R. D. D. RUPERTIABBATIS TUITIENSIS DE TRINITATEET OPERIBUS EJUSLIBRI XLII IN LIBROS REGUM LIBER PRIMUS (I REG. I-XVI) CAPUTPRIMUM.Quodquartaeaetatismundi Davidfueritinitium:etquomodohaecaetas respondeatquartaedieiprimorumdierum saeculi. Postamplavirentisacflorentissimaeaetatis tertiaespectacula,quartatandemmundi splendidanosexcipitaetas.Ejuspulchritudo lucida,mentisnostraeoculosquasiaterrain coelumlevet,utpostactualialegisinstituta, regumetprophetarum,quisubipsis prophetaverunt,factafortiaetcoelestiapartim contemplemureloquia.Nampulchraquidem terraeplantaria,quaetertiodieplantatavel producijussasunt,sedpulchrioracoeli luminaria,quaequartodiefactavelin firmamentopositasunt.Sicnimirumpulchra quidemetbonasanctaelegisopera,quaetertia mundiaetateinfiguramfuturorumpraecepta sunt,sedpulchrioraregumcoronatorumet prophetarum facta et dicta, quae in typum regni Dei,intestimoniummagniacveriregisChristi praesplenduerunt.Hancenimquartam aetatem,quartaedieiinlaudemCreatoris conjubilarerectedixerim,etsecundumopera utriusqueSpiritumsanctum,Spiritum praedicarifortitudinis,quiavidelicetetquarto dieluminariafirmamentumornaveruntin potestatibusetfirmissimisordinibussuis,et quartaaetate,inpsalmiscanoris,scriptisque propheticis,regaliauctoritatesermoDei convaluit,auctumestverbumpromissionis.In quo? In eo videlicet, quod is qui hactenus homo velsemeninIsaacvocandumPatriAbrahae promissusfuerat(Gen.XXI),jamrex promittitur cum juramento dicentis ad David: De fructu ventris tui ponam super sedem tuam (Psal. CXXXI). Item: SemeljuraviinSanctomeo,siDavidmentiar? Semenejusinaeternummanebit,etthronus ejussicutsolinconspectumeo,etsicutluna perfectainaeternum,ettestisincoelofidelis (Psal. XXXVIII) Hocmaximehaecaetasapraecedente distinguitur, ut illa tertia fuerit, haec jam quarta computetur.IgituringloriamChristiFiliiDei regumregis,etprophetarumDomini,coeptum peragentescursum,aetatemhancingredimur, praeeuntenosetpropitionobis,sidignetur, sancto fortitudinis Spiritu.CAPUTII.Quodprimusetsecundusliber RegumapudHebraeosSamuelvocentur,et quodregnumSaul,regnumpeccati,David autem regnum Christi significarit. Primus et secundus Regum liber apud Hebraeos Samueldicuntur,videlicet,eoquodderegno Saul,regnoqueDavid,quaehiscontinentur libris,peristumquasimediatoremDeiet regum,ordinatasunt.Interpretaturautem SamuelnomenejusDeus.Quonominerecte sermo Dei significatur, per quem utique regnum peccatidestructum,etregnumjustitiae constructumest.SaulquippequemDominus peccanti populo iratus dedit, dicens ad Samuel: Nonenimteabjecerunt,sedme,neregnem super eos (I Reg. III), regnumpraefiguravitpeccatietmortis,quod, abjectoDeijugo,genushumanumstultenimis appetivit.HocipsumsignificatSaulnomine proprio, interpretatur enim petitio. Porro David quem,illoprojecto,secundumcorsuum Dominuselegit,regnumjustitiae,regnum Christisignificat,quodhumanogeneri, destructo regno peccati, propitius Deus contulit. Necverosolumregnum,sedetsacerdotii principatus,hocpraenuntioaposterisHeliad Sadochtranslatumestinfigurasacerdotiiveri, quodaJudaeisinEcclesiamChristi transponendumerat.AbipsoigiturSamuel, cum sit duodecimus, et novissimus Judicum, sic incipit primus liber Regum.CAPUTIII.DeHelchanaetuxoribusejusAnna etFennena,etdeorationeAnnae,etdeortu Samuel. (CAP. I.) Fuit vir unus in Ramathaim Sophim, de monte Ephraim,etnomenejusHelchana,filius JerohamfiliiHeliu,filiiTohu,filiiSuph, Ephrataeus,ethabuitduasuxores.Nomenuni Anna, et nomen secundae Fennena. Fueruntque Fennenae filii, Annae autem non erant liberi. Ramathaimauteminterpretaturexcelsaduo,et haecexcelsaduo,duaeintelligunturtribus, regiavidelicetetsacerdotalis.Quodpater HelchanadetribufueritLevi,Paralipomenon liber plenissime docet (I Paral. VI), in quo series genealogiaeilliususqueadLeviproducitur. MatremquoqueejusdetribuJudaexstitisse monstratur,ineoquodEphrataeusvocatur. EphrataeusabEphratauxoreChaleph,quam constatfuissedetribuJuda(IParal.II),dictus est.EtsiquemmovetquodabEphraim,non Ephrata,Ephrataeusvocetur,videatin subsequentibus(IReg.XVII)qualiterDavid filius viri Ephrataei vocetur, cum liquido pateat eumdemIsainondeEphraim,seddetribu Judaexstitisse,etprobeteumdemHelchanam EphrataeumabEphrata(IParal.VI),nonab Ephraimdici.Sophimspeculatores interpretantur. De monte Ephraim. DemonteveroEphraimfuissedicitur,quiaibi eratejushabitatio.Intracunctasnamque tribus,habitationemLevitarumfuissenon dubium est. Etascenditvirilledecivitatesuastatutis diebus. Tribusfestivitatibus,Paschavidelicet, Pentecoste,etsolennitateTabernaculorum, ascendebat in domum Domini. DeditqueFenennaeuxorisuae,etcunctisfiliis ejus et filiabus partes. Haepartesvestesintelliguntur,quaeineisdem tribusfestivitatibus,juxtamoremilliusgentis uxoribus et liberis ac famulis tribuebantur. Nereputesancillamtuamquasiunamex filiabusBelial,quiaexmultitudinemoeroriset doloris mei locuta sum usque in praesens. Belialeniminterpretaturabsquejugo.Et notandumquodomnesquiebrietatem sectantur, filii Belial vocentur. Etadduxiteumsecum,postquamablactaverat invitulistribus,ettribusmodiisfarinae,et amphoravini,etadduxiteumindomoDomini in Sylo. InHebraeonontribusmodiisfarinae,sed modiofarinaelegitur.Quemlocumapud Latinosscriptorumvitioconstatesse depravatum.Sienimcumtribusvitulistres modiosfarinaeobtulit,contralegemfecit.In lege namque praecipitur: Mensis septimi prima dies venerabilis et sancta eritvobis.Omneopusservitenonfacietis.Dies clangorisestettubarum.Offeretisque holocaustuminodoremsuavissimumDomino. Vitulumdearmentounum,arietemunum, agnosimmaculatosseptem,etinsacrificio eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulosvitulos,duasdecimasperarietem, unamdedimamperagnum.Haecverodecima, decima pars erit Ephi. Undedaturintelligi,quodHelchananon obtulerit tres modios farinae cum tribus vitulis, sednovemdecimas,quibussecundum HebraicammensuramunusefficiturEphi.Est igiturorationisfructusSamuelsanctus,magna fideetlargofletumatriscomparatus.Habetin matreejusAnnavirtutisexemplum,quod imiteturnostrasterilisanima,simaterfieri optat, si verbi Dei sanctarumque virtutum cupit essefecunda.Inquo?Ineovidelicet,quod dictum est, vultusqueejusnonsuntampliusindiversa mutati; quodidemest,acsidiceretur:Intentatione perstitit,orandoperseveravit.Hocergofidelis animaimitetur,etquaerensinveniet,petens accipiet,pulsantiaperietur.Jamnunc prophetissaehujusAnnaeCanticum explanabimus,etobfastidiumlevandumquasi canendopotiusquamlegendo,autloquendo horumquaeplanahistoriadictasunt,mysteria carpemus.CAPUTIV.QuodAnnaCanticumcantansquae sterilisfuit,idemsecundumApostolumquod Sara, et Fennena idem significet quod Agar. (CAP. II.) ExsultavitcormeuminDomino,etexaltatum est cornu meum in Deo meo. Quaecanit,haecprophetissaest,eteademqua fecundafactaestgratia,quametproprio nominesignificat;Annaquippeinterpretatur gratia, non tamen sua praesentia propria, quam totiussanctaeEcclesiaebonafuturacommunia prophetatacpraedicat.Quapropteridemin AnnaquodinSara,ideminFennenaquodin Agar, licet haec libera, illa fuerit ancilla, idem in HelchanamysticesentiamusquodinAbraham. Namqueetresgestaexpartesimilis,et vocabulaexsensucognatasunt.Siquidemet Abraham, id est, pater multarum gentium, prius Abram,dictusest,quodinterpretaturPater excelsus(Genes.XVIII),ethicHelchanaquod interpretaturDeipossessio,deRamathaim,id estdeexcelsisfuissescribitur.Agarconversa, Fennenaconversiointerpretatur,Saravero princeps.Annagratia,etinutraquegratiae principatusintelligendusest,quiavidelicetnon utAgaretFenennasecundumcarnem,sive carnissuaequalitatem,sedsecundumgratiam pepererunt,cumpriusfuissentsteriles.Igitur Fennena et Anna duo sunt Testamenta, alterum carnisinservitutemgenerans,alterumfidei quodinlibertatemgenerat.Helchananamque, idest,Deipossessio,ipseestDeipopulus,cui dictum est: Quiposseditetfecit,etcreavitte(Deut. XXXII). Qui in Abraham quidem in semine Abrahae, qui estChristus,testamentumaccepitfidei, testamentumlibertatis,inmonteautemSina postquadringentosettrigintaannos testamentumcarnis,testamentumservitutis. Sedtestamentumcarnisquasitestamentum servitutissicutFenennavelAgar,priuspeperit plurimos, testamento fidei quasi Anna vel quasi Sara,longamplorantesterilitatem,quia videlicetfiliicarnisinillopopuloprius multiplicatisunt,quiincarneAbrahae gloriarentur,fideejusvixaliquamin paucissimiseducenteprogeniem.Deniqueilli qui de Aegypto exierunt omnes a viginti annis et supra, praeter Josue et Caleph filium Jepphone, desolacarne,nonetiamdefideAbrahaesese ortosprodiderunt.Tandemaliquandofidesvel gratia,quaesterilisfuerat,perEvangelium peperitplurimos,etgloriatiocarnisquae multoshabebatfilios,infirmata,imoetexclusa est.Hocistapropheticospirituinsemetipsa praefiguratumessesciens,exsultatetlaudatin persona Ecclesiae, dicens:CAPUTV.Tractatuscanticiejus,inquo mysteriaChristietEcclesiaemagnifice prophetizans, in Domino gloriatur, et synagogae superbiamsubtypoejusquaemultosfilios habebat, detestatur. ExsultavitcormeuminDomino,etexaltatum est cornu meum in Deo meo. Ubi sola fecunda est caro, non est unde exsultet cor, neque enim exsultatio cordis ulla est, nisi in Domino. Proinde cum dicit: exsultavit cor meum in Domino, illamseuniversalisEcclesiaeexsultationem decantareindicat,quamprophetaalius denuntians: Atimore,inquit,tuo,Domine,concepimuset peperimusspiritum,salutesnonfecimussuper terram (Isa. XXVI). Ibi namque exsultat non caro, sed cor, quamvis corpriusexsultans,carnemquoquesublevetin exsultationissuaeconsortium,juxtaillud Davidicum: CormeumetcaromeaexsultaveruntinDeum vivum (Psal. LXXXIII). Illaexsultatiofortis,etgaudiumnonvanum, sed fortissimum est. Addidit ergo: Et exaltatum est cornu meum in Deo meo. Singulariter et propheta: Exaltabitur,inquit,sicutunicorniscornu meum (Psal. XCI). Idemque pluraliter; Etexaltabuntur,ait,cornuajusti(Psal. XLVII), etresnondiversaest.NamunumEcclesiae cornu,unusestChristus,etpluraejusdem cornua,plurasuntdonasanctiSpiritus,unde verusilleagnus,sicutoculosseptem,sicet cornuaseptemhaberescribitur(Apoc.V). Ejusmodi cornu meum, in Deo meo, inquit, exaltatum est, in Deo meo, inquam,etnoninme,quaevanafiduciaet fallaxessetfortitudo.Indeetintuscordis exsultatio,etforisconfidentiasuperinimicos meos. Nam et hoc est quod sequitur: Dilatatumestosmeumsuperinimicosmeos, quia laetata sum in salutari tuo. Humilientur,etdeterraloquanturquondam loquacesinimicimeifiliicarnis,etnonfidei, mihinamquenuncversaviceloquendi auctoritasdataest,utnonjaminangulis mussitem,autoredimidiatoloquar,sedore dilatatosiceloquarsuperinimicosmeos,qui mihisterilitatemexprobrant,utaudiarintoto mundo:quialaetatasuminsalutarituo; salutareDeiChristusest.Nunquidergoinsolo Samueleunamulierexsultat,etnonpotiusin una matre sancta, universalis Ecclesia veram in Christoexsultationemsuamdecantat?Etin istisduobuscantilenaeversiculis,primus sensusquidemnondispar,sedverbadiversaet praeposterata sunt. Nam exsultavit cor meum in Domino, idem est quod laetata sum in salutari tuo, et exaltatum est cornu meum in Deo meo, idemestquoddilatatumestosmeumsuper inimicosmeos.Jamquiddignumdilatatione oris sui proferat, audiamus. NonestsanctusutestDominus,nequeenim estaliusextrate,etnonestfortissicutDeus noster. Recteossuumdilatatquinonseipsum,sed Dominumpraedicat.Benecornusuumexaltat, qui non suam, sed Dei justitiam commendat. Non est, ait, sanctus, ut est Dominus. Parum dixerat. Supplevit ergo dicendo, neque enim