ค ำน ำ - rmutphysicsnuclear.rmutphysics.com/.../uploads/2017/12/physics1.pdf ·...
TRANSCRIPT
ค ำน ำ
ฟสกสเปนวชาหนงทนกศกษาจ านวนไมนอยไมชอบ เบอ เกลยด แตกตองเรยน เพราะวาเปนวชาบงคบทนกศกษาทเรยนทางดานวทยาศาสตรและวทยาศาสตรประยกต จะตองเรยน หนงสอเลมนนาจะชวยแกปญหาเกยวกบการไมชอบเรยนวชาฟสกสไดบาง เพราะวาหนงสอน อานงาย และมภาพประกอบมากมาย และมการเชอมโยงกฎเกณฑทางฟสกสกบเหตการณในชวตประจ าวน อานแลวไมเครยด หนงสอนส าเรจไดดวยความชวยเหลอจาก รศ.วชระ รอดสมฤทธ ผศ.จรส บณยธรรมา ครวทยาศาสตรระดบอดมศกษา ทไดใหค าแนะน าทมประโยชน และชวยน าเนอหาบางสวนของหนงสอนขนเวบไซตของสาขาวชาฟสกส ผศ.วฒนา เดชนะ มหาวทยาลยราชภฏสงขลา ทชวยตรวจสอบเนอหา และขอเสนอแนะทเปนประโยชน รวมถงอธการบดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย และผ บรหารทก ระดบชน ทสนบสนนสงเสรมการท าผลงานวชาการ และสงเสรมการใหบรการทางวชาการแกชมชนและสงคม จงขอขอบพระคณทกทานมา ณ โอกาสน สชาต สภาพ โทรศพท 083-920-3825
ฟสกส 1 เลม 1 - 2
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
สำรบญ
หนำ
บทท 1 กำรเคลอนทใน 1 มต 1
1.1 ต าแหนง ระยะทาง การกระจด ความเรวและอตราเรว 1 1.2 อตราเรวเฉลยและความเรวเฉลย 2 1.3 ความเรวขณะใดขณะหนง และอตราเรวขณะใดขณะหนง 4 1.4 ความเรงเฉลย 6 1.5 การเคลอนทใน 1 มต ดวยความเรงคงตว 11 1.6 การตกอยางเสร 17 โจทยแบบฝกหด 26 บทท 2 เวกเตอร 28
2.1 ระบบพกด 28 2.2 ปรมาณเวกเตอรและปรมาณสเกลาร 31 2.3 สมบตของเวกเตอร 33 2.4 องคประกอบของเวกเตอร และเวกเตอรหนงหนวย 40 โจทยแบบฝกหด 54 บทท 3 กำรเคลอนทในสองมต 56 3.1 เวกเตอรการกระจด ความเรว และความเรง 56 3.2 การเคลอนทใน 2 มต ดวยความเรงคงตว 58 3.3 การเคลอนทวถโคง 60 3.4 การเคลอนทเปนวงกลม ดวยอตราเรวคงตว 73 3.5 ความเรงในแนวสมผส และความเรงในแนวรศม 75 3.6 ความเรวสมพทธ 80 3.7 กรอบอางองเฉอย 91 โจทยแบบฝกหด 100
ฟสกส 1 เลม 1 - 3
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
สำรบญ
หนำ
บทท 4 กฎกำรเคลอนท 102 4.1 กฎของนวตน 102 4.2 แนวความคดเกยวกบแรง 106 4.3 มวล แรงโนมถวง และน าหนก 108 4.4 กฎการเคลอนทขอทสอง ของนวตน 112 4.5 กฎขอทสามของนวตน 114 4.6 แรงเสยดทาน 126
%%%%%%%%%%%
ฟสกส 1 เลม 1 - 4
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
บทท 1 กำรเคลอนท ใน 1 มต (Motion in One Dimension)
การเคลอนท หมายถงการยายต าแหนงจากทเดม ไปอยทใหม ทกสงทกอยางในจกรวาลน ตางกเคลอนทดวยกนทงสน ไมมอะไรทหยดนงอยางแทจรงเลย
รป 1.1 ดวงดาวตางๆ กก าลงเคลอนท
