ก

การเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวดโดยการประยกต

ทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

จตรเสน เออวงศตระกล

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยและสถตทางวทยาการปญญา

วทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญา มหาวทยาลยบรพา กรกฏาคม 2561

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

Rru~n))lJnl)fll'UR1lJVI'l1f1U'VfU5~b~~flru~m)~fl1)618UVl'l5-ntl'W'U51~Vl"ill)rul"I'I'dJ ~dJ

1?l'l1f1U'W'U5'tJeFI~(9l)b61'Ub~m~PI(9l)~n~ QU'U'dU~l b~'U?l1lJR1)-r:u1,U'Ucil'UVlt1,:j6ija,:jm)~n'l11, ~ v

(9l11lJVlGtn~(9l)U-r"llqjl~'I5-~Uru-n(9l ?ll"1l11'tJln1'Jl-.ijtJU~~?l()&lvmlVltJ1rll'Ji:kytyl "lJm~..llnl'VlCJ1~CJ

'U'J'Wl1~"

d~ ..

Rru~rl)'J1lJrll'Jfll'UR1lJVI'l1n'U'W'U5, , ~

.................................. ~ ~ al"i11'J~~mrl'l11V1~n

(~-dltJi'll?l(9l'Jl"ill),~ VI'J. ?I"ll1V11mb'Vi"IJ'JU1W)" ,

. I "" ., t~ ..dA r.'! '........u1.~~ J.\o.o.1.'-n al"iJl'JCJVlu'Jrlt11)1lJ

(m.U-r"IJtyl bbn1b~n'U)

..~ ..Rru~ m'J1lJ f11'J~ au ~'l1~'U'Vi'U5

~............................................................................. U1~51'U

('U1CJbb'W'VlV?llJ-rn';~'U&lburu"i1n{;1)v ,

................................. ~ ~ ~ m'JlJf11'J

(~-d1tJi'l1?l(9l)1"ill)V 1?l'J.~"Illl?ll mb'W"lJ1'thw)" ,

.........J.k~ t~Di».1J.dy n))lJnl'J

(1?l'J.1J-r"llWl b~nl~~n'U)"

..................... ~ ..~ rl'J)lJf11'J

('Ja,:ji'll?l(9l'J'l"ill'J~ VI'J.~a~ iVlu-HlJ)

.................. ~.~.~.~ ;~~.~.~~ m1lJnl'J).... ""

(1?l'J'.tJ'V15'Ul"il'U'Vl~"lJ'U),

1'VlCJ1~tJ1VltJlrll)1~CJbba~1'VlCJlf11'J'ilqjtyla~~hWu~'l1~tl'W'U5QUUi1 Lu'Ucil'UVlt1'l

"lJa,:jnl)Pin'l11(9l1lJVl~n~(9l1U-r"IJtyl~'l1~UUl~(9l al"lJl1"IJln1'J'i~tJu.{;1~a~&lVll,:j1'V1mm'ji1tytyl"lJa\l

lJVll1Vlm~tJ'U'j'Wlv

................................... ~ ~ flru'U~l'VltJl"'(J1VltJlrll'J'1-.ijtJ

(~-dlt:li'lli.'!(9l'J'l"ill)~ ~1'J'.?I"1l1Vil mL'W'¥l'J'Ulru) Ll~~1'y.lCJ1m1i:1ruUJl'-I" IU QI

Q.I d ~ltJVl 26 -LI?lB'Umn!]lf1lJ 'Vti'l. 2561

Edited with the trial version of Foxit Advanced PDF Editor

To remove this notice, visit:www.foxitsoftware.com/shopping

ค

ดษฎนพนธนไดรบทนอดหนนการวจยระดบบณฑตศกษา จากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ประจ าปงบประมาณ 2560

ง

ประกาศคณปการ

ดษฎนพนธน ส าเรจไดดวยความกรณาอยางดยงจากผชวยศาสตราจารย ดร. สชาดา กรเพชรปาณ อาจารยทปรกษาหลก และ ดร. ปรชญา แกวแกน อาจารยทปรกษารวม รวมทง

รองศาสตราจารย ดร. เสร ชดแชม ทอบรมบมเพาะ ถายทอดความร ใหค าปรกษา แนะแนวทาง

ในการคนควาหาความรและความชดเจนของประเดนในการท าวจยทถกตอง ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความละเอยดถถวน เอาใจใสดวยดเสมอมา และผทรงคณวฒทกทาน ทใหความอนเคราะหแนะน าใหงานวจยนมคณภาพ รวมถงวธการปรบตวตลอดระยะเวลาทด าเนนการวจย ผวจยรสกซาบซงและระลกถงพระคณเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ผวจยขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ญาตพนอง ตลอดจนผเขยนเอกสารหรอต ารา

ทไดน ามาอางองประกอบการเรยบเรยงจนส าเรจเปนรปเลม สงทขาดมไดคอ ผวจยขอขอบคณสมาชก

ทกคนในครอบครวเออวงศตระกล อนเปนทรกยง ทสนบสนน ใหโอกาส ใหเวลา ใหก าลงใจและเขาใจ

อยางสม าเสมอ ในระหวางการศกษาวจย รวมถงมตรภาพทดจาก พ ๆ เพอน ๆ และนอง ๆ ทกทาน

ทมไดกลาวนามมา ณ ทน ขอขอบคณบคลากรทกทานทอ านวยความสะดวกตลอดการด าเนนการวจย ขอขอบคณผสงอายทเปนกลมตวอยางทกทาน ทกระตอรอรนและใหความรวมมอเปนอยางยง จนท าใหดษฎนพนธฉบบนส าเรจลงไดดวยด คณคาและประโยชนของดษฎนพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนกตญญกตเวทตาแดบพการ และผมพระคณทกทานทงในอดตและปจจบน บรพาจารย ทประสทธประสาทวชาความรในทกระดบการศกษา ทท าใหผวจยเปนผมการศกษาและประสบความส าเรจตราบเทาทกวนน สดทายน ผวจยกราบขอบพระคณส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตเปนอยางสง มา ณ โอกาสน ทกรณาใหทนอดหนนการวจยประเภทบณฑตศกษา ประจ าปงบประมาณ 2560

จตรเสน เออวงศตระกล

จ

53810255: สาขาวชา: การวจยและสถตทางวทยาการปญญา; ปร.ด. (การวจยและสถตทางวทยาการปญญา) ค าส าคญ: ทฤษฎเสนประธานสบ/ นวดกดจดแผนจน/ ความจ าขณะคด/ ผสงอาย จตรเสน เออวงศตระกล: การเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน (ENHANCING WORKING MEMORY IN ELDERLY WITH MASSAGE PROGRAM BY APPLYING THEORY OF TEN PRIMARY ENERGY LINES COMBINED WITH CHINESE ACUPRESSURE) คณะกรรมการควบคมดษฎนพนธ: สชาดา กรเพชรปาณ, ปร.ด., ปรชญา แกวแกน, ปร.ด. 235 หนา. ป พ.ศ. 2561. การนวดสงผลตอการปรบสมดลภายในระบบรางกาย ท าใหระบบกระดกกลามเนอ ระบบหมนเวยนเลอด ความสามารถทางปญญา มประสทธภาพดขน การวจยน มวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน และศกษาผล ของโปรแกรมการนวดทพฒนาขน ตอการเพมความจ าขณะคดในผสงอาย และเปรยบเทยบกบ การนวดอก 2 โปรแกรม ไดแก การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กลมตวอยาง เปนผสงอายทอาสาสมครเขารวมการทดลอง แบงออกเปน 3 กลม ๆ ละ 30 คน เครองมอทใชในการวดตวแปรตาม ไดแก เครองวดแบบไบโอฟดแบค แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ในสวนการทดสอบยอย ดานชวงตวเลขและ ดานสญลกษณตวเลข และเครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET 2 วเคราะหขอมลโดยใชสถตวเคราะหความแปรปรวนแบบหลายตวแปร (MANOVA) ผลการวจยปรากฏดงน 1. โปรแกรมการนวดทพฒนาขน ประกอบดวย การนวดบรเวณหนาทอง 10 จด เปนเวลา 30 นาท และการนวดบรเวณฝาเทา 26 จด เปนเวลา 30 นาท โดยลงน าหนก 3 ระดบ คอ 50 ปอนด 70 ปอนด และ 90 ปอนด 2. ระยะหลงการนวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของการนวดทง 3 กลม ดขนกวากอนการนวด (p < .01) 3. ความผอนคลายและความจ าขณะคด ระยะหลงการใชโปรแกรมการนวดของทง 3 กลม แตกตางกน (p < .01) โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลายและความจ าขณะคดสงสด รองลงมา คอการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทาและการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ

ฉ

53810255: MAJOR: RESEARCH AND STATISTICS IN COGNITIVE SCIENCE; Ph.D. (RESEARCH AND STATISTICS IN COGNITIVE SCIENCE) KEYWORDS: THEORY OF TEN PRIMARY ENERGY LINES/ CHINESE ACUPRESSURE/ WORKING MEMORY/ ELDERLY CHITRASEN UEWONGTRAKUL: ENHANCING WORKING MEMORY IN ELDERLY WITH MASSAGE PROGRAM BY APPLYING THEORY OF TEN PRIMARY ENERGY LINES COMBINED WITH CHINESE ACUPRESSURE. ADVISORY COMMITTEE: SUCHADA KORNPETPANEE, Ph.D., PRATCHAYA KAEWKAEN, Ph.D. 235 P. 2018. Massage has several effects: adjusting the homeostasis of the body, improving the functions of the musculoskeletal and cardiovascular systems, and improving cognitive ability. This research aimed to develop a massage program by applying the theory of Ten Primary Energy lines combined with Chinese acupressure to test the effects of the program on working memory enhancement in the elderly, and to compare it with two other massage programs of abdominal massage by applying theory of Ten Primary Energy Lines, and foot massage by applying Chinese acupressure. The sample, volunteers, were divided into three groups, 30 participants for each group. The research instruments were a biofeedback device, the Wechsler Intelligence Scale, Digit Span and Digit Symbol measures, and hand tension force using MicroFET2. Data was analyzed by using MANOVA. The results were as follows: 1. The developed massage program consisted of 10 points of abdominal massage for 30 minutes, and 26 points of foot massage for 30 minutes. There were three levels of massage pressure: 50 pounds, 70 pounds, and 90 pounds. 2. The relaxation and working memory of all three groups after the massage program were higher than before its use (p < .01). 3. The relaxation and working memory after using massage program were different in all groups (p < .01). Specifically, abdominal massage by the theory of Ten Primary Energy Lines combined with foot massage by applying Chinese acupressure had the highest relaxation and working memory scores, followed by abdominal massage by applying the theory of Ten Primary Energy Lines and foot massage by applying the theory of Chinese acupressure, respectively.