est alius extra te, parqueetidemeffecit,acsidixisset,praeter illum nemo mundus a sorde. Et non est, ait, fortis, sicut Deus noster. Nempealiifalsosuntfortes,dequalibusin psalmo propheta: Et irruerunt, inquit, in me fortes (Psal. LVIII). Hicverefortis,etverahumiliumfortitudoest. Nonest,inquit,sanctus,utestDominus,non estfortis,sicutDeusnoster.Acsidicat,filii AnnaefiliisFennenae,filiigratiaefiliis synagogae,filiipromissionisfiliiscarnis.Quid vostotiesjactatisdicendo,nosnatura Abrahamitae,nosnaturaIsraelitaeetnonex gentibus peccatores? (Galat. II.) Dominusdecoeloprospexitsuperfilios hominum,utvideatsiestintelligensaut requirensDeum.Omnesdeclinaverunt,simul inutilesfactisunt,nonestquifaciatbonum, non e t usque ad unum (Psal. XIII). Haecdicitlex,haecutiquequaecunquelex loquitur,scimus,inquitApostolus(Rom.III), quia his qui in lege sunt, loquitur. Non ergo est sanctusquisquam,nonestaliusextrate,non inquam, est alius qui possit sanctificare, praeter te,sanctesanctorumChriste,quodetsanctiilli antequamtuveniresorepropriofatentes,sicut pannusmenstruatae(Isa.LXIV),inquiunt, omnesjustitiaenostrae.Etquidvosinfortibus MoyseetAarongloriaminiinfortitudinelegis, etsacerdotrivestri?NonestfortissicutDeus noster,sicutChristusnoster.Nam,Moyseset Aaron,nonlexvestra,etsacerdotiumvestrum spiritualemviceruntPharaonem,neque destruxerunteumquihabebatmortis imperium,idestdiabolum,sedhicillumvicit, hicinfernumconfregit,hicdevictamorte resurrexit. Ergo non est fortis sicut Deus noster, sicut hic Salvator noster. Igitur. Nolite multiplicare loqui sublimia, gloriantes. Multumgloriamini,multumerigimini,multa sublimiaperinanemgloriamloquimini.Verbi gratia, dicendo: Pater noster Abraham est (Joan. VIII), nostrumesttestamentum,nostraestlegislatio, nostrumestobsequium,nostrasuntpromissa, nostraestgloria,nostraestadoptiofiliorum (Rom.IX),Abraham,IssacetJacobpatres nostrisunt.Nolitesicloqui,nolitesic multiplicaresublimenloquelamorismagnifici; nolite sic gloriari. Recedantveteradeorevestro,quiaDeus scientiarumDominusest,etipsipraeparantur cogitationes. Haecsublimiaquaevoshactenusmultiplicastis loqui,veterasunt,jaminveteraverunt,etvobis supervenientibusprojiciendasunt.Haecenim dicitinHieremiaDeusscientiarumDominus, quietvobisolimdeditscientiamlitterae,et nobis nunc dat scientiam spiritus, prout vult: Eccediesveniunt,etferiamdomuiIsraelet domuiJudafoedusnovum:nonsecundum pactumquodpepigicumpatribusvestrisindie quaapprehendimanumeorum,uteducerem eosdeterraAegypti,pactumquodirritum fecerunt,etegodominatussumeorum,dicit Dominus; sed hoc erit pactum quod feriam cum domoIsrael:Postdiesillosdabolegemmeam in visceribus eorum, et in corde eorum scribam eam (Jer. XXXI), etc. Etipsi,inquit,praeparanturcogitationes, subauditur,sensatae;namecontrarioa cogitationibus,quaesintsineintellectu,ille auferet se (Sap. I). IpsiDeoscientiarumDominocogitationes praeparanturpromunere.Sivisabillo promererivelimpetrarescientiaedonum,non multaeoblationesarietumettaurorum,sed sanctaecogitationesejusreipraeparatoriae sunt. Unde et Psalmista: Praeparationes,inquit,cordiseorumaudivit auris tua (Psal. IX). Item: Quoniamcogitatiohominisconfitebiturtibiet reliquiaecogitationisdiemfestumagenttibi (Psal. LXXV). Reliquiae,inquit,cogitationis.Siprimitiae cogitationisinfestaefuerint,saltemreliquiae ejusperpoenitentiametconfessionemdiem festum agent tibi. Propterea, ut dixi, recedant vetera de ore vestro, recedantsublimia,cessetgloriatiovestra.Quid enim? Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore. Hoc non semel factum est. Quando fortitudo vel potentia Aegyptiorum superata est, et Israelitae confortatisunt,utiquetuncarcusfortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore. Ita etnunc.Arcusenim,idest,superbia,et fortitudoFenennae,quainfiliisgloriabatur, superataest,etego,quaeobsterilitatem infirmaeram,accinctasumroborefiliorum. Hoc enim est quod sequitur: Donec sterilis peperit plurimos, et quae multos habebat filios, infirmata est. Nam quod interponitur, repletiprius,propanibusselocaverunt,et famelici saturati sunt, nonsecundumpraesentemlocumhistoriae hujuscanitur,sedtamenethocetcaeteratalia factasuntetfiunt,utquotiessuperbitimpius, cantare tibi liceat illud regale proverbium: Neglorieturaccinctusaequeutdiscinctus(III Reg. XX). In Hebraeo et in LXX translatione, non plurimi, sedseptemleguntur.Judaeihunclocumita intelliguntquod,natoSamuele,mortuussit filiusprimogenitusFenennae,etdeinceps singulisnascentibusfiliisAnnae,singuli secundum ordinem nativitatis Fenennae mortui sintfilii.Sedquaerendumestquomodohoc stare possit, cum Fenenna septem, Anna autem nonplusquamquinquefilioshabuerit?Quam quaestionemHebraeisolventesduosSamuelis cum filiis Annae annumerant. Juxta anagogen, arcus fortium, idest,confidentiaJudaeorum,quiseJudaeos essedicunt,etnonsunt,sedmentiuntur: judaeorum,inquam,desuavirtute praesumentium,etsuamjustitiamstatuere volentium,atqueitajustitiaeDeisubjicire cusantium, arcus superatus est. Extenderunt,inquitpropheta,linguamsuam, quasiarcummendacii,etnonveritatis(Jer. IX). Talisarcusfortiumsuperatusest,nihilenim sagittandocontraveritatemprofecerunt, quemadmodum alibi scriptum est: Sagittaeparvulorumfactaesuntplagaeeorum (Psal. LXVII). Infirmi autem,scilicethiquinihilsuisviribus attribuunt, qui non in suis operibus, sed in fide Christi Jesu gloriantur, accincti sunt robore, robore,inquam,quoetregnocoelorumvim facere,etviolenterilluddiriperepossunt (Matth. XI). Repleti,inquit,priuspropanibusse locaverunt, et famelici saturati sunt. Famelicipriuseramusnosgentes,repleti autem,idestsaturatierantJudaei.Etconstans estquianuncgentilesverboDeiper Evangelium Filii ejus Jesu Christi saturati sunt. Judaeiautemfamelicisunt,solamlitterae sectantespaleam,etvivificantemnonhabentes spiritum.Sednunquidistipropanibusse locaverunt? nunquid enim esurire malunt quam nobiscummanducarepanemvivum?Sicenim habetparabolapatrisevangelici,quicum recepissetfiliumsuumfamelicum,quiabierat inregionemlonginquam,etibidissipaverat omnemsubstantiamsuamvivendoluxuriose; cum,inquam,revertentemsuscepisseteum,et magnumcelebraretconvivium,indignatus fraterejussenior,nolebatintroire(Luc.XV). Ergonuncinterimesuriuntquipriusfuerant repleti,saturatisfamelicisjuxtaprophetae comminationem dicentis: Ecceservimeicomedent,etvosesurietis(Isa. LXV). Futurum autem est ut se pro panibus locare non dedignentur:cumenimplenitudofamelicarum gentium subintroierit, reliquiae ex illis ad esum panis vitae convertentur. Non modice arcusfortiumsuperatusest,etinfirmiaccincti sunt robore, necparumfamelicissaturatis,nuncesuriunt, qui prius repleti fuere. Sed quid? Donec sterilis peperit plurimos, et quae multos habebat filios infirmata est. In tantum dexterae Excelsi mutatio magna facta estinconfractionefortiumetaccinctione infirmorum,utplurimospeperitillaquae sterilis erat, victissim infirmata illa quae multos habensfiliossuperbiebat,completaprophetia, quae per alium sic decantat: Lauda, sterilis, quae non paris; decanta laudem ethymnum,quaenonpariebas,dicitDominus, quoniammultifiliidesertae,magisquamejus quaehabebatvirum,dicitDominus.Dilata locumtentoriitui,etpellestabernaculorum tuorumextende,neparcas.Longosfac funiculostuos,etclavostuosconsolida.Ad dexteramenimetadlaevampenetrabis,et sementuumgenteshaereditabit,etcivitates desertas inhabitabit (Isa. LIV), etreliqua.Quaehactenuscantatasunt, universasDominiviasrespiciunt,scilicet misericordiametjudicium.Igiturinlaudem earumdemmagnitudinum,videlicet misericordiaeetjudicii,sonoriusetperamplius exsultanticordeetdilatatooreprosequitur,et dicit: Dominusmortificatetvivificat,deducitad inferosetreducit.Dominuspauperemfacitet ditat, humiliat et sublevat. NamquodmortificatDominusjudiciiest,et quodvivificat,misericordiaeest.Itemquod deducitadinferosjudiciiest;quodreducit, misericordiaeest.Nihilominusquodpauperem facitjudiciiest,quodditatmisericordiaeest. Itidem, quod humiliat judicii est, quod sublevat misericordiaeest.Itaqueperhaecantitheta,id estopposita,universaeviaeDominispectabiles propositae sunt requirentibus testamentum ejus et testimonia ejus. Sed erga quales judicium aut veritas,etqualibusrepositaestmisericordia? Qualesnisisuperbosmortificat,etadinferos deducit,humiliatetpauperesfacit?Qualese contrario,nisihumiles,vivificatetreducitab inferis, ditat et sublevat? Sequitur ergo: Suscitansdepulvereegenum,etdestercore erigens pauperem, ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat. Quidestenimegenumetpauperem,nisi qualembeatificatinEvangeliosuoDominus, pauperemspiritu,idesthumilem?(Matth.V.) Illumenimdepulveresuscitat,etdestercore erigit,quemsapientercognoscentemquodsit pulvisetcinis,etpeccatorumsuorumstercus erubescentemjustificatetexornatsplendore gratiaesuaeDominus,utsedeatcum principibus,etsoliumgloriaeteneat,cumhis videlicetquosantesaeculapraescivitet praedestinavit,vocavit,justificavitet magnificavit.Hocnonraro,necinpaucis factumest.Ampliusautemetprincipaliterin illofactumhocessegratulamur,etjugiter decantamus, quem veraciter constat dixisse: Disciteamequiamitissumethumiliscorde (Matth. XI). De quo et illud est: Etpersecutusesthomineminopemet mendicum,etcompunctumcordemortificare (Psal. CVIII). IllumenimreveraDominusPaterpraecepto charitatissuaemortificavit,etadinferos deduxit,pauperemfecitethumiliavit, eumdemquevirtuteetomnipotentiaDivinitatis rursusvivificavit,reduxitabinferis,ditavitet sublimavit.Suscitaviteumdepulverenostrae mortalitatis,erexiteumdestercore,utnon videretcaroejusstercuscorruptionis,etecce cum principibus, imo super omnes principes ad dexteramPatrissedet,etsoliumgloriaetenet. Quoditaintelligendumsit,conclusioprobat Cantici. Clauditur enim sic: Etdabitimperiumregisuo,etsublimabit cornuChristisui.Dominienimsuntcardines terrae, et posuit super eos orbem. InHebraeoitahabetur:Dominienimsunt afflictiterrae.AfflictosterraeHebraeipauperes spiritu,humilescordeintelligunt,superquos Dominumorbemposuissedicunt,quiaeorum meritisterramstareautumant.Ergopropositio quidem splendida est qua dixerat: Suscitans de pulvere egenum, etc.;ratiosplendidioridipsumconfirmat,qua dicit nunc: Domini enim sunt cardines, id est afflicti, terrae, et posuit super eos orbem. CuiconsonansEvangelicaveritas,pauperes spirituinfundamentobeatitudiniscollocat, dumoctobeatitudinesconnumeraturussic incipit: Beati pauperes spiritu (Matth. V; Luc. V). Pedes servorum suorum servabit. Quiegenietpauperes,qui,inquam,cardineset afflictiterrae,ipsisanctiDominisunt,quorum ipse pedes, inquit, servabit, subauditur, qui pedes superborum non servabit, quorumlapsumruinamqueirrecuperabilem expavescens Propheta dicit: Nonveniatmihipessuperbiae,etmanus peccatoris non moveat me (Psal. XXXV). Et continuo subjunxit: Ibiceciderunt,quioperanturiniquitatem; expulsi sunt, nec potuerunt stare (ibid.). Ergo pedes sanctorum suorum, inquit,pedes,inquam,servorum,idest humilium, servabit, utvidelicetadsoliumgloriaepervenire,imoet impositumsuperseorbemstabilibusportare possintmeritis.Hucusqueexpressitquales Dominusvivificetetreducatabinferis,ditet atquesublimet,nuncedicitqualesmortificetet deducatadinferos,pauperesfaciatatque humiliet. Sequitur enim: Etimpiiintenebrisconticescent,quianonin fortitudine sua roborabitur vir. Impii, inquit,idestsuperbiquinuncinhacdiesua extolluntinaltumcornusuumetloquuntur adversus Deum iniquitatem (Psal. LXXIV), ipsi