ในชวตประจ าวนของทกคน จะเหนการเคลอนทของสงตางๆ มรปแบบการเคลอนทตาง ๆ กนหลายรปแบบ แตหนงสอนจะกลาวถงการเคลอนทเพยง 4 รปแบบ คอ 1) การเคลอนทแนวเสนตรง 2 ) การเคลอนทวถโคง 3) การเคลอนทเปนวงกลม 4 ) การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงาย
ในบทนจะกลาวถงเฉพาะการเคลอนทแนวเสนตรง ซงเปนการเคลอนทใน 1 มต
1.1 ต ำแหนง / ระยะทำง / กำรกระจด / ควำมเรว / อตรำเรว position, distance ,displacement , velocity, speed
ต ำแหนง (position) คอการบอกใหทราบวาสงทเราสนใจอยทใด เมอเทยบกบจดอางองจดใดจดหนง ระยะทำง (distance ; x ) หมายถงความยาวตามเสนทางทวตถเคลอนทไดทงหมด กำรกระจด (displacement ;x) หมายถงการยายต าแหนงจากจดเรมตน ไปยงจดสดทายของการเคลอนท มขนาดเทากบระยะหางระหวางจดเรมตนกบจดสดทายและมทศทางจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย
ฟสกส 1 เลม 1 - 5
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
1.2 อตรำเรวเฉลย และควำมเรวเฉลย (average speed and average velocity)
อตราเรวเฉลย (average speed) หมายถงระยะทางทเคลอนทได ในหนงหนวยเวลา หรอเขยนเปนสมการไดวา
av
xv
t
(1.1)
ความเรวเฉลย (average velocity) หมายถงการกระจดของการเคลอนท ในหนงหนวยเวลา หรอเขยนเปนสมการไดวา
av
t
xv (1.2)
หมำยเหต หนงสอนปรมาณเวกเตอรจะใชตวอกษรหนา เชน ความเรวจะแทนดวย v อตราเรวจะแทนดวย v ความเรงจะแทนดวย a อตราเรงจะแทนดวย a เพอใหเหนถงความแตกตางระหวางอตราเรวกบความเรว จะขอยกตวอยางดงน ถาการโยนลกเทนนสขนในแนวดงดวยความเรวตน 80 /m s ดงรป 1.5
รป 1.5 โยนลกเทนนสขนในแนวดง ดวยความเรวตน 15 m s/
ถาเขยนกราฟความสมพนธระหวางความเรวกบเวลา และอตราเรวกบเวลา จะไดกราฟ ดงรป 1.6
ฟสกส 1 เลม 1 - 6
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
a) b)
รป 1.6 a) กราฟความเรว – เวลา b) กราฟอตราเรว - เวลา
1.3 ควำมเรวขณะใดขณะหนง (instantaneous velocity)
จาก av
xv
t
ถาพจารณาในชวงเวลาสนๆ ( 0)t สมการขางบน เขยนใหมไดเปน
0
limt
xv
t
หรอ dxv
dt (1.4)
ควำมเรวในชวงเวลำสนๆน เรยกวำ “ควำมเรวขณะใดขณะหนง”
1.4 ควำมเรง (acceleration)
ความเรง หมายถงการเปลยนแปลงความเรวในหนงหนวยเวลา หรอเขยนเปนสมการไดวา
t
va (1.5)
เนองจากความเรงเปนปรมาณเวกเตอร ท ตองมทงขนาดและทศทาง ดงนนการเปลยนแปลงความเรวจงเกดขนได 3 กรณดวยกน ดงน
1. เปลยนอตรำเรว 2. เปลยนทศทำง 3. เปลยนทงสองอยำง
ฟสกส 1 เลม 1 - 7
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
เมอความเรวของวตถเปลยนไป กแสดงวาวตถนนมความเรง
รป 1.8 มอเตอรไซคก าลงเคลอนทดวยความเรง
