แผนการสอน หนวยท 7

วชา เทคนคกอสราง 2 สปดาหท 16

ชอหนวย เทคนคการประกอบและตดตงหองน าหองสวม,บอเกรอะบอซม จ านวน 2 คาบ

1. สาระส าคญ

ตกแถวสวนมากจะก าหนดใหใชถงซมทองตลาด 2 ชด ๆ ละ 4 ใบ และระบบการกอสรางไม

เขาใจพอ ท าใหผใชภายหลงเกดปญหาบอเกรอะซงหลอในทมลกษณะการกอสรางแบบท าผนงหองใตดน

ผนงโดยรอบเสรมเหลกภายในผนงตองขดมนดวย

2. จดประสงคการเรยนร

จดประสงคทวไป

เพอใหนกศกษามความรในเรอง เทคนคการประกอบและการตดตงบอเกรอะ-บอซม และรจก

การเลอกใชวสดไวส าหรบการท าบอเกรอะ และบอซมเปนอยางดเพอโครงสรางทแขงแรง

จดประสงคเชงพฤตกรรม

1. สามารถอธบายหลกส าคญในการสรางทางระบายน าได 2. สามารถอธบายความหมายบอเกรอะ และบอซมได

3. สามารถร และเขาใจประเภทของประตได

4. สามารถอธบายหลกส าคญในการตดตงบอเกรอะ – บอซมได

5. สามารถอธบายหลกส าคญในการตดตงบอเกรอะ – บอซมได

6. สามารถบอกขนาดของบอเกรอะ – บอซม ได

3. วเคราะหตามหลกปรชญาของหลกเศรษฐกจพอเพยง

หลกความพอประมาณ

- รจกเลอกใชวสดสวนประกอบในการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม ทมความ

เหมาะสมกบสภาพของงาน โดยวสดทน ามาใชไมท าลายสงแวดลอมทมอยปจจบน และเพยงพอกบตนทน

ทรพยทจะลงทน

หลกความมเหตผล

- เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม จะท าใหทราบวาการท างานจะตองใช

ทรพยากรมากนอยเพยงใด รแนวทางประหยด วสดและอปกรณ โดยการค านวณและวเคราะหถงปรมาณ

งานทจะลงมอกระท า รวาอะไรจ าเปน หรอ ไมจ าเปนตองใช

หลกภมคมกน

- ประเมนถงปรมาณวสดทจะใชในการท างานเสมอ โดยทจะไมใชวสดเกนความจ าเปนตอความ

ตองการ หรอมการวางแผนกอนทจะลงมอ ในการประกอบและการตดตงบอเกรอะ –บอซม เพอทจะได

ประหยดในสวนของเงนทนทจะตองเสยไปในการท างาน

เงอนไขความร

- นกศกษามความเขาใจในเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

- นกศกษารวธการวเคราะหถงปรมาณวสดทจะใชในการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

เงอนไขคณธรรม

- นกศกษามความรวมมอในการท างานกลมดวยกน และรจกชวยเหลองานภายในกลม

- นกศกษามแนวคดทจะเลอกใชวสดในเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม จาก

ทรพยากรและสงแวดลอมทมอยอยางประหยด และ ใหเกดประโยชนสงสดในการท างาน

การเชอมโยง 4 มต

สงคม

- ชวยเหลอ แบงปนกน ทงก าลงกาย ก าลงใจ และก าลงความร ในงานเทคนคการประกอบ และ

การตดตงบอเกรอะ –บอซม ระหวางผทรวมท างานกลมหรอใหความรแกคนทวไป เพอสรางสมดลทาง

สงคม และความสามคค ในการท างานและเผยแพรความรทมสสาธารณชน

เศรษฐกจ

- นกศกษาเขาใจในเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม สามารถน าความรทได

ไปใชอยางถกตอง ท าใหลดความเสยหายในการท างานและประหยดงบประมาณทจะใช

วฒนธรรม

- เหนคณคาของเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม ซงมความเปนเอกลกษณ

และคณคาทางความรของภมปญญาไทยและภมปญญาทองถน ซงสบทอดกนมาเปนเวลาชานาน

- รจกผสมผสานระหวางภมปญญาเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม ทมอยเดม

เขากบเทคโนโลยสมยใหม เพอใหมความกาวหนาตามโลกาภวฒนอยางเหมาะสม

สงแวดลอม

- นกศกษาเขาใจถงวสดทใชในเทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม รจกน าวสด

ทเหลอมาหมนเวยนกลบมาใชใหมใหกอเกดประโยชนสงสด นอกจากนการเลอกใชวสดควรเปนวสดทไม

ท าลายธรรมชาต เพอเหนความจ าเปนของการอยรวมกบระบบนเวศนและไมท าลายสงแวดลอม

4. สมรรถนะรายหนวย

- เพอใหนกศกษามความรในเรอง เทคนคการประกอบและการตดตงบอเกรอะ-บอซม และรจก

การเลอกใชวสดไวส าหรบการท าบอเกรอะ และบอซมเปนอยางดเพอโครงสรางทแขงแรง

5. สาระการเรยนร

1. หลกส าคญในการสรางทางระบายน า 2. ความหมายบอเกรอะ และบอซม

3. ประเภทของประต

4. หลกส าคญในการตดตงบอเกรอะ – บอซม

5. หลกส าคญในการตดตงบอเกรอะ – บอซม

6. ขนาดของบอเกรอะ – บอซม

6. กจกรรมการเรยนร

- ใหนกศกษาท ากจกรรมตามทไดรบมอบหมายเปนกลม วเคราะหเนอหารายวชา ถาม – ตอบ

พรอมอภปรายหนาชนเรยน และท าแบบฝกหดทายบท

7. สอและแหลงการเรยนร

- power point เรอง เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

- ใบความร เรอง เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

- แบบฝกหด เรอง เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

8. การวดและประเมนผล

เครองมอวด

- แบบฝกหด เรอง เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม

วธการวด

- สงเกตจากคะแนนแบบฝกหด

เกณฑการประเมน

- นกศกษาตองไดคะแนนจากแบบฝกหด ไมต ากวา รอยละ 50

9.บนทกผลหลงการสอน

ใบเนอหา

วชา เทคนคกอสราง 2

ชอหนวย เทคนคการประกอบและตดตงหองน าหองสวม,บอเกรอะบอซม

สอนครงท 13

เรอง เทคนคการประกอบ และการตดตงบอเกรอะ –บอซม จ านวนคาบ 2

งานทางระบายน า บอเกรอะ บอซม (Drainage, Septic, Cesspool) ก าหนดชแจงเปนสวน ๆ ดงน

1. งานท าทางระบายน า

เปนงานเขยนแบบทระบใหเขยนในแบบผง บรเวณทจะตองเขยนใหเหนชดเจนวาจะมการ

ระบายน าภายในอาคารไปสทอระบายสาธารณะไดอยางไร และการเขยนผงบรเวณตองก าหนดระยะชวงทอ

ระบายกบบอพก จะตองมในแบบทกระยะ 5.00 เมตร ส าหรบบอพกขยะภายในบรเวณ และแสดงแบบ

ขยายในงานขยายงาน ค .ส.ล. ในแบบวศวกรรม ทอระบายโดยทวไปจะเปนทอซเมนตกลมขนาด

เสนผาศนยกลาง 0.25 ม. บอพกตองมฝาปดเปดได ดงแบบขยายรปท 33-34-35 บอพก และทอระบายจะ

เปนทรบน าทงจากภายในอาคารทงหมด ไมควรใหมการหกงอของทอน าทงใหมาก เพราะจะท าใหน าทง

ระบายไปไมสะดวก

2. บอเกรอะ-บอซม

เปนบอพกอจจาระโดยเฉพาะ ฉะนน ระบบการถายเทไมมความประสงคจะใหมการระบายไป

เองโดยธรรมชาต โดยมสงดบกลน และฆาเชอโรค อนไดแก เถาถาน ทราย อฐหก เปนเครองกรองซม

จากบอเกรอะ การเขยนแบบรปขยายบอเกรอะ ผเขยนตองมความเขาใจถงระบบการถายเท การกด การ

ระบาย และรจกใชตารางของการก าหนดขนาดบอเกรอะตามจ านวนผใชสอย

ตกแถวสวนมากจะก าหนดใหใชถงซมทองตลาด 2 ชด ๆ ละ 4 ใบ และระบบการกอสรางไม

เขาใจพอ ท าใหผใชภายหลงเกดปญหาบอเกรอะซงหลอในทมลกษณะการกอสรางแบบท าผนงหองใตดน

ผนงโดยรอบเสรมเหลกภายในผนงตองขดมนระบบการเดนทอระบายจากโถสวม ระดบทอตอนปลาบหกงอ

ของระดบน าภายในบอเกรอะเพอใหกากอจจาระนอนกนถง สวนน าทเพมมากขนจากระดบปกตในถงให

ระบายไปกบทอพกน าใส และไปสบอซม ซงใชถงซเมนตทองตลาดวางซอนรบไว ระบบบอซมปลอยให

ซมตามธรรมชาต โดยรอบบอซมมขเถา แกลบ ถาน ทราย อฐหก กรองน าใหหมดกลน และสะอาดขน

การท าบอซมนท าในอาคารทมทกวาง ๆ และจากบอซมใหตอทอซเมนตเปนทางยาวพรอมวางทอแยกเปน

แบบกางปลา ทอตาง ๆ นใชทอซเมนตขนาดเสนผาศนยกลาง 4 นว ระบายน าจากบอซม ทอแยกใหอยต า

กวาสนาม หรอดนประมาณ 0.50 เมตร

สวนบอเกรอะส าเรจรป ซงปจจบนเรมนยมใชถงแชทส การระบายใชระบบเดยวกบบอเกรอะ แต

มตวยาทใสเขาไปฆาเชอโรค และมเครองต หรอกวนใหกากละลายเปนน า สามารถระบายสทอระบายน า

สาธารณะไดทนท ขอเสยไมมแตเปลองเงน ราคาแพง และตองใชเปนคาไฟฟา เพอใหเครองปนอากาศเขา

ไปทน าในถงแชทส ระบบการถายเทดงแสดงในแบบขยาย การใชแซทสชวยระบบถายเทสะดวก และถก

สขลกษณะ

แบบขยายทอระบายน าและทอพกชนดทอใตดน

แปลนและรปตดทอระบายน าและบอพกชนดมฝาปดเปดได

แบบขยายบอพกน ามน

แปลนแสดงการกระจายน าจากบอเกรอะ

ถงแซทสแบบ MA-206

บอเกรอะและบอซม

เปนสวนกอสรางทส าคญส าหรบอาคาร ปรกตชางไม หรอชางกอสรางทท างานจะละเลยทจะศกษา

ใหเขาใจ หรอท าใหระบบการท างานของบอเกรอะ-บอซมไมสมบรณ มกพบปญหาภายหลงการสงงานแลว

บอย ๆ เชน ราดน าไมลง หรอมเสยงกระแทกของแกสยอนขนมา รวมทงบอซมเตมเสยแลว

1. การท าบอเกรอะ เปนบอรบของโสโครกจากทอระบายของเสยจากอาคาร โดยเฉพาะจากสวม

หลงจากรบเอาของโสโครกเขาในบอแลว จะตอทออากาศส าหรบการระบายแกส และการใหเกดการฟกตว

เปนตวหนอน หรอบกเตเรย ท าใหเกดเปนน าใส ขณะทกากจะตกตะกอนลงกนบอสะสมกนมากตองตก

ออก แตจะตองเปนเวลานานส าหรบน าใสทเกดจากการฟกตวดงกลาวจะไหลลอดชองไปยงอกหองหนงของ

ถง (ถาเปนถงสองตอน) และฟกตวตออกจนกระทงการถายของโสโครกลงมายงบออก จะท าใหน าในบอ

เกรอะลนออกทางทอทเปนของอทกดปลายลงในต ากวาระดบน าประมาณ 0.30 เมตร เพราะสวนกากทก าลง

ฟกตวจะลอยอยเหนอน า และตองการใหกากทลอยอยท าการฟกตวเปนน าใสตอไปจะไหลจากบอเกรอะ

ออกไปตามทอทมความลาดไมนอยกวา 1 : 100 ฉะนน บอเกรอะนมความสมบรณภายในบอจงไมตองการ

ใหน าอน ๆ จากภายนอกเขา หรอออก นอกจากทางทอทตอเทานน จงตองสรางบอเกรอะใหแขงแรงเกบน า

เตมตามระดบปากทางออกของทอระบายไปบอซมไวเสมอ และฉาบผว หรอหลอคอนกรตใหหนาพอทจะ

กกน าไวได น าในบอจะตองไมแหงเปนเดดขาด ตอนเรมใชคอนใสน าใหเตมบอเสยกอน ปากบอจะตองปด

สนท เวนแตตองไมลมตอทอตอนปากบอใตฝาดวย และจะตองอยเหนอระดบน าขนถงเปนตน=

2. การท าบอซม การระบายน าใสจากบอเกรอะจะมาลงบอซม ซงวางถงซเมนตกลม หรอเหลยม

เจาะรรอบ ๆ ถงใหหางกน 0.10 ตลอดผวขางถง หรอจะกออฐควรกอกอนเวนครงกอนซอนกนใหเปนชอง

ๆ เพอเพมการระบายน าใหออกไปรอบ ๆ ของบอซมไปยงดนทฝงบออย ขดปากบอใหกวางออกขางละ 0.50

เมตรโดยรอบ ใสอฐหกผสมถายกอน ๆ อยางละเทา ๆ กนลงตอนกนบอใหหนาประมาณ 0.50 เมตร และ

ใหเตมตอนขอบรอบ ๆ ถงจนถงระดบใตดน 0.20 เมตร จากบอซมดงกลาวนอาจตอทอระบายออกทอน า

สาธารณะถาการซมไมทน แตควรระบายออกตามทอทเจาะรไปซมในสนามหญา โดยแยกทอออกเปนกงไป

ชวยระบายเปนตน น าจากอางลางมอ หรออางซกลางตาง ๆ ลงบอซมทนทเลย เพราะไมตองเกรอะกอน

เพยงแตระบายเทานน แตถาน าจากอางลางจานโดยเฉพาะทเปนรานคาดวยแลวตองลงบอตกกากอาหาร หรอ

ก าจดไขมนกอนใหน าไหลลงบอซม ส าหรบบอซมควรปดฝาได แตควรอยใตระดบดนถมดนคลม ตองไม

ลมตอทออากาศขนมาใหสงเหนอพนดน 1.00 เมตร ปลายทอใสขอตอตวทเพอไมใหน าจากภายนอกเขาได

งาย

3. การสรางบอ เมอไดทราบลกษณะและหนาทของบอเกรอะ และบอซมแลว ตองสรางใหตรง

ตามเจตนาของผออกแบบกอสราง มการสรางเปนล าดบ ดงน

3.1 ขดหลม และตอกเขม ขดหลมใหกวางกวาบอทจะสราง อยางนอย 0.50 เมตร โดยรอบตอน

ปากหลมใหลกตามก าหนดในแบบวาฝงบอลก ท าการตอกเขมใหเตมตามจ านวน และใหเขมอยในระดบ

เสมอกนทกตน

3.2 เทคอนกรตเปนกนหลม ถาเปนการกออฐฉาบปน ตองเทคอนกรตโดยเสรมเหลกตะแกรงใหได

ความหนา และกวางกวาขนาดของบอเกรอะ เพอกออฐบนขอบพนคอนกรตเสรมเหลกนน แตถาเปนการใช

ถงหลอซเมนตอาจกลมหรอเหลยมกใหวางถงแรกบนทรายถมตอนกนหลม ในต าแหนงก าหนดตงถงใหได

ระดบแลว จงวางเหลก และเทคอนกรตกนถงใหหนาอยางนอย 0.10 เมตร ถาเปนการวางถงซอนกนสอง

ลกเปนลกษณะวงแหวน ใหวางซอนกนไวเลย แตตองสรางฐานคอนกรตรบการวางถงคกอนวางถงแลวจงเท

คอนกรตกนหลมเชนเดยวกน

3.3 ท าการวางถงตอ ทงงานไวอยางนอย 2 วน ใหฐานคอนกรตทเทแขงแรงพอกอน จงน าถงท

สอง สาม ส และหา เปนล าดบซอนกนภายหลง น าปนทรายอตราสวน 1 : 2 ผสมขน ๆ ใสปากถงตวลาง

และซอนใหกนถงตวตอไปยดตดดวยปนทราย อดทกรทขางถงดวยปนทรายใหสนท ถาวางถงสองชนไม

ตองอด ใหเรยงถงซอนขนมาโดยใหวางแหวนวางรอบ ๆ เทา ๆ กน ถาเปนถงซเมนตชนเดยวควรกออฐ

ภายนอกอกชนหนงแลวฉาบภายในถงไวดวย เพอใหถงเกบน าไวได และไมใหน าจากภายนอกเขามาในถง

เชนเดยวกน

3.4 เทคอนกรต ชองวางวงแหวนของการวางถงซเมนตเสนผาศนยกลาง 0.90 เมตร และ 1.00

เมตร จะเหลอระยะหางรอบ ๆ ถงภายในอย 0.10 เมตร ใหเทคอนกรตใสใหเตม แตตองไมลมเสยบทอ

ระบายเขา และทอออกของน าโสโครกตามระดบเอาไว กอนทจะหลอสวนบนของถงแลวเสรจ แตถาเปน

การกออฐเปนถงเหลยม หรอกลมควรกออฐถงใหผนงถงหนา 1 แผน อฐฉาบปนทงภายในถง และ

ภายนอก ส าหรบฉาบในใหฉาบปนขดมนดวย

3.5 ฝาถง หลงจากวางถงไดระดบแลวใหตงแบบรองฝาถง โดยใชไมเคราบงคบกบขอบถงวางเสา

ค ากลางแบบเอาไว เสรมเหลกทฝาถงเปนตะแกรง และตงแบบตามขอบถงตามความหนาหลอคอนกรตปด

แตตองเปดชองเปดถงขนาด 0.30 x 0.30 เมตรเอาไวดวย โดยตงแบบใหเปนบาวางฝาถงได ปจจบนม

หวหนาเปดถงทองเหลองหลอมเกลยวปดเปดใตฝงตดในระหวางหลอคอนกรตฝาถงเลย เวลาถงเตมตองการ

ดด ถอดสวนเปดของฝาถงนใหทอดดของเสยจากถงไดงาย

3.6 การตอทอระบาย ควรใชทอเหลกหลอขนาดเสนผาศนยกลาง 4 นว รวมทงหวตอทาฟลนโคต

ผวทอทฝงในดน อาจใชทอกลมแอสเบสตอสแทน แตตองปรบพนรองทอดวยทรายใหแนนกอนวาง สวน

การสอดทอเขาไปกบบอเกรอะ หรอสวนทออกใหตองเครงครดเรองระดบของกนทอตอนปากทางเขา จะ

เปนระดบเดยวกนกบระดบหลงทอตอนปากทางออกพอด หมายความวาใหทอน าเขาสงกวาทอน าออกเทากบ

ขนาดทอตอดวยกมกรต หรอปนทราย เปนตน

ส าหรบการสรางบอซม ใหท าตามค าอธบายไวแลว ควรตอออกไปใหหางออกไป เพอการระบาย

ไปรอบ ๆ พนดนไดด และตอน าใสลงทางน าตอไป เมอน าเกรอะออกเปนน าใสแลว และถายจะชวยดดกลน

ดวย