in tenebris conticescent, ipsihumilibussoliumgloriaetenentibus suumquepossessoremDominumDeum laudantibus,intenebrisinferniconquiescent, imo et ululantes dentibus stridebunt et flebunt: nam Ibi erit stridor dentium et fletus (Matth. VIII). Quia non in fortitudine sua, inquit, roborabitur vir. Quanta enim ibi erit fortitudo viri? Cum fuerint paulo post redactae in lutum cervices ejus, tunc fatebiturimpiusquianecinequo,necintibiis suisroborabiturquisquam,quemadmodumet alius propheta dicit: Noninfortitudineequivoluntatemhabebit, necintibiisviribeneplacitumeritei(Psal. CXLVI). Fallaxequusadsalutem,inabundantiaautem virtutis suae non salvabitur (Psal. XXXII). Ampliusautemutmagisspiritualisensu loquamur, non in fortitudine roborabitur vir, idest,exoperibuslegis,inquibusfilii Fenennae,scilicetJudaei,gloriantur,nemo coramDeojustificabitur,necomnino quisquam, sive Judaeus, sive Graecus in judicio salvabitursivejustificabitur,siabsque misericordia,veltantumsecundummeritasua judicetur. Dominumformidabuntadversariiejus,et super ipsos in coelis tonabit. Hoc et visibiliter aliquando factum est, ut super adversariossuosincoelisDominustonaret, sicut est illud in libro Josue: CumquefugerentafacieIsrael,etessentin descensuBethoron,Dominusmisitsupereos lapidesmagnosdecoelousqueAzecha,et mortuisuntmultoplureslapidibusgrandinis quamquosgladiopercusserantfiliiIsrael(Jos. X). Verumextuncmagnificentiushocfit,ut videlicetDominussuperadversariossuostonet in coelis, ex quo is ipse qui ut egenus et pauper mortificatus,etadinferosdeductus,rursus vivificatus et ab inferis reductus sublimatus est, utsederetcumprincipepatreetsoliumgloriae teneret. Extunc enim intonuit super adversarios suos,magnoetterribilitonitruEvangelii,et usqueinfinemsaeculitonarenondesinet, quemadmodum et Apostolus dicit: RevelaturenimiraDeidecoelosuperomnem impietatemetinjustitiamhominum,eorumqui veritatem Dei in injustitia detinent, etc.(Rom.I.)HincilludestquodetPropheta praecinuit: EtintonuitdecoeloDominus,etAltissimus dedit vocem suam, grando et carbones ignis. Et misitsagittassuasetdissipaviteos,fulgura multiplicavit, et turbavit eos (Psal. XVII), etc.Novissimustonantismotusmagnoet irrevocabilifulmineformidantesadversarios feriet. Dicet enim eis qui a sinistris erunt: Ite,maledicti,inignemaeternum,quiparatus est diabolo et angelis ejus (Matth. XXV). Dominusjudicabitfinesterrae,etdabit imperiumregisuo,etsublimabitcornuChristi sui. Tanquamdiceret:Istaquampraedixi superborumethumiliumdiscretionondum apparet. Nondum enim omnis egenus et pauper soliumgloriaetenet,necintenebrisconticuit omnisimpius,necinpraesentivitaDominum formidantomnesadversariiejus,imo econtrariotantasecuritatenuncimpiivivuntet superhumilesextolluntur,utpenemoveatur humilisadhucinfirmus.Namipseestqui,vel cujus ex persona Propheta in Psalmo loquitur: Meiautempenemotisuntpedes,peneeffusi suntgressusmei,quiazelavisuperinimicos, pacem peccatorum videns, etc.(Psal.LXXII.)Ergodistinctionondum apparet, sed non sit tibi curae. Nam Dominus judicabit fines terrae. Nuncinterimvitiaterraedissimulat,qui videlicetnonstatimsuperbiamterraeubi incipitjudicat,autpunit,sedcertefinesejus judicabit. Nam pius Conditor mala hominum et persuampatientiamtolerat,etperaliquorum quandoqueconversionemrelaxat,utvelsero redeant,ethocipsumsaltem,quoddiu exspectatisunt,erubescant.Superbientem terram quae divitias bonitatis ejus contemnit, et ignorans,exspectantemsepatientiamDei, thesaurizatsibiiramsecundumduritiamsuam etcorimpoenitens,certetandeminfine judicabitindieiraeetrevelationisjustijudicii sui,inquoreddetunicuiquesecundumopera sua (Rom. II). Et dabit, inquit, imperium regi suo. Regi,inquam,suo,scilicetChristo.Sequitur enim: Et sublimabit cornu Christi sui. Huicregiimperiumdabit,etcornuejus sublimabit, in eo videlicet ut omnia sub pedibus ejus subjecta sint. Futurum, inquit Apostolus, de quo loquimur: nam necdum videmus, ait, omnia subjecta esse ei (Hebr. II). Dabitautemsecundumhumanitatemhabenti omniasecundumdivinitatem;dabit,inquam, perpassionemobedienterpromerenti, quemadmodumdevictamortejamemeritus dicit: Dataestmihiomnispotestasincoeloetin terra (Matth. XXVIII). SublimecornuejusApostolusinsigniter eloquens dicit: PropterquodetDeusillumexaltavit,et donavit illi nomen quod est super omne nomen, utinnomineJesuomnegenuflectatur, coelestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris (Philip. II).CAPUTVI.QuomodopeccabantfiliiHeli,et quodpeccantibussacerdotibusviris,puer SamuelministrabatanteDominum,etquam legempraevaricatussitHelinimismolliteret teneresubmonendofiliossuosetdicendo: Nolite, filii mei, etc. PuerautemSamueleratministerinconspectu DominiantefaciemHelisacerdotis.Porrofilii Heli,filiiBelial,nescientesDominum,neque officiumsacerdotumadpopulum,sed quicunqueimmolassetvictimam,veniebatpuer sacerdotis, dum coquerentur carnes, et habebat fuscinulamtridenteminmanusua,etmittebat eaminlebentemvelincaldarlamautinollam, siveincacabum,etomnequodlevabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi, etc.TriascelerafiliorumHeliScriptura praesentat,propterquaeetnominateosfilios Belial. Primum jam in eo est quod ait, etomnequodlevabatfuscinula,tollebatsibi sacerdos. Nonenimquidlibetsecundumlegemsacrificii, sedcertasquasdamportionesdebebatsacerdos tolleresibi,scilicetpectusculum,etarmum dexterum; pectusculum, inquam, elevationis, et armumseparationis,quemadmodumin Levitico(cap.VII,VIII),etinExodo(cap. XXIX)pleniusdicit.Secundumillorum peccatum est in eo quod sequitur: Etiamantequamadolerentadipem,veniebat puersacerdotis,etdicebatimmolanti:Damihi carnemutcoquamsacerdoti.Nonenim accipiamatecarnemcoctam,sedcrudam. Dicebatqueilliimmolans:Incendaturprimum juxtamoremhodieadeps,ettolletibi quantumcunquedesideratanimatua.Qui respondensaiebatei:Nequaquam.Nuncenim dabis. Alioquin tollam vi. Recte dicebat immolans: Incendatur primum adeps, quia videlicet adipem hostiae prius incendi mos eratexpraeceptolegisDomini(Exod.XXIX; Lev.III,VII).Tertiumillorumpeccatumerat quod dormiebantcummulieribusquaeobservabant ad ostium tabernaculi. DormisseeosdicuntHebraeicummulieribus, eoquodpostmenstruitempusautpartusnon impletosecundumlegispraeceptumsacrificio, suadebanteasadvirossuosredire,eisque commisceri.Etdormireideodicuntur,quiaeas dormire cum viris suis, contra legis praeceptum faciebant. Unde idem Heli post paulutum ait: Nonestenimbonafamaquamegoaudio,ut trangredi faciatis populum Domini. Transgressionemfaciebatpopulus,quia sacrificiononriteperactouxoribussuis jungebantur. Sicut enim vi extorquebant carnes abimmolante,itaetiamextorquebantab offerente, et idcirco sicut in auferendis carnibus faciebanthominesdetraheresacrificioDomini, itaquoquenihilominusinconjungendis uxoribus transgredi faciebant populum Dei. Samuel autem, inquit, ministrabat ante faciem Domini puer. Acsiapertediceretur:Sacerdotibusviris contemptibilesacrificiumDominireddentibus, reliquushiceratunuspuer,dequotanquam paxillomodicatotapenderetrestitutionisspes, inquoDominusinjuriampatiens,aliquas honorissuireliquiasappenderet.Inpeccato filiorum tam grandi pater sacerdotum princeps, quietipsejudicabatIsrael,jamnonpaternam pietatem,sedzeloDeipercitus,judiciariam exerceredebueratseveritatem.Jusseratenim lex ut in causa justitiae nec pater filio parceret. Si,inquit,genuerithomofiliumcontumacem etprotervum,quinonaudiatpatrisacmatris imperium,etcoercitusobedirecontempserit, apprehendenteumetducentadseniores civitatis illius, et ad portam judicii, dicentque ad eos:Filiusnosteristeprotervusetcontumax est,monitanostraaudirecontemnit, comessationibusvacat,etluxuriaeatque conviviis.Lapidibuscumobruetpopulus civitatis,etmorietur,utauferatismalumde mediovestri,etuniversusIsraelaudiens pertimescat (Deut. XXI). Quantomagishomosacerdos,inhujusmodi semotis affectibus carnis, filios suos ignorare, et domesticummalumviriliteramputaredebuit? Nam item dixerat Moyses in benedictione Levi: Qui dixit patri suo et matri suae: Nescio vos, et fratribussuis:Ignoroillos,etnescieruntfilios suos, hi custodierunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt, judicia tua, o Jacob, et legem tuam,oIsrael.Ponentthymiamainfuroretuo, etholocaustumsuperaltaretuum(Deut. XXXIII). Atillenullasaeviensmagistridisciplina, solasque patris seniles balbutiens blanditias: Nolite,inquit,filiimei.Nonestenimbona famaquamegoaudio,uttransgredifaciatis populum Domini. Necveroilleperaetatemadinfantilesredierat ineptias,potiusquepernegligentiamcrimina fovebat quam non habendo intelligentiam. Dixit enimibidemsapientibusdigneaudiendam gravem et maturam sententiam Si,inquit,peccaveritvirinvirum,placariei potestDeus:siautempeccaveritinDeumvir, quis orabit pro eo? Non,inquit,eomodoinvirumquoinDeum peccatur,quiainvirumpeccarepeccatum qualecunqueestleviorqueremissio;inDeum veropeccare,idestabejusculturecedere, impietatispeccatumest,difficiliorqueremissio. Etquoniamcuminvirumquispeccatplacato sibivirofacitsibivirumplacabilem,inDeum autem cum quis peccat, quis orabit pro eo? Ac si dicatur:PerquemDeumsibiinquempeccavit propitiumfacerepotest?Igiturquijudicaret recteetopportune,abipsoDominosua susceptaestcausa,taliterqueabillotamin patremquaminfiliosjustadepromptaest sententia:CAPUT VII. De viro Dei qui venit ad Heli, quae etqualiapraedixeritei,etdesermoneDomini ad Samuelem super Heli. Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ei: Haec dicit Dominus: Nunquid aperte revelatus sum domui patristui,cumessetinAegyptoindomo Pharaonis,etelegieumexomnibustribubus Israel mihi in sacerdotem? etc.HuncvirumDeiJudaeiPhineesdicunt fuisse,quemetHeliamautumant.Revelatus verefuisseDominusdiciturdomuipatrisejus, id est Aaron, in eo loco ubi ait: DixitDominusadAaron:Vadeinoccursum Moysi in deserto (Exod. IV). In hoc primum ei Dominus revelatus dicitur. In sacerdotemveroelectusestexomnibus tribubusIsrael,sicuthabesinHellesmoth (Exod.XXVIII,XXIX)etVagecra(Lev.IX). Quod vero ait, venit vir quidam Dei ad Heli, etcaeteraquaesequuntur,antetempus Helchanaedictafuissearbitrantur,sedhicob gloriam Samuelis interposita dicuntur. Eccediesveniunt,etpraecidambrachium tuum, et brachium domus patris tui, (brachiumarcamvocatetdignitatem sacerdotii,) ut non sit senex in domo tua. Senem sacerdotem magnam dicit. Etvidebisaemulumtuumintemploin universis prosperis Israel. AemulusdomusHeliSadocsacerdosexstitit, quiejectoAbiatharaSalomonesacerdotium suscepit, sicut in Malachim legitur: ProjecitqueSalomonAbiatharneesset sacerdosDomini,utadimplereturverbum Domini,quodlocutusfueratDominusad domum Heli (III Reg. II). Verumtamen non penitus auferam virum ex te abaltarimeo,sedutdeficiantoculitui,et tabescat anima tua. IdeoseDominusnonpenitusablaturumex domoHelivirumabaltarisuodicit,utsemper dedomoHeliessetindomoDominivir,quiin dignitatesacerdotiialiumsubstitutumvideret, seeademdignitateprivatumvidens,oculiejus deficerentetanimaejustabesceret.Undeetin subsequentibus dicitur: Veniat ut adoret eum, id est sacerdotem magnum, etaccipiatabeonummumargenteum,et tortam panis, dicatque: Dimitte me, obsecro, ad unampartemsacerdotalem,utcomedam buccellam panis. AccessitevicinoSamuelpuertestisalius,miro etmagnificoordineprobatus,videlicetpriusa Deocommendatus,quamsibiipsivel hominibusnotus.Sicdivinitusprocuratumest obcommendationemprophetaefidelis,ut magnussacerdospriorquampueripse