· web viewช ดก จกรรมพ ฒนาการค ด ดนตร – นาฏศ...

1นาฏศลปพนเมองภาคใต

แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 3 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคใต ชนมธยมศกษาปท 2

....................................................................................................................................................................

คำาชแจง1. แบบทดสอบนมทง 1 หมด 10 ขอ ให เวลา 20 นาท2. ขอสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอกคำาตอบท

ถกตองทสดหรอเหมาะสมทสดเพยงหนงตวเลอก3. ใหนกเรยนทำาเครองหมายกากบาท ( ) ขอทถกตองทสด

เพยงขอเดยว4. หามขดเขยนขอความใดๆ ในกระดาษคำาถามและระวงอยาให

กระดาษคำาตอบยบ ยน มรอยพบหรอหกงอ........................................................................................

............................................................1. ขอใดคอความหมายของนาฏศลปพนเมอง

ก. การแสดงลลาทาทางในการรำา ข. การแสดงทเนนความเปนเอกลกษณเฉพาะถน ค. การดดมอ แขน ขาในการเรยนนาฏศลปไทยง. กรยาอาการตาง ๆ ทปฏบตเกยวกบนาฏศลปไทย

2. ขอใดไมตองใชอปกรณประกอบการรำาก. เซงสวง ข. เซงกระตบค. รำาตงหวายง. เซงแหยไขมดแดง

3. เครองดนตรชนดใดใชบงคบจงหวะก. ฉาบข. โหมงค. กรบ


ง. ฉง4. เครองดนตรในขอใดไมจดอยในประเภทเครองต

ก. ฆองข. ป ในค. โหมงง. กลองทบ

5. ขอใดคอเครองดนตรภาคใตก. ซออข. สะลอค. กลองทบง. กลองรำามะนา

6. ขอใดกลาวไมถกตองก. การรำาภาคอสานเรยกวาฟอนข. ผชายนยมสวมเสอมอฮอมในการแสดงค. ผหญงนยมนงผาซนมเชงคลมเขาเลกนอย ง. การแสดงอาจมอปกรณประกอบหรอไมมกได

7. ขอใดไมใชนาฏศลปพนเมองภาคใตก. ระบำาตมปงข. ระบำานารศรนครค. รำาดงครกดงสากง. ถกทกขอ

8. ขอใดคอนาฏศลปพนเมองภาคใตก. ระบำาทอยลอข. ฟอนสาวไหม


ค. รำาดงครกดงสากง. ถกทกขอ

9. มโนราหจดเปนนาฏศลปพนเมองของภาคใดก. ภาคใตข. ภาคเหนอค. ภาคกลางง. ภาคอสาน

10. ระบำาชดใดใชพดเปนอปกรณในการแสดงก. ฟอนเงยวข. ฟอนสาวไหมค. ระบำาตารกปสง. ระบำาเทพศรศรทธา

จดประสงคการเรยนร

1. สามารถบอกความหมายและทมาของนาฏศลปพนเมองได

2. สามารถบอกชอชดการแสดงตางๆ ของภาคใตได3. สามารถจำาแนกประเภทของนาฏศลปพนเมองได


4. เกดความรก และเหนคณคาของนาฏศลปพนเมอง

ใบความรท 1ความเปนมาของนาฏศลปพนเมอง

ความหมายและลกษณะนาฏศลปพนเมอง


นาฏศลปพนบานหรอการฟอนรำาพนเมอง คอ การฟอน การรำา และการแสดงงายๆ ทมตนกำาเนดมาจากทองถนตางๆ บางครงมการผสมผสานเพลงพนเมองดวย เชน เพลงแมศร เพลงฉอย เพลงเตนกำารำาเคยว และลเกฮล เปนตน บางอยางกเปนรำาพนเมองโดยเฉพาะ เชน เซงบงไฟ ฟอนภไท ฟอนเลบ ฟอนเทยน มโนราห เปนตน

สงทควรสงเกตซงเปนลกษณะสำาคญของเพลงพนเมอง มดงน1. ดนตร จะเปนเครองดนตรภายในทองถน เปนแบบงายๆ วสดททำา

หาไดภายในทองถน2. ทำานองเพลง เปนทำานองสนๆ มกเลนซำาๆ มสำาเนยงเฉพาะของ

แตละภาค3. บทรอง เปนภาษาของแตละทองถน ใชถอยคำางายๆ4. จงหวะไมซบซอน เชน การตกลองจะมจงหวะสนๆ ซำาๆ กน จะชา

หรอเรวนนขนอยกบวฒนธรรมของแตละทองถน5. เนอหา เปนเรองชวตความเปนอย การทำามาหากน ความเชอ

ประเพณ ตลอดจนการสอดแทรกความ สามารถในภาษา บทกลอน ถอยคำาตางๆ

นาฏศลปพนเมอง เปนการแสดงเลนกนในระหวางประชาชนในแตละทองถน เลนเพอความสนกสนานรนเรงในฤดเทศกาลตางๆ ซงแตเดมมไดยดถอเปนอาชพ หรอเพอหารายไดแตอยางใด

ความเปนมาของนาฏศลปพนเมองสงคมชาวบานเปนสงคมเกษตรกรรม อาศยธรรมชาตเลยงชพ จงมพธกรรมและการละเลนเพอขอพรเพอใหพชผลอดมสมบรณ ชาวบานมชวตเรยบงายสะทอนออกมาเปนศลปะพนบาน เชน ภาคเหนอลกษณะการแสดงออกจะเชองชา เปดเผย กาวอยางเนบๆ ไดแก ฟอนตางๆ ภาคกลางจะเนนทลำานำา การขบกลอน ภาคอสานจะมจงหวะคกคก กระฉบกระเฉง แสดงใหเหนความราเรง สวนภาคใตเนนทจงหวะเดนชด เปนตน

วฒนธรรมพนบานทเปนความบนเทงเกดขนเพอผองคลายความเครยดเรมจากการใชภาษาทคลองจองและพฒนาเปนเพลงชาวบาน รองถายทอดกนมา โดยวธจำาปากตอปาก มการรองรำาทำาทาเพลง จงเกดเปนระบำาชาวบาน และพฒนาไปสการแสดงทใชลลาทารำา มดนตรพนบานประกอบการแสดง แตงกายใหงดงามแตยงคงรกษาเอกลกษณของทองถนไว


นาฏศลปพนบานแตละภาคจะมทมาจากสภาพสงคม ความเชอ พธกรรม และความศรทธาในพทธศาสนา ซงสภาพสงคมไมวาจะเปนสงคมเมองหรอสงคมชนบทยอมตางกตองแสวงหาความบนเทง เพอเปนการพกผอนหยอนใจ เชน สงคมเกษตรจะมการเลนเพลงเกยวขาว เตนกำารำาเคยว มการเกยวพาราสของหนมสาว การแสดงนาฏศลปพนเมองจงเกดขน สวนความเชอและพธกรรมเนองจากชาวบานมความเชอในเรองเคลดลาง นบถอภตผวญญาณ เกดมการบวงสรวงประกอบพธกรรม จงทำาใหเกดนาฏศลปพนเมองความศรทธาในพระพทธศาสนา กเปนอกเหตผลหนงททำาใหเกดนาฏศลปพนเมองขน เชน เมอถงเทศกาลงานบญซงเปนประเพณของชาวบาน กจะมการจดงานบนเทงเพอใหชาวบานมารวมตวกนเพอทำาบญ เปนตน

นาฏศลปพนเมองจะแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอนาฏศลปพนเมอง ในรปแบบของ เพลงพนเมอง“ ”นาฏศลปพนเมอง ในรปแบบของ การแสดงพนเมอง“ ”


ใบกจกรรมท 1ความเปนมาของนาฏศลปพนเมอง

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง ความเปนมาของนาฏศลปพนเมอง แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 5 คะแนน)

1. นกเรยนจงอธบายสรปประวตความเปนมาของนาฏศลปพนมาพอสงเขป

ตอบ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................2. นาฏศลปพนเมองจะแบงออกเปนกประเภทใหญๆ มอะไรบาง ให

นกเรยนอธบายตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................


ชอ สกล– ............................................................................. เลขท....... ชนมธยมศกษาปท 2

ลกษณะนาฏศลปของแตละภาค

นาฏศลปพนเมองภาคกลาง

นาฏศลปพนเมองภาคกลางสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง ซงแบงได 4 ประเภท คอ

1. เพลงทเลนกนในนำา ไดแก เพลงเรอ เพลงหนาใย เพลงครงทอน เพลงรำาลา ขาวสาร และเพลงรอยพรรษา

2. เพลงทนยมเลนกนหนาเกยวขาว นวดขาว ไดแก เพลงเกยวขาว เพลงสรงฟาง เพลงโอก เพลงพานฟาง เพลงสงคอลำาพวน และเพลงชกกระดาน

3. เพลงทนยมเลนกนหนาสงกรานต และใกลเคยง ไดแก เพลงอธษฐาน เพลงพวงมาลย เพลงสงกรานต (ตงขนพเศษ) เพลงยว เพลงระบำาบานไร เพลงระบำา เพลงชาเจาหงส เพลงเหยอย เพลงคลองชาง เพลงชาเจาโลม เพลงฮนเลลา เพลงกรน เพลงชกเยอ เพลงเขาผ เพลงแหนางแมว เพลงใจหวง และเพลงบวชนาค

4. เพลงทนยมรองทวไปไมจำากดเทศกาล ไดแก เพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงไกปา เพลงพาดควาย เพลงสำาหรบเดก เพลงขอทาน เพลงฉอย เพลงทรงเครองลำาตด เพลงระบำาบานนา เพลงอแซว และเพลงแอวเคลาซอ


เพลงอแซวทมาภาพ : https://ppisoot07.wordpress.com

สวนนาฏศลปพนเมองในรปแบบของการแสดงพนเมองของภาคกลาง ไดแก รำาโทน รำาวง รำาเถดเทง และระบำาตางๆ ทประดษฐขนใหมในแตละสถานท

รำาเถดเทงทมาภาพ : http://www.thaigoodview.com/node/200848


เพลงฉอยทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=lmBrtmWpOk8

นาฏศลปพนเมองภาคเหนอ

นาฏศลปพนเมองของภาคเหนอในรปแบบของเพลงพนเมองนน แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. บทขบขานของพระภกษในพธกรรมทางศาสนา (ซงผสมผสานกบพราหมณและผ) เชน การเทศน ออละนำา ใสกาพย สวดทง 4 คำานเปนทวงทำานองของการขบขานแบบตางๆ ของพระภกษ ซงใชในโอกาสการประกอบพธกรรมทางพทธศาสนาถอวาเปนบทเพลงทศกดสทธใช ในพธกรรมโดยตรงมไดนำามาขบรองกนเลนๆ

2. บทขบรองของประชาชนชาวบานทวไป เชน


นาฏศลปพนเมองของภาคเหนอในรปแบบการแสดงพนเมองซงมกเกยวกบฟอนหรอรายรำานน ไดแบงออกเปน 5 ประเภท ดงน

1. ฟอนทสบมาจากการนบถอผ เปนการฟอนทเกยวเนองกบความเชอและพธกรรม ซงปรากฏในลานนา และนบถอเปนการฟอนทเกาแกมาชานาน ไดแก ฟอนผมดผเมง ฟอนผบานผเมอง ฟอนผนางดง

ฟอนผมดผเมงทมาภาพ : www.nadtasilstcmu.wordpress.com/ ประเพณฟอนผ

มด - ผเมง /

2. ฟอนแบบเมอง เปนศลปะการฟอนทมลลาแสดงลกษณะทาทางเปนแบบฉบบของคนเมอง หรอ ชาวไทยยวน การฟอนแบบเมองนไม“ ”สามารถกลาวไดวามมาแตเมอใด ฟอนบางอยางเทาทสบคนไดเกดขนในสมยรชกาลท 5 แตฟอนบางอยางกดนาจะเกาแก การฟอนทอยในประเภทน ไดแก ฟอนเลบ ฟอนเทยน ฟอนเจง ตบมะผาบ ฟอนดาบ ตกลองสะบดชย และฟอนสาวไหม

http://www.nadtasilstcmu.wordpress.com/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%94-%E0%B8%9C%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B9%87%E0%B8%87/

http://www.nadtasilstcmu.wordpress.com/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%94-%E0%B8%9C%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B9%87%E0%B8%87/


ฟอนลาวแพนทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=5jZ9nAjQyFI

ฟอนเลบทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=lLzAXVNtf44

3. ฟอนแบบมาน คำาวา มาน ในภาษาลานนา หมายถง พมา การ“ ” “ ”ฟอนประเภทนเปนการผสมผสานกนระหวางศลปะการฟอนของพมากบของไทยลานนา ไดแก ฟอนมานมยเชยงตา


ฟอนมานมยเชยงตาทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=Tbn-UAAmcD0

4. ฟอนแบบเงยวหรอแบบไทยใหญ เปนการฟอนตลอดจนการแสดงทไดรบอทธพลหรอตนเคามาจากศลปะการแสดงของชาวไทยใหญ (คนไทยลานนามกจะเรยกชาวไทยใหญวา เงยว ในขณะทไทยใหญมกเรยก“ ”ตนเองวา ไต“ ”) การฟอนทอยในประเภทน ไดแก ฟอนกงกะหรา (กนนรา) หรอฟอนนางนำา มองเซง ฟอนเงยว กำาเบอคง (ฟอนผเสอ) และฟอนไต (ไทยใหญ)

ฟอนเงยว

http://www.art.culture.go.th/


ทมาภาพ : www.sites.google.com/site/naiyarinnoey/fxn-ngeiyw

5. ฟอนทปรากฏในบทละคร การฟอนประเภทนเปนการฟอนทมผ คดสรางสรรคขนในการแสดงละครพนทาง ซงนยมกนในราวสมยรชกาลท 5 ฟอนประเภทน ไดแก ฟอนลาวแพน ฟอนมานมงคล ฟอนรกและฟอนลาวดวงเดอน

ฟอนรกทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=y97Kz7XIhsE

นาฏศลปพนเมองภาคอสาน

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ภาคอสาน) ลกษณะพนทโดยทวไปของภาคอสานเปนทราบสง มแหลงนำาจากแมนำาโขง แบงตามลกษณะของสภาพความเปนอย ภาษาและขนบธรรมเนยมประเพณทแตกตางกน ประชาชนมความเชอในทางไสยศาสตรมพธกรรมบชาภตผและสงศกดสทธ การแสดงจงเกยวของกบชวตประจำาวน และสะทอนใหเหนถงการประกอบอาชพและความเปนอยไดเปนอยางด

การแสดงของภาคอสาน เรยกวา เซง ซงเปนการแสดงทคอนขางเรว ทาทางกระฉบกระเฉง สนกสนาน เชน เซงกระตบขาว เซงโปงลาง เซงกระหยง

http://www.sites.google.com/site/naiyarinnoey/fxn-ngeiyw

http://www.sites.google.com/site/naiyarinnoey/fxn-ngeiyw


เซงสวง เซงดงครกดงสาก เปนตน นอกจากนยงมฟอนตางๆ ทเปนการแสดงคลายกบภาคเหนอ เชน ฟอนภไท (ผไท) เปนตน

ตวอยางการแสดงภาคอสาน ไดแก

เซงสวงทมาภาพ : www.sites.google.com/site/ajanthus/seing-swing

เปนการละเลนพนเมองของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในทองถนอำาเภอยางตลาดจงหวดกาฬสนธ เปนการละเลนเพอสงเสรมดานจตใจของประชาชนในทองถน ซงมอาชพในการจบสตวนำา โดยมสวงเปนเครองมอหลก ในป พ.ศ. 2515 ทานผเชยวชาญนาฏศลปไทย กรมศลปากร จงไดนำาทาเซงศลปะทอง

http://www.socialnetwork.pwtk.ac.th/


ถนนนมาปรบปรงใหเปนทาทกระฉบกระเฉงยงขน โดยสอดคลองกบทวงทำานองดนตรทมลกษณะสนกสนานราเรง

ฟอนภไท 3 เผาทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=nzJq05tSub4ภไท หรอผไท เปนกลมชาตพนธทใหญรองลงมาจากไทยและลาว ตาม

ตวเลขทมปรากฏรำาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมพวกผไทอยประมาณสองแสนคน กลมทใหญทสดอยแถบลมแมนำาโขงและเทอกเขา ภพาน ไดแก จงหวดนครพนม สกลนคร เลย และกาฬสนธ

ผไทเปนคนททำางานขยนขนแขง มธยสถ และโดยทวไปแลวเจรญกาวหนามากกวาพวกไทย-ลาวทอยใกลเคยง เปนกลมชาตพนธทพฒนาไดเรว นอกจากนยงปรากฏวาชาวผไทยงคงรกษาขนบธรรมเนยมประเพณเดมของตนไวไดมากกวาชนกลมอนๆ คนผไทนนเปนชาตพนธทมหนาตาสวยงาม ผวพรรณด กรยามารยาทแชมชอย มอธยาศยไมตรดดวย

การฟอนภไทน เปนการละเลนพนเมองอยางหนงของชาวผไท เดมทนนการรายรำาแบบนเปนการรายรำาเพอถวายพระธาตเชงชมแตอยางเดยว ตอมาไดใชในงานแสดงในงานสนกสนาน รนเรงตางๆ ดวย

http://www.socialnetwork.pwtk.ac.th/


เซงโปงลางทมาภาพ : www.sunareenan21.wordpress.com/เซงโปงลาง/

โปงลางเดมเปนชอของโปงทแขวนอยทคอของววตาง โปงทำาดวยไมหรอโลหะ ทเรยกวาโปงเพราะสวนลางปากของมนโตหรอพองออก ในสมยโบราณชาวอสานเวลาเดนทางไปคาขายยงตางแดน โดยใชบรรทกสนคาบนหลงวว ยกเวนววตางเพราะเปนววทใชนำาหนาขบวนผกโปงลางไวตรงกลางสวนบนของตาง เวลาเดนจะเอยงซายทขวาทสลบกนไป ทำาใหเกดเสยงดง ซงเปนสญญาณบอกใหทราบวาหวหนาขบวนอยทใด และกำาลงมงหนาไปทางไหนเพอปองกนมใหหลงทางสวนระนาดโปงลางทใชเปนดนตรปจจบนน พบมากทจงหวดกาฬสนธ เรยกวา ขอลอ หรอ เกาะลอ ดงเพลงลอสำาหรบเดกวา “ ” “ ”หวโปก กระโหลกแขวนคอ ตขอลอดงไปหมองๆ ชอ ขอลอ ไมคอย“ ” “ ”

ไพเราะจงมคนตงชอใหมวา โปงลาง และนยมเรยกกนมาจนถงปจจบน ไมท“ ”นำามาทำาเปนโปงลางทนยมกนไดแก ไมมะหาด และไมหมากเหลอม

http://www.sunareenan21.wordpress.com/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B4%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%87/


เซงแหยไขมดแดงทมาภาพ : wwwsites.google.com/site/naiyarinnoey/seing-

haey-khi-mddaeng“ไขมดแดง รวมถงตวออนของมดแดง กถอไดวาเปนอาหารอสานทหา”

รบประทานไดในชวงหนาแลงเทานน ถอไดวาเปนอาหารตามฤดกาลแมในปจจบนกยงไดรบความนยมในการบรโภคกนอย ดวยรสชาตทเปนเอกลกษณ และสามารถหาไดงายๆในทองถน ซงกรรมวธการหาไขมดแดงจะตองมอปกรณ คอ ไมไผยาวผกปลายดวยตะกรา และมคใสนำาเตรยมไวใสไขมดแดงทแหยได แลวใชเศษผากวนเอาตวมดแดงแยกออกจากไข เพอนำาไปประกอบอาหารตอไป ภาควชานาฏศลป วทยาลยครบรรมย (มหาวทยาลยราชภฏบรรมย) ไดศกษารปแบบการแหยไขมดแดงของชาวบาน โดย อ.ประชน คะเนวน และ อ. ดรรชน อบลเลศ ไดศกษาขนตอนอยางละเอยด กอนจะนำามาประดษฐเปนชดการแสดง เซงแหยไขมดแดง ซงมความสนกสนานเราใจใน“ ”แบบศลปการแสดงแบบชาวอสาน ซงไดแสดงออกถงการออกไปหาไขมดแดง ซงไดมาอยางยากลำาบาก ทงตองถกมดแดงกดหรอไตตามเสอผา การกวนแยกตวมดแดงออกจากไข ทำาใหชดการแสดงนบอกเลาวธการไดอยางละเอยด

นาฏศลปพนเมองภาคใต


นาฏศลปพนเมองของภาคใตน จะแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ1. การแบงตามรปแบบการเลน แยกออกเปน 3 ลกษณะ คอ1.1 เพลงพนเมอง แบงตามโอกาสทเลนได 2 ชนด คอ

1.1.1 เพลงทใช เลนตามฤดกาลหรอเทศกาล ไดแก เพลงเรอ เพลงนา เพลงบอก สวดมาลย และเพลงกลอมนาค

1.1.2 เพลงทใช เลนไดทกโอกาส ไดแก เพลงตนหยง หรอหลอแหงง และลเกฮล

ลเกฮลทมาภาพ : www.likayhulu.blogspot.com/2013/01/28-

2554.html1.2 ระบำาพนเมองไมสามารถจำาแนกประเภทไดทรจกกนทวไป

คอ รองเงง ซมเปง สละ (หรอซละ)

http://www.likayhulu.blogspot.com/2013/01/28-2554.html

http://www.likayhulu.blogspot.com/2013/01/28-2554.html


สละทมาภาพ : www2.pattani.go.th/web/index.php/2015-05-18-

14-59-26/83-2015-05-19-08-46-33/123-zela.html1.3 ละครชาวบานไมสามารถจำาแนกออกไดทรจกกนทวไป คอ

หนงตะลง วายงเซยม มะโยง มโนหรา และลเกปา

มะโยงทมาภาพ : www.youtube.com/watch?v=9AX7pcV-cL8

2. การแบงตามกลมชนผเปนเจาของวฒนธรรม แยกออกเปน 3 ลกษณะ

2.1 การละเลนทนยมในกลมไทยพทธ ไดแก กาหลอ คำาตก เพลงกลอมนาค เพลงเรอ เพลงนา สวดมาลย โตะครม หนงตะลง และมโนหรา

2.2 การละเลนทนยมในกลมไทยมสลม ไดแก ลเกฮล เพลงตนหยง รองเงง ซมเปง ดาระ และวายงเซยม

2.3 การละเลนทนยมทงในกลมไทยพทธและกลมไทยมสลม ได แก ลเกปา


ลเกปาทมาภาพ : www.sites.google.com/site/watterwate/silpa-

wathnthrrm-prapheni/like-pa

ใบกจกรรมท 2นาฏศลปพนเมองภาคกลาง

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคกลาง แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)

1. นาฏศลปพนเมองภาคกลางสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง สามารถทจะแบงออกไดกประเภท อะไรบาง

ตอบ.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. จากภาพการแสดงชดนมชอเรยกวาอะไร

http://www.sites.google.com/site/watterwate/silpa-wathnthrrm-prapheni/like-pa

http://www.sites.google.com/site/watterwate/silpa-wathnthrrm-prapheni/like-pa


ตอบ........................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................


ตอบ.......................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................



ตอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. เพลงทนยมเลนกนในหนาเกยวขาวมเพลงอะไรบางตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

.......................................................................................

............................................................................................

.......................................................................................



ใบกจกรรมท 3นาฏศลปพนเมองภาคเหนอ

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคเหนอ แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)

1. นาฏศลปพนเมองภาคเหนอสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง สามารถทจะแบงออกไดกประเภท อะไรบาง

ตอบ.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



ตอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ตอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



ตอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



ใบกจกรรมท 4นาฏศลปพนเมองภาคอสาน

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคอสาน แลวตอบคำาถามตอไปน

ใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)1. จงอธบายนาฏศลปพนเมองภาคอสานมาพอสงเขป ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

..................................................................................2. จงอธบายการแสดงชดตอไปนมาพอสงเขป พรอมบอกชอชดการ

แสดง

ชอชดการแสดง................................ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

..................................................................................3. จงอธบายการแสดงชดตอไปนมาพอสงเขป พรอมบอกชอชดการ

แสดง


ชอชดการแสดง................................ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

..................................................................................

4. จงอธบายการแสดงชดตอไปนมาพอสงเขป พรอมบอกชอชดการแสดง

ชอชดการแสดง................................ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

.....................................................................................



ชอชดการแสดง................................

ตอบ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ใบกจกรรมท 5ประเภทนาฏศลปพนเมอง

คำาสง ใหนกเรยนจำาแนกประเภทของนาฏศลปพนเมอง พรอมระบโอกาสทเหมาะสมในการละเลนใหถกตอง (ขอละ 1 คะแนน)


ขอ นาฏศลปพนเมอง ประเภท โอกาสทใชแสดง1 รองเงง2 เซงโปลงลาง3 จอย4 ลเกฮล5 เพลงเหยอย6 ฟอนบายศร7 รำาโทน8 ฟอนเลบ9 หมอลำาผฟา

10 เพลงฉอย



ใบความรท 2นาฏศลปพนเมองภาคใต

โดยทวไปภาคใตมอาณาเขตตดกบทะเลฝงตะวนตกและตะวนออก ทางดานใตตดกบมลาย ทำาใหรบวฒนธรรมของมลายมาบาง ประชากรจงมชวตความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณและบคลกบางอยางทคลายคลงกนคอ พดเรว อปนสยวองไว ตดสนใจ รวดเรว เดดขาด มอปนสยรกพวกพอง รกถนทอยอาศย และศลปวฒนธรรมของตนเอง จงมความพยายามทจะชวยกนอนรกษไวจนสบมาจนถงทกวนน

การแสดงของภาคใตมลลาทารำาคลายกบการเคลอนไหวของรางกายมากกวาการฟอนรำา ซงจะออกมาในลกษณะกระตนอารมณใหมชวตชวาและสนกสนาน เชน โนรา หนงตะลง รองเงง ตารกปส และระบำาตางๆ ทประดษฐขนจากภมปญญาทองถน หรอเกยวกบวฒนธรรมความเชอของแตละสถานทในภาคใต เปนตน

การแสดงนาฏศลปพนเมองภาคใต อาจแบงตามกลมวฒนธรรมได 2 กลม คอ วฒนธรรมไทยพทธ ซงไดแก การแสดงโนรา หนงตะลง เพลงบอก เพลงนา วฒนธรรมไทยมสลม ลกษณะการแสดงสวนใหญไดรบอทธพลจากศลปะของมาเลเซย เชน รองเงง ซำาเปง มะโยง (การแสดงละคร) ลเกฮล และ ซละ นอกจากนยงมระบำาทปรบปรงมาจากกจกรรมในวถชวตศลปาชพตาง ๆ เชน ระบำารอนแร ระบำาตารกปส ระบำาปาเตะ ระบำากรดยาง เปนตน มเครองดนตรประกอบทสำาคญคอ กลองโนรา กลองโพน กลองโทน ทบ โหมง ป กาหลอ ปไหน รำามะนา ไวโอลน แอคคอเดยน ฯลฯ


ใบกจกรรมท 6นาฏศลปพนเมองภาคใต

คำาสง ใหนกเรยนอธบายนาฏศลปพนเมองภาคใตมาพอสงเขป (คะแนน 10 คะแนน)

ตอบ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................



ใบความรท 3ประเภทและลกษณะของนาฏศลปภาคใต

โนรา

มโนราหทมาภาพ : www.sites.google.com/site/aungang16/


โนรา เปนนาฏศลปทไดรบความนยมมากทสด ในบรรดาศลปะการแสดงของภาคใต มความยงยนมานบเปนเวลาหลายรอยป การแสดงโนราเนนทารำาเปนสำาคญ ตอมาไดนำาเรองราวจากวรรณคดหรอนทานทองถนมาใชในการแสดงเรอง พระสธนมโนหรา เปนเรองทมอทธพลตอการแสดงมากทสดจนเปนเหตใหเรยกการแสดงนวา มโนหรา

ตามตำานานของชาวใตเกยวกบกำาเนดของโนรามความเปนมาหลายตำานาน เชน ตำานานโนรา จงหวดตรงจงหวดนครศรธรรมราช จงหวดสงขลา และจงหวดพทลง มความแตกตางกนทงชอทปรากฏในเรองและ


การรำาทำาบทสมยกอนการเดนทางของคณะโนรา ทำาได 2 วธ คอ โดยการเดน

ทางเทาหรอไปโดยเรอ ระหวางทางเมอพบความงามของธรรมชาต กจะทำาบทชมความงามทพบนน

การแสดงเมอเปนโรงประชนหรอแขงขน แตกอนจะมการทำาไสยศาสตรอยางจรงจงหลายอยางทเหนไดชดเจน คอ การเฆยนพราย โดยใชผาทำาหนแลวลงชอนายโรงโนราฝงตรงขามแสดงทารำาใหขลงเฆยนพรายของฝายตรง

จากการศกษาทารำาอยางละเอยดจะเหนวาทารำาทสบทอดกนมานน ไดมาจากความประทบใจทมตอธรรมชาต เชน ทาลลาของสตวบางชนดม ทามจฉา ทากวางเดนดง ทานกแขกเตาเขารง ทาหงสบน ทายงฟอนหาง ฯลฯ ทาเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต เชน ทาพระจนทรทรงกลด ทากระตายชมจนทร ตอมาเมอไดรบวฒนธรรมจากอนเดยเขามากม ทาพระลกษมณแผลงศร พระรามนาวศลป และทาพระพทธเจาหามมาร ทารำาและศลปะการรำาตางๆ ของโนรา ทานผรหลายทานเชอวาเปนตนแบบของละครชาตรและการรำาแมบทของรำาไทยดวย

ทารำาโนรามเอกลกษณเฉพาะตว ผทฝกหดนาฏศลปของภาคกลางแลวจะรำาทาของโนราไมสวย เพราะการทรงตว การทอดแขน ตงวงหรอลลาตางๆ ไมเหมอนกน ผทจะรำาโนราไดสวยงามจะตองมพนฐานการทรงตว ดงน

ชวงลำาตว จะตองแอนอกอยเสมอ หลงจะตองแอนและลำาตวยนไปขางหนา ไมวาจะรำาทาไหน หลงจะ ตองมพนฐานการวางตวเชนนเสมอ

ชวงวงหนา วงหนา หมายถง สวนลำาคอกระทงศรษะจะตองเชดหนาหรอแหงนขนเลกนอยในขณะรำา

ชวงหลง สวนกนจะตองงอนเลกนอยการยอตวเปนสงสำาคญยง การรำาโนรานนลำาตวหรอทกสวนจะตอง

ยอลงเลกนอย นอกจากยอลำาตวแลวเขาจะตองยอลงดวยวธการแสดง การแสดงโนราเรมตนจากการลงโรง (โหมโรง) กาด


ขาม และสมมตวาฝายตรงขามนนแพกจะสวดบทอนจจา วตสงขารา…(บทบงสกลผตาย) อกอยางหนงททำารวมกนไปคอ เหยยบมะนาว (สมมตมะนาว คอ ฝายตรงขาม) โดยแสดงทารำาแลวกระทบมะนาวทละลก ถาไมแตกคนในคณะกพากนใจเสย ตอนหลงจงเกดสำานวนวา สกบเรามาถบลกนาวกน“ ” มความหมายวาเปนศตรคแขงกน

รำาคลองหงส ทมาภาพ :

http://www.khobjaithailand.com/culture_detail.php?idget=17

แทงจระเข (แทงเข)


ทมาภาพ : www.krunora.blogspot.com/2013/05/blog-post_4.html

คอ รำาตอนพรานบญจบนางมโนราหมาถวายพระสธน สวนแทงจระเข (แทงเข) เปนการรำาตอนไกรทองปราบชาละวนได รำาคลองหงส แทงจระเข เปนการรำาทใชในพธโรงครเทานน โนราโรงคร หรอโนราลงครเปนประเพณการแสดงโนราแกบน เชน บนใหหายเจบปวย ใหลกสอบได ตามคตความเชอของชาวภาคใต เมอตองการไดสงใดกจะวอนขอกบบรรพบรษ ป ยา ตา ยาย แลวแกบนดวยโนรา ซงบรรพบรษของคนทางภาคใตสวนใหญเปนโนรา หรอถาไมเปนโนรากชอบโนรา แตละบานจะมครหมอ หรอตาหลงมาเขาทรงลกหลานสงใหแสดงโนราลงครทกป หรอตามทตกลงกน ถาไมทำาทานกจะลงโทษ นอกจากพธโนราลงครแลว ยงมพธเซนไหวใหครหมอ หรอตาหลวงไดกนอาหารตามททานชอบดวย การรำาโรงครจะเขาโรงวนพธออกวนศกรในชวงทวางงาน คอ เดอน 6 – 7

การแตงกาย


เครองแตงกายโนราทมาภาพ: www.krunora.blogspot.com/2016/05/blog-

post_17.html

การแตงกายของโนรา ยกเวนตวพรานกบตวตลกจะแตงเหมอนกนหมดตามขนบธรรมเนยมเดมการแตงกายกถอเปนพธทางไสยศาสตรในพธผกผาใหญ (คอพธไหวคร) จะตองนำาเทรดและเครองแตงกายชนอนๆ ตงบชาไวบนหง หรอ พาไล“ ” และเมอจะสวมใสเครองแตงกายแตละชนจะมคาถากำากบ โดยเฉพาะการสวม เทรด“ ” ซงมกจะตองใชผายนตสขาวโพกศรษะเสยกอนจงจะสวมเทรดทบ เทรด คอ เครองสวมหวโนรา เดมนนเทรดเปนเครองทรงกษตรยทางอาณาจกรแถบใต อาจเปนสมยศรวชยหรอศรธรรมราช เมอโนราไดเครองประทานจากพระยาสายฟาฟาดแลวกเปนเครองแตงกายของโนราไป สมยหลงเมอจะทำาเทรดจงมพธทางไสยศาสตรเขาไปดวย

วงดนตรประกอบเครองดนตรโนราม 2 ประเภทคอ

1. ประเภทเครองต ไดแก กลองตงหรอกลองทดขนาดเลก ทบ โหมงค ฉง แกระหรอแตระ

2. ประเภทเครองเปา ไดแก ป


แกระ หรอแตระทมาภาพ:

www.sites.google.com/site/silpkrrmthxngthinphakhti/kheruxng-dntri

ทบทมาภาพ:



โหมงคทมาภาพ:


ฉงทมาภาพ:



ปทมาภาพ:


กลองตง หรอกลองทดขนาดเลกทมาภาพ:


โอกาสทแสดงการแสดงโนรามแสดงทวไปในภาคใต แตเดมไดรบความนยมมาก จง

แสดงเพอความบนเทงไมนยมแสดงในงานศพและในงานมงคลสมรส ถาเปนงานใหญกมกจะใหแขงขน หรอประชนกนซงทำามากเมอ 40 ปกอน


ลเกปา

ลเกปา

ทมาภาพ: www.oknation.nationtv.tv/blog/coreman/2013/09/14/entry

-1

ลเกปา เปนการแสดงพนบานทางภาคใต เดมเรยกวา ลเก หรอ ยเก เมอลเกของภาคกลางไดรบการเผยแพรสภาคใตจงเตมคำาวา ปา เพอแยกใหชดเจน เมอประมาณ 30 ปทผานมาลเกปาไดรบความนยมอยางกวางขวาง แถบพนททางฝงตะวนตกโดยเฉพาะจงหวดกระบ ตรง พงงา สวนทางฝงทะเลตะวนออกทเปนแหลงความเจรญกมลเกปาอยแพรหลาย เชน อำาเภอเมอง จงหวดพทลง อำาเภอสะทงพระ จงหวดสงขลา และอำาเภอเมอง จงหวดสงขลา ปจจบนไดเสอมความนยมลงจนถงขนาดหาชมไดยาก

ลเกปา มชอเรยกตางออกไป คอ- แขกแดง เรยกตามขนบการแสดงตอนหนงซงเปนสญลกษณของ

การแสดงลเก กคอ การออกแขก แขกแดง“ ” ตามความเขาใจของชาวภาค

http://www.oknation.nationtv.tv/blog/coreman/2013/09/14/entry-1

http://www.oknation.nationtv.tv/blog/coreman/2013/09/14/entry-1


ใตหมายถงแขกอนเดย หรอแขกอาหรบ บางคนเรยกแขกแดงวา เทศ“ ” และเรยกการออกแขกแดงวา ออกเทศ“ ”

- ลเกรำามะนา เรยกตามชอดนตรหลกทใชประกอบการแสดง คอ รำามะนา ซงชอนอาจไดรบอทธพลมาจากแสดงชนดหนงของมาลายทใชกลอง ราบานา“ ” เปนหลกอกตอหนงกได

- ลเกบก อาจเรยกชอตามกลมชนผเรมวฒนธรรมดานนขน โดยชนกลมนอาจจะมสภาพวฒนธรรมท ลาหลงอยกอน เพราะ บก“ ” หมายถง ลาหลง“ ” ไดดวยลเกบก จงหมายถงของคนทดอยทางวฒนธรรม ชอนใชเรยกแถบจงหวดสงขลา

ลเกฮล

ลเกฮลทมาภาพ: www.160236.blogspot.com/2014/11/blog-

post.html

http://www.160236.blogspot.com/2014/11/blog-post.html

http://www.160236.blogspot.com/2014/11/blog-post.html


ลเกฮล หรอ ดเกฮล เปนการละเลนขนบทเปนเพลงประกอบดนตร และจงหวะตบมอ มรากฐานเดมมาจากคำาวา ลเก คอการอานทำานองเสนาะ และคำาวา ฮล ซงหมายถง ทศใต เมอรวมความแลว คอ การขบกลอนเปนทำานองเสนาะจากทศใต บทกลอนทใชขบเรยกวา ปนตน หรอ ปาตง ในภาษามลายถนปตตาน

บางคนไดกลาววา ลเกฮล เกดขนเรมแรกทอำาเภอรามน ไมทราบแนนอนวาใครคอผรเรมนคนแรก สวนชาวปตตานเรยกคนในอำาเภอรามนวา คนฮล แตชาวมาเลเซยเรยกศลปะชนดนวา ดเกปารต คำาวาปารต แปลวา เหนอ จงเปนทยนยนไดวา ลเกฮล หรอ ดเกปารต นมาจากทางทศเหนอของประเทศมาเลเซยและอยทางตอนใตของปตตาน

ลกษณะการแสดง ลเกฮลคณะหนงๆ จะมประมาณ 10 คน เปนชายลวน มตนเสยง 1 - 3 คน ทเหลอจะเปนลกค เวทลเกฮล จะยกพนสงประมาณ 1 เมตร เปดโลงไมมมาน ไมมฉาก ลกคขนไปนงลอมวงรองรบและตบมอโยกตวใหเขากบจงหวะดนตร สวนผรองหรอผโตกลอนจะลกขนยนขางๆ วงลกค ผแสดงจะตองใชคารมและปฏภาณ ใหทงความรและความบนเทงแกผชม การแตงกายนน ผเลนลเกฮลนยมนงกางเกงขายาว นงผาซอแกะทบขางนอกสนเหนอเขา สวมเสอคอกลมมผาโพกศรษะ สวนโอกาสทใชแสดงลเกฮลนยมแสดงในงานมาแกปโละ พธเขาสนต และงานฮารรายอ

มะโยง


เปาะโยง หรอ มะโยง ทมาของภาพ : www.southdeepoutlook.com/ShowAllDetails/

detail_south_editorial/78/

มะโยง เปนศลปะการแสดงละครอยางหนงของชาวไทยมสลม กลาวกนวา มะโยงเรมแสดงในราชสำานกเมองปตตาน เมอประมาณ 400 ปมาแลว จากนนไดแพรหลายไปทางรฐกลนตน

วธการแสดงการแสดงมะโยงเรมตนดวยการไหวคร โดยทหวหนาคณะมะโยงจะทำาพธไหวคร คอ การไหวบรรพบรษผฝกสอนวธการแสดงมะโยง เครองบชาครกมกำานลดวยเงน 12 บาท เทยน 6 แทง การไหวครนนถาเลนธรรมดา อาจไมตองมการไหวครกได แตถาเลนในงานพธ หรอเลนในงานทำาบญตออายผปวยกตองมพธไหวคร จะตดออกไมได โอกาสทแสดงตามปกตมะโยงแสดงไดทกฤดกาล ยกเวนในเดอนทถอศลอด (ปอซอ) ของชาวไทยมสลม การแสดงมกแสดงในงานรนเรงตางๆ เชน งานฮารรายอ

รองเงง

รองเงง


ทมาของภาพ : www.yala-patani-naratiwat.blogspot.com/2017/04/blog-post_24.html

การเตนรองเงงสมยโบราณ เปนทนยมกนในบานขนนาง หรอเจาเมองในสจงหวดชายแดน ตอมาไดแพรหลายสชาวบานโดยอาศยการแสดงมะโยงเปนเรองและมการพกครงละ 10 – 15 นาท ระหวางทพกนนสลบฉากดวยรองเงง เมอดนตรขนเพลงรองเงง ฝายหญงทแสดงมะโยงจะลกขนเตนจบคกนเอง เพอใหเกดความสนกสนานยงขน มการเชญผชมเขารวมวงดวย ภายหลงมการจดตงคณะรองเงงแยกตางหากจากมะโยง ผทรเรมฝกรองเงง คอ ขนจารวเศษศกษากร ถอวาเปนบรมครทางรองเงง เดมการเตนรองเงงจะมลลาตามบทเพลงไมนอยกวา 10 เพลง แตปจจบนนทนยมเตนมเพยง 7 เพลงเทานน

วธการแสดงการเตนรองเงง สวนใหญมชายหญงฝายละ 5 คน โดยเขาแถวแยกเปนชายแถวหนงหญงแถวหนงยนหางกนพอสมควร สวนความสวยงามของการเตนรองเงงอยทลลาการเคลอนไหวของเทา มอ ลำาตว และลลาการรายรำา ตลอดจนการแตงกายของคชายหญง และความไพเราะของดนตรประกอบกน

เครองดนตรและเพลงประกอบ ดนตรทใชประกอบการเตนรองเงง มเพยง 3 อยาง คอ

1. รำามะนา 2. ฆอง3. ไวโอลน

โอกาสทแสดงแตเดมนนรองเงงแสดงในงานตอนรบแขกเมองหรองานพธตางๆ ตอมานยมแสดงในงานรนเรง เชน งานประจำาป งานฮารรายอ ตลอดจนการแสดงโชวในโอกาสตางๆ เชน งานแสดงศลปวฒนธรรมพนบาน


การแตงกาย ผชายแตงกายแบบพนเมอง สวมหมวกไมมปก หรอใชหมวกแขกสดำา นงกางเกงขายาวกวางคลายกางเกงจนสวมเสอคอกลมแขนยาวผาครงอกสเดยวกบกางเกง ใชโสรงยาวเหนอเขาสวมทบกางเกง เรยกวา ซอแกะ

เครองแตงกายรองเงงทมาของภาพ : www.yala-patani-naratiwat.blogspot.com/

2017/04/blog-post_24.html


ใบความรท 4นาฏศลปพนเมองภาคใตทเกดจากวถภมปญญา

ชาวบาน

สำาหรบนาฏศลปพนเมองภาคใตทเกดจากภมปญญาชาวบานและวฒนธรรมประจำาถนนนเปนการประดษฐคดคนขนมาจากวถชวตและการละเลนตางๆ ของชมชนภาคใต เกดจากการละเลน เชน ระบำาทอยลอ เกดจากอาชพ เชน ระบำารอนแร ระบำาพดใบพอ ระบำาสทงกมภนาร (ป นหมอ) ระบำาบาตก ระบำาสานจนเมองลง ระบำายานลเพา ระบำารอนทอง เปนตน การเกดจากศลปะการแสดงพนบาน เชน ระบำาจนตปาต ระบำานารศรนคร และเกดจากความเชอ หรอโบราณสถาน เชน ระบำาอวโลกเตศวร ระบำาตมปง เปนตน

การแสดงดกลาวใชเครองดนตรภาคใตในการบรรเลงทงหมด เชน กลองทด ทบ โหมง ฉง แกระหรอแตระ ป เปนตน

ตวอยางนาฏศลปพนภาคใตทเกดจากวถชวตและภมปญญาชาวบาน

ระบำารอนแรทมาภาพ : www. sites.google.com/site/naiyarinnoey/raba-

rxn-re


ปรบปรงจากลลาทาทางการประกอบอาชพของชาวไทยภาคใต เหตทเกดระบำารอนแรคอ เมอป พ.ศ.2502 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาสรกตต พระบรมราชนนาถ เสดจพระราชดำาเนนเยอนภาคใตเปนครงแรก ชาวจงหวดระนอง ซงมอาชพรอนแรเปนสวนใหญ ไดรวมใจกนประดษฐระบำารอนแรแสดงถวาย ตอมานกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร ในป พ.ศ.2521 ไดนำาระบำารอนแรมาปรบปรงทาขนใหม โดยใชเพลงตลงราษฎร ซงอาจารยประสทธ ถาวร เปนผแตงทำานองเพลงใชประกอบการแสดงและอาจารยปราณ สำาราญวงศ เปนผอำานวยการแสดง

ระบำาบาตกทมาภาพ : www.pamsirikarn.blogspot.com/2016/03/blog-

post_14.htmlระบำาบาตก เปนการแสดงระบำาพนเมองในทองถนของภาคใต โดยมผา

บาตกเปนเอกลกษณของการแสดง และทสำาคญการแสดงชดนเปนการแสดงทถายทอดเรองราวของบาตกโดยตรง ผแสดงสวนมากเปนผหญงลวนลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบความสวยงามของผแสดงการแตงกายใชผาบาตกทงชด และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม โอกาสทใชในการแสดงสวนมากใชในงานพธหรองานรนเรงตางๆ


ระบำาชนไกทมาภาพ : www.bloggang.com/viewdiary.php?

id=abird&month=04-2007&date=06&group=4&gblog=6เปนศลปะการแสดงทองถนของภาคใต และถอเปนการละเลนอยางหนง

ชนไก เปนการละเลนทอยกบคนไทยมาชานานตงแตสมยโบราณเปนการละเลนทมความสนกสนาน หรอบางทอาจจะมการเดมพน แพ ชนะ เนองจากววฒนาการทางดานนาฏศลปไทย จงไดนำาการละเลน ตไก หรอ ชนไก มาจดทำาเปนการแสดง โดยเพมความสนกสนานโดยมการเชยร เพอใหไดอารมณมากขน การแสดงชดนผแสดงจะแตงกายเหมอนไก กรยาทเหมอนไก เพอความสมจรงลลาทาทางการแสดงเลยนแบบพฤตกรรมของไกทกประการ

ระบำาจนตปาต


ทมาภาพ : www.isan.clubs.chula.ac.thการแสดงชด จนตปาตน เปนผลงานนาฏยรงสรรคของสถาบนราชภฏ

สงขลา ประดษฐและแสดงครงแรกเมอป พ.ศ.2528 เปนการแสดงพนเมองภาคใตตอนบน จนตปาตเปนชอของนางเอกในทองเรองนางหนง กระบวนทาการฟอนรำา จะเลยบแบบกรยาการเคลอนไหวของตวหนงตะลง การแสดงชดนนบวาเปนการแสดงทนาชมอกชดหนง ผแสดงสวนมากเปนผหญงลวนลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบความเสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม สวนโอกาสทใชในการแสดงจะใชในงานพธสำาคญๆ หรองานรนเรงตางๆ

ระบำานารศรนครทมาภาพ : www.siamtownus.com/2016/New-1702000120-

1.aspx

นารศรนคร ชดนถกคดคนขนมาใหมโดยวทยาลยนาฏศลปนครศรธรรมราช โดยพบหลกฐานชนหนงเปนภาพวาดสมยโบราณ ซงคลองจองกบหลกฐานทงในและตางประเทศ เชน ชวงกรงตามพรลงคเจรญรงเรอง ตงแตพทธศตวรรษท 13 - 18 พระเจาผครองนครตามพรลงคไดสงสมทต คณะนาฏศลปของแควนไปเจรญสมพนธไมตรกบพระเจากรงจนเสมอๆ ในบางรชกาล พระเจากรงจนทรงใหพระเจาผครองแควนตามพรลงค


สามารถเขาเฝาพระเจากรงจนไดทกโอกาส แสดงถงความสมพนธอนลกซงของสองประเทศ

ชดนารศรนคร ในอดต คอ นางอปสร หรอ นางรำาในราชสำานกกรงตามพรลงคและนครศรธรรมราช ในเวลาตอมา ความมชอเสยงของคณะละคร และนาฏศลปของแควนตามพรลงค เจาผครองอาณาจกรอนๆ จงเรยกเมองนครฯ วา เมองละคร ผแสดงเปนผหญงลวนลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบความสวยงามของเสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม โอกาสทใชในการแสดงใชในงานพธสำาคญๆ หรองานรนเรงตางๆ

นาฏยาลลายวทบทมาของภาพ : www.youtube.com/watch?v=CrPKsq_5b2s

ประดษฐทารำา จากการศกษาลกษณะและรปแบบการแสดงโนรายวทบ ของคณะโนรา 3 คณะ ไดแกคณะโนราเอนอยดาวรง จงหวดนครศรธรรมราช คณะโนรานกนอยเสยงเสนห จงหวดสงขลา และคณะโนราสวสดละอองศลป จงหวดนครศรธรรมราชเปนหลก เพอสอใหเหนถงศลปวฒนธรรม การแสดงพนเมองภาคใต และเพอเปนการเผยแพร การรำาโนรายวทบ ซงเปนการรำาเฉพาะอยางในการรำาโนรา มกระบวนทารำาทกระชบ สนกสนาน ผร ำาโนรายวทบตองเปนผทมความชำานาญ และมประสบการณในการรำาโนรา เปนอยางด โดยการนำาเสนอในรปแบบของการแสดงเชงสรางสรรคชดนาฏยาลลายวทบ


ลกษณะและรปแบบของการแสดงแบงออกเปน 4 ชวง คอ ชวงท 1 กระบวนตทบ ชวงท 2 รำาอวดลลา ชวงท 3 เกยวพาราส ชวงท 4 วถโนรา เครองดนตรทใชประกอบการแสดง คอ วงดนตรภาคใตตอนบน ออกแบบเครองแตงกายโดยยดการแตงกายในการแสดงโนรามาเปนพนฐานในการสรางสรรคชดการแสดง ผแสดงเปนผชายและผหญง จำานวน 4 – 6 ค แสดงลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบจงหวะทบ เสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม โอกาสทใชในการแสดงใชในงานพธหรองานรนเรงตางๆ


คำาสง ใหนกเรยนอธบายชอชดการแสดง พรอมคำาอธบายมาพอสงเขป (ขอละ 2 คะแนน)

1. ชอชดการแสดง.......................................


ตอบ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ชอชดการแสดง.......................................

ตอบ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ชอชดการแสดง.......................................


ตอบ.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ชอชดการแสดง.......................................

ตอบ.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ สกล– ....................................................................... เลขท.......... ชนมธยมศกษาปท 2



คำาสง ใหนกเรยนเตมคำาทกำาหนดใหลงในชองวางใหถกตอง (ขอละ 1 คะแนน)

สนบเพลาโนรา เลบโนรา เทรดโนรา กำาไลโนรา ปลายแขน ตนแขนโนรา ทบทรวงโนรา สรอยโนรา

ปงคอโนรา ไหล/ปกโนรา สงวาลโนรา หางหงสโนรา รอบอก/พานโครงโนรา ผานงโนรา หนาผาโนราปกนกแอนโนรา ผาหอยโนรา




คำาสง ใหนกเรยนเตมวาดภาพเครองแตงกายของการแสดงนาฏศลปพนเมองภาคใตทตนเองประทบใจ

มาคนละ 1 ภาพ พรอมทงระบายสเพอความสวยงาม (คะแนน 10 คะแนน)


ชอชดการแสดง............................................................................เหตผลทชอบเครองกายของการแสดงชดน...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ใบกจกรรมท 10นาฏศลปพนเมองภาคใตทเกดจากภมปญญาชาวบาน



1. ชอชดการแสดง.......................................ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................

2. ชอชดการแสดง.......................................ตอบ...............................................................................

............................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

..............................................................................


3. ชอชดการแสดง.......................................

ตอบ.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ชอชดการแสดง.......................................ตอบ...............................................................................

............................................................................


............................................................................................

........................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................

............................................................................................

.....................................................................................


แบบทดสอบหลงเรยนชดท 3 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคใต ชนมธยมศกษาปท 2

....................................................................................................................................................................

คำาชแจง1. แบบทดสอบนมทงหมด 10 ขอ ให เวลา 20 นาท2. ขอสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอกคำาตอบท

ถกตองทสดหรอเหมาะสมทสดเพยงหนงตวเลอก3. ใหนกเรยนทำาเครองหมายกากบาท ( ) ขอทถกตองทสด

เพยงขอเดยว4. หามขดเขยนขอความใดๆ ในกระดาษคำาถามและระวงอยาให

กระดาษคำาตอบยบ ยน มรอยพบหรอหกงอ........................................................................................

............................................................1. ขอใดไมใชนาฏศลปพนเมองภาคใต

ก. ฟอนแพนข. ระบำานารศรนครค. ระบำาเทวศรสชนาลยง. ถกทกขอ


2. ฟอนสาวไหมเปนนาฏศลปพนเมองของภาคใดก. ภาคใตข. ภาคเหนอค. ภาคกลางง. ภาคอสาน

3. ระบำาชดใดทนำาลลาของหนงตะลงมาประกอบทารำาก. ระบำาไกข. ระบำาทอยลอค. ระบำานกเขาเลกง. ระบำาจนตปาต

4. นาฏศลปพนเมองชดใดนำาการละเลนพนบานมาประดษฐเปนทารำาก. ระบำาจนตปาตข. ระบำายองหงดค. ระบำาทอยลอง. ระบำาเทวศรสชนาลย

5. ขอใดเปนชอเรยกการแสดงรำาพนเมองของภาคอสานก. เซง ข. ฟอนค. รำาง. ระบำา

6. ขอใดคอนาฏศลปพนเมองภาคใตก. ระบำาทอยลอข. ระบำาตารกปส


ค. ระบำาจนตปาตง. ถกทกขอ

7. เครองดนตรในขอใดไมจดอยในประเภทเครองตก. ฆองข. ป ในค. โหมงง. กลองทบ

8. ขอใดคอเครองดนตรภาคใตก. ทบข. ขอดวงค. ซออง. สะลอ

9. เครองดนตรชนดใดใชบงคบจงหวะก. ฉาบข. โหมงค. กรบง. ฉง

10. มโนราหจดเปนนาฏศลปพนเมองของภาคใดก. ภาคเหนอข. ภาคอสานค. ภาคใตง. เลนไดทกภาค


เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน หลงเรยน–

แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน1. ง2. ข3. ง4. ข5. ค6. ก7. ค8. ก9. ก

10. ค

1. ก2. ข3. ง4. ค5. ก6. ง7. ข8. ก9. ง

10. ค


เฉลยใบกจกรรมเฉลยใบกจกรรมท 1

ความเปนมาของนาฏศลปพนเมอง

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง ความเปนมาของนาฏศลปพนเมอง แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 5 คะแนน)

1. นกเรยนจงอธบายสรปประวตความเปนมาของนาฏศลปพนมาพอสงเขป

ตอบ สงคมชาวบานเปนสงคมเกษตรกรรม อาศยธรรมชาตเลยงชพ จงมพธกรรมและการละเลนเพอขอพรเพอใหพชผลอดมสมบรณ ชาวบานมชวตเรยบงายสะทอนออกมาเปนศลปะพนบาน เชน ภาคเหนอลกษณะการแสดงออกจะเชองชา เปดเผย กาวอยางเนบๆ ไดแก ฟอนตางๆ ภาคกลางจะเนนทลำานำา การขบกลอน ภาคอสานจะมจงหวะคกคก กระฉบกระเฉง แสดงใหเหนความราเรง สวนภาคใตเนนทจงหวะเดนชด เปนตน วฒนธรรมพนบานทเปนความบนเทงเกดขนเพอผองคลายความเครยดเรมจากการใชภาษาทคลองจองและพฒนาเปนเพลงชาวบาน รองถายทอดกนมา โดยวธจำาปากตอปาก มการรองรำาทำาทาเพลง จงเกดเปนระบำาชาวบาน และพฒนาไปสการแสดงทใชลลาทารำา มดนตรพนบานประกอบการแสดง แตงกายใหงดงามแตยงคงรกษาเอกลกษณของทองถนไว นาฏศลปพนบานแตละภาคจะมทมาจากสภาพสงคม ความเชอ พธกรรม และความศรทธาในพทธศาสนา ซงสภาพสงคมไมวาจะเปนสงคมเมองหรอสงคมชนบทยอมตางกตองแสวงหาความบนเทง เพอเปนการพกผอนหยอนใจ เชน สงคมเกษตรจะมการเลนเพลงเกยวขาว เตนกำารำาเคยว มการเกยวพาราสของหนมสาว การแสดงนาฏศลปพนเมองจงเกดขน สวนความเชอและพธกรรมเนองจากชาวบานมความเชอใน


เรองเคลดลาง นบถอภตผวญญาณ เกดมการบวงสรวงประกอบพธกรรม จงทำาใหเกดนาฏศลปพนเมองความศรทธาในพระพทธศาสนา กเปนอกเหตผลหนงททำาใหเกดนาฏศลปพนเมองขน เชน เมอถงเทศกาลงานบญซงเปนประเพณของชาวบาน กจะมการจดงานบนเทงเพอใหชาวบานมารวมตวกนเพอทำาบญ เปนตน

2. นาฏศลปพนเมองจะแบงออกเปนกประเภทใหญๆ มอะไรบาง ใหนกเรยนอธบาย

ตอบ นาฏศลปพนเมองจะแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ1. นาฏศลปพนเมอง ในรปแบบของ เพลงพนเมอง“ ”2. นาฏศลปพนเมอง ในรปแบบของ การแสดงพนเมอง“ ”


เฉลยใบกจกรรมท 2นาฏศลปพนเมองภาคกลาง

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคกลาง แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)

1. นาฏศลปพนเมองภาคกลางสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง สามารถทจะแบงออกไดกประเภท อะไรบาง


ตอบ นาฏศลปพนเมองภาคกลางสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง ซงแบงได 4 ประเภท คอ

1. เพลงทเลนกนในนำา ไดแก เพลงเรอ เพลงหนาใย เพลงครงทอน เพลงรำาลา ขาวสาร และเพลงรอยพรรษา

2. เพลงทนยมเลนกนหนาเกยวขาว นวดขาว ไดแก เพลงเกยวขาว เพลงสรงฟาง เพลงโอก เพลงพานฟาง เพลงสงคอลำาพวน และเพลงชกกระดาน

3. เพลงทนยมเลนกนหนาสงกรานต และใกลเคยง ไดแก เพลงอธษฐาน เพลงพวงมาลย เพลงสงกรานต (ตงขนพเศษ) เพลงยว เพลงระบำาบานไร เพลงระบำา เพลงชาเจาหงส เพลงเหยอย เพลงคลองชาง เพลงชาเจาโลม เพลงฮนเลลา เพลงกรน เพลงชกเยอ เพลงเขาผ เพลงแหนางแมว เพลงใจหวง และเพลงบวชนาค

4. เพลงทนยมรองทวไปไมจำากดเทศกาล ไดแก เพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงไกปา เพลงพาดควาย เพลงสำาหรบเดก เพลงขอทาน เพลงฉอย เพลงทรงเครองลำาตด เพลงระบำาบานนา เพลงอแซว และเพลงแอวเคลาซอ


ตอบ การแสดงเพลงพนบาน เพลงฉอย



ตอบ การแสดงรำาวงมาตรฐาน


ตอบ การแสดงชดเถดเทง5. เพลงทนยมเลนกนในหนาเกยวขาวมเพลงอะไรบางตอบ เพลงเกยวขาว เพลงสรงฟาง เพลงโอก เพลงพานฟาง เพลงสง

คอลำาพวน และเพลงชกกระดาน



เฉลยใบกจกรรมท 3นาฏศลปพนเมองภาคเหนอ

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคเหนอ แลวตอบคำาถามใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)

1. นาฏศลปพนเมองภาคเหนอสวนมากจะออกมาในรปแบบของเพลงพนเมอง สามารถทจะแบงออกไดกประเภท อะไรบาง

ตอบ นาฏศลปพนเมองของภาคเหนอในรปแบบของเพลงพนเมองนน แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. บทขบขานของพระภกษในพธกรรมทางศาสนา (ซงผสมผสานกบพราหมณและผ) เชน การเทศน ออละนำา ใสกาพย สวดทง 4 คำานเปนทวงทำานองของการขบขานแบบตางๆ ของพระภกษ ซงใชในโอกาสการประกอบพธกรรมทางพทธศาสนาถอวาเปนบทเพลงทศกดสทธใช ในพธกรรมโดยตรงมไดนำามาขบรองกนเลนๆ

2. บทขบรองของประชาชนชาวบานทวไป เชน เพลงจอย เปนคำาประพนธคนลานนา ขบรองดวยอารมณทบงบอกถงความโศกเศรา กดเตงรำาเปงหา ยามนราศรางหางไกลของรกในบางหมบานจะนยมจอยรำาหาอาลยในงานศพ งานอวมงคล เพลงซอ ใชรองโตตอบกน โดยมการบรรเลงป สะลอและซงคลอไปดวย



ตอบ การแสดงชด ฟอนมานมงเชยงตา3. จากภาพการแสดงชดนมชอเรยกวาอะไร

ตอบ การแสดงชด ฟอนผมดผเมง


ตอบ การแสดงชดฟอนเงยว5. จากภาพการแสดงชดนมชอเรยกวาอะไร


ตอบ การแสดงชด ฟอนรก


เฉลยใบกจกรรมท 4นาฏศลปพนเมองภาคอสาน

คำาสง ใหนกเรยนแตละคนศกษาจากใบความรท 1 เรอง นาฏศลปพนเมองภาคอสาน แลวตอบคำาถามตอไปน

ใหถกตอง (ขอละ 2 คะแนน)1. จงอธบายนาฏศลปพนเมองภาคอสานมาพอสงเขป


ตอบ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ภาคอสาน) ลกษณะพนทโดยทวไปของภาคอสานเปนทราบสง มแหลงนำาจากแมนำาโขง แบงตามลกษณะของสภาพความเปนอย ภาษาและขนบธรรมเนยมประเพณทแตกตางกน ประชาชนมความเชอในทางไสยศาสตรมพธกรรมบชาภตผและสงศกดสทธ การแสดงจงเกยวของกบชวตประจำาวน และสะทอนใหเหนถงการประกอบอาชพและความเปนอยไดเปนอยางด

การแสดงของภาคอสาน เรยกวา เซง ซงเปนการแสดงทคอนขางเรว ทาทางกระฉบกระเฉง สนกสนาน เชน เซงกระตบขาว เซงโปงลาง เซงกระหยง เซงสวง เซงดงครกดงสาก เปนตน นอกจากนยงมฟอนตางๆ ทเปนการแสดงคลายกบภาคเหนอ เชน ฟอนภไท (ผไท) เปนตน


ชอชดการแสดง ฟอนภไท 3 เผาตอบ การฟอนภไทน เปนการละเลนพนเมองอยางหนงของชาวผไท เดม

ทนนการรายรำาแบบนเปนการรายรำาเพอถวายพระธาตเชงชมแตอยางเดยว ตอมาไดใชในงานแสดงในงานสนกสนาน รนเรงตางๆ ดวย



ชอชดการแสดง เซงสวงตอบ เปนการละเลนพนเมองของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในทองถน

อำาเภอยางตลาดจงหวดกาฬสนธ เปนการละเลนเพอสงเสรมดานจตใจของประชาชนในทองถน ซงมอาชพในการจบสตวนำา โดยมสวงเปนเครองมอหลก ในป พ.ศ. 2515 ทานผเชยวชาญนาฏศลปไทย กรมศลปากร จงไดนำาทาเซงศลปะทองถนนนมาปรบปรงใหเปนทาทกระฉบกระเฉงยงขน โดยสอดคลองกบทวงทำานองดนตรทมลกษณะสนกสนานราเรง



ชอชดการแสดง เซงโปงลางตอบ โปงลางเดมเปนชอของโปงทแขวนอยทคอของววตาง โปงทำาดวย

ไมหรอโลหะ ทเรยกวาโปงเพราะสวนลางปากของมนโตหรอพองออก ในสมยโบราณชาวอสานเวลาเดนทางไปคาขายยงตางแดน โดยใชบรรทกสนคาบนหลงวว ยกเวนววตางเพราะเปนววทใชนำาหนาขบวนผกโปงลางไวตรงกลางสวนบนของตาง เวลาเดนจะเอยงซายทขวาทสลบกนไป ทำาใหเกดเสยงดง ซงเปนสญญาณบอกใหทราบวาหวหนาขบวนอยทใด และกำาลงมงหนาไปทางไหนเพอปองกนมใหหลงทางสวนระนาดโปงลางทใชเปนดนตรปจจบนน พบมากทจงหวดกาฬสนธ เรยกวา ขอลอ หรอ เกาะลอ“ ” “ ”

.


ชอชดการแสดง เซงแหยไขมดแดง

ตอบ ไขมดแดง รวมถงตวออนของมดแดง กถอไดวาเปนอาหาร“ ”อสานทหารบประทานไดในชวงหนาแลงเทานน ถอไดวาเปนอาหารตามฤดกาลแมในปจจบนกยงไดรบความนยมในการบรโภคกนอย ดวยรสชาตทเปนเอกลกษณ และสามารถหาไดงายๆในทองถน ซงกรรมวธการหาไขมดแดงจะ


ตองมอปกรณ คอ ไมไผยาวผกปลายดวยตะกรา และมคใสนำาเตรยมไวใสไขมดแดงทแหยได แลวใชเศษผากวนเอาตวมดแดงแยกออกจากไข เพอนำาไปประกอบอาหารตอไป ภาควชานาฏศลป วทยาลยครบรรมย (มหาวทยาลยราชภฏบรรมย) ไดศกษารปแบบการแหยไขมดแดงของชาวบาน โดย อ.ประชน คะเนวน และ อ. ดรรชน อบลเลศ ไดศกษาขนตอนอยางละเอยด กอนจะนำามาประดษฐเปนชดการแสดง เซงแหยไขมดแดง ซงมความ“ ”สนกสนานเราใจในแบบศลปการแสดงแบบชาวอสาน ซงไดแสดงออกถงการออกไปหาไขมดแดง ซงไดมาอยางยากลำาบาก ทงตองถกมดแดงกดหรอไตตามเสอผา การกวนแยกตวมดแดงออกจากไข ทำาใหชดการแสดงนบอกเลาวธการไดอยางละเอยด


เฉลยใบกจกรรมท 5

ขอ นาฏศลปพนเมอง ประเภท โอกาสทใชแสดง1 รองเงง การแสดงพน

เมองงานมงคลตางๆ เชน งานตอนรบแขกบานแขกเมอง


งานประจำาจงหวด งานโรงเรยน งานแตงงาน เปนตน

2 เซงโปลงลาง การแสดงพนเมอง

งานมงคลตางๆ เชน งานตอนรบแขกบานแขกเมอง งานประจำาจงหวด งานโรงเรยน งานแตงงาน เปนตน

3 จอย เพลงพนเมอง งานศพและงานอวมงคล4 ลเกฮล เพลงพนเมอง งานมงคลตางๆ เชน งาน

ตอนรบแขกบานแขกเมอง งานประจำาจงหวด งานโรงเรยน งานแตงงาน เปนตน

5 เพลงเหยอย เพลงพนเมอง นยมเลนในงานประเพณสงกรานต และใกล เคยง

6 ฟอนบายศร การแสดงพนเมอง

งานพธบายศรสขวญ เชน ตอนรบแขกบานแขกเมอง เลยงสงบคคลสำาคญ งานแตงงาน เปนตน

7 รำาโทน การแสดงพนเมอง

งานมงคลตางๆ เชน งานโรงเรยน งานบวชงานตอนรบแขกบานแขกเมอง เปนตน

8 ฟอนเลบ การแสดงพนเมอง

งานมงคลและงานอวมงคล เชน งานตอนรบแขกบานแขกเมอง งานประจำาจงหวด งานโรงเรยน งานแตงงาน เปนตน

9 หมอลำาผฟา เพลงพนเมอง รกษาคนเจบไข ตามคตความเชอ

10 เพลงฉอย งานมงคลตางๆ เชน งาน


ตอนรบแขกบานแขกเมอง งานประจำาจงหวด งานโรงเรยน งานแตงงาน เปนตน


โดยทวไปภาคใตมอาณาเขตตดกบทะเลฝงตะวนตกและตะวนออก ทางดานใตตดกบมลาย ทำาใหรบวฒนธรรมของมลายมาบาง ประชากรจงมชวตความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณและบคลกบางอยางทคลายคลงกนคอ พดเรว อปนสยวองไว ตดสนใจ รวดเรว เดดขาด มอปนสยรกพวกพอง รกถนทอยอาศย และศลปวฒนธรรมของตนเอง จงมความพยายามทจะชวยกนอนรกษไวจนสบมาจนถงทกวนน

การแสดงของภาคใตมลลาทารำาคลายกบการเคลอนไหวของรางกายมากกวาการฟอนรำา ซงจะออกมาในลกษณะกระตนอารมณใหมชวตชวาและสนกสนาน เชน โนรา หนงตะลง รองเงง ตารกปส และระบำาตางๆ ทประดษฐขนจากภมปญญาทองถน หรอเกยวกบวฒนธรรมความเชอของแตละสถานทในภาคใต เปนตน

การแสดงนาฏศลปพนเมองภาคใต อาจแบงตามกลมวฒนธรรมได 2 กลม คอ วฒนธรรมไทยพทธ ซงไดแก การแสดงโนรา หนงตะลง เพลงบอก เพลงนา วฒนธรรมไทยมสลม ลกษณะการแสดงสวนใหญไดรบอทธพลจากศลปะของมาเลเซย เชน รองเงง ซำาเปง มะโยง ( การแสดงละคร ) ลเกฮล และ


ซละ นอกจากนยงมระบำาทปรบปรงมาจากกจกรรมในวถชวตศลปาชพตาง ๆ เชน ระบำารอนแร ระบำาตารกปส ระบำาปาเตะ ระบำากรดยาง เปนตน มเครอง ดนตรประกอบทสำาคญคอ กลองโนรา กลองโพน กลองโทน ทบ โหมง ป กาหลอ ป ไหน รำามะนา ไวโอลน แอคคอเดยน ฯลฯ


เฉลยใบกจกรรมท 7นาฏศลปพนเมองภาคใต



1. ชอชดการแสดง มโนราห

ตอบ โนรา เปนนาฏศลปทไดรบความนยมมากทสด ในบรรดาศลปะการแสดงของภาคใต มความยงยนมานบเปนเวลาหลายรอยป การแสดงโนราเนนทารำาเปนสำาคญ ตอมาไดนำาเรองราวจากวรรณคดหรอนทานทองถนมาใชในการแสดงเรอง พระสธนมโนหรา เปนเรองทมอทธพลตอการแสดงมากทสดจนเปนเหตใหเรยกการแสดงนวา มโนหรา

ตามตำานานของชาวใตเกยวกบกำาเนดของโนรามความเปนมาหลายตำานาน เชน ตำานานโนรา จงหวดตรงจงหวดนครศรธรรมราช จงหวดสงขลา และจงหวดพทลง มความแตกตางกนทงชอทปรากฏในเรองและเนอเรองบางตอน ทงนอาจสบเนองมาจากความคดและความเชอ ตลอดจนวธสบทอดทตางกน จงทำาใหรายละเอยดปลกยอยของแตละตำานานแตกตางกน


2. ชอชดการแสดง เปาะโยง หรอมะโยงตอบ มะโยง เปนศลปะการแสดงละครอยางหนงของชาวไทย

มสลม กลาวกนวา มะโยงเรมแสดงในราชสำานกเมองปตตาน เมอประมาณ 400 ปมาแลว จากนนไดแพรหลายไปทางรฐกลนตน

วธการแสดงการแสดงมะโยงเรมตนดวยการไหวคร โดยทหวหนาคณะมะโยงจะทำาพธไหวคร คอ การไหวบรรพบรษผฝกสอนวธการแสดงมะโยง เครองบชาครกมกำานลดวยเงน 12 บาท เทยน 6 แทง

การไหวครนนถาเลนธรรมดา อาจไมตองมการไหวครกได แตถาเลนในงานพธ หรอเลนในงานทำาบญตออายผปวยกตองมพธไหวคร จะตดออกไมได สวนโอกาสทแสดง ตามปกตมะโยงแสดงไดทกฤดกาล ยกเวนในเดอนทถอศลอด (ปอซอ) ของชาวไทยมสลม การแสดงมกแสดงในงานรนเรงตางๆ เชน งานฮารรายอ

3. ชอชดการแสดง ลเกปา


ตอบ ลเกปา เปนการแสดงพนบานทางภาคใต เดมเรยกวา ลเก หรอ ยเก เมอลเกของภาคกลางไดรบการเผยแพรสภาคใตจงเตมคำาวา ปา เพอแยกใหชดเจน เมอประมาณ 30 ปทผานมาลเกปาไดรบความนยมอยางกวางขวาง แถบพนททางฝงตะวนตกโดยเฉพาะจงหวดกระบ ตรง พงงา สวนทางฝงทะเลตะวนออกทเปนแหลงความเจรญกมลเกปาอยแพรหลาย เชน อำาเภอเมอง จงหวดพทลง อำาเภอสะทงพระ จงหวดสงขลา และอำาเภอเมอง จงหวดสงขลา ปจจบนไดเสอมความนยมลงจนถงขนาดหาชมไดยาก

4. ชอชดการแสดง.......................................

ตอบ ลเกฮล หรอ ดเกฮล เปนการละเลนขนบทเปนเพลงประกอบดนตร และจงหวะตบมอ มรากฐานเดมมาจากคำาวา ลเก คอการอานทำานองเสนาะ และคำาวา ฮล ซงหมายถง ทศใต เมอรวมความแลว คอ การขบกลอนเปนทำานองเสนาะจากทศใต บทกลอนทใชขบเรยกวา ปนตน หรอ ปาตง ในภาษามลายถนปตตาน


บางคนไดกลาววา ลเกฮล เกดขนเรมแรกทอำาเภอรามน ไมทราบแนนอนวาใครคอผรเรมนคนแรก สวนชาวปตตานเรยกคนในอำาเภอรามนวา คนฮล แตชาวมาเลเซยเรยกศลปะชนดนวา ดเกปารต คำาวาปารต แปลวา เหนอ จงเปนทยนยนไดวา ลเกฮล หรอ ดเกปารต นมาจากทางทศเหนอของประเทศมาเลเซยและอยทางตอนใตของปตตาน



สนบเพลาโนรา เลบโนรา เทรดโนรา กำาไลโนรา ปลายแขน ตนแขนโนรา ทบทรวงโนรา สรอยโนรา

ปงคอโนรา ไหล/ปกโนรา สงวาลโนรา หางหงสโนรา รอบอก/พานโครงโนรา ผานงโนรา หนาผาโนรา


ปกนกแอนโนรา ผาหอยโนรา



นาฏศลปพนเมองภาคใต


คำาสง ใหนกเรยนเตมวาดภาพเครองแตงกายของการแสดงนาฏศลปพนเมองภาคใตทตนเองประทบใจ

มาคนละ 1 ภาพ พรอมทงระบายสเพอความสวยงาม (คะแนน 10 คะแนน)

อยในดลยพนจของครผสอน ชอชดการแสดง............................................................................เหตผลทชอบเครองกายของการแสดงชดน...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



เฉลยใบกจกรรมท 10นาฏศลปพนเมองภาคใตทเกดจากภมปญญาชาวบาน


1. ชอชดการแสดง นาฏลลายวทบ

ตอบ ประดษฐทารำา จากการศกษาลกษณะและรปแบบการแสดงโนรายวทบ ของคณะโนรา 3 คณะ ไดแกคณะโนราเอนอยดาวรง จงหวดนครศรธรรมราช คณะโนรานกนอยเสยงเสนห จงหวดสงขลา และคณะโนราสวสดละอองศลป จงหวดนครศรธรรมราชเปนหลก เพอสอใหเหนถงศลป


วฒนธรรม การแสดงพนเมองภาคใต และเพอเปนการเผยแพร การร ำาโนรายวทบ ซงเปนการรำาเฉพาะอยางในการรำาโนรา มกระบวนทารำาทกระชบ สนกสนาน ผรำาโนรายวทบตองเปนผทมความชำานาญ และมประสบการณในการรำาโนรา เปนอยางด โดยการนำาเสนอในรปแบบของการแสดงเชงสรางสรรคชดนาฏยาลลายวทบ ลกษณะและรปแบบของการแสดงแบงออกเปน 4 ชวง คอ ชวงท 1 กระบวนตทบ ชวงท 2 รำาอวดลลา ชวงท 3 เกยวพาราส ชวงท 4 วถโนรา เครองดนตรทใชประกอบการแสดง คอ วงดนตรภาคใตตอนบน ออกแบบเครองแตงกายโดยยดการแตงกายในการแสดงโนรามาเปนพนฐานในการสรางสรรคชดการแสดง ผแสดงเปนผชายและผหญง จำานวน 4 – 6 ค แสดงลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบจงหวะทบ เสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม โอกาสทใชในการแสดงใชในงานพธหรองานรนเรงตางๆ


2. ชอชดการแสดง ระบำารอนแรตอบ ปรบปรงจากลลาทาทางการประกอบอาชพของชาวไทยภาค

ใต เหตทเกดระบำารอนแรคอ เมอป พ.ศ.2502 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาสรกตต พระบรมราชนนาถ เสดจพระราชดำาเนนเยอนภาคใตเปนครงแรก ชาวจงหวดระนอง ซงมอาชพรอนแรเปนสวนใหญ ไดรวมใจกนประดษฐระบำารอนแรแสดงถวาย ตอมานกศกษาระดบปรญญาตร วทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร ในป พ.ศ.2521 ไดนำาระบำารอนแรมาปรบปรงทาขนใหม โดยใชเพลงตลงราษฎร ซงอาจารยประสทธ ถาวร เปนผแตงทำานองเพลงใชประกอบการแสดงและอาจารยปราณ สำาราญวงศ เปนผอำานวยการแสดง


3. ชอชดการแสดง ระบำานารศรนคร

ตอบ นารศรนคร ชดนถกคดคนขนมาใหมโดยวทยาลยนาฏศลปนครศรธรรมราช โดยพบหลกฐานชนหนงเปนภาพวาดสมยโบราณ ซงคลองจองกบหลกฐานทงในและตางประเทศ เชน ชวงกรงตามพรลงคเจรญรงเรอง ตงแตพทธศตวรรษท 13 - 18 พระเจาผครองนครตามพรลงคไดสงสมทต คณะนาฏศลปของแควนไปเจรญสมพนธไมตรกบพระเจากรงจนเสมอๆ ในบางรชกาล พระเจากรงจนทรงใหพระเจาผครองแควนตามพรลงค สามารถเขาเฝาพระเจากรงจนไดทกโอกาส แสดงถงความสมพนธอนลกซงของสองประเทศ

ชดนารศรนคร ในอดต คอ นางอปสร หรอ นางรำาในราชสำานกกรงตามพรลงคและนครศรธรรมราช ในเวลาตอมา ความมชอเสยงของคณะละคร และนาฏศลปของแควนตามพรลงค เจาผครองอาณาจกรอนๆ จงเรยกเมองนครฯ วา เมองละคร ผแสดงเปนผหญงลวนลลาทาทางของการแสดงใช


ความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบความสวยงามของเสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม โอกาสทใชในการแสดงใชในงานพธสำาคญๆ หรองานรนเรงตางๆ

4. ชอชดการแสดง ระบำาจนตปาต

ตอบ การแสดงชด จนตปาตน เปนผลงานนาฏยรงสรรคของสถาบนราชภฏสงขลา ประดษฐและแสดงครงแรกเมอป พ.ศ.2528 เปนการแสดงพนเมองภาคใตตอนบน จนตปาตเปนชอของนางเอกในทองเรองนางหนง กระบวนทาการฟอนรำา จะเลยบแบบกรยาการเคลอนไหวของตวหนงตะลง


การแสดงชดนนบวาเปนการแสดงทนาชมอกชดหนง ผแสดงสวนมากเปนผหญงลวนลลาทาทางของการแสดงใชความออนชอยเปนหลกรำาตามจงหวะเพลง ประกอบกบความเสอผา ความสวยงามของผแสดง และมเครองประดบตกแตงเพอเพมความสวยงาม สวนโอกาสทใชในการแสดงจะใชในงานพธสำาคญๆ หรองานรนเรงตางๆ


แบบสงเกตพฤตกรรมการทำางานกลมชดกจกรรมการเรยนร เรอง ทกษณนาฏยลลา ชนมธยมศกษาปท 2กลมสาระการเรยนรศลปะ สาระนาฏศลป ภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2560

กลมท......... ชอกลม..................................................................................


คำาชแจง ใหสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด / ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

ลำาดบท

รายการประเมนระดบคะแนน

3 2 11 การแบงหนาทกนอยางเหมาะสม2 ความรวมมอกนทำางาน3 การแสดงความคดเหน4 การรบฟงความคดเหน5 ความมนำาใจชวยเหลอกน

รวม

ลงชอ...................................................ผประเมน ............../.................../................เกณฑการใหคะแนน

ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมำาเสมอ ให 3 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให 2 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให 1 คะแนน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ12 - 15 ด8 - 11 พอใช

ตำากวา 8 ปรบปรง


แบบประเมนตนเองของนกเรยนเรอง นาฏศลปพนเมองภาคใต ชนมธยมศกษาปท 2

ชอ................................................................... เลขท..........................................................................................................

........................................................................คำาชแจง ใหนกเรยนประเมนตนเอง โดยใสลำาดบคณภาพตามความเปนจรงลงในชองรายการประเมน

ดงนระดบคณภาพ 3 หมายถง คณภาพ ดระดบคณภาพ 2 หมายถง คณภาพ พอใชระดบคณภาพ 1 หมายถง ควรปรบปรง

หมายเหตตดสนผานการประเมน ตงแตระดบ 2 ขนไป

ขอ

บกพรอง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................วธปรบปรงแกไข

ลำาดบท รายการประเมน 3 2 1ผลการประเมน

สรป ผาน ไมผานหมายเหต1 ความตงใจ2 ความรบผดชอบ3 กลาแสดงออก4 เชอมนในตนเอง5 ราเรง สนกสนาน


............................................................................................

...............................................................

............................................................................................

...............................................................

............................................................................................

...............................................................

บรรณานกรม

วรฏฐา ศรธงชยกล. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานดนตร - นาฏศลป ชนมธยมศกษาปท 2. สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

ชดกจกรรมพฒนาการคด ดนตร นาฏศลป ม– .2 สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

สถาบนนาฏดรยางคศลป.(2549).หนงสอวพธทศนา .หนา 228.___________________.(2549).หนงสอวพธทศนา .หนา 200.___________________.(2549).หนงสอวพธทศนา .หนา 74.สคนธ สนธพานนท. (2551). นวตกรรมการเรยนการสอน เพอพฒนา

คณภาพของเยาวชน. (พมพครงท 2). กรงเทพมหานค : 9119 เทคนคพรนตง.

สดใจ ทศพร และคณะ. (2549). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนรศลปะ ดนตร นาฏศลป ชนมธยมศกษาป–ท 2.(พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร : บรษทอกษรเจรญทศน อจท.จำากด .


สนนทา สนทรประเสรฐ.(2548). การสรางสอการสอนและนวตกรรมการเรยนสการพฒนาผเรยน. ราชบร :ธรรมรกษ การพมพ.

สมนมาลย นมเนตพนธ และสมนรด นมเนตพนธ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานนาฏศลป ชนมธยมศกษาปท 4. (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร : บรษทอกษรเจรญทศน อจท.จำากด.

อรวรรณ ขมวฒนา และวรสดา บนนาค.(2554). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานดนตร- นาฏศลป ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพมหานคร: บรษทพฒนาคณภาพวชาการ(พว.) จำากด.

_______. (2555). หนงสอเรยน รายวชาพนฐานนาฏศลป ชนมธยมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร: บรษทพฒนาคณภาพวชาการ(พว.) จำากด.

ประวตผจดทำา

ชอ สกล–นางสาวปารณย วบลยวชรกจ

วน/เดอน/ป เกด24 พฤษภาคม 2520


ทอยปจจบนบานเลขท 31/1 หม 2 ต.วดประด อำาเภอเวยงสระ

จงหวดสราษฎรธาน

ประวตการศกษา

สถานศกษา จบปการศกษา วฒการศกษา

โรงเรยนบานสองเหนอ จ.สราษฎรธาน 2532 ประถมศกษาตอนปลาย(ป.6)วทยาลยนาฏศลปนครศรธรรมราช 2538 มธยมศกษาตอนปลาย(ม.6)จ.นครศรธรรมราชวทยาลยนาฏศลปนครศรธรรมราช 2540 ประกาศนยบตรวชาชพจ.นครศรธรรมราช ชนสง (ป.ว.ส.)สถาบนเทคโนโลยราชมงคล จ.ปทมธาน 2542 ศศ.บ (ศกษาศาสตรบณฑต)มหาวทยาลยกรงเทพธนบร 2557 ค.ม. (การบรหารการศกษา)

สถานททำางานโรงเรยนสราษฎรพทยา ๒ ต.วดประด อ.เมอง จ.สราษฎรธาน 84000

ตำาแหนงหนาทการงาน


คร วทยฐานะ ชำานาญการ โรงเรยนสราษฎรพทยา ๒ ต.วดประด อ.เมอง จ.สราษฎรธาน

· web viewช ดก จกรรมพ ฒนาการค ด ดนตร – นาฏศ...

Documents