nm405_04a
DESCRIPTION
# !" ! ZEMN NCELEMELER Yer Altı ncelemeleri……Her Yerde 1 Zemin ncelemelerinde Yarar - Maliyet Baıntısı (After Fugro, B.V.)TRANSCRIPT
1
�Do�al yamaç ve yarmada duraylılı�ın kontrolu
�Barajlarda duraylılık, temelinin kontrolü, sızdırmazlık
�Yapıdan gelen yüklerin üzerine oturdu�u zemin tarafından kar�ılanıp kar�ılanamayaca�ı
�Kazılarda duraylılık ve gerilme problemlerinin önceden tahmini
�Ula�ım veya bir yapının temelini olu�turan dolgunun özellikleri
�Denizde olu�turulacak yapıların oturaca�ı deniz tabanının özellikleri
�Dayanma duvarı ve palplan�larda duraylılık ve deformasyon
ZEM�N �NCELEMELER�Zemin �ncelemelerinde Yarar - Maliyet Ba�ıntısı
������������ ��������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������������������������
(After Fugro, B.V.)
Yer Altı �ncelemeleri……Her Yerde
� ���������������� ������ ������ ����������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������� ����������������� ����������������� �����!�������������"� ����������������!������ ��������������������� ������
� ������� �������������� ������ ���� �������#�������������� ������������������������� ����
$ ����������������������������������#������������������������������"����������������������������������������� ������ ��������� ����������������������������� ���������������%
�� ���������������������������������������������������� � �������������������������������������������� �����������"���#���������������������� ������ ���������������� �� �������
2
Ne Yapaca�ız?Yapı Temelleri
1) �zin verilebilecek taban basıncının belirlenmesi,2) Zamanla olu�abilecek oturmaların saptanması,3) Yeraltı suyunun durumuna göre izolasyon yapılması gereken
kesimlerin belirlenmesi,4) Zeminlerin dinamik yükler altında davranı�ı (Sıvıla�ma)4) Zemin ve yeraltı suyunun kimyasal yapısının, temel malzemesine
zarar verip vermeyece�inin tesbiti
Nasıl Ba�layaca�ız?
•Planlama: Zemin �artlarına ve i�in büyüklü�üne göre ara�tırma programının belirlenmesi.
Yapı ve temellerle ilgili özellikler göz önünde bulundurularak
1) Yer altı zemin ko�ullarının tanımlanması2) Tasarım parametrelerinin belirlenmesine
yönelik bir planlama yapılmalı
ETÜD KATEGOR�LER�Zemin incelemeleri mevcut ya da planlanan yapı/yapıların önem ve niteli�i göz önünde bulundurularak tanımlanan üç tür yapı durumu için üç ayrı kategoridü�ünülmelidir (TS ENV 1997-1)
* Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, 1998** Bina Ve Bina Türü Yapılar �çin Zemin ve Temel Etüdü Raporları Genel Format Bay. ve �skan Bak.,
2005/33*** Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına �li�kin Esaslar, Bayındırlık ve �skan Bakanlı�ı,
Belge No: 93/94
A) Gözlemsel Zemin Etüdü** B) Sondaja Dayalı Zemin ve Temel Etüdü**
Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3
Kulübeler Anormal risk ta�ımayan, alı�ılmamı� unsurlar içermeyen yapılar
Deprem riski yüksek olan yapılar1-2 katlı basit geçici yapılar
Max 2 metre istinad yapıları Büyük-alı�ılmamı� yapılar
Boru dö�eme kazıları Bina önem katsayısı 1.2’ den küçük olan yapılar
Bina önem katsayısı 1.2’ den büyük olan yapılar
Drenaj Çalı�maları
Zirai yapılar Anormal yük ta�ıyan yapıar
BÜRO ÇALI�MALARILiteratür taraması:
Bölgesel Jeoloji, Jeomorfoloji ve Tektonik,Önceki zemin çalı�maları;
jeolojik, hidrolik,zemin etüdleri,depremsellik çalı�maları,çevresel ve arkeolojik etüdler.
& �� ���'�������� �������������� � ����������������!���������!������$ ������� � ������������� ������������������������������������ � ���������� �� ����������������( ��������������������������� �!����!� �����#���)������������*����� ��������������������� ����������������#���� ���������+ �#������������� ���� ��, � ������#�������#������ ������������� ������������������������������������������������������� ������ ������-.//����������������� ���#������� ������������ ������� �������������������������������������� ���������� ����������� � ������ �������� ������!���������!� ��������������
3
BÜRO ÇALI�MALARI
HAVA FOTO�RAFI TOPO�RAF�K HAR�TA
Hava foto�rafları ve Topo�rafik haritalar;Genel topo�rafya,Drenaj ko�ulları, Ula�ım,
�nsan yapımı yapılar hakkında bilgi verir.