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………………................................... จ บทคดยอภาษาองกฤษ…………………………………………………………………….................................... ฉ สารบญ………………………………………………………………………………………...................................... ช สารบญตาราง………………………………………………………………………………..................................... ฌ สารบญภาพ…………………………………………………………………………………..................................... ญ บทท 1 บทน า………………………………………………………………………………………………………………….. 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา…………………………………………..................... 1 วตถประสงคของการวจย………………………………………………………….......................... 6 กรอบแนวคดในการวจย……………………………………………………………………............... 6 สมมตฐานของการวจย………………………………………………………………........................ 10 ประโยชนทไดรบจากการวจย…………………………………………………………................... 10 ขอบเขตของการวจย……………………………………………………….................................... 11 นยามศพทเฉพาะ…………………………………………………………………............................. 11 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ…………………………………………………………......................... 13 ตอนท 1 การเปลยนแปลงทางกายภาพและชวภาพในผสงอาย................................. 13 ตอนท 2 การนวด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการนวด................................... 19 ตอนท 3 การนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน. 56 ตอนท 4 ความจ าและงานวจยทเกยวของ................................................................. 58 ตอนท 5 ความผอนคลายและงานวจยทเกยวของ..................................................... 78 3 วธด าเนนการวจย…...…………………………………………………………........................................ 100 ระยะท 1 การพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ

กบการนวดกดจดแผนจน..........................................................................

101 ระยะท 2 การศกษาผลของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอาย

โดยการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดกอนกบหลง การใชโปรแกรมการนวด 3 กลม..............................................................

107 4 ผลการวจย…...………………………………………………………………............................................. 119 ตอนท 1 ผลการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธาน

สบกบการนวดกดจดแผนจน.......................................................................

119 ตอนท 2 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง...................................................................... 129

ซ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา ตอนท 3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดระหวางการ

นวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนา ทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตาม ทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ3) การนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทา.............................................................. ...........................

134 5 สรปและอภปรายผล………………………………………………………....................................... 147 สรปผลการวจย………………………………………………………………….......................... 147 การอภปรายผล……………………………………………………………………….................... 148 ขอเสนอแนะ……………………………………………………………………........................... 153 บรรณานกรม…………………………………………………………………………………............................. 154 ภาคผนวก……………………………………………………………………………………............................... 178 ภาคผนวก ก แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอายและแบบทดสอบสภาพสมอง เบองตนฉบบภาษาไทย.............................................................. ..............

179

ภาคผนวก ข แบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบการนวดโดยประยกตทฤษฎ เสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน................................................

185

ภาคผนวก ค คมอการใชโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ กบการนวดกดจดแผนจน.............................................................. ............ แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ................................................... 1. การนวดตามหลกทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง..................... 2. การนวดกดจดแผนจนทบรเวณฝาเทาโดยใชไมกดจด 26 จด..............

192 200 207 213

ภาคผนวก ง ใบรบรองผลการพจารณาจรยธรรมการวจย............................................. 229 ภาคผนวก จ ขอมลวดความผอนคลายและความจ า...................................................... 231 ภาคผนวก 1. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจด แผนจนบรเวณฝาเทา............................................................. ............. 2. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง......................................... 3. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา.................................................................

232

233

234 ประวตยอของผวจย.…………………………………………………………………………........................... 235

ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา 2-1 ความแตกตางของการนวดแบบเชลยศกดกบราชส านก............................................ 28 3-1 จ านวนกลมตวอยางจ าแนกตามวธการนวดและเพศ.................................................. 109 3-2 แบบแผนการวจยแบบสามกลมทดลอง วดกอนและหลงการทดลอง......................... 109 3-3 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา................................................................

115

3-4 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง......... 116 3-5 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา................................. 117 3-6 การแปลผลของขนาดอทธพล..................................................................................... 118 4-1 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศและการนวด 3 กลม.................. 129 4-2 จ านวนและรอยละจ าแนกตามลกษณะทวไปของกลมตวอยาง................................... 130 4-3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลาย (Relaxation) และความจ าขณะคดดานชวง ตวเลข (Digit Span) ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ระหวางการนวด 3 กลม ระยะกอนการใชโปรแกรมการนวด…………………………………………………………

134 4-4 คาเฉลยเลขคณต คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธคะแนนมาตรฐานของ ความเบ และความโดง ของความผอนคลาย (Relaxation) ความจ าขณะคดดานชวง ตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) หลงการใชโปรแกรม การนวดของ 3 กลม…………………………………………………………………………………………

135 4-5 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายในผสงอายระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวด…………………………………………………………………………………………………………

138

4-6 ผลการเปรยบเทยบความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวดในแตละกลม……………………………………………………………………………………….

139

4-7 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวาง โปรแกรมการนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรมการนวด………………………………….

141

4-8 การเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความผอนคลายและความจ า ขณะคด ระหวางการนวด 3 กลม………………………………………………………………………

142

4-9 ผลการทดสอบความแตกตางของความผอนคลาย (Relaxation) หลงการใช โปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม…………………………………………………..

143

4-10 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) หลงการใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม…………………………………….

144

4-11 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) หลงการใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม…………………….

146

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1-1 กรอบแนวคดการวจย..................................................................................................... 9 2-1 ภาพจารกบนแผนศลา.................................................................................................... 22 2-2 ฤๅษดดตน……………………………………………………………................................................... 25 2-3 การนวดไทยแบบราชส านก……………………………………………………………………………….... 26 2-4 การนวดแผนไทยแบบเชลยศกด……………………………………………………………................. 27 2-5 เครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2........................................................................... 30 2-6 รอยช าทเกดจากผนวดไมไดแตงรสมอ............................................................................ 31 2-7 การปรบขนาดของแรงกดทใชในการนวด..………………………………………………………….... 30 2-8 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบนอยของผมประสบการณ การนวด……………………………………………………………...……………………….........................

32

2-9 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบใหญของผมประสบการณ การนวด………………………...………………………...………………………...……………………….......

32

2-10 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบใหญของผไมมประสบการณ การนวด………………………...………………………...………………………...………………………...….

33

2-11 เสนประธานสบ………………………...………………………...………………………...………………….. 36 2-12 จดสะทอนเทา (Foot Reflexology)……………………….................................................... 37 2-13 สญลกษณหยนหยาง……………………………………………………………................................... 38 2-14 ไมกดจด……………………………………………………………....................................................... 39 2-15 รปแบบขนตอนของกระบวนการจ าของ Treisman’s Attenuation Model………….... 63 2-16 รปแบบการจ าของ Atkinson and Shiffrin………….…………………………………………....... 63 2-17 รปแบบ The Working Memory Model………………………………………......................... 64 2-18 เครองวดความผอนคลาย แบบไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2....................... 90 3-1 ระยะการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวด กดจดแผนจน………………………...………………………...………………………...…………………....

101

3-2 ระยะของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอายโดยการเปรยบเทยบ ความผอนคลายและความจ าขณะคด กอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม.....

107

4-1 การนวดตามทฤษฏเสนประธานสบ………………………...………………………...………………... 121 4-2 ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ………………………......................................................... 121 4-3 ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน………………………………………………………………………….... 124 4-4 คาเฉลยความผอนคลายเปรยบเทยบความแตกตางของการนวด 3 กลม........................ 136 4-5 คาเฉลยความจ าขณะคดดานชวงตวเลขเปรยบเทยบความแตกตางการนวด 3 กลม...... 137

ฎ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 4-6 คาเฉลยความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขเปรยบเทยบความแตกตางการนวด 3 กลม………………………...………………………...………………………...…………………………..

138

ข-1 แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ.................................................................... 200 ข-2 เสนท 1 เสนอทา............................................................................. ........................... 201 ข-3 เสนท 2 เสนปงคลา.......................................................................... ........................... 201 ข-4 เสนท 3 เสนสสมนา........................................................................ ........................... 202 ข-5 เสนท 4 เสนกาลทาร...................................................................... ........................... 202 ข-6 เสนท 5 เสนสหสรงส...................................................................... ........................... 203 ข-7 เสนท 6 เสนทวาร............................................................................................. ......... 203 ข-8 เสนท 7 เสนจนทภสง..................................................................... ........................... 204 ข-9 เสนท 8 เสนรช า............................................................................. ........................... 204 ข-10 เสนท 9 เสนสขมง........................................................................... ........................... 205 ข-11 ท 10 เสนสกขณ............................................................................. ............................ 205 ข-12 ต าแหนงเสนประธานสบ.................................................................. ........................... 207 ข-13 จดท 1 เสนอทา............................................................................... ........................... 208 ข-14 จดท 2 เสนปงคลา.......................................................................... ........................... 208 ข-15 จดท 3 เสนสสมนา.......................................................................... ........................... 209 ข-16 จดท 4 เสนกาลทาร........................................................................ ........................... 209 ข-17 จดท 5 เสนสหสรงส........................................................................ ........................... 210 ข-18 จดท 6 เสนทวาร............................................................................. ........................... 210 ข-19 จดท 7 เสนจนทภสง....................................................................... ........................... 211 ข-20 จดท 8 เสนรช า................................................................................................. ......... 211 ข-21 จดท 9 เสนสขมง............................................................................. ........................... 212 ข-22 จดท 10 เสนสกขณ......................................................................... ........................... 212 ข-23 ต าแหนงนวดฝาเทา 26 จด............................................................. ........................... 213 ข-24 จดท 1 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก......................................................................... 214 ข-25 จดท 2 ขมบ กกห............................................................................ ........................... 214 ข-26 จดท 3 ตอมใตสมอง....................................................................... ............................ 215 ข-27 จดท 4 จมก..................................................................................... ........................... 215 ข-28 จดท 5 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก......................................................................... 216 ข-29 จดท 6 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก......................................................................... 216

ฏ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา ข-30 จดท 7 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก......................................................................... 217 ข-31 จดท 8 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก......................................................................... 217 ข-32 จดท 9 กานคอ.............................................................................. ............................. 218 ข-33 จดท 10 ตา..................................................................................... ........................... 218 ข-34 จดท 11 ตา..................................................................................... ........................... 219 ข-35 จดท 12 ห...................................................................................... ............................ 219 ข-36 จดท 13 ห....................................................................................... ........................... 220 ข-37 จดท 14 ตอมธยรอยด.............................................................................. .................. 220 ข-38 จดท 15 จดรวมประสาท................................................................ ............................ 221 ข-39 จดท 16 ตอมหมวกไต....................................................................... ......................... 221 ข-40 จดท 17 ไต...................................................................................... ........................... 222 ข-41 จดท 18 อณฑะ/ รงไข.................................................................... ........................... 222 ข-42 จดท 19 กระเพาะอาหาร................................................................ ........................... 223 ข-43 จดท 20 ตบออน............................................................................. ........................... 223 ข-44 จดท 21 ล าไสเลกสวนบน.......................................................................................... 224 ข-45 จดท 22 กระเพาะปสสาวะ............................................................. ........................... 224 ข-46 จดท 23 หวใจ (เทาซาย) ตบ (เทาขวา) .................................................................... 225 ข-47 จดท 24 ล าไสใหญสวนขวาง...................................................................................... 225 ข-48 จดท 25 ล าไสใหญขาลง (เทาซาย)............................................................................. 226 ข-49 จดท 26 ล าไสใหญสวนตรง (เทาซาย) ไสตง (เทาขวา).............................................. 226

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ประเทศไทย มการด าเนนนโยบายดานการวางแผนครอบครวจนประสบผลส าเรจไดมาเปนระยะเวลาหนง จนเปนผลท าใหโครงสรางทางสงคมเปลยนแปลงไปจากเดม ผลดงกลาวเกดจากความกาวหนาทางการแพทยและสาธารณสข รวมถงเทคโนโลยททนสมย มสวนส าคญท าใหคนไทย มความรและทกษะในการปองกนและการดแลสขภาพอนามยมากขน จากนโยบายดงกลาว สงผลใหภาวะเจรญพนธและอตราการเกดของประชากรในประเทศไทยมแนวโนมลดลง มการเปลยนแปลงดานโครงสรางประชากร คอ ประชากรทอยในวยสงอายมแนวโนมเพมขน ในขณะทประชากรวยเดกและวยแรงงานมแนวโนมลดลง การศกษาขนาดและแนวโนมของประชากรสงอายจากส ามะโนประชากรประเทศไทยระหวางป พ.ศ. 2503-พ.ศ. 2543 และการคาดประมาณจ านวนประชากร ของประเทศไทยระหวางป พ.ศ. 2553-พ.ศ. 2573 ปรากฏวา พ.ศ. 2503 ประชากรอายตงแต 60 ป ขนไป มเพยงรอยละ 4.9 ของประชากรทงหมด สดสวนผสงอายเรมเพมสงขน ดวยอตราทเรวขนระหวางชวงป พ.ศ. 2523-พ.ศ. 2543 โดยเพมจากรอยละ 6.3 เปนรอยละ 9.5 ในป พ.ศ. 2553 สดสวนของผสงอายเพมขนเปนรอยละ 11.9 จงกลาวไดวา ประเทศไทยไดกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging Society) อยางสมบรณ ในป พ.ศ. 2560 สดสวนของผสงอายเพมขนเปนรอยละ 15.45 ของประชากรทงหมด และในอกประมาณสองทศวรรษขางหนา ประชากรผสงอายจะเพมอยทรอยละ 25 ของประชากรไทยทงประเทศ (ปราโมทย ประสาทกล และปทมา วาพฒนวงศ, 2560, หนา 10 ) ผสงอาย เมออายมากขน จะท าใหเกดการเปลยนแปลงระบบการท างานตาง ๆ ภายใน รางกาย การเปลยนแปลงทเหนไดชดเจน ไดแก ระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและระบบหายใจ เปนตน ผลดงกลาว ท าใหประสทธภาพการท างานของรางกายลดลง ระบบปกคลมรางกายจะเกด การเปลยนแปลง ผวหนงเหยวยน ระบบกระดกกลามเนอ มการเปลยนแปลงในสวนของกระดก มภาวะกระดกพรน ซงจะเกดการเปราะหรอหกงายขน เซลลกลามเนอมขนาดเลกลง (Muscle Atrophy) ตอมไรทอตาง ๆ ผลตฮอรโมนลดลง ความยดหยนของหลอดเลอดจะลดลง เนองจาก ผนงหลอดเลอดหนาและแขงตวจากการมเสนใยคอลลาเจนมากขน รวมกบมการเชอมโยงตามขวางของเสนใยคอลลาเจน (Dugdale, 2012, pp. 1-2) นอกจากน ยงพบวา ผนงหลอดเลอดมอลาสตนลดลงและมแคลเซยมมากขน จงท าใหหลอดเลอดแคบลง ความตานทานของหลอดเลอดสวนปลายเพมขน ท าใหเกดปญหาระบบหมนเวยนเลอดของรางกาย ในขณะเดยวกนจะพบวา ผสงอายมคาความดนเลอดแดงเฉลย (Mean Arterial Blood Pressure) สงขน จากการมระดบความดนโลหต ทสงขน สงผลใหเลอดไปเลยงสมองไดนอยลง ถาเลอดไปเลยงสมอง < 18-20 มลลกรม/ สมอง 100 กรม/ นาท จะท าใหสมองถกท าลายจากการขาดเลอด (Cerebral Ischemia) และหากนอยกวา 10 มลลลตร/ สมอง 100 กรม/ นาท จะมการเปลยนแปลงของเซลสประสาทอยางถาวร หรอ เซลลประสาทตาย (Neuronal Death) (Leonardi-Bee, Bath, Phillips & Sandercock, 2002,

2

pp. 15-20) โดยเฉพาะอยางยงบรเวณเปลอกสมอง (Cerebral Cortex) ชนสเทา (Gray Matter) เซลลประสาทจะตองไดรบพลงงานไปหลอเลยงโดยไดรบการสบฉดเลอด ซงตองอาศยหวใจท าหนาทสบฉดเลอดใหไหลเวยนอยในหลอดเลอด การสบฉดเลอดของหวใจ ท าใหเกดแรงดนใหเลอดไหล ไปตามเสนเลอดไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย และไหลกลบคนสหวใจ เมอเกดการเปลยนแปลง ของเซลลจากภาวะเลอดไปเลยงไมเพยงพอ ยอมท าใหเกดภาวะสมองเสอม (Dementia) ซงจะปรากฏในผสงอายเปนสวนมาก แตกไมใชวาผสงอายทกคนตองมภาวะสมองเสอม เพราะภาวะ สมองเสอมไมไดเกดจากความชราภาพเพยงอยางเดยว โดยทวไปแพทยจะวนจฉยวาผปวยมภาวะสมองเสอม เมอผปวยคนนนสญเสยการท างานของสมองมากกวาสองหนาทขนไป เชน สญเสยความจ าและสญเสยการใชภาษา เปนตน โดยทไมสญเสยความรสกตว ภาวะของการลมแบงได 3 ระดบ ระดบทหนง ความจ าไมด หลงลมตามวย (Normal Forgetfulness) ระดบทสอง การสญเสยความสามารถของสมองเลกนอย โดยเฉพาะทเกยวของกบความจ า (Mild Cognitive Impairment: MCI) ระดบทสาม สมองเสอม ซงเปนภาวะทมการสญเสยความจ าทท าใหสญเสยความสามารถในการด ารงชวตประจ าวน (Dementia) (Bright Focus Foundation, 2015, pp. 1-3) วธการชะลอความจ าเสอมทเปนทยอมรบ มหลกฐานทางวทยาศาสตรและไดผลดตามวถธรรมชาต มการวจยทเกยวของกบการชะลอความจ าในผสงอาย เชน การออกก าลงกายจะไปกระตนสมองหลายสวน สงผลใหเซลลประสาทมการเพมหรอการแตกแขนงของเดนไดรท (Dendrite) ฝกบอยครงจะมการเพมหลงสารสอประสาท (Neurotransmitter) ท าใหเซลลประสาทมการเชอมโยงกนเพมขน จงสงผลตอการท างานของสมองทดขน ทงน มการศกษาเกยวกบการออกก าลงกาย แบบแอโรบกสสามารถชะลอความเสอมของความจ าทสงผลตอการเกดโรคอลไซเมอรในผสงอายได ซงมหลกฐานเชงประจกษในภาพถายรงสสมองของมนษย (Erickson, Weinstein & Lopez, 2012, pp. 615-621) นอกจากนน ยงพบวา ภาวะสงอายยงเกยวของกบการเรยนรและความจ าทลดลง ซงเปนผลจากการเปลยนแปลงของสมองสวนฮปโปแคมปส เปนโครงสรางสมองทส าคญตอกลไก การเปลยนแปลงของการลงรหสความจ าระยะยาว (Long-term Potentiation: LTP) (Barnes, 2003, pp. 173-179) จากขอมลทพบวาการออกก าลงกายท าใหเกดความยดหยนของหลอดเลอดสมอง (Neurovascular Plasticity) และสารโปรตนนวโรโทรปคสในสมอง สงผลตอกระบวนการ ทางปญญาในภาพรวม (Duzel, Praag & Sendtner, 2016, pp. 662–673) สอดคลองกบโปรแกรมการฝกสมองส าหรบฟนฟความจ าในผปวยภาวะสมองเสอมระยะเรมตน ใหความจ าสามารถกลบมาเปนปกตหรอใกลเคยงกบสภาพทเคยเปนอย โดยการประยกตทฤษฎ นวโรบคส เอกเซอรไซส (Neurobic Exercise) เปนวธการออกก าลงกายหรอการบรหารสมอง โดยการท ากจกรรมทท าใหมการกระตนใหประสาทสมผสทงหา (Humeidan, Otey, Zuleta, Mavarez, Stoicea, & Bergese, 2015, pp. 2,641-2,650) ไดแก การมองภาพ การรบรส การไดกลน การไดยนและการสมผส โดย ท าอยางตอเนอง จนเกดการเชอมโยงของระบบกลามเนอ ระบบประสาท และสมองทกสวนท างานประสานสมพนธอยางเปนระบบ ซงมผลตอการสงผานสญญาณประสาททมประสทธภาพในเนอเยอสมอง ท าใหแขนงเซลลประสาทแตกกงกานสาขา เซลลสมองสอสารกนมากขน โปรแกรมการฝกสมอง ประกอบดวย กจกรรมแรก การมองภาพ กจกรรมทสอง การรบรส กจกรรมทสาม การไดกลน

3

กจกรรมทส การไดยน กจกรรมทหา การสมผสทางรางกาย กจกรรมทหกการคด และกจกรรมทเจด ทางจตวญญาณ (วรากร เกรยงไกรศกดา และเสร ชดแชม, 2555, หนา 11-25) วธการชะลอภาวะความเสอมการท างานของสมองทสงผลตอความจ า ท าไดหลายแนวทาง ซงกลไกหลกทเขามาเกยวของ คอการเปลยนแปลงทางสรรวทยาระบบประสาท โดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงของหลอดเลอดในการออกก าลงกาย ซงมหลกฐานเชงประจกษในภาพถายรงสสมอง ทพบในผสงอาย (Erickson, Weinstein, & Lopez, 2012, pp. 615-621) การออกก าลงกายท าใหเกดความยดหยนของหลอดเลอดสมอง (Neurovascular plasticity) และสารโปรตนนวโรโทรปคส ในสมองสงผลตอกระบวนการทางปญญาในภาพรวม (Duzel, Praag, & Sendtner, 2016, pp. 662-673) ส าหรบวธการการพฒนาโปรแกรมฝกบรหารสมอง เพอเพมความจ าระยะสนในผสงอาย มหลกฐานทพบการเปลยนแปลงของศกยไฟฟาสมองสมพนธกบเหตการณ เปนผลจากวธการบรหารสมองดวยกจกรรมเฉพาะ (Task) รวมกบการฝกหายใจแบบลก (Deep Breathing) โดยใชแนวคดของการสรางความแขงแรงของโครงสรางสมอง (Brain Structure) และการเพมสมรรถนะในการท าหนาทของสมองอยางเตมประสทธภาพในกระบวนการเพมความใสใจ รวมถงสรรวทยาการหายใจ โดยม การคดเลอกและปรบกจกรรมใหเหมาะกบผสงอายไทย ผลปรากฏวา ไดผลดตอการเพมความจ า ในผสงอายไทย (เดชา วรรณพาหล, 2557, หนา 21-35) ส าหรบการฝกความจ าส าหรบผปวยจตเภทเรอรง (Chronic Schizophrenia) ซงมความผดปกตของสมดลสารสอประสาท มการฝกเพมความจ าโดยใชกลยทธการฝกซ า ๆ บอยครง เพอใหเกดประสทธภาพ กลายเปนความคนเคย (Habituation) ท าใหผปวยมศกยภาพในการจ า ผลการวจยดงกลาว สามารถน าพาผปวยไปสคณภาพชวตทดขนได (เยาวลกษณ โอรสานนท และจฬารตน วเรยะรตน, 2554, หนา 1-8) ในกรณการฟนฟสภาพผสงอายทมภาวะสมองเสอม เปนโปรแกรมการฟนฟสภาพผสงอายทมภาวะสมองเสอมโดยการบ าบดดวย การรบรตามความเปนจรง และการบ าบดดวยการกระตนการรคดใหแกผสงอายทมภาวะสมองเสอม เพอชวยเพมความสามารถทางดานการรคด ความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน และคณภาพชวตของผสงอายได ซงการบ าบดดวยวธการเหลาน เปนการฟนฟสภาพและปองกนสมองเสอมมากขน จะไดผลดส าหรบผสงอายทมภาวะสมองเสอมในระดบเลกนอยจนถงปานกลาง การจดกจกรรมตาง ๆ จะตองท าภายใตสภาพแวดลอมทคงท คอจดในหองหรอสถานทเดมเวลาเดม การออกแบบกจกรรมแบบเบาทเหมาะสมกบความสามารถของผสงอาย สามารถท าไดหลากหลายกจกรรม การออกแบบกจกรรมทจ าเพาะ (Task) สามารถหมนเวยนไปในแตละครง โดยมวตถประสงคเพอกระตนและสงเสรมการรบร ความจ า การใชภาษา การโตตอบ การแสดง ความคดเหนและอภปราย ความตงใจและสมาธ และการเคลอนไหว ตวอยางกจกรรม ไดแก การพดคยเกยวกบเหตการณในประวตศาสตร บคคลส าคญหรอมชอเสยง หรอชวประวตของตนเองการเรยกชอและจ าแนกแยกแยะประเภทของวตถสงของ การกระตนการรบรความรสกตาง ๆ การเชอมโยงค าหรอขอความทเกยวของกน จะท าใหสงเสรมการท างานของกระบวนการปญญา (รชน นามจนทรา, 2553, หนา 137-150) ในสวนของการฝกความจ าดวยกจกรรมตามหลกปรชญา มอนเตสซอรในผสงอายทสมองเสอมระยะเรมแรก เปนรปแบบกจกรรมทเนนความส าคญและ เชอเรองศกยภาพของมนษยรายบคคล เพอสงเสรมใหมการพฒนาอยางสมดลเปนแบบองครวม

4

ทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม สตปญญาและจตวญญาณ การมอสระตามระยะเวลาทสนใจ ไมมการเปรยบเทยบแขงขนและทดสอบ เพอมใหเกดความกดดนกบกลมคนทท ากจกรรมรวมกน สงเสรมใหเกดการชวยเหลอเกอกลในกลมและความรวมมอในการท ากจกรรม การเรยนรจงขนอยกบผท ากจกรรม ตามความสามารถพนฐานปกตของแตละคน เปนกจกรรมในชวตประจ าวนอยางงาย โดยเปนขนตอนเรมจากงายสสงทซบซอนขน จากสงทจบตองไดสการคดแบบนามธรรม การเรยนรจากการสงเกต การจดจ า การระลกไดและการสาธตท าใหเกดความเขาใจ มผลตอการปฏสมพนธกนระหวางรางกายและความสามารถในการรคดทดขน ปรบลกษณะกจกรรมใหเหมาะสมกบผสงอายทมระดบการศกษาตางกน และผทไมไดเรยนหนงสอกสามารถท ากจกรรมนได กจกรรมการฝกทกษะ ม 3 ดาน ประกอบดวย 1) ดานประสบการณชวตและการเคลอนไหว 2) ดานประสาทสมผสและ การเคลอนไหว และ 3) ดานวชาการและการเคลอนไหว (กลยาพร นนทชย, รววรรณ นวาตพนธ และค าแกว ไกรสรพงษ, 2552, หนา 179-208) ผลการฝกออกก าลงทมตอกลไกการเปลยนแปลงความจ าในผสงอาย เปนความสมพนธของการออกก าลงกายดวยการฝกกลามเนอทมตอการเพมความจ าในขณะคดของผสงอาย โดยอาศยการเปลยนแปลงทางสรรวทยาการออกก าลงกาย (Saladin, 2007, p. 753) โดยจดโปรแกรม การออกก าลงใหกบกลมตวอยาง เปนผสงอาย จ านวน 210 คน โดยแบงเปนสองกลม คอ กลมทฝกตามโปรแกรมการออกก าลงกายและกลมควบคม โดยกลมทไดรบการฝกการออกก าลงจะตองฝก ตามโปรแกรม ทงหมด 10 กจกรรม ทผฝกท าใหดเปนตวอยางจากวดโอทบนทกไว เปนเวลา 35 นาท เปนประจ าทกวน มก าหนดระยะเวลา 3 เดอน และ 6 เดอน โดยมอปกรณชวย คอยางยดทม ความหนาตาง ๆ กน และน าขอมลทไดจากการวดคาความแขงแรงของกลามเนอและการทดสอบความจ า (Memory Test) มาวเคราะหผลของการออกก าลงกลามเนอทมตอความจ าขณะคดผลการวจยปรากฏวา โปรแกรมการฝกกลามเนอโดยใชแรงตาน (Resistance Training) สามารถ ชวยเพมสมรรถนะความจ าของผสงอาย โดยเฉพาะอยางยง เมอเพมระดบแรงตานใหสงขน ระดบความจ ากจะยงเพมมากขนดวย (Lachman, Neupert, Bertrand, & Jette, 2006, pp. 59-73) ส าหรบวธการแพทยทางเลอก เพอการบ าบดผทมปญหาดานรางกายและจตใจ มหลายวธ โดยจากการทบทวนวรรณกรรมซงเปนบทความปรทศนระบวา การแพทยทางเลอก ประกอบดวยวธการดานธรรมชาตทผสานสสมดลของรางกายและจตใจ ทอาศยองคความรดานการแพทยแผนจนอายรเวช รวมทงโฮมโอพารต (Greco, Nakajima, & Manzi, 2013, p. 378) ซงกจกรรมดงกลาวนเปนมาตรฐานตามประกาศขององคการอนามยโลก (World Health Organization: WHO) ซง มประโยชนตอการชะลอการเกดโรคสมองเสอม เชน โยคะ (Yoga) คอการฝกเพอพฒนารางกาย จตใจ และจตวญญาณ เปนการเตรยมกายใจใหพรอมเพอเสรมสรางสมดลใหเกดขนทงรางกาย และจตใจ ในการฝกโยคะ ผฝกโยคะทกคนตองยดถอและปฏบตโดยเครงครด เพอใหสามารถปรบความสมดลภายในรางกายและจตใจทด ไทเกก (Tai Chi) คอ การฝกพลงลมปราณ เปนการบรหารรางกายและท าสมาธ เพอน าสงทเรยกวา ช (Chi) หรอลมปราณไปปรบดลยภาพของหยน-หยาง ในรางกาย ท าใหอวยวะและสวนตาง ๆ ของรางกายหรอพลงงานชวตท างานเปนธรรมชาต ถอวาเปนดลยภาพบ าบดอยางหนง ในการเคลอนไหวรางกายอยางสมดลนน ชกง (Qi Gong) เปนวธการหนง

5

ทไดรบความนยมในผสงอาย กลาวคอ เปนการเคลอนไหวทางกาย (Body Movement) ทตองควบคมการผสมผสานระบบหายใจ (Respiratory System) กบการก าหนดจตเขาไวดวยกน คอการฝกพลง ซงพลงทไดมาจากการฝกฝน เปนการฝกทน าธรรมชาตรอบกายมาใชใหเกดประโยชน โดยอาศยอากาศธรรมชาตเขาไป เพอปรบสมดลอวยวะภายใน สามารถรกษาโรคได ตามทาฝกทมคณสมบตเฉพาะตว ซงอาศยสมาธในการฝก มความเกยวของกบกระบวนการความใสใจ (Attention Process) การบรหารสมองอยางถกวธ ดวยการกระตนระบบประสาทอยางเปนระบบ จะสงผลตอกระบวนการเกดใหมของเซลลประสาท (Neurogenesis) ทงน มปจจยทเกยวของกบอทธพลของสงแวดลอมซงเปนปจจยภายนอก และมปจจยภายในทเกยวของกบการกระตนทอาจเกดผลตอ ฮปโปแคมปส เปนโครงสรางทส าคญของสมองทมบทบาทตอการเรยนรทศทาง (Spatial Learning) และความจ า (Gerhard, Thomas, Stefan, & Michael, 2010, pp. 201-209) มการวจยทเกยวกบการเปลยนแปลงของแขนงเซลลประสาท ทสามารถทดแทนสวนทสญเสยไป ดงนน กระบวนการจดเกบขอมลของความจ าจงดไดแมอายมากขนแลว มการวจยทใชวธการนวดแบบสวดช (Swedish Massage) แลววดการเปลยนแปลงภายในสรรวทยาระบบประสาทดวยภาพถายรงสสมอง ดวยคลนแมเหลกไฟฟา (Functional Magnetic Resonance Imaging: FMRI) ผลปรากฏวา มการไหลเวยนเลอดทสมองเพมขน โดยเฉพาะสมองสวนอนซลา (Insula) ซงกเลทดานหนาและดานหลง (Posterior and Anterior Cingulate) พาไรทลดานลาง (Inferior Parietal) และสวนพรฟรอนทอลดานใน (Medial Prefrontal Cortices) (Sliz, Smith, AWiebking, Northoff, & Hayley, 2012, pp. 77-87) ดงนน การวจยดงกลาว จงเปนหลกฐานเชงประจกษทแสดงการเปลยนแปลงของการกระตนของการนวดตอสมอง ทงน การนวดแผนไทยกบการนวดกดจดแผนจนมความเกยวของกบการชวยกระตนความจ าขณะคดในผสงอายและเปนวธทส าคญ โดยมทฤษฎ เรยกวา ทฤษฎเสนประธานสบ (Ten Primary Energy Lines) เปนทางเดนของลม ซงเปนพลงภายในทหลอเลยงรางกายใหท างานไดตามปกต มเสนอยในรางกายถง 72,000 เสน แตมเสนประธานแหงเสน เปนเสนหลก 10 เสน ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขน (อภชาต ลมตยะโยธน, 2555, หนา 2-7) ซงเสนทมความเกยวของกบสมอง คอ เสนอทา เสนปงคลา และเสนสสมนา สวนการนวดกดจดแผนจน โดยการนวดกดจดทฝาเทา มทฤษฎทเกยวของ เรยกวา ทฤษฎหยน-หยาง (Yin-Yang Theory) โดยมแนวคดการมองปญหาทเกดขนในรางกายเปนแบบมหภาค โดยการนวดกดจดแผนจนแตละครง จะมการกระตนพลงงานชวตทอยภายในรางกาย เมอการไหลเวยนของเลอดลมปราณตดขดอวยวะตาง ๆ กจะท างานผดปกตไป รางกายกจะเกดการเสยสมดลกบธรรมชาต จากความส าคญดงกลาว ผวจยไดตระหนกถงปญหาดานสขภาพของผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงเรองความจ าทจะมการเสอมถอย (Decline) ซงจะเกดขนตามวยมากขน เปนปญหาทส าคญระดบโลกและระดบประเทศ ทมผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจ การเมอง สาธารณสข และทส าคญ โรคสมองเสอมจะเปนปญหาประชากรในอนาคตอนใกลของประเทศไทยเชนกน เนองจากคนไทย มอายยนยาวขน หากไดรบการวนจฉยวาเปนโรคสมองเสอมแลวจะสงผลกระทบอยางมากตอคณภาพ

6

ชวต ทงของผสงอาย บคคลในครอบครว ตลอดจนญาตผดแล ทงนเนองจากสภาวการณปจจบน วธการรกษาโรคสมองเสอมใหหายขาดนนยงไมมวธการทมประสทธภาพ มเพยงแตขอมลในการปฏบตตวเพอปองกนหรอชะลอการเสอมของสมอง ดงนน ผวจย จงตองการพฒนาโปรแกรมการนวดทมประสทธผล โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ซงเปนการสงเสรม ภมปญญาตะวนออกกบการอนรกษวฒนธรรมไทย และวธการดงกลาว เปนการแพทยทางเลอกทส าคญ ซงการนวดเปนวธการทางธรรมชาตทท าใหเกดการบ าบดรางกาย จงไมกอใหเกดอนตราย หากนวดในวธการมาตรฐาน ประหยดและมความปลอดภย ทงน การนวดดงกลาว เปนการกระตนระบบประสาททอยภายใตอวยวะ ไดแก หนาทองและฝาเทา ใหท างานเชอมโยงกนและเสรมสราง การท างานของสมอง เมอสภาวะรางกายตนตวและผอนคลายจะชวยใหระบบความจ าทดได เปน การเพมความจ าและปองกนโรคสมองเสอม ท าใหสามารถพงพาตนเองในการท ากจวตรประจ าวน (Activity Daily Living: ADL) ท าใหคณภาพชวต (Quality of Life) ของผสงอายดขน สงผลดตอ การสรางเสรมสขภาวะผสงอายใหคงอยตอไปอยางยงยน วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน 2. เพอศกษาผลของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอาย โดยเปรยบเทยบผลของการนวด คอความผอนคลายและความจ าขณะคด ระหวางการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดงน 2.1 เปรยบเทยบความผอนคลายในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวดในแตละกลม 2.2 เปรยบเทยบความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวดในแตละกลม 2.3 เปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางโปรแกรม การนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรมการนวด กรอบแนวคดในการวจย การนวดแผนไทยตามทฤษฎเสนประธานสบ (กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 2547, หนา 17-18) เปนการนวดบรเวณหนาทองและการนวดกดจดแผนจน (Lee & Frazier, 2011, pp. 589-603) เปนการนวดบรเวณฝาเทา การนวดสองแบบน เปนภมปญญาตะวนออกทมการศกษายาวนาน ซงเปนแนวคดส าคญในการแพทยทางเลอก โดยการเปลยนแปลงของธรรมชาตจะมผลกระทบ ท าใหเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาและพยาธวทยาภายในรางกายมนษย ขณะเดยวกน มนษยกสามารถปรบเปลยนธรรมชาตเพอลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงของธรรมชาต ซงสอดคลองกบภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ทมการปรบสมดล (Saladin, 2007,

7

p. 753) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ใชหลกธรรมชาตบ าบดใน การรกษาโรค จงท าใหไดรบความนยมแพรหลายทวโลก แมวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ จะมความเจรญรดหนาอยางมาก การนวดกดจดแผนจนกยงคงไดรบความนยม เพราะการนวด สองแบบไดรบการพสจนทางวทยาสตรแลววามประสทธภาพดและปลอดภย การนวดสองแบบน มจดเดนทสามารถผสมผสานเขาดวยกนไดเปนแนวทางเดยวกน ท าใหระบบภายในรางกายท างานเชอมโยงกนและเสรมสรางการท างานของสมองไดดยงขน (Lee & Frazier, 2011, pp. 589-603) การนวดแผนไทย ตามทฤษฏเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด มองคประกอบทสมพนธกบเสนประธานสบทส าคญ คอ เสน ลม จด เสน มเสนประธานและเสนแขนงตาง ๆ ลม เปนพลงแลนไปตามเสน หากลมแลนไมปกต มการตดขด จะท าใหเกดความเจบปวยได จด เปนต าแหนงบนรางกายทมความสมพนธกบเสน เมอกดหรอกระตนถกจดทสมพนธกบเสนประธานนน ๆ จะเกด การความรสกแลนของลมไปตามแนวเสนภายในรางกาย ซงสามารถรบรได ทางเดนดงกลาวมทศทางแนนอนและมลกษณะเปนแถวทอดไปอยางเปนระเบยบ การนวดจะกระตนระบบการท างานของรางกาย ดงน 1) ระบบกระดกและกลามเนอ (Moncur, 2006, pp. 1-11) 2) ระบบหมนเวยนเลอด (Clark, 2005, pp. 288-318) 3) ระบบหายใจ (Clark, 2005, pp. 319-340) 4) การปรบภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ในรางกาย และกฎแหงความสมดลของธรรมชาต (Yin-Yang) (Fan & Ren, 2011, pp. 43-46) 5) ความสามารถทางปญญา (Cognitive ability) (Carroll, 1993, pp. 143-577) และ 6) การเพมความจ าขณะคด (Goldstien, 2008, pp. 100-173; Baars & Gage, 2010, pp. 33-60) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา จ านวน 26 จด คอศาสตรการนวดกดจดสะทอนฝาเทา เปนกระบวนการสะทอนกลบของฝาเทา (Foot Reflexology) มความสมพนธกบอวยวะภายในรางกายของมนษย (Kesselring, 1999, pp. 38-40) เมอการนวดกดจดลงบนจดสะทอนทฝาเทา ทต าแหนง การตอบสนองตาง ๆ ซงเรยกวา ปลายประสาท จดสะทอนทฝาเทามทงหมด 26 จด แตละจดเปน ปลายประสาททเชอมโยงไปยงอวยวะทส าคญในรางกายทง 26 อยาง และมความรสกรบรทงหมด 26 แบบ หากท าการกระตนทจดสะทอนใด ยอมสะทอนไปยงอวยวะทสมพนธกบจดสะทอนนน ๆ โดยตรงตออวยวะหนง เปนผลใหเกดการเคลอนไหวทระบบตอเนองและการปรบสมดลภายในรางกาย ทงน สอดคลองกบแนวคดของการแพทยแผนปจจบนในระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System: PNS) โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา (Afferent Fibers) สพนทสมองสวนทเกยวของ ตามล าดบการสงผานสญญาณประสาท (Neural Signaling) อยางเปนระบบ ท าใหเกดการกระตน การท างานของสมองไดมากขน จากแนวคดการนวดทง 2 แบบน อธบายไดดวยการบรณาการกลไกการเปลยนแปลงระบบภายในรางกาย ซงจากการทบทวนวรรณกรรม การนวดเสนประธานสบ สงผลดตอระบบกระดกและกลามเนอ รวมทงระบบหมนเวยนเลอดเปนหลก สอดคลองกบการศกษาการนวดกดจดสะทอนเทา ทสงผลดตอระบบดงกลาวเชนเดยวกน ดงนน หากสงเคราะหวธการนวดทง 2 แบบ รวมกน คาดวา จะเกดผลดตอการท างานของระบบหลกภายในรางกายดกวาการนวดแบบใดแบบหนงเพยงแบบเดยว การสงเคราะหวธการนวดโดยบรณาการทง 2 แบบ ท าใหเกดการเปลยนแปลงของรางกายเมอเกดการนวดตามต าแหนงกลามเนอทนวดในกลามเนอหลกของรางกาย คอหนาทอง (Abdomen)

8

และฝาเทา (Plantar) โดยเฉพาะบรเวณหนาทอง มรางแหประสาทเอนเทอรกส (Enteric Plexus) สงผลตอกลไกทางสรรวทยาระบบประสาทและระบบกลามเนอ นอกจากนน ผลของการนวดทง สองแบบยงกอใหเกดการเปลยนแปลงการท างานของระบบหวใจและหลอดเลอดทส าคญ (Supa, Zakaria, Maskon, Aminuddin & Nordin, 2013, pp. 147-152) คอ การขยายตวของหลอดเลอด (Vasodilation) ซงภายในหลอดเลอดมการขนสงเลอดและออกซเจน ซงเปนแหลงพลงงานทส าคญตอเนอเยอ (Tissue) ภายในรางกาย และเรงการขนสงสารสอประสาททส าคญ โดยเฉพาะอยางยง สารสอประสาททเกยวของกบการเรยนรและความจ า คออะซตลโคลน (Acetylcholine) และ โดปามน (Dopamine) นอกเหนอจากการปรบสญญาณ (Modulatory) ของสารสอประสาท กลไก ทส าคญประการหนง คอการกระตนระบบประสาทรอบนอก เสนประสาทไขสนหลง จ านวน 31 ค (Hartwig, 2008, p. 47) ทครอบคลมการสงสญญาณจากรยางคแขนและรยางคขา (Limb) อนเปนผลจากแรงบบ (Compression) เมอออกแรงกดไปทกลามเนอ ซงภายใตชนของกลามเนอยงมเสนประสาทไปเลยง (Dermatome) เสนประสาทรอบนอกมความสมพนธกบระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous System: CNS) ดงนน ผลจากการนวดทง 2 แบบรวมกน จะท าใหเกดผลตอการกระตนสมองในพนทจ าเพาะ โดยเฉพาะอยางยง พนททเกยวของกบระบบประสาทรบความรสก ท าใหผถกนวดเกด ความผอนคลาย (Relaxation) ผลของภาวะผอนคลายจะสงผลตอภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ในรางกายในองครวม โดยการท างานของรางกายจะพรอมตอการรบขอมลจากสงแวดลอม ซงเปนสญญาณประสาทขาเขา (Afferent Fibers) ท าใหมการประมวลขอมลอยางบรณาการ (Information Integrated Process) ทสมอง ซงเปนระบบประสาทกลางจะท าใหความจ าขณะคด (Working Memory) หลงจากการนวดมการท างานอยางมประสทธภาพ ซงเปนผลมาจากโปรแกรมการนวด โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน โดยกรอบแนวคดในการวจยแสดงดงภาพท 1-1

9

โปรแกรมการนวดโดยการประยกต ทฤษฎเสนประธานสบ

(Ten Primary Energy Lines) กบการนวดกดจดแผนจน (Chinese Acupressure)

ระบบการท างานของรางกาย (Core Human Body Systems)

ระบบกระดกและกลามเนอ (Musculoskeletal Systems)

ระบบหมนเวยนเลอด (Cardiovascular Systems)

ระบบหายใจ

(Respiratory Systems)

เสนใยประสาทขาเขา (Afferent Nerve Fibers)

พนทสมองสวนทเกยวของตามล าดบการสงผานสญญาณ (Neural Signaling)

Somatosensory Cortex

Prefrontal Cortex

Hippocampus

Brain Stem

Homeostasis

Yin-Yang

ความสามารถทางปญญา Cognitive Ability

ความจ าขณะคด (Increase Working Memory)

ตวรบความรสก (Sensory receiver) Reflexology Zone: Traditional

Chinese Medicine, TCM

ภาพท 1-1 กรอบแนวคดการวจย

การนวดกดจดแผนจน (Chinese Acupressure)

การนวดแผนไทย (Thai Traditional Massage)

Digit Span

Digit Symbol

Biofeedback (GSR 2)

ความผอนคลาย

9

10

สมมตฐานการวจย 1. โปรแกรมการนวดทบรณาการตามทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ประกอบดวย การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบของการนวดแผนไทยบรเวณหนาทองรอบสะดอ 10 จด เปนเวลา 30 นาท กบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด เปนเวลา 30 นาท โดยลงน าหนก 3 ระดบ คอ 50 ปอนด 70 ปอนด และ 90 ปอนด 2. หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 3. หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 4. หลงการใชโปรแกรมกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 5. หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 6. หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ผสงอายมความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 7. หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด 8. หลงการใชโปรแกรมการนวด ผสงอายมความผอนคลายทแตกตางกนระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม (การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา) 9. หลงการใชโปรแกรมการนวด ผสงอายมความจ าขณะคดทแตกตางกนระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม (การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองและการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา) ประโยชนทไดรบจากการวจย 1. ไดโปรแกรมการนวดส าหรบเพมความจ าขณะคดในผสงอาย โดยการประยกตทฤษฎ เสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน 2. เพมองคความรในศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก เรองวธการนวด 3. เพอเปนแนวทางในการใหความรกบหนวยงานและสถาบนทเปดสอนการนวดแผนไทย 4. บคลากรทใหบรการการนวดแผนไทย สามารถน าโปรแกรมการนวดส าหรบเพมความจ าขณะคด ไปใชในการนวดของผสงอายในสถานบรการดานสขภาพ 5. เพอใหผสงอายทไดรบโปรแกรมการนวดมคณภาพชวตทดขน โดยเฉพาะอยางยง การใชความจ าในชวตประจ าวน

11

ขอบเขตของการวจย ประชากร ประชากรในการวจย เปนผสงอาย เพศชายและเพศหญง ทมอาย 60 ปขนไป อาศยอยในพนท หมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ จ านวนทงสน 992 คน (กองสวสดการสงคม เทศบาลต าบลดานส าโรง, 2559, หนา 5) ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ ไดแก วธการนวดส าหรบเพมความจ าขณะคด ประกอบดวย โปรแกรม การนวด จ านวน 3 วธ ไดแก 1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ตวแปรตาม ประกอบดวย 1. ความผอนคลาย หนวยวด เปนสเกลตวเลข วดไดจากเครองวดความผอนคลาย แบบไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2 2. ความจ าขณะคด หนวยวด เปนคะแนน วดไดจากแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised-III) นยามศพทเฉพาะ 1. โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน (Massage Program by Applying Theory of Ten Primary Energy Lines Combined With Chinese Acupressure) หมายถง ขนตอนของการนวดทบรณาการตามทฤษฎเสนประธานสบของการนวดแผนไทยบรเวณหนาทองรอบสะดอ 10 จด กบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด 2. ทฤษฎเสนประธานสบ (Sen Prathan Sib or Ten Primary Energy Lines) หมายถง เสนทเปนหลกส าคญของวชาการนวดแผนไทยบรเวณรอบสะดอ ซงเปนจดก าเนดของเสนประธานสบ เปนเสนประธานแหงเสนทงปวง มเพยง 10 เสน ประกอบดวย เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขณ เปนทางเดนของลม ทแลนไปยงจดสดทายทควบคมการท างานระบบตาง ๆ ของรางกาย 3. การนวดกดจดแผนจน (Chinese Acupressure) หมายถง วธการแพทยแผนโบราณของจนทมการกระตนพลงงานไหลเวยนทวรางกายมนษย ในลกษณะเฉพาะทบรเวณฝาเทา ท าใหเกดความสมดล เมอมการกระตนตามจดตาง ๆ 26 จด ดวยการกดลงบนฝาเทา โดยใชไมกดจด รวมทงอปกรณตาง ๆ ทคดคนขนมาชวยในการกดจด หรอการกดสมผสดวยนวมอ 4. โปรแกรมการนวด (Massage Program) หมายถง การนวด 3 วธ คอ 1) การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

12

5. ความผอนคลาย (Relaxation) หมายถง สภาพทางดานสรรวทยาและจตใจอยในสภาวะสมดล สวนตาง ๆ ของรางกาย ปราศจากการตงตวของกลามเนอ ไมมการรกเราทางอารมณใด ๆ เกดขน กลามเนอสวนตาง ๆ ของรางกายปราศจากการหดเกรง กลามเนอจะคลายไมเคลอนไหว และไมแสดงการตอตานหรอขดขนตอการเหยยดหรองอของกระบวนการท างานทางสรระ การผอนคลายจงเปนวธลดความเครยด วดจากเครองวดความผอนคลายแบบไบโอฟดแบค รน GSR 2 6. ความจ าขณะคด (Working Memory) หมายถง ความจ าทใชในการแกปญหา และปรบตวอยางมเหตมผล ชวยในการคด เปนการรกษาขอมลประสบการณการรบรชวขณะทก าลงเชอมโยงหาความหมายและความสมพนธของขอมลนนในระหวางการคด ความจ าขณะคดวดจากแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised-III) ดานชวงตวเลข (Digits Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) 7. ผสงอาย (Elderly) หมายถง ผทมอายตงแต 60 ป ขนไป เมอนบตามปปฏทน อาศยอยในหมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ

13

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง การเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน การน าเสนอเอกสาร ทฤษฎและงานวจยทเกยวของแบงออกเปน 5 ตอน ดงตอไปน ตอนท 1 การเปลยนแปลงทางกายภาพและชวภาพในผสงอาย ตอนท 2 การนวด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการนวด ตอนท 3 การนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ตอนท 4 ความจ าและงานวจยทเกยวของ ตอนท 5 ความผอนคลายและงานวจยทเกยวของ ตอนท 1 การเปลยนแปลงทางกายภาพและชวภาพในผสงอาย การเปลยนแปลงทางรางกายในระบบตาง ๆ การเปลยนแปลงทางดานรางกายในผสงอาย มการเปลยนแปลงไปตามวย โดยเฉพาะ ในคนทมอายมากกวา 60 ป รางกายจะเกดการเปลยนแปลงทางเสอมมากขน เนองจากมความเสอมของการท างานระบบตาง ๆ ทวรางกาย โดยเฉพาะระบบประสาท หวใจและหลอดเลอด ระบบขบถาย ระบบตอมไรทอ ระบบกระดกและกลามเนอ (Saxon, Etten & Perkins, 2010, pp. 41-48) ซง การเปลยนแปลงน มกจะเกดขนชา ๆ ในภาวะปกต อวยวะของระบบตาง ๆ ยงท าหนาทไดอยางปกต แตในภาวะบบคน ไมวาจะเกดจากทางอารมณหรอทางรางกายหรอสงคม จะท าใหผสงอายไมสามารถรกษาสภาวะสมดลของรางกายไวได ท าใหเกดอาการผดปกต และท าใหเปนอนตรายถงแกชวตไดงาย (Jeffrey, 2008, pp. 935-942) การเปลยนแปลงของอวยวะตาง ๆ ในรางกายแตละคนจะเกดขน ไมเทากน ขนอยกบปจจยหลายอยางทส าคญ คอ กรรมพนธ โรคหรอความเจบปวย ตลอดจน การด ารงอยในสงคมของผสงอาย สงแวดลอมหรอสงทปฏบตอย เชน สภาพอากาศ อาหาร อาชพ ความเครยด การออกก าลงกาย การพกผอน ซงปจจย 2 ประการหลง ถาหากผสงอายดแลรกษาสขภาพรางกายและปฏบตตนอยางถกตองแลว จะสามารถลดปจจยเสยงตอการเกดโรคตาง ๆ ดงนน การชะลอความเสอมของรางกายจงมความจ าเปน การเปลยนแปลงทางดานรางกายในผสงอาย (Physical Changes in Aging) จากรายงานการศกษาของมารตน (Martin, 2011, pp. 249-256) ชใหเหนวา เมอรางกายคนเราเขาสวยผสงอาย จะเกดการเปลยนแปลงของระบบตาง ๆ ในรางกาย ดงน ระบบผวหนง ผวหนงบางลง เซลลผวหนงลดลง ความยดหยนของผวหนงไมด ผวหนงเหยว แหงและมรอยยน ไขมนใตผวหนงลดลง ท าใหรางกายทนตอความหนาวเยนไดนอยลง มกมอาการคน มจ าเลอด ตอมเหงอลดนอยลง เสยหนาท ไมสามารถขบเหงอได ท าใหทนตอการเปลยนแปลงของอณหภมของอากาศไมไดด เกดความรสกหนาว รอน ไมคงท จงเกดอาการลมแดดไดงายในเวลาทอากาศรอนจด ตอมไขมนท างานนอยลง

14

ผวหนงแหงและแตกงาย สของผวหนงจางลง เพราะเซลลสรางสผวท างานลดลง แตมรงควตถสะสมเปนแหง ๆ ท าใหเปนจดสน าตาลทวไปมากขน เกดเปนการตกกระ ผมและขนทวไปสจางลง รวง เปลยนเปนสขาวหรอหงอก ท าใหผมบาง หวลาน ขนตามรางกายรวงหลดงาย ทเหนชดคอขนรกแร เนองจากตอมรขมขนท างานนอย การรบความรสกตออณหภมการสนสะเทอน และระบบประสาทสมผส ความเจบปวดทผวหนงลดลง เลบแขงและหนาขน สเลบเขมขน (Omar, 2006, pp. 29-34) ระบบประสาทโดยเฉพาะประสาทสมผส (Sensory) ของผสงวย จะเสอมไปตามเวลา ทเปลยน (Saxon, Etten, & Perkins, 2010, pp. 65-68) ขนาดของสมองลดลง น าหนกสมองลดลง จ านวนเซลลประสาทลดลง ประสทธภาพการท างานของสมองนอยลง ปฏกรยาการตอบสนองตอสงตาง ๆ ลดลง การทรงตวไมด การเคลอนไหวชาและความคดเชองชา ท าใหเกดอบตเหตได (Jeffrey, 2008, pp. 935-942) ความจ าเสอมโดยเฉพาะเรองราวใหม ๆ แตสามารถจ าเรองราวเกาไดด แบบแผนการนอนเปลยนแปลง เวลานอนนอยลง เวลาตนมากขน การมองเหนไมด รมานตาเลกลงปฏกรยาการตอบสนองของรมานตาตอแสงลดลง หนงตาตก แกวตาเรมขนมว เกดตอกระจกรอบ ๆ กระจกตา จะมไขมนมาสะสม เหนเปนวงสขาวหรอเทา ลานสายตาแคบ กลามเนอลกตาเสอม ความไวในการมองภาพลดลง การไดยนลดลง ประสาทรบเสยงเสอมไป เกดหตงมากขน เนองจากมการเสอมของอวยวะในหชนในมากขน แกวหตงมากขน แตจะไดยนเสยงต า ๆ ไดชดกวาเสยงพดธรรมดา หรอในระดบเสยงสง เสยงพดของผสงอายเปลยนไป เพราะมการเสอมของกลามเนอ กลองเสยงและสายเสยงบางลง หลอดเลอดทไปเลยงหชนในเกดภาวะแขงตว มผลท าใหเกดอาการเวยนศรษะ และการเคลอนไหวไมคลองตว จมก ประสาทรบกลนบกพรองไป ท าใหการรบรกลน ลดนอยลง การรบรสของลนเสยไป ตอมรบรสท าหนาทลดลง โดยทวไปการรบรสหวานจะสญเสย กอนรสเปรยว รสขม หรอรสเคม เปนผลใหผสงอายเกดภาวะเบออาหาร (Siewe, 1990, pp. 1-6) ระบบกลามเนอและกระดก จ านวนและขนาดเสนใยของกลามเนอลดลง เหยว เลกลง ออนก าลงลง ท าใหท างานออกแรงมากไมได เพลย ลาเรว และทรงตวไมด ก าลงการหดตวของกลามเนอ ลดลง การเคลอนไหวในลกษณะตาง ๆ ไมคลองตว กระดกมน าหนกลดลง ปรมาณแคลเซยมลดลง เพราะแคลเซยมสลายออกจากกระดกมากขน ท าใหกระดกบาง เปราะ พรนและหกงาย (Daly, 2013, p. 71) มอาการปวดเจบกระดกบอย ความยาวของกระดกสนหลงลดลง หมอนรองกระดกบางลง หลงคอมมากขน ความสงลดลงประมาณ 3-5 นว น าเลยงขอ (Joint Fluid) ลดลง การเคลอนไหว ขอตาง ๆ ไมสะดวก เกดการตงแขง อกเสบและตดเชอไดงาย ขอทเกดความเสอมไดมาก คอ ขอเขา ขอสะโพกและขอกระดกสนหลง (Brooks, 2003, pp. 689-690) ระบบการไหลเวยนเลอด ขนาดของหวใจอาจโตขน ผนงหวใจหองลางซายหนาขน ลนของหวใจแขงและหนาขน มแคลเซยมมาเกาะมากขน ท าใหเกดภาวะลนหวใจรวและตบได ประสทธภาพ การท างานของหวใจลดลง ก าลงการหดตว และอตราการเตนของหวใจลดลง (Dugdale & Zieve, 2012, pp. 1-2) ก าลงส ารองของหวใจลดลง จงเกดภาวะหวใจวายไดงาย กลามเนอหวใจมแคลเซยมมาเกาะมากขน ท าใหการน าคลนไฟฟาของหวใจไมด เกดภาวะหวใจเตนผดจงหวะหรอเกดการปดกนคลนไฟฟาของหวใจอยางสมบรณได หลอดเลอดเกดภาวะเสอม ผนงหลอดเลอดสญเสยความยดหยนหลอดเลอดมลกษณะหนาและแขงขน มแคลเซยมและไขมนเกาะมากขน เกดภาวะหลอดเลอดแดง

15

แขงตวและความดนโลหตสงขน (Gurven, Blackwell, Rodríguez, Stieglitz & Kaplan, 2012, pp. 25-33) หลอดเลอดฝอยไมสมบรณ เปราะและเกดรอยฟกช าไดงาย ปรมาณเลอดไปเลยงอวยวะตาง ๆ ลดลง เปนผลใหเกดการตายและการเสอมของอวยวะตาง ๆ ไดจ านวนเมดเลอดแดงลดลง ท าใหเกดภาวะโลหตจาง ระบบภมคมกนของรางกายท างานลดลง ท าใหเกดการตดเชอไดงาย และอาจเกดโรคแพภมตนเองมากขน ระบบทางเดนหายใจ ความยดหยนของปอดลดลง เปนเหตใหการขยายและยบตวไมด ท าใหเหนอยงาย ความแขงแรงของกลามเนอทชวยในการหายใจลดลง ผนงทรวงอกแขงขน ขยายตวไดนอยลง เยอหมปอดแหง การขยายและการหดตวของปอดลดลง ท าใหเกดอาการหายใจล าบากไดงายจ านวนถงลมลดลงแตขนาดใหญขน ผนงถงลมแตกงาย จงเกดโรคถงลงโปงพองได หวใจแรงบบตวนอยลง ท าใหการหดตวลดลง ปรมาณเลอดออกจากหวใจลดลงดวย อตราการเตนของหวใจลดลง และกลามเนอหวใจไวตอสงเราลดลง การไหลเวยนเลอดในหลอดเลอดฝอยทถงลมไมด ท าให การแลกเปลยนกาซภายในปอดลดลง รางกายไดรบออกซเจนลดลง ส าหรบทางเดนหายใจ การท างานของเซลลตลอดทางเดนหายใจลดลง การท างานของฝาปดกลองเสยงมความไวลดลง รเฟลกซการขยอนและรเฟลกซการไอลดลง ท าใหการก าจดสงแปลกปลอมไมด จงเกดการส าลก และตดเชอในทางเดนหายใจไดงาย (Sharma & Goodwin, 2006, pp. 253-260) ระบบทางเดนอาหาร ฟนของผสงอายมกไมคอยด เคลอบฟนจะมสคล าขนและบางลง แตกงาย เหงอกทหมคอฟนรนลงไป เซลลสรางฟนลดลง ฟนผงายขน สวนใหญของผสงอาย จงไมคอยมฟนตองใสฟนปลอม ท าใหการเคยวอาหารไมสะดวก ตองรบประทานอาหารออน และยอยงาย ลนรรสนอยลง รบรสหวานสญเสยกอนรบรสอน ๆ เกดภาวะขาดอาหาร ตอมน าลายท างานนอยลง การผลตน าลายและเอนไซมลดลง การกระหายน าลดลง ขบน าลายออกนอย ท าใหลนและปากแหง เกดการตดเชอทางปากได (Siewe, 1990, pp. 1-8) การเคลอนไหวของหลอดอาหารลดลงและหลอดอาหารกวางขน ท าใหระยะเวลาทอาหารผานหลอดอาหารชาลง กลามเนอหรดบรเวณปลายหลอดอาหารหยอนตวและท างานลดลง ท าใหอาหารและน ายอยไหลยอนกลบจากกระเพาะเขาสหลอดลมได จงท าใหเกดอาการแสบรอนบรเวณหนาอก และเกดอาการส าลก (Aspiration) ได การเคลอนไหวของกระเพาะอาหารลดลง (Immobility of Stomach) น ายอยกรดเกลอในกระเพาะอาหารลดนอยลง อาหารอยในกระเพาะอาหารนานขน จงท าใหรสกทองอดงายหวนอยลง เบออาหารดวยภาวะขาดอาหารและโลหตจางได การผลตน ายอยและเอนไซมในกระเพาะอาหารลดลง ล าไสเลกและล าไสใหญเคลอนไหวนอยลง เกดอาการทองผกไดงาย การไหลเวยนเลอดตลอดทางเดนอาหารลดลง เยอบทางเดนอาหารเสอม ท าใหการดดซมอาหารลดลง ขาดสารอาหารได กลามเนอหรดททวารหนกหยอนตว ท าใหเกดภาวะกลนอจจาระไมได ขนาดของตบและตบออนเลกลง หนาทการท างานเสอมไป อาจเกดโรคเบาหวาน การเคลอนไหวของล าไสเลก และล าไสใหญลดลง ท าใหการขบถายอจจาระ ไมปกต ทองผกเสมอ ประสทธภาพในการท าลายพษของตบลดลง ปรมาณน าดรวมลดลง แตระดบคลอเลสเตอรอลและความหนดของน าดมากขน จงเกดนวในถงน าดได น าหนกและขนาดของตบออนลดลง การผลตเอนไซมลดลงทงปรมาณและคณภาพ แตยงมเพยงพอ แกความตองการ (Schmucker & Sanchez, 2011, pp. 1-8)

16

ระบบทางเดนปสสาวะและระบบสบพนธ (Williams, 2003, p. 1) ไดใหรายละเอยดวาเมอมนษยอายมากขน น าหนกและขนาดของไตลดลง ขบของเสยไดนอยลง แตขบน าออกมามาก จงถายปสสาวะมากและบอยขนในเวลากลางคน การไหลเวยนเลอดในไตลดลง อตราการกรองของไตลดลง ขนาดของกระเพาะปสสาวะลดลง กระเพาะปสสาวะ กลามเนอ หรด ทควบคมการถายปสสาวะหยอนไป ท าใหกลนปสสาวะไมไดด กลามเนอของกระเพาะปสสาวะออนก าลงลง ดงนน หลงถายปสสาวะจงมปรมาณปสสาวะคางในกระเพาะปสสาวะเพมขน ท าใหตองถายปสสาวะบอยขน ในผชายตอมลกหมากโต เปนผลใหถายปสสาวะล าบาก ตองถายบอยครง ลกอณฑะเหยวและมขนาดเลกลง ผลตเชออสจไดนอยลง ขนาดและรปรางกายของเชออสจเปลยนแปลง ความสามารถในการผสมกบ ไขลดลง ความหนดของน าเชอลดลง ในผหญงในวยหมดประจ าเดอน ระดบเอสโตรเจน (Estrogen) ในรางกายลดลง รงไขจะฝอเลกลง ชองคลอดแคบและสนลง รอยยนและความยดหยนลดลง สารหลอลนภายในชองคลอดลดลง ท าใหเกดอาการอกเสบและตดเชอไดงาย กลามเนอภายใน องเชงกรานหยอน ท าใหเกดภาวะกระบงลมหยอนและกลนปสสาวะไมได ตอมเพศท างานลดลง สมรรถภาพทางเพศลดลง (Storck, 2012, pp. 1-2) ระบบตอมไรทอ ตอมไรทอผลตฮอรโมนลดลง จงท าใหหนาทของฮอรโมนเหลานนลดลงดวย ท าใหเกดโรคของตอมไรทอ เชน เบาหวาน มากขน การเปลยนแปลงทางจตใจทสงผลตอความจ าผสงอาย การวจยทางดานโรคความจ าเสอมชนดอลไซเมอร (Alzheimer) โดย (Harwood & McCulloch, 2013, pp. 1-8) ไดใหรายละเอยดวา มนษยยงมอายมากขนความเครยดกยงสงขนผสงอายเปนวยของการเปลยนแปลง มการเปลยนแปลงทางจตใจมกเปนปญหาทางดานจตใจ จะเกดจากความรสกสญเสย โดยเฉพาะเกยวของกบความสามารถของตนเอง เชน การเคยเปนทพง เปนผน าใหกบคนอน การเปนทยอมรบและยกยองจากคนขางเคยง เพอนฝงหรอสงคม การขาดทพง เชน ผใกลชดเพอนสนทถงแกกรรม เปนตน นอกจากน การทสขภาพไมแขงแรงพอทจะปฏบตภารกจ ตาง ๆ ในชวตประจ าวนได ขาดการตดตอไปมาหาสกบผอน บตรหลานเตบโต มครอบครวแยกยาย ท าใหเกดความรสกเหงา วาเหว ไมสบายตามรางกาย ปวดเมอย ไมมแรง นอนไมหลบ เบออาหาร ปญหาดานสงคมกเปนอกดานหนงทกอใหเกดความเครยดทางจตใจ (Jones, 1984, pp. 591-593) ผลดงกลาว จะท าใหผสงอายเกดการสญเสยความจ า (Small, 2002, pp. 1,502) มกจ าปจจบนไมคอยได และชอบย าค าถามซ า ๆ กบคนทคยดวย ท าใหเกดความเบอหนาย บางราย จ าผดพลาดจนกลายเปนพดเทจ เปนภาวะทเรยกวาสมองเสอม เปนธรรมดาทผสงอายจะม การเปลยนแปลงเรองความจ า อาท ลมงาย ตองพดซ า ๆ ถามซ า ๆ จ าเหตการณใหม ๆ ไดไมด จ าเหตการณในอดตไดแมน แตถาไมรบกวนชวตประจ าวนของผสงอายถอวาไมผดปกต แตในผสงอายทมโรคสมองเสอม การสญเสยความจ าจะรนแรงมากจนมผลในชวตประจ าวน (Luo & Craik, 2008, pp. 346-53) การชวยเหลอตนเองนอยลง มปญหาในการดแลชวยเหลอตนเองไมได ตองไดรบค าปรกษาหรอรกษาจากแพทย ในผสงอายทลมงาย อาจหาวธตาง ๆ มาชวยเตอนความจ า อาท สมดบนทก จดสงของใหเปนระเบยบ จดกจวตรประจ าวนใหตรงเวลา เตอนวนเดอนปและความจ า อน ๆ แตถาอาการรนแรงมาก นอกจากการหลงลม มอาการทางจต พฤตกรรมเปลยนแปลงมาก ควรปรกษาแพทย ภาวะสมองเสอม (Dementia) เปนปญหาทางสาธารณสขทส าคญ อาจกอใหเกด

17

ความพการและเสยชวตในผปวยสงอาย (Jeffrey, 2008, pp. 935-942) นอกจากนนแลว ยงท าใหเกดการสญเสยทรพยากรและงบประมาณในการดแลรกษาผปวยเหลาน ภาวะสมองเสอม เปนกลมอาการ ทเกดจากความผดปกตของการท างานของสมอง ในสวนของเปลอกสมองหรอวถประสาททเกยวของอยางตอเนอง ชา ๆ และเปนมากขนเรอย ๆ เปนเวลาอยางนอย 1-2 ป ท าใหเกดความผดปกตทางดานความคดและความจ าบกพรอง หลงลมทงระยะสนและระยะยาว การตดสนใจผดพลาด ความคดทางนามธรรมผดไป เชน คดเลขไมได ไมเขาใจเกยวกบเรองนามธรรม มปญหาในการพด พดชา ๆ ซ าซาก ไมเขาใจภาษาหรอพดไมได (Aphasia) ไมสามารถปฏบตงานหรอกจกรรมตาง ๆ ทเคยท าได ทง ๆ ทสามารถเคลอนไหวรางกายไดปกต (Apraxia) การแปลความรสกผดพลาด ไมสามารถบอกถงสงทรบรจากการสมผส ไดยน รบรส ไดกลน และมองเหน มความผดปกตทางจตและพฤตกรรม อาการเหลาน ท าใหไมสามารถท างานหรออยในสงคมได (Siewe, 1990, pp. 1-6) กลมอาการทางจต เนองจากสมองเสอม อาการเรมแรกผปวยจะจ าวนเวลาไมได ความจ าเสอม ความสามารถทางปญญาลดลง การปรบตวและการตดสนใจชา กลมอาการทางจตเนองจากสมองเสอม ม 4 ลกษณะ คอ (Reisberg, Ferris, Kluger, Franssen, Wegiel, & De Leon, 2008, pp. 18-31; Burns & Zaudig, 2009, pp. 1,963-1,965) 1. สมองเสอม (Dementia) เปนภาวะการถดถอย (Decline) การท างานของสมองโดยเฉพาะเซลลสมอง โดยเรมจากสวนใดสวนหนง แลวจงลกลามไปยงสมองสวนอน ๆ มตงแตอาการนอย ๆ เชน การหลงลมเลกนอย (Mild Cognitive Impairment) จนถงขนรนแรง เปนอาการ ทางจตเวช เชน ความวตกกงวลแบบผดปกต ภาวะซมเศรา โรคจตตาง ๆ ซงกอใหเกดกลมอาการ ตาง ๆ ตามภาวะความเสอมของสมอง 2. อาการเพอคลง (Delirium) คอ กลมอาการทเกดจากความผดปกตอยางฉบพลน ของความใสใจ (Attention) ปญญา (Cognition) หรอการรบร (Perception) โดยอาการมกจะเกดขนในระยะเวลาสน ๆ ภายในเวลาเปนชวโมงหรอวน และอาจมการเปลยนแปลงในชวงเวลา ตาง ๆ ระหวางวน ทงน พบวา ภาวะเพอคลง ถอวาเปนกลมอาการทเกดจากความผดปกตของสมอง 3. กลมอาการหลงลมหรอสญเสยความจ าระยะแรก หมายถง ลