kafes çatı

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ

BİLGİSAYARLAKAFES ÇATI ÇİZİMİ

ANKARA, 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 05.09.2008 tarih ve 186 sayılı Kararı ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarakyaygınlaştırılan çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterliklerikazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek vegeliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ...................................................................................................................iiiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .....................................................................................................31. KAFES KİRİŞLİ ÇATI PLAN VE KESİT ÇİZİM ............................................................. 3

1.1. Katman Ayarları............................................................................................................31.1.1. Katman Ayarları İşlem Sırası ................................................................................4

1.2. Çizim Sınırları...............................................................................................................41.2.1. Çizim Sınırları Ayarları İşlem Sırası .....................................................................4

1.3. Çelik Çatılar ve Kafes Kirişler...................................................................................... 51.3.1. Çatı Makası............................................................................................................51.3.2. Yatay ve Düşey Stabillite Bağlantıları ..................................................................71.3.3. Aşıklar ................................................................................................................... 81.3.4. Mertekler ...............................................................................................................91.3.5. Çatı Kaplamaları....................................................................................................9

1.4. Çelik Aşık Düzenleme ................................................................................................ 101.5. Aşık ve Mertek Birleşim Detayları .............................................................................10

1.5.1. Çelik Aşığın Üst Başlık Çubuğu ile Birleşimi..................................................... 111.5.2. Ahşap Mertek ile Çelik Aşık Birleşimi ............................................................... 111.5.3. Çelik Mertek ile Çelik Aşık Birleşimi .................................................................121.5.4. Ahşap Mertek ile Mahya Aşığı Birleşimi ............................................................ 121.5.5. Aşığın Düşey Olması Durumunda Mertek ve Makasla Birleşimi ....................... 13

1.6. Damlalık Aşığı-Mesnet Bağlantı Detayları.................................................................131.6.1. Damlalık Aşığı Detayı ......................................................................................... 131.6.2. Mesnet Bağlantı Detayı ....................................................................................... 14

1.7. Dere Detayı ................................................................................................................. 151.8. Çatı Plan Çizim...........................................................................................................16

1.8.1. Çatı Planı Çizimi İşlem Sırası..............................................................................161.9. Çatı Kesit Çizim..........................................................................................................33

1.9.1. Çatı Kesiti Çizimi İşlem Sırası ............................................................................33UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 38ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 40

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ..................................................................................................412- KAFES KİRİŞLİ ÇATI MAKAS VE DÜĞÜM DETAYLARI ÇİZİM............................ 41

2.1. Çelik Kafes Kiriş Çatı Makası Çizim .........................................................................412.2. Kafes Kiriş Çatı Makas Şekilleri ................................................................................42

2.2.1. Üçgen Çatı Makası .............................................................................................. 422.2.2. Trapez Çatı Makası.............................................................................................. 422.2.3. Paralel Başlıklı Çatı Makası ................................................................................422.2.4. Parabolik Çatı Makası.......................................................................................... 42

2.3. Düğüm Noktası Detay Çizimleri................................................................................. 432.3.1. Mesnet Düğüm Detayı ......................................................................................... 432.3.2. Üst Başlık-Diyagonal-Dikme Düğüm Detayı...................................................... 462.3.3. Alt başlık-diyagonal-dikme düğüm detayı .......................................................... 502.3.4. Tepe Mahya Düğüm Detayı................................................................................. 52

İÇİNDEKİLER

ii

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 56ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 58

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 ..................................................................................................593- ÖLÇÜLENDİRMELER.....................................................................................................59

3.1. Ölçülendirme Stili .......................................................................................................603.2. Ölçülendirme Ayarları ................................................................................................ 613.3. İç Ölçülendirme ..........................................................................................................633.4. Dış Ölçülendirme ........................................................................................................643.5. Kotlu Ölçülendirme.....................................................................................................64UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 66ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 67

ÖĞRENME FAALİYETİ–4 ..................................................................................................684- YAZILAR .......................................................................................................................... 68

4.1. Style (Yazı Stili Oluşturma)........................................................................................ 684.1.1. 2 lik yazı stili .......................................................................................................684.1.2. 3 lük Yazı Stili .....................................................................................................69

4.2. Yazı Stilleri ile Yazı....................................................................................................70ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 74

ÖĞRENME FAALİYETİ–5 ..................................................................................................755. TARAMALAR................................................................................................................... 75

5.1. Tarama Çizim..............................................................................................................755.1.1 Plan Tarama..........................................................................................................75

5.2. Kesit Tarama...............................................................................................................795.3. Detay Tarama..............................................................................................................80

5.3.1. Mesnet Detayı Tarama......................................................................................... 805.3.2. Mahya Detayı Tarama ......................................................................................... 81

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 82ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 83

ÖĞRENME FAALİYETİ–6 ..................................................................................................846. ANTED .............................................................................................................................. 84

6.1. Anted Şablonu.............................................................................................................846.2. Yazılar......................................................................................................................... 88UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 91

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 92CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................94KAYNAKÇA......................................................................................................................... 95

iii

AÇIKLAMALARKOD 482BK0112

ALAN İnşaat Teknolojisi

DAL/MESLEK Çelik Yapı Teknik Ressamlığı

MODÜLÜN ADI Bilgisayarla Kafes Çatı Çizimi

MODÜLÜN TANIMIBilgisayarla Kafes Çatı Çizimi uygulamalarını kapsayanöğretim materyalidir.

SÜRE 40/32 (+40/32 Uygulama tekrarı yapmalı)

ÖN KOŞUL"Bilgisayarla Çelik Yapı Konstrüksüyonlarını Çizmek"modülünü başarmış olmak.

YETERLİK Bilgisayarla kafes çatı çizmek

MODÜLÜN AMACI

Genel AmaçÖğrenci, okul içi gerekli ortam, okul dışı araştırmayapabileceği kuruluşlar belirtildiğinde Bilgisayarla çelik çatıve kafes kirişli çatı makas ve detayları çizimlerinistandartlara uygun yapabilecektir.Amaçlar1- Bilgisayarla çelik kafes kirişli çatı planı ve kesit çizimiyapabileceksiniz.2- Bilgisayarla kafes kirişli çatı makas çizimleriyapabileceksiniz.3- Bilgisayarla kafes kirişli çatı makası düğüm noktalarıdetayı çizimleri yapabileceksiniz.4- Bilgisayarla ölçülendirme yapabileceksiniz.5- Bilgisayarla yazı yazabileceksiniz.6- Bilgisayarla tarama yapabileceksiniz.7- Bilgisayarlar pafta antedi çizebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

CAD programlarını çalıştırabilecek kapasitede bilgisayardonanımı, paket programlar, programlarla ilgili kitaplar vedokümanlar, projeksiyon cihazı ve donanımı, uygunlaboratuar ortamı, meslek ile ilgili uygun kuruluşlar

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Bu modüldeki her faaliyet sonrasında verilen ölçme araçlarıile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek kendi kendinizideğerlendirebileceksiniz.

Modül sonunda öğretmeniniz tarafından hazırlanan ölçmearacı ile kazandığınız bilgi ve beceriler ölçülerekdeğerlendirilecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

İnşaat teknolojisi içinde bir çok meslek barındıran geniş bir alandır. Özelliklergelişmiş ülkelerde çok sıkça gökdelen ve sanayi yapılarında kullanılan çelik yapılar, yaşanandepremlerin ardından son yıllarda ülkemizde de adını daha sık duyduğumuz yapımteknolojisidir. Şimdiye kadar ülkemizde taşıyıcı sistem olarak çoğunlukla betonarmeninkullanılması sonucu bu yönde teknik eleman yetiştirilmiştir. Çelik yapılar konusunda bilgi vetecrübeyle donatılmış teknik elemanlara ihtiyaç vardır. Özellikle çelik yapıların bilgisayarortamında projelenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bilgisayar teknolojilerinin projelendirme ve hatta üretim aşamasında kullanılmasıylayapılabilecek hatalar en aza indirilmiştir. Dolayısı ile çelik yapıların bilgisayar ortamındaprojelendirilmesinde çalışan teknik elemanların bilişim teknolojilerini de iyi derecedekullanmaları gerekmektedir.