JEOLOJ�K �NCELEMEYer kabu�unun özellikleriDepremsellikMevcut kırıkların özelliklerinin anla�ılması Jeofizik ve jeomorfoloji ile birlikte kırsal alanın yerle�ime açılmasıBaraj, tünel gibi büyük boyutlu mühendislik problemleri
1/50001/1000
200-2000m2 parselde???
�Jeolojik yapının öngörülen in�aata olası etkileri �Zemin/kaya ortamında yapılacak de�i�ikliklerin parsel ve çevrede
olu�turabilece�i etkiler�Yapıyı olumsuz etkileyebilecek olası yeraltı özellikleri
(fay,kıvrım,erime bo�lu�u, karst) �Gerekiyorsa amaca yönelik mühendislik jeolojisi haritası ve jeolojik
kesitin çıkartılması
SAHA �NCELEMES�ULA�ILAB�L�RL�K
TOPO�RAFYA
DRENAJ ve B�TK� ÖRTÜSÜZEM�N PROF�L�
YAKIN YAPILARDA DURUM
0 ��������������� ��� ������������������������ ��������� �� ���#���������������
+ ���������� �������� ����������
, �#������� � ������ ����������#���� ��������������������
1 �� �������� ����"�#����������������������������� �#�������������� ����������������������������������
+ ���!��������"� �������� ��� ����"���������������"���� �����������������������
2 ����������������������������������������������
� ���������������������������������� ���������"������������������������� �� ����� ���������������������
4
DETAYLI �NCELEMELERSONDAJLARIN PLANLANMASI
SONDAJ ARALIKLARIKüçük parsellerde, homojen zemin ko�ullarında, her 300 m2 için en az bir adet,Küçük ancak çok katlı binalarda (h>20 m) ve de�i�ken zemin ko�ullarında üç adetEn basit kural: Yapı planının en az dört kö�esi ve ortasında
SONDAJ DER�NL���Taban basıncının zeminde %10 (kayada %30) seviyelerine dü�tü�ü derinli�e
veyaTemel tabanından itibaren temel geni�li�inin en az bir buçuk katı kadar derinli�e
SONDAJ ARALIK VE DER�NL�KLER�N�N TAY�N�
ARA�TIRMA DER�NL���* (z)KAT SAYISI (S)
↓GEN��L�K (B) 1 2 4 8 1610 5 5 10 12 1520 5 5 10 12 2030 5 7 11 16 25
65 7 9 13 21 33120 9 11 15 25 41
*Zeminde ve Binalar için
Konutlar ve i�yerleri için; S sayıda katlı bir yapıda temellerDf m derinli�e oturtulacak iseminimum delgi derinli�i
�yi Zemin Z=3Kötü Zemin Z=6
DER�NL�KLER ARALIKLARKOLON/DUVAR
YÜKÜA
DELG�LER�B
DELG�LER�M
UZAKLI�IN
ARALI�I
Hafif 3-6 7-8 30 30
Orta 6-8 9-12 25-30 25-30A�ır 9-12 15-25 15-25 15-25
Delgilerin Planlanması
Delgilerin Bina Önemine Göre Ayarlanması
SONDAJ ARALIK VE DER�NL�KLER�N�N TAY�N�DETAYLI �NCELEMELER
(SONDAJ)
Dönel Sondaj
Helezon, Auger
5
SONDALAMA
, ���! ������� ��� ������� ���������� �������� ������� ������ ���������������������� ��� �������
, ������� ������������������������������������ ��� ����������������������!����������� �����
DETAYLI �NCELEMELER(Zeminde-Numune Alma)�NCE C�DARLI SHELBY TÜPÜ
KUYU A�ZI
HELEZONSPT KA�I�I
6
NUMUNE ALMA EK�PMANLARI
KAROT�YERLER (kaya ortamı)
Denison Karot Alıcı
Rockbit3����������� �������� ��������� ������������� � ��������� � �������������������� � �������������������� ����������� ���������
NUMUNE ALMA EK�PMANLARI
�nce Cidarlı Numune alıcı(zemin)
Pistonlu Numune Alıcı(zemin)
�Dönel
�Burgu
�Kovalı
UD - Shelby
Muhafaza borusu
Kum – çakıl ? →→→→ sıvı azot, karotiyer
NP Siltte örselenmemi�???
KES�C� UÇLAR
Darbeli (Kaya)Dönel-Yıkamalı
Dönel (Kaya)
7
CEP PENETROMETRES� VE KANATLI KES�C� NUMUNELER�N KORUNMASI
UD TÜPTE PARAF�NLEME KAROT NUMUNELER�N KORUNMASI
http://www.eie.gov.tr/turkce/jeoloji/jeoteknik.html
8
ARAZ� DENEYLER� STANDART PENETRASYON DENEY�
, ������������������������������������������� ��������( ���� ��� �������������� ������� �����& ���������������������������� ���������#� ���������������������������)����������������� ��������#� ��������������� ����� ��������������
, ������������������� � ����45�-� �'�� ����������64�7���'����� ������� ������������!����������������58���������������������� ����� ���������������������������������
3��������/-8���'�������������� �����"������������������� ������ �����������6-���������/��������� ������� �����������
Standart Penetrasyon Deneyinin Sona Ermesi
• 15 cm’lik üç penetrasyondan herhangi birinde toplam N=50 vuru� sayılması,
• Toplam 100 vuru� uygulanması,• Tokma�ın 10 vuru�undan sonra ka�ı�ın farkedilir bir penetrasyon yapmaması,
• Ka�ı�ın penetrasyonunun yukarıda anlatılan �ekilde engellenmeden zemine, öngörülen 3x15=45 cm giri�i tamamlaması.
9
Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) �AHMERDANLARS�M�T T�P�
EMN�YET T�P�
Astarlı Astarsız
Standart Penetrasyon Deneyi Ka�ıkları DÜZELTMELERN60= NARAZ�*CE*CB*CR*CS
N1,60= NARAZ�*CE*CB*CR*CS*CNCN: Örtü yükü düzeltme katsayısı,CE: Tokmak enerjisi düzeltme katsayısı,CB: Kuyu çapı düzeltme katsayısı,CR: Tij uzunlu�u düzeltme katsayısı,CS: Numune alıcı düzeltme katsayısıdır.
Faktör Terim Ekipman Düzeltme
Örtü YüküBasıncı CN ---- CN≤1.7
Enerji Oranı CE
Simit (Donut) Tokmak 0.50-1.00
Güvenli Tokmak 0.70-1.20
Otomatik-Dü�üm SimitTip Tokmak 0.80-1.30
Kuyu Çapı CB
65-115 mm 1.00
150 mm 1.05
200 mm 1.15
Tij Uzunlu�u CR
<3 m 0.75
3-4 m 0.80
4-6 m 0.85
6-10 m 0.95
10-30 m 1.00
NumuneAlıcı CS
Standart Numune Alıcı 1.00
Astarsız (Koruyucusuz)Numune Alıcı 1.10-1.30
1
1,60 60
= ×= ×
N
N
N N C
N N C
10
, 9 "�, :"�, ;"�, < "�< ="�< >"�< 0 ����������"������� �������� ���������������������?, :&3@���������� ��������������?φ@���������������������������
)�#���������������A8��'��� �������� ��������������������������������� � ���������
3BC;3 ��, :&3
;3C?D-�64Eσ'8@/E7
)��������������������"���� ��������������������"���������������� ����������
& � ��������������������F�G 9 "�G :"�G < "�G ;'�����������
ZEM�N ÖZEL�KLER�N�N STANDART PENETRASYON DENEY�
�LE DE�ERLEND�R�LMES�
Kum Özelli�i Çok Gev�ek Gev�ek Orta
Sıkı Sıkı Çok Sıkı
Dr 0 0.15 0.35 0.65 0.85 1
SPTN 4 10 30 50
φ 25 27-32 30-35 35-40 38-43 45
ρ (kN/m3) 11-16 14-16 17-20 17-22 20-23 >23
Kil-Silt Özelli�i
Çok Yumu�ak Yumu�ak Orta Sert Sert Çok Sert Katı
SPTN 0 2 4 8 16 30
qu (kPa) 0 25 50 100 200 400
ρ (kN/m3) 11-16 14-16 17-20 17-22 20-23 >23
Kumlarda Standard Penetrasyon DirencininKayma Direnci ile Ba�ıntısı
• Ka�ık ucuna iri çakıl gelmesi• Kuyu tabanının iyi temizlenmemesi• Uygulanan enerjinin ki�iye göre de�i�mesi
tam boy yukarı çekmemekedi ba�ında uygun sarımın yapılmaması
• Ka�ı�ın yıpranıp standart dı�ı kalması
SPT Dezavantajları