IN LIBROS REGUMLIBER QUINTUS (III REG. XI; IV REG. XIII) CAPUTPRIMUM.QuodaitDominusaa Salomonem:Quiahabuistihocapudte,et quidsitpeccatumsuumquemquamapudse habere,etquodidcircoregnumejus abscindendum fore praedixit. (III REG. CAP. XI.) DixititaqueDominusSalomoni:Quiahabuisti hoc apud te, et non custodisti pactum meum, et praeceptameaquaemandavitibi,disrumpens scindam regnum tuum, et dabo illud servo tuo. Quia habuisti, inquit, hoc apud te. Cuisicdicitur,palamestquodpeccatumsuum necdumconfiteatur.Namapudsehabet,cui quod fecit, non displicet. Caeterum cui displicet, non apud se, sed contra se habere dicendus est. Necenimabscondit,sedannuntiat,non defendit, sed accusat. Quoniam,inquit,iniquitatemmeamego cognosco,etpeccatummeumcontrameest semper (Psal. L). Item: Quoniam iniquitatem meam annuntiabo (Psal. XXXVII). Idcirco disrumpens, ait, scindam regnum tuum, subauditur,quodpenecontigitpatrituo,nisi quiainiquitatemsuamannuntiavit,etcogitavit pro peccato suo. Nam cecinit buccina Syba filius Bochri, dicens: NonestnobisparsinDavid,nequehaereditas infilioIsai.EtseparatusestomnisIsraela David, secutusque est Sybam filium Bochri. Viri autem Juda adhaeserunt regi suo (II Reg. XX). RegnumillinequeauferreAbsalon,neque scinderepotuitSyba,quiavidelicetquod habuistiapudte,hocilleapudsenonhabebat. Minuspeccaverat,etipsumpeccatumase excutiebat, accusabat, annuntiabat.CAPUTII.Quoddixit:Etnoncustodisti pactummeum,etinquoSalomonjure denoteturquisapientiampostulavit,quamvis hocDominoplacuerit,quaminnocteper somnium accepit non perseveraturus. Et non custodisti, ait, pactum meum. Pactum quippe pepigeram tecum in his verbis: Siautemambulaverisinviismeis,et custodierispraeceptamea,sicutambulavit patertuus,longosfaciamdiestuos(IIIReg. III). Tu in viis meis non ambulasti, sed apud te habuisti hoc. Ego ergo debitor non sum ut longos faciam dies tuos. Hicjamrectequaeriturquarepactumineundo subconditioneposuit,quodfaceretdiesejus longos.Videlicetquiaquodjurereprehenditur, datasibioptioneinillanoctepersomniuma Domino dicente: Postula quod vis ut dem tibi (ibid.), istequodoptimumfuisset,dieslongos,dies aeternosnonpostulavit,sedsapientiamad discernendumjudicium,cordocilead judicandumpopulumpostulavit(ibid.). Quomodo ergo, inquis, scriptum est: PlacuitsermocoramDomino,quodSalomon rem hujusmodi postulavit? (Ibid.)Adhaecinquam:Placuitei,non tanquamsummumvelperfectumbonum,sed tanquambonumcomparationedeteriorum. Proinde dicit: Quianonpetistitibidiesmultos,necdivitias, necanimaminimicorum,sedpostulastitibi sapientiam, ecce dedi tibi (ibid.). Nempedivitiaeautmultidiesvitaepraesentis, autultiodeinimicis,bonaquidemaliqua,sed infimasunt;gratiamautemhabereinoculis Domini,etdiesaeternitatis,verumsummum atqueperfectumbonumest.Porrosapientiam habereaddiscernendumjudicium,bonum quidem, sed mediocre bonum est. Igitur placuit quidemcoramDomino,quodSalomon postulassetremhujuscemodi,reprehensibilis tamenineoestquoddatasibioptionetam pronaaddandumlargitateDomini,bonum illudquodverumetsummumestnon postulavit,rectequedenotaturquodsapientiam innocteetpersomnium,nonperseveraturus accepit.CAPUTIII.QuodinistojudicioDeus Hieroboamscissurasregnitradiderit,etqualia populi peccata praecesserint. Factum est igitur in tempore illo ut Hieroboam egredereturdeJerusalem,etinvenireteum AhiasSylonitesprophetainviaopertuspallio novo.Erantenimduotantuminagro. ApprehendensqueAliaspalliumsuumnovum, quoopertuserat,sciditinduodecimpartes,et aitadHieroboam:Tolletibidecemscissuras. Haec enim dicit Dominus Deus Israel: Ecce ego scindamregnumdemanuSalomonis,etdabo tibi decem tribus. Manifesta et secundum rem congrua significatio est.InprophetaDominusloquitur;Domini autemquoddampalliumvelquasivestisestis quiadhaeretillipopulus.Sednunquid ignorabatDominusqualisessetvelquid facturusessetHieroboam,cuitotpartespallii tottribuspopulidelegebantur?Nunquid, inquam, ignorabat, quod scissum a domo David populumaccipiens,aDeoquoquescissurus essetfaciendovitulumaureumquemproDeo colerent?Quareergotalempopulosuoregem acquisivit?Nimirumrationabiliterhocetcum judiciofecit,eademquejustitiaquaregem petentibusSaulemdedit,quemqualisfuturus essetignorarenonpotuit.Namettunc Samuelem,imoinSamueleDeumabjiciebant, ipso dicente: Non enim te abjecerunt, sed me (I Reg. VIII), etnuncindignabanturDavidregnareaut regnassesuprase.Exipsagestorumserie perspicuumesthoc.Etinprimordiisregni Davidici subtraxerunt se totis septem annis non sequentes,nonapprobanteselectionem Domini,superquesolamtribumJudain HebronregnavitDavid,etdeinceps,semper dubii, semper infidi fuerunt eidem David. Quem adversus illum rebellantem non susciperent, qui Absalonfiliumadversuspatremconstituerunt superseregem?Postquamilleperiit,protinus ausumbuccinapersonaresecutisuntSeba filium Bochri, dicendo: NonestnobisparsinDavid,nequehaereditas in filio Isai (II Reg. XX). Nuncquoqueinvidiamsuamprodiderunt, occasionesquaerendoadversusRoboam,et dicendo: Patertuusdurissimumjugumimposuitnobis (III Reg. XII), cumperilliussapientiamdivitesfactifuissent etinclyti.Igiturtanquamjudex,reostali tradiditregi,quivolentesscinderetadomo David,volentes,inquam,scinderetacivitate David,divideretqueatemploDei,acultuunius etsoliusDeiveri,etcupitisfaceretservire simulacris.CAPUTIV.Curtotscissuraspalliisuifecerit propheta,etquodextuncregnumIsraeldecem vicibus scissum sit. Estetadhucquodquaeramus,curscissuras prophetafecit,curpalliumsuuminduodecim partesscidit?Nempesinihilaliudquamregni uniusdivisioneminduoregnasignificare volebat, poterat unum pallium scindere in duas partes,nonaequastantojuxtamodulum impares,quantojuxtanumerumdecem tribubuseratminortribusuna.Quareergo prophetae,imoSpirituiDominiinprophetasic magisplacuit,ettotscissurasfecit?Planeetin hocveraerationisconstantiaest.Scissum nempeadomoDavidilludregnumIsrael, deincepsadversusseipsumdivisumfuitdecies, etitademumdesolatumestutdomussupra domumcaderet(Luc.XI),regeAssyriorum transferenteIsraeljuxtaGozamfluvium,in civitatesMedorum.Quasvidelicetdivisiones prosequifacileest.FiliumhujusHieroboam nomineNadabpercussitBaasa:haecsecunda Israelscissuraregniest.EjusdemBaasafilium HelaocciditZambri,regnavitqueproeo; Zambriseinpalatioincendit,obsidenteAmri qui et pro eo regnavit (III Reg. XV, XVI, XXII). PosthuncregnavitAchab,etposteumfilius ejus Ochozias, et post eum frater ejus Joram (IV Reg.IX,X,XV).SedistumocciditJehu, regnavitqueproeousqueadquartam generationem.Quintumabillopercussit Sellum,regnavitqueproeo.Sedetistum percussit Manahem, regnavitque pro eo. Filium quoquehujusPhaceiampercussitPhaceefilius Romoliae,regnavitqueproeo.Sedetcontra istumconjuravitOsee,percussitqueeum,et interfecit,regnavitqueproeo.Contraistum ascenditrexAssyriorum,ettranstulitIsraelin Assyrios.Haecdecimafuitscissura.Namin Hieroboam prima, in Baasa secunda, in Zambri tertia, in Amri quarta, in Jehu quinta, in Sellum sexta,inManahemseptima,inPhaceefilio Romoliaeoctava,inOseenona,inrege Assyriorum qui divisos a Deo et David rege suo divisit etiam loco transferendo in Assyrios, recte computaturdecima.Beneigiturpropheticus, dumregniuniusdivisioneminduoregna praecidit,prosignotamendivisionis,decem scissurasHieroboamtradidit,quiaregnum suumdeciesdividendumpraevidit,etitafore desolandum.CAPUTV.Quodexemplumhaereticorumsit, quiscinduntseadomo.David,abEcclesia Christi,etquodrectedictumsit:Porrouna tribusremanebitSalomoni,etc.,cumduae possint dici, Juda et Benjamin. Exemplumhochaereticorumest.Taliteretab Ecclesiascissi,etadversumseipsosdivisisunt, etsicregnumeorumdesolatumest,etdomus supradomumcecidit.TribusJudaquod interpretaturconfessio,etcivitasDavid, catholicaEcclesiaest,veramtenens confessionemunicaefidei,aquailliper scissuras exierunt, quemadmodum dicit: Exnobisexierunt,sednonerantexnobis(I Joan. II). HujusvidelicetcatholicaeEcclesiae,fraterest DominusJesusChristus,quiincarnatus loquitur: Vulnerasti cor meum, amica mea, soror sponsa (Cant. IV). Item: Hortus conclusus, soror mea sponsa (ibid.), frateristehicperhuncprophetamrecte figuratur.Ahiasquippefratermeus interpretatur.Antequamexissentexnobis haeretici,unumerantnobiscumpalliumhujus fratrisnostri,perconcordiamejusdem religionis,perconsonantiamejusdem confessionis.Sedexnobisexierunt,eterrores suos secuti sunt. Ita illis exeuntibus scissum est pallium,etscissuraeHieroboamtraditaesunt. Hieroboaminterpretaturdijudicanspopulum. Signat autem haeresiarchen quempiam, sic flatu superbiaesuaedijudicantempopulum Christianum,quomodoventusinareadijudicat paleametgranum.FlavitAriusvelquilibet haeresiarcha alius, et quo voluit flatu suo vanos etcarnalesquosqueimpulit,quietiamcum adhucconfiterentursenobiscumnosseDeum, factisnegabant(Tit.I).Hocmodohaeresum auctorespopulumsaepedijudicaveruntutiliter. Nam necesse est, inquit Apostolus, haereses esse, ut qui probati sunt, manifesti sint (I Cor. I). Hicnonnegligendumestquodcumdixisset propheta: Tolle tibi decem scissuras, subsecutus: Porrounatribus,ait,remanebitSalomoni propter servum meum David. Nempeunatribusetdecemundecimsunt. NonneduodecimeranttribusIsrael?Quare ergounamtantumtribumresiduamdixit? NonneregnavitRoboamsuperJudamet Benjamin?Imoetdecaeteristribubus plerosquesubregnosuohabuit.Sicetenim postmodum scriptum est: Super filios autem Israel quicunque habitant in civitatibusJuda,regnavitRoboam(IIIReg. XII). Ergohicmysticeintelligendum,quia exeuntibusexnobishaereticisquinonerantex nobis,quotquotinecclesiasticapacemanemus, rectetribusunadicimur,quiaperschismata non dividimur.CAPUTVI.Quodexcogitatiovitulorummystice sitadinventioomnishaereticorum,quorum consortium quantum sit vitandum, illud indicat, quodvirumDei,quiapanemibideceptus comedebat, leo invenit et occidit. (III REG. CAP. XII). EtexcogitatoHieroboamconsiliofecitduos vitulosaureos,etdixitpopulo:Noliteultra ascendereinJerusalem.EccediituiIsrael,qui te eduxerunt de terra Aegypti, etc. Excogitato, inquit, consilio: O cogitationem sine intellectu, et consilium sine prudentia.Nunquidsiccogitando,etsicsibi consulendoregnarepoteratstabiliusquam ponendo spem suam in Domino? Potuit quidem devocarepopulum,neascenderetad sacrificandumindomumDomini,sednon quemsperabatexhacpessimaradice,fructum reciperepotuitregnidiuturni,vigintiduobus annisregnavit.Imoservivitvitulisaureis, servuspeccati,etregnosimuletvitaprivatus est,filioquesuoNadabpoenampeccati,quod thesaurizaverat,haereditariamreliquit.Nam insidiatusesteiBaasadedomoIssachar,et percussiteum,sicquedeletusestHieroboam juxtaprophetaejamdictiresponsum, durumque nuntium, sicut mundari solet fimus usque ad purum (III Reg. XIV). Huicsimilefuithaereticorumomneconsilium. Nametilli,neascenderetpopulusin Hierusalem ad sacrificandum Domino, fecerunt vitulosaureos.Quidenimsermohaereticus, nitidusetaccuratecompositus,nisiaureus vitulus?Aureusnamquevitulusforisest speciosus,intusvacuusest,etsinesensu.Sic omnedogmahaereticorumforisad demulcendumaures,sermonishabetnitorem, intusnullamhabetvirtutem.Adorantigitur vitulosaureos,quicunqueproptersermonis venustatem, vanos et a virtute vacuos sectantur haereticos. Et ascendit Hieroboam super altare ut adoleret incensum. Nondictumest,accessitadaltaresiveascendit ad altare, sed dictum est, ascendit super altare. Juxtasensumjamdictum,hoceleganteret propriedictum.Haereticinamquesuperaltaria sua ascendunt, quia non Dei, sed suam gloriam quaerunt,quiasemetipsospraedicant,non