอน การเรยนรบนพนฐานการทางาน (WBL) ตองไมผกตดกบการใชกลยทธของปจจบน แตเนนการพฒนาความคดรเรม (intuition) รวมกบการจนตนาการสถานภาพขององคการและสงแวดลอมทจะเกดขนในอนาคต

72

การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ปจจยหนงทจะสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรคอการพฒนาบคลากรขององคการ เพราะบคคลในองคการจะตองมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง และหลากหลายรปแบบ การพฒนาบคลากรนาไปสการทบคลากรมความร ความสามารถสงขน ซงจะสะทอนออกมาในลกษณะของความคดสรางสรรค นวตกรรมทางการศกษาทจะชวยใหองคการพฒนามากขน และแขงขนกบองคการ หรอสถาบนการศกษาอน ๆ ไดดขน สอดคลองกบงานวจยของลอชย จนทรโป (2546) ศกษาเรอง ความสมพนธเชงโครงสรางของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนอาชวศกษาคาทอลกในประเทศไทย พบวาปจจยดานการจงใจมอทธพลรวมตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนอาชวศกษาคาทอลกในประเทศไทย และงานวจยของชเกยรต บญกะนนท (2549) ศกษาเรอง รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรสาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษและปจจยดานการบรหารมอทธพลทางตรงและทางออมผานปจจยวฒนธรรมองคการ ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร และปจจยเทคโนโลยตอการเปนองคการแหงการเรยนร สรปไดวา ปจจยการบรหารสามารถวดไดจากการบรหารการเปลยนแปลง การมอบอานาจ การจงใจ และการพฒนาบคลากรขององคการ และปจจยการบรหาร ปจจยดงกลาวจะสงผลทงทางตรงและทางออมรวมกบปจจยวฒนธรรมองคการ ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร และปจจยเทคโนโลยตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

3.3 ปจจยบรรยากาศองคการ 3.3.1 แนวคดเกยวกบบรรยากาศองคการ แนวคดบรรยากาศองคการไดเรมมการนามาใชอยางแพรหลายตงแตป ค.ศ. 1960 มนกวชาการใหความหมายของบรรยากาศองคการไวหลายทาน เชน Litwin & Stringer (1968) ใหความหมายของบรรยากาศองคการ คอ การรบรของผปฏบตงานในองคการในดานตาง ๆ ทเกยวของกบการปฏบตงาน เชน โครงสรางองคการ รางวล ความอบอน และการสนบสนน Forehand & Gilmer (1964 cited in Kundu, 2007 : 102) กลาววา บรรยากาศองคการเปนกลมของคณลกษณะ (set of characteristics) ทอธบายเกยวกบองคการและแสดงใหเหนถงความแตกตางขององคการจากองคการอนๆ ซงคณลกษณะนนจะตองคงอยคอนขางถาวรเปนระยะเวลาหนง และมอทธพลตอพฤตกรรมของสมาชกภายในองคการ

73

Campbell et al. (1970) อธบายคาวาบรรยากาศองคการในรปของการรบรของสมาชกแตละคนเกยวกบองคการซงการรบรนจะสงผลตอการแสดงพฤตกรรมของสมาชก โดยจะเปนการรบรใน 4 มต ไดแก ความมอสระของแตละบคคล (individual autonomy) ระดบชนของโครงสรางดานตาแหนงงาน (degree of structure imposed upon the position) การใหรางวล (reward orientation) และการใหความสาคญ ความอบอน และการสนบสนน (consideration, warmth and support) James & Jones (1979) เสนอวาบรรยากาศองคการแทจรงแลวคอบรรยากาศทางจตวทยา (psychological climate) หมายถง 1) การอธบายสถานการณทเกดขนตามพนฐานการรบรของแตละบคคล 2) ซงเกยวของกบกระบวนการทางจตวทยาเกยวกบการรบร ซงมความเฉพาะเจาะจงนาไปสการอธบายอทธพลทางจตวทยาทมตอสถานการณในเชงนามธรรม (abstract) มากยงขน 3) มแนวโนมทจะเกยวของกนของแตละบคคล และ 4) มหลายมต (multi-dimensional) โดยจะมมตหลกทจะนาไปประยกตใชในสถานการณทแตกตางกน Brown & Moberg (1980) ระบวาบรรยากาศองคการ คอ กลมของลกษณะตาง ๆภานในองคการซงรบรโดยบคลากรในองคการนน โดยบรรยากาศองคการสามารถบรรยายลกษณะสภาพขององคการ เปนเครองบงชความแตกตางระหวางองคการหนงกบอกองคการหนง จะตองยนยงอยระยะเวลาหนง และจะมอทธพลตอพฤตกรรมของบคลากรในองคการ จากความหมายและการใหความคดเหนสรปวาบรรยากาศองคการ หมายถง การรบรของสมาชกแตละคนในองคการเกยวกบนโยบาย การปฏบต และกระบวนการขององคการ ซงมอทธพลตอรปแบบพฤตกรรมของสมาชกในองคการ ทงนการรบรของสมาชกแตละคนนนจะรวมกนเกดเปนบรรยากาศโดยรวมขององคการ โดยทบรรยากาศขององคการแตละแหงจะมคณลกษณะเฉพาะตวซงถอเปนเอกลกษณของแตละองคการ ในการนาเสนอแนวคดและทฤษฎเกยวกบบรรยากาศองคการนน จากการศกษาคนควาพบวาไดมนกวชาการใหมมมองทหลากหลายและแตกตางกน James & Jones (1974 )ไดคนควาเอกสารและงานวจยเกยวกบบรรยากาศองคการและไดสรปแนวคดเกยวกบบรรยากาศองคการไว 3 แนวทาง ไดแก การมองบรรยากาศองคการในเชงคณลกษณะขององคการ (multiple measurement-organizational attribute) ซงมองวาองคการมคณลกษณะทเฉพาะเจาะจงซงแตกตางกนไปในแตละองคการ โดยแนวคดนจะพจารณาบรรยากาศองคการจากคณลกษณะขององคการเทานน ไมเกยวของกบการรบรของสมาชกในองคการ การมองบรรยากาศองคการในเชงการรบรคณลกษณะขององคการ (perceptual measurement-organizational attribute) โดยแนวคดนจะผสานคณลกษณะขององคการเขากบการรบรของสมาชกแตละคนในองคการ และการมองบรรยากาศในองคการในเชงการรบรคณลกษณะของสมาชกของแตละคนในองคการ (perceptual measurement-individual attribute) ซงแนวคดนจะพจารณาวาปจจยใดทมความสาคญในเชงจตวทยาตอสมาชกแตละคนในองคการ โดยขนอยวาสมาชกนนมการรบร

74

สภาพแวดลอมในการทางาน (work environment) อยางไร จากแนวคดเกยวกบบรรยากาศองคการขางตนอาจสรปงายๆ ไดวาเราสามารถศกษาบรรยากาศองคการไดใน 3 แนวทางดวยกน คอ การศกษาในเชงคณลกษณะขององคการ การศกษาในเชงการรบรคณลกษณะขององคการ และแนวทางสดทาย การศกษาบรรยากาศองคการในเชงการรบรของสมาชกเกยวกบสภาพแวดลอมการทางานในองคการ ซงมอทธพลตอพฤตกรรมของสมาชก ซงผวจยจะใชแนวคดดงกลาวมาเปนพนฐานสาหรบการกาหนดเปนกรอบแนวความคดเกยวกบบรรยากาศองคการ

3.3.2 ความสาคญของบรรยากาศองคการ บรรยากาศองคการเปนปจจยทมความสาคญตอบคลากรในองคการ เนองจากบคลากรปฏบตงานในองคการทตองมความเกยวของกบสงทจบตองได และจบตองไมได เชน โครงสรางขององคการ กฎระเบยบ วธการปฏบตหรอการลงโทษ สงตาง ๆเหลานคอบรรยากาศองคการ บรรยากาศองคการมความสาคญตอผบรหารและบคลากรใน 3 ลกษณะ คอ 1) บรรยากาศองคการทดจะทาใหผลการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน 2) ผบรหารมอทธพลตอบรรยากาศองคการของหนวยงานหรอแผนกตาง ๆ ในองคการ และ3) ความเหมาะสมระหวางบคลากรและปรมาณภาระงานในองคการจะทาใหบคลากรมความพงพอใจในงาน (สมยศ นาวการ, 2536) บรรยากาศขององคการทดจะสงผลใหบคลากรมการทางานทดขน สงทจะสรางใหเกดบรรยากาศทเหมาะสมแกการทางาน รวมทงการทองคการมสภาพแวดลอมทางกายภาพ ทางสงคม ทางจตใจทดเพยงพอทจะเสรมสรางใหเกดบรรยากาศทดได Steers & Porter (1979) กลาวถงความสาคญของบรรยากาศองคการวาเปนตวแปรสาคญในการศกษาองคการ การวเคราะหการทางานของบคลากร ประสทธภาพและประสทธผลขององคการ ซงสงเหลานนจะไมสมบรณถกตองถาปราศจากการวเคราะหบรรยากาศองคการ เพราะบรรยากาศองคการมสวนในการกาหนดทศนคตและพฤตกรรมการทางานของบคลากร ตลอดจนบรรยากาศองคการยงชวยวางรปแบบความคาดหวงของสมาชกตอองคการ

3.3.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบบรรยากาศองคการ แนวคดเกยวกบบรรยากาศองคการมรากฐานมาจากทฤษฎสนามทางจตวทยา (field theory) ของ Lewin, et al (1936) โดยเลอวนทาการอธบายบรรยากาศในรปแบบของความสมพนธระหวางบคคลกบสภาพแวดลอม โดยกาหนดเปนสมการความสมพนธ ดวยสมการ

B = f (P, E)

จากสมการนอธบายไดวา พฤตกรรมของบคคล (B) เปนผลมาจากความสมพนธของ 2 องคประกอบ อนไดแก บคคล (P) และสภาพแวดลอมรอบตวบคคล (E) โดยเปนการอธบายบรรยากาศในเชงจตวทยา (psychological approach) ซงมงเนนไปทตวบคคลและพยายามทาความ

75

เขาใจกบกระบวนการทางความคด (cognitive process) และพฤตกรรม ซงแนวคดทฤษฎสนามทางจตวทยาของเลอวน ถอเปนรากฐานของการศกษาและการทาวจยทางดานบรรยากาศองคการ โดยการทาการศกษาเกยวกบบรรยากาศองคการนนเปนการศกษาวจยเพอคนหาความหมายทแทจรง และองคประกอบทเหมาะสม และเพออธบายความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบตวแปรอน รวมไปถงการศกษาอทธพลของบรรยากาศองคการทมตอพฤตกรรมและปจจยทมผลตอการกาหนดบรรยากาศองคการ การศกษาเพอพจารณาหารปแบบของบรรยากาศองคการทเหมาะสมของ Argyris (1958) การมองบรรยากาศองคการจากแนวคดทางดานภาวะผนาของ McGregor (1960) พบวาบรรยากาศองคการถกกาหนดโดยภาวะผนา การศกษาองคประกอบของบรรยากาศองคการและความสมพนธระหวางแรงจงใจกบบรรยากาศองคการของ Litwin & Stringer (1968) และการศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบความคดสรางสรรคของ Taylor and Bower (1973)

3.3.4 ปจจยอทธพลตอบรรยากาศองคการ Gibson et al (1973 อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548 : 35-36) กาหนดปจจยทมอทธพลตอบรรยากาศองคการ 5 ปจจย คอ 1. ขนาดและโครงสรางขององคการ โครงสรางขององคการจะมความสาคญและเกยวพนกน องคการทมขนาดใหญระยะทางระหวางผบรหารระดบสงและบคลากรระดบลางจะหางไกลกนมากขน ระยะทางกอใหเกดสงกดขวางทางจตวทยา ในลกษณะทวาบคลากรทอยหางไกลจากจดตดสนใจอาจมความเขาใจวาตนเองมความสาคญนอย และระยะทางทาใหการเกยวพนกบบคคลอนทางสงคมจะกระทาไดยาก 2. แบบของความเปนผนา แบบภาวะผนามหลายแบบทใชกนตามองคการธรกจ โรงพยาบาล สถาบนการศกษา และหนวยงานของรฐบาล พฤตกรรมของผนาจะแนแรงกดดนสาคญตอการสรางบรรยากาศองคการทมประโยชนตอผลงาน และการตอบสนองความพอใจของบคลากร 3. ความซบซอนของระบบภายใน องคการจะแตกตางกนในเรองความซบซอนของระบบทนามาใช ความซบซอนอาจจะใหความหมายวาเปนจานวนและลกษณะการเกยวของระหวางกน ระหวางสวนตาง ๆ ของระบบ แบบของการเกยวของระหวางกนจะแตกตางกนไปตามปจจย เชน เปาหมาย และวทยาการ เปนตน 4. เปาหมายขององคการยอมจะแตกตางกน ความแตกตางในเปาหมายจะมาจากการแยกประเภทขององคการ หรอแมกระทงองคการในลกษณะธรกจเดยวกน เปาหมายกจะแตกตางกน 5. สายใยการตดตอสอสารเปนมตทสาคญอยางหนงของบรรยากาศองคการ เพราะการ สอสารภายในนนจะแสดงใหเหนถงการจดระเบยบอานาจ หนาท และการเกยวของกนระหวางกลม การตดตอสอสารจากเบองบนมาสเบองลาง จากเบองลางไปสเบองบน หรอตามแนวนอนภายในองคการ การสอสารจะทาใหรบรเกยวกบปรชญา การบรหารขององคการ

76

Litwin & Stringer (1968, อางถงใน กาญจนา เกยรตธนาพนธ, 2542:24-25) ศกษาวจยพบวา องคประกอบของบรรยากาศองคการทมอทธพลตอผปฏบตงานนนมดวยกน 8 ดานคอ 1. โครงสราง (structure) เปนการรบรของผปฏบตงานเกยวกบลกษณะทางโครงสรางขององคการ เปนตนวา ความชดเจนของการแบงงาน ขนตอนการทางานสายการบงคบบญชา รวมไปถงกฎระเบยบและขอบงคบตางๆ 2. ความทาทาย และความรบผดชอบ (challenge and responsibility) เปนการรบรทางดานความสาเรจ และความทาทายของงาน และความรสกรบผดชอบตอภาระหนาทของผปฏบตงานแตละคนในองคการ 3. ความอบอนและการสนบสนน (warmth and support) เปนการรบรในดานของการมเพอนรวมงานทด และไดรบความชอบพอจากเพอนรวมงาน รวมถงการไดรบการสนบสนนในการทางานทงจากเพอนรวมงาน และโดยเฉพาะอยางยงจากผบงคบบญชา 4. การใหรางวลและการลงโทษ (reward and punishment) เปนการรบรทางดานการใหความสาคญกบการใหรางวลและการลงโทษ ภายใตบรรยากาศทใหความสาคญกบการใหรางวล แทนทจะเปนการลงโทษยอมจะกระตนความสนใจของผปฏบตงาน ดานความสาเรจและชวยลดความกลวตอความลมเหลวลงได ซงการใหรางวลนเปนการแสดงถงการยอมรบหรอเหนดวยกบพฤตกรรม หรอการกระทาทเกดขน ขณะทการลงโทษเปนสญญาณทแสดงถงการไมยอมรบในพฤตกรรม หรอการกระทาดงกลาว 5. ความขดแยง (conflict) เปนการรบรเกยวกบการใหความสาคญตอความแตกตางทางความคดเหนภายในองคการ 6. มาตรฐานการปฏบตงาน (standard) เปนการรบรเกยวกบการใหความสาคญตอมาตรฐานการปฏบตงาน และความชดเจนของความคาดหมายเกยวกบผลการปฏบตงาน 7. ความผกพน (commitment) เปนการรบรเกยวกบความรสกของสมาชกในองคการวาตนเองเปนสวนหนงทมคาขององคการ มความรสกเปนเจาของและจงรกภกดตอกลมผปฏบตงาน 8. ความเสยง (risk) เปนการรบรของสมาชกในองคการวา การปฏบตหนาทภายในองคการวามความกลาเสยงทจะกระทาในสงททาทายอยางเหมาะสมหรอไม Steers & Porter (1979) จาแนกองคประกอบทมอทธพลตอบรรยากาศองคการ ซงองคประกอบเหลานนมผลตอประสทธผลองคการดวย ไดแก 1. โครงสรางขององคการ องคการทมการควบคมทสวนกลางมากเทาใดองคการนนกจะขาดความยดหยน ในทางตรงขามถาองคการใหอสระบคคล หรออนญาตใหมความรวมมอรวมใจระหวางบคคลยงมากขนเทาใด บรรยากาศองคการจะเปนในอกรปแบบหนง ทงสองลกษณะทกลาวมายอมมผลตอการตดสนใจและพฤตกรรมของบคคล

77

2. วทยาการตาง ๆ ทใชในองคการยอมมสวนในการกาหนดบรรยากาศองคการ วทยาการธรรมดามแนวโนมทจะสรางบรรยากาศแบบควบคมโดยกฎหมายทยดหยนนอย และบรรยากาศไวเนอเชอใจอยในระดบตา วทยาการทกาลงเปลยนแปลงจะเปดโอกาสในดานการตดตอสอสารอยางเปดเผย มการไวเนอเชอใจกน มบรรยากาศของการสรางสรรค 3. สงแวดลอมภายนอกองคการมผลกระทบกบองคการเชนกน เชน สภาพเศรษฐกจ อาจจะเปนแรงดงใหองคการตองใหคนออกจากงาน เปลยนงาน สวนบคคลทอยกอาจจะมขวญ กาลงใจไมด อาจจะมผลกระทบตอผลผลตขององคการได 4. ดานนโยบายและการปฏบตงานฝายบรหารมอทธพลมากตอบรรยากาศองคการ เชน ผบรหารทเตรยมขาวสารยอนกลบ ความเปนอสระในการทางาน และลกษณะของงานยอเปนเครองสรางบรรยากาศในการทางานอนจะนาไปสความสาเรจในงาน McClelland et al. (1995 cited in Goleman, 2000 : 81) ศกษาวจยเกยวกบบรรยากาศองคการ โดยใชองคประกอบบรรยากาศองคการของ Litwin & Stringer พบวา องคประกอบของบรรยากาศองคการทมอทธพลตอสภาพแวดลอมการทางานขององคการนนมดวยกน 6 ดาน ไดแก 1. ความยดหยน (flexibility) ขององคการ คอ สมาชกในองคการรสกมอสระในการคด การสรางสรรคนวตกรรม โดยไมตองยดตดกบระเบยบแบบแผนไดมากนอยเพยงใด

2. ความรสกรบผดชอบ (responsibility) ของสมาชกทมตอองคการ สมาชกรสกถงความรบผดชอบทตนเองมตอองคการมากนอยเพยงใด

3. ระดบของมาตรฐานการปฏบตงาน (standards) ทสมาชกกาหนดขน ความรสกเกยวกบความถกตองของการใหขอมลปอนกลบเกยวกบผลการปฏบตงาน

4. ความเหมาะสมของการใหรางวล (rewards) สมาชกรบรการไดรบสงตอบแทนจากผลการปฏบตงานทตนเองปฏบตมากนอย เหมาะสมเพยงใด

5. ความชดเจน (clarity) ทสมาชกไดรบทราบเกยวกบพนธกจ (mission) และคานยม (values) ขององคการจากการสอสารของผบรหารองคการอยางไร

6. ระดบความผกพนตอทมงาน (team commitment) ซงมงไปสเปาหมายรวมกนของสมาชก สมาชกมการปฏบตงานผกพน และระดบความมงมนตอการทางานของทม

3.3.5 แบบของบรรยากาศองคการ โดยทวไปแลวบรรยากาศองคการอาจแบงเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอบรรยากาศแบบเปด (Open –climate) และบรรยากาศแบบปด (Close-climate) โดยบรรยากาศแบบเปดจะมลกษณะเปดเผยจรงใจ มความไววางใจระหวางสมาชก มความเปนอสระทเปดโอกาสใหสมาชกแลกเปลยนขาวสารขอมลกนอยางกวางขวาง ตลอดจนมอานาจในการวนจฉยสงการ สวนบรรยากาศแบบปดจะมลกษณะตรงขามกบบรรยากาศแบบเปด (พชต เทพวรรณ, 2548 : 39)

78

Halpin (1967, อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548 : 39-40) มการศกษาบรรยากาศองคการและการเปลยนแปลง และจดแบบบรรยากาศองคการได 6 แบบ คอ 1. บรรยากาศแบบเปด (The Open-climate) เปนบรรยากาศทสมาชกมขวญและกาลงใจดมความสามคคชวยเหลอกน มงานทาเหมาะสมกบความร ความสามารถ มความพงพอใจในการแกปญหา นอกจากนยงมความภมใจทไดปฏบตงานในหนวยงานหรอในองคการ สวนพฤตกรรมของผบรหารพบวา ผบรหารทมบคลกดจะเปนทเคารพรกและเปนแบบอยางในการปฏบตงาน ผบรหารไมตองออกคาสงหรอควบคมบอย ๆ เพราะผรวมงานมระเบยบวนยด ระเบยบกฎ ขอบงคบยงมความสาคญแตสามารถยดหยนไดตามสถานการณ ผบรหารไมเนนผลงานแตจะสรางลกษณะของผนาใหผปฏบตงานจนสงผลตอการปฏบตงานทดได บรรยากาศแบบนเปนทตองการของผปฏบตงานและเปนบรรยากาศทดทสด 2. บรรยากาศแบบอสระ (The Autonomous climate) เปนลกษณะเดนทผบรหารสงเสรมใหผปฏบตงานมอสระ และผปฏบตงานจะพอใจในการสรางสมพนธมากกวาความพอใจทไดจากผลสาเรจของการทางาน ผปฏบตงานรวมกนทางานด มขวญกาลงใจด แตไมเทาบรรยากาศแบบเปด พฤตกรรมผบรหารพรอมทจะอานวยความสะดวก และสงเสรมสวสดภาพของผรวมงาน บรรยากาศแบบนคอนขางเขมงวดกวาบรรยากาศแบบเปด 3. บรรยากาศแบบควบคม (The Controlled climate) ผบรหารจะเนนผลงาน คอยควบคมตรวจตราจนผปฏบตงานไมมเวลาสรางความสมพนธฉนมตร แตเนองจากมผลงานทดจงทาใหผปฏบตงานมความภมใจและมขวญกาลงใจดกวาระดบปกต มผบรหารใหความสะดวกในการปฏบตงาน แตจะกาหนดกฎระเบยบ วธการทางานใหตลอด ผ บรหารมความสมพนธกบผปฏบตงานนอย เพราะมงคานงถงผลงานไมสนใจความคดเหน กลกการและเหตผลของผอน 4. บรรยากาศแบบสนมสนม (The Familiar climate) เปนบรรยากาศทผบรหารและผ ปฏบตมความสมพนธฉนมตร ผบรหารสนใจงานนอยจงละเลยคาสง กฎระเบยบหรอการนเทศงานจนทาใหผปฏบตงานขาดความสามคคในการทางาน ผปฏบตไมคอยทางานแตมความสมพนธดานสวนตวด ขวญกาลงใจอยในระดบปานกลาง เพราะไดจากความสมพนธฉนมตรดานเดยว ขาดความพงพอใจในงานหรอภมใจในผลสาเรจของงาน ผบรหารหละหลวม ละเลยการบรหารงานบคคล แตพยายามแสดงใหเหนวาผปฏบตงานทกคนเปนคนในครอบครวเดยวกน ผบรหารใหความเมตตา กรณาและไมพยายามทาลายจตใจของสมาชก การประเมนผลงานและการสงงานทงทางตรงและทางออมมนอยมาก ผปฏบตงานจะคอยกระตนผบรหารใหทาหนาทเขมแขงตลอดเวลา 5. บรรยากาศรวบอานาจ (The Paternal climate) เปนบรรยากาศผบรหารงานใชวธออกคาสง ควบคมตรวจตรา และนเทศงานอยางใกลชด ผบรหารพยายามสรางความสมพนธฉนมตรกบผ ปฏบตงาน แตมกจะประสบความลมเหลวเพราะผ ปฏบตงานไมยอมรบความร

79

ความสามารถของผบรหาร ผปฏบตงานแบงเปนกลมและไมสามารถสรางความสมพนธฉนมตร เนองจากผบรหารไมสามารถทาหนาทบรหารงานบคคลใหอยในระเบยบวนยได 6. บรรยากาศแบบปด (The Closed climate) เปนบรรยากาศทผบรหารบรหารงานโดย ขาดความร บคลากร ภาพผนา และสมรรถภาพในการบรหารงานบคคล ผปฏบตเสยขวญและกาลงใจเพราะขาดทงความสมพนธฉนมตรและความภมใจในงาน ผปฏบตขาดความสามคคในการทางาน ผบรหารไมอานวยความสะดวกในการปฏบตงาน ผบรหารกบผปฏบตงานมความสมพนธกนนอย ผบรหารพยายามตงกฎระเบยบบงคบใหผปฏบตงานปฏบตตามโดยปราศจากหลกการและเหตผล เพราะสนองความพอใจของตนเทานน ผบรหารไมสามารถเปนแบบอยาง ขาดความเมตตากรณา ขาดความคดรเรมสรางสรรค ไมแสดงพฤตกรรมผนาทดตอผปฏบตงาน บรรยากาศแบบนตองรบแกไข

3.3.6 บรรยากาศองคการและองคการแหงการเรยนร บรรยากาศองคการมอทธพลตอผลงานและขวญและกาลงใจของบคลากรในองคการเปนอยางมาก ในสวนขององคการแหงการเรยนรเปนองคการทมการพฒนาบคลากรใหมการเรยนรอยางตอเนอง และมการนาความรถายทอด และนามาใชประโยชนอยางเตมท มการศกษาของ Messarra & El-Kassar (2013) ศกษาบรรยากาศองคการทสงผลตอองคการแหงการเรยนร โดยศกษากลมตวอยาง 101 คนททางานในบรษทขนาดเลกและขนาดกลางทมธรกจแตกตาง โดยใชแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรของ Watkins & Marsick ทพฒนามาจากการวจยเชงสารวจและสรปมตการเปนองคการแหงการเรยนรได 7 มต คอ 1) การเรยนรอยางตอเนองของบคลากร (Continuous learning) 2) การสนทนาอยางอบอน (Inquiry dialogue) 3) การเรยนรเปนทม (Team learning) 4) การฝงตวของระบบ (Embedded system) 5) การเสรมพลงอานาจ (Empowerment) 6) การเชอมโยงอยางเปนระบบ (System connection) และ 7) ผนาเชงกลยทธ (Strategic leadership) และบรรยากาศองคการใชแนวคดของ Denison (1996) ; Stinger (2002); Litwin & Striger (1968) สรปแนวคดบรรยากาศองคการประกอบดวย 1) โครงสรางองคการ (Structure) 2) ความรบผดชอบบคคล (Responsibility) 3) ความเสยงทเกดขนในองคการ (Risk) 4) รางวลและการไดรบการตอบแทน (Reward) 5) ความอบอนและการสนบสนน (Warmth and support) 6) ความขดแยงในองคการ (Conflict) 7) การยอมรบและความคาดหวงบคลากร (Expect approval) เมอจาแนกความสมพนธเปนรายดาน พบวา 1. รางวลและการไดรบการตอบแทน และความขดแยง มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการเรยนรอยางตอเนอง 2. ความอบอนและการสนบสนน มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการสนทนาอยางอบอน 3. รางวลและการไดรบการตอบแทนและ ความขดแยงในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการเรยนรเปนทม และดานการเสรมพลงอานาจ

80

4. การไดรบการตอบแทน ความขดแยงในองคการ โครงสรางองคการและความเสยงทเกดขนในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการฝงตวของระบบการเรยนร 5. ความอบอนและการสนบสนน รางวลและการไดรบการตอบแทน และความขดแยงในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการเชอมโยงอยางเปนระบบ 6. การยอมรบและความคาดหวงบคลากร โครงสรางองคการ รางวลและการไดรบการตอบแทน ความเสยงทเกดขนในองคการ และ ความอบอนและการสนบสนนมความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานผนาเชงกลยทธ นอกจากนในการศกษาวจยเกยวกบคณลกษณะขององคการแหงการเรยนรน น Marquardt and Reynolds (1994 อางถงใน วระวฒน ปนนตามย 2540, 34-36) ไดทาการศกษาพบวา องคการแหงการเรยนรพงมลกษณะสาคญ 11 ประการ คอ 1. มโครงสรางทเหมาะสม (appropriate structure) ไมมชนการบงคบบญชามากเกนไป มความยดหยนคลองตว 2. มวฒนธรรมการเรยนรในองคการ (corporate learning culture) พนกงานมนสยใฝร ศกษา คนควา และเผยแพรตอกนฉนทมตร มแรงจงใจทจะสรางสรรคสงใหม ๆ อยเสมอ 3. มการเพมอานาจปฏบต (empowerment) มการมอบความรบผดชอบและการตดสนใจแกปญหาไปสคนทมขอมลมากทสด คอ ผปฏบตงานนนเอง 4. การวเคราะหสภาพแวดลอม (environmental scanning) มการตรวจสอบ คาดคะเนการเปลยนแปลงทอาจมทจะกระทบตอสภาพแวดลอมองคการ 5. การสรางและการถายโอนความร (knowledge creation and transfer) ผปฏบตทกคนจะมบทบาทหนาทในการสรางนวตกรรม องคความรใหมๆ และมการเรยนรและแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกน 6. มเทคโนโลยทสนบสนนการเรยนร (learning technology) มการประยกตใชเทคโนโลยทางดานการปฏบตงานในการเรยนรอยางทวถง 7. มงเนนคณภาพ (quality) โดยพฒนาคณภาพตามคณคาในสายตาของผรบบรการ โดยไมมคาวาตอรอง 8. มกลยทธ (strategy) กระบวนการเรยนรจะเปนไปอยางมกลยทธทงในดานการยกราง การดาเนนการ และการประเมน ผบรหารจะเปนผทาหนาทเกอหนนมากกวาจะเปนผกาหนดแนวปฏบต หรอคาตอบไวให 9. มบรรยากาศทเกอหนน (supportive atmosphere) ซงมงสงเสรมคณภาพชวตของผปฏบตงานเพอใหเขาไดพฒนาศกยภาพของตนไดอยางเตมท อดทนตอความแตกตางหลายหลาย ใหความเสมอภาค ความเปนอสระ และการมสวนรวม

81

10. มการทางานเปนทม และการทางานแบบเครอขาย (teamwork and networking) จะชวยสงเสรมความรวมมอและสรางพลงรวม (synergy) มการแบงปนและสรางผลรวมทสงกวาจากทรพยากรทงภายในองคการทเรยกวา การทางานเปนทม และภายนอกองคการ ทเรยกวาการทางานแบบเครอขาย 11. มวสยทศนรวมกน (vision) ซงจะเปนแรงผลกดนใหการปฏบตงานมงเขาสเปาหมายอยางมเจตจานง อยางผกพนบนพนฐานของคานยม ปรชญา ความคดความเชอทคลายคลงกน สงผลใหมการรวมกนทากจกรรมทจดมงหมายเดยวกนในทสด ผลการศกษาของ Marquardt and Reynolds นนสอดคลองกบผลการวจยของ Pedler, Burgoyne and Boydell (1997 : 69-175) ทพบวา องคการทจดเปนองคการแหงการเรยนรนนมคณลกษณะรวมกน 11 ประการ คอ 1. การเรยนรเปนกลยทธหลกขององคการ (learning approach to strategy) มการปรบเปลยนแนวทางและกลยทธไปในทศทางทเหมาะสม การกาหนดนโยบายและกลยทธจะเปนกระบวนการเรยนรไปดวย 2. มการกาหนดนโยบายขององคการแบบมสวนรวม (participative policy making) โดยสมาชกทกคนจะมสวนรวมในการกาหนดนโยบาย และกลยทธขององคการ 3. การใหขอมลขาวสารอยางทวถงภายในองคการ (informating) ขอมลขาวสารถกใชเพอการทาความเขาใจรวมกน ไมใชเพอใหรางวลหรอลงโทษ เทคโนโลยสารสนเทศถกใชเพอสรางระบบฐานขอมลและระบบการสอสารทชวยใหสมาชกทกคนเขาใจทศทางการปฏบตงานตรงกน การสรางระบบการสอสารทชวยใหสมาชกทกคนเขาใจทศทางการปฏบตงานตรงกน 4. การสรางระบบการตรวจสอบและควบคม (formative accounting and control) ระบบของการตรวจสอบและการรายงานผลถกจดโครงสรางเพอชวยในการเรยนร สมาชกทกคนรสกเปนสวนหนงของหนวยงานทตองรบผดชอบทรพยากรของตน 5. การแลกเปลยนขอมลภายในองคการ (internal exchange) แตละฝายงานสามารถพด อยางอสระและตรงไปตรงมากบแผนกอนๆ เพอแลกเปลยนขอมลและใหความชวยเหลอซงกนและกน 6. ระบบการใหรางวลทยดหยน (rewards flexibility) 7. มโครงสรางทกระจายอานาจและยดหยน (enabling structures) เพอตอบสนองการ เปลยนแปลง 8. วเคราะหสภาพแวดลอม (boundary workers as environmental scanner) สมาชกทกคนจะมสวนรวมในการรวบรวมและทบทวนสภาพแวดลอมทางธรกจ 9. มการเรยนรระหวางองคการ (inter-company learning) 10. มบรรยากาศแหงการเรยนร (learning climate) โดยผบรหารมหนาทในการสนบสนนการเรยนรของสมาชกในองคการ มการยอมรบและเรยนรจากความผดพลาดทเกดขน

82

11. มโอกาสในการพฒนาตนเองของสมาชกทกคนในองคการ (self-development opportunities for all) องคการมงบประมาณเพอใชสาหรบการพฒนาตนเองของสมาชกทกคนในองคการ โดยสมาชกทกคนมความรบผดชอบในการพฒนาตนเอง บรรยากาศองคการสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรในองคการ การสรางบรรยากาศการทางานทเออใหบคลากรมการพฒนาตนเอง และพฒนาองคการ มการแลกเปลยนความรระหวางกนและกน ทาใหบคลากรมการปฏบตงานทดขน ผทมบทบาทในการสรางบรรยากาศองคการ คอผบรหารองคการจะเปนบคคลสาคญทจะสรางสรรคบรรยากาศองคการ บรรยากาศองคการจงเปนปจจยหนงทสงผลตอการพฒนาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบกดวย

จากแนวคดและผลการศกษาเกยวกบองคประกอบของบรรยากาศองคการ และคณลกษณะขององคการแหงการเรยนร ผวจยพจารณาแลวเหนวาองคประกอบของบรรยากาศองคการมความสมพนธกบการเกดคณลกษณะขององคการแหงการเรยนร ซงจะเชอมโยงไปสการกระตนใหเกดการเรยนรดวยตนเองของสมาชกภายในองคการ ทงนสามารถสรปองคประกอบของบรรยากาศองคการได 6 ดานดวยกน คอ (1) ความยดหยน (flexibility) (2) ความรสกรบผดชอบ (responsibility) (3) มาตรฐานการปฏบตงาน (standards) (4) การใหรางวล (rewards) (5) ความชดเจน (clarity) และ (6) ความผกพนตอทมงาน (team commitment) เมอพจารณาบรรยากาศองคการทง 6 ดานแลว ผวจยวเคราะหพบวาปจจยทง 6 ดานเปนปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบก จงนามาเปนกรอบแนวคดในการวจยครงน

3.4 ปจจยเทคโนโลย

3.4.1 แนวคดเกยวกบเทคโนโลย ความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบนทาใหเทคโนโลยไดเพมบทบาทและมความสาคญตอองคการสงขน ทกสวนทกระบบในองคการดวยตองอาศยเทคโนโลย เพราะเทคโนโลยชวยใหการเรยนรงายขน ชวยใหการเรยนรมประสทธภาพสงขน ชวยใหการเรยนรกระจายไปสทกๆ สวนในองคการอยางทวถง ปจจบนการจดการความรสมยใหมแยกไมไดจากเทคโนโลย เนองจากเทคโนโลยชวยอานวยความสะดวก และชวยใหการเรยนรรวดเรวขนมากสามารถประหยดเวลาไดอยางมากมาย องคการทมความสามารถในการใชประโยชนเทคโนโลยจะเปนองคการทมกจะมความไดเปรยบคแขงขนเพราะสามารถเรยนรไดรวดเรวจงสามารถปรบเปลยนตวเองไดเทาทนกบสงแวดลอมไดกอนคแขง และเปนหลกประกนวาความรทไดถกตองโดยใชวธการทถกตอง มรปแบบทถกตองในเวลาทรวดเรว และมตนทนทเหมาะสม (Holsapple & Whinston, 1998) ดงท บดนทร วจารณ (2547 : 23) กลาววา เทคโนโลยเปนสงจาเปนตอการบรหารขอมล ชวยใหสามารถเรยนรไดเรวขนและสามารถทาใหองคการประสบความสาเรจหรอลมเหลวได

83

ในสภาวการณทมการเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรวน ซง Laudon & Laudon (2002) กลาววา เทคโนโลยเปนตวสรางความไดเปรยบอยางทไมเคยปรากฏมากอน ถงแมวาเทคโนโลยจะไมใชปจจยเดยวทมผลตอการจดการความรขององคการ แตอทธพลของเทคโนโลยมทงทางตรงและทางออม การนาเทคโนโลยมาใชชวยใหการเผยแพรความรไปสสมาชกในองคการทาไดงายขน พนกงานสามารถสอสารกนไดตลอดเวลา องคการสามารถใชเทคโนโลยในการรวบรวมการปฏบตทเปนเลศ (Best practices) และเผยแพรใหพนกงานทราบอยางทวถง ตลอดจนชวยในการปรบปรงหรอการพฒนาการปฏบตทดทสด อนจะชวยในการตดสนใจ รวมทงถายทอดประสบการณและแลกเปลยนความเชยวชาญ Harrison & Kessels (2004 : 183) ระบวาการใชเทคโนโลยในการจดการความรเปนกระบวนทมปฏสมพนธระหวางผใชและเทคโนโลย เทคโนโลยสามารถประเมนความตองการเรยนรของผเรยน กระบวนการดงกลาวชวยใหบคลากรเขาถงแรงจงใจในการเรยนรและเปาหมายองคการ และเทคโนโลยคอสงสดทายและสาคญกบการบรรลผลของการสราง การแลกเปลยน และการกกเกบความร Swart , Mann, Brown., & Price (2008 : 63) สรปวาการใชเทคโนโลยจงเปนเสมอนกลยทธการการจดการความร จงเปนเหตผลทองคการตองมการขบเคลอนการใชเทคโนโลยในองคการ

3.4.2 องคประกอบเทคโนโลย บดนทร วจารณ (2548 : 61-63) กลาววา เทคโนโลยวา ประกอบดวยเครอขายเทคโนโลยและเครองมอตางๆ ทชวยสนบสนนใหบคลากรในองคการไดเขาถงความรและมการแลกเปลยนสารสนเทศและการเรยนรซงกนและกน เทคโนโลยมองคประกอบ 2 ประการคอ 1. เทคโนโลยสาหรบจดการความร (technology of managing knowledge) หมายถงเทคโนโลยทางคอมพวเตอรทรวบรวม กาหนดรหส จดเกบ และถายโอนขอมลไปทวทงองคการ

2. เทคโนโลยสาหรบการเพมพนการเรยนร (technology for enhancing Knowledge) เปนการนาเอาวดทศน โสตทศนและการฝกอบรมมาบรณาการดวยกนไดผลเปนการฝกอบรมแบบสอผสมผสาน (computer-based multimedia) สามารถนามาใชประโยชนเพอถายทอดและพฒนาความรและทกษะของคนในองคการใหดยงขน

3.4.3 ขนตอนการใชเทคโนโลยในองคการ การใชเทคโนโลยเพอสนบสนนการจดการความรดวยการวบรวม จดเกบ ถายโอนและการใชประโยชนความรอยางมประสทธผลในองคการแหงการเรยนร จะตองดาเนนการตาม 4 ขนตอน ดงน

1. ตดตงโครงสรางพนฐานของเทคโนโลยสารสนเทศใหกบบคลากรทกคนไดใช ซงถอวาเปนระบบทสนบสนนการเผยแพรความรแบบทวท งองคการ และทาใหบคลากรสามารถตดตอสอสารกนไดโดยอาศยระบบอเลกทรอนคส

84

2. สรางแหลงจดเกบขอมลและความรขององคการ เพอจดเกบขอมลและความรขององคการอยางเปนระบบและเปนระเบยบงายตอการเขาถงโดยใชระบบออนไลน

3. นาระบบอเลกทรอนคสมาปรบใชในการปฏบตงาน การบรหาร และกจกรรมตางๆ ใหเปนแบบอตโนมต

4 .พฒนาระบบสนบสนนการปฏบต งานแบบประสมประสาน ( integrated performance Support system) และแอพพลเคชนสาหรบการคนหาความรและทาเหมองแรขอมล ในทสดองคการจาเปนตองจดใหมบคลากรรบผดชอบในการรวบรวมขอมล จดเกบ วเคราะหและเผยแพรความร รวมทงใหคาปรกษาหารอกบเพอนรวมงานและบคคลทสนใจ 3.4.4 ประโยชนของเทคโนโลยในการเรยนร Hislop (2009 : 28) ระบวาเทคโนโลยมบทบาทเสมอนกญแจของกระบวนการจดการความร เนองจากเทคโนโลยสามารถเทคโนโลยนนมบทบาทสาคญในทกขนตอนของการจดการความร กระบวนการแรก คอเทคโนโลยสามารถเตรยมการรองรบสนคา คอขอมลตาง ๆ ไดอยางครบถวน ประการทสองเทคโนโลยมบทบาทของการรวบรวมความรในองคการ และประการสดทายคอเทคโนโลยเปนเสมอนทอสงขอมลความรไปสภายในองคการและภายนอกองคการดงน นเทคโนโลยจงมบทบาทสาคญในการเรยนรของบคคล ทม และองคการ

บดนทร วจารณ (2548 : 322-327) ระบถงประโยชนของการนาเทคโนโลยมาใชเพอการเรยนรมดงน 1) ใชไดตามตามตองการและทนเวลา 2) ผเรยนรสามารถควบคมการเรยนรของตนเองได 3) สามารถกาหนดความเรวในการเรยนรไดและใชงานงาย 4) สามารถเรยนรไดจากทไกลๆ 5)สามารถลงมอปฏบตได 6) มความสอดคลองของเนอหาและการนาเสนอ 7) สามารถปรบใหเขากบรปแบบการเรยนรของแตละคนได 8) ปรบใหเขากบระดบแรงจงใจของผเรยนรได 9) ปลอดภยและมความยดหยน 10) สามารถปรบขอมลใหทนสมยไดอยางตอเนอง 11) สามารถถงออกมาใชและเกบกลบคนไดสะดวก และ 12) มความคมคา ปจจยเทคโนโลยสามารถวดไดจากการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร ทพจารณาแลวมลกษณะดงนคอ (1) กระตนและสงเสรมความสามารถบคลากรใหเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศ (2) พฒนาสอทางเทคโนโลยเพอการเรยนรอยเสมอ เพอจะใหทกษะในการคนควาหาความรอยางมประสทธภาพ (3) สรางหรอขยายการสอน การฝกอบรมเกยวกบการใชเทคโนโลย (4) ใชเทคโนโลยเพอการคนควาหาความรทงจากภายในและภายนอกองคการ (5) วางแผนและพฒนาระบบการเรยนรเกยวกบเทคโนโลย (6) สรางความตระหนกชองการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรทวองคการ และ (7) เพมความรบผดชอบในการบรหารเทคโนโลยและพฒนาทรพยากรมนษยควบคกนไป (สรพงศ เออสรพรฤทธ, 2547, หนา 89) กลาวโดยสรปไดวา ปจจยเทคโนโลยสามารถวดไดจากการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร และปจจยเทคโนโลยนาจะมอทธพลทางตรงและทางออมผานปจจยการเรยนรและปจจยการ

85

จดการความร ตอการเปนองคการแหงการเรยนร ซงสอดคลองกบงานวจยของสมคด สรอยน า(2547) ศกษาเรอง การพฒนาตวแบบองคการแหงการเรยนรในโรงเรยนประถมศกษา พบวาปจจยดานเทคโนโลยมอทธพลทางตรงตอการเปนองคการแหงการเรยนร และงานวจยของชเกยรต บญกะนนท (2549) ศกษาเรองรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และปจจยดานเทคโนโลยมอทธพลทางตรงและทางออมผานปจจยการเรยนรและปจจยการจดการความร ตอการเปนองคการแหงการเรยนร ดงนนปจจยเทคโนโลยจงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เนองจากเทคโนโลยเปนเสมอนแหลงของการจดเกบความรทสาคญและหลากหลาย เทคโนโลยเปนเครองมอทชวยท งผสอนและผเรยนในการศกษาคนควา และพฒนาตนเอง และยงชวยในการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากขน ดงนนเพอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงตองมการนาเทคโนโลยมาประยกตใชในองคการ

3.5 ปจจยการจดการความร องคการสมยใหมในศตวรรษท 21 ใชแนวคดการจดการความรเปนเครองมอทสาคญในการจดสรรทรพยากรและความเชยวชาญขององคการไดอยางมประสทธภาพ และตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมทงภายในและภายนอกไดอยางเหมาะสม นาพาองคการไปสการอยรอดอยางย งยน (Debowski, 2006 : 3)

3.5.1 ความหมายของการจดการความร มผใหความหมายของการจดการความรไวอยางหลากหลายดงน Keyes (1950) ใหคานยามการจดการความรวาเปนการระบกละการวเคราะหความรทสามารถหามาไดและมความตองการใช แลวทาการวางแผนและความคมการปฏบตการพฒนาทรพยสนทอยในรปแบบความรขององคการ เพอใชความรเหลานนเพมศกยภาพการทากาไรและสรางความสามารถในการแขงขนใหแกองคการ สวน Debowski (2006 : 16) ใหความหมายการจดการความรวา เปนกระบวนการทประกอบดวย การระบ(identifying) การจบ(capturing) การรวบรวม (organizing) และการเผยแพร (dissemination) ความรซงเปนทรพยสนทางปญญาภายในองคการซงมความสาคญตอประสทธภาพการปฏบตงานในระยะยาว สอดคลองกบ ฐตพร ชมพคา (2548 : 21) กลาววา การจดการความร หมายถง การจดการทวาดวยการนาเอาความรและความเขาใจถงการทางานรวมกนของปจจยตางๆ ทเกยวของกนในองคการมาเกบรวบรวมและเรยบเรยงใหเปนประโยชนในการสรางคณคา ความแตกตาง และพฒนาระบบการทางานใหมประสทธภาพ

86

และประสทธผลมากยงขน กรกนก ทพรส และพชย ตงภญโญพฒคณ (2548 : 91) กลาววาการจดการความรเปนกระบวนการของการเกบรวบรวมความรในองคการและนาความรทเกบรวบรวมจากบคลากรแตละคนมาถายทอด แลกเปลยนเปนการแบงปนความรซงกนและกน ซงจะสงผลตอประสทธภาพและประสทธผลขอองคการ รวมถงการจดเกบความรไวเปนทรพยสนทคงอยกบองคการตลอดไป และนวลละออ แสงสข (2550 : 61) ใหความหมายการจดการความรวา การจดการความร (knowledge management) หมายถงการจดการทมกระบวนการและเปนระบบตงแตการประมวลผลขอมล สารสนเทศนาไปสระบบเพอสรางความรและประสบการณของบคคล เพอกอเกดสตปญญา และจะตองมการจดเกบในลกษณะทผใชสามารถเขาถงไดโดยอาศยชองทางทสะดวกทสด เพอนาความรไปประยกตใชในงานของตน ทาใหเกดการโอนถายความร และมการแพรกระจายไหลเวยนไปทงองคการ สวน วจารณ พานช (2546 : 2) ไดอธบายวา การจดการความรหมายถงการยกระดบความรในองคการเพอสรางผลประโยชนจากตนทนทางปญญา โดยเปนกจกรรมทซบซอนและกวางขวาง ไมสามารถนยามดวยถอยคาสน ๆ ไดซงสอดคลองกบ วฒศกด พศสวรรณ (2548 : 22) กลาววา การจดการความรเปนการจดการสารสนเทศและความรทนบวาสาคญหรอเปนทรพยสนทเปนนามธรรม (intangible asset) ซงมความสาคญทองคการตองใชในการสรางความแตกตางทางการแขงขนโดยอาศยกระบวนการจดการความรเพอพฒนาองคการใหมความไดเปรยบ สวน ธระ รญเจรญ (2550 : 214) กลาววาการจดการความร คอเครองมอเพอใชในการบรรลเปาหมาย 3 ประการไปพรอมๆ กนคอการบรรลเปาหมายของงาน การบรรลเปาหมายพฒนาคน และการบรรลเปาหมายการพฒนาองคการแหงการเรยนร จากความหมายของการจดการความรขางตนสรปไดวา การจดการความร หมายถงกระบวนการสราง รวบรวม จดเกบ และพฒนาความรความชานาญทมอยในองคการใหทนสมยอยเสมอ รวมรวม จดเกบ และพฒนาความรความชานาญทมอยในองคการใหทนสมยอยเสมอ การจดการความรมวตถประสงคเพอพฒนาขดความสามารถของบคลากรและขององคการใหสงขนอยางไมหยดย ง โดยมเปาหมายทความสาเรจขององคการ การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงตองมการจดการความรใหเกดขนในองคการดวย ปจจยการจดการความรจงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบก

3.5.2 แนวคดเกยวกบการจดการความร Marquardt (1996 : 129-155) กลาวถงกระบวนการจดการความรทอยในระบบยอย

ของการเปลยนผานความรจากแหงความรไปสการใชความร ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน 1. กระบวนการแสวงหาความร (knowledge acquisition) องคการสามารถแสดงหา

ความรไดจากทงภายในและภายนอกองคการ

87

1.1 การแสวงหาความรภายนอกองคการ (external collection of knowledge) เชนการเปรยบเทยบสมรรถนะกบองคการอนๆ เปนการแขงขนปรบปรงงานภายใตสภาพแวดลอมทใชความคดสรางสรรค ดวยขอมลสารสนเทศจากภายนอก ดวยวธการตางๆ เชน การเขารวมประชม การจางทปรกษา การอานจากสอสงพมพตางๆ การตดตามชมโทรทศน ภาพยนตร การตดตามแนวโนมทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย การรวบรวมขอมลจากลกคา คแขง และแหงขอมล การวาจางทมงานใหม การรวมมอกบองคการอนๆ ตลอดจนการสรางพนธมตรและรปแบบความรวมมอตางๆ

1.2 การแสวงหาความรภายในองคการ (internal collection of Knowledge) เปนความสามารถในการเรยนรของบคคลอนเปนการเพมคณคาใหองคการเชน การมงความสนใจไปยงความรของทมงานทมการเรยนรจากประสบการณตรง หรอการสนบสนนอยางตอเนองในการเปลยนแปลงกระบวนการปฏบตงานใหมๆ

2. กระบวนการสรางความร (knowledge creation) มสวนเกยวของกบประเภทของความรทประกอบดวยความรทชดแจง (explicit knowledge) และความรทซอนเรน (tacit knowledge) ความรทง 2 ประเภทน สามารถอธบายดวยวธการ 4 แบบ ซงแตละแบบไดรบการนามาใชในการสรางความร ประกอบดวย 2.1 การสรางความรทซอนเรนไปเปนความรทซอนเรน (tacit to tacit creation Of knowledge) เปนความรทเตบโตขนแบบความเปนสวนตว โดยบคคลหนงไดผานความรไปยงอกบคคลหนง เชน ความเกยวของสมพนธในการฝกงานกบผบงคบบญชา โดยทงสองไดทางานดวยกนอยางใกลชด การฝกงานสามารถเรยนรวาอะไรคอความรทซอนเรนของผบญชา การเรยนรแบบนคอนขางมขอจากดของการสรางความร เพราะความรซองเรนดงกลาวไมสามารถกลายเปนความรทชดแจงได และองคการไมสามารถสกดหรอดงเอาความรดงกลาวออกมาทงหมดไดโดยงาย 2.2 การสรางความรทชดแจงไปเปนความรทชดแจง (explicit to explicit creation of knowledge) ความรลกษณะนไดมาโดยการผสมผสานและการสงเคราะหความรทชดแจงทปรากฏอย เชน ผจดการองคการรวบรวมและสงเคราะหสารสนเทศขององคการ การสรางความรแบบนมขอจากดสาหรบการสรางความรใหม ๆ เพราะมงใหความสนใจเพยงความรทปรากฏและมอยแลวในองคการ 2.3 การสรางความรทซอนเรนไปเปนความรทชดแจง (tacit to explicit creation of knowledge) การสรางความรลกษณะนเกดขนเมอมบางคนนาความรทปรากฏอยแลวมาเพมเตมหรอผสมผสานดวยความรทซอนเรนตางๆ ของตน และออกแบบความรบางสงบางอยางขนมาใหม ซงสามารถนาไปแบงปนทวทงองคการ เชน ผจดการองคการใชความรทซอนเรนมาปรบเขากบระบบใหมเพอนามาควบคมการจดทางบประมาณสาหรบองคการเปนตน ในการน ชาวญปนมความสามารถพเศษในการพฒนาความรแบบนในระดบสง

88

2.4 การสรางความรทชดแจงไปเปนความรทซอนเรน (explicit to tacit creation of knowledge) การสรางความรแบบนเกดขนเมอความรทชดจงซงเกดขนใหมถกรวบรวมไวและสมาชกในองคการไดนาความรนนมาเรยนรเพอออกแบบความรทซอนเรนใหม เชน ในทสดกระบวนการจดทางบประมาณแบบใหมของผจดการไดกลายมาเปนแนวทางใหมในการทางานทไดมการนามาใชในองคการอยางกวางขวาง โดยการสรางความรทง 4 แบบ ทกลาวมาเปนกระบวนการปฏสมพนธกนอยางตอเนองไมหยดนง โดยความรแตละประเภทมการหมนเวยนทกอผลมากยงขนเรอยๆ นอกจากรปแบบทกลาวมาทง 4 แบบขางตนแลวยงมกจกรรมอกจานวนหนงทองคการสามารถนาเขามาเพอออกแบบสรางคามรเชน การเรยนรดวยการลงมอกระทา (action learning) การแกปญหาเชงระบบ (systematic Problem Solving) การทดลอง (experimentation) การเรยนรจากประสบการณในอดต (learning From past experiences)เปนตน

3. กระบวนการจดเกบและการเรยกใชความร (knowledge storage and retrieval) เกยวของกบกระบวนการดานเทคนค เชน การบนทกฐานความร และกระบวนการทเกยวของกบคน เชน ความทรงจาของหมคณะ ความทรงจาสวนบคคล และการสรางความสมพนธ ตลอดจนการจดเกบความร โดยโครงสรางการจดเกบนนมระบบทสามารถคนหาเรยกใชและสงมอบความรไดอยางรวดเรวและถกตอง ซงตองดาเนนการดงน 3.1 การแบงหมวดหม เชน ขอเทจจรง นโยบาย หรอการปฏบตการ ควรอยบนพนฐานความตองการการเรยนร 3.2 การรวบรวมความรอยางเปนระบบ ซงสามารถสงมอดวยวธการทชดเจนและรดกมปงผใชหรอผทตองการอยางถกตองและรวดเรว 3.3 มการจดการทสามารถสงมอบใหผใชดวยความถกตองตรงเวลา และเปนการอานวยประโยชนไป ยงบคคลทตองการความรนนจรงๆ การกาหนดโครงสรางความรดงกลาวมความสาคญอยางยงทควรไดมการพจารณาวาสารสนเทศความรจะถกคนกลบคนและเรยกใช โดยกลมคนทแตกตางกน หนาทและประสทธภาพของระบบการจดเกบความรควรถกแบงหมวดหมตามขอมลพนฐานดงตอไปน เชน ความตองการเรยนร วตถประสงคการทางาน ความเชยวชาญของผใช หนาทหรอการใชสารสนเทศ ตาแหนงทตงหรอสถานททสารสนเทศหรอความรถกจดเกบเปนตน 4. กระบวนการถายโอนและการใชประโยชนความร (knowledge transfer and utilization) เกยวของกบสารสนเทศความรทมการขบเคลอนทางกลไกอเลกทรอนกสเพอกระจายถายทอดไปอยางรวดเรว และเหมาะสมทวทงองคการ ตลอดจนวธการทความรถายทอดออกไประหวางบคคลทงทเจตนาและไมเจตนา ซงมรายละเอยดดงน 4.1 การเจตนาถายโอนความร มวธการ ดงน (1) บคคลสอสารดวยการเขยน เชนบนทก รายงาน จดหมาย การดานขาว (2) การอบรม เชน การใหคาปรกษาในระหวางการอบรม

89

ตามปกต การอบรมในงานททา การประชมภายในองคการ (3) การสรปยอและเผยแพรโดยสอสงพมพภายใน เชน วดโอ สงพมพเสยง และ (4) การทศนาจร เชนสาหรบองคการขนาดใหญมการแบงองคการเปนหลายระดบ หลายสาขา ซงมการปรบปรงสงแวดลอม สาหรบกลมและความตองการทแตกตางกน การหมนเวยนงาน หรอ การถายโอนงาน การมพเลยงและมทปรกษาใหคาแนะนา 4.2 การไมเจตนาถายโอนความร มวธการจานวนมากทความรถกถายโอนโดยไมไดตงใจ หรอไมได ประกาศหรอแจงอยางเปนทางการไปยงสวนตางๆ ขององคการ การเรยนรอยางไมเปนทางการจานวนมากนปรากฏในแตละวน โดยบอยครงไมไดมการวางแผนเรองการมปฏสมพนธระหวางบคคลทมการหมนเวยนงาน เรองราวหรอตานาน ตลอดจนกลมแรงงานและเครอขายทไมเปนทางการ เปนตน ยน ภวรวรรณ (2546 : 110-111) เหนวา การจดการความรทวไปสาหรบองคการเปนกระบวนการจดการความรเพอนาไปสความสาเรจ และบรรลเปาหมายทวางไวขององคการ ซงองคการแตละแหงมเปาหมายทแตกตางกน ดงนน องคการจงตองนยามการจดการความรสาหรบ แตละองคการเอง โดยเฉพาะการจดการความรซงมลกษณะเปนพลวตไมหยดนง มความสมพนธระหวางผปฏบต ความรและงานซงเปนวงจรไมรจบ และตองมการพฒนาและยกระดบขนไปเรอยๆไมใชความสมพนธชวคราวและยงเปนวงจรทเปดสภายนอกเพอดดความรและพลงจากภายนอกมาใชประโยชน ยน ภวรวรรณ ยงไดกลาวถงองคประกอบของการจดการความรมดงตอไปน 1. คน หมายถง พนกงาน ลกจาง ลกคา หรอผมผลกระทบกบองคการ การจดการความร (knowledge management) เปนการรวบรวมความเชยวชาญในดานตางๆ โดยใชบคลากรทเชยวชาญในดานนนๆ เปนทจดเกบ เชน ถามงานใหมเขามาจะมอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ 2. สถานท หมายถง ทททกคนในองคการสามารถระดมความคดรวมกนไดอาจอยในรปของเวบบอรด การประชมทางไกล หรอโปรแกรมออนไลนอนๆ 3. ขอมล หมายถง ทกสงทนามาเกบและใหผใชเขาถงขอมลเหลานนไดโดยงายทงนการวเคราะหแยกแยะหมวดหมของขอมลเปนเรองทสาคญ นอกจากนยงมการกลาวถงจดมงหมายของการจดการความร ไวหลากหลาย ดงน เพอเปลยนความรทอยภายในตวบคคล (tacit knowledge) ไปเปนความรทอยภายนอก (explicit knowledge) แลวเผยแพรความรนนไดอยางมประสทธภาพ (Gupta, Lyer, &Aronson, 2000 : 19) เพอใหเกดความเขาใจถงคณคาทดทสดของทรพยสนทางความรขององคการ (Wiig, 1997 : 8) และเพอนาความรมาใชพฒนาขดความสามารถขององคการใหไดมากทสด (ยทธนา แซเตยว, 2547 : 251) ในขณะท Celep and Cetin (2005 : 104) กลาววาจดมงหมายหลกของการจดการความรม 2 ประการคอ (1) การเขาใจถงการปฏบตงานทางดานปญญาขององคการ และ (2) เขาใจวาการจดการ

90

ความรเปนแหลงทมคามากทสด และไดกลาวย าถงจดมงหมายของการจดการความรเพอสรางองคการแหงการเรยนร ในการวจยครงนผวจยเลอกใชแนวคดการจดการความรของ Marquardt (1996) ซงกลาววา การจดการความรเปนปจจยทสามารถวดไดจาก การแสวงหาความร การสรางความร การจดเกบและการเรยกใชความร และการถายโอนกบการใชประโยชนความร และจากการศกษางานวจยทเกยวของพบวาปจจยการจดการความรสงผลโดยตรงตอการเปนองคการแหงการเรยนร เพราะเปนเครองมอในการจดหาความรใหมๆ จดเกบความรเผยแพรความรและการนาความรไปใชประโยชนภายในองคการ สนบสนนการเรยนรขององคการ สอดคลองกบงานวจยของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ศกษาเรองราวการพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต พบวาปจจยดานการจดการความรมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรและงานวจยของชเกยรต บญกะนนท (2549) ศกษาเรอง รปแบบความสมพนธโครงสราง เชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวารปแบบ ความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขน พนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และปจจยดานการจดการความรมอทธพลทางตรงตอการเปนองคการแหงการเรยนร การจดการความรเปนกลยทธสาคญในการพฒนาบคลากร และองคการใหมการดาเนนการทมประสทธภาพ นาไปสการสรางนวตกรรมในองคการ การจดการความรเปนปจจยสาคญ ปจจยหนงของการเปนองคการแหงการเรยนร ดงน นเมอโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบกจะพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร จะตองดาเนนการใหมการจดการความรในองคการขน เพอนาไปสการพฒนาบคลากรใหเปนผรอบร และนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบกตอไป

3.6 ปจจยการเรยนร การเรยนรเปนหวใจของความเปนองคการแหงการเรยนร เพราะการเรยนรจะนาพาบคคล ทม และองคการใหบรรลเปาหมายทตงไว การเรยนรจงมความสาคญในองคการแหงการเรยนร ซงการเรยนรนนอาจจะมวธการทแตกตางกนไป เชน การเรยนรจากการแกปญหา การเรยนรรวมกนเปนทม การเรยนรโดยการปฏบต และการเรยนรในลกษณะเครอขาย

3.6.1 ความหมายของการเรยนร พฒนา สขประเสรฐ (2541 : 24) นยามการเรยนรวาเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงทเกดขน อยางชาๆ เพราะการเปลยนแปลงบางอยางมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรม จงตองอาศยเวลาและความอดทน ธรรมชาตของการเรยนรจะเปนไปตามลกษณะทมอสระจากการความคมและความเชอมนในตนเอง สถานการณทเกดการเรยนรประกอบดวยการตดตอหรอสมพนธกนอยาง

91

เปดเผยและเสรระหวางบคคล มการเผชญหนา การยอมรบ ความเคารพนบถอ การลองผดลองถก การเปดเผยตวเอง การรวมมอ การทางานรวมกน ความกระตอรอรน การประเมนผลรวมกนและอนๆ สอดคลองกบ สวฒน วฒนวงศ (2547:39) ใหคาจากดความวา การเรยนรคอการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเนองมาจากการไดรบสงเราและการเปลยนแปลงพฤตกรรมดงกลาวควรมลกษณะทถาวรพอสมควรซงกคอการไดรบประสบการณนนเอง สวน วรวธ มาฆะศรานนท (2542 : 61) กลาวถงการเรยนรวา การเรยนร (learning) นนผเรยนจะเปนผกาหนดเปาหมายและวธการเรยนเอง และทสาคญการเรยนรนนเกดจากความยนยอมพรอมใจของผเรยนดวย นอกจากน เนตรพณณา ยาวราช (2546 : 204) ใหความหมายการเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมทเปนผลมาจากการศกษา การปฏบต ประสบการณ การฝกอบรมทาใหพฤตกรรมของพนกงานเปลยนไป สอดคลองกบ Swart, Mann, Brown & Price (2008 : 127) ทใหความหมายการเรยนรวาหมายถง กระบวนการทนาไปสการเปลยนแปลงอยางถาวรของความร ทกษะ หรอทศนคตของบคคล และคลายคลงกบ Ahmed & Shepherd (2010 : 508) ทระบวาการเรยนรหมายถงกระบวนการทใชความสามารถทมอยภายในตวของบคคล หรอความรจากภายนอกเพอใหเกดความรใหมหรอความสามารถในการเขาใจสงตาง ๆ ไดอยางลกซงมากขน สรปไดวา การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในของบคคลนาไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลอนเนองมากจากการเพมขนของความร ทกษะ การเรยนรทมอยางตอเนองนาไปสการมความร ทกษะ ทศนคตทถาวรอยในตวบคคลนน ดงนนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลจงตองอาศยการเรยนร และตองใชเวลาและความอดทน

3.6.2 แนวคดการเรยนร Delagaye (2005 : 52-53) กลาววาองคการในอดตจะมองการพฒนาทรพยากรมนษยเปนเพยงแตการเรยนรทพฒนาบคลากรใหทางานสาเรจไดเทานน ไมไดคานงถงการพฒนาบคลากรใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง มลกษณะเปนการเรยนรแบบพลวต ความสามารถในการแขงขนขององคการอยทความสามารถและอตราความเรวในการเรยนรของบคลากร เพอเปนแนวทางในการพฒนาบคลากร เขาจงนาเสนอแนวคดเกยวกบกระบวนการเรยนรของทรพยากรมนษย ซงเปนแนวคดทอธบายถงกระบวนการเรยนรของผใหญ (adult learning) ดงทแสดงในภาพประกอบท 5

92

Subconscious LEVEL Conscious LEVEL

Activity LEVEL Behavior ภาพประกอบท 5 กระบวนการเรยนรของผใหญ (holistic adult learning) ทมา. จาก Human Resource Development, Adult Learning and Knowledge Management (2nd ed.), (p, 52), by B. L. Delagaye, 2005, Milton Qld, Australia : John Willey & Sons. จากภาพท 4 ระดบจตใตสานก (subeonseious level) จะประกอบดวยความรภายในตวบคคล (tacit knowledge) และการตงขอสนนษฐาน (paradynamic assumptiors) ความรภายในตวบคคลประกอบดวย 2 องค ประกอบ คอ (1) ความรความเขาใจ (cognitive elements) ซงเปนองคประกอบทมผลโดยตรงตอรปแบบความคด (mental models) ของบคคลตวอยางเชน บคคลทมความรความเขาใจตอสงแวดลอมในทศทางทด บคคลนนจะมรปแบบความคดในทศทางทดเชนกน เปนตน แตละบคคลจะรบรและอธบายปรากฎการณของสงแวดลอมทตนเองประสบ รวมถงมปฏสมพนธกบสงแวดลอมแตกตางกนไปตามลกษณะรปแบบความคดของแตละคน (2) ความชานาญ (technical elements) ซงมความหมายครอบคลมทกษะ (skills) และฝมอ (crafts) เปนความรภายในตวบคคลทมองเหนไดชดเจนจากพฤตกรรมทแสดงออก เปนความรทเฉพาะเจาะจงใชกบบรบททกาหนด

Tacit Knowledge - cognitive element - technical element

Paradynamic assumptions

Emotions Critical Thinking - problem solving - creativity - evaluation - dialectic Thinking - logical reflection

Critical Reflection on : - prescriptive assumptions - causal assumptions

Explicit knowledge

93

เทานน องคประกอบทง 2 ของความรภายในตวบคคล (tacit knowledge) นจะมปฏสมพนธ หรอทางานรวมกบองค ประกอบการตงขอสนนษฐาน (paradynamic assumptiors) เพอสรางพลงในการควบคมจตใตสานกแกบคคล ซงพลงในการควบคมจตใตสานกของบคลากรนเปนสงทองคการควรตองใหความสาคญ โดยการเปดโอกาสใหบคลากรไดรบการพฒนาอยางเปนระบบเพอเปลยนแปลงและปรบเปลยนความรภายในตวบคคล (tacit knowledge) และการตงขอสนนษฐาน (paradynamic assumptiors) ใหมทศทางสงเสรมและสนบสนนกระบวนการในระดบจตสานก (conscious) ความรสก (emotions) ของบคคลจะอยทงในระดบจตใตสานก (subeonscious level) และระดบจตสานก (conscious) ความรสกมบทบาทสาคญตอการเรยนรของบคคลในระดบสง เพราะการเรยนรจะประสบผลหรไมขนอยกบความรสกของผเรยนรเปนสาคญ ในระดบจตสานก (conscious level) จะประกอบดวย (1) กระบวนการคดวเคราะห (critical thinking) ไดแก กระบวนการคดแกปญหา (problem solving) กระบวนการคดสรางสรรคผลงานใหมๆ (cteativity) กระบวนการคดตามประเมนผล (evalustion) กระบวนการคดแบบมเหตมผล (dialectic thinking) และกระบวนการตอบสนองอยางมเหตมผล (logical reflection) (2) กระบวนการสะทอนผลการคดวเคราะห (ctitical reflection) ซงจะปรากฏออกมาในรปแบบขอการตงขอสนนษฐานตามเงอนไข (prescriptive assumptions) และการตงขอสนนษฐานตามเหตและผล (causal assumptions) กระบวนการทง 2 คอ กระบวนการคดวเคราะห (critical thinking) และกระบวนการสะทอนผลการคดวเคราะห (critical reflection) นจะมปฏสมพนธกนไดตลอดเวลา ยกตวอยางเชน ในการตงขอสนนษฐานตามเงอนไข (prescriptive assumptions) ตองใชกระบวนการคดแกปญหาและกระบวนการคดสรางสรรคผลงานใหมๆ อยางแนนอน และอาจเปนไปไดทตองเกยวของกบกระบวนการตดตามประเมนผลและกระบวนการคดแบบมเหตมผลดวยเชนกน การทางานขององคประกอบในระดบจตสานก ไดแก กระบวนการคดวเคราะห และกระบวนการสะทอนผลการคดวเคราะห จะไดรบอทธพลจากองคประกอบความรสก และองคประกอบทง 2 ในระดบจตใตสานกแลวทางานสงผลไปยงองคประกอบความรทชดแจง (explicit knowledge) ขณะเดยวกนตวมนเองกสงผลกลบไปยงองคประกอบในระดบจตใตสานกดวย จงกลาวไดวาทกองคประกอบแมอยในระดบทตางกนมความสมพนธเกยวเนองกนอยางแยกไมออก กระบวนการทางานของระดบจตใตสานกและจตสานกเปนการทางานภายในตวบคคล ซงจะสะทอนผลของการทางานออกมาปรากฏใหเหนไดดวยพฤตกรรม (behavior) ทแสดงออก ซงเปนองคประกอบทอยในระดบกจกรรม (activity level) พฤตกรรมทแสดงออกนไดรบอทธพลจากองคประกอบความรทชดแจง (explicit knowledge) กระบวนการคดวเคราะห (critical thinking) กระบวนการสะทอนผลการคดวเคราะห (critical reflecting) และอาจไดรบอทธพลจากการทางานรวมกนขององคประกอบทง 3 และอาจไดรบอทธพลโดยตรงจากองคประกอบความรภายในตว

94

บคคล (tacit knowledge) หรอองคประกอบการตงขอสนนษฐาน (paradynamic assumptions) ทอยในระดบจตใตสานก (subconscious level) กระบวนการเรยนรของผใหญ (holistic adult learning) ทนาเสนอนมความซบซอนสงในการพฒนาบคลากรขององคการคอ การจดหาประสบการณการเรยนรทเหมาะสมใหแกบคลากร ประสบการณการเรยนรทเหมาะสมดงกลาวขนอยกบลกษณะของการเปลยนแปลงทตองการ และแรงขบเคลอนดวยความรสก (emotional force) แรงจงใจ (motivational force) ของบคคล ประสบการณการเรยนรทเหมาะสมนถอวาเปนหวใจของการพฒนาทรพยากรมนษย (Delahaye, 2005 : 52-53) 3.6.3 ระดบการเรยนร ระดบการเรยนรมนกวชาการใหความคดเหนทแตกตางกน เชน Marquardt (1996) ; Gephart & Marsick (1996) ทระบวาระดบการเรยนรแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1) การเรยนรระดบบคคล (Individual learning) การเรยนรระดบบคคลเปนพนฐานสาคญขององคการเพราะองคการจะเปนองคการแหงการเรยนรตองอาศยพนฐานการเรยนรของบคคล 2) การเรยนรระดบทม (Team learning) ซงทมงานประกอบดวยบคคลทมความคด ความเชอทแตกตางกนจาเปนตองมการปรบความคดใหสอดคลองกน และ 3) การเรยนรระดบองคการ (organizational learning) การเรยนรระดบองคการตองอาศยผลการเรยนรของบคคล และทม ซง Hislop (2009 : 92) ไดระบระดบการเรยนรวาม 4 ระดบ คอ ระดบบคล ระดบทม ระดบองคการ และระดบระหวางองคการทตองมการเรยนรซงกนและกน อาจจะใชการเรยนรทเปนเครอขายรวมกน การเปนองคการแหงการเรยนรจาเปนตองพฒนาบคลากรใหเกดการเรยนรดวยกลยทธทหลากหลาย เพราะความรทเกดขนในทกระดบยอมถกนามาพฒนาองคการอยางตอเนอง ซง บดนทร วจารณ (2548 : 12) ใหความเหนวา การเรยนรทาใหบคคลสามารถเพมพนความร ไดรบความรใหม และทาใหเกดความเขาใจอยางถองแท และลกซงทสงผลใหบคคลน นเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและการกระทาทสงผลในดานสตปญญา (cognitive domain) ดานทกษะความชานาญ (psycho-motor domain) และดานอารมณ (affective domain) การเรยนรทดทสดซงสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมและการกระทาของบคคลไดนนจะเกดขนจากแรงจงใจเปนสาคญการเรยนรทองอยกบการปฏบตงาน (performance-based learning) ทสอดคลองและเชอมโยงกบวตถประสงคขององคการจะประสบผลสาเรจไดมากกวา และการเรยนรทจะทาใหเกดขนควบคกบการทางานไดเมอ (1) การเรยนรนนตงอยบนพนฐานของผลการปฏบตงาน (performance based) และถกผกโยงเขากบวตถประสงคขององคการ (2) เปนการทางานเนนทความสาคญของกระบวนการเรยนรหรอเรยนรวธการเรยนร (learning How to learn) (3) ความสามารถในการกาหนดแนวทางการเรยนรมความสาคญเทากบการหาคาตอบใหคาถามทเจาะจงในเรองใดเรองหนง (4)โอกาสทจะพฒนาความรทกษะและเจตคตมอยท วไปในองคการ และ (5)การเรยนรเปนสวนหนงของงานททกคนทา

95

การเรยนรแยกออกได 3 มตคอ มตท 1: ระดบของการเรยนร (levels of learning) ซงประกอบดวย ระดบปจเจกบคคล ระดบกลมหรอทม และระดบองคการ มตท 2 ประเภทของการเรยนร (types of learning) ประกอบดวย การเรยนรเชงปรบตว การเรยนรเชงคาดการณ และการเรยนรเชงปฏบต มตท 3: ทกษะในการเรยนร (skills of learning) ประกอบดวย การคดเชงระบบรปแบบการคด การมงมนสความเปนเลศ การเรยนรแบบชนาตนเอง และการเสวนา มรายละเอยดตอไปน (บดนทร วจารณ, 2548 : 68) ประเภทของการเรยนรม 3 ประเภท คอ (1) การเรยนรเชงปรบตว (adaptive learning) เกดขนเมอบคคล กลมบคคลหรอทมหรอองคการ ไดเรยนรจากประสบการณและจากการพจารณาไตรตรองทเรมจากการกระทาไปสผลลพธ ไปสการประเมนผลทเกดขนแลวไปสการคดพจารณาไตรตรองหาขอสรป การเรยนรเชงปรบตวจงเปนการเรยนรทจะทาใหดขนกวาเดมนนเอง หรอเปนการเรยนรวธทจะจดการกบปญหาขอผดพลาดตางๆ ทจะเกดขน (2) การเรยนรเชงคาดการณ (anticipatory learning) เปนการเรยนรจากการคาดการณถงสภาพการณในอนาคตในหลายรปแบบดวยการใชวธการระบโอกาสเปนไปไดทดทสด พรอมๆ กบคนหาหนทางทจะบรรลผลสาเรจในอนาคต ดงนน การเรยนรเชงคาดการณจงเรมจากวสยทศนขององคการไปสการพจารณาไตรตรองแลวลงมอปฏบต จงเปนการเรยนรแบบสรางเสรมและสรางสรรคตอการเรยนรขององคการ ทาใหองคการมศกยภาพสงขน และ (3) การเรยนรเชงปฏบต (action learning) เปนการเรยนรทเกยวของกบการแกปญหาทเกดขนจรงๆ ในการทางาน เนนการแสวงหาความรจากการปฏบตจรงและดาเนนการตามหนทางของการแกปญหานนจนสาเรจ ดานทกษะในการเรยนร บดนทร วจารณ (2548 : 99-101) กลาววา เปนสงจาเปนสาหรบการเรยนรภายในองคการ เพราะการเรยนรทมประสทธภาพและการสรางการเรยนรใหกระจายไปทวทงองคการไดนนเกดจากการทกษะการเรยนร ในทนจะขอกลาวถง 2 ประเดนคอ (1) การเรยนรดวยการชนาตนเอง (self-directed learning) เปนการเรยนรดวยตวเองดวยการทาความเขาใจถงรปแบบการเรยนรของตวเราเองกอน เพอทจะสรางโอกาสในการเรยนรของเราใหเกดขนไดมากทสดเทาทจะมากได และ (2) การเสวนา (dialogue) เปนเครองมอทสาคญในการสรางการเรยนรกบการปฏบตในททางาน เพราะการเสวนาจะกอใหเกดการสอสารทมคณภาพ มความเปนอสระ มความคดสรางสรรค มการรบฟงความคดเหนของกนและกน และเขาใจแบบแผนของการปฏสมพนธในทมวาแบบใดทกอใหเกดปจจยสงเสรม

3.6.4 รปแบบการเรยนร การเรยนรในองคการนน วชย วงษใหญ (2542 : 9) ระบวาการเรยนรในองคการม 2 รปแบบ คอ 1. การเรยนรแบบวงเดยว (Single loop learning) การเรยนรทเกดขนแกองคการเมอทางานบรรลผลตามทตองการ หากไมสอดคลองจะนาไปสการปรบปรงแกไขพฤตกรรมการ

96

ปฏบตงาน การเรยนรแบบนเปนลกษณะการปรบตว ซงเปนขนแรกของการเรยนรทตองปรบตวตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม บคคลจะตอบสนองการเปลยนแปลงแบบมาตรฐานเดยวซงเปนผลในการแกปญหาระยะสน 2. การเรยนรแบบสองวง (Double loop learning) การเรยนรทเกดจากการประเมนทบทวนประเดนของวตถประสงค ความเชอ คานยมขององคการ เพอใหเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ การแสวงหาวธการเรยนรใหม ๆ โดยมงหวงสรางสงใหมใหเกดขนในองคการ เปนการมงอนาคตมากกวาการยอนอดต องคการแหงการเรยนรจะบรรลผลไดตองมบคลากรทใชความคดสรางสรรคอยเสมอ

Hislop (2009 : 92) ระบรปแบบการเรยนร 3 รปแบบ คอ 1. การเรยนรแบบวงเดยว (Single loop) 2. การเรยนรแบบสองวง (Double loop) 3. การเรยนรแบบควบค (Deutero) รปแบบการเรยนรนเปนการเรยนรขนสงซงจะเกยวของกบกระบวนการของการเรยนรและการสะทอนคดดวยตนเองจากการใชคาถาม กลาวโดยสรป การเรยนรเปนปจจยหนงทมความสาคญตอการเปนองคการแหงการเรยนร เพราะการเรยนรนาไปสการสรางสรรค และนวตกรรมทสะทอนออกมาเปนผลผลตทมคณภาพขององคการ การเรยนรจงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร การศกษาของชเกยรต บญกะนนท (2549) ศกษา รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรสาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวา รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรสาหรบสถานศกษาขนพนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และปจจยดานการเรยนรมอทธพลทางตรงและทางออมโดยผานปจจยการจดการความรตอการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ศกษา การพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต พบวาปจจยดานการเรยนรมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร และการศกษาของประยร อมสวาสด (2552) ศกษาลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา พบวาปจจยดานบรณาการทางวชาการ ไดแกการเรยนร การสรางและถายทอดความร และการจดการความร มความสมพนธระดบสงมากกบลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ดงนนจงสามารถสรปไดวาการเรยนรเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรขององคการตาง ๆ ซงรวมทงโรงเรยนเหลาสายวทยาการทจะตองสรางวฒนธรรมองคการใหบคลากรในองคการมการเรยนรอยางตอเนอง การเรยนรทเกดขนของบคลากรจะทาใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรมนาไปสการปฏบตงานทมประสทธภาพและคณภาพมากขน

97

การศกษาปจจยการเรยนร ผวจยใชแนวคดของบดนทร บดนทร วจารณ (2548 ) ทระบการเรยนรม 3 มต คอ มตท 1: ระดบของการเรยนร (levels of learning) ประกอบดวย ระดบปจเจกบคคล ระดบกลมหรอทม และระดบองคการ มตท 2 ประเภทของการเรยนร (types of learning) ประกอบดวย การเรยนรเชงปรบตว การเรยนรเชงคาดการณ และการเรยนรเชงปฏบต และมตท 3: ทกษะการเรยนร (skills of learning) ประกอบดวย การคดเชงระบบรปแบบการคด การมงมนสความเปนเลศ การเรยนรแบบชนาตนเอง และการเสวนา 4. งานวจยทเกยวของ

4.1 งานวจยตางประเทศ Ceppetelli (1995) ไดศกษาการสรางองคการแหงการเรยนรในกลมโรงพยาบาล Vermont ซงประกอบดวย โรงพยาบาลในเครอทงสน 15 แหง ผวจยศกษาโดยใชแนวคดของ Senge ซงมองคประกอบขององคการแหงการเรยนร 5 ประการ ไดแก Personal Mastery, Mental Model, Shared Vision, Team Learning และ System Thinking ผวจยดาเนนการศกษาโดยใหผบรหารของฝายการพยาบาลจากโรงพยาบาล 7 แหง เขารวมประชมเพอทจะเสนอการใชแหลงขอมลเพอการศกษาอยางตอเนอง โดยในขนแรกมการชใหเหนถงความแตกตางของสถานการณปจจบนกบการสรางวสยทศนในอนาคต การปฏบตดงกลาวนเปนสงจาเปน ทงนเพราะสามารถลดชองวางระหวางความเปนจรงกบวสยทศนได ซงชองวางทมอยนเปนสงทกอใหเกดความตงแหงการสรางสรรค ซงจะเปนพลงทนามาใชดงความเจรญไปสวสยทศน ผลการศกษาพบวา ผลลพธทสามารถวดไดประกอบดวยบทบาทใหมของผทเปนและไมเปนพยาบาล มการนารปแบบการบรหารจดการทสรางขนไปใช และมการปฏบตตาม Critical Pathway นอกจากนยงพบวาระยะเวลาทอยในโรงพยาบาลลดลง วฒนธรรมการเปลยนแปลงเปนทางบวก ความพงพอใจของผปวยและพยาบาล และความรวมมอระหวางแพทยกบพยาบาลเปนไปในทางบวกเชนกน สวนในดานคณคาทเกดขน พบวาเกดเครอขายทางดานการปฏบตและดานการศกษา สวนผลจากการสมภาษณกลมตวอยางพบวา พยาบาลเขารวมในโครงการมความกระตอรอรนการเปลยนแปลงตางๆ เกดขนไดจากการทพยาบาลมความรสกวาตนเองเปนสวนหนงขององคการ ผลจากการทพยาบาลเขารวมโครงการคอ มการแกไขปญหารวมกน แลกเปลยนประสบการณซงกนและกน และมการชวยเหลอกน ผบรหารมสวนททาใหเกดองคการแหงการเรยนร โดยทมการสนบสนนเรองเวลาในการกอใหเกดการเรยนรทเหมาะสมและมการจดหาเครองมอทเหมาะสมใหดวย การศกษาครงนทาใหเกดการพฒนารปแบบองคการแหงการเรยนรขนและคาดวาจะนาไปใชในระบบบรหารงานดานการศกษาในอนาคต McAnally (1997) วจยเรอง การศกษาในแงมมของวฒนธรรมองคการวาสนบสนนหรอไมสนบสนนในการสรางสรรคความเปนองคการแหงการเรยนร การศกษาในครงนเปนการศกษาตาม

98

แนวคดของ Senge ทเกยวกบเรององคการแหงการเรยนรและแนวคดของ Schein ในเรองวฒนธรรมขององคการ และไดมการนาเสนอแบบวฒนธรรมการเรยนรไว 4 แบบ การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพทวเคราะหเชงลกในองคการทใชหลกการ 5 ประการตามแนวคดของ Senge โดยการเกบรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณสมาชกในองคการ เอกสาร และการจดบนทกของนกวจย ผลการศกษาพบวา ม 7 ดานทสงผลกระทบตอองคการ โดย 4 ดาน มความสมพนธอยางมากในแงมมของวฒนธรรมองคการและความสามารถขององคการในการปฏบตตามหลกการ 5 ประการของ Senge อก 3 ดานมผลหรอมอทธพลนอยกบวฒนธรรมหรอการปฏบตตามหลกการ 5 ประการ พนฐานทสนบสนนการเปนองคการแหงการเรยนร ไดแก โปรแกรมประสานความรวมมอ (corporate) การเปนพเลยง (mentoring) การปฏบตทไดรบการเลอกสรร (selection practices) โปรแกรมการฝกอบรมและพฒนา (training and development programs) กระบวนการของแตละบคคล (individual department process) และความลาชาในระยะกาวทางธรกจ (slowing the pace of the business) สวนพนฐานทไมสนบสนนใหเกดการเปนองคการแหงการเรยนรประกอบดวย ความแตกแยกในงานและในแผนก การจากดของแหลงขอมล ระบบการตดตอสอสารทมจดออน ความเขมงวดของเวลา รวมท งการประสานงานและระยะกาวทางธรกจ (the pace of the business) Stamp (1997) วจยเรองจากแนวคดสการปฏบต: ประสบการณของบรษทในการเปนองคการแหงการเรยนร การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ เปนการศกษายอนหลง (retrospective case study) โดยใชแนวคดของ Senge ใชเวลาในการศกษายอนหลง 3 ป ในองคการทมประสบการณและนาแนวคดขององคการแหงการเรยนรมาใช ท งดานกลยทธ ความคดรเรมสรางสรรค การตดตอสอสาร โดยการสมภาษณเชงลกกบหวหนาและบคลากรภายในองคการ วตถประสงคของการวจยเพอศกษาความเขาใจในความเปนองคการแหงการเรยนรระหวางดานแนวคดทฤษฎกบการปฏบต การวจยพบวา การแสดงออกทางดานการตดตอสอสารเปนบทบาททสาคญในการสรางความเปนองคการแหงการเรยนร เนองจากขอความตางๆ จากการตดตอสอสาร การวางแผนในการสอสารมความจาเปนและสาคญทาใหเกดเปนกลยทธทเชอมโยงในการไปสองคการแหงการเรยนร Silja (2002) ไดศกษาลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนพบวา ความเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนนนสามารถวดไดใน 7 มต ไดแก (1) บรรยากาศภายในโรงเรยน (2) วสยทศนและเปาหมายรวมกน (3) การทางานรวมกน (4) การมความคดรเรม (5) การพฒนาความเชยวชาญอยางตอเนอง (6) การใหการยอมรบและการสนบสนน และ (7) การทบทวนและการตรวจสอบ ทง 7 ปจจยนลวนเปนปจจยทมผลบวกตอกระบวนการเรยนรขององคการทงสน เปนปจจยทสนบสนนสงเสรมการเรยนรภายในองคการ โดยจดเรมตนคอ ทการเรยนรระดบบคคล ซงจะสรางใหเกดการเรยนรระดบกลม และการเรยนรระดบองคการในลาดบตอไป Kolody (2003) วจยเรองการวนจฉยวาทาอยางไรจะใหการเรยนรเกดขนในองคการ โดยใชรปแบบขององคการแหงการเรยนรตามแนวคดของ Senge ทประกอบดวยหลกการ 5 ประการ คอ

99

ความรอบรแหงตน การเรยนรเปนทม การสรางวสยทศนรวม การสรางแบบจาลองความคด และความคดเชงระบบ การศกษาแสดงใหเหนวา องคการทเขมแขงตองมการสรางวสยทศนรวม มการสนบสนนจากหลายระดบในองคการ เปนการเรยนรอยางตอเนองและสามารถปรบเปลยนไดเมอสภาพแวดลอมเปลยนไป เปนการเรยนรตลอดชวต Youzbashi & Mohammadi (2012) ศกษามตองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยเตหะราน ประเทศอหราน เปนการวจยเชงสารวจกลมตวอยางคอบคลากรทปฏบตงานในมหาวทยาลย จานวน 130 คน โดยใชแนวคดองคการแหงการเรยนร ของ Senge (1994); Marquardt (1996) ทประกอบดวย 5 มต คอ ทกษะสวนบคคล (individual skills) การมแบบแผนความคด (mental scheme) การมวสยทศนรวม (share vision) การเรยนรเปนทม (team learning) และการคดอยางเปนระบบ (systematic thinking) เครองมอทใชคอแบบสอบถาม พบวามตการเปนองคการแหงการเรยนรของบคลากรของมหาวทยาลยประกอบดวยมตทกษะสวนบคคล และมตการมแบบแผนความคดอยในระดบสง แตในมตการมวสยทศนรวม มตการเรยนรเปนทม และมตการคดเชงระบบอยในระดบตา และพบวาบคลากรมหาวทยาลยมความเชอวาหลกการของการเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยเตหะรานยงหางไกล เนองมาจากโครงสรางและการบรหารจดการภายในของมหาวทยาลยทมผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร Messarra & El-Kassar (2013) ศกษาบรรยากาศองคการทสงผลตอองคการแหงการเรยนร โดยศกษากลมตวอยาง 101 คนททางานในบรษทขนาดเลกและขนาดกลางทมธรกจแตกตาง โดยใชแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรของ Watkins & Marsick (2003) ทพฒนามาจากการวจยเชงสารวจและสรปมตการเปนองคการแหงการเรยนรได 7 มต คอ 1) การเรยนรอยางตอเนอง 2) การสนทนาอยางอบอน 3) การเรยนรเปนทม 4) การฝงตวของระบบ 5) การเสรมพลงอานาจ 6) การเชอมโยงอยางเปนระบบ และ 7) ผนาเชงกลยทธ บรรยากาศองคการใชแนวคดของ Denison (1996) ; Stinger (2002); Litwin & Striger (1968) สรปแนวคดบรรยากาศองคการประกอบดวย 1) โครงสรางองคการ 2) ความรบผดชอบบคคล 3) ความเสยงทเกดขนในองคการ 4) รางวลและการไดรบการตอบแทน 5) ความอบอนและการสนบสนน 6) ความขดแยงในองคการ 7) การยอมรบและความคาดหวงบคลากร เมอจาแนกความสมพนธเปนรายดาน พบวา 1) รางวลและการไดรบการตอบแทน และความขดแยง มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการเรยนรอยางตอเนอง 2) ความอบอนและการสนบสนน มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการสนทนาอยางอบอน 3) รางวลและการไดรบการตอบแทนและ ความขดแยงในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการเรยนรเปนทม และดานการเสรมพลงอานาจ 4) การไดรบการตอบแทน ความขดแยงในองคการ โครงสรางองคการและความเสยงทเกดขนในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานการฝงตวของระบบการเรยนร 5) ความอบอนและการสนบสนน รางวลและการไดรบการตอบแทน และความขดแยงในองคการ มความสมพนธกบเปนองคการแหงการ

100

เรยนรดานการเชอมโยงอยางเปนระบบ 6) การยอมรบและความคาดหวงบคลากร โครงสรางองคการ รางวลและการไดรบการตอบแทน ความเสยงทเกดขนในองคการ และความอบอนและการสนบสนนมความสมพนธกบเปนองคการแหงการเรยนรดานผนาเชงกลยทธ

4.2 งานวจยในประเทศ มาล ธรรมศร (2543) ศกษาการพฒนารปแบบองคการแหงการเรยนรโดยผานหนวยทรพยากรมนษยในฐานะสวนขยายของการอดมศกษา ผลการศกษาพบวา สภาพปจจบนขององคการไทยอยในระดบความเปนองคการแหงการเรยนรปานกลางและมความเปนองคการแหงการเรยนร ไดแก การปรบตวตามกาลเทศะและโอกาสเพอใหบรรลถงเปาหมายของการศกษา นอกจากนยงพบอกวาการเปลยนแปลงองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรตองคานงถงสภาพและวฒนธรรมขององคการดวย สมคด สรอยน า (2547) วจยเรอง การพฒนาตวแบบองคการแหงการเรยนรในโรงเรยนมธยมศกษา พบวา ปจจยทางการบรหารทสาคญในการทจะพฒนาโรงเรยนไปสองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย การพฒนาความมประสทธผลของโรงเรยน การพฒนาความเปนองคการวชาชพ การตดสนใจรวมและการมวสยทศน การพฒนากลมบรหารตนเอง และการตดตอสอสาร การจงใจเชงสรางสรรค การเปนผนาแหงการเปลยนแปลง การสรางวฒนธรรมและบรรยากาศองคการเชงสรางสรรค การบรหารการเปลยนแปลงนวตกรรม การบรหารหลกสตรและการสอน และการพฒนาทรพยากรมนษย สรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) วจยเรอง การพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต พบวา ตวแปรทเปนองคประกอบหลกทมอทธพลตอความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต ประกอบดวยองคประกอบ 5 องคประกอบหลก ดงน องคการ ภาวะผนา การเรยนร การบรหารจดการความรและเทคโนโลย ซงทง 5 องคประกอบหลกจะตองปฏบตผานตวแปรทเปนองคประกอบยอยทงหมด 13 องคประกอบ และตวบงชความเปนองคการแหงการเรยนร 62 ตว และเมอเรยงลาดบองคประกอบตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต ตามน าหนกจากมากไปนอยได ดงน การเรยนร การจดการความร องคการ ภาวะผนา และเทคโนโลย ชเกยรต บญกะนนท (2549) วจยเรอง รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐาน พบวารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรสาหรบสถานศกษาขนพนฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษและทกปจจย ไดแก เทคโนโลย องคการ การบรหาร ภาวะผนา การเรยนร และการจดการความร สามารถอธบายความแปรปรวนของการเปนองคการแหงการเรยนรไดรอยละ 82 และปจจยดานเทคโนโลยมอทธพลรวมและอทธพล

101

ทางตรงตอการเปนองคการแหงการเรยนรมากทสด โดยสงอทธพลผานปจจยดานองคการ ปจจยดานการจดการความร และปจจยดานการเรยนร ประยร อมสวาสด (2552) วจยเรอง ลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา วตถประสงคเพอ ศกษาลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนร ของมหาวทยาลยบรพา ตามความคดเหนของบคลากรสายวชาการและสายสนบสนนวชาการ และศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานสภาพแวดลอม ปจจยดานการบรหาร ปจจยดานบคคล และปจจยดานบรณาการทางวชาการกบลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา กลมตวอยาง ประกอบดวยบคลากรสายวชาการและสายสนบสนนวชาการ จานวน 320 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอแบบสอบถาม วเคราะหขอมล โดยการหาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน และสหสมพนธพหคณ ผลการวจย พบวา 1) บคลากรทงสายวชาการและสายสนบสนนวชาการเหนวาลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพาทงโดยรวมและรายดานอยในระดบสงกวาเกณฑอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2) ปจจยดานสภาพแวดลอม (วฒนธรรมและบรรยากาศองคการ โครงสรางและงานในองคการ และสภาพแวดลอมทางกายภาพ) ปจจยดานการบรหาร (การบรหารการเปลยนแปลงและนวตกรรม และมาตรฐานการปฏบตงาน) ปจจยดานบคคล (แรงจงใจ ความพงพอใจในงาน และความผกพนตอองคการ) และปจจยดานบรณาการทางวชาการ (การเรยนรในองคการ การสรางและถายทอดความร และการจดการความร) มความสมพนธทางบวกกบลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สถาพร กรธาธร (2553) ศกษาองคประกอบของคณลกษณะองคการแหงการเรยนรทสงผลตอวนย 5 ประการของบคลากรในโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน กลมตวอยางคอ ผบรหารโรงเรยนและคร จานวน 1,000 คน พบวา องคประกอบคณลกษณะองคการแหงการเรยนรสาหรบสถานศกษาขนพนฐานทวดจากคณลกษณะหลก 5 ดาน และคณลกษณะยอย 34 ตวแปร แบบจาลององคประกอบคณลกษณะองคการแหงการเรยนรทพฒนาขนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษดมาก โดยน าหนกองคประกอบมคาเปนบวกและมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 องคประกอบทมน าหนกความสาคญมากทสดในการบงบอกคณลกษณะองคการแหงการเรยนรโดยรวม ไดแก องคประกอบดานการบรหารจดการความร รองลงมา คอ ดานการปรบใชเทคโนโลย ดานการเสรมอานาจบคคล ดานพลวตรแหงการเรยนร และดานการปรบเปลยนองคการมคาน าหนกองคประกอบนอยทสดตามลาดบ ปจจยทสงผลตอวนย 5 ประการของบคลากรทกตวแปรมผลในทางบวก และรวมกนอธบายความแปรปรวนของวนย 5 ประการของบคลากรโดยรวมไดประมาณรอยละ 47.0 กลาวโดยสรปไดวา ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 6 ดานไดแก ดานภาวะผนา ไดแก การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต,

102

การสรางแรงบนดาลใจ, การกระตนเชาวนปญญา และ การคานงถงเอกบคคล ดานการบรหาร ไดแก การบรหารการเปลยนแปลง, การมอบอานาจ,การจงใจบคากร และการพฒนาบคลากรดานบรรยากาศองคการ ไดแก ความยดหยน, ความรสกรบผดชอบ, มาตรฐานการปฏบตงาน การใหรางวล, ความชดเจน และ ความผกพนตอทมงาน ดานเทคโนโลย ไดแก การใชเทคโนโลยเพอการเรยนร ดานการจดการความร ไดแก การแสวงหาความร, การสรางความร, การจดเกบและการเรยกใช, การถายทอดและการใชประโยชนความร ดานการเรยนร ไดแก ระดบการเรยนร, ประเภทการเรยนร และ ทกษะในการเรยนร

103

บทท 3

ระเบยบวธวจย

รปแบบการวจย

การวจยนเปนการวจยเชงสหสมพนธ (Correlational research) ปจจยทเปนตวแปรพยากรณไดแก ปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร ตวแปรเกณฑ คอ การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรในการวจยคอ อาจารย ในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 21 แหง ซงปฏบตงานอยในปงบประมาณ 2555 และไดปฏบตงานมาแลวอยางนอย 1 ป ประกอบดวย โรงเรยนทหารราบ โรงเรยนทหารมา โรงเรยนทหารปนใหญ โรงเรยนทหารชาง โรงเรยนทหารสอสาร โรงเรยนการบนทหารบก โรงเรยนสงครามพเศษ โรงเรยนทหารการขาว โรงเรยนทหารขนสง โรงเรยนทหารพลาธการ โรงเรยนทหารสารวตร โรงเรยนเสนารกษ โรงเรยนทหารการเงน โรงเรยนทหารสารบรรณ โรงเรยนสงกาลงบารงทหารบก โรงเรยนทหารการสตว โรงเรยนทหารสรรพาวธ โรงเรยนกจการพลเรอน โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก โรงเรยนกาลงสารองทหารบก และโรงเรยนดรยางคทหารบกจานวน 864 คน 2. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ อาจารยในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ กองทพบกทง 21 แหง ซงปฏบตงานอยในปงบประมาณ 2555 และไดปฏบตงานมาแลวอยางนอย 1 ป ทไดจากการสมตวอยางแบบงาย (Simple random sampling) ดวยการจบสลากจานวน 400 คน โดยมการกาหนดขนาดของกลมตวอยาง (sample size) ตามวธของเอนเดอร (Enders, 2001 : หนา 719 อางถงใน ภารด คามา, 2546 : 82) แนะนาวาอตราสวนของตวแปรพยากรณตอขนาดของกลมตวอยางอยางนอย 1 ตอ 15 ซงหมายความวา ตวแปรทานายหรอตวแปรพยากรณ 1 ตว ใชกลมตวอยางประมาณ 15 คน และอยางนอยทสดควรมกลมตวอยางทใชศกษาอยางนอย 400 คน ดงรายละเอยดตามตารางท 1

104

ตารางท 1 จานวนประชากรและกลมตวอยาง

โรงเรยน ประชากร ขนาดกลมตวอยาง

จานวน (คน) รอยละ จานวน (คน) รอยละ

1. โรงเรยนทหารราบ 77 8.91 36 9.00

2. โรงเรยนทหารมา 57 6.60 22 5.50

3. โรงเรยนทหารปนใหญ 59 6.83 27 6.75

4. โรงเรยนทหารชาง 150 17.36 65 16.25

5. โรงเรยนทหารสอสาร 43 4.98 30 7.50

6. โรงเรยนทหารขนสง 17 1.97 11 2.75

7. โรงเรยนทหารสรรพาวธ 37 4.28 25 6.25

8. โรงเรยนทหารพลาธการ 15 1.74 4 1.00

9. โรงเรยนทหารสารบรรณ 12 1.39 4 1.00

10. โรงเรยนทหารการสตว 11 1.27 3 0.75

11. โรงเรยนทหารสารวตร 19 2.20 6 1.50

12. โรงเรยนดรยางคทหารบก 7 0.81 4 1.00

13. โรงเรยนทหารการเงน 20 2.31 8 2.00

14. โรงเรยนเสนารกษ 22 2.55 8 2.00

15. โรงเรยนทหารการขาว 22 2.55 7 1.75

16. โรงเรยนสงกาลงบารงทหารบก 58 6.71 32 8.00

17. โรงเรยนกจการพลเรอน 25 2.89 12 3.00

18. โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก 15 1.74 8 2.00

19. โรงเรยนกาลงสารองทหารบก 71 8.22 29 7.25

20. โรงเรยนสงครามพเศษ 65 7.52 26 6.50

21. โรงเรยนการบนทหารบก 62 7.18 33 8.25

รวม 864 100 400 100

หมายเหต : คร-อาจารยใชยอดปฏบตงานจรงในกองการศกษามาแลวอยางนอย 1 ป (ไมใชอตราบรรจ)

105

ตารางท 2 แสดงสถานภาพสวนบคคลของกลมตวอยาง

สถานภาพ จานวน รอยละ

1. เพศ 400 100.00 ชาย 344 86.00 หญง 56 14.00

2. อาย 400 100.00 20 - 30 ป 41 10.20 31-40 ป 198 49.50 41-50 ป 137 34.20 51 ปขนไป 24 6.00

3. วฒการศกษา 400 100.00 ตากวาปรญญาตร 79 19.80 ปรญญาตร 201 50.20 สงกวาปรญญาตร 120 30.00

4. ประสบการณการทางาน 400 100.00 นอยกวา 10 ป 106 26.50 10 ป 9 2.20 มากกวา 10 ป 285 71.20

106

ตารางท 2 (ตอ)

สถานภาพ จานวน รอยละ

5. หนวยงานทสงกด 400 100.0

โรงเรยนทหารราบ 35 8.80

โรงเรยนทหารมา 23 5.80

โรงเรยนทหารปนใหญ 27 6.80

โรงเรยนทหารชาง 65 16.20

โรงเรยนทหารสอสาร 30 7.50

โรงเรยนทหารขนสง 11 2.80

โรงเรยนทหารสรรพาวธ 25 6.20

โรงเรยนทหารพลาธการ 2 0.50

โรงเรยนทหารสารบรรณ 4 1.00

โรงเรยนทหารการสตว 3 0.80

โรงเรยนทหารสารวตร 6 1.50

โรงเรยนดรยางคทหารบก 4 1.00

โรงเรยนทหารการเงน 8 2.00

โรงเรยนเสนารกษ 8 2.00

โรงเรยนทหารการขาว 7 1.80

โรงเรยนสงกาลงบารงทหารบก 32 8.00

โรงเรยนกจการพลเรอน 12 3.00

โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก 9 2.20

โรงเรยนกาลงสารองทหารบก 29 7.20

โรงเรยนสงครามพเศษ 27 6.80

โรงเรยนการบนทหารบก 33 8.20

107

จากตารางท 2 พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย มจานวน 344 คนคดเปนรอยละ 86.00 และเปนเพศหญง จานวน 56 คน คดเปนรอยละ 14.00 กลมตวอยางสวนใหญอายระหวาง 31-40 ป จานวน 198 คนคดเปนรอยละ 49.50 รองลงมาคออายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 34.20 สวนใหญมวฒการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 201 คนคดเปนรอยละ 50.20 รองลงมาคอสงกวาปรญญาตรจานวน 120 คนคดเปนรอยละ 30.00 กลมตวอยางสวนใหญมประสบการณการทางานมากกวา 10 ป จานวน 285 คนคดเปนรอยละ 71.20 รองลงมาคอประสบการณการทางานนอยกวา 10 ป จานวน 106 คนคดเปนรอยละ 26.50 สวนใหญสงกดโรงเรยนทหารชาง จานวน 65 คนคดเปนรอยละ 16.20 รองลงมาคอโรงเรยนทหารราบ จานวน 35 คนคดเปนรอยละ 8.80

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม 1 ชด มเนอหา 3 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถามสถานภาพสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวยขอคาถามเกยวกบเพศ อาย วฒการศกษาสงสด อายการทางาน และหนวยงานทสงกด โดยมลกษณะขอคาถามใหเลอกตอบ และคาถามปลายเปดทใหตอบลงในชองวาง รวมขอคาถามทงหมด 5 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจานวน 65 ขอ ผวจยพฒนาตามกรอบทฤษฎทเกยวของมรายละเอยด ดงน 2.1 ปจจยภาวะผนา จานวน 11 ขอเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบโดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตาง ๆ ดงน (1) การสรางบารมหรออทธพลทเปนอดมคต (2) การสรางแรงบนดาลใจ (3) การกระตนเชาวนปญญา และ (4) การคานงถงเอกบคคล 2.2 ปจจยการบรหาร จานวน 11 ขอเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตาง ๆ ดงน (1) การบรหารการเปลยนแปลง (2) การมอบอานาจ (3) การจงใจบคลากร และ (4) การพฒนาบคลากร 2.3 ปจจยบรรยากาศองคการ จานวน 19 ขอ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตาง ๆ ดงน (1) ความยดหยน (2) ความรสกรบผดชอบ (3) มาตรฐานการปฏบตงาน (4) การใหรางวล (5) ความชดเจน และ (6) ความผกพนตอทมงาน 2.4 ปจจยเทคโนโลย จานวน 5 ขอ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนเดยว คอ การใชเทคโนโลยเพอการเรยนรในองคการ 2.5 ปจจยการจดการความร จานวน 11 ขอ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตางๆ ดงน (1) การแสวงหาความร (2) การสรางความร (3) การจดเกบความร และ (4) การถายทอดและการใชประโยชนความร

108

2.6 ปจจยการเรยนร จานวน 8 ขอ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตางๆ ดงน (1) ระดบการเรยนร (2) ประเภทการเรยนร (3) ทกษะในการเรยนร โดยขอคาถามเปนขอความเชงบวกทงหมด มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ มเกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนน ความหมาย 5 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมากทสด 4 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมาก 3 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบปานกลาง 2 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอย 1 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอยทสด

การแปลความหมายคะแนนเฉลยปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของ โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ใชเกณฑการตดสนดงน

1.00 - 1.49 หมายถง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกตองปรบปรงอยางมากทสด 1.50 – 2.49 หมายถง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกตองปรบปรงอยางมาก 2.50 - 3.49 หมายถง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกตองปรบปรงปานกลาง 3.50 -4.49 หมายถง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกอยในระดบมาก 4.50-5.00 หมายถง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบกอยในระดบดมาก ตอนท 3 แบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ

กองทพบก จานวน 50 ขอซงผวจยพฒนาขนจากแนวคดของ Senge (1990) เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยขอคาถามจะครอบคลมประเดนตางๆ ดงน (1) การเปนบคคลทรอบร (2) การเปนผทมแบบแผนความคด (3) การมวสยทศนรวม (4) การเรยนรรวมกนเปนทม และ (5) การคดอยางเปนระบบ โดยขอคาถามเปนขอความเชงบวกทงหมด มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ มเกณฑการใหคะแนน ดงน

109

คะแนน ความหมาย 5 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมากทสด 4 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมาก 3 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบปานกลาง 2 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอย 1 หมายถง มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอยทสด

การแปลความหมายคะแนนเฉลยการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสาย วทยาการของกองทพบก ใชเกณฑการตดสนดงน

1.00 - 1.49 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ของกองทพบกตองปรบปรงอยางมากทสด 1.50 – 2.49 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ของกองทพบกตองปรบปรงอยางมาก 2.50 - 3.49 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ของกองทพบกตองปรบปรงปานกลาง 3.50 -4.49 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ของกองทพบกอยในระดบมาก 4.50-5.00 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ ของกองทพบกอยในระดบดมาก

การสรางเครองมอและการตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ผวจยดาเนนการ ดงน 1. ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร จากเอกสาร ตารา บทความทางวชาการทเกยวของ 2. สรางแบบสอบถามใหครอบคลมเนอหาเกยวกบองคการแหงการเรยนรและปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ตามกรอบแนวคดในการวจย 3. ผวจยนาแบบสอบถามทง 3 ตอน เสนออาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบความเหมาะสม ของขอคาถาม ความครอบคลมของเนอหา และการใชภาษา ปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษา และนาแบบสอบถามไปใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน (ดงรายนามในภาคผนวก ก) เพอตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) และนาแบบสอบถามมาวเคราะหหาคาดชนความสอดคลองของขอคาถามกบวตถประสงคของการวด (Index of Item Objective Congruence :

110

IOC) โดยคดเลอกขอทมคาความคดเหนของผเชยวชาญตงแต 0.5 ขนไป ซงคา IOC ทคานวณไดมคาระหวาง 0.60 -1.00 (ภาคผนวก ข) โดยกาหนดระดบของการใหคะแนนความสอดคลองของขอคาถามแตละขอ 3 ระดบ คอ 1 สอดคลอง 0 ไมแนใจ และ -1 ไมสอดคลอง จากนนนามาปรบปรงแกไขขอความตามคาแนะนาของผเชยวชาญ และนาเสนออาจารยทปรกษากอนนาเครองมอไปทดลองเพอหาคาความเชอมน (Reliability)

1. นาเครองมอทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทม ลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยางทตองการศกษา จานวน 30 คน ในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ทไมใชกลมตวอยาง นาขอมลมาวเคราะหหาคาความเชอมน (Reliability) ของเครองมอโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (เชาว อนใย, 2543 : 227) โดยโปรแกรมสาเรจรปทางคอมพวเตอร ซงคาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยดานภาวะผนา ดานการบรหาร ดานบรรยากาศองคการ ดานเทคโนโลย ดานการจดการความร ดานการเรยนร และดานการเปนองคการแหงการเรยนรทผวจยทดลองใชมคาความเชอมนเทากบ .81, .78, .88, .85, .83 และ .95 ตามลาดบ ซงเปนคาความเชอมนทยอมรบไดจากเกณฑคาทยอมรบไดมคาเทากบ .80 ขนไป (Polit and Hungler, 1999) ดงแสดงในตารางท 3

111

ตารางท 3 คาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรและ แบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

แบบสอบถาม คาความเชอมนของแบบสอบถาม

ทดลองใช (n=30) เกบขอมลจรง (n=400)

แบบสอบถามปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร

.94 0.96

ดานภาวะผนา .81 0.87 ดานการบรหาร .81 0.83 ดานบรรยากาศองคการ .88 0.90 ดานเทคโนโลย .85 0.85 ดานการจดการความร .83 0.85 ดานการเรยนร .86 0.86

แบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนร .95 0.96 การเปนบคคลทรอบร .86 0.87 การเปนผทมแบบแผนความคด .81 0.82 การมวสยทศนรวม .82 0.81 การเรยนรรวมกนเปนทม .84 0.85 การคดอยางเปนระบบ .83 0.85

การรวบรวมขอมล

1. ผวจยทาหนงสอจากมหาวทยาลยศรปทม สงถงเจากรมยทธศกษาทหารบกเพอขอ อนญาตเกบรวบรวมขอมลกบโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 21 แหงพรอมทงสง ตวอยางแบบสอบถามไปดวย

2. เมอไดรบอนญาตใหดาเนนการเกบรวบรวมขอมลได กอนดาเนนการจดสงแบบสอบถาม ไปยงกลมตวอยางของแตละโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 21 แหง ผวจยดาเนนการตดตอกบผบญชาการโรงเรยนหรอผทไดรบมอบหมายเพอชแจงวตถประสงคการวจยและขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยการจดเตรยมแบบสอบถามเปนชด ๆ บรรจซองสนาตาล (1 ฉบบ/ซอง) และใสรวมไวในซองสนาตาลขนาดใหญเทากบจานวนกลมตวอยางของแตละโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และขอความรวมมอจากผเกยวของรวบรวมและสงกลบคนผวจยทางไปรษณย ใชเวลาในการเกบรวบรวมขอมล ตงแตวนท 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2556 ถงวนท 31

112

พฤษภาคม พ.ศ. 2556 รวม 2 สปดาห ไดรบแบบสอบถามกลบคนมาเปนจานวน 400 ฉบบ จากจานวน แบบสอบถามทสงทงหมด 400 ฉบบ คดเปนรอยละ 100

3. นาแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาจานวน 400 ฉบบ มาตรวจสอบความสมบรณของ ขอมล พบวา แบบสอบถามทกฉบบมความสมบรณสามารถนามาวเคราะหขอมลไดทงหมด การวเคราะหขอมล

ผวจยนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาวเคราะหโดยใชโปรแกรมสาเรจรปในการประมวลผลทางคอมพวเตอรดงน

1. ขอมลสถานภาพสวนบคคลของกลมตวอยาง ไดแก เพศ อาย วฒการศกษา อายการ ทางาน และหนวยงานทสงกด วเคราะหดวยการแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. ตวแปรทศกษาไดแกปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจย เทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนรและการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก วเคราะหดวยการหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และประเมนระดบจากคาเฉลย

3. วเคราะหหาความสมพนธระหวางปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศ องคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก แยกเปนรายดาน และภาพรวม วเคราะหดวยการหาคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) แลวทาการทดสอบโดยใชสถตท (t –test) โดยกาหนดคานยสาคญทางสถตทระดบ .05 กาหนดเกณฑการแปลความหมายคาสมประสทธสหสมพนธ (r) ดงน (ประคอง กรรณสต, 2542) เมอ r เขาใกล 1.00 (.70 และมากกวา) มความสมพนธในระดบสง เมอ r เขาใกล .50 (.30-.69) มความสมพนธระดบปานกลาง

เมอ r เขาใกล 0 (.29 และตากวา) มความสมพนธในระดบตา

สวนเครองหมาย + หรอ – แสดงถงลกษณะของความสมพนธของตวแปร คอ ถาคา

สมประสทธสหสมพนธเปน + หมายความวา ตวแปรทงสองมลกษณะเพมขนหรอลดตามกน แตถา

คาสมประสทธสหสมพนธเปน – หมายความวา ตวแปรทงสองมลกษณะเพมขนหรอลดตรงขามกน

4. การหาตวแปรทสามารถรวมกนพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยน เหลาสายวทยาการของกองทพบก โดยการวเคราะหพหคณแบบเปนขนตอน (Stepwise multiple regression analysis) ดงน

113

4.1 หาคาสมประสทธสหสมพนธพหคณแบบเปนขนตอน (Stepwise multiple regression analysis) ระหวางตวแปรปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร และการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ทงรายดาน และภาพรวม โดยใชสตรสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient) 4.2 ทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธพหคณทคานวณโดยการหาคาเอฟ (Overall F –test) 4.3 หาคาคงท และหาคาสมประสทธการถดถอยของตวพยากรณ (b) ในรปคะแนนดบ 4.4 หาคาสมประสทธการถดถอยของตวพยากรณ (Beta) ในรปคะแนนมาตรฐาน 4.5 ทดสอบความมนยสาคญของคาสมประสทธการถดถอยของตวพยากรณ (Beta) โดยการทดสอบคาท (t-test) 4.6 สรางสมการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐาน สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ในการวจยครงน ผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน 1. สถตพนฐาน ประกอบดวย

1.1 คาความถ และคารอยละ (Percentage)

1.2 คาเฉลย ( x )

1.3 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD.)

2. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ประกอบดวย 2.1 สมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation

Coefficient) 2.2 การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ใชวธแบบเปนขนตอน (Stepwise multiple regression analysis) เพอดวาตวแปรพยากรณตวใดทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทงรายดาน และภาพรวม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวจยครงน ผวจยนาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบ ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร และการเปนองคการแหงการเรยนร ตอนท 2 ผลการว เคราะหสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณและความสมพนธระหวางตวแปรพยากรณกบตวแปรเกณฑ ตอนท 3 การสรางสมการพยากรณปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร เพอใหเขาใจผลการวเคราะหขอมลไดดยงขน ผวจยไดกาหนดสญลกษณทางสถตและอกษรยอทใชในการวจย ดงน x หมายถง คาเฉลย S.D. หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน R หมายถง สมประสทธสหสมพนธพหคณ

SEb หมายถง คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของสมการถดถอย SEest หมายถง คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทานาย b หมายถง สมประสทธถดถอยของตวแปรทานายในรปคะแนนดบ หมายถง สมประสทธถดถอยของตวแปรทานายในรปคะแนนมาตรฐาน

F หมายถง อตราสวน เอฟ ใชทดสอบนยสาคญของคาสมประสทธ สหสมพนธพหคณ และสมประสทธถดถอยของตวทานาย

t หมายถง อตราสวน ท ใชทดสอบนยสาคญของคาสมประสทธ สหสมพนธพหคณ และทดสอบความแตกตางของคาสมประสทธ

สหสมพนธพหคณ ^ Y หมายถง คะแนนเฉลยการเปนองคการแหงการเรยนรทไดจากการทานายในรป คะแนนดบ ^ Z หมายถง คะแนนเฉลยการเปนองคการแหงการเรยนรทไดจากการทานายในรป คะแนนมาตรฐาน

115

ตอนท 1 ผลการวเคราะหปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนร

ตารางท 4 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหารปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร ของกลมตวอยาง โดยภาพรวมและรายดาน (n =400)

ดาน x SD ระดบ

ปจจยภาวะผนา 3.93 0.52 มาก

ปจจยการบรหาร 3.84 0.44 มาก

ปจจยบรรยากาศองคการ 3.86 0.45 มาก

ปจจยเทคโนโลย 3.56 0.63 มาก

ปจจยการจดการความร 3.74 0.49 มาก

ปจจยการเรยนร 3.76 0.58 มาก

โดยภาพรวม 3.81 0.41 มาก

จากตารางท 4 พบวาโดยภาพรวมคะแนนเฉลยของปจจยภาวะผนา ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยการบรหาร ปจจยการเรยนร ปจจยการจดการความร และปจจยเทคโนโลยของกลมตวอยาง มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทกดาน

เพอแสดงใหเหนคาคะแนนเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยทเปนตวพยากรณเปนรายดาน ผวจยนาเสนอในตาราง 5

116

ตารางท 5 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยภาวะผนา จาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยภาวะผนา x SD ระดบ

1. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มวสยทศนทกวางไกล มองถง

ความเปนไปไดใหมๆ ในอนาคต

4.17 0.90 มาก

2. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ปฏบตตนใหบคลากรเกดความ

ไววางใจในการบรหารงานและยดถอเปนแบบอยาง

4.14 0.75 มาก

3. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการจดกจกรรมกระตน

บคลากรใหมความตงใจและมความพยายามในการทางาน

เพมมากขน

3.69 0.83 มาก

4. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการจดกจกรรมทจดประกาย

ความคดบคลากรใหมงมนในการทางานใหสาเรจ

3.78 0.90 มาก

5. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯมการจดกจกรรมเพอโนมนาว

บคลากรใหยดถอวสยทศนของโรงเรยนฯ เปนแนวทางใน

การปฏบตงาน

3.81 0.81 มาก

6. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหมความมนใจ

ในศกยภาพของตนและมความสามารถปฏบตงานจนบรรล

เปาหมายได

3.78 0.86 มาก

7. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหตระหนกถง

ความสาคญและความจาเปนในการพฒนาวธแกปญหา

3.92 0.71 มาก

8. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหคดคนและ

พฒนาวธแกปญหาและวธปฏบตงานใหมๆทม

ประสทธภาพสงกวา

3.90 0.79 มาก

9. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯปฏบตตนเปนแบบอยางให

คาแนะนา ฝก และใหขอมลขาวสารแกบคลากร

4.12 0.82 มาก

10. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรมสวน

รวมในการตดสนใจและมอสระในการทางาน

3.98 0.66 มาก

117

ตารางท 5 (ตอ)

ดานปจจยภาวะผนา x SD ระดบ

11. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯมอบหมายงานใหบคลากรโดย

พจารณาตามความรความสามารถของแตละคน

3.94 0.81 มาก

โดยภาพรวม 3.93 0.52 มาก

จากตารางท 5 พบวา ปจจยภาวะผนาของกลมตวอยางในภาพรวม มคะแนนเฉลยอยใน

ระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวากลมตวอยางมคาคะแนนเฉลยระดบมากทกขอ

ตารางท 6 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยการบรหาร x SD ระดบ

1. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสรางการเปลยนแปลงในองคการเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายในและภายนอก

3.80 0.66 มาก

2. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหปรบเปลยนวธการทางานใหมประสทธภาพสงขน

3.85 0.72 มาก

3. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ มาสนบสนนการทางานใหมประสทธภาพสงขน

3.70 0.85 มาก

4. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรตดสนใจแกปญหาการทางานทอยในความรบผดชอบของตน

3.86 0.62 มาก

5. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

3.93 0.66 มาก

118

ตารางท 6 (ตอ)

ดานปจจยการบรหาร x SD ระดบ

6. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมบคลากรใหไดรบทราบเหตการณ ขอมลและขาวสารตางๆทเกยวของกบการพฒนางานและวชาชพ

3.86 0.72 มาก

7. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ใหความสาคญกบความ คดเหน ความร และความสามารถของบคลากร

4.07 0.68 มาก

8. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากร แสดงความคดเหนในการกาหนดแผนดาเนนงานประจาปไดอยางเตมท

3.78 0.82 มาก

9. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการวางแผนพฒนาบคลากรอยางเปนระบบและตอเนอง

3.86 0.79 มาก

10. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการพฒนาบคลากรตามความร ความสามารถ และความชานาญ

3.75 0.72 มาก

11. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมการจดกจกรรมทมการแลกเปลยนประสบการณและความคดเหนระหวางบคลากร

3.76 0.64 มาก

โดยภาพรวม 3.84 0.44 มาก

จากตารางท 6 พบวา ปจจยการบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ม

คะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.84, SD = 0.44) เมอพจารณารายขอพบวาผบงคบบญชาใน

โรงเรยนฯ ใหความสาคญกบความคดเหน ความร และความสามารถของบคลากรมคะแนนเฉลย

มากทสด ( x = 4.07, SD = 0.68) คะแนนเฉลยรองลงมา คอ ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาส

ใหบคลากรไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ( x = 3.93, SD = 0.66) และรายขอทคะแนน

เฉลยนอยทสด คอ ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ มาสนบสนนการทางานใหม

ประสทธภาพสงขน ( x = 3.70, SD = 0.85)

119

ตารางท 7 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของดานปจจยบรรยากาศองคการ

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยบรรยากาศองคการ x SD ระดบ

1. หนวยงานของทานมการสนบสนนใหมการนาแนวคดหรอวธการใหมๆมาปรบใชในองคการ

3.77 0.74 มาก

2. หนวยงานของทานมการกระจายอานาจในการตดสนใจทางการบรหารจากสวนกลางสระดบลาง

3.53 0.80 มาก

3. หนวยงานของทานสามารถแกปญหาและปรบตวใหเขากบสถานการณโดยใชเทคโนโลยสมยใหมเขามาชวยในการปฏบตงาน

3.78 0.83 มาก

4. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ใหอานาจในการตดสนใจแกบคลากรในการนาเสนอความรเพอพฒนาการเรยนร

3.73 0.79 มาก

5. หนวยงานของทานมอบหมายงานรบผดชอบใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสมตามตาแหนงหนาท

3.87 0.76 มาก

6. การมอบหมายงานของผบงคบบญชามความชดเจน 3.83 0.96 มาก

7. หนวยงานของทานสนบสนนใหบคลากรเหนคณคาของการปฏบตงานในสวนทตนรบผดชอบ

3.92 0.59 มาก

8. หนวยงานของทานมการประเมนผลการปฏบตงานและนาผลนนมาปรบปรงการทางานอยางตอเนอง

3.87 0.72 มาก

9. หนวยงานของทานกาหนดกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และขนตอนการปฏบตงานแกบคลากรในการทางาน

3.96 0.73 มาก

10. หนวยงานของทานมนโยบายชดเจนในดานการพฒนาความร ความสามารถของบคลากร

3.90 0.71 มาก

11. หนวยงานของทานมการยกยองชมเชยบคลากรทมสวนรวมในกจกรรมทสงเสรมการเรยนรของหนวยงาน

3.97 0.78 มาก

12. หนวยงานของทานมการพจารณาความดความชอบ หรอ จายคาตอบแทนแกบคลากรทมความคดรเรม แนวทาง/วธปฏบตงานใหมๆทเปนประโยชน 13. หนวยงานของทานมแนวทางในการจงใจเพอให บคลากรแลกเปลยนความรกบเพอนรวมงาน

3.74 3.63

0.80 0.78

มาก

มาก

120

ตารางท 7 (ตอ)

ดานปจจยบรรยากาศองคการ x SD ระดบ

14. กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบ มความชดเจน ไมคลมเครอ 3.84 0.76 มาก

15. หนวยงานของทาน สนบสนนใหมการทางานรวมกน เปนทม

4.21 0.71 มาก

16. หนวยงานของทาน สงเสรมใหทานทางานดวยความ เตม ใจและเสยสละเพอความสาเรจตามเปาหมาย ของทม

4.04 0.57 มาก

17. หนวยงานของทาน สงเสรมใหทานมการเออเฟอ แบงปนขอมลหรอสงทเปนประโยชนในทม

3.87 0.66 มาก

โดยภาพรวม 3.86 0.45 มาก

จากตารางท 7 พบวา โดยภาพรวมปจจยบรรยากาศองคการโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ

กองทพบก มคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.86, SD = 0.45) เมอพจารณารายขอ พบวา

หนวยงานของทาน สนบสนนใหมการทางานรวมกนเปนทมมคะแนนเฉลยสงสด ( x = 4.21,

SD = 0.71) รองลงมาคอ หนวยงานของทาน สงเสรมใหทานทางานดวยความเตมใจและเสยสละ

เพอความสาเรจตามเปาหมายของทม ( x = 4.04, SD =0.57) และรายขอทมคะแนนเฉลยตาสด คอ

หนวยงานของทานมการกระจายอานาจในการตดสนใจทางการบรหารจากสวนกลางสระดบลาง

( x = 3.53, SD = 0.80)

121

ตารางท 8 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของดานปจจยเทคโนโลยของ

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยเทคโนโลย x SD ระดบ

1. บคลากรในหนวยงานของทานมการใชเทคโนโลยในการคนควาหาความรเพมเตม

3.66 0.67 มาก

2. โรงเรยนฯ สงเสรมและสนบสนนบคลากรใหสรางสารสนเทศใหมๆเพอการปฏบตงานและการเรยนร

3.60 0.71 มาก

3. โรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ ทใชในการปฏบตงานและการเรยนรใหมจานวนอยางเพยงพอ

3.34 0.79 ปานกลาง

4. โรงเรยนฯ ปรบปรงเทคโนโลยใหทนสมยและพรอมสาหรบการปฏบตงาน และการเรยนรของบคลากร

3.61 0.99 มาก

5. โรงเรยนฯ พฒนาบคลากรใหสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการปฏบตงานและการเรยนร

3.57 0.79 มาก

โดยภาพรวม 3.56 0.63 มาก

จากตารางท 8 พบวา โดยภาพรวมปจจยเทคโนโลยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ

กองทพบก มคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.56, SD = 0.63) เมอพจารณารายขอพบวา

บคลากรในหนวยงานของทานมการใชเทคโนโลยในการคนควาหาความรเพมเตมมคะแนนเฉลย

สงสด ( x = 3.66, SD = 0.67) รองลงมาคอรายขอโรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ ทใชในการ

ปฏบตงานและการเรยนรใหมจานวนอยางเพยงพอมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลางและม

คะแนนเฉลยตาสด ( x =3.34, SD = 0.79)

122

ตารางท 9 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการจดการความรของ

โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยการจดการความร x SD ระดบ

1. บคลากรในหนวยงานของทานมการแสวงหาความรทจาเปนในการปฏบตงาน

3.81 0.74 มาก

2. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมบคลากรใหแสวงหาความรอยางเตมท

4.03 0.62 มาก

3. โรงเรยนฯ สนบสนนการแสวงหาความรดวยการจดทาฐานขอมลเกยวกบแหลงคนควาความรทจาเปนตอการปฏบตงาน

3.98 0.81 มาก

4. บคลากรในหนวยงานของทาน มการใชความรจากประสบการณ พฒนาวธการทางานใหมประสทธภาพสงขนอยางตอเนอง

3.82 0.73 มาก

5. โรงเรยนฯ สนบสนน สงเสรม บคลากรใหสรางความรใหมๆ จากการทดลองปฏบต

3.56 0.82 มาก

6. บคลากรในหนวยงานของทานมสวนรวมในการสรางองคความรของโรงเรยนฯ

3.68 0.68 มาก

7. โรงเรยนฯ กาหนดบคคลทาหนาทรบผดชอบในการจดเกบความรเปนการเฉพาะ

3.58 0.69 มาก

8. โรงเรยนฯ รวบรวมความรใหมๆอยางตอเนองเพอใหมความรททนสมยอยเสมอ

3.70 0.84 มาก

9. โรงเรยนฯ มการหมนเวยนหนาทการทางานเพอการเรยนรของบคลากรอยางตอเนอง

3.63 0.90 มาก

10. บคลากรในหนวยงานของทานมการนาความรทคนควาจากคลงความรของโรงเรยนฯ มาใชประโยชน

3.59 0.84 มาก

11. โรงเรยนฯ มการสอสารขอมลและสารสนเทศดวยสอตางๆ เชน สงพมพ เสยงตามสาย ไปสบคลากรไดอยางทวถงทงองคการ

3.77 0.80 มาก

โดยภาพรวม 3.74 0.49 มาก

123

จากตารางท 9 พบวา โดยภาพรวมปจจยดานการจดการความรของโรงเรยนเหลาสาย

วทยาการของกองทพบก มคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x = 3.74, SD =0.49) เมอพจารณารายขอ

พบวา ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมบคลากรใหแสวงหาความรอยางเตมทมคะแนนเฉลย

สงสด ( x = 4.03, SD = 0.62) รองลงมา คอโรงเรยนฯ สนบสนนการแสวงหาความรดวยการจดทา

ฐานขอมลเกยวกบแหลงคนควาความรทจาเปนตอการปฏบตงาน ( x = 3.98, SD = 0.81) และราย

ขอทมคะแนนเฉลยตาสด คอ โรงเรยนฯ สนบสนน สงเสรม บคลากรใหสรางความรใหมๆ จากการ

ทดลองปฏบต ( x =3.56, SD = 0.82)

ตารางท 10 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของปจจยการเรยนรของ โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจาแนกเปนรายขอ (n =400)

ดานปจจยการเรยนร x SD ระดบ

1. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จงใจบคลากรใหเรยนรโดยวธใหรางวลแกบคคลทใฝเรยนร

3.84 0.96 มาก

2. บคลากรในหนวยงานของทานมการแกปญหารวมกนเปนทม 4.06 0.79 มาก

3. ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ กาหนดใหทกหนวยงานรวมกนประชมเพอแลกเปลยนความคดเหนกนอยางตอเนอง

3.71 0.79 มาก

4. บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากประสบการณและเหตการณในอดต

3.68 0.77 มาก

5. บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากการคาดการณในอนาคต

3.64 0.84 มาก

6. บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากการแกปญหาการทางานรวมกนเปนทม

3.63 0.85 มาก

7. บคลากรในหนวยงานของทานมความเขาใจดวาทกหนวยงานของโรงเรยนฯ มความสมพนธและมผลกระทบซงกนและกน

3.77 0.82 มาก

8. บคลากรในหนวยงานของทานใหความสาคญกบการเรยนรและปรบปรงทกษะ ความชานาญของตนอยางตอเนอง

3.76 0.66 มาก

โดยภาพรวม 3.76 0.58 มาก

124

จากตารางท 10 พบวา โดยภาพรวมปจจยดานการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ

ของกองทพบกมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x =3.76, SD =0.58) เมอพจารณารายขอ พบวา

บคลากรในหนวยงานของทานมการแกปญหารวมกนเปนทมทมคะแนนเฉลยสงสด ( x = 4.06,

SD = 0.79) รองลงมา คอ ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จงใจบคลากรใหเรยนรโดยวธใหรางวลแก

บคคลทใฝเรยนร ( x =3.84, SD = 0.96) และรายขอทมคะแนนเฉลยตาสด คอ บคลากรใน

หนวยงานของทานมการเรยนรจากการแกปญหาการทางานรวมกนเปนทม ( x =3.63, SD = 0.85)

ตารางท 11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนองคการแหงการเรยนร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก โดยภาพรวมและรายดาน

ดาน x SD ระดบ

การเปนบคคลทรอบร 3.73 0.52 มาก การเปนผทมแบบแผนความคด 3.78 0.45 มาก การมวสยทศนรวม 3.86 0.47 มาก การเรยนรรวมกนเปนทม 3.86 0.49 มาก การคดอยางเปนระบบ 3.89 0.48 มาก

โดยภาพรวม 3.82 0.42 มาก

จากตารางท 11 พบวา การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ

กองทพบกอยในระดบมาก ( x = 3.82, SD = 0.42) รายดานทมคาคะแนนเฉลยสงสด คอ การคด

อยางเปนระบบ ( x = 3.89, SD = 0.48) และรายดานทมคะแนนเฉลยตาสดคอ การเปนบคคลท

รอบร ( x =3.73, SD = 0.52)

125

ตารางท 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนบคคลทรอบร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)

ดานการเปนบคคลทรอบร x SD ระดบ

1. บคลากรในหนวยงานของทานใฝเรยนร ทาใหสามารถพฒนาการทางานและสรางสรรคสงใหมๆ ไดอยางตอเนอง

3.98 0.78 มาก

2. บคลากรในหนวยงานของทานมการพฒนาความสามารถของตนเองใหตรงกบงานททา

3.84 0.70 มาก

3. บคลากรในหนวยงานของทานกาหนดแนวทางวธการพฒนาและปรบปรงการปฏบตงานใหไปสเปาหมายไดดวยตนเอง

3.67 0.77 มาก

4. บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการแกปญหาเกยวกบงานในหนาทของตน

3.77 0.68 มาก

5. บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการแกปญหาแมไมใชงานในหนาทของตน

3.50 0.76 มาก

6. บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบปรงกระบวนการเรยนรของตนอยางตอเนอง

3.59 0.81 มาก

7. บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรงานจากหนวยงานอนๆ และสามารถนาความรนนมาแกปญหาภายในหนวยงานของทานได

3.79 0.84 มาก

8. บคลากรในหนวยงานของทานมความรอบรในงานอนๆ นอกเหนอจากงานในหนาทของตน

3.59 0.87 มาก

9. บคลากรในหนวยงานของทานมการฝกอบรมเชงปฏบตการหรอวธการอนๆเพอเพมพนความรของตนอยางตอเนอง

3.73 0.65 มาก

10. บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการถายโอนความร เพอชวยแกปญหาทเกดขนได

3.83 0.82 มาก

โดยภาพรวม 3.73 0.52 มาก

126

จากตารางท 12 พบวา โดยภาพรวมการเปนบคคลทรอบร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ

ของกองทพบกมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x = 3.73, SD = 0.52) รายขอทมคาคะแนนเฉลย

สงสด คอ บคลากรในหนวยงานของทานใฝเรยนร ทาใหสามารถพฒนาการทางานและสรางสรรค

สงใหมๆ ไดอยางตอเนอง ( x = 3.98, SD = .78) รองลงมาคอรายขอ บคลากรในหนวยงานของทาน

มการพฒนาความสามารถของตนเองใหตรงกบงานททา ( x = 3.84, SD =0.70) รายขอทมคะแนน

เฉลยตาสด คอ บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการแกปญหาแมไมใชงานใน

หนาทของตน ( x =3.50, SD = .76)

127

ตารางท 13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเปนผทมแบบแผนความคด ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)

ดานการเปนผทมแบบแผนความคด x SD ระดบ

1. บคลากรในหนวยงานของทานมการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงานทอยบนพนฐานของขอเทจจรงและเหตผล

3.90 0.79 มาก

2. บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบรปแบบวธการคดและวธการปฏบตงานของตนใหทนสมยอยตลอดเวลา

3.73 0.81 มาก

3. บคลากรในหนวยงานของทานปรบความคดของตน ใหเขากบความคดของเพอนรวมงานได โดยการคานงถงเปาหมายขององคการเปนสาคญ

3.61 0.71 มาก

4. บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจความสมพนธระหวางภาพรวมและสวนยอยในโครงสรางของงานตางๆ ไดด

3.91 0.70 มาก

5. บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจความสมพนธระหวางเหตและผลของสงตางๆไดเปนอยางด

3.62 0.69 มาก

6. บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบทศนคตในการทางานรวมกนไดด

3.79 0.79 มาก

7. บคลากรในหนวยงานของทานมการประเมนและตดตามผลงาน

3.77 0.68 มาก

8. บคลากรในหนวยงานของทานมการจดลาดบความสาคญและความเรงดวนของงานอยางเปนระบบ

3.87 0.66 มาก

9. บคลากรในหนวยงานของทานมการวางแผนกอนการปฏบตงานอยเสมอ

3.89 0.80 มาก

10. บคลากรในหนวยงานของทานคานงถงผลด-ผลเสย ในแตละแนวทางของการดาเนนงาน

3.72 0.62 มาก

โดยภาพรวม 3.78 0.45 มาก

128

จากตารางท 13 พบวา โดยภาพรวมการเปนผทมแบบแผนความคด ของโรงเรยนเหลาสาย

วทยาการของกองทพบกมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x = 3.78, SD = 0.45) รายขอทมคาคะแนน

เฉลยสงสด คอ บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจความสมพนธระหวางภาพรวมและสวนยอยใน

โครงสรางของงานตางๆ ไดด ( x =3.91, SD =0.70) รองลงมาคอรายขอบคลากรในหนวยงานของ

ทานมการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงานทอยบนพนฐานของขอเทจจรงและเหตผล ( x =3.90,

SD = 0.79) และรายขอทมคะแนนตาสด คอบคลากรในหนวยงานของทานปรบความคดของตน ให

เขากบความคดของเพอนรวมงานได โดยการคานงถงเปาหมายขององคการเปนสาคญ ( x =3.61,

SD = 0.71)

129

ตารางท 14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการมวสยทศนรวม ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)

ดานการมวสยทศนรวม x SD ระดบ

1. บคลากรทกระดบของโรงเรยนฯ มสวนรวมในการกาหนดวสยทศน

3.80 0.94 มาก

2. บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจและยอมรบวสยทศนของโรงเรยนฯ เพราะวสยทศนมความชดเจน

3.86 0.81 มาก

3. บคลากรในหนวยงานของทานเชอมน ศรทธาและยดมนในวสยทศนของโรงเรยนฯ และมงมนในการกาวไปใหถง

3.80 0.72 มาก

4. บคลากรในหนวยงานรบรและเขาใจภาพของโรงเรยนฯ ทมงหวงจะใหเปนในอนาคต

3.79 0.68 มาก

5. หนวยงานของทานสงเสรมใหบคลากรรวมกนพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนฯ ใหบรรลผลสาเรจตามวสยทศน

3.97 0.66 มาก

6. หนวยงานของทานมการดาเนนการตามวสยทศนขององคกร

3.76 0.71 มาก

7. มการผลกดนใหวสยทศนมความเปนไปได 3.85 0.77 มาก

8. วสยทศนของหนวยงานทานสามารถนาไปปฏบตไดจรง 3.99 0.77 มาก

9. หนวยงานของทานมการกาหนดอนาคตขององคการ 3.91 0.80 มาก

10. หนวยงานของทานจดใหมระบบบรหารทเปดโอกาสใหบคลากรไดแสดงความเหนตอสงทมงหวงเพอพฒนาองคการไปสจดมงหมายเดยวกน

3.93 0.78 มาก

โดยภาพรวม 3.86 0.47 มาก

จากตารางท 14 พบวา โดยภาพรวมการมวสยทศนรวม ของโรงเรยนเหลาสายวทยากาของ

กองทพบกมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x = 3.86, SD = 0.47) รายขอทมคาคะแนนเฉลยสงสด

คอ วสยทศนของหนวยงานทานสามารถนาไปปฏบตไดจรง ( x =3.99, SD =0.77) รองลงมาคอ

หนวยงานของทานสงเสรมใหบคลากรรวมกนพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนฯ ใหบรรลผล

สาเรจตามวสยทศน ( x =3.97, SD = 0.66) และรายขอทมคะแนนเฉลยตาสด คอ หนวยงานของ

ทานมการดาเนนการตามวสยทศนขององคกร ( x =3.76, SD = 0.71)

130

ตารางท 15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการเรยนรรวมกนเปนทม ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)

ดานการเรยนรรวมกนเปนทม x SD ระดบ

1. หนวยงานของทานสงเสรมและสนบสนนบคลากรใหทางานและแกปญหารวมกนเปนทม

3.93 0.76 มาก

2. หนวยงานของทาน มการประชมหารอเพอแกปญหาในการทางานรวมกน

3.93 0.69 มาก

3. บคลากรในหนวยงานของทานใหการยอมรบความสามารถของเพอนรวมงาน

3.87 0.67 มาก

4. หนวยงานของทาน จดใหมกระบวนการแลกเปลยนความคดเหนและความรระหวางบคลากรอยางเปนระบบ

3.82 0.77 มาก

5. หนวยงานของทานเปดโอกาสใหบคลากรมสวนรวมในการจดตงทมงาน

3.92 0.75 มาก

6. หนวยงานของทานมการรวมกนคด รวมกนทา 3.88 0.82 มาก

7. หนวยงานของทานสงเสรมและสนบสนนใหมการเรยนรรวมกน

3.79 0.69 มาก

8. หนวยงานของทานสรางความรสกวาบคลากรทกคนเปนสวนหนงขององคการ

3.81 0.77 มาก

9. หนวยงานของทานสงเสรมใหมการประสานความรวมมอรวมกบหนวยงานภายนอก

3.75 0.80 มาก

10. หนวยงานของทานจดใหมระบบการเผยแพรขาว-สาร และขอมลใหบคลากรไดรบร เขาใจ และนาไปใชในการทางานรวมกน

3.86 0.72 มาก

โดยภาพรวม 3.86 0.49 มาก

จากตารางท 15 พบวา โดยภาพรวมการเรยนรรวมกนเปนทมของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ( x = 3.86, SD = 0.49) รายขอทมคาคะแนนเฉลยสงสด คอ หนวยงานของทานสงเสรมและสนบสนนบคลากรใหทางานและแกปญหารวมกนเปนทม ( x =3.93, SD = 0.76) และหนวยงานของทาน มการประชมหารอเพอแกปญหาในการ

131

ทางานรวมกน ( x = 3.93, SD = 0.69) และรายขอทมคะแนนเฉลยตาสด คอ หนวยงานของทานสงเสรมใหมการประสานความรวมมอรวมกบหนวยงานภายนอก ( x = 3.75, SD = 0.80)

ตารางท 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการคดอยางเปนระบบ ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จาแนกเปนรายขอ (n = 400)

ดานการคดอยางเปนระบบ x SD ระดบ

1. บคลากรในหนวยงานของทานสอสารความคดของตนใหเขาใจไดอยางเปนระบบ

3.93 0.68 มาก

2. หนวยงานของทานสงเสรมใหบคลากรมกระบวนการคดวเคราะห

3.80 0.93 มาก

3. บคลากรในหนวยงานของทานปฏบตงานอยางมขนตอนและสามารถตรวจสอบรายละเอยดได

3.77 0.76 มาก

4. หนวยงานของทานมการตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน แลวนามาปรบปรงพฒนางาน

3.75 0.78 มาก

5. หนวยงานของทาน กาหนดขอบเขตของระบบการทางาน และเวลาในการทางานไดเหมาะสมและชดเจน

4.09 0.58 มาก

6. บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการวเคราะหปญหาตางๆอยางมเหตผล

3.64 0.73 มาก

7. บคลากรในหนวยงานของทานสามารถตดสนใจ โดยใชขอมลและขอเทจจรง

3.90 0.71 มาก

8. บคลากรในหนวยงานของทานมความเขาใจในระบบการบรหารงานของหนวย ตามแผนงานประจาป

3.80 0.70 มาก

9. บคลากรในหนวยงานของทานมการวางแผนการทางานอยางเปนระบบ

4.15 0.67 มาก

10. บคลากรในหนวยงานของทานทราบถงขนตอนการดาเนนงานทไดรบมอบหมายวาจะตองปฏบตอยางไรเพอใหเกดประสทธภาพสงสด

4.08 0.77 มาก

โดยภาพรวม 3.89 0.48 มาก

132

จากตารางท 16 พบวา โดยภาพรวมการคดอยางเปนระบบของกลมตวอยางมคะแนนเฉลยอยในระดบสง ทงในภาพรวมและเปนรายขอ ( x = 3.89, SD = 0.48)

ตอนท 2 ผลการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธภายในระหวางปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร ปจจยการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนร

ผวจยใชตวแปรพยากรณ 6 ตว ซงไดกาหนดสญลกษณแทนตวแปรตางๆ ดงน X1 หมายถง ปจจยภาวะผนา X2 หมายถง ปจจยการบรหาร X3 หมายถง ปจจยบรรยากาศองคการ X4 หมายถง ปจจยเทคโนโลย X5 หมายถง ปจจยการจดการความร X6 หมายถง ปจจยการเรยนร

มาหาคาสมประสทธสหสมพนธภายใน และคาสมประสทธสหสมพนธกบ Y ซงกาหนดใหหมายถงการเปนองคการแหงการเรยนร

Y1 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนร ดานการเปนบคคลทรอบร Y2 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนร ดานการเปนผทมแบบแผนความคด Y3 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนร ดานการมวสยทศนรวม Y4 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนร ดานการเรยนรรวมกนเปนทม Y5 หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนร ดานการคดอยางเปนระบบ Y หมายถง การเปนองคการแหงการเรยนรในภาพรวม

ไดผลดงตารางท 17

133

ตารางท 17 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณ และระหวางตวแปรพยากรณแต

ละตว กบตวแปรเกณฑ

X1 X2 X3 X4 X5 X6 Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y

X1 1.000 .666** .572** .346** .418** .496** .402** .427** .290** .281** .284** .383**

X2 1.000 .789** .612** .573** .541** .402** .509** .589** .412** .489** .545**

X3 1.000 .623** .670** .638** .601** .695** .641** .566** .681** .726**

X4 1.000 .781** .593** .512** .500** .568** .455** .484** .576**

X5 1.000 .697** .549** .536** .575** .503** .551** .621**

X6 1.000 .594** .543** .625** .482** .558** .639**

Y1 1.000 .848** .608** .719** .631** .874**

Y2 1.000 .650** .656** .698** .879**

Y3 1.000 .770** .794** .869**

Y4 1.000 .721** .884**

Y5 1.000 .875**

Y 1.000

** p < .01 จากตารางท 17 พบวา คาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณ (X1, X2,

X3, X4, X5 และ X6) กบตวแปรเกณฑ (Y1, Y2, Y3, Y4, Y5 และ Y) มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนรมความสมพนธซงกนและกน สวนการเปนองคการแหงการเรยนร ไดแกการเปนบคคลรอบร การมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางมระบบ มความสมพนธภายในซงกนและกนทกตวแปร และมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนร

จากผลการศกษา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณแตละตวกบตวแปรเกณฑในภาพรวม (Y) จงนามาคานวณคาสมประสทธถดถอยของตวพยากรณ (b) และคะแนนมาตรฐาน (β) และอานาจการพยากรณ ดงแสดงในตารางท 18

134

ตารางท 18 คาสมประสทธถดถอยของตวพยากรณในรปคะแนนดบ (b) และคะแนนมาตรฐาน (Beta)

คาสหสมพนธพหคณ และคาอานาจพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนร (Y)

ตวแปรพยากรณ b SEb t Sig.

(Constant) = 1.181 0.127

ปจจยบรรยากาศองคการ (X3) 0.544 0.055 0.578 9.926 0.000

ปจจยการเรยนร (X6) 0.188 0.032 0.257 5.842 0.000

ปจจยเทคโนโลย (X4) 0.103 0.030 0.152 3.395 0.001

ปจจยการบรหาร (X2) -0.138 0.052 -0.143 -2.648 0.008

R = 0.77 R2 = 0.594 SEest = 0.272 F = 143.805** Sig. = 0.000

** p < .01

จากตารางท 18 พบวา ปจจยบรรยากาศองคการมคาสมประสทธถดถอยสงสด ในการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ กองทพบก (b =0.544) รองลงมาคอ ปจจยการเรยนร และปจจยเทคโนโลย (b =0.188 และ 0.103) สวนปจจยการบรหาร มคาสมประสทธถดถอยเปนทางตรงขาม (b = -0.138) โดยตวพยากรณทง 4 ตว สามารถอธบายการเปนองคการแหงการเรยนร ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ กองทพบก ไดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ (R) เทากบ .77 และมคาอานาจการพยากรณ (R2) เทากบ .594 แสดงวาตวแปรทง 4 ตว สามารถรวมกนพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนร ไดรอยละ 59.40 โดยสามารถสรางสมการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนร ไดดงน

สมการพยากรณในรปคะแนนดบ

Ý = 1.181 +. 544 (บรรยากาศองคการ) +.188 (การเรยนร) + .103 (เทคโนโลย)

-.138 (การบรหาร)

สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน ^

Z = .578 (บรรยากาศองคการ) +.257 (การเรยนร) + .152 (เทคโนโลย) -.143 (การบรหาร)

135

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยนเปนการวจยเชงสหสมพนธ (Correlational research) มวตถประสงคเพอ (1) ศกษาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก (2) เพอศกษาความสมพนธระหวางภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และ (3) เพอสรางสมการทสามารถรวมกนพยากรณปจจยทสงผลการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก โดยกาหนดกรอบแนวคดเกยวกบปจจยทเปนตวแปรพยากรณ จากการศกษาทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ ไดแกภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร สวนการเปนองคการแหงการเรยนร ประกอบดวย การเปนบคคลทรอบร การมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางเปนระบบ ประชากรในการวจย คอ อาจารยทปฏบตงานในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ปงบประมาณ 2555 และปฏบตงานอยางนอย 1 ปขนไป จานวน 864 คน กลมตวอยาง คอ อาจารยทปฏบตงานในโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ในปงบประมาณ 2555 และปฏบตงานอยางนอย 1 ปขนไปทไดจากการสมตวอยางแบบงาย (Simple random sampling) จานวน 400 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามจานวน 1 ชด ประกอบดวย 3 ตอน คอ 1) แบบสอบถามสถานภาพสวนบคคลจานวน 5 ขอ 2) แบบสอบถามปจจยพยากรณทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร 6 ปจจย คอ ปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร รวม 65 ขอ และ 3) แบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนรของของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จานวน 50 ขอ ทผานการหาคาความสอดคลองจากผเชยวชาญ 5 ทาน และนาไปทดลองใช (try out) กบอาจารยโรงเรยนของกองทพบกทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน วเคราะหคาความเชอมน (Reliability) ของเครองมอโดยใชสตรสมประสทธ แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) คาความเชอมนของแบบสอบถามปจจยพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรทงฉบบมคาเทากบ .94 และเมอแยกแตละปจจยมคาดงน 1) ปจจยภาวะผนาเทากบ .81 2) ปจจยการบรหารเทากบ .81 3) ปจจยบรรยากาศองคการ เทากบ .88 4) ปจจยการจดการความร เทากบ .85 5) ปจจยเทคโนโลย เทากบ .83 และ 6) ปจจยการเรยนร เทากบ .86 ตามลาดบ และคาความเชอมนของแบบสอบถามการเปนองคการแหงการเรยนรเทากบ .95

136

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยสงและรบแบบสอบถามกลบดวยตนเอง ใชเวลาในการเกบรวบรวมขอมลตงแต วนท 16-31 พฤษภาคม พ.ศ. 2556 รวม 2 สปดาห จานวนแบบสอบถามทสงไปทงสน 400 ฉบบ ไดรบกลบคนมาและเปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาวเคราะหขอมล 400 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 ของจานวนแบบสอบถามทสงไป การวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางคอมพวเตอร คานวณหารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน สมประสทธสหสมพนธของเพยรสน และคาสมประสทธสหสมพนธพหคณแบบเปนขนตอน รวมทงสรางสมการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก กาหนดนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สรปผลการวจย

ผลการวจย เรอง ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกสามารถสรปผลได ดงน 1. ผลการศกษาปจจยทเปนตวแปรพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก พบวา ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนรมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทกดาน สวนการเปนองคการแหงการเรยนร ไดแก การเปนบคคลทรอบร การเปนผมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางมระบบ มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทงภาพรวมและรายดาน 2. ผลของความสมพนธระหวางภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก พบวา ตวแปรพยากรณทง 6 ตวแปร มคาสมประสทธสหสมพนธภายในและมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรทง 5 ดาน และภาพรวม นอกจากนนตวแปรเกณฑ (การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก) มคาสมประสทธสหสมพนธภายในทง 5 ดาน 3. ผลของสมการทสามารถรวมกนพยากรณปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก คอ

สมการพยากรณในรปคะแนนดบ Ý = 1.181 +. 544 (บรรยากาศองคการ) +.188 (การเรยนร) + .103 (เทคโนโลย) -.138 (การบรหาร)

137

สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน ^

Z =. 578 (บรรยากาศองคการ) +.257 (การเรยนร) + .125 (เทคโนโลย) -.143 (การบรหาร)

อภปรายผล

1. ปจจยทเปนตวแปรพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก พบวา ภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนรมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทกดาน สวนการเปนองคการแหงการเรยนร ไดแก การเปนบคคลทรอบร การเปนผมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางมระบบ มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทงภาพรวมและรายดาน มประเดนอภปราย ดงน 1.1 ปจจยตวแปรพยากรณ ไดแกภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนรมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทกดาน สามารถอภปรายได ดงน 1.1.1 ปจจยตวแปรพยากรณดานภาวะผนามคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากและมคาคะแนนเฉลยสงทสด แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบภาวะผนามากทสด อภปรายไดวาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนสถาบนการศกษาทจดการเรยนการสอนใหกบทหารชนยศสบตรถงระดบรอยเอก เปนการเรยนการสอนทเนนทกษะเฉพาะของแตละโรงเรยน ซงจะตองมเรองของระเบยบวนยเขามาเกยวของ โรงเรยนกตองมโครงสรางการบงคบบญชาทชดเจน และมความเปนทหารอาชพ ความสาเรจของการดาเนนงาน หรอการเปลยนแปลงทเกดขนอยกบผนาองคการ การพฒนาเพอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงตองมผบรหารองคการทมภาวะผนา เพอเปนผตดสนใจ ดาเนนการ หรอกาหนดนโยบายตาง ๆ ทเกยวของกบองคการ ภาวะผนาจงมความสาคญในระดบมากกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก สอดคลองกบ Moskowitz (2008 : 75) ทระบวาผนามสวนสาคญในการผลกดน ขบเคลอนองคการใหแขงขนและอยรอดได องคประกอบสาคญททกองคการจะขาดเสยมไดคอ บคคลทกาหนดทศทาง อนาคตองคการ และเปนผทมอทธพลตอกจกรรมของบคคล กลมในองคการ เพอนาไปสการบรรลเปาหมายขององคการ บคคลผนนคอผนาองคการ ดงนนผนาจงเปนผทรวมพลงทงมวลในองคการเพอพาใหองคการบรรลเปาหมาย การเปนองคการแหงการเรยนรจงจาเปนตองอาศยผนาเปนพลงขบเคลอนองคการไปขางหนา และลกษณะสาคญของผนาทจะนาองคการอยางมประสทธภาพไดน น คอ ผนาการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) (De Simone, Werner & Harris (2002 : 600)

138

1.1.2 ปจจยการบรหารมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการบรหารในองคการ อภปรายไดวาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เปนสถานศกษาทมเปาหมายในการผลตกาลงพลทมความร ทกษะเฉพาะในแตละสาขาเพอปฏบตหนาททไดรบมอบหมายอยางมประสทธภาพ ซงการดาเนนการเพอบรรลเปาหมายตองอาศยการบรหารจดการทเปนระบบ มระเบยบแบบแผน และการบรหารของโรงเรยนเหลาสายแตละแหงกจะมเอกลกษณเฉพาะตามบรบทของสถานศกษา การบรหารองคการทมประสทธภาพยอมนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก การบรหารจงเปนปจจยสาคญ สอดคลองกบ Certo (2000 : 555) ทใหแนวคดการบรหาร คอกระบวนการของการมงสเปาหมายขององคการ จากการทางานรวมกนโดยการใชบคคลและทรพยากรอนๆ หรอเปนกระบวนการออกแบบและรกษาสภาพแวดลอมซงบคคลทางานรวมกนในกลมใหบรรลเปาหมายทกาหนดไวไดอยางมประสทธภาพ ซงถาองคการปราศจากการบรหารกมอาจจะเปนองคการแหงการเรยนรได สอดคลองกบการศกษาของ ชเกยรต บญกะนนท (2549) ทไดมการทบทวนเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรพบวาปจจยการบรหาร ซงประกอบดวย 1) การบรหารการเปลยนแปลง 2) การเสรมพลงอานาจ 3) การจงใจ และ 4) การพฒนาบคลากรเปนตวแปรสงเกตไดทมอทธพลทางออมตอการเปนองคการแหงการเรยนร ดงนนเมอตองการสรางองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรจาเปน องคการจะตองมการบรหารทมประสทธภาพ 1.1.3 ปจจยบรรยากาศองคการมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบบรรยากาศองคการ อภปรายไดวาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เปนสถานศกษาทสอนกาลงพลทเปนทหารจงตองมโครงสรางองคการ กฎระเบยบ วธปฏบต นโยบายและเปาหมายองคการทชดเจน มบรรยากาศองคการทผปฏบตงานรบรบทบาท ความรบผดชอบของตนเอง รบรถงสายการบงคบบญชา สงเหลานจงเปนปจจยดานบรรยากาศองคการทมความสาคญตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงสมยศ นาวการ (2536) สรป ความสาคญของบรรยากาศองคการตอผบรหารและบคลากรใน 3 ลกษณะ คอ 1) บรรยากาศองคการทดจะทาใหผลการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน 2) ผบรหารมอทธพลตอบรรยากาศองคการของหนวยงานหรอแผนกตาง ๆ ในองคการ และ3) ความเหมาะสมระหวางบคลากรและปรมาณภาระงานในองคการจะทาใหบคลากรมความพงพอใจในงาน บรรยากาศขององคการทดจะสงผลใหบคลากรมการทางานทดขน สอดคลองกบการศกษาของ Messarra & El-Kassar (2013) ศกษาบรรยากาศองคการทสงผลตอองคการแหงการเรยนร โดยใชแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรของ Marsick & Watkins (2003) ทสรปมตการเปนองคการแหงการเรยนรได 7 มต คอ 1) การเรยนรอยางตอเนอง 2) การสนทนาอยางอบอน 3) การเรยนรเปนทม 4) การฝงตวของ

139

ระบบ 5) การเสรมพลงอานาจ 6) การเชอมโยงอยางเปนระบบ และ 7) ผนาเชงกลยทธ และบรรยากาศองคการใชแนวคดของ Denison (1996) ; Stringer (2002); Litwin & Stringer (1968) ประกอบดวย 1) โครงสรางองคการ 2) ความรบผดชอบบคคล 3) ความเสยงทเกดขนในองคการ 4) รางวลและการไดรบการตอบแทน 5) ความอบอนและการสนบสนน 6) ความขดแยงในองคการ 7) การยอมรบและความคาดหวงบคลากร เมอจาแนกความสมพนธเปนรายดาน พบวา ในภาพรวมบรรยากาศองคการมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบการศกษาของพชต เทพวรรณ (2548) ศกษามตองคการทมตอการพฒนาองคการแหงการเรยนร : แนวปฏบตทเปนเลศของมหาวทยาลย นอรท-เชยงใหม พบวา มตบรรยากาศองคการมประสทธภาพในการทานายความเปนองคการแหงการเรยนรไดทกดาน โดยตวแปรอสระทมอทธพลกบตวแปรตามไดแกความรบผดชอบในงาน ดานความชดเจนของนโยบายและเปาหมาย ดานการเปดโอกาสใหเรยนรโดยทางทดลอง ดานความอบอนในการปฏบตงานสามารถรวมกนพยากรณความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลย นอรท-เชยงใหมไดรอยละ 79.50 สามารถสรปไดวาเมอองคการจะเปนองคการแหงการเรยนรจะตองมการสรางบรรยากาศองคการใหมการสนบสนนการเกดการเรยนร และการพฒนาของบคคล เพอนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนรตอไป 1.1.4 ปจจยเทคโนโลยมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบเทคโนโลย อภปรายไดวาปจจบนมการเปลยนแปลงของเทคโนโลยอยางรวดเรว การปฏบตงานตาง ๆ มการนาเทคโนโลยมาใชในการปฏบตรวมทงการจดเกบขอมลขององคการ และการจดการความรในองคการ โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนสถานบนการศกษาทตองมการใชเทคโนโลยในสถาบน เนองจากกองทพบกมนโยบายทชดเจนสนบสนนใหสถานศกษาของกองทพบกใชอปกรณทเปนผลจากวทยาการและเทคโนโลยสมยใหมประกอบการเรยนการสอน เพอยกระดบมาตรฐานการศกษาในทกระดบใหสงขน รวมท งการนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการจดการเรยนการสอน โรงเรยนเหลาสายแตละแหงจงมการนาเทคโนโลยเขามาประยกตใชในองคการอยางกวางขวาง ซง Marquardt (1996 : 158) ระบวาเทคโนโลยเปนระบบยอยขององคการ องคการใชเทคโนโลยสนบสนนการทางาน การสรางเครอขาย เทคโนโลยสารสนเทศ ตลอดจนเครองมอตาง ๆ เพอใหบคลากรแลกเปลยนขอมล ขาวสาร และการเรยนร ทงนรวมทงกระบวนการทางเทคนค ระบบและโครงสรางองคการทตองอาศยความรวมมอ การแนะนา การประสานงาน และแลกเปลยนทกษะดานความรรวมกน เทคโนโลยจงเปนปจจยสาคญของการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบผลการศกษาของ สรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ทพบวาตวแปรทเปนองคประกอบหลกทมอทธพลตอความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต ประกอบดวย องคการ ภาวะผนา การเรยนร การบรหารจดการความร และเทคโนโลย สามารถสรปไดวาการนาเทคโนโลยมาใช

140

ในองคการอยางเปนระบบ และการสนบสนนใหบคลากร กลม และองคการสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยในการปฏบตงาน และกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ใหไดมากทสดจะเปนปจจยสาคญในการสรางการเปนองคการแหงการเรยนร 1.1.5 ปจจยการจดการความรมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการจดการความร อภปรายไดวา การเปนสถานศกษาของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหง จาเปนจาตองมการจดการความร เนองจากความรทมอยในองคการนนเปนความรเฉพาะของโรงเรยนเหลาสายแตละแหง ซงจะตองมแลกเปลยนความรระหวางบคคล กลม มการรวบรวม จดเกบความรอยางเปนระบบ เพอใหผปฏบตงานในองคการสามารถเขาถงความรไดอยางสะดวก และสามารถนาความรทผานกระบวนการจดการความรไปใชไดอยางมประสทธภาพ การจดการความรจงเปนปจจยสาคญของการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงในองคการสมยใหมในศตวรรษท 21 ใชแนวคดการจดการความรเปนเครองมอทสาคญในการจดสรรทรพยากรและความเชยวชาญขององคการไดอยางมประสทธภาพ และตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมทงภายในและภายนอกไดอยางเหมาะสม นาพาองคการไปสการอยรอดอยางย งยน (Debowski, 2006 : 3) การจดการความร คอเครองมอเพอใชในการบรรลเปาหมาย 3 ประการไปพรอมๆ กนคอการบรรลเปาหมายของงาน การบรรลเปาหมายพฒนาคน และการบรรลเปาหมายการพฒนาองคการแหงการเรยนร ธระ รญเจรญ (2550 : 214) ดงนนการจดการความรจงเปนปจจยสาคญของการสรางการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบการศกษาของ Jamalzadeh (2012) ศกษาความสมพนธระหวางการจดการความร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลย Islamic Azad ประเทศอหราน โดยการใชแบบสอบถาม กลมตวอยางคอบคลากรสารวชาการ จานวน 140 คน พบวาการจดการความรมความสมพนธทางบวกอยางมนยสาคญทระดบ .01 1.1.6 ปจจยการเรยนรมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการเรยนร เพราะนโยบายของกองทพบกมการสงเสรมใหมการพฒนาความสามารถของคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ทงทางวชาการและทกษะการปฏบตงาน มการจดสงเขารวมกจกรรม ฝกอบรม ประชมสมมนา และการศกษาตอตางประเทศ ทาใหบคลากรของสถานศกษาของกองทพบกรวมทงของโรงเรยนเหลาสายวทยาการตองมการตนตว พฒนาตนเองเพอใหมความรความสามารถสงขน ซงการจะทาเชนนนไดบคลากรตองมการเรยนรอยางตอเนอง เพราะการเรยนรจะนาพาบคคล ทม และองคการใหบรรลเปาหมายทตงไว การเรยนรจงมความสาคญในองคการแหงการเรยนร ระดบการเรยนรในองคการนนมการเรยนรระดบบคคล การเรยนรระดบทม และการเรยนรระดบองคการ ( Marquardt, 1996 ; Gephart & Marsick, 1996) และมการเรยนรระดบระหวาง

141

องคการ (Hislop , 2009 : 92) การเรยนรทาใหบคคลสามารถเพมพนความร ไดรบความรใหม และทาใหเกดความเขาใจอยางถองแท และลกซงทสงผลใหบคคลนนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและการกระทาทสงผลในดานสตปญญา ดานทกษะความชานาญ และดานอารมณ การเรยนรทดทสดซงสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมและการกระทาของบคคลไดนนจะเกดขนจากแรงจงใจเปนสาคญ (บดนทร วจารณ, 2548 : 12) ผบรหารหรอผนาขององคการจงตองสนบสนน สงเสรม และอานวยความสะดวกใหบคลากรในองคการเกดการพฒนาและการเรยนร โดยเฉพาะการเรยนรตลอดชวต เพอสรางการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบผลการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ทพบวาการเรยนรเปนตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต และเปนองคประกอบทมน าหนกสงทสด ดงนนสามารถสรปไดวาการเรยนรเปนปจจยสาคญปจจยหนงของการนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนร 1.2 การเปนองคการแหงการเรยนร ไดแก การเปนบคคลทรอบร การเปนผมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวม การเรยนรรวมกนเปนทม และการคดอยางมระบบ มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทงภาพรวมและรายดาน สามารถอภปรายไดวา การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบก ผลการวจยมคาคะแนนเฉลยโดยรวมอยในระดบมาก อภปรายไดวา โรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกเปนสถานศกษา กาลงพลเพอใหมความร ความสามารถ และทกษะเฉพาะเพอการปฏบตงาน ครผสอน อาจารย หรอบคลากรของโรงเรยนแตละแหงจะตองมการศกษา คนควาและพฒนาตนเอง เพอใหเปนบคคลทมความเชยวชาญเฉพาะ มความรอบรเพอใหเปนทยอมรบ ขององคการ เพราะทหารผทจะไดรบการยอมรบตองเปนผทเกง มความสามารถ ดงนนบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกองทพบกจงตองเปนบคคลทรอบร มการคนควา พฒนาตนเองอยางตอเนองเพอใหมความร ความสามารถทสอดคลองกบการเรยนการสอนของโรงเรยนเหลาสายแตละแหง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา

1.2.1 ดานการเปนบคคลทรอบรมคาระดบคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการ เปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญดานการเปนบคคลทรอบร เนองจากการเปนครผสอน หรออาจารยคอบคคลทางการศกษาทตองเปนผทถายทอดความรทมอยไปยงผเรยนเพอใหผเรยนมความรเพมมากขน ครผสอนหรออาจารยจงจาเปนทจะตองมความรทมากกวาผเรยน และโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหงมการจดการเรยนการสอนเฉพาะดาน ครผสอนหรออาจารยจงจาเปนตองมความรอบรเฉพาะดานและมความโดดเดน การสรางครผสอนหรออาจารยของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกใหเปนผ รอบรน น ตวครผสอนหรออาจารยตองมความกระตอรอรน มความสนใจทจะเรยนรและพฒนาตนเองอยางสมาเสมอ การสรางใหบคลากรเปนบคคลทรอบรจงมสวนทจะทาใหการบคลากรสามารถเพมผลผลตใหกบองคการหรอหนวยงานมากขน ซง Nonaka & Takeuchi (1995) ระบวาในปจจบนเปนสงคมของความร การเปนบคคลทรอบร

142

คอกญแจสาคญประการหนงททาใหองคการสามารถจาแนก สรางสรรค เปลยนและประยกตใชความรในทศทาง แนวทางใหม ๆ เพอปรบปรงผลผลตขององคการซงสอดคลองกบแนวคดของ Senge (1990 : 223-227) ทระบการเปนบคคลทรอบรเปนการขยายสมรรถนะแหงตนในการแสดงออกถงความคดสรางสรรคเพอผลงานทมคณภาพ มความเปนตวของตวเองมากขน การเปนบคคลทรอบรจงเปนปจจยสาคญไมนอยกวาปจจยดานอน ๆ ในการสรางการเปนองคการแหงการเรยนร ดงนนเมอตองการสรางองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรตองคานงถงการสรางบคคลใหเปนผรอบร

1.2.2 ดานการเปนผทมแบบแผนความคดมคาระดบคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการเปนผทมแบบแผนความคด เนองจากโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนสถานศกษาของทหารทมโครงสราง สายการบงคบบญชาทชดเจน มชนยศ มกฎเกณฑ มวนยและระเบยบปฏบตเชนเดยวกบองคการของทหารอน ๆ ครผสอน อาจารย และบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการกคอนายทหารเชนกน จงตองเปนผทมระเบยบ มแบบแผนความคดทชดเจน ซง Senge (1990 : 5-10) ระบการเปนผทมแบบแผนความคด (mental models) มอทธพลตอแนวทางการปฏบตของบคคลนนๆ อกทงเปนสงทกาหนดพฤตกรรมการปฏบตงานวาจะมลกษณะเชนไร ดวยเหตนเอง องคการตองพฒนาบคลากรใหมการเรยนรและเขาใจถงสงทบคคลตองการ (self-vision) กบสงทองคการตองการ (organizational vision) ซงองคการควรใชวธการสรางบรรยากาศการแลกเปลยนแนวความคดระหวางกนของบคลากร อนจะทาใหคนในองคการมแนวความคดไปในแนวทางเดยวกน และนาไปสผลงานทมประสทธภาพและประสทธผล ซง Youzbashi & Mohammadi (2012 : 90) ระบวาการมแบบแผนความคดนน หมายถงการทาใหบคคลตระหนกเกยวกบการรบร และแนวโนมตาง ๆ ทมอทธพลตอความคด ซงแตละบคคลจะสามารถปฏบตและตดสนใจได ดงนนการเปนผทมแบบแผนความคดจงเปนองคประกอบสาคญของการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

1.2.3 ดานการมวสยทศนรวมมคาระดบคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดงวาการ เปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการมวสยทศนรวมเนองจากการมวสยทศนเปนการสรางการมสวนรวมใหเกดขนในองคการ เปนการทครผสอน อาจารย และบคลากรสามารถมองเหนอนาคตของโรงเรยนเหลาสายวทยาการทตนเองปฏบตงานได สามารถมองเหนทศทางการดาเนนงานขององคการวาจะไปในทศทางใด และกาหนดทศทาง แนวทางการปฏบตงานของตนเองทสอดคลองและไปในทศทางเดยวกนกบองคการได เมอครผสอน อาจารยและบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก มวสยทศนรวมจะทาใหมความตงใจทจะปฏบตหนาทดวยความเตมใจ รบรเปาหมายขององคการและนาไปสการยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนในองคการ (Cummings & Worley, 2009 :

143

164) ทาใหบคคลมทศทางในการปฏบตงานและการปฏบตตน และ Marquardt & Reynold (1994 อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2555 : 92) ระบวาวสยทศนจะเปนแรงผลกดนใหการปฏบตงานมงเขาสเปาหมายอยางมเจตจานง และผกพนบนพนฐานของคานยม ปรชญา ความคด และความเชอทคลายคลงกน สงผลใหมการรวมกนทากจกรรมทมจดมงหมายเดยวกนในทสด การมวสยทศนรวมจงมความสาคญในการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

1.2.4 ดานการเรยนรรวมกนเปนทมมคาระดบคะแนนเฉลยอยในระดบมาก แสดง วาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการเรยนรรวมกนเปนทม เนองจากการปฏบตงานของครผสอน อาจารยหรอบคลากรในสถาบนการศกษา โดยเฉพาะสถาบนการศกษาของกองทพบกจะตองมการทางานเปนทม มการแลกเปลยนเรยนร การประชมนดหมายรวมกนตลอด ซงวฒนธรรมองคการของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกกมการทางานเปนทม มการทางานรวมกน บคลากรในทมงานมประสบการณและเกดการพฒนาตนเองและพฒนาทม การเรยนรเปนทมมความสาคญตอทมเพราะทาใหบคคลในทมเกดการเรยนรวาจะทางานรวมกนอยางไรใหเกดประสทธภาพ และเพอใหองคการบรหารจดการกบการเปลยนแปลงไดอยางมประสทธภาพเชนกน (Decuyper, Dochya, & Bosschec, 2011 : 111) ซง Senge (1990 : 5-10) ระบการเรยนรรวมกนเปนทมในองคการแหงการเรยนร ควรกอใหเกดการแลกเปลยนความคดทงในรปแบบทเปนทางการ (formal) และไมเปนทางการ (informal) จะกอใหเกดความคดรวมกนภายในองคการ นาไปสความรใหม ผลทไดจากการเรยนรเปนทมจะมศกยภาพสงกวาผลทไดจากการเรยนรของระดบปจเจกบคคลมารวมกน การเรยนรรวมกนเปนทมจงเปนปจจยหนงของการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 1.2.5 ดานการคดอยางเปนระบบมคาระดบคะแนนเฉลยอยในระดบมาก และมคาคะแนนเฉลยสงทสด แสดงวาการเปนองคการแหงการเรยนรตามความคดเหนของอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหความสาคญกบการคดอยางเปนระบบ เนองจากคร ผสอน อาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมความเปนนกวชาการและนกการศกษาทจะตองม การคดอยางเปนระบบ เพราะการคดอยางเปนระบบเปนหวใจขององคการแหงการเรยนรทมสวนสาคญในการสนบสนนใหเกดการเรยนร ทชวยใหคร ผสอน อาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเขาใจปรากฏการณ ความเปลยนแปลง เหนความสมพนธและความเชอมโยงระบบยอยตาง ๆ ภายในและภายนอกองคการ เปนการคดในภาพรวมและสามารถคดสบสาวจนมองเหนความสมพนธอยางมเหตมผลระหวางสวนยอย ๆ ภายในองคการ สามารถมองเหนการเปลยนแปลงอยางเปนองครวมขององคการและยงเปนหลกการทว ๆ ไปทนามาใชเปนเครองมอและเทคนคเฉพาะเพอชวยในการแกไขสถานการณหรอปญหาทเกดขน (Senge, 1990 : 68) การคดอยางเปนระบบจงเปนกระบวนการสาคญในการวเคราะห คนหาสาเหตของปญหาทมความซบซอนหรอม

144

ความยงยาก (Jackson, 2010 : 16) การคดอยางเปนระบบจงเปนสงทครผสอน อาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกควรทจะตองม เพอใหสามารถมองภาพรวมทงหมดขององคการไดอยางชดเจน การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกทง 5 รายดานมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก เปนขอมลสนบสนนใหผบรหารโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และผบรหารของสถานศกษาแหงอน ๆของกองทพบกใหความสาคญกบการพฒนาบคลากรในองคการเพอใหเพมขดความสามารถและมการเรยนรอยางตอเนอง เพอพฒนาใหเปนองคการแหงการเรยนร 2. ผลของความสมพนธระหวางภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก พบวา ตวแปรพยากรณทง 6 ตวแปร มคาสมประสทธสหสมพนธภายในและมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรทง 5 ดาน และภาพรวม นอกจากนนตวแปรเกณฑ (การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก) มคาสมประสทธสหสมพนธภายในทง 5 ดาน มประเดนอภปรายดงน 2.1 ตวแปรพยากรณทง 6 ดานมคาสมประสทธสหสมพนธภายในและมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวชาการของกองทพบกทง 5 ดานและภาพรวม อภปรายไดวา 2.1.1 ปจจยภาวะผนามความสมพนธทางบวก กบการเปนองคการแหงการเรยนรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สามารถอภปรายไดวา ภาวะผนามความสาคญในองคการทกองคการ โดยเฉพาะของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เนองจากเปนสถานศกษาของกองทพทมโครงสราง สายการบงคบบญชา มวนย และกฎระเบยบปฏบตทเครงครด ชดเจน ภาวะผนาจงมความสาคญตอการเปนองคการแหงการเรยนร เพราะผนาเปนผกาหนดนโยบายและทศทางการบรหารจดการของโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหง ผนาจงตองเปนบคคลทรอบร รบรการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนทสงผลตอองคการ เพอกาหนดนโยบาย ทศทางองคการ สรางวสยทศนรวมใหเกดขนภายในองคการ สรางทมงานและการทางานเปนทม รวมทงตองเปนผทมแบบแผนความคด และมการคดอยางเปนระบบ ผนาของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงควรมคณลกษณะสาคญดงกลาวเพอผลกดนใหมการพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกใหเปนองคการแหงการเรยนร ภาวะผนาจงมความสาคญมาก เพราะผนาจะเปนผทสรางแรงบนดาลใจผใตบงคบบญชาใหเกดการเปลยนแปลงทางความคด ความเชอ คานยม โลกทศนตาง ๆและนาไปสการปฏบตททาใหองคการดขนหรอทาเพอองคการมากขน (วรช สงวนวงศวาน, 2550 : 242) สอดคลองกบการศกษาของประยร อมสวาสด (2552) ศกษาลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา พบวาปจจยดานผนาการเปลยนแปลงมความสมพนธทางบวกอยใน

145

ระดบสงกบลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา และสอดคลองกบการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ศกษาการพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐาน ในจงหวดภาคใต ทพบวาภาวะผนาเปนองคประกอบหลกทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร จากผลการศกษาสามารถสรปไดวาไดวา ผบรหารโรงเรยนสายเหลาวทยาการกองทพบกจะตองมภาวะผนาการเปลยนแปลงจงจะสงผลใหมการพฒนาโรงเรยนสายเหลาวทยาการกองทพบกใหดาเนนการไปสการเปนองคการแหงการเรยนร การพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเพอการเปนองคการแหงการเรยนรนน ตองพจารณาและคานงถงภาวะผนาของโรงเรยนเหลาสายแตละแหงดวย เพราะภาวะผนาเปนปจจยสาคญปจจยหนงของการเปนองคการแหงการเรยนร 2.1.2 ปจจยการบรหารมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายไดวาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปน สถานศกษา ทจดการเรยนการสอนกาลงพลใหกบกองทพบก ตองมการบรหารจดการเขามาเกยวของตลอด โดยเฉพาะในยคปจจบนทมการเปลยนแปลงของเทคโนโลย นวตกรรมดานการศกษา กระบวนการเรยนรและองคความร ผบรหารของโรงเรยนเหลาสายแตละแหงจะตองมการปรบกระบวนการปฏบตงาน การเรยนการสอนใหทนกบการเปลยนแปลง แตจะละเลยกฎ ระเบยบ ขอปฏบตในดานการทหารไมได สงเหลานเปนความสาคญทผบรหารโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหงจะตองนาไปพจารณา สอดคลองกบแนวคดของ วรช สงวนวงศวาน (2551 : 163) ทกลาววาผบรหารองคการจะตองมความคลองตว พรอมทจะปรบเปลยนองคการใหพรอมรบกบการเปลยนแปลงหรอปรบวกฤตใหเปนโอกาสในทกสถานการณโดยการทผบรหารจะตองตดตามและวเคราะหขอมลขาวสาร พฒนาความคดและแสวงหาความรใหมๆอยเสมอ สอดคลองกบการศกษาของประยร อมสวาสด (2552) ศกษาลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา พบวา ปจจยการบรหารการเปลยนแปลงและนวตกรรมมความสมพนธทางบวกในระดบสงกบลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรมหาวทยาลยบรพาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากผลการศกษาสามารถสรปไดวาไดวา การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก จะตองมการบรหารองคการแบบเปนพลวต แตตองดารงไวซงวนย ระเบยบปฏบตและกฎเกณฑของความเปนทหาร 2.1.3 ปจจยบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายไดวาเมอโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหงมการสรางบรรยากาศทเออใหบคคลในองคกรมการพฒนาตนเองอยางตอเนองจนเปนบคคลทมความรอบร มแบบแผนความคด มวสยทศนรวม รวมกนทางานเปนทม และมความคดอยางเปนระบบกจะสามารถพฒนาโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหงใหเปนองคการแหงการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ บรรยากาศองคการเปนปจจยสาคญ ซงสมยศ นาวการ และผสด

146

รมาคม (2540) กลาววาบรรยากาศองคการทดจะเอออานวยและเปดโอกาสใหบคคลไดใชความร ความสามารถเพอแสดงผลงานไดอยางเตมศกยภาพและมประสทธภาพ โดยบรรยากาศองคการทดจะชวยสนบสนนและทาใหองคการประสบความสาเรจตามเปาหมาย บรรยากาศองคการจงเปนปจจยสาคญปจจยหนงทผบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกควรพจารณา และคนหาแนวทางในการสรางบรรยากาศองคการทเออ สนบสนนการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหง 2.1.4 ปจจยเทคโนโลยมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายไดวา โรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหงมการนาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน รวมทงกองทพบกมนโยบายการศกษาทชดเจนวาใหสถาบนการศกษาทกแหงมการนาเครองมอ/อปกรณเทคโนโลยระบบสารสนเทศเขามาใชในการจดการเรยนการสอนเพอปรบปรงสถาบนการศกษาของกองทพบกใหทนสมย เทคโนโลยจงเปนเสมอนเครองมอทครผสอน และอาจารยนามาใชในการเรยนการสอน และเทคโนโลยสามารถประเมนความตองการเรยนรของผเรยน กระบวนการดงกลาวชวยใหบคลากรเขาถงแรงจงใจในการเรยนรและเปาหมายองคการ และเทคโนโลยคอสงสดทายและสาคญกบการบรรลผลของการสราง การแลกเปลยน และการกกเกบความร (Harrison & Kessels, 2004 : 183) ซง Swart , Mann, Brown., & Price (2008 : 63) กลาววาการใชเทคโนโลยจงเปนเสมอนกลยทธการการจดการความร จงเปนเหตผลทองคการตองมการขบเคลอนการใชเทคโนโลยในองคการ สอดคลองกบ Kavanage & Thite (2009 : 5) ทระบวาเทคโนโลยมความสาคญอยางยงในการจดการความรในองคการ องคการทสามารถนาเทคโนโลยมาใชในการพฒนา และสงเสรมความสามารถในการเรยนรของบคลากรในองคการ องคการนนยอมกาวลานาหนาเหนอองคการอน ๆ Hislop (2009 : 28) กลาววาเทคโนโลยมบทบาทเปนกญแจในกระบวนการจดการความร เนองจากเทคโนโลยคอฐานขอมลขนาดใหญ สามารถอานวยการใหเกดกระบวนการจดการความร และมกระบวนการทสามารถสงความรไปในทศทางตาง ๆ และไปยงบคคลตาง ๆ ไดอยางกวางไกล ปจจยเทคโนโลยจงเปนปจจยหนงทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนร สอดคลองกบการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) ศกษาการพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของสถาน ศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต ทพบวาเทคโนโลยเปนตวแปรหนงในหาตวทเปนองคประกอบหลกทมอทธพลตอความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต และสอดคลองกบชเกยรต บญกะนนท (2550) ทระบวาปจจยดานเทคโนโลยมอทธพลรวมและทางตรงตอการเปนองคการแหงการเรยนรมากทสด ดงนนจงสามารถสรปไดวาการพฒนาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบก ผบรหารและบคลากรจะตองมการพฒนาดานเทคโนโลยและการนาเทคโนโลยมาใชอยางมประสทธภาพจงจะชวยในการสรางการเปนองคการแหงการเรยนร

147

2.1.5 ปจจยการจดการความรมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายไดวาเมอโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหงมการจดการความรขนในองคการ นาไปสการแลกเปลยนความร การสรางความรใหม ๆ ใหเกดขนอยางตอเนอง สงดงกลาวเปนการกระตนใหบคลากรในองคการเกดความตนตวในการพฒนาตนเอง เพอนาไปสความกาวหนาในอาชพ และการไดรบเกยรตและการยกยอง การจดการความรทเกดขนในแตละโรงเรยนเปนสงทแสดงใหบคคลภายนอกไดรบรถงการพฒนาองคการ และสามารถนาชอเสยงมาสโรงเรยนสายเหลาแตละแหงได การจดการความรจงมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนร เปนสงทสนบสนนซงกนและกน สอดคลองกบแนวคดของเจษฎา นกนอยและคณะ (2552 : 8) ทกลาววาองคการแหงการเรยนรตองมความสามารถในการจดการความรซงองคการจะเรยนรไดดขนและตอเนองเมอมการจดการความรทด ในขณะเดยวกนจะเกดการจดการความรทดไดกตอเมอมการใหความสาคญกบการเปนองคการแหงการเรยนร ซง Gailly (2011 : 125) มแนวคดวาองคการแหงการเรยนรคอการสงเสรมภายในองคกรใหบคลากรแตละคนไมเพยงแตทจะสามารถสรางพฤตกรรมใหมแตตองมความสามารถในการแสดงพฤตกรรมใหภายนอกรบร และสรางกระบวนการเพอการเคลอนยายทกษะของบคคลไปสชมชน ซงภายในองคการกจะตองมการกระตนใหมการโอนยาย ผสมผสานความรอยางเหมาะสม การจดการความรและการเปนองคการแหงการเรยนรจงไมอาจจะแยกจากกนได การทจะเปนองคการแหงการเรยนรจงตองมการจดการความรควบคดวยเสมอไป (สจตรา ธนานนท, 2548) เพราะการจดการความรมปรชญาเดยวกบการเปนองคการแหงการเรยนร (Swan, Robertson & Newell, 2002) มหลายการศกษาทพบวาการจดการความรมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนร เชนการศกษาของชเกยรต บญกะนนท (2550) ทระบวาการจดการความรเปนปจจยหนงทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนร ประยร อมสวาสด (2552) ทพบวาการจดการความรมความสมพนธทางบวกในระดบสงมากกบลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากผลการวจยดงกลาวจงสามารถสรปวาผบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ตองนากลยทธการจดการความรเขามาสองคการ เพอนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบก 2.1.6 ปจจยการเรยนรมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายไดวา โรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกแตละแหง มการจดการเรยนการสอนเฉพาะแตละดานทแตกตางกน ครผสอน อาจารยจงตองมการเรยนร เพอเสรมสรางประสบการณของตนเองใหเพมมากขน รวมทงนโยบายการศกษาของกองทพบกทเนนการพฒนาความร ความสามารถของคร อาจารย และบคลากรทางการศกษาทงดานวชาการและทกษะการปฏบตงาน และใหมความร ความสามารถเหมาะสมกบการปฏบตหนาท นโยบายดงกลาว

148

สงเสรมใหคร ผสอน อาจารยและบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมความกระตอรอรนในการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง ซง Watkins & Marsick (1993 cited in Swanson & Holton , 2001) มมมมองวาการเรยนรเปนกระบวนการตอ เนองและเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงในความร ความเชอ และพฤตกรรม นอกจากนในองคการทเปนองคการแหงการเรยนร กระบวนการเรยนรเปนสงคมทเกดขนในระดบบคคล กลมและองคการ โดย สงสาคญทขาดไมไดคอการสรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนอง สงเสรมการสอบถามและการพดคย สนบสนนการรวมกนเรยนรและการเรยนรทม สรางระบบเพอรองรบการเรยนรและแลกเปลยนเรยนร มอบอานาจใหคนโดยการมวสยทศนรวม และเชอมโยงองคการกบสภาพแวดลอม ดงนนผลการวจยสรปไดวาการพฒนาบคลากร ทม องคการใหเกดการเรยนรจะเปนปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 2.2 ตวแปรภายในซงเปนตวแปรเกณฑมคาสมประสทธสหสมพนธภายในทง 5 ดาน มประเดนอภปรายดงน 2.2.1 ดานการเปนบคคลทรอบรมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนร อภปรายไดวา คร ผสอน และอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนนกการศกษา และนกวชาการทตองมความรอบรในศาสตรทตนเองสอน และศาสตรอน ๆทเกยวของบคคลดงกลาวจงตองมการศกษาคนควา และพฒนาตนเองอยางสมาเสมอ เพอใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขนในปจจบน การเปนองคการแหงการเรยนรจงตองสรางบคลากรในองคการใหเปนผรอบร สอดคลองกบ Hannah & Lester (2009 : 34) ทระบวา การพฒนาระดบบคคลใหเปนผทพรอมจะเรยนร และสนบสนนใหบคลากรไดเขามามสวนในการเรยนร เพอพฒนาประสบการณเปนลกษณะการเรยนรของบคคลทขยายขดความสามารถของตนเองในการสรางสรรคผลงาน ดงนนการเรยนรของปจเจกบคคลเปนจดเรมตนขององคการแหงการเรยนร บคคลควรตองไดรบการสงเสรมใหมการพฒนาอยเสมอ โดยในการพฒนาควรเปนไปอยางตอเนอง โดยอาจใชรปแบบของการเรยนรทเนนการเรยนรในททางาน หรอการเรยนรงานในหนาท Senge (1990) ไดระบวาการทจะสรางบคคลใหเปนผทรอบรนนตองมการสรางวสยทศนสวนบคคลเพอทาใหเหนคณคาภายในและแสดงถงความใฝเรยนร มการใชพลงสรางสรรควสยทศนในองคการ ทาใหเกดเปาหมายทตองพยายามทาใหเกดความสาเรจ ชองวางระหวางความจรงกบวสยทศน ทาใหเกดอปสรรคการเปลยนแปลง อปสรรคทขดขวางไมใหเกดวสยทศนจะเปนพลงการสรางสรรค การบรหารความขดแยง ความขดแยงทางความคดทถกเปลยนเปนพลงสรางสรรคเปนกลยทธหนงของการจดการความขดแยง การอยบนพนฐานของความจรงเปนการใหความสนใจกบขอจากดหรอสาเหตของปญหาอยางแทจรง บคคลทมใจใฝเรยนรจงมวธการแกปญหาอยางมเหตมผล และ การเรยนรโดยใชจตสานก บคคลทมใจใฝเรยนรจะมความสามารถทางานทซบซอนทตองใชมตของจตใจ ดงนน

149

สามารถสรปไดวาการสรางบคลากรใหเปนบคคลทรอบรจะชวยสนบสนนการพฒนา หรอการสรางการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 2.2.2 ดานการเปนผมแบบแผนความคดมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนร อภปรายไดวา โรงเรยนเหลาสายวทยาการเปนสถาบนการศกษาทจดการเรยนการสอนใหกาลงพลของกองทพบก เพอใหเปนผทมทกษะเฉพาะดานทสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ครผสอน อาจารยซงเปนผถายทอดและเปนนายทหารจงตองเปนผทมแบบแผนความคด เนองจากแบบแผนความคด แสดงออกโดยความเชอ ทศนคต และความมวฒภาวะทไดจากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบความคดททาใหครผสอน อาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการมความสามารถในการทาความเขาใจ วนจฉย ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางเหมาะสม และมความสามารถในการถายทอดเพอใหนกศกษาใหเกดการเรยนร การเปนผทมแบบแผนความคดมอทธพลตอแนวทางการปฏบตของบคคล และกาหนดพฤตกรรมการปฏบตงานวาจะมลกษณะเชนไร ดวยเหตนเองโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงควรพฒนาบคลากรใหมการเรยนร เขาใจถงสงทบคคลตองการ (self-vision) และสงทองคการตองการ (organizational vision) สรางบรรยากาศการแลกเปลยนแนวความคดระหวางกน อนจะทาใหคนในองคการมแนวความคดไปในแนวทางเดยวกน และนาไปสผลงานทมประสทธภาพและประสทธผล สอดคลองกบแนวคดของ นสดารก เวชยานนท (2541 : 12) ทระบวาองคการแหงการเรยนรตองสรางใหพนกงานสามารถทจะเรยนรไดอยางอสระ พนกงานทกคนมบทบาททจะเรยนรจากหนวยอน ๆ ตดตอผานชองทางการสอสารและเทคโนโลยโดยมการแลกเปลยนขาวสารระหวางกน องคการแหงการเรยนรจะมการใชเทคโนโลยสรางฐานขอมล สรางสถานการณจาลองเพอใหการพฒนาคนเปนไปอยางรวดเรว นาสนใจ และประยกตใชไดในองคการ การเปนผมแบบแผนความคดจงมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 2.2.3 ดานการมวสยทศนรวม มความสมพนธทางบวก กบการเปนองคการแหงการเรยนร เนองจากคร ผสอน และอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ เปนบคลากรทางการศกษา และเปนนกวชาการทมความจาเปนทจะตองรบรวสยทศนขององคการ และมองเหนภาพในอนาคตขององคการวาผบรหารจะขบเคลอนการจดการเรยนการสอน และองคการไปในทศทางใด การรบรและมวสยทศนรวมดงกลาวจะทาใหคร ผสอนและอาจารยมการพฒนา เกดการเรยนรเพอใหตนเองสามารถทจะปฏบตงานไปในทศทางเดยวกบองคการ รวมทงการฝกฝนทสรางความมระเบยบวนย กฎเกณฑของความเปนทหารมความจาเปนทคร ผสอนและอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการจะตองมการปฏบตตามวสยทศนขององคการทกาหนดไว Senge (1990) ระบการมวสยทศนรวม คอความสอดคลองกนระหวางวสยทศนขององคการกบวสยทศนของบคคลจะสงผลใหบคคลปฏบตหนาทดวยความผกพน มใชเพยงแคการทาตามหนาทเทานน ดงนน จดมงหมายขององคการแหงการเรยนรคอ การผลกดนใหบคคลในองคการทกคนมขอสญญาผกมดทางใจ โดยอาศยจดประสงค

