graad 11 november 2015 geskiedenis v22016-1-22 · 2 geskiedenis v2 (ec/november 2015) kopiereg...

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT

GRAAD 11

NOVEMBER 2015

GESKIEDENIS V2

PUNTE: 150 TYD: 3 uur

Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye.

*IHISTA2*

2 GESKIEDENIS V2 (EC/NOVEMBER 2015)

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Hierdie vraestel bestaan uit AFDELING A en AFDELING B en is gebaseer

op die voorgeskrewe inhoudsraamwerk soos in die KABV-dokument uiteengesit.

2. AFDELING A bestaan uit DRIE brongebaseerde vrae. Bronmateriaal wat

benodig word om hierdie vrae te beantwoord kan in die ADDENDUM gevind word.

3. AFDELING B bestaan uit SES opsteltipe-vrae. 4. MOET NIE TWEE opsteltipe-vrae vanuit dieselfde tema beantwoord NIE. 5. Beantwoord DRIE vrae soos volg: 5.1 Antwoord ten minste EEN brongebaseerde vraag en EEN

opsteltipe-vraag. 5.2 Die derde vraag kan of brongebaseerde of ŉ opsteltipe-vraag wees. 6. Kandidate moet kennis, insig en vaardighede aan die dag lê in die

beantwoording van die vrae. 7. Die blote herskryf van bronne as antwoorde sal kandidate benadeel. 8. Vrae en onderafdelings van vrae moet duidelik en korrek genommer word. 9. Skryf netjies en leesbaar.

(EC/NOVEMBER 2015) GESKIEDENIS V2 3


AFDELING A: BRONGEBASEERDE-VRAE Beantwoord ten minste EEN vraag vanuit hierdie afdeling maar nie meer as TWEE vrae. VRAAG 1: HOE HET SWART NASIONALISME, SWART SUID-

AFRIKANERS BEWUS GEMAAK OM ONDERDRUKKING TE VERSET?

Bestudeer bronne 1A, 1B, 1C en 1D om die volgende vrae te beantwoord. 1.1 Verwys na Bron 1A. 1.1.1 Watter probleme het swartes volgens die “The African Liberator”

ondervind? (3 x 1) (3) 1.1.2 Gebruik die bron en jou eie kennis om die doelwitte van die

koerant te verduidelik. (2 x 2) (4) 1.1.3 Onttrek bewyse uit die bron wat die mening aandui dat swart

aktiwiteite die seëninge van blankes benodig het. (1 x 2) (2) 1.2 Raadpleeg Bron 1B. 1.2.1 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik wat SANNC

beteken. (1 x 1) (1) 1.2.2 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik waarom die

SANNC ŉ beroep op swart Suid-Afrikaners gedoen het om te verenig. (2 x 2) (4)

1.2.3 Haal ŉ sin aan wat aandui dat die leierskap van die SANNC uit

intellektueles bestaan het. (1 x 2) (2) 1.2.4 “Swartes is behandel as houtkappers en waterdraers.”

Met verwysing na hierdie stelling, verduidelik hoe swartes in Suid-Afrika behandel was. (2 x 2) (4)

1.2.5 Verduidelik die betroubaarheid van hierdie bron vir ŉ

geskiedkundige wat navorsing oor die opkoms van swart nasionalisme doen. (1 x 2) (2)



1.3 Lees Bron 1C. 1.3.1 Omskryf die volgende begrippe in jou eie woorde: (a) Segregasie (1 x 2) (2) (b) Swart Nasionalisme (1 x 2) (2) 1.3.2 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik hoe die

ANC-jeugliga se Program van Aksie ŉ meer militante benadering teenoor onderdrukking voorgestel het. (2 x 2) (4)

1.4 Bestudeer Bron 1D. 1.4.1 Noem die organisasies wat aan die wegbly-aksie van

26 Junie 1950 deelgeneem het. (3 x 1) (3) 1.4.2 Identifiseer hoe Swart nasionalisme deur die ANC in hierdie

plakkaat bevorder word. (1 x 3) (3) 1.4.3 Gebruik die bron en jou eie kennis en identifiseer die tipe swart

nasionalisme wat in hierdie plakkaat weerspieël word. (1 x 2) (2) 1.4.4 Met verwysing na die stelling: “Vryheid nie Knegskap”, verduidelik

die eise van die ANC. (2 x 2) (4) 1.4.5 Verduidelik die nuttigheid van hierdie plakkaat vir ŉ

geskiedkundige wat die veranderde benadering van die ANC tot ŉ massa-gebaseerde organisasie, bestudeer. (1 x 2) (2)

1.5 Deur gebruik te maak van die inligting in die relevante bronne en jou eie

kennis, skryf ŉ paragraaf van omtrent SES lyne (60 woorde) waarin jy verduidelik hoe swart nasionalisme swart Suid-Afrikaners bewus gemaak het om onderdrukking te verset. (6)

[50]



VRAAG 2: HOE HET DIE SESDAAGSE OORLOG VAN 1967 TOT

SPANNING IN DIE MIDDE-OOSTE BYGEDRA? Bestudeer bronne 2A, 2B, 2C en 2D om die volgende vrae te beantwoord.

2.1 Lees Bron 2A. 2.1.1 Watter land, volgens die bron, was vir die Sesdaagse Oorlog

verantwoordelik? (1 x 1) (1) 2.1.2 Waarom, volgens die bron, het Israel besluit om eerste aan te val?

(3 x 1) (3) 2.1.3 Gebruik jou eie kennis om die land wat deur Nasser geregeer was,

te identifiseer. (1 x 2) (2) 2.1.4 Gebruik die bron en jou eie kennis om die hoofredes waarom

die Arabiese lande Israel aangeval het, te verduidelik. (2 x 2) (4) 2.1.5 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik waarom Israel

as oorwinnaar uit die konflik gestap het. (1 x 3) (3) 2.2 Bestudeer Bron 2B. 2.2.1 Identifiseer TWEE gebiede wat Israel na die Sesdaagse Oorlog

verwerf het. (2 x 1) (2) 2.2.2 Gebruik die bron en jou eie kennis om die voordeel wat die

verowering van hierdie gebiede vir Israel ingehou het, te verduidelik. (2 x 2) (4)

2.2.3 Identifiseer TWEE lande wat teen Israel gedurende die Sesdaagse

Oorlog geveg het. (2 x 1) (2) 2.2.4 Gebruik die bron en jou eie kennis om die impak van die

Sesdaagse Oorlog op die Arabiese lande, te verduidelik. (2 x 2) (4) 2.3 Raadpleeg Bron 2C. 2.3.1 Hoeveel Arabiere, is volgens die bron gedurende die Sesdaagse

Oorlog doodgemaak? (1 x 1) (1) 2.3.2 Hoe komplimenteer (ondersteun) Bron 2A, vir Bron 2C met

betrekking tot die uitslag van die oorlog? (2 x 2) (4)



2.4 Verwys na Bron 2D. 2.4.1 Wie was die leier van die Palestynse Bevrydingsorganisasie?

(1 x 1) (1) 2.4.2 Verduidelik in jou eie woorde wat met ŉ “guerrilla kommando”

bedoel word. (1 x 2) (2) 2.4.3 Waarom dink jy het die Arabiere hulle aanvalstaktiek teen Israel

verander? (1 x 2) (2) 2.4.4 “Palestynse guerrillas het Israeli teikens oral in die wêreld

aangeval.” Met verwysing na hierdie stelling, identifiseer die insident wat in 1972 in Duitsland plaasgevind het. (1 x 2) (2)

2.4.5 Hoe, volgens die bron het Israel op hierdie guerrilla aanvalle

gereageer? (3 x 1) (3) 2.4.6 Gebruik die bron en jou eie kennis om die impak van hierdie

aanvalle op Arabiese-Israeli verhoudings, te verduidelik. (2 x 2) (4) 2.5 Deur gebruik te maak van die inligting in die relevante bronne en jou eie

kennis, skryf ŉ paragraaf van ongeveer SES reëls (60 woorde) waarin jy verduidelik hoe die Sesdaagse Oorlog tot spanning in die Midde-Ooste bygedra het. (6)

[50]



VRAAG 3: HOE HET DIE NASIONALE PARTY SY IDEOLOGIE VAN

APARTHEID IN SUID-AFRIKA GEÏMPLEMENTEER? Bestudeer bronne 3A, 3B, 3C en3D om die vrae wat volg te beantwoord. 3.1 Verwys na Bron 3A. 3.1.1 Noem die party wat die beleid van apartheid geïmplementeer het.

(1 x 1) (1) 3.1.2 Watter Suid-Afrikaanse eerste minister het die beleid van apartheid

in 1948 gekonstrueer? (1 x 2) (2) 3.1.3 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik waarom die

beleid van apartheid geïmplementeer was. (2 x 2) (4) 3.1.4 “Apartheid het verder as segregasie gegaan.” Gebruik jou eie

kennis om te verduidelik waarom dit die geval was. (2 x 2) (4) 3.1.5 “Rassistiese wette het voorgeskryf waar en hoe hulle kon woon,

reis, werk, skool bywoon, trou en sosiaal verkeer.” Met verwysing na hierdie stelling, identifiseer die wette wat bepaal het waar:

(a) Swartes kon woon (1 x 2) (2) (b) Swartes skole kon bywoon (1 x 2) (2) 3.2 Raadpleeg Bron 3B. 3.2.1 Wat was Harry Danes (ŉ blanke inwoner) se gesindheid teenoor

integrasie in Sophiatown? (Geskrewe bron) (1 x 2) (2) 3.2.2 Verduidelik waarom Harry Danes se verklaring as bevooroordeeld

teenoor swartes beskou kan word. (Geskrewe bron) (2 x 2) (4) 3.2.3 Gebruik jou eie kennis en verduidelik die redes waarom nie-

blankes uit Sophiatown verwyder was. (1 x 2) (2) 3.2.4 Wat, volgens die bron, was Sophiatown na die gedwonge

verskuiwing hernoem? (1 x 1) (1) 3.2.5 Wat impliseer die teenwoordigheid van die polisie in die foto?

(Visuele bron) (1 x 2) (2) 3.2.6 Gebruik die bron en jou eie kennis om die impak van hierdie

gedwonge verskuiwings op die lewens van swart Suid-Afrikaners te verduidelik. (1 x 2) (2)



3.3 Lees Bron 3C. 3.3.1 Omskryf die begrip demokrasie in jou eie woorde. (1 x 2) (2) 3.3.2 Hoe, volgens die bron het die apartheidsregering die groei van ŉ

verenigde swart nasionalisme verhoed? (1 x 1) (1) 3.3.3 Gebruik die bron en jou eie kennis om te verduidelik of Suid-Afrika

werklik ŉ demokratiese land was soos dit op hierdie stadium beweer was. Motiveer jou antwoord. (1 x 2) (2)

3.3.4 Hoe, volgens die bron het die Nasionale Party die skepping van hul

tuislandbeleid geregverdig? (1 x 2) (2) 3.4 Raadpleeg Bron 3D. 3.4.1 Noem enige DRIE onafhanklike tuislande wat deur die Suid-

Afrikaanse regering geskep was. (3 x 1) (3) 3.4.2 Wat was die bevindings van die Tomlinson-kommissie? (1 x 2) (2) 3.4.3 Gebruik jou eie kennis om te verduidelik waarom die

apartheidsregering die aanbevelings van die Tomlinson-kommissie verwerp het. (2 x 2) (4)

3.5 Deur gebruik te maak van die inligting in die relevante bronne en jou eie

kennis, skryf ŉ paragraaf van omtrent SES reëls (60 woorde) waarin jy verduidelik of jy saamstem met die volgende stelling: “Die Nasionale Party het apartheid aangeneem om die voortbestaan van die Afrikaner-nasie ten koste van alle ander rasse te waarborg.” (6)

[50]



AFDELING B: OPSTELTIPE-VRAE Beantwoord ten minste EEN, maar nie meer as TWEE vrae uit hierdie afdeling. VRAAG 4: AFRIKANER-NASIONALISME VRAAG 4.1 Evalueer die redes vir die opkoms van Afrikaner nasionalisme vanaf 1930 tot 1948. Gebruik relevante voorbeelde om jou antwoord te ondersteun. [50]

OF VRAAG 4.2 “Afrikaner nasionalisme was geskep en gemanipuleer deur ŉ spesifieke groep wat ŉ nuwe sin van kulturele eenheid deur simbole en institusies ontwikkel het.” Stem jy saam met die verklaring? Motiveer. [50] VRAAG 5: NASIONALISME IN AFRIKA Assesseer die rol wat Kwame Nkrumah gespeel het in Ghana se stryd tot onafhanklikheid. [50]

OF

VRAAG 5.2 “Dit was Pan-Afrikanisme en die invloed van Marcus Garvey wat tot die transformasie van die ‘Goud Kus’ tot Ghana in 1957 gelei het.” Assesseer krities die geldigheid van hierdie stelling. [50] VRAAG 6: WEERSTAND IN SUID-AFRIKA – 1940’s TOT 1960’s VRAAG 6.1 “Die Nasionale Party regering het sy apartheidsbeleid so effektief afgedwing dat daar nie kans vir weerstand was nie.” Verduidelik tot watter mate hierdie stelling akkuraat is deur die weerstand in Suid-Afrika in die 1950’s te ondersoek. [50] VRAAG 6.2 “Teen 1960’s was apartheid as ŉ afwyking in die post-Tweede Wêreldoorlog era beskou en rassisme was veroordeel.” In die lig van hierdie stelling, evalueer krities tot watter mate weerstand teen apartheid in die 1960’s suksesvol was. [50]

TOTAAL: 150


GRAAD 11

NOVEMBER 2015

GESKIEDENIS V2 ADDENDUM

Hierdie addendum bestaan uit 12 bladsye.

*IHISTA2*

2 GESKIEDENIS V2 (ADDENDUM) (EC/NOVEMBER 2015)


VRAAG 1: HOE HET SWART NASIONALISME, SWART SUID-AFRIKANERS

AANGEMOEDIG OM ONDERDRUKKING TE VERSET? BRON 1A Hierdie is ŉ uittreksel uit die Swart koerant, “The African Liberator” wat die idees van swart nasionalisme verduidelik. Die “The African Liberator” leer swartes om hulself te bevry van die gebondenheid aan armoede, bevooroordeeldheid en onregverdigheid. Dit leer hulle om selfversorgend te wees en om hulself te help in nie net een essensiële aspek nie maar in alles wat bydra tot gelukkigheid en welvaart. Daar is geen vooruitgang vir Swartes wat Europeërs na-aap en ons vertel dat hulle die beste binne hul ras verteenwoordig nie … Slaaf-mentalitiet hou nog steeds ons mense in boeie en hulle glo vas dat hulle slegs kan bestaan as gevolg van die goeie genade van hul “Meesters”. Hulle moet eers die goedkeuring van Europeërs kry voordat hulle iets noemenswaardig kan doen andersins het hulle geen vertroue in hul werk, gedagtegang en idees nie.

[Geneem uit: Making History deur R Deftereos et al] BRON 1B ŉ Zoeloe-prokureur genaamd Pixley ka Izaka Seme het die SANNC gestig. Hy het ŉ konferensie georganiseer en geadresseer op 8 Januarie 1912, die dag toe die SANNC gestig was. By die vergadering het hy verklaar: Hoofmanne van koninklike bloed en here van ons ras … ons het ontdek dat Swartes, in die land van hul geboorte, soos houtkappers en waterdraers gehanteer word. Die blankes van hierdie land het wat hulle noem, die Unie van Suid-Afrika gevorm − ŉ Unie waar ons geen stem het in die formulering van wette nie en waar ons geen deelname in die administrasie het nie. Ons het julle na hierdie konferensie ontbied sodat ons gesamentlik planne en maniere kan formuleer om ons unie te vorm met die doel om nasionale eenheid te ontwikkel en om ons regte en voorregte te beskerm. [Geneem uit: Spot On deur B Cloete et al]

(EC/NOVEMBER 2015) GESKIEDENIS V2 (ADDENDUM) 3


BRON 1C Die is ŉ uittreksel vanuit die beleidsverklaring wat op die ANC se jaarlikse konferensie van 17 Desember 1949 aangeneem was.