DominumJesumChristum.Eorumquam vitandumsitconsortium,subjectumstatim indicatexemplum.VirumDeiquiveneratde JudainsermoneDomini,Hieroboamstante superaltare,etexclamaveratcontraaltare,leo invenit in via, et occidit. Sic enim illi mandatum fuerat in sermone Domini praecipientis: Necomedaspanem,nequebibasaquam,nec revertaris per viam qua venisti (III Reg. XIII). Fefellitautemcumpseudopropheta,etreduxit secum,comeditquepanemindomoejus,et bibitaquam.Occiditergoeum,utpraedictum est,leoinvia.Igiturconsortiumhaereticorum quivitulosmendaciifabricaverunt,docemur vitare,etcumejusmodineccibumsumere,ne inveniatnosleoinvia,neveniatsupernos similishaereticorumvindicta.Interea notandumestquodhicpropheta,deceptusin semetipso,poenamrecepit;Hieroboamautem ipsequidemdormivitcumpatribussuis,filius autemejushostiligladiopercussusinteriit. Namquiperimprudentiamfortedeceptus haereticiscommunicavit,quasiinsemetipso punitur,dumtemporalipraesentialiterpoena mulctatur,quiautemhaeresimpermalitiam struxitquasiinfiliosententiamrecipit,dumin animaposthancvitammortemsempiternam incurrit.CAPUTVII.DeHelia,cujustypumgesseritin eoquodsiccitateminduxitpropterAchabet Jezabel, et quod paverunt eum corvi, et quod ad viduam Sarephtanam missus sit. (III REG. CAP. XVII.) Post haec impietas crevit inIsrael,cumsupervitulosHieroboamadditus estBaal.NamAchabfiliusAmriduxituxorem JezabelfiliamMethabaalregisSydoniorum,et abiit,etservivitBaal,etadoraviteum.Tunc surrexitHeliaspropheta,dehabitatoribus Galaad,etverboDominicontinuitcoelum,ut non plueret super terram annos tres, et menses sex. VivitDominusDeusIsrael,inquit,incujus conspectu sto, si erit annis his ros et pluvia, nisi juxta oris mei verba. Et factus est sermo Domini adeumdicens:Surge,etvadeinSarephtam Sydoniorum,etmanebisibi:Praecepienimibi mulieri viduae, ut pascat te, etc.Evangelicalucernalucemnobisspiritualis intelligentiae,hoclocodemonstrat.Cumenim praemisisset Dominus: Utiquedicetismihihancsimilitudinem: Medice,curateipsum,quantaaudivimusfacta inCapharnaum,facethicinpatriatua(Luc. IV). Continuo subjunxit: Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus estinpatriasua.Inveritatedicovobis,multae viduaeerantindiebusHeliaeinIsrael,quando clausumestcoelumannistribusetmensibus sex,cumfactaessetfamesmagnainomnem terram,etadnullamillarummissusestHelias, nisiinSarephtamSydoniaeadmulierem viduam (ibid.). Profecto,haecdicens,illudintelligivoluitquod ipseinpatriasuanonforetacceptus,et quemadmodum Helias ad viduam Sarephtanam transmigravit,relictasiccitateinIsrael,sicipse adEcclesiamdegentibustransiturusesset, relictafameverbiDeiinIsrael.Idcircosic terribiliter praemisit, dicens: In veritate dico vobis, quaevidelicetdictiomagnamsonat comminationem irae imminentis. Mystice igitur HeliasquodinterpretaturDeusDominus,ipse estDeiFiliuscoelietterrae,DeusetDominus. Achabquodinterpretaturfraterpatrispopulus Judaicus est, persecutor et occisor ejusdem Dei, etDominus,frater,inquam,patris,idest, cohaeres diaboli patris sui, quod comprobat iste Helias, iste Deus et Dominus cum dicit: Vos ex patre diabolo estis (Joan. VIII). Jezabel,quodinterpretaturfluxussanguinis, Synagogaejusdempopuliest,quaeexquosic locuta est: Sanguisejussupernosetsuperfiliosnostros (Matth. XXVII), nuncusquesanguinefluerenondesinit.Cujus subspecieinApocalypsidicituradversus Judaicametomnemsectamevangelicaefidei contrariam: Sedhabeoadversustepauca,quiapermittis mulieremJezabel,quaesedicitpropheten, docereetseducereservosmeos,fornicariet manducare de idolothytis (Apoc. II), etc.Quidtandemest,quodHeliascoelum claudit,nepluat,etrecedit,nisiquiaChristus ora apostolorum clausit Synagogae peccatrici, et populo, qui illum rejecit, et relicta illis siccitate, etfameaudiendisiveintelligendiVerbumDei, recessit. Recede,inquit,Dominus,etabscondere, corvisque praecepi ut pascant te. Absconditum a Judaeis Deum Dominum, quem invenirenonpossunt,quiavelamenmalitiae positumestsupercoreorum(IICor.III),corvi inprimispaverunt,quiapeccatoreshumili conscientiacorvorumnigredinemimitantes, cumfideetcharitate,primiillumreceperunt. QuodpraevidensipsequodamlocoScribiset Pharisaeis dixit: Amendicovobis,quiapublicanietmeretrices praecedent vos in regnum Dei (Matth. XXI). CorviistiprimumintorrenteHeliampaverunt, quiapublicanietpeccatoresprimuminJudaea Christum et apostolos ejus receperunt. Post dies autem siccatus est torrens. Quiavidelicetinbrevisicfideles,quierantex Judaeis,rapinambonorumsuorumperpessi sunt (Hebr. X), a contribulibus suis, ut omnibus deficientibus ipsi egerent. Non enim pluerat super terram. Imoterraillasalutaremveritatisnon suscipiebat pluviam. FactusestigitursermoDominiadHeliam, dicens:SurgeetvadeinSarephtam Sydoniorum, etc.SarephtaoppidulumeratSydoniorum,in viapublicasitum.PorroSydoninutilisvenatio interpretatur.Etquideramusnosgentes,nisi venatio inutilis, venatio diaboli? Igitur vade, inquit, in Sarephtam Sydoniorum, idestvadeadgentes,evangelizaperpublicum, praedica per mundum universum. Ibimanebis,praecepienimibimulierividuae, ut pascat te. Praecepi,praeceptumposuiquodnon praeteribit,praeveni,perpraedestinationem gratiae, mulierem viduam, idest,gentilitatemquondamadiaboloviro iniquomalenuptam,nuncautemilloforas ejecto viduam, ut pascat te, ut credat in te. Ibi manebis, cumillaerisusqueadconsummationem saeculi. Surrexit, et abiit in Sarephtam. Surrexit,inquam,etabiitChristus,dicentibus apostolis, in quibus ipse loquebatur: Vobis quidem primum oportebat loqui verbum Dei,sedquoniamrepulistisillud,etindignos vosjudicastisaeternaevitae,ecceconvertimur ad gentes (Act. XIII). Cumquevenissetadportascivitatis,apparuit ei mulier vidua, colligens ligna. Ad portam civitatis nunc Christus venit, quando primumgentilitasauditupatuloverbumDei suscepit.Tuncapparuitmuliervidua,tunccito credens se obtulit, et ante faciem vocantis astitit Ecclesia. Non,inquit,habeopanemnisiquantum pugilluspotestcaperefarinaeinhydria,et paululumoleiinlecytho.Encolligoduoligna, ut ingrediar et faciam illud mihi et filio meo, ut comedamus et moriamur. MagnaesibipaupertatisveracatholicaEcclesia consciaest.Nonsuperbit,nonextollitur,non sibidivesautsufficiensvidetur,quandiuvidua est,quandiuperegrinatur.Quidquidinterimde verboDei,descientiaDeiconsequitur,parum est,veluttantumfarinaequantumpugillus caperepotest.Quidquidunctionishabeta Spiritusancto,quasiparumoleiinlecythoest. Quodenimnuncperspeculuminaenigmate videmus(ICor.XIII),quantumestad comparationemperfectionis,quam exspectamus?Igiturnonnisiparumfarinae, non nisi parum olei habeo, inquit. En colligo duo digna, enmeamconsolorinopiamamplectenscrucis ligna, ut faciam mihi et filio meo, utdemodicoquodhabeosermonembonum conficiamauditori,nuncprimumadfidem initiato, ut comedamus et moriamur, necenimnosjamcomprehendissearbitramur. Operamurcibumquinonperit(Joan.VI), operamurquantumpossumuspanemvitae (ibid.)insanctoaltariduobuslignisexcoctum, cruce et passione Christi signatum accipimus, et damus ut comedamus et moriamur. Confitemurenimquiaindignihocfacimus,et idcircodignumestutmoriamur,siabsque misericordia judicemur. Nolitimere,inquit,sedvade,etfacsicut dixisti.Verumtamenmihiprimumfacdeipsa farinulasubcinericiumpanemparvulum,et afferadme.Tibiautemetfiliotuofacies postea. Noli timere, sed vade habens spem vitae, et fac sicut dixisti, credens huic promissioni, quia quimanducaveritexhocpane,vivetin aeternum(ibid.).Verumtamenuttimerenon debeas,utmeritospemhabeas,utinaeternum vivas,deipsafarinula,deipsafidetua,deipsa traditioneevangelica,mihiprimumfac subcinericium panem parvulum. Humiliainjejunioanimamtuam,etoffer dignumsacrificiumpoenitentiae,ettunc demum tibi, et filio tuo facies, id est, digne offeres, digne percipies. Haec autem dicit Dominus Deus Israel: Hydria farinae, nec lecythus olei imminuetur, usque ad diem in qua daturus est Dominus pluviam super faciem terrae. Non deficiet, ait, sed vitae effectum habebit, usquequo det pluviam super faciem terrae, usquequoveniatplenitudorefectionisaeternae. UbidicithaecDominusDeusIsrael?In Evangelio suo, in Apostolo suo: Quotiescunqueenimpanemhunc manducabitis,etcalicembibetis,aitApostolus, mortemDominiannuntiabitisdonecveniat(I Cor. II).CAPUTVIII.Defiliomulierismatrisfamilias quem suscitavit Helias, qui dicitur fuisse Jonas, et quid mystice designet mors ejus. Factumestautempostverbahaec,aegrotavit filiusmulierismatrisfamilias,eteratlanguor fortissimus,itautnonremaneretineohalitus. DixitergoadHeliam:Quidmihiettibi,vir Dei? etc.Hujusmulierisviduaefilium,quemHelias suscitavit,HebraeiJonamsanctumesse affirmant, qui et in exordio sui voluminis dicitur filiusAmathi.Obhancetiamcausamipsum puerum vocatum esse aiunt filium Amathi, quia mater ait: NunccognoviquiavirDeiestu,etverbum Domini in ore tuo verum est. Amathieniminlinguanostra,veritatemsonat. ExeoquodverumHeliaslocutusest,illequi suscitatusestfiliusessediciturveritatis.Et pulchredeveritatecolumbanascitur.Jonas enimcolumbainterpretatur.Mysticeautemhic idemintelligimusperviduaefilium,quodin EvangelioperMarthaeetMariaefratrem Lazarum(Joan.XI).Etenimtamperhujus quamperillarumdomum,Ecclesiarecte figuratur.NametinhacHelias,quod interpretaturDeusDominus,utcunque sustentabatur,etinillaDeoDominoJesu Christo temporaliter ministrabatur. Igitur et hic viduaefilius,etillicLazarus,peccatorem significatEcclesiaefilium,quipostacceptam fideminanimamortuusest,dignummorte admittendo peccatum. Hoc tamen interest quod hicindomosuscitatur,illequatriduanusde sepulcrorevocatur(ibid.).Quapropterhicet recenticasupeccatorem,etillesignificatmala consuetudinefetentem.Dicititaquemulier vidua, dicit Domino Deo mater Ecclesia: Quid mihi et tibi, vir Dei? Quidmecumjudiciocontenditvirauthomo (Jer. II), idemque Deus et homo Filii Dei? Ingressusesadme,utrememorentur iniquitates meae, ut interficeres filium meum? Nempe tanto pietatis affectu mater Ecclesia pro filiosuopeccatorejusteconcitatur,utquod unusdesuispeccandomoritur,suisimputet iniquitatibus.Hacpietatefortis,sicoratut arguat,sicarguitutoretetvincat.Aitenim Helias: Da mihi filium tuum. Ait,inquam,DominusDeus:Damihi peccatoremtuum.Damihi,age,hortare,utper humilemconfessionempraesensadsit.Haec ait: Tollensque eum posuit super lectum suum. LectusHeliae,lectusDeiDomini,sanctumest altare,mundusqueetreligiosusconventus sanctaeEcclesiae.Illicexpanditse,atque metitursuperpuerumtribusvicibus, condescendit enim peccatori poenitenti, recepta confessione et satisfactione, per quam Patris, et Filii,etSpiritussanctifides,quaemortua fuerat,reviviscit,etreformatur,etveraest reformatio, et vera est demonstratio dicentis: En vivit filius tuus.CAPUTIX.QuidreversioHeliaeostendentisse Achab mystice significet, et quid prophetae Baal clamantes,sequecruentandoconcidentes,quid ignisinvocanteHeliacadensdecoelosuper holocaustum,etquidquoddataestpluvia,et quodHeliaspraecinctuslumbiscurrebatante Achab. (III REG. CAP. XVIII.) Post dies multos factum est Verbum Domini ad Heliaminannotertio,dicens:Vadeetostende te Achab, ut dem pluviam super faciem terrae, etc.Adhocire,adhocmissusestseostendere, utdareturpluviasuperfaciemterrae.Ethoc factum est. Rursum oravit, et ecce coeli contenebrati sunt, et nubes et ventus factus est et pluvia grandis. Itafuturumest,utsiccitasetfamesaudiendi verbum Dei, quae in Israel contigit, venientibus et praedicantibus Enoch et Helia convertatur in omnemplenitudinemdiebusnovissimis.Sed