vocationemipsiusaDeofactamintelligeret, quemadmodum Scriptura dicit: IntellexitigiturHeliquiaDominusvocaret puerum, et ait ad Samuelem: Vade et dormi. Et sideincepsvocaveritte,dices:Loquere, Domine, quia audit servus tuus. Et ita factum est. Et evenit sermo Samuelis non solum Heli, sed et universo Israeli. Sermo enim ejusfuitaduniversumIsrael,quodpercutiendi essentaPhilistaeispropterpeccatafiliorum Heli,quemsermonemeventusreipostea probavit.PugnantibusPhilistaeis,factaest plagamagnanimis,etcecideruntdeIsrael trigintamilliapeditum,etarcaDeicaptaest. DuoquoquefiliiHelimortuisunt,Ophniet Phinees.PorroipsepaterHelisenexet grandaevus,acceptotristinuntio,ceciditde cellaretrorsumjuxtaostium,etfractis cervicibus,mortuusest(IReg.IV).Inomnibus historiamplanamtenentes,mysteria requiramus.CAPUT VIII. De eo quod dictum est: Filii Heli, filiiBelial,nescientesDominum:quodHeli vetussacerdotium,etduofiliiejusejusdem temporisduopontifices,AnnametCaypham, significent. Fili,inquit,Heli,filiiBelial,nescientes Dominum,nequeofficiumsacerdotumad populum, etreliqua.Helisenexetgrandaevussignificat sacerdotiumvetus.Imoveternosumet inveteratum,qualetunctemporisexstitisse cognoscitur,quandocumillo,etcumtemplo veteriruituramcivitatemJerusalemflevit DominusJesus(Luc.XIX).PorroduofiliiHeli duosejusdemtemporispontificessignificant, Annam et Caypham, revera nescientesDominum,nequeofficium sacerdotum ad populum, filiitamenHeli,quodinterpretaturDeusmeus. Nam in isto quidem nomine gloriabantur, ut de Deo patrum suorum dicerent, Deus meus, Deus meus, seditaDeumlabiishonorantes,corde inhonorabantetoperibus,quemadmodumin EvangelioillisimproperatDominus(Matth. XV): Quare,inquit,vostransgrediminimandatum Deiproptertraditionemvestram?NamDeus dixit:Honorapatremetmatrem;et:Qui maledixeritpatrietmatri,mortemoriatur.Vos autem dicitis: Quicunque dixerit patri vel matri: Munusquodcunqueestexmetibiproderit,et nonhonorificabitpatremsuum,acmatrem suam. Et irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram. Et continuo: Hypocritae,beneprophetavitdevobisIsaias, dicens(Isa.XXIX):Populushiclabiisme honorat, cor autem illorum longe est a me. Sine causaautemcoluntme,docentesdoctrinaset mandata hominum. InterpretaturautemOphniquidem discalceatus,Phineesosrequievit.Quibus nominibusrectepraedictorumpontificum, AnnaeetCayphae,vitiadenonantur,quiore quidem post Dominum requiescebant, operibus autemdiscalceatierant,idest,gloriabanturin Deo tanquam filii Heli ore dicendo: Deus meus, Deus meus, operibusautemillumnegabant.Nonenim expetebantidquoddoctoribusetsacerdotibus eratlegitimum,scilicethostiaepectusculum,et armum dexterum, sed omne, inquit, quod levabat fuscinula tollebat sacerdos sibi. Videlicetnonexigebantutquisquamrevelaret Dominoviamsuampuracordisconfessione,ac deindefaceretfructusdignospoenitentiae, quodessetpriuspectusculum,acdeinde armum dexterum ab offerente accipere, sed toti intendebantadsatisfaciendumavaritiaesuae, quoderatquasicarnesexpiscariquascunque poterantfuscinulasivetridente,quobene exprimituruncusavaritiae.Etiamantequam adolerent adipem, veniebat puer sacerdotis et vi tollebat carnem coquendam sacerdoti. Nimirum peccatapopuliquaeperadipemhostiae intelliguntur,nequaquamdignaeorationis incendioconcremabant,ettamenproipsis peccatismercedemnonsolumaccipiebant, verumetiamemeritimercenariisiveoperarii pervimextorquebant.Undeetilludcontraeos propheticum oris Domini improperium: Peccata populi mei comedent (Ose. IV). Caeterumquideincendendopriusadipe curant,recteposteadecarnesibicoquenda pertractant,quiavidelicetquipropeccatis hominumdigneinterceduntjustemercedem suamaccipiunt,etitaservientesaltarilegitime de altario vivunt. Nihilominus et dormiebantcummulieribusquaeobservabant ad ostium tabernaculi, quiavidelicettraditionesdocebantsuas,non Dei,quoderatadulterinoconcubitucum animabusDeumquaerentibusnefarie permisceri.Quienimseipsummagisquam Deumcommendat,quinonDei,sedsuam doctrinamseminat(ICor.IX),rectedeillo dicas,quodcumanimabusobservantibusad ostiumtabernaculicoelestisdormiat,quod peccatum,utverumadulterium,coeleste judicium condemnat. Nam si peccaverit, inquit vir in virum, etc.CAPUTIX.QuodvirDeiadHelilocutusest mysticesituniversusprophetarumchorus,qui acerbaoccursioneveterissacerdotiiproterit confidentiam. VenitautemvirDeiadHeli,etaitadeum: HaecdicitDominus:Nunquidnonaperte revelatussumdomuipatristui,cumessetin AegyptoindomoPharaonis,etelegieumex omnibustribubusIsraelmihiinsacerdotem,ut ascenderetadaltaremeum,etadoleretmihi incensum, et portaret Ephod coram me, et dedi domuipatristuiomniadesacrificiisfiliorum Israel? Hic vir unus mystice universus est prophetarum chorus.Nametsiprophetaemultisunt,sed unus est Dei sermo in ore omnium. Nunquit non aperte, inquit, revelatus sum domui patris tui? Ac deinceps: Propterea,aitDominusDeusIsrael,loquens locutussum,utdomustuaetdomuspatristui ministraretinconspectumeousquead sempiternum. Nunc autem dicit Dominus: Absit hocame!sedquicunquehonorificaveritme, glorificaboeum;quiautemcontemnuntme, erunt ignobiles. Gravissimanimiumqueacerbaoccursione sacerdotiiveterisinordinatamproterit confidentiam.Tanquamdiceret:Eccevos dicitis,eccevosinverbismendaciiconfiditis, dicentes:Dominusdixit,Dominuslocutusest, DominuspromisitacpollicitusestAaron,ut ministraretdomusilliusinconspectuejus usque in sempiternum. Non est Deus quasi homo ut mentiatur, nec ut filius hominis ut mutetur (Num. XXIII). Dixitergoetnonfacietlocutusest,etnon implebit.Agamusutvolumus,vivamusutlibet, immutabilisest,sacerdotiumnostrummanet, mutari non licet. Ad haec inquam: Vobis licebit, vobispulchrumerit,immutareetpraevaricari legem,quamprofessiestis,mihiautem sententiam meam mutare non licebit. Propterea dico: Ego quidem loquens olim sic et sic locutus sum, sic et sic pollicitus sum. Nunc autem dico, Absit hoc a me! Quoniammutatiestis,mutaboretego. Quoniamperversiestis,pervertaretego.An frustra mihi Scriptura dixerit: Cumsanctissanctuseris,etcumviro innocenteinnocenseris,etcumelectoelectus eris, et cum perverso perverteris? (Psal.XVII).Absit,inquam,hocame,utquia loquenslocutussum,idcircodebeamdomum patristuiglorificareusqueinsempiternum! Dura,improba,damnosamihiistaestconditio, utvidelicetidcircodebeamquemquam glorificarelegedebiti,quoddedomopatristui sit. Sed quid? Quicunquehonorificaveritme,glorificabo eum;quiautemcontemnuntme,erunt ignobiles, quacunqueexdomo,quacunqueexgentesint: siveJudaeusille,siveGraecussit,quime honorificaverit,glorificaboeumgloriosoregno, gloriososacerdotio,faciamqueomnesregnum etsacerdotesDeoetPatrimeo.SiveJudaeus ille,siveGraecussit,quimecontempserit,erit ignobilis, neque rex neque sacerdos esse poterit. Haecmihiconditio,haecmihiservanda vicissitudoest.Accipitoutjusetdicito,quia promissionisfidemirritamfecerim.Tuhomo quises,utrespondeasDeo?Quidlibetolimego locutussim,haecpraesensloquelameastabit, utfaciliuscoelumetterra,quamhocverbum meum transire possit.CAPUTX.Quoddiesistijamvenerunt sacerdotioJudaeorum,dequibusdictumest: Eccediesvenient,etpraecidambrachium tuum,sacerdotioJudaeorumtristesetamari, sacerdotioautemChristiEcclesiaelaetiet jucundi. Eccediesvenientetpraecidambrachium tuum,etbrachiumdomuspatristui,utnonsit senex in domo tua, et videbis aemulum tuum in temploinuniversisprosperisIsrael,etnonerit senex in domo tua omnibus diebus. Diesistijamveneruntetnuncsunt,sacerdotio JudaeorumetdomuiAarontristesetamari, sacerdotioautemEcclesiaelaetietjucundi. PraecisumestbrachiumJudaeorum,quiacaro erat,praecisumestbrachiumdomusAaron, quia non Domini, sed hominis brachium erat. Maledictus vir, inquit propheta, quiconfiditinhomineetponitcarnem brachiumsuum,utaDominorecedatcorejus (Jer. XVII.) Confidebant in homine, gloriando videlicet; non in fine, sed in carne Abrahae, posuerant carnem brachiumsuum,utaDominorecederetcor eorum,superbiendoinsacerdotioAaron,et crucifigendo illum quem praefigurabat Aaron. Templum, inquiunt, Domini,templumDomini,templumDomini est, sed ecce spelunca latronum, ait Dominus, factaestdomusista,inquainvocatumest nomen meum in oculis vestris (Jer. VII.) Ubinuncilludtemplum,imoubinuncilla spelunca latronum? Ubi nunc sacrificia filiorum Aaron,sacrificiataurorumethircorumet agnorumetarietum?Praecisumigiturest brachiumHeli,praecisumestbrachium sacerdotiiveteris,utjamindomoejusnonsit senex,nonjamnomineturindomoAaron magnus sacerdos, summus pontifex. Et videbis, ait, aemulumtuumintemploinuniversis prosperis Israel. Quisisteaemulusest,cuisacerdotiumvetus invidet, nisi ille, de quo Propheta: Juravit, inquit, Dominus,etnonpoenitebiteum:Tues sacerdosinaeternumsecundumordinem Melchisedech? (Psal.CIX.)Grandisisteaemulusest,inquem cumsitdetribuJuda,dequanullusaltari praestofuerat,translatosacerdotio,legis quoquetranslationecessariofactaest.Istum Judaicussacerdosjamspoliatusaegerrimo oculovidetinillotemplo,quototusorbis contentusest,inillaEcclesiaquaetotoorbe terrarumdiffusaest.Videt,inquam,illumin universisprosperisIsrael,namuniversaquae deillosunt,prosperaetpacificaverosunt Israel,quemadmoduminaliopsalmo praecantavit idem Propheta: Intendeprospere,procedeetregna(Psal. XLIV). Verumtamen non auferam, ait, virumpenitusexte,abaltarimeo,sedut deficiantoculitui,ettabescatanimatua,et magnaparsdomustuaemorieturcumad virilem aetatem pervenerit. Secundum haec et Apostolus dicit: NunquidrepulitDeuspopulumsuum?Absit! NametegoIsraelitasumexsemineAbraham, extribuBenjamin.NonrepulitDeusplebem suam quam praescivit (Rom. XI.) Ac deinceps: Sic ergo et in hoc tempore, reliquiae secundum electionemgratiaeDeisalvaefactaesunt (ibid.). Verumtamen ego, inquit, nonauferamvirumpenitusexte,abaltari meo. Sed quid? ut deficiant, inquit, oculi tui, et tabescat anima tua. Deficiant,inquam,oculitui,quemadmodum idem Apostolus dicit: Deditillisspirituscompunctionisoculosut nonvideant,etauresutnonaudiantusquein hodiernum diem (ibid.). Et David dicit: Fiat mensa eorum in laqueum et in captionem, etinscandalumetinretributionemillis. Obscurentur oculi eorum, ne videant, et dorsum eorum semper incurva (Psal. LXVIII.) Et post aliqua: Noloenimignorarevos,fratres,mysterium hoc,utnonsitisvobisipsissapientes,quia caecitasexpartecontigitinIsrael,donec plenitudogentiumintraret,etsicomnisIsrael salvus fieret (Rom. XI.) Etparsmagna,inquit,domustuaemorietur tunc, quod majoris miseriae est, cum ad virilem aetatem pervenerit, id est, cum plenitudo temporis advenerit: morietur, inquam, non solum gladio maligno, qui animam aDeodirimat,sedetiamgladioRomano,qui animam a corpore dividat. Et suscitabo, inquit, mihisacerdotemfidelem,quijuxtacormeum et animam meam faciat, et aedificabo ei domum fidelem,etambulabitcoramChristomeo cunctis diebus. SacerdosistefidelisChristusintelligitur,quiet pernomenSadoch,dequosuperiussecundum litteramdiximus,rectesignatur.Interpretatur enimjustus.Justusautemetveracitersanctus sacerdosvelpontifexipseest,quemadmodum dicit Apostolus: Talisdecebatutnobisessetpontifex,sanctus, innocens,impollutus,segregatusa peccatoribus, etc. (Hebr. VII.) Igitur suscitabo mihi, inquit, sacerdotem fidelem, fidelem,inquam,quisemetipsumfideliter offerat, nonhabensnecessitatemquotidie, quemadmodumsacerdotes,priusprosuis delictis hostias offerre (ibid.), qui juxta cor meum et animam meam faciat, idest,nonpersanguinemhircorum,aut vitulorum,quorumegonequecarnem manducabo,nequesanguinempotabo,sedper