พจารณาการเคลอนทของรถยนตคนหนง ทมกราฟความเรว - เวลา ดงรป 1.9 ( b)
(a) (b)
รป 1.9 (a) รถเคลอนท จากจด A ไปยงจด B (b) กราฟอตราเรว – เวลา ทเวลาตาง ๆ
จากสมการ (1.5) t
va
xf xi
f i
v v
t t
ถาพจารณาการเคลอนท ในชวงเวลาทสนมากๆ ( 0)t
จะไดวา 0
lim x
t t
va
หรอ xx
d
dt
va (1.6)
สมกำร (1.6) มควำมหมำยวำ ควำมเรงคอกำรเปลยนแปลงควำมเรวในหนงหนวยเวลำ
ฟสกส 1 เลม 1 - 8
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
หรอ x
d d
dt dt
xa
จะได 2
2x
d
dt
xa (1.7)
สมกำร (1.7) มควำมหมำยวำ ควำมเรงหำไดจำกกำรหำอนพนธล ำดบทสองของกำรกระจด เทยบกบเวลำ กราฟ tx , tv และ ta มความสมพนธกน ดงรป 1.10
รป 1.10 ความสมพนธของกราฟ tx , tv และ ta
จากรป 1.10 ถาเรามกราฟการกระจด - เวลา เรากสามารถแปลงใหเปนกราฟความเรว - เวลา หรอความเรง – เวลา ได สวนรป 1.11 กเปนการแปลงกราฟ ความเรว - เวลา ใหเปนกราฟ ความเรง – เวลา
ฟสกส 1 เลม 1 - 9
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
กราฟความเรว – เวลา
กราฟความเรง – เวลา
รป 1.11 ความสมพนธ ของกราฟ tv กบกราฟ ta
สรป 1) ความเรวคออนพนธล าดบท 1 ของการกระจดเทยบกบเวลา 2) ความเรงคออนพนธล าดบท 1 ของความเรวเทยบกบเวลา 3) ความเรงคออนพนธล าดบท 2 ของการกระจดเทยบกบเวลา
ฟสกส 1 เลม 1 - 10
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง อนภาคหนงเคลอนทโดยมสมการการเคลอนทดงน 240 5tv t และมกราฟความเรว – เวลา ดงรป
จงหา ก) ความเรงเฉลย ในชวงเวลา 0 2t ข) ความเรงทวนาทท 2 วธท ำ ก) ความเรงเฉลยในชวงเวลา 0 2t หาไดจากสมการ
2 00 2
2 0t t
v va (1)
จาก 2(40 5 )tv t จะได 2
0 40 5(0) 40 /v m s (2) และ 2
2 40 5(2) 20 /v m s (3)
แทนสมการ (2) และสมการ (3) ในสมการ (1) ได
2
0 2
(20 40)10 /
(2 0)a m s
ความเรงเรงเฉลยในชวงเวลา 0 2t 210 /m s ตอบ
ข) จาก d
dt
va
2(40 5 )
10d t
a tdt
ความเรงเรงทเวลาใดๆ 210 /ta t m s 2
2 10(2) 20 /a m s ความเรงเรงทวนาทท 2 220 /m s ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 11
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
1.5 กำรเคลอนทใน 1 มตดวยควำมเรงคงตว
รป 1.12 การตกอยางเสร
ตวอยางของการเคลอนทในชวตประจ าวนทความเรงคงตว ไดแกการตกของวตถตางๆ ถาเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางอตราเรวกบเวลาจะไดกราฟ ดงรป 1.13
รป 1.13 กราฟความสมพนธระหวางอตราเรว – เวลาในกรณทความเรงคงตว
จากรป 1.13 xslopet
v
xf xislope
t
v v (1.8)
และความชนของกราฟ tv น คอความเรง ดงนนจงไดวา
xf xi
xt
v va (1.9)
ได xf xi xt v v a (1.10)
ฟสกส 1 เลม 1 - 12