Bu amaçla Bilgisayarla Kafes Çatı Çizimi modülünde çelik yapı teknik ve kurallarınauygun olarak çelik çatı çizimlerinizi bilgisayar kullanarak yapabileceksiniz.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

Öğrenci, okul içi gerekli ortam, okul dışı araştırma yapabileceği kuruluşlarbelirtildiğinde Kafes kirişli çatı plan ve kesitini standartlara uygun çizebilir.

Çevrenizde bulunan yapım aşamasındaki çelik yapıları gezerek inceleyiniz.Yapının çatı sistemini inceleyiniz. Çelik çatılarla ilgili internet ortamındaaraştırma yapınız. Gerekli notları alınız.

1. KAFES KİRİŞLİ ÇATI PLAN VE KESİTÇİZİM

1.1. Katman Ayarları

Daha sistematik ve düzenli çizim yapabilmek için belirli özellikler (çizgi tipi, çizgikalınlığı, çizgi rengi vb.) göz önünde bulundurularak katmanlar oluşturulur. Katmanlar Layerkomutu kullanılarak oluşturulur. Layer komutu çalıştırıldığında“Layer Properties Maneger”iletişim kutusu görüntülenir. Şekil 1.1.

Şekil 1.1: Layer Properties Manager iletişim kutusu

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

1.1.1. Katman Ayarları İşlem Sırası

Layer komutu çalıştırılır. New Layer butonuna tıklanarak istenilen sayıda ve özellikte katman oluşturulur.

Şekil 1.2.

Şekil 1.2: Katman ayarları işlem sırası

OK butonuna tıklanarak komut sonlandırılır.

1.2. Çizim Sınırları

Çizimin yapılacağı alan Drawing Limits komutu kullanılarak oluşturulur.

1.2.1. Çizim Sınırları Ayarları İşlem Sırası

Format/ Drawing Limits komutu çalıştırılır. Şekil 1.3.

Şekil 1.3: Format/ Drawing Limits komutu

5

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: 0,0 Çizim alanının solalt köşesine ait koordinat girilir.

Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 2500,2000 Çizim alanının sağüst köşesine ait koordinat girilir.

View/Zoom/All komutu ile çizim alanı ekrana sığdırılır. Şekil 1.4.

Şekil 1.4: View/Zoom/All komutu

1.3. Çelik Çatılar ve Kafes Kirişler

Mesnet açıklığı fazla olan binalarla fabrika,atölye depo, antrepo ve imalathane gibiyapıların çatıları çoğunlukla çelikten yapılır. Çelik çatılar çatı makası (kafes kiriş), yatay -düşey stabillite bağlantıları, aşık, mertek ve kaplamadan oluşur.

1.3.1. Çatı Makası

Makas çatıdaki ana taşıyıcı sistemdir. Çatı makasları (kafes kirişler) kolonların esaskirişleridir. Eğimli çatı yüzeyinden aldıkları yükleri kolonlara iletirler. Şekil 1.5.

Şekil 1.5: Yüklerin kolonlara iletilmesi

6

Çatı makasları üst başlık, alt başlık, diyagonal, dikme ve bağ levhalarından oluşur.Şekil 1.6.

Şekil 1.6: Çatı makasları

Yapı çeliği ile hazırlanan çatı makasları planda birbirlerine paralel olarakdüzenlenirler. Şekil 1.7.

Şekil 1.7: Paralel olarak düzenleme

1.3.1.1. Birleştirme Araçlarına Göre Çatı Makasları

Perçinli Çatı Makasları: Bu makasların bütün çubuklarının en kesitlerigenellikle çift korniyer olarak düzenlenir. Düğüm noktaları, korniyerlerin bağlevhasına perçinle birleştirilmesi ile oluşturulur. Minimum perçin çapı d=13mmdir. Minimum korniyer kesiti L50x50x5 dir.

Kaynaklı Çatı Makasları: Üst ve alt başlık çubukları çoğu kez T veya yarım Iprofilinden bazen de çift korniyerden oluşur. Düğüm noktaları bağ levhalı yadalevhasız yapılabilir.

7

1.3.1.2. Makas Aralıkları

Makas aralığı çatı örtüsüne ve aşık hesabına göre maksimum a=6m olmalıdır. Şekil1.8.

Şekil 1.8: Makas aralığı

1.3.2. Yatay ve Düşey Stabillite Bağlantıları

1.3.2.1. Yatay Stabillite Bağlantıları

Çatı düzleminde uygulanarak, üst baslık çubuklarının kafes kiriş düzlemine dikburkulma boylarını azaltan stabilite bağlantılarıdır. Yatay stabilite bağlantıları 3-5 makasaralığında bir uygulanmalıdır. Şekil 1.9.

Şekil 1.9: Yatay stabilite bağlantıları

8

1.3.2.2. Düşey Stabillite Bağlantıları

Kafes kiriş düzlemlerine dik olarak uygulanan, alt baslık elemanlarının kafes kirisdüzlemine dik burkulma boylarını azaltan stabilite bağlantılarıdır. Ayrıca, trapez tipi kafeskirişlerde, yatay stabilite bağlantılarını mesnetlere bağlamak amacıyla da düşey stabilitebağlantıları kullanılmaktadır. Düşey stabilite bağlantıları her makas aralığınauygulanmalıdır. Şekil 1.10.

Şekil 1.10: Düşey stabilite bağlantıları

1.3.3. Aşıklar

Yapı boyunca çatı makasına dik olarak uzanan çatı yüklerini makasa aktarankirişlerdir. Şekil 1.11.

Şekil 1.11: Aşıklar

9

1.3.4. Mertekler

Çatı örtüsünden gelen ve yükleri taşıyarak aşıklara ileten elemanlara mertek denir.Çelik çatılarda mertekler ahşap ve çelik olabilir. Ahşap mertekler değişik çatı örtülerikullanılması halinde tercih edilir. Çatıdan aydınlatma yapılacaksa çelik mertekler tercihedilir. Şekil 1.12.

Şekil 1.12: Mertekler

1.3.5. Çatı Kaplamaları

Üzerine etki eden yükleri mertek yada aşıklara ileten yapı elemanlarına kaplama denir.

1.3.5.1. Ahşap Kaplama

2-2,5 cm kalınlığında tahta kaplanır. Aşıklar üzerine yerleştirilmiş ahşap merteklerüzerine çakılır.

1.3.5.2. Bims Beton Çatı Plakları

Pomza kullanılarak çeşitli boy ve kalınlıklarda prefabrik oarak hazırlanmış donatılıhafif beton plaklardır.

1.3.5.3. Gazbeton Çatı Plakları

Gazbeton çatı plaklarında hazır çelik donatılı olarak kullanılır.

1.3.5.4. Asbestli Çimento Oluklu Levhalar

Yaygın kullanımı olan ve doğrudan doğruya aşıklara oturabilen çatı kaplamasıdır.

10

1.3.5.5. Oluklu Galvanize Sac Levhalar

Çinko ile kaplanmış çeşitli kalınlıklarda sacdan, çeşitli dalga yüksekliği vegenişliğinde üretilen kaplamalardır.

1.3.5.6. Galvanize Trapez Profil Levha

Çift tarafı galvanize edilmiş çelik sacların çeşitli yükseklik ve genişlikte trpez şeklindebükülmesi ile elde edilen kaplamalardır.

1.3.5.7. Alüminyum Trapez Profil Levha

Galvanize trapez profil levhaya benzer aşıklara bulonlarla birleştirir.

1.4. Çelik Aşık Düzenleme

Aşıklar yatay stabilite görevini de yaparlar. Aşıklar genellikle çelik profillerdenyapılır. Normal yükler için NP, ve [ profilleri, büyük açıklıklar için IP profilleri kullanır.Aşık açıklıkları 3-6 m arasında olur. Çelik aşıklar çatı eğik düzlemi üzerine iki şekildedüzenlenir. Birinci şekilde aşık kesitinin ekseni çatı düzlemine diktir. İkinci şekilde ise eksendüşeydir. Şekil 1.13.

Şekil 1.13: Çelik aşık düzenleme

Aşığın kesit ekseninin düşey olması durumunda aşık, dayanım bakımından en uygunşekilde konulmuş olur. Fakat bu durumda aşığın makasa oturtulması daha karmaşık detaygerektirir. Kesit ekseninin makasa dik olması halinde aşık iki yönde eğilmeye çalışır,taşıyacağı yük bir miktar azalır. Fakat aşığın makasa oturtulması kolaylaşır.

1.5. Aşık ve Mertek Birleşim Detayları

Aşıklar daima kafes kiriş düğüm noktasında üst başlık çubuklarına oturtulur. Aşıkekseni ile düğümü oluşturan çubukların eksenleri aynı noktada çakıştırılmalıdır. Aksidurumda istenmeyen moment etkisi oluşur.

11

1.5.1. Çelik Aşığın Üst Başlık Çubuğu ile Birleşimi

Şekil 1.14: Çelik aşığın üst başlık çubuğu ile birleşimi

1.5.2. Ahşap Mertek ile Çelik Aşık Birleşimi

Ahşap mertek çelik aşığa kanca yardımı ile sabitlenir. Kanca merteğe çivi yada ağaçvidası yardımıyla tutturur.Şekil 1.15.

Şekil 1.15: Ahşap mertek ile çelik aşık birleşimi

12

1.5.3. Çelik Mertek ile Çelik Aşık Birleşimi

Şekil 1.16: Çelik mertek ile çelik aşık birleşimi

1.5.4. Ahşap Mertek ile Mahya Aşığı Birleşimi

Mertek Mertek

Şekil 1.17: Ahşap mertek ile mahya aşığı birleşimi

13

1.5.5. Aşığın Düşey Olması Durumunda Mertek ve Makasla Birleşimi

Mertek

TabanKorniyeri

Şekil 1.18: Aşığın düşey olması durumunda mertek ve makasla birleşimi

1.6. Damlalık Aşığı-Mesnet Bağlantı Detayları

1.6.1. Damlalık Aşığı Detayı

Şekil 1.19: Damlalık aşığı detayı

14

1.6.2. Mesnet Bağlantı Detayı

Mesnet bağlantı detayları aşağıda gösterilmiştir.

1.6.2.1. Sabit Mesnet Detayı

Şekil 1.20: Sabit mesnet detayı

1.6.2.2. Hareketli Mesnet Detayı

15

Şekil 1.21: Hareketli mesnet detayı

1.7. Dere Detayı

mertek

çinko dere

taban korniyeri

Şekil 1.22: Dere detayı

16

1.8. Çatı Plan Çizim

Çatı plan çiziminde belirli bir işlem sırası izlenmesi gerekir.

1.8.1. Çatı Planı Çizimi İşlem Sırası

Line komutu kullanılarak 1 ve A aksları çizilir. Şekil 1.23.

Şekil 1.23: A akslarının çizilmesi

17

Circle komutu kullanılarak aks balonları çizilir. Şekil 1.24.

Şekil 1.24: Aks balonları çizilmesi

18

Copy komutu kullanılarak akslar yatay ve düşey yönde çoğaltılır. Şekil 1.25.

Şekil 1.25:Aksların yatay ve düşey yönde çoğaltılması

19

Rectangle komutu kullanılarak kolonlar çizilir. Şekil 1.26.

Şekil 1.26: Kolonların çizilmesi

20

Line ve Offset komutu kullanılarak Kirişler çizilir. Şekil 1.27.

Şekil 1.27: Kirişlerin çizilmesi

21

Line komutu kullanılarak saçak izleri çizilir. Şekil 1.28.

Şekil 1.28: Saçak izlerinin çizilmesi

22

Line komutu kullanılarak makas ekseni çizilir. Şekil 1.29.

Şekil 1.29: Makas ekseni çizilmesi

23

Line ve Offset komutu kullanılarak makas çizilir. Şekil 1.30.

Şekil 1.30: Makas çizilmesi

24

Copy komutu kullanılarak makas çoğaltılır. Şekil 1.31.

Şekil 1.31: Makas çoğaltılması

25

Line komutu kullanılarak kesit düzleminde makas elemanlarının (dikme, altbaşlık, üst başlık, diyagonal) eksenleri çizilir. Şekil 1.32.

Şekil 1.32: Eksen çizimleri.

26

Line komutu kullanılarak kesit düzleminde üst başlık düğüm noktaları plandüzlemine taşınarak aşıkların yerleri tespit edilir. Şekil 1.33.

Şekil 1.33: Aşıkların yerlerinin tespit edilmesi

27

Line ve Offset komutu kullanılarak aşık çizilir. Şekil 1.34.

Şekil 1.34: Aşık çizilmesi

28

Copy komutu kullanılarak aşıklar çoğaltılır. Şekil 1.35.

Şekil 1.35: Aşıkların çoğaltılması

29

Trim komutu kullanılarak aşık arkasında kalan kısımlar budanır. Line komutu kullanılarak stabilite bağlantılarının eksenleri çizilir. Şekil 1.36.

Şekil 1.36: Stabilite bağlantıları eksenlerinin çizilmesi

30

Line komutu kullanılarak Plakalar çizilir. Şekil 1.37.

Şekil 1.37: Plakaların çizilmesi

31

Line ve Offset komutu kullanılarak stabilite bağlantıları çizilir. Trim komutu kullanılarak stabilite bağlantıları arkasında kalan plaka kısımları

budanır. Şekil 1.38.

Şekil 1.38: Stabilite bağlantılarının çizilmesi

32

Spline komutu kullanılarak çatı kaplamasının yeri çizilir. Trim komutu kullanılarak kaplama altında kalan kısımlar budanır. Line komutu kullanılarak kesit yerleri çizilir. Şekil 1.39.

Şekil 1.39: Kesit yerlerinin çizilmesi

33

1.9. Çatı Kesit Çizim

Çatı kesit çiziminde belirli bir işlem sırası izlenmesi gerekir.

1.9.1. Çatı Kesiti Çizimi İşlem Sırası

Offset komutu kullanılarak alt ve üst başlıklar çizilir. Şekil 1.40.

Şekil 1.40: Alt ve üst başlıkların çizilmesi

Line komutu kullanılarak mesnet çizilir. Şekil 1.41.

Şekil 1.41: Mesnet çizilmesi

34

Offset komutu kullanılarak dikmeler çizilir. Offset komutu kullanılarak diyagonaller çizilir. Şekil 1.42.

Şekil 1.42: Diyagonallerin çizilmesi

Line komutu kullanılarak plakalar çizilir. Trim komutu kullanılarak plakaların altta kalan kısımları budanır. Şekil 1.43.

Şekil 1.43: Plakaların çizilmesi

35

Line ve Fillet komutu kullanılarak aşık profili ve korniyer çizilir. Şekil 1.44. Block Make komutu kullanılarak aşık profili ve korniyer kütüphaneye eklenir. Insert Block komutu kullanılarak aşık ve korniyer yerleştirilir.

100

50

R8,5

R4,55°

6

2,3

5 35

35

R2,5

4

R5

Şekil 1.44: Line ve Fillet komutu kullanılarak aşık profili ve korniyer çizilmesi

Insert Block komutu kullanılarak korniyer yerleştirilir. Şekil 1.45.

Şekil 1.45: Korniyerin yerleştirilmesi

Offset komutu kullanılarak çatı kaplaması çizilir. Şekil 1.46.

36

Şekil 1.46: Çatı kaplaması çizilmesi

Mirrör komutu kullanılarak kesitin yarısı simetri eksenine göre aynalanır. Şekil1.47.

37

Şekil 1.47: Mirrör komutu kullanılması

38

UYGULAMA FAALİYETİ

Yapılan hesaplamalar sonucunda makas elemanlarının kesitleri verilmiştir. Verilenleregöre çatı plan ve kesitini çiziniz.

Makas elemanları

150 150 150 150

15

0

60

Makas sayısı: 4Makas ralığı: 4mÜst başlık: 90x90x8 (korniyer)Alt başlık: 90x90x8 (korniyer)Dikme: 70x70x6 (korniyer)Diyagonal: 70x70x6(korniyer)Stabilite baplantıları: 70x70x6(korniyer)Bağ levhaları: t=10mmBirleşim: Kaynaklı

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEvet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1 Programı çalıştırdınız mı?

2 Katman ayarlarını yaptınız mı?

3 Çizim sınırlarını belirlediniz mi?

4 Yatay ve düşey aksları çizdiniz mi?

5 Aksları yatay ve düşey yönde çoğalttınız mı?

7 Kolonları çizdiniz mi?

9 Saçak izlerini çizdiniz mi?

10 Makas eksenini çizidiniz mi?

12 Makası çizdiniz mi?

13 Makasları çoğalttınız mı?

15 Kesit düzleminde makasın eksenlerini çizdiniz mi?

16 Aşıkların yerleri tespit edilir.

18 Aşık çizdiniz mi?

19 Aşıkları çoğalttınız mı?

20 Stabilite bağlantılarının eksenlerini çizdiniz mi?

22 Plakaları çizdiniz mi?


39


23 Stabilite bağlantılarını çizdiniz mi?

25 Çatı kaplamasını çizdiniz mi?

26 Kesit yerlerini çizdiniz mi?

27 Alt ve üst başlıkları çizdiniz mi?

28 Mesnetleri çizdiniz mi?

29 Dikmeleri çizdiniz mi?

30 Diyagonalleri çizdiniz mi?

31 Plakaları çizdiniz mi?

32 Aşık profilini çizdiniz mi?

33 Aşığı yerleştirdiniz mi?

34 Korniyeri çizdiniz mi?

35 Korniyeri yerleştirdiniz mi?

36 Çatı kaplamasını çizdiniz mi?

37 Kesitin yarısı simetri eksenine göre aynaladınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göredeğerlendiriniz.Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyetedönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.

40

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aşağıdaki soruları cevaplayarakbelirleyiniz.

Aşağıda verilen sorularda doğru olduğunu düşündüğünüz bir seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerden hangisi ile katman ayarlarının yapıldığı iletişim kutusuna ulaşılır?

A) B)

C) D)

2. Çizim sınırları komutunun yeri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) Edit/ Drawing Limits B) Insert/ Drawing Limits

C) Format/ Drawing Limits D) View/ Drawing Limits

3. Aşağıdakilerden hangisi makası doğru olarak tanımlar?

A)Makas dikmelerden oluşantaşıyıcıdır.

B)Makas çatıdaki ana taşıyıcısistemdir.

C) Makas yatay stabilitedir. D) Makas düşey stabilitedir.

4. Makas aralıkları maksimum ne kadar olmalıdır?

A) 6 m B) 2 m

C) 3 m D) 5 m

5. Aşığın tanımı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Mertek yerine kullanılan profillerdir. B) Mesnet elemanıdır.

C) Kaplamaların bağlandığı profildir. D) Çubukları makasa bağlayanelemanlardır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Eksik olduğunuz konulara dönerek tekrarlayınız. Tüm sorularıdoğru yanıtladıysanız diğer faaliyete geçiniz.


41

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

Bu Okul içi gerekli ortam hazırlandığında ve okul dışı araştırma yapabileceğikuruluşlar belirtildiğinde Bilgisayarla çelik çatı ve kafes kirişli çatı makas ve detaylarıçizimlerini standart ve yönetmeliklere uygun olarak çizebileceksiniz.

Çevrenizde bulunan yapım aşamasındaki çelik yapıları gezerek inceleyiniz.Yapının çatı makaslarını inceleyiniz. Çelik makaslarla ilgili internet ortamındaaraştırma yapınız. Gerekli notları alınız.

2- KAFES KİRİŞLİ ÇATI MAKAS VEDÜĞÜM DETAYLARI ÇİZİM

2.1. Çelik Kafes Kiriş Çatı Makası Çizim

Kesitten ayrı olarak çatı makasları 1/20 ölçeğinde ve daha detaylı çizilir. Çizimüzerinde malzeme boyutları, detay yerleri gösterilir. Makasın imalatında kullanılançizimlerdir. Çatı makası çizimi, bir önceki öğrenme faaliyetinde açıklanan çatı kesit çizimiüzerinde değişiklikler ve eklemeler yaparak elde edilir. Şekil 2.1.

660

105 105 12050 105105120 50

ÇATI MAKAS DETAYI ÖLÇEK : 1/20

AB

C

E

FG

J

D

HI

Şekil 2.1: Çatı makas detayı


AMAÇ

ARAŞTIRMA

42

2.2. Kafes Kiriş Çatı Makas Şekilleri

2.2.1. Üçgen Çatı Makası

Şekil 2.2: Üçgen çatı makası

2.2.2. Trapez Çatı Makası

Şekil 2.3: Trapez çatı makası

2.2.3. Paralel Başlıklı Çatı Makası

Şekil 2.4: Paralel başlıklı çatı makası

2.2.4. Parabolik Çatı Makası

Şekil 2.5: Parabolik çatı makası

43

2.3. Düğüm Noktası Detay Çizimleri

2.3.1. Mesnet Düğüm Detayı

İşlem sırası

Line komutu kullanılarak eksenler çizilir. Şekil 2.6.

Şekil 2.6: Eksenlerin çizilimi

Ofset komutunu kullanılarak alt başlık çizilir. Ofset komutunu kullanılarak üst başlık çizilir. Ofset komutunu kullanılarak dikme çizilir. Şekil 2.7.

Şekil 2.7: Dikme çizimi

44

Line komutu kullanılarak mesnet çizilir. Rectangle komutu kullanılarak Mesnet plakasını çizmek Şekil 2.8.

Şekil 2.8: Mesnet plakasını çizimi

Line ve Fillet komutu kullanılarak ankraj çubukları çizilir. Şekil 2.9.

Şekil 2.9: Ankraj çubukları çizimi

45

Rectangle komutu kullanılarak kayıcı mesnet plakaları çizilir. Şekil 2.10.

Şekil 2.10: Mesnet plakaları çizimi

Line komutu kullanılarak bağ levhası çizilir. Şekil 2.11.

Şekil 2.11: Mağ levhası çizimi

46

Line komutu kullanılarak bulon çizilir. Block make komutu kullanılarak bulon kütüphaneye eklenir. Insert komutu kullanılarak bulon yerleştirilir. Şekil 2.12.

Şekil 2.12. Bulon yerleştirilmesi

2.3.2. Üst Başlık-Diyagonal-Dikme Düğüm Detayı


Şekil 2.13: Eksenlerin çizilmesi

47

Ofset komutunu kullanılarak üst başlık çizilir. Şekil 2.14.

Şekil 2.14: Üst başlık çizimi

Insert komutunu kullanılarak aşığı yerleştiriniz. Şekil 2.15.

Şekil 2.15: Aşığın yerleştirilmesi

48

Insert komutunu kullanılarak korniyeri yerleştiriniz. Şekil 2.16.

Şekil 2.16: Korniyeri yerleştirilmesi

Ofset komutunu kullanılarak dikme çizilir. Şekil 2.17.

Şekil 2.17: Dikme çizilmesi

49

Ofset komutunu kullanılarak diyagonal çizilir. Şekil 2.18.

Şekil 2.18: Diyagonal çizilmesi


Şekil 2.19.:Bağ levhası çizilmesi

50

2.3.3. Alt başlık-diyagonal-dikme düğüm detayı


Şekil 2.20: Eksenler çizilimesi

Ofset komutunu kullanılarak alt başlık çizilir. Şekil 2.21.

Şekil 2.21: Alt başlık çizilmesi

51


Şekil 2.22: Dikme çizilmesi



52


Şekil 2.24: Bağ levhasının çizilmesi

2.3.4. Tepe Mahya Düğüm Detayı


Şekil 2.25: Eksenlerin çizilmesi

53

Ofset komutunu kullanılarak üst başlık çizilir. Şekil 2.26.

Şekil 2.26: Üst başlığın çizilmesi

Insert komutunu kullanılarak aşığı yerleştiriniz. Şekil 2.27.

Şekil 2.27: Aşığın yerleştirilmesi

54

Insert komutunu kullanılarak korniyeri yerleştiriniz. Şekil 2.28.

Şekil 2.28: Korniyerin yerleştirilmesi


Şekil 2.29:Dikme çizilmesi

55




Şekil 2.31: Bağ levhası çizilmesi

56


150 150 150 150

150

60

A B C

D

E

F

Verilen makasta A,B,C,D,E,F detaylarını çiziniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veHayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.


Mesnet düğüm detayı

1 Eksenleri çizdiniz mi?

2 Alt başlığı çizdiniz mi?

3 Üst başlığı çizdiniz mi?

4 Dikmeyi çizdiniz mi?

5 Mesnet çizdiniz mi?

7 Mesnet plakasını çizdiniz mi?

9 Ankraj çubuklarını çizdiniz mi?

10 Kayıcı mesnet plakalarını çizdiniz mi?.

12 Bağ levhasını çizdiniz mi?

13 Bulonu çizdiniz mi?

15 Bulonu yerleştirdiniz mi?

Üst başlık-diyagonal-dikme düğüm detayı






21 Diyagonali çizdiniz mi?



57


Alt başlık-diyagonal-dikme düğüm detayı


24 Alt başlığı çizdiniz mi?




Tepe mahya düğüm detayı








DEĞERLENDİRME


58




1. Çatı makasları hangi ölçekte çizilir?

A) 1/2 B) 1/20

C) 1/50 D) 1/10

2. Çatı makası çizimleri hangi amaçla kullanılır?

A)Makasın imalatında kullanılançizimlerdir.

B)Mertek ve aşık imaladındakullanılan çizimlerdir.

C)Makasın yük hesaplamalarındakullanılan çizimlerdir.

D)Mimari amaçlı kullanılançizimlerdir.

3. Aşağıdakilerden hangisi çatı makası şekillerindendir?

A) Dik başlıklı çatı makası B) Pirizmatik çatı makası

C) Piramit çatı makası D) Trapez çatı makası

4. Kütüphaneye eklenmiş bir eleman hangi komutla çizime yerleştirilir?

A) Image B) Bock Make

C) Insert D) Paste

DEĞERLENDİRME



59


Okul içi gerekli ortam hazırlandığında ve okul dışı araştırma yapabileceği kuruluşlarbelirtildiğinde ölçülendirmeleri standart ve yönetmeliklere uygun olarak yapabileceksiniz.

Ölçülendirme ve elemanları hakkında araştırma yapınız. Çelik projelerdekiölçülendirmeleri inceleyiniz.

3- ÖLÇÜLENDİRMELER

AutoCAD ortamında ölçülendirmeyle ilgili komutlar Dimension araç çubuğuüzerendedir. Şekil 3.1.

Şekil 3.1: Dimension araç çubuğu

Linear Dimension : Verilen iki nokta arasına doğrusal ölçülendirme yapar.

Aligned Dimension : Verilen noktalara göre ölçü çizgisi eğimli olacak şekildeölçülendirme yapar.

Ordinate Dimension : Çizim alanında işaretlenen noktanın x ve y koordinatlarınıvererek ölçülendirme yapar. İmleç yönüne göre x ve y koordinatlarını yazar.

Radius Dimension : Yarıçapı ölçülendirir.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

60

Diameter Dimension : Çapı ölçülendirir.

Angular Dimension : Çizgi, çember ve yayların açılarını ölçülendirir.

Quick Dimension : Ölçülendirme seçeneklerine hızlı ulaşılmasını sağlar.

Baseline Dimension : Katlı ölçülendirme yapar.

Continue Dimension : Devam eden ölçülendirme yapar.

Quick Leader : Çizime ok kullanarak not ekler.

Tolerance : Tolerans bilgilerinin yazılmasında kullanılır.

Center Mark : Seçilen yay yada çemberin merkezine eksen işaretiyerleştirir.

Dimension Edit : Ölçülendirme değişiklik yapılmasını sağlar.

Dimension Text Edit : Ölçülendirme yazısının düzenlenmesini sağlar.

Dimension Update : Varolan bir ölçüyü geçerli ölçü biçimine dönüştürür.

Dim Style Control: Ölçülendirme biçimlerinin seçilebileceği pencere.

Dimension Style : Ölçülendirme biçimlerinin ayarlanmasını sağlar.

3.1. Ölçülendirme Stili

Dimension araç çubuğundan Dimension Style komutuna tıklanır. Dimension Style Manager iletişim kutusu görüntülenir. Şekil 3.2.

Şekil 3.2: Dimension Style Manager iletişim kutusu

61

New butonuna tıklanır. Create New Dimension Style iletişim kutusu görüntülenir. New Style Name kutusuna ölçülendirme sitilinin adı girilir. Şekil 3.3.

Şekil 3.3: Create New Dimension Style iletişim kutusu

3.2. Ölçülendirme Ayarları

Create New Dimension Style iletişim kutusunda Continue butonuna tıklanır. New Dimension Style: İç Ölçülendirme iletişim kutusu görüntülenir. Lines and Arrows sekmesinde ölçü çizgileri ve ok biçimleri ile ilgili

ayarlamalar yapılır. Şekil 3.4.

Şekil 3.4: Ayarlamaların yapılması

62

Text sekmesinde ölçülendirme yazı ayarlarının yapıldığı pencere görüntülenir.Şekil 3.5.

Şekil 3.5: Yazı ayarlarının yapıldığı pencere

Primary Units sekmesinde temel birim sistemleri ayarlarının yapıldığı penceregörüntülenir. Şekil 3.6.

Şekil 3.6: Temel birim sistemleri ayarlarının yapıldığı pencere

63

Ayarlar yapıldıktan sonra OK butonuna basılarak Dimension Style Managerletişim kutusuna dönülür.

Oluşturulan ölçü sitili üzerinde değişiklik yapılması gerekiyorsa Modifybutonuna tıklanır. Modify Dimension Style iletişim kutusu görüntülenir. Şekil3.7.

Şekil 3.7. Modify Dimension Style iletişim kutusu

3.3. İç Ölçülendirme

Ölçülendirme katmanı aktif layer yapılır. Dim Style Control açılır listeden İç Ölçülendirme Sitili seçilir. Şekil 3.8.

Şekil 3.8.: İç ölçülendirme sitili seçilmesi

64

Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak içölçülendirme yapılır.

3.4. Dış Ölçülendirme

Ölçülendirme katmanı aktif layer yapılır. Dim Style Control açılır listeden Dış Ölçülendirme Sitili seçilir. Şekil 3.9.

Şekil 3.9: Dış ölçülendirme sitili seçilmesi

Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak dışölçülendirme yapılır.

3.5. Kotlu Ölçülendirme

Line komutu kullanılarak kot işareti çizilir. Şekil 3.10.

Şekil 3.10: Kotların çizilmesi

Bock Make komutu kullanılarak kütüphaneye eklenir. Insert Block komutu kullanılarak kot işaretleri yerleştirilir. Şekil 3.11.

65

Şekil 3.11: Kot işaretlerinin yerleştirilmesi

66

UYGULAMA FAALİYETİMakas elemanları

150 150 150 150

15

0

60

Makas sayısı: 4Makas ralığı: 4mÜst başlık: 90x90x8 (korniyer)Alt başlık: 90x90x8 (korniyer)Dikme: 70x70x6 (korniyer)Diyagonal: 70x70x6(korniyer)Stabilite baplantıları: 70x70x6(korniyer)Bağ levhaları: t=10mmBirleşim: Kaynaklı

Uygulama – 1 de çizdiğiniz plan ve kesiti ölçülendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veHayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz


1 Dimension Style komutunu çalıştırdınız mı?

2Create New Dimension Style iletişim kutusunu görüntüledinizmi?

3 Ölçülendirme sitilinin adını girdiniz mi?

4Ölçü çizgileri ve ok biçimleri ile ilgili ayarlamaları yaptınızmı?

5 Yazı ayarlarını yaptınız mı?

7 Temel birim sistemleri ayarlarını yaptınız mı?

9 İç Ölçülendirme Sitili seçtiniz mi?

10 İç ölçülendirme yaptınız mı?

12 Dış Ölçülendirme Sitili seçtiniz mi?

13 Dış ölçülendirme yaptınız mı?

15 Kot işaretini çizdiniz mi?

16 Kot işaretini kütüphaneye eklediniz mi?

18 Kot işaretini yerleştirdiniz mi?

DEĞERLENDİRME



67




1. Continue Dimension hangi tür ölçülendirme yapar?

A) Doğrusal ölçülendirme B Açısal ölçülendirme

C) Sürekli ölçülendirme D Eğik ölçülendirme

2. Aşağıdaki komutların hangisiyle Dimension Style Manager iletişim kutusugörüntülenir?

A) B)

C) D)

3. Ölçülendirme ayarlarında Text sekmesinde “Text height” kutucuğundaki değerneyi ifade eder?

A) Yazı genişliğini B) Yazı ölçeğini

C) Yazı açısını D) Yazı yüksekliğini

4. Ölçülendirme ayarlarında Text sekmesinde “Offset from dim line” kutucuğundakideğer neyi ifade eder?

A) Yazının ölçü çizgisine mesafesini B) Yazının ölçü çizgisine olan açısını

C)Yazının ölçü sınır çizgisindenmesafesini

D) Yazının obeye olan mesafesini

5. Ölçülendirme ayarlarında Lines and Arrows sekmesinde “Baseline spacing”kutucuğundaki değer neyi ifade eder?

A) İki ölçü çizgisi arasındaki mesafeyi B) Ölçü sınır çizgisinin taşma miktarını

C) Ölçü çizgisinin taşma miktarını D) Ölçü sınır çizgisinin büyüklüğünü

DEĞERLENDİRME



68


Okul içi gerekli ortam hazırlandığında ve okul dışı araştırma yapabileceği kuruluşlarbelirtildiğinde yazıları standart ve yönetmeliklere uygun olarak yazabileceksiniz.

Norm yazılar hakkında araştırma yapınız. Çelik projelerdeki yazılarıinceleyiniz.

4- YAZILAR

4.1. Style (Yazı Stili Oluşturma)

Yazı sitilleri Text style komutu kullanılarak oluşturulur. Format / Text style…komutuna tıklandığında Text Style iletişim kutusu görüntülenir. Şekil 4.1.

Şekil 4.1: Text style iletişim kutusu

4.1.1. 2 lik yazı stili

Format / Text style… komutu çalıştırılır. Text Style iletişim kutusunda New butonuna tıklanır.

ARAŞTIRMA


AMAÇ

69

Text Style iletişim kutusunda Style Name kutucuğuna yazı sitilinin adı yazır(Örnek: Style2) Şekil 4.2.

Şekil 4.2: New text style iletişim kutusu

OK butonuna tıklanarak Text Style iletişim kutusuna dönülür. Font Name açılır listeden yazı tipi seçilir. (Örnek: romans.shx) Şekil 4.3.

Şekil 4.3: Yazı tipi seçilmesi

Height kutucuğuna yazı yüksekliği girilir. (10) Şekil 4.4.

Şekil 4.4: Yazı yüksekliğinin girilmesi

Apply butonuna tıklanarak yapılan ayarlar uygulanır. Close butonuna tıklanarak komuttan çıkılır.

4.1.2. 3 lük Yazı Stili

Text Style iletişim kutusunda New butonuna tıklanır.

70

Text Style iletişim kutusunda Style Name kutucuğuna yazı sitilinin adı yazır(Örnek: Style3)

OK butonuna tıklanarak Text Style iletişim kutusuna dönülür. Font Name açılır listeden yazı tipi seçilir. (Örnek: romans.shx) Height kutucuğuna yazı yüksekliği girilir. (15) Apply butonuna tıklanarak yapılan ayarlar uygulanır. Close butonuna tıklanarak komuttan çıkılır.

4.1.3. 5 lik Yazı Stili

Text Style iletişim kutusunda New butonuna tıklanır. Text Style iletişim kutusunda Style Name kutucuğuna yazı sitilinin adı yazır

(Örnek: Style5) OK butonuna tıklanarak Text Style iletişim kutusuna dönülür. Font Name açılır listeden yazı tipi seçilir. (Örnek: Arial) Height kutucuğuna yazı yüksekliği girilir. (25) Apply butonuna tıklanarak yapılan ayarlar uygulanır. Close butonuna tıklanarak komuttan çıkılır.

4.2. Yazı Stilleri ile Yazı

Format / Text style… komutu çalıştırılır. Style Name açılır listeden Style2 yazı sitili seçilir. Apply butonuna tıklanarak yapılan ayarlar uygulanır. Close butonuna tıklanarak komuttan çıkılır. Text araç çubuğundan Single Line Text komutuna tıklanır. Şekil 4.5.

Şekil 4.5: Text yüzen araç çubuğu

Specify start point of text or [Justify/Style]: Yazının başlangıç noktası tıklanır. Specify rotation angle of text <0>: Yazının x ekseni ile yapacağı açı girilir. Enter text: 10x150x250 Enter tuşuna basılır. Şekil 4.6.

Şekil 4.6: Rakamların yazılması

ESC tuşuna basılarak çıkılır. Line komutuna girilerek kesit sembolü ve gösterme çizgisi çizilir. Şekil 4.7.

71

Şekil 4.7: Kesit sembolü ve gösterme çizgisi

Move komutu kullanılarak yazı istenilen yere taşınır. Şekil 4.8.

Şekil 4.8: Yazının taşınması

Copy komutu kullanılarak yazı kopyalanır. Şekil 4.9.

Şekil 4.9: Yazının kopyalanması

Text araç çubuğundan Edit Text komutuna tıklanır. Şekil 4.10.

Şekil 4.10: Edit text komutunun seçilmesi

Seçim kutucuğu ile değişiklik yapılacak yazı seçilir. Şekil 4.11.

72

Şekil 4.11: Yazının seçilmesi

Edit Text iletişim kutusu görüntülenir. Şekil 4.12.

Şekil 4.12: Edit text iletişim kutusu

Yeni yazı yazılarak OK butonuna basılır. Şekil 4.13.

Şekil 4.13: Yazıların yazılması

Enter tuşuna basılarak işlem sonlandırılır. Şekil 4.14.

73

3 3

2 2

1 1

BB

A

A

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

100

AŞ

IK

10

0AŞ

IK

100

AŞ

IK

Ç.M.

Ç.M.

Ç.M.

B-

BK

ESİTİ

ÖL

ÇE

K:1

/50

A - A KESİTİ ÖLÇEK : 1/50

Şekil 4.14: Çatı montaj planı

74




1. Yazı stili hangi menüden seçilir?

A) Format/Dimension style… B) Edit/ Text style…

C) Format / Text style… D) View/ Text style…

2. Text Style iletişim kutusunda Font Name kısmından hangi ayar yapılır?

A) Yeni yazı sitili oluşturulur. B) Yazının sitili seçilir

C) Yazı yüksekliği girilir. D) Yazı İtalik yapılır.

3. Text Style iletişim kutusunda “Upside down” seçeneğinin işlevi nedir?

A) Yazı İtalik yapar. B) Yazıyı altı çizili yapar.

C) Yazıyı ters yazar. D) Yazıyı baş aşağı yapar.

4. Text Style iletişim kutusunda“Height” kutucuğundaki değer neyi ifade eder?

A) Yazı yüksekliğidir. B) Yazı genişlik katsayısıdır.

C) Yazı genişliğidir. D) Yazı açısıdır.

DEĞERLENDİRME



75


Okul içi gerekli ortam hazırlandığında ve okul dışı araştırma yapabileceği kuruluşlarbelirtildiğinde taramaları standart ve yönetmeliklere uygun olarak yapabileceksiniz.

Malzemelerine göre tarama çeşitleri hakkında araştırma yapınız. Çelikprojelerdeki taramaları inceleyiniz.

5. TARAMALAR

5.1. Tarama Çizim

Tarama çizim için izlenmesi gereken bazı aşamalar vardır.

5.1.1 Plan Tarama

Tarama katmanı seçilir. Şekil 5.1.

Şekil 5.1: Tarama katmanının seçilmesi

ARAŞTIRMA


AMAÇ

76

Draw araç çubuğundan Hatch komutu seçilir. Şekil 5.2.

Şekil 5.2: Hatch komutunun seçilmesi

Boundary Hatch and Fill iletişim kutusundan Pick Points butonu tıklanır. Şekil5.3.

Şekil 5.3: Boundary hatch and fill iletişim kutusu

Tarama yapılacak alanın içinde herhangi bir yer tıklanır. Şekil 5.4.

Şekil 5.4: Herhangi bir yerin tıklanması

77

Pattern butonu tıklanır. Şekil 5.5.

Şekil 5.5: Pattern butonu seçilmesi

Hatch Pattern Palette iletişim kutusundan Line tarama tipi seçilir. OK butonunatıklanır. Şekil 5.6.

Şekil 5.6: Line tarama tipinin seçilmesi

78

Scale kutucuğuna tarama ölçeği girilir. Şekil 5.7.

Şekil 5.7: Tarama ölçeğinin girilmesi

OK butonuna basılarak tarama işlemi tamamlanır. Şekil 5.8.

3 3

BA

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

10

0AŞ

IK

Ç.M.Çatı Kaplaması

Şekil 5.8: Çatı montaj planında taramamalar

79

5.2. Kesit Tarama

Tarama katmanı seçilir. Draw araç çubuğundan Hatch komutu seçilir. Boundary Hatch and Fill iletişim kutusundan Pick Points butonu tıklanır. Tarama yapılacak mesnetler tıklanır. Şekil 5.9.

Şekil 5.9: Tarama yapılacak mesnetlerin seçilmesi

Pattern butonu tıklanır. Hatch Pattern Palette iletişim kutusundan ANSI33 tarama tipi seçilir. OK

butonuna tıklanır. Şekil 5.10.

Şekil 5.10: Hatch Pattern Palette iletişim kutusu

Scale kutucuğuna tarama ölçeği girilir.

80

OK butonuna basılarak tarama işlemi tamamlanır. Şekil 5.11.

A - A KESİTİ ÖLÇEK : 1/50

Şekil 5.11: A-A kesiti

5.3. Detay Tarama

5.3.1. Mesnet Detayı Tarama

Tarama katmanı seçilir. Draw araç çubuğundan Hatch komutu seçilir. Boundary Hatch and Fill iletişim kutusundan Pick Points butonu tıklanır. Tarama yapılacak mesnetler tıklanır. Pattern butonu tıklanır. Hatch Pattern Palette iletişim kutusundan ANSI33 tarama tipi seçilir. OK

butonuna tıklanır. Scale kutucuğuna tarama ölçeği girilir. OK butonuna basılarak tarama işlemi tamamlanır. Şekil 5.12.

Şekil 5.12: Mesnet detayı taraması

81

5.3.2. Mahya Detayı Tarama

Tarama katmanı seçilir. Draw araç çubuğundan Hatch komutu seçilir. Boundary Hatch and Fill iletişim kutusundan Pick Points butonu tıklanır. Tarama yapılacak aşık ve korniyer kesitleri tıklanır. Pattern butonu tıklanır. Hatch Pattern Palette iletişim kutusundan Line tarama tipi seçilir. OK butonuna

tıklanır. Angle kutucuğuna tarama açısı girilir. Scale kutucuğuna tarama ölçeği girilir. OK butonuna basılarak tarama işlemi tamamlanır. Şekil 5.13.

Şekil 5.13: Mahya detayı taraması

82


Uygulama – 1 de çizdiğiniz plan ve kesitin, Uygulama – 2 çizdiğiniz detaylarıntaramasını yapınız.



1 Tarama katmanını seçtiniz mi?

2 Hatch komutunu seçtiniz mi?

3 Tarama yapılacak alanı seçtiniz mi?

4 Tarama tipini seçtiniz mi?

5 Tarama ölçeğini girdiniz mi?

7 Planı taradınız mı?

9 Kesiti taradınız mı?

10 Detayı taradınız mı?

DEĞERLENDİRME



83




1. Aşağıdaki komutların hangisiyle “Boundary Hatch and Fill” iletişim kutusugörüntülenir?

A) B)

C) D)

2. Boundary Hatch and Fill iletişim kutusunda “Pick Points” butonunun görevinedir?

A) Taranacak obje seçilir. B) Taranacak alanın içi seçilir.

C) Noktalı tarama yapar. D) Taranacak alanın köşeleri seçilir.

3. Boundary Hatch and Fill iletişim kutusunda “scale” kutucuğundaki değer neyiifade eder?

A) Tarama ölçeğini B) Tarama tipini

C) Tarama uzunluğunu D) Çizim ölçeğini

DEĞERLENDİRME



84


Okul içi gerekli ortam hazırlandığında ve okul dışı araştırma yapabileceği kuruluşlarbelirtildiğinde antedi standart ve yönetmeliklere uygun olarak çizebileceksiniz.

Projesi bitmiş çelik yapılara ait proje çıktılarından çelik proje antedleriniinceleyiniz.

6. ANTED

6.1. Anted Şablonu

Line komutu kullanılarak çerçeve çizilir. Şekil 6.1.

Şekil 6.1: Çerçeve çizilmesi

ARAŞTIRMA


AMAÇ

85

Offset komutu kullanılarak iç çerçeve oluşturulur. Şekil 6.2.

Şekil 6.2: İç çerçeve oluşturulması

86

Offset komutu kullanılarak çizelge ana bölüntüleri oluşturulur. Trim komutu kullanılarak köşeler budanır. Şekil 6.3.

Şekil 6.3: Offset komutu kullanılarak çizelge ana bölüntüleri nin oluşturulması

87

Offset komutu kullanılarak çizelge detay bölüntüleri oluşturulur. Şekil 6.4.

Şekil 6.4: Çizelge detay bölüntülerinin oluşturulması

88

6.2. Yazılar

Format / Text style… komutu çalıştırılır. Style Name açılır listeden Style3 yazı sitili seçilir. Apply butonuna tıklanarak yapılan ayarlar uygulanır. Close butonuna tıklanarak komuttan çıkılır. Text araç çubuğundan Single Line Text komutuna tıklanır. Şekil 6.5.

Şekil 6.5: Single line text komutunun seçilmesi

Specify start point of text or [Justify/Style]: Yazının başlangıç noktası tıklanır. Specify rotation angle of text <0>: Yazının x ekseni ile yapacağı açı girilir. Enter text: HİZMET Enter tuşuna basılır. Move komutu kullanılarak HİZMET yazısı çizelgede uygun yere taşınır. Şekil

6.6.

Şekil 6.6: “Hizmet” yazısının taşınması

89

Copy komutu Kullanılarak Style3 yazı sitili ile yazılması gereken yerlerekopyalanır. Şekil 6.7.

Şekil 6.7: Yazının copy komutu ile çoğaltılması

Text araç çubuğundan Edit Text komutuna tıklanır. Şekil 6.8.

Şekil 6.8: Edit text komutunun çalıştırılması

Seçim kutucuğu ile değişiklik yapılacak yazı seçilir. Edit Text iletişim kutusu görüntülenir. Şekil 6.9.

Şekil 6.9: Edit text iletişim kutusu

Yeni yazı yazılarak OK butonuna basılır. Şekil 6.10.

Şekil 6.10: Metnin yazılması

90

Benzer şekilde Style3 yazı sitili ile oluşturulmuş yazılar yazılıp kopyalanarak veyazı üzerinde düzenleme yapılarak diğer yazılar oluşturulur. Şekil 6.11.

HİZMETADI SOYADI

ODA SİCİLADRES TEL. İMZA

SORUMLU

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ONAYI YAPI DENETİM KURULUŞU ONAYI

YAPI SAHİBİNİN

Adı Soyadı

Adresi

Vergi Dairesi ve

ARSA TANIMI YAPI TANIMI

İlçe

Mahalle

Sokak / Kapı No:

Pafta

Ada

Parsel

İmar durum tarihi

Kat sayısı

Toplam İnşaat Alanı

Yapı Sistemi

Temel Sistemi

Zemin Emniyet

Hareketli Yük

Kullanma Amacı

BÜRO TESCİL

VERGİ

HESAP NODAİRE

PROJE MÜELLİFİ

İNŞ. MÜH

MESLEKİ FENNİ

MESUL

İNŞ. MÜH

FENNİ MESUL

İNŞ. MÜH

YAPI İŞ

GÜVENLİĞİ

SORUMLUSU

Hesap No:

Gerilmesi

Şekil 6.11: Diğer yazıların oluşturulması

91


Uygulama – 1 de çizdiğiniz plan, kesit, Uygulama – 2 de çizdiğiniz detaylar içinanted çiziniz.



1 Anted çerçevesini çizdiniz mi?

2 İç çerçeveyi oluşturdunuz mu?

3 Ana bölüntüleri oluşturdunuz mu?

4 Detay bölüntülerini oluşturdunuz mu?

5 Single Line Text komutunu çalıştırdınız mı?

7 Yazının başlangıç noktasını tıkladınız mı?

9 Yazının x ekseni ile yapacağı açıyı girdiniz mi?

10 Yazı istediğiniz yere taşıdınız mı?

11 Yazıyı kopyaladınız mı?

12 Yazı üzerinde değişiklik yaptınız mı?

DEĞERLENDİRME



92

MODÜL DEĞERLENDİRMEAşağıdaki performans testi ile modülle kazandığınız yeterliliği ölçebilirsiniz.

Gerçekleşme düzeyine göre evet – hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz.

Dersinadı

BİLGİSAYARLA ÇELİK PROJEÇİZİMLERİ

Öğrencinin

AmaçÖğrenci, bilgisayarla Bilgisayarla kafes çatıçizimlerini standartlara uygun yapabilecektir

Adı soyadı

Konu Bilgisayarla kafes çatı çizimlerini Sınıf NoZaman Başlangıç saati

Bitiş saatiHarcanan süre


1 Programı çalıştırabiliyor musunuz?2 Katman ayarlarını yapabiliyor musunuz?3 Çizim sınırlarını belirleyebiliyor musunuz?4 Aksları çizebiliyor musunuz?5 Saçak izlerini çizebiliyor musunuz?6 Makası çizebiliyor musunuz?7 Aşıkların yerleri tespit edebiliyor musunuz?8 Aşıkları çizebiliyor musunuz?9 Plakaları çizebiliyor musunuz?

10 Stabilite bağlantılarını çizebiliyor musunuz?11 Çatı kaplamasını çizebiliyor musunuz?12 Kesit yerlerini çizebiliyor musunuz?13 Alt ve üst başlıkları çizebiliyor musunuz?14 Mesnetleri çizebiliyor musunuz?15 Dikmeleri çizebiliyor musunuz?16 Diyagonalleri çizebiliyor musunuz?17 Aşığı yerleştirebiliyor musunuz?18 Korniyeri çizebiliyor musunuz?19 Korniyeri yerleştirebiliyor musunuz?20 Düğüm detayları21 Alt başlığı çizebiliyor musunuz?22 Üst başlığı çizebiliyor musunuz?

23 Dikmeyi çizebiliyor musunuz?

24 Mesnet çizebiliyor musunuz?

25 Mesnet çizebiliyor musunuz?

27 Ankraj çubuklarını çizebiliyor musunuz?

28 Kayıcı mesnet plakalarını çizebiliyor musunuz?

MODÜL DEĞERLENDİRME

93


29 Bağ levhasını çizebiliyor musunuz?

30 Bulonu çizebiliyor musunuz?

31 Bulonu yerleştirebiliyor musunuz?

32 Aşığı yerleştirebiliyor musunuz?

33 Korniyeri yerleştirebiliyor musunuz?

34 Diyagonali çizebiliyor musunuz?

35 İç ölçülendirme yapabiliyor musunuz?

36 Kot işaretini kütüphaneye ekleyebiliyor musunuz?

37 Kot işaretini yerleştirebiliyor musunuz?

38 Text style… komutunu çalıştırabiliyor musunuz?

39 Yeni yazı sitilinin adını yazabiliyor musunuz?

40 Yazı tipini seçebiliyor musunuz?

41 Yazı yüksekliğini girebiliyor musunuz?

42 Yapılan ayarları uygulayabiliyor musunuz?

43 Yazı yazabiliyor musunuz?

44 Yazı istediğiniz yere taşıyabiliyor musunuz?

45 Yazıyı kopyalayabiliyor musunuz?

46 Yazı üzerinde değişiklik yapabiliyor musunuz?

47 Planı tarayabiliyor musunuz?

48 Kesiti tarayabiliyor musunuz?

49 Detayı tarayabiliyor musunuz?

50 Antedi çizebiliyor musunuz?

DEĞERLENDİRME

Performans testi değerlendirmesi sonucunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrarederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modülegeçmek için öğretmeninize başvurunuz.

94

CEVAP ANAHTARLARIÖLÇME VE DEĞERLENDİRME – 1’İN CEVAP ANAHTARI

1 A2 C3 B4 A5 C

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME – 2’NİN CEVAP ANAHTARI

1 B2 A3 D4 C

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME – 3’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 C2 A3 D4 A5 A

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME – 4’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 C2 B3 D4 A

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME – 5’İN CEVAP ANAHTARI

1 A2 B3 A

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz.

Ölçme sorularındaki yanlış cevaplarınızı tekrar ederek, araştırarak ya daöğretmeninizden yardım alarak tamamlayanız.

.

CEVAP ANAHTARLARI

95

KAYNAKÇA

COŞKUN Ali İhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride AŞIK, İbrahimERİM; Yapı Resamlığı X. Sınıf İş ve İşlem Yaprakları Temel Ders Kitabı,Devlet Kitapları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 2005

GÜNGÖR Yüksel, Çelik Çizimler Modülü, MEB Devlet Kitapları, MEBMEGEP İnşaat Teknolojisi Alanı 10. Sınıf Modülü, Ankara, 2007

GÜNGÖR Yüksel, Bilgisayarla Çizime Hazırlık Modülü, MEB DevletKitapları, ANKARA, 2007.

KUTLU Şahin, Çelik Yapılar Temel Ders Kitabı, S.H.Ç.E.K Basımevi,Ankara, 2000.

TS 5536, Çelik Konstrüksiyon Projelerin Çizim ve Tanzimi Kuralları

TS 648, Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları

KAYNAKÇA

kafes çatı

Documents