medjunarodne ekonomske institucije

8/13/2019 MEDJUNARODNE EKONOMSKE INSTITUCIJE

http://slidepdf.com/reader/full/medjunarodne-ekonomske-institucije 1/7

MEDJUNARODNE EKONOMSKE INSTITUCIJE

Poslije Drugog svjetskog rata preovladalo je misljenje o potrebi formulisanja medjunarodnogkodeksa koji bi se primjenjivao u sferi medjunarodne trgovine, placanja i finansiranja. Svi pregovori imali su za cilj pronalazenje rjesenja za prevazilazenje brojnih problema, sto je rezultiraloformiranjem Medjunarodnog Monetarnog Fonda s ciljem da se izbjegne ponavljanje katastrofalneekonomske politike koja je dovela do velike depresije 3 !tih godina. Fondu je namjenjena ulogastaraoca o medjunarodnoj likvidnosti.

"azmisljanja o novoj koncepciji medjunarodnog monetarnog i finansijskog sistema bila su prisutna jos 3 !tih godina # !tog vijeka i u prvim godinama Drugog svjetskog rata. Poseban motiv ovihrazmisljanja bio je da se sprijeci nastajanje i dalje sirenje ekonomskog nacionalizma koji seutemeljio sa velikom svjestskom ekonomskom krizom $%#%!$%3#, zatim da se sprijeci uvodjenjesistema nezavisnih valutnih podrucja baziranih na fluktuirajucim deviznim kursevima.& julu $%'' godine u (ju )empsiru *+reton uds-, uz prisustvo '' predstavnika zemlje, osnovan jeMMF i Medjunarodna banka za obnovu i razvoj /+"D, poznata kasnije kao svjetska banka. 0atimsu $%'1 god. elika +ritanija i S2D zapocele razgovore o smanjenju trgovinskih barijera i usvojilezajednicki sporazum.to je bila i prethodnica organizovanog pocetka pregovora vise zemalja daformiraju medjunarodnu trgovinsku organizaciju / 4, koja nije formirana tada vec je $%'5

god.,usvijen opsti sporazum o carinama i trgovini 62 . Svjetske trgovinske organizacije*7 4-! formirana $%%8 godine urugvajskom rundom trgovinskih pregovora.MMF

4snivanje medjunarodnog monetarnog fonda bilo je podstaknuto negativnim iskustvima u sferimonetarne i finansijske politike poslije Prvog svjestskog rata* velika ekonomska kriza $%#%!$%3#-.Predsjednik S2D!a "uzvelt i britanski premijer inston 9ercil sreli su se na bojnom brodu uavgustu $%'$ god. 4dmah poslije susreta objavljena je 2tlantska povelja, tj. Program za poslijeratnu obnovu i izgradnju, koja je obavezala obje zemlje da rade na ekonomskoj saradnjiizmedju svih zemalja ! drzava poslije rata. & skladu sa 2tlantskom poveljom, S2D i elika+ritanija pocele su razgovore na visokom nivou o vrsti i funkciji nekih medjunarodnih organizacijakoje mogu biti predlozene. Slozili su se da ce u poslijeratnom drustvenom uredjenju i polozaju S2D biti politicki, vojno i ekonomski vodeca sila u svijetu. ako je prevazidjen uticaj koji je +ritanijaimala u svijetu nekoliko decenija ranije i cije joj je vodjstvo tokom Drugog svetkog rata davalo prestiz i kredibilitet sirom svijeta. Svrha MMF!a je promocija medjunarodne ekonomskekooperacije i vise od svega da je MMF odgovoran za stabilnost medjunarodnog finansijskogsistema.Aranzmani sa produzenim finansiranjem

9ilj ovog aranzmana, koji je ustanovljen $%:' god., a revidiran $%:%, jeste da se odobravajusredstva MMF!a na srednji rok zemljama clanicama, prije svega zemljama u razvoju koje su u posebnim platnobilansnim teskocama. & dosadasnjoj praksi sredstva po ovoj olaksici koristio jemali broj zemalja, prvenstveno zbog teskih uslova koji se pri tom postavljaju od strane MMF!a.Stend !aj aranzmani

/stitucija stend!baj aranzmana predstavlja instrument MMF!a kojim se pojednostavljuju formalnostii skracuje vrijeme za pribavljanje sredstava fonda. Stend!baj krediti su uvedeni pocev od $%8#godine. 4ni su ograniceni, kako sa stanovista vremena koristenja, tako i sa visine iznosa koji semoze vuci u peridu vazenja tog kredita *stend!baj period-. "ok trajanja kredita obicno je jednagodina, a najvise tri godine. 4stoji mogucnost da ti krediti budu produzeni prije njihovog isteka.*MMF odrzava politiku dijaloga sa svakom od clanica kroz proces poznat kao nadgledanje. (adgledanje je bazirano na uvjernju da jaka i konzistentna domaca ekonomska politika vodi do

rasta i razvoja svjetske ekonomije. MMF obezbjedjuje kredite i zajmove za zemlje clanice,saosvrtom na probleme koje zemlje imaju pri vracanju radi podrzavanja, prilagodjavanja i reformi-.

$



Or"aniza#ija i or"ani upra$%janja MMF a

MMF cine zemlje clanice, koje su zastupljene preko svojih ministara finansija ili direktora centralne banke. 4ni se redovno sastaju na godisnjem sastanku MMF!a i Svjetske banke. Medju narodnimonetarni i finansijski komitet se sastoji od predstavnika #' zemlje i sastaje se # puta godisnje kako bi nadgledao rad MMF!a. /zvrsni odbor sastavljen je od #' izvrsna direktora koji predstavljaju $5'zemlje clanice. Sjediste izvrsnog odbora je u 7ashingtonu.& organizacionom smislu MMF sastoji se od 4dbora guvernera, 4dbora izvrsnih direktora*izvrsnog odbora-, upravnog *generalnog- direktora, osoblja i Savjeta.Ponekad se govori da MMF nikome ne podnosi racune, sto nije tacno. Fond jepotpuno odgovoransvojim clanicama preko #'!clanog 4dbora izvrsnih direktora koji predstavljaju $5' zemlje clanice.4dluke o dodjeli kredita ili bilo koje vaznije odluke ne donose se bez odobrenja ovog odbora.Dok aktivnosti na na medjunarodnoj finansijskoj arhitekturi napreduju da bi se sprijecile buducekrize, hitan zadatak MMF!a je da obuzda sadasnju finansijsku krizu.

Osno$ni prin#ipi za rjesa$anje du"o$a zema%ja u raz$oju

Svjetska banka i MMF zajedno su razvili Program akcije za razrjesenje dugovnih problemasiromasnih zemalja koje slijede ;zdravu ekonomsku politiku<. 4vaj program nazvan ;/ncijativa zavisiko zaduzenje siromasne zemlje< usvojen je od strane privremenog komiteta MMF za montarna pitanjai zajednickog =omiteta za razvoj Svjetske banke i MMF u septembru $%%1 godine.9entralna tacka incijative treba d abudu stalni napori zemlje duznika ka makroekonomskom prilagodjavanju i implementaciji strukturnih i drustvenih reformi. akodjer, ona se fokusira i naprograme reforme socijalnog sektora, prije svega zdravstvo i obrazovanje.Neop&odne reforme

0a MMF glavna pitanja ticu se njegove uloge u koordinisanju medjunarodne monetarne iekonomske politike, odnosno efikasnosti njegovog nadzora. 4snovni cilj je pruzanje pomocizemljama zajmoprimaocima da smanje siromastvo i poboljsaju uslove zivljenja.

S'JETSKA (ANKA

Monetarna i finansijska konferencija u +reton udsu odrzana je jula $%'' godine uz u>e?@e predstavnika '' zemlje i trajala je dvije nedjelje. (a njoj je odlu>eno da se osnuje Medjunarodnimonetarni fond! MMF i Medjunarodna banka za obnovu i razvoj /+"D. 4ve dvije institucijetrebalo je da obezbjede medjunarodnu monetarnu i finansijsku saradnju, prva u oblastimedjunarodnih pla@anja, deviznih kurseva i pruAanja pomo@i za otklanjanje kratkoro>nihneravnoteAa u platnom bilansu, a druga u oblasti srednjoro>nog i dugoro>nog finansiranja. MMF i

/+"D stupio je na snagu #:.$#.$%'8. godine, kada ga je ratifikovalo #% zemalja, a banka je po>elada radi #1. juna, $%'1 godine.0ajedni>ki cilj ovih institucija je da podignu Aivotni standard nerazvijenog svijeta kanalisanjemfinansijskih sredstava iz razvijenih zemalja u zemlje u razvoju.6lavni zadatak grupe je da kreira pogodne operativne uslove za privatni sektor i dopunske fondove za privatna preduze@a, posebnoza dugoro>ne investicije u infrastrukturi.6lavni organ banke je odbor guvernera u kome svaka zemlja >lanica ima svog predstavnika, sarazli>itim pravom glasa. +roj glasova se odredjuje prema uloAenom kapitalu u banci. 4dborizvr?nih direktora predstavlja tijelo od #' direktora * do novembra $%%# , bila su ## - , od kojih petimenuju zemlje sa najve@om izvoznom kvotom * S2D, Francuska, elika +ritanija, (jema>ka i

Bapan -, a ostalih $% biraju zemlje >lanice. Mandat traje dvije godine.Formiranje osnovnog kapitala svjetske banke u izvjesnoj mjeri je slicno izvorima MMF!a. =od

#



MMF!a zemlje clanice uplacuju nacionalnu kvotu, a kod banke se upisuje kapital. 4d osnovnogkapitala +anke #C clanice uplacuju u zlatu ili dolarima.)ajmo$i S$jets*e !an*e i us%o$i

0ajmove +anke mogu da koriste samo zemlje clanice. Da bi neka zemlja postala clanica Svjetsk banke uslov je da se prethodno uclani u MMF. =ada je osnovana +anka bilo je zamisljeno da dajesvoje zajmove pod povoljnijim uvjetima clanicama nego sto nude komercijalne banke. 0ato senjena funkcija nije zavrsavala samo odobravanjem zajma nego je pratila projekat do zavrsne faze, pruzajuci nadzor i tehnicku pomoc. =ao vodeca institucija za kreditiranje privrednog razvoja davala je pomoc za razvoj brojnih podrucja, a posebnu paznju usmjerila je na programe za smanjenjesiromastva, zbog toga su zemlje u razvoju posebno zainteresovane za rad Svjetske banke.0a razliku od MMF!a koji pokriva oblast medjunarodnih placanja i kratkorocnog finansiranja,Svjetska banka se bavi problemima dugorocne ravnoteze u privrednom razvoju, stvaranjemadkvatnog mehanizma za njegovo finansiranje.Osno$na o!i%jezja na*on &%adno" rata

Poslije hladnog rata, MMF,Svjetska banka i Svjetska trgovinska organizacija nalaze se u sveslozenijoj fazi djelovanja i sa sve ucesalijim zahtjevima za njihovom transformacijom u skladu sa

zahtjevima ogromne vecine zemalja clanica.U%o"a i odnos ne$%adini& or"aniza#ija prema medjunarodnim institu#ijama

(evladine organizacije su visestruko uspjele da uticu na politiku nacionalnih drzava imedjunarodnih institucija, bar u nekim oblastima. Bedno od najvecih dostignuca bio je Svjetskisamit u "io de 0eneiru, $%%# god dje su nevladine organizacije izvrsile pritisak da bi postigle brojne sporazume. Dvije godine kasnije ove organizacije, tacnije njihovi demonstranti, opsjeli suSvjetsku banku i uspjeli izboriti da promijeni nesto od svoje politike.MEDJUNARODNA TR+O'INA I TR+O'INSKA ,O-ITIKA

DEFINISANJE I O(I-JE)JA MEDJUNARODNE TR+O'INE

Spoljna trgovina znaci sveukupnost razmjene jedne zemlje sa drugim zemljama, dok jemedjunarodna trgovina ukupan obim razmjene izmedju zemalja cijelog svijeta. /li jos blizeE podmedjunarodnom trgovinom se podrazumijeva sveukupnost trgovinskih *i ekonomskih- transakcija,razmjena roba, usluga i kapitala izmedju rezidenata jedne zemlje sa rezidentima drugih zemalja.3 !tih godina, poslije velike ekonomske krize, definitivno se raspao sistem medjunarodnihekonomskih odnosa koji je pocivao na zlatnom stadardu. 0latni standard je zamijenjen sistemomdrzavne intervencije u oblasti spoljne trgovine i monetarne politike.,o%azne osno$e medjunarodne tr"o$ins*e po%iti*e pos%ije Dru"o" s$jets*o" rata

4psti sporazum o carinama i trgovini, 62 bio je odraz opste teznje ka univerzalnosti u

medjunarodnim ekonomskim odnosima kako bi se izbjegli trgovinski ratovi, ostvarila borba protivmedjunarodnog dampinga i uvela pravila ponasanja u medjunarodnu trgovinu.Osni$anje Medjunarodne tr"o$ins*e or"aniza#ije . ITO

Pripremni komitet je dobio zadatak da izradi (acrt povelje buduce medjunarodne trgovinskeorganizacije. /stovremeno sa izradom nacrta povelje vode se i carinski pregovori izmedju $:zemalja clanica Pripremnog komiteta.4vi carinski pregovori urodili su plodom i ovoj tarifskoj konferenciji se duguje osnivanje 62 !a,uz napomenu da su pregovori vodjeni ;zemlja po zemlja< i ;proizvod po proizvod<, dakle bilateralno, sto je ostao tradicionalni metod pregovora u okviru 62 !a sve do =enedi runde kada je pocela akcija za linearno snizenje carina.Posto se smatralo da ce Povelja uskoro stupiti na snagu, )avanska konferencija je odredila i jednu privremenu komisiju, kojoj je stavila u zadatak da pripremi i sazove novu konferenciju

3



novoosnovane Medjunarodne trgovinske organizacije / 4 *naziv za medjunarodnu trgovinskuorganizaciju koja je trebala biti osnovana $%':, odnosno $%'5 god u )avani-. Do ratifikacije nijedoslo, jer Povelju nije ratifikovao dovoljan broj zemalja, pa ni S2D koje su bile inicijator njenogosnivanja. 2mericki kongres je odgodio raspravu o Povelji i ona nikad nije ni obavljena. S2D nisuratifikovale Povelju iz razloga sto je ono sto je sadrzavala Povelja bitno odudaralo od prvobitnihamerickih prijedloga.Bos jedan pokusaj je izvrsen s ciljem stvaranja univerzalne trgovinske organizacije. &mjesto / 4

predlozeno je$%8' 88 godine osnivanje organizacije za trgovinsku saradnju 4 9 kao stalneorganizacije umjesto dotadasnje privremene organizacije 62 . / ovaj pokusaj je propao iz istihrazlogaO,STI S,ORA)UM O CARINAMA I TR+O'INI .+ATT

(astanak 62 !a se vezuje za prvu, poslije Drugog svjetskog rata, tarifsku konferenciju koja jeodrzana uporedo sa propremama za konferenciju &jedinjenih nacija o trgovini i zaposlenosti.=onferencija &(!a o trgovini i zaposlenosti pocela je u )avani #$.novembra $%': i zavrsena je #'marta $%'5 godine potpisivanjem )avanske povelje od strane 83 zemlje ucesnice konferencije.)avansku povelju, u predvidjenom roku, nije ratifikovao dovoljan broj zemalja tako da ona nijenastupila na snagu. /ako na privremenoj osnovi, 4psti sporazum o carinama i trgovini ostao je kao jedini instrument multilateralne trgovinske saradnje sve do formiranaj Svjetske trgovinskeorganizacije $%%8 godine.4psti sporazum o carinama i trgovini 62 je multilateralni trgovinski ugovor. 62 nije imaostatus medjunarodne organizacije ali se afirmisao kao najznacajnija institucija u sferi medjunarodnetrgovinske politike i medjunarodne trgovinske saradnje.& pocetku 62 !u su pristupile #3 zemlje, uglavnom najrazvijenije. /ako je 62 zamisljen kao privremeni sporazum, pocetkom pedesetih godina a i kasnije, postalo je izvjesno da u nedostatkuuniverzalne medjunarodne trgovinske organizacije 62 ostaje jedini instrument sire trgovinskesaradnje, tako da se kasnije clanstvo u 62 !u prosirivalo i sa razvijenim zemljama i zemljama urazvoju. =rajem $%'' punopravno clanstvo u 62 !u su stekle $#3 zemlje koje obuhvataju oko% C svjetske trgovine.

Bedna od najvaznijih aktivnosti 62 !a odnosila se na akcije u vezi sa liberalizacijommedjunarodne trgovine i ustanovljavanje pravila i discipline u vodjenju medjunarodne trgovinske politike.Pocetkom sezdesetih godina *$%13- u 62 !u se pokrece do tada najambicioznija runda tarifskih pregovora. /ncijativa je dosla od strane S2D!a, tacnije od predsjednika Dzona =enedija, radi prevazilazenja efekata stvaranjem Gvropske ekonomske zajednice i njene zajednicke trgovinske politike. & okviru =enedi runde ispostavilo se da postoje razlike u pristupu pregovorima dvanajvaznija ekonomska blokaES2D!a i Gvropske zajednice.& toku cetvorogodisnjih pregovora *$%13!$%1:- glavna polemika se vodila izmedju razvijenihzemalja. 4becavala je cak da ce biti ukinute carine i takse za proizvode koji se pretezno uvoze izzemalja u razvoju, sto se nije ostvarilo. & toku pregovora doslo je do niza suprotnosti izmedjuS2D!a i zapadnoevropskih zemalja tako da je u vise momenata izgledalo da ce se ovi pregovorizavrsiti potpunim neuspjehom.Uru"$ajs*a runda i osni$anje S$jets*e tr"o$ins*e or"aniza#ije /0TO1

osma po redu runda multilateralnih trgovinskih pregovora &"&6 2BS=2 "&(D2! ustanovljena je od strane zemalja ugovornica 62 !a na ministarskom sastanku $%15 god u Punta del Gste*&rugvaj-. Pored potrebe daljeg snizenja carina, uklanjanje necarinskih barijera, prihvaceno je da je potrebno dogradjivati 4psti sporazum o carinama i trgovini na podrucju jacanja medjunarodnetrgovinske discipline u primjeni nacionalnih trgovinskih politika

'



u ovim pregovorima jedno od centralnih pitanja je bilo ukljucivanje poljoprivrednih proizvoda u pravila medjunarodne trgovine, u smislu kako unijeti vise medjunarodne kontrole i discipline umedjunarodnoj trgovini poljoprivrednim proizvodima.Prvi put u medjunarodnim multilateralnim trgovinskim pregovorima ukljucene su i usluge.&rugvajska runda uspjesno je zavrsena $%%' godine i oznacila je prekretnicu u sferi medjunarodnetrgovinske politike. 4vom rundom tarifskih pregovora formirana je Svjetska trgovinska organizacijai istovremeno prestao da postoji opsti sporazum o carinama i trgovini 62 .4dluka o osnivanju 7 4 imala je pravosnazno dejstvo nakon sto je sporazum potpisalo :1 zemaljaucesnica Ministarske konferencije *$#!$8 april u Marakesu,Maroko-. $.januara $%%8 god pocela jesa radom Svjetska trgovinska organizacija.Sta se do!i%o osni$anjem 0TO

ono sto 7 4 razlikuje od 62 !a je prije svega u vecem broju zemalja clanica. Do $ januara $%%8god :3 zemlje i G& kao kolektivni clan su stekle status punopravnih zemalja clanica 7 4.Sredino $%%1 clanstvo u 7 4 se povecalo na $3# zemlje.Drugo, 7 4 ima sire podrucje dejstva nego sto je imao 62 , s obzirom da ima nadzor nadmultilateralnin trgovinskim sistemom.

rece, 7 4 je u pravom smislu medjunarodna organizacija sa svim pravima i obavezama koje iztoga statusa proizilaze, za razliku od 62 !a koji je bio multilateralni trgovniski ugovor na privremenoj osnovi.9etvrto, svi sporazumi, prava i obaveze su linearno obavezujuci za zemlje clanice, a ne kao kod62 !a samo za zemlje koje takve obaveze pojedinacno prihvate.Peto, u domenu pravila medjunarodne trgovine robom, orginalna verzija 62 !ovih pravila jeznatno prosirena sporazumima koji prizilaze iz rezultata &rugvajske runde, ova nova verzijanazvana je 62 $%%'Sesto, 7 4 eliminise politiku zastite u izvjesnim ;osjetljivim<podrucjima, koje su vise ili manje bile dopustene u 62 !u.

+-O(A-I)ACIJA

6lobalizacija je proizvod krupnih promjena koje su se desile / koje se desavaju u strukturisavremenog drustva , njegovoj ekonomiji , politici / pravu .+azirana je na komparativnoj prednosti ,ekonomiji obima i inovaciji.(a nastanak globalizacije uticali su brojni faktori , posebno sledeca tri E$. Svestrano sirenje svijetskog trzista

#. +rz razvoj sistema komunikacije , kao sto su internet i mobilna telefonija i3. Progresivno smanjenje barijera u trgovini dobrima / uslugama.Politicku osnovu globalizacije cine univerzalne vrjednosti privarna svojina , trzisna ekonomija , postovanje ljudskog dostojanstva / ljudskih prava , visepartiska demokratija / vladavina prava.Gkonomsku osnovu globalizacije cine Medjunarodni monetarni fond ,Svjetska banka / Svjetskatrgovinska organizacija , Medjunarodne / Medjudrzavne organizacije.Pravnu osnovu globalizacije cine Medjunarodni sud pravde u )agu / Medjunarodni krivicni sud u"imu , kao / druge medjunarodne pravne institucije .

ojno politicki stub globalizacije je (2 4 , osnovan '. 2prila $%'% godine.

8



PH2 (/ +/H2(SPlatni bilans se definise kao sistemski pregled svih transakcija koje rezidenti jedne zemlje obave udatom vremenskom periodu sa rezidentima drugih zemalja. o znaci da o platnom bilansu uvjekgovorima sa aspekta jedne zemlje i pritom se posmatraju uporedno dugovanja / potrazivanja udatom period *obicno godinu dana - , uz konstataciju da platni bilans moze aktivan , pasivan iuravnotezen * u suficitu, deficit ili uravnotezen -. &koliko je platni bilans negativan to znaci dadoticne zemlje u spoljnotrgovinskim odnosima ima trgovinski deficit *veci uvoz od izvoza -, a

suprotno od deficit je suficit.&ravnotezen platni bilans se postize mjerama ekonomske politike. &ravnotezen platni bilansmjerama ekonomske politike obavlja se prije svega , odgovarajucim mjerama monetarne / fiskalne politike i politike spoljne trgovine.M&H /(29/4(2H(G =4MP2(/BGM(= prdstavlja maticno preduzece koje ostvaruje proizvodnju / druge aktivnosti u inostranstvu prko sopstvenih ogranaka smjestenih u vise razlicitih zemalja.(a taj nacin ostvaruje direktnukontrolu nad poslovanjem svojih ogranaka u inostranstvu preko sopstvenih ogranaka smjestenih uvise razlicitih zemalja, nastoje da ostvare takvu politiku koja ce prevazici granice izmedju zemalja /doprinijeti ostvarivanju geocentricne orjentacije preduzeca.Prema kriteriju metode upravljanja ,M(= se svodi na tri tipa E$. Gtnocentricne kompanije , gdje je sva moc koncentrisana u maticnoj zemlji, a aktivnosti /odluke upravljaca su orjentisane ka centru kompanije . 4ne obavljaju aktivnost u vise zemalja , postoji samo centrala u maticnoj zemlji , koja donosi sve odluke / rukovodi cjelokupnim poslovanjem.#. Policentricne kompanije , gdje se svaki dio , do odredjene granice , poistovjecuje sanacionalnim interesima zemlje kojoj pripada.4dlucivanje je decentralizovano , a lokalni kadroviimaju relativnu autonomiju, kod njih pored central u jednoj zemlji postoji veci broj firmi u drugimzemljama koje uzivaju odredjenu samotlnost.

3. 6eocentricne kompanije karakterise globalna svjetska orjentacija / priznaje se izvjesnaautonomija afilijacijama, ali preovladjuju interesi razvoja cijele kompanije.=od njih postoji visecentralnih kompanija sirem svijeta.EKONOMSKE INTE+RACIJE )AJEDNICE U+-JA I CE-IK

Pretpostvka da svaka zemlja clanica integracionog sistema pokazuje spremnost da dio svojesuverenosti *ekonomske i politicke- ustupi nadnacionalnim institucijama modela kome pripada. (ajcesci oblici ekonomskih integracija su preferencijalni trgovinski sporazum, slobodna trgovinskazona, carinska unija, zajednicko trziste, ekonomska unija, monetarna unija i potpuna ekonomskaintegracija.

Potpuna ekonomska integracija je najkompleksniji i najsvestraniji nivo integracije u kojem suzemlje clanice u potpunosti zavrsile svestrane integracione procese , odnosno prenijele sve elementenacionalnog, ekonomskog i politickog suvereniteta na nadnacionalne institucije integracionogsistema u cilju stvaranja jedinstvenog ekonomskog i politickog podrucja.E'RO,SKA UNIJA

$% septembra $%'1 inston 9ercil u 9irihu iznio je ideju o stvaranju Sjedinjenih drzava Gvropevjerovatno po uzoru na S2D.0ajednice uglja / celik *9G9G- , tzv. Monetarne unije , kao osnove za uspostavljanje / razvojsaveznistva / prijateljstva izmedju ove dvije velike zemlje * Francuske / (jemacke- . Iumanov paln

je bio da poveze industriju (jemacke / Francuske , dvije najvece suprotstavljene zemlje zapadneevrope , ali su / Huksembirg , +elgija , )olandija / /talija potpisale taj sporazum. Sporazum je potpisan $%8$ godine da bi bio ratifikovan godinu dana kasnije. rgovina ugljem / celikom izmedju

1



sest clanica je porasla za $#% C u prvih pet godina sporazuma.&spjeh 9G9G vodio je u dalje karanijim pokusaima integracije ne politickom / vojnom planu * Gvropska odbrambena zajednica /Gvropska politicka zajednica - , ali ovi napori nisu uspijeli , jer su bili odbaceni u fancuskom parlamentu $%8' godine.$%%8 god 1 ministara spoljnih poslova zemalja osnivaca pokrenuli su rundu razgovora u /taliji saciljem da razgovaraju o stvaranju Gez i Gvropske zajednice za atomsku energiju ili Gvroatom.Dva odvojena sporazuma su potpisana $%8: god u "imu, stvarajuci GG0 i Gvroatom. 2 #3.jul $%8#god kada je ugovor o zajednici za ugalj i celik *koji je potpisan $5 aprila $%8$ stupio na snagu-,danom radjanja Gvropske Gkonomske 0ajednice GG0, Gvropske zajednice*G0-, tj. Gvropske unijeG&.RIMSKI U+O'OR IFORMIRANJE E'RO,SKE EKONOMSKE )AJEDNICE / EE)1

(epunih pet godina nakon uspostavljanja 0ajednice ugalj celik *9G92-, #8. Marta $%8: godine potpisani su "imski ugovori o uspostavljanju Gvropskog zajednickog trzista / G "42 4M!a kaonovog organa za zajednicko istrazivanje / koristenje atomske energije. Popisnici ovih ugovora su bili Francuska , (jemacka , /talija , / zemlje +eneluksa * )olandija , +elgija / Huksemburg - .0nacajno je da su "imskim ugovorom polozeni temelji Gvropske zajednice a stupili sun a snagu

$. $.$%85 godine. 0a prvog predsednika komisije Gvropskog zajednickog trzista izabran je alter)alstajn. Gvropska integracija je u vrijeme potpisivanja "imskog ugovora $%8: godine imala sestzemalja osnivaca.E'RO,SKA )AJEDNICA

rebalo je punih $8 godina nakon osnivanja GG0 da tzv ;Gvropa sestorice< $ januara $%:3 godine prijemom u clanstvo elike +ritanije , Danske i /rske preraste u ;Gvropu devetorice< Prvog jula$%1: godine u Parlamentu GG0!a donesena je odlika o promjeni naziva u Gvropsku zajednicu, kako bi se testirao siguran put prema kompleksnijoj ne samo ekonomskoj , vec / monetarnoj / politickojuniji.6rcka je $ januara $%5$ godine postala punopravan clan , a G0 je dobila $ !og clana.4vajzapoceti process prijema novih clanova na izvjestan nacun je intenziviran prijemom Ipanije /Portugalije $ januara $%51 god. (akon primanja Ipanije / Portugalije u clanstvo Gvropska zajednica je zapocela razgovore sa triclanice GF 2 * 2ustrija, Finska i Ivedska -.Pregovori se zavrsavaju uspjesno / ove tri zemlje postaju clanice G& $ januara $%%8 godine. ako jG& izrasta u evropsku petnestoricu .Peto / najvece prosirenje G& uslijedilo je # ' godine ovog puta prema istocnoj , centralnoj / juznoj evropi .# :G& je postal zajednica od #: drzava clanica.

:

medjunarodne ekonomske institucije

Documents