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ในกรณทวตถเคลอนทดวยความเรงคงตว ถาเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวาง tv , ta และ tx จะไดกราฟ ดงรป 1.14
รป 1.14 กราฟ tv , ta และ tx
ถาวตถเคลอนทดวยความเรงคงตว จะไดวา 2
xi xf
av
v vv (1.11)
และการกระจดทเคลอนทได หาไดจากสมการ avt x v (1.12)
แทนสมการ (1.11) ลงไปในสมการ (1.12) ได 2
xi xft
v vx (1.13)
แทนสมการ (1.10) ลงไปในสมการ (1.13) ได ( )
2
xi xi xt t
v v ax
21
2xi xt t x v a
หรอ 21
2f i xi xt t x x v a
21
2f i xi xt t x x v a (1.14)
รป 1.15 การกระจดและความเรว ของวตถทตกอยางเสร ทเวลาตาง ๆ
ฟสกส 1 เลม 1 - 13
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
และหาความเรวไดจากสมการ f
xf
d
dt
xv (1.15)
จะได 21
2xf i xi x
dt t
dt
v x v a
xf xi xt v v a
จะได xf xi
x
t
v v
a
แทนคา t ในสมการ (1.13) จะได 2
xi xf xf xi
f i
xa
v v v vx x
2 2
2
xf xi
f i
x
v vx x
a
2 2 2 ( )xf xi x f i v v a x x (1.16)
ในกรณทไมมอตราเรง ( 0)a สมการ (1.10) และสมการ (1.14) จะเปน
xf xi x
f i xt
v v v
x x v
เมอ 0x a
สรป
สมกำรกำรเคลอนทในแนวเสนตรงดวยควำมเรงคงตว
สมกำร
ค ำอธบำยสมกำร
xf xi xt v v a
ความเรวเปนฟงกชนของเวลา
2
xi xf
f i t
v vx x
การกระจดเปนฟงกชนของความเรวและเวลา
21
2f i xi xt t x x v a
การกระจดเปนฟงกชนของเวลา
2 2 2 ( )xf xi x f i v v a x x
ความเรวเปนฟงกชนของระยะทาง
ฟสกส 1 เลม 1 - 14
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง ในการลงจอดของเครองบน บนเรอบรรทกเครองบน
ขณะทลอแตะพนเครองบน มความเรว 140 ไมลตอชวโมง ( 63 / )m s จงหา a) ความหนวงของเครองบน ถาเครองบนหยดนงในเวลา 2 วนาท b) ระยะทางทเครองบนวงบนเรอ กอนทจะหยด ก าหนดให ความหนวงของเครองบน มคาคงตว
วธท ำ จาก xf xi
x
v va
t
20 63 /31 /
2x
m sa m s
s
ความหนวงของเครองบน 231 /m s ตอบ
จาก avx v t
จาก 2
xi xf
f i
v vx x t
1(63 0)(2) 63
2f ix x m
ระยะทางทเครองบนวงบนเรอกอนทจะหยด 63m ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 15
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง รถคนหนงแลนมาดวยความเรว 163 กโลเมตรตอชวโมง (ซงเกนทกฎหมายก าหนด) ผานรถต ารวจทจอดอยรมถนน ดงรป หลงจากนน 1 วนาท ต ารวจไดขบรถตามไปดวยความเรง 3
2/m s จงหาเวลาทต ารวจตามรถคนนทน (ก าหนดให ความเรง มคาคงตว)
วธท ำ เนองจากความเรว 163 กโลเมตรตอชวโมง มคาประมาณ 45 m/s