quidhocsibivult,quodinterimvelutiratus accurritHelias,quodnoncommonitoriisutitur verbis,sedcumjudicioagit,etquasijurgio contendit? Vade, inquit, Helias, ad Abdiam, et dic Domino Deo tuo: Adest Helias. Ac deinceps: VenitqueAchabinoccursumHeliae,etcum vidisseteum,ait:Tuneesillequiconturbas Israel? Et ille ait: Non ego turbavi Israel, sed tu etdomuspatristui,quiadereliquistismandata Domini,etsecutiestisBaalim.Verumtamen nunc mitte, et congrega ad me universum Israel inmonteCarmeli,etprophetasBaal, quadringentosquinquaginta,prophetasque lucorum quadringentos qui comedunt de mensa Jezabel. Itafactumest.Venerunt,habitoquecertamine superiorapparuitDominus,exaudiendoper ignem. Dixitqueomnispopulus:Dominusipseest Deus, Dominus ipse est Deus. Protinus sequitur: DixitqueHeliasadeos:Apprehendite prophetasBaal,etneunusquidemeffugiatex eis.Quoscumapprehendissent,duxiteos Helias ad torrentem Cyson, et interfecit eos ibi. Quidhoc,inquam,sibivult,quoddaturo Dominopluviamsuperfaciemterrae,prius Heliastantazeliarmaturaacceditindutus? Illudnempe,quodinEvangeliosuoverus Helias,verusDeusDominuspraenuntiando dicit: Cumautemvideritiscircumdariabexercitu Jerusalem,tuncscitotequiaappropinquavit desolatio ejus (Luc. XXI). Ac deinceps: Eritenimpressuramagnasuperterrametira populohuic.Etcadentinoregladii,etcaptivi ducentur in omnes gentes (ibid.). ProfectotuncHelias,idestDeusDominus, iratuscontrasacerdotesBaalvenit,quando nutuejusdemDeiDominiRomanusexercitus Jerusalem civitatem circumdedit. Denique quod nullusfidelisambigit,AnnaetCaiphas, caeteriquesacerdotes,universiseniores,omnes ScribaeetPharisaei,quicontraDominum clamaverunt,sacerdotesBaalexstiterunt,imo sacerdotesBarabbaelatronisfuerunt.Pro Barabba contenderunt, pro latrone in certamine constiterunt. PersuaseruntpopuloutBarabbamsibidimitti peterent,Jesumveroperderent(Matth. XXVII). Ibi clamabant voce magna, dicendo: Tolle, tolle, crucifige, crucifige (Joan. XIX), etincidebantsejuxtaritumsuumcultriset lanceolis donec perfunderentur sanguine. Juxta ritumsuum,inquam,semperenimillismoris fuit,cruentareetcruentari,etnuncamplius sanguine perfusi sunt, dicendo: Sanguisejussupernosetsuperfiliosnostros (Matth. XXVII). Sedeccesacerdotibusillispraeeuntesacrificio Barabbaesui,DeusPaternostrumHeliam, nostrumDeumetDominum,perignem exaudivit,perillumenimSpiritumsanctum nobis dedit. Quomodo? Currebant,inquit,aquaecircaaltare,etfossa aquaeductus repleta est, etc. Nempe lancea militis latus crucifixi Domini patefaciente, cucurrit aqua cum sanguine (Joan. XXIX).Ceciditautemignisdecoelo,ignis, inquam, de quo idem: Ignem,inquit,venimittereinterram,etquid volo, nisi ut accendatur? (Luc.XII.)Illeignisstatimpostholocaustum cecidit,superapostolosvidelicet,quando apparueruntillisdispertitaelinguaetanquam ignis(Act.IV),etc.SaneAbdiascuioccurrit Helias, et dixit: Vade et dic domino tuo: Adest Helias, ipseestquiinordineprophetarumquartus habetur.AbdiasautemservusDomini interpretatur. Et recte hoc nomine vocatur; fecit enim quemadmodum servus Domini. Servusautemtuus,inquit,timetDominumab infantiasua.Nunquidnonindicatumesttibi dominomeoquidfecerim,cuminterficeret JezabelprophetasDomini,quodabsconderim exeiscentumviros,quinquagenoset quinquagenos, et paverim eos pane et aqua. Idcircoquiacentumprophetassalvaverat, accepitgratiamprophetalem,etdeduce exercitus,factusestduxEcclesiae.Tuncin Samariaparvumgregempaverat,nuncintoto orbe Christi pascit Ecclesias. Quod tandem data pluvia sequitur: EtmanusDominifactaestsuperHeliam, accinctisque lumbis, currebat ante Achab, illiustemporisfuitsignumquoventurusest currens ante illum populum, ut convertat cordapatrumadfilios,etcorfiliorumad patres eorum (Matth. IV; Luc. I). Juxtahistoricamsuperficiemhicnosexemplo suodocetinorationehabereperseverantiam. Cum enim dixisset puero: Ascende et prospice contra mare, et ille contemplatus respondisset: Non est quidquam, ipse ut erat pronus in terram perseverans posita facie inter genua, revertere, ait septem vicibus. In septima autem vice,eccenubeculaparvaquasivestigium hominis, ascendebat de mari. Proinde Jacobus apostolus cum dixisset: Confitemini alterutrum peccata vestra, et orate pro invicem ut salvemini (Jac. V), hoc exemplum proponens, Heliashomoeratsimilisnobis,passibilis (ibid.), etc., ita conclusit: Multumenimvaletdeprecatiojustiassidua (ibid.).CAPUTX.Defugaejus,quamoritimensmori optavit,etcujusreitypussitipseveljuniperus, illequecibus,cujusinfortitudinetotjejunavit diebus. (III REG. CAP. XIX.) MisitqueJezabelnuntiumadHeliamdicens: Haecmihifaciantdii,ethaecaddant,nisihac horacrasposueroanimamtuamsicutanimam uniusexillis.TimuitergoHelias,etsurgens abiit quocunque eum ferebat voluntas. PauloantesicfortisHeliasutcoelumclausum contineret,totqueprophetisBaalinterfectis, coelum rursus aperiret, nunc autem sic infirmus utfugiatpropterminasmulierisJezabel turbatus,etpraepavorenesciensquoiret, palamquoquesuofecitexemplo,quianullus homodeseipsofortisest.Nontamenejusmodi infirmitasjurereprehenditur.Nametin Evangelio per concessionem loquitur Dominus: Si vos persecuti fuerint in una civitate, fugite in aliam (Matth. X). Sedquidestquodmortemfugiensoptatmori? Sequitur enim: Cumquevenissetetsederetsubterunam juniperum, petivit animae suae ut moreretur. Et ait: Sufficit mihi, Domine, tolle animam meam, etc.Sufficitmihidixit,diunamquevixerat. SiquidemipseeratPhinees,filiusEleazari,ut perhibentHebraei.Quodverisimilevideretur, nisiquodPhineesdetribuLeviexstitit,et HeliasdehabitatoribusGalaadfuisse perhibetur,utsupralegitur;Galaadnamque civitas a monte Galaad in quo condita est sortita vocabulum,quametcoepitdeAmorraeorum manu,GalaadfiliusMachirfiliiManasse. NullamquippedeManassepossederunt civitatemfiliiAaron,decujusfilioEleazaro ortusestPhinees.SeddetribubusJudaet Simeon,etBenjamincivitatesquatuordecim. Sed ad propositum redeamus. Quid est quod sic moritimet,utmortemoptet?Nihilominuset quod sequitur, quaesitu dignum est. Projecitquese,inquitScriptura,etobdormivit in umbra juniperi, etc.Semelobdormivit,etdeindesurgens comeditetbibit,iterumdormivit,surgensque denuo, comedit et bibit. Etambulavitinfortitudinecibiillius quadragintadiebusetquadragintanoctibus usque ad montem Dei Horeb. Nunquid casu haec gesta sunt? Non utique, sed mysteriispropheticisplenasunt.Heliasqui suprainspiritufortitudinisagendo,Deiet Domini secundum nomen suum typum gerebat, ipsehoclocoininfirmitatesuagenerishumani figuramgestat.Ibicapitis,hicmembrorum mysteriumest,Jezabel,quimortemHeliae intentat,morsaeternaest,quaeperpeccatum inhuncmundumintroierat.Hancquicunque fugit, sedet subter juniperum, id est confugit ad sanctumetvivificumcrucisDominicaelignum. Curritadbaptismum,poscitDominicae passionissacramentum.Illicambitmortem, illicfestinatcommoriChristo,neabJezabel occidatur,complantarisimilitudinimortis Christi,neinaeternamortedetineatur.Projicit ergo se in umbra juniperi, et obdormiscit, id est subjicit se cruci Christi, et commoritur illi. Omnes,inquitApostolus,quicunquebaptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus (Rom. VI). IndesurgensinvitaturabangeloDominiad prandium,idestpercipitasacerdoteDominici corporisetsanguinissacramentum.Illud comeditetbibit,ettamenrursusobdormiscit. QuamvisenimChristocommortuus,mortem aeternam evaserit Christianus, temporali tamen mortecorporisestmoriturus.Sedrursus angelusDominirevertitur,eumqueiterato invitatadmanducandumetbibendum.Surgit enimomnisquidormit,venienteChristoin jussu,etinvocearchangeli,intubaDei(I Thess.IV),etmanducabitdeincepssemel tantum,etsemperpanemverum,panem angelorum, facie ad faciem videndo Deum. Infortitudineilliuscibiambulabitadmontem Deiquadragintadiebusetquadraginta noctibus, idest,perseverabitincoaeternitateDeicunctis diebus, imo sine fine cum angelicis spiritibus.CAPUTXI.Deinterpellationeejusadversus Israel,etdivinoadeumresponso,etquidin spiritugrandietfortisubvertentemontes,et conterentepetras,quidincommotione,quidin igne, quid in sibilo aurae tenuis sit. Cumquevenissetilluc,mansitinspelunca.Et eccesermoDominiadeum.Dixitqueilli:Quid hicagis,Helias?Atillerespondit:Zelozelatus sumproDominoDeoexercituum,quia dereliquerunt pactum Domini filii Israel. Altaria tuadestruxerunt,etprophetastuosocciderunt gladio, et relictus sum ego solus, etc.Cujusreifuerithaecsimilitudovelsignum, Apostolusaperit,exhoclocosumens testimonium: AnnescitisinHeliaquiddicitScriptura, quemadmoduminterpellatDominumadversus Israel?Domine,prophetastuosocciderunt, altariatuadestruxerunt,etegorelictussum solus,etquaeruntanimammeam.Sedquid dicitilliresponsumdivinum?Reliquimihi septemmilliavirorum,quinoncurvaverunt genuaanteBaal.Sicergoetinhoctempore reliquiaesecundumelectionemgratiaesalvae factae sunt (Rom. XI). Ergo,sicutsupradiximus,inillisqui curvaveruntgenuaanteBaal,mysticeJudaei, quiBarabbamsibielegerunt,intelligendisunt. Namseptemmilliavirorum,quianteBaal genua non curvaverunt, seipsum vult Apostolus intelligi, et caeteros, qui ex Judaeis crediderunt. Quidporrointendenssicclamat,sicadversum Israelinterpellat,sesolumremansisse existimans,quinoncurvassetgenuaanteBaal? Nempeilliusadventumsuspirat,perquem reformandum in integrum Dei cultum, tanquam prophetanoverat.Messiamquippe,idest, Christumjamadvenireoptabat,jamcunctis pereuntibusinmalumdeclinantibustempus esseutilleveniret,majoricordis,quam labiorumvoceclamabat.Adhocrespondens Dominus: Egredere,inquit,etstainmontecoram Domino.EtecceDominustransit,etspiritus grandisetfortis,subvertensmontes,et conterens petras ante Dominum. Non in Spiritu Dominus.Etpostspiritumcommotio.Nonin commotioneDominus.Etpostcommotionem ignis.NoninigneDominus.Etpostignem sibilus aurae tenuis, et ibi Dominus. In spiritu grandi et forti subvertente montes, et conterentepetras,futuramcaptivitatem significat decem tribuum Israel, quae facta est a SalmanasarregeAssyriorumregnanteOsce(IV Reg. XVII). Non in spiritu, inquit,Dominus,idest,nondumfinis,nondum venietMessias,Dominusquiexspectatur.In commotionetransmigrationemprimam designattribusJuda,quatradenduserat Joachim,rexJuda,inBabylonemcum quadragintamillibus,neminerelictoexceptis pauperibus. Non, inquit, in commotione Dominus, idestnondumfinis,nondumvenietDominus. InignesecundamcaptivitatemJudaet Jerusalemvultintelligi,quandorebellante Sedechia,iterumvenitrexBabylonis,et succenditNabuzardanprincepsexercitus domumDominietdomumregis,omnemque domumcombussitigni,etmurosJerusalemin circuitu destruxit (IV Reg. XXV). Non, inquit, in igne Dominus, idest,nondumtemploexusto,etcivitate destructa tempus erit Dominici adventus. Etpostignemsibilusauraetenuis,etibi Dominus. Sibilusauraetenuis,occultusetsecretusfuit adventusDomini,quemquasideauratenui,id estdeSpiritusanctoMariaVirgoconcepit. Fueruntautemapraedictoturbineusquead commotionem,idest,acaptivitatedecem tribuum,usqueadprimamtransmigrationem filiorumIsrael,annicircitercentumviginti septem, qui supputantur hoc modo. Anno sexto EzechiaetranstulitrexAssyriorumIsraelin Assyrios.IpseautemEzechiasvigintinovem annisregnavitinJerusalem.Ergoregniejus residui erant anni viginti quatuor. Qui conjuncti cumquinquagintaquinqueannisfiliiejus Manasse,acduobusfiliisejusAmmon,atque trigintaetunoJosiae,acdeindeundecim Eliachim,quidictusestJoachim,tandemque tribusfiliiejusJoachim,fiuntcentumviginti septem,abillacommotioneusqueadignem,id est, a prima