Die fundamentele beginsels van die Program van Aksie van die ANC is geïnspireer deur die begeerte om nasionale vryheid te verkry. Met nasionale vryheid bedoel ons vryheid van blanke oorheersing en die verkryging van politieke onafhanklikheid. Dit impliseer die verwerping van die konsep van segregasie, apartheid, voogdyskap of blanke leierskap wat almal in een of ander manier gemotiveer was deur die idee van blanke oorheersing of die oorheersing van blankes oor swartes. Soos alle ander mense maak swartmense aanspraak op die reg tot selfbeskikking … Om hierdie doelwitte te verwesenlik word die volgende Program van Aksie voorgestel … x Die afskaffing van alle differensiële politieke instellings, die boikot van wat ons

aanvaar … om die volgende metodes te gebruik: onmiddellike en aktiewe boikot, staking, burgerlike ongehoorsaamheid, nie-samewerking en enige ander metodes wat die vervulling en die verwesenliking van ons aspirasies kan teweegbring.

[Geneem uit: Internetbron: anc.org.za. Toegang op 8 Oktober 2014 verkry.]



Bron 1D Hierdie plakkaat is gepubliseer deur die ANC, wat alle anti-apartheids-organisasies uitnooi om deel te neem aan ŉ nasionale dag van protes op 26 Junie 1950, na die moord op 18 protesteerders gedurende die 1 Mei staking.

NASIONALE DAG VAN VERSET

MAANDAG, 26 JUNIE, 1950 Begin die voluit stryd vir Vryheid

____________

Dr. J.S. Moroko, President-generaal van die African National Congress, ondersteun deur Leiers van die Suid-Afrikaanse Indiërkongres

en African People’s Organisasie, doen ŉ beroep op alle Suid-Afrikaners om NIE WERK TOE TE GAAN OP HIERDIE DAG.

x VERWYDER DIE ONDERDRUKKING VAN KOMMUNISME EN DIE

GROEPSGEBIEDE WETTE WAT ONS LAND IN ‘N POLISIESTAAT SAL VERANDER.

x MOENIE TOELAAT DAT DIE MALAN-REGERING SE ONDERDRUKKENDE FASISTIESE MAATREËLS ONS LEWENS BEHEER

x VEG VIR VRYHEID – PASWETTE EN POLISIE-KLOPJAGTE MOET GAAN! GROND, STEMREG EN MENSWAARDIGE LONE VIR ALMAL

Dis beter om alles in die stryd te werp vir VRYHEID as om as ŉ slaaf te leef.

Afrikane, Kleurlinge, Indiërs en Europese Demokrate – VRYHEID NIE KNEGSKAP!

[Geneem uit: In Search of History deur J Bottaro et al]



VRAAG 2: HOE HET DIE SESDAAGSE OORLOG VAN 1967 TOT SPANNING

IN DIE MIDDE-OOSTE BYGEDRA? BRON 2A Hierdie uittreksel fokus op die oorsake van die Sesdaagse Oorlog. Israel se inval van die Sinai-gebied in 1956 was die tweede groot konflik tussen die Arabiere en die Israeliete. Die derde konflik het plaasgevind in 1967 en het as die Sesdaagse Oorlog bekend gestaan. Soos in 1956 het die inisiatief weereens gekom vanaf Israel, want soos in 1956 het Israel gevrees dat hulle die voordeel sal verloor indien hulle nie eerste aanval nie. Die gebeure gedurende die vroeë maande van 1967 het daarop aangedui dat die Arabiese state vir ŉ groot aanval voorberei het. Siriese magte het hul bombardement van Israelse nedersettings in die Golan-hoogtes verskerp. Nasser het sy troepe na die Sinai-grens verskuif en die Verenigde Nasies gevra om hul vredesmagte uit beide die Sinai-gebied asook die Gaza-strook te verwyder. Soos in 1956, was die Israeliese skeepvaart in die Golf van Aqaba versper. Israel se reaksie, soos georganiseerd deur sy nuwe minister van verdediging, Moshe Dayan, was ŉ reeks blits-aanvalle op al sy vyande. Arabiese vliegvelde was verwoes. Israeli magte het terselfdertyd teenoor Egipte, Jordanie en Sirië opgemars. Die Egiptenare was reg oor die Sinai-woestyn verdryf tot teenaan die oosbank van die Suez-kanaal. Jordanië het die wesbank van die Jordaanrivier verloor. Sirië was uit die Golan-hoogte verdryf. Verpletterd deur die oorweldigende oormag van die Israeli magte, het al drie lande tot ŉ wapenstilstand binne ses dae vanaf die oorspronklike Israeliese aanval ingestem. [Geneem uit: People and Events in the Modern World deur N Tate]



BRON 2B Hierdie kaart dui aan die groot Arabiese gebiede wat deur Israel gedurende die 1967 oorlog verower was.

[Geneem uit: In Search of History deur J Bottaro et al]



BRON 2C Hierdie bron dui die ongevalle syfers van die Arabiese state in vergelyking met dié van Israel tydens die 1967 oorlog aan. ISRAELIESE Egiptiese

Front Jordaanse

Front Siriese Front

TOTAAL

Gedood 275 299 115 689 Gewond 800 1 457 306 2 563 ARABIERE (beraming)

Gedood 10 000 1 000 2 500 13 500 Gewond 20 000 2 000 5 000 27 000

[Geneem uit: Questions of evidence: The Twenty Century World deur P Mantin] BRON 2D Hierdie uittreksel handel oor die Israeliese en Palestynse reaksie op die 1967 oorlog. Na die stigting van die Palestynse Bevrydingsorganisasie en onder die leierskap van Yasser Arafat, het Palestynse guerrillas/kommando’s/terroriste groepe ŉ reeks georganiseerde en toenemende gewelddadige aanvalle op Israel en Israeliese teikens regoor die wêreld geloods. Israel het op verskillende maniere gereageer, ondermeer hulle eie kommando strooptogte, sluipmoorde op PBO leiers en operasies wêreldwyd en somtyds volskaalse binnevalle van naburige lande soos Libanon wat aan die PBO hulp en skuiling verleen het.

[Geneem uit: http:/www.historyguy.com/Israeli – Palestinian battles.htm]




APARTHEID IN SUID-AFRIKA GEÏMPLEMENTEER? BRON 3A Hierdie uittreksel handel oor ŉ definisie van apartheid, soos uit ŉ ‘Suid Afrikaanse Geskiedenis onderwys’ webblad aangepas.

Volgens die Afrikaanse vertaling, beteken apartheid ‘afsonderlik.’ Die term word gebruik om die wetlike rassistiese beleid van die Nasionale Party (NP) tussen 1948 en (amptelik) 1994 te beskryf. Sy oorsprong kan gevind word in Suid-Afrika se vroeë beleid van segregasie. Apartheid het verder as segregasie gegaan deur rasse-klassifikasie, verhoudings en skeiding formeel te reguleer. Dit het swartes beskou as agterlik en onbeskaafd, en wat apart gehou moes word vanaf wit-mense. Die enigste verhouding wat swartmense toegelaat was om met wit-mense te hê, was dié waar hulle witmense bedien het. Swartmense was teen gediskrimineer in byna elke aspek van die lewe. Rassistiese wette het voorgeskryf waar en hoe hulle kon lewe, reis, werk, skool bywoon, trou en sosialiseer.

[Geneem uit: Internetbron: http://www.sahistoryonline.org.za]



BRON 3B Hierdie bron bestaan uit ŉ geskrewe en ŉ visuele bron en handel oor die implementering van die Groepsgebiedewet in Sophiatown. GESKREWE BRON: Hierdie bron verduidelik die verskillende standpunte

oor lewe in Sophiatown. Die nie-rassige woonbuurt van Sophiatown was gestroop en vervang met Triomf; oorwinning van apartheid. Maar die herinneringe het nooit gesterf nie, en baie mense noem die plek nog steeds by sy ou naam. Harry Danes (ŉ wit inwoner) 54, het in Hursthill, ŉ naburige woongebied, gewoon. Hy het die ontruiming dopgehou en kommentaar gelewer: “Ons het onrus en die afbrand van huise gesien, die weermag en polisie moes gereeld die area afbaken en hierdie kêrels ŉ les leer.” Die herinnering van swart inwoners is verskillend. Hulle onthou duidelik hoe hulle “met ‘wapens gedwing was om in die trokke te klim en na Meadowlands verskuif was. Hulle onthou ook dat ons gelukkige mense was – “Dit was veilig en lekker in Sophiatown.” Hul huise was platgeskraap. Marion Kahn verklaar: “Een vraag spook nog steeds by my: Waarom het die regering dit gedoen? Dit was die mees hartverskeurende ondervinding gewees.” [Geneem uit: Sunday Independent, 9 June 1996, Johannesburg]

VISUELE BRON: Wys die gedwonge verskuiwing van mense uit

Sophiatown

[Geneem uit Top Class deur P Ellis et al]



BRON 3C Hierdie uittreksel fokus op sommige van die redes vir die implementering van die tuisland-beleid. Die kernpunt van die kwessie was die politieke regte van swartes en die vraag van demokrasie. Die wit regering wou die wêreld oortuig dat Suid-Afrika ŉ demokrasie was, waarin almal stemreg gehad het. Hulle het verduidelik dat swartes die reg sou hê om vir hul eie politieke leiers in hul tuislande te kon stem, maar sou geen politieke regte in Suid-Afrika hê nie. Deur swartes in tien verskillende kulturele, politieke en etniese groepe te verdeel, kon die nasionalistiese regering beweer dat daar geen swart meerderheid in Suid -Afrika woonagtig was nie. Deur die etniese identiteite van swartes te beklemtoon, het die regering gehoop om onmin onder hulle te saai en sodoende die groei van ŉ verenigde Swart nasionalisme te verhoed wat ŉ bedreiging vir die apartheid − staat kon wees. Die tuislande was veronderstel om polities en ekonomies onafhanklik te word. In werklikheid, was hulle nooit …

[Geneem uit: New Generations deur F Frank et al]



BRON 3D

Hierdie kaart dui die situasie van die tuislande aan en ook die aanbevelings van die Tomlinson-kommissie aan.

[Geneem uit: Spot On deur B Cloete et al]



ERKENNINGS Visuele bronne en ander historiese bewyse was geneem uit die volgende: Bottaro, J. et al. 2012. In Search of History (Oxford University Press) Cloete, B. et al. 2012 Spot On (Heinemann) Deftereos, R. et al. 2006. Making History (Heinemann publishers) Ellis, P. 2012. Top Class (Shuter & Shoorter) Frank. F. 2012. New Generations (New Generations Publishers) http://www.historyguy.cm/israeli − palestinian battle.htm Internetbron: anc.org.za. Toegang op 8 Oktober 2014 verkry. Internetbron: http.//www.sahistoryonline.org.za Mantin, P. 2012. Questions of evidence: The Twenty Century World Sunday Independent newspaper Tate, N. 2012. People and Events in the Modern World (Maskew Miller Longman)

http://www.historyguy.cm/israeli


GRAAD 11

NOVEMBER 2015

GESKIEDENIS V2 MEMORANDUM

PUNT: 150

Hierdie memorandum bestaan uit 24 bladsye.



1. BRONGEBASEERDE-VRAE 1.1 Die volgende leeruitkomste en assesseringstandaarde sal in

hierdie vraestel geassesseer word: VLAKKE VAN BRONGEBASEERDE VRAE KOGNITIEWE

VLAKKE HISTORIESE VAARDIGHEDE GEWIGS-

TOEKENNING VAN VRAE

VLAK 1 (V1)

x Onttrek toepaslike inligting en data uit die bronne.

x Organiseer die inligting logies. x Verduidelik geskiedkundige

begrippe.

30% (15)

VLAK 2

(V2) x Kategoriseer geskikte of

toepaslike inligtingsbronne wat verskaf word om die vrae wat geopper word, te beantwoord.

x Ontleed die inligting en data wat uit ŉ verskeidenheid bronne versamel is.

x Evalueer die inligtingsbronne wat verskaf word om te besluit of die bronne geskik is vir die taak.

50% (25)

VLAK 3

(V3) x Interpreteer en evalueer en data

uit die bronne. x Ondersoek inligtingsbronne en

evalueer die nut van die bronne vir die taak, met agting vir stereotipes subjektiwiteit en gapings in die beskikbare getuies

x Vergelyk en kontrasteer interpretasies en sienings van mense se optrede of gebeure en veranderings om onafhanklike gevolgtrekkings te maak oor die optrede of gebeure.

20% (10)

1.2 Die volgende tabel dui aan hoe brongebaseerde vrae geassesseer

word: x By die nasien van alle brongebaseerde vrae moet krediet gegee word

vir enige ander geldige en toepaslike standpunte, argumente, bewyse of voorbeelde.

x By die toekenning van punte moet aandag gegee word in hoe ŉ mate daar aan die vereistes van die vraag voldoen is.

x By die nasienriglyne word die vereistes van die vraag (vaardighede waaraan aandag gegee moet word) sowel as die vlak van die vraag in kursiefgedrukte skrif aangedui.



2. OPSTELTIPE-VRAE 2.1 Nasien van opsteltipe-vrae: 2.2 x Nasieners moet daarop let dat die inhoud van die antwoord gelei

sal word deur die handboeke wat by ŉ spesifieke sentrum gebruik is.

x Kandidate mag enige ander toepaslike inleiding en/of samevatting hȇ as dit wat ingesluit is by ŉ riglyn vir nasien van ŉ spesifieke opstel.

x By die assessering van die oop brongebaseerde vrae moet kandidate krediet kry vir enige ander relevante antwoord.

2.3 Globale assessering van opsteltipe-vrae Die opsteltipe vrae sal holisties (globaal) geassesseer word. Hierdie

benadering vereis dat die opvoeder die totale produk as ŉ geheel sal bepunt sonder die samestellende dele individueel te bepunt. Hierdie benadering moedig die leerder aan om ŉ individuele mening aan te bied deur gebruik te maak van geselekteerde feitlike bewyse om ŉ argument te ondersteun. Daar sal nie van die leerder verwag word om slegs “feite” neer te skryf om ŉ hoë punt te behaal nie. Dit sal ook leerders ontmoedig om “modelantwoorde” voor te berei en te reproduseer sonder om die spesifieke vereistes van die vraag in ag te neem. Holistiese nasien van opstelle gee krediet vir leerders se mening, ondersteun deur bewyse. Anders as by inhoudsgebaseerde nasien, word leerders met holistiese assessering nie vir ontoereikende taalgebruik gepenaliseer nie, aangesien die klem op die volgende val: x Die konstruksie/daarstelling van ŉ punt x Die toepaslike seleksie van feitlike bewyse om sodanige argument

te ondersteun x Die leerder se interpretasie van die vraag

2.4 Assesseringsprosedures by opsteltipe-vrae 2.4.1 Hou die sinopsis in gedagte wanneer die skryfwerk nagesien

word. 2.4.2 Tydens die eerste deurlees van die skryfwerk moet regmerkies

toeken word vir ŉ relevante inleiding (aangedui met ŉ kolpunt (bullet) in die nasienriglyne, vir elke hoofmoment (aangedui met ŉ kolpunt), ŉ relevante slotopmerking (aangedui met ŉ kolpunt), bv. ŉ antwoord waar daar 5 hoofpunte is, sal daar dus 7 regmerkies wees.



2.4.3 Die volgende addisionele simbole kan ook gebruik word: x Inleiding, hoofaspekte en slotopmerking

nie behoorlik gekontekstualiseer nie

x Verkeerde stelling

x Irrelevante stelling

x Herhaling R x Analise A√ x Interpretasie I√ 2.5 Die Matriks 2.5.1 Die gebruik van ŉ analitiese matriks vir die assessering van

opsteltipe vrae (verwys na bl. 7) By die nasien van uitgebreide skryfwerk met verwysing na bl. 7, moet die gegewe kriteria in die matriks gebruik word. Beide die inhoud en die aanbieding moet in ag geneem word. ŉ Punt word toegeken by die snypunt van die inhoud en aanbieding gebaseer op die sewe vaardigheidsvlakke.

(a) Met die eerste deurlees van die opstel word daar bepaal tot watter

mate die hoofmomente gedek is om en die inhoudsvlak (op die matriks) vas te stel.

I VLAK 4

(b) Die tweede deurlees van die skryfwerk sal die vlak (op matriks) van

die aanbieding bepaal. I VLAK 4 A VLAK 5

(c) Ken ŉ algehele punt toe met behulp van die matriks.

I VLAK 4 30 – 33 A VLAK 5



GLOBALE ASSESSERING VIR OPSTELTIPE-VRAE – DIE MATRIKS: TOTALE PUNT 50

AANBIEDING INHOUD

VLAK 7

Baie goed beplan en gestruktureer. Goeie sintese van inligting. Goed gebalanseerde argument is ontwikkel. Argument deurgaans volgehou en verdedig

VLAK 6

Goed beplan en Gestruktureer Sintese van inligting. Goed gebalanseerde oorspronklike, onafhanklike argument ontwikkel. Gebruik getuienis om die argument te ondersteun.

VLAK 5

Goed beplan en gestruktureer. Ontwikkel duidelik argument. Oorspronklike slotsom bereik op grond van getuienis. Getuienis gebruik om argument te ondersteun. Kom tot onafhanklike slotsom. Gebruik getuienis om gevolgtrekking te ondersteun

VLAK 4

Argument beplan en gestruktureer. Getuienis gebruik om argument te ondersteun. Slotsom op grond van Getuienis. Skryfwerk gestruktureerd.

VLAK 3

Argument beplan en gestruktureer. Sommige getuienis gebruik om argument te ondersteun. Slotsom nie duidelik ondersteun deur getuienis nie.

VLAK 2

Poging aangewend om antwoord te struktureer. Grootliks beskrywend/ poging om argument te ontwikkel.

VLAK 1

Min sprake van analise en geskiedkundige verduideliking. Antwoord glad nie gestruktureerd nie.

VLAK 7 Vraag is ten volle beantwoord. Inhouseleksie ten volle relevant tot gedagterigting/ argument wat gevolg is.

47–50

43–46

VLAK 6 Vraag is beantwoord. Inhoudseleksie relevant tot gedagterigting/ argument wat gevolg is

43–46 40–42 38–39

VLAK 5 Vraag grotendeels beantwoord. Inhoud toereik- end en relevant.

38–39 36–37 34–35 30–33 28–29

VLAK 4 Vraag herkenbaar in antwoord. Gebreke ten opsigte van inhoud/irrelevante inhoudseleksie

30–33 28–29 26–27

VLAK 3 Inhoudseleksie hou nie altyd verband met die vraag nie. Weglatings.

26–27 24–25

20–23

VLAK 2 Inhoud skraal. Vraag ontoereikend beantwoord.

20–23 18–19 14–17

VLAK 1 Vraag nie beantwoord nie. Inhoud ontoereikend. Heeltemal irrelevant

14–17 0–13



AFDELING A: BRONGEBASEERDE VRAE VRAAG 1: HOE HET SWART NASIONALISME, SWART SUID-

AFRIKANERS BEWUS GEMAAK OM ONDERDRUKKING TE VERSET?

1.1 1.1.1 [Onttrekking van inligting uit bron – V1] (a) x Nabootsing van blankes.

x Slawerny mentaliteit hou hulle nog steeds in kettings. x Hulle kon slegs deur die goedhartigheid van hul

‘Meesters’ bestaan. (3 x 1) (3) 1.1.2 [Interpretasie van bewyse uit bron – V2] x Om swartes bewus te maak om afhanklikheid van blankes te

beëindig x Swartes moet onafhanklik word x Ophou toelaat dat blankes vir hulle besluite te maak x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)

1.1.3 [Onttrekking van bewys uit bron – V1] x “Voor hulle enige iets van waarde doen, moet dit eers die

goedkeuring van sommige wittes kry.” (1 x 2) (2) 1.2 1.2.1 [Reguit interpretasie van bewyse uit bron – L1] x South African Native National Congress (1 x 1) (1) 1.2.2 [Interpretasie van bewyse uit bron – V2] x Met die totstandkoming van die Unie van Suid-Afrika was

swartes nie deel van die regering nie x Swart Suid-Afrikaners het geen politieke regte gehad x Swart Suid-Afrikaners het geen seggenskap in die maak van

die wette en administrasie van Suid-Afrika gehad nie x Om swartes te mobiliseer om nasionalistiese organisasies te

vorm en eenheid te bevorder x Enige ander relevante antwoord. (Enige 2 x 2) (4)

1.2.3 [Onttrekking van bewys uit bron – V1] ● “Hoofmanne van koninklike bloed en here van ons ras …”

(1 x 2) (2) 1.2.4 [Interpretasie van bewys uit bron – V2]

● Word nie beskou as burgers van Suid-Afrika nie x Onderhewig aan ontberings x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)



1.2.5 [Bepaal betroubaarheid van bron – V3]

BETROUBAAR ● Primêre bron − Laat jouself geld x Die toespraak kan met ander bronne geverifieer word x SANNC gestig om eenheid te bevorder onder swart Suid-

Afrikaners en om hul waardigheid en regte te herstel x Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2) (2)

1.3 1.3.1 [Definieer historiese begrip – V1] (a) x ŉ Beleid om groepe mense apart binne die samelewing

te hou. x Enige ander relevante verduideliking. (1 x 2) (2) (b) x ŉ Ideologie wat swartes verenig in hul geveg teen

koloniale en rassistiese onderdrukking om vryheid en onafhanklikheid te verkry.

x Enige ander relevante verduideliking. (1 x 2) (2) 1.3.2 [Interpretasie van bewys uit bron – V2] x Dit wys vasbeslotenheid om verandering teweeg te bring.

x Meer veeleisende toon. x Openlik blanke dominasie verwerp. x Dit het massa-aksie ondersteun, d.i. stakings, boikotte en

massa burgerlike ongehoorsaamheid om self-beskikking te bekom

x Enige ander relevante antwoord. (Enige 2 x 2) (4) 1.4 1.4.1 [Onttrekking van inligting uit bron – V1]

x ANC x South African Indian Congress x African People’s Organisation (3 x 1) (3)

1.4.2 [Interpretasie van bewyse uit bron – V2]

x Hulle doen ŉ beroep op alle Suid-Afrikaners om te verenig

en die wegbly-aksie te ondersteun. x Enige ander relevante antwoord (1 x 3) (3)


x Inklusiewe nasionalisme/Charteriste (1 x 2) (2)



1.4.4 [Interpretasie van bewys uit bron – V2]

x Die mense wou politieke en ekonomiese regte hê. x Wou hê dat hul menseregte bevorder moes word. x Wou aktiewe burgers in hul eie land wees. x Wou nie soos slawe sonder regte behandel word nie. x Enige ander relevante antwoord. (Enige 2 x 2) (4)

1.4.5 [Bestudeer bronne om hul bruikbaarheid, betroubaarheid,

vooroordeel en beperkings te bepaal – V3] BRUIKBAAR x Die plakkaat wys dat aksie teen apartheidsregering geneem

gaan word x Dit was die begin van ŉ voluit geveg vir vryheid. x Het ŉ beroep op alle Suid-Afrikaners gedoen om wegbly-

aksies te ondersteun. x Dit dui op samewerking onder verskillende rasse. x Enige ander relevante antwoord. NIE-BRUIKBAAR x Dit is visueel onaantreklik. x Baie ongeletterde mense sou nie al die bewoording op die

plakkaat verstaan nie. x Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2) (2)

1.5 [Interpretasie, begrip en sintese van bewys uit bronne – V3]

Kandidate behoort die volgende in hul antwoord in te sluit: x Maak swartes bewus om hulself te bevry van die kettings van

armoede, bevooroordeeldheid en onregverdigheid (Bron 1A) x Maak swartes bewus om selfonderhoudend te word (Bron 1A) x Afhanklikheid op blankes te beëindig (Bron 1A) x Ophou om hulself as minderwaardig te sien x Lei tot die formasie van die SANNC (Bron 1B) x Doen ŉ beroep op swartes om te verenig en te veg vir hul regte

(Bron 1B) x Motiveer swart Suid-Afrikaners om nasionale vryheid te verkry

(Bron 1C) x Formasie van ANC-jeugliga stimuleer nasionalisme x Stel ŉ Program van Aksie op – oproep tot massa-aksie om rassisme te

beveg − meer ernstig, meer militant (Bron 1C en 1D). x Nasionale wegbly-aksie geroep (Bron 1C en 1D). x Enige ander relevante antwoord. (6)



Gebruik die volgende rubriek om ŉ punt toe te ken. VLAK 1 x Gebruik bewyse op elementêre wyse bv.

toon min of geen begrip oor hoe swart nasionalisme, swartes bewus gemaak het om onderdrukking te verset.

x Gebruik bewyse gedeeltelik om oor die onderwerp te skryf of kan nie oor die onderwerp skryf nie.

Punte: 0 – 2

VLAK 2 x Bewyse meestal relevant en hou in ŉ groot

mate verband met die onderwerp bv. toon begrip van hoe swart nasionalisme, swartes bewus gemaak het om onderdrukking te verset.

x Gebruik bewyse op ŉ baie eenvoudige manier.

Punte: 3 – 4

VLAK 3 x Gebruik relevante bewyse byvoorbeeld

demonstreer ŉ deeglike begrip van hoe swart nasionalisme, swartes bewus gemaak het om onderdrukking te verset.

x Bewyse hou goed verband met die onderwerp.

x Gebruik bewyse baie effektief in ŉ georganiseerde paragraaf en toon begrip van die onderwerp.

Punte: 5 – 6

[50]



VRAAG 2: HOE HET DIE SESDAAGSE OORLOG VAN 1967 TOT

SPANNING IN DIE MIDDE-OOSTE BYGEDRA? 2.1 2.1.1 [Onttrekking van bewys uit bron – V1] x Israel (1 x 1) (1) 2.1.2 [Onttrekking van bewys uit bron – V1] x Siriese magte vermeerder hul aanvalle op Israeli nedersetting

op die Golan-hoogland. x Nasser beweeg sy troepe tot by die Sinaï-grens. x Nasser versoek die VN om hul vredesmag te verwyder vanuit

beide die Sinaï- en Gasa-strook. x Israeliese skepe word in die Golf van Aqaba versper.

(Enige 3 x 1) 2.1.3 [Interpretasie van bewys uit bron – V2]

x Egipte (1 x 2) (2) 2.1.4 [Interpretasie van bewyse uit bron – V2] x Het nie die staat Israel erken nie.

x Arabiese lande het die Arabiese Palestyne ondersteun, wat geglo het dat Palestina aan hulle behoort

x Israel se inval van Sinai in 1956. x Enige ander relevante antwoord (Enige 2 x 2) (4)


x ŉ Reeks blitsaanvalle geloods x Israeliese magte sterker x Strategie van aanvalle was goed beplan x Enige ander relevante antwoord (Enige 1 x 3) (3)

2.2 2.2.1 [Onttrekking van inligting uit bron – V1]

x Gasa-strook x Wesbank x Golan-hoogland (Enige 2 x 1) (2)


x Dit het beteken dat die hele Palestina nou deel van Israel was x Israel het militêr en polities uit die Arabiere voordeel getrek x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)



2.2.3 [Onttrekking van bewys uit bron – V1]

x Egipte x Jordanië x Sirië (Enige 2 x 1) (2)


x Egipte se militêre mag en status was in die Arabiese wêreld

beskadig x Arabiese nasionalisme het ŉ vernederde nederlaag gely. x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)

2.3 2.3.1 [Onttrekking van inligting uit bron – V1]

x 13 500 (1 x 1) (1)

2.3.2 [Vergelyking van bronne – V3]

x Wys dat Israel die oorwinnaars was x Het minder gewondes x Beter georganiseerd x Israel vasbeslote om vir hul onafhanklikheid te veg x Enige ander relevante antwoord (Enige 2 x 2) (4)

2.4 2.4.1 [Onttrekking van bewys uit bron – V1]

x Yasser Arafat (1 x 1) (1)

2.4.2 [Omskryf historiese begrip – V1]

x ŉ Gewapende vegter met politieke doelwitte wie nie deel is van ŉ

gewone leër nie. x Enige ander relevante verduideliking (1 x 2) (2)


x Konvensionele oorlogvoering het misluk; die Arabiere het hulle

gewend tot meer uiterste (gewelddadige) taktieke. x Enige ander relevante antwoord (1 x 2) (2)


x By die Olimpiese Spele in Munich − 11 Israeliese atlete was

vermoor. x Israeliese vliegtuie gekaap (Enige 1 x 2) (2)



2.4.5 [Onttrekking van inligting uit bron – V1]

x Kommando strooptogte van hul eie uitgevoer x PLO leiers vermoor x Volskaalse inval van naburige lande (3 x 1) (3)


x Verhoogde spanning in die Midde-Ooste x Geen oplossing vir die konflik in die naby toekoms x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)

2.5 [Interpretasie, begrip en sintese van bewyse uit bron – V3]

Kandidate behoort die volgende in hul antwoord in te sluit:

x Arabiere verloor gebiede aan Israel (Bron 2A en 2B) x Israeli magte was oorwinnaars; ophemeling vir Joodse nasionalisme

(Bron 2A, B en 2C) x Egipte was verslaan in die Gasa-strook en Sinaï-skiereiland

(Bron 2B) x Israel het ook die Golan-hoogland oorgeneem wat van strategiese

belang was (Bron 2A en 2B) x Jordanië was verslaan en die ou stad van Jerusalem was nou onder

Israeliese beheer (Bron 2B) x Verwoes selfbeeld en nasionalisme van Arabiese lande x Israel het minder ongevalle; beter georganiseerd (Bron 2C) x Israel polities en ekonomies bevoordeel uit die oorlog (Bron 2B) x Palestynse Arabiere vorm guerrilla kommando – EL-Fatah en PLO

(Bron 2D) x Vasbeslote om Israel te vernietig en verlore gebiede terug te kry. x Enige ander relevante antwoord. (6)



Gebruik die volgende rubriek om ŉ punt toe te ken. VLAK 1 x Gebruik bewyse op elementêre wyse

byvoorbeeld toon min of geen begrip oor hoe die Sesdaagse Oorlog tot spanning in die Midde-Ooste bygedra het.


Punte: 0 – 2

[50]

VLAK 2 x Bewyse meestal relevant en hou in ŉ groot mate verband met die onderwerp bv. toon begrip van hoe die Sesdaagse Oorlog tot spanning in die Midde-Ooste bygedra het.


Punte: 3 – 4

VLAK 3 x Gebruik relevante bewyse byvoorbeeld. demonstreer ŉ deeglike begrip van hoe die Sesdaagse Oorlog tot spanning in die Midde Ooste bygedra het.

x Bewyse hou goed verband met die onderwerp.

x Gebruik bewyse baie effektief in ŉ georganiseerde paragraaf en toon begrip van die onderwerp.

Punte: 5 – 6




APARTHEID IN SUID-AFRIKA GEÏMPLEMENTEER? 3.1 3.1.1 [Onttrekking van inligting uit bron – V1]

x Nasionale Party (1 x 1) (1)


x D.F. Malan (1 x 2) (2)

3.1.3 [Onttrekking en interpretasie van bewyse uit bron – V1]

x Om te verseker dat wit Suid-Afrikaners permanent in beheer

bly. x Om die belange van blanke kiesers te beskerm. x Swartes gesien as agterlik en ongekultiveerd en moes apart

van blankes gehou word. x Blankes sou beskerm word van kompetisie vir werks-

geleenthede deur swart Suid-Afrikaners. x Enige ander relevante antwoord. (Enige 2 x 2) (4)


x Segregasie was meer losser toegepas x Alhoewel swartes gesê was waar om te woon en werk het

hulle nog ŉ mate van vryheid gehad x Onder segregasie het multi-kulturele gebiede soos Distrik Ses

en Sophiatown gefloreer. x Met die segregasie-beleid kon hulle nog enige persoon van

hul keuse trou. x Enige ander relevante antwoord (Enige 2 x 2) (4)

3.1.5 [Interpretasie van bewys uit bron − V1] (a) Groepsgebiedeswet (1 x 2) (2) (b) Bantoe Onderwyserswet (1 x 2) (2)



3.2.3 [Interpretasie van bewys uit bron – V2] x Dit was in lyn met die regering se beleid van aparte

ontwikkeling x Dit was een van die pilare van die regering se apartheids-beleid x Triomf was net vir blankes gereserveer x Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2) (2)


x Triomf (1 x 1) (1)


x Mense was gedwing om te verhuis. x Die teenwoordigheid van die polisie dui daarop dat die

verhuising nie vrywillig was nie. x Mense wou nie trek nie. x Enige ander relevante antwoord (Enige 1 x 2) (2)


x Hartverskeurende ondervinding x Verloor hul sin van gemeenskap. x Geskei van geliefdes. x Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2) (2)

3.2 3.2.1 [Interpretasie van bewys uit bron – V2] x Het nie-rassisme/integrasie nie gesteun nie. x Nie-rassisme gesien as moeilikheid wat polisie ingryping

benodig. x Enige ander relevante antwoord. (1 x 2) (2)

3.2.2 [Bestudeer bronne om hul bruikbaarheid, betroubaarheid,

vooroordeel en beperkings te bepaal – L3] BEVOOROORDEELTHEID x Hy was nie fisies woonagtig in Sophiatown nie, maar in ŉ

naburige woonbuurt x Hy was ŉ blanke wat nie die kultuur van Sophiatown verstaan

het nie x Enige ander relevante antwoord (2 x 2) (4)



3.3 3.3.1 [Definieer historiese begrip uit bron – V1]

x Regering deur die mense gekies. x Enige ander relevante verduideliking. (1 x 2) (2)

3.3.2 [Onttrekking van bewys uit bron – V1]

x Die verdeling van swartes in tien verskillende kulturele, politieke

en etniese groepe. (1 x 1) (1) 3.3.3 [Interpretasie van bewyse uit bron – V2]

NEE x Swart Suid-Afrikaners het geen stemreg in Suid-Afrika gehad

nie x Swart Suid-Afrikaners het geen politieke regte gehad nie. x Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2) (2)


x Hulle wou die wêreld oortuig dat Suid-Afrika demokraties was,

waarin almal die reg gehad het om te stem x Dat swart Suid-Afrikaners die reg sou hê om vir hul eie politieke

leiers in hul tuislande kon stem (Enige 1 x 2) (2) 3.4

3.4.1 [Onttrekking van bewys uit bron – V1] x Transkei x Ciskei x Venda x Bophuthatswana x KwaZulu x KwaNdebele x Gazankulu x KaNgwane x QwaQwa x Lebowa (Enige 3 x 1) (3)


x Die tuislande moes vergroot word om ekonomies selfonderhoudend te word.

x Die tuisland areas was te verspreid en moes gekonsolideer word.

x Dis ook voorgestel dat meer ekonomiese belegging benodig was om hulle werklik onafhanklik te maak. (Enige 1 x 2) (2)


x Die Nasionale Party wou nie werklik hê dat die tuislande onafhanklik of ekonomies selfversorgend moes word omdat hulle goedkoop arbeid benodig het.

x Hulle was nie gewillig om van ‘wit’ Suid-Afrika se land prys te gee nie.

x Enige ander relevante antwoord. (2 x 2) (4)



3.5 [Interpretasie, begrip en sintese van bewyse uit bronne – V3] Kandidate behoort die volgende in hul antwoord in te sluit: STEM SAAM x Apartheid – verduidelik ideologie (Bron 3A) x Niks behalwe die oorlewing van die Afrikaner was belangrik (Bron 3A) x Segregasie en diskriminerende wette is geproklameer

(Bron 3B, 3C en 3D) x Swartes het geen politieke regte in Suid-Afrika (Bron 3C) x Apartheidswette diskrimineer teen alle rasse, behalwe die blanke ras (Bron

3B, 3C en 3D) x Kon sekere fasiliteite nie gebruik nie (Bron 3A) x Groepsgebiedewet – lei tot gedwonge verhuising (Bron 3B) x Dit veroorsaak ontwrigting, ongerief en hartseer vir menige (Bron 3B en 3C) x Verseker wit dominasie x Tuisland-beleid – om wit superioriteit in Suid-Afrika te verseker (Bron 3C en

3D) x Verseker goedkoop arbeidsmark vir myne en blanke plase. x Enige ander relevante antwoord.

STEM NIE SAAM

x Swart Suid-Afrikaners het hul eie fasiliteite gegee om te gebruik x “Nie-blankes” was spesiale aparte gebiede gegee om te bly (Bron 3C) x Tuislande geskep waar swartes kon woon en regte kon geniet

(Bron 3D) x Het stemreg in hul tuislande gehad x Enige ander relevante antwoord. (6)



VLAK 1 x Gebruik bewyse op elementêre wyse bv. toon min of geen begrip oor hoe die NP die apartheidsbeleid aangeneem het om die oorlewing van die Afrikaner-nasie te verseker ten koste van almal.


Punte: 0 – 2

VLAK 2 x Bewyse meestal relevant en hou in ŉ groot mate

verband met die onderwerp bv. toon begrip van hoe die NP die apartheidsbeleid aangeneem het om die oorlewing van die Afrikaner-nasie te verseker ten koste van almal.


Punte: 3 – 4

VLAK 3 x Gebruik relevante bewyse bv. demonstreer ŉ

deeglike begrip van hoe die NP die apartheidsbeleid aangeneem het om die oorlewing van die Afrikaner-nasie te verseker ten koste van almal.

x Bewyse hou goed verband met die onderwerp. x Gebruik bewyse baie effektief in ŉ georganiseerde

paragraaf en toon begrip van die onderwerp.

Punte: 5– 6

[50]

Gebruik die volgende rubriek om ŉ punt toe te ken.



AFDELING B: OPSTELTIPE-VRAE VRAAG 4: NASIONALISME IN SUID-AFRIKA: AFRIKANER-NASIONALISME 4.1 [Herroep, interpretasie en begrip van historiese kennis] SINOPSIS Kandidate moet fokus op die redes vir die ontwaking van Afrikaner-Nasionalisme vanaf 1930 tot 1948. HOOFASPEKTE Inleiding: Kandidate kan fokus op die redes vir die ontwaking van Afrikaner

nasionalisme. UITBREIDING x Konstitusionele onafhanklikheid van Brittanje – maar nog steeds deel van die

Britse Gemenebes van Nasies. x Erkenning van Afrikaans en die vlagkwessie – in 1924 toe Hertzog, leier van

die NP, eerste minister word wat ŉ vurige voorstaander van Afrikaner nasionalisme was.

x Suid-Afrika se soewereine onafhanklikheid − verkry met die Balfour Verklaring tydens die Rykskongres in 1926

x Rol van die “volk” − die eksklusiewe belange van die Afrikaner-volk word bevorder − het op volksgeskiedenis gefokus.

x Eeufees-Afrikaner − nasionalisme saam gebind en versterk tot die ontstaan van die Ossewabrandwag gelei.

x Tweede Wêreldoorlog − Suid-Afrika neem deel aan die kant van Brittanje – lei tot skeuring onder Afrikaners – geweld is gebruik om SA se deelname te verhoed

x 1948 verkiesings − Afrikaner nasionaliste doen ŉ beroep op Afrikaners om vir die NP te stem − vir Apartheid.

x Enige ander relevante antwoorde. Samevatting: Kandidate moet hul opstel met ŉ relevante samevatting afsluit. [50]

Gebruik die matriks op bladsy 5 om hierdie opstel te assesseer.

OF



4.2 [Herroep, interpretasie en begrip van historiese kennis] SINOPSIS

Kandidate moet fokus of Afrikaner nasionalisme ŉ ontwaking van ŉ antieke Afrikaner identiteit was, óf was dit deur ŉ spesifieke belangegroep geskep en gemanipuleer.

HOOFASPEKTE Inleiding: Kandidate moet die verklaring evalueer en hul gedagterigting

aandui. UITBREIDING

x Afrikaners het slegs ontwaak as ŉ bepaalde groep na die vermenging

en vestiging van verskeie Europese nasionaliste aan die Kaap. x Nie alle Afrikaners was uiters nasionalisties nie. Dit was ŉ veldtog van

ekstremiste Afrikaners om Afrikaners dwarsdeur die land te verenig x Die intense nasionalisme van die 1940’s wat die gevolg was van ŉ

spesifieke veldtog, het momentum gekry na die 1938 eeufeesviering van die Groot Trek.

x Rol van Hertzog se pakt-regering (soewereine onafhanklikheid vanaf Brittanje, Afrikaanse taalkwessie, ens.)

x Konsolidasie van konstitusionele kwessies soos die vlagkwessie en die Balfour-verklaring.

x Rol van die Broederbond/FAK wat vir die beskerming en ontwikkeling van die Afrikaanse taal, kultuur en finansies beywer

x Eeufees van die Groot Trek lei tot die herlewing van Afrikaner nasionalisme

x Ontstaan en impak van die Ossewabrandwag en Nuwe Orde x Die Volk, ŉ verkose nasie het die hoeksteen van Afrikaner Nasionalisme

geword x Nasionale pers – publiseer Afrikaner nasionalistiese koerante – Die

Burger x Stigting van SANTAM en SANLAM x Volkskas Bank x Volkskongres gehou vir die bevordering en groei van Afrikaner

besighede x Die impak en rol van die Tweede Wêreldoorlog – konsolidasie van

Afrikaner nasionalisme x Voorbereiding vir die 1948 verkiesing en die gevolge daarvan x Enige ander relevante antwoord Samevatting: Kandidate moet hul antwoord met ŉ relevante samevatting afsluit. [50]




VRAAG 5: NASIONALISME IN AFRIKA − GHANA 5.1 [Herroep, interpretasie en begrip van historiese kennis] SINOPSIS Kandidate moet die rol wat Kwame Nkrumah in Ghana se stryd om onafhanklikheid gespeel het evalueer. HOOFASPEKTE INLEIDING: Fokus op die Goue Kus as ŉ Britse kolonie en die rol wat Kwame

Nkrumah gespeel het om onafhanklikheid van Ghana te verkry. UITBREIDING x Kwame Nkrumah was genooi om sekretaris van die UGCC in 1945 te word. x UGCC word ŉ dinamiese politieke beweging x 1948 − boikotte en stakings x Geweld, oproerigheid – Februarie 1948 x Nkrumah los die UGCC in 1949 en vorm ŉ meer radikale nasionalistiese

party, die Convention People’s Party (CPA) wie se doelwit “selfregering nou” was

x Die CPA het ŉ massa volgelinge getrek x Brittanje se voorstel vir ŉ nuwe grondwet is in 1951 verwerp x Nkrumah was gearresteer en na sy vrylating vorm hy ŉ nuwe regering x Volgehoue protesaksies totdat die onafhanklikheidsdatum uiteindelik vir

Maart 1957 vasgelê was x Enige ander relevante antwoord

Samevatting: Die Goue Kus word onafhanklik op 6 Maart 1957 en word bekend as Ghana. Nkrumah word die eerste president. x Enige ander relevante samevatting. [50] Gebruik die matriks op bladsy 5 om hierdie opstel te assesseer.

OF 5.2 [Herroep, interpretasie en begrip van historiese kennis] SINOPSIS

Kandidate moet die skakel tussen Pan-Afrikanisme en die onafhanklikheidsbeweging in Ghana assesseer. Hulle moet ŉ spesifieke lyn van argument inneem en hul antwoord met relevante bewyse ondersteun.

HOOFASPEKTE

Inleiding: Kan Pan-Afrikanisme omskryf; idees aangemoedig deur Macus Garvey; Die Goue Kus was ŉ Britse kolonie.



UITBREIDING

x Nkrumah ontbloot aan Pan-Afrikanistiese idees in die VSA x Pan-Afrikanisme veroordeel koloniale regering en onafhanklikheid van

alle Afrika lande x Nkrumah − 5de Pan-Afrikanistiese Kongres in Manchester, 1945

bygewoon x Afrikane nasionalisme is beïnvloed deur die idees wat sy oorsprong in

diaspora het, spesiaal t.o.v. gemeenskaplike afkoms, identiteit en kultuur

x Ook geglo in ŉ ekonomiese selfonderhoud, die gebruik van sosialistiese idees en werkersaksies was aangemoedig

x Afrikane nasionalisme het ook die Pan-Afrikaniste Beweging beïnvloed omdat hulle meer vol selfgeldend en militant was

x Na die konferensie in Manchester het die Pan-Afrikaniste egter meer militant geword.

x In Ghana het Afrikane nasionalisme baie sterk na vore gekom a.g.v. die uitgesproke en sterk middelklas.

x Die Westerse konsepte van demokrasie en selfregering was in Ghana grootliks aangemoedig.

x Nkrumah, ŉ sterk en selfversekerde leier het mense beïnvloed deur sy skrywes en dinamiese toesprake.

x Hy het aangedring op selfregering en was ŉ voorstander vir ŉ verenigde state van Afrika.

x Aksies deur die werkers, vakbonde en die intellektueles het almal bygedra tot die groei van Afrikane nasionalisme wat uiteindelik tot onafhanklikheid gelei het.

x Enige ander relevante antwoord. Samevatting: Kandidate kan saamstem of nie saamstem dat Pan-

Afrikanistiese idees verantwoordelik was vir die transformasie van die Goue Kus in ŉ onafhanklike Ghana.

x Enige ander relevante samevatting. [50] Gebruik die matriks op bladsy 5 om hierdie opstel te assesseer.



VRAAG 6: APARTHEID SUID-AFRIKA − 1940 tot 1960’s


Kandidate moet verken of die Nasionale Party regering sy beleid so effektief afgedwing het, dat daar geen kans vir opposisie was.

HOOFASPEKTE

Inleiding: Toe die apartheidswette geproklameer was, was daar opposisie daarteen. Protes-aksies in die 1950’s was hoofsaaklik op ŉ nie-gewelddadige manier gebaseer, het alle rasse ingesluit en het beide die plattelandse sowel as die stedelike gebiede ingesluit. Dit was suksesvol om die mense bewus te maak van die diskriminerende aard van apartheid, maar kon nie daarin slaag om die apartheidsregering tot ŉ val te bring nie of enige ander relevante inleiding.

UITBREIDING

x ANC se Program van Aksie x Mei-dag staking x Versetbeweging x Kongres Alliansie (Kliptown) x Vryheidshandves x Vroue opmars na Pretoria x Hoogverraad verhoor Samevatting: Die protesteerders kon nie daarin slaag om apartheid te

beëindig nie en hierna besluit hulle om meer militante metodes te gebruik. Deur die protes-aksies van die 1950’s het mense hul solidariteit getoon teen die onderdrukking en op ŉ nasionale basis hulself toegewy tot die verkryging van ŉ nie-rassige demokratiese toekoms wat in die Vryheidshandves uiteengesit was.

Gebruik die matriks op bladsy 5 om hierdie opstel te assesseer. OF




Kandidate moet verduidelik hoe die protes-aksies deur die bevrydingsorganisasies wreed deur die apartheidsregering in die 1960’s onderdruk was.

HOOFASPEKTE Inleiding: Die weerstandsbeweging het meer aggressiewe en

gewelddadige protesaksies in die 1960’s geloods om die apartheidsregering op sy knieë te dwing.

UITBREIDING

x Verdeling in die ANC x Lei tot die ontstaan van die PAC x Maart 1960 − die ANC en PAC organiseer anti-pas veldtogte. x Beplan om passe te brand en gearresteer te word x Opstande in menige swart woonbuurte x 21 Maart 1960 − 69 protesteerders in Sharpeville geskiet x Regering verklaar noodtoestand x ANC en PAC word verban x Duisende in detensie/aanhouding x ANC en PAC lede word ballinge x Neem gewapende stryd aan x ANC vorm MK (Spies van die Volk) x PAC vorm POQO x Die regering implementeer strawwer maatreëls om die opposisie te

onderdruk x Polisie-klopjag op MK-hoofkwartier in Rivonia uitgevoer x Rivonia verhoor van MK leiers (bv. Mandela) x Lewenslange tronkstraf Samevatting: Die regering se poging om die weerstand teen apartheid te

onderdruk blyk om suksesvol te wees, maar weerstand teen apartheid het nie opgehou nie of enige ander relevante samevatting. [50]


TOTAAL: 150

graad 11 november 2015 geskiedenis v22016-1-22 · 2 geskiedenis v2 (ec/november 2015) kopiereg...

Documents