สมมตใหรถต ารวจตามรถทวงเรวเกนก าหนดทนในเวลา t วนาท พจำรณำทรถ ขบเรวเกนก ำหนด รถคนดงกลาวจะวงไดระยะทาง ( )carx car B xcarx x v t 45 (45 / )carx m m s t (1) พจำรณำทต ำรวจ ในชวงเวลาดงกลาวรถต ารวจวงไดระยะทาง ( )policex
21
2police i xi xx x v t a t
2 210 0 (3 / )
2policex m s t (2)
ในชวงเวลาดงกลาว รถทงสองคนจะเคลอนทไดระยะทางเทากน คอ สมการ (1) สมการ (2)
2 21(3 / ) 45 (45 / )
2m s t m m s t
21.5 45 45 0t t 31t s ต ารวจจะตามรถคนนทนในเวลา 31 วนาท ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 16
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
1.6 กำรตกอยำงเสร (free fall)
เปนการตกของวตถภายใตแรงดงดดของโลกเพยงอยางเดยว ขนาดของความเรวของวตถทตกแบบเสรจะเพมขนดวยอตราคงตว โดยมอตราเรวเพมขน9.8 /m s ทก ๆ วนาท หรอเรยกวามความเรงเทากบ 29.8 /m s
รป 1.17 ภาพจ าลองการทดลองตกอยางเสรบนดวงจนทร
ขอควรรเกยวกบการตกอยางเสร
1. วตถทกอยางทตกอยางเสรเหมอนกน จะมความเรวและความเรงเทากน เชนชางกบมดเมอตกอยางเสรกจะมการเคลอนทเหมอนกน และวตถทกชนทตกอยางเสรจากระดบความสงเดยวกนจะตกถงพนพรอมกน
รป 1.18 ขางและมด ทตกอยางเสรจะตกถงพนพรอมกน
2. เมอโยนวตถขนไปในอากาศแลววตถตกกลบลงมาทความสงเดม อตราเรวทระดบความสงเดยวกนจะเทากน แตทศตรงขามกน
ฟสกส 1 เลม 1 - 17
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
รป 1.19 อตราเรวขาขนและขาลงทระดบเดยวกนจะเทากน แตทศตรงขามกน
ตวอยำง ชายคนหนงยนอยบนดาดฟาของตกสง 50 เมตร ดงรป แลวโยนวตถขนไปในแนวดง ดวยความเรวตน 20 /m sจงหา ก) เวลาทวตถเคลอนทไปถงจดสงสด ข) ระยะสงสด ค) เวลาทวตถ ตกลงมาอยทต าแหนงเดม ง) อตราเรวขณะทวตถ ตกลงมาทต าแหนงเดม จ) ความเรวท วนาทท 5 วธท ำ ก) จาก 0u yv v gt ทจดสงสด 0v
20 20 / ( 9.8 / )m s m s t
2
20 /2.04
9.8 /
m st s
m s
เวลาทวตถขนไปถงจดสงสด 2.04Bt s ตอบ
ข) จาก 2
0
1
2t yy v t gt
2 2
max
1(20 / )(2.04 ) ( 9.8 / )(2.04 )
2h m s s m s s
ระยะสงสด max 20.4h s ตอบ
ค) จาก 2
0
1
2y yy v t a t
ถาวตถตกลงมาทต าแหนงเดมแสดงวา 0y ดงนนจะได 20 20 4.9t t
(20 4.9 ) 0t t
ฟสกส 1 เลม 1 - 18
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ได 0 , 4.08t วตถจะตกลงมาทต าแหนงเดมในเวลา 4.08 s ตอบ
ง) จาก 0t y yv v a t 220 / ( 9.8 / ) (4.08 )tv m s m s s 20 /tv m s ความเรวขณะทตกลงมาอยต าแหนงเดม 20 /m s ตอบ
จ) จาก 0t y yv v a t
2
5 20 / ( 9.8 / ) (5 )v m s m s s 5 29 /v m s ความเรวทวนาทท 5 29 /m s ตอบ
สมกำรกำรเคลอนททไดมำโดยวธกำรทำงคณตศำสตร(แคลคลส) kinematic equations derive from calculus
พจารณากราฟการเคลอนทดวยอตราเรวไมคงตว ดงรป 1.20