transmigratione, usque ad templi et civitatisexustionemfuereanniundecimregni Sedechiae.Abilloignesiveabillacaptivitate usqueadsibilumauraetenuem,idestChristi adventum,quotanniinteressent,Danielihis verbis revelatum est: Septuagintahebdomadesabbreviataesunt superpopulumtuum,etsuperurbemsanctam tuam,utconsummeturpraevaricatio,etfinem accipiatpeccatum,etdeleaturiniquitas,et adducaturjustitiasempiterna,etimpleatur visioetprophetia,etungaturSanctus sanctorum (Dan. IX), etc.NimirumeotendebatHelias,utdeleretur iniquitasperChristiadventum,etadduceretur justitiasempiterna,quinuncabundante iniquitate se solum relictum esse putabat.CAPUTXII.Juxtaanagogenquidillespiritus, quidcommotioilla,quidilleignis,quidille sibilus,quidipseHeliassignificet,operiens pallio vultum suum. Juxta anagogen, Spiritus ante Dominum evertit montesetpetrasconterit,quiapavor,quiex adventuejusirruit,etaltitudinemcordisnostri dejicitetduritiemliquefacit.Sedspiritu commotionisetigninoninesseDominus dicitur,esseveroinsibiloauraetenuisnon negatur,quianimirummenscumin contemplationissublimitatesuspenditur, quidquidperfecteconspicerepraevalet,Deus non est. Cum vero subtile aliquid conspicit, hoc est,quoddeincomprehensibilisubstantia aeternitatisaudit.Quasienimsibilumaurae tenuispercipimus,cumsaporem incircumscriptaeveritatiscontemplatione subitasubtiliterdegustamus.Tuncergoverum est,quoddeDeocognoscimus,cumplenenos aliquiddeillocognoscerenonpossesentimus. Unde bene subditur: QuodcumaudissetHelias,operuitvultum suumpallio,etingressus,stetitinostio speluncae, etc.Postauraetenuissibilum,vultumsuum operuitpropheta;quiainipsasubtilissima contemplationeveritatis,quantaignorantia homotegaturagnoscit.Vultuinamquepallium superducereest,nemensaltioraquaerere audeat,hancexconsiderationepropriae infirmitatisvelare,utnequaquamintelligentiae oculosultrasepraecipitanteraperiat,sedad hocquodapprehenderenonvalet,reverenter claudat.CAPUTXIII.QuomodoadimperiumDomini Helias Helisaeum prophetam, et Helisaeus Jehu regemunxeritsuperIsrael,etquodcontra decretumDominiegeritAchabreservando Benadab,adeoquoddiceretDominus:Erit anima tua pro anima ejus, etc. EtaitDominusadeum:Vadeetreverterein viamtuamperdesertuminDamascum. Cumquepervenerisilluc,ungesAzahelregem superSyriam,etJehufiliumNamsiunges regemsuperIsrael.HelisaeumautemFilium Saphath,quiestdeAbelmaulaunges prophetamprote.Eteritquicunquefugerit gladiumAzahel,interficieteumJehu,etqui fugerit gladium Jehu, occidet eum Helisaeus. Horum quae praecepta sunt unum solum Helias continuo fecisse legitur. ProfectusergoindereperitHelisaeumfilium Saphataranteminduodecimjugisboum,et misitsuperillumpalliumsuum.Quistatim relictis bobus cucurrit post Heliam. Hoc,inquam,solumHelias,caeteraHelisaeus fecit,postquamtranslatusestHelias.EtAzahel quidemnonunxit,sedstanteillocorameo conturbatusestusqueadsuffusionemvultuset flevit. CuiAzahelait:Quaredominusmeusflet?At illerespondit.Quiascioquaefacturussisfiliis Israel mala (IV Reg. VIII). Ac deinceps: OstenditmihiDominusteregemSyriaefore (ibid.). TuncBenadabrexSyriaeaegrotabat.Continuo sequitur Scriptura: Qui cum recessisset ab Helisaeo, videlicet Azahel, venitaddominumsuum.Tulitquealteradie stragalum,etinfuditaqua,etexpanditsuper faciemejus.Quomortuo,regnavitproeo (ibid.). Jehu autem filium Namsi postmodum unxit. Vocavitunumdefiliisprophetarum,etaitilli: Accingelumbostuos,ettollelenticulamolei hancinmanutua,etvadeinRamothGalaad. Cumquevenerisilluc,videbisJehufilium Josaphat, filii Namsi (IV Reg. IX), etc.QuisitaimmutavitdecretumDomini? AchabhocfecitpermissusjudicioDomini.Non fecitAchab,quodDominusvoluerat,non secutus est judicium, quod judicaverat Dominus superBenadab.Videamushistoriaesequentia. (III REG. CAP. XX.) BenadabrexSyriaecongregavitomnem exercitumsuum,ettrigintaduosregessecum, etequosetcurrus,etascendenspugnabat contra Samariam, et obsidebat eam. Ac deinceps: EtecceprophetaunusascendensadAchab regemIsraelait:HaecdicitDominus.Certe vidistiomnemmultitudinemhancnimiam? Ecceegotradameaminmanutuahodie,ut scias quia ego sum Dominus. Illo dicente: Perquem.Perpedissequos,inquit,principum provinciarum, et tu incipies praeliari. Ita factum est. Inito certamine fugerunt Syri, et persecutusesteosIsrael,etpercussitSyriam plagamagna.Postquamannustransierat recensuit Benadab Syros, et ascendit in Apheth, utpugnaretcontraIsrael.Dixeruntenimservi ejus:Diimontium,suntdiieorum,ideo superaveruntnos.Sedmeliusestutpugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos. Dominus autem: Quoniam,inquit,dixerunt:Deusmontiumest Dominus,etnonDeusvallium,daboomnem multitudinem grandem hanc in manu tua. Ita factum est. PercusseruntfiliiIsraeldeSyriscentummillia peditumindieuna,etsupervigintiseptem millia hominum, qui remanserant, ceciditmuruscivitatisApheth,adquam confugerant.Benadabpostmodumsemetipsum tradidit,etlevaviteumincurrumsuumAchab, pepigitquecumeofoedus,etdimisiteum. Dominus autem: Quoniam,inquit,dimisistivirumdignum mortedemanutua,eritanimatuaproanima ejus, et populus tuus pro populo illius. ClaretitaquequiaBenadabregemDominus dignummortejudicaverat,etidcircojusserat proilloungiAzahel,moxtraditurusillumin manuAchab.Atillesuperbusetvanusdimisit eum,acproindejusteinjudiciumSaulincidit, quiAgagregemAmalechreservavitcontra praeceptum Domini. Sententia dicentis erit anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro populo illius, hoc modo completa est! InannotertiodescenditJosaphatrexJudaad regem Israel. Dixitque rex Israel ad servos tuos: AnignoratisquodnostrasitRamothGalaad,et negligimus tollere eam de manu regis Syriae ?(IIIReg.XXII.)AscendititaquerexIsraelet JosaphatrexJudainRamothGalaad. Commisso praelio, unustetenditarcuminincertum,etcasu percussitregemIsrael,interpulmonemet stomachum.Fluebatautemsanguisplagaein sinum currus. SepelieruntqueregeminSamaria,etlaverunt currumejusinpiscinaSamariae,etlinxerunt canessanguinemejus,ethabenaslaverunt (ibid.). Hocmodo,quiadimisitBenadab,fuitanima ejusproanimaillius.Necverotantum,quia dimiseratillumimpiummortedignum,verum etiamquiaoccideratetpossederat,occiderat, inquam,NabothJezraelitem,etpossederat vineam ejus, quam ille vendere noluerat (II Reg. XXI).SicimpiusfuitAchab,utvirumdignum mortedimitteretdemanusua,etjustum occideretprocupiditatesua.Recteigituret ordinejudiciipulcherrimo,animaejuspro animaillius,utexilloquemdimiserat, occidereturetcaneslinxeruntsanguinemejus, cujusetcarnescomederedebuerantjuxta verbumDomini,quodlocutusfueratinmanu Heliae servi sui: SimortuusfueritAchabincivitate,comedent eumcanes.Siautemmortuusfueritinagro, comedent eum volucres coeli (III Reg. XXI). SedhumiliatusAchabcausaDominiscidit vestemsuam,etoperuitciliciocarnemsuam, jejunavitqueacdormivitinsacco,etambulavit demisso capite. Idcirco Dominus: Non,inquit,inducammalumindiebusejus, sedindiebusfiliisuiinferammalumdomui ejus (ibid.) Porropopulusejushocmodofuitpropopulo Benadab. RegnanteJoramfilioejus,congregavit Benadabuniversumexercitumsuum,et ascendit,etobsidebatSamariam.Factaque famesestmagnainSamaria,ettandiuobsessa est,donecvenundareturcaputasinioctoginta argenteis,etquartaparscabistercoris columbarumquinqueargenteis.Cumquerex Israeltransiretpermurum,mulierquaedam exclamavitadeumdicens:Salvame,Domine mi rex. Qui ait: Non, te salvet Dominus. Unde te salvarepossum,deareaandetorculari? Dixitqueadeamrex.Quidtibivis?Quae respondit:Mulieristadixitmihi:Dafilium tuumutcomedamuseumhodie,etfilium meumcomedamuscras.Coximusergofilium meum et comedimus (IV Reg. VI), etc.IgiturHeliaequidemmandaveratDominus ungereAzahelregemsuperSyriam,etipsum tradideratinmanusAchab,sedmandatumhoc utnonimpleretHelias,Achab,permittente Domino,incausafuit,quodinmalumilliet domuiejusversumest.Nectamendissolvi poteratvoluntasDomini,quinmorereturvir mortedignusBenadab,etregnaretAzahel, exceptoquodunctusnonest,necenimdignum erat, ut per prophetam ungeretur qui dominum suuminterficeret.Quomodoautemimpletum est quod ait Dominus: Eterit,quicunquefugeritgladiumAzahel, occideteumJehu,etquifugeritgladiumJehu, occcidet eum Helisaeus? (III Reg. XIX.) Videlicet quicunquededomoAchabfugitgladium Azahel, quiSyriaeprincepseratetrexfuturus,jama Domino decretus erat, occidet eum Jehu, delevitenimuniversamdomumAchab.Quis autemeffugitgladiumJehu,nisiSyria?Nempe Jehu si perfecte via Domini ambulasset, et sicut delevitBaaldeIsrael,itaetmultos,quos Hieroboamvitulosfeceratdereliquissetatque delevissetsicutpercusseratdomumAchab,ita Syriamquoquepercuteremeruisset.Atillea peccatisHieroboamnonrecessit,etperhoc Syria gladium ejus effugit. Percussit autem eam Helisaeus. Quomodo? Infra scriptum est: Helisaeusaegrotabatininfirmitate,quaet mortuusest,descenditqueadeumJoasrex Israel, et flebat coram eo, dicebatque: Pater mi, Patermi,currusIsrael,etaurigaejus.Etait Helisaeusadeum:Afferarcumetsagittas. Cumqueattulissetadeumarcumetsagittas, dixit ad regem Israel: Pone manum tuam super arcum.Etcumposuissetillemanumsuam, superposuitHelisaeusmanussuasmanibus regis,etait:Aperifenestramorientalem. Cumqueaperuisset,dixitHelisaeus:Jace sagittam.Etjecit.EtaitHelisaeus:Sagitta salutisDomini,etsagittasalutiscontraSyriam. PercutiesqueSyriaminAphet,donecconsumes eam.Etait:Tollesagittas.Quicumtulisset rursum,dixitei:Percutejaculoterram.Etcum percussissettribusvicibus,etstetisset,iratus estcontraeumvirDei,etait:Sipercussisses quinquiesautsexiessivesepties,percussisses Syriamusqueadconsummationem.Nunc autemtribusvicibuspercutieseam(IVReg. XIII). JoasisteneposeratJehu,idest,filiusJoachaz filii ejus. Igitur qui fugit gladium Jehu interfecit eumHelisaeus,idestSyriamquamJehuvel posteriejusadpercutiendumconsequinon merebantur,nonquidemmanu,sedmeritis percussit Helisaeus.CAPUT XIV. De morte Naboth Jezraelitae, quod ipsequoqueinnocentiaeChristipraeco moriendofuerit,etcujusreivineaejus, cupiditasAchab,etJezabelimpia,typus exstiterint. (IIIREG.CAP.XXI.)Rerumbellicarumdivinis breviter causis pro posse redditis, nunc demum adprophetalemHeliaeetHelisaeigratiam redirecupimus,sedeccesanguinemNabothde agroJezraelclamantemaudimus,uteumin mysteriis Christi Domini silentio, praeterire non debeamus.Habetquippesanctorumauctoritas, quiaquomodoproptersanguinemejus,qui effususestinJezrael,deletaestdomusAchab, utHeliaevaticiniumcompleretur,sicpropter sanguinemveriJezrael,hocestseminisDei, regnumdestructumestJudaeorum.Ergo quanquamadreliquaproperantes,divertamus ad hunc innocentiae Christi praeconem. LocutusestAchabadNaboth,dicens:Damihi vineamtuam,utfaciammihihortumolerum, quiavicinaestetpropedomummeam. Daboquetibiproeavineammeliorem,aut,si tibicommodiusputas,argentipretiumquanto digna est dabo. Cui respondit Naboth: Propitius sit mihi dominus, ne dem haereditatem patrum meorum tibi. Naboth conspicuus sive sessio interpretatur, vel certeexclusio.Sessionisvelexclusionisnomen Christobenecongruit,proptersuaepassionis humilitatem,actamqueextracivitatemad crucifigendumipsiusexclusionem.Porro conspicuusfactusestperresurrectionemet ascensionem,extunchabensnomenquodest superomnenomen.NabothisteJezraelites erat.BeneJezraelites.Jezraelquippe interpretatur semen Dei, quod utique non aliud estnisiFiliusDei.Huicerat vinea, videlicet illa de qua loquitur evangelica parabola. Nam eratpaterfamilias,quiplantavitvineam,et sepem circumdedit ei (Matth. XXI), etc. Da mihi vineam tuam, inquit Achab, ut faciam mihi hortum