propriumsanguinemintroeatsemelinSancta, aeternaredemptioneinventa.Domusautem fidelisquaeaedificatureiEcclesiaest,quaeex fidevivit.Aedificatur,inquam,ei,videlicetper sacramentumsanguinisetaquae,quodde latereejusmanavit,quemadmodumintypum ejusmulierdecostaviriinprimordiofabricata est. Haec domus aedificata, ambulabit, inquit, coram Christo cunctis diebus, quiavidelicettotaChristidomus,totaEcclesia, genussacerdotaleest,ethaec,proficiendode virtuteinvirtutem,ambulatcoramChristo cunctis diebus. Futurum est autem ut quicunque remanserit in domotua,veniatutoreturproeo,etofferat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque: Dimitteme,obsecro,adunampartem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis. QuisestquiremansitindomoHeli,indomo sacerdotiiJudaici,nisiisquiperditionigentis illius,pergratiamelectionissuperstesesse potuit vel poterit? Nam et Scriptura dicit: SifueritnumerusfiliorumIsraelquasiarena maris,reliquiaeconvertenturexeo(Isa.X; Rom. IX). Planeergoquicunqueremanserit,idest quicunquedepopuloistoadvitam praeordinatusfuerit,venietadsacerdotem aemulum,venietnonadSynagogae,sedad Ecclesiaesacerdotium,nuncsibiinvisum,ut oreturproeo,utperejusdemEcclesiae sacramenta reconcilietur Deo. Offeret nummum argenteum, et tortam panis, id est, lucidum fidei verbum, et opera dilectionis, dicetque: Dimitteme,obsecro,adunampartem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis: dimitte,inquam,meadunamquamlibet divisivam evangelicae gratiae donationem, ut in unitatecorporisEcclesiaecomedambuccellam panisvivi,quidecoelodescendit,buccellam corporisChristiFiliiDei,inquosolovitaest, sine quo nemo vivit.CAPUTXI.QuodpuerSamuelaliustestis contra sacerdotem accessit, et quod dictum est: NecpoteratviderelucernamDeiantequam exstingueretur. (CAP. III.) PuerautemSamuelministrabatDomino coramHeli,etsermoDominieratpretiosusin diebus illis, non erat visio manifesta. Factum est ergoindiequadam,Helijacebatinlectosuoet oculiejuscaligaverant,necpoteratvidere lucernamDei,antequamexstingueretur. Samuel autem dormiebat in templo Domini, ubi erat arca Dei. Et vocavit Dominus Samuel, etc. Ad confirmationem sermonis superioris hic alius testis puer Samuel accedit, ut, juxta legem quamDeusipsepopulopraescripsit(Deut. XIX),nonunustantum,sedduostarenttestes contrasacerdotempigrumetsegnemmagis quampium,suorumvidelicetmagisquamDei amatorem filiorum. Plana res gesta est. Puerum dormientemDominumquenecdumscientem, cuinecdumrevelatusfueratsermoDomini, Dominustertiovocandoexcitavit,etc.Inillum suae moderatus est gratiam vocationis, ut prius is contra quem mittebatur vocatum illum esse a Dominosciret,quamipsequivocatusest. Sicquefactumestutisquivisionemindicare timuisset, celare non auderet, tacere non posset. Sane quod dictum est necpoteratviderelucernamDei,antequam exstingueretur, varium sensum habet. Nam alii sic distinguunt: Et oculi ejus caligaverant, nec poterat videre. Et posteainferunt:etantequamlucernaDomini exstingueretur,puerSamueldormiebatin temploDomini,ubieratarcaDei.Intelligi autemhocmodovolunt:Dormiebatintemplo antequamlucernaDeiexstingueretur,idest antequamluxdiurnafieretquandoeadem exstinguendaeratlucerna.SicenimaDomino perMoysenjussumeratuteademlucerna luceret usque mane. Sicut est illud in Levitico: Praecipe, ait Dominus, filiisIsraelutafferanttibioleumdearboribus olivarumpurissimum,piloquecontusum,ut ardeatlucernasemperintabernaculoDomini, etcollocabunteamAaronetfiliiejus,utusque mane luceat coram Domini (Levit. XXIV). Alii vero: NecpoteratviderelucernamDei,antequam exstingueretur. Et est sensus: Ipse qui propriae vitae meritis, et dignitatesacerdotiilucernaDeierat,antequam propeccatofiliorumlucidaDeigratiaprivatus exstingueretur,nonpoteratvidere,sicutin mentepraeinordinatofiliorumsuorumamore, itaetincorporepraenimiasenectutecaligans, et non valens videre. Porro alii simplicius: NecpoteratviderelucernamDei,antequam exstingueretur, id est, adeo caligaverant oculi ejus, ut lucernam intemploclareardentemviderenonposset, quo dicto intelligitur quod ne parvas quidem in oculisreliquiasluminishaberetvaldesenex. Sedjamspiritualiummysteriorumvela pandamus.CAPUTXII.Quidsitmystice,quodpuer Samueldormiebat,etsermoDominierat pretiosus,idestrarus,etquandovenerit Dominusmystice,etSamuelemnescientem tertio, quarto autem scientem jam vocaverit ille. PuerSamueldormiebat,quiavidelicet periturocarnaliJudaeorumsacerdotiosermo propheticusconticuerat.Jamenimmultis diebusanteChristiadventumprophetanon fueratvisusinIsrael.Sedetquidudummissus etscriptusfueratsermopropheticus,quasisub clavibusdormiebat,clavimquippescientiae ScribaeetPharisaeitulerant,necipsi introeuntes,neceosquivolebantintroire permittentes (Luc. XI). Ergo puerSamueldormiebat,etsermoDominierat pretiosus, id est rarus. Rarus enim et pene nullus erat, qui sermonemDominivolentibusaudire loqueretur.SedvenitDominus,etstetitet vocavitSamuelem,excitavitdormientem. Quando venit Dominus, et stetit, nisi quando de coelis Deus descendit, ut factus homo staret pro nobis?TuncvocavitSamuelem,tunc propheticumexcitavitsermonem,hactenus dormientem.Excitavit,inquam,puerumsuum, excitavit in puero praecursore sermonem suum, in eo videlicet puero cui gloriose concinitur: Tu,puer,prophetaAltissimivocaberis, praeibisenimantefaciemDominipararevias ejus (Luc. I). Tertioillumnescientemvocavit,priorqueipse sacerdotiiveterisministerZachariaspaterejus vocationem illam intellexit. Primo enim angelus illumexnominenuntiavit.Secundoad salutationemMariaeclausumadhucinutero matrisexsultatione,etgaudioconcussit.Tertio jamnato,perospatrisofficiumsuae praecursionis edixit: Tu quoque propheta Altissimi vocaberis. IgitursacerdosHelidestituenduspuerum vocariprioraDominointellexit,quiasacerdos officiicarnalisZacharias,magniprophetae vocationemipsepriorintellexitetenuntiavit, justusquideminpersonasua,apudDeumet homines,sedejussacerdotiiminister,quod protinusdestituendumesset,sicutinisto sacerdoteHelipraefiguratumessejamdictum est, et adhuc dicendum est. Quarto tandem jam sciensvocationemsuampuerSamuel,venienti Domino et vocanti sicut vocaverat secundo: Samuel,Samuel.Loquere,ait,Domine,quia audit servus tuus. Et Dominus: Ecce, inquit, egofaciamverbuminIsrael,quodquicunque audierittinnientambaeauresejus.Indieillo suscitaboadversumHeliomniaquaelocutus sumsuperdomumejus.Incipiametcomplebo. Praedixienimeiquodjudicaturusessem domumejusinaeternum,propteriniquitatem ejus,eoquodnoveratindigneagerefiliossuos, etnoncorripuiteos.IdcircojuravidomuiHeli quod non expietur iniquitas domus ejus victimis et muneribus usque in aeternum. Quidadhaecille?Nonutiqueconsurrexitsicut Moyses,utDeumtenereteavirtute,quateneri ipsevult,etteneripotest,utstandoin conspectuejus,inconfractionecordisorando, iramejusadomosuaaverteret(Exod.XXXII; Psal. CV). Sed: Dominus, inquit, est; quod bonum est in oculis suis faciat. PaulomeliusanteconsultiusAchab,licetalias impius,qui,cumaudissetsermonesDominiin Elia, dicentis: Ecce ego inducam super te malum, et demetam posterioratua,etinterficiamdeAchab mingentem ad parietem, etc.; cum, inquam audisset sermones istos, scidit vestimenta sua, et operuit cilicio carnem suam,jejunavitqueacdormivitinsacco,et ambulavit demisso capite (III Reg. XXI). Idcircoillequidemindiebussuisnonvidit inductumdomuisuaemalum:hicautemet vidit, et ipse sustinuit, cecidit enim audito tristi nuntio,etfractiscervicibusmortuusest.Nunc ad superiora redeamus. Loquere, inquit, Domine, quia audit servus tuus, etc.Planejuxtahancnormampraedictusille prophetarummaximus,primoperangelumex nominenuntiatus,deindeadvocemsalutantis Mariaegaudioconcussus,tertioprophetica,ut supra dictum est, patris voce declaratus, quarto tandemjamscienterindesertoaudivitquod Dominusloqueretur.ImoetoransutDominus loqueretur,signumaccepitveriacjusti sacerdotis, adjiciente sibi Deo, SuperquemviderisSpiritumdescendentemet manentemsupereum,hicestquibaptizatin Spiritu sancto (Joan. I), simulqueverbumaccepitquodloqueretur contra vetus sacerdotium, imperante Domino. Factum est enim, inquit Lucas, verbumDominisuperJoannemZachariae filium in deserto (Luc. III). Ac deinceps: Jamenimsecurisadradicemarborisposita est.Omnisenimarbornonfaciensfructum bonum excidetur, et in ignem mittetur (ibid). Haecenimcontrasacerdotiumillud Leviticumque ministerium dicta esse Matthaeus evidentius insinuat: Videns, inquit, multosPharisaeorumetSadducaeorum venientesadbaptismumsuum,dixiteis: Progeniesviperarum,quisdemonstravitvobis fugere a ventura ira? (Matth. I.) Ac deinceps: Jamenimsecurisadradicemarborisposita est. Pharisaeinamquesacerdotesvelclericierant Judaeorum.IgiturtuncdomuiHelijuravit Dominusquodnonexpiareturiniquitasdomus ejusvictimisetmuneribususqueinaeternum, quandoperhuncenuntiavitsecurimpositam esseadradicemarboris,dignumpoenitentiae fructumnonfacientium,videlicetmaxime Pharisaeorum,intemploDeisubnomine sacerdotii latrocinantium.CAPUTXIII.Depugnamalegestacontra Philistiim,etdevanalevitatequadixerunt: AfferamusadnosarcamDominisedentis superCherubim,etquidsignificaveritlapis Adjutorii. (CAP. IV.) Etfactumestindiebusillis,convenerunt Philistiiminpugnam.Egressusestnamque IsraelobviamPhilistiiminpugnamet castrametatus est juxta lapidem Adjutorii. Etreliqua.Narrationehacmoxsubsecutura, praemissum est (cap. III): EtaddiditDominusutappareretinSylo, quoniamrevelatusfueratDominusSamueliin Sylo, juxta verbum Domini. Etestsensus:Dominus,quoniamrevelatus fueratSamueliinSylodictisaddidit,ut appareretitideminSylo,juxtaverbumsuum factis, ita ut non caderet ex omnibus verbis ejus in terram, ut cognosceret universus Israel a Dan usqueadBersabeequodfidelisSamuel prophetaessetDomini.Itaplaneexomnibus verbisprophetae,etplusquamprophetae Joannis,nonceciditverbuminterram. Respiciamusaddiesillos,inquibusnonjam Philistiim, sed qui per Philistaeos hoc loco recte figurantur, Romani convenerunt in pugnam. Dixerunt, inquit, majoresnatudeIsrael:Quarepercussitnos hodie Dominus coram Philistiim? Afferamus ad nos de Sylo arcam foederis Domini, et veniat in mediumnostri,utsalvetnosdemanu inimicorumnostrorum.Misitergopopulusin Sylo,ettuleruntindearcamfoederisDomini exercituum, sedentis super cherubin. Praesumptiostultaetvana,quaetuncdecepit improvidos,etjustitiaevelgloriaeDeiignaros, ipsaeademdecepitillos,quandoclausi obsidenteexercituRomano,tumultuabanturet vociferabantur confidentes, ut historiae tradunt, quodnequaquamtoleraretDeusprivariseillo pulchrotemplo,illopulchroetaureo sanctuario.Cujusvanitatisrespectunotaquam acute, quam mordaciter cum praemissum esset ettuleruntindearcamfoederisDomini exercituum, continuosubjunctumest,sedentissuper cherubin. Hocquippenonprosuosensu,sedproillorum notabilivanitateScripturadixit.Quidenim stultius ac vanius? Nunquid super illos cherubin quosfecitMoyses,imoquosBeseleelillefaber cumsociosuoOoliabfudit,autfabricavit, sedebatDominusexercituumcaptusvel delectatuspulchritudineauri,etnonpotius superhomines,velsupersanctosangelossedet plenos scientia Dei secundum nomen cherubin? Igitureademhicetillicvanitatedeceptisunt, dumproaureiscoelestissanctuariisimulacris divinumsibiquasidebitumarrogant adjutorium,undeetfalsisunt,metandocastra juxta lapidem, postea dictum lapidem Adjutorii. Namettuncpraesagiosuofrustratisunt,et nuncejuslapidisnonhabuereadjutorium, queminmalumsibimetipsisreprobaverunt, juxta quod Scriptura dicit: Lapidem quem reprobaverunt