รป 1.20 กราฟการเคลอนท ดวยอตราเรวไมคงตว
พนทใตกราฟ v t หมายถงระยะทางในการเคลอนท การหาพนทใตกราฟอาจท าไดโดยการแบงพนทใตกราฟออกเปนสเหลยมเลกๆจ านวนมาก ดงรป 1.20 พนทสเหลยมเลก ๆ แตละอนหาไดจากสตร กวาง ยาว หรอเขยนเปนสมการไดวา
ฟสกส 1 เลม 1 - 19
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
พนทพนทสเหลยมเลกๆแตละอน ( )xn avv t ถารวมพนทเลกๆทกอนเขาดวยกน
พนททงหมด 1
n
xn nv t
ถาก าหนดใหแตละชนความกวางนอยมาก ( 0)nt
พนททงหมด 0
1
limn
n
xn nt
v t
สมการขางบน ถาเขยนในรปของอนทกรลไดวา
พนททงหมด ( )
f
i
t
t
v t dt (1.17)
พนทของกราฟ v – t มความหมายวา เปนระยะทางของการเคลอนท และ ( )
f
i
t
t
v t dt ม
ความหมายวาพนทใตกราฟ v – t
สมกำร (1.17) มควำมหมำยวำ ระยะทำงของกำรเคลอนท มคำเทำกบพนทใตกรำฟ v – t
ถาความเรวของการเคลอนทมคาคงตว กราฟความ สมพนธระหวางอตราเรวกบเวลา จะเปนดงรป 1.21
รป 1.21 กราฟ v – t เมอความเรวมคาคงตว
การหาพนทใตกราฟในชวงเวลา t ท าไดงายๆ คอ พนทใตกราฟ xiv t พนทใตกราฟคอระยะทางทเปลยนไป ( )x ดงนนจะไดวา
ฟสกส 1 เลม 1 - 20
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
xix v t
แตถาวตถเคลอนทดวยความเรงคงตว กราฟแสดงความสมพนธระหวางอตราเรวกบเวลา จะเปนกราฟเสนตรงทมความชนเปน + ดงรป 1.22
รป 1.22 กราฟ v t เมอ a คงตว
ความชนของกราฟคอ v
t
ดงนนความชนของกราฟนคอความเรงของการเคลอนท จากกราฟในรป 1.22 จะไดวา
พนทใตกราฟ = 1
2 ฐาน สง
1( )( )
2A x At a t
21
2x Aa t
และพนทใตกราฟ v t คอระยะทางของการเคลอนท
สมกำรกำรเคลอนท
ในหวขอ 1.5 ไดมการหาสมการการเคลอนทโดยอาศยกราฟ v – t ตอไปน จะหาสมการการเคลอนทเหมอนกบหวขอ 1.5 แตจะหาสมการ การเคลอนท โดยใชความรทางคณตศาสตร (แคลคลส) ดงน
จาก xx
dva
dt
จะได x xdv a dt เมออนทเกรตทงสองขาง จะได
1x xv a dt C ในกรณความเรงคงตว จะไดวา
1x xv a dt C 1x xv a t C (1.18) ถา 0t ดงนน xv กคอความเรวตน ( )xiv จะไดวา 1(0)xi xv a C
ฟสกส 1 เลม 1 - 21
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
จะได 1xiv C
แทน1 xiC v ลงในสมการ (1.18) จะได
x xi xv v a t (1.19)
จาก x
dxv
dt
จะได xdx v dt เมออนทเกรตทงสองขาง จะได
2xx v dt C (1.20)
แทนสมการ (1.19) ในสมการ (1.20) จะได 2( )xi xx v a t dt C
2xi xx v dt a tdt C
2
2
1
2xi xx v t a t C (1.21)
เมอ 0t 2
2
1(0) (0)
2i xi xx v a C
จะได 2ix C
แทน 2ix C ลงในสมการ (1.21) จะได 21
2i xi xx x v t a t (1.22)
ฟสกส 1 เลม 1 - 22
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง 1.7 ทงวตถลงมาจากหอเอน ดงรป ถาวตถตกถงพนในเวลา 5 วนาท จงหา a) อตราเรวขณะทวตถตกถงพน b) ระยะทวตถตก
วธท ำ จาก v v gt
= 0 + (9.8 m/s2) (5 s) = 49 m/s a) อตราเรวขณะตกถงพน = 49 m/s ตอบ
จาก 21
2y vt gt
= 0 + 21 (9.8 m/s2) (5 s)2 = 123
b) ระยะทวตถตก = 123 m ตอบ
ตวอยำง ขวางวตถลงมาจากหนาผาสง 25 m ดวยความเรวตน 8 m/s จงหา a) อตราเรวเมอกระทบพน b) เวลาเมอถงพน วธท ำ a) จาก 2 2
0 2fv v gy
= (8 m/s)2 + 2(9.8 m/s) (25 m) = 554 m2/s2
จะได v = 23.5 m/s a) อตราเรวขณะกระทบพน = 23.5 m/s ตอบ จาก 0fv v gt 23.5 m/s = 8 m/s + (9.8 m/s2)t จะได t = 1.58 s b) เวลาเมอถงพน = 1.58 s ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 23
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง กรรมการโยนเหรยญ แลวเหรยญตกกลบลงมาทระดบเดมในเวลา 4 วนาท อยากทราบวาเหรยญถกโยนขนไปดวยความเรวเทาไร ?
วธท ำ จาก 2
0
1
2s v t gt (1)
เมอเหรยญตกกลบมาทเดม แสดงวา 0s
แทนคาตางๆในสมการ (1) ได 2 2
0
10 (4 ) ( 9.8 / )(4 )
2v s m s s
00 (4 ) 78.4v s m ความเรวตน 0 19.6 /v m s ตอบ
ตวอยำง ยงปนขนฟาในแนวดง ดวยความเรวเรมตน 500 เมตร/วนาท
จงหา a) ระยะสงสดของลกปน b) เวลาทถงจดสงสด c) ความเรวทวนาทท 60 d) เวลาทลกปนอยทความสง 10 กโลเมตร วธท ำ จาก 2 2
0 2fv v gy (1)
ฟสกส 1 เลม 1 - 24
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ทจดสงสด v = 0 แทนคาตางๆในสมการ (1) ได 0 = (500 m/s) 2 + 2 (–9.8 m/s2) y y = 12800 m a) ระยะสงสด = 12.8 km ตอบ
จาก v = v0 + gt (2)
ทจดสงสด v = 0 แทนคาตางๆในสมการ (2) ได 0 = 500 m/s + (–9.8 m/s2)t t = 51 s b) เวลาทถงจดสงสด = 51 s ตอบ
จาก 0fv v gt (3)
แทนคาตางๆในสมการ (3) ได v = 500 m/s + (–9.8 m/s2) (60 s) = –88 m/s
c) ความเรวทวนาทท 60 = –88 m/s ตอบ
จาก 2
0
1
2y v t gt (4)
แทนคาตางๆในสมการ (4) ได 10000 m = (500 m/s)t + 21 (–9.8 m/s2)t2
หรอ 4.9 t2 – 500 t + 10000 = 0
2 4
2b b ac
ta
27 75t s s , (d) ลกปนจะอยทความสง 10 km 2 เวลา ดวยกนคอ t = 27 s และ t = 75 s ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 25
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ตวอยำง ถาปนจนตอกเสาเขม ปลอยตมน าหนกจากหยดนงแลว ตมน าหนกกระทบเสาเขมดวยความเรว 5 m/s จงหาความสงทตมน าหนกอยเหนอ เสาเขม
วธท ำ จาก 2 2
0 2fv v gy (5 m/s) 2 = 0 + 2 (9.8 m/s2) y 25 m2/s 2 = (19.6 m/s2) y จะได y = 1.28 m ความสง = 1.28 m ตอบ
ฟสกส 1 เลม 1 - 26
ผชวยศาสตราจารยสชาต สภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร