7

Хүртэхүй

Хүртэхүй гэдэг нь юмс үзэгдлийн бүхий л шинж чанарыг нэгтгэн нэг бүхэл бүтэн дүр болгон тусгаж байгаа сэтгэцийн процессыг хэлнэ. Энэ сэтгэцийн процесс нь сэрлүүдийн үндсэн дээр үүсдэг

Хүний задлан ялгагчид буюу анализотаруудад үйлдэл үзүүлсэн бүхэл бүтэн юмс, үзэгдлүүдийн дүр, их тархины гадарт тусгагдсан тусгалыг хүртэхүй гэнэ. Хүртэхүй нь сэрлүүдийн үндсэн дээр үүсдэг.

Сэрэл оролцохгүйгээр хүртэхүй үүсэхгүй /мэдрэхүйн эрхтэнд тухайн цаг мөчид шууд нөлөөлж байгаа үзэгдэл, юмсын тодорхой шинж чанарын тусгал/

Хүртэхүйн физиологи үндэс

Хүн сэрлийн тусламжтайгаар ертөнцийн юмс үзэгдлүүдийн олон янзын шинж чанаруудын дотроос зөвхөн ганц нэг шинжийг тусгадаг бол хүртэхүй нь тэдгээр юмс үзэгдэлд байдаг бүхий л шинжүүдийг агуулсан сэрлийн дээд хэлбэр юм.

Гэр, машин, мод, уул, байшин гэсэн биет ухагдахууныг үгээр тэмдэглэн илэрхийлж байгаа нь хүртэхүй юм

Жишээ нь:Өнгө хэлбэр, хэмжээг - харааны сэрлээрДуу чимээ, хол ойрыг - сонорын сэрлээрҮнэрлэж амтлах - хүртэх буюу үнэрлэж амтлах сэрлээр

Õ¿ðòýõ¿éí чàíàðóóä

Хүртэхүйн олон янзын чанаруудаараа сэтгэцийн бусад процессуудаас ялгаатай. Хүртэхүй нь юмс үзэгдлийг түүнд байдаг бүхэл бүтэц шинж чанаруудаар нь тусгадаг тусгалын процесс тул тэдгээр чанарууд заавал бүрэн хамгаалагдан тусгагдсан байдаг. Хүртэхүйн чанаруудыг дараах байдлаар ангилна

1. Õ¿ðòýõ¿éí áèåò áîäèò ÷àíàð. Õ¿íä òóñãàãäàæ áàéãàà ç¿éë íü òîäîðõîé áèåòýé, áîäèòîé øèíæ ÷àíàðûã àãóóëñàí áàéíà. Õ¿í ãàäààä åðòºíöººñ òîäîðõîé äîõèî, ìýäýýã ìýäðýõ¿éí ýðõòíýýð äàìæóóëàí õ¿ëýýí àâäàã.

2.Õ¿ðòýõ¿éí á¿õýë á¿òýí ÷àíàð. Õ¿í àëèâàà ¿çýãäýë þìñûã òóñãàõäàà ò¿¿íä áàéäàã á¿õ øèíæ áîëîõ õýëáýð õýìæýý, ºíãº, èõ áàãà æèí, õ¿íä õºíãºíèéã á¿ãäèéã íýãòãýí òóñãàäàã.

3. Õ¿ðòýõ¿éí óòãà èëýðõèéëñýí øèíæ. Õ¿ðòýõ¿éí òóñëàìæòàéãààð ¿¿ñýæ áàéãàà ä¿ð¿¿ä íü ÿìàãò ÿìàð íýãýí óòãà ñàíààã èëýðõèéëæ áàéäàã. Èéìýýñ áèä õ¿ðòýæ áàéãàà ç¿éëýý íýðëýæ ÷àääàã. Õ¿ðòýõ¿é õýë ñýòãýõ¿éòýé íÿãò õîëáîîòîé.

Õ¿ðòýõ¿éí чàíàðóóä

4.Õ¿ðòýõ¿éí òîãòâîðòîé ÷àíàð. Ãýðýëò¿¿ëýã, çàé, õàðàõ ÷èãëýëèéã ººð÷ëºõºä þìñûí õýëáýð õýìæýý, ºí㺠õàðüöàíãóé òîãòâîðòîé òóñãàãäàõûã õ¿ðòýõ¿éí òîãòâîðòîé ÷àíàð ãýíý.

5. Àïïåðöåíöè áóþó íýìýëò ÷àíàð. Õ¿ì¿¿ñèéí õàíäëàãà òóõàéí ¿åèéí áàéäàë, ìýðãýæèë ìýäëýã, òóðøëàãààñ õ¿ðòýõ ¿éë àæèëëàãàà øàëòãààëàõ ¿çýãäëèéã àïïåðöåíöè áóþó íýìýëò ÷àíàð ãýíý.

Õ¿ðòýõ¿éí чàíàðóóä

Õ¿ðòýõ¿é ¿¿ñýõýä ìýäðýõ¿éí ÿìàð ýðõòýí ãîëëîõ ¿¿ðýã

ã¿éöýòãýæ áàéãààãààð íü:

Õàðààíû Ñîíîðûí

Õºäºë㺺íèé Òýíöâýðèéí

Õ¿ðòýõ¿éí àíãèëàë

Ìàòåðèàëëàã åðòºíöèéã òóñãàæ áàéãàà òóñãàëûí

õýëáýðýýð íü:

Ìàòåðèàëëàã åðòºíöèéí þìñ, ¿çýãäëèéã åðºíõèéëºí òóñãàñàí õ¿ðòýõ¿é

Ýä þìñûí õîîðîíäûí îðîí çàéí õàðèëöààã òóñãàñàí îðîí çàéí õ¿ðòýõ¿é

öàã õóãàöààíû õ¿ðòýõ¿é

Õºäºë㺺íèé õ¿ðòýõ¿é

Õ¿ðòýõ¿é

Хүртэхүйн хэлбэр

Орон зайн хүртэхүй / Юмс үзэгдлүүдийн объектив орон зайн шинж чанар болон харьцааг тусгасан тусгалыг орон зайн хүртэхүй гэнэ. орон зайн хүртэхүй нь хараа сонор, хүрэлцэх, хөдлгөөн заримдаа үнэртэх зэрэг олон сэрлүүдийг өөртөө багтаасан нарийн тусгал/

Харааны хүртэхүй / Аливаа зүйлийн хэлбэрийг хүртэн тусгах процессийг харааны хүртэхүй гэнэ. юмсын хэлбэр хэмжээг тусгахад нүдэнд уг зүйлийн дүрс буугдаж тэр нь төв рүү дамжиж тархинд очиж хүртэхүйг үүсгэнэ /

Хүмүүсийн амьдралын туршлага, сонирхол, эрмэлзэл, мэргэжил мэдлэгээс хүртэхүйн хамаарал үүсч, үүнээс үүдэн хүмүүс ертөнцийн олон тооны юм үзэгдэлд хандах хандлага, харьцаа төлөвшин тогтдог байна.

Анхаарал тавьсан таньд баярлалаа.