olerum; perAchab,quodinterpretaturfraterpatris, Judaicumpopulumsupradiximussignificari, fratrem, id est cohaeredem patris sui diaboli, ex quo Filium crucifixit Patris omnium Dei. Damihi,inquit,vineamtuam,utfaciammihi hortum oleris. Quodestdicere:Adnostroslibitusnobis permittefidemetspempatriarcharum,legem quoqueettestamentum,utinvoluptatibus terrenisexpendamushonoremvelmerita Patrum sanctorum. Ad haec ille: Propitius,inquit,sitmihidominus,nedem haereditatem patrum meorum tibi. Absit,absit,ait,utconcedamtalibusdebere dici,velessesemenAbrahae,filiosDei, haeredes regni Dei! Sed siestisfiliiAbrahae,operautiqueAbrahae facite (Joan. VIII), vine meae, vine patris mei fructus afferte. VenitergoAchabindomumsuam,indignans etfrendens.Etprojiciensseinlectumsuum, avertitfaciemsuamadparietem,etnon comeditpanem.Ingressaestautemadeum Jezabel uxor sua dixitque ei: Quid est hoc? etc.Quantumindignatisint,quantum frenduerintJudaeilegentesmiramur,et admirantes legimus; juxta praedictam Evangelii parabolam,quipriusservospatrisfamilias missosapprehendentes,aliumceciderunt, alium occiderunt, alium vero lapidaverunt. Hoc fecerumsemeletiterum.Novissimeautem missum ad se filium, patre dicente: Verebuntur filium meum. illi videntes, dixerunt: Hicesthaeres.Venite,occidamuseum,et habebimus haereditatem ejus (Matth. XXI). Hocpessimumconsiliumimpiaconflavit Jezabel,impiaSynagoga,impiiScribae,et Pharisaei,seniorespopuli,etpontifices: Occidamuseum,etnostraerithaereditas, occidamuseum,etRomaninonvenienttollere nostrum locum et gentem (Joan. XI). Praedicate,inquitJezabel,jejunium,etsedere facite,inquit,Nabothinterprimatespopuli,et submittite duos viros filios Belial contra eum, et falsumtestimoniumdicant:BenedixitDeumet regem,eteduciteeum,etlapidate,sicque moriatur. O hypocrysin, Deo odibilem juxta ipsam litterae superficiem! Praedicate jejunium. Quamobcausam?Obmagnumpiaculum,ob immanesacrilegium,quiaNabothmaledixit Deum,quiaNabothblasphemavitDeum insuper et regem, cum sic dicat lex: Principipopulituinonmaledices(Exod. XXII). Et: QuiblasphemaveritDeum,mortemoriatur (Lev. XIV). Idcirco,praedicatejejunium,etdicite:Omnes jejunemus,omneshumiliemur,quiatantum diebusnostrisnefasaudivimus,nefortecum blasphemo,pariteraterradeglutiamur.Plane hocillisimileest,quodprincepssacerdotum cum dixisset: Adjurote,perDeumvivum,utdicasnobis,si tuesChristusFiliusDei:illorespondente:Tu dixisti, scidit vestimenta sua ille magnus et fortis aemulator Dei, etdixit:Blasphemavit.Quidadhucegemus testibus?Eccenuncauditisblasphemiam,quid vobisvidetur?Atillidixerunt:Reusestmortis (Matth. XXVI). Illi,inquam,simileest.Quareautemsedere feceruntNabothinterprimatespopuli,ettunc demumsubmiserunttestescontraeum? NimirumquiaNabothdeprimatibuserat populi,etuttotusvidereturspeciosusordo judicii,primuminordinesuosedit,ut postquamtesteslocutifuissent,tuncdemum honoreprivatus,postremovitaprivaretur.Hoc jampulchrenefariomodopalliataincessit novissima hypocrisis. Quid multa? Duxerunteumextracivitatem,etlapidibus interfecerunt. ImoduxeruntDominumextracivitatem,et crucifixerunt. Sed haec dicit Dominus: Occidisti, insuper et possedisti (III Reg. II). Et post haec addidit: Inlocohocinquolinxeruntcanessanguinem Naboth,lambentquoquetuumsanguinem (ibid.). Ac deinceps: CanescomedentJezabelinagroJezrael (ibid.), etc. Juxta historiam, haec ita facta sunt. Jehuintroeunte,respexitJezabelper fenestramoculissuisstibiodepictisatque ornatocapite,etait:Nunquidpaxpotestesse Zambri qui interfecit dominum suum? (IVReg.IX.)Videlicetut,quantumhora permittebat,interfectoremsuumcastigaret,et deproximoterritumexemploanecesua compesceret,siclocutaest,atqueutplacere interim possit, oculis atque capite ornata est. Atilledixiteunuchis:Praecipitateeam deorsum. Et praecipitaverunt eam (ibid.). Postmodum,cumrequirereturindulta sepultura, quia filia regis erat, noninvenerunt,nisicalvariametpedes,et summasmanus,reliquanamquecanes comederant (ibid.). HaecnimirumvindictasanguinisNaboth, vindictaesanguinisChristiportentumfuit.Hoc praecipitiumJezabel,illudpraecipitium praesignavit,quodJeremiaspraevidens lamentando,dicitsubspecieBabylonicae,quae praesens erat, captivitatis: PraecipitavitDominusomniaspeciosaJacob, destruxitinfuroresuomunitionesvirginis Juda,etdejecitinterram.Polluitregnumet principes ejus (Thren. II), Item praecipitavit Dominus Israel, praecipitavit omniamoeniaejus,replevitinfiliaJuda, humiliatumethumiliatam.Praecipitiumillud totoorbeauditumest.EcceSynagogailla,quae Christumoccidit,ubiest?Nempequidquid superessevideturtaleveltantumest,quantum fuit, quod de corpore Jezabel superaret canibus. Mortuumestomne,tamregnumquam sacerdotiumejus,canes,idestmalignispiritus, devorantquidquidreligionissabbatizandoaut sacrificandoDeoseseofferrearbitrantur.Hinc jam ad superiora revertamur.CAPUT XV. De Helia, et Helisaeo, quid mystice significet quod pallium suum posuit super eum, et ille relictis bobus cucurrit post eum. CumquevenissetHeliasadHelisaeum,misit palliumsuumsuperillum.Quistatimrelictis bobus, cucurrit post Heliam (III Reg. XIX). In Helia Deus et Dominus Christus; in Helisaeo chorusapostolorumejusrecteintelligitur. TransferendusHeliaspalliumsuperHelisaeum posuit, quia videlicet Deus et Dominus Christus exhocmundoadPatremtransiturus,officium simul et spiritum suum apostolis dedit. Quod meum erat, inquit Helias, feci tibi. NempeDeusetDominusChristusquodsuum erat fecit apostolis, postremo dicens ad eos: SicutmisitmePateretegomittovos(Joan. XX). Relictis bobus Helisaeus cucurrit post Heliam, id est, relictis omnibus negotiis, nudi et expediti apostoli exsecuti sunt dispensationem Evangelii sibicreditam.Deincepshistoricusordosicse habet (IV REG. CAP. I): MisitadeumOchoziasquinquagenarium principem, et quinquaginta qui erant sub eo, videlicet ut eum apprehenderent. Dixerat enim: NunquidquianoneratDeusinIsrael,misisti utconsulaturBeelzebubDeusAccharon?Ideo delectulo,superquemascendisti,non descendes, sed morte morieris. Ascenditadeumquinquagenarius,sedentique inverticemontis,ait:HomoDeirexpraecepit utdescendas.Si,inquit,homoDeisum, descendatignisdecoeloetdevoretteet quinquaginta tuos. Hoc semel et iterum factum est. Quinquagenarius tertius cum venisset, curvavit genuacontraHeliam,etdeprecatusestpro animasua,etproanimaillorumquisecum erant. Deinde, sequitur (IV REG. CAP. II): FactumestautemcumlevarevelletDominus Heliam, per turbinem in coelum ibant Helias et Helisaeus de Galgalis.CAPUTXVI.Quidinmysteriopraesignetquod Heliasestlevatusincoelum,quidprimuset secundusquinquagenariusquicoelestiigne consumptisunt,etquidtertius,quise humiliando salvatus est. Planahistoria,proutresgestaesunt,ordine necessariotexitur.Quaeauteminhisfigurata suntoportetutordinepraeposterorequiramus. InmysterioquippepriusestquodHeliasin coelum levatur, posterius quod exsecutores ejus primietsecundi,descendentedecoeloigne, devorantur.SiquidempriusDeusDominus Christusincoelumascendit,etpostmodum misitBeelzebubexsecutoressuosprimoset secundos,quostandemignisaeternusindie judiciidevorabit.Primusquinquagenarius, Nerofuit,quiprimusadversusnomen Christianum leges conscripsit, edicta proposuit. Hujusquinquagenariiquinquaginta,fuerunt omnes qui deinceps exemplum ejus secuti sunt, etsaeviendoinmartyres,Christinomen exterminarevoluerunt.Beelzebubadquem consulendummiseratOchozias,inEvangelio quoqueprincepsdaemoniorumnuncupatur. ErgoNeronemquoquemisitBeelzebub,idest diabolus.Secundusquinquagenarius, Antichristuserit,etquinquagenariiejusomnes impiiquiadventuejusadnecemsanctorum armabuntur.Tertiusquinquagenarius,et quinquagintaquierantcumeo,persecutores illosdesignant,quidecrudelitateetproposito maloperpoenitentiamresipiscunt.Hoc significat, iste genua sua curvando, precando et dicendo: HomoDei,nolidespicereanimammeam,et animamservorumtuorumquimecumsunt(IV Reg. 1), etc.Nondixitquemadmodumilleprimus sedenti in vertice montis: Homo Dei, rex praecepit ut descendas (ibid.) aut quemadmodum ille secundus. Haec dicit rex: Festina, descende (ibid.). Dicere namque Heliae rex praecepit ut descendas de montis vertice; aut festina, descende, idestvelleChristumdecoelodeponere,ut nullusfateriaudeatDeumDominumChristum incoelumascendisse.Hosigituretillos,idest primosetsecundos,devorabitignisinultimo judicio,tertiumautemetomnesquinquaginta ejus,universosquipoenitentiamegerunt, salvabit Deus Dominus in illo adventu suo.CAPUTXVII.Quidmysticesignificetquod HeliasincoelumlevanduspalliosuoJordanis aquaspercussitacdivisit,etquidquod Helisaeusquitertiosederepermissus,sedere noluit, sed cum illo perseveranter ivit. Ieruntergoambopariter,etquinquagintaviri defiliisprophetarumsecutisunt.Quisteterunt decontralonge.Illiautemstabantambosuper Jordanem.TulitqueHeliaspalliumsuum,et involvitilludetpercussitaquas,quaedivisae suntinutramquepartem,ettransieruntambo per siccum. Helisaeustertioperconcessionemdimissusut sederet,noluitsedere,sedpotiuscumHelia pariter ire. Dixerat primo Helias: Sedehic,quiaDominusmisitmeusquein Bethel. Dixerat secundo: Sede hic, quia Dominus misit me in Hierico. Dixerat tertio: Sedehic,quiaDominusmisitmeusquead Jordanem. Illeperstitit,etadomniahaecunum eumdemque sermonem respondit: VivitDominus,etvivitanimamea,quianon derelinquam te. Plane hoc perseverantiae bono, beatos significat apostolos,quisuumHeliam,suumDeumet Dominumperseverantersuntsecuti,non contenticomplessepraeceptum,nisietiam proficiscerenturusqueadperficiendum consilium. Nempe quod ait Helias: Sede hic, nonpraecipiendo,sedpermittendodixit,quo videlicet ille permisso pro magistri amore noluit uti.Sicnimirumapostolietapostoliciviri, postquam impleverunt praecepta, verbi gratia: Non occides, non moechaberis, necpermissis,idestconjugiovelrefamiliari, proamoreChristivolueruntuti.Propterquod dicit: Vosestisquipermansistismecumin tentationibus meis (Luc. XXII). Igitur, inquit Scriptura, ambopariterierunt,steteruntquesuper Jordanem. Jordanemconstatbaptismisacramentum significare.Porrobaptismumipsuminmorte Christi manifestum est esse conditum. Omnesenimquicunquebaptizatisumusin ChristoJesu,inmorteipsiusbaptizatisumus (Rom. VI). IgiturusqueadJordanemveneruntusquead passionisarticulum,DominumsuumChristum apostolisecutisunt.Etsimetuperculsi, secundumcorpusadtempusfugerunt,mente tamen cum illo perstiterunt. Tulit Helias pallium suum, et percussit aquas, idesttradiditChristuscorpussuum,et patefactolateresuo,persanguinemetaquam decurrentem,salutaresbaptisminobis consecravit aquas. Divisaesuntaquae,ettransieruntuterqueper siccum. Mors namque soluta est, et Christus resurrexit a mortuis,etapostolipereamdemmortem redempti sunt.CAPUT XVIII. De eo quod ait: Postula quid vis utdemtibi,etc.,qualiteritideminascensione Christi apostolis factum sit. Cumquetransissent,Heliasdixitad Helisaeum:Postulaquodvis,utfaciamtibi, antequamtollarate.DixitHelisaeus:Obsecro utfiatspiritustuusduplexinme.Qui respondit: Rem difficilem postulasti. Attamen si viderismequandotollarate,eritquodpetisti. Si autem non videris, non erit. Postula, inquit, quod vis, ut faciam tibi. Hoc ille dixit cum transissent, Dominusautemnosterhocipsumdixit apostolissuisinipsotransitu,intraipsum passionis agonem, sciensquiavenitejushorauttranseatexhoc mundo ad Patrem (Joan. XIII). Amen,amendicovobis,siquidpetieritis Patreminnominemeo,dabitvobis.Usque modononpetistisquidquaminnominemeo. Petite et accipietis (Joan. XVI). Et ille quidem scivit petere, dicens: Obsecro ut fiat spiritus tuus duplex in me. Apostoli autem petere nesciverunt. Sed occurrit promptalargitorisbenignitas,etantequam peterentquasiduplicemspiritumpromisit, dicens: Amen, amen dico vobis, qui credit in me, opera quaeegofacio,etipsefaciet,etmajorahorum faciet, quia ego ad Patrem vado (Joan. XIV). Nempemajorafacereidquodammodoest duplicemChristispiritumhabere.Quomodo autemdiscipuliChristimajoraquamChristus opera fecerunt? Quaenam possunt esse majora? Utcaeterataceam,Christussalutarisdoctrinae sermoneminunatantumgenteillanonvalde magnapraedicavit,unatantumlingua,scilicet Hebraea,etpaucissimosexeisconvertit.At veroapostoli,postmodumsanctoSpiritu accepto,linguisomnibus,coelestissapientiae sermonemcunctisgentibuslocutisunt,qui eranthominesidiotaeetsinelitteris,et innumerabilemdecunctisgentibus multitudinemfructuosolaboreacquisierunt (Act.II).Item:ChristusmissusaPatre,venit tantuminspiritumansuetudinis,apostoli autemapostolorumquesuccessoresmissia Christo,veneruntadnosinvirgaetinspiritu mansuetudinis.Virgapotestasdisciplinaeest, quiaChristusneminemcoercuit.Spiritus mansuetudinismitisestsermoexhortationis, quosoloususest,nontantihabitus,utei quemquamcorriperepraelationisjurevacaret. IgiturHeliaespiritusinHelisaeoduplexest, duplex, inquam, in apostolis Christi officium vel effectusmodoaliquoest.Sanejuxtalitteram. HeliaespiritusinHelisaeoduplexexeopalam valetintelligi,quodHelisaeusplura,idest duplicia, quam Helias signa fecit. Rem,inquit,difficilempostulasti.Attamensi viderisquandotollarate,eritquodpetisti.Si autem non videris, non erit. VelutexlateremeritumtetigitHelisaei, videlicetquiaperseverandocumillocumtoties sibi dictum esset, sede hic, illud meruit, ut quasi haereditariojurespiritumperciperetmagistri munere duplici.CAPUTXIX.Decurruigneo,quoestelevatus, etquodnecaliquisantevelpostChristumsic ascendit,velpossitascendereincoelum quomodo Christus. Cumquepergerent,etincedentes sermocinarentur,eccecurrusigneus,etequi igneidiviseruntutrumque.EtascenditHelias perturbinemincoelum.Helisaeusautem videbatetclamabat:Patermi,patermi,currus Israel et auriga ejus. Et non vidit eum amplius. Currusquomoriserat,regesacprincipes vectari,dignitatemsignificatbeativiriquivere dignus est, et honorem consequitur, quem Deus honoraredecrevit.Quodigneusapparuit, meritum indicat zeli fortissimi, quo pro Domino Deo exercituum zelatus est plus caeteris. Non, inquit, vidit eum amplius. Hoc beatificans vir sapiens: Nos, inquit, vita vivimus tantum, post mortem autemnonerittalenomennostrum.Helias quidem in turbine vectus est (Eccli. XLVIII). Et continuo subjungit: EtinHelisaeocompletusestspiritusejus (ibid.). Quomodocompletusest?Videlicetuthocesset ipse quod magistrum esse fatebatur, id est currus Israel et auriga ejus. SicenimetillidixitrexIsraelaegrotantiin infirmitate qua et mortuus est: Patermi,patermi,currusIsraeletaurigaejus (IV Reg. XIII). Currus nimirum portando Israel meritis, auriga regendoIsraelresponsispropheticis.Etille quidemquiahomoerat,etnonDeus,curru indiguitquoincoelumlevaretur,incoelum, inquam,nonaethereum,sedaereum,in aliquamterraesecretamregionemdimittendus circafinemsaeculi,adpersolvendummortis debitumrediturus.AtveroChristusvere secundum nomen Heliae Deus et Dominus sine curru,sinealiquovehiculo,velangelorum ministerio,incoelumascendit,incoelum aethereum,sessurusaeternaliteraddexteram Patris.Nemoanteillumsicascendit,velpost ascensurus est. Quemadmodum dicit: Nemo ascendit in coelum, nisi qui descendit de coelo,Filiushominisquiestincoelo(Joan. III). Nos quippe ascendere in coelum non possumus, sedquiaillecaputnostrumest,etnosmembra sumus,divinaejusvirtutesublevamuratque portamur.CAPUTXX.QuidsitmysticequodHelisaeus vestimentascidit,quodquepallioHeliaeprimo percussitaquas,etdivisaenonsunt,secundo percussit, et divisae sunt. Apprehenditque vestimenta sua, et scidit illa in duaspartes.EtlevavitpalliumHeliaequod cecideratei.Reversusquestetitsuperripam Jordanis,etpallioHeliaequodcecideratei, percusserat aquas, et non sunt divisae. Et dixit: UbiestDeusHeliae,etiamnunc?Percussit aquas,etdivisaesunthucatqueilluc,et transivit Helisaeus. Veteravestimentaapostolorumcarnaleserant caeremoniae Judaeorum. Porro Christi pallium, sanctumestEvangelium.Helisaeusergo apprehendens, scidit vestimenta sua, levavitque palliumHeliaequodeiceciderat,quiavidelicet apostoliedoctiSpiritusanctocarnalia rejeceruntase,legisinstitutadetrimentum reputantes,etarbitrantesutstercora;Christi autemEvangeliumsusceperuntquodeis tradiderat,quodeisreliquerat.Ventumestad aquas Jordanis, et illo Helisaeus pallio percussit aquas.StatimnamqueinJudaeapraedicare coeperuntapostoliEvangeliumChristi, praedicare coeperunt gratiam baptismi. Et aquae non sunt divisae, inquit.Certumestquiadivisaenonsunt,nec Helisaeotransitumpraebuerunt.Judaei namquepraedicantibusapostolisnon cesserunt,gratiamChristinonreceperunt. Invocato Deo Heliae percussitaquas,etdivisaesunt,ettransivit Helisaeus. Divisaesuntaquaeiteratapercussione,idest recepta est baptismi gratia missa ad alios, id est adgentesEvangeliipraedicatione.Tunc transivitHelisaeus,tunc,inquam,viamhabuit Dominisalus,apostolispraedicantibusatque perpublicumnonsinemagnofructu portantibus.HelisaeusnamqueDeimeisalus interpretatur.CAPUT XXI. Quid sit mystice quod Helisaeus in Hierichohabitavit,etaquassterilesterramque pessimam mittendo sal in vase novo sanavit. IlleautemhabitavitinHiericho.Dixerunt quoqueviricivitatisilliusadHelisaeum:Ecce habitatiocivitatishujusoptimaest,sicuttu ipse,domine,perspicis,sedaquaepessimae sunt, et terra sterilis. At ille ait: Afferte mihi vas novum,etmittiteinilludsal.Quicum attulissent,egressusadfontemaquarum,misit inillumsal,etait:HaecdicitDominus:Sanavi aquashas,etnoneritineisultramorsneque sterilitas. Habitavit, inquit, Helisaeus in Hiericho. ExquoHierosolymitani,idestJudaei,quibus oportebatprimumloquiverbumDei, repuleruntillud,etindignossejudicaverunt aeternaevitae(Act.XIII),Helisaeushabitatin Hiericho,Helisaeus,inquam,idestDeisalus, habitatingentepopuloquequondamdestructo atque anathematizato, sicut in diebus Josue fuit (Jos.VI),illacivitasHiericho.Verumhanc inhabitandofecit,utquaeeratHiericho,idest defectus, nunc sit sancta indeficientis fidei Sion. Habitatiocivitatishujus,inquiuntJerichotini, optimaest,sedaquaepessimaesunt,etterra sterilis.Nempehocdixeruntetveraciterdicere potuerunt,quibuspessimaeetamaraelegis aquaepropinabantur,sicuthabemusinActibus apostolorum: Cumvenissentapostoli,etcongregassent Ecclesiam, retulerunt quanta fecisset Deus cum illis,quiaaperuissetgentibusostiumfidei(Act. XIV).EtquidamdescendentesdeJudaea docebantfratres,Quianisicircumcidamini secundum morem Moysi, non potestis salvi fieri (Act. XV). Ac deinceps: Surrexeruntautemquidamdehaeresi Pharisaeorum,quicrediderant,dicentes,Quia oportetcircumcidieos,praeciperequoque servare legem Moysi (ibid.). Nimirumeorum,quibusdicebanturhaecverba ista sunt: Eccehabitatiohujuscivitatisoptimaest,sed aquae pessimae sunt, et terra sterilis est. Quodestdicere:InChristumcredereoptimum est, sed observationes legis importabiles sunt, et laborinutilis.QuodcontinuoPetrusapostolus comprobans, dicit: NuncergoquidtentatisDeum,imponere jugumsupercervicemdiscipulorum,quod nequepatresnostri,nequenosportare potuimus? (Ibid.) Afferte mihi vas novum, inquit Helisaeus, et mittite in illud sal. Hocnempeetprotinusfactumest,dum tacentibusomnibusrespondensJacobus, orationem suam ita conclusit: Propter quod ego judico non inquietari eos qui exgentibusconvertunturadDominum,sed scribereadeosutabstineantsea contaminationibussimulacrorum,et fornicatione, et suffocatis, et sanguine (ibid.). Deniqueabstinereabhujusmodi,hocest,vas novumafferre,namillaerantdevetustovase, devetustohomine.Porroinnovumvassal mittere,hocestcumdiscretioneagendo,non inquietarirenatosspiritumentissuae,de laboriosa et inutili legis observatione. Hoc facto veraciter dicat Dominus: Sanaviaquashas,etnoneritultraineismors neque sterilitas. Quomodosanavitaquashas?Utiquedata spiritualiintelligentia,quiacarnaliterlegem intelligere,morserat.Intelligereautem spiritualitersanitasest,vitaest.Dicitenim Apostolus: Litteraoccidit,spiritusautemvivificat(IICor. III).CAPUTXXII.Quod,Helisaeoascendenteper viam, pueri illuserunt, et idcirco eos duo ursi de saltuegressilaceraverunt,portentumfuisse mirabilisexcidiiHierosolymorum,subTitoet Vespasiano, pro eo quod Christo illuserunt. AscenditautemindeBethel.Cumque ascenderet per viam, pueri parvi egressi sunt de civitate,etilludebanteidicentes:Ascende, calve, ascende, calve. Qui cum respexisset, vidit eos,etmaledixiteisinnomineDomini. Egressiquesuntduoursidesaltu,et laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros. Postillaquaeantedictasunt,miroetmystico ordinesequiturhocfactum.Quidenimnisi portentumfuitmiserabilisexcidii Jerosolymorum,quodpostascensionem DominiinHeliapraefiguratum,etpost transitumapostolorumadgentes,quiper HelisaeumhabitanteminHiericosignatusest constatessefactum?Duonempeursidesaltu egressisunt,etpueroslaceraverunt,quiaduo imperatores,VespasianuspateretTitusfilius, aburbeRomaveneruntetJudaeos interfecerunt.Quamobcausam?Videlicetquia pueriHelisaeoilluserunt,quiastultiJudaei,et principeseorumpuericentumannorum(Isa. LXV)propterquodetmaledictisunt,Domino nostroilluserunt,eteumconspuerunt,faciem ejusvelaverunt,colaphizaverunt,purpura induerunt,spiniscoronaverunt,flagellaverunt, tandemque dixerunt: Ascende, calve, ascende, calve. Quo?InlocumCalvariae,incrucemascende. CurenimtantusvirpuerosinnomineDomini malediceret,nisilusumeorumprophetico spiritu intellexisset? Nam quod intellexerit, ipsa littera praesens innuit. Cum,inquit,respexisset,viditeos,et maledixit. Planeviditeos,etintellexiteos,intellexitineis pueros futuros, pueros malignos, de quibus jam dictumest.Nonergomaledictiohaecex amaritudineirascentis,sedexrationefuit praevidentis.HocjamHelisaeisignumtertium fuit.Numerandaquippesunt,utpalamconstet illudfactumessequodpetivit,idestquod spiritusHeliaeineoduplexfactussit.Primum ergosignumfuit,quodHeliaepalliopercussit aquas,etdivisaesunt.Secundum,quodaquas pessimassanavit.Tertium,quodpueristam efficaciter maledixit.CAPUTXXIII.Quod,cantantepsalte,factaest superHelisaeummanusDomini,evidensesse documentum,quianonsemperaderatSpiritus sanctusprophetis,quodqueadinvocandum Spiritumsanctumcumsermonedivinaelaudis, multum valet sonus musicae dulcedinis. (IV REG. CAP. III.) PorroMesarexMoabnutriebatpecoramulta, etsolvebatregiIsraelcentummilliaagnorum, etcentummilliaarietumcumvelleribussuis. CumquemortuusfuissetAchabpraevaricatus est foedus, etc.Quartumvirtutisopushaecnarratio continet: Perrexerunt,inquit,rexIsrael,etrexJuda,et rexEdometcircuieruntperviamseptem diebus, nec erat aqua exercitui et jumentis quae sequebantur eos. Ac deinceps: Nuncautem,inquitHelisaeus,adducitemihi psalten. Cumque caneret psaltes, facta est super eummanusDomini,etait:Faciteinalveum torrentis hujus fossas et fossas. Haec enim dicit Dominus:Nonvidebitisventum,neque pluviam, et alveus iste replebitur aquis. Insuper tradetur etiam Moab in manu vestra. Itafactumest.HicexunomiraculoviriDei geminumcapimusfructumeruditionis.Primo utsciamus,quianonsemperspiritusaderat prophetispraeterunumprophetam,magnum prophetarumDominum,cuinunquamspiritus defuit, cujus hoc proprium signum fuit: Super quem videris Spiritum descendentem, et manentemsupereum,hicest,quibaptizatin Spiritu sancto (Joan. I). Qui enim dicit, nunc adducite mihi psalten, claret quia non habet propheticam gratiam in se manentem,cujusinvocansadventumper cantumpsaltaesepraeparatinoccursum. Deindeexhocdiscimusquantumcumdivinae laudissermonemusicaedulcedinissonusad invocandum prosit Spiritum sanctum. Cum,inquit,caneretpsaltes,factaestsuper eum manus Domini. Movet enim intus musica vi quadam et potentia naturalispiritumhominis,ettumdecenter convenitcumverbovelsensudivinaelaudis, concutit penetralia cordis, et illam quam accepit homoresuscitatineogratiamSpiritusDei. Quodoptimeexpertusest,etexperiensprimus psaltes inclytus dicit: Osmeumsperui,etattraxispiritum(Psal. CXVIII).CAPUTXXIV.Qualeineomysteriumsit,quod mulier parum olei quod habebat per vacua vasa effudit,quaecunctausqueadsummumrepleta sunt. (IV REG. CAP. IV.) Mulierautemquaedamdeuxoribus prophetarumclamabatadHelisaeum,dicens: Servustuusvirmeusmortuusest,ettunosti quiaservustuusfuitvirtimensDeum.Etecce creditorvenit,uttollatduosfiliosmeosad serviendum sibi. Cui dixit Helisaeus: Quid vis ut faciamtibi?Dicmihiquidhabesindomotua? Atillarespondit.Nonhabeoancillatua quidquamindomomeanisiparumolei,quo ungar, etc.Prophetaedictismulierobedivit,etexeo, quoparumoleihabebatpervasavacuaeffudit, quae cuncta usque ad summum repleta sunt, et exeorumrepletionemulieracreditorissui debitoestsoluta.Quidperhancmulierem,nisi sancta Ecclesia designatur, duorum populorum, id est Judaici et gentilis, quasi duorum filiorum mater? Quae prius ex perverso opere per callidi spirituspersuasionem,quasiquosdampeccati nummosacreditoreacceperat,etduosquosin fidegenuit,amitteretimebat.SedProphetae verbis,idestScripturaesacraepraeceptis obediens,exparvo,quodhabebatoleivasa vacua infundit, quia dum ab unius ore doctoris, parumquiddeamoreDivinitatis,multorum vacuaementesaudiunt,exuberantegratia unguentodiviniamorisusqueadsummum replentur.Etiamnuncmultorum,quaeprius fuerantvacuavascula,unguentospiritusplena sunt,quaeexpaucitateoleisolummodoinfusa videbantur. Quod dum aliis atque aliis datur, et abauditoribusfidesaccipitur,ereptamulier, videlicetsanctaEcclesiasubcreditorissuijam debitonontenetur.QuintumhocspiritusDei miraculum fuit.CAPUTXXV.Qualeineomysteriumsitquod filiumSunamitispuerabHelisaeomissuscum baculo non suscitavit. Sextum continuo succedit. Factaestquaedamdies,ettransibatHelisaeus perSunamcivitatem.Eratautemibimulier magna, etc. Cum miraculo, simul et mysterium est in eo quodfiliumSunamitishujuspuerabHelisaeo missuscumbaculononsuscitavit;per semetipsumveroHelisaeusveniens,seque super mortuum sternens, atque ad ejus membra secolligens,hucillucquedeambulans,etinore mortuiseptiesaspirans,huncadredivivam lucemprotinusperministeriumcompassionis animavit.AuctorquippehumanigenerisDeus, quasimortuumpuerumdoluit,cumexstinctos nos iniquitatis aculeo miseratus aspexit. Et quia perMoysenterroremlegisprotulit,quasiper puerumvirgammisit.PerlegemquippeDeus virgamtenuerat,cumdicebat:Siquishaecvel illafecerit,mortemoriatur.Apeccatiigitur morte timor suscitare non valuit, sed ad statum vitae, aspirata mansuetudinis gratia, erexit. Sed puer cum baculo mortuum suscitare non valuit, quia, Paulo attestante, nil ad perfectum adduxit lex(Hebr.VII).Ipseautempersemetipsum veniens,etsupercadaversehumilitersternens ad exaequanda sibi mortua membra, se collegit, quia cuminformaDeiesset,nonrapinamest arbitratusesseseaequalemDeo,sed semetipsumexinanivitformamserviaccipiens, insimilitudinehominumfactus,ethabitu inventus ut homo (Phil. II). Hucillucquedeambulat,quiaetJudaeamjuxta etlongepositasgentesvocat.Supermortuum septiesinspirat,quiaperapertionemdivini muneris gratiae septiformis spiritum, in peccati mortejacentibusaspirat.Moxquevivens erigitur,quiaisquemterrorisvirgasuscitare nonpotuit,peramorisspiritumpueradvitam redit.CAPUTXXVI.Quidsitmysticequodeumdem quemsuscitavitHelisaeuseidemmulieriin virtute Dei contulerat filium. SeptimumdicimushocHelisaeifuisse miraculum.Sedquidestquodeumdemquem suscitavit,eidemmulieriinvirtuteDei contulerat filium? Sic enim res gesta est: DixitqueadGiezipuerumsuum:Loqueread Sunamitemhanc:Ecceseduloinomnibus ministrastinobis:quidvisutfaciamtibi? DixitqueGiezi:Filiumnonhabet,etvirejus senex est. Praecepit itaque ut vocaret eam. Quae cumstetissetadostium,dixitadeam:In tempore isto et in hac eadem hora, si vita comes fuerit, habebis in utero filium. NonneergogeminumcircaSunamitemhanc factumestmiraculum?Estplaneetmagnum nihilominusaddivinumpertinensmysterium. NamquomodoHelisaeuspuerumquem suscitaretipseobtinuit,sicDeiFiliusgenus humanum,quodsupradictomodovivificavit, ipsebenedictionesuaconcipietnascifecit. Dixit enim Deus, formatis hominibus primis: Crescite et multiplicamini (Gen. I), ethaecdicendobenedixit.Caeterum multitudinemvitiosamsegetis,quaesupra numerumexcrevit,nonpertinensadvivificam redemptionemChristicorruptanaturasponte producit,permittentejustairaDeicumpost peccatum dicit mulieri: Multiplicaboaerumnastuasetconceptustuos (Gen. III). Estitaqueinunopuerosextumsimulet septimum prophetici spiritus miraculum.CAPUTXXVII.Decoloquintida,cujusgustum valdeamarumHelisaeusdulcoravit,quod haereticorum doctrina illi similis sit. Octavum continuo sequitur: Erat autem fames in terra, et filii prophetarum habitabantcorameo.Dixitqueunidepueris suis:Poneollamgrandemetcoquepulmentum filiis prophetarum, etc. Mors, inquiunt, in olla, vir Dei. Spiritualiterquoquemorsinollaest,quotiesin Scripturarumconstructione,quibusquasi grandiollareficimur,amaritudohaeretica commiscetur. Nam vitis silvestris, quae id quod essevidetur,nonest,sivecoloquintidaquae similiter ut cucurbita per terram flagella tendit, sedvaldeamaraest,haereticisimulationes innuit,quispeciemquidemhabetpietatis,sed virtutemejusabnegavit(IITim.III).Quoties igiturejusmodimortemsanosermonevir catholicuscorrigit,profectoHelisaeus,idest Christusquiinilloloquitur,farinaminollam mittit,utnonsitampliusquidquam amaritudinis.CAPUTXXVIII.Quoddepaucispanibus turbamhominumsaturavit,cuireiinChristo simile sit. Nonumfuitmiraculum,ineoquodturbam hominumpaucisdepanibussaturavit,videlicet intypumejus,quietipsedepaucispanibus multahominummilliacorporalitersaturavit (Matth.XIV;Joan.VI),etnuncusque spiritualiterdepaucisprophetarumet apostolorum libris universam Ecclesiam reficit. Comedent, inquit, et supererit. Planeitafacimus,etitafit,legendoatque exponendocomedimusquantumpossumus,et multumsuperestquodinintellectusvel memoriaenostraeventremtransmitterenon valeamus.CAPUTXXIX.DelepraNaamanSyri,quae curataestlavandoinJordanesepties,quodin factoillopraefiguratasitgratiabaptismi,qua gentilisapeccatilepramundatusest,operante Spiritu sancto septiformi. (IVREG.CAP.V.)Decimum,curatiofuit NaamanSyri.Inquoquidmysticeintelligere debeamus innuit, dum dicentibus sibi: Quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hicinpatriatua,respondit:Amendicovobis, quianemoprophetaacceptusestinpatriasua. Inveritatedicovobis,quiamultileprosierant inIsraelsubHelisaeopropheta,etnemo illorumcuratusest,nisiNaamanSyrus(Luc. IV). IgitursensumadintentionemDomini sequentes,inNaamanquideillapatrianon erat,nosmetipsos,nos,inquam,gentesrecte intelligamus, qui ab Israel secundum carnem, et atestamentoDeialienieramus.Maximeautem Romanumimperiumhicadvertimus.Princeps enimeratNaamanmilitiaeregisSyriae.Syria sublimitasinterpretatur.ErgorexSyriae princepsestmundihujus.Sublimisenimet superbuserathicmundus.Certumautemest quiasubilloprincipeRomanumimperium mundoprincipabatur.Illudigiturinpersona Naamanrecteintelligimus.Quodvirmagnus erat,quodvirfortisetdives,sedleprosuserat, adhuncintellectumpatenteroperatur.Nam reveramagnumerat,forte,etditissimumerat Romanumimperium,sedleprosum.Magnus leprosus, magna innumerabilium errorum lepra coopertuserat.PorrodeSyriaegressifuerant latrunculi,etcaptivamduxerantdeterraIsrael puellamparvulam,quaeeratinobsequio uxorumNaaman.Puellaista,sanctaScriptura erat.Porrolatrunculi,Pythagoras,Socrates, Plato,caeteriquefuerephilosophi,quirevera, quasilatrocinando,captivamdeterraIsrael duxerantpuellamhanc,furtimlectitandoetad suoserroneossensusviolenterinflectendo, quamlibetsanctaeScripturaeparticulam, eamquevariaephilosophiaequasiuxori Naaman subservire cogebant. Quaeaitaddominamsuam:Utinamfuisset dominusmeusadprophetamquiestin Samaria,profectocurasseteumalepraquam habet! Bene haec puella dixit: Si fuisset dominus meus ad prophetam. SedrexSyriaemisitillumcumlitterisad regem Israel Joram. Sicnimirumprincepsmundihujus,volentes multosingrediveltenereveritatisviam,in pravitatemdetorsithaereticam,cujustypum gerebatrexIsrael,utsupradiximus,scissusa domo David, et aureis serviens vitulis. Tandem venitNaamancumequisetequitibus,et curribus,etstetitadostiumdomusHelisaei. MisitqueadeumHelisaeusnuntium,dicens: VadeetlavareseptiesinJordane,etrecipiet sanitatemcarotua,atquemundaberis. Descendit et lavit in Jordane septies, et restituta estcaroejussicutcaropueriparvuli,et mundatus est. Notumestquiaadleprosumistum,dequo loquimur, non per semetipsum venit Helisaeus, sedmisitadeum.Nonenimgentibus praedicavitChristuspersemetipsum,sed praedicatoressuosmisiteisjamassumptusin coelum. Vade, inquit, et lavare, id est confitere fidem Christi et baptizare. Septies lavare, id est non solum aqua, sed et septiformi Spiritu renascere. Descendit et lavit, id est humiliatus est mundus sub potenti manu Dei,etbaptismuminremissionempeccatorum suscepit. Restitutaestcaroejus,sicutcaropueri parvuli, idestpristinaminnocentiamrecepit, concorporatusChristoparvulo,idesthumili atque innocenti. Omnesenim,inquitApostolus,quiinChristo baptizati estis, Christum induistis (Gal. III).CAPUTXXX.QuodaitNaaman,utignoscat mihiDeusprohacre,siregeinnitentesuper manum,etc.,quomodononsitcontrarium sensuiApostoli,quinecrecumbereinidolio concedit. DixitqueNaaman:Obsecro,concedemihi servo tuo, ut tollam onus duorum burdonum de terra.Nonenimfacietservustuusultra holocaustum,autvictimasdiisalienis,nisi Domino.Hocautemsolumest,dequopreceris Dominumproservotuo,quandoingredietur dominusmeustemplumRemmonutadoret,et illo innitente super manum meam, si adoravero intemploRemmonadoranteeoineodemloco, utignoscatmihiDominusservotuoprohacre. Qui dixit ei. Vade in pace. Abiit ergo ab eo electo tempore. Vade in pace dixit,ethocdictobonaevoluntatishominem securum reddidit. Apostolus autem dicit: Sivideritquiseumquihabetscientiamin idoliorecumbentem,nonneconscientiaejus cum sit infirma, aedificabitur ad manducandum idolothyta,etperibitinfirmusintuascientia frater,proquoChristusmortuusest?(ICor. VIII.). Ergonesibicontrariisuntapostoluset propheta, dum hic ne saltem recumbere annuit, hic autem etiam adorare in idolio concedit. Non quidemconceditprophetaadorareRemmonin temploRemmon,sedadorareDeumintemplo Remmon,qui,cumubiquesit,poteratadorari etintemploRemmon.Attamenplusesse videturinidolioadorarequaminidolio recumbere.Num,inquam,inhacdiversitate sibisuntcontrarii?Nonutique,sedutrinque veritasnondissonavimdiscretionisexigit. Videlicetinhacpartediscernimuratque discernimus,cumquidejusmodiagimusvel patimur,siconscientiatestesinegraviori dispendio,idquodincurrimusevaderenon valemus.Eanempediscretione,etApostolus ipsedefenditur,nejudicetursibimetesse contrarius,quietTimotheumcircumcidit(Act. VI), et tamen ad Galatas scribens, dicit: Sicircumcidamini,Christusnihilvobis proderit (Galat. V). DeniquesuometjudicioChristuseinihil prodesset,sinonurgentenecessitate discipulumcircumcidisset.Itemsacrificiaet incensumJudaeorum,cunctasquefestivitates eorum odit anima Dei, sicut per Isaiam dicit, ex quomanuseorumpollutaesuntsanguine Christi(Isa.I).Propterquodetpraedictus ApostolusinEpistolasuaproChristohaec detrimentumfacit,etarbitraturutstercora (Phil. II). At idem in Actibus apostolorum, quid fecitnecessitateurgente?Assumptisviris impenditillis,utraderentcapita,etposteradie purificatuscumillisintravitintemplum, annuntiansexpletionemdierumpurificationis donecofferreturprounoquoqueeorumoblatio (Act. XXI). Igitur prophetae atque apostoli, imo quodampliusetiamuniusatqueejusdem Apostoli dicta, atque exempla non sibi contraria sunt,sedcordatumhominemvirtute discretionisutentem,utilitererudiunt,utsciat quando malorum communionem vel societatem patientersustinere,quandosapienterdebeat devitare.Quamdiscretionisopem,quinon assecutisunt,temerenimis,interdumscandala faciunt,etdissensionesinEcclesianutriunt, rectedicas,quiaaemulationemDeihabent,sed nonsecundumscientiam(Rom.X).Sanequod ait Syrus ille: Concedemihiservotuo,uttollamonus duorumburdonumdeterraproextruendo altari Domino Deo Israel, idsollicitusobsecrat.Estautemburdoanimal magisoneriferum,utpoteexequoetasina natum.Abiitabeoelectotempore,idestverno tempore,cuminfloremcunctaerumpunt,et annitempuselectumest,velcumtranseuntes perviamcarpunteteliguntevicinisagris quodcunque ad manum venerit diversis floribus invitati.CAPUTXXXI.QuorumvelqualiuminEcclesia typumgesseritGiezi,cuiproptercupiditatis culpam lepra Naaman adhaesit. Dixitque Giezi puer viri Dei: Pepercit Dominus meusNaamanSyroisti,utnonacciperetabeo quaeattulit.VivitDominus,quiacurrampost eum et accipiam ab eo aliquid, etc.HocHelisaeimiraculumundecimumest. Vereingratiapropheticamirandumquod corpore absens: Cormeum,inquit,inpraesentierat,quando reversusesthomodecurrusuoinoccursum tibi, etquodtamefficacitersententiamdarepotuit dicendo: SedetlepraNaamanadhaerebittibi.Egressus est enim ab eo leprosus quasi nix. Etpulchremiraculuminpeccatoremundecimo locoponitur,decimoautemilludinquoper emundationemSyri,justificatiosignificatur. Omneenimpeccatumundenariumest,quia dumperversaagit,praeceptaDecalogitransit. Utautemsensummysticumprosequamur intuendumhocGieziexemplum,gratiaeDei venditoribusinhacScripturaearcepropositum est.Omnisquippequigratisdat,quiagratis accepit (Matth. X), qui evangelizando, non quae suasuntquaerit,sedquaeJesuChristi(Phil. II),ipseestHelisaeus.Quiautemlucrumex Evangelio,imoquodpessimumest,ex impositionemanuumquaerit,ipseestGiezi. Peccataquippequaeemundarevideturinse transponit,lepramtantorumsuscipit,quantis illodetestabilimercimoniotalentumcallidus emunxit.CAPUTXXXII.Demiraculoquoferrumde manubrioelapsumrediit,etsuperaquam natavit, cujus rei typus fuerit. (IV REG. CAP. VI.) Dixeruntautemfiliiprophetarumad Helisaeum: Ecce locus in quo habitamus coram teangustusestnobis.EamususqueJordanem, ettollantsingulidesilvamateriassingulas,ut aedificemus nobis ibi domum ad habitandum, etc.Duodecimumhocmiraculumest.Mirum quippe fuit quod ferrum securis ex manubrio in profundumJordaniselapsum,sursumrediitet superaquamnatavit.Mysticedeservando intelligentiaedonoexemplumhocfactodatum est.Ferrumquippeinmanubrioestdonum intellectusincorde.Lignumveroperhoc caedereestpravaagentesincrepare.Quod nonnunquamdumfluxeagitur,dumlapsus vanaegloriaeinacceptaeademscientianon vitatur,ferruminaquaperditur,quiaex dissolutoopereintelligentiafatuatur.Quam profectointelligentiamadhocelectisnovimus dari,utantedantisoculosexbonadebeant actionerestitui,undeetrecteisquiferrum amiserat, clamabat: Heu,heu,heu,dominemi,ethocipsum mutuum acceperam. Habetenimhocelectiproprium,utsiquando eisinsuaconscientia,furtivavanaegloriae culpasubrepit,adcorvelociterredeant,et quidquidinseantedistrictiJudicisoculos damnabile inveniunt, lacrymis insequantur. Qui flentesnonsolumcauteinspiciunt,quaemala commiserunt,sedexacceptomunere,quae reddereetiambonadebuerunt,quianimirum tanto se amplius peccatores sentiunt, quanto ex neglectisbonis,quaeagerepoterant,debitores tenentur.Recteergoquiferrumperdidit, clamabat: Heu, heu, heu, ethocipsummutuumacceperam.Acsidicat: Illudperdissolutionemnegligentiaeperdidi, quodutperbonaoperaredderem,exgratia creditorum accepi. Sed nunquam Deus mentem deserit,quaeinpeccatisseveraciteragnoscit. UndeetmoxHelisaeusveniens,lignum deorsummittit,etferruminsuperficient attollit,quiavidelicetRedemptornoster,pie nosrespicienscorpeccatorumhumiliat,etei quamamiseratreformatintelligentiam,lignum mergitetrelevat,quiacoraffligit,etscientiam reparat.CAPUTXXXIII.DemiraculoquoSyros caecitate percussit, et rursum videre fecit, quod nobisquoque,inhocostensumsit,pluresesse nobiscum,quamcumhostibussalutisnostrae, etquodergaillosperfectamcharitatem exhibuit. RexautemSyriaepugnabatcontraIsrael. Consiliumqueiniitcumservissuisdicens:In locoillo,etillo,ponamusinsidias.Misititaque viriDeiadregemIsraeldicens:Cave,ne transeasinlocoillo,quiaibiSyriininsidiis sunt, etc. Tertium decimum fuit hoc miraculum. Videns minister vir Dei quos miserat rex Syriae currusetequos,etexercitumincircuitu civitatis:Heu,heu,heu,inquit,dominemi. Quidfaciemus?Aitille:Nolitimere,plures enimnobiscumsunt,quamcumillis.Cumque orassetHelisaeus,aperuitDominusoculos pueri,etvidit,eteccemonsplenusequorumet curruum igneorum, in circuitu Helisaei. Rursumoravit,ethostescaecitatepercussit. Oravit tertio, rursumque apertis oculis viderunt se esse in medio Samariae. EtnosdicamusquotiesabinimicisChristi visibilibus,seuinvisibilibuscircumdamur, dicamus,inquam,fidemhabentes,spem retinentes,charitateDeopropinquantes:Noli timere,oanima,nolitimere,Ecclesia,plures enimnobiscumsunt,quamcumillis.Nempesi deinvisibilicontramalignosspirituscertamine agitur,nobiscumestDominus,nobiscumest angelorumexercitus,nobiscumestspiritualis pugnaeprinceps,etvictoriaeopifex,Spiritus sanctus.Siautemvisibileadversushaereticos certamen proponitur, nihilominus nobiscum est Dominus,nobiscumestapostolorumchorus, nobiscumestpatriarcharumetprophetarum numerus,nobiscumestcandidatusmartyrum exercitus,nobiscumestcumomnisancta Scriptura, sanctus veritatis Spiritus. Plane, juxta historiam, praesenti loco propheta tali miraculo dignum se fuisse ostendit, dicente rege Israel: Nunquidpercutiameos,Patermi?Non percuties, inquit. Et continuo: Pone,inquit,panemetaquamcorameis,ut comedantetbibant,etvadantaddominum suum. Siigiturejusexemploequorum,etcurruum igneorum,praesidiumcircanossemper paratumessecupimus,ejusnihilominus exemplocarbonesignissupercapita inimicorumnostrorumcongeramus.Cumenim Scriptura dixisset: Siesurieritinimicustuuscibaillum,sisitit, potum da illi (Rom. XII), continuo subjunxit: Hocenimfaciens,carbonesigniscongeres super caput ejus (ibid.), itavidelicet,utadpoenitentiamcompungatur tuo beneficio victus.CAPUTXXXIV.DeobsidioneSamariaequa juxtaverbumHelisaeimodiussimilaestatere uno, et duo modii hordei statere uno fuerunt in porta Samariae. Factumestigiturposthaec.Congregavit Benadab rex Syriae universum exercitum suum, et ascendit et obsidebat Samariam. Factaque est fames magna in Samaria, etc. Hoc malum supererat de sententia Domini, quamdixeratperHeliamcontraregemAchab propter Benadab, quia dimisistivirummortedignumdemanutua, eritanimatuaproanimaejus,etpopulustuus pro populo illius (III Reg. XX). Animailliusproanimahujusjamdudum fuerat,pugnandoquippecontraillumin RamothGalaad,sagittapercussus,etmortuus est.Hocergosupererat,etpropopuloBenadab erit populus Achab. Tandiu obsessa est Samaria donec venundaretur caput asinioctogintaargenteis,etquartapars cadistercorum columbarum quinque argenteis. Mulieres eorum pactum miserabile fecerunt: Dafiliumtuumutcomedamuseumhodie,et filium meum comedamus cras. HicHelisaeuspersecutionissanctorum particeps fuit. Aitenimrex:HaecmihifaciatDominus,et haec addat, si steterit caput Helisaei filii Saphat super eum hodie. Timuit hic etiam ut Helias, et non quidem fugit, sed dixit: Nunquidscitis,quodmiseritfiliushomicidae huc ut praecidat caput meum? Videte ergo cum veneritnuntius,clauditeostium,etnonsinatis eum introire. Venit nuntius furiosus, etdixit:EccetantummalumaDominoest. Quid amplius exspectabo a Domino? Haecaitblasphemussimuletdesperatus.(IV REG. CAP. VII.) DixitautemHelisaeus:Intemporehoc,cras modiussimilaestatereunoerit,etduomodii hordei statere uno in porta Samariae. Adhaecincredulusunusdeducibusaudire meruit: Videbis oculis tuis, et inde non comedes. Itafactumest.EtspiritusHelisaeimiraculum quartum decimum fuit. SiquidemDominussonitumaudirifecitin castrisSyriaecurruumetequorumetexercitus plurimi.FugeruntSyri.Etegressuspopulus diripuit castra Syriae.CAPUTXXXV.DeeoquodaitadJoasregem Israel:Percutejaculoterram,acdeinceps: Nuncautem,inquit,tribusvicibuspercuties eam, videlicet Syriam. (IV REG. CAP. XIII.) Quintum decimum gratiae propheticae fuit opus. AegrotanteHelisaeoininfirmitatequaet mortuusest,descenditadeumJoasrexIsrael, et flebat coram eo. Et ait Helisaeus: Affer arcum et sagittas. Ac deinceps: Percutejaculoterram.Etcumpercussisset tribusvicibusetstetisset,aitHelisaeus:Si percussissesquinquiesautsexiesautsepties, percussissesSyriamusquead consummationem.Nuncautemtribusvicibus percuties eam. HocnempeinterHelisaeimagnaliasuoloco rectecomputatur,quianonJoasrexIsrael,sed Helisaeusmeritissuis,percussisseSyriam auctore Deo credendus est. Dixerat enim Deus: EteritquicunquefugeritgladiumAsael, occidet eum Jehu. Et quicunque fugerit gladium Jehu, interficiet eum Helisaeus (III Reg. XIX). PorroquomodoSyriaeffugeritgladiumJehu, jam superius dictum est.CAPUTXXXVI.Deeoquodcumtetigissetossa Helisaei,revixitmortuus,cujusreiinChristo mysterium sit. Sextumdecimumidemqueultimumcontinuo subditur miraculum. MortuusestHelisaeus.Latrunculiquoquede Moab venerunt in terram in ipso anno. Quidam autemsepelienteshominem,viderunt latrunculosetprojeceruntcadaverinsepulcro Helisaei.Quodcumprojecissent,tetigitossa Helisaei,etrevixithomo,etstetitsuperpedes suos. Magnuminsuperficiehistoricamiraculum, incomparabilitermajusinspiritusignificat opusdivinum.MortuusnempeHelisaeus, mysticeChristusestpronobispassus. LatrunculideMoabmalignispiritussunt,et mundipeccata.Hominesquilatrunculos viderunt et mortuum suum in sepulcro Helisaei projecerunt,apostolifuerunt,quicontra daemones,etcontrapeccatasalutemmundi providerunt,etmortuumgenushumanum sepulcroChristi,idestaquisbaptismi immiserunt.Siquidemaquabaptismi, sepulcrumChristiest,duminillatertio mergimur pro eo quod Christus in sepulcro fuit tribusdiebusettribusnoctibus.Unde Apostolus: Consepultienimsumuscumilloper baptismum in mortem (Rom. VI). QuodtetigitmortuusossaHelisaei,etrevixit, stetitquesuperpedessuos,illudest,quod continuo subjicit Apostolus: UtquomodosurrexitChristusamortuisper gloriamPatris;itaetnosinnovitatevitae ambulemus (Col. II).CAPUTXXXVII.Comprobatumesseex operibusHelisaeiquodineospiritusHeliae duplexsitfactus,etJudaeusesseexhocquod pia et sincera dixerit intentione: Obsecro ut fiat spiritus tuus duplex in me. IgiturHelisaeus,sicutipsepetivitspiritum Heliaeduplicemineofactumaccepit.Duplicia namquehicfecitprodigia.Etenimilliusocto fuerunt,hujussexdecimmagnaliasunt. Primumquodoravit,utnonplueretsuper te