aedificantes, hic factus est in caput anguli (Psal. CXVII). EttuncquidemsacerdotisuniusHelidomus unaconcidit,ipsoquoquecorruente,fractisque cervicibusmoriente,nuncautemtotagens captivataest,totacivitascumtemplosuo funditusinfavillasdisperiit,sacerdotioillo quoquecadente,suumqueopprobriumper omnesgentescircumferente,quiapollutum, sordidatum,imoetejectumest,eodemquo vivimus,quoredemptietemundatisumusnos credentes Christi sanguine.CAPUTXIV.Quidsignificetmysticequodab eisdemarcaDeicaptasitaquibusvinctusest Israel,etquodceciditDagontruncatuscoram arcaDomini,etquodpercusseritillosDominus in posteriora. Sed et arca Dei capta est. Utjamevangelicamlegisprosequamur intelligentiam,eisdemRomanorumarmis, eisdemimperatorumgladiis,quibusille populusobsessus,concisus,etinomnesgentes captivusductusest;eisdem,inquam,Ecclesia Dei, quae est corpus Christi (Col. I), capta, et ab eisdempersecutionempassaest.Pandamus gloriosivelanavigii,etcursumpercurramus intelligentiae spiritualis. (CAP. V.) PhillistiimautemtuleruntarcamDei,et asportaverunteamalapideAdjutoriiin Azotum.TuleruntquePhilistiimarcamDei,et intulerunteamintemplumDagon,et statuerunteamjuxtaDagon.Cumque surrexissentdiliculoAzotii,alteradie,ecce DagonjacebatpronusinterraantearcamDei. EttuleruntDagon,etrestituerunteuminloco suo.Rursumquemanediealteroconsurgentes inveneruntDagonjacentemsuperfaciemsuam interracoramarcaDomini.Caputautem Dagon,etduaepalmaemanuumejusabscissae erantsuperlimen.PorroDagontruncussolus remanserat in loco suo. Grandespectaculum,grandemiraculum. TranslataabIsraelgloriaDomini,captaab AllophylisarcaDomini,victoriamdevictoribus versaviceexigit,primumqueindeumipsorum Dagon,deindeetsuperhominesaggravantur manus Domini. Nam ebullierunt, inquit, villaeetagriinmedioregionisillius,etnati suntmuresetfactaestconfusiomortismagnae incivitate,etpercussitinsecretioriparte natiumAzotum,etfinesejus,et computrescebant prominentes extales eorum. Hoc Psalmista magnifice decantans: Etexcitatusest,inquit,tanquamdormiens Dominus, tanquam potens crapulatus a vino, et percussitinimicossuosinposteriora, opprobriumsempiternumdeditillis(Psal. LXXVII). Hoc quid portenderit, perspicuum est. Ubi enim supradictomodoconciditsacerdotiumvetus cumterrenaHierusalem,etmanufactotemplo ejus,tuncvictoriosiuspugnaminiitcumdiis gentiumarcaDomini,quaeestChristus Dominussecundumcompactumexcarne nostracorpusejus,sedensetmanensin Ecclesiasua,etipsaquaeestcorpusejuset plenitudoejus.CeciditcoramarcaistaDagon, cecidit,inquam,coramillaomnismassa daemonum,quaeintelligiturperilludidolum, perhocipsumnomenDagon.Interpretatur enim piscis tristitiae, illum, ut supra dictum est, significansquiinmariest,cetummagnum Leviathan,serpentemvectemtortuosum. CecidithictalisDagoncoramarcaDomini tandemtruncatuscapite,etabscissismanibus, idest,sublatisacultuejusregibusterraeet principibus, qui prius astiterant, et convenerant inunumadversusDominum,etadversus Christum ejus (Psal. II). Quid autem est quod et percussitinimicossuosinposteriora,itaut computrescerentprominentesextaleseorum, nisiquodillosquivictoriamejusrecipere noluerunt, qui intelligentes virtutem Dei, nonsicutDeumglorificaverunt,autgratias egerunt,tradiditinreprobumsensum?Nam feminaeeorum,inquitApostolus,mutaverunt naturalemusumineumusumquiestcontra naturam.Similiterautemetmasculi,relicto naturaliusufeminae,exarseruntindesideriis suisininvicem,masculiinmasculos turpitudinemoperantes,etmercedemquam oportuiterrorissuiinsemitipsisrecipientes (Rom. I). Dumenimhuicvitionequissimoincredulos subdidit terribile judicium Domini, profecto percussitinimicossuosinposterioraet opprobrium sempiternum dedit illis. Quidautemsuntilliquiebullieruntetterram demolitisuntmures,nisimalignispiritusjustis quidemcontemptibilesutmures,peccatoribus autem terribiles ut leones.CAPUTXV.QuodvaccaearcamDomini portantes,praedicatoressignificentfidelesin Ecclesia,quiindirectumproceduntnon declinantes ad dexteram neque ad sinistram. (CAP.VI.)Quotandemmodovictoiraomnis peractaest?Duritiautiqueetpatientia praedicatorum secundum hoc miraculum, quod subjunctum est: Tollentes,inquit,duasvaccasquaelactabant vitulos,junxeruntadplaustrum,vitulosque earumconcluseruntdomi.Etposueruntarcam Dei super plaustrum et capsellam quae habebat mures aureos, et similitudinem agnorum. Ibant autemindirectumvaceaeperviamquaeducit Bethsamis,etitinereunogradiebantur pergentes,etmugientes,etnondeclinabant, neque ad dexteram, neque ad sinistram. Quidenimvaccae,nisifidelesquosquein Ecclesiasignant,qui,dumsacrieloquii praeceptaconsiderant,quasisuperimpositam Dominiarcamportant?Dequibushocetiam notandumquodfuissefetaememorantur,quia suntpleriquequiinviaDeiintrinsecuspositi foriscarnalibusaffectibusligantur.Sednon declinant a recto itinere, quia arcam Dei portant in mente. Ecce enim vaccae Bethsamis pergunt. Bethsamisquippedomussolisinterpretatur.Et propheta ait: Vobis autem qui timetis Dominum, orietur Sol justitiae (Mal. IV). Siigituradaeternisolishabitationem tendimus, dignum profecto est ut de Dei itinere procarnalibusaffectibusnondeclinemus.Tota enimvirtutepensandumestquodvaccaeDei plaustrosuppositae,perguntetgemunt.Dant abintimismugitus,ettamendeitinerenon retorquentgressus.Amoremquidemper compassionem sentiunt, sed colla posterius non reflectunt. Sic nimirum praedicatores sancti, sic fidelesquiqueessedebentintrasanctam Ecclesiam,utcompatianturproximisper charitatem,ettamendeviaDeinonexorbitent percompassionem.Arcamquippevaccis superpositamBethsamispergere,estcum supernascientiaadinternaelucishabitaculum propinquare.SedtuncvereBethsamis tendimus,cumviamrectitudinisgradientes,ad vicinaerrorislateranecproaffectupignorum declinamus.Sicnamque,sicnecesseestut incederedebeantqui,sacraelegisjugo suppositi,jamperinternamscientiamarcam Dominiportant,quatenusperhocquod propinquorumnecessitatibuscondolenta coeptorectitudinisitinerenondeclinent. Quorumnimirumgratiamentemnostram teneredebet,sedreflecterenondebet,nehaec eademmens,autsiaffectunontangitur,dura sit, aut plus tacta, si inflectitur remissa.CAPUTXVI.QuidsignificetquodBethsamitae videntesarcamDomini,gavisisunt,etquod vaccae in holocaustum caesae sunt, et quod viri Bethsamitaepercussi,eoquodvidissentarcam Domini. PorroBethsamitaemetebanttriticuminvalle. Etelevantesoculosvideruntarcam,etgavisi suntcumvidissenteam.Etplaustrumvenitin agrumJosueBethsamitae,etstetitibi.Erat autemibilapismagnus,etconcideruntligna plaustri,vaccasqueimposueruntsuperea holocaustum Domino. Lapidemistumsuperquemconcisislignis plaustrivaccasimposueruntinholocaustum, HebraeiaramadAbrahamaedificatam intelligunt. Haec, etc. QuinquesatrapaePhilisthinorumviderunt,et reversi sunt, inquit, in Accharon in die illa. Sicplaneperseverantiampraedicatorum,de quibusjamdictumest,principesidolatriae viderunt,quodscilicetnullisaffectibuscarnis revocaripotuerunt,quinetiaminsupercorpora suapassionibusobjicientesinholocaustum Dominoobtulerunt,ettandemconfusia persecutionibus cessaverunt. Iliautemsuntaniaurei,quosreddiderunt PhilistaeiprodelictoDomino:Azotusunum, Gazaunum,Ascalonunum,Gethunum, Accharonunum.Etmuresaureossecundum numerum urbium, etc.Hocurbiumnumeroquaeanosaureoset muresreddiderunt,universitasillorum significatur,quiquinquecorporissensibus, priusperfornicationemabusi,postea supradictaspassionesignominiaefugientes peccatapriorasubsequentibusbonisoperibus redemerunt. Quod vero sequitur: EtusqueadAbelmagnumsuperquem posuerunt arcam Domini. Abel magnum civitas est in termino Israel. Abel magnumidcircovocatur,cumanteaBethsamis vocitatasit,sivepropterluctumsuperviris Bethsamitisibifactum,sivepropter distinctionemcivitatisAbelBethmacha,dequa exclamavit mulier sapiens ad Joab, dicens: Quiinterrogant,interrogentinAbela(IIIReg. X). Sic itaque intelligendum est quod ab urbe murata usque ad villam, quae erat sine muro et usque ad Abel magnum, dederint mures. Super quem, id est super luctum, posuerunt arcam Dei, quae erat usque in illam diem in agro Josue Bethsamitae. Fuitigiturinagroillius,donecinCariathiarim ducta est. PercussitautemdevirisBethsamitiseoquod vidissentarcamDomini,etpercussitdepopulo septuagintaviros,etquinquagintamillia plebis. Hosseptuagintaviros,judicesseptuaginta Hebraeiintelligunt,quorummeritoetgloria quinquagintamilliaviricomputantur,sicutde David dicitur: Quiatuunusprodecemmillibuscomputaris (II Reg. XVIII). Idcircopercussiteos,quiaviderantarcam Domini,quiacurioseinspexerant,cumfuissent legeprohibiti.AitenimDominusinlibro Numeri: Aaronetfiliiejusintrabunt,ipsiquedisponent opera singulorum, et divident quae portare quis debeat.Aliinullacuriositatevideantquaesunt insanctuario,priusquaminvolvantur,alioqui morientur (Num. IV). SicnimirummilliamultadevirisBethsamitis, devirisdomussolis,devirisecclesiasticis, multa,inquam,milliaplebis,multosprimates virospercussitjudiciumDomini,eterrareeos fecit,eoquodvidissentarcamDomini,eoguod indignenondilectionisstudio,sed praesumptions et curiositatis vitio, ausi fuissent inScripturisscrutarisecretadivinitatis,etfacti sunthaeresiarchae,judicanteDeosuperbosad conspectum divinitatis et veritatis non admitti.CAPUTXVII.DetranslationearcaeDomini, quod nusquam legatur reducta in Sylo, per quod Synagogamysticeintelligitur,etquodmanserit inCariathiarim,quonominesignificatur Ecclesia gentium. (CAP. VII) Et factum est ex qua die mansit arca Domini in Cariathiarimmultiplicatisuntdies(eratquippe jamannusvicesimus),etrequievitomnis domus Israel post Dominum. Vicesimo anno peracto translata est eadem arca a Samuele in Masfath (II Paral. I), et de Masfath transtulerunteamSamueletSaulinGalgala. IndetranslataestaSaulinNobe,deNobein Gabaa.DeGabaatranslataestaDavidin domumObethEdom,dedomoObethEdom transtuliteamDavidinSion(IIReg.VI),etde SiontranstuliteamSalomoninSancta sanctorum (III Reg. VIII; II Paral. V). Nusquam extuncinSyloreductafuisselegitur,quia repulitetsprevitillumlocumDeusintypum videlicetSynagogae,inquaquondamerat sanctuariumDomini,sedrepulsaetspretaest, etomnesanctumaliotransmigravit.Quod Propheta respiciens: Et repulit, inquit, tabernaculumSylo,tabernaculumsuumibi habitavit in hominibus (Psal. LXXVII). Sylonamqueabruptiointerpretatur.Quo nominegravitereademSynagogadenotatur, proeovidelicetquiaassistensadversus Dominum et adversus Christum ejus: Dirumpamus,ait,vinculaeorum,et projiciamus a nobis jugum ipsorum (Psal. II). ManetautemnuncarcaDominiin Cariathiarim.Cariathiariminterpretaturcivitas silvarum,quonominerecteEcclesiagentium designatur.Ipsanamquequondameratsilva magna,bestiisferocibus,idestmalignis spiritibus,inhabitataetpervia,nuncautem civitasestfidefundata,murodivinitatiset angelorumpraesidiiscommunita.Hicergo manet,hicarcaDominiinveniendaest.Unde Propheta cum dixisset: EcceaudivimuseaminEphrata(Psal. CXXXI), continuo subjunxit: Invenimuseamincampissilvae.Introibimus intabernaculumejus,adorabimusinlocoubi steterunt pedes ejus. Surge, Domine, in requiem tuam, tu et arca sanctificationis tuae (ibid.), etc.Haecplanedixitgaudiodulciattonitus, quippequivoveratsenondaturumoculissuis somnumetpalpebrissuisdormitationemet requiemtemporibussuis,donecinveniret locumDomino,tabernaculumDeoJacob (ibid.), id est donec sancto indicante Spiritu quo in loco quieturus sit Dominus et Salvator, et ubi tabernaculumsuumtenderedigneturDeus Jacob. Et subito irruente in se Spiritu: Ecce, inquit, audivimus eam in Ephrata, eam, inquam, id est arcam sanctificationis ejus, compactamvelcompingendamesseaudivimus de carne Virginis in Ephrata, haec est Bethleem. Ac deinceps subjungens: Invenimus eam, inquit, in campis silvae. Tanquamdiceret:Jamnoninveniturillicubi audivimus eam, jam non invenitur in illa de qua processitgente,sedingentibusquaeprius fuerunt, tanquam silvae a bestiis, id est malignis spiritibus,possessae,nuncauteminmodum camporumsepibusgratiaeDeicircumdatae, cultilessuntetfecundae.Manetigiturarca DomininuncinCariathiarim,etmultiplicantur dies;dies,inquam,sanctorum,diesvirtutum, succrescitqueinlucemmultitudogentium usqueadtempuspraefinitum,quoetreliquiae Sylo,idestcarnalisIsrael,salvandaesunt. Sicque requiscit omnis domus Israel post Dominum, post Dominum, inquam, qui dixit: Tollitejugummeumsupervos,etdisciteame quiamitissumethumiliscorde,etinvenietis requiem animabus vestris (Matth. XI). JuxtalitteramrequievissepostDominum dicuntur,quia,abjectisidolorumsordibus, Dominoseadserviendumtotocorde tradiderunt; quod et in subsequentibus dicitur: AbstuleruntfiliiIsraelBaalimetAstaroth,et servieruntDominosoli.Etconveneruntin Masfath,hauseruntqueaquas,eteffuderuntin conspectu Domini. HebraeitraduntquodcoramDominoineadem aquamaledictacongestasint,etsicutinlege mulierzelotypahaustaaquaprobabatur(Num. V), ita et hic idolatrae hac aqua probati sunt, hi videlicetquiseidolacoluissepenitus denegabant.Traduntetiamquodquicunque idololatrahancaquamgustasset,labiaejusita sibiadhaererentutnequaquameaabinvicem idololatraseparareposset.Hocidololatra judiciodeprehendebatur,etinterficiebatur. Quod sequentia demonstrant in eo quod ait: Judicavitque Samuel filios Israel in Masfath. Judicareinhoclocoidololatrassecundum legem,mortitradereintelligendumest.Dicunt etiamquodhocmodoMoysesidololatrasqui sibivitulumfecerantprobaverit,quando arripuitvitulum,etcombussit,etcontrivit usque ad pulverem, et sparsit in aquam, et dedit ex eo potum filiis Israel (Exod. XXXII).CAPUTXVIII.Inquopeccaveruntpostulantes regem,cumlexdatanonprohibueriteos constituere regem, sed alterius gentis hominem. (CAP.VIII.)Hactenusimaginemsacerdotii transferendi: nunc velut in alia tabella, mysticis depictam figuris contemplemur imaginem regni ChristiFliiDei,quod,destructopeccatiregno, in salutem et libertatem successit. CongregatiuniversimajoresnatuIsrael veneruntadSamuelinRamatha,dixeruntque ei:Eccetusenuisti,etfiliituinonambulantin viistuis,constituenobisregemutjudicetnos sicutetuniversaehabentnationes. Displicuitque sermo in oculis Samuelis, ea quod dixissent:Danobisregemutjudicetnos.Et oravitSamueladDominum.DixitqueDominus adSamuelem:Audivocempopuliinomnibus quaeloquunturtibi.Nonenimteabjecerunt, sed me, ne regnem super eos, etc.Primojuxtalitteramquaeriturinquo populus regem sibi postulando peccaverit. Dicit enim lex: Cumingressusfueristerram,quamDominus Deustuusdabittibi,etpossederiseam, habitaverisqueinilla,etdixeris,Constituam supermeregem,sicuthabentomnesper circuitumnationes,eumconstituesquem DominusDeustuuselegeritdemediofratrum tuorum.Nonpoterisalteriusgentishominem regemfacere,quinonsitfratertuus(Deut. XVII), etc.Haecutiquedicendo,nonqualemcunque regem,sedalienigenamregemlexconstituere vetuit.Quidergojustaequerelaelegislator habuit ut diceret: Nonteabjecerunt,sedme,neregnemsuper eos? Juxta omnia opera sua, quae fecerunt a die quaeduxieosdeAegyptousqueaddiemhanc, sicutdereliqueruntme,etservieruntdiis alienis, sic faciunt etiam tibi. Adhocfacilispatetresponsio,quiatempore importuno dixerunt: Da nobis regem, ut judicet nos, cumhaberentjudicemjusteetregaliter judicantemeos,noninambitionisvanitate,sed inspirituDeietsermonisDominiveritate,de quo sciebant quod fidelis esset, quemadmodum et superius de illo contestans Scriptura dicit: EtcognovituniversusIsrael,aDanusque Bersabee,quodfidelisSamuelprophetaesset Domini (I Reg. III). In eo populus deliquit, quia regnantem super se sermonemDomini,imoipsumregemDeum suum projecit, sicut et postmodum Samuel ipse acri invectione dicit: VosautemhodieprojecistisDominumDeum vestrum,quisolussalvavitvosdeuniversis malisettribulationibusvestris,etdixistis: Nequaquam, sed regem constitue super nos. Quiaplanahistoriaest,nuncbreviterpauca, quaequaestioneindigent,perstringamus,et tuncdemumjuxtapropositummysteria subtexamus.CAPUTXIX.DeSaul,quomodoregnare coeperit,etquodsicinnocensvidebatur, tanquamfiliusuniusanni,etquodineadem innocentia duobus annis regnaverit. (CAP. IX.) DixitqueSauladpuerum:Ecceibimus.Quid feremus ad virum? NonenimputabatSaulsibiasinasaSamuele aliter indicari, nisi pretio divinationis. Ideo ait: Quid feremus ad virum? Festinanunc,hodieenimvenitincivitatem, quia sacrificium est hodie populo in excelso. Sacrificioinhoclocoprandiumintelligitur, quod paraverat Samuel populo in Kalendis. Etdimittamtemane,etomniaquaesuntin cordetuoindicabotibi.Etdeasinis,quas perdidistinudiustertiusnesollicitussis,quia inventae sunt. EratincordeSaulsicutHebraeitradunt,quod rexfuturusesset,quiavideratpervisumsein verticearborispalmaecollocari,quaevisio signum regale erat. (CAP. X.) Cumqueabierisinde,ettransierisultra,et veneris ad quercum Thabor, invenient te ibi tres viri ascendentes ad Deum in Bethel. Hi viri causa orationis ibant in Bethel, ubi Jacob lapidem erexerat (Gen. XXVIII). Post haec venies ad collem Dei. Collis Dei locus erat ubi prophetae habitabant. Et insiliet in te Spiritus Domini, et prophetabis cum eis. ProphetasseeumibiJudaeidicuntdefuturo saeculo,deGogetMagog,etdepraemiis justorum, et de poena impiorum. Quandoergoevenerintsignatibihaecomnia, fac quodcunque invenerit manus tua, quia Deus tecum est. Ac si diceret: His signis nosse poteris quia Deus te regem facere voluit, et idcirco ad omnia quae tibi agenda sunt, regaliter age, quia Deus tecum est. EtdescendesantemeinGalgala,egoquippe descendamadte,utofferasoblationem,et immolesvictimaspacificasseptemdiebus. Exspectabisdonecveniamadte,etostendam tibi quae facias. Videtur quibusdam Saul inculpabiliter obtulisse holocaustum,cumSamuelabeoexspectatus, juxtaplacitumseptemdierumnonvenerit.Si quisverohunclocumbenedistinxerit,inveniet eumnonimmeritoculpatumfuisse,et inobedientiaeredargutum.Locusautemhic apud Hebraeos ita distinguitur: EtdescendesantemeinGalgala,egoquippe descendam ad te. Et postea inferunt: Adofferendasoblationes,etimmolandas victimaspacificasseptemdiebusexspectabis, donecveniamadte,etostendamtibiquae facias. NonergoSamuelsuumpraestolariadventum Sauliseptemdierumtemporepraecepit,sedad offerendasoblationes,etimmolandasvictimas pacificasseptemdiebusabeovoluitexspectari. Quodillenequaquamfecit,ideomerito culpatur, et stultitiae elogio denotatur. FiliusuniusannieratSaulcumregnare coepisset,duobusautemannisregnavitsuper Israel, nondeIsbosethfilioSaul,seddeeodemSaule dictumest.Sicenimeratinnocens,quando regnarecoepit,sicutfiliusuniusanniest,etin eademinnocentiaduobusannisregnasse dicitur.CAPUTXX.DesuperbiaSaulis,cujusindicia fueruntpeccatamaxima,alterumquo sacrificiumobtulit,alterumquoAmalech percutereetdelerejussus,obedirecontempsit, insuper et peccatum suum defendit. Arbormagnaetfertilisvaldecitoinveteravit, quae tantum duobus annis fruetificandi gratiam retinensstatim,corruptaradice,frondium venustatemsimuletfructuumhonorem perdidit.Qualisputasvermisintrinsecus radicemejusmomordit?Utiquevermis superbiae,quoetillevitiatuscomputrescere potuitdequoetinEzechieledicitverbum Domini: EcceAssurquasicedrusinlibanopulcher ramisetfrondibusnemorosis,excelsusque altitudine,etintercondensasfrondeselevatum est cacumen ejus. Ac deinceps: Proeoquodsublimatusestinaltitudine,et deditsummitatemsuamvirentemet condensam,atqueelevatumestcorejusin altitudinesua,tradidieuminmanufortissimi gentium (Ezech. XXXI). Planeetdeistoveraciterdicas,quiaproeo quodelevatumestcorejusinaltitudinesua, tradiditeumDeusinmanufortissimigentium. NamSpiritusDominirecessitabeo,et exagitabat eum spiritus nequam a Domino. Duo peccatapoenamhancpraecedentia,jamdictae ejussuperbiaenobisindiciosunt.Primumest quodhomonondetribuLevi,seddetribu Benjaminregiofastunihilsibinonlicere arbitratus (CAP. XIII): Afferte, ait, mihiholocaustum,etpacifica,etobtulit holocaustum. Hocnimisgrandefuitregissupercilium,digne superno judicio feriendum. Quid enim tale fecit OziasDavidicigeneris,detribuJuda?Tantum ingressustemplumDominiadolerevoluit incensumDominisuperaltarethymiamatis.At verostatimcoelestisultiosuperbiamejusloco competentipercussit,ortaestenimleprain fronteejusindomoDominicoram sacerdotibus,undeetleprosususqueaddiem mortissuaehabitavitsecundumlegemleprosi indomoseparata,plenuslepra,obquam ejectus fuerat de domo Domini (II Paral. XXVI). Quantomagisisteprojiciendusfuit,quitotum sibisacerdotisofficiumusurpavit?Illicergo dicitur ei: Nequaquamregnumtuumultraconsurget. Quaesivit Dominus sibi virum juxta cor suum, etc.Secundumilludfuitquodjussusinverbo velvoceDominiire,etpercutereAmalech,et demoliriuniversaejus,nonparcereei,sed interficereavirousqueadmulierem,et parvulumatquelactentem,bovemetovem, camelumetasinum;nonfecitsic,sedin derogationemsupernaeseveritatis,aususest parcereAgag,etoptimisgregibusovium,et armentorum:etvestibusetarietibuset universisquaepulchraerant,necvoluit disperdereea.Inhacsuperbiapraesumpti quoquesuperiussacerdotiiusumretinebat. Nam deinceps scriptum est (CAP. XV): VenitergoSamueladSaul,etSaulofferebat holocaustumDomino,dejuitiispraedarum quae attulerat de Amalech. Nonne supra quia necessitate compulsus obtulit holocaustum, dixerat ei Samuel: Nequaquam regnum ultra consurget? Itaqueperseveransinmalispeccatumnon mutavit,sedauxit,quandooptimisquibusque pepercit,etAgagreservavit,contraimperium Domini,nonsolumpraesentistransgressor praecepti,sedetveteriscontemptorScripturae Dei.DixeratenimDominusMoysi,ubivenerat Amalech et pugnaverat contra Israel: Scribehocobmonumentuminlibro,ettrade auribusJosue.Deleboenimmemoriam Amalech sub coelo (Exod. XVII). Praeterea, quod nequissimum est, redargutus in sermone Domini dicentis: Nonne cum parvulus esses in oculis tuis, caput intribubusIsraelfactuses?Quareergonon audistivocemDomini,sedversusadpraedam es, et fecisti malum in oculis Domini. Refellereaususarguentemsedepeccato SpiritumDomini,cumsuperbadefensione dicit: ImoaudivivocemDomini,etambulaviinvia perquammisitmeDominus,etadduxiAgag regemAmalech,etAmalechinterfeci.Tulit autempopulusdepraedaovesetboves, primitiaseorumquaecaesasunt,utimmolet Domino Deo suo in Galgalis, etc.Hocetenimnequissimumest,cumpost voluntatempeccati,quodprimumest,etpost effectumoperisquodsecundumest,atquepost usumperversum,quodtertiumest,addituret defensio peccati quod quartum est, et hic nullus veniaelocusest.NametperprophetamDeus dicit: SupertribussceleribusDamasci,etsuper quatuor non convertam eum (Amos, I). IdcircoetnuncquamacerrimeSamuelcum dixisset: Meliorestobedientiaquamvictimae,et auscultaremagisquamofferreadipem arietum, continuo subjunxit: Quoniamquasipeccatumhariolandi,est repugnare,etquasiscelusidololatriaenolle acquiescere, etc.Igiturtantisexacerbatuscontumeliosis injuriis (CAP. XVI), SpiritusDominirecessitaSaul,etexagitabat eum spiritus nequam a Domino. Grandispoenaregis,grandisconfusiopopuli, quicontraDeivoluntatemregempostulavit.Et si caetera desint exempla judicii et veritatis, vel hoc solum pro testimonio sufficere possit, quod nunquamadbonumstatussuifinemperveniat omnisplantatioquamnonplantavitPater coelestis, quod omnis ordinatio domus Domini, quaeinconsultavoluntateejuspervoluntatem hominumfactaest,inordinationispoenas daturasit.Hujusopprobriimaculam subsequensabstulitregnumDavid,ordinatum pervoluntatemetpermanumDei, quemadmodum et Samuel superius testificando dicit: QuaesivitsibiDominusvirumjuxtacorsuum, etpraecepiteiDominusutessetduxsuper populum ejus, quodprofectocumdicit,exoppositodat intelligi, quod nunquam Saulem juxta cor suum Dominusquaesierit.Acproindecumdicitur, quia eratSaulelectusetbonus,etnoneratvirde filiis Israel melior illo; utiquesubaudiendumest,nonjuxtacor Domini, sed juxta cor populi. Sequitur enim: Abhumeroetsursumeminebatsuper universum populum. Quovidelicetdictobrutumpercutitvulgi judicium,eoquodstaturae,nonmeritisfasces ascribat, vel gloriam dignitatum.CAPUTXXI.Quodeoipso,quoddaemoniacus erat,regnumpeccatiinillofiguratumsit,in David autem nomine et factis regnum Christi. Igiturmysteriumhocjaminpromptuest,quo scilicetdaemoniacusrexSaulfuriosumpeccati regnum, David autem pacatum justitiae regnum significat,primumnominibus,deinderebus. Saulnamquepetitio,Davidautemmanufortis sive desiderabilis interpretatur. Quae autem fuit petitiogenerishumani,nisipetitiopeccati, quodpropriaspontehomoexpetivit,cumliber essetetingenuus,creatusadimaginemDei? Quisecontramanufortisveldesiderabilis,nisi Christus Filius Dei, qui fortem armatum peccati principem,atriumsuumcustodientem,fortiori manusuperveniensvicit,etdeindevictor sedensaddexteramPatris,videntibusse angelis,etsperantibusinsehominibus,tetus est desiderabilis? Regnavitmors,quaeperpeccatumintroierat in hunc mundum, usque ad Moysen, aitApostolus(Rom.V),etextuncperlegem auditaregnisuicontradictione,vispeccati amplius insanivit. Unde idem Apostolus: Namconcupiscentiamnesciebam,nisilex diceret:Nonconcupisces.Occasioneautem accepta, peccatum per mandatum operatum est inmeomnemconcupiscentiam.Sinelegeenim peccatummortuumerat,sedcumvenisset mandatum, peccatum revixit (Rom. VII). Sedetinsingulishominibusquandiunon liberanturgratiaChristi,peccatumregnat,et tanquamfuriosussessorequumsubactum calcaribusurget,flagellisdiverberat,undeet ethnicusadulterohisverbisinsultat.Urget enimmentemDominusnonlevis,etacres subjectatlassostimulosversatquenegantem. Abhujusmodiregnorexmanufortiset desiderabilisChristus,etinmassatotum mundum semel moriendo potestate liberavit, et insuaquemquepersonanuncusqueactu liberare non desinit. Ejus regni gratiam nunc in patrecarnisejusDavid,submysticis contemplemur figuris.CAPUT XXII. De electione David, quam pura ab humanofavorefuerit,etquodsicutSamuel personamDavidnonnoverat,itaJoannes Christum nesciebat. DixitqueDominusadSamuel:Implecornu tuumoleo,etveniutmittamteadIsai Bethlehemitem.Providieniminfiliisejusmihi regem. Et ait Samuel: Quomodo vadam? Audiet enimSauletmeinterficiet.EtaitDominus: Vitulum de armento tolles in manu tua, et dices: Ad immolandum Domino veni, etc.EtsiSamuelpropheticospiriturem noverat, ita ut diceret: QuaesivitsibiDominusvirumjuxtacorsuum, et praecepit ei ut sit dux super populum suum (I Reg. XV). Et iterum: SciditDominusregnumIsraelate,ettradidit illud proximo tuo meliori te (ibid.) personam tamen electi illius non noverat. Unde cumingressiessentfiliiIsai,viditHeliab,et ait:NumcoramDominoestchristusejus?Et dixitDominusadSamuel:Nerespiciasvultum ejus,nequealtitudinemstaturaeejus,quoniam abjecieum,necjuxtaintuitumhominisjudico. Homoenimvideteaquaeparent,Dominus autem intuetur cor. SicprofectopraecursorDominiJoannes,eum quem praecurrebat secundum spiritum noverat, sedsecundumcarnem,velsecundumfaciem non noverat. Unde et dicit: Etegonesciebameum,sedquimisitme baptizare,illemihidixit:Superquemvideris Spiritumdescendentemsicutcolumbam,et manentemsupereum,hicest,quibaptizatin Spiritu sancto (Joan. I). Hocnempeadpuritatemveritestimonii plurimumvalet,quiavidelicetibiineligendo favorisvelgratiaehumanaesuspicionulla subessepotest,ubiipsacuifavorautgratia impendatur persona, necdum cognita est.CAPUTXXIII.QuodunctussitDavid,nonut Saullenticula,sedplenocornuolei,quid mystice significet, et quod a die illa directus est in eum Spiritus Domini. Imple, inquit, cornu tuum oleo. Et hic jam manifesta distantia est. Nam de Saul dictum est: TulitautemSamuellenticulamolei,eteffudit super caput ejus (I Reg. X). Lenticulavasculumeratolearium quadrangulum,inlatereapertum,aliniendo dictum.Cornuverooleilongeampliorem continensabundantiam.constantemet perseveraturaminDavidsignabatregalem pariter ac prophetalem gratiam. Nam directus est, inquit, SpiritusDominiinDavidadieilla,etin reliquum. Videlicetcumungereturoleovisibili,pinguedo invisibilisaradicesesediffuditinramosbonae arboris; a radice, inquam, id est ab eo qui dixit: Ego sum genus et radix David (Apoc. XXII). Namquiposteapernovamcarnisnativitatem factusestgenusDavid,ipsejamperantiquam divinitatisnaturameratradixDavid,Spiritus sanctiverumoleumveramquepinguedinem subministrans,undefloreret,fronderet, fructumquefaceret,imoetpateripsiusipse fieretDavid.Igiturquemadmodumarbora radicepinguedinemsumit,undefructificet temporibussuis,sicisteabillaradicesua sumpsitquaethesaurizarettestimoniaDomino suoFiliosuo,factismysticis,dictispropheticis. UndehuncservemushonoremPatritantae majestatis,sivecarnissedentisaddexteram majestatis in excelsis, ut quamvis cuncta capere nequeamus,nihilinillosecundumpraesentem Scripturam factum, nihil ab illo quod a mysterio vacet dictum, sive cantatum arbitremur. Nempe primohocipsum,quodplenooleicornu inungitur,quidmysterii,quidpulchritudinis habetintrinsecus?Plenitudineolei,quapater unctusest,recteomnisplenitudodivinitatis intelligitur,quaenuncinfilioejusinhabitat corporaliter(Col.II).Nonenimhuicad mensuram dedit Deus spiritum, sed totus in illo septiformisspiritusrequiescit.Quodsciensis ipse, de quo haec dicuntur futuri pater filii, cum dixisset illi: Dilexistijustitiam,etodistiiniquitatem, proptereaunxitteDeus,Deustuusoleo laetitiae, continuo subjunxit, prae participibus tuis (Psal. XLIV), idestpraeomnibussanctis,praeomnibus unctis.Namsingulisanctorumdivisivavel particularigratiasuntinuncti:inistoautem omnis,utijamdictumest,inhabitatplenitudo divinitatis.CAPUTXXIV.Quodtertiounctussitidem David, et hoc ipsum in typum Domini, et filii sui Christi. Hic jam sciendum est, quia hic talis ac tanti filii propheta et pater, tertio unctus est. Primo, hic a Samueleinmediofratrumsuorumnesciente Saul.Secundo,inHebronsuperdomumJuda mortuoSaul.Tertio,superuniversumIsrael, dejectaasperegniomnidomoSaul.Planein istoquasispeculo,totaunctionisChristiforma praefulsit. Ille namque tertio unctus est. Primo, videlicetubideSpiritusanctoconceptusest (Luc.I;Matth.I).Secundo,ubicum baptizaretur,venientesuperillumSpiritu sancto,inspeciecolumbaedemonstratusest (Matth.V;Luc.III).Tertio,ubiresurgensex mortuistantamunctionissuaegratiaminsuos fideles transfudit, quantam hic idem unctus rex futurus,paterilliuscommendarecupithis verbis: Ecce quam bonum et quam jucundum habitare fratresinunum,sicutunguentumincapite quod descendit in barbam, barbam Aaron, quod descenditejusinoramvestimentiejus(Psal. CXXXII). Ubienimresurrexit,ipsadiestansinmedio discipulorum suorum, dicensque: Pax vobiscum, insufflavit, et accipite, inquit, Spiritum sanctum (Joan. XX), etpostmodumsedensadextrisDeimisit eumdem,etiteratodeditSpiritumsanctum (Act.I)Itaunguentumverumdecapitein barbamAaron,etoramvestimentiejus descendit, id est Spiritus sanctus de Christo, qui caputnostrumest.Primoinillosfortesac perfectosvirosapostolosChristi,acdeindeper ministeriumillorumintotamEcclesiam descendit.CAPUT XXV. De prima ejus unctione clam facta indomopatrissui,etdevitulo,quemutSaul falleret,adduxitSamueljussuDomini,quodita diabolus incarnatione Christi falsus sit. PrimaunctioDavidclamindomopatrishoc modo fit: Quomodo, inquit Samuel, vadam? Audiet enim Sauletinterficietme.EtaitDominus:Vitulum dearmentotollesinmanutua,etdices:Ad immolandum Domino veni, etc.Vitulusadimmolandumadductusclaudere poteratoculosSaul,nesollicitaretur,nequid suspicaretur,causaquasitotapatentesecurus. Sicpulchreinillafigurafactumest,quiasicin refuturumerat.Vitulusimmolandus passibilemsignificatnaturamnascituride VirgineRegisChristiFeliiDei,quafalsus diaboluspotentiamnascentisintelligerenon potuit,quodscilicetaddestitutionempeccati Rexjustitiaeveniret,etregniejusnonesset finis. Est enim ille malis quidem suis astutus et callidus,inbonisautemDeibrutusetfatuus. UndeetinJobexoreDeiBehemoth,idest animal,dicitur,circulumfatuitatishabensin naribus(JobXL).Sedetinprincipio,ubi serpens,imoipseinserpentediabolus maledicitur, Super pectus tuum gradieris, inquitDeus(Gen.III).Quomodocunquein malositsubtilisetcallidus,quantumcunque naturaeperversionemalitiosusabutaturad cognoscendumarcanaedivinitatisconsilium, brutusest,etsuperpectussuumgraditur, semperintentionemsuamconculcando,ut coelestibusdumnocerecupit,prodesse probetur.Quodfacileagnoscilibetexcunctis quispirituejusagunturmalitiosishominibus. Quantumcunqueincognitionecreaturae,in coelimotibus,inastrorumcursibus,seuetiam magicisartibussubtilitercalleant,spiritualium tamen bonorum, ac coelestium sacramentorum, adeoindocilesetimperceptibilessunt,utsieos vocesadaudiendum,cassolaboretuonimium experiaris,brutametpeneirrationabilemillis esse animam. Igitur ubi David inungitur, vitulus dearmentotollituradimmolandum,neaudiat Saul,quiavidelicetubiRexnovusChristus nascitur,cunctahumanaenaturaepassibilitas deforispraetenditur,nesacramentumhoc agnoscatdiabolus,ut,quamvis circumfulgentibusmiraculisterreatur,et adversialiquidinterdumsuspicetur,nesciat tamenquaviavelquoordinevirtusquae mundumingressaest,regnumejusexpugnare aggreditur.CAPUTXXVI.DeeodemDavid,quodparvulus erat,etovespascebat,etrufus,acdecorafacie, quod in his omnibus Christum figuravit. Adhuc, inquit Isai, est reliquus parvulus, et pascit oves. Ac deinceps. Misit ergo et adduxit eum: erat autem rufus et pulcher aspectu, decoraque facie. Parvuluserat,etovespascebat,videlicetin typumjamdictifiliisui,qui,utvereparvulus, dicit: Disciteamequiamitissumethumiliscorde (Matth. XI), etutverusPastornosovessuas,nos,inquam, populumsuum,etovespascuaesuaepascit, quos et acquisivit suo sanguine. Unde et dicit: EgosumPastorbonus.Bonuspastoranimam suam ponit pro ovibus suis (Joan. X). HocAbeljustietpatriarcharum,cumquibus locutus est Deus, fuit officium. Sed quod rufus erat, imaginempastorisilliuspraetendebat,pastoris quianimamsuamproovibussuisposuit.Nam etisterecterufusdicitur,nonalienosanguine, sicutdiabolus,dracomagnusetrufus(Apoc. XII),sedrufuspropriosanguine, quemadmodum et Zacharias propheta testatur: Vidipernoctem,eteccevirascendenssuper equum rufum (Zach. I). Virascendenssuperequumrufumipseest resurgenscorpusqueresumens,proprio sanguineperfusum,juxtaquodpostmodum idem propheta: Tu quoque, inquit, in sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua (Zach. IX). Nihilominusadejusmodiimaginempertinet quod pulcher aspectu erat, et facie decora, videlicet non ea pulchritudine vel eo decore, qui lascivosvelincontinentesadvidendum provocat,sedquisapientiaeconditorempudice delectat,dumlucetinvultu,ipsaquespiratin mentegratia,quemadmodumScriptura testatur, quia sapientia justi lucet in vultu ejus (Prov. XVII). Indepulcheraspectuspiritualibusprophetae oculis cognosci p