150

รวมกน หรอมวสยทศนรวมกน โดยอยบนพนฐานของการเปนหนสวน (partner) ซงสงดงกลาวเกดขนไดเนองดวยการแลกเปลยนแนวความคด ความร ประสบการณซงกนและกนของบคคลในองคการนนเอง สอดคลองกบแนวคดของ Youzbashi & Mohammadi (2012 : 90) ทกลาววาการมวสยทศนรวมจะทาใหบคคลรบรเปาหมาย บคคล กลมสามารถทจะสามารถสรางภาพองคการทตนเองคาดหวงหรอองคการทพงประสงคในอนาคตของตนเอง นาไปสการทบคคล หรอกลมสามารถสรางแนวทาง หลกการหรอกลยทธทจะนาตนเอง กลมใหไปสภาพทตนเองวาดไวได ดงนนการกาหนดทศทางขององคการ เพอการนาองคการไปสการเปนองคการแหงการเรยนรนน ผนาองคการตองใหบคคล กลมไดมสวนในการรบรและมวสยทศนรวมกน ดงนน สามารถสรปไดวาการมวสยทศนรวมของบคลากรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก 2.2.4 ดานการเรยนรรวมกนเปนทม มความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนร อภปรายไดวา ลกษณะการปฏบตงานของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกเปนการปฏบตงานทตองมการทางานเปนทม มการประชมรวมกนวางแผนการจดการเรยนการสอน การปฏบตงาน และการประเมนผลการปฏบตงานของคร ผสอน อาจารยและบคลากร รวมทงเนนการมสวนรวมของบคลากรทกฝายในการสรางความรวมมอ รวมใจและทางานเปนทม การเรยนรรวมกนเปนทม เปนการปลกจตสานกใหคร ผสอน อาจารยละบคลากรรจกบทบาท หนาทของตนเอง เขาใจบทบาทและหนาทของผอน รวมถงการประสานความสมพนธซงกนและกนระหวาง อนจะทาใหสามารถทางานรวมกนอยางมประสทธภาพและบรรลตามความมงหมาย (เจษฎา นกนอย และคณะ , 2552 : 10) สอดคลองกบแนวคดของ Senge (1990) ทระบวาการเรยนรรวมกนเปนทม ในองคการแหงการเรยนรไมควรใหบคคลใดบคคลหนงเกงอยผเดยว ควรกอใหเกดการแลกเปลยนความคดทงในรปแบบทเปนทางการ และไมเปนทางการ กอใหเกดเปนความร ความคดรวมกนภายในองคการ การดาเนนการอาจตงเปนกลมบคคลหรอตงเปนทมเรยนรเพอพจารณาศกษาการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอกองคการ รวมทงสภาพความเปนไปภายในองคการ โดยผานกระบวนการแลกเปลยนแนวความคดกน เพอนาไปสขอกาหนดหรอขอสรปในการปรบปรงองคการใหมประสทธภาพสงขน ผลทไดจากการเรยนรเปนทมมศกยภาพสงกวาผลทไดจากการเรยนรของระดบปจเจกบคคลมารวมกน ดงนนสามารถสรปไดวาปจจยการเรยนรรวมกนเปนทมเปนปจจยทมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

2.2.5 ดานการคดอยางเปนระบบมความสมพนธทางบวกกบการเปนองคการแหงการเรยนร อภปรายไดวา คร ผสอน และอาจารยของโรงเรยนเหลาสายวทยาการเปนนกการศกษาและนกวชาการทจะตองมการคดทเปนระบบ มองภาพรวม และมมมมองทกวางขวาง เพราะปจจบนระบบการเรยนการสอนมปจจยตาง ๆ เขามาเกยวของ เชน ความรใหม เทคโนโลย นวตกรรม สงเหลานทาใหครผสอน อาจารยของโรงเรยนเหลาสายจะตองมการคดวเคราะห คดเลอก คดสรรสงท

151

ถกตองเหมาะสมเพอนามาใชในการเรยนการสอน การพฒนาตนเองและการเรยนร จฑา เทยนไทย (2548 : 128-129) ระบวาการคดอยางเปนระบบเปนหวใจขององคการแหงการเรยนรทมสวนสาคญในการสนบสนนใหเกดการเรยนร สามารถเขาใจปรากฏการณ ความเปลยนแปลง มองเหนความสมพนธและสามารถเชอมโยงระบบยอยตาง ๆ ในองคการได มองเหนความสมพนธระหวางองคการของตนกบองคการภายนอก เปนการคดใหเปนภาพรวม และมความเปนหนงเดยวทประกอบดวยหนวยตาง ๆ ทสมพนธและเชอมตดกนทงหมด ทาใหบคคลไดมองเหนตน และโลกไปในทศทางใหม เขาใจการเปลยนแปลงของทงระบบ การเรยนรจากประสบการณ ขอมลยอนกลบ มการตรวจสอบซ าตอเนองเปนระบบ เพอใหเกดการเปลยนแปลงระบบไดอยางมประสทธภาพ และเกดบรณาการขนเปนความรใหมขององคการสอดคลองกบ Senge (1990) ทกลาววาการคดเชงระบบชวยใหมการคดเปนกลยทธ เนนรปแบบทสามารถนามาปฏบตจรงได คดทนเหตการณคอ การคดไดทนตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายนอกทมอทธพลตอองคการ และสามารถแกไขปญหาไดทนเหตการณ การมองเหนโอกาสเปนการคดทไมเพยงแตคดในปญหาเฉพาะหนาเทานน แตสามารถคดพจารณาถงสภาพการณในอนาคต เพอสามารถกาหนดแนวทางการปฏบตเชงรกได ดงนนจงสามารถสรปไดวา การคดเชงระบบของคร ผสอน และอาจารย เปรยบเสมอนเครองมอสาคญในการพฒนาองคการ ความคดเชงระบบมความสมพนธกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

3. ผลของสมการทสามารถรวมกนพยากรณปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ผลการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเพมตวแปรเปนขนตอน พบวา ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยการเรยนร ปจจยเทคโนโลย และปจจยการบรหาร สามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ไดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยสามารถรวมกนพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรไดรอยละ 59.40 (R 2= .594) เมอพจารณาสมประสทธการถดถอยในรปคะแนนมาตรฐาน พบวาปจจยบรรยากาศองคการเปนปจจยทอธบายการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกไดเปนอนดบแรก เมอพจารณาทศทางและนาหนกพบวาปจจยบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวก สามารถอภปรายไดวา เมอโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกสรางบรรยากาศของการเออใหบคลากรเรยนร มการแลกเปลยนเรยนรรวมกน มโครงสรางการบงคบบญชาทมความเหมาะสม มระบบรางวลทดสามารถตรวจสอบไดใหเกดขนในองคการ นาไปสการมบรรยากาศองคการทบคลากรยอมรบและอยอยางมความสข บรรยากาศองคการจะชวยสนบสนนสงเสรมการเรยนร การพฒนาของบคลากรในโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหง และเปนปจจยทมอทธพลกบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก ซงสอดคลองกบแนวคดของสมยศ นาวการ (2536) ทระบวา บรรยากาศองคการเปนปจจยทมความสาคญตอบคลากรในองคการ

152

เนองจากบคลากรในองคการไมไดปฏบตงานอยในความวางเปลา แตจะปฏบตงานภายใตการกากบ ควบคมของผบงคบบญชา โครงสรางองคการ กฎระเบยบขององคการ ตลอดจนสงตาง ๆ ในองคการทมองไมเหนหรอจบตองไมได แตรสกและรบรได สงเหลานคอบรรยากาศองคการ ซงบรรยากาศองคการมความสาคญตอผบรหารและบคลากรดวยเหตผลสามประการคอ ประการแรกบรรยากาศองคการทดจะทาใหการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน ประการทสองผบรหารมอทธพลตอบรรยากาศองคการหรอแผนกงานในองคการ และประการทสามความเหมาะสมระหวางบคลากรและปรมาณภาระงานในองคการจะทาใหบคลากรมความพงพอใจในงาน เมอเพมตวแปรพยากรณปจจยการเรยนรเขาไปในสมการ สามารถเพมอานาจในการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกไดเพมขนอกรอยละ 2.57 (Beta = .257) แสดงวาหากโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกสามารถสรางการเรยนรใหเกดขนทงในระดบบคคล ทม และองคการจะนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนรมากขน สามารถอธบายไดวาคร ผสอน อาจารยและบคลากรของโรงเรยนสายเหลาเปนนกวชาการ และนกการศกษาทจะตองมการศกษา คนควา และการพฒนาตนเองอยางตอเนอง เพอใหมความร ความสามารถ และปรบตวไดทนตอการเปลยนแปลงทเกดขน การพฒนาตนเองทคร ผสอน อาจารยและบคลากรของโรงเรยนสายเหลาวทยาการของกองทพบกสามารถกระทาไดดวยตนเองคอการเรยนร ซงปจจบนมการเรยนรหลากหลายรปแบบ และการเรยนรเปนรากฐานสาคญของการพฒนา สนบสนนแนวคดของ Brandt (2003) ทมมมมองวาการเปนองคการแหงการเรยนรตองมการพจารณาโครงสรางองคสรางโครงองคการทสนบสนน สงเสรมการเรยนรของบคคล เนองจากบคคลมการเรยนรไดเมอมแรงจงใจหรอการเรยนรนนมความหมายตอตนเอง รวมทงไดรบโอกาสเรยนรเพอการมปฏสมพนธกบสงคม รบการสนบสนน ดงนนองคการจงควรมวสด อปกรณ เทคโนโลยเพอสนบสนนการเรยนร สอดคลองกบ Marquardt (1996 : 26) ทระบวาการสรางพลวตการเรยนร (Learning dynamic) เปนแกนกลางของการพฒนาองคการแหงการเรยนร การพฒนาเศรษฐกจโดยใชความรเปนฐานบคลากรขององคการจาเปนตองใหความสาคญกบการเรยนรอยางตอเนอง เพอพฒนาความเจรญดานวทยาการ มความรเทาทนกบการเปลยนแปลงของบรบทสงคมโลก และมความรกาวทนกบวทยาการสมยใหม เพอพฒนาองคการใหกาวสองคการแหงการเรยนร และยงสอดคลองกบ Laal (2011 : 612) ทระบวาการเปลยนแปลงทรวดเรวและนาไปสองคการทใชเศรษฐกจฐานความรสงผลใหบคคลตองมการเพมระดบทกษะ ความร และขดความสามารถเพอการอยรอดของชวต การเรยนรจงเปนสงสาคญในการปฏบตงานของบคคล สอดคลองกบ Longworth & Davies (1996 : 75) ทสรปวาองคการแหงการเรยนรทมความตองการทจะปรบปรงการปฏบตงานตองนาการเรยนรมาเปนกระบวนการในการเปลยนแปลง และสอดคลองกบการศกษาของสรพงศ เออศรพรฤทธ (2547) พบวาการเรยนรเปนตวชบงตวหนงของความเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต

153

เมอเพมตวแปรพยากรณปจจยเทคโนโลย สามารถเพมอานาจในการพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกไดเพมขนอกรอยละ 1.52 (Beta = .152) หากโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกมการนาเทคโนโลยมาสนบสนนการปฏบตงานของครผสอน อาจารยและบคลากรและมการใชเทคโนโลยทมประสทธภาพจะทาใหเปนองคการแหงการเรยนรมากขน สามารถอภปรายไดวาโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกเปนสถาบนการศกษาจงตองมการประยกตใชเทคโนโลยในการเรยนการสอน การบรหาร และการเรยนรของบคลากรในทกระดบ รวมทงเทคโนโลยสามารถนามาใชประโยชนในองคการไดอยางกวางขวาง เพราะเทคโนโลยชวยอานวยความสะดวกใหการเรยนรทรวดเรว องคการทสามารถใชประโยชนเทคโนโลยจะเปนองคการทมความไดเปรยบคแขงขนเพราะสามารถปรบเปลยนตวเองไดเทาทนกบสงแวดลอมกอนคแขง และเปนหลกประกนวาความรทไดถกตองโดยการใชวธการทถกตอง มรปแบบทถกตองในเวลาทรวดเรว และมตนทนทเหมาะสม สอดคลองกบ Laudon & Laudon (2002) กลาววา เทคโนโลยเปนตวสรางความไดเปรยบอยางทไมเคยปรากฏมากอน อทธพลของเทคโนโลยมทงทางตรงและทางออม การนาเทคโนโลยมาใชชวยใหการเผยแพรความรไปสสมาชกในองคการทาไดงายขนพนกงานสามารถสอสารกนไดตลอดเวลา องคการสามารถใชเทคโนโลยในการรวบรวมการปฏบตทเปนเลศ (Best practices) และเผยแพรใหพนกงานทราบอยางทวถง ตลอดจนชวยในการปรบปรงหรอการพฒนาการปฏบตทดทสด ชวยในการตดสนใจ รวมท งถายทอดประสบการณและแลกเปลยนความเชยวชาญ Harrison & Kessels (2004 : 183) ระบวาการใชเทคโนโลยในการจดการความรเปนกระบวนทมปฏสมพนธระหวางผใชและเทคโนโลย เทคโนโลยสามารถประเมนความตองการเรยนรของผเรยน กระบวนการดงกลาวชวยใหบคลากรเขาถงแรงจงใจในการเรยนรและเปาหมายองคการ และเทคโนโลยคอสงสดทายและสาคญกบการบรรลผลของการสราง การแลกเปลยน และการกกเกบความร Swart , Mann, Brown., & Price (2008 : 63) สรปวาการใชเทคโนโลยจงเปนเสมอนกลยทธการการจดการความร จงเปนเหตผลทปจจยเทคโนโลยสามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก เมอเพมตวแปรปจจยการบรหารจะลดอานาจในการอธบายการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกลงรอยละ 1.43 (Beta = -.143) แสดงวาปจจยการบรหารสงผลทางลบตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวชาการของกองทพบก สามารถอภปรายไดวา เนองจากโรงเรยนเหลาสายวทยาการเปนสถาบนการศกษาของกองทพบกทมรปแบบลกษณะการบรหารเชนเดยวกบหนวยงานอน ๆ ของกองทพ คอมวนย เครงครด มกฎเกณฑทเขมงวด และการปฏบตงานเปนลกษณะของการทาตามคาสงของผนา การบรหารงานทขาดความยดหยน เพราะเปนองคการของทหาร ทาใหโรงเรยนเหลาสายยงคงตองยดสายการบงคบบญชาเปนหลก สงเหลานจงตดตวครผสอน อาจารยและบคลากรของโรงเรยนเหลาสายแตละแหงอย ซงเปน

154

บรบท และวฒนธรรมองคการ ถาโรงเรยนเหลาสายวทยาการตองการพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร ควรตองมการปรบเปลยนรปแบบ และลกษณะการบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการแตละแหงใหมความยดหยน มการบรหารทบคลากรมสวนรวมในการกาหนดทศทาง นโยบายขององคการมากขน และการพฒนาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกอาจจะตองมการพจารณาคดเลอกโรงเรยนเหลาสายทมการบรหารทยดหยนมากกวาโรงเรยนทมโครงสรางการบรหารทเครงครด จากการศกษาสรปไดวาปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยการเรยนร ปจจยเทคโนโลย และปจจยการบรหารสามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกได โดยปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยการเรยนร และปจจยเทคโนโลยอธบายความเปนองคการแหงการเรยนรในเชงบวก และปจจยบรหารอธบายการเปนองคการแหงการเรยนรในเชงลบและปจจยทง 4 ตวแปรสามารถพยากรณไดรอยละ 59.40 สวนทเหลอรอยละ 40.60 ไมสามารถอธบายได ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะการนาผลการวจยไปใช 1. จากผลการวจย เรอง ปจจยสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลา สายวทยาการของกองทพบก พบวาคาเฉลยการเปนองคการแหงการเรยนรโดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณารายดาน พบวา รายดานการเปนบคคลทรอบรมคาคะแนนเฉลยตาทสด ดงนนผบรหารของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจงควรมกลยทธในการทจะพฒนาบคลากรโดยเฉพาะผสอนใหเปนผทมความรอบร เปนผทมความตระหนกในการพฒนาตนเองใหทนกบการเปลยนแปลง และมการเรยนรอยางตอเนองดวยการใชเทคโนโลยเขามาชวย และการสรางชมชนแหงการเรยนรและชมชนนกปฏบตในองคการ 2. เมอพจารณาปจจยทไมสามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก พบวาปจจยการจดการความร และปจจยภาวะผนาซงปจจยทงสองเปนปจจยทผบรหารองคการควรนามาศกษาตอเนองเพอคนหาวาเพราะเหตใดปจจยทงสองจงไมสามารถพยากรณการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกได 3. เมอพจารณาปจจยดานบรหาร พบวา เปนปจจยอธบายการเปนองคการแหงการเรยนรทศทางลบซงองคการจะตองมการศกษา เพอคนหาสาเหตของการพยากรณองคการแหงการเรยนรในเชงลบ 4. การพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจะตองนาบรบท และวฒนธรรมขององคการมาพจารณาดวย เพราะโรงเรยนเหลาสาย

155

วทยาการเปนสถาบนการศกษาของกองทพบกทจะมวนย กฎเกณฑของความเปนทหารเขามาเกยวของ การพฒนาการเปนองคการแหงการเรยนรจงไมควรไปขดแยง หรอเปลยนแปลงวนย และกฎเกณฑทองคการมอยเดม 5. สถาบนการศกษาแหงอน ๆ ของกองทพบกทตองการนาแนวคดการเปนองคการแหงการเรยนรไปประยกตในองคการจะตองคานงถงเรองของการพฒนาบคลากรทเปนระบบและตอเนอง รวมทงการแสวงหากลยทธทจะกระตน สงเสรมใหบคลากรเกดการเรยนรตลอดชวต ซงเปนพนฐานการพฒนาการเปนองคการแหงการเรยนร 6. สาหรบปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการเรยนร และปจจยการบรหาร เปนปจจยทสามารถทานายการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกได ผบรหารองคการควรมการสงเสรมใหเกดปจจยทง 4 ในองคการอยางตอเนอง เพอใหการเปนองคการแหงการเรยนรโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกดารงอยอยางตอเนอง 7. ผบรหารองคการควรมการกาหนดเปนนโยบายทชดเจนในการพฒนาบคลากรทกระดบ ขององคการทสอดคลองกบศกยภาพและความตองการการเรยนร เพอนาไปสการเปนองคการแหงการเรยนร 8. ผบรหารรวมกบบคลากรในการสรางความตระหนกใหเกดขนกบบคลากรในองคการเพอการพฒนาตนเอง พฒนาทมและพฒนาองคการโดยเรมทการพฒนาระดบบคคลคอการพฒนาคณลกษณะ การเปนบคคลรอบร การคดอยางเปนระบบ การมแบบแผนความคด การมวสยทศนรวมและการเรยนรเปนทม

ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป 1. ควรมการศกษาเพอยนยนความตรงเชงโครงสรางของการเปนองคการแหงการเรยนร

ของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกดวยการวเคราะหหาโมเดลสมการเชงโครงสราง (Structural Equation Modeling: SEM) 2. ควรมการศกษาลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาอน ๆ ของกองทพบก เพอการประเมนและเพอใหเกดการเรยนรรวมกนของผบรหารสถานศกษา 3. ควรมการศกษาเปรยบเทยบลกษณะการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษาของกองทพบกกบสถานศกษาของเหลาทพอน ๆ

156

 

บรรณานกรม

กนกอร สมปราชญ. (2546). ภาวะผนาทางการศกษา (Educational Leadership). ขอนแกน : ขอนแกนการพมพ.

กรกนก ทพรสและพชย ตงภญโญพฒคณ. (2548). KM กาวตอไปของการพฒนาหนวยราชการ (KM : the next step of official institutions development). จฬาลงกรณธรกจปรทศน,

103 (มกราคม-มนาคม 2548), 89-95. กระทรวงศกษาธการ. (2546). รายงานความกาวหนาในการปฏรปการเรยนร. กรงเทพฯ :

โรงพมพครสภาลาดพราว. กาญจนา เกยรตธนาพนธ. (2542). บรรยากาศองคการทเออตอการพฒนาไปสการเปนองคการ

แหงการเรยนร : กรณศกษา กองสาธารณสขภมภาค สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. ภาคนพนธโครงการบณฑตศกษาการพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

เกรยงศกด เขยวยง. (2543). การบรหารทรพยากรมนษย. ขอนแกน : โรงพมพคลงนานาวทยา. คาสงกองทพบกท 35/2554. นโยบายการศกษาของกองทพบก พ.ศ. 2555-2559. (เอกสารอดสาเนา). จอมพงศ มงคลวานช. (2555). การบรหารองคการ และบคลากรทางการศกษา. กรงเทพฯ : บรษทว.พรนท (1991) จากด. จรประภา อครบวร. (2549). สรางคน สรางผลงาน. กรงเทพฯ : โรงพมพ ก. พลพมพ (1996). จฑา เทยนไทย. (2548). การจดการ : มมมองนกบรหาร. กรงเทพฯ : แมคกรอ-ฮล. เจษฎา นกนอย และคณะ. (2552). นานาทศนะการจดการความรและการสรางองคการแหงการ เรยนร.กรงเทพฯ : บรษท ส.เอเชยเพลส จากด. ชเกยรต บญกะนนท. (2549). รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพลตอ

การเปนองคการแหงการเรยนรสาหรบการศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยนเรศวร.

ชเกยรต บญกะนนท (2550). ศกษารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทมอทธพล ตอการเปนองคการแหงการเรยนร สาหรบสถานศกษาขนพนฐาน. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 9 (2), 95-112.

เชาว อนใย. (2543). ความรพนฐานเกยวกบการวจย. ขอนแกน : เพญพรนตง. ญมณสธนญญ พาณภค. (2547 ). ผนาเชงการเปลยนแปลง (Transformational Leadership). วารสารบรหารธรกจ มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 104 (ตลาคม - ธนวาคม), 1-15.

 

157

 

ฐตพร ชมภคา. (2548). การบรหารเพอจดการความร. จฬาลงกรณธรกจปรทศน, 103 (มกราคม-มนาคม), 21-29.

ณฏฐพนธ เขจรนนท. (2545). การจดการทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. ดเรก พรมบาง. (2543). ปญหาการศกษาในกองทพบก. เสนาธปตย, 49 (2) : 32-36. ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2547). ทฤษฎองคการสมยใหม. กรงเทพฯ : แชทโฟร พรนตง. ธารงศกด คงคาสวสด. (2547). องคกรแหงการเรยนร คออะไร. วารสาร For Quality, 10 (77)

: 36-38. ธระ รญเจรญ. (2550). ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษา ยคปฎรปการศกษา. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : แอล. ท. เพรส. นวลละออ แสงสข. (2550). การศกษาการจดการความรของมหาวทยาลยรามคาแหง. วทยานพนธ

ปรญญาดษฎบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. นตย ทศนยม. (2545). การสงเสรมสขภาพ : มตการสรางพลงอานาจ. วารสารพยาบาลศาสตรและ

สขภาพ, 25 (2), 103-114. นสดารก เวชยานนท. (2541). แนวคดการสรางองคการแหงการเรยนร. วารสารการจดการภาครฐ

และเอกชน, 7 (1), 1-21. เนตรพณณา ยาวราช. (2546). การจดการสมยใหม. (พมพครงท 2). กรงเทพ ฯ : เซนทรลเอกซ เพรส. บดนทร วจารณ. (2547). การจดการความรสปญญาปฏบต. กรงเทพฯ : เอกซเปอรเนท. บดนทร วจารณ. (2548). การพฒนาองคการแหงการเรยนร. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพเอกซเปอรเนท. ประยร อมสวาสด. (2552). ลกษณะความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยบรพา.

วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการอดมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พจน สะเพยรชย. (2546). ผบรหารสถานศกษากบการวจยเพอสรางองคการแหงการเรยนร. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค. พยอม วงศสารศร. (2538). การบรหารทรพยากรมนษย. (พมพครงท 5). กรงเทพฯ พร ภเศก. (2546). วฒนธรรมองคการและปจจยบางประการทสงผลตอประสทธผลโรงเรยนเหลา

สายวทยาการของกองทพบก. วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต. สาขาการบรหาร การศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต). (2540). ภาวะผนา. กรงเทพฯ : ธรรมสภา. พฒนา สขประเสรฐ. (2541). กลยทธในการฝกอบรม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

158

 

พชต เทพวรรณ. (2555). A-Z เครองมอจดการทรพยากรมนษยสมยใหม. กรงเทพฯ : ซเอด ยเคชน จก.

พชต เทพวรรณ. (2548). รายงานวจย เรอง มตองคการทมตอการพฒนาองคการแหงการเรยนร : แนวปฏบตทเปนเลศของมหาวทยาลยนอรท-เชยงใหม. เชยงใหม : มหาวทยาลยนอรท- เชยงใหม.

ภารด คามา. (2546). ปจจยทสงผลตอความเครยดของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา สงกด สานกงานการประถมศกษาจงหวดเลย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเลย.

มาล ธรรมศร. (2543). การพฒนารปแบบองคการแหงการเรยนรโดยผานหนวยทรพยากรมนษยใน

ฐานะสวนขยายของการอดมศกษา. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาการอดมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ยน ภวรวรรณ. (2546). การจดการความรทวไปสาหรบองคกร (Knowledge Management : KM).

คนเมอ 25 ตลาคม 2551, จาก www.hwn.ac.th/news/KM/botkwam.htm. ยทธนา แซเตยว. (2547). การวด การวเคราะหและการจดการความร สรางองคกรอจฉรยะ.

กรงเทพฯ:อนโนกราฟฟกส. ลอชย จนทรโป. (2546). รปแบบการเปนองคการแหงการเรยนร โรงเรยนอาชวศกษาคาทอลค

ในประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

วรารตน เขยวไพร. (2542). องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏธนบร. วนชย มชาต. (2544). พฤตกรรมการบรหารองคการสาธารณะ. กรงเทพฯ : คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วจารณ พานช. (2546). การจดการความรในยคสงคมและเศรษฐกจฐานความร. กรงเทพมหานคร:

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.). วจารณ พานช. (2548). การจดการความร ฉบบนกปฏบต. (พมพครงท 2). กรงเทพ ฯ : สขภาพใจ. วชย วงษใหญ. (2542). องคกรเรยนร. วารสารการศกษาศาสตร, 1 (1), (กนยายน –ธนวาคม) : 9. วรช สงวนวงศวาน. (2550). การจดการและพฤตกรรมองคการ. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : บรษท ว พรนท. วโรจน สารรตนะ. (2544). โรงเรยนองคการแหงการเรยนร กรอบแนวคดเชงทฤษฎทางการ บรหาร.กรงเทพฯ : ทพยวสทธ. วรวธ มาฆะศรานนท. (2542). องคกรเรยนรสองคกรอจฉรยะ. (พมพครงท 4). กรงเทพ ฯ :

เอกซเปอรเนท.

159

 

วรวธ มาฆะศรานนท. (2553). การพฒนาองคการแหงการเรยนร. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท. วระวฒน ปนนตามย. (2540). การพฒนาองคการแหงการเรยนร. กรงเทพฯ : ธระปอมวรรณกรรม. วฒศกด พศสวรรณ. (2548). การจดการความรทางดานธรกจ. วารสารนกบรหาร,

1 (มกราคม-มนาคม 2548), 17-21. ศรวรรณ เสรรตน, สมหมาย หรญกตต และสมศกด วานชยาภรณ. (2545). องคกรและการจดการ.

กรงเทพมหานคร: สานกพมพธรรมสาร. สถาพร กรธาธร. (2553). องคประกอบของคณลกษณะองคการแหงการเรยนรทสงผลตอวนย 5

ประการของบคลากรในโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธปรญญา ครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมคด บางโม. (2539). หลกการจดการ. กรงเทพฯ : พมพด จากด. สมคด สรอยนา. (2547). การพฒนาตวแบบองคการแหงการเรยนรในโรงเรยนมธยมศกษา.

วารสารบรหารการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน. 1(1): 41-42. สมชย วงษนายะ. (2548). ปจจยทมผลตอความเปนองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยราชภฏ

เขตภาคเหนอ. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏกาแพงเพชร. สมบรณ นนทสกล. (2545). รปแบบการบรหารการเปลยนแปลงอยางมแผนของผบรหารใน

สถานศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร.

สมยศ นาวการ. (2536). การบรหาร. กรงเทพมหานคร : บรรณกจ. สมยศ นาวการ และผสด รมาคม. (2540). องคการ ทฤษฎ และพฤตกรรม. กรงเทพฯ : ดวงกมล. สรอยตระกล (ตวยานนท) อรรถมานะ (2542). พฤตกรรมองคการ : ทฤษฎและการประยกต. (พมพครงท 2). กรงเทพ ฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2555). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 11. เอกสารอดสาเนา. สจตรา ธนานนท. (2548). การพฒนาทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากด ท พ เอน เพรส. สชานช พนธนยะ. (2553). บรรยากาศองคการทมผลตอคณภาพชวตการทางานของขาราชการคร. วารสารวทยบรการ, 21 (2), 64-81. สดา สวรรณาภรมย. (2548). ผนาการเปลยนแปลง (Transformation Leadership).

เอม บ เอ, 7(70), 142-144.

160

 

สนนทา เลาหนนทน. (2542). การพฒนาทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏสมเดจ  เจาพระยา. สพาน สฤษฎวานช. (2549). พฤตกรรมองคการสมยใหม : แนวคดและทฤษฎ. กรงเทพฯ :

โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สภาพร พศาลบตร และนารรตน หวงสนทราพร. (2549). ระบบสารสนเทศเพอการ บรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ: บเคการพมพ. สรพงศ เออศรพรฤทธ. (2547). การพฒนาตวบงชรวมความเปนองคการแหงการเรยนรของ สถานศกษาขนพนฐานในจงหวดภาคใต. วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สวฒน วฒนวงศ. (2547). จตวทยาเพอการฝกอบรมผใหญ. (พมพครงท 2). กรงเทพ ฯ :

สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. Ahmed, P. K., & Shepherd, C. D. (2010). Innovation Management. England : Prentice Hall. Argyris, C. (1958). Some problems in conceptualizing organizational climate: A case study of bank. Administrative Science Quarterly, 2, 501-520. Argyris, C., & Schon, D. A. (1978). Organizational Learning: A Theory of Action

Perspective. MA: Addison-Wesley Publishing Company. Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Press. Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectiveness through

transformational leadership. Thousand Oaks, CA: SAGE. Bennett, J., O'Brien, M. (1994). The building blocks of the learning organization. Training,

31(6), 41-49. Bouckenooghe, D., Devos, G., & Van Den Broeck , H. (2009). Organizational change

questionnaire-Climate to change, processes and readiness : Development of a new instrument. The Journal of Psychology, 143 (6), 559-599.

Brown , W. B. & Moberg, D. J. (1980). Organization Theory and Management : A Macro Approach. New York: John Wiley & Sons.

Brandt, R. (2003). Is the School a Learning Organization? 10 way to tell?. Journal of Staff Development, 24 (1), 10-16.

Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row. Campbell, J. P., Dunnette, M. D., Lawler, E.E., & Weick, K. E. (1970). Managerial behavior,

performance, and effectiveness. New York : Mc Graw-Hill.

161

 

Caplow, T., & Hicks, L. (1995). System of War and Peace. Maryland : Prentice Hall. Celep, C., & Cetin, B. (2005). Teacher’s perception about the behaviors of school leaders

with regard to knowledge management. International Journal of Educational Management, 19(2), 102-117.

Ceppetelli, E. B. (1995). Building a learning organization beyond the wall. Journal of Nursing Administration, 25(10), 56-60.

Certo, S. C. (2000). Modern management. (8th ed.). Upper Saddle River, N.J : Prentice-Hall. Chang, L. & Liu, C. (2007). Employee empowerment, innovation behavior and job productivity of public health nurses: A cross-sectional questionnaire survey. Nursing Studies, 45, 1442-1448. Chandler, G. E. (1992). The Source and Process of Empowerment. Nursing Administration

Quarterly, 16 ,65-71. Conger, J. & Kanungo, R. (1988). The Empowerment Process: Integrating Theory and

Practice. Academy of Management Review, 13, (3), 471-482. Croft, D. B., &Halpin, A. (1965). Organizational climate of school. New York: Harper & Brothers. Cummings, T. G., & Worley, C. G. (2009). Organization Development & Change. (9thed.) Ohio

: South-Western Cengage Learning. Daft, R. L. (1999). Leadership: Theory and practice. Orlando, FL: Dryden. David, H.T.O., & Nutley, S. (2000). Developing learning organization in the new NHS. British

Medical Journal, 320, 998-1001. Debowski, S. (2006). Knowledge management. Sydney: John Wiley & Sons. Delahaye, B. L. (2005). Human Resource Development. Adult Learning and Knowledge

Management. (2nd ed.). Milton Queensland, Australia : John Willey & Sons. Denison, D.R. (1996). What is the difference between organizational culture and

organizational climate? A native’ point of view on a decade of paradigm wars. Academy of Management

Review, 21, 610-654. De Simone, R.L., Werner, J.M. & Harris, D.M. (2002). Human Resource Development. (3rd ed.)

Orlando : Harcourt College Publishers.

162

 

Estrada, N. (2009). Exploring Perception of a learning Organization by RNs and EBP Beliefs and Implementation in the Acute Care Setting, Journal compilation, Fourth Quarter, 200-209.

Gailly, B. (2011). Developing Innovation Organizations. Basingstoke, Hampshire : Palgrave Macmillan.

Gephartt, M. A., & Marsick, V. J. (1996). Learning Organizations Come Alive. Training and Development, 50 (12), 35-45.

Goleman, D. (2000). Leadership That Gets Result. Harvard Business Review, March –April, 76-90.

Garvin, D. A. (1993). Building a learning organization. Harvard Business Review, 71(4), 78-91.

Grieves, J. (2003). Strategic Human Resource Development. Thousand Oaks, CA: SAGE. Gupta, B., Lyer, L. S., & Aronson, J. E. (2000). Knowledge management: Practices and challenge. Industrial Management & Data Systems, 100(1), 17-21. Hannah, S. T., & Lester, P. B. (2009). A multilevel approach to building and leading learning

Organizations. The Leadership Quarterly, 20, 34-38. Harrison, R., & Kessels, J. (2004). Human Resource Development in a Knowledge Economy. New York : Palgrave Macmillan. Hislop, D. (2009). Knowledge Management in Organization. (2 nd ed.). New York : Holsapple , C. W., & Whinston, A. (1998). The Information Jungle : A Quasi –Novel

Approach to Manageing Corporate Knowledge. Homewood, IL : Dow Jones –Irwin. Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2001). Educational Administration : Theory, Research, and

practice. Boston : McGraw Hill. Jackson, M. C. (2010). System Thinking. Padstow, Cornwall : John Wiley & Sons. Jamalzadeh, M. (2012). The Relationship between Knowledge Management and Learning

Organization of faculty Members at Islamic Azad University. Shiraz branch in Academic year (2010-2011). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 1164-1168.

James, L. R., & Jones, A. P. (1974). Organizational climate: A Review of theory and research. Psychological Bulletin, 81, 1096-1112.

163

 

Jeong, J. (2004). Analysis of the factors and the roles of HRD in organizational learning styles asidentified by key informants as selected corporations in the republic of Korea. Dissertation Abstracts International, 66(04), 1243-A. *UMI No. 3172143) Kanter, R. M. (1977). Men and women of the corporation. New York: Basic Books. Kavanage , M. L., & Thite, M. (2009). Human Resource Information Systems. California :

SAGE Publication. Keyes, J. (1950). Knowledge management, business intelligence, and content management:

The IT practitioner’s guide. New York: Taylor & Francis. Kim, D. H. (1993). The link between individual and organization learning. Sloan

Management Review, 35(1), 37-50. Kolody, L. (2003). An investigation of how learning occurs in an organization. Master

Abstracts International, 42(03), 723-B. (UMI No. MQ84570) Kramlinger, T. (1992). Training’s roll in a learning organization. Training, 29(7), 46-51. Kundu, K. (2007). Development of the conceptual framework of organizational climate. Vidyasgar University Journal of Commerce, 12 (March), 99-108. Laal, M. (2011). Barriers to Lifelong Learning. Procedia –Social and Behavior Sciences, 28,

612-615. Laudon, K. C., & Laudon, J. P. (2002). Management Information Systems : Managing the

Digital Firm. (6 th ed.). New Jersey : Prentice Hall. Litwin, G. H. & Stringer, R. A. (1968). Motivation and Organizational Climate. Boston :

Harvard University. Longworth, N., & Davies, W. K. (1996). Lifelong Learning. London : Kogan Page. Marquardt, M. J. (1996). Building the learning organization: A systems approach to

quantum improvement & global success. New York : McGraw – Hill. Marquardt, M., & Reynolds, A. (1994). The global learning organization:

Gaining competitive advantage through continuous learning. Burr Ridge, IL: Irwin Marsick, V. J., & Watkins, K. E. (2003). Demonstrating the value of an organization’s

learning culture : The dimension of the learning organization questionnaire. Advances in Developing Human Resource, 5(2), 132-151.

Martin, V. (2006). Managing project in Human Resources training and Development. Philadelphia : Thomson-Shore, Inc.

164

 

McAnally, K. (1997). A study of the facets of organizational culture which support or discourage the creation of a learning organization. Dissertation Abstracts International, 58(03), 1579-A (UMI No. 9727652).

McGregor, D. (1960). The Human Side of Enterprise. New York : McGraw-Hill. Messarra, L. C. & El-Kassar, A. (2013). Identifying Organizational Climate Affecting

Learning Organization. Business Studies Journal, 5 (1), 19-28. Oxford University Press Inc.

Moskowitz, M. (2008). A Practical Guide to Training and Development. San Francisco, CA: Pfeiffer. Muchinsky, P.M. (1997). Psychology Applied to Work : An Introductions to Industrial and

Organizational Psychology. 5th ed. California : Brooks/Cole. Newstrom, J. W. (2011). Organizational Behavior. (13th ed.). New York : McGrew-Hill. Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995).The Knowledge-Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. Oxford University Press, New York. Nonaka,I., Von Krogh, G., & Voelpel, S. (2006). Organizational Knowledge Creation Theory

: Evolutionary Paths and Future Advances. Organization Studies, 27 (8), 1179-1208. Pace, R W., Smith, P.C., & Mills, G. E. (1991). Human resource development : the field.

Englewood Cliffs, N.J. : Prentice Hall. Pedler, M., Burgoyne, J., & Boydell, T. (1991). The learning company: A strategy for

sustainable development. New York: McGraw-Hill. Pedler, M., Burgoyne, J., & Boydell, T. (1997). The learning company: A strategy for

sustainable Development. (2 nd ed.). New York: McGraw-Hill. Polit, D. J., & Hungler, B. P. (1999). Nursing research principles and methods. 6th ed.

Philadelphia: Lippincott. Popper, M., & Lipshitz, R. (2000). Organizational learning: Mechanisms, culture and feasibility. The Learning Organization, 144 - 235. Rao, A. (2012). The Contemporary Construction of nurse Empowerment. Nursing Scholarship, 44 (4), 396-402. Senge, P.M. (1990). The fifth discipline: the art and practice of the learning

organization.London : Century Press.

165

 

Senge, P. M. (1994). The Fifth Discipline Fieldbook : Strategies and Tools for Building a Learning Organization. London : Century Press. Senge, P. M. (1998). The Fifth Discipline Challenge: Mastering the Twelve Challenges to Change in Learning Organization. London : Century Press. Silja, Z. (2002). Organizational learning and school change. Educational Administration

Quarterly, 38(5), 613-642. Stamp, G. E. (1997). Care of the perineum in the second stage of labour: A study of views

and practices of Australian midwives. Retrieved May, 2, 2008, from http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi.

Steers, R. M. & Porter, L. (1979). Motivation and Work Behavior. New York : McGraw Hill. Stringer, R. A. (2002). Leadership and Organizational Climate : The Cloud Chamber Effect.

New Jersey : Prentice Hall. Swan, J., Robertson, m., & Newell, S. (2002). Knowledge Management : the human factor.

Knowledge Management Systems Theory and Practice. Oxford : Alden Press. Swart, J., Mann, C., Brown, S., & Price, A. (2008). Human Resource Development.

Burlington, MA : Elsevier. Swart, J., Mann, C., Brown, S., & Price, A. (2009). Human Resource Development. Oxford :

Butterworth Heinemann. Taylor, J. & Bowers, D. (1973). The survey of organizations. Ann Arbor , Michigan : The Institute for Social Research. Wiig, K. M. (1997). Knowledge management: A introduction and perspective. The Journal of

Knowledge Management, 1(1), 6-14. Youzbashi, A., & Mohammadi, A. (2012). An investigation into the realization dimension of learning organization. Procedia –Social and Behavioral Sciences, 47, 90-92. Yukl, G. (2002). Leadership in Organization. (5th ed.) New Jersey: Prentice Hall Inc.

ภาคผนวก

167

ภาคผนวก ก

168

รายนามผเชยวชาญ

ลาดบ ชอ สกล

1 พนเอก ดร.พชย ผลพนธน

2 ผชวยศาสตราจารย ดร.จารพร สาธนย

3 ผชวยศาสตราจารย นาวาอากาศโทหญง ดร.ชมสภค ครฑกะ

4 พนตรหญง ดร.บงกช เทพจาร

5 ดร.ทศพร บรรจง

169

ภาคผนวก ข

170

คาความสอดคลองของเครองมอ

ขอท ผเชยวชาญ คา IOC ความหมาย

รายท 1 รายท 2 รายท 3 รายท 4 รายท 5 1 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 2 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 3 0 1 1 1 0 .60 สอดคลอง 4 0 1 1 0 1 .60 สอดคลอง 5 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 6 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 7 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 8 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 9 0 1 1 1 1 .80 สอดคลอง 10 0 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 11 0 1 0 1 1 .60 สอดคลอง 12 1 1 0 0 1 .60 สอดคลอง 13 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 14 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 15 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 16 1 1 1 1 0 .80 สอดคลอง 17 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 18 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 19 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 20 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 21 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 22 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 23 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 24 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 25 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 26 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 27 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง

171

ขอท ผเชยวชาญ คา IOC ความหมาย รายท 1 รายท 2 รายท 3 รายท 4 รายท 5

28 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 29 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 30 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 31 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 32 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 33 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 34 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 35 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 36 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 37 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 38 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 39 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 40 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 41 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 42 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 43 1 1 0 0 1 .60 สอดคลอง 44 1 1 1 1 0 .80 สอดคลอง 45 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 46 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 47 1 1 1 1 1 .80 สอดคลอง 48 0 1 1 1 0 .60 สอดคลอง 49 1 1 0 1 0 .60 สอดคลอง 50 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 51 1 1 1 0 1 .80 สอดคลอง 52 0 1 1 1 1 .80 สอดคลอง 53 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 54 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 55 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 56 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง

172

ขอท ผเชยวชาญ คา IOC ความหมาย รายท 1 รายท 2 รายท 3 รายท 4 รายท 5

57 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 58 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 59 0 1 0 1 1 .60 สอดคลอง 60 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 61 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 62 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 63 1 1 1 1 1 1.00 สอดคลอง 64 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 65 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 66 1 1 1 1 0 .80 สอดคลอง 67 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 68 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 69 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 70 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 71 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 72 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 73 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 74 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 75 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 76 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 77 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 78 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 79 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 80 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 81 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 82 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 83 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 84 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 85 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง

173

ขอท ผเชยวชาญ คา IOC ความหมาย รายท 1 รายท 2 รายท 3 รายท 4 รายท 5

86 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 87 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 88 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 89 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 90 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 91 1 0 0 1 1 .60 สอดคลอง 92 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 93 1 1 0 0 1 .60 สอดคลอง 94 1 1 1 1 0 .80 สอดคลอง 95 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 96 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 97 1 1 1 1 1 .80 สอดคลอง 98 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 99 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 100 1 0 1 1 1 .80 สอดคลอง 101 1 1 0 1 0 .60 สอดคลอง 102 0 1 1 1 1 .80 สอดคลอง 103 0 1 1 0 1 .60 สอดคลอง 104 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 105 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 106 1 0 1 1 0 .60 สอดคลอง 107 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 108 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง 109 1 1 1 1 -1 .60 สอดคลอง 110 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 111 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 112 1 1 0 1 1 .80 สอดคลอง 113 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง 114 0 0 1 1 1 .60 สอดคลอง

174

ขอท ผเชยวชาญ คา IOC ความหมาย รายท 1 รายท 2 รายท 3 รายท 4 รายท 5

115 1 1 1 1 1 1.0 สอดคลอง

175

ภาคผนวก ค

176

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง:ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก การวจยนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร โครงการหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยศรปทม มวตถประสงคการวจย เพอ (1) เพอศกษาการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก (2) เพอศกษาความสมพนธระหวางภาวะผนา การบรหาร บรรยากาศองคการ เทคโนโลย การจดการความร และการเรยนร กบการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก และ (3) เพอสรางสมการทสามารถรวมกนพยากรณปจจยทสงผลการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบกจากปจจยภาวะผนา ปจจยการบรหาร ปจจยบรรยากาศองคการ ปจจยเทคโนโลย ปจจยการจดการความร และปจจยการเรยนร

แบบสอบถามฉบบนแบงออกเปน 3 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน 5 ขอ ประกอบดวย เพศ อาย วฒ

การศกษา ประสบการณ และหนวยงานทสงกด ตอนท 2 ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการ

ของกองทพบก จานวน 65 ขอ ตอนท 3 การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก

จานวน 50 ขอ ขอคดเหนททานตอบแบบสอบถามฉบบนใชเพอการวจยนเทานนและขอมลของทานจะถก

เกบไวเปนความลบ โปรดตอบแบบสอบถามใหครบทกขอและตอบใหตรงกบความคดจรงมากทสด

ขอขอบคณเปนอยางสงสาหรบการตอบแบบสอบถามฉบบน

พนเอกไชยสทธ ปยมาตย ผวจย

177

ตอนท 1 : สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม กรณากรอกขอมลและทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบสถานภาพของทาน

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย.........................................ป (เกน 6 เดอนนบเปน 1 ป) 3. วฒการศกษาสงสด ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

4. ประสบการณการทางาน นอยกวา 10 ป 10 ป มากกวา 10 ป

5. หนวยงานทสงกด

โรงเรยนทหารราบ โรงเรยนทหารมา

โรงเรยนทหารปนใหญ โรงเรยนทหารชาง

โรงเรยนทหารสอสาร โรงเรยนทหารขนสง

โรงเรยนทหารสรรพาวธ โรงเรยนทหารพลาธการ

โรงเรยนทหารสารวตร โรงเรยนทหารการสตว

โรงเรยนเสนารกษ โรงเรยนทหารสารบรรณ

โรงเรยนทหารการเงน โรงเรยนทหารการขาว

โรงเรยนสงกาลงบารง โรงเรยนสงครามพเศษ

โรงเรยนกาลงสารอง โรงเรยนการบนทหารบก

โรงเรยนกจการพลเรอน โรงเรยนดรยางคทหารบก

โรงเรยนวทยาศาสตรทหารบก

178

ตอนท 2 : ปจจยทสงผลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของ กองทพบก คาชแจง : โปรดอานขอความแตละขอ และพจารณาวาบคลากรหรอหนวยงานของทานมสภาพจรงหรอมการปฏบตตามขอความดงกลาวมากนอยเพยงใด แลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความเปนจรงมากทสด โดยมการกาหนดคะแนน ดงน

คะแนน ความหมาย 5 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมากทสด 4 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมาก 3 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบปานกลาง 2 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอย 1 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอยทสด

179

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 ดานภาวะผนา

1 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มวสยทศนทกวางไกล มองถงความเปนไปไดใหมๆ ในอนาคต

2 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ปฏบตตนใหบคลากรเกดความไววางใจในการบรหารงานและยดถอเปนแบบอยาง

3 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการจดกจกรรมกระตนบคลากรใหมความตงใจและมความพยายามในการทางานเพมมากขน

4 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการจดกจกรรมทจดประกายความคดบคลากรใหมงมนในการทางานใหสาเรจ

5 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯมการจดกจกรรมเพอโนมนาวบคลากรใหยดถอวสยทศนของโรงเรยนฯ เปนแนวทางในการปฏบตงาน

6 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหมความมนใจในศกยภาพของตนและมความสามารถปฏบตงานจนบรรลเปาหมายได

7 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหตระหนกถงความสาคญและความจาเปนในการพฒนาวธแกปญหา

8 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหคดคนและพฒนาวธแกปญหาและวธปฏบตงานใหมๆทมประสทธภาพสงกวา

9 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯปฏบตตนเปนแบบอยางใหคาแนะนา ฝก และใหขอมลขาวสารแกบคลากร

180

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 10 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรม

สวนรวมในการตดสนใจและมอสระในการทางาน

11 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯมอบหมายงานใหบคลากรโดยพจารณาตามความรความสามารถของแตละคน

ดานการบรหาร

1 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสรางการเปลยนแปลงในองคการเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายในและภายนอก

2 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯสงเสรมบคลากรใหปรบเปลยนวธการทางานใหมประสทธภาพสงขน

3 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ มาสนบสนนการทางานใหมประสทธภาพสงขน

4 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรตดสนใจแกปญหาการทางานทอยในความรบผดชอบของตน

5 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

6 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมบคลากรใหไดรบทราบเหตการณ ขอมลและขาวสารตางๆทเกยวของกบการพฒนางานและวชาชพ

7 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ใหความสาคญกบความคดเหน ความร และความสามารถของบคลากร

8 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ เปดโอกาสใหบคลากรแสดงความคดเหนในการกาหนดแผนดาเนนงานประจาปไดอยางเตมท

9 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการวางแผนพฒนาบคลากรอยางเปนระบบและตอเนอง

181

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 10 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ มการพฒนาบคลากร

ตามความร ความสามารถ และความชานาญ

11 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมการจดกจกรรมทมการแลกเปลยนประสบการณและความคดเหนระหวางบคลากร

ดานบรรยากาศองคการ

1 หนวยงานของทานมการสนบสนนใหมการนาแนวคดหรอวธการใหมๆมาปรบใชในองคการ

2 หนวยงานของทานมการกระจายอานาจในการตดสนใจทางการบรหารจากสวนกลางสระดบลาง

3 หนวยงานของทานสามารถแกปญหาและปรบตวใหเขากบสถานการณโดยใชเทคโนโลยสมยใหมเขามาชวยในการปฏบตงาน

4 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ ใหอานาจในการตดสนใจแกบคลากรในการนาเสนอความรเพอพฒนาการเรยนร

5 หนวยงานของทานมอบหมายงานรบผดชอบใหกบบคลากรไดอยางเหมาะสมตามตาแหนงหนาท

6 การมอบหมายงานของผบงคบบญชามความชดเจน

7 หนวยงานของทานสนบสนนใหบคลากรเหนคณคาของการปฏบตงานในสวนทตนรบผดชอบ

8 หนวยงานของทานมการประเมนผลการปฏบตงานและนาผลนนมาปรบปรงการทางานอยางตอเนอง

9 หนวยงานของทานกาหนดกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และขนตอนการปฏบตงานแกบคลากรในการทางาน

10 หนวยงานของทานมนโยบายชดเจนในดานการพฒนาความร ความสามารถของบคลากร

182

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 11 หนวยงานของทานมการยกยองชมเชยบคลากรทม

สวนรวมในกจกรรมทสงเสรมการเรยนรของหนวยงาน

12 หนวยงานของทานมการพจารณาความดความชอบหรอจายคาตอบแทนแกบคลากรทมความคดรเรมในแนวทาง/วธปฏบตงานใหมๆทเปนประโยชน

13 หนวยงานของทานมแนวทางในการจงใจเพอใหบคลากรแลกเปลยนความรกบเพอนรวมงาน

14 หนวยงานของทานกาหนดขอบเขตของงาน (scope of work) ในแตละดาน ไวอยางชดเจน

15 หนวยงานของทานมการมอบหมายงานหรอความผดชอบใหแตละคนปฏบต ไวอยางชดเจน

16 กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบ มความชดเจน ไมคลมเครอ

17 หนวยงานของทาน สนบสนนใหมการทางานรวมกนเปนทม

18 หนวยงานของทาน สงเสรมใหทานทางานดวยความเตมใจและเสยสละเพอความสาเรจตามเปาหมายของทม

19 หนวยงานของทาน สงเสรมใหทานมการเออเฟอแบงปนขอมลหรอสงทเปนประโยชนในทม

ดานเทคโนโลย

1 บคลากรในหนวยงานของทานมการใชเทคโนโลยในการคนควาหาความรเพมเตม

2 โรงเรยนฯ สงเสรมและสนบสนนบคลากรใหสรางสารสนเทศใหมๆเพอการปฏบตงานและการเรยนร

3 โรงเรยนฯ จดหาเทคโนโลยใหมๆ ทใชในการปฏบตงานและการเรยนรใหมจานวนอยางเพยงพอ

4 โรงเรยนฯ ปรบปรงเทคโนโลยใหทนสมยและพรอมสาหรบการปฏบตงาน และการเรยนรของบคลากร

183

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 5 โรงเรยนฯ พฒนาบคลากรใหสามารถใชเทคโนโลย

สารสนเทศเพอการปฏบตงานและการเรยนร

ดานการจดการความร

1 บคลากรในหนวยงานของทานมการแสวงหาความรทจาเปนในการปฏบตงาน

2 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ สงเสรมบคลากรใหแสวงหาความรอยางเตมท

3 โรงเรยนฯ สนบสนนการแสวงหาความรดวยการจดทาฐานขอมลเกยวกบแหลงคนควาความรทจาเปนตอการปฏบตงาน

4 บคลากรในหนวยงานของทาน มการใชความรจากประสบการณ พฒนาวธการทางานใหมประสทธภาพสงขนอยางตอเนอง

5 โรงเรยนฯ สนบสนน สงเสรม บคลากรใหสรางความรใหมๆ จากการทดลองปฏบต

6 บคลากรในหนวยงานของทานมสวนรวมในการสรางองคความรของโรงเรยนฯ

7 โรงเรยนฯ กาหนดบคคลทาหนาทรบผดชอบในการจดเกบความรเปนการเฉพาะ

8 โรงเรยนฯ รวบรวมความรใหมๆอยางตอเนองเพอใหมวามรททนสมยอยเสมอ

9 โรงเรยนฯ มการหมนเวยนหนาทการทางานเพอการเรยนรของบคลากรอยางตอเนอง

10 บคลากรในหนวยงานของทานมการนาความรทคนควาจากคลงความรของโรงเรยนฯ มาใชประโยชน

184

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 11 โรงเรยนฯ มการสอสารขอมลและสารสนเทศดวย

สอตางๆ เชน สงพมพ เสยงตามสาย ไปสบคลากรไดอยางทวถงทงองคการ

ดานการเรยนร

1 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ จงใจบคลากรใหเรยนรโดยวธใหรางวลแกบคคลทใฝเรยนร

2 บคลากรในหนวยงานของทานมการแกปญหารวมกนเปนทม

3 ผบงคบบญชาในโรงเรยนฯ กาหนดใหทกหนวยงานรวมกนประชมเพอแลกเปลยนความคดเหนกนอยางตอเนอง

4 บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากประสบการณและเหตการณในอดต

5 บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากการคาดการณในอนาคต

6 บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรจากการแกปญหาการทางานรวมกนเปนทม

7 บคลากรในหนวยงานของทานมความเขาใจดวาทกหนวยงานของโรงเรยนฯ มความสมพนธและมผลกระทบซงกนและกน

8 บคลากรในหนวยงานของทานใหความสาคญกบการเรยนรและปรบปรงทกษะ ความชานาญของตนอยางตอเนอง

185

ตอนท 3 : การเปนองคการแหงการเรยนรของโรงเรยนเหลาสายวทยาการของกองทพบก คาชแจง : โปรดอานขอความแตละขอแลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความเปนจรงของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง โดยมการกาหนดคะแนน ดงน

คะแนน ความหมาย 5 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมากทสด 4 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบมาก 3 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบปานกลาง 2 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอย 1 มการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรงอยในระดบนอยทสด

186

ขอท

ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 ดานการเปนบคคลทรอบร

1 บคลากรในหนวยงานของทานใฝเรยนร ทาใหสามารถพฒนาการทางานและสรางสรรคสงใหมๆ ไดอยางตอเนอง

2 บคลากรในหนวยงานของทานมการพฒนาความสามารถของตนเองใหตรงกบงานททา

3 บคลากรในหนวยงานของทานกาหนดแนวทางวธการพฒนาและปรบปรงการปฏบตงานใหไปสเปาหมายไดดวยตนเอง

4 บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการแกปญหาเกยวกบงานในหนาทของตน

5 บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการแกปญหาแมไมใชงานในหนาทของตน

6 บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบปรงกระบวนการเรยนรของตนอยางตอเนอง

7 บคลากรในหนวยงานของทานมการเรยนรงานจากหนวยงานอนๆ และสามารถนาความรนนมาแกปญหาภายในหนวยงานของทานได

8 บคลากรในหนวยงานของทานมความรอบรในงานอนๆ นอกเหนอจากงานในหนาทของตน

9 บคลากรในหนวยงานของทานมการฝกอบรมเชงปฏบตการหรอวธการอนๆเพอเพมพนความรของตนอยางตอเนอง

10 บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการถายโอนความร เพอชวยแกปญหาทเกดขนได

ดานการเปนผทมแบบแผนความคด

1 บคลากรในหนวยงานของทานมการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงานทอยบนพนฐานของขอเทจจรงและเหตผล

187

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 2 บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบรปแบบ

วธการคดและวธการปฏบตงานของตนใหทนสมยอยตลอดเวลา

3 บคลากรในหนวยงานของทานปรบความคดของตน ใหเขากบความคดของเพอนรวมงานได โดยการคานงถงเปาหมายขององคการเปนสาคญ

4 บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจความสมพนธระหวางภาพรวมและสวนยอยในโครงสรางของงานตางๆ ไดด

5 บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจความสมพนธระหวางเหตและผลของสงตางๆไดเปนอยางด

6 บคลากรในหนวยงานของทานมการปรบทศนคตในการทางานรวมกนไดด

7 บคลากรในหนวยงานของทานมการประเมนและตดตามผลงาน

8 บคลากรในหนวยงานของทานมการจดลาดบความสาคญและความเรงดวนของงานอยางเปนระบบ

9 บคลากรในหนวยงานของทานมการวางแผนกอนการปฏบตงานอยเสมอ

10 บคลากรในหนวยงานของทานคานงถงผลด-ผลเสย ในแตละแนวทางของการดาเนนงาน

ดานการมวสยทศนรวม

1 บคลากรทกระดบของโรงเรยนฯ มสวนรวมในการกาหนดวสยทศน

2 บคลากรในหนวยงานของทานเขาใจและยอมรบวสยทศนของโรงเรยนฯ เพราะวสยทศนมความชดเจน

188

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 3 บคลากรในหนวยงานของทานเชอมน ศรทธาและ

ยดมนในวสยทศนของโรงเรยนฯ และมงมนในการกาวไปใหถง

4 บคลากรในหนวยงานรบรและเขาใจภาพของโรงเรยนฯ ทมงหวงจะใหเปนในอนาคต

5 หนวยงานของทานสงเสรมใหบคลากรรวมกนพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนฯ ใหบรรลผลสาเรจตามวสยทศน

6 หนวยงานของทานมการดาเนนการตามวสยทศนขององคกร

7 มการผลกดนใหวสยทศนมความเปนไปได

8 วสยทศนของหนวยงานทานสามารถนาไปปฏบตไดจรง

9 หนวยงานของทานมการกาหนดอนาคตขององคการ

10 หนวยงานของทานจดใหมระบบบรหารทเปดโอกาสใหบคลากรไดแสดงความเหนตอสงทมงหวงเพอพฒนาองคการไปสจดมงหมายเดยวกน

ดานการเรยนรรวมกนเปนทม

1 หนวยงานของทานสงเสรมและสนบสนนบคลากรใหทางานและแกปญหารวมกนเปนทม

2 หนวยงานของทาน มการประชมหารอเพอแกปญหาในการทางานรวมกน

3 บคลากรในหนวยงานของทานใหการยอมรบความสามารถของเพอนรวมงาน

4 หนวยงานของทาน จดใหมกระบวนการแลกเปลยนความคดเหนและความรระหวางบคลากรอยางเปนระบบ

189

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 5 หนวยงานของทานเปดโอกาสใหบคลากรมสวน

รวมในการจดตงทมงาน

6 หนวยงานของทานมการรวมกนคด รวมกนทา

7 หนวยงานของทานสงเสรมและสนบสนนใหมการเรยนรรวมกน

8 หนวยงานของทานสรางความรสกวาบคลากรทกคนเปนสวนหนงขององคการ

9 หนวยงานของทานสงเสรมใหมการประสานความรวมมอรวมกบหนวยงานภายนอก

10 หนวยงานของทานจดใหมระบบการเผยแพรขาว-สาร และขอมลใหบคลากรไดรบร เขาใจ และนาไปใชในการทางานรวมกน

ดานการคดอยางเปนระบบ

1 บคลากรในหนวยงานของทานสอสารความคดของตนใหเขาใจไดอยางเปนระบบ

2 หนวยงานของทานสงเสรมใหบคลากรมกระบวนการคดวเคราะห

3 บคลากรในหนวยงานของทานปฏบตงานอยางมขนตอนและสามารถตรวจสอบรายละเอยดได

4 หนวยงานของทานมการตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน แลวนามาปรบปรงพฒนางาน

5 หนวยงานของทาน กาหนดขอบเขตของระบบการทางาน และเวลาในการทางานไดเหมาะสมและชดเจน

6 บคลากรในหนวยงานของทานมความสามารถในการวเคราะหปญหาตางๆอยางมเหตผล

7 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถตดสนใจ โดยใชขอมลและขอเทจจรง

190

ขอท ขอความ ระดบของการปฏบตหรอการมสภาพทเปนจรง

สาหรบผวจย

5 4 3 2 1 8 บคลากรในหนวยงานของทานมความเขาใจใน

ระบบการบรหารงานของหนวย ตามแผนงานประจาป

9 บคลากรในหนวยงานของทานมการวางแผนการทางานอยางเปนระบบ

10 บคลากรในหนวยงานของทานทราบถงขนตอนการดาเนนงานทไดรบมอบหมายวาจะตองปฏบตอยางไรเพอใหเกดประสทธภาพสงสด

ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

191

ประวตผวจย

ยศ - ชอ - สกล พนเอก ไชยสทธ ปยมาตย วน เดอน ป เกด 2 กมภาพนธ 2514 สถานทเกด กรงเทพมหานคร วฒการศกษา วทยาศาสตรบณฑต โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พทธศกราช 2539

บรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พทธศกราช 2546 รางวลหรอทนทไดรบ ทนการศกษาโรงเรยนกองทพบกอปถมภชางกล ขส.ทบ. หลกสตร

ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรปทม ประสบการณในการทางาน - ผบงคบหมวดรถยนตบรรทกเบา กองพนทหารขนสงท 1

กรมทหารขนสงรกษาพระองค (2539 - 2541) - ผบงคบกองรอยทหารขนสงรถยนตบรรทกเบา กองพนทหารขนสงท 1 กรมทหารขนสงรกษาพระองค (2542 - 2544) - นายทหารยทธการและการฝก กองพนทหารขนสงท 2 (ผสม) กรมทหารขนสงรกษาพระองค (2545) - หวหนาแผนก กรมการขนสงทหารบก (2549 - 2553) - ผบงคบกองพนทหารขนสงท 2 (ผสม) กรมทหารขนสงรกษาพระองค (2554 - 2555) - หวหนาแผนก โรงเรยนทหารขนสง กรมการขนสงทหารบก (2555 - 2556)

- หวหนาแผนกฝก กองการศกษา โรงเรยนทหารขนสง กรมการขนสงทหารบก (2556) ตาแหนงหนาทปจจบน รองผอานวยการโรงเรยนกองทพบกอปถมภชางกล ขส.ทบ. (2550 - ปจจบน) สถานทอยปจจบน 222/92 หมบานโนเบลจโอ ซอยวชรพล ถนนรวมมตรพฒนา

แขวง ทาแรง เขต บางเขน กรงเทพมหานคร 10220