فهرست مطالب

درتکنیک های یکپارچگی و نقش معماری سرویس گرا یکپارچه سازی سازمان

عنوانصفحه

فصل اول: کلیات تحقیق2....................................................................................مقدمه 1.13............................................................................طرح مسئله 1.2 4...........................................................................اهداف تحقیق 1.3 4.........................................................................محدوده تحقیق 1.4 5................................................................... مراحل انجام تحقیق1.5 8.......................................................................ساختار پایان نامه1.6

هایسازی در سازمان و سیستمفصل دوم: یکپارچهاطالعاتی

10...................................................................................مقدمه 2.1....................................................................................................

11.......................................................................های سازمانیمدل2.211.............................................. مدل فرایندی کسب و کار سازمان 2.2.1 13.......................................های کسب و کار سازمانی مدل موجودیت2.2.2

13..........................................................سازی در سازمانیکپارچه 2.3 15.........................................های اطالعاتیسازی در سیستمیکپارچه 2.416..........................................................های مهم یکپارچگی رهیافت 2.5

17...................................................................ای یکپارچگی داده2.5.1 17...............................................های کاربردی نقطه به نقطه برنامه2.5.2

18...................................................................................ها پرتال2.5.319.......................................................................یکپارچگی دالل 2.5.42.5.5 SOA with ESB............................................................................20

20............................................................های مهم یکپارچگی روش2.623..............................................تعریف یکپارچگی کاربردی سازمانی 2.7 26..............................های یکپارچگی کاربردی سازمانیتعریف و قابلیت 2.827......................های اطالعاتی سازمانیسازی سیستمرقابت در یکپارچه2.9

27............................................................سطح پشتیبانی تکنولوژی2.9.127....................................................محدودیت تکنولوژیکی و اجرایی2.9.228.......................................های دیگربودن به یکپارچه شدن با سیستم2.9.328......................................................... نمایش جزئیات سطح پائین2.9.4

29..........................سازی بر اساس ضعیف یا قوی بودن انواع یکپارچه2.10EAI.............................................................30انتخاب فروشندگان 2.11

MOM............................................................31عمده تهیه کنندگان2.11.1

31........................................................................... نتیجه گیری2.11

های یکپارچگی کاربردیفصل سوم: ارزیابی فناوری سازمانی

34..................................................................................مقدمه 3.135..........................................سازی نقطه به نقطههای یکپارچهفناوری 3.2 36...........................سازی برنامه کاربردی سازمانیمحصوالت یکپارچه3.337................................................................................ها آداپتور3.438.............................سازی پایگاه داده با پایگاه دادههای یکپارچهفناوری 3.5 40..............................سازی با استفاده از انبار دادههای یکپارچهفناوری 3.6

فهرست مطالب

42................سازی با استفاده از سرویس دهنده برنامه کاربردی یکپارچه3.7....................................................................................................

44.....................................................................های وب سرویس 3.840........های کاربردی سازمانیهای وب و یکپارچگی برنامهمقایسه سرویس3.9

EDI.................................................................47هتعریف و مقایس3.10EAI,EDI..................................................47های وب، مقایسه سرویس3.1150...............گرا و یکپارچگی کاربردی سازمانیمقایسه معماری سرویس3.1251........................................................................... نتیجه گیری3.13

گرا در یکپارچگیفصل چهارم: نقش معماری سرویس

53..................................................................................مقدمه 4.153.....................................................................سرویس چیست؟ 4.2

54............................................................مفهوم استخراج سرویس4.2.154.......................................................... اهمیت استخراج سرویس4.2.255...........................................گراتفاوت سرویس و معماری سرویس 4.2.3

56............................................گرامعرفی و تعریف معماری سرویس 4.358.................................................................گرایی اصول سرویس4.3.1

....................................................................................................... 59..........................................................قابلیت استفاده مجدد از سرویس 4.3.1.1

59......................................................................... اتصال سست سرویس4.3.1.2

60.................................................................. قرارداد رسمس برای تعامل4.3.1.3

60........................................................................ کپسول سازی سرویس4.3.1.4

61........................................................................ قابلیت ترکیب سرویس4.3.1.5

61........................................................................... خودمختاری سرویس4.3.1.6

61........................................................................... بی وضعیتی سرویس4.3.1.7

62......................................................................... قابلیت کشف سرویس4.3.1.8

62........................................................... بررسی فاکتور دانه بندی سرویس4.3.1.9

64.................................................گرامدل مفهومی معماری سرویس4.3.2........................................................................................................

65..................................................گرا چرخه حیات معماری سرویس4.3.3........................................................................................................

66.....................................................گراهای معماری سرویس چالش4.3.4........................................................................................................

67....................................گرا در یکپارچگیهای معماری سرویسکاربرد4.4.....................................................................................................

67..............................................های اطالعاتیسازی سیستم یکپارچه4.4.1........................................................................................................

70........های سازمان در قالب اکستریشنسازی اتوماسیون فرایند یکپارچه4.4.2........................................................................................................

71..........................................................تعامل پذیری بین سازمانی4.4.3........................................................................................................

72.....................................................گراهای معماری سرویسپروتکل4.5.....................................................................................................

4.5.1SOAP.........................................................................................72........................................................................................................

SOAP.....................................................73های وب مبتنی بر سرویس4.5.2........................................................................................................

4.5.3WSDL.........................................................................................73........................................................................................................

4.5.BPEL.........................................................................................734.5.5 BPEL4WS.................................................................................744.5.6 UDDI......................................................................................74

75..................................................گرا مزایا و نتایج معماری سرویس4.676........................................................های استخراج سرویس روش4.785............................................................................. نتیجه گیری4.8

فهرست مطالب

-سازی سیستمگرا و یکپارچهفصل پنجم: معماری سرویس های جامع

89...................................................................................مقدمه 5.1 89............................................هاي جامعسازي سيستمانواع يکپارچه5.2

89..............................................................گراسازي دادهيکپارچه 5.2.1 90...................................................................................انعکاس)تکرار(5.2.1.1

91...................................................................... ايجاد فدراسيون اطالعات5.2.1.2

92.................................................................................ها پردازش واسط5.2.1.3

92.............................................سازي بر اساس فرايند کاري يکپارچه5.2.294...........................................................گرا سازي سرويسيکپارچه5.2.395.............................................................گرا سازي درگاهيکپارچه5.2.3

96................................هاي جامعسازي سيستمکار ترکيبي يکپارچه راه5.3 96...............................هاي مربوطهگردآوري اطالعات الزم و ايجاد مدل5.3.1

96..................................................................هاي تجاريسازي فرايند مدل5.3.1.1

97...............................................................ها تعريف و طبقه بندي سرويس5.3.1.2

MetaDtata...........................................................................98ايجاد مدل 5.3.1.3

98...........................................................هاي مشترک User Interface تعيين 5.3.1.4

98............................................. طراحي شبکه انتقال اطالعات سيستم جامع 5.3.1.5

BMP ..............................99چگونگي استفاده از ايزار يکپارچگي و ابزار5.4BMP..........................................100ها در مدل توزيع شدگي سرويس5.4.1

101.......................................................................... ملزومات اين مدل 5.4.1.1

101..............................................................................چارچوب کارکرد 5.4.1.2

102........................................................ها ايجاد و مديريت سرويس5.4.2103............................................................................ملزومات اين مدل5.4.2.1

103.............................................................................. چارچوب کارکرد5.4.2.2

103.......................ها ايجاد مکانيزمي جهت تبادل اطالعات بين سرويس5.4.3105.......................................................................... ملزومات اين مدل5.4.3.1

105..........................................................................گيري نتيجه 5.5

فصل ششم: روش پیشنهادی استخراج سرویس برایسازی سازمان یکپارچه

108................................................................................مقدمه 6.1108..............................................................................فرضیات 6.2 109...........................................معرفی فرایند کلی روش پیشنهادی 6.3111................................هاها و روش انجام فعالیتها و فعالیتتشریح فاز 6.4

111.....................................................گراییفاز یک تحلیل سرویس 6.4.1 111..................................................................... تحلیل حوزه کسب وکار6.4.1.1

115....................................................................های موجودتحلیل سیستم 6.4.1.2.....................................................................................................................

117..................................................فاز دوم:ارزیابی و بهینه سازی 6.4.2117.............................های نامزد با اهداف سازمان بررسی انطباق سرویس6.4.2.1

118........................................................ تهیه درخت اهداف سازمانی6.4.2.1.1

120.................................های نامزد به اهداف سازمانی تخصیص سرویس6.4.2.1.2

124.......................................... تجزیه، ترکیب و یا ایجاد سرویس جدید6.4.2.1.3

126...................................................................... ارزیابی کیفیت سرویس6.4.2.2

127.....................................گرایی بررسی امکان ارزیابی اصول سرویس6.4.2.2.1

129.........................................ها ارزیابی قابلیت استفاده مجدد سرویس6.4.2.2.2

129.................................................. ها ارزیابی اتصال سست سرویس6.4.2.2.3

132.....................................................هاارزیابی خود مختاری سرویس 6.4.2.2.4

132...................................................هاارزیابی قابلیت ترکیب سرویس 6.4.2.2.5

135.................................................................اعمال اصالحات الزم 6.4.2.2.6

137.............................................................دهیفاز سوم: سازمان 6.4.3

فهرست مطالب

137..........................................................های نهاییارائه فهرست سرویس 6.4.3.1

137........................................................................ها طبقه بندی سرویس 6.4.3.2

138......................................................................های کاری سرویس6.4.3.2.1

139........................................................................های پایه سرویس6.4.3.2.2

139...................................................................های کاربردیسرویس 6.4.3.2.3139..................فاز چهارم: ارائه تکنیک مناسب جهت یکپارچگی سازمان 6.4.4

141...........................................................................نتیجه گیری 6.5

فصل هفتم: ارزیابی روش پیشنهادی

145................................................................................مقدمه 7.1145..........................................................تعریف یک مورد موردی 7.2

146........................................................مطالعه موردی : دانشگاه 7.2.1

149..........................های قبلیارزیابی روش پیشنهادی در رابطه با کار 7.3152......................................................................جمع بندی نتایج 7.4

گيري فصل هشتم: نتيجه

155............................................................................گيرينتيجه 8.1 پذیری درهای شناسایی شده، پشتیبانی کننده چابکی و تعاملآیا سرویس 8.2

156.........................................................................باشد؟سازمان می157......................باشد؟آیا چارچوب ارائه شده از جامعیت برخوردار می 8.3157........................................................................های بعدیکار 8.4

161......................................................................................مراجع 164..............................................واژگان و عبارات)انگلیسی به فارسی(

فهرست اشکال

عنوانصفحه

16.......های سیستم برای تعریف یک راه حل سازمانی : ارتباط مولفه1-2شکل17............................................................ای : یکپارچگی داده۲-۲شکل18...................................................: یکپارچگی نقطه به نقطه ۳-۲شکل19...............................................................: یکپارچگی پرتال ۴-۲شکل20.................................................................: یکپارچگی دالل۵-۲شکل24................................................: یک دامنه سازمانی معمولی ۶-۲شکل38.........................................................گراهای اطالعات: آداپتر3-1شکل38........................................................گراهای سرویس: آداپتر3-2شکل40........................سازی پایگاه با پایگاه: طرح کلی مفهوم یکپارچه3-3شکل41...............................ایسازی انبار داده: نمای مفهومی یکپارچه3-4شکل43........................کاربردیسازی با سرویس دهنده برنامه: یکپارچه3-5شکل45.................................................: معماری مبتنی بر سرویس3-6شکل65.......................................گرا : مدل مفهومی معماری سرویس4-1شکل65.........................................گرا : چرخه حیات معماری سرویس4-2شکل های اطالعاتی: رهیافت نقطه به نقطه برای ارتباط بین سیستم4-3شکل

68......................................................................................سازمان های اطالعاتی: رهیافت مترجم مرکزی برای ارتباط بین سیستم4-4شکل

69......................................................................................سازمان هایسازی سیستمگرا در یکپارچه: تاثیر استفاده از معماری سرویس4-5شکل

70....................................................................................اطالعاتی (مبتنیبرBizTalkهای حرفه به کمک موتور فرایندی)سازی فرایندپیاده: 4-6شکل

71........................................................................گرامعماری سرویس72...................ها : تعامل پذیری بین سازمانی به کمک وب سرویس4-7شکل

فهرست اشکال

گرا مستقيما به جابجايي اطالعاتها به روش داده: يکپارچگي سيستم5-1شکل90....................................................................پردازد ها ميبين سيستم

ها بين: يکپارچگي انعکاسي اطالعات روشي است براي انتقال داده5-2شکل90..........................................................................هاي اطالعاتي بانک

91.........................................................: فدراسيون اطالعات 5-3شکل هاي کاربرديها از سيستمAPIها،اطالعات را از طريق: پردازش واسط5-4شکل

92.............................................................................کند استخراج مي94........................هاي کاري سازي بر اساس فرايند: مدل يکپارچه5-5شکل95........................................گرا : دياگرام مدل معماري سرويس5-6شکل96....................................................گرا سازي درگاه: يکپارچه5-7شکل99.................................................سازي : مدل ترکيبي يکپارچه5-8شکلBPM ............................100ها در مدلشدگي سرور: نمودار توزيع5-9شکل102..........ها ي سرويسهاي ارائه کنندهشدگي سرور: نمودار توزيع5-10شکل104....................شدگي اطالعات در مدل پيشنهادي : نحوه توزيع5-11شکل110.......................: فرایند شناسایی سرویس در روش پیشنهادی 6-1شکل112...................: استخراج سرویس از حوزه کسب و کار سازمان 6-2شکل113.....................................: استخراج سرویس از مدل فعالیت 6-3شکل114...........................................: مدل فعالیت انتخاب دانشگاه 6-4شکل114...های نامزد شناسایی شده از مدل فعالیت انتخاب واحد: سرویس6-5شکل110...................های موجود سازمان: استخراج سرویس از سیستم6-6شکل118............................................: نمونه درخت اهداف سازمان 6-7شکل123.................................ها به اهداف سازمان : تخصیص سرویس6-8شکل.های موجود : عدم پوشش برخی اهداف سازمان توسط سرویس6-9شکل .124 های جدید و تخصیص انها به اهدافی که پوشش داده: ایجاد سرویس6-10شکل125...................................................................................اند نشده125....های نامزد موجود های جدید از ترکیب سرویس: ایجاد سرویس6-11شکل

گرایی از اصل قابلیت ترکیب: پشتیبانی سایر اصول سرویس6-12شکل133...................................................................................سرویس

136............................: اتصاالت مجاز داخلی و بیرونی سرویس 6-13شکل147.......................گرا : یکپارچگی سازمان بدون معماری سرویس7-1شکل148.............................گرا: یکپارچگی سازمان با معماری سرویس7-2شکل149....................................................: الگوی روش پیشنهادی 7-3شکل

فهرست اشکال

فهرست جداول

عنوانصفحه

22..............هاسازی سیستمهای موجود برای یکپارچه: مقایسه روش2-1جدول30.........................................سازی نوع قوی و ضعیف: یکپارچه2-2جدول های وب و، سرویسEDIسازییکپارچههای : مزایا و معایب فناوری3-1جدول

EAI .............................................................................................48EAI.........49های وب و، سرویسEDIسازیهای یکپارچهفناوری:مقایسه 2-3جدول76................های استخراج سرویس، مزایا و معایب: رده بندی روش4-1جدول82..................................بندی چند روش استخراج سرویس: رده4-2جدول105....................................ها جهت انتقال: اطالعاتی بین سرور5-1جدول116...................................های نامزد: شناسنامه مختصر سرویس6-1جدول120....................................: چک لیست درخت اهداف سازمانی6-2جدول122......................: ماتریس هدف و سرویس مدیریت بهینه پروژه6-3جدول126.......های نامزد به اهداف سازمانی: چک لیست تخصیص سرویس6-4جدول130....................: انواع اتصال در طراحی سرویس و نوع تاثیر انها6-5جدول پذیریگرایی در اصل قابلیت ترکیب: میزان اهمیت اصول سرویس6-6جدول

133....................................................................................سرویس140.....................: اجزای مدل کاری سازمان مورد نیاز یکپارچگی6-7جدول151............................................: فرم ارزیابی روش پیشنهادی7-1جدول

11

های ارزیابی سرویس: میانگین امتیازات اختصاص یافته به معیار7-2جدول152...............................................................سازی سازماندر یکپارچه

چکیده : هzzای کzzاربردیهzzای نzzوین بzzه منظzzور سzzاخت سیسzzتمحلامروزه یکی از راه

شود. بعالوه معماری مبتنی بzzرحل مبتنی بر سرویس تلقی میسازمانی، راه های سzzازمانیحلهای معماری پیشرو در راهسرویس به عنوان یکی از شیوه

های تحقیقاتی و کzzاربردی زیzzادی جهت ارائzzهنیز مطرح است. تاکنون فعالیت های محاسباتی مبتنی بر سرویس انجام شدهها، محصوالت و استاندارفناوری

هzzای گzzزارش شzzده بسzzیاری در زمینzzه تحلیzzل و طzzراحیاسzzت، ولی کzzار های محدود نzzیزگرا( موجود است که همین کارها)مدلسازی سرویسسرویس

های ارائzzه شzzده نzzیز دارای مشzzکالتیی مشکالتی هستند. شیوهدر بردارنده های موجود در این پژوهش مبتzzنی بzzر هzzدف زیzzرباشند. با توجه به کاستیمی

شکل گرفته است: هzzای مربوطzzه جهتهzzا و ابzzزارهzzا، روش"ارائzzه یzzک چzzارچوب شzzامل تکنیzzک

گzzراها بر مبنای معماری سzzرویسسازی سازمان و استخراج سرویسیکپارچه هzzایسzzازمانی و بzzا توجzzه بzzه مzzدل فراینzzدهای جzzامع یکپارچzzهبرای سیستم

حلی بzzzاشzzzود. این اقzzzدام بzzzه جهت رسzzzیدن بzzzه راهسzzzازمانی ایجzzzاد می گzzرایی(کیفیت)پشتیبانی از تکامل سازمان، بهینه با توجه به اصول سرویس

پذیرد."صورت می هzzای کzzاربردی سzzازمانی سzzطح تجریzzدبه منظور توسعه یکپارچگی سیسzzتم

بایست به اندازه سطح تجرید دامنه کاری سازمان ارتقائاجزائ معماری می گرایی و مبتنی بر مولفه برای ساخت چنینهای سنتی شئیافته باشد.رویکرد

هایی، ناکافی بوده و منجر به ایجاد رویکرد نوین مبتzنی بzر سzzرویسسیستم که از سطح تجرید باالتری برخوردار است، شده است. معمzzاری مبتzzنی بzzر

هzzای سzzازمانیحلهای معماری پیشرو در راهسرویس به عنوان یکی از سبک نیز مطرح است. این سبک معماری نه تنها راجzع بzzه محصzzوالت و اسzzتاندار

های توسعه سیستم، نظیر تحلیل طzzراحیمربوطه است، بلکه به سایر جنبه ی مراحzzلحل نیز مرتبط است. موضوع اصلی این پروژه در بzzر گیرنzzدهراه

12

فهرست اشکال

حل مبتzzنی بzzر سzzرویس اسzzت کzzه تحلیzzل و طzzراحیاولیه چرخه حیات راه.شودها نامیده میسرویس

فصل اولکلیات تحقیق

13

مقدمه1.1 هzzا نzzيزهمزمان با گسترش و رشد فنzzاوري اطالعzzات، پيچيzzدگي در سzzازمان

هzzايهzzاي متفzzاوتي در حzzوزهافzzزايش يافتzzه و هzzر سzzازمان داراي سيسzzتم مختلف شده است. اما بايد با استفاده از فناوري اطالعات راهکارهاي براي

آن را مzzديريت و بzzرتzzوانمقابلzzه بzzا اين پيچيzzدگي ارائzzه داد تzzا نzzه تنهzzا بzzه تzzوان از آن طريzzقوري را بzzهمشzzکالت آن فzzائق آمzzد بلکzzه کzzارايي و بهzzره

افزايش داد. اما راهکار چيست؟ استفاده از يکپارچگي، يکپارچگي است که هاي مختلفي از يک سازمان بايzzدتواند در حوزهبا توجه به سطوح مختلف مي

سzازي وهاي اصلي فنzzاوري اطالعzات، يکپارچzهگيرييکي از جهتاتفاق بيفتد. هzاييzzابي بzzه سيسzzتمهzاي اطالعzاتي جهت دسzzتهzا و فنzzاورياتصال سيسzzتم وسيله، بستر مzورد نيzzاز جهت تحقzق جامعzهدرز است تا بدينيکپارچه و بدون

سzازي را بzه نيzازي غيرقابzzلگيري، يکپارچzهاطالعاتي فراهم گردد. اين جهت ترديد بدل کرده است. براي پوشzzش اين نيzzاز، راهبردهzzاي مختلفي مطzzرح

-هzاي يکپارچzهحzلهzا و راهاست که يکي از مهمترين آنهzا، بکzارگيري فنzzاوري باEAIافزاري هاي نرمباشد فناوري(ميEAIسازماني )هاي کاربرديسازي برنامه

هzzايکzzار سيسzzتموفراهم ساختن امکان اشتراك اطالعات و فرايندهاي کسب-هzاي يکپارچzه را ممکن مييابي بzzه سيسzzتماطالعاتي مرتبط با يکديگر، دست

کنند. مطابقت با محیط پیرامون و پاسخگویی سریع به نیازهای مشتریان، امروزه به عنوان چالش های اصلی پیشروی سازمان ها بشمار می روند. بzا توجzه بzه تغیzzیرات مکzzرر در نیازمنzzدی ها و خواسzzته های مشzzتریان و همچzzنین تغیzzیر درمحیط اطراف، سzzازمان ها مجبzzور بzzه تغیzیر سیسzتم های اطالعzاتی خzود بzzرای تطzzبیق بzzا تغیzzیرات مzzوردنظر مشzzتریان خzzود هسzzتند. معمzzاری

( بعنوان روشی برای معماری سیسzتم های اطالعzاتی، بzهSOAسرویس گرا ) سzzازمان ها این امکzzان را می دهzzد کzzه در برابzzر تغیzzیرات متzzداول در جهzzان

کسب و کار انعطاف پذیری خود را افزایش دهند. برای توسعه سیستم ها بر اساس ایده های سرویس گرای روش هzای مختلفی ارائه شده است که در تمامی آنها اولین قدم مدلسzzازی سzzرویس ها اسzzت.

14

فهرست اشکال

در این گام ابتدا سرویس های موردنیzzاز بzzرای پوشzzش نیازمنzzدی های حرفzzه تشzzخیص داده شzzده و سzzپس این سzzرویس ها بصzzورت دقیzzق طzzراحی می شوند. از اینرو گام تشخیص سرویس ها به عنوان اولین قzzدم در توسzzعه سیسzzتم های سzzرویس گرا از اهمیت زیzzادی برخورداراسzzت؛ زیzzرا تشzzخیص سرویس های با سطح کیفی مناسب در این گام منجر به توسعه سیستم های با کیفیت باال و انعطاف پذیر شده که به افzzزایش انعطاف پzzذیری سzzازمان ها

در برابر تغییرات محیط کسب و کار کمک زیادی می کند.

طرح مسئله1.2 های مختلفی برای انجام گام شناسایی سرویس ها بzzرایدر حال حاضر روش

یک رویکرد کامل یکپارچه سازی ارائه می شود. از آنجا که معموال سzzازمان ها از تعداد زیادی فرایند سzzازمانی پشzzتیبانی می کننzzد، تشzzخیص سzzرویس های

سازمان به صورت دستی کاری دشوار، زمان بر و مستعد خطا خواهد بود. . کzzه عبارتنzzد]1،3 ویژگی کیفی برای سرویس ها متصور اسzzت[۸بطورکلی

از: قابلیت استفاده مجدد، داشتن قرارداد رسzzمی مشzzخص، داشzzتن سzzطح انتزاعی باال، خودمختاری، اتصzzال سسzzت میzzان سzzرویس، قzzابلیت تzzرکیب، بی وضعیتی و قابل کشف بودن. بایzzد توجzzه داشzzت تمzzامی این ویژگی هzzا را

] و از میzzان آنهzzا تنهzzا6نمی توان در گام شناسایی سرویس ها بررسی کzzرد[ ویژگی های ارتباطات سست میان سرویس یا استفاده مجدد، قابلیت ترکیب

.]3و تا حد خودمختzzاری در این گzzام قابzzل انzzدازه گیری و بررسzzی هسzzتند [ ویژگی دیگری که در شناسzzایی سzzرویس ها بایzzد مzzدنظر داشzzت، دانه بنzzدی سرویس ها است. این ویژگی بzzر روی بzzرخی ویژگی هzzای سیسzzتم نهzzایی از

جمله کارآیی سیستم و انعطاف پذیری آن تأثیرگذار است. بنابراین در روش شناسایی سرویس ها ما از مدل های متداول سzzازمانی بzzه عنوان ورودی استفاده می کنیم و نیzzاز بzzه ورود ی هzzای پیچیzzده و غیرمتzzداول نداشته باشد. منظور از مدل های متداول سازمانی مzzدل هایی اسzzت کzzه بzzه صورت متداول برای بررسی ویژگی های مختلف سzzازمان ها مzzورد اسzzتفاده قرار می گیرند و تهیه آنها فرآیندی پیچیده و زمان گیر نیست کzzه ویژگی هzzای کیفی ارتباطات سست میان سرویسzzی، اسzzتفاده مجzدد، قzابلیت تzرکیب و خودمختzzاری را مzzدنظر داشzzته باشzzد و محzzدوده سzzرویس ها را بگzzونه ای مشzzخص کنzzد کzzه عالوه بzzر پوشzzش تمzzامی نیازمنzzدی های سzzازمان، این

ویژگی های کیفی تا حد امکان افزایش یابند. از اینرو سؤال اصلی این تحقیق یافتن روش برای شناسzzایی سzzرویس ها بzzا

ویژگی های فوق الذکر است. 15

اهداف تحقیق1.3 در این تحقیق تالش می شود با استفاده از شناسایی سzzرویس یzzک رویکzzرد کامل یکپارچه سازی را ارائzzه دهیم. در این روش مzzدل فرآینzzدی سzzازمان و فهرست موجود لیست های سازمان به عنzzوان ورودی دریzzافت شzzده و طی یک فرآیند سه مرحله ای سرویس های سازمان برای یکپارچه سازی سzzازمان شناسzzایی شzzده و یzzک تکنیzzک مناسzzب یکپzzارچگی بzzرای سzzازمان انتخzzاب می شود. در این روش سعی می شود ارتباطات میان سرویس تا حد امکzzان

کاهش یافته و ارتباطات درون سرویسی افزایش یابد. هzzاگرا در جهت استفاده بهینه و کارامد از فناوریاستفاده از معماری سرویس

هzzایسازی سیسzzتمهای مختلف در یک سازمان و در راستای یکپارچهو سکو سzzاختی موجzzود الزم اسzzت کzzه توجzzه خاصzzی بzzههای زیراطالعاتی و فناوری ها،سازی روشهدفمان یکپارچهگرا و مفهوم سرویس شود. معماری سرویس

-هzzای اطالعzzاتی میسzzازی سیسzzتمها جهت ارائه یک چارچوب یکپارچzzهتکنیکباشد.

محدوده تحقیق1.4-هzzاي نzzرم افzzزاري را از برنامzzهسzzازي، جهت گzzیري معمzzارينیاز به یکپارچه

محوري تغییر داده است.بنابراین، عناصzzرکاربردي محوري به سمت سازمان هzzاي دانzzه ریzzز، بzzه سzzمتافزار، از اشیاء و مولفهه معماري هاي نرمسازند

هاي دانzzه درشzzت توسzzعه پیzzدا کzzرده اسzzت .در نتیجzzه، اسzzتفاده ازسرویس گرا و مبتzzنی بzzر مولفzzه،هاي شی(به جاي معماريSOAگرا)هاي سرویسمعماري

رواج یافته است. گzzرا راسازي، معمzاري سzzرویسبسیاري از افراد حرفه اي در زمینه یکپارچه

سzzنتی،EAIهاي در نظر گرفته اند. فناوريEAIهاي به عنوان نسل بعدي فناوري کاربردي کzzه بzzه صzzورت جداگانzzه توسzzعه دادههايسازي برنامهبراي یکپارچه

هzzا،کنند . اما باید توجه داشzzت کzzه مبنzzاي آن روششده اند، به خوبی کار می هاي آن است که سازمان را به پلتفرمEAIهاي اختصاصی فروشندگان حلراه

هzاي وب بzzه عنzzوانکند. اما با فراگیر شzzدن سzzرویسفروشندگان وابسته می هzzاي وب بzzهگzzرا و سzzرویسفناوري مناسب براي انتقzzال، معمzzاري سzzرویس

سازي مبتنی بzzر اسzzتاندارد مطzzرح شzzده انzzد. اینهاي یکپارچهعنوان راه حل سبب شده که با توجه به مستقل از پلتفرم بzودن آنهzا، اسzتفاده از آنهzا بzzه

،ESBنهایت جذاب شzzود .معzzرفی محصzzوالت متعارف، بیEAIهاي جاي فناوري نهایت مشzzهوروب و مبتنی بر استانداردرا بیسازي مبتنی بر سرویسیکپارچه

و متداول ساخته است.16

فهرست اشکال

سzzازي فراینzzدهايگzzرا، پیzzاده و معمzzاري سzzرویسEAIاگرچzzه مقصzzد نهzzایی کاربردي موجود اسzzت، امzzا هzر کzzدام ازهايکار بر اساس سبدبرنامه وکسب

کننzzد کzzه تفzzاوت هzzايآنها براي رسیدن به این هدف، از روشی اسzzتفاده می-هzzاي در معzzرض نمzzایش گذاشzzتن عملکzzرد برنامzzهEAIکامال ریشzzه اي دارد.

گیري سیستم نهzzاییکاربردي موجود تمرکز دارد که ممکن است سبب شکل رويSOA برنامه هاي کاربردي موجود شود. امzzا در مقابzzل، 1بر اساس سبد

هاي کاربردي موجود در معرض نمایش گذاشzzتن مجموعzzهسازي برنامهپنهانکاربردي تمرکز دارد .ها به صورت مستقل از برنامهسرویس

ها اولین گzzام در فzzاز مدلسzzازیدانیم، گام شناسایی سرویسهمانطور که می هzایهzا، گzامهاست. در این فاز پس از انجام گام شناسایی سzzرویسسرویس

هzzا عملیzzاتشوند که در این گzzامها انجام میتوصیف و محقق سازی سرویسانجام می گردند.طراحی سرویس

هzا پرداختzzه وباید توجه داشت که این تحقیzzق صzzرفا بzzه شناسzzایی سzzرویس کنzzد. بنzzابراین خzzروجی این تحقیzzقهzzای طzzراحی آنهzzا را بررسzzی نمیروش

هzzا،های کاندید بوده و جزئیات ارتباطات میان سرویسای از سرویسمجموعه ها را مد نظzzرجزئیات عملیات هر سرویس و سایر جزئیات طراحی سرویس

دهد.قرار نمی

مراحل انجام تحقیق1.5-برای پاسخگویی به مسئله طرح شده در این تحقیق، از مطالعات کتابخانzzه

ای جهت شناسایی مفاهیم مورد نیاز تحقیق استفاده شده اسzzت. سzzپس از هzzایهای سازمانی هسzzتند، مzzدلها مدلانجا که ورودی گام شناسایی سرویس

هzایهzایی کzه بzzر اسzاس موجzودیتمختلف در این زمینه بررسی شده و مدل. ]8[کسب و کار هستند به عنوان ورودی اصلی روش انتخاب شدند

فرآیندهای عملیاتی سازمان ها بسیار پیچیده و پویا هستند و متناسب با تغییر و تحوالت محیط کسب و کار الزم است بطور مسzzتمر مzzورد بzzازبینی قzzرار گرفتzzه و بهینه سzzازی شzzوند. بنzzابراین سیسzzتم های نرم افzzزاری کzzه بzzرای پشتیبانی از فرآیندهای عملیاتی سازمان طراحی و پیاده سازی می شوند باید از انعطاف پzzذیری الزم بzzه منظzzور اعمzzال سzzریع این تغیzzیرات بzzدون ایجzzاد

تأثیرات منفی در عملکرد سیستم، داشته باشند. یک راه حل استفاده از رویکرد معماری سرویس گرا در طراحی سیسzzتم های نرم افzzزاری می باشzzد. در این رویکzzرد عملکردهzzای سzzازمان بzzه عنzzوان1 Portfolio

17

سzzرویس های خودمختzzار بzzا اتصzzال سسzzت، مسzzتقل از پلت فzzرم، و قابzzل استفاده مجدد، طzzراحی و پیاده سzzازی می شzzوند. امzzا همzzانطور کzzه اشzzاره شده است معماری سرویس گرا با وجzzود پیشzzرفت های خیلی خzzوبی کzzه در طی چند سzzال اخzzیر نمzzوده اسzzت، همچنzzان بzzا چالش هzzایی مواجzه اسzzت.

های یک سازمان نمونه را با استفاده ابزار مzzورد بررسzzی قzzرارهمچنین مدل سzازی شناسzzاییهای مzzورد نیzzاز سzzازمان را جهت یکپارچzهدادیم و سرویس

های موجود و نظرات افzzرادکردیم. در آخر نیز نتایج حاصله را با برخی روش گzzیری تحقیzzقبنzzدی و نتیجzzهخzzبره مzzورد ارزیzzابی قzzرار دادیم و بzzه جمzzع

اند. (زیر این مراحل نشان داده شده1-1پرداختیم.در شکل)

18

کاندید سرویسهای فهرست

جدید سرویسهای ایجاد یا و سرویس ترکیب و تجزیه

فعالیت ومدل کاربری موارد موجود تحلیل سیستمهای وظیفهمندی تحلیل

سرویسها شناسایی جهت روشی ارائه

شروع

سازمانی مدلهای روی بر تحقیق و شناسایسرویس مطالعه روشهای دستهبندی و شناسایی

سرویسها بندی طبقه

نهایی سرویسهای فهرست

الزم اصالحات اعمال

بررسی

انطب اق

کنتر ل

پایان

بندی جمع و گیری نتیجه

نمونه سناریوی یک اجرایی

یکپارچه تکنیک یک انتخاب جهت اطالعات از استفاده

اطالعات آنالیزواستخراج

فهرست اشکال

19

: مراحل انجام تحقیق1-1شکل

ساختار پایان نامه1.6ساختار این پایان نامه به صورت زیر است:

های اطالعzzاتی درسازی در سازمان و سیستمدر فصل دوم، مفهوم یکپارچه هzzایشzzوند و در فصzzل سzzوم، ارزیzzابی فنzzاوریاین پzzروژه شzzرح داده می

-یکپارچگی کاربردی سازمانی و انتخاب یک فنzzاوری درسzzت بzzرای یکپارچzzه گzzراباشد. سپس در فصل چهارم، نقش معماری سzzرویسسازی سازمان می

هzایگzzرا و روشدر یکپارچگی که در این بخش مفاهیم پایه معماری سzzرویس بنzدی شzده و نقzاط قzوت وهzای موجzود بررسzی ودسzzتهشناسایی سرویس آوری کامzzل ازشود. در فصل پنجم یک کار جمzzعها بیان میضعف هر یک از آن

-هzzای جzzامع صzzورت میسازی سیستمگرا نسبت به یکپارچهمعماری سرویس هایگیرد. و فصل ششم روش پیشنهادی به صورت کلی معرفی شده و گام

شzzود و در فصzzل هفتم، ارزیzzابی و امکzzان سzzنجی مzzدلآن مشzzخص می گzzیری،آوری و نتیجzzهپردازیم و در آخر در فصل هشzzتم بzzا جمzzعپیشنهادی می

بریم.تحقیق را به پایان می

20

فهرست اشکال

فصل دوم سازی دریکپارچه

هایسازمان و سیستماطالعاتی

21

مقدمه2.1-اي، رونzzدهاي جzzالب تzzوجهی را نمایzzان میهاي رایانzzهمرور تاریخچه سیستم

ها به شzzدت دپارتمzzانی بzzود و برنامzzه نویسzzانسازد. استفاده اولیه از رایانه-هاي اختصاصی میبراي خودکارسازي وظایف هر دپارتمان به ساخت برنامه

ها آن بود که چون فرایندهاي کسب و کارپرداختند. مشکل اصلی این برنامه شدند، جهتها مجبور میگرفت، سازمانسازمانی چندین دپارتمان را در بر می

هzzايهzzا را بzzا اسzzتفاده از رابzzطها، این برنامzzهاشتراك اطالعات بین دپارتمان نقطه به نقطه به یکدیگر پیوند دهند که این منجر به ایجzzاد یzzک معمzzاري بzzه صورت اسپاگتی و در نتیجه افzزایش پیچیzدگی و بzاال رفتن هزینzzه توسzzعه و

ریزي منابع سzzازمانی)هاي یکپارچه برنامهشد. در نتیجه، سیستمنگهداري میERPهzzایگزین برنامzzاي( به عنوان راه حلی براي این مشکل و به صورت جzzه

کاربردي دپارتمانی مطرح شد ..ERPهدف آنها ایجاد یک راه حل جامع براي حل تمام مسائل سازمان بzود

هzzا را کzzاهش داده و سzzبباي بودند که نیzzاز بzzه رابzzطهاي یکپارچهها راه حل شدند. البته آنها تمzام کارکردهzzاي الزمکاهش هزینه نگهداري کل سیستم می

دادنzzد یzzا درهzzا را ارائzzه نمیبراي پشتیبانی از فرایندهاي کسب و کار سازمان هاي موجود سازمان با یک سیستم یzzااي از موارد، جایگزینی همه برنامهپاره

-سازي سیستمپرهزینه بود و یا اصال امکان پذیر نبود. بنابراین براي یکپارچه به چندین رابط نیzzازERPهاي هاي موروثی یا سایر سیستمبا سیستمERPهاي

توسعهEAIهایی را با عنوان افزار، راه حلبود. این جا بود که فروشندگان نرم دادنzzد تzzا زیرسzzاخت الزم بzzراي اتصzzال و ارتبzzاط اطالعzzاتی سzzریع جهت

هzzاي مzzوروثی داخلی سzzازمان فzzراهم کنzzد.ها با سیسzzتمERPسازي یکپارچه هzا بzراي ارتبzاط بzا اضافه شد و سzازمانEAI نیز به B2Bبعدها امکان اتصال

کارشان راوهاي کاربردي و فرایندهاي کسبهمکاران و مشتریان خود، برنامه با یکدیگر یکپارچه کردند. در این فصل، روي این تاریخچzzه و انzzواعEAIکمک

هzzایهzzای و روشهای اطالعاتی، و رهیافتسازي در سازمان و سیستمیکپارچهمهم یکپارچگی نسبت به سازمان متمرکز می شویم.

سzzازي در سzzازمانهzای سzzازمانی و یکپارچzهدر ابتzzداي این فصzzل بzzه مzzدل هاي اطالعاتی، بخشzzی از آن اسzzت.سازي سیستمپرداخته شده که یکپارچه

22

فهرست اشکال

های کzzاربردیسازی برنامهدر این فصل، تنها روی مباحث مربوط به یکپارچهدهیم. های اطالعاتی را مورد بررسی قرار میو سیستم

های سازمانیمدل2.2 هzای متفzاوتی ارائzههzا مzدلهای مختلzف سzzازمانبرای بیان و مدلسازی جنبه

ایشzzده اسzzت کzzه هzzر کzzدام بzzا توجzzه بzzه مzzاهیت خzzود، کzzاربرد ویzzژه های مورددارند.همانطور که پیش از این اشاره شد، برای شناسایی سرویس

شzzود.بzzه همین علت انتخzzابهzzای سzzازمانی اسzzتفاده مینیاز سازمان از مدل های موجzzود سzzازمان بzzه عنzzوان ورودی اصzzلی گzzام شناسzzاییمدلی از مدل

ای برخوردار است.ها از اهمیت ویژهسرویس هzzای سzzازمانی متفzzاوتیهzzای مختلzzف شناسzzایی سzzرویس از مzzدلدر روش

-ها با هم متفاوت است، سzzرویسشود. از آنجا که ماهیت این مدلاستفاده می های زیادی بzzا هم خواهنzzدشوند تفاوتهایی نیز که بر اساس آنها شناسایی می

توانzzد تzzا حzzد زیzzادی در کیفیتداشzzت. همچzzنین انتخzzاب مzzدل مناسzzب می توان به مدلها می] . از میان این مدل3،39گذار باشد[های نهایی تاثیرسرویس

-کzzار سzzازمان، و مzzدلوهای کسبکار سازمان، مدل موجودیتوهای کسبفرآیند کار اشاره کرد. در ادامه این فصzل بzه تفصzzیل دروهای موارد کاربردی کسب های سzzازمانی مzzورد اسzzتفاده در هzzر کzzدامها و مدلمورد شناسایی سرویس

کzzار، و مzzدلوهzzای کسzzبها خواهیم پرداخت؛ اما از آنجا کzzه مzzدل فراینzzدازآن اینامzzه اهمیت ویzzژهکار در روش ارائه شده در این پایzzانوهای کسبموجودیت

-هایشان را به طzzور خالصzzه شzzرح میها و ویژگیدارند در ادامه هر کدام از آندهیم.

نمدل فرایندی کسب و کار سازما 2.2.1

هzzا اسzzتفاده از مzzدلسازی حالت پویzzای سzzازمانترین روش برای مدلمتداول کzzار در مهندسzzیوهzzای کسzzبکzzار اسzzت. مدلسzzازی فراینzzدوفراینzzدی کسzzب

-افزار فعالیتی است که به منظzzور نمzzایش فراینzzدها و مهندسی نرمسیستم گر حرفzzه و مzzدیرانی کzzهشود.این فعالیت توسط تحلیلهای سازمان اجرا می

].14،39گzzردد[ها هسzzتند انجzzام میبه دنبال افزایش کارآیی و کیفیت فرایندشوند.ها تعیین میهای درون آنهای سازمان و توالی فعالیتدر این مدل فرآیند

هzzا و عملیzzاتی کzzه بzzه منظzzورای است از فعالیتکار مجموعهوهر فرایند کسب شzzوند.هzzرخدمت یا محصولی به مشتریان سازمان بzzا نظم خاصzzی اجzzرا می

توان به چند زیر فرایند تقسیم نمود.هر زیر فرایند نzzیزکار را میوفرایند کسب ایشود. هر فرایند پایzzهتقسیم می(EBP zz)کاروای کسببه یک یا چند فرایند پایه

23

کار عبارتست از: "فرایندی که توسط فرد مشخص در مکان مشzzخصوکسب ها را در وضzzعیتی پایzzدارشود و دادهبه منظور افزودن ارزشی معین اجرا می

]."15دهد[قرار می کzار سzzازمانوهzا از مzzدل کسzzبهzای شناسzzایی سzzرویسدر بسzzیاری از روش

کzzاروهzzای کسzzبگzzردد. یکی از مزایzzای اسzzتفاده از مzzدل فراینzzداسzzتفاده می های متداول سازمانی هزینzzههاست. استفاده از مدل آنسازمان متداول بودن

دهzzد. ویzzژگی اصzzلیهzzا را کzzاهش میو زمان انجzzام فzzاز شناسzzایی سzzرویس شوند، تطابق کامzzل بzzاها شناسایی میهایی که با استفاده از این مدلسرویس ها قابلیت استفاده مجzzدد کمیهای سازمان است. البته این سرویسنیازمندی

کار یک سازمانوهای کسبهایی که بر اساس مدل فراینددارند، زیرا سرویس های خاص آن سازمان منطبق هسzzتندشوند تنها با نیازمشخص شناسایی می

هاهای دیگر مناسب نخواهند بود. همچنین این سرویسهای سازمانو با فرایند هzzایدهنzzد قzzابلیت پوشzzش نیzzازکار را پوشzzش میوهای حال حاضر کسبنیاز

آینده را نخواهند داشت. بنابراین به طzzور کلی، مزایzzا و معzzایب اسzzتفاده ازها عبارتند از:کار سازمان برای شناسایی سرویسوهای کسبمدل فرایند

مزایا: هzzایها، تطابق کامzzل سzzرویسها و در دسترس بودن آنمتداول بودن این مدل

های سازمانشناسایی شده با نیازمندیمعایب:

های نهاییکاهش قابلیت استفاده مجدد، کاهش قابلیت نگهداری سیستم

های کسب و کار سازمانیمدل موجودیت2.2.2

کzzار بzzهوهای کسبکار سازمان، مدل موجودیتوهای کسببر خالف مدل فرایند هzzایهzzا نسzzبت بzzه مzzدلپzzردازد. این مzzدلها میمدلسازی جنبه ایستای سازمان

هzzای سzzازمان وشzzوند. در این مzzدل موجzzودیتفراینzzدی کمzzتر اسzzتفاده می شوند. هر موجودیت سzzازمان از تعzzدادیها نمایش داده میارتباطات میان آن

ها تشکیل شده است. به عنzzوان مثzzال حسzzابویژگی و عملیات مرتبط با آن هzzای "مقzzدار حسzzاب" و "نzzوعبانکی یک موجودیت سازمان است که ویzzژگی

حسzzاب" و عملیzzات " افzzزایش و کzzاهش مقzzدار حسzzاب"، "برداشzzت ازحساب"، و... را دارد.

شzzوندهای سازمان شناسایی میهایی که با استفاده از مدل موجودیتسرویس ها را در قالب یک سرویس بسzzتهیک یا چند موجودیت وعملیات مربوط به آن

24

فهرست اشکال

هzzایهای سازمانی معموال در سازمان]. به علت اینکه موجودیت3کنند[بندی می هzا عمzzدتا از قzابلیت اسzzتفاده مجzzدد بیشzzتریمختلzzف دارنzzد، این سzzرویس هzzای آینzzدههzzا تطzzبیق بzzا نیzzازهzzای این سzzرویسبرخوردارنzzد. از دیگzzر ویzzژگی

هzzای جzzاری سzzازمان تطzzابقها بzzا نیازمنzzدیسازمان است. البته این سرویس ایهای سازمان بایzzد آنهzzا را در الیzzهکامل ندارند و برای منطبق شدن با نیاز

-باالتر باهم هماهنگ کرد.بنابراین مزایا و معایب اسzzتفاده از مzzدل موجzzودیتهای سازمان عبارتند از:

مزایا:افزایش قابلیت استفاده مجدد، افزایش قابلیت نگهداری سیستم نهایی

معایب:های سازمانعدم تطابق کامل با نیازمندی

یکپارچه سازی در سازمان 2.3 هzا بین رشzzته هzاي مختلzzف بzzه طzzورسzzازي، در طzzول سzzالمفهوم یکپارچzzه

متنوعی، درك و تصور شده و در یک روش نسبتا غیر وابسته و غیر یکپارچzzه اي، از منظر خود به موضوع نگzzاهتکامل یافته است، به طوري که هر رشته

هzzاي متعzzددي چzzونسازي یzzک جایگzzاه مرکzzزي در حzzوزه]. یکپارچه2کند[می هzzايمدیریت، استراتژي، تئوري سازمانی، مدیریت تولید/عملیات و سیسzzتم

سzzازيهاي مفهومی یکپارچه].در استراتژي، ریشه2کند[اطالعاتی اشغال می-توان در مفاهیم تعzzاون و همzzاهنگی و همچzzنین در تعریzzف از یکپارچzzهرا می

سازي ردیابی کرد: "... فرایند دست یافتن به پیوستگی و وحzzدت در تعامzzلهاي متعدد براي انجام وظایف سازمانی." بین زیر سیستم

هzzايسازي این است کzzه دپارتمzzانبنابراین از این دیدگاه ، منظور از یکپارچه هایشان بzzهمختلف چطور با همدیگر به صورت موزونی تعامل دارند و فعالیت

صzzورت تنگzzاتنگی هماهنzzگ شzzده اسzzت. در راسzzتاي این نگzzاه، ادبیzzات ها یا مدیریتسازي، براي شرح هماهنگی فعالیتاستراتژي از مفهوم یکپارچه

کند .ها بین آنها استفاده میوابستگی سازي در سایر ادبیات، هم راستا با دیدگاه بzzاال اسzzت. بzzرايمفهوم یکپارچه

سازي به صورت مدیریت هماهنگمثال در تولید/ عملیات/ لجستیک، یکپارچه اطالعات، گردش مواد، عملیات ماشین آالت کارخانzzه و لجسzzتیک از طریzzق

هzا، و معیارهzzاي کzzاراییهzا، سیاسzzتمجموعه مشzzترکی از اصzzول، اسzzتراتژي سzzازي بzzراي ارائzzه اینکzzه]. در ادبیzzات نzzوآوري، از یکپارچzzه2شzzود[دیzzده می

25

هاي فرایند نوآوري(مثال تحقیق و توسعه و ساخت و تولیzzد) چطzzور بzzهفعالیت انzzد، اسzzتفاده شzzدههمدیگر متصل شده و به طور تنگzzاتنگی هماهنzzگ شzzده

سzzازي از حzzداقل دوهاي اطالعاتی، به مفهوم یکپارچzzه]. در سیستم2است[شود.منظر نگاه می

هzzايسzzازي بzzراي شzzرح بzzه هم پیوسzzتگی فنzzاوریاز نظzzر فzzنی، از یکپارچzzه اي از یzzک شzzماياي تzzا چzzه درجzzهاطالعاتی سازمان و این کzzه عناصzzر داده

]. بzzر اسzzاس2شود[کنند، استفاده میمفهومی عمومی مشترك استفاده می-هاي مختلف تا چه اندازهدهد که سیستمسازي نشان میاین دیدگاه، یکپارچه تواننzzد بzzا همzzدیگر صzzحبت کننzzد. دیzzدگاه دیگzzر،انzzد و میاي، بzzه هم پیوسzzته

بیند که فرایندهاي کسب و کار دو یا چند سازمانسازي را در این مییکپارچه هzzاي مخzzابراتی ومستقل، تا چه اندازه استاندارد شzzده و از طریzzق فنzzاوری

].2اي پیوند مستحکمی با همدیگر دارند[رایانه-ها یا فعالیتهاي مختلف روي مولفهشود، چون رشتههمانطور که مشاهده می

هzzايسzzازي در حzzوزهاند، مفهوم یکپارچههاي سازمانی مختلفی تمرکز کرده هايمختلف به اشکال مختلفی درك و تعریف شده است. البته با وجود تفاوت

کنzzد کzzهسازي حzzول یzzک مفهzzوم بنیzzادي سzzیر میواضح آنها، مفهوم یکپارچهBraki and Pinsonneaultآنرا یکپارچه(سازي سازمانیOIمی )ه اینzzرا بzzنامند و آن

هاي سازمانی متمایز و وابسته به یکدیگر ، تzzاکنند که مولفهشکل تعریف می دهنzzد. در این تعریzzف، واژه مولفzzه بzzهچه اندازه تشکیل یک شکل متحzzد می

ها، یzا همکzاران سzzازمانی اشzاره دارد و شzامل فراینzzدهايواحدها، دپارتمان].2کسب و کار، افراد و فناوري درگیر در آن است[

های اطالعاتییکپارچه سازی در سیستم 2.4 آن، از الري الیسzzون در نظzzرCEOاز شرکت اراکل و نقل قول مربوطzzه از

سازيگیریم. این نظریه، به طور واضح و مشخص، تبلیغ نوعی از یکپارچهمیBig آن را "Gulledge[4است که ] Iط"می نامد که در آن تمام دادهzzهاي مرتب

اي معین تzzراز شzzده و تنهzzا یzzک بzzار ذخzzیرهبا هم، بر اساس یک مzzدل داده هzzاي خzzود را بzzرايتوانید تمام دادهاند. معناي آن، این است که شما میشده

شzzوند، واي از فرایندهاي کسب و کار که در ستون میانی لیست میمجموعه درون سویت کسzب و کzار الکترونیzzک اراکzل قzرار دهیzد و بzه طzور قابzل

( سیسzzتم را کzzاهش دهیzzد. در حقیقت،TCOتzzوجهی، هزینzzه کلی مzzالکیت )Bigکند کzzه اراکzل بzzا پیzzاده کzzردننظریه ادعا می Iارد دالرzzک میلیzzاالنه یzzس ،

آیzzد،صرفه جویی کرده است. معناي دیگري که از نقل قول الیسzzون بzzر می هzzاياین است که اگر شzzما بzzا اسzzتفاده از رابzzط، ترکیzzبی از بهzzترین مzzاژول

سازي روبرو خواهید شzzد؛محصوالت مختلف را پیاده کنید، با مشکالت پیاده26

فهرست اشکال

یعنی "هیچ اهمیتی ندارد، شما چقدر خوب آن را انجام دهید، در هر صzzورت هاي شzzما را در یzzک مکzzانتواند تمام دادهها هرگز نمیسازي سیستمیکپارچه

". ]4قرار دهد[ هzا گzران هسzzتند و بخش مهمی ازنقل قzzول الیسzون یzzک نکتzه دارد: رابzzط

دهنzد. درهzاي سzازمانی را تشzکیل میسzازي سیسzتمهزینه هر پروژه پیzاده اي نzzیزضمن مشzzکالت پیچیzzدگی کلی و مzzدیریت جzzامعیت چنzzد منبzzع داده

-2( را از یک شرکت بدون نام در نظر بگیرید. شکل)1-2وجود دارد. شکل) سzzازي سیسzzتم "دهzzد کzzه در ادبیzzات، "یکپارچzه( یک موقعیت را نشان می1

شود که این به معناي ارتباط سیستم ها با همدیگر به شکلی استنامیده می که بتواننzzد اطالعzzات را از بین یzzک تصzzویر تکنولوژیzzک پیچیzzده، بzzه همzzدیگر

Littleسzzازي را، یzzک شzzکل از این نوع از یکپارچهGulledgeارسال کنند. iمی -Littleکند کzه این شzکل از نامد و بیان می iلzک راه حzی ،(هzه نقطzه بzنقط)

اي هماهنzzگگران است. داده ها بایستی به طور ثابت بین چندین منبع داده تواند منجر به آزمایش مجzzددو تمیز شوند و هر تغییري روي یک سیستم می

هزینzzهها شود که کاري پیچیده و پzzریا حتی طراحی مجدد و کد نویسی رابط.]4است[

-2شکل: ارتباط مولفه هاي سیستم براي تعریف یک راه حل سازمانی1

هاي بzzزرگ بzzاتا اینجا دو هدف نهایی بیان شد که که البته بسیاري از سازمان اند. بسیاري ازوسعت جهانی، هیچ کدام از آنها را به صورت مطلق نپذیرفته

هایشان را درون یک برنامzzهخواهند تمام دادهها، به دالیل متعددي نمیسازمان ، مایکروسافت و غیره ) قرار دهنzzد، امzzاSAPکاربردي (به طور مثال اراکل،

27

Littleدر عین حال، هیچ کدام دوسzzت ندارنzzد بzzا مشzzکالت پیzzاده سzzازي i، .]4( نشان داده شد، مواجه شوند[1-2مشابه آنچه که در شکل )

هzzاي بسzzیاري وجzzود دارد،هاي دیگري نیز وجود دارد. در حقیقت انتخzzابانتخاب سzzازي خوانzzدهها )شامل دوتایی که در باال ذکر شzzد( یکپارچzzهکه تمام انتخاب

Bigشوند. می Iافتنیzzت یzzت دسzzب هم ممکن اسzzتی مناسzzا حzzد، و یzzنباش ، نباشد.

هاي مهم يکپارچگيرهيافت2.5هاي مهم يکپارچگي که در کل عبارتند :رهيافت

هzzا، یکپzzارچگیهای کاربردی نقطه بzzه نقطzzه، پرتzzالای، برنامهیکپارچگی داده SOA wit ESBدالل،

ای دادهیکپارچگی2.5.1

هzzاي يکپzzارچگي اسzzت کzzه در آن منzzابعهتzzرين رااين رهيzzافت يکي از سzzاده شzzود تzzا درسzzتي و جzامعيتهzzاي مختلzzف مبادلzzه ميافzzزاراطالعاتي بين نرم

هzzايهاي مختلف با يکديگر محقق شود. برخي از مکzzانيزمافزاراطالعات نرماين رهيافت بصورت زير است:

افزاري داده هاي اطالعzاتي بانzک مربzوط بzه خzود را تغيzzير داد،* وقتي نرمهاي مربوط نيز به روز رساني شوند.هاي ديگر بانکبصورت اتوماتيک داده

* ايجاد بانک اطالعاتي توزيzzع شzzده بzzا تعzzيين سzzطوح دسترسzzي يzzراي نzzرم هاافزار

28

EAI

CRM سیستم صدور صورت حساب

مخمصه بلیط فروش

فروش بلیط

صورت حساب دادهها

دادههایبرای یفروش

مدیریت قرارداد

اطالعات مشتری

فهرست اشکال

ای: يکپارچگي داده2-2شکل

کاربردی نقطه به نقطههایبرنامه2.5.2

* در اين رهيافت هر دو نرم افزاري که قصد تعامل داشته باشند کانzzالي بzzر کننzzد .معمzzوالهاي مورد توافق دو طzzرف ايجzzاد ميطبق استانداردها و پروتکل

نرم افزار متقاضي يک درخواست اطالعzات را در قzzالب فzzرمت نzzرم افzزارکند.گيرنده تهيه و ارسال مي

هzا محzzدود باشzzد اين رهيzzافت قابzل* در شرايطي که تعzداد نzرم افzزار هzzاهzzا و پروتکzzلها و تنzzوع فنzzاوريافزاراستفاده است اما با زياد شدن نرم

ميزان اتصاالت و تعامالت زياد شده و مديريت و توسzzعه چzzنين معمzzاريسخت و پيچيده خواهد بود.

29

برنامههای سروروب کاربردی

برنامه CRکاربردی

M

ERPسیستم

صدور سیستمحساب صورت

سیستم حسابداری و انتقال سیستم

ردیابی

نقطه به نقطه: يکپارچگي3-2شکل

هاپرتال2.5.3

ها ارائه خدمات وابسته به منابع مختلف از طريzzق يzzک واسzzط* وظيفه پرتالاستاندارد و يکپارچه است.

هzzاي سzzازماني بzzا همzzديگرها باعث يکپارچگي يا حتي ارتباط سيسzzتم* پرتال هzzاي متنzzوع بzzههzzاي اين سيسzzتمشzzوند، در عzzوض درگzzاه ارائzzه سzzرويسنمي

هzzايهzzا را بايzzد ازجملzzه رهيzzافتکننzzد. بنzzابراين پرتzzالکzzاربران را يکپارچzzه مي يکپارچگي واسط ارائه سرويس به ذينفعان دانست.

30

فهرست اشکال

: يکپارچگي پرتال4-2شکل

داللیکپارچگی2.5.4

-واسط وظيفه يکپارچه نمzzودن نzzرم افzzزار1* در اين رهيافت ميان افزارگيرد.ها به عهده ميهاي متنوع سازماني را بوسيله تبديل فرمت پيام

هاي مختلفي براي يکپارچه نمودنها و تکنولوژي* اين رهيافت حاوي تکنيک-هzzاي بين نzzرمهاي متنوع سازماني است ودرآن انzzواعي از پيzzامافزارنرم

هاي سطحهاو سرويسهاي داده وفراخواني مولفهدادهافزاري، بين پايگاهپايين وجود دارد.

هzzاي خzzود را بzzا فzzرمت وافzzزار)طzzرف(پيzzام* در اين رهيzzافت هzzر نzzرم افزار تشخيص فرمت و نوعکند. وظيفه اين مياناستاندارد خود ارسال مي

پيام دريافتي و مقصد ان اسzzت تzzا سzzپس پيzzام را بzzه فzzرمت تکنولzzوژي افzzزار، نقشمقصد تبديل نموده و ارسال نمايzzد. بطzzور خالصzzه اين ميzzان کند کzzه ميدستگاه مترجم مرکزي در سمينارهاي بين المللي را بازي مي

هاي مختلف را به هم ترجمه کند.تواند زبان

1 Middleware31

سرور برنامههای کاربردی وب

برنامه CRکاربردی

M

ERPسیستم

سیستم صدور صورت حساب

سیستم حسابداری سیستم انتقال و

ردیابی

: يکپارچگي دالل5-2شکل

2.5.5 SOA wit ESB

* تفzzاوت اين رهيzzافت بzzا سzzاير مzzواردي کzzه گفتzzه شzzد اين اسzzت کzzه در هاي ذاتا ناهمجورگرا بجاي تالش براي متصل کردن سيستممعماري سرويس

هاي خzzوش تعريzzف و مسzzتقل از فنzzاوريها و مولفهاصل بر ساخت سيستم هzzاسzzکوي اسzzت کzzه در بسzzتر گzzذرگاه سzzرويس سzzازمان توسzzط سيسzzتم

شوند.فراخواني مي هzzاي سzzازماني براسzzاس* بطzzور خالصzzه اگzzر توسzzعه و طzzراحي سيسzzتم

ها ذاتا با هم يکپارچه بوده و اصالگرا باشد انگاه اين سيستممعماري سرويسديگر نيازي به ابداع متد و روشي براي اتصال انها نيست.

هzzاي پيشzzين را داشzzته و قzzادر اسzzتهzzاي رهيzzافت* اين رهيافت تمzzام قzzابليت يکپzzارچگي را در سzzطوح مختلzzف داده/فراينzzد/سzzرويس پشzzتيباني کنzzد. بzzا

هzzاي گفتzzه شzzده يکپzzارچگي در حzzالگسzzترش اين سzzبک معمzzاري رهيzzافتجايگزيني و فراموشي هستند.

های مهم يکپارچگيروش 2.6های گسترده داریم:سازی سیستمدر یکپارچه

تر نیاز به نرم افزارهای در اندازه و منطق پیچیده

32

فهرست اشکال

ازمانzzراحی میقانون کانوی: سzzتم طzzه سیسzzایی کzzههzzدود بzzد محzzکنن ای از ساختار سازمان آنها است.هایی هستند که کپیطراحی سیستم

دهدف اصلی در یکپارچهzzردن فرآینzzاری درسازی اتوماتیک کzzای تجzzه فرآیندهای موجود، فرآیندهای جدید سازمان است.

ها وجود دارد :سازی سیستمهای متفاوتی برای یکپارچهروش

سازی سیستم هاهای موجود برای یکپارچه: مقایسه روش1-2جدول

شکلشرحنوع روش Fileتبادل فایل )

Transfer) ها از طریق ارسال و یا دریافت*سیستم

گذارند.فایل اطالعات را به اشتراک می *دو سیستم باید بر روی قzzالب فایzzل بzzا

یکدیگر توافق کنند. هzzای بzzه صzzورت مناسzzب بzzه* فرآینzzد

شوند.اشتراک گذاشته نمی ای باال، قابلیت گسzzترش*وابستگی داده

پایین ها را برای سیسzzتممثال: سیستم بانک رسید چک

-حساب داری از طریق یzzک دیسzzکت ارسzzال میکند.

پایگzzzzاه داده ی Sharedمشترک )Databases)

ها از طریق به اشتراک گذاشتن بخش*سیستم ی خود اطالعات را بهیا کلی از پایگاه داده

گذارند.اشتراک می ها باید در ساختار داده ها توافق داشته* سیستم

باشند. های به صورت مناسب به اشتراک* فرآیند

شوند.گذاشته نمیای باال، قابلیت گسترش کم*وابستگی داده

مثال: سیستم امور کارکنان اطالعات تردد را بzzا سیستم حسzzاب داری بzzرای محاسzzبه حقzzوق بzzه

گذارد.اشتراک می

33

دسترسzzzی بzzzه رویzzه هzzا از راه

Remoteدور )Procedure Invocation)

هzzا بzzاهzzا بایzzد در قzzالب رویzzه*سیسzzتمیکدیگر توافق داشته باشند.

ای باال، قابلیت گسzzترش*وابستگی دادهپایین

هzzا را از راه دور بzzههzzا، رویzzه*سیسzzتمگذارند.اشتراک می

های برنامzzه نویسzzی*گسترشی بر روشای موجودرویه

ی حقوقمثال: سیستم حسابداری برای محاسبه ” را از سیسzzzzتمCalcSalaryکارکنzzzzان رویzzzzه “

کند.مدیریت امور کارکنان صدا میپیغzzام رسzzانی )

Messaging) هzzا از طریzzقهzzا و رویzzههzzا داده*سیستم

-ارسzzال و دریzافت پیzzام بzه اشzzتراک میگذارند.

*پیغام ها:تگیبه سیستمzzتند )وابسzzته نیسzzها وابس

کند(.مکانی را کم میاzzzzzن( امzzzzzهمگAsynchronousتندzzzzzهس )

کند()وابستگی زمانی را کم میالبzzوال در قzzدمعمzzتانداردی ماننzzای اسzzه

XML اzzzzzو ی SOAPه میzzzzzوند ارائzzzzzش کند()وابستگی تکنیکی را کم می

ها وابستگی کمتری به*در نتیجه سیستمیکدیگر دارند.

مثال: سیستم حسابداری درخواسzzت خzzود بzzرای-محاسبه حقوق را بzه سیسzzتم پیغzzام رسzzانی می

دهzzد، سیسzzتم پیغzzام رسzzانی این پیغzzام را بzzهدهد.سیستم امور کارکنان می

34

مشتری/مصرف کننده

برنامههای کاربردی

EIS

EIS

برنامههای کاربردی

EISEIS

EIS

برنامههای کاربردی

EISEIS

EIS

EIS

Bبخش کسبوکار

Cبخش کسبوکار

بخش Aکسبوکار

سازمان

شرکای کسبوکار

تهیه کنندهی سرویس

فهرست اشکال

یکپارچگی کاریردی سازمانیتعریف 2.7-هzا و سzzرمايه شامل اجتماع برنامzzهEAIيكپارچگي كاربرد سازماني يا همان

هاي تجاري وتوانند پردازشاي كه آنها به سادگي ميگذاري منابع داده به گونه ايها بايستي بzzه گونzzهها و دادهداده را به اشتراك بگذارند. يكپارچگي برنامه

ها حفظ گردد.باشد كه جامعيت و استقالل داده توانzzدها در يك محيط ميها و داده؛ اجتماع برنامهEAIقبل از ظهور تكنولوژي

هzzا تالشگران و با ريسك باال باشد. همانطور كه قبال اشاره گرديzzد سzzازمان اي اجراافزاري جداگانه سخت1كنند كه غالبا در سكوهايها ميبه تركيب برنامه

«جزايري » هيچ پروتكل بzzراي ارتبzzاط بzzا نzzرم افزارهzzايشوند و از توابعمي هzzا تجzzاري وخارجي ديگر در ناحيه خودشان ندارند. در يzzك مفهzzوم، سzzازمان

ها را دارند، هر جزيره فقط در خودش دامنه مشكالت مجزايي دارد.داده

: يك دامنه سازماني معمولي6-2شكل

:یک دامنه سازمانی معمولی6-2شکل

سوال اصلي در اين مبحث اين است كه:

1 Platfrom

35

-نمايد كه اين وضعيت را اصالح نمايد؟ سازمانچه طور يك سازمان تالش مي بايستي يك تيم را به عنوان مشاور بگيرد و يك فرآيند )پروسه( پرهزينهها مي

هzzاي خودشzzان و طzzراحيبzzراي تشzzخيص شzzدني بzzودن اجتمzzاع سيسzzتم هzا )هم دسzzتي و همراهكارهاي اجتماع و در انتها مهيzzا كzzردن و اجzzراي روال

كامپيوتري(را انجام دهد تا بتواند به يكپارچگي جامع دست پيدا كند. شzzود كzzه آنگzzاهي اوقzzات ممكن اسzzت در فzzاز آنzzاليز تشzzخيص داده مي

-اقتصادي يا حتي شدني هست يا نيست؟ حتي امكzzان اينكzzه عمzzل يكپارچzzه سازي پيشرفت داشته باشد اما ساليان دراز به طول بيانجامد وجzzود دارد و

هzzا بzzه داليzzل هزينzzه وهيچ ضمانت اجرايي خاصي وجود نzzدارد. اغلب پzzروژهشوند.تشخيص دير هنگام مشكالت مهم رها مي

EAIايzzه هzzاع داده و برنامzzراي اجتمzzا بzzاهيم و راهكارهzzده مفzzف كننzzتعري معرف يك متدولوژي اسzzتاندارد و يzzكEAIباشد. به عبارت ديگر كاربردي مي

باشzzد. بzzاها و منابع داده براي ايجاد و برقراري ارتباط ميراهكار براي برنامه توانند بzzاها به سادگي ميها برنامهپشتيباني كردن اين استانداردها و چهارچوب

1هاي ديگر ارتباط داشته باشند همانند زير ساخت مديريت پايگاه دادهبرنامه تواننzzدتوانند تغيzzير نماينzzد و قطعzzات جzzايگزين آن ميقطعات پازل اجتماع مي

كنzzد.جايگذاري كردند و ارتباط ميان قطعات بصورت متzzوالي ادامzzه پيzzدا مي در دنيzzاي واقعي وجzzود دارد اين امzzرEAIهاي بسzzيار زيzzاد و متنzzوعي از مثال

هاي مالي و صنايع ارتباط از راههاي بانكداري و سرويسبخصوص در سيستمباشد.دور مشهودتر مي

را كه به عنوان يك توليzzد كننzzده خzدمات تلفzzنيAT&Tبعنوان مثالي كمپاني كار خود را آغاز نمود در نظر بگيريد بعد از مدتي سرويس تلويزيون كابلي و سرويس بي سيم را نيز به كار خود اضافه نمود. سپس به عنوان يzzك ارائzzه

گرديد. شركت كم كم رشد كzzرد و تzzركيبدهنده با پهناي باند باال معرفي مي هاي ديگر و مشاغل ديگر و جديدتر را بzzه عنzzوان خzzروجي خzzود ايجzzادكمپانينمود.

نيzzاز بzzهAT&Tنتايج اين رشد و اين بود كه براي حل مشzzكل چهzzار كمپzzاني بzود همچzzنين مجبzzور بzzه اجتمzاعOnlineاجتماع سzzرويس مشzتريان بصzzورت

ها و يzzكها و سرويسها، پرداختهاي ارائه شده براي تمام دريافتصورت حساب سرويس سراسري براي مشتريان بود. اين امر مستلزم اجتماع دستيابي به

باشzzد. بzzا تمركzzز بzzر اجتمzzاعهاي موجzzود جهت ارائzzه اين خzzدمات ميبرنامه هzzاي قابzzلهzzا و داده توزيع پروسهEAIها؛ تكنولوژي هاي تجاري و دادهپروسه

گيرد. استفاده را بصورت ماژول را دربرمي1 DBMS

36

فهرست اشکال

اي است كzzه اجتمzzاع برنامzzه بzzه عنzzوان يzzك پzzردازش به گونهEAIتكنولوژي گيرد و اين نكته بسيار حائز اهميتهاي مختلف انجام ميكامال مجزا از برنامه

هzzاي مختلzzفتوانند برنامzzهاي ميباشد. به خاطر همين قضيه است كه عدهمي شzzود كzzه بzzا يzzك زيzzر سzzاختاي انجام ميرا مجتمع نمايند و اين امر به گونه

نماينzzداي را بzzدون دانسzzتن جزئيzzات برنامzzه هzzا يكپارچzzه ميمنzzابع دادهEAIباشد كه قسمت نامتجانس آنها بيشترهايي مي .بهترين گزينه براي محيط

هzا وهاي متجzzانس آنهzzايي هسzzتند كzه برنامzzهباشد. محيطاز متجانس آنها مي كzzه شzzرحAT&Tگيرنzzد هماننzzد كمپzzاني ها در يك محيط مشابه قzzرار ميداده

رسzد كzه بخzاطراي ميداده شد. يzك شzركت يzا سzازمان تجzاري بzه نقطzه هاي ديگzzر مجبzzور بzzه اسzzتفاده از بعضzzيفراگيري استفاده يا ادغام با شركت

باشد.هاي ديگر در داخل محيط شخصي خود ميهاي شركتسيستم آنهzzا ممكن اسzzت بzzراي افzzزايش ظzzرفيت)يكپارچzzه نمzzودن و جايگzzذاري

هاي ارائه گرديده يzzا تهيzzههاي موجود( با سر هم بندي كردن سيستمسيستم هzzاهاي ديگر خريzzداري شzzده بzzر روي هسzzته سيسzzتمشده دروني يا سيستم

هzzاي كاربردان در سيسzzتمتالش نمايند. و يا حتي امكان اينكه تعداد زيادي ازتوزيع شده با يك سكو را پشتيباني نمايند وجود دارد.

کhhاربردیتعریhhف و قhhابلیت هhhای یکپhhارچگی 2.8سازمانی

در ادبیات وجود دارد و اگرچzzه نویسzzندگان بسzzیاري،EAIتعاریف متعددي از انzzد، امzzا تمzzام اینآن را به صورت متمایز نسبت بzzه دیگzzران تعریzzف کzzرده

تعاریف ریشه مشترکی دارند.EAIسازي در ابتدا، تنها روي یکپارچهERPهzzاي با سایر برنامzzلهzzاربردي داخzzک

-اي است که تمام جzzوانب یکپارچzzهسازمان تمرکز داشت، اما امروزه، واژهGreenدهدکار را پوشش میوسازي در کسب .، EAIهzzورت یکپارچzzه صzzرا ب - مشzابه جهت بzه اشzتراك گذاشzzتن اطالعzاتکاربردي غzیرهايسازي سیستم

از منظzzر فراینzzدي Linthicumکند. کاربري مشترك تعریف میتوسط یک رابط را بzzه صzzورت اشzzتراك نامحzzدود اطالعzzات وEAIکنzzد و بzzه آن نگzzاه می

هzzاي اطالعzzاتی متصzzل بzzه هم درکzzار، بین تمzzام سیسzzتموفراینzzدهاي کسzzب هzzاي اطالعzzاتی ، سیستمEAIکند که .احساس میTaylorکندسازمان تعریف می

دهzzد[را به سمت یک پلتفرم، براي پشتیبانی از تجارت الکترونیzzک سzzوق می5[ z.Erasala2003 و دیگران z،EAIهرا به این صورت تعریف میzد: یکپارچzzکنن-

کار کهوهاي کاربردي جهت اشتراك اطالعات و فرایندهاي کسبسازي برنامه کzzار بzzهوپzzذیر خzzدمات کسzzبمنجر به انجام مzzوثر عملیzzات و تحویzzل انعطzzاف

کاربردي جzzاري یzzا مzzوروثیهاي ، از برنامهEAIسازيشود. با پیادهمشتري می37

شود، بلکه بzzرعکس،قابل تغییري، دست برداشته نمیبه صورت خشک و غیر پذیر و مستحکمیکاربردي آزاد شده و به صورت مقیاسهايارزش این برنامه

شود.برداري میاز عملکرد آنها بهرهEAIهzzه برنامzzت کzzالیتی اسzzاي فعzبهzzایف کسzzدها و وظzzاربردي، فراینzzاروکzک

کzzاربردي،هzzايکنzzد تzzا برنامzzهمجزاي داخل سازمان را یکپارچه و هماهنzzگ می کار، به صورت عمzzومی و قابzzل اشzzتراکی دروهاي کسبعملکردها و سرویس

واضzzح اسzzت،EAIهzzايسازي پروژه. مزایاي پیادهمعرض نمایش قرار بگیرد هاي انفرادي عرضzzههاي بهتري نسبت به سیستماول آنکه وظایف و سرویس

یابzzد،اي کzzاهش میاي و همپوشzzانی وظیفzzهشود. دوم آنکه افzzزونگی دادهمی. شوداي با درجه باالتري تضمین میبنابراین، جامعیت وسازگاري داده

EAIگzzد هماهنzzه فراینzzات برنامzzردن عملیzzايکzzرهzzف سرتاسzzاربردي مختلzzک کzzاربردي اشzzارههzzاياي از برنامهسازمان است. این واژه، اغلب به مجموعه یک فنzzاوري اسzzت کzzهEAIشوند.دارد که براي تسهیل این فرایند طراحی می

کzzار سzzازمان،وکzzه از فراینzzدهاي کسzzبشود و در حzzالیدر پس زمینه اجرا می کنzzد، مسzتقیما بzراي عمzzوم کارمنzzدان، کzاربران و یzا ذینفعzانپشzتیبانی می

یzzک فنzاوري معین نیسzzت و اغلب بzzهEAIسzzازمان قابzzل مشzzاهده نیسzت. چzzارچوبی بzzرايEAIتzzوان گفتهzzاي مختلzzف نیzzاز دارد. میسzzبدي از فنzzاوري

-سzzازي ماننzzد دالل پیغzzام، آداپzzتر و سzzرویسترکیب چندین فنzzاوري یکپارچzzهکاربردي است.هاي برنامهدهنده

رقابت در يكپارچه سازي سيستمهاي اطالعاتي 2.9سازماني

هzzاي مهمي در سzzطوح پشzzتيبانيهzzاي اطالعzzاتي سzzازماني تفzzاوتسيسzzتم هاي ديگzzرتكنولوژي، اداري و محدوديت تكنولوژي، توانايي اجتماع با سيستم

هاي سطح پايين بشرح زير را دارند.و آشكار كردن جزئيات سيستم

سطح پشتيابي تكنولوژي: 2.9.1

هzzاي اطالعzzاتي سzzازماني تغيzzيرات زيzzادي در سzzطوح پيشzzرفتسيسzzتم نمايzzد. بعنzzوان مثzzال تفzzاوت زيzzادي در پشzzتيابي بzzرايتكنولzzوژي ايجzzاد مي

هzzاي اطالعzzاتيتzzراكنش و امzzنيت مهيzzا گرديzzده اسzzت. بعضzzي از سيسzzتم كننzzد.ها را پشzzتيباني نميسازماني كمي ابتدايي هستند و پشتيباني به تراكنش

هzا و زيzzر سzzاخت امنيzzتي كمياما بعضي ديگر از آنهzzا در پشzzتيباني تzzراكنش هzzا را داشzzتهتر هستند آنها ممكن است اجازه دسzzتيابي بzzه تzzراكنشپيشرفته

38

فهرست اشکال

هzzاي و تzzراكنش1ايباشند آنها ممكن است يك پروتكل تأييد نهzzايي دو مرحلzzه توزيع شده را حمايت نمايند و بدين طريق ممكن است قادر بzzه اشzzتراك در

هاي اطالعاتي ديگر بشوند.ها با سيستمتراكنشمحدوديت تكنولوژيكي و اجرايي:2.9.2

هاي اطالعاتي تكنولzzوژي مخصوصzzي را بzzراي محzzدوديتبسياري از سيستم هاي اطالعاتي ميرا هستندكنند اين سيستماجرايي به كاربران خود تحميل مي

ها موجود باشند و نيازمندي استفاده بzzه شzzدتو يا حتي ممكن است برنامه هاي ميرا ايجاد اشتراكساخت يافته باشد. بعنوان مثال در بعضي از سيستم

جديد براي كاربران ممكن است مشكل باشد و همچنين مشكل طzzول دادن هاي جديد را دارنzzد. يzzك سzzازمان بzzا يzzك چzzنينتوسعه پشتيباني براي برنامه

بايستي با كمبودهاي موجود كنار بيايد. اما اين به اين معناسيستم ميرايي مي هzzاي اطالعzzاتيهاي راكد با سيستمسازي سيستمنيست كه به دنبال يكپارچه

هاي تحت وب نبود.ديگر و برنامههاي ديگر: قادر بودن به يكپارچه شدن با سيستم2.9.3

API ونويسيهاي اطالعاتي بسيار متفاوت هستند در مzzدلهاي برنامzzهسيستم-هاي مختلف مييها )كالينتها( باعث ايجاد مشكل يكپارچه شدن سيستممشتر

شود كه اكثر آنهzzا بzzاهاي اطالعاتي از آنجا ناشي ميشود. اين تفاوت سيستم هايي كه بهzzترين رشzzته از يzzك كالس مطمئنها و تكنولوژياستفاده از معماري

هاي مهم و رايج در زماني بودند توسعه پيدا كرده بود.از برنامهنمايش جزئيات سطح پائين:2.9.4

APIتمzzراي سيسzzراكنشهاي مشتريان؛ بzzت در تzzاتي ممكن اسzzاي اطالعzzه كنندگان برنامهسطح پائين و جزئيات مديريت امنيت براي نمايش دادن تهيه

-هzzاي اطالعzzاتي ميتري ار سيستمباشد و اين باعث اجتماع وسيعمتفاوت مي خودش را كهAPIشود. به عنوان مثال فرض كنيد كه يك سيستم اطالعاتي

كند. كتابخانه تعريzzف كننzzدهنمايد تعريف مياي استفاده مياز يك تابع كتابخانه هzا وهzاي برنامzzه كzاربردي بzzراي مzzديريت تzzراكنشمتدهايي اسzzت كzzه كالينت

باشzzد. همچzzنينهzzاي اطالعzzاتي مي سيسzzتمهzzاي دسzzتيابي بzzهاجراي تzzراكنش هzzاي برنامzzهاي ممكن اسzzت يzzك ارتبzzاط توزيzzع شzzده را بين كالينتكتابخانzzه

هاي اطالعاتي به نمايش بگذارد.كاربردي در سيستم )مكانيزم سطحCتوسعه دهنده برنامه كاربردي اعمال اضافي براي كتابخانه

در برنامzzه كالينت راAPI( لzzزوم اسzzتفاده از APIپايين نشان داده شzzده اين 1 Two Phase Loking

39

هzzاي كzzاربردي جzzامعدارد. اين پيچيدگي اضzzافي تالش جهت توسzzعه برنامzzه هzzاي اطالعzzاتيدهد. تراكنشهاي دستيابي به سيستمسازماني را افزايش مي

باشzzند.هzzاي اطالعzzاتي مهم ميهمچنين در زمان اجتماع و يكپارچگي سيستم ها اعمال تجاري خود را با استفاده از اطالعzzاتتشكيالت اقتصادي و سازمان

نمايند. و موقعيت يكهاي اطالعاتي خودشان اجرا ميذخيره شده در سيستم تواند از عهدهسازمان بحراني بستگي به اين اطالعات دارد. يك سازمان نمي

يzzك برنامzzه بzzا داده متنzzاقض يzzا توافzzق جzzامعيت داده ذخzzيره شzzده در يzzك هzzاي اطالعzzاتي؛هاي اطالعاتي برآيzzد. دسzzتيابي امن بzzه يzzك سيسzzتمسيستم

باشد.همچنين براي يك سازمان به صورت بحراني مهم مي هzzايبايسzzتي قzzادر بzzه وابسzzتگي بzzه اطالعzzات در سيسzzتميzzك سzzازمان مي

هzzاي تجzzاري داشzzته باشzzد. بzzه بيzzان ديگzzراطالعاتي خودش را بzzراي فعzzاليت باشzzد. گم شzzدن يzzا نادرسzzتي اطالعzzات يzzا هzzرجzzامعيت اطالعzzات مهم مي

-هاي اطالعاتي به شدت براي يك سzzازمان پzzردستيابي غير مجاز به سيستم هzاباشzzد. سzzازمانگيري يك نيازمندي مهم ديگر ميهزينه است. قابليت اندازه

گzzان خريzzداران و شzzركاي ديگzzرمعموال روابzzط خودشzzان را بzzا تهيzzه كننzzده هzzايهاي آنها مخصوصا آنهايي كه دستيابي به سيسzzتمدهند برنامهافزايش مي

گيري را دارند قادر به پشتيباني تعzzدادي زيzzادي كالينتاطالعاتي قابل اندازهباشد.مي

هzzا يzzك نيzzاز مهم بzzرايجهت انجام دادن اين امر، استفاده از ائتالف سازمان ها ميبايستي توجzzهباشد. به عالوه سازمانهاي اطالعاتي مييكپارچگي سيستم

سzzازيگذاري شده، يك طرح اجتماع و يكپارچههاي موجود سرمايهبه برنامه هzzاي اطالعzzاتيهzzا و سيسzzتممناسب از بابت هزينه انجام دهد. اغلب سازمان

گzzذاريساخت آنها سzzرمايهها و زيريك مقدار قابل توجهي در كدهاي برنامه بايستي اينداشتند ميJ2EEاند. زمانيكه آنها نياز به تغيير سكوي اجرا به كرده

مهاجرت را سريعتر از يzzك گzام انجzzام دهنzzد. بzzه عبzzارت ديگzzر مهzاجرت از بايستي سzzريعتر باشzzد. اين كzzوچJ2EEسكوي اجراي فعلي به سكوي اجراي

دهد اما كارآيي جديzzد راهاي موجود را اجازه ميماكزيمم استفاده از سيستمنمايند. اضافه ميJ2EEبه عنوان اجزا

در طzzول پروسzzه مهzzاجرت از سzzكوي اجzzرا؛ سzzازمانها آنهzzا مي تواننzzد بzzه ها و فروشندگان نرم افزارهاي سيسzzتمي اعتمzzادهاي برنامهسرويس دهنده

نمايند. بايستي اعتماد بzzراي مzzديريت پيچيzzدگي سzzطح سيسzzتم، تراكنشzzها،امنيت، كه تمركز برحل مشكالت دامنه تجاري خود شدند باشد.

40

فهرست اشکال

سازي بر اساس ضعیف یhhا قhhويانواع یکپارچه 2.10بودن آن

سازي)ضعیف یا قوي بودن(، یک مسئله حیاتی است کzzه هنگzzامنوع یکپارچه کzzاربردي، بایسzzتی مzzورد توجzzههzzايسzzازي برنامzzهگیري براي یکپارچهتصمیم هzzاي اینکنید، تفzzاوتها قرار گیرد. همانطور که در جدول، مشاهده میسازمان

]تشzzریح شzzده اسzzت.25سzzازي، در ادبیzzات بzzه وسzzیله[دو نوع از یکپارچzzه سzzازي قzzوي، معzzادل مفهzzوم پیونzzد قzzوي وافzzزار، یکپارچzzهدرمهندسی نzzرم

سازي ضعیف معادل پیوند ضعیف است.یکپارچه: یکپارچه سازي نوع قوي و ضعیف2-2جدول

یکپارچzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzه سzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzازي ضzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzعیفمرجع

Kalakota and Robinson1999ها بین همکارانتمرکز روي تبادل/ اشتراك داده

Loinsky1995درجه پایین از وابستگی بین فرایندهاBrown2000سازيدرجه پایین از یکپارچه

سازمانی،توسعه یک زیرساخت یکپارچه متجانس بینمهم نیست

Helm1999

Puschmann and Alt 2001ارتباطات غیرهمزمان سzzازيیافتzzه در یکپارچzzهرسیدن به سازمان توسعه

بین سازمانیIrani et al2003

یکپارچه سازي قوي مرجع

هzzايسzzازي فراینzzدها و سیسzzتمتمرکز روي یکپارچهسازمانیکسب و کار بین

Kalakota and Robinson 1999

Loinsky 1995باالترین درجه از وابستگی بین فرایندهاBrown 2000درجه باالیی از یکپارچه سازي

سازمانی،توسعه یک زیرساخت یکپارچه متجانس بینمهم است

Helm1999

Puschmann and Alt 2001ارتباطات همزمان-سzzازي بینرسیدن بzzه سzzازمان مجzzازي در یکپارچzzه

سازمانیIrani et al, 2003

EAIانتخاب فروشندگان 2.11

zzا EAIبيني صنايع، فzzروش بر طبق پيش ٢٠٠٢ بيليzzون دالر در سzzال ١,١ تقريب بيليzzون٦,١ رسيد و بzzه اتم ٢٠٠٢ بيليون در سال ٢,٦خواهد بود كه رشد آن

خواهد رسيد. ٢٠٠٤دالر در سال

41

هاي رقابتي توليدي مهيا ميكنند. همانطور كه تعدادي از فروشندگان راه حل توانzzد بzzه سzzه ميEAI، راه حzzل نzzوعي EAIتشريح گرديد قسمتي از معماري

مسيريابي و تغيير شكل پيام(٢ MOM ميان افزار پايه (١الیه شكسته شود: هzzاي كzzاربردي در هzzر سzzه اينمديريت فرآيند تجاري تهيه كنندگان برنامzzه(٣

كنند.فضاها رقابت ميMOMكنندگان عمده تهيه2.11.1

Microosoft Message Q ueving (MS MQ) ، IBMرمzzده نzzده عمzzه كننzzدو تهي كنzzد و .يzzك سzzاختار خzzوب را پيشzzنهاد ميMSMQباشzzند ميMOMافزارهzzاي

نمايzzد. آن همچzzنين تzzا زمانيكzzهبخوبي ابزارهاي بر پايه وينzzدوز را مجتمzzع مي رسzzد.شامل سكوهاي سرور ويندوز باشzzد. از رقzzابت معقوالنzzه بzzه نظzzر مي

بنابراين اجرا پيام رسzzاني آسzzنكرون بzzا هzzر سzzكوي اجzzراي ديگzzري غzzير از بzzرايMOMتوانzzد يzzك ميMSMQميكروسافت امكانپذير نيست. به بيان ديگر

يك سازمان باشد اگر تمام سازمان بواسzzطه ميكروسzzافت ميزبzzاني شzzود. را انجzzامMOM پشتيباني سكوهاي اجراي زيادتري از هر توليzzد MQمجموعه

دهد و بنابراين يك موقعيت غالب در تجارت نامتجzzانس دارد. آن همچzzنينمي فروش ميان افزار٦٥ ٪بيشتر رشد كرده و بهتر تست گرديده است. تقريبا

باشد.صف مي-نمايند راه حzzل را مهيا ميMOMهاي اختصاصي اغلب راه حلEAIفروشندگان

گانzzه باشzzد.سازتر با سzzكوهاي اجzzراي چنzzدهاي آن ممكن است قويتر و هم فروشzzند. راهافzzزاري ميبنابراين آنها معموال محصوالت را در يك بسzzته نzzرم

-( ميJMSهاي بالقوه سرويس پيام رساني جzzاوا )براي سازمانMOMحل ديگر باشzzد. آن . يك راه حل تغيير شكل پيام از يzzك فروشzzنده تنهzzا نميJMSباشد

باشzzد كzzه بzzراي( ميAPIنويسzzي برنامzzه اسzzتاندارد)اصوال يك واسzzط برنامzzه باشد. بنzzابراين حمzzل و نقzzل پيzzام اصzzولي اكنzzونبرنامه نويسان سودمند مي

Tuxedoهمانند Messaging queuing ،Web Sphere JMS ، MQ Series زير در BEA Weblogicشود. دقت كنيد كه تشخيص ارائه ميJMSا zzت مخصوصzzدرست نيس

دهنzzد و آن را انجام ميJMS 1اينكه چطور پلها بين فروشندگان اصولي اجرايBEAتواند يzzك دام باشzzد. زمانيكzzه يzzك شzzركت مي Weblogicرورzzراي سzzرا ب

MQكند امzzا همzzواره پيش از اين از برنامه كاربردي خودش انتخاب مي series كند. خودشان استفاده ميMOMبه عنوان

1 Java Messayin Serrice42

فهرست اشکال

نتیجه گیری2.12 هzzاي اطالعzzاتی را می تzzوان بzzه دو دسzzته کلیسzzازي در سیسzzتمیکپارچzzهBigهاي یکپارچzه )سیستم I)هzهو یکپارچzzازي برنامzzاربردي)سzzاي کzهLittle i)

هاي یکپارچه، یک پایگاه داده مرکzzزي یzzا بzzه عبzzارتتقسیم کرد. در سیستم دیگر، یک منبع درستی وجzzود دارد کzzه تمzzام فراینzzدهاي کسzzب و کzzار بzzراي

کنند، بنابراین تغییر در یکی از فرایندهاياشتراك اطالعات از آن استفاده مییابد. کسب و کار سازمان، به راحتی در سایر فرایندها انعکاس می

، چنzد سیسzتم اطالعzاتی(EAIهzاي کzاربردي)سzازي برنامzه اما در یکپارچه تzzوانسازمانی، برنامه کاربردي یا پایگاه داده وجود دارد که چون آنهzzا را نمی

به آسانی کنار گذاشت، باید از قدرت آنها استفاده کرده و از به هم پیوستنآنها، یک سیستم یکپارچه به دست آورد .

انzzد، کzلاي مختلفی ذخیره شzzدهدر این حالت، چون اطالعات در منابع داده کنند،فرایندهاي کسب و کار سازمان، تنها از "یک منبع درستی" استفاده نمی

اي انجzzام بگzzیرد. تفzzاوتسzzازي دادهبراي تغییر سایر فرایندها ، باید همگام هاي یکپارچzzه، این اسzzت کzzه چzzونسازي با سیستمدیگر این نوع از یکپارچه

شzzود، هزینzzه توسzzعه وهzzا انجzzام میارتباطzzات در آن بzzا اسzzتفاده از رابzzطنگهداري سیستم ، باالتر است.

سzzازي یzzک سیسzzتمهاي اطالعاتی، هدف این اسzzت کzzه بzzا پیzzادهدر سیستم ، تzzا جzzاي ممکن، جzzامعیت محصzzول حفzzظ شzzده و ازERPیکپارچzzه ماننzzد

EAIتهها یا سیستمصرفا براي پیوند مولفهzzه نتوانسzzود کzzدهایی استفاده شzzان بیش از آنکه یک اختیارEAIدر قلمرو سیستم یکپارچه قرار بگیرند. بنابراین،

باشد ، یzzک اجبzzار اسzzت، چzzون بایسzzتی بzzراي بهzzره بzzردن از قzzدرت سzzایرها و رسیدن به یک جامعه اطالعاتی یکپارچه از آن استفاده کرد.سیستم

43

فصل سوم ارزیابی فناوري هاي یکپارچگی کاربردی

سازمانی44

فهرست اشکال

مقدمه 3.1 ،بر اساس نzzوع، تعzzداد و پیچیzzدگیEAIهاي هنگام پیاده سازي واقعی پروژه

سازهاي توانمندهایی که قرار است، یکپارچه شوند، بایستی از فناوريسیستم گفتنzzد.مناسب استفاده شود .در گذشته، به این فناوري هاي، میان افزار می

-افzzزاري کzzه ارتباطzzات دو یzzا چنzzد سیسzzتم نzzرماصوال به هر فناوري یا نzzرم افزارهzاي اولیzه ،شود. میان گفته می1افزارسازد، میانپذیر میافزاري را امکان

-سازي نقطه به نقطه ارائه میکارایی الزم را براي پاسخ به نیازهاي یکپارچه ، بنابراین با افzzزایش پیچیzzدگیدادند، اما براي مسائل پیچیده مناسب نبودند

تzzر، فروشzzندگانتر و پیشzzرفتههاي کاملحلسازي و نیاز به راهو بلوغ یکپارچه ارائه دادند. البتzzهEAIافزارها، محصوالتی با نام افزار، با توسعه این میاننرم

سازي تمامبا توجه به اینکه، هیچ فناوري منفردي وجود ندارد که از یکپارچه بzzا تzzرکیب چنzzدینEAIهاي کاربردي پشتیبانی کند، محصzzوالت عناصر برنامه

تzzوان گفت کzzه محصzzوالتانzzد. بنzzابراین، میسازي بنzzا شzzدهفناوري یکپارچهEAIهzzده برنامzzرویس دهنzzد سzzاوري ماننzzدین فنzzامل چنzzارچوبی شzzاي ،چzzه

باشند.هاي پیغام می، آداپترها و دالل2کاربردي 1 Middleware2 Application Server

45

کننzzد، فراتzzر از اینهzzا را فzzراهم میEAIها و محصوالتی که امکzzان البته فناوري هzzاي زیzzاديافزاري ، فنzzاوريهاي نرمهستند و بر اساس نوع معماري سیستم

شzzود، مzzوارد مهم آنهzzا معzzرفیمطرح شده است که در این فصل سعی میشده و با یکدیگر مقایسه گردد.

هzzاي رایجهاي متعارف توصیف شده، سپس فنzzاوريدر این فصل، ابتدا فناوري هايشوند. در نهایت، چارچوبی فناوريسازي با همدیگر مقایسه میدر یکپارچه

گzzراسازي با توجه به انتخاب سرویس طبق اصول معماری سzzرویسیکپارچه-شود که هر سازمان می تواند بzzا اسzzتفاده از آن، فنzzاوري یکپارچzzهارائه می

سازي مورد نیاز خود را شناسایی کرده و بکار گیرد.

سازي نقطه به نقطه هاي یکپارچه فناوري3.2 سازي اسzzت. منظzzورسازي نقطه به نقطه، گران ترین نوع یکپارچهیکپارچه

بین سیستم مبدا1سازي نقطه به نقطه، توسعه دو به دوي رابطاز یکپارچه اي سیسzzتم مبzzدا و مقصzzد معلzzوم اسzzت وو مقصzzد اسzzت. مzzدل داده

فردی(مثال یکپارچه ساز سیستم ) برنامه الزم را بzzراي تبzzادل اطالعzzات بین ]. بzzا توجzzه بzzه اینکzzه در این روش سzzنتی،4دهzzد[هzzا توسzzعه میاین سیسzzتم

برقراري ارتباط از طریق کد نویسی است، احتمzzال تغیzzیر سیسzتم مبzzدا یzzا کzzاربردي، بایzzد کzzدمقصد وجود دارد. در واقzzع بzzراي ارتبzzاط بین دو برنامzzه

مدیریت تراکنش ها بازنویسی شود. مدل سنتی این نzzوع تعامzzل، از طریzzق ( بzzود و فنzzاوري هzzاي مرتبzzط بzzود.RPCمکانیزم فراخوانی تzzابع از راه دور )

با نام میان افzzزار اسzzتفاده می شzzود2دهندهگاهی اوقات از محصوالت شتابIBMکه یک مثال خوب از این محصوالت، MQSeriesهzzون بzzه اکنzzمی باشد ک

افzzزار . یzzک میzzانMQSeries قرار داده شzzده استWebSphereعنوان بخشی از -(گرا است که به نوشتن کد در سیستم مبدا و مقصد نیاز داردMOM 3پیغام)

هzzاي مبzzدا وهzzاي سیسzzتمافزار ها آن ا ست که پیچیzzدگی]. مزیت این میان4[ دهzzد، بzه جzاي تمرکzزدهنzzدگان امکzzان میمقصد را مخفی کرده و به توسعه

هاي سطح پایین، بیشzzتر روي اشzzتراك اطالعzzات متمرکzzز شzzوند.روي رابط حلی ایده آل براي انتقال اطالعاتافزارها، آنها را راهقابلیت اتصال این میان

]. البته روش نقطzzه بzzه نقطzzه، تنهzzا اجzzازه5[کندهاي کاربردي میبین برنامه هzzاي مشzzابه کzzه درون همzzاندهد و معموال از تراکنشاتصال یک یه یک را می

هzzاي نقطzzه بzzهدهد، اطالعی ندارد. عالوه بر این، میان افزار رخ میITمحیط باشzzد و میzدان دیzzد آنکاربردي مینقطه ، اساسا وابسته به فناوري و برنامه

یا اصال شامل فرایندهاي کسب و کار نیست، یا دیzzد آن نسzzبت بzzه فراینzzدها1 Interface2 Accelerator Products3 Messege Oriented Middleware

46

فهرست اشکال

(،1-2در شzzکل)P2Pسzازي بسیار محدود اسzت. بزرگzترین مشzکل یکپارچzه هzzایی کzzه از طریzzق رابzzط بzzانشان داده شده است. با افزایش تعداد مولفه

هایی که باید نگهzzداري شzzوند، بzzهکنند ، تعداد رابطسایرین ارتباط برقرار می شzzود.( میTCOسرعت افزایش یافته و منجر به افزایش هزینه کل مzzالکیت)

افzzزار، بzzههzاي مzوروثی از طریzzق این میzzانهر تالشzzی بzراي پیونzzد سیسzzتم سرعت منجzzر بzzه یzzک کالف پیچیzzده از پیونzzدها، بzzدون کنzzترل مرکzzزي و بzzا

]. با توجه به تمام دالیلی که ذکر شد، تا جاي ممکن5شود[مدیریت ناچیز می سازي دوري کzzرد، مگzzر اینکzzه هیچ گزینzzه دیگzzريباید از این نوع از یکپارچه

حل ساده و ابتدایی مورد نیاز باشد.] و یا یک راه4موجود نباشد[

سhhhازي برنامhhhه کhhhاربردي محصhhhوالت یکپارچhhhه3.3سازمانی

هzzايهzzا و منطzzق فراینzzد کسzzب و کzzار بین نمونzzه، اشzzتراك دادهEAIوظیفه( اسzzت. محصzzوالتMOMگرا)افزار پیغامنامتجانس /متجانس از طریق میان

EAIده مانندافزارهاي بسته ممکن است به وسیله فروشندگان نرمzzدي شzzبنSAP( و )Oracle یا توسط فروشندگان شخص ثالث( مانند IBM، WebMethodو

براي اتصال چندین سیسzzتم در سzzطوحEAIغیره( ارائه شوند. از محصوالت هایی که گzاهی اوقzاتافزاربرنامه کاربردي یا پایگاه داده، با استفاده از میان

توان گفت که قلب هر محصولمی. ]4شود[شود، استفاده می نامیده می1داللEAI دالل آن است که به آن، موتور ،EAIاينیز گفته میzzشود و معموال بر مبن

شود. گرا ساخته میافزار پیغام یا میان2فناوري دالل پیغام با بهره بردن از آداپترها یا کانکتورهاي از قبل طراحی شده،EAIمحصوالت

ین صzzادر میهاوارد کرده یا از یک سیسzzتم بzzه سzzایراطالعات را به سیستم افزارهzzايکنند. آداپترها/کانکتورها، یکی از مزایاي رقابتی ارائه دهندگان نرم

EAIهستند، چون اگر از قبل، یک کانکتور براي برنامه کاربردي مبدا یا مقصد این امکzzان راEAIموجود باشد، هزینه توسzzعه رابzzط کzاهش خواهzد یzzافت.

هاي کاربردي به همدیگر، بهکند تا به جاي اینکه براي اتصال برنامهفراهم می صورت دو به دو رابط نوشته شzzود، بین هzzر برنامzzه کzzاربردي و زیرسzzاخت

EAI]4 ، تنها یک رابط نوشته شود . [ در این محصول، اطالعات بعد از استخراج از سیستم مبدا، با کمک یک نzzوع

شzzود، در اینجzzارسانی به سzzرویس دهنzzده مرکzzزي ارسzzال میسیستم پیغام شzzود . اگzzر می3اطالعات پردازش شده و به سمت سیستم مقصzzد هzzدایت

1 Broker2 Message Broker3 Route

47

منطق مورد نیاز براي اجراي فرایند کسب و کار دچار کاستی باشد، منطzzق دهنده هاب ایجاد کرد. در تئوري، مبادلهتوان بر روي سرویسمورد نیاز را می

سند بین هر دو سیستمی امکان دارد، البته اگر منطق فراینzzد کسzzب و کzzار ، بzzاEAI].نzzرم افzzزار4هاي مبدا و مقصد از این تبادل پشzzتیبانی کنzzد[سیستم

هzzاي کzzاربردیهzzاي برنامzzه ، پیغzzام1بنداستفاده از کانکتورها و یک موتور صف هاي کاربردي سفارشی را پzzردازشها، و برنامه، پایگاه داده2بندي شدهبسته

ERPدهد)مثال یک تzzراکنش در یzzک بسzzته کند. هنگامی که یک رویداد رخ میمی یا به روزرسانی جدول در یک پایگاه داده(، یک پیغzzام دربzzاره این رویzzداد بzzه

این رویzzداد3هzzایی کzzه مشzzتركشود. سیستمصف موجود در هاب ارسال می- دسترسی داشته و محتواي آنرا تحلیzzل می4در صف هستند، به پاکت رویداد

کنند، سپس اگر قرار باشد سیستم مقصد روي آن پردازشی انجام دهد، هر آنچه براي بازسازي رویداد در سیستم مقصد مورد نیاز است، مجددا بzzه آن

کنzzد کzzه تمzzام رویzzدادها بzzه تzzرتیببندي تضمین میشود. موتور صفاضافه میشود.تضمین می5اند، بنابراین جامعیت تراکنشی درست پردازش شده

-را ارائzzه می6ايبنzzدي شzzده از پیش بسzzتهEAIهاي هاي بسیاري، راه حلشرکت دهند و بازار آن به شدت رقابتی است. مzzدل هzzاب و اسzzپک بzzا اسzzتفاده از کانکتورها، سالهاسzzت کzzه عملیzzاتی شzzده و محصzzوالت آن بzzه سzzطح بلzzوغ

هنوز بر اساس رابzzطEAIاند. با این وجود، باید بگوئیم که محصوالت رسیده سzzازي نقطzzه بzzه نقطzzه بهبzzود قابzzلهستند و در حالی که نسبت به یکپارچه

توانzzد پzzر هزینzzه باشzzد. ،میEAIتوجهی رخ داده، اما پیاده سازي و نگهzzداري -هzzاي صzzنعتیها، این ا ست. کzzه بzzه علت همکzzاريترین مزیت این راه حلاصلی

و7اندبندي شدهشان، قادرند از کانکتورهایی استفاده کنند که تا حدودي پیکر.]4دارند[8ايهاي گواهی شدهرابط

آداپتورها 3.4-و زیرساخت یکپارچهITهاي مولفهAPIهدف آداپترها، ارائه یک الیه عایق بین

غیرهجومی و پیکربندي با پیوند ضzzعیف راEAIسازي است .آداپترها، امکان هzzايهzzاي برنامzzه[. با استفاده از آداپترها، پیچیzzدگی رابzzط19کنند ]فراهم می

مانzzد] پنهzان میEAIحzzل کاربردي از کاربر نهایی یzzا حzتی توسzzعه دهنzzده راه1Queuing engine2 Packaged application3Subscriber systems4 Event envelope5 Transaction integrity6 Pre-packaged EAI solutions7 Partially configured8Certified interfaces

48

برنامه کاربردی

API

تقاضا

طرح به عالوه محتوا

اطالعاتگرا آداپتر

برنامه کاربردی

API

سرویسهای مجزا

سرویسهای احضار شده

سرویسگرا آداپتر

فهرست اشکال

-دهند، به دو دسته اطالعzzات[ . آداپترهارا بر اساس سرویسی که ارائه می20کند که در ادامه توصیف بیشتر آنها آمده است.گرا تقسیم میگرا و سرویس

هzzایی نیzzاز دارنzzد کzzه بعzzد از رسzzیدنگzzرا صzzرفا بzzه رابzzطآداپترهاي اطالعات درخواست، اطالعات را از سیستم مبzzدا اسzzتخراج کzzرده و بzzه زیzzر سzzاخت

(1-3سازي منتقل کنند)شکلیکپارچه

های اطالعات گرا:آداپتر1-3شکل

گرا به جاي استخراج و انتشار اطالعات ساده به سیسzzتمآداپترهاي سرویس هzzاي برنامzzه کzzاربردي را بzzه صzzورتهاي مبدا یا مقصzzد، رفتzzار یzzا سzzرویس

(. بzzه عبzzارت دیگzzر، آنهzzا توابzzع2-3دهند)شzzکلانتزاعی در دسترس قرار می گذارنzzد کzzه این توابzzع،برنامه کzzاربردي را بzzه شzzکلی در معzzرض نمzzایش می

بتوانند درون یک برنامه کاربردي ترکیبی مانند یک تzzابع محلی ظzzاهر شzzوند. هzzاي کzzاربرديالبته به یاد داشته باشید، با وجود اینکه، این توابع براي برنامه

رسند، اما پردازش در برنامه کاربرديترکیبی، همانند توابع محلی به نظر می].20گیرد[راه دور صورت می

گراهای سرویس:آداپتر2-3شکل

هاي یکپارچه سhhازي پایگhhاه داده بhhا پایگhhاه فناوري3.5داده

49

سzzازي پایگzzاه داده بzzا پایگzzاه داده، بzzا اشzzتراك اطالعzzات در سzzطحیکپارچه-هاي کاربردي، امکان تعامل و کzzار کzzردن بzzا هم را میپایگاه داده، به برنامه

، براي انتقال اطالعzzات بین پایگzzاه داده هzzا از1دهد .راه حل ساده رونوشتها وجود دارد.کند که درون بسیاري از پایگاه دادههایی استفاده میخصیصه

هاي منبع والبته استفاده از رونوشت زمانی کاربرد دارد که تمام پایگاه داده هایی وجود دارند کzzهمقصد از شماي اطالعاتی یکسانی استفاده کنند. شرکت

دهند. نرم افزار پایگاهافزارهایی براي شتاب دادن به این فرایند ارائه میمیانPervasive'sهzایی چzzونداده و رونوشت به وسzzیله شzzرکت Integration Architectو

DataMirro's Constellar Hubات را بینzzال اطالعzzازه انتقzzه اجzzده کzzه شzzارائ (،3-3دهzzد. شzzکل)محصوالت پایگاه داده اي متفاوت بzzا شzzماي متفzzاوت می

دهد. با وجود اینکzzهسازي را نشان می این نوع از یکپارچه2طرح کلی مفهوم هzzاي کzzاربردي پایگzzاهسازي، ممکن اسzzت بzzراي برنامzzهاین رویه از یکپارچه

هاي کاربردي سازمانی آنقدر خوباي به خوبی کار کند، اما براي برنامهداده ايهاي چند الیههاي کاربردي سازمانی، معماريکند. بسیاري از برنامهکار نمی

هاي کاربردي در یک الیه مجزا قرار داشته باشzzند،دارند که حتی اگر برنامه3 شده است. بنابراین اگر انتقال4کار به داده اصلی مقید ومنطق فرایند کسب

اطالعzzات تنهzzا در سzzطح پایگzzاه داده انجzzام شzzود، بzzه آسzzانی منجzzر بzzه افزارهzzzايشzzzود .فروشzzzندگان نzzzرم می5ايایجادمشzzzکالت جzzzامعیت داده

کنندرا منتشر می6(APIs zنویسی کاربردي)سازمانی، معموال رابط هاي برنامه دهzzد کzzه بهzzترین کzzار اینکه اجازه ارتباط را در سzzطح برنامzzه کzzاربردي می

ها استفاده شود. اگر پایگzzاه داده بzzدون اسzzتفاده از اینAPIاست که از اینAPIه وzzرار گرفتzzها بروز شود، آنگاه یکپارچگی سیستم اولیه، مورد تجاوز ق

سzzازي هzzايمشکالت جامعیتی یکی از نتایج احتمالی آن خواهد بود .در پیاده]4سازي اجتناب شود[سازمانی، باید تا جاي ممکن از این شکل از یکپارچه

1 Replication2 Conceptual Layout3 Multi-tier architecture4 Bound to master data5 Data integrity6 Application Program Interfaces

50

اطالعات ردیف 1

اطالعات به روز شده است در حالی با که نادیده گرفتن منطق فرایند کسب و

کار میباشد

اطالعات ردیف 2

کاربردی برنامه2ردیف

کسب فرایند منطقکار و

کاربردی برنامه1ردیف

کسب فرایند منطقکار و

ردیف 1کالینتردیف 2کالینت

میانافزار که تکرار یا ترجمه .دادهها را فراهم میکند

فهرست اشکال

سازی پایگاه با پایگاه: طرح کلی مفهوم یکپارچه3-3شکل

سhhازي بhhا اسhhتفاده از انبhhارهhhاي یکپارچhhه فناوري3.6داده

، مشابه یکپارچه سازي پایگzzاه داده بzzا پایگzzاه داده اسzzت،EAIاین شکل از 1 امzzا بجzzاي رونوشzzت داده بین پایگzzاه داده هzzاي متعzzدد، از یzzک پایگzzاه داده

داده هzzا بین پایگzzاه داده هzzاي مختلzzف کzzه ممکن3 براي نگاشzzت 2عمودي متفzاوتی داشzته باشzند، اسzتفاده می5، مدل یا شماي4است عالمت تجاري

کند . به عبارت دیگر، یک انبار داده جدید ایجاد شده و اطالعzzاتی کzzه ممکن است براي ایجاد گزارش، مورد تحلیل قرار گرفته یا استفاده شوند، از چنzzد

، بzzه قzzدرت و7 می شzzوند . کzzارایی این ر ویکzzرد6منبzzع مختلzzف، مzzتراکم هzzایی کzzه از منzzابع گونzzاگونپیچیدگی ابزارهاي استفاده شzzده و کیفیت داده

هzzا یzzک بzzار مzzتراکم می شzzوند،برداشت می شود، بستگی دارد. وقتی داده گیري آسان و سر راست می شود؛ امااگر ضروري باشzzد کzzه منطzzقگزارش

1 Data Warehouse2 Vertical Database3 Map4 Brand5 Schema6 Aggregate7 Approach

51

اطالعات ردیف 1

اطالعات ردیف 2

کاربردی برنامه2ردیف

کسب فرایند منطقکار و

کاربردی برنامه1ردیف

کسب فرایند منطقکار و

ردیف 1کالینت ردیف 2کالینت

داده انبارمنطق

یکپارچگی بر مبتنی

انبار

هاي متراکم اعمال شود، آنگاه آن منطzق بایسzتیکسب و کار نیز روي داده سازي انبار داده اي دراي ایجاد شود . طرح کلی یکپارچهدر سطح انبار داده

].4( نشان داده شده است[4-3شکل )

ایسازی انبار داده: نمای مفهومی یکپارچه4-3شکل

سازي در سzzطح پایگzzاه داده باشzzد، همzzان مشzzکالت مرتبzzط بzzااگر یکپارچه سازي پایگاه داده باپایگاه داده که در بzzاال ذکzر شzzد، بzاز هم موجzودیکپارچه

سzzازي در سzzطح برنامzzه کzzاربردي باشzzد، آنگzzاهخواهنzzد بzzود. اگzzر یکپارچzzه سzzازي نقطzzه بzzه نقطzzه شzzده وسzzازي انبzzار داده، مشzzابه یکپارچzzهیکپارچه

سzzازي، حzzتی اگzzرشود. این شzzکل از یکپارچzzهویکرد ظاهر میمشکالت آن ر سzzازينگهداریش گران باشد، بازهم کامال محبوب است. دلیلی که یکپارچzzه

ها درگzzیر نگهzzداري محیzzطاي محبوب است، اینست که تمام دستهانبار داده هاي مورد نظzر خzود را در یzک محیzطشخصی خود هستند، درحالی که داده

سازي یک انبار دادهگذارند. مثالی از تالش براي یکپارچهخنثی به اشتراك می (LIDBباشzzد. پایگzzاه داده یکپارچzzه لجسzzتیک )بzzزرگ در ارتش آمریکzzا، می

از چندین سیستم خود مختار اسzzت، کzzه هzzدفش2،حاوي اطالعات متراکم1 هzzاي ورودي از چنzzدینهایی در سطح سازمان است. دادهفراهم کردن تحلیل

هاي خروجی به سمت چنzzدین منبzzع هzzلاند و دادهاي متراکم شدهمنبع داده

1 Logistics Integrated Database2 Aggregated information

52

فهرست اشکال

شوند. به منظور جلوگیري از مشکالت جامعیت، تطهzzیرو هماهنzzگ می1داده مورد نیاز است.2سازي دائمی

هzzاي انبzzار ،از راه حzzلOracle و SAPهzzاي سzzازمانی، ماننzzد بسیاري از راه حzzل کننzzد. البتzzهگzzیري اسzzتفاده میهzzاي سzzازمانی و گzzزارشاي بzzراي تحلیzzلداده

همانطور که قبال ذکر شد، مشکل اصلی، نگهzzداري منطzzق فراینzzد کسzzب و اي اسzzت. درحالیکzzه این گزینzzه، خودمختzzاريکzzار در سzzطح انبzzار داده

هzzایی کzzهکند، اما حقیقتا هزینzzه بzzر اسzzت. کیفیت دادهسازمانی را حفظ می شوند، بایستی به طور ثابت مانیتور شده و هzzردرون انبار داده، هل داده می

هzzاي مبzzدا و مقصzzد، مشzzکالت اساسzzی تسzzت و یzzاگونzzه تغیzzیر در سیسzzتم].4کدنویسی اضافی را به همراه خواهد داشت[

سhhازي بhhا اسhhتفاده از سhhرویس دهنhhدهیکپارچhhه 3.7برنامه کاربردي

سzzازي، است. یکپارچهEAIهاي کاربردياین روش، یکی از پیچیده ترین روش سzzرویس دهنzzده برنامzzه کzzاربردی، ایجzzاد یzzک برنامzzه کzzاربردي منفzzرد و

توانzzد یzzک مجموعzzه مشzzترك ازمتمرکز (منطقی یzzا فzzیزیکی) اسzzت کzzه می ها را براي هر تعداد از برنامه هاي کاربردي راه دور فراهم کنzzد. اینسرویس هzzاي کzzاربرديها، اشیا ء مشترك کسب و کار هستند که بین برنامzzهسرویس

و سzzرویس3شوند. هدف اشیاء توزیع شده سازمانی به اشتراك گذاشته می باشzzد.هzzا میدهنzzده برنامzzه کzzاربردي، اشzzتراك و اسzzتفاده مجzzدداز سzzرویس

( نشzzان5-3سازي سرویس دهنده برنامه کاربردي در شکل)مفهوم یکپارچه]. 4داده شده است[

1 Push 2 Constant cleansing and harmonization3 Distributed objects

53

برنامه سرورکاربردی

رابطهای/ شی

موروثی

رابطهای

گرا شی

کاربردی برنامه

کاربردیسازی با سرویس دهنده برنامه:یکپارچه5-3شکل

هاي نوین، با فراخوانی اشیاء اشzzتراکی، منطzzق کسzzب و کzzار را بzzهسیستم هzzا یzzا صzzفERPهzzاي ها، سیستماشتراك گذاشته و با منابعی مانند پایگاه داده

نzوین، این اشzیاء اشzzتراکی، ممکن اسzzتERPهzاي تعامل دارند. در سیستم در اختیzzار باشzzند. بzzراي مثzzال،1هاي پوشیده شzzده بیشتر به صورت تراکنش ي منطبzzقهzzاي فراینzzدها را با گzzام، باید تراکنشSAPهنگام پیکربندي راه حل تواند بzzا یzzک یzzا چنzzد تzzراکنش مرتبzzط شzzود. اگzzرکنید. یک گام فرایندي، می

اند، بzzا همzzدیگر تشzzکیل یzzکي مرتبط شدههایی که با یک گام فرایندتراکنش توان آنهzzا، آنگاه می3 بدهند و در قالب یک سرویس وب پوشیده شوند2بسته

، این شzzیSAP بzzه اشzzتراك گذاشzzت. SAPو غzzیر SAPهzzاي را بین مولفzzهبنیاد و پایه میEnterprise " "Service را4متراکم SAP's Enterprise Servicesنامد که

Architectureباشد. می هzzاي برنامzzه5خطسzzازي پشzzتسازي از طریق یکپارچzzهدر این روش، یکپارچه

-کاربردي و منابع متفاوت و به اشتراك گذاشتن منطzzق کسzzب و کzzار رخ می اي یzzاهzzاي رابطzzههاي پایگاه دادهدهد. سرویس دهنده برنامه کاربردي، داده

تzzرین مzzزیتکند. اصzzلی می6اي را به اشیاء عمومی اشتراکی مقید غیر رابطه سازي سzzرویس دهنzzده برنامzه کzاربردي آن ا سzzت کzه بzzا اشzzتراكیکپارچه

هzzایی کzzه بzzا هم ارتبzzاطهاي کاربردي یzzا مولفzzهمتدها، پیوند قوي بین برنامه شود. با توجه به اینکه منطق کسب و کار که به اشیاء مقیددارند، برقرار می

1 Wrapped transaction2 Bundle3 Wrapped as a Web Service4 Aggregated object5 Back-end 6 Bind

54

فهرست اشکال

-شود، هرگز مشzzکل جzzامعیتی پیش نمیشده، همیشه به اشتراك گذاشته میآید.

سازي سرویس دهنده برنامه کاربردي که همه بهاشکال استفاده از یکپارچه ايآن اذعان دارند، این است که ممکن است مجبور شzzوید تغیzzیرات عمzzده

هاي کاربردي مبدا و مقصد اعمال کنید تzzا آنهzzا را در قzzالبروي تمام برنامه شاید مجبzzور بzzه1یک مجموعه سرویس اشتراکی در معرض نمایش بگذارید(

شوید)..2هاي شیئنوشتن لفافهگzzرا)ها بر مبناي یک معماري سرویسهاي کاربردي جدیدتر، سیستمدر برنامه

SOAتم( طراحی شدهzzاياند که سبب کاهش مشکالت آنها نسبت به سیسzzه ].4شود[تر میموروثی و قدیمی

های وبسرویس 3.8 كننzzد. بzzراي حzل مشzكالت بنيzzادي تالش ميEAIهzاي وب بzzه عنzzوان سرويس

همانگونه كه ما به كامپيوترهاي مختلف جهت اينكه همانند ساختارهاي ديگzzر بندي پيامدهيم. به جاي استفاده از راهكار صفبر روي شبكه باشند اجازه مي

هzzايبنzzدي برنامzzههzzاي وب تالش بzzه نشzzان دادن وظيفzzهآسنكرون سzzرويس هاي ديگر جهت طلب كzzردنها و اجازه به سيستمكاربردي به عنوان سرويس

راباشzد. بzراي يzك چهzارچوب سzرويسهمزمان آنها نظير اجتمzاع سzطح ميميبايستي موجود باشد:APIجهت كار كردن اجزا موارد زير

هاي كاربردي يك تكنيك استاندارد براي تعويض محتوا بين برنامه(١هاي سرويسيك استاندار حمل براي ارسال و دريافت درخواست(٢ يك مكانيزم استاندارد براي تعريف سرويس قرارداد(٣ يك استاندارد سرويس فهرست راهنمzzا بzzراي اجzzازه دادن بzzه جسzzتجو و(٤

ها.هاي توليد كنندهموقعيت سرويس ، پروتكzzل بzzرايSOAPهاي وب مهيا كننده آن اجzzزا از طريzzق تzzركيبسرويس

،)توصيف جهاني اكتشاف و اجتماع( يك چهارچوبUDDI 3خواستن سرويس؛ مسzzتقل از سzzكو بzzراي شzzرح و كشzzف سرويسzzهاي وب و زبzzان توصzzيف

هاي وب بzzا مهيzzا كzzردن يzzك راه متحدالشzzكل بzzراي تشzzريح خالصzzهسرويس

1 Expose them2 Object Wrappers3 Universal Description Discovery & Integration

55

مصرف کننده سرویس

کارگزار سرویسها

توصیف سرویس

ارائه دهنده سرویس

عمل منتشر کردن

عمل محصور کردن

توصیف رابط سرویس

سرویسرویسس

عمل پیدا کردن

SOAP

WSDL

UDDI

هاي شبكه( سرويسWSDLهاي استاندارد ) مكملUDDIواسط و انقياد پروتكل باشد.مي

آلهای توزيع شده، ايzzده برنامه سازیمعماری مبتنی بر سرويس برای پياده هzzایسzzازی پويzzا، آزاد و گسzzترده برنامzzهباشد. معماری فوق، امکان پيادهمی

هzzای متعzzددینمايد. امروزه شاهد بکارگيری سيستمتوزيع شده را فراهم می نمايند. با توجهباشيم که خود از چندين برنامه و يا زير سيستم استفاده میمی

ها با يکديگر، ايجاد و اعمال يک تغيير در ارتباط بzzا هzzربه ارتباط بين سيستم تواند باعث بzzروز اشzzکال در تعzzداد زيzzادی از عناصzzرها میيک از زير سيستم ها گردد. رويکرد فوق، افزايش هزينه نگهzzداری اين برنامه وابسته و يا ساير

وابسته ها را بدنبال خواهد داشت . معماری مبتنی بر سرويس،نوع سيستم  باشzzند:به سه عنصر اساسی است که هر يک دارای جايگzzاه خzzاص خzzود می

Service Provider ،)رويسzzده سzzه دهنzzارائ( Service consumerدهzzرف کننzzمص( ( زير معماری فوق6-3 )کارگزار سرويس(. شکل)Service brokerسرويس( و

را نشان می دهد.

: معماری مبتنی بر سرويس6-3شکل

56

فهرست اشکال

های برنامههای وب ویکپارچگیمقایسه سرویس 3.9کاربردی سازمانی

WSDL2 ،SOAP3 ،(XML وUDDI1فناوري سرویس وب، تلفیzzق فنzzاوري هzzاي) هzzاياست که به کاربران اجzzازه توسzzعه، فهرسzzت بنzzدي و انتشzzار سzzرویس

هاي وب ، بادهد. سرویسکسب و کار براي تحویل و استفاده روي وب رامی ، یzzک فنzzاوريXMLهzzاي اسzzتاندارد مبتzzنی بzzر هzzا و قzzالباستفاده از پروتکzzل

هاي کسzzب براي درمعرض نمایش گذاشتن سرویس4محاسباتی توز یع شده دهند .استفاده ازهاي کاربردي روي اینترنت یا اینترانت ،ارائه میو کار برنامه

هzzاي وب را مسzzتقل از، سzzرویسXMLپروتکzzل هzzاي اسzzتاندارد مبتzzنی بzzر -پلتفرم، زبان و فروشنده و یک کاندیداي ایده آل بzzراي اسzzتفاده در راه حzzل

کند . میEAIهاي هاي وب با به کارگیري استانداردهاي اینترنتی باز، مشzzکالت تعامzzلسرویس

وجzzودCORBA و DCOMهzzاي موجzzود، ماننzzد را کzzه در راه حzzل5با یکzzدیگر بzzzراي توصzzzیف،WSDLکننzzzد کzzzه این اسzzzتانداردها شzzzامل دارد، حzzzذف می

UDDI ،ه دادنzکیل اتحادیzبراي تبلیغ و تشSOAPاط وzراي ارتبzبWSFL6رايzب ].5باشد[ می7تعریف جریان کاري

Butlerراي کند که سرویساظهار میzzالیزور بzzهای وب، یک کاتEAIکzzوده و یzzب کنند. با وجzzود اینکzzه بzzرايزیرساخت قابل اطمینان، ایمن و سالم فراهم می

اي موروثی، هنوز هم بzzه آداپترهzzا و کانکتورهzzايیکپارچه شدن با منابع دادهEAIهzzارنیاز است، اما در آینده، برنامzzورت توکzzه صzzه بzzاربردي کzzاي کzzاز8ه

SOAPسرویس وب /XMLايzzا و کانکتورهzzه آداپترهzzاز بzzد، نیzzپشتیبانی کنن / شخص ثالث ناخوانده و دردسر سzzاز را کzzاهش خواهنzzد داد. در مقایسzzه بzzا

هzzاي وب،سzzاده تzzر، ارزانzzتر، و بzzر اسzzاس، سzzنتی، سzzرویسEAIفنzzاوري ].5استانداردهاي باز بوده و کارآمدي، پویایی و انعطاف بیشتري دارند[

خواهنzzدEAIهاي وب، در آینده نزدیک، یک فناوري سzzبک و آسzzان در سرویس پzzذیر خواهنzzد سzzاخت.پیچیzzده را امکzzانسzzازي سzzریع و غzzیربzzود و یکپارچzzه

هاي وب، امکان ارتبzzاط نقطzzه بzzه نقطzzه و بzzا کمzzترین نیازمنzzدي راسرویس-خواهد با دیگzzري کzzار کنzzد، تzzرویج و میسzzر میبراي هرشبکه خدماتی که می

1 Universal Description, Discovery and Integration2 Web Service Description Language 3 Simple Object Access Protocol4 Distributed Computing5 Interoperability6 Web Services Flow Language

نیست.w3c هنوز یک استاندارد WSFLالبته 78 Built-in

57

سzzازي پشتیبانی کننzzد. بzzراي پیzzادهXMLسازند، البته بایستی هر دوي آنهااز هاي وب، به هیچ سرویس دهنده پیچیzzده اي نیzzاز نیسzzت. شzzما نیzzازسرویس

ندارید که آداپترها و کانکتورها را خریداري کنید، در ضمن بzzه علت مکzzانیزم ( ، شاید منطق کسب و کار نیز بzzدون تغیzzیرXMLارتباطی انعطاف پذیر آن)

غzzیر پیچیzzده، بzzا توجzzه بzzهEAIهzzاي باقی بماند. عالوه بzzر این، بzzراي پzzروژه هاي نگهداري در بلند مدت کمتر خواهد شzzد.هاي وب، هزینهسادگی سرویس

هzاي وب گzzزارش شzzده کzهالبته مشکالتی هم در صzzورت پzذیرش سzرویس هzاي وب، تغیzzیر فرهنzzگ سzzازمانیتجربگی در معماري سرویسعبارتند از: بی

-هzzاي وب، اسzzتانداردهاي متعzzدد بzzر اي پیzzادهداخلی براي پzzذیرش سzzرویس].12هاي امنیتی[سازي، نرسیدن فناوري به مرحله بلوغ و نگرانی

EDIمقایسهتعریف و 3.10 و مبادلzzه دادهXML هنzzوز كzzاربرد دارد ؟ EDI 1سوال اصلي اين است كه آيا

-هzzا را مرتفzzع مي( شكل مسzzتندات تعويضzzي در بين سzzازمانEDIالكترونيكي) آنها هر دو تالش به تعويض ساختار تجاري داده همانند سفارش خريzzد،.كنند

از يzzكEDIباشzzد. فاكتور و اعالن فروش اين يك سازمان و سازمان ديگر مي شود. گروههاي استانداردسرآغاز در ميدان تعريف استانداردها بهره مند مي

و تعzzويض داده الكzzترونيكي بzzراي اجzzرا، تجzzارت وX ٢بين المللي هماننzzد ( يك خصوصيات متنوعي براي صنايع متفاوت انتشار يافتzzهEDIFACTترابري)

بzzه صzzورت كامzzلXMLواضzzح شzzد XMLاسzzت. تzzا زمانيكzzه اسzzتانداردهاي بzzه عنzzوان يzzك شzzكل اسzzتاندارد تعzويض داده جديzzدEDIنميتوانzzد جzايگزين

دارنzzد ميبايسzzتيEDIبشzzود. شzzركتها كzzه يzzك سzzرمايه گzzذاري موجzzود در گذاري نمايند در انتخاباتي كه ممكن اسzzت فاصzzلرسيدگي نمايند و سرمايه

باشند.EDI و XMLهاي بين ( به سختي باAIAها صنعتي همانند صنايع وابسته به هوا فضا آمريكا )سازمان

كzzه سzzاختار خzzود را نگzzهXMLها براي ايجzzاد خصوصzzيات توليد كننده برنامهها است .اي از اين تالش. نمونهVCMLكننددارد كار مي

EDIوEAIهای وب ومقایسه سرویس 3.11

Khoumbati et alه مزایا و معایب این سه نوع از فناوريzzاي یکپارچzzازي راهzzس ( ارائه شده است.1-3مورد بررسی قرار داده که نتایج آن در جدول)

EAI، سرویس هاي وب و EDI :مزایا و معایب فناوري هاي یکپارچه سازي 1-3جدول

EDI(تريzzازروابط نزدیکتر بین تامین کننده و مشzzاالیی نیzzه بzzذاري اولیzzرمایه گzzبه س 1 Electronic data Interchange

58

فهرست اشکال

Soliman and Janz 2004)Leeپاسخ سریع به همکzzاران تجzzاري) et al

2005)Scalaکاهش خطاهاي اداري و دفzzتري) and

Roger 1993)اجازه بهبود کارایی و راندمان کسب و کار)

Ratnasingham 1998)حذف بسیاري از وظایف نیروي انسانی

(Vijayasarathy and Robey 1997)

دارد(Soliman and Janz 2004)

افzzزار سzzازگاري در هzzر دوبzzه سzzختSolimanطzzرف نیzzاز) and Janz( دارد

2004 هايافزایش خطر فرایند اداره تراکنش

(Ratnasingham 1998تجاري)پیzzzzاده سzzzzازي آن سzzzzاده نیسzzzzت)

Ratnasingham 1998)مشکل تعیین اندازه برگشت سرمایه)

ROI)(Philip and Oedersen 1997)

محصوالتEAI

Themistocleousبهبود ارتباطات بzzا مشzzتري)and Irani 2001)

نائzzل شzzدن بzzه برگشzzت سzzرمایه بهzzتر)Themistocleous and Irani 2001)

افzzzزایش کzzzارایی کلی زنجzzzیره تzzzامین)Themistocleous and Irani 2004)

سzzازي فراینzzد کسzzبنائل شدن به یکپارچه(Linthicum 1999وکار )

Linthicumسzzازي)کzzاهش هزینzzه یکپارچzzه1999)

به سطح باالیی از سرمایه گذاري نیاز(Stal 2002دارد)

منفzzzzردي تمzzzzامEAIهیچ محصzzzzول مشکالت

کنzzzzد)سzzzzازي را حzzzzل نمییکپارچzzzzهThemistocleous and Irani 2002)

(Stal 2002نگرانی از پیچیدگی آن ) نیzzzzاز دارد)EAIبzzzzه مهzzzzارت هzzzzاي

Themistocleous and Irani 2002) Zahaviشوند)ها گیج کننده میاین فناوري

,1999)

-سzzzرویسهايوب

کzzzzاهش زمzzzzان توسzzzzعه و بکzzzzارگیري)Ratnasingam and Pavlou 2002)

پیاده هزینه Huang and Chungسازي)کاهش 2003)

Huang and Chungکاهش پیچیدگی نگهداري)2003)

به مهارت هاي برنامه نویسzی کمzتري نیzازدارد

(Huang and Chung 2003)Wuخطر شکست پzروژه کمzتر اسzت) and

Sawy 2003)

نیاز به سفارشzzی سzzازي بzzاالیی دارد)Wu and Sawy 2003)

Huangعدم پشتیبانی از تzzراکنش) and Chung 2003)

از لحzzاظ کzzارایی بzzه بلzzوغ نرسzzیده(Wu and Sawy 2003است)

(Estrem 2003فقدان رابط کاربري )(Stal 2002امنیت یک مشکل است )

Khoumbati et alها ارائه میاي از این فناوري سپس یک تجزیه و تحلیل مقایسه- سzzازي ماننzzد قzzابلیتکننzzد. این تحلیzzل بzzر اسzzاس چنzzدین فzzاکتور یکپارچzzه

پذیري، قابلیت حمل، قابلیت استفاده مجzzدد،پذیري، مقیاسنگهداري، انعطاف هجومی بودن، کارایی، بالدرنگ بودن، امنیت، تzzراکنش وبلوغ، پیچیدگی، غیر

باشzzد. این مقایسzzه تحلیلی بzzه همzzراه تشzzریح هzzرسازي میسطوح یکپارچه (آمده اسzzت. این تحلیzzل، بطzzور واضzzح2-3کدام از این فاکتورها، در جدول)

- یک فناوري است که از تمام این فاکتورها پشzzتیبانی میEAIدهد کهنشان میکند.

59

EAI ، سرویس هاي وب و EDI : مقایسه فناوري هاي یکپارچه سازي2-3جدول

مشخصات

EAتوصیفI

EDIWS

قابلیتنگهداري

√√ها.اجازه تغییر، بدون ایجاد مشکل براي سایر مولفه ها یا سیستم

انعطافپذیري

انعطاف پذیري در تغییر به معنی سازگاري سریع با حzzداقل تالش پذیري در انجام وظzzایف بzzه معzzنی خzzوب عمzzلو همچنین انعطاف

هاي متفاوتکردن در محیط

√

مقیzzzzzاسپذیري

قابلیت یک سیستم اطالعاتی براي ارائه کzzارایی بzzاالتر در هنگzzامتر.افزایش تقاضا و نیاز به قدرت محاسباتی اضافه

√√√

قzzzzzابلیتحمل

افزاري که براي یzzک پلتفzzرم توسzzعه داده شzzده، بایzzدحل نرمراهبتواند روي یک پلتفرم کامال متفاوت اجرا شود.

√√

قابلیت اسzzzتفاده

مجدد

افzzزاري موجzzودهzzاي نzzرمقابلیت استفاده از مولفه هzzا یzzا راه حzzلهاي کاربردي جدید.براي ساخت برنامه

√√√

سzzازي بzzه بلzzوغ رسzzیده اسzzت یzzااینکه آیzzا یzzک فنzzاوري یکپارچzzهبلوغ یک فناوري هر چه بیشتر به بلوغ نزدیک شدهنه.واضح است که باشد، بهتر است.

√√

سازي منجر بzzه یzzک راه حzzل پیچیzzده یzzااینکه یک فناوري یکپارچهپیچیدگی-هzاي پیچیzzده تzzرجیح داده نمیحzzلواضح است کzzه را هساده شود.

شوند.

√√

غzzzzzzzzzzیرهجومی

بودن

هzايتر باشzzد، اضzzافه کzzردن مzzاژولحل، غیر هجومیهر چه یک راه جدید، نیzzاز بzzه تغیzzیرات کمzzتري دارد و هزینzzه و تالش الزم بzzراي

ها حzzذف شzzده و انعطzzاف وسازي کاهش یافته و پیچیدگییکپارچهیابد.قابلیت نگهداري آن افزایش می

√√

√اینکه کارایی کل راه حل، پایین باشد یا نه.کارایی اي در جریzzانهzzا بzzا حzzداقل تzzاخیر دادهبودن پشتیبانی از تzzراکنشبالدرنگ

اطالعاتی مورد نیاز√√

اجتناب از مداخلzzه در ارسzzال داده ، تقلب، دسترسzzی نامناسzzب،امنیتافشاي اطالعات حساس و وقفه در انجام عملیات بحرانی

√√

هzzاي بzzه اشzzتراكمنظور از تراکنش، دسترسی همزمzzان بzzه دادهتراکنش گذاشzzته شzzده بین چنzzدین مولفzzه بzzراي انجzzام عملیzzاتی روي آن

هzzا اسzzت. عالوه بzzر آن، تzzراکنش بzzه جzzاي اشzzتراك محضداده هzzاي تجzzاري ماننzzد سzzفارش دادن،اطالعzzات و دانش، بzzه فعzzالیت

صدور فاکتور و غیره نیز، اشاره دارد.

√√

سطوحیکپارچه

سازي

Linthicum (1999 کند که یکپارچzzه سzzازي می توانzzد در اظهار می( متفاوتی (ماننzzد سzzطح داده اي، سzzطح شzzیئی و سzzطحسطوح

فرایندي) حاصل شود.

√

60

فهرست اشکال

گhhرا ویکپhhارچگیمقایسhhه معمhhاری سhhرویس3.12کاربردی سازمانی

گzzرا راسازي، معمzاري سzzرویسبسیاري از افراد حرفه اي در زمینه یکپارچه سzzنتی،EAIهاي اند. فناوري در نظر گرفتهEAIهايبه عنوان نسل بعدي فناوري

هاي کاربردي که به صzzورت جداگانzzه توسzzعه دادهسازي برنامهبراي یکپارچهکنند.اند، به خوبی کار میشده

هzzاي اختصاصzzیهzzا، راه حzzل امzzا بایzzد توجzzه داشzzت کzzه مبنzzاي آن روش هاي آن فروشندگان وابسzzته است که سازمان را به پلتفرمEAIفروشندگان

هاي وب، به عنzzوان فنzzاوري مناسzzبکند. امروزه با فراگیر شدن سرویسمی هzايهzاي وب بzه عنzوان راه حzلگرا و سرویسبراي انتقال، معماري سرویس

انzzد. بنzzابراین بایzzد گفت کzzهسازي مبتنی بر استاندارد مطرح شzzدهیکپارچه هاي وب، سبب شده تzzا اسzzتفاده از آنهzzا بzzهمستقل از پلتفرم بودن سرویس

نهایت جذاب شzود. عالوه بzر این، معzرفی متعارف، بیEAIجاي فناوري هاي سازی استاندارد و مبتzzنی( ، یکپارچهESBمحصوالت باس سرویس سازمانی)

بر سرویس وب را فوق العاده مشهور و متداول ساخته اسzzت. نکتzzه دیگzzر گzzرا، پیzzاده سzzازي و معماري سرویسEAIاین است که اگر چه مقصد نهایی

فرایندهاي کسب و کار بر اساس سبد برنامه هاي کzzاربردي موجzzود اسzzت، کنند کzهاما هر کدام از آنها براي رسیدن به این هدف، از روشی استفاده می

روي در معرض نمzایش گذاشzتن عملکzردEAIاي دارد. هاي کامال ریشهتفاوت شzzود، مzzدل نهzzایی بzzر، تمرکز دارد کzzه سzzبب میهاي کاربردي موجودبرنامه

هzzاي کzzاربردي موجzzود شzzکل بگzzیرد. امzzا در مقابzzل،اسzzاس سzzبد برنامzzهSOAرضروي پنهان سازي برنامهzzوض، در معzzود و در عzzاربردي موجzzاي کzzه

ها به صورت مسzzتقل از برنامzzه کzzاربردينمایش گذاشتن مجموعه سرویس ، بzzا توصzzیفSOA و کzzاربرد آن درESBتمرکzzز دارد. در ادامzzه، محصzzوالت

از نظzzر مفهzzومی، تکامzzل یافتzzهESBگیرنzzد. بیشتري مورد بررسی قzzرار میگzzرا)افzzزار پیغzامافzzزار ماننzzد میzانمکانیزم ذخیره و ارسال محصوالت میzzان

MOMاوريzzون فنzzارف ( است و اکنzzاي متعzzهEAIاوريzzا فنzzگ ورا بzzاي هماهنzzه امکانESB ترکیب کرده است. XSLTو XMLهاي وب، سازي، سرویسموزون

هzzاي را فzzراهم کzzرده و چzzالشSOAطzzراحی، توسzzعه، اسzzتقرار و مzzدیریت -اي و مانیتورینگ فعzzالیتسازي دادهها، همگامسازي سرویسهماهنگ و موزون

سzzتونESBکنzzد. از نظzzر فzzیزیکی، ( را بر طرف میBAMهاي کسب و کار) هzzايبzzه برنامzzهESBکنzzد. را ارائzzه میSOAسازي فقرات مورد نیاز براي پیاده

دهzzد تzzا بzzاسzzازي گسسzzته، این امکzzان را میهzzاي یکپارچzzهکاربردي و مولفه ها را براي تشکیل فرایندهاي کسبهاي از سرویستعامل با همدیگر، مجموع

61

و کار ترکیبی ایجاد کرده و به این ترتیب، فرایندهاي کسب و کار سازمان را].19خودکار کنند[

نتيجه گيری 3.13 EAIهاي توانمنzzد سzzاز مطzzرح در ها و راه حلدر این فصل، تعدادي از فناوري

-توصیف و با یکدیگر مقایسه شد، در ادامه، چارچوبی جهت ارزیzzابی فنzzاوري هاي مختلف ارائه شد و در نهایت، تعzzداد زیzzادي از فنzzاوري هzzاي مطzzرح در

EAIهzzد. اولین نتیجzzرار گرفتنzzابی قzzاي با استفاده از این چارچوب مورد ارزی توان گرفت، این اسzzت کzzه هیچ فنzzاوري وجzzود منفzzرديکه از این فصل، می هzاي کzاربردي پشzتیبانی کنzzد،سازي تمام عناصر برنامzهندارد که از یکپارچه

،EAIهzzاي حzzلهاي پیغام که بسیاري از فروشندگان راهالبته در این میان، دالل کننzzد، از سzzایرین قویzzتراز آن به عنوان موتور محصzzوالت خzzود اسzzتفاده می

کننzzد.هzzا پشzzتیبانی میسzzازي انzzواع بیشzzتري از سیسzzتمبzzوده و از یکپارچzzه هایی هستند که کاربرد خzzوبی داشzzته و البتzzهنیز، جزء فناوريXMLآداپترها و

کنند . نیز از آنها پشتیبانی میEAIاکثر ارائه دهندگان محصوالت -توان از این فصل گرفت، این است که با ظهور سرویسنتیحه دیگري که می گzzراو معمzzاري سzzرویسEAIگzzرا، محصzzوالت هاي سzzرویسهاي وب و معماري

نیاز به آداپترها و همچzنین سzایرESBخواهند داد و جاي خود را به محصوالت هاي پیچیده نیز کمتر خواهد شد.روش

62

فهرست اشکال

فصلچهارم

- نقش معماري سرويسگرا در يکپارچگي

63

مقدمه 4.1 ر چهار دهه اخیر، پیچیzzدگی نرم افزارهzzا روز بzzه روز بیشzzتر شzzده و تقاضzzاد

برای نرم افزارهای قدرتمندتر افzzزایش یافتzzه اسzzت. در این میzzان، بzzه نظzzر می رسد که روش های قدیمی جوابگوی نیازهای در حال رشد کنونی نیسzzتند و نیاز به ایجاد و بکارگیری روشzzهایی اسzzت کzzه بوسzzیله آنهzzا بتzzوان بzzر این پیچیzzدگی ها در زمان هzzایی کوتzzاهتر غلبzzه کzzرد. از طzzرفی کنzzار گذاشzzتن سیستم های نرم افزاری موجود که تابحال مشغول سرویس دهی به کzzاربران بوده اند، امکانپذیر نبوده و باید سیستم های جدید بصورت یکپارچه و در کنzzار سیستم های موجود ایجاد شوند. معماری سرویس گرا، بzzا تکیzzه بzzر پzzردازش توزیع شده، حzداکثر اسzتقالل از پلت فzzرم، قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد و سzzایر ویژگی های خود، به عنوان راه حلی مناسب جهت از میان برداشتن مشکالت

و مسائل مذکور مطرح گردیده است. در ادامه این فصل، ابتدا بطور خالصه مفاهیم اصzzلی معمzzاری سzzرویس گرا شzzامل تعریzzف سzzرویس، تعریzzف معمzzاری سzzرویس گرا و اصzzول معمzzاری سzzرویس گرا ارائzzه شzzده، سzzپس مzzدل مفهzzومی معمzzاری سzzرویس گرا و

چالش های آن معرفی خواهد شد.

سرویس چیست؟ 4.2 سzzرویس یzzک فعzzالیت قابzzل تکzzرار اسzzت کzzه خzzروجی مشخصzzی دارد،

].1،6خودمختzzار اسzzت و می توانzzد بzzا سzzایر سzzرویس ها تzzرکیب شzzود[ سرویس ها کامال مستقل طراحی و پیاده سازی شده و به صورت جعبه سیاه عمل می نمایند. در واقع استفاده کنندگان از سرویس نیازی به دانستن نحوه

انجام کار در آن را ندارند و تنها به نتیجه آن نیازمندند. برای سرویس تعاریف مختلفی ارائه شده اسzzت کzzه هzzر کzzدام در حیطzzه و شرایط خاصی بکار می روند. همانطور که می دانیم، در حیطه نرم افزارهzzای مقیاس وسیع در سطح سازمان ها استفاده از سطح تجدید کالس و شیء به علت گستردگی حیطه نرم افزار باعث افزایش پیچیدگی می گردد، بzzه همین علت از مفهوم سرویس به عنوان ابزاری جهت باال بردن سطح تجدیzzد و در نتیجه کاهش پیچیدگی استفاده می کنیم. به عبارت دیگzzر سzرویس ها نسzبت به اشیاء سطح باالتری از تجدید را معرفی می کننzzد. در سzzازمان های بzzزرگ که از چندین حرفه مرتبط با هم تشکیل شzzده اند، می تzzوان بzzرای پاسzzخ بzzه نیازهای هzzر حرفzzه، سرویسzzی ارائzzه نمzzود و این سzzرویس ها را بzzه منظzzور

پوشش و تمامی نیازهای سطح سازمان با هم مجتمع کرد.

64

فهرست اشکال

مفهوم استخراج سرویس4.2.1

شناسایی و استخراج سرویس فرآیند بیرون کشیدن سzzرویس از مفzzاهیم و موجودیت هzzای کلیzzدی حzzوزه کسzzب و کzzار از جملzzه اهzzداف، فرآینzzدهای عملیاتی و سیستم های موجود است. موضوع اصzzلی در اسzzتخراج سzzرویس تالش برای پاسخ بzzه سzzؤال »سzzرویس های سzzازمان کدامنzzد و منطzzق آنهzzا

.]7چیست؟« می باشد [ اهمیت استخراج سرویس4.2.2

همانطور کzzه پیشzzتر اشzzاره شzzد، اسzzتخراج سzzرویس اولین گzzام از فرآینzzد تحلیل و مدل سازی سzzرویس ها در معمzzاری سzzرویس گرا می باشzzد. اهمیت این گام از جنبه های مختلف قابل بررسی می باشzد. در ادامzه بzه سzه جنبzzه

بااهمیت اشاره شده است:* وابستگی گام های بعدی به خروجی این گام:

از آنجzzا کzzه این گzzام اولین گzzام در فzzاز مدل سzzازی سzzرویس ها در فرآینzzد معماری سzzرویس گرا می باشzzد، خzzروجی این گzzام بzzه عنzzوان مبنzzایی بzzرای تمامی گام های بعدی بشمار می رود و خروجی گام های بعد بر اسzzاس همین مبنای شکل گرفته در گام اول تولید می شوند. بنzابراین چنانچzzه در این گzام سzzرویس های نادرسzzتی شناسzzایی شzzوند، در گام هzzای بعzzدی، راه حzzل و یzzا

سیستم ناقص و نادرستی ارائه خواهد شد.* هزینه و زمان موردنیاز برای رفع خطا:

خطاهای احتمالی در فاز شناسایی سرویس در تمzامی فازهzای بعzدی تzأثیر خواهند گذاشت، لذا در صورتی که در فازهای بعدی خطایی نمایان شود، به هزینه و زمان بیشتری جهت رفع آن نیاز خواهد بود. به عنوان مثzzال چنانچzzه در زمان پیاده سازی سرویس ها متوجه وجود سرویس های نادرست و نابجzzا شویم باید هزینه تحلیل، طراحی و اجرا را مجددا پzرداخت کzنیم و بzه همین نسzzبت نzzیز بzzه زمzzان بیشzzتری نیzzاز خzzواهیم داشzzت. بنzzابراین اگzzر در فzzاز شناسایی سرویس، خطاهای احتمالی تشخیص داده شده و رفzzع شzzوند، بzzه میزان قابل مالحظه ای بzzر کیفیت محصzzول نهzzایی و کzzاهش هزینzzه و زمzzان

تولید محصول تأثیر خواهد داشت.*تسهیل فرآیند نگهداری و توسعه:

65

از آنجا که معماری سرویس گرا یک فرآیند موردی نبzzوده و همzzواره در دوره حیات کسب و کار سازمان ادامه خواهد داشت، پیش بینی نیازهzzای آینzzده و تشخیص سرویس های موردنیاز در آینده بر تسzzهیل فرآینzzد توسzzعه سیسzzتم تأثیر مثبت خواهد داشت. به همین علت اگر در فzzاز اسzzتخراج سzzرویس بzzا دانستن هدف نهایی کسب و کار و داشتن آگاهی درست نسبت به تغیzzیرات احتمالی در آینده کسzzب و کzzار بتzzوان سzzرویس هایی را شناسzzایی کzzرد کzzه عالوه بر پوشش نیازهای فعلی، تا حدی نیازهای احتمzzالی آینzzده سzzازمان را نیز تحت پوشش قرار دهند، تا حد بسzzیار زیzzادی فراینzzد توسzzعه و نگهzzداری سیستم تولیدی تسهیل خواهد شد. همچنین در صورتی که سzzرویس هایی بzzا امکان پیکربندی آسان طراحی شوند، هزینه و زمان موردنیzzاز بzzرای اعمzzال تغیzzیرات در فرآینzzدهای سیسzzتم و کارکردهzzای آن بzzه مzzیزان قابzzل تzzوجهی

کاهش خواهد یافت.

گراتفاوت سرویس و معماري سرويس 4.2.3

معموال واژه هاي معماري سرويس گرا و سرويس هاي وب اشتباها به جاي هم و به صورت معادل استفاده مي شوند لذا الزم است اين دو مفهzzوم بzzه صورت دقيzzق تzzر بررسzzي شzzوند. سzzرويس هzzاي وب را بايzzد عيzzنيت بخش

معماري سرويس گرا دانست. نzzرم افزارهzzاي كzzاربردي كzzه تحت وب منتشzzر شzzده، شناسzzائي و مzzورد

فراخواني قرار مي گيرند مستقل از سكو و زبان هستند. .1نوعي از پياده سازي معماري سرويس گرا مي باشند. .2 با منطق حرفه در تماس هسzzتند ولي هيچ شخصzzي مسzzتقيما بzzا آنهzzا.3

ارتباط ندارد. خود شمول هستند. .4خود توصيف هستند. .5 يك رهيافت كليدي براي عيzzنيت بخشzzيدن بzzه معمzzاري سzzرويس گzzرا.6

هستند. : يzzك سzzرويس وب، نzzوعي سيسzzتم نzzرمW3Cتعريف سرويس وب از نظر

افزاري است كه جهت تعامل ماشzzين بzzا ماشzzين در سzzطح شzzبكه طzzراحي شده است و داراي يك تعريف)توصيف( قابل پردازش توسط ماشين با نzzام

WSDLاzzده بzzا شzzل مهيzzيف از قبzzق اين توصzzر طبzzاست. ديگر سيستم ها ب (تzzركيبSOAPسرويس دهنده تعامل خواهند داشت، پيامها توسzzط پروتكzzل

HTTP( با XML.و يا ساير پروتكل هاي مربوطه منتقل مي شوند

66

فهرست اشکال

سرويس وب بايد داراي شرايط زير باشد: در سطح وب در دسترس باشد از استانداردXML جهت تبادل اطالعات استفاده كند .به هيچ سكو يا سيستم عاملي وابسته نباشد .با سرويس هاي تحت وب تعامل دارد و نه كاربران خود توصيف باشددzzدا بايzzدگان ابتzzرويس گيرنzzتفاده سzzد)جهت اسzzائي باشzzقابل شناس

شناسائي و كشف شود(در حاليكه نرم افزار تحت وب اين ويژگيها را دارد:

از استانداردHTML .براي تبادل اطالعات استفاده مي كند (وابسته به فناوری و سكو ستASP،PHP،CGI )...، .توسط اشخاص با مرورگر وب مورد استفاده قرار مي گيرد

گراسرویس معرفي و تعریف معماری 4.3

معمzzاری سzzرویس گرا روشzzی بzzرای طzzراحی و پیاده سzzازی سیسzzتم های توزیع شده ای است که در آنها عملکرد سیستم بصzzورت سzzرویس در اختیzzار

(. در این معماری، همه توابع3کاربران و یا سایر سرویس ها قرار می گیرد ) سیستم به عنوان سرویس تعریف می گردند. این توابع شامل توابع کسب و کار و تراکنش های کسب و کار می شوند و تراکنش های کسب و کار نیز خود

شامل توابع سطح پایین و توابع سرویس سیستم هستند. در منابع برای معماری سرویس گرا تعریف های مختلفی ارائه شده است که هر کدام با دیدگاه خاصی بzzه این مفهzzوم توجzzه کرده انzzد. بzzه عبzzارت دیگzzر، افراد مختلف با توجه بzzه نقش فzzنی خzzود، معمzzاری سzzرویس گرا را تفسzzیر کرده اند. این تعریف ها را می توان به دو دسته تعریف های آکادمیک و تجzzاری

تقسیم بندی کرد.هzzروشی برای طراحی و پیاده سازی نرم افزارهای گشوده سازمانی ب

وسیله ارتباط میان سzzرویس هایی کzzه دارای خzzواص اتصzzال سسzzت،].39، 11دانه درشتی و قابلیت استفاده مجدد هستند[

رویس ها جهتzzzzت سzzzzال سسzzzzه از اتصzzzzاری کzzzzبکی از معمzzzzس انعطاف پzzذیری و تعامل پzzذیری کسzzب و کzzار تشzzکیل شzzده کzzه این سرویس ها انعطاف پذیری و پیکربنzzدی پویzzا را بzzرای فرآینzzدها محقzzق

].39، 13می کنند[

67

تقرارzzاخته، اسzzرویس ها در آن سzzه سzzتاندارد کzzچارچوبی وسیع و اس مzzدیریت می شzzوند و هzzدفش افzzزایش چzzابکی بzzرای زیرسzzاخت های فنآوری اطالعات در جهت واکنش سریع به تغییرات در نیازهای کسب

].39، 16و کار است[رویس هایzzه از سzzایی کzzاخت نرم افزارهzzرای سzzاری بzzسبکی از معم

منتشر شده در یک شبکه مانند وب استفاده می کنند.اتصال سست بین مؤلفه های نرم افزاری باعث قابلیت استفاده مجدد

از آنها می شود و نرم افزارهzzا بzzر مبنzzای سzzرویس سzzاخته می شzzوند، سرویس در اینجا به معنای پیاده سازی یک کارکرد کسب و کار خzوش تعریف است که می تواند در فرآیندها یzzا نرم افزارهzzای مختلzzف مzzورد

].39، 17استفاده و فراخوانی قرار بگیرد[ه وzzمعماری سرویس گرا یک محصول نیست بلکه پلی است بین حرف

فنآوری بzzه کمzzک مجمzzوعه ای از سzzرویس های متکی بzzر فنzzآوری کzzه ،18دارای قzzوانین، اسzzتانداردها و اصzzول طzzراحی مشzzخص هسzzتند[

39.[از میان تعریف های تجاری نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

.از نگاهIBM: ]21، 39معماری سرویس گرا رهیافتی است برای ساخت[ سیسzzتم های توزیzzع شzzده کzzه کارکردهzzای نرم افzzزاری را در قzzالب سرویس ارائه می کند. این سzzرویس ها هم توسzzط دیگzzر نرم افزارهzzا قابzzل فراخzzوانی هسzzتند و بzzرای سzzاخت سzzرویس های جدیzzد مzzورد استفاده قرار می گیرند. این رهیافت برای یکپارچه سازی فنآوری ها در محیطی کzzه انzzواع مختلی از پلت فرم هzzای )سzzکوهای( نرم افzzزاری و

سخت افزاری وجود دارند ایده آل است. خواص معماری سرویس گرا به شرح زیر است:

اسzzتفاده از اسzzتانداردهای مسzzتقل از فنzzآوری و مzzورد توافzzق بzzرای ارائzzه مؤلفه هzzzای نرم افzzzزاری تحت قzzzالب سzzzرویس. معرفی کننzzzده یzzzک روش مشخصی و مورد توافق برای تعریف و ارتبzzاط بین مؤلفه هzzای نرم افzzزاری. مؤلفه های نرم افزاری منفرد می توانند در ساخت دیگر نرم افزارها اسzzتفاده

شوند. اهzzاز نگOracleرویس هایzzوعه ای از سzzرویس گرا مجمzzاری سzzمعم :

خودکفا که قادر به ارتباط با یکدیگر بوده و خواص اصلی آنهzzا بzzه این68

فهرست اشکال

قرار است: اتصzzال سسzzت، دانzzه درشzzتی، جهت فراخzzوانی بzzر روی گذرگاه منتشر می شوند، تعریzzف سzzرویس در سzzطح کسzzب و کzzار و منتج شده از فرآیندها باعث انعطاف پذیری و چابکی فنآوری اطالعات

در پشتیبانی از تغییرات کسب و کار می شود. اصول سرویس گرایی 4.3.1

سzzرویس گرایی ریشzzه در معمzzاری نرم افzzزار دارد و منشzzعب از رهیzzافت تقسیم و غلبه است، یک مسأله به اجزاء کوچکتر و خzzوش تعریzzف شکسzzته می شود و هر جزء یک مسأله کوچکتر و با پیچیدگی کمتر خواهzzد بzzود. بzzدین ترتیب یک موجودیت پیچیده به اجزاء کوچک و قابل حل تقسیم می شود و با انجام کلیه این اجراء، مسzzأله حzzل می شzzود. این تئzzوری در گذشzzته نzzیز بzzه صورتهای مختلف پیاده سازی شzzده بzzود، برنامه نویسzzی شzzی گراء و توسzzعه مبتzzنی بzzر مؤلفzzه دو نمونzzه از این مzzوارد هسzzتند، و سzzرویس گرایی حzzالت

ممتاز و عالی پیاده سازی برای این شیوه است.در ادامه این بخش، اصzzول پایzzه معمzzاری سzzرویس گرا معzzرفی می شzzوند [

]. این اصول به عنوان ویژگی های کیفی مورد انتظار از سرویس ها نzzیز6،3شناخته می شوند.

قابلیت استفاده مجدد از سرویس4.3.1.1

]نگرش سرویس گرا تأکید زیادی بر روی قابلیت استفاده مجدد شده3،6در[ اسzzت، بطzzوری کzzه بzzه عنzzوان هسzzته اصzzلی فرآینzzد تحلیzzل و طzzراحی سرویس ها، و همچنین به عنzzوان قzzالب پایzzه مzzدل سzzرویس های کلیzzدی بzzه حساب می آید. چنانچzzه فنzzاوری طzzراحی غیراختصاصzzی سzzرویس بzzه بلzzوغ برسد، فرصت بسیار خوبی برای به حداکثر رساندن پتانسیل استفاده مجدد

از یک منطق چندمنظوره فراهم می گردد. اصل قابلیت استفاده مجدد سرویس، بر جایگاه سرویس ها به عنzzوان منzzابع سازمانی بجای زمینه های کارکردی تأکید دارد. در همین خصوص، الزم است مالحظات متعددی در طzzراحی سzzرویس بzzرای حصzzول اطمینzzان از تعریzzف صحیح قابلیت های مستقل هzzر یzzک از سzzرویس ها، و تضzzمین اعمzzال شzzدن مالحظzzات ضzzروری اسzzتفاده مجzzدد، در نظzzر گرفتzzه شzzود. از جملzzه این مالحظzzzات، بzzzه کzzzارگیری اسzzzتانداردهای مسzzzتقل از فنzzzاوری و تفکیzzzک پیاده سازی سرویس از واسط آن می باشد. البته ممکن است یzzک سzzرویس

هیچگاه مورد استفاده مجدد قرار نگیرد، اما دارای این خصوصیت باشد.

69

در حرکت سازمان بzzه سzzوی نائzzل شzzدن بzzه سzzرویس گرایی بایzzد طی یzzک برنامzzه منظم نسzzبت بzzه افzzزودن قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد بzzه سیسzzتم های موروثی و لحzzاظ نمzودن قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد در طzzراحی سzzرویس های جدید اقدام شود، تzzا در نهzzایت سzzرویس های موردنیzzاز سzzازمان بzzا حzzداکثر

قابلیت استفاده مجدد فراهم گردد.

اتصال سست سرویس4.3.1.2

]3،6[یکی دیگر از اصول این معمzzاری، طzzراحی سzzرویس بzzر پایzzه اتصzzال سست بین سرویس ها است، بطوری کzه آنهzا وابسzتگی زیzzادی بzه یکzzدیگر نداشته و بیشترین استقالل را داشته باشند. این اصل از ایجzzاد نzzوع خاصzzی از ارتباط بین سرویس ها با تأکید بر کzzاهش وابسzzتگی های بین آنهzzا حمzzایت

می کند. بzدین تzرتیب، امکzzان توسzzعه، تسzzت و اجzرای مسzتقل سzzرویس ها فzzراهم می شود. همچنین قابلیت نگهداشت سیسzzتم نهzzایی بzzه صzzورت چشzzم گیری افزایش پیدا می کند. زیzzرا در صzzورت نیzzاز بzzه اعمzzال تغیzzیر در منطzzق یzzک سرویس یا تغییر در واسzzط های آن، تعzzداد سzzرویس های کمی کzzه بzzا آن در

ارتباط هستند نیاز به تغییر خواهند داشت. انواع مختلفی از اتصال در طzzراحی سzzرویس مطzzرح شzzده اسzzت، کzzه هzzر کدام می تواند بر دانه بندی و محتوای قرارداد سرویس تأثیر بگzzذارد. معمzوال دستیابی به سطح مناسبی از اتصال بzzرای حفzzظ تعzzادل و اولzویت طzzراحی

سرویس های گوناگون، موردنیاز می باشد. قرارداد رسمی برای تعامل4.3.1.3

که نیاز بzه تعامzل بzا هم دارنzد بایzد قواعzد مربzوط بzه]3،6[سرویس هایی چگونگی این ارتباط را به صورت رسمی و مشخص تعریف و منتشر نمایند. در این قرارداد به ویژگی های اصلی سرویس )شامل نام، آدرس، عملیات و وظایفی که ارائه می دهد، پیام های ورودی و خروجی و نzzوع داده هzzای آن( و ویژگی هایی که طرف استفاده کننده برای استفاده از سzzرویس بایzzد داشzzته باشzzد، اشzzاره می شzzود. از آنجzzا کzzه این قzzرارداد تنهzzا روش کسzzب اطالع سzzzرویس گیرندگان از مشخصzzzات و ویژگی هzzzای سzzzرویس ها اسzzzت، لzzzذاارائه دهنده سرویس باید مشخصات کامل و دقیق سرویس را منتشر نماید.

70

فهرست اشکال

کپسول سازی سرویس4.3.1.4

]3،6[تنها آن بخش از سzzرویس کzه بzzرای اسzzتفاده کنندگان و محیzzط قابzzل رؤیت می باشد، واسzzط سzzرویس اسzzت. واسzzط سzzرویس تحت قzzالب یzzک قرارداد رسمی منتشر می شود. چگzzونگی پیاده سzzازی عملیzzات سzzرویس از دید محیط مخفی بوده و حتی ممکن اسzzت بzzدون اطالع سzzرویس گیرندگان تغییر کند و یا بدون آنکzه واسzzط و تعریzف سzzرویس تغیzیر کنzد، از فنzzاوری جدیzzدی اسzzتفاده شzzود. در حقیقت آنچzzه محیzzط اطzzراف از یzzک سzzرویس می داند »چه چیزی« اسzzت و نzه »چگzونگی«، بzدین تzرتیب سzرویس ها بzه

صورت یک جعبه سیاه، جزئیات داخلی خود را مخفی می نمایند. از جملzzه مزیت هzzای این امzzر افzzزایش امzzنیت سzzرویس می باشzzد. زیzzرا در صورتی که راه های ارتباطی بzzا سzzرویس تنهzzا بzzه واسzzط های از پیش تعzzیین شده آن محدود گردد، امکان نفوذ به درون سرویس و ایجzzاد اختالل در کzzار آن کاهش یافته و تشخیص مzzوارد نفzzوذ آسzzان می گzردد. عالوه بzر این، این ویژگی تا حد زیادی سبب جلوگیری از پیدایش پیچیzzدگی در توسzzعه سیسzتم می شود. زیرا اگر سرویس ها منطق درونی خود را پوشش نمی دادنzzد بzzرای توسعه سیستم باید موارد مربوط بzه موجودیت هzای درونی سzرویس ها نzیز در نظر گرفته می شد، که این امر باعث افزایش پیچیدگی در امر طراحی و

توسعه سیستم های نرم افزاری می شود. قابلیت ترکیب سرویس4.3.1.5

سرویس ها ممکن است از تzzرکیب چنzzد سzzرویس دیگzzر ایجzاد شzzوند، بzzدین ترتیب دانه بندی های متفاوتی از سرویس ها ایجاد می شود و قابلیت اسzzتفاده مجدد ارتقاء می پذیرد. هماهنگ سازی نیز به نوعی بر این اصل استوار است و از آن سود می جوید. این مورد شباهت هایی با قابلیت استفاده مجzzدد دارد با این تفاوت که قابلیت استفاده مجدد بر مهیا نمودن لzzوازم و اسzzتانداردها تأکید دارد، در حالی که ترکیب پذیری مربوط بzzه چگzzونگی تعzzیین و طzzراحی سzzرویس ها از نظzzر دانه بنzzدی و کzzارکرد اسzzت بzzه گzzونه ای کzzه بتzzوان یzzک سرویس کالن را از ترکیب دیگر سرویس ها ایجاد نمود. این نکتzzه بzzه معzzنی آن اسzت کzه سzرویس ها بگzzونه ای طzراحی شzzوند کzه ایجzاد سzرویس های

مرکب امکان پذیر باشد.خودمختاری سرویس4.3.1.6

]3،6[هر سرویس بzرای خzود دارای منطzق و وظیفه منzzدی هایی اسzzت کzه حوزه عملکرد آن را تعیین می کند، این حوزه کامال مشzzخص و قابzzل کنzzترل است. اگرچه سرویس ها از همدیگر استفاده می کنند- در غیر اینصورت اصال

71

قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد معنzzا نخواهzzد داشzzت، ولی بzzه همzzدیگر وابسzzتگی محکمی نداشته و هر کzzدام منطzzق و کzzارکرد خzzاص خzzود را دارنzzد. یکی از مزایای معماری سرویس گرا قابلیت انعطاف پذیری آن است بگونه ای که یک سرویس می تواند چگونگی پیاده سازی خود را تغیییر و یا گسترش دهzzد و یzzا از ارائه دهنzzدگان جدیzzدی بzzرای فراخzzوانی سzzرویس های موردنیzzاز خzzودش استفاده کند، بدون آنکه این موضوع نیاز به کسب اجازه یا تغیzzیر در محیzzط

یا شرکاء داشته باشد. بی وضعیتی سرویس4.3.1.7

]3،6[سرویس ها نبایzzد حzzالت و وضzzعیت جzzاری خاصzzی را ثبت کننzzد. زیzzرا اصوال یک واحد قابzzل اسzzتفاده مجzzدد هسzzتند کzzه توسzzط کzzاربران مختلفی استفاده شده و یک عملیات مشخص را انجام می دهند. کنترل و ثبت حzzالت و توالی انجام کارها در جای دیگری )مثال ارکستر مرکزی( صورت می گzzیرد. اگر پیاده سازی سرویس بگونه ای باشد که وضعیت فعلی پاسخگویی به یzzک درخواسzzت خzzاص را در خzzود ذخzzیره کzzرده و بzzه نzzوعی وابسzzته بzzه آن درخواست شود، آنگاه امکان پاسخگویی و دسترس پذیری آن سرویس برای دیگر متقاضیان پایین آمده و حتی صzzفاتی چzzون خودمختzzاری نzzیز مخzzدوش

می شود. از طzرف دیگzzر عملیzzات سzرویس قابzل مرحله بنzدی نبzوده و بصzورت یzک تراکنش کامل انجام می شود. این موضوع ممکن است روی قzzابلیت اتصzzال سست نیز تأثیر منفی بگذارد. بدین صورت که بzzا دریzzافت یzzک درخواسzzت، سرویس دهنده، تا ارسال پاسخ مناسب بzzه سzzرویس گیرنده، معطzzل خواهzzد شد. از این رو ارائه کلیه کارکردهای یک سرویس در قالب چنzzدین عملیzzات

»مستقل از هم و چندتراکنشی« از ضرورت های اصل بی وضعیتی است. قابلیت کشف سرویس4.3.1.8

]3،6[توصیفات سرویس باید توسط کاربران و کلیه عzzواملی کzzه مجzzاز بzzه اسzzتفاده از سzzرویس هسzzتند، قابzzل شناسzzایی و کشzzف باشzzد. از مزایzzای معماری سرویس گرا قzzابلیت جسzzتجو بین ارائه دهنzzدگان مختلzzف بzzرای یzzک سzzرویس معین و انتخzzاب بهzzترین ارائه دهنzzده بzzر طبzzق معیارهzzای کیفیت

سرویس و دیگر شاخص ها می باشد که توسط این اصل محقق می شود. بررسی فاکتور دانه بندی سرویس4.3.1.9

هzzا درهzzا آشzzنا شzzديم. اين ويzzژگيهاي اصلي سرويسدر قسمت قبل با ويژگي هاي ارائه شzzدهاند و تمامي روشها آورده شدهاكثر متون مربوط به سرويس

72

فهرست اشکال

هاها بر اساس برآورده كردن تعدادي از اين ويژگيدر زمينه تشخيص سرويساند.بنا نهاده شده

گرا بر كيفيت سيستم توليد شzzده اثzzرمسئله ديگري كه در معماري سرويس هzاي ارائzه شzده كمzتر بzه آن توجzه شzده اسzzت،گzذارد و در روشزيادي مي

هzzاباشد. اين بدان معني است كه اگر سرويسها ميفاكتور دانه بندي سرويس هاي سيستم نهzzايي تzzاثير مسzzتقيمبزرگ و يا كوچك باشند بر برخي از ويژگي

هzzاي نzzرمگذارد. در زير اثر اين ويzzژگي بzzر چهzzار ويzzژگي اصzzلي سيسzzتمميگردد.افزاري بررسي مي

انعطاف پذيري

هzzايها يا وظيفzzه منzzديها بزرگ باشند براي تغيير در يكي از جنبهاگر سرويس اي از سيسzzتم دسzzتخوش تغيzzير شzzود. بzzه همينسيستم بايد دامنه گسترده-ها مzzوجب كzzاهش انعطzzاف پzzذيري سيسzzتم ميعلت بزرگي اندازه سرويس

ها اندازه كوچكتري داشته باشند، براي تغييرگردد. در مقابل هر چه سرويس كند و بzzهدر قسمتي از سيستم تنها تغيير در حيطه سرويس هدف كفايت مي

شzzود و دراي از سيسzzتم سzzربار زيzzادي را ناشzzي نميهمين علت تغيير جنبzzهيابد.نتيجه انعطاف پذيري سيستم افزايش مي

قابليت استفاده مجدد

هzzا در معمzzاريتzzرين ويzzژگيقابليت استفاده مجzzدد يكي از بzzارزترين و اصzzلي رود. همzzانطور كzzه پيش از اين اشzzاره شzzد، قzzابليتگرا به شمار ميسرويس

هzzاي نzzرم افzzزارياستفاده مجدد باعث كاهش زمان و هزينه توليzzد سيسzzتم هzzاي نzzرم افzzزاري تالش در افzzزايششده و تا حد ممكن در توسعه سيسzzتم

اين قابليت داريم. شzzود.ها تعيين ميمندي سرويسبندي سرويس ها بر اساس حيطه وظيفهدانه

منzzدي را پوشzzشبه عبارت ديگر هرجه سرويسي حيطه بزرگتري از وظيفzzه دهد، اصطالحا سرويس را بزرگتر و هر چه حيطه كوچكتري را پوشش دهد، اصطالحا سرويس را كوچكتر گويند. در صورتي كzzه سzzرويس بzzزرگ باشzzد،

دهzzد و اصzzطالحاهzzاي حرفzzه را پوشzzش ميمنzzديحيطzzه بزرگzzتري از وظيفzzه سرويس در حيطه حرفه تنظيم شده و وابستگي بيشتري بzzه حرفzzه خواهzzد

هzzاي گونzzاگون امكzzانداشzzت. همچzzنين بzzه علت تفzzاوت در مzzاهيت حرفzzه يابzzد و بzzاعثهzzاي ديگzzر كzzاهش مياستفاده مجzzدد از آن سzzرويس در حرفzzه گzzردد. در مقابzzل هرچzzه سzzرويسكاهش قابليت استفاده مجدد سرويس مي

كوچكتر باشد، وابستگي كمتري به حرفه داشته و به احتمال زيzzاد سzzرويس مندي خاصzzي طzzراحي شzzده اسzzت. بzzه علت امكzzان بzzروزمطابق با وظيفه

73

هzzاي گونzzاگون امكzzان اسzzتفاده مجzzددهاي مشابه در حيطه حرفهمنديوظيفهيابد.سرويس افزايش مي

كارآيي

هzzا بzzا هماز آنجا كه براي برآورده كردن فرآيندهاي حرفه تعدادي از سرويس ها به اين منظور نوعي سربار تلقينمايند، ارتباطات بين سرويسهمكاري مي

هzzا بzzه منظzzور بzzرآوردهگردند. به عبارت ديگر هنگzzام فراخzzواني سzzرويسمي كردن فرآيند حرفه، مقداري از كارآيي سيستم جهت برقراري ارتبzzاط ميzzان

ها كوچك باشند،رود. حال در صورتي كه سرويسهاي مختلف هدر ميسرويس براي برآورده كردن فرآيندهاي حرفه به تعداد بيشتري سرويس نياز است و در نتيجzzه ارتباطzzات ميzzان سرويسzzي افzzزايش يافتzzه و سzzربار بيشzzتري بzzه

گردد. در نتيجzzه اسzzتفاده از سzzرويس هzzاي كوچzzك بzzاعثسيستم تحميل ميگردد.كاهش كارآيي سيستم مي هzzاي يzzكها بزرگzzتر باشzzند، بzzراي پوشzzش نيازمنzzديدر مقابل هر چه سرويس

فرآيند حرفه به تعداد سرويس كمتري نياز بوده و در نتيجه سzzرباز ناشzzي از يابد. همين امzzر بzzاعث افzzزايش كzzارآييارتباطات ميان سرويسي كاهش مي

گردد.سيستم نهايي ميپيچيدگي

گذارد، فzzاكتور پيچيzzدگيها بر آن اثر ميبندي سرويسآخرين فاكتوري كه دانه ها بر اين فاكتور تا حدودي شبيه تاثيربندي سرويسباشد. تاثير دانهسيستم مي

ها كوچzzكباشد. در صورتي كه سرويسبندي بر فاكتور كارآيي سيستم ميدانه باشند، به تعzzداد بيشzzتري سzzرويس جهت پوشzzش دامنzzه حرفzzه نيzzاز داريم.

ها نياز بzzه تعامzzل بzzا يكzzديگر دارنzzد. همين امzzرطبيعي است كه اين سرويس هzاي كوچzك پيچيzدگي سيسzzتم بzهشود در صورت داشzzتن سzzرويسباعث مي

علت تعداد زياد ارتباطات افزايش يابد. ها بزرگ تر باشzد، بzه تعzداد سzzرويسدر سمت مقابل هرچه اندازه سرويس

كمتر و در نتيجه ارتباطات كمتر ميان سرويسي نياز خواهzzد بzzود. همين امzzرپيچيدگي سيستم نهايي را كاهش خواهد داد.

شzzود نمي تzzوان بzzا قzzاطعيت عنzzوان كzzردبا توجه به موارد فوق مشاهده مي تر. بلكه بايد با توجه بzzههاي كوچكهاي بزرگتر بهتر هستند يا سرويسسرويس هzاي دامنzzه مسzئله بzا مصzzالحه بين فاكتورهzايهzاي حرفzه و ويzژگينيازمندي

انعطاف پذيري، قابليت استفاده مجدد، كارآيي و پيچيدگي اندازه مناسبي راها تعيين نمود.براي سرويس

74

میکند استفاده

است شامل میشود نگهداری

میبخشد تحققسرویس کننده مصرف

سرویس کارگزار

سرویس توصیف سرویس کننده ارائه

فهرست اشکال

گرامدل مفهومی معماري سرويس 4.3.2

این مدل مفهومی، تعامل بین سه دسته از عوامل اصلی را توصیف می کند. فراهم کننده سرویس، مصرف کننده سرویس، کzzارگزار سzzرویس. این مzzدل

( ترسیم شده است.1-4در شکل )

گرا: مدل مفهومی معماری سرویس1-4شکل

فراهم کننzzده سzzرویس، سzzرویس را پیاده سzzازی نمzzوده و توصzzیفات آن رامنتشر می کند. مصرف کننده سرویس، می تواند از شناسه یکپارچzzه منzzابع )

URIد وzzتفاده کنzzتری اسzzک رجیسzzرویس در یzzتقیم سzzافتن مسzzرای یzzب ) سرویس را مقید نمzzوده و فراخzzوانی کنzzد. کzzارگزار سzzرویس، سzzرویس را

[.9ثبت کرده و نگهداری می کند ]

چرخه حیات معماری سرویس گرا 4.3.3

(2-4 برای معماری سرویس گرا چرخه حیاتی مطابق بzzا شzzکل)IBMشرکت [. در این چرخه، معماری سرویس گرا از چهار مرحله10ارائه نموده است ]

شامل مدل سازی، ایجاد، استقرار و مدیریت تشکیل شده و مرحله نظzzارت و فرآیندها به عنوان زیرساخت این مراحzzل چهارگانzzه در نظzzر گرفتzzه شzzده اسzzت. چzzارچوب کلی کzzار دراین چرخzzه بzzه این صzzورت اسzzت کzzه در فzzاز مدل سzzازی، نیازمنzzدی های کسzzب و کzzار جمع آوری شzzده و بzzر اسzzاس این نیازمنzzدی ها فرآینzzدهای کzzاری طzzراحی می شzzوندع سzzپس در فzzاز ایجzzاد، سzzرویس های موجzzود و سzzرویس های جدیzzد در کنzzار هم قzzرار گرفتzzه و فرآیندهای موردنیاز، کسب و کار سازمان را شکل می دهند. در فاز استقرار فرآیندهای ایجzzاد شzzده در محیzzط عملیzzاتی سzzازمان نصzzب شzzده و در فzzاز مدیریت، کاربران سازمان فرآیندهای نصب شده را هم از لحاظ فzzنی و هم از لحاظ مطابقت با نیازها مورد بررسی قرار می دهند و بازخوردهای آنها به منظور توسعه فرآیندهای جدید سzzازمان بzzه فzzاز مدل سzzازی وارد می شzzود،

75

سپس این چرخzzه مجzzددا تکzzرار می گzzردد. در مرحلzzه حzzاکمیت و فرآینzzدها، جهت گیری ها و سیاست های کاری سازمان برای پروژه معماری سرویس گرا

تعیین می شود.

گرا:چرخه حیات معماری سرویس2-4شکل

(مشzzاهده می شzzود، اولین گzzام در چرخzzه حیzzات2-4همانطور که در شکل) معماری سرویس گرا، گzzام مدل سzzازی می باشzzد. در این گzzام سzzرویس های موردنیاز برای پاسخگویی به نیازهای کسب و کار تعیین شzzده و ویژگی هzzای اصلی آنها مشخص می شود. به عبارت دیگر در این گام سه فعzzالیت اصzzلی

انجام می شوند. این فعالیت ها عبارتند از:شناسایی سرویستوصیف ویژگی های سرویستحقق یا پیاده سازی سرویس

در فعالیت شناسایی سرویسع با تمرکز بر تحلیل حوزه هzzای کسzzب و کzzار و سیستم های موجود، سرویس های عملیاتی کسب و کzzار سzzازمان شناسzzایی می شzzzوند. سzzzپس مجموعzzzه سzzzرویس های شناسzzzایی شzzzده، در قzzzالب

سرویس های فرآیندی، مستقل و کاربردی سازماندهی می شوند. در فعzzالیت توصzzیف سzzرویس، ویژگی هzzا و قابلیت هzzای مzzورد انتظzzار از سرویس ها تشریح می گردد. سؤال های مهم در این فعالیت عبارتند از اینکzzه سzzرویس چzzه خzzدمتی ارائzzه می دهzzد؟ منطzzق داخلی سzzرویس چیسzzت؟ نیازمندی های غیرکارکردی هر سرویس کدام است؟ قالب پیام هzzای ورودی/ خzzروجی سzzرویس ها چگونzzه اسzzت؟ هzzر یzzک از سzzرویس های مzzرکب چzzه سzzرویس های دیگzzری را فراخzzوانی می کننzzد؟ کzzاربرد سzzرویس ها در سzzایر

حوزه ها چگونه است؟ در فعالیت تحقق سرویس، تمرکز اصلی بر »چگونگی« و جزئیzzات طzzراحی سرویس ها است و خروجی آن مzzدل تفصzzیلی طzzراحی سzzرویس می باشzzد. جزئیات جریان کار داخلی سرویس ها، داده هzzای اطالعzzاتی مرتبzzط، و ... در

76

فهرست اشکال

اینجا مدل سzازی و مسzتند می شzوند تzا در مراحzل بعzد پیاده سzازی شzوند. همچنین مباحث مربوط به »امکان سzنجی فzنی« پیاده سzازی سzzرویس های استخراج شده از درون سیستم های موروثی سازمان در این فعzzالیت تعzzیین

می شود.

های معماری سرویس گراچالش 4.3.4

در هنگzzام اجzzرای یzzک پzzروژه معمzzاری سzzرویس گرا، سzzازمان ها معمzzوال بzzا چالش های متعددی مواجه می شzzوند کzzه هzzر کzzدام در جzzای خzzود از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. در ادامه فهرست تعzzدادی از این چالش هzzا کzzه در نتیجه تجربیات کسب شده از اجرای چندین پروژه معماری بzzه دسzzت آمzzده

:]10است، ارائه می شود [ شناسzzای سzzرویس: در این بخش، سzzؤاالتی از قبیzzل اینکzzه سzzرویس ها کدامنzzد؟ وظیفه منzzدی های کسzzب و کzzار بzzرای ارائzzه بzzه صzzورت سzzرویس

کدامند؟ دانه بندی بهینه سرویس ها چگونه است؟، مطرح می باشد. تعیین موقعیت سرویس: در این بخش، تمرکز اصلی بر روی این است کzzه،

سرویس باید در کجا استقرار یابد؟ تعریف دامنه سرویس: سؤال اصلی در این بخش این است که، سرویس ها

چطور باید با یکدیگر در دامنه های منطقی گروه بندی شوند؟ بسته های سرویس: در این بخش سؤاالتی در مورد اینکه، چطور کارکردهای موجzzود در سیسzzتم های مzzوروثی مهندسzzی مجzzدد شzzده و یzzا بصzzورت

سرویس های قابل استفاده مجدد بسته بندی شوند؟ مطرح می باشد. هماهنگ سازی سرویس: سzzؤال اصzzلی در این بخش این اسzzت کzzه، چطzzور

سرویس های مرکب با هم هماهنگ می شوند؟ مسzzیریابی سzzرویس: سzzؤال اصzzلی در این بخش این اسzzت کzzه، چطzzور درخواست های مصرف کنندگان سzzرویس بzzه سzzمت سzzرویس مناسzzب و یzzا

دامنه سرویس مسیردهی می شوند؟ نظارت بر سرویس: سzzؤال اصzzلی در این بخش این اسzzت کzzه، فرآینzzدهای

نظارت سازمان برای مدیریت و نگهداری سرویس ها چگونه خواهد بود؟

77

ERP

CRM

DB

مالی /سرمایه گذاری

Java.NET

پردازنده مرکزی

UNIX

اتخاذ اسzzتانداردهای انتقzzال پیzzام سzzرویس: سzzؤال اصzzلی در این بخش ایناست که، چگونه استانداردهای موردنیاز بدون تناقض اتخاذ خواهد شد؟

در یکپارچگیگراهاي معماري سرويسکاربرد4.4هاي اطالعاتيسازي سيستم يکپارچه4.4.1

هzاي اطالعzاتي،سzازي سيسzzتمگzzرا بzzراي يکپارچzهحل معماري سzzرويسراه هاي اطالعاتي به کمک وب سرويس است. از اواخر دهzzهارتباط بين سيستم

هائي ارائه شzzده براي چالش تعامل پذيري سيستم هاي اطالعاتي رهيافت90 و يکپارچگي مبتني بر يک مzzترجم1که معروفترين انها اتصال نقطه به نقطه

( براي هر تعامzzل بين3-4مرکزي بوده است. در حالت نقطه به نقطه)شکل دو سيستم اطالعاتي در سازمان الزم است که استاندارد و مسzzير ارتبzzاطي مربوطه تعريف و فراهم گردد. طبيعي است که چنين رهيافتي بسيار هزينzzه

. ]33بر و دست و پا گير خواهد بود[

: رهيافت اتصال نقطه به نقطه براي ارتباط بين سيستم هاي اطالعاتي3-4شکلسازمان

بzه عنzzوان مzترجم بين همzه2در حالت مzترجم مرکzزي نzيز ميzان افzزاري سيستم هاي اطالعاتي عمل مي کرد به گونه اي که مانند يک هاب مرکzzزي

شzzد و پس از ترجمzzه بzzهتمامي پيامهاي ارسzzالي بzzه اين واسzzط ارجzzاع مي (. اين4-4گشت)شکل پروتکل و فناوري مربوط به سيستم دوم، ارسال مي

1 Peer-to-Peer2 Middle-Ware

78

فهرست اشکال

هzzايگزينه نيز با دشواريهائي همراه بود که مهمترين انها وجود انواع پروتکل ناهمجور و عدم جامعيت بود. امzzا در معمzzاري سzzرويس گzzرا اصzzل بzzر اين

هاي اطالعاتي با يک واسط استاندارد و مzzورد توافzzقاست که همه سيستم هاي نام دارد و پروتکل1جهاني تعامل داشته باشند. اين واسط وب سرويس

هzzاشود، همه اين پروتکzzل ميSOAP،WSDL،UDDIمورد استفاده ان نيز شامل هستند که استانداردي جهاني و مورد توافzzق همzzه سzzکوها،XMLبسطي از

ها و سازندگان است.فناوري

هاي اطالعاتي سازمان : رهيافت مترجم مرکزي براي ارتباط بين سيستم4-4شکل

هzzائي همzzراه بzzود کzzه مهمzzترين آنهzzا وجzzود انzzواعاين گزينه نيز بzzا دشzzواري گرا اصل برجامعيت بود. اما در معماري سرويسهاي ناهمجور و عدمپروتکل

هاي اطالعzاتي بzzا يzzک واسzzط اسzzتاندارد و مzzورداين است که همه سيستم-4توافق جهاني تعامل داشته باشند. اين واسط سرويس نzzام دارد)شzzکل

شzzود،ميXML،WSDL،SOAPهzzاي مzzورد اسzzتفاده آن نzzيز شzzامل ( و پروتکل5 هاي اطالعاتي به کمک گذرگاه سرويس سازمانتبادل سرويس بين سيستم

(ESBانجام مي).شود

1 Web Service79

سرویس

APP

برنامه کاربردی

برنامه کاربردی

برنامه کاربردی

برنامه کاربردی

APP APP APP

سرویس سرویس سرویس

سرویس سرویس سرویس سرویس

APP APP APP APP

ESB

هاي اطالعاتيسازي سيستمگرا در يکپارچه: تاثير استفاده از معماري سرويس5-4شکل

هاي سhازمان در قhالباتوماسيون فرايندسازي يکپارچه4.4.2اکستريشن

گرا براي مديريت و اجراي فرايندهاي سzzازمان از مفهzzوممعماري سرويس ارکستريشن کمک گرفته است)که در قسمت هاي قبل توضzzيح داده شzzد(،

شzzود، بzzههاي ان جدا ميدر اين رهيافت منطق و جريان کار فرايند از فعاليت شzzود ولي هzzر مzzديريت ميBPELاي که جريان گردش فرايند در قzzالب گونه

هzzاي اطالعzzاتي مختلzzفتوانند توسط سيستمکدام از فعاليت هاي فرايند مي سازي شوند. بدين ترتيب امکان تغيير جريان منطق کار بدون نيzzاز بzzهپياده

شzzود کzzه اين امzzر کمzzک شzzاياني بzzههzzاي پشzzتيبان ميسzzر ميتغيير سيسzzتم]. 33کند[انعطاف پذيري فناوري در پاسخ به تغييرات حرفه مي

براي تعريف و پياده سازي فرايندها سzzه نقش اصzzلي تحليzzل گzzر، طzzراح و مدير وجود دارد. تحليل گر جريان گردش فرايندهاي کسب و کzzار سzzازمان را شناسzzائي و مدلسzzازي مي کنzzد، سzzپس طzzراح اين مzzدل را بzzه شzzکل سيستمي و قابل اتوماسيون در مي آورد. در اينجا هر فعاليت فرايند به يک

شود. همچنين طzzراح نگاشت مي2 يا يک فعاليت انساني1سرويس سيستمي1 System Service2 Task Human

80

برنامههای کاربردی

موجودبرنامه کاربردیERP

تکمیل برنامه کاربردی

BizTalkسرور

فهرست اشکال

در هنگام اتوماسيون فعاليت ها با ساير سيسzzتم هzzاي اطالعzzاتي سzzازمان، نمايzzد، بzzراي هzzرسzzازگار کننzzده مناسzzب را جهت برقzzراي تبzzادل تنظيم مي

ها و سzzاير تنظيمzzات انجzzام شzzود. در حzzالي کzzهها، پروتکلتعامل بايد نگاشت گzر و طzراح مشzغول کzار بzر روي فراينzدهاي خاصzي هسzتند، مzديرتحليل

هzzايوظيفه کنترل و نظارت بر مجموعه تعامالت و ارتباطzzات بين سيسzzتم (6-4اطالعzzاتي و تنظيم مجوزهzzا و سzzطوح دسترسzzي را دارد. در شzzکل )

سازي يک فرايند که بzzا سzzه سيسzzتم اطالعzzاتي ارتبzzاط داردچگونگي پياده نشان داده شده است. در اين مثال هzzر سيسzzتم دارايBizTalkتوسط ابزار

فناوري و استاندارداي مخصوص به خود است و معماري سرويس گرا بايzzد قادر باشد يکپارچگي بين اين سيستم ها را حفظ نمايد. نکتzzه جzzالب اينکzzه

هاي اطالعاتي به کار گرفته شده براي اتوماسيون فراينzzد مزبzzور ازسيستم-هائي که ارسال شzzده جzzواب ميوجود فرايند اطالع ندارند، آنها تنها به پيام

دهند)جداسازي منطق فرايند از اتوماسيون فعاليت هاي آن(، اين موضzzوع سازي فرايندهاي جديzzد وکمک شاياني به چابکي فناوري اطالعات در پياده

ها دارد.کند که ارزش استراتژيکي براي سازمانتغيير فرايندهاي موجود مي

( مبتنيBizTalkسازي فرايندهاي حرفه به کمک موتور فرايندي): پياده6-4شکلگرابر معماري سرويس

پذيري بين سازماني تعامل4.4.3

هاي اطالعاتي سzzازماني ضzzروري اسzzتاگرچه ارتباط و يکپارچگي سيستم سازماني اسzzت، چzzرا کzzه مzzيزانپذيري بيناما از آن مهمتر)سخت تر( تعامل

ها در بين چند سازمان به مراتب بيشتر از مzzيزان آنها و پروتکلتنوع فناوري هاي داخل سzzازماني اسzzت. در شzzرايط اقتصzzادي و تجzzاريدر بين سيستم ها نياز دارند که بصورت مzzوثر از اطالعzzات يکzzديگر اسzzتفادهجديد، سازمان

سzzازماني" در حzzال گسzzترش هسzzتند.کنند، از طرف ديگzzر "فراينzzدهاي بين81

اي بود اکنون به سzzمت جهzzاني شzzدن وتجارت که زماني سازماني و حوزه هzzارود و تعيين مرز و اندازه جغرافيائي بzzراي سzzازماناکوسيستمي پيش مي

هzzادشوار شده است. در چنين شرايطي نياز به تبادل اطالعات بين سازمان(.33شود)به شدت احساس مي

هzايگرا براي اين حzوزه اسzzتفاده از وب سzzرويسحل معماري سرويس راه (بzzراي7-4جهاني است که در وب قابل شناسائي و فراخواني هستند)شکل

ها قبل از هر چzzيز انهzzا بايzzد توسzzط متقاضzzياناستفاده از اين وب سرويسهzzا )شناسzzائي شzzوند. بzzدين منظzzور دايرکتzzوري ثبت و شناسzzائي سzzرويس

UDDIرويسzzات سzzرويس مشخصzzاي( ايجاد شده است. ارائه دهندگان سzzه کننzzد و متقاضzzيان نzzيز بzzا جسzzتجويخzzود را در اين دايرکتzzوري هzzا ثبت مي

-سرويس مzورد نظرشzان )ماننzzد موتورهzاي جسzتجوري صzفحات وب( مي ها در سازمان خود بهره برنzد. نتيجzه اين امzر امکzانتوانند از اين سرويس

هzاي جهzاني اسzzت کzه توسzzط ارائzzهاستفاده از انzواع مختلفي از سzرويس(7-4دهندگان مختلف فراهم شده است.شکل )

 

: تعامل پذيري بين سازماني به کمک وب سرويس ها7-4شکل

های معماری سرویس گرا پروتکل 4.54.5.1 SOAP

است كه بين سرويس هاي وبXMLساختاري براي تبادل پيامهاي در قالب FTPمبادلzzه ميشzzود و ميتوانzzد توسzzط پروتكلهzzاي انتقzzالي گونzzاگوني چzzون

82

فهرست اشکال

،SMTP ،HTTP استفاده شود. ساختار يك پيام SOAPداراي يك عنصر بصورت XMLربرگzر اول، سzد دارد. عنصzر فرزنzه دو عنصzوده كzاكت بzبا عنوان پ

شامل مشخصات امنيتي و انتقالي بzzوده و عنصzzر دوم كzzه تzzه بzzرگ ناميzzده].36ميشود حاوي داد ههاي اصلي مبادالتي بين سرويسهاي وب است[

SOAPهای وب مبتنی بر سرویس4.5.2

سzzرویس وبی اسzzت کzzه بzzر اسzzاس اصzzول پروتکلSOAPسرویس مبتنی برSOAPسازی شده است.این سرویس بر اساس پیادهWSDLردد[توصیف میzzگ

36.[

4.5.3 WSDL

كه جهت توصيف ويژگ يهzzاي عمليzzاتي سzzرويس هzzايXMLزباني مبتني بر وب استفاده ميشود و داراي دو بخش تعريف واسط و پيzzاده سzzازي اسzzت. قسمت واسط براي استفاده متقاضيان سرويس بوده و ممكن است شامل چندين پياده سازي باشد درحاليكه تعريف پياده سازي مشzzخص م يكنzzد كzzه چگونه واسط به وسيله يك ارائه دهنده مشخص پيzzاده سzzازي شzzده اسzzت.

عبارتند از:WSDLاجزاء تشكيل دهنده (:نوعtype.پارامترهاي ارسالي و دريافتي را مشخص مي كند )(:پيامmessageخص مzzا را مشzzپارامترهاي ورودي و خروجي و نوع آنه )

يكند، پيام م يتواند شامل چند بخش باشد.(:عملياتoperationايzzوده و داراي پيامهzzهاي وب بzzمتدهاي سروي س )

ورودي و خروجي هستند.(: نوع درگاهport type.مجموع هاي از عمليات است )(:مقيدسازيbindingوعzه نzوط بzات مربzه عمليzمشخص ميكند چگون )

درگاه فراخواني مي شود.(:سرويسservice.مجموع هاي از نقاط انتهائي )

4.5.4 BPEL

-هzzای سzzازنده آن سzzرویسزبان اجراي فرآيندهاي کسب وکار است که بلوک]:36 ، 30باشند، که با اين مشخصات داریم [های وب می

زباني مستقل از سكو و مبتني برXMLزباني براي توصيف رفتار فرآيند هاي حرفه به كمك سرويسها.داراي ساختارهايي براي كنترل جريان و شر طهاي انشعاب استو وzzودر تzzاي تzzرآين دهzzون فzzري چzzده تzzقابليت پوشش به موارد پيچي

الحاق و شكست زير فرآيندها را دارد83

به عنوان يك استاندارد با حق امتياز رايگان ارائه شده ازWSDLبراي توصيف واسط سرويسها استفاده ميشود

4.5.5 BPEL4WS

هzzای حرفzzهبه عنوان یzzک اسzzتاندارد بzzرای تعریzzف فراینzzدBPEL4WSامروزه گرا تبدیل شده است.نیازهای وب در محیط معماری سرویسترکیب سرویس

های مختلف موجzzود،منجzzر بzzه توسzzعه یzzکسازی جریان-کار و دیدگاهبه مدل در سzzالBPEL4WS بzzرای سzzرویس وب یzzا همzzان زبان اجرایی فرایند حرفه

شzzود.یzzک زبzzان و گردید که یک مدل ترکیب غzzیر خودکzzار شzzناخته می2003 هzzای در گzzیر در تzzرکیب، یzzک محیzzطمدل ترکیب برای معین کردن سzzرویس

هzایتوسعه با واسط کzاربری گzرافیکی بzرای کشzیدن و رهzا کzردن مولفzه-سرویس وب و یک محیط زمان-اجرا برای اجzرای منطzق کسzبو کzار را می

توان به عنوان سه عنصر اصلی میان افزار ترکیب سرویس شناسایی کzرد[31 ،36.[

4.5.6 UDDI

برنامه واسطي است براي انتشار و شناسائي سzzروي سzzهاي وب و شzzامل-يك مخزن م يشود كه ارائه دهنzzدگان بzzه انتشzzار و تبليzzغ سzzرويس خzzود مي

پردازند تzzا ديگzzران بتواننzzد آن را شناسzzائي كننzzد. از نظzzر مفهzzومي مخzzزن شzzامل صzzفحات سzzفيد)اطالعzzات سرويسzzها(، صzzفحات زرد)دسzzته بنzzدي صنعتي( و صفحات قرمز)اطالعات فناوري( خواهد بzzود و داراي اين ويzzژگي

:]36 ، 32ها است[كتابچهاي براي ذخيره اطالعات مربوط به سرويس هاي وب است در آن واسط سرويس هاي وب كه توسطWSDL،توصيف شد هاست

ذخيره م يشود ارتباطات با آن توسطSOAPاست

گرا مزايا و نتايج معماري سرويس4.6 مولفان و شركت هاي پشتيباني كننzzده معمzzاري سzzرويس گzzرا در خصzzوص مزاياي استفاده از اين رهيافت داليل زيادي را مطرح كرده اند كه در ادامzzه

شود:بعضي از آنها تشريح مي سzzازد تzzا بzzهگرا سzzازمان را قzzادر ميهاي چابک: معماري سرويسسيستم.1

هاي خود را تغيير دهد. اين چzzابکي هم از جهت کارکردهzzايسرعت سيستم سيستم و هم از جهت تغيير جغرافيائي يا ارتقاء سکوها و حتي تغيير تzzامين

کننده فناوري است.84

فهرست اشکال

ها، از گذشته مورداستفاده مجدد: استفاده مجدد از کد برنامه يا سيستم.2 گzzراافزار بzzوده اسzzت، معمzzاري سzzرويسهاي توليد و توسعه نرمتوجه روش

قابليت استفاده مجدد را هم در سطح کzzارکردي)سzzرويس(و هم در سzzطحکند.ها مهيا ميداده

تzzوان گفت قzzابليتيکپzzارچگي آسzzان بzzا شzzرکاء داخلي و خzzارجي: مي.3 هzzا و سzzکوها يکي از نکzzات کليzzدي اسzzت کzzه معمzzارييکپzzارچگي سيسzzتم

گرا به آن پرداخته است.سرويس گرا مجموع هزينه صzzرف شzzدهبهبود بازگشت سرمايه: معماري سرويس.4

-هاي کسب و کار را به دو روش کاهش ميبراي فناوري اطالعات و سرويس هاي اختصاصzzي و جzzايگزينافزارهاو فناوريهاي مياندهد. اول با حذف هزينه

هzzاي اسzzتاندارد ماننzzد وب سzzرويس و دوم بzzا تzzرکيبکzzردن آن بzzا فنzzاوري هائي که توسط واحدهاي مختلzzفکارکردهاي کسب و کار در قالب سرويس

قابل استفاده باشد. گzzراهمراستايي فناوري اطالعات با کسب و کار: هدف معماري سzzرويس.5

افزاري يک کارکرد کسب و کار)سzzرويس کسzzب و کzzار( بzzاسازي نرمپياده افzzزاري درهzzاي نzzرمپذير است، لذا سرويسقابليت استفاده مجدد و انعطاف

هzzايمعماري سرويس گرا چيزي نيستند مگر عيzzنيت بخش همzzان سzzرويسکسب و کار در بستر فناوري اطالعات.

قابليت انعطاف و تغيير آسان از يzک ارائzzه دهنzده سzzرويس بzzه ديگzzري:.6 هzzايگzzرا بzzراي هzzر دو مzzورد سzzرويسموضوع انعطاف در معماري سرويس

کند.سازماني و خارجي صدق ميداخل

هاهای استخراج سرویسروش4.7 رده دسzzته بندی شzzده اند. این۱۰هzzای تشzzخیص سzzرویس در بطورکلی روش

ها تعریzzفرده بندی بر اساس ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف هر یک از روش ( عناوین رده ها و مزایا و معایب هر1-4 در جدول شماره)].21شده است [

یک از آنها به اختصار بیان شده است.]9: رده بندی روشهای استخراج سرویس، مزایا و معایب آنها[1-4جدول

معایبمزایارده بندی روشها تطzzابق بzا نیازهzای کسzzب وفرآیندهای کسب و کار

کار کاهش استفاده مجدد، بzzروز

افزونگی وظیفه منzzzدی های کسzzzب و

کاهش استفاده مجددجلوگیری از افزونگیکار

کاهش تغیzzیرات طzzراحی دراشیاء کسب و کارآینده

نیzzاز بzzه تحلیzzل مجzzدد بzzرای کشzzzzف تمzzzzامی اشzzzzیاء و

سرویس هاوابستگی به سایر روشهاشفافیت مالکیت سرویس هامسئولیت ها

85

تطابق با سیاست های کسباهداف کسب و کارو کار

کاهش استفاده مجدد، بzzروزافزونگی

مؤلفه ها سzzzzzzzzادگی، تشzzzzzzzzخیص سzzzرویس های جدیzzzد بzzzرای

اهداف ناشناخته مشکالت ناشی از تفاوت در

ماهیت مؤلفه و سرویس دارایی های موجود )پایین بzzه

مشzzzzzzzzکالت ناشzzzzzzzzی ازکاهش زمان، کاهش هزینهباال(برنامه های با طراحی ضعیف

Front-Office Application Usage Analysisی ازسرعت، استفاده مجددzzzzzzzzکالت ناشzzzzzzzzمش

برنامه های با طراحی ضعیفکاهش تجریدکاهش هزینه هازیرساخت

وابستگی به سایر روشهاتوجه به نیازهای کیفینیازهای غیروظیفه مندی

در ادامه شرح هر یک از روشهای فوق به اختصار آورده شده است.فرآیندهای کسب و کار

در روشهایی که از این ایده استفاده می کنند، ابتدا تمامی فرآیندهای کسzzب و کzzار شناسzzایی شzzده و سzzپس بطzzور جداگانzzه بzzه تجزیzzه هzzر یzzک از این فرآیندها پرداخته می شود. در این روشها پس از تجزیه فرآینzzدهای کسzzب و کار به زیر فرآیندها و وظایف تا رسیدن به سطح قابل قبzzولی از دانه بنzzدی،

سرویس ها شناسایی می شوند. مزیت اصzzلی این روش این اسzzت کzzه بzzه علت تمرکzzز بzzر روی فرآینzzدهای کسب و کار، سرویس های شناسایی شده با فرآینzzدهای درون کسzzب و کzzار

مطابقت دارند. نقطه ضعف این روش در این است که به علت تمرکzzز بzzر روی فرآینzzدهای یک کسب و کzzار خzzاص، امکzzان اسzzتفاده مجzzدد از سzzرویس های شناسzzایی شده، به علت تفاوت در ماهیت کسب و کارها، کاهش می یابد. همچzzنین بzzه این علت کzzه در روشzzهایی کzzه از این منطzzق اسzzتفاده می کننzzد فرآینzzدهای کسب و کار به صورت جداگانه مورد بررسی قzzرار می گیرنzzد، امکzzان بzzروز افزونگی وجود دارد. بدین ترتیب که ممکن است یک وظیفه مندی موجود در یک فرآیند کسب و کار توسط سرویسی پوشش داده شود، در صzzورتی کzzه همان وظیفه مندی در فرآیند دیگری بصورت یک سرویس پوشش داده شده باشzzد. این مسzzئله سzzبب می شzzود امکzzان رویهم افتzzادگی در وظیفه منzzدی

سرویس ها بوجود آید و موجب بروز افزونگی گردد.وظیفه مندی های کسب و کار

این رده از روشها تا حد زیادی شzzبیه روش تجزیzzه فرآینzzدهای کسzzب و کzzار اسzzت امzzا تفzzاوت این دو روش در این اسzzت کzzه در این روش فرآینzzدهای

86

فهرست اشکال

کسب و کzzار بzzه صzzورت جداگانzzه بررسzzی نمی شzzوند، بلکzه ابتzzدا مzدلی از مجموعه فرآیندهای کسب و کار بوجzzود می آیzzد سzzپس آن مzzدل بzzه منظzzور

یافتن سرویس ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این روش عالوه بzzر مzzزیت روش تجزیzzه فرآینzzدهای کسzzب و کzzار، از بzzروز افزونگی و رویهم افتادگی سرویس ها جلوگیری می کند و با استفاده از مدل فرآیندهای کسب و کzzار تzzا حzzد زیzzادی وظیفه منzzدی سzzرویس ها را مzzدیریت می نماید. مزیت روش تجزیه فرآیندهای کسzب و کzار نسzبت بzه این روش، سادگی و سربار کمتر است. زیرا در این روش برای شناسzzایی سzzرویس ها یک مرحله اضافی برای تولید مدل فرآیندهای کسب و کار بایzzد انجzzام شzzود

که خود موجب طوالنی شدن زمان شناسایی سرویس ها می شود. نقطzzه ضzzعف این روش نzzیز ماننzzد روش قبzzل کzzاهش اسzzتفاده مجzzدد سرویس هاست که به علت تمرکز بر روی فرآیندهای یک کسب و کار خzاص

بوجود می آید.اشیاء کسب و کار

وCRUDدر این روش بzzا اسzzتفاده از روشzzهایی ماننzzد اسzzتفاده از مzzاتریس مدل اشیاء کسب و کار، می توان سرویس های موردنیاز را شناسzzایی نمzzود. در این روش با استفاده از این ماتریس ها، اشیاء و عناصر پایه کسب و کzzار می توان سرویس های نامزد را بر اساس روابط مشخص میzzان این اشzzیاء و

فرآیندها تشخیص داد. از مزایای این روش این است که با توجه به موجودیت هzzای دامنzzه کسzzب و کzzار، امکzzان بzzروز تغیzzیرات در سzzرویس ها در آینzzده کzzاهش می یابzzد. زیzzرا معمzzوال در دامنzzه کسzzب و کارهzzای مختلzzف موجودیت هzzای جدیzzدی بوجzzود نمی آیند و همین امر پایداری مجموعه سzzرویس های شناسzzایی شzzده بzzا این

روش را افزایش می دهد. البتzzه در این روش در صzzورتی کzzه یکی از اشzzیاء کسzzب و کzzار بzzا سzzایر موجودیت ها ارتباطی نداشته باشzzد، در نظzzر گرفتzzه نمی شzzود و لzzذا در این روش به یک مرحله بازبینی جهت یافتن اینگونه اشیاء نیاز اسzzت. همین امzر

به عنوان عیب اصلی این روشها ذکر شده است.اهداف کسب و کار

در این روش برخالف روش تجزیه فرآینzzدهای کسzzب و کzzار، بzzه فرآینzzدهای کسب و کار توجه نمی شود، بلکه بzzه اهzzداف مzzوردنظر کسzzب و کzzار توجzzه

87

می شود. روش کار در این رده از روش ها این است که ابتدا اهzzداف کسzzب و کار شناسایی شده و سپس این اهzداف بzه منظzور رسzیدن بzه دانه بنzدی مناسب به زیر اهداف تجزیه می شوند. پس از رسیدن به دانه بندی مناسب، هر کدام از زیراهداف به یک سرویس جهت برآورده کردن آن هدف متناظر

می شوند. مزیت این روش تطبیق کامل سرویس های کشف شده بzzا اهzzداف کسzzب و کار است. این بدان معنی است که چون در شناسzzایی سzzرویس ها، اهzzداف کسب و کار مدنظر قzzرار گرفته انzzد، لzzذا خروجی هzzای این روش بzzا اهzzداف کسب و کار کامال منطبق بzzوده و این اهzzداف بzzه طzzور کامzzل پوشzzش داده

خواهند شد. نقطه ضعف این روش نیز مانند روش تجزیه فرآیندهای کسب و کار و سایر روشهای متمرکز بر مzzاهیت کسzzب و کzzار، کzzاهش قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد اسzzت و این مسzzئله بzzه علت وجzzود تفzzاوت در مzzاهیت کسzzب و کارهzzای

گوناگون بروز می نماید.مؤلفه ها

در این رده از روشzzzها، بzzzرای شناسzzzایی سzzzرویس از مؤلفه هzzzا اسzzzتفاده می شود. با توجه به بلوغ سنی در روشهای شناسایی مؤلفه ها، در این روش ابتدا با یکی از روشها مؤلفه هzzای موجzzود در دامنzzه کسzzب و کzzار شناسzzایی می شوند و سپس مؤلفه ها برای تبzzدیل بzzه سzzرویس ها مzzورد پzzاالیش قzzرار

می گیرند. اصzzلی ترین مzzزیت این روش سzzادگی آن اسzzت. زیzzرا بzzا یکی از روشzzهای شناسایی مؤلفه ها می توان مؤلفه ها را به آسzzانی شناسzzایی نمzzود و سzzپس این مؤلفه های شناسایی شده را به سرویس ها تبدیل نمود. همچzzنین در این روش به علت اینکه دامنه مسئله دوبار مورد پاالیش قzzرار می گzzیرد، بzzرخی سرویس های ناشناخته را نیز می توان کشف نمود و این امzzر نzzیز بzzه عنzzوان

یکی دیگر از مزیت های این روش مطرح است. نقطه ضعف اصلی این روش نیز از تفاوت در ماهیت سرویس ها و مؤلفه هzا ناشی می شود. زیرا فاکتورهای مهم در ارزیzzابی سzzرویس ها بzzا فاکتورهzzای ارزیzzابی مؤلفه هzzا متفzzاوت اسzzت و در صzzورت اسzzتفاده از این روشzzها، سرویس هایی شناسایی می شوند کzzه مطzzابق بzzا فاکتورهzzای مناسzzب بzzرای مؤلفه ها می باشند و فاکتورهzzای الزم بzzرای سzzرویس ها را ندارنzzد. همچzzنین

88

فهرست اشکال

این روش به منظور بررسی دوبzzاره دامنzzه مسzzئله، سzzربار روال شناسzzاییسرویس ها را افزایش می دهد.

دارایی های موجود

این رده از روشها بر تحلیل دارایی های موجود تأکید دارند، به همین علت به این روشها، روشهای پایین به باال نیز می گویند. در این روشzzها پرس وجوهzzا، تراکنش ها و عملیات در حzzال اجzzرا بzzر روی سیسzzتم های مzzوروثی سzzازمان جهت کشف سرویس ها مورد بررسی قرار می گیرند و در صورت تطبیق هر بخش از سیسzzzتم های موجzzzود بzzzا فاکتورهzzzای سzzzرویس، از روی آنهzzzا

سرویس های موردنیاز تولید می شوند. اصلی ترین مزیت این روش کاهش هزینه و زمzzان در تولیzzد سرویس هاسzzت زیzzرا در این روش سzzرویس ها بzzه سzzرعت از درون سیسzzتم های مzzوروثی

استخراج شده و نیاز به هزینه زیاد برای تولید ندارند. نقطه ضعف اصلی این روش نیز در استفاده از سیستم های موروثی ناشzzی می شzzود. زیzzرا در صzzورتی کzzه این سیسzzتم های مzzوروثی طzzراحی ضzzعیفی داشته باشند و یا در منطق آنها اشتباهی وجود داشته باشzzد، این اشzzکال در

سرویس های آینده نیز تکثیر شده و اثرگذار خواهد بود.تحلیل برنامه های کاربردی

در این روش برنامه هzzzا بzzzه دو قسzzzمت پیش زمینzzzه و پس زمینzzzه تقسzzzیم می شوند. پس از تولید قسzzمت پیش زمینzzه بzzه منظzzور کشzzف سzzرویس ها، پرس وجوهایی طzzراحی شzzده و بzzا اسzzتفاده از آنهzzا سzzرویس های موردنیzzاز

کشف می شوند. مزیت این روش در سرعت کشف سzzرویس ها و قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد از آنهاسzzzت. زیzzzرا بzzzا اسzzzتفاده از این پرس وجوهzzzا بzzzه سzzzرعت می تzzzوان سرویس های موردنیاز را شناسایی نمzzود و بzzا توجzzه بzzه وابسzzته نبzzودن این سzzرویس ها بzzه دامنzzه کسzzب و کzzار خzzاص، امکzzان اسzzتفاده مجzzدد از آنهzzا

افزایش می یابد. اما نقطه ضعف این روش نzzیز از طzzراحی ضzzعیف برنامه هzzای پیش زمینzzه و پرس و جوها ناشی می گzzردد. زیzzرا در صzzورتی کzzه این برنامه هzzا از کیفیت پایینی برخوردار باشند، این امر بر کیفیت سرویس های شناسایی شzzده نzzیز

اثر خواهد گذاشت.

89

زیرساخت

در این روش ها، با توجه به اینکه در صورت اجرای سzzرویس ها بzzر روی یzzک سکوی سخت افزاری کارآیی آنهzا افzزایش می یابzد، یzzک سzری عملیzات بzzه منظzzور اجzzرای سzzرویس ها روی سzzکوهای سzzخت افزاری مشzzخص انجzzام می گیرد. این امzر بعث کzاهش هزینzzه در توسzعه سzzرویس ها می گzردد. این

موضوع به عنوان اصلی ترین مزیت این روشها مطرح می باشد. اما نقطه ضعف اصلی این روشها کzzه بzzا اصzzلی ترین ویzzژگی سzzرویس ها در تعارض است، این است که در صورت توجه به مسائل مربوط به سzzکوهای سخت افزاری سرویس ها، موجب کzzاهش سzzطح تجریzzد سzرویس ها شzzده و

یکی از اصلی ترین اصول در طراحی سرویس ها نقض می گردد.مسئولیت ها

در این روش بzzرای جلوگzzیری از بzzروز افzzزونگی و رویهم افتzzادگی، پس از اینکه بzzا اسzzتفاده از یکی از روشzzهای دیگzzر، بzzرخی از سzzرویس های نzzامزد

شناسایی شدند، حیطه هر یک از سرویس ها به دقت تعیین می گردد. همانطور که از تعریف این روش مشخص اسzzت مzzزیت آن در تعzzیین دقیzzق مرز سرویس ها و وظیفه مندی آنها است. اما عیب این روش وابسzzته بzzودن به سایر روش هاست. زیرا همانطور که پیش از این گفته شzzد، در این روش سرویس های کاندیدی که توسط سایر روش ها شناسایی شده بودند باید بzzه منظور تعیین دقیzق حیطzه وظیفه منzدی پzاالیش شzوند. حzال اگzر در روش اولیه نقص و کاستی وجود داشته باشد، این خطا در خzzروجی این روش نzzیز

بروز خواهد کرد.نیازهای غیروظیفه ای

در تمامی روشهای قبلی تمرکز بر نیازهای وظیفه مندی سرویس ها بود. امzzا در این رده از روشzzها، تمرکzzز بzzر روی ویژگی هzzای غیروظیفه منzzدی و کیفی سzzرویس ها قzzرار می گzzیرد. در این روش هzzا پس از شناسzzایی سzzرویس ها توسzzط یکی از روشzzهای قبلی، طzzراحی سzzرویس بzzه منظzzور دسzzتیابی بzzه

ویژگی های کیفی مورد انتظار تغییر می یابد. ها توجه و تمرکzzز بzzرهمانطور که واضح است نقطه قوت این دسته از روش

تواند تاثیر زیzzادی بzzر نحzzوه اسzzتفاده ازهاست که میهای کیفی سرویسویژگیها داشته باشد.سرویس

90

فهرست اشکال

هzzایها نیز در وابسته بودن آن بzzه روشنقطه ضعف اصلی این دسته از روش هzzای کاندیzzدقبلی است. این بدان مهناست که ابتzzدا بایzzد مجموعzzه سzzرویس

هzzاهzzای فzzوق شناسzzایی شzzوند و سzzپس از این روشتوسzzط یکی از روش های فوق ایناستفاده گردد. همچنین در صورت وجود نقص در خروجی روش

کند.خطا در خروجی این روش نیز تکثیر پیدا می ها و نقاط قوت و ضعف هر یzzک از آنهzzابندی کلی روشپس از آشنایی با رده

های ارائه شzzده در این زمینzzه پرداختzzه شzzدهدر ادامه به معرفی برخی روش هzzایشzzوند، روشهایی کzzه در ادامzzه معzzرفی میاست. باید توجه داشت روش

هzzا مzzورد اسzzتقبالشاخص در این حیطه هستند که در بیشzzتر از سzzایر روش هzzای ارائzzه شzzده در اینانzzد و مجموعzzه زیzzر حzzاوی تمzzامی روشقرار گرفته

باشد.زمینه نمیهای استخراج سرویس: رده بندی چند روش2-4جدول

ارزیzzzzzzzابی کیفینوع روشهاسرویس

اسzzzzzzzzzzzzzتراتژینوع سرویسشناسایی

تومzzzzzzاس[3ارل]

میانیافزارینرمدارد

[سzzیریل7]تیلوی

میانیافزارینرمدارد

SOAD[24]باال به پایینافزارینرمداردSOMA[9]میانیافزارینرمداردZhang[28]باال به پایینکاروکسبداردPortier[23]میانیکاروکسبدارد

Amsden[27]بنرمنداردzzزاری ، کسzzواف-کار

میانی

Ingnati[26]باال به پایینافزارینرمندارد [فzzارق29]

زاده-وافzzزاری ، کسzzبنرمدارد

کارباال به پایین

روشZhang

اند. ها: به صورت زير تعيين شدهدر اين مقاله مراحل تشخيص سرويسهتشخيص سرويسzzدل دامنzzد مzzها در دامنه مسئله. خروجي اين فرآين

مسئله خواهد بود.تفاده ازها در سيستمتشخيص سرويسzzا اسzzام بzzوروثي. اين گzzاي مzzه

گردد. بندي انجام ميهاي خوشهروشههاي كشف شده در سيستممنديتطبيق وظيفهzzا وظيفzzهاي موروثي ب-

هاي منطقي مشخص شده. با اين كار درمندي هاي حرفه در سرويس

91

هzzا و يzzاهاي موروثي بzzراي پوشzzش نيازمنzzديمورد استفاده از سرويسشود.گيري ميهاي جديد تصميمساخت سرويس

هzzا اسzzت. دربندي سرويساشكال عمده اين روش عدم توجه به فاكتور دانه هاي موجود در دامنzzهاين روش همانطور كه در باال اشاره شد، ابتدا سرويس

هzاي مzوروثيهzاي موجzود در سيسzzتممسئله شناخته شده و سپس سرويس هzzاياسzzتفاده از اين سzzرويسشzzوند و در مzzورد اسzzتفاده يzzا عzzدمكشzzف مي

هzا بzهاي دانzه بنzzدي سzzرويسشzود و در هيچ مرحلzهگيري ميموروثي تصميم عنوان فاكتوري مهم و تاثير گذار بر ويzzژگي سيسzzتم نهzzايي در نظzzر گرفتzzه

شود.نميروشAmsden

در اين مقاله بر موارد زير تاكيد شده است:دهي اهداف حرفههايي به منظور پوششتالش براي ارائه سرويسهاتوجه روي مفهوم جداسازي دغدغهتوجه روي مفهوم اتصال سست

در اين روش، روش كار به اين ترتيب است كه ابتدا بzzا تمركzzز روي اهzzداف حرفه شروع به كار كرده سپس فرآيندهاي حرفه كzzه بzzه اين اهzzداف پاسzzخ

ها را بهكند. پس از شناسايي نيازهاي حرفه، سرويسدهند را شناسايي ميميدهد.منظور پوشش آنها تشخيص مي

در اين مقاله از روش تجزيه دامنه براي شناسايي سرويس هzzاي كانديzzد از هاي ارائzzه شzzده در اينشود. اشكال عمده روشروي مدل حرفه استفاده مي

هاسzzت. اين روش توجzzهبندي سzzرويسمقاله نيز در نظر نگرفتن فاكتور دانه دهي اهzzداف حرفzzه و فرآينzzدهاي آن دارد امzzا فzzاكتور دانzzهخوبي بر پوشzzش

ها را به عنوان فاكتوري تاثير گذار بر ويژگي سيستم نهzzايي دربندي سرويسگيرد.نظر نمي

روشSOMA

اند:در اين مقاله مفاهيم زير آورده شده روش هايOOADمعمول مفاهيمي چون سرويس، جريان و مؤلفه ها

دهند .را پوشش نمي روشSOMAاليت شامل فعاليتzzراحي و فعzzل و طzzهاي مدلسازي، تحلي-

- ميSOAهاي موجود در تمامي اليzzه هzzايهايي به منظور تعريف مؤلفهباشد.

92

فهرست اشکال

هدر اين مقاله براي تشخيص سرويسzzايين بzه پzاال بzzها ابتدا از روش ب هاي كانديzzد و سzzپس از روش مدلسzzازي هzzدفمنظور يافتن سرويس

هzايهي اهzداف توسzط سzzرويسسرويس به منظzور بررسzي پوشzش شzzود. در آخzzر نzzيز از روش پzzايين بzzه بzzاالشzzناخته شzzده اسzzتفاده مي

شود.استفاده ميتفاده ميzzايين از روش اسzzهدر روش باال به پzzود. در اين روش دامنzzش

منzzدي تجزيzzه مي شzzود.حرفzzه بzzه نzzواحي مختلفي از نظzzر وظيفzzه ها يا فرآيندها به زير فرآيندها و موارد كاربري سطح باالهمچنين جريان

شzzوند. اين مzzوارد كzzاربري اغلب كانديzzدهاي خzzوبي بzzرايتجزيzzه ميهاي حرفه هستند.سرويس

ل داراييzzتفاده از روش تحليzzا اسzzه باالبzzود،در روش پايين بzzاي موجzzه هzzايي جهت پوشzzشهzzاي مzzوروثي بzzه منظzzور يzzافتن مؤلفzzهسيسzzتم

شوند.هاي شناخته شده تحليل ميمنديوظيفهفzzور كشzzه منظzzدر روش مياني از روش مدلسازي هدف-سرويس ب

شzzود. درهايي كه تا به حال شناخته نشzzده بودنzzد اسzzتفاده ميسرويسم. كنيها متناظر ميKPIوها را به اهداف، زير اهداف اين روش سرويس

روشPortier

در اين مقاله نكات زير آورده شده اند: تحليل به اين علت برايSOAرمzzدهاي نzzابق فرآينzzحياتي است كه تط

شود.ها انجام ميهاي حرفه در فاز شناخت سرويسافزاري و نيازمنديرويسشناخت سرويسzzدفها فعاليت مركزي در تحليل سzzت. هzzگراس

هاي مفهومي و عمليات آنهاست. شناخت گروه سرويسService identificationزار توسط تحليلzzرم افzzار نzzه كعكzzه بzzه كzzگر حرف

گردد.كمك مي كند انجام مياربريzوارد كzه و مzدهاي حرفzتحليل باال به پايين : در اين روش فرآين

شzzوند. مzzزيت اين روش اين اسzzت كzzه از تطzzابق ميzzانتجزيzzه ميها با نيازهاي حرفه اطمينان داريم.سرويس

هاي فناوري اطالعاتتحليل پايين به باال : اين روش روي تحليل دارايي موجود تمركز دارد. مزيت اين امر استفاده مجدد است.

( :انيzzzzل ميzzzzتحليmeet-in-the-middleبيق دادنzzzzاين روش روي تط ) هاي شناخته شده توسzzط روش بzzاال بzzه پzzايين) ونيازمندي ها(سرويس

هاي مرحله پايين بهآنچه توسط فناوري اطالعات موجود است(خروجيباال ) تمركز دارد.

همانگونه كه از مطالب فوق مشخص اسzzت اين روش نzzيز بzzه فzzاكتور دانzzهها توجهي ندارد.بندي سرويس

93

روشInganti

در اين مقاله موارد زير ذكر گرديده اند:ه،اهميت شناسايي سرويسzzد حرفzzتندات فرآينzzود مسzzل كم بzzها: دالي

تخصص در تحليل، استفاده مجدد، كم بود درگيري اجرايي بzzه همzzراهبروز اختالل در تيم هاي پروژه.

ت د ر اشتباهاتي كه در شناسايي سرويس هارخ ميzzد ممكن اسzzدهن سازي ادامه پيدا كنند.طراحي و پياده

اي1هاي كلي در گام شناسايي سرويس ها عبارتند از: روشzzروش ه . . روش هاي پايين به باال2باال به پايين

دهايهاي باال به پايين ممكن است از روشدر روشzzهاي مبتني بر فرآين -حرفه و يا روش هاي مبتني بر موارد كاربري استفاده شzzود. تصzzميم

ها بستگي بzzه گسzzتردگي دامنzzه مسzzئلهگيري در مورد هر يك از روشدارد.

.يمzzته باشzzت دو تيم داشzzدر اين مقاله عنوان شده است كه بهتر اس -ها دنبال سرويسهاي كاربردي، تيم سرويسها و تيم برنامهتيم سرويس

ردد و تيم برنامzzه هzzاي كzzاربرديها و نيازمندي براي هzzر سzzرويس مي همزمان نيازمندي هر زيzzر سيسzzتم را شzzناخته و بzzه دنبzzال سzzرويس

براي مطابقت با زيرسيستم است.در اين روش ابتدا فرآيندهاي حرفه به صzzورت مجموعzzه اي از فعzzاليت هzzا)

activityهايشوند. سپس وظيفه مندي( كه با هم در ارتباط هستند مشخص مي هzzاي كzzاربردي مشzzخص شzzده و هzzر كzzدام بzzه صzzورت يzzك سzzرويسبرنامه

-ها انجzzام ميها و فعاليتگردند. سپس عمل تطبيق بين اين سرويسمعرفي مي داد، فعzzاليتشود. اگر فعاليتي وجود داشت كه سرويسي آن را پوشzzش نمي

-ها سzzرويس جديzzد بوجzzود ميها شكسته شده و براي زير فعاليتبه زير فعاليتآوريم.

نتيجه گيری4.8 هzاي موجzود رابه منظور ارائه روشي جديzد كzه نقzاط ضzعف و قzzوت روش

هzzاي گذشzzته اسzzت. همzzانطور كzzهپوشش دهد نياز به شناسايي دقيzzق روش هاي گذشzzته بzzه چشzzم ميديده شد، اشكاالت زير به صورت عمده در روش

خورد:عدم ارائه روش مشخص و يا وابسته بودن روش معرفي شده:.1

94

فهرست اشکال

هاي ارائه شzzده، گzzام هzzاي مzzدون و مشخصzzي بzzه منظzzوردر برخي از روش هاي كانديد بيان نشده است. به عبارت ديگzzر دررسيدن به مجموعه سرويس

هاي خروجي ها اشzzاره شzzده گzzاهيها و ويژگيها تنها به خروجيبرخي از روش ها هستند بيان شzzده اسzzتها كه همان سرويستنها مراحل رسيدن به خروجي

در صورتي كه توضيحي در مورد اين مراحل، نحوه تقدم و تاخر آنها و سzzايرموارد داده نشده است.

ها :در نظر نگرفتن فاكتورهاي كيفي سرويس.2 هاي ارائه شده، تنها برخي فعاليت ها به منظور رسيدن بzzهدر برخي از روش هايي بzzه منظzzورهاي كانديد بيان شده و در اين مراحل گاممجموعه سرويس

هاي كيفي گنجانده نشده اسzzت. بzzه عبzzارت ديگzzررعايت و رسيدن به ويژگي مندي و نيازهاي دامنzzه مسzzئلهها تنها به پوشش نيازهاي وظيفهايندسته روش ها توجهي نشدههاي كيفي مورد انتظار از سرويساند و به ويژگيبسنده كرده

است.در نظر نگرفتن فاكتور اندازه سرويس:.3

در بسياري از روش هzzا بzzه فzzاكتور انzzدازه سzzرويس تzzوجهي نشzzده اسzzت. همانطور كه پيش از اين عنوان گرديد فاكتور دانه بندي سرويس هzzا يكي از فاكتورهاي تاثير گذار بر چهار ويژگي كيفي سيستم نهايي مي باشد كه عدم

بzzهIngantiتوجه به آن ممكن است به سيستم نهايي ضربه بزنzzد. در مقالzzه فاكتور دانه بندي سرويس ها تا حدي توجه شzzده اسzzت. البتzzه بايzzد در نظzzر

هzايهzا بzzر اسzzاس برنامzzهداشت كzzه در اين مقالzه هم دانzzه بنzzدي سzzرويس شzzود.هاي مzzوروثي تنظيم ميكاربردي موجود در زير ساخت حرفه و سيستم

به اينصورت كه اگر فعاليتي توسط واسطي از برنامه پوشش داده شود بzzه صورت سرويس شناخته شده و اگر توسط يك واسط پوشzzش داده نشzzود،

هzzاي مzzوروثيگردد. حال اگzzر در سzzازماني سيسzzتمها تجزيه ميبه زير فعاليت هzzاي مzzوروثي نداشzzته باشzzدها نباشند و يا سازمان سيسzzتمپاسخگوي فعاليت

ها تعيين نمود.بندي مناسبي را براي سرويسنمي توان دانهامكان بروز افزونگي:.4

-ها به اين علت كه به صورت غير متمركز به شناخت سzzرويسبرخي از روش مندي توليدهايي با رويهم افتادگي وظيفهها مي پردازند ممكن است سرويس

منzدي خzاص توسzط دو يzا چنzد سzرويسكنند به اين صورت كه يك وظيفzه مختلف برآورده شود كه اين امر باعث صzzرف زمzzان و هزينzzه بيهzzوده جهت

گردد.ها مياين سرويس

95

ها:عدم تعريف دقيق محدوده سرويس.5 پردازند. به عبارتها نميهاي سرويسمنديها به تعيين دقيق وظيفهبرخي روش

منzديهzا گzامي جهت تعzيين دقيzzق حيطzه وظيفzهديگzر در بسzياري از روش هzzاي فzzازها وجود ندارد. اين امر عالوه بر ايجاد ابهام در ادامه فعاليتسرويس

گرا خود مي تواند يكي از داليل عمzzده در بzzروز افzzزونگيمدلسازي سرويسها باشد.در سرويس

هاي ارائه شده:دهي نيازهاي حرفه توسط سرويسعدم كنترل پوشش.6 در بسzzياري از روش هzzا گzzامي جهت بررسzzي اين امzzر كzzه آيzzا مجموعzzه سرويس هاي شناخته شده تمامي اهداف حرفه را پاسzzخ مي دهنzzد يzzا خzzير وجود ندارد. در صورتي كه سرويس هاي شناخته شده كامzzل نباشzzند يzzا بzzه عبارت ديگر سرويس هاي شناخته شده تمامي اهداف را پوشzzش ندهنzzد در مراحzzل بعzzد ممكن اسzzت سيسzzتمي نzzاقص توليzzد گzzردد و يzzا در صzzورت تشخيص اين امر در مراحل بعد هزينه و زمان زيادي جهت رفzzع اين مشzzكل مورد نياز است. بzzه همين علت بهzzتر اسzzت گzzامي در روش مzzورد نظzzر بzzه منظور بررسي مجموعه سرويس هاي كانديد از نظzر كامzzل بzzودن گنجانzده

شود.عدم انجام كنترل كيفي سرويس ها:.7

هzzايها گzzامي بzzه منظzzور سzzنجش و ارزيzzابي كيفيت سzzرويسدر عمده روش شناخته شده وجود ندارد. در صورتي كه چنين گامي در روش وجzzود داشzzته

-هاي شناخته شzzده، ميباشد عالوه بر كسب آگاهي نسبت به كيفيت سرويس-توان كيفيت سيستم نهايي را بهبzzود بخشzzيد و همچzzنين از توسzzعه سzzرويس

هايي با كيفيت پايين جلوگيري كرد. البته بايzzد توجzzه داشzzت مzzوارد فzzوق در ها وجود نzzدارد و اين مzzوارد بzzه عنzzوان مzzوارد بzzا اهميت كzzه درتمامي روش

ها رعايت نشده اند قابل ذكر هستند.تعدادي از روش

96

فهرست اشکال

234

پنجمفصل5 گرا معماری سرویس

-سازي سيستمويکپارچههاي جامع

97

مقدمه5.1 سzzازيامzzروزه هzzر سzzازمان يzzا بنگzzاه اقتصzzادي، روشzzي را بzzراي يکپارچzzه

گzzيرد و بzzه همين خzzاطر هيچگzzاههاي کاربردي مجموعه خود بکzzار ميسيستم-توان روش منحصر بفردي را يافت که بتواند جوابگوي نيازهzzاي يکپارچzzهنمي

ها باشد. سازي سيستمي در کليه سازمان هzzايهاي کاربردي همzzواره بايzzد ديzzدگاهسازي سيستمبنابراين، براي يکپارچه

مختلف را مد نظر داشت و با توجه به شرايط کاربردي آنها، يکي و يا حzzتيسازي انتخاب نمود.ترکيبي از آنها را جهت يکپارچه

هاي جامع مورد بررسيسازي سيستمهاي مختلف يکپارچهدر اين مقاله روش سzzازيگيرنzzد و سzzپس راهکzzاري ترکيzzبي جهت يکپارچzzهو مقايسzzه قzzرار مي

هاي جامع ارائه خواهد شد.سيستم

هاي جامعسازي سيستم انواع يکپارچه5.2 هاي جzzامع را مي تzzوان بzzه چهzzار دسzzته کليسازي سيستمهاي يکپارچهروش

تقسيم نمود که عبارتند : ،2هzzاي کzzاريسzzازي بzzر اسzzاس فراينzzد، يکپارچzzه1گzzراسzzازي دادهيکپارچzzه4گرا سازي درگاهو يکپارچه3گرا سازي سرويسيکپارچه

گراسازي داده يکپارچه5.2.1

-ها استفاده ميسازي سيستمگرا جهت يکپارچهمتخصصيني که از روش داده هzzايسازي به هرحzzال مي بايسzzت در سzzطح بانzzککنند، معتقدند که يکپارچه

هاي مختلفي وجzzود(. در اين روش، ديدگاه1-5اطالعاتي مطرح باشد )شکل و پzzردازش5 ، ايجzzاد فدراسzzيون اطالعzzات Replicationدارند کzzه عبارتنzzد از:

.6ها واسط

1 Information Oriented2 Business Process Oriented3 Service Oriented4 Portal Oriented5 Data Federation6 Interface Processing

98

برنامه برنامه Bکاربردی

AکاربردیDava Smith

XXX-XX- XXXX 365 main St.somewhere,

USA 11111

Dava SmithXXX-XX -XXXX

365 main St.somewhere,

USA 11111

Dava SmithXXX-XX- XXXX

365 main St.somewhere,

USA 11111

فهرست اشکال

گرا مستقيما به جابجايي اطالعات بينها به روش داده:يکپارچگي سيستم1-5شکلپردازدها ميسيستم

انعکاس)تکرار(5.2.1.1

Replicationاتي. اين عبارت است از انتقال دادهzzک اطالعzzد بانzzها بين دو يا چن هاي متفاوتي باشzzند و يzzا حzzتي ازمتعلق به شرکتتوانند هاي اطالعاتي ميبانک (.2-5هاي متفاوتي براي ذخيره و بازيابي اطالعات استفاده نمايند)شکلمدل

سzzاختي مناسzzب جهت انتقzzال، وجzzود زيzzرReplicationاي عمليzzات نيzzاز پايzzه هzzاي بانzzک اطالعzzاتيهاي ساختاري بين مzzدلاطالعات با در نظر گرفتن تفاوت

است.

هايها بين بانکسازي انعکاسي اطالعات روشي است براي انتقال داده: کپي2-5شکل اطالعاتي

Replicationک، با قرار دادن يک اليه نرمzzزاري بين بانzzانافzzاتي امکzاي اطالعzه هاي اطالعاتي منبعشود. از يک سو اطالعات مورد نياز از بانک يا بانکپذير مي

-شوند و از سوي ديگر اطالعات استخراج شده در بانzzک يzzا بانzzکاسخراج ميگردند.هاي اطالعاتي مقصد ذخيره مي

امتيازات شاخص اين روش، سzzادگي و کم هزينzzه بzzودن آن اسzzت. البتzzه در نيز همراه با اطالعات در نظر گرفته شzzوند ديگzzر اين1ها شرايطي که روش

بايسzzت جzzايگزينگzzرا را ميهzzاي سzzرويسروش کارساز نخواهد بود و راه حلنمود.

1 Methods99

پایگاه دادهی مجازی

Sybase

oracle

informix

DB2

ايجاد فدراسيون اطالعات5.2.1.2

سzzازي چنzzدين بانzzکايجzzاد فدراسzzيون اطالعzzات عبzzارت اسzzت از يکپارچzzه-5هاي اطالعاتي )شکل از بانک1اطالعاتي در قالب يک نماي يکپارچه و يگانه

هاي اطالعاتي جامعهاي اطالعات در واقع بانک(. به عبارت ديگر، فدراسيون3باشند.مجازي هستند که خود متشکل از چندين بانک اطالعاتي فيزيکي مي

: فدراسيون اطالعات3-5شکل

هzzايهzzاي اطالعzzاتي، اليzzه نzzرم افzzزاري را بين بانzzکافزار فدراسيون بانکنرم هاي کاربردي که اطالعات را بازيابياطالعاتي فيزيکي توزيع شده و سيستم

-هايي کzzه در اختيzzارش قzzرار ميدهد. اين اليه به کمک واسطکنند، قرار ميمي شzود و آنهzا را بzا مzzدل بانzzکهاي اطالعاتي فzzيزيکي متصzzل ميگيرد، به بانک

سازد.اطالعاتي مجازي که در نرم افزار مذکور تعبيه شده است مرتبط مي هاي کاربردي براي دستيابي به اطالعzzات، از اين بانzzک اطالعzzاتيلذا سيستم

تواند انواعافزار اين است که ميکنند. نقطه قوت اين نرممجازي استفاده مي اي متفzzاوتي را در قzzالب يzzک مzzدل يکپارچzzه، مجتمzzع کنzzد. اين روش،داده

هاي اطالعاتي توزيع شده موجود را در قالب يzzک مzzدلدستيابي به کليه بانک توان مطرح ترينپذير مي سازد. اين روش را ميفرم منحصر بفرد امکانخوش

گzzرا برشzzمرد. بzzر خالفهاي کzzاربردي دادهسازي سيستمحل در يکپارچهراهReplicationهاي کاربردي منبع و، در اين روش نيازي به ايجاد تغيير در سيستم باشد. فقط بايzzد تغيzzيرات جzزئي ايجzzاد شzود کzه بتواننzzد بzا بانzکمقصد نمي

اطالعاتي مجازي ارتباط برقرار کنند.

1 Single and Unified View100

موتور یکپارچهسازی

کاربردی برنامهبستههای برنامه کاربردی API

و اطالعاتسرویسها

فهرست اشکال

ها پردازش واسط5.2.1.3

سzzازيهzzا بzzراي يکپارچzzه2API، از 1هاهzzاي مبتzzني بzzر پzzردازش واسzzطراه حل هاي ايجاد شده به سzzفارش مشzzتري اسzzتفاده و سيستم3هاي آماده سيستم

سzzازي درتzzرين روش يکپارچzzه(. اين روش بعنzzوان رايج4-5کننzzد )شzzکل ميباشد. مطرح ميERP 4هاي سيستم

ها از سيستمهاي کاربرديAPI: پردازش واسط ها، اطالعات را از طريق 4-5شکلاستخراج مي کند.

به عنوان تنها نقطه ضعف اين روش، مي توان به اين نکته اشاره کرد که تا شود. بzzه عبzzارتهاي مبدا و مقصد مرتبط مي سيستم5حدي به منطق کاري -سازي، با استفاده از برخي امکانات مبتني بر سرويسديگر اين نوع يکپارچه

نيز در کنار اطالعات به اشتراک گذاشته مي شوند.6ها ها، روشسازي بر اساس فرايند کاري يکپارچه5.2.2

-سازي، اليzzه اي از پzzردازشتوان گفت که اين روش يکپارچهبه بيان ساده مي-کند که در باالي اليه هاي پردازش مجموعه سيسzzتمهاي مرکزي را ايجاد مي

(.5-5هاي کاربردي قرار مي گيرد )شکل عبارتسzzت از دانش و7(BPI zzسzzازي فراينzzد هzzاي تجzzاري )روش يکپارچzzه

مکانيزم مديريت انتقال اطالعات و فراخواني پردازش ها در زمان مشzzخص هzzايي را کzzه بيناي که بتواند اجراي پردازشو مطابق با ترتيب معين به گونه

هاي کاربردي مختلف وجود دارند را بنحوي مناسzzب مzzديريت نمايzzد.سيستم هzzاي مرتبzzط يzzک سzzازمان در کنzzارهدف اين روش، جمع آوري کليه پردازش

1 Interface Processing2 Application Interface3 Packaged Applications4 Enterprise Resource Planning5 Business Logic6 Methods7 Business Process Integration

101

اي که بيشترين ارزش افزوده را بzzراي سzzازمان بهمzzراهيکديگر است بگونه داشته باشد و همچنين بتواند گردش اطالعzzات و حفzzظ ارتبzzاط منطقي بين

آنها را نيز پشتيباني نمايد. بايسzzت کzzامال انعطzzاف پzzذير باشzzد و اليzzه مzzترجمي را بيناين روش، مي

ايجzzاد1هzzاي تجzzاري سازي پردازشهاي مبدا، مقصد و موتور يکپارچهسيستمنمايد.

هاي بسzzياري وجzzود دارد کzzه تفاوتBPIسازي سنتي و هاي يکپارچهمابين روشباشند:برخي از آنها از قرار زير مي

سازي سنتي در واقع پلي است بين چندين روش يکپارچهBPIيک نمونه -1 ها متمرکزسازي روي جابجايي اطالعات بين سيستمهاي سنتي يکپارچهروش-2

هzzا نمايzzد، شوند بدون آنکه خود را درگير جزئيات دروني هر يک از سيستمم سzzرو کzzار دارد و انتقzzال2 مسzzتقيما بzzا مzzدل پzzردازش BPIدرصzzورتي کzzه

دهد.اطالعات را در قالب همين مدل انجام مي سازي در واقع يک راه حل تاکتيکي بzzا هzzدف برقzzرايهاي سنتي يکپارچهمدل-3

قzzوانين تجzzاري اسzzتراتژيکي راBPIباشد در حاليکzzه ها ميارتباط بين سيستم هzzا را در قzzالب يzzک مzzدلکند که بتوانند ارتباط متقابzzل بين سيسzzتمارائه مي

تجاري مشترک تضمين نمايد.BPIکند که عبارتند از: تجسم فرايندهاي هر يک، سه سرويس اصلي ارائه مي

ها.اي کارايي فرايندگيري لحظهها و اندازهها، تجريد واسطاز سيستم

1 Business Process Integration Engine2 Process Model

102

یکپارچهسازی مدلفرایندی

Aکمپانی Bکمپانی Cکمپانی

فهرست اشکال

سازي بر اساس فرايندهاي کاري:مدل يکپارچه5-5شکل

گرا سرویسیکپارچگی5.2.3

سازد تzzا منطzzق تجzzاري يzzاها را قادر مي، سيستم1گرا سازي سرويسيکپارچه متد هاي عمومي خود را به اشتراک بگذارند. براي رسيدن به اين هzzدف يzzا

هايي که بتوانند به اشتراک گذاشته شوند را تعيين و سپس يکپارچzzهبايد متد هzzايکرد و يا براي فراهم کردن زيرساخت به اشتراک گذاشتن آنهzzا از روش

( .6-5هاي وب استفاده کرد )شکل به اشتراک گذاري نظير سرويس

1 SOAI (Service –Oriented Application Integration) 103

برنامه Aکاربردی

ترکیبکاربردی برنامههای

برنامه Bکاربردی

برنامه Cکاربردی

برنامه Dکاربردی

کاربران نهایی

: دياگرام مدل معماري سرويس گرا6-5شکل

گراسازي درگاه يکپارچه5.2.4 هzاياي از سيسzzتمتzzوانيم بzzا مجموعzه، مي1گzzرا سzzازي درگzzاهبکمک يکپارچه سازماني از طريzzق يzzک واسzzط کzzاربريسازماني و يا حتي بينکاربردي درون

سzzازيمشترک ارتباط برقرار کنيم. اين روش تا حد زيادي نيzzاز بzzه يکپارچzzه(.7-5کند )شکل ها را منتفي ميزير ساخت

سzzازي، بzzر تبzzادل بالدرنzzگ اطالعzzات بينهzzاي يکپارچzzهدر حاليکه ساير روش هاي کاربردي تاکيد دارد، اين روش اساس خود را بر تبادل اطالعzzاتسيستم

ها از طريق يک سيستم منحصر بفرد بنا نهاده است.بين سيستم

1 POAI(Portal-Oriented Application Integration)104

سیستم فروش برای مشتری

سیستم موجودیت کاال

جستجوگر وب

سرور وب

DB2

SAP

میانافزار

فهرست اشکال

: يکپارچه سازي درگاه گرا7-5شکل

هاي جامعسازي سيستمکار ترکيبي يکپارچه راه5.3-هzzاي جzzامع ميسzzازي سيسzzتمدر اين بخش، به راهکار عملي جهت يکپارچzzه

باشzzد کzzه عبارتنzzد از: گzzرداوريپzzردازيم. اين راهکzzار شzzامل دو مرحلzzه مي-هاي مربوطه و چگونگي استفاده از ابزار يکپارچهاطالعات الزم و ايجاد مدل

سازيهاي مربوطه گردآوري اطالعات الزم و ايجاد مدل5.3.1

هzzايمراحzzل مختلzzف مربzzوط بzzه گzzرداوري اطالعzzات الزم جهت ايجzzاد مzzدلباشند:مربوطه از قرار زير مي

هاي تجاريسازي فرايند مدل5.3.1.1

هاي کاربردي، نيازمنzzد شzzناخت سzzازمانقبل از ارائه طرح يکپارچگي برنامه آوريهاي زير ساختي آن هستيم. در اين شناخت، چگzzونگي ارتبzzاطفارغ از فن

هzzا اهميzzتي نzzدارد و مzzاهاي ارتباطي، نگاشت بين سيستمها، پروتکلکامپيوترکنيم.توجه خود را فقط به فرآيندهاي کسب و کار معطوف مي

هzاي منطقي هسzzتند کzzههاي کسب و کار شzzامل يzzک گzروه از فعzzاليتفرآيند هzzا نوعzzا کوچکzzترين واحzzدکننzzد. اين فعzzاليتهzzاي سzzازماني را مzzدل ميفعاليت

دهند. به عنوان نمونzzه،هاي قابل انجام در سازمان را نشان ميمنطقي فعاليت105

ها است که وقتي فهرست کاالي جديzzد"بروز نمودن انبار" يکي از اين فعاليت-شzzود، فراخوانzzده ميرسيده باشد و يا وقتي کzzه سzzفارش مشzzتري داده مي

شود. فرآينzzدهاي کسzzب و کzzار معمzzوال يzzک نقطzzه شzzروع و پايzzان دارنzzد و داراي

باشد. فعاليت براي انجzzاماسامي هستند که بيانگر عمليات محوله به آنها مي بzzه عنzzوانتوان کzzار انجzzام شzzده را مzzورد سzzنجش قzzرارداد.کار است و مي

توانzzد "پzzردازش کن سzzفارش را"، "زمانبنzzدي کننمونzzه، نzzام فراينzzد مي شzzودمحصول را"، و " بروز کن انبار را" باشد. وقتي سzzفارش، پzzردازش مي

تغيير وضعيت داده و از وضعيت پردازش نشده بzzه وضzzعيت پzzردازش شzzدهرود.مي

هر برنامzzه کzzاربردي کzzه در اجzzراي يzzک فرآينzzد کسzzب و کzzار دخيzzل باشzzد، هاي کاربردي کمzzک بzzهسازي برنامهکانديداي يکپارچگي است. دليل يکپارچه

فرآيندهاي کسب و کار از طzzرق مختلzzف اسzzت. يکپzzارچگي بzzاعث سzzريعترشدن فرآيند، کاهش خطا، کاهش هزينه خواهد شد.

انتخzzاب شzzدهBPMهاي تجاري، تا حد زيادي به ابzzزار نحوه مدلسازي فرايند بسzzتگي دارد. در واقzzع بzzراي اينکzzار ابتzzدا بايzzد روش و زبzzان مدلسzzازي

BPMN و يا UML 2توان از فرايندهاي کاري را انتخاب نماييم. بعنوان مثال مياستفاده کرد.

هاتعريف و طبقه بندي سرويس5.3.1.2

جهت تحليل، طzzراحي و پيzzاده سzzازي1گرا با توجه به انتخاب روش سرويس-هاي کاري به استخراج و طبقههاي جامع، پس از تعريف کليه فرايندسيستم

پردازيم.هاي ميبندي سرويس هاي عمومي خواهنzzد بzzود کzzه درها، سرويسبديهي است که يکسري سرويس

هzzايهاي قرار خواهند گzzرفت و سzzري ديگzzر، سzzرويساختيار کليه نرم افزار افzزاري و يzا مشzترک بين چنzدين سيسzتمکاربردي خاص هzر سيسzتم نzرم

خواهند بود. مصzzوب و بzzا رعzzايت2ها ميبايست بzzر اسzzاس الگzzويفرايند تعريف سرويس

هzzاي تzzدوين شzzده صzzورت گzzيرد. پس از اين مرحلzzه بانzzک کليzzه اسzzتاندارد هzاي مzوردنظر خzواهيم داشzت کzzه در اطالعاتي مفهومي از کليه سzرويس

هاي بعدي مورد استفاده قرار خواهند گرفت. بخش1 Service Oriented2 Template

106

فهرست اشکال

MetaDtata ايجاد مدل 5.3.1.3

1در اين مرحله کليه اطالعات موجود در سازمان در قالب فهرست داده هzzا بايسzzت بzzر اسzzاسشوند. بايد توجه داشت که اين اطالعات ميجمع آوري مي

الگوي استاندارد تدوين شده استخراج شوند.dataها، نوبت به ايجاد مدلپس از ايجاد فهرست داده Metaازمانzzامع سzz2 ج

هzzاها در اين است که فهرست دادهرسد. تفاوت اين مدل با فهرست دادهمي-سازي را در اختيار مzzا قzzرار ميحل خام مورد نياز براي يکپارچهدر واقع راه

dataدهzzد، حzzال آنکzzه مzzدل Metaان راهzzامع، همzzر جهت جzzورد نظzzل مzzح باشد.گرا ميسازي دادهيکپارچه

اي موجzzود در سzzازمان را در در بzzرهzzاي دادهاين مدل نه تنها کليه سzzاختمان سzازيها و محيzط يکپارچzهدارد بلکه نحوه برقراري ارتباط بين اين ساختمان

نمايد.جامع را نيز ارائه مي

هاي مشترکUser Interface تعيين 5.3.1.4- هاي مشترک به عنوان يکي از کاربردي ترين روشUser Interfaceاستفاده از باشد. لذا در اين مرحله کzzه بzzه شzzناخت نسzzبتاسازي مطرح ميهاي يکپارچه

Userتzzوانيمايم، ميهzzاي طzzرح جzzامع دسzzت يافتzzهجامعي در خصوص سيستمInterfaceنين هاي مشترک بين سيستمzzهاي مرتبط را شناسايي نموده و همچ

نسبت به تدوين اطالعات مرتبط از قبيل سطوح دسترسي، امنيت اطالعاتو .... اقدام نماييم.

طراحي شبکه انتقال اطالعات سيستم جامع5.3.1.5

ها و اقالم اطالعاتپس از انجام مراحل باال، جزئيات الزم فرايندها، سرويس بايست نحوه برقراري ارتباطاند. در اين مرحله ميطرح جامع استخراج شده

هاي عملياتي سازمان را مورد بررسي قرار دهيم. فيزيکي بين واحد هzzايبzzديهي اسzzت کيفيت و پهنzzاي بانzzد خطzzوط ارتبzzاطي، در انتخzzاب روش

اي خواهند داشت.سازي نقش تعيين کنندهمختلف يکپارچه

BMP و ابزار چگونگي استفاده از ابزار يکپارچگي5.4

1 Data Catalog2 Enterprise Meta Data Model

107

برنامه Aکاربردی

فرایند کسبوکار

اطالعات

پرتال

برنامه Bکاربردی

برنامه Cکاربردی

برنامه Dکاربردی

برنامه Aکاربردی

سرویسهای مجزا

توان کل مجموعzzه را بzzه اسzzتفادههاي جامع، نميسازي سيستمبراي يکپارچه هzzاي موجzzود، دريک روش خاص محدود کرد. با توجه به الزامات و محzzدوديت

سzzازي را مzzورد اسzzتفاده قzzرار دادهzzاي يکپارچzzهواقzzع بايzzد ترکيzzبي از روش( .8-5)شکل

: مدل ترکيبي يکپارچه سازي8-5شکل

سzzازي، ابzzزار مربوطzzه مzzوردهاي يکپارچهسازي هر کدام از روشبراي پياده استفاده قرار خواهند گرفت که در اين بخش اين ابزار مzzورد بررسzzي قzzرار

گيرند:مي مورد نظرBPMمدلهاي فرايند تجاري ايجاد شده در بخش قبل، توسط ابزار

ذخzzيره1هاي مورد نظر در بانک اطالعاتي فرايند ها شوند و رکوردتفسير مي است کهBPM از معماري 2گردند. در اين مرحله وظيفه موتور زمان اجرامي

فرايندهاي ذخzيره شzzده را پzzردازش و اجzرا نمzzاد. بzzا پzzردازش هzzر فراينzzد،-هاي کاربردي قرار ميشوند که در اختيار برنامهها ايجاد ميليستي از سرويس

هاي کzzاربردي سيسzzتم جzzامعگيرند. لذا چناچنه عملياتي در هر يک از برنامه امداد انجام شود که به نوعي بخشي از يک فرايند باشد، ارتبzzاط بين موتzzور1 Process Database2 Runtime Engine

108

فهرست اشکال

هzzا برقzzرارزمان اجرا و سيستم کاربردي مورد نظzzر از طريzzق اين سzzرويسخواهد شد.

BMPها در مدلتوزیع شدگی سرور 5.4.1

هاي کzاري مجمzوع امzداد بzاسازي فرايندبا توجه به اين موضوع که يکپارچه گzيرد، لzذا در هzر صzورت ميBPMکارهاي ارائه شده در مدل استفاده از راه

خواهzد داشzzت کzzه حzzداقل داراي موتzzورBPMواحد کاري نياز به يک سzzرور هzzايباشد. با اين اوصاف مدل توزيع شدگي سzzرورزمان اجراي اين مدل مي

BPM:از قرار زير خواهد بود

BPM مدل ر: نمودار توزيع شدگي سرورها د9-5شکل

بzzه صzzورتBMPکنيzzد، سzzرورهاي ( مالحظzzه مي9-5همانگونه که در شzzکل ) اي کzzه سzzرورهايي کzzه در يzzکدرختي با يکديگر در ارتبzzاط هسzzتند بzzه گونzzه

سطح دارند فقط با سرور يک سzzطح بzاالتر از خzود در ارتبzzاط هسzتند. لzذا

109

-هاي هم سطح ، از طريق سرور باالي سر آنها برقzzرار ميارتباط بين سرورشود.

ملزومات اين مدل5.4.1.1

، نيzzاز خاصzzي بzzهBPMبا توجه به کم حجم بودن اطالعات مربوط بzzه مzzدل پهناي باند ويژه اي وجود ندارد و لذا ارتباط بين سzzرورهاي سzzطوح مختلzzف

نيز برقرار خواهد شد.Dial Upاز طريق خطوط چارچوب کارکرد5.4.1.2

هzايالف: درحالتيکه مراحل مختلف يzک فراينzد کzاري در محzzدوده ايسzتگاه کاري يک سرور انجام ميشود، مديريت فرايندها توسط موتور زمzzان اجzzراي

گيرد.همان سرور صورت مي هاي کاري مربzzوط بzzهب: در حالتيکه مراحلي از يک فرايند کاري در ايستگاه

هاي مختلف انجام ميشود، هماهنگي اين مراحل توسzzط موتzzور زمzzانسرورگيرد.اجراي مستقر در يک سطح باالتر صورت مي

پ: زماني که نياز باشد فراينzد جديzدي تعريzف شzود يzا تغيzzيري در مراحzل هاي موجzzود ايجzzاد گzzردد، اين تغيzzيرات بکمzzک ابzzزار مzzديريت فراينzzدفرايند

-گيرد و در قzzالب فراينzzد سطوح باالتر صورت ميBPMهاي موجود در سرورتر منتقل مي شود.هاي سطوح پايينهاي اجرايي به سرور

110

فهرست اشکال

: مدل توزيع شدگي سرورهاي ارائه کننده سرويس ها10-5شکل

ها و مدیریت سرویسایجاد5.4.2

سرويس هاي عمومي، اختصاصي و مشترک استخراج شzzده در بخش قبzzل، شوند و در يک بانک اطالعاتي آرشيو خواهند شzzد.در قالبي مشترک ايجاد مي

ها بصورت متمرکز انجام خواهد گzzرفت تzzالذا هر گونه تغيير در اين سرويسهاي امداد حفظ شود.جامعيت سيستم

هايهايي که بصورت محلي در بخشبراي باال بردن سرعت و کارايي سيستم شوند، در هر بخش سروري تعبيه خواهzzد شzzد کzzهمختلف شبکه استفاده مي

هاي عملياتي را بر عهده خواهد داشت. البتهوظيفه ارائه و مديريت سرويس هاي موجود در هرباسيت مکانيزمي را براي بروزرساني اتوماتيک سرويسمي

سرور محلي را در نظر داشته باشيم. هايهاي مختلف سيستملذا مدل توزيع شدگي سرورهاي ارائه کننده سرويس

(خواهد بود.10-5جامع مطابق شکل )

111

ملزومات اين مدل5.4.2.1

-هاي بصورت جzzامع ميهاي زماني خاص، نياز به بروز رساني سرويسدر بازه هzا و بzzههzzاي سzzرويسباشد. عمليات بروزرساني در سzzاختار درخzتي سzzرور

گيرد.صورت باال به پايين صورت مي باشzzد. البتzzه در ( ميADSLتر )مانند سرعتراي اينکار نياز به خطوط نسبتا پرب

-صورت عدم وجود خطوط ارتبzzاطي مzzورد نظzzر؛ اين فراينzzد بصzzورت غzzير هاي بروزرساني( نيز انجام پذير مي باشد.CDمستقيم )با استفاده از

چارچوب کارکرد5.4.2.2

الف: در صورت از کار افتادن هر يک ار سzzرورها، امکzzان جzzايگزيني آنهzzا بzzا-هاي يک سطح باالتر وجود خواهzzد داشzzت. لzzذا سzzرور هzzر سzzطح ميسرور

تر خود را داشته باشد.هاي سطوح پايينبايست مجموعه کاملي از سرويس شzzود.تzzر توزيzzع ميهاي سطوح پايينهاي بروز شده در کليه سرورب: سرويس

هzzاي مشzzترکيبايسzzت مجموعzzه سzzرويسهzzاي هم سzzطح ميبنابراين، سرورداشته باشند.

ها ايجاد مکانيزمي جهت تبادل اطالعات بين سرويس5.4.3

-هاي جامع، احتمzzاال سzzروربا توجه به وسعت جغرافياي مراکز کاربري طرح دهي را بzzر عهzzده خواهنzzدهzzاي مختلفي در امzzاکن متعzzدد وظيفzzه سzzرويس

داشت. هzzابايست مکانيزم مناسبي براي سنکرون کردن اطالعzzات اين سzzرورلذا مي

ها حفظ شوند.درنظر گرفت تا جامعيت اطالعات سيستم

112

فهرست اشکال

: نحوه توزيع شدگي اطالعات در مدل پيشنهادي11-5شکل

بنzzدياطالعات موجود در سرورهاي توزيع شده را بصورت زير ميتوان طبقهنمود:

-اي هستند که درکzل مجموعzه سيسzتماطالعات پايه عمومي: اطالعات پايه-1 گيرند. وظيفzzه مzzديريت وهاي امداد بصورت يکپارچه مورد استفاده قرار مي

باشد.بروزرساني اين اطالعات بر عهده سرور مرکزي مي اطالعات پايه محلي: هر يک از سرورها، به تنهzzايي داراي اطالعzzات پايzzه اي-2

ميباشند که در محدوده جغرافيايي سرور مورد نظر قابzzل اسzzتفاده هسzzتند. بديهي است که عمليات مديريت اينگونzzه اطالعzzات بzzر عهzzده همzzان سzzرور

باشد.محلي مي انجام شده در هر واحد1هاي اطالعات عملياتي: اطالعات مربوط به تراکنش-3

شود. الزم بzzذکر اسzzت بجzzز درعملياتي، در سرور محلي مربوطه ذخيره مي

1 - Transactions113

موارد خاص که نياز به گزارشzzات خzzاص مzzديريتي در سzzطوح بzzاالتر باشzzد،اطالعات عملياتي به سطوح باالتر منتقل نخواهند شد.

اي و موردي تقسzzيماطالعات مديريتي: اطالعات مديريتي به دو دسته دوره-4 اي از اطالعzzات عمليzzاتياي شامل خالصzzهشوند. اطالعات مديريتي دورهمي

هاي زيرين بzzه سzzطوحهاي خاص زماني از سرورهاي اليهاست که در فاصله شود. اطالعzzات مzzديريتي مzzوردي، شzzامل اطالعzzات مzzورديباالتر منتقل مي

باشد که بzzر حسzzب مzzورد از سzzرور مzzوردمروبط به عمليات انجام شده ميشود. نظر به سطوح باالتر منتقل مي

اطالعzzات سيسzzتمي: اطالعzzات خzzاص سيسzzتمي مربzzوط بzzه مzzديريت و-5شوند.ها بصورت محلي در سرورها ذخيره مينگهداري سيستم

ملزومات اين مدل5.4.3.1 هzا خطzوط ارتبzاطيسازي مکانيزم انتقzال اطالعzات بين سzzرورجهت پياده

اند:متنوعي مورد نياز است که در جدول زير معرفي شده: اطالعاتي بين سرور ها جهت انتقال1-5جدول

حzzداقل پهنzzاي بانzzدنوع انتقالپريود انتقالنوع اطالعاتمورد نياز

CDپر سرعت/ Offlineساليانهپايه عمومي

OnlineمورديعملياتيDialup (<10 MB)

>(10 MBرzzzzپ ) سرعت

Offlineماهيانه / ساليانهمديريتي دوره ايDialup (<10 MB)

>(10 MBرzzzzپ ) سرعت

---سيستمي

نتیجه گیری5.5 سازي و آشنايي با دامنه کاربرد هzzرهاي مختلف يکپارچهپس از بررسي روش

سازيهاي يکپارچهحلتوان به اين نتيجه رسيد که در اجراي راهيک از آنها، مي هاي ملي(، بهتر است کzzه بzzاهاي جامع نسبتا بزرگ )در حد پروژهدر سيستم

توجه به امکانات موجود و همچzzنين معمzzاري اسzzتفاده شzzده جهت طzzراحي سzzازي بzzه صzzورت همزمzzان مzzوردهzاي يکپارچzههzا، ترکيzzبي از روشسيستم

استفاده قرار گيرند.

114

فهرست اشکال

فصل6ششم

115

روش پیشنهادی سرویس برایاستخراجسازی سازمانیکپارچه

مقدمه6.1 هzzای موجzzود در زمینzzه اسzzتخراج و شناسzzاییدر فصzzل قبzzل بzzرخی از روش

سرویس ارائه شده و نقاط ضعف عمومی آنها مورد بررسzzی قzzرار گzرفت. های معرفی شده، سه مشzzکلبا بررسی دقیق تر ضعف های مربوط به روش

بسzzیار مهم بzzه چشzzم می خzzورد. یکی از این مشzzکالت احتمzzال شناسzzایی سzzرویس های مشzzابه و بzzروز همپوشzzانی در منطzzق سzzرویس ها می باشzzد. مشکل دوم، عدم توجه کافی به اصول سرویس گرایی بوده و مشکل سوم،

116

فهرست اشکال

عدم بررسی دقیzzق انطبzzاق سzzرویس ها بzzا اهzzداف و کارکردهzzای موردنیzzاز سازمان می باشد. از اینرو در روش پیشنهادی تمرکز اصلی بر روی پوشش

این سه ضعف عمده خواهد بود. بنابراین، مهمترین ویژگی های مورد انتظار از روش جدید، شامل اجتنzzاب از ایجاد سرویس های مشابه و بروز همپوشانی در منطق گردش کار سرویس، انطباق سرویس ها بzا اهzداف کسzب و کzار سzzازمان و توجzه بzه معیارهzای کیفی و اصول سرویس گرایی می باشد. از اینرو، فرآیند شناسایی سzzرویس بایzzد بگzzونه ای طzzراحی شzzود کzzه سzzرویس های شناسzzایی شzzده بواسzzطه

استفاده از این فرآیند، انتظارات را پوشش بدهند. در این فصل تالش بر این است تا به منظzzور پوشzzش مهمzzترین ضzzعف های روشهای مورد بررسی، روش جدیدی برای اسzzتخراج و شناسzzایی سzzرویس

پیشنهاد گردد.

فرضیات6.2 فرآیندهای عملیاتی سازمان در واقع همان موارد کاربری غیرقابل تجzzزیه ای هستند که از تجزیه فرآیندها و زیرفرآیندهای سازمان بدست آمده اند. بzzدین تzzرتیب فzzرض اول این اسzzت کzzه قبال فعالیت هzzای الزم جهت تجزیzzه حzzوزه کسب و کار سازمان به نواحی کارکردی، فرآیندها و زیرفرآینzzدها بzzه انجzzام

رسیده و موارد کاربری در پایین ترین سطح استخراج شده است. فzzرض دوم این اسzzت کzzه در حzzال حاضzzر بسzzیاری از سzzازمان ها دارای سیستم های موروثی هسzzتند و از این سیسzzتم ها در راسzzتای انجzzام وظzzایف سzzازمانی و مأموریت هzzای خzzود بهره بzzرداری می کننzzد. بنzzابراین در پzzروژه معمzzاری سzzرویس گرای سzzازمان می تzzوان بzzا بررسzzی کارکردهzzایی کzzه سیستم های موجود ارائه می دهند، سرویس های قابل اسzzتفاده را شناسzzایی

نمود.

معرفی فرایند کلی روش پیشنهادی6.3 در این بخش، فرآینzzzد کلی روش پیشzzzنهادی شzzzامل فازهzzzا، فعالیت هzzzا و چگونگی انجام فعالیت ها معرفی می گzzردد. فرآینzzد کلی روش پیشzzنهادی در سه فاز تحلیل سzzرویس گرا، ارزیzzابی و بهینه سzzازی و سzzازماندهی طzzراحی

( این فرآیند پیشنهادی را نشان می دهد.1-6شده است. شکل )

117

فعالیت ومدل کاربری موارد موجود تحلیل سیستمهای وظیفهمندی تحلیل

: تحلیل اول فازسرویسگرا

سرویسها بندی طبقه

نهایی سرویسهای فهرست

جدید سرویسهای ایجاد یا و سرویس ترکیب و تجزیه

الزم اصالحات اعمال

سرویسهای انطباقسازمان اهداف با نامزد

کیفی ویژگی کنترلسرویس

کاندید سرویسهای فهرست

و: ارزیابی فازدومبهینهسازی

سازمانده: فازسومی

:فرایند شناسایی سرویس در روش پیشنهادی1-6شکل

( مشاهده می شود، در مرحله اول، یعنی1-6همانطور که در شکل شماره ) فzzاز تحلیzzل سzzرویس گرا، حzzوزه کسzzب و کzzار سzzازمان تحلیzzل شzzده و کارکردهzzای عملیzzاتی و غیرعملیzzاتی سیسzzتم های مzzوروثی سzzازمان مzzورد

118

فهرست اشکال

بررسی قرار می گیرند. در پایzzان این مرحلzzه فهرسzzت سzzرویس های نzzامزدسازمان شناسایی و ارائه می گردد.

در مرحلzzه دوم، صzzحت و سzzقم سzzرویس های نzzامزد مzzورد ارزیzzابی قzzرار می گیرد. در این مرحله در صورت نیاز و به منظور رسیدن به حداکثر انطبzzا با اهداف سzازمانی و دسzتیابی بzه کیفیت مناسzب، اصzالحات الزم بzر روی سرویس های نامزد صورت گرفته و فهرسzzت نهzzایی سzzرویس های سzzازمان ارائه می گzzردد. در مرحلzzه سzzوم، سzzرویس های نهzایی سzzازمان بzzر اسzاس ماهیت و منطzzق تعریzzف شzzده و پتانسzzیلی کzzه دارنzzد، در الیه هzzای سzzه گانه سرویس های فرآینzzدی، یzzا سzzرویس های پایzzه و یzzا سzzرویس هzzای کzzاربردی

طبقه بندی می شوند.

هاها و روش انجام فعالیتها، فعالیتتشریح فاز6.4 در ادامzzه این بخشzzع مراحzzل، فعالیت هzzا و چگzzونگی انجzzام هzzر یzzک از فعالیت هzzzای اجzzzرایی در روش پیشzzzنهادی جهت اسzzzتخراج و شناسzzzایی

سرویس، تشریح شده است.فاز یک:تحلیل سرویس گرایی6.4.1

فاز تحلیل سرویس گرا شامل سه فعالیت است. این فعالیت ها شامل تحلیل حوزه کسب و کzzار سzzازمان، تحلیzzل سیسzzتم های موجzzود سzzازمان و ارائzzه فهرست سzzرویس های نzzامزد سzzازمان می شzzود. در فعzzالیت اول بzzا فzzرض اینکه حوزه کسzzب و کzzار سzzازمان تجزیzzه و تحلیzzل شzzده و مzzوارد کzzاربری استخراج شده است، نمودارهای فعالیت مربوط به هر یک از موارد کاربری ترسzzیم شzzده و بzzا بررسzzی فعالیت هzzای پردازشzzی درون این نمودارهzzا، سzzرویس های نzzامزد شناسzzایی می شzzوند. در فعzzالیت دوم، کارکردهzzای عملیاتی سیستم های موجود سازمان مورد بررسی قرار گرفته و بzzه عنzzوان بخشی دیگری از سzzرویس های نzzامزد در نظzzر گرفتzzه می شzzوند. در نهzzایت فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد بzzه همzzراه شناسzzنامه خالصzzه آنهzzا فzzراهم

می گردد.تحلیل حوزه کسب و کار6.4.1.1

در این بخش، ابتدا نمودارهای موارد کاربری کسب و کار سازمان به عنوان مبنzzای تحلیzzل مzzورد بررسzzی قzzرار می گیرنzzد. این مzzوارد کzzاربری معمzzوال گزینه های مناسبی برای سرویس های فرآیندی نامزد هستند. در این مرحلzzه، از طریق بازگویی مراحل و سلسله فعالیت هzzایی کzzه در هzzر مzzورد کzzاربری انجام می شودع نمودار فعالیت مربوط به هر مzzورد کzzاربری تهیzzه و ترسzzیم

119

مورد نمودارکاربری

فهرست نامزد سرویسهای

فعالیت نمودار

می گردد. سپس، با بررسی دقیق چرخه گzzردش کzzار درونی مzzدل فعzzالیت،-6می توان سرویس هایی را به عنوان سرویس نامزد شناسایی نمود. شکل)

( نمودار شماتیک مراحل انجام این فعالیت را نشان می دهد.2

کار سازمانو:استخراج سرویس از حوزه کسب2-6شکل

بطور معمول یک نمzzودار فعzzالیت از تعzzدادی گzzره تشzzکیل می شzzود. انzzواع گره هایی که ممکن است در یک مzzدل فعzzالیت وجzzود داشzzت باشzzند شzzامل گره های فعالیت، تصمیم، انشzعاب و ادغzام می باشzzد. اتصzاالت موجzود بین گره ها جریان گردش کار موجود در مدل فعالیت را نشان می دهد. هر یک از این گره ها ممکن است بطور مستقل و یا بصورت یzzک مجموعzzه مرتبzzط بzzا

یکدیگر اجرا شده و خروجی یا رفتار مورد انتظاری را نتیجه بدهند. بنابراین، در صورتی گره های موجود در درون مدل فعالیت بطور مستقل یzzا مرکب می توانند به عنوان سرویس های نامزد در نظر گرفته شوند که منجر

( فعالیت هzzایی را نشzzان3-6بzzه ارائzzه یzzک نتیجzzه مشzzخص بشzzوند. شzzکل) می دهد که بصورت مسzzتقل و یzzا ترکیzzبی بعنzzوان سzzرویس در نظzzر گرفتzzه

شده اند.

120

فعالیت 1

فعالیت 2

فعالیت 4

فعالیت 3

1سرویس 2سرویس 3سرویس 4سرویس 5سرویس nسرویس

فهرست اشکال

:استخراج سرویس از مدل فعالیت3-6شکل

به عنzzوان سzzرویس های۴ و ۳، ۱چنانکه مشاهده می شود، گره های فعالیت به همراه گره تصمیم، یzzک۴ و ۲مستقل شناخته شده اند و گره های فعالیت

سرویس ترکیبی را تشکیل داده اند. همچنین مجموعه فعالیت های موجود درمدل فعالیت نیز به عنوان یک سرویس فرآیندی در نظر گرفته شده است.

بعنوان مثال، مورد کاربری انتخاب واحد در یک دانشگاه را در نظzzر بگیریzzد. در گردش کار این مورد کاربری ابتدا باید فهرست دروس ارائه شده در ترم جاری ارائzzه گzzردد. سzzپس دانشzzجویان بایzzد بتواننzzد بzzا مشzzاهده و بررسzzی اطالعات مربوط بzzه دروس شzzامل روزهzzا و سzzاعات ارائzzه دروس در ایzzام هفته، نام استاد ارائه کننzzده هzzر درس، زمzzان امتحzzان و امثzzالهم نسzzبت بzzه انتخاب دروس رشته خود از بین دروس ارائه شده، اقدام نماینzzد. بالفاصzzله پس از انتخاب یک درس باید شرایط الزم برای انتخاب درس مذکور کنzzترل شود. این شرایط می تواند شامل پاس شدن دروس پیش نیازع عzzدم تzzداخل ساعات ارائه درس و ساعت امتحzzان آن بzzا سzzایر دروس انتخzzابی و سzzقف مجاز انتخاب واحzzد باشzzد. پس از کنzzترل شzzرایطع در صzzورت پایzzان یzzافتن انتخاب واحد، فهرست نهایی واحدهای انتخابی ذخیره شzzده و فzzرم انتخzzاب واحد چاپ می گردد. نمzzودار فعzzالیت و جریzzان گzzردش کzzار مربzzوط بzzه این

( ارائه شده است.4-6مورد کاربری در شکل )

121

فهرست دروس

شده ارائه

انتخاب درس جدید

ذخیره دروس انتخاب

شده

چاپ فرم

انتخاب واحد

انتخاب شرایطدرس ادامه؟

بلی

رعایت نشده

چاپ فرم

انتخاب واحد

فهرست دروس

شده ارائه

انتخاب درس جدید

ذخیره دروس انتخاب

شده

انتخاب شرایطدرس ادامه؟

بلی

رعایت نشده

1سرویس 2سرویس 3سرویس 4سرویس 5سرویس

:مدل فعالیت انتخاب دانشگاه4-6شکل

( شzzامل چهzار گzره4-6مدل فعzالیت نشzان داده شzzده در شzzکل شzzماره ) فعالیت و دو گره تصمیم است. فعالیت های »فهرست دروس ارائه شzzده«، »ذخیره دروس انتخاب شده« و »چاپ فرم انتخاب واحد« می تواننzzد بطzzور مستقل اجرا شzzوند. بنzzابراین، بعنzzوان سzzرویس های نzzامزد در نظzzر گرفتzzه می شوند. اما فعzالیت »انتخzاب درس جدیzد« در صzورتی بzه نتیجzzه خواهzد رسید که دانشجو شرایط انتخاب درس را داشته باشد. همچنین در صzzورتی این فعالیت به پایان خواهد رسید که دانشجو تصمیم به ادامه انتخاب دروس جدید نداشzzته باشzzد. بzzدین تzzرتیب، این فعzzالیت بzzه همzzراه دو گzzره تصzzمیم موجzzود در مzzدل فعzzالیت، بzzه عنzzوان یzzک سzzرویس نzzامزد در نظzzر گرفتzzه

می شوند.

های نامزد شناسایی شده از مدل فعالیت انتخاب واحد:سرویس5-6شکل

همانطور که پیشتر نیز گفتzzه شzzد، مzzدل فعzzالیت بخzzودی خzzود می توانzzد بzzه عنوان یک سرویس فرآینzzدی نzzامزد در نظzzر گرفتzzه شzzود. بzzدین تzzرتیب، از

122

1سرویس 2سرویس 3سرویس 4سرویس 5سرویس nسرویس

1سیستم 2سیستم nسیستم

فهرست اشکال

درون مدل فعالیت انتخاب واحد دانشجویان تعداد چهار سzzرویس شناسzzایی گردید و در مجموع با احتساب سzzرویس فرآینzzدی انتخzzاب واحzzد، تعzzداد پنج سzzرویس نzzامزد در طی بررسzzی مzzدل فعzzالیت انتخzzاب واحzzد دانشzzگاه،

(.5-6شناسایی شده است )مطابق شکل های موجود تحلیل سیستم6.4.1.2

در این بخش، کارکردها و وظیفه مندی های اساسzzی سیسzzتم های موجzzود در پشتیابی از فرآیندهای کسzzب و کzzار سzzازمان شناسzzایی شzzده و بzzه عنzzوان سzzzرویس های نzzzامزد معzzzرفی می شzzzوند. در اینجzzzا بعنzzzوان نمzzzونه ای از

کارکردهای یک سیستم می توان به موارد زیر اشاره نمود:( توابع واسط برنامه کاربردیAPIs)تراکنش های مختلف سیستمماژول های برنامه های کاربردی

( نشان داده شده اسzzت، در این مرحلzzه6-6همانطور که در شکل شماره ) نzzیز سzzرویس هایی کzzه از درون سیسzzتم های موجzzود سzzازمان شناسzzایی و استخراج می شوند، در فهرسzzت سzرویس های نzامزد قzرار می گیرنzد. نکتzzه قابzzل توجzzه این اسzzت کzzه این دسzzته از سzzرویس ها در الیzzه سzzرویس های

کاربردی قرار خواهند گرفت.

های موجود سازمان:استخراج سرویس از سیستم6-6شکل

123

های نامزدارائه فهرست سرویس6.4.1.3

فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد در طی دو فعzالیت قبلی یعzنی تحلیzzل حzوزه کسzzب و کzzار و بررسzzی سیسzzتم های موجzzود، تکمیzzل می شzzود. تعzzداد این سرویس ها ممکن است در مراحل بعدی کمzzتر و یzzا بیشzzتر شzzود. البتzzه این موضوع بستگی به میزان انطباق آنها با اهداف سzzازمانی و پوشzzش اصzzول سرویس گرایی خواهد داشت. در این مرحله، دو فعالیت مهم شامل »ایجzzاد شناسنامه سرویس« و »کنzzترل تشzzابه و همپوشzzانی سzzرویس ها« در نظzzر

گرفته شده است. در ادامه این فعالیت ها تشریح شده اند.Éایجاد شناسنامه سرویس

در این بخش، شناسنامه مختصری شامل نام، هدف، شرح وظیفه سzzرویس و پیام هzzای ورودی و خzzروجی بzzرای هzzر یzzک از سzzرویس هzzای نzzامزد تهیzzه می گردد. بدیهی است که این شناسنامه در فzzاز توصzzیف سzzرویس، تکمیzzل

(نمzzونه ای از شناسzzنامه سzzرویس را نشzzان1-6خواهد شد. جzzدول شzzماره)می دهد.

: شناسنامه مختصر سرویس های نامزد1-6جدول

هدف:نام سرویس:منطق کارکرد سرویس:

پیام های خروجی:پیام های ورودی:

Éکنترل تشابه و همپوشانی سرویس ها به منظور جلوگیری از ایجاد سرویس های مشابه، الزم است در هنگام قzzرار دادن یzzک سzzرویس جدیzzد در فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد، احتمzzال وجzzود سرویس مشابه در فهرست مذکور کنترل شzzده و در صzzورت وجzzود تشzzابه کامل بین دو سرویس، نسبت بzه حzذف یکی از آنهzا و یzا در صzورت وجzود همپوشانی بین سرویس ها، نسبت به ترکیب و یا ادغام آنها اقدام گردد. لzzذا

برای این منظور الزم است کنترل های زیر صورت بگیرد:oا وzzا ورودی هzzه، آیzzت کzzود این اسzzترل شzzد کنzzه بایzzاولین نکته ای ک

خروجی های یک سرویس جدید بzzا ورودی هzzا و خروجی هzzای سzzرویسدیگری در فهرست سرویس های نامزد مشابهت دارد یا خیر؟

124

فهرست اشکال

در صورتی که پاسخ این سؤال مثبت باشد، می توان اینگونه نتیجه گرفت کzzه سzzرویس جدیzzد بzzا سzzرویس دیگzzری کzzه قبال شناسzzایی شzzده و در فهرست سرویس های نامزد قرار گرفتzzه اسzzت، مشzzابه اسzzت. بنzzابراین

می توان نسبت به حذف یکی از آنها اقدام نمود.oدومین نکته ای که باید کنترل شود این است که، آیا منطق گردش کار

یک سرویس جدید با منطق گردش کار سرویس دیگzzری در فهرسzzتسرویس های نامزد همپوشانی دارد یا خیر؟

در این حzzالت ممکن اسzzت بخشzzی از مراحzzل و یzzا فعالیت هzzای موجzzود در گردش کار سرویس جدید در گردش کار یzک سzzرویس موجzود در فهرسzzت سرویس های نامزد تکرار شده باشzzد. در این حzzالت احتمzzاال می تzzوان بخش تکراری را منطق گردش کار هر دو سرویس حzzذف کzzرده و بzzه عنzzوان یzzک سzzرویس جدیzzد تعریzzف نمzzود. در این صzzورت الزم اسzzت تغیzzیراتی نzzیز در

منطق هر دو سرویس برای فراخوانی سرویس جدید انجام شود.سازی فاز دوم:ارزیابی و بهینه6.4.2

بطورکلی در این مرحله دو موضوع مهم مورد بررسی قzzرار می گzzیرد. یکی از این دو موضوع بررسی انطباق سرویس های نامزد با اهzzداف سzzازمانی و دیگzzری بررسzzی و ارزیzzابی کیفیت سzzرویس های نzzامزد مطzzابق بzzا اصzzول سرویس گرایی می باشد. در صzzورتی کzzه در انطبzzاق سzzرویس ها بzzا اهzzداف سازمانی مغایرتی وجود داشته باشد، و یا کیفیت سرویس ها در حد مناسzzب تشzzzخیص داده نشzzzود، اصzzzالحات الزم در این مرحلzzzه بzzzر روی منطzzzق سرویس ها انجام می شود. در پایان این مرحله، فهرست سرویس های نهایی

سازمان ارائه می گردد.های نامزد با اهداف سازمان بررسی انطباق سرویس6.4.2.1

به منظور کنترل انطباق سرویس های نامزد با اهداف کسب و کار سازمان، الزم است اقدامات و فعالیت هایی انجام پذیرد. این فعالیت ها شzzامل »تهیzzه درخت اهداف سازمان«، »تشخیص سرویس های نامزد به اهداف سازمان«

و »تجزیه، ترکیب و یا ایجاد سرویس های جدید« می شود.در ادامه شرح هر یک از فعالیت های الزم اراده گردیده است.

125

تهیه درخت اهداف سازمانی6.4.2.1.1

در اینجا به منظzور سzzهولت کنzzترل انطبzاق سzzرویس های نzامزد بzzا اهzداف سازمان، الزم است درخت اهداف سازمانی )گراف جهت دار غیرچرخشzzی( با مشارکت ذینفعzzان اصzzلی سzzازمان تهیzzه شzzود. مشzzارکت ذینفعzzان از آن جهت که به پذیرش و حصzzول توافzzق بین ایشzzان خواهzzد انجامیzzد، ضzzروری است. لذا الزم است جلسات هم اندیشzzی بzا حضzzور مzzدیران و کارشناسzzان خبره سازمانی تشکیل شده و نسبت به تجزیه اهzzداف و مدل سzzازی درخت

اهداف اقدام گردد. روش مرسوم برای انجام این کار این است کzzه ابتzzدا رسzzالت سzzازمان بzzه عنوان گره ریشه درخت و اهداف کالن سازمان بzzه عنzzوان گره هzzای سzzطح اول درخت در نظر گرفته می شوند. سپس هر یک از اهداف سzzطح اول بzzه اهداف کوچکتر تجزیه شده و به عنوان گره های سطح بعدی در نظر گرفتzzه

( نمونه ای از درخت اهداف سازمانی را نشان می دهد.7-6می شوند. شکل)

: نمونه درخت اهداف سازمان7-6شکل

برای تجزیه هر هدف ابتدا باید به این سؤال پاسخ داده شود کzه »آیzzا هzدف از چه طریقی تحقق خواهد یافت؟«. هzzر هzzدف در درخت اهzzداف بzzه جzzزء ریشه آن که استراتژیک هدف است، دلیل چzzرایی اش توسzzط هzzدف سzzطح باالتر توجیه می شود و اهداف در هر سطح بیzzان می کننzzد کzzه هzzدف سzzطح

باالتر چطور تحقق پیدا می کنند.

126

فهرست اشکال

اما سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که فعالیت تجزیه اهداف تا چه سطحی ادامه پیدا می کند؟ و در واقع معیارهای توقzzف و کفzzایت فرآینzzد تجزیه اهداف کدامند؟ در اینجا برای پاسخ به این سؤاالت به چند معیار مهم

اشاره می شود:oپوشش همه حالت های ممکنoتوافق ذی نفعان سازمان بر روی زیرهدف هاoمشخص شدن سرویس های برآورده کننده زیرهدف هاoرسیدن به دانه بندی مناسب

در معیار اول، هر یzzک از اهzzداف خردتzzر بایzzد بzzه گzzونه ای تعzzیین شzzوند کzzه زمینه سzzاز تحقzق بخشzی از هzzدف سzzطح بzzاالتر باشzzند، بنحzzوی کzه تحقzق مجمzzوع اهzzداف خzzرد، دسzzتیابی بzzه اهzzداف سzzطح بzzاالتر را میسzzر سzzازد. بنابراین، در تجزیه یک هدف به اهzzداف خردتzzر، بایzzد همzzه حالت هzzای ممکن برای پوشش کامل نیازمندی های تحقق هzzدف سzzطح بzzاالتر در نظzzر گرفتzzه شود. در معیار دوم، در صورتی که بین مدیران و کارشناسzzان خzzبره حاضzzر در جلسه هم اندیشی تجزیzه اهzداف سzازمان بzر روی اهzداف تجزیzه شzده

توافق حاصل شود، فرآیند تجزیه اهداف متوقف خواهد شد. در معیار سوم، که مهمترین معیzzار کفzzایت تجزیzzه هzzدف بzzه شzzمار می رود، فرآیند تجزیه اهداف تا زمانی که سzzرویس های برآورد کننzzده زیرهzzدف ها بzzه روشنی مشخص شوند، ادامه پیدا می کنzzد. در معیzzار چهzارم، فرآینzzد تجزیzzه اهداف تا رسzzیدن بzzه دانه بنzzدی مناسzzب ادامzzه می یابzzد. پس از رسzzیدن بzzه دانه بندی مناسب، هر کzzدام از زیرهzzدف ها بzzه یzzک سzzرویس جهت بzzرآورده

کردن آن هدف متناظر می شوند.Éقواعد اجتناب از برخورد بین اهداف

یکی از اشکاالتی که معموال در فرآیند مدل سzzازی درخت اهzzداف سzzازمانی بوجود می آید، بروز برخورد بین اهداف و سطوح مختلف است. از ایzzنرو بzzه منظور جلوگیری از بروز چنین اشzzکالی در اینجzzا بzzه دو قاعzzده مهم اشzzاره

می شود.این قواعد عبارتند از:

o.ارتباط افقی بین گره های درخت اهداف غیرمجاز استoودzzری خzzره باالسzzه گzzد بzzهر زیرگروه در درخت اهداف فقط می توان

متصل شود.127

این دو قاعده بایzzد در فراینzzد مدل سzzازی درخت اهzzداف سzzازمانی بzzه دقت مورد توجzzه تحلیل گzzران قzzرار گzzیرد تzzا اینکzzه در بzzروز برخzzورد بین اهzzداف

جلوگیری شود.Éاعتبارسنجی درخت اهداف

در این مرحله، قبل از اینکه سرویس های نامزد به اهداف سازمانی تخصص داده شوند، الزم است درستی و اعتبار درخت اهدافی که تهیه شzzده اسzzت، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور می توان از چک لیسzzت

(بهره برداری نمود.2-6ارائه شده در جدول شماره)

128

فهرست اشکال

(: چک لیست درخت اهداف سازمانی2-6جدول )

توضیحخیربلیمعیارهای ارزیابیآیا اهداف غیرمبهم هستند؟

آیا نام هر یک از اهداف یکتاست؟آیا نام هر هدف در مفهوم هدف مؤثر است؟

آیا اهداف قابل ارزیابی هستند؟ آیا نحوه مشارکت هر هzzدف در حمzzایت از اهzzداف

سطح باالتر روشن است؟آیا تناقض بین اهداف وجود ندارد؟

آیا ارتباط افقی بین اهداف وجود ندارد؟ آیzzا اهzzداف فقzzط بzzه گzzره باالسzzری خzzود متصzzل

شده اند؟ آیا در تجزیه اهداف همه حالت هzای ممکن پوشzش

داده شده است؟ آیا ذی نفعان سازما بzzر روی درخت اهzzداف توافzzق

دارند؟

در صورتی که پاسخ همه سzzؤاالت جzzدول فzzوق مثبت باشzzد، بzzه این معzzنی است که درخت اهداف بدرستی تهیه شzzده و می تzzوان نسzzبت بzzه تخصzzیص

سرویس ها به اهداف اقدام نمود.های نامزد به اهداف سازمانی تخصیص سرویس6.4.2.1.2

منظور اصلی از تخصیص سرویس های نzzامزد بzzه اهzzداف سzzازمانی، نشzzان دادن انطباق سرویس های شناسایی شده با اهداف سازمان است. بنzzابراین در این مرحلzzه، سzzرویس های موجzzود در فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد بzzه گره های درخت اهداف سzzازمانی تخصzzیص داده می شzzوند. این کzzار طی دو مرحله به انجام می رسد. ابتدا الزم است به منظور تعیین چگونگی پوشzzش اهداف توسط سرویس های نzامزد، مzاتریس هzدف و سzرویس تهیzه گzردد. سzzپس بzzا اسzzتفاده از تنzzاظر شzzکل گرفتzzه بین اهzzداف و سzzرویس ها در ماتریس هدف و سرویس، نسبت برقراری ارتباط و تخصیص سرویس ها بzzه اهداف متناظر در درخت اهداف سازمانی اقzzدام می گzzردد. در ادامzzه شzzرح

این دو مرحله ارائه شده است.Éتهیه ماتریس هدف و سرویس

n تعzzداد اهzzداف و m اسzzت. در اینجzzا n×mل دوبعzzدی این ماتریس یzzک جzzدو اد سرویس های نامزد می باشد. نام یا شناسه اهzzداف در سzzتون اول اینتعد

ماتریس و نام یا شناسه سرویس های نامزد در سطر اول آن درج می شzzود.129

سپس، در صورت وجود تناظر منطقی بین اهداف سازمانی و سzzرویس های نامزد، و همچنین در صورت وجود امکان پوشش هر یک از اهداف سازمانی توسzzط یzzک یzzا تعzzدادی از سzzرویس های نzzامزد، سzzلول محzzل تالقی آنهzzا عالمت گذاری می شود. در اینجا واضzح اسzت کzه نzام اهzداف و سzzرویس ها تعیین کننده می باشد، بنابراین الزم اسzzت در نام گzzذاری اهzzداف سzzازمانی و

سرویس های نامزد در فازهای قبلی بقدر کافی دقت شود. در صورتی که هیچ یک از سلول های مقابل یک هدف سzzازمانی در مzzاتریس هzzدف و سzzرویس عالمت نخzzورده باشzzد، بzzه این معzzنی اسzzت کzzه هzzدف موردنظر پوشش داده نشده است. به عبارت دیگر سرویسی برای برآورده

کردن این هدف در فهرست سرویس های نامزد وجود نداشته است. همچنین در صورتی که هیچ یک از سلولهای زیرین یک سرویس در مzzاتریس هدف و سzzرویس عالمت نخzzورده باشzzد، بzzه این معzzنی اسzzت کzzه سzzرویس مzzوردنظر هیچ هzzدفی را نشzzان نرفتzzه اسzzت. بzzه عبzzارت دیگzzر سzzرویس موردنظر غیرضروری بوده و بی جهت اسzzتخراج شzzده اسzzت. در یzzک چzzنین حzzالتی، می تzzzوان نسzzبت بzzzه حzzzذف این گونzzzه سzzzرویس ها از فهرسzzzت

سرویس های نامزد اقدام نمود.Éبرقراری پیوند بین اهداف و سرویس ها

در این مرحله با توجه به عالمت گذاری انجام شده در سلول های محل تالقی اهداف و سرویس ها در ماتریس هدف و سرویس، پیوند بین اهداف موجzzود در درخت اهzzداف سzzازمانی و سzzرویس های نzzامزد بzzا اسzzتفاده از خطzzوط جهت دار برقرار می گردد. این جهت این خطوط از سمت سرویس به سمت

هدف ترسیم می شود. به عنوان مثال، فرض کنید در تحلیل فرآیند مدیریت پروژه در یک سzzازمان، سzzرویس های مربوطzzه شناسzzایی شzzده و در فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد قرار گرفته اند. سپس در مرحلzzه بررسzzی انطبzzاق اهzzداف بzzا سzzرویس های نامزد، نسبت به تجزیه اهداف سازمانی اقدام شzzده و پس از تجزیzzه هzzدف »مدیریت بهینه پروژه ها«، اهداف خردتzzری بدسzzت آمzzده اسzzت.بنzzابر آنچzzه گفته شد، اقدام بعدی در این مرحله تهیه ماتریس هدف و سzzرویس اسzzت. بدین ترتیب که اسامی اهداف در ستون اول ماتریس و اسzzامی سzzرویس ها در سطر اول ماتریس قرار داده می شود. سپس در صورتی کzzه هzzر یzzک از سرویس های نامزد بتوانند نیازمندی های اهداف را پوشzzش دهنzzد، در سzzلول

(3-6محzzل تالقی آنهzzا در مzzاتریس عالمت گzzذاری می شzzود.جzzدول شzzماره)

130

فهرست اشکال

ماتریس هدف و سرویس مربوط به هدف مدیریت بهینه پروژه هzzا را نشzzانمی دهد.

: ماتریس هدف و سرویس مدیریت بهینه پروژه3-6جدول

سرویس ها

اهداف

اطمینzzان از مzzوفقیتپروژه

×××

استانداردسازی نظارت و کنترل دقیق

پروژه×××

×مستندسازی پروژه×××تحویل صحیح پروژه

همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، تهیzzه مzzاتریس هzzدف و سzzرویس، از این جهت اهمیت دارد کzzه براحzzتی می تzzوان تشzzخیص داد بzzرای کzzدام هzzدف، سرویسzzی وجzzود نzzدارد و یzzا بzzالعکس کzzدام سzzرویس ها هzzدفی را نشzzان نرفته اند. بدین ترتیب با مشخص شدن اینگونه اشکاالت می توان نسzzبت بzzه

برطرف نمودن آنها اقدام نمود. پس از تکمیل ماتریس هدف و سرویس، می توان نسبت به برقzzراری پیونzzد بین اهداف و سرویس ها در نمودار گرافیکی درخت اهداف سازمانی اقzzدام

(سzzرویس هایی را نشzzان می دهzد کzzه بzzه اهzzداف8-6نمود. شzzکل شzzماره )سازمانی اختصاص داده شده اند.

131

ها به اهداف سازمان: تخصیص سرویس8-6شکل

همzzانطور کzzه پیشzzتر گفتzzه شzzد، پس از تخصzzیص سzzرویس های نzzامزد بzzه گره های اهداف سازمانی، ممکن است مشکالتی از قبیل اینکه به بzzرخی از اهzzداف هیچ سرویسzzی اختصzzاص داده نشzzده باشzzد و یzzا علzzیرغم تخصzzیص سzzرویس های نzzامزد همچنzzان نیازمنzzدی یzzک هzzدف مشzzخص بطzzور کامzzل برطرف نشzzده باشzzد. روش مواجهzه بzzا این گونzه مشzکالت این اسzzت کzه متناسب با نوع مشکل نسبت به تجزیه، ترکیب و یا ایجاد سرویس های جدید

اقدام گردد. در ادامه چگونگی انجام این کار ارائه شده است.

تجزیه، ترکیب و یا ایجاد سرویس جدید 6.4.2.1.3

چنانچه بzzرخی از اهzداف سzzازمانی توسzzط هیچ یzzک از سzzرویس های نzامزد موجود پوشش داده نشده باشzzند، در این صzzورت بایzzد سzzرویس های نzzامزد جدیدی ایجاد شده و به اهداف موردنظر اختصzzاص داده شzzوند. همچzzنین در صورتی کzzه علzzیرغم تخصzzیص سzzرویس های موجzzود بzzه اهzzداف سzzازمانی، نیازمندی برخی از اهzzداف بطzzور کامzzل پوشzzش داده نشzzده باشzzند، در این صورت نیز باید سرویس های نامزد جدیدی ایجاد شده و به اهداف موردنظر

( هzر دو اشzzکال فzzوق را نشzzان9-6اختصzاص داده شzzوند. شzzکل شzماره )می دهد.

132

فهرست اشکال

های موجود: عدم پوشش برخی اهداف سازمان توسط سرویس9-6شکل

دهد که اشکاالت فوق برطرف شzzده(حالتی را نشان می10-6شکل شماره)است.

اندهای جدید و تخصیص انها به اهدافی که پوشش داده نشده:ایجاد سرویس10-6شکل

در برخی مواقع ممکن است این امکان وجود داشته باشد که برای پوشzzش یzzک هzzدف مشzzخص از تzzرکیب و ادغzzام سzzرویس های نzzامزد موجzzود، یzzک سرویس مرکب ایجاد و به هدف موردنظر اختصاص داده شzzود. در اینگونzzه

133

موارد باید از ایجاد سzرویس جدیzد اجتنzاب گzردد. البتzه این حzالت بسzتگی زیادی به سازگاری منطق سرویس مرکبی که از ترکیب سرویس های نامزد ایجاد خواهد شد، با هدف موردنظر دارد. در واقع سرویس های نzzامزدی کzzه برای ایجاد سرویس مzرکب انتخzاب می شzzوند بایzد بتواننzzد همzzه حالت هzای

( این11-6ممکن بzzرای پوشzzش هzzدف را پاسzzخگو باشzzند. شzzکل شzzماره )حالت را نشان می دهد.

های نامزد موجودهای جدید از ترکیب سرویس:ایجاد سرویس11-6شکل

حالت دیگری که ممکن است اتفاق بیفتد این است که یzzک سzzرویس نzzامزد آنقدر دانه درشت باشد که امکzzان تخصzzیص آن بzzه گره هzzای درخت اهzzداف سzzازمانی وجzzود نداشzzته باشzzد. در این حzzالت الزم اسzzت سzzرویس نzzامزد

موردنظر به سرویس های نامزد دانه ریزتری تجزیه گردد. فرآیند تخصیص سرویس ها به اهzzداف سzzازمانی تzzا جzzایی کzzه همzzه اهzzداف سzzازمانی توسzzط سzzرویس های نzzامزد اولیzzه، یzzا سzzرویس های جدیzzد و یzzا سرویس های مرکب پوشش داده شzzوند، ادامzzه پیzzدا می کنzzد. بzzدین تzzرتیب،

134

فهرست اشکال

اطمینzzzان الزم از انطبzzzاق سzzzرویس های شناسzzzایی شzzzده بzzzا اهzzzداف ونیازمندی های حوزه کسب و کار سازمان حاصل خواهد شد.

در پایzzان این فرآینzzد بzzه منظzzور کنzzترل و ارزیzzابی کیفی فرآینzzد تخصzzیص سرویس ها به اهداف سازمانی که در این مرحله انجام شده است، می توان

( استفاده نمود. یادآوری می4-6از چک لیست ارائه شده در جدول شماره) شود، در این چک لیسzzت جنبzzه مثبت سzzؤاالت منzzدرج در سzzتون معیارهzzای

ارزیابی، در نظر گرفته شده است.: چک لیست تخصیص سرویس های نامزد به اهداف سازمانی4-6جدول

توضیحخیربلیمعیارهای ارزیابی آیzzا سzzرویس های نzzامزد از دانه بنzzدی یzzا انzzدازه مناسzzبی بzzرای تخصzzیص بzzه اهzzداف سzzازمانی

برخوردار هستند؟ آیا تناظر برقرار شده در ماتریس هدف و ماتریس

بدرستی صورت گرفته است؟ آیا حداقل یzzک سzzرویس بzzرای پوشzzش هzzر هzzدف

وجود دارد؟ آیا هیچ سرویسی وجود ندارد که به هzzدفی مرتبzzط

نشده باشد؟ آیzzا سzzرویس یzzا سzzرویس های تخصzzیص یافتzzه بzzه اهداف بطورکامل نیازمندی های اهداف را پوشzzش

داده اند؟

پس از تکمیل چک لیست فzzوق، در صzzورتی کzzه پاسzzخ همzzه سzzؤاالت مثبت باشد، به این معنی خواهد بzzود کzzه تخصzzیص سzzرویس ها بzzه درسzzتی انجzzام

شده است. ارزیابی کیفیت سرویس6.4.2.2

در این بخش، اصzzول سzzرویس گرایی بzzه عنzzوان معیارهzzای ارزیzzابی کیفیت سرویس در نظzzر گرفتzzه شzzده اند. لzzذا بzzرای ارزیzzابی کیفیت سzzرویس های نzzامزد می تzzوان مzzیزان اعمzzال اصzzول سzzرویس گرایی در سzzرویس های شناسایی شده را مورد بررسzzی قzzرار داده و انzzدازه گیری نمzzود. البتzzه بایzzد توجzzه داشzzت کzzه بzzرخی از این اصzzول را نمی تzzوان در فرآینzzد تشzzخیص

سرویس ها لحاظ نمود. به عنوان مثال بzzرای رسzzیدن بzzه اصzzل قzzابلیت کشzzف سzzرویس، بzzه

اقداماتی در گام توصیف سرویس ها نیاز است.135

بررسی امکان ارزیابی اصول سرویس گرایی6.4.2.2.1

در این بخش، امکان پzzzzذیری بررسzzzzی و ارزیzzzzابی هzzzzر یzzzzک از اصzzzzول سرویس گرایی بzzه عنzzوان ویژگی هzzای کیفی سzzرویس مzzورد بررسzzی قzzرار گرفتzzه اسzzت. این موضzzوع از آن جهت حzzائز اهمیت اسzzت کzzه اصzzول سرویس گرایی در مراحل مختلف فرآینzzد شناسzzایی، توصzzیف و پیاده سzzازی سرویس محقق خواهند شد و ممکن اسzzت همzzه آنهzzا در مرحلzzه شناسzzایی

سرویس هنوز اجرا نشده باشند.بطورکلی مباحث مطرح در این زمینه عبارتند از:

Éددzzمهمترین مالحظات ضروری برای فراهم شدن قابلیت استفاده مج شzzامل »اسzzتقالل از فنzzآوری« و »تفکیzzک پیاده سzzازی سzzرویس از واسط آن« می گردد، که اولی در مرحله تحلیل و طراحی سzzرویس و دومی در مرحله تحقzzق سzzرویس قابzzل اجzzرا می باشzzند. بنzzابراین در مرحله تحلیل حوزه کسب و کار سzzازمان می تzzوان سzzرویس ها را بzzه گzzونه ای شناسzzایی نمzzود کzzه حzzداکثر اسzzتقالل از فنzzآوری را داشzzته باشzzند. همچzzنین این موضzzوع در تعریzzف منطzzق سzzرویس می توانzzد منعکس شود. البته سzzرویس هایی کzzه از درون سیسzzتم های مzzوروثی سازمان استخراج می شوند ممکن است فاقد قابلیت اسzzتفاده مجzzدد باشند. برای این دسته از سرویس ها باید در مرحله توصیف سرویس، واسط های مناسب پیش بینی و تعریف شود تا قابلیت اسzzتفاده مجzzدد

را اخذ نمایند.Éادیzzاصل اتصال سست، تأکید دارد بر این که سرویس ها وابستگی زی

به یکدیگر نداشته و بیشترین استقالل را از یکدیگر داشzzته باشzzند. بzzا توجzzه بzzه اینکzzه بخش مهمی از منطzzق سzzرویس کzzه مشzzخص کننده روابzzط آن بzzا سzzایر سzzzرویس ها می باشzzzد، در مرحلzzzه شناسzzzایی سرویس ها شکل می گیرد، بررسی و ارزیابی قzzابلیت اتصzzال سسzzت

در مرحله شناسایی سرویس امکان پذیر خواهد بود.Éرایzzرویس بzzمی سzzرارداد رسzت در قzzه الزم اسzzیکی از اطالعاتی ک

تعامل به آن اشاره شود، آدرس سرویس اسzzت کzzه پس از مشzzخص شzzدن ارائه دهنzzده سzzرویس و محzzل ذخیره سzzازی سzzرویس، معلzzوم می گردد. با توجه بzzه اینکzzه در مرحلzzه شناسzzایی سzzرویس هنzzوز این موارد مشzzخص نشzzده اسzzت، لzzذا امکzzان بررسzzی و کنzzترل قzzرارداد

رسمی سرویس وجود نخواهد داشت.

136

فهرست اشکال

Éازیzzونگی پیاده سzzودن چگzzه مخفی بzzاره بzzازی، اشzzل کپسول سzzاص عملیات سرویس از دید محیط دارد. در واقع آنچه محیzzط اطzzراف از یک سرویس می داند »چه چیزی« است و نzzه »چگzzونگی«. بنzzابراین، سرویس ها باید به گونه ای پیاده سازی شوند که به صzzورت یzzک جعبzzه سیاه عمل کنند. بدین ترتیب، با توجه بzه اینکzzه این ویzzژگی در مرحلzzه تحقق سرویس پیاده سzzازی می گzzردد، امکzzان بررسzzی و ارزیzzابی این

ویژگی در مرحله شناسایی سرویس وجود نخواهد داشت.Éایzzش کارکردهzzا پوشzzتقیمی بzzاط مسzzقابلیت ترکیب سرویس ها ارتب

اساسzzی کسzzب و کzzار دارد. در واقzzع در صzzورتی سzzرویس ها بzzا هم ترکیب می شوند که امکzzان جدیzzدی بzzرای پوشzzش یzzک کzzارکرد دیگzzر کسب و کار فراهم گردد. لذا با عنایت به این که تحلیل حzzوزه کسzzب و کار و استخراج کارکردهای اساسی کسب و کار سازمان در مرحلzzه تشzzخیص سzzرویس انجzzام می شzzود، امکzzان بررسzzی و ارزیzzابی این ویژگی در مرحله شناسایی سرویس وجود خواهzzد داشzzت. البتzzه بایzzد توجه داشzzت کzzه سzzرویس های مzzرکب در مرحلzzه توصzzیف سzzرویس طراحی خواهند شzzد، بنzzابراینع در مرحلzzه شناسzzایی سzzرویس صzzرفا

می توان امکان ترکیب پذیری سرویس ها را بررسی نمود.Éودنzzی بzzرویس ها و اختصاصzzاصل خودمختاری، اشاره به استقالل س

منطق و کارکرد خاص هzzر یzzک از آنهzzا دارد. بzzا توجzzه بzzه اینکzzه مالک اصلی تشخیص سرویس های کسب و کار در واقzzع همzzان کارکردهzzای اساسی سازمان می باشند، این ویژگی در مرحله شناسایی سzzرویس

قابل بررسی و ارزیابی می باشد.Éعیتzzالت و وضzد حzرویس ها نبایzه سzد دارد کzzعیتی، تأکیzzاصل بی وض

خاصی را در زمان اجرا ذخیره کننzzد. در واقzzع طzzراحی و پیاده سzzازی سzzرویس بایzzد بzzه گzzونه ای باشzzد کzzه هیچگونzzه امکzzان ذخیره سzzازی داده های مربzzوط بzzه وضzzعیت جzzاری وجzzود نداشzzته باشzzد. بنzzابراین، ارزیابی این ویژگی در مرحله شناسایی سرویس امکان پzzذیر نبzzوده و

باید فرآیند طراحی و پیاده سازی سرویس مورد بررسی قرار گیرد.É قzzzابللیت کشzzzف سzzzرویس در صzzzورتی محقzzzق می شzzzود کzzzه اوال

مشخصات کامل سرویس بطzzور دقیzzق در فzzاز توصzzیف سzzرویس ها، توصیف گردد. ثانیا محل ذخیره سzzازی سzzرویس و سzzرویس دهنده آن معلوم شده باشد. بنابراین، در فاز شناسایی سرویس امکان بررسی

و ارزیابی این ویژگی وجود نخواهد داشت.

137

Éاییzzه شناسzzه در مرحلzzرویس گرایی کzzبنابراین، آن دسته از اصول س سرویس قابل ارزیابی و کنترل هستند، عبارتنzzد از »قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد«، »قzzابلیت تzzرکیب«، »اتصzzال سسzzت« و »خودمختzzاری« سzzرویس ها. در ادامzzه نحzzوه بررسzzی هzzر یzzک از معیارهzzا و اصzzول

سرویس گرایی تشریح شده است.ها ارزیابی قابلیت استفاده مجدد سرویس6.4.2.2.2

برای ارزیابی قابلیت استفاده مجدد الزم است موارد زیر بررسی شوند:Éشzzرویس ها پوشzzه سzzار کzzب و کzzدازه حیطه ای از کسzzی انzzبررس

می دهند. بzzرای این منظzzور می تzوان وظیفه منzzدی سzzرویس را مzzورد بررسzzی قzzرار داد. هرچzzه سzzرویس مطzzابق بzzا وظیفه منzzدی خاصzzی طzzراحی شzzده و حیطzzه کzzوچک تری از کسzzب و کzzار را پوشzzش داده باشد، وابستگی کمتری به کسzب و کzار خواهzzد داشzzت و لzzذا امکzzان

استفاده مجدد سرویس افزایش می یابد.Éورzzرای این منظzzعه. بzzآوری توسzzرویس ها از فنzzتقالل سzzی اسzzبررس

می توان وابستگی سرویس به سیستم عامل، پایگاه داده، چارچوب هzzاو ابزارهای توسعه را بررسی نمود.

Éرای اینzzا. بzzبررسی استقالل پیاده سازی سرویس ها از واسط های آنه منظور می توان جزئیات پیاده سازی منطق سرویس را مورد بررسzzی قرار داد. جزئیات پیاده سازی سرویس نباید شامل پیاده سازی واسzzط

یا واسط های موردنیاز سرویس باشد.ها ارزیابی اتصال سست سرویس6.4.2.2.3

در طراحی سرویس، اتصzzال امzzری طzzبیعی و اجتناب ناپzzذیر اسzzت. امzzا این اصل از ایجاد انواع خاصی از اتصال در درون و بیرون از قلمرو سرویس، با تأکید بر کاهش )سست شدن( وابستگی های موجود بین قzzرارداد سzzرویس،

].۳پیاده سازی سرویس و مصرف کنندگان سرویس، حمایت می کند [Éانواع اتصال و نوع تأثیرگذاری آنها

قبل از هر چیز دیگری الزم به نظر می رسد بطور اجمالی انواع اتصzzال هایی ]، مzzورد بررسzzی۳که بطور مستقیم با طzzراحی سzzرویس مرتبzzط هسzzتند [

قرار داده شوند. این بررسی به منظور شناخت میزان تأثیر و درجzzه اهمیتهر نوع از اتصال ها در طراحی سرویس، ضرورت دارد.

138

فهرست اشکال

در اینجا ابتدا فهرست انواع اتصzzال های مرتبzzط در طzzراحی سzzرویس ارائzzهشده است:

اتصال منطق- به- قرارداداتصال قرارداد- به- منطقاتصال قرارداد- به- فنآوریاتصال قرارداد- به- وظیفه مندیاتصال قرارداد- به- پیاده سازیاتصال مصرف کننده- به- پیاده سازیاتصال مصرف کننده- به- قرارداد

139

( نحzzوه تأثیرگzzذاری هzzر یzzک از انzzواع اتصzzال ها در5-6در جzzدول شzzماره) طzzراحی سzzرویس مشzzخص شzzده اسzzت. بzzه اسzzتثنای اتصzzال منطzzق- بzzه-

قرارداد، هدف این اصل کاهش اندازه همه این انواع اتصال است.: انواع اتصال در طراحی سرویس و نوع تأثیر آنها5-6جدول

شرحتأثیرنوع اتصال

مثبتمنطق-به- قرارداد اتصال محکم منطق سرویس با قرارداد سرویس قابل پzzzذیرش اسzzzت و توسzzzط اصzzzل قzzzرارداد سzzzرویس

استاندارد شده پشتیبانی می شود. این نوع از اتصال توصیه نمی شود و می تواند از طریقمنفیقرارداد-به- منطق

رویکردهای طراحی »اول قرارداد« اجتناب شود.

منفیقرارداد-به- فنآوری قzzرارداد سzzرویس بایzzد از فنzzآوری فروشzzنده مسzzتقل

بzzاز و اسzzتانداردهایXMLبوده و بواسطه استفاده از سرویس های وب پشتیبانی شود.

منفیقرارداد-به- وظیفه مندی این نوع اتصال بخاطر اصل قابلیت اسzzتفاده مجzzدد از برنامه کاربردی قابل اجتناب اسzzت، امzzا ممکن اسzzت

هنوز برای برخی از انواع سرویس ها موردنیاز باشد. این نوع از اتصال بویژه در ارتباط با منابع پیاده سzzازیمنفیقرارداد-به- پیاده سازی

مشترک و خارجی توصیه نمی شود.مصzzzzzzرف کننده-بzzzzzzه-

منفیپیاده سازی الگوی طzzراحی متمرکzzز قzzرارداد سzzرویس مخصوصzzامی تواند برای اجتناب از این نوع اتصال استفاده شود.

مثبتمصرف کننده-به-قرارداد شکل مثبت اتصال اسzzت، امzzا مزایzzای آن بسzzتگی بzzه اندازه سطوح اتصال منفی قرارداد سzzرویس دارد کzzه

پرهیز داده شده است.

Éاقدامات الزم جهت ارزیابی اتصال سست ۵با توجه به نحوه تأثیرگذاری هر یک از موارد اتصال کzzه در جzzدول شzzماره

مشخص گردید، واضzzح اسzzت کzzه بzzرای ارزیzzابی این ویzzژگی مzzوارد اتصzzال منفی بیشتر باید مورد توجzzه قzzرار گیرنzzد. بنzzابراین، مzzوارد زیzzر بایzzد مzzورد

بررسی قرار گیرند:oازیzzات پیاده سzzآوری و جزئیzzرویس از فنzzبررسی استقالل قرارداد س

آن اتصال قرارداد سرویس به فنآوری باعث تحمیل مشخصه های خاص

فنآوری بر روی قرارداد سرویس بعنوان فنآوری اختصاصی مورد استفاده برای ساخت سرویس خواهد شد. ایجاد قرارداد سرویس

وابسته به فنآوری اختصاصی، پتانسیل استفاده کنندگان از سرویس را بهآنهایی که قادر به پشتیبانی از آن فنآوری خاص هستند، محدود می کند.

oبررسی استقالل وظیفه مندی سرویس از منطق بیرونی140

فهرست اشکال

سرویس ها باید بیشترین استقالل از یکدیگر را داشته باشند. هرچند یک سرویس ممکن است نیاز به اطالعات دیگر سرویس ها و یا همکاری با آنها داشته باشد، ولی باید مستقل از آنها اجرا شود. برای مثال، تبادل

اطالعات موردنیاز بین سرویس ها باید در قالب پیام مبادله شود. بنابراین منطق کارکردییا وظیفه مندی سرویس نباید هیچگونه وابستگی

به منطق سایر سرویس ها داشته باشد.oاتzzzه جزئیzzzرویس بzzzرف کنندگان سzzzتیابی مصzzzدم دسzzzی عzzzبررس

پیاده سازی آن مصرف کنندگان سرویس نباید به جزئیات پیاده سازی سرویس دسترسی

داشته باشند. وجود این نوع اتصال موجب بروز اختالل در منطقسرویس خواهد شد.

ها ارزیابی خود مختاری سرویس6.4.2.2.4

خودمختاری سرویس در واقzzع بیzzانگر اسzzتقالل و مzzیزان کنzzترلی اسzzت کzzه سرویس بر روی اجرای منطق خودش و بر روی محیط زمان اجرا دارد. دو مزیت مهم ارتقاء سطح خودمختاری سرویس، افzzزایش قzzابلیت اطمینzzان و پیش بینی رفتار سرویس می باشد. بنابراین، ارزیzzابی خودمختzzاری سzzرویس می تواند به اندازه گیری کارآیی و قابلیت اطمینان سرویس کمک نموده و به

طراحی بهتر سرویس منجر شود. Éانواع خودمختاری سرویس

بطورکلی دو نوع خودمختاری برای سرویس تعریف شده است کzzه عبارتنzzد]:۳از [oقzzر روی منطzzرویس بzzه سzzترلی کzzخودمختاری زمان اجرا: سطح کن

پردازشی خzzود در زمzzان فراخzzوانی و اجzzرا دارد، خودمختzzاری زمzzاناجرا نامیده می شود.

oرایzzرویس، بzzخودمختاری زمان طراحی: سطح آزادی که صاحبان س ایجاد تغییرات در طی دوره حیات به سرویس می دهنzzد، خودمختzzاری

زمان- طراحی نامیده می شود.Éاقدامات الزم برای ارزیابی خودمختاری

برای ارزیابی این ویژگی باید موارد زیر مورد بررسی قرار گیرد:141

oبررسی اینکه آیا سرویس کنترلی بر روی منطق پیاده سازی خود دارد و قادر به تغییر و یا گسترش منطق پیاده سازی خود می باشد؟

oودzzبررسی اینکه آیا سرویس برای فراخوانی سرویس های موردنیاز خ به ارائه دهنده خاصی وابستگی دارد یzzا در انتخzzاب ارائه دهنzzده مختzzار

است؟ها ارزیابی قابلیت ترکیب سرویس6.4.2.2.5

برای ارزیابی قابلیت تzzرکیب، سzzرویس ها را بایzzد از نظzzر ارائzzه واسzzط های استاندارد به منظور برقراری ارتباط با سایر سرویس ها بررسzzی نمzzود. امzzا این امر در فاز شناسایی سرویس غیرممکن است زیرا واسط های سرویس

در فاز توصیف سرویس تأمین می شوند.بررسی ارتباط اصل ترکیب پذیری با سایر اصول سرویس گرایی

142

سرویس ترکیب قابلیت

سرویس بیوضعیتی

سرویس خودمختاری

سرویس کپسولسازی سرویس سست اتصال

سرویس مجدد استفاده قابلیت

سرویس قرارداد

سرویس کشف قابلیت

پشتیبانی

تیبانپش

یپ

شتی

بان

ی

یپشتیبان

پشتیبانی

پش

نباتیی

پشتیبانی

فهرست اشکال

قابلیت ترکیب سرویس بصورت مستقیم و یzzا غیرمسzzتقیم بzzا سzzایر اصzzول سرویس گرایی )که در اینجا به عنوان ویژگی های کیفی سzzرویس ها در نظzzر

]. در واقع مجموعه این اصzzول، از اصzzل۳گرفته شده اند( در ارتباط است [ (نحوه پشتیبانی از اصل قابلیت12-6ترکیب پذیری پشتیبانی می کنند. شکل )

ترکیب پذیری توسط سایر اصول را نشان می دهد.

گرایی از اصل قابلیت ترکیب سرویس:پشتیبانی سایر اصول سرویس12-6شکل

البتzzzه نحzzzوه پشzzzتیبانی سzzzایر اصzzzول سzzzرویس گرایی از اصzzzل قzzzابلیت ( میزان اهمیت و6-6ترکیب پذیری درجات متفاوتی دارد. در جدول شماره )

درجzzه تأثیرگzzذاری تک تzzک اصzzول سzzرویس گرایی بzzر روی اصzzل قzzابلیتترکیب پذیری سرویس ارائه شده است.

: میزان اهمیت اصول سرویس گرایی در اصل قابلیت ترکیب پذیری سرویس6-6جدول

میزان اهمیتاصول سرویس گراییزیادقرارداد سرویس

زیادقابلیت استفاده مجددمتوسطاتصال سست

متوسطکپسول سازی سرویسمتوسطخودمختاریکمبی وضعیتی

زیادقابلیت کشف سرویس

143

در این مرحله، بzا توجzه بzه وابسzتگی اصzل قzابلیت ترکیب پzذیری بzا سzایر اصول سرویس گرایی و درجه تأثیرگذاری هر یک از اصول سرویس گرایی بر روی این اصzzzل و همچzzzنین عzzzدم وجzzzود امکzzzان بررسzzzی همzzzه اصzzzول سzzzرویس گرایی در مرحلzzzه شناسzzzایی سzzzرویس، بzzzرای ارزیzzzابی اصzzzل ترکیب پذیری سzzرویس می تzzوان مzzیزان تحقzzق سzzه اصzzل قzzابلیت اسzzتفاده

مجدد، اتصال سست و خودمختاری را بررسی نمود.اقدامات الزم برای ارزیابی اصل ترکیب پذیری سرویس

در این بخش برای ارزیابی اصل ترکیب پذیری سؤاالتی مرتبط بzzا سzzه اصzzل مورد اشاره در نظر گرفته شده است که تالش بzzرای یzzافتن پاسzzخ آنهzzا بzzه

ارزیابی اصل ترکیب پذیری منجر خواهد شد. این سؤاالت عبارتند از:oاملzال های منفی شzzاد اتصzا از ایجzت، »آیzدر مورد اصل اتصال سس

اتصzzال قzzرارداد- بzzه- منطzzق، قzzرارداد- بzzه- فنzzآوری، قzzرارداد- بzzه- پیاده سازی، قرارداد- به- وظیفه مندی و مصرف کننده- به- پیاده سzzازی اجتناب شده است یا خیر؟«. بدیهی است کzzه هzzر یzzک از این اقسzzام اتصال منفی می تواند منجر بzzه بzzروز پیچیzzدگی و انعطاف ناپzzذیری در طراحی سرویس شود که روی هم رفته مzzانع از مشzzارکت سzzرویس

در یک ترکیب جدید خواهد شد.oطحzzرای سzzرویس بzzا سzzدد، »آیzzتفاده مجzzابلیت اسzzل قzzورد اصzzدر م

مناسبی از استفاده مجدد طراحی شده است یzzا خzzیر؟«. بzzا ارزیzzابی قzابلیت اسzتفاده مجzدد سzرویس مشzخص می شzود کzه قابلیت هzای سرویس به چه میزان برای مشارکت در یک ترکیب جدید مفیzzد واقzzع

خواهند شد.oدر مورد خودمختاری، »آیا سرویس روابط نرمالی با سایر سرویس ها

دارد، و آیzzا منطzzق سzzرویس دارای سzzطح متعzzارفی از خودمختzzاری می باشzzد؟«. تzzرکیب سzzرویس هایی کzzه دارای خودمختzzاری قzzرارداد سرویس هستند و تأکید سzzخت گیرانه ای بzzر خودمختzzاری زمzzان اجzzرا ندارد، محدودیت های طراحی سرویس های مرکب جدید را به سرعت

رفع می کند. اعمال اصالحات الزم6.4.2.2.6

در این مرحلzzه، در صzzورت وجzzود اشzzکال در هzzر یzzک از ویژگی هzzای کیفی سرویس ها، اصالحات الزم بر روی منطق کارکرد، حیطه دانه بندی، روابط و وابستگی های سرویس ها صورت می گیرد. بzzه عنzzوان مثzzال، در مzzورد اصzzل

144

فهرست اشکال

قابلیت استفاده مجدد، باید تzا حzد ممکن وابسzzتگی سzzرویس ها بzه فنzآوری توسعه و کسب و کار خاص به حداقل برسد و در مورد اصل اتصال سست، بایستی وابستگی های درونی سرویس ها و وابستگی های بین سzzرویس ها بzzه

حداقل برسد. اقداماتی که در این مرحله انجام می شود، متناسب با نوع اشzzکاالتی کzzه در زمینzه چهzار ویzژگی خودمختzzاری، قzzابلیت اسzzتفاده مجzدد، ترکیب پzذیری و اتصال سست سرویس بروز نموده باشد، متفاوت خواهد بود. لzzذا فهرسzzت

اقدامات الزم بر مبنای همین ویژگی ها ارائه می شوند. در مzzورد اصzzل خودمختzzاری سzzرویس، اقzzدامات الزم بzzه منظzzور اصzzالح

اشکاالت احتمالی در این زمینه عبارتند از:oهzzرویس بzzدی سzzازی و وظیفه منzzق پیاده سzzازی منطzzاختصاصی س

گونه ای که در صورت نیاز به اعمال تغییرات در منطق سرویس، نیzzازبه بروزرسانی سایر سرویس ها نباشد.

o،اصzzده خzzاعمال تغییر در قرارداد سرویس و استقالل آن از ارائه دهن به گونه ای که سرویس در انتخاب ارائه دهنده مختار باشد.

در مورد اصzzل اتصzzال سسzzت، اقzzدامات الزم بzzه منظzzور اصzzالح اشzzکاالتموجود در این زمینه عبارتند از:

oقرارداد سرویس تا حد ممکن از فنآوری توسعه و جزئیات پیاده سازی مجزا شود. اتصال قرارداد سرویس فقط بzzه منطzzق سzzرویس مجzzاز است و با توجه به اتصال منطق سرویس به سzzایر اجzzزاء درونی آن، ضرورتی به اتصال قzzرارداد سzzرویس بzzه فنzzآوری توسzzعه و جزئیzzات

پیاده سازی نیست.oایرzzق سzzه منطzzتگی بzzه وابسzzر گونzzرویس از هzzدی سzzوظیفه من

سzzرویس ها مzzبرا شzzود. هرچنzzد یzzک سzzرویس ممکن اسzzت نیzzاز بzzه اطالعات دیگر سرویس ها و یا همکzzاری آنهzzا داشzzته باشzzد، ولی بایzzد مستقل از آنها اجرا شود. برای مثzzال، تبzzادل اطالعzzات موردنیzzاز بین

سرویس ها باید در قالب پیام مبادله شود.oرف کنندهzzد. مصzzداقل برسzzه حzzرف کنندگان بzzنیازمندی به اتصال مص

سرویس کافی است که به قرارداد سروسی متصل شود. با توجه بzzه اینکه قرارداد سرویس از طریق منطق سرویس بzzا سzzایر بخش هzzای

145

درونی سرویس اتصال خواهد داشت، نیازمندی اسzzتفاده کننده در اینزمینه نیز مرتفع خواهد شد.

های مجاز داخلی و بیرونی سرویس:اتصال13-6شکل

در مzzورد اصzzل قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد، اقzzدامات الزم بzzه منظzzور اصzzالحاشکاالت موجود در این زمینه عبارتند از:

oاzzرویس تzzر سzzاعمال تغییرات الزم در منطق سرویس بگونه ای که ه حد امکان حیطه کوچکتری از کسب و کzzار را پوشzzش داده و کzzارکرد

خاصی را ارائه بدهد.oتقل ازzzتانداردهای مسzzد ممکن از اسzzا حzzرویس ها تzzراحی سzzدر ط

فنآوری بهره گیری شود.

146

فهرست اشکال

oداzzا جzzط های آنهzzا واسzzط یzzپیاده سازی سرویس ها از پیاده سازی واس شود.

در مورد اصل ترکیب پذیری، اقدامات الزم عبارتند از:oذفzzرویس حzzاتصال های منفی موجود در قرارداد، منطق و روابط س

گردد.o.حیطه کارکرد سرویس به وظیفه مندی خاص محدود شودo.منطق پیاده سای سرویس اختصاصی شودoسرویس در انتخاب ارائه دهنده مختار باشد.فاز سوم: سازماندهی6.4.3

در طی فاز اول، فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد پس از شناسzzایی از طریzzق تحلیل حوزه کسب و کzzار سzzازمان و نzzیز بررسzzی کارکردهzzای سیسzzتم های موجود، ارانه گردید. در فاز دوم، ابتدا میزان انطباق سرویس های نzzامزد بzzا اهzzداف سzzازمان بررسzzی شzzده و سzzپس کیفیت آنهzzا مzzورد ارزیzzابی قzzرار گرفت. در صورت وجود اشzzکال در کیفیت سzzرویس ها نسzzبت بzzه اصzzالح و

بهینه سازی قرارداد، منطق و کارکرد سرویس های نامزد اقدام گردید. در این فzzاز ابتzzدا فهرسzzت سzzرویس های نهzzایی سzzازمان تهیzzه شzzده ارائzzه می گردد. سپس سرویس های نهایی در الیه های سه گانه سرویس های کzzاری،

سرویس های پایه و سرویس های کاربردی طبقه بندی می شوند.های نهایی ارائه فهرست سرویس6.4.3.1

در این بخش، فهرست سzzرویس های نهzzایی سzzازمان ارائzzه می گzzردد. نکتzzه خیلی مهم این است که نسخه نهایی سرویس ها نقطه مناسبی برای شzzروع

فرآیند طراحی سرویس در معماری سرویس گرا می باشد.ها طبقه بندی سرویس6.4.3.2

پس از اینکه فهرست سرویس های نهایی آماده گردید، سرویس ها می توانند بر مبنzای منطقی کzه کپسول سzازی شzده اند، پتانسzیل اسzzتفاده مجzدد این منطzzق و چگzzونگی ارتبzzاط این منطzzق بzzا حوزه هzzای مختلzzف کسzzب و کzzار سازمان، طبقه بندی شوند. سه نوع طبقه بندی عمومی سرویس وجzzود دارد کzzzه نشzzzان دهنده مzzzدل های مختلzzzف سzzzرویس در پروژه هzzzای معمzzzاری

( الیه هzzای مختلzzف طبقه بنzzدی14-6سرویس گرا می باشzzد. شzzکل شzzماره )سرویس را نشان می دهد.

147

سرویس الیهکاری

سرویس الیهپایه

سرویس الیهکاربردی

گانه طبقه بندی سرویسهای سه:الیه14-6شکل

در ادامه این بخش شرح مختصری در مورد هر یک از مدل های ارائه شده و نحوه قzzرار گzzرفتن سzzرویس های نهzzایی سzzازمان در این الیه هzzا بیzzان شzzده

است.های کاری سرویس6.4.3.2.1

سرویس های کzzاری همzzان عملکردهzzای اصzzلی یzzا فرآینzzدهای کسzzب و کzzار هستند. این سرویس ها معموال حاوی یک منطق گردش کار هستند که بzzرای هماهنگی مجموعه سرویس های مرکب موجود در یzzک فرآینzzد کسzzب و کzzار بکار می رود. سرویس های کاری نقش حیاتی در کنترل سرویس های مzzرکب بzzازی می کننzzد. همچzzنین سzzرویس های کzzاری می تواننzzد برنامzzه کzzاربردی، موجودیت ها یا هر دو و نیز سرویس های کاری دیگzzری را بسzzازند. از ایzzنرو، به منظور پشتیبانی از نیازهای پردازشی این سرویس ها، پیاده سازی واسzzط سرویس ضروری است. سرویس های کاری بعنوان »سرویس های فرآیندی«

و یا »سرویس های هماهنگ سازی شده« نیز شناخته می شوند. آن دسته از موارد کاربری که در فرآیند تحلیل کسب و کار سzzازمان بعنzzوان سzzzرویس های نzzzامزد اولیzzzه شناسzzzایی شzzzده اند، همچzzzنین سzzzرویس های هماهنگ سازی شده و سرویس هایی کzzه از تzzرکیب سzzایر سzzرویس ها ایجzzاد

شده اند، در الیه سرویس های کاری قرار خواهند گرفت.های پایهسرویس6.4.3.2.2

سzzرویس های پایzzه شzzامل عملکردهzzای وابسzzته بzzه یzzک یzzا مجمzzوعه ای از موجودیت های کسzzب و کzzار هسzzتند. این سzzرویس ها، موجودیت هzzای نسzzبتا مستقلی هستند که وابستگی اندکی با قوانین کسzzب و کzzار دارنzzد و توسzzط سرویس های فرآیندی قابل فراخوانی می باشند. سرویس های پایه به عنzzوان

148

فهرست اشکال

»سرویس های موجودیت- محور« و »سرویس های پایzzه کسzzب و کzzار« نzzیزشناخته می شوند.

آن دسzzته از سzzرویس های کسzzب و کzار موجzودیت- محzzور ماننzzد مشzzتری، کارمنzzzد، فzzzاکتور فzzzروش، سzzzفارش خریzzzد و درخواسzzzت کzzzاال، در الیzzzه

سرویس های پایه کسب و کار قرار می گیرند.های کاربردیسرویس6.4.3.2.3

شامل عملکردهzzای عملیzzاتی و غیرعملیzzاتی در حzzوزه برنامه هzzای کzzاربردی مرتبط با مجموعه ای از قابلیت های اصلی موردنیاز کسب و کار هستند. این سرویس ها توسط سرویس های فرآیندی و پایه فراخوانی می شوند، ولی بzzه سرویس دیگری وابسته نیسzzتند، یعzzنی بzzرای ارائzzه سzzرویس خzzود نیzzاز بzzه فراخzzوانی سzzرویس دیگzzری ندارنzzد. سzzرویس های کzzاربردی بzzه عنzzوان »سzzzzرویس های برنامzzzzه کzzzzاربردی«، »سzzzzرویس های زیرسzzzzاختی« و

»سرویس های فنآوری« نیز شناخته می شوند. آن دسته از سرویس هایی که در هنگام تحلیل سیسzzتم های موجzzود سzzازمان شناسایی می شوند از نوع سرویس های برنامه کاربردی محسوب شده و در الیه سرویس کاربردی قرار می گیرند. همچنین مؤلفه هایی که سzzرویس های

پایه را محقق می کنند در زمره سرویس های کاربردی قرار می گیرند. الزم به ذکر است که این طبقه بنzzدی ها بسzzیار عمzzومی بzzوده و بشzzتر بzzرای

زمینه های سازمانی خاص مناسب هستند. .فhhاز چهhhارم:ارائhhه تکنیhhک مناسhhب جهت یکپhhارچگی6.4.4

سازمان

سازی سازمان کzzهدر این بخش با ارائه تعاریف و مفاهیم پایه برای یکپارچه ای سzzازگار جهت سzzایربه صورت رسمی ارائه گشzzته، سzzعی شzzده تzzا پایzzه

های این پژوهش بنا نهاده شود.بخش (اسzzت. در این7-6مدل کzzاری سzzازمانی شzzامل اجzzزائ منzzدرج در جzzدول)

گzzیرد کzzههای کاری و دامنه مzzورد بررسzzی قzzرار میپژوهش، دو مدل فرایند های هماهنگ و یکپارچه است که به صورتای از فعالیتاولی شامل مجموعه

شzzود ودستی و یا خودکار جهت ایجاد ارزش افzzزوده بzzرای کzzاربر ایجzzاد میهای کاری و ارتباطات آنها با یکدیگر اسzzت]ای از موجودیتدومی از مجموعه

34.]:اجزائ مدل کاری سازمان مورد نیاز یکپارچگی7-6چدول

149

تعریفنام محصول هzzzای قواعzzzدمشخصzzzه

کاری سازمانی هzzای کzzاریهzzایی کzzه بzzر روی فراینzzدتعریzzف محzzدودیتباشند.سازمانی حاکم می

هzzای کzzاریمدل فراینzzدسازمانی

هzzای خzzارجی وهای کاری بنیادی سازمان، موجودیتفرایندگردش کاری بین آنها

های کاری سازمان و ارتباط ما بین انهاموجودیتمدل دامنه سازمانیها و ارتباطات بین انهاها،واحدها،مکانتعاریف موقعیتمدل ساختاری سازمان های سازمان در جهت رسzzیدن بzzه اهzzدافتشریح راهبردمدل راهبردی سازمانی

تبیین شده برای ان

تحقق سیستم یکپارچه برای برخی از شرکت ها و سzzازمان ها دشzzوار اسzzت حلی اسzzت کzzه ازچون سیستم یکپارچه صرفا یک محصول نیست بلکzzه راه

اجزای زیادی تشکیل شده اسzzت. الزم نیسzzت آنچzzه تzzا به حzzال در سzzازمان وجود داشت جایگزین شود بلکه تکمیل و ارتقا می یابد. گاهی الزم اسzzت تzzا سازمان برحسzzب نیzzاز یzzک قسzzمت یzzا درخواسzzت کzzاربر، تنهzzا قابلیت هzzای

خاصی از ارتباطات یکپارچه را به مجموعه اضافه کند. بهترین شیوه، حرکت گام به گام بzzه سzzمت سیسzzتم یکپارچzzه اسzzت. بzzرای

تحقق این هدف موارد زیر را باید در نظر گرفت: دلیلی برای جایگزینی آنچه وجود دارد نیست مگzzر این کzzه واقعzا الزم.1

باشد. به عبارت دیگzzر جzzایگزینی می توانzzد در مzzوارد ضzzروری انجzzام شود. به عنوان مثال وقzzتی دسzzتگاه تلفن مرکzzزی عمzzرش بzzه پایzzان رسیده و دیگر به وسیله فروشنده پشzzتیبانی نمی شzzود، می تzzوان این دسzzتگاه را از رده خzzارج و سیسzzتم پیzzام یکپارچzzه را در سzzازمان

جایگزین نمود. می توان قابلیت های ارتباطات یکپارچه را تنها برای افراد و گروه هzzای.2

خاصی که نیاز است فعال نمود نه برای همzzه کارکنzzان و امکانzzاتی از ارتباطzzات یکپارچzzه فعzzال شzzود کzzه بیشzzترین سzzود را بzzه سzzازمان

می رساند.

های زیر را برای یک سیستم:پس داریم ویژگی بzه كzارگيري سzازگار هشzت اصzل بيzان شzده در فصzول قبzل در طzراحي

همراه دارد:در یکپارچگی بهسرويس گرا، مزاياي زير را ها و عملياتافزايش سازگاري در چگونگي ارائه داده.1هاي منطقي راه حلكاهش وابستگي بين واحد.2

150

فهرست اشکال

حل زيرينسازي منطق راهكاهش آگاهي از جزئيات طراحي و پياده.3 حzzل، بzzرايافزايش شانس اسzzتفاده مجzzدد از يzzك قطعzzه منطzzق راه.4

چندين منظور مختلف هzzايحzzل بzzراي پيكربنzzديهzzاي منطzzق راهافزايش شانس تركيب واحد.5

مختلفبيني رفتاريافزايش قابليت پيش.6پذيري و قابليت توسعهافزايش در دسترس.7حل موجودهاي راهافزايش آگاهي از منطق.8

سzzازيهاي پيادههاي واقعي سرويسهنگامي كه اين مشخصه ها بعنوان بخش سازند. در نتيجه با افzzزايششده هستند، يك هماهنگي مشترك را برقرار مي

يابد:هاي كيفي مجزاي زير، سيما و ساختار سازمان تغيير ميجنبهحل انكاريافزايش منطق راه.1كاهش منطق مختص به يك كاربرد.2كاهش حجم كلي منطق.3تعامل پذيري ذاتي.4

نتيجه گيری6.5 روشهای موجود در زمینه شناسایی سرویس دارای مشzzکالت و ضzzعف هایی هسzzتند کzzه مهمzzترین آنهzzا عzzدم کنzzترل شناسzzایی سzzرویس های مشzzابه و همپوشzzانی سzzرویس ها، بررسzzی انطبzzاق سzzرویس های شناسzzایی شzzده بzzا اهداف سازمانی و عzzدم کنzzترل ویژگی هzzای کیفی سzzرویس ها می باشzzد. در روش پیشنهادی پس از استخراج اولیه سرویس های نامزد، تمرکز اصلی بzzر روی بر طرف نمودن کاستی های موجود در سرویس های نامزد که از ناحیzzه این ضعف ها ناشی شده اند، می باشد. بطورکلی فرآیند شناسایی سرویس ها در روش پیشنهادی از سه فاز تحلیل سzzرویس گرا، ارزیzzابی و بهینه سzzازی و

سازماندهی سرویس تشکیل شده است. در فاز اول )تحلیل سرویس گرا( از دو رویکرد تحلیل بzzاال بzzه پzzایین و تحلیzzل پایین به باال بهره گیری شده است. در رویکرد تحلیzzل بzzاال بzzه پzzایین، تمرکzzز اصلی بر روی تحلیل و بررسی موارد کاربری حzzوزه کسzzب و کzzار سzzازمان می باشد. در این بخش فرض شده که استخراج موارد کاربری سzzازمان قبال انجام شده است و لذا فعالیت های الزم به منظور شناسایی مzzوارد کzzاربری از حیطه تحلیل باال به پایین در روش پیشzzنهادی خzzارج شzzده اسzzت. پس از بررسی توصیفات موارد کاربری، مدل فعالیت مربوط به هر مzzورد کzzاربری ترسیم شده و از روی این مدل، فعالیت های پردازشی، تصzzمیم، انشzzعاب و ادغام بصورت مستقل یا ترکیzzبی بzzه عنzzوان سzzرویس های اولیzzه شناسzzایی

151

شzzده و در فهرسzzت سzzرویس های نzzامزد قzzرار داده می شzzوند. در رویکzzرد تحلیل پایین به باال، کارکردهای عملیاتی و غیرعملیاتی سیستم های مzzوروثی و موجود سازمان مورد بررسی قرار گرفته و به عنوان سzzرویس های قابzzل

استفاده در فهرست سرویس های نامزد قرار داده می شوند. نتیجه بسیار مهمی کzzه از فعالیت هzzای فzzاز اول در روش پیشzzنهادی حاصzzل می شود این است که، از ایجاد سzzرویس های مشzzابه جلوگzzیری می شzzود و بروز همپوشانی در منطق گردش کار سرویس ها به حداقل می رسد. انجzzام کنترل های الزم برای این منظور درست در هنگzzام قzzرار دادن سzzرویس های

استخراج شده در فهرست سرویس های نامزد، صورت می گیرد. در فzzzاز دوم )ارزیzzzابی و بهینه سzzzازی(، تمرکzzzز اصzzzلی بzzzر روی انطبzzzاق سzzرویس های نzzامزد بzzا اهzzداف سzzازمانی و کیفیت سzzرویس های نzzامزد بzzر مبنzzای اصzzول سzzرویس گرایی می باشzzد. در بخش اول ابتzzدا درخت اهzzداف سازمانی مدل سzzازی می شzzود، سzzپس بzzا تهیzzه مzzاتریس هzzدف- سzzرویس، سzzرویس های پوشzzش دهنده بzه نیازمنzدی های هzر هzدف شناسzzایی شzzده و

ارتباط بین سرویس ها و اهداف در درخت اهداف برقرار می شود. مهمzzترین نzzتیجه ای کzzه در این بخش از فzzاز دوم روش پیشzzنهادی دریzzافت می شود این است که، براحتی می توان اهدافی را که هیچ سرویسی به آنهzzا اختصاص داده نشده است و یا بالعکس سرویس هایی را که بzzه سzzمت هیچ

هدفی نشانه نرفته اند، مشخص نمود. در بخش دوم فاز دوم، ویژگی های کیفی سرویس ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. این ویژگی ها بر مبنای چهار اصzzل از اصzzول سzzرویس گرایی که در مرحله شناسایی سرویس ها قابل برررسی هستند، ارزیابی می شوند. نتیجه ی مهمی که از اجرای این بخش از فاز دوم حاصل می شود این اسzzت که، سرویس های شناسایی شده الاقل از مجموع اصzzول سzzرویس گرایی در حد قابل قبولی از ویژگی هzzای چهzzار اصzzل قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد، اتصzzال

سست، ترکیب پذیری و خودمختاری برخوردار خواهند بود. در فاز سوم )سازماندهی(، سرویس های نامزد به عنوان سرویس های نهایی معzzرفی شzzده و متناسzzب بzzا پتانسzzیلی کzzه دارنzzد در الیه هzzای سzzه گانه سرویس های کاری، سرویس های پایzzه و سzzرویس های کzzاربردی طبقه بنzzدی

می شوند.

152

فهرست اشکال

فصل هفتم7 ارزیابی روش

پیشنهادی153

مقدمه7.1 در این بخش، روش پیشنهادی مورد ارزیابی خبرگان حوزه تحلیل و طراحی سیسzzzتم های نرم افzzzزاری قzzzرار گرفتzzzه اسzzzت. بzzzرای این منظzzzور ابتzzzدا پرسش نامه ای تهیzzه و در اختیzzار خبرگzzان قzzرار داده شzzد. سzzپس از ایشzzان درخواست شzد نظzر خzود را در مzورد روش جدیzد اسzzتخراج سzzرویس های نرم افzzزاری ارائzzه نماینzzد. پس از جمع آوری پرسzzش نامه های تکمیzzل شzzده،

د شzzده و جمع بنzzدی گردیzzد. در وارExelرم افzzزار نظرات خبرگان در محیط ن پایان این بخش، نتیجه ارزیzzابی روش پیشzzنهادی بzzر مبنzzای نتzzایج حاصzzل از

تحلیل نظرات خبرگان ارائه شده است.

154

فهرست اشکال

تعریف یک مورد موردی7.2 هzzای مناسzzبدر این فصل مدل دید معماری پیشنهادی و اسzzتخراج سzzرویس

کzzنیم تzzاسازی سازمان را بر روی یک مطالعه موردی پیzzاده مییرای یکپارچه ظرایف و نکات ریز این مدل بیشتر مشzzخص شzzود. همچzzنین نحzzوه ارتبzzاط

گzzردد. در این اثنzzاء هzzر از گzzاهیهzzا درون مzzدل بzzه وضzzوح معین میاین دید شود تا از دیدی به دیzzد دیگzzر، تعامzzل مناسzzب بzzر قzzراررهیافتی نیز ارائه می

های استاندارد هر دید مشzzخص شzzود. البتzzهشود و از سوی دیگر نماد و مدل برای مقایسه تعریف مدل دید بzzدون معمzzاری را بzzا مzzدل دیzzد پیشzzنهادی،

های ذکر شده را در دو جدول خواهیم آورد و آنها را بطور اجمال ذکرشاخص کنیم تا در حین انجام مطالعه موردی به آنها بپردازیم و در نهایت مقایسzzهمی

هzzای مzzدل پیشzzنهادیبندی در انتهای فصل بیاوریم. شاخصرا به صورت جمععبارتند از:

کاهش پیچیدگی ما بین مشخصات مختلف سیستم.1های ذینفعان متفاوت از وجوه مختلففراهم کردن نیازمندی.2افزاری برای تمام ذینفعانایجاد درک درست از کلیت سیستم نرم.3های ذینفعانمدیریت نیازمندی.4افزایش کارائی تیم توسعه با توجه به کاهش پیچیدگی.5تضمین کامل و جامع بودن محصوالت تولیدی.6 هzzای پراکنzzده ازایجاد دید مشترک بین ذینفعان بخصوص بzzرای تیم.7

نظر جغرافیائیبندی محصوالتبندی و گروهسازی، طبقهمستند.8های مختلفها و دیدها بین مدلمدیریت نعامل.9 ها به عنzzوان یzzک رهیzzافتبهره بردن از تعامالت موجود ما بین دید.10

افزاردر توسعه نرمهای کوچک و بزرگاستفاده از ندل معماری برای پروژه.11افزایش پاسخگویی افراد با توجه به مسئولیت در قبال دید خاص..12 موردی: دانشگاهمطالعه7.2.1

هايي كه به ازاي تمامي اصولهنگامي كه ايده انبار سرويس شامل سرويس گرايي به صورت استاندارد و قابل استفاده مجzzدد واحzzدهاي منطzzقسرويس

سzzازيتوان در مورد مفهوم يكپارچzzهاند بازنگري شود، ميراه حل تغيير يافتههايي ديد.نيز چالش

در گذشته، يكپارچگي بر اتصال دو يا چند كاربرد يا برنامه كه ممكن است با هzzا بzzر اسzzاسكzzرد. ممكن اسzzت اين برنامzzههم سzzازگار نباشzzند، داللت مي

سكوهاي تكنولوژي مختلف ايجzzاد شzzده باشzzند. يzzا ممكن اسzzت آنهzzا هرگzzز155

براي ارتباط بzzا هيچ چzzيز ديگzzري كzzه بzzيرون از محzzدوده دروني آنهzzا باشzzد، سzzازي نشzzان( معماري سنتي يكپارچzzه1-7طراحي نشده باشند. در شكل )

داده شده است.فرایند کلی کسب و کار در یک دانشگاه بصورت زیر ساده است:

گرا: یکپارچگی سازمان بدون معماری سرویس1-7شکل

156

فهرست اشکال

نياز روزافزون به جستجو براي يافتن قطعات نرم افzzزاري بzzراي ايجzzاد يzzك سzzازي را بzzه يzzكهzzا، چzzيزي اسzzت كzzه يكپارچzzهسطح مطمئن از تبادل داده

نمود.IT صنعتي بخش مهم و برجسته انzzد، بzzر اسzzاس يzzكهايي كه بصورت ذاتا تعامل پذير طzzراحي شzzدهسرويس

آگاهي كافي از اينكه نياز است با محدوده وسيعي از مشتريان سرويس كzzه بيشتر آنها تا لحظه نصب ناشناخته هستند، در تعامل باشند. اگر بخش قابzzل توجهي از منطق راه حل سازمان بوسzzيله انبzzار سzzرويس ذاتzzا تعامzzل پzzذير

هzzا را، بzzه منظzzورشود كzzه آزادانzzه سzzرويسارائه شود، اين امكان فراهم مي انجzzام هzzر نيازمنzzدي خودكارسzzازي كzه ممكن اسzت بzzا آن مواجzه شzzد، در تركيبات پيكربنzzدي زيzzادي بzzا هم تzzركيب و منطبzzق نمzzود. در نتيجzzه مفهzzوم

دهzzد كzzه تzzركيب( نشان مي2-7تر خواهد شد. شكل )سازي گستردهيكپارچهسازي را ايفا كند.تواند نقش سنتي يكپارچهها ميجديدي از سرويس

157

گرا: یکپارچگی سازمان با معماری سرویس2-7شکل

گzzرايي، جابجzzايي دادهسازي در ديzzدگاه سzzرويسبا گسترش مفهوم يكپارچه حل تبديل به يك مشخصzzه طzzبيعي و ثانويzzههاي مختلف منطق راهبين واحد

اي ازشود كه بخش عمدهطراحي خواهد شد. اين تنها در صورتي حاصل ميمنطق راه حل سازمان، بوسيله انبار سرويس استاندارد ارائه شده باشد.

158

و طراحیپرسش تدویننامه

نیازمندیها اولیه دستهبندیمدل منطق اساس بر

کمیتههای تشکیلبرای فرعی

گرایی سرویس

از هریک برای سرویسها تعیینبه سازمانی یکپارچگی تکنیکهای

تفکیک

سیستمهای زیر تفکیک به کارکردی استراتژیهای تدوین

بندی دسته اصالح و بررسیگروههای از هریک در سرویسها

اصلی

پرسشنامه سئواالت به پاسخگوییسرویس هر توسط

نتایج کنترل و تحلیل پیادهسازی،پرسشنامهها

پرسش تکمیلاستخراج و نامهنتایج

و سرویس شناسایی مدل توضیحاین اساس بر تدوین چگونگی

مدل

فهرست اشکال

هhhایارزیhhابی روش پیشhhنهادی در رابطhhه بhhا کhhار7.3 قبلی

به منظور ارزیابی بهینه روش پیشنهادی برا اساس الگوی ذیل داریم:

:الگوی روش پیشنهادی3-7شکل

سؤاالتی بر مبنای معیارهای کیفی مناسب در نظر گرفته شzzد. این سzzؤاالت بzzا عنzzایت بzzه کیفیت طzzراحی و اثربخشzzی مراحzzل، فعالیت هzzا و شzzیوه های انجام فعالیت های پیش بینی شده در بخش های مختلف روش پیشنهادی برای

شناسایی سرویس های کسب و کار تهیه و تنظیم شده است.

159

در ادامه سؤاالت موردنظر برای ارزیابی روش پیشنهادی ارائه شده است:قzzامزد از طریzzرویس های نzzروش ارائه شده جهت استخراج اولیه س

تحلیل موارد کاربری و بررسی نمودارهای فعالیت سازمان را چگونzzهارزیابی می کنید؟

روش ارائه شده جهت استخراخ سرویس های نامزد از طریق بررسی کارکردهای سیستم های موجود سازمان را چگونه ارزیابی می کنید؟

رویس هایzzاد سzzیری از ایجzzترل و جلوگzzده جهت کنzzه شzzروش ارائ مشابه و همپوشانی بین سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

جامعیت دو روش ارائه شده جهت ارزیابی سرویس های نامزد شامل »بررسی انطباق سرویس های نامزد با اهداف سzzازمان« و »ارزیzzابی

کیفیت سرویس ها« را چگونه ارزیابی می کنید؟ازمان راzzداف سzzه اهzzور تجزیzه منظzzده بzzه شzzروش و معیارهای ارائ

چگونه ارزیابی می کنید؟هzzداف را چگونzzازی درخت اهzzروش و قواعد ارائه شده جهت مدل س

ارزیابی می کنید؟اتریسzzروش تعیین پوشش اهداف توسط سرویس ها با استفاده از م

هدف و سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟یصzzالی در تخصzzکاالت احتمzzع اشzzده جهت رفzzه شzzهای ارائzzروش

سرویس ها به اهداف سازمانی را چگونه ارزیابی می کنید؟کیفیت و جامعیت معیارهای ارائه شده )قابلیت استفاده مجدد، اتصال

سسzzت، خودمختzzاری و ترکیب پzzذیری سzzرویس( جهت ارزیzابی کیفیسرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

روشهای ارائه شده جهت کنترل و ارزیابی ویژگی های کیفی سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟

الی درzzzکاالت احتمzzzع اشzzzده جهت رفzzzه شzzzدامات ارائzzzکیفیت اق ویژگی های کیفی سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

رویس هایzzدی سzzازماندهی و طبقه بنzzده جهت سzzرفی شzzروش مع نهایی را چگونه ارزیابی می کنید؟

نهادی راzzد کلی روش پیشzzوان فرآینzzه عنzzده بzzه شzzدل ارائzzکیفیت م چگونه ارزیابی می کنید؟

به منظzzور فzzراهم نمzzودن امکzzان ارزیzzابی معیارهzzای فzzوق، پرسzzش نامه ای شامل شرح خالصه ای از روش پیشنهادی و فzzرم ارزیzzابی تهیzzه گردیzzد و در اختیار خبرگان حوزه نرم افzzزار قzzرار داده شzzد. فzzرم ارزیzzابی مzzوردنظر در

نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می شzzود(1-7)جدول شماره این فرم دارای شش ستون است، که در ستون اول سؤاالت در نظر گرفته

160

فهرست اشکال

شzzده بzzرای ارزیzzابی روش پیشzzنهادی درج شzzده و در سzzتون های بعzzدیگزینه های مربوط به پاسخ سؤاالت بر مبنای طیف لیکرت درج شده است.

: فرم ارزیابی روش پیشنهادی1-7جدول

معیارهاخیل یخوب

خوب

متوسط

ضzzعیف

خیلیضzzعی

ف روش ارائه شده جهت استخراج اولیzzه سzzرویس های نzzامزد از طریzzق تحلیلzzل مzzوارد کzzاربری و بررسzzی نمودارهzzای

فعالیت سازمان را چگونه ارزیابی می کنید؟ روش ارائzzه شzzده جهت اسzzتخراج سzzرویس های نzzامزد از طریق بررسی کارکردهای سیستم های موجzzود سzzازمان را

چگونه ارزیابی می کنید؟ روش ارائzzzه شzzzده جهت کنzzzترل و جلوگzzzیری از ایجzzzاد سرویس های مشابه و همپوشانی بین سرویس ها را چگونzzه

ارزیابی می کنید؟ جامعیت دو روش ارائzzه شzzده جهت ارزیzzابی سzzرویس های نzzامزد شzzامل »بررسzzی انطبzzاق سzzرویس های نzzامزد بzzه اهداف سازمان« و »ارزیابی کیفیت سرویس ها« را چگونzzه

ارزیابی می کنید؟ روش و معیارهzzای ارائzzه شzzده بzzه منظzzور تجزیzzه اهzzداف

سازمان را چگونه ارزیابی می کنید؟ روش و قواعد ارائه شzzده جهت مدل سzzازی درخت اهzzداف

را چگونه ازریابی می کنید؟ روش تعیین پوشش اهداف توسط سzzرویس ها بzzا اسzzتفاده

از ماتریس هدف و سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟ روش هzzای ارائzzه شzzده جهت رفzzع اشzzکاالت احتمzzالی در تخصیص سرویس ها به اهداف سازمانی را چگونzzه ارزیzzابی

می کنید؟ کیفیت و جامعیت معیارهzzای ارائzzه شzzده )قzابلیت اسzzتفاده مجzzzدد، اتصzzzال سسzzzت، خودمختzzzاری و ترکیب پzzzذیری سرویس( جهت ارزیابی کیفی سرویس ها را چگونه ارزیابی

می کنید؟ روش هzzای ارائzzه شzzده جهت کنzzترل و ارزیzzابی ویژگی هzzای

کیفی سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟ کیفیت اقدامات ارائه شده جهت رفع اشکاالت احتمzzالی در

ویژگی های کیفی سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ روش معzzzzرفی شzzzzده جهت سzzzzازماندهی و طبقه بنzzzzدی

سرویس های نهایی را چگونه ارزیابی می کنید؟ کیفیت مzzzدل ارائzzzه شzzzده بzzzه عنzzzوان فرآینzzzد کلی روش

پیشنهادی را چگونه ارزیابی می کنید؟

همانطور که اشاره شد، فرم فوق در اختیار تعدادی از خبرگان حوزه تحلیzzل و طراحی نرم افزاز قرار داده شد. سپس از ایشان خواسته شد تzzا نظzzرات

161

خود را در مورد بخش های مختلف روش پیشzzنهادی، بصzzورت عالمت گzzذاریدر یکی از خانه های مقابل هر یک از سؤالهای فرم ارزیابی مشخص نمایند.

جمع بندی نتایج ارزیابی7.4 پس از جمع آوری فرم های تکمیل شده توسط خبرگان، داده های اتخاذ شzzده از پاسخ های خبرگان به سؤاالت موجzzود در فرم هzzای ارزیzzابی، در نرم افzzزار

Exelاهیمzzددی مفzzاظر عzzا، از تنzzرای ثبت داده هzzه بzzد. در این مرحلzzوارد ش و۳، ضzzعیف =۵، متوسzzط = ۷، خzzوب = ۹طیzzف لیکzzرت )خیلی خzzوب=

( استفاده گردیzzد. سzzپس بzzا انجzzام محاسzzبات الزم، نتیجzzه۱خیلی ضعیف = (جمع بندی نظzzرات2-7اولیه نظرات خبرگان مشخص گردید. جدول شماره)

خبرگان و میانگین امتیازات اختصاص یافته بzzه هzzر یzzک از معیارهzzا را نشzzانمی دهد.-: میانگین امتیازات اختصاص یافته به معیارهای ارزیابی سرویس در یکپارچه2-7جدول

سازی سازمان

میانگین امتیازاتمعیارها روش ارائه شده جهت استخراج اولیه سرویس های نzzامزد از طریzzق مzzوارد کzzاربری و بررسzzی نمودارهzzای سzzازمان را چگونzzه ارزیzzابی

می کنید؟۵.۷

روش ارائzzه شzzده جهت اسzzتخراج سzzرویس های نzzامزد از طریzzق بررسی کارکردهای سیستم های موجود سzzازمان را چگونzzه ارزیzzابی

می کنید؟۶.۳۳

روش ارائzzه شzzده جهت کنzzترل و جلوگzzیری از ایجzzاد سzzرویس های۷مشابه و همپوشانی بین سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

جzzامعیت دو روش ارائzzه شzzده جهت ارزیzzابی سzzرویس های نzzامزد شامل »بررسی انطباق سرویس های نامزد بzzه اهzzداف سzzازمان« و

»ارزیابی کیفیت سرویس ها« را چگونه ارزیابی می کنید؟۷

روش و معیارهای ارائه شده بzzه منظzzور تجزیzzه اهzzداف سzzازمان را۷.۳۳چگونه ارزیابی می کنید؟

روش و قواعد ارائه شده جهت مدل سازی درخت اهzzداف را چگونzzه۶.۵ازریابی می کنید؟

روش تعzzیین پوشzzش اهzzداف توسzzط سzzرویس ها بzzا اسzzتفاده از۷.۳۳ماتریس هدف و سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟

روش هzzای ارائzzه شzzده جهت رفzzع اشzzکاالت احتمzzالی در تخصzzیص۷.۱۷سرویس ها به اهداف سازمانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

کیفیت و جzzامعیت معیارهzzای ارائzzه شzzده )قzzابلیت اسzzتفاده مجzzدد، اتصال سست، خودمختاری و ترکیب پذیری سzzرویس( جهت ارزیzzابی

کیفی سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟۷

روش هzzای ارائzzه شzzده جهت کنzzترل و ارزیzzابی ویژگی هzzای کیفی۷.۳۳سرویس را چگونه ارزیابی می کنید؟

۸ کیفیت اقzzzدامات ارائzzzه شzzzده جهت رفzzzع اشzzzکاالت احتمzzzالی در

162

فهرست اشکال

ویژگی های کیفی سرویس ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ روش معzzرفی شzzده جهت سzzازماندهی و طبقه بنzzدی سzzرویس های

۶.۶۷نهایی را چگونه ارزیابی می کنید؟ کیفیت مzدل ارائzه شzده بzه عنzzوان فرآینzد کلی روش پیشzنهادی را

۷.۳۳چگونه ارزیابی می کنید؟

چنانچه مالحظه می شود، میانگین حسابی بدست آمzzده از نظzzرات خبرگzzان نشان می دهد که رویهم رفته روش پیشنهادی مzzورد پzzذیرش خبرگzzان قzzرار

مورد از معیارهای فوق۱۰گرفته است. جدول فوق نشان می دهد که تعداد توسط خبرگان در حد خzzوب بzzه بzzاال ارزیzzابی شzzده اند. این جzzدول همچzzنین

مzzورد از معیارهzzای فzzوق در حzzد متوسzzط بzzه بzzاال۳نشان می دهد که تعداد ارزیابی شده اند.

163

فصل8هشتم

نتیجه گیری

164

فهرست اشکال

نتیجه گیری8.1 همانطور که قبال اشzzاره شzzد، مهمzzترین نzzتیجه ای کzه از جمع بنzzدی و تحلیzzل نظرات خبرگان دریافت می شzzود این اسzzت کzzه روش پیشzzنهادی بzzا درصzzد باالیی مورد پذیرش خبرگان حوزه تحلیل و طراحی نرم افزار قzzرار گرفتzzه و

از مقبولیت باالیی برخوردار شده است. (از جمع بندی امتیzzازات خبرگzzان2-7میانگین امتیازاتی که در جدول شماره )

مورد از سؤالهای مندرج۱۰بدست آمده است، مشخص می کند که به تعداد ۱۰در فرم ارزیابی، پاسخ هایی در حzzد خzzوب بzzه بzzاال داده شzzده اسzzت. این

مورد بطور مشخص بیzzانگر کیفیت بzاالی روشzzهای زیzzر در روش پیشzنهادیمی باشند:

امزد ازzzرویس های نzzه در سzzتخراج اولیzzده جهت اسzzه شzzروش ارائ طریق تحلیل موارد کاربری و بررسی نمودارهای فعالیت سازمان

رویس هایzzاد سzzیری از ایجzzترل و جلوگzzده جهت کنzzه شzzروش ارائ مشابه و همپوشانی بین سرویس ها

جامعیت دو روش ارائه شده جهت ارزیابی سرویس های نامزد شامل »بررسی انطباق سرویس های نامزد با اهداف سzzازمان« و »ارزیzzابی

کیفیت سرویس ها«روش و معیارهای ارائه شده به منظور تجزیه اهداف سازماناتریسzzروش تعیین پوشش اهداف توسط سرویس ها با استفاده از م

هدف و سرویسیصzzالی در تخصzzکاالت احتمzzع اشzzده جهت رفzzه شzzای ارائzzروش ه

سرویس ها به اهداف سازمانی،تzzال سسzzدد، اتصzzتفاده مجzzابلیت اسzzده )قzzه شzzای ارائzzمعیاره

خودمختاری و ترکیب پذیری سرویس( جهت ارزیابی کیفی سرویس هاروشهای ارائه شده جهت کنترل و ارزیابی ویژگی های کیفی سرویسای کیفیzzاقدامات ارائه شده جهت رفع اشکاالت احتمالی در ویژگی ه

سرویس هامدل ارائه شده به عنوان فرآیند کلی روش پیشنهادی

( همچنین مشخص می کند که به تعzzداد2-7میانگین امتیازات جدول شماره ) مورد از سؤالهای مندرج در فرم ارزیابی، پاسzzخ هایی در حzzد متوسzzط بzzه۳

مzzورد بطzzور مشzzخص بیzzانگر کیفیت مناسzzب۳بzzاال داده شzzده اسzzت. این روشهای زیر در روش پیشنهادی می باشند:

روش ارائه شده جهت استخراج سرویس های نامزد از طریق بررسی کارکردهای سیستم های موجود سازمان

روش و قواعد ارائه شده جهت مدل سازی درخت اهداف165

روش معرفی شده جهت سازماندهی و طبقه بندی سرویس های نهایی

های شناسایی شhhده، پشhhتیبانی کننhhدهآیا سرویس8.2باشد؟پذیری در سازمان میچابکی و تعامل

هzای قبلی نzzیز اشzzاره شzzده اسzzت، لzzزوم بکzzارگیریهمzzانطور کzzه در فصzzل-پzzذیری، چzzابکی و تعامzzلگرایی در سازمان افزایش انعطافمعماری سرویس

گzzراییباشد. در واقع اینگونه ادعا شده است که سzzرویسپذیری سازمان می توانzzدکننzzد، میگzzرایی تبعیت میهzzایی کzzه از اصzzول سzzرویسبا ارائه سzzرویس

سzzازی سzzازمان درپzzذیری و چzzابکی تzzوام بzzا یکپارچzzهموجب افزایش انطاف پذیریهای توزیع شده تعاملمقابل تغییرات شود و از طرفی با ارائه سرویس

های دیگر افزایش دهد.را در برابر سازمان دهد کzzههای فرایند کسب و کار ارائه میگرایی ساختاری را برای مدلسرویس

بایسzzتهایی کzzه در مقابzzل تغیzzیرات میپذیری و چابکی فرایندتواند انعطافمی-دوباره مدلسازی شوند، را به صzzورت چشzzمگیری افzzزایش دهzzد. سzzرویس

بنzzدی شzzده ودهد که در ان منابع تقسیمآلی را ارئه میگرایی یک بینش ایده هzzایشzzوند ینzzابراین جنبzzهها ارائzzه میبه صورت منسجم تحت عنوان سرویس

هzzایمختلzzف سzzازمان)شzzامل کسzzب و کzzار، اطالعzzات، سیسzzتم و سzzاختار هzzای عملیzzاتی تجزیzzه گردنzzد در اینصzzورتفناوری( باید بzzه دیzzدگاه سzzرویس

واکنش در مقابل تغییرات در حوزه کسب و کار و معماری فناوری پشتیبانی شود(انجام شzzودی ان)که توسط الیه برنامه کاربردی سرویس بیان میکننده

شود که سازمانی چابک داشته باشیم.و نهایتا این امر موجب می گرایی تعامل پذیری را در سطوح معنایی باالتر نیز با حzzداقل کzzردنسرویس های فهم مشرک، ارتقاء داده است به این صورت کzzه یzzک توصzzیفنیازمندی

های الزم بzzرای شzzناخت مشzzترکسرویس و یک پروتکل تعامل تنها نیازمندی هzzا توسzzطباشد. بنابراین سرویسیک تهیه کننده و مصرف کننده سرویس می

های مختلف استفاده شوند.های مختلف در سازمانقسمت

-آیا چارچوب ارائه شhhده از جhhامعیت برخhhوردار می8.3باشد؟

میتوان جامعیت چارچوب ارائه شده را از دو جنبه بررسی نمود:

166

فهرست اشکال

ها،الف( در زمان تغییرات در مدل زیر سازمان از طریق وفاداری به دیدگاهکنند؟های دیگر، جامعیت خود را حفظ میوابستگی میان سازمان

پاسzzخ: در این چzzارچوب و مzzدل سzzازمانی، تغیzzیر در یzzک سzzازمان مzzوجب های دیگر خواهد شد. به عنzzوان نمونzzه در صzzورتاعمال تغییرات در سازمان

های موجودیت محور کسzzب و کzzار شناسzzایی شzzده سzzازمان،تغییر سرویس هzzای توزیzzعهzzا نzzیز تغیzzیر خواهzzد کzzرد و بzzه مzzوازات مzzدلشمائ اطالعاتی آن

کننzzدگان سzzرویس و رونzzدها در سzzازمان، مصzzرف کننzzدگان و تهیzzهسرویسها دچار تغییر خواهد شد.پاسخگویی فرایند نیز به رویداد

ب(اینکه آیا رعایت سطوح تجرید در این چارچوب اعمال شده است؟ هzzای هzzرپاسخ: رعایت سطوح تجرید به این معنی است کzzه مفzzاهیم و مzzدل

تzzر و بzzا یکسzzری اطالعzات تکمیلی ارائzzهسطح نسبت به سzطح قبلی جzزئیشود.

های بعدیکار8.4 در طی فصzzل ششzzم این پایان نامzzه، تعzzدادی از روشzzهای موجzzود بzzرای اسzzتخراج و شناسzzایی سzzرویس مzzورد بررسzzی قzzرار گرفتzzه و ضzzعف های عمzzومی آنهzzا مشzzخص گردیzzد. توصzzیه اینجzzانب این اسzzت کzzه تحقیقzzات و پژوهش های بعدی در زمینه برطرف نمودن ضzzعف های روش هzzای موجzzود و طراحی روش های جدید تعریف و اجرا گردد تا در آینده ای نzzه چنzzدان دور از نتیجzzه پژوهش هzzای صzzورت گرفتzzه، روشzzی جzzامع و فراگzzیر در این زمینzzه

فراهم و ارائه گردد. در اینجzzا فهرسzzت بzzرخی کارهzzایی کzzه در آینzzده می توانzzد توسzzط محققzzان

صورت بگیرد، ارائه می شود:رویس ها درzzای کیفی سzzایر فاکتورهzzابی سzzرای ارزیzzی بzzه روشzzارائ

فازهای توصیف و تحقق سرویس.دzzرویس در فرآینzzدی سzzارائه روشی برای لحاظ نمودن فاکتور دانه بن

طراحی سرویس.دیzzرو وظیفه منzzدوده و قلمzzق محzzف دقیzzرای تعریzzی بzzه روشzzارائ

سرویس ها.زارzzه ابzzار درارائzzب و کzzوزه کسzzازی حzzازی جهت مدلسzzای مدلسzzه

گراچارچوب معماری سرویسرویسابداع روشzzاریهای جدید مدلسازی برای شناسایی سzzای معمzzه

گراسرویس167

گرا در هر دو حوزه فناوری و کسب و کاربسط معماری سرویس،راzzرویس گzzاری سzzاحث معمzzدد مبzzل و مجzzق، مفصzzابی دقیzzارزی

یکپارچگی، معماری سازمانیازمانzzیاری از سzzه بسzzهاز آنجائیکzzه تجربzzدام بzzر اقzzال حاضzzا در حzzه

انzد بنzzابراینگرا و معماری سzازمانی)هzر دو( نمzودهمعماری سرویس-تواند به تمامی وعدهگرایی واقعا میمشخص نمودن اینکه آیا سرویس-پzzذیری و قzzدرت نzzوعپذیری، انعطzzافهایی که در زمینه افزایش تعاملتواند حائز اهمیت باشد.آوری داده است عمل نماید، می

البتzzه در زمینzzه چالش هzzای موجzzود در معمzzاری سzzرویس گرا کzzه در این پایان نامه نzzیز بzzه بzzرخی از آنهzzا اشzzاره گردیzzد، بzzه نظzzر می رسzzد پتانسzzیل مناسبی برای انجام تحقیق و پژوهش وجود داشته باشد. و همچzzنین اگرچzzه

کzzار وسازي فراینzzدهاي کسzzبگرا، پیاده و معماري سرویسEAIمقصد نهایی کاربردي موجود است، اما هر کzzدام از آنهzzا بzzرايهاي بر اساس سبد برنامه

ايهاي کzzامال ریشzzهکنند که تفاوترسیدن به این هدف، از روشی استفاده می کzzاربردي موجzzودهzzاي در معرض نمایش گذاشتن عملکzzرد برنامzzهEAIدارد.

1گیري سیستم نهایی بر اساس سzzبدتمرکز دارد که ممکن است سبب شکل-سازي برنامهروي پنهانSOAهاي کاربردي موجود شود. اما در مقابل، برنامه

هzzاي کzzاربردي موجzzود و در عzzوض، در معzzرض نمzzایش گذاشzzتن مجموعzzهکاربردي تمرکز دارد .ها به صورت مستقل از برنامهسرویس

هzzاي معمzzاريبر اساس مطالب فzzوق، یکی از مبzzاحث مهم، بررسzzی قzzابلیت و بررسzzیEAI مقایسzzه آن بzzا محصzzوالت وESB 2گzzرا و محصzzوالتسzzرویس

باشد.نقاط ضعف و قوت هر کدام می از اینرو دانشجویان و محققان عزیzzز می تواننzzد بzzا بررسzzی جzzوانب مختلzzف

چالش های مورد اشاره زمینه های مناسبی را برای انجام تحقیق بیابند.

ضمیمه اولمنابع و مراجع

1 Portfolio 2 Enterprise Service Bus

168

فهرست اشکال

[1]”SOA Definitiom”.The Open Group.2008.[2]Barki H. & Pinsonneault A. (2005) A model of Organizational Integration,

Implementation Effort, and Performance. Organizational Science, 16, 165.

[3]Thomas Erl, Service Oriented Architecture: Concepts, Technology, and Design, Prentice Hall, 2005

[4]Gulledge T. (2006) What is integration? Industrial Management & Data Systems, 106, 5.

[5]Erasala N., Yen D.C. & Rajkumar T.M. (2003) Enterprise Application Integration in the electronic commerce world. Computer Standards & Interfaces, 25, 69–82.

[6]Kohlborn,T., Korthaus,A., Chan,T., and Rosemann,T., ‘Identification and Analysis of Business and Software Service-A Consolidated Approach’,IEEE Transactions on Service Computing,vol2,no.1,pp.50-64,2009

[7]Tilloy,C.”Service Elicitation:Defining the Conceptual Service”.,SOA Magazine Issue,2007

[8]Kumaran, S., Liu R., and Frederick Y.Wu, ‘ On the Duality Of Information-Center and Activity-Center Models OF Business Process’. Springer-Verlag Berlin Heidwlberg,pp.32-47,2008

[9]Arsanjani, A., “Service-Oriented Modeling and Architecture (SOMA)”, IBM developerWorks, available at http://www.ibm.com/developerworks/webservices/library/ws-soa-design1, 2004

[10] ”Migrating to a Service-Oriented Architecture”.IBM Software Group.2004.

[11] SOA Blueprints,2005, Available:http://www.oasis_open.org/committees/download.php/15965/05-12-00000.001.doc

[12] Khoumbati K., Themistocleous M. & Irani Z.Integration Technology Adoption in Healthcare Organisations: A Case for Enterprise Application Integration," hicss, vol. 6, pp.149a, Proceedings of the 38th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS'05) - Track 6, 2005

[13] Service-Oriented Architecture,2004, Available:http://searchwebservice.techtarget.com/originalCount

[14] Business Procee Modeling,2009,Available:http://www.en.wikipedia.org/wiki/business_process_modeling

[15] Jamshidi, P, Sharifi, M, Mansour, S., “To Establish Enterprise Service Model from Enterprise Business Model,” Proc. of IEEE International Conference on Services Computing, 2008

169

[16] 10 Steps to SOA,2004, Available:http:’’weblog.infoword.com/article/05/11/07/45FEsoastep1_1.htm

[17] Mahmoud,M. Service-Oriented Architecture(SOA) and Web Services:The Road to Enterprise Application Integration(EAI),2005, [online],Available:http://java.sun.com/developer/technicalArticles/WebServices/soa/

[18] Sprott, D., and Wilkes,L., Understanding SOA, [online], 2003,Avaliable:http://msdn.microsoft.com/en-us/library/aa480021.aspx

[19] Papazoglou M.P. & Heuvel W.-J.v.d. (2005) Service Oriented Architectures: Approaches, Technologies and Research Issues. In: The VLDB Journal manuscript.

[20] Raut A. & Basavaraja A. (2003) Enterprise Business Process Integration. In: IEEE TENCON Poster Papers, p. 1550.

[21] Easwaran, G. and Nadhan,”Service-Oriented Architecture:Implementation Challenges”.Microsoft Architect Journal,2004.

[22] Linthicum D.S. Next Generation Application Integration: from simple information to Web Services. Addison-Wesley, (2003)

[23] Portier, B., SOA terminology overview, Part3:Analysis and design,2007,Available:http://www.ibm.com/developerworks/webservice/library/ws-soa-term3

[24] Zimmermann. O, Krogdahl. P, and Gee. C, “Elements of Service-Oriented Analysis and Design,” IBM developerWorks, available at http://www.ibm.com/developerworks/ webservices/library/ws-soad1/index.html, 2004

[25] Themistocleous M. (2004) Justifying the decisions for EAI implementations: a validated proposition of influential factors. The Journal of Enterprise Information Management, 17, 85.

[26] Inaganti, S, and Behara, G.K, “Service Identification: BPM and SOA Handshake,” Technical Report. Business Process Trends,2007,Available:http://www.bptrends.com

[27] Amsden. J, “Modeling SOA: Part 1. Service identification,” IBM® developer Works®, October 2007,Available:http://www.ibm.com/developerworks/rational/library/07/1002_amsden/index.htm

[28] Zhang. Zh, Liu. R, and Yang. H., “Service Identification and packaging in Service-oriented Reengineering,”,17 International Conf.Software Engineering and Knowledge Engineering(SEKE'05),pp.620-625,2005

170

فهرست اشکال

[29] Fareghzade, N.,”Service Identification Approach to SOA Development”. Word Academy of Science,Engineering and Technology of South Tehran Branch Islamic Azad University,2008.

[30] Wang,Y. and K.Taylor, A Model-Driven Approach to Service Composition,IN International Symposium on Service-Oriented System Engineering.2008,IEEE.p.8-13

[31] Milanovic,N. and M.Malek.Current Solutions for Web Service Composition.2004:IEEE Computer Society.

[32] UDDI:Universal Description Discovery and Integration. Available from:http//en.wikipedia.org/wiki/UDDI

[33] http://www.enterprisearchitecture.ir/

[34] Strosnider. J. K , Nandi. P, Kumaran. S, Ghosh. S, Arsanjani . A., "Model-driven synthesis of SOA solutions", IBM Systems Journal, Vol 47, NO 3, (2008)

[35] Zimmermann. O, Schlimm. N., Waller . G, and Pestel . M., “Analysis and Design Techniques for Service-oriented Development and Integration,” IBM Deutschland, available at http://www.perspectivesonwebservices.de/download/INF05-ServiceModelingv11.pdf , 2005

[36] Roshen. W., SOA-Based Enterprise Integration: A Step-by-Step Guide to Services-Based Application Integration.march 2009.The McGraw-Hill Companies.

[37] Douglas K. Barry, “Web Services and Service-Oriented Architecture: The Savvy Manager's Guide”, Morgan Kaufmann,2003

[38] Trowbridge. D, Mancini. D, “Enterprise Solution Patterns Using Microsoft .NET Version 2.”, Microsoft Corporation., 2003

سzzازیهzzا در فzzاز مzzدلنیک روش،ع.،"ارائzzه روشzzی بzzه منظzzور شناسzzایی سzzرویس[39] نامzzه ،دانشzzکده مهندسzzی کzzامپیوتر،دانشzzگاه شzzهیدگzzرا"،گzzزارش پایzzانسzzرویس1388بهشتی،

[40] Hope,G. and B.Woolf. Enterprise Integration Patterns:Designing Building and Deploying Messaging Solutions,Addison-Wesley,2007.

[41] Borges, B., Holley, K. and Arsanjani, A. 2004, Service-oriented Architecture, Available:http://searchwebservices.techtarget.com/originalContent/0,289142,sid26_gci1006206,00.html?topic=299037

171

ضمیمه دومواژگان و عبارات )انگلیسی به فارسی(

AAbstractionداشتن سطح انتزاع باال

ActiveفعالActivityفوریتactorsعاملAdaptorاداپتر

Addressingآدرس دهيAdjustانطباق

Administratorمدير - سرپرستAdverseناسازگار

AgilityچابکیAmsdenامسدن

Applicationبرنامه کاربردیApplication architecture layerالیه معماری برنامه کاربردی

Application functionعملکردبرنامه کاربردی یکپارچه سازی برنامه های

Application integrationکاربردی

یکپارچه سازی رابط برنامه هایApplication interface integrationکاربردی

Application interoperabilityتعامل برنامه های کاربردیApplication logicمنطبق برنامه کاربردی

واسط برنامه نویس برنامهApplication Programmer Interface (API)کاربردی

سرویس دهندگان برنامهApplication serversکاربردی

ارائه دهندگان خدمات برنامهApplication service providerکاربردی

ApproachرهيافتArchitectureمعماری

BBack boneستون فقرات

Batchدسته ایBindمقید

BridgeپلBrokerدالل

Built-inتو کارBusگذرگاه

Businessکسب و کارBusiness actorعامل کسب و کار

172

فهرست اشکال

Business entityموجودیت های سازمانBusiness functionتوابع کسب و کارBusiness goalهدف کسب و کار

Business Integrationیکپارچه سازی کسب و کارBusiness Intelligence (BI) Environmentمحیطهای هوشمند کسب و کار

Business objectاشیا کسب و کارBusiness Processفرآیندهای تجاری

Business Process Management (BPM)فرآيند کسب و کار مهندسی مجدد فرآيندهاي کسب

Business Process Reengineering (BPR)و کار

Business processesفرایند های کسب و کار(Business Reference Model) BRMمدل مرجع کسب و کار

Business requirementنیازهای کسب و کارBusiness rulesقوانین کسب و کار

Business serviceسرویس کسب و کارBusiness translationتراکنش کسب و کار

جدول های موارد کاربردی کسبBusiness use case diagramو کار

Buss back boneستون فقرات باس

Business architecture Layerالیه معماری کسب و کار

C برنامه ریزی نیازمندی های

Capacity Requirement Planning (CRP)ظرفیت

Case studyمطالعات موردی كنترل دسترسي بر اساس

CBAC(Context-Based Access Control)محتواي بسته

Chatگفتگوي اينترنتيConvergent Integrationیکپارچگی همگرا

Coordinationهماهنگي

Cyrille thilloyسیریل تیلور

DDataداده

Data access serviceسرویس دسترسی دادهData base gatewayدروازه پایگاه

Data base replicationرونوشت ازپایگاهData consistencyسازگاری دادهData dictionaryدیکشنری داده

Data Flowجریان دادهData mediator serviceسرویس واسطه داده

Data miningاستخراج شدهData redundancyافزوندگی داده

173

Data warehouseانبارداده

Deleteپاک کردنDiscoverabilityقابل کشف بودن

Disciplineرشته ایDistributedتوزیع شده

Distributorsتوزيع كنندگانDivide and conquerتقسیم و غلبه

Dynamic boilingپیوند پویاDynamic Techniqueتکنیک پویا

E مدل فرایندهای کسب و کار

business process model Enterpriseسازمانی

E-bankبانك الكترونيكيE-bookكتاب الكترونيكي

E-businessکسب و کار الکترونیکی

E-commerceتجارت الكترونيكيefficientlyکارا

Electronic Data Interchangeتبادل الکترونیکی داده هاElectronic Funds Transfer (EFT)انتقال الکترونیکی نقدینگی

Electronic point of saleپایانه فروش الکترونیکیElementary businessپایه ای کسب و کار

E-mailپست الكترونيكيEmpiricalتجربی

Emulationتقلید کردنEncapsulateکپسوله کردن

EncryptionرمزگذاريEnd-to-endانتها-به-انتها

Enterpriseسازمان بزرگ يكپارچه سازي برنامه هاي

Enterprise Application Integration (EAI)كاربردي سازماني

Enterprise Architecture (EA)معماری سازمانیEnterprise Architecture Frameworksچارچوب های معماری سازمانی

موجودیت های کسب و کارسازمان

Enterprise business entity model

طراحی منابع کسب و کار Enterprise business resource planningسازمان

Enterprise logicمنطق سازمانیEnterprise objectشی سازمانی

Enterprise Resource Managementمديريت منابع سازمان(ERM)

174

فهرست اشکال

Enterprise Resource Planning (ERP)برنامه ریزی منابع سازمانیEntityموجودی

Entity centreموجودیت محورEntity serviceسرویس های پایانه

Error-proneمستعد خطاE-serviceخدمات دهی الکترونیکی

E-storeفروشگاه الکترونیکیExtended entriesسازمان توسعه یافتهExtra-EAIیکپارچه سازی خارجی

Point Enterنقطه ورودی

FFactorsفاکتورها

Fault Avoidanceاجتناب از خطاFault Freeعاری از خطا

Fault isolationایزوله کردن خرابیFault Toleranceتحمل پذیری خطا

Fault toleranceتحمل خرابیFederate data baseپایگاه داده ای فدرال

Federated dynamicپویایی فدرالFederated staticsایستایی فدرال

Flexibilityانعطاف پذیرForkانشعاب

Formal contactداشتن قراردادرسمیFormalizeرسمی کردن

FrameworkچارچوبFunctionوظایف-تابع

GGapقضای خالی

GatewayدروازهGeneral purposeچند منظوره

Grantواگذار كردن - امتيازGranularityدانه بندی

Green screenصفحه سبزGuidelinesراهنمايي ها

HHackerنفوذگر

HarmonizedهماهنگHashدر هم سازي

Headerسرآيند

175

سیستم های با وظیفه مندیHeavy Dutyسنگین

HeterogeneousنامتجانسHitبازيابي يك ركورد از پايگاه داده

Homogeneous with one instanceسیستم های متجانس بایک نمونه سیستم های متجانس با چند

Homogeneous with several instanceنمونه

II/Oورودي / خروجي

InagantiاناگنتیIncompatibleناسازگار

Incompatible networkشبکه های ناسازگارInformal Review Technique (IRT)تکنیک بازبینی غیررسمی

InformationاطالعاتInformation assemblingسرهم بندی اطالعات

Information centricاطالعات-محورInformation Flow Control (IFC)کنترل جریان اطالعاتی

Information Technology (IT)فناوری اطالعاتInformation unificationوحدت اطالعات

Information-orientedاطالعات گراInfrastructure integrationیکپارچه سازی زیر ساخت ها

InsiderخوديInspection Techniqueتکنیک بازرسی

Instanceنمونه مؤسسه توسعه ی معماری

سازمانیInstitute For Enterprise Architecture Developments (IFEAD)

Integrationيكپارچه سازي سرویس دهنده های یکپارچه

Integration serverسازی

Interoperabilityقابليت تجميعIntegrityيكپارچگي

Integrity Testingآزمون یکپارچگیInter organization process layerالیه فرایند های بین سازمانی

Inter-application modelمدل برنامه های کاربردی بیرونیInterconnectivityقابلیت اتصال

InterfaceرابطInterface redesignطراحی مجرد دررابط

کمیته تدوین کننده استاندارد برایصنعت الکترونیک و ارتباطات

International Electrotechnical Commission (IEC)

International Organization forمؤسسه استاندارد جهانیStandardization (ISO)

176

فهرست اشکال

Interoperabilityقابلیت عملکرد متقابل Intra-application modeمدل برنامه های کاربردی درونیIntra-EAIیکپارچه سازی سیستم های داخلی

سيستم عاملي براي تجهيزاتIOSسيسكو

مجموعه اي از پروتكل ها براي فراهم نمودن سه پارامتر احراز هويت،محرمانگي و صحت داده

IPبر روي ارتباطاتIPsec

ITتكنولوژي اطالعاتJ

JoinادغامK

KnowledgeدانشKnowledge Basedآزمون دانش

Knowledge miningاستخراج دانشKnownشناخته

L

Lack of scalabilityعدم مقیاس پذیری

LegacyسفارشLegacy flat fileفایل های مسطح موروثی

Legacy migrationمهاجرت موروثیLife cycleچرخه ی حیات

Logic data modelمدل داده منطقیlooseضعیف

پیوند ضعیف/ اتصال سست میانLoosely couplingسرویس ها

processingپردازشM

Massage brokerدالل پیغامMessageپیغام رسانی

Message Chanelکانالهای پیغامMeta dataمتا داده

Middlewareمیان نرم افزار

Mode of connectivityحالت های اتصالModifiabilityاصالح پذيري

Modularityپیمانهای بودنMoney Resource Planning (MRP III)برنامه ريزي منابع مالي

MonitoringنمایشMonolithicواحد

177

MotivationانگیزهMutualدو طرفه

NNetworkشبكه

Non-Functional Requirementsنیازمندیهای غیرتابعیNotationنمایش

Nullپوچ - تهيNumericalعددی/ کمی

OObject integrationیکپارچه سازی شی

Object Oriented (OO)شی گراObject oriented programmingبرنامه نویسی شی گرا

Object wrappersلفافه های شیئObservableقابليت مشاهدهOff-the-shelfاماده سفارش

Olaf Zimmermanاالف زمیرمن

OperandsعملوندهاOperationعملیات

مدیریت ارتباط با مشتریOperational CRMعملیاتی

OperatorsعملگرهاOracle e-business suiteسوئیت کسب و کار اوراکل

مجموعه نرم افزارهای شرکتOracle Small Business Suite (OSBS)اوراکل

Orchestrated task serviceسرویس هماهنگ شدهOrchestrationموزون سازی/ هماهنگ سازی

Organization integrationیکپارچه سازی سازمانیOver Estimatesبرآوردهاي دست باال

Overlappingروی هم افتادگی

PPackageبسته نرم افزاری

برنامه های بسته بندی شدهPackage applicationکاربردی

Package salvationراه حل های بسته بندی شدهPackagedبسته بندی شده

PartitioningافزارPaymentپرداخت

Perfective Maintenanceنگهداری تکمیلیPerformanceکارایی

178

فهرست اشکال

PlatformسکوPoint-to-pointنقطه-به- نقطه

Presentation integrationیکپارچه سازی ارائه شدهPreventative Maintenanceنگهداری پیشگیرانه

Prototypingنمونه سازیPublicعمومي

QQuenchفرونشاندن

QuickسريعR

ReadخواندنReal timeبالدرنگ

Real world effectتاثیرات دنیای وتقعیRefreshتازه سازي

Reliabilityقابلیت اطمینانRemote Procedure Callفراخوانی رویه از راه دور

Requirement Analysisتحلیل نیازمندیهاResearch and Development (R & D)تحقیق و توسعه

ResourceمنبعResponsibilityمسئولیت ها

Reus abilityقابلیت استفاده مجددRootريشه

Rule - baseقوانين پايه ايS

SafeسالمScalableمقیاس پذیر

SchemaشمایSecureایمن

Self containedخودکفاSemanticمعنای

Semantic Consistencyسازگاری معناییSemantic synchronizationهمگام سازی معنایی

Serviceسرویس

Service analysisتحلیل سرویس ها

Service autonomyخودمختاری سرویسService brokerکارگزار سرویسService busگذرگاه سرویسService compositionترکیب سرویس

Service composition life cycleدوره عمرترکیب سرویس

179

Service contractقرارداد رسمی برای تعاملService customerمصرف کننده سرویس

Service data objectشی داده سرویسService discoverabilityقابلیت کشف سرویس

Service encapsulationکپسوله سازی سرویسService identificationشناسایی سرویس

Service interfaceواسطه سروئس هاService loose couplingاتصال سست سرویس

Service orientedسرویس گراService oriented integrationیکپارچه سازی سرویس گرا

Service providerفراهم کننده سرویسService realizationتحقق سرویس

Service Reference Model (SRM)مدل مرجع سرویسService repositoryمخزن سرویس

قابلیت استفاده مجدد ازService reusabilityسرویس

سرویس ها یک قرارداد رسمیService share a formal contactرا به اشتراک میگزارند

Service specificationتوصیف ویزیگی های سرویسService statelessnessبی وضعیتی سرویس

Service unificationوحدت سرویسService-Oriented Architecture (SOA)معماری سرویس گرا

Service-Oriented Integration (SOI)يکپارچگي سرويس گراShared databaseپایگاه داده ی مشترک

Software serviceسرویس های نرم افزاریSolutionراه حلSpecificationتوصیف

Statelessnessبی وضعیتیStaticایستا

Static Analyzeتحلیل ایستاStatic bindingپیوند ایستاییStatic Reviewبازبینی ایستا

Sub processزیرفرایندSub scriber systemسیستم های مشترک

Subject areaموضوعیSynchronousهمزمان

Synchronous communicationارتباطات همزمانSystem engineeringمهندسی سیستم ها

System integrationیکپارچه سازی سیستمSystem serviceتوابع سرویس سیستم

TTaskوظیفه

180

فهرست اشکال

Task-centricاطالعات-محورTask-serviceسیستم های کاری

TechnologyفناوریTechnology specificationمدل مختص فناوری

Tightly coupledاتصال قویTightly integrationپیوند قوی-یکپارچه سازی قوی

TimingزمانبنديTokenنشانه - عالمت

Tomas Erlتوماس ارلTop-Down Integrityیکپارچگی باال به پایین

Total cost of ownership (TCO)کل هزينه ی مالكیتTransaction service modelمدل سرویس های تراکنشی

Transformersتبدیل

UUpdateبروز رسانی

منتقل كردن-فرايند انتقال يك فايل كامپيوتري بر روي كامپيوتر

راه دورUpload

مدت زمانی که سیستم حتی با وجود رخ دادن نقص، بتواند به

کار خود ادامه دهدUptime

Use caseمواردکاربردی

VVerificationوارسی

Verification and Validation (V & V)وارسی و اعتبارسنجیVirtual enterpriseسازمان مجازی

WWeb Servicesسرويس هاي وب

Work flowگردش کارWrappedدرلفافه قرار بگیرد

X

ZZero Defectعاری از خطا

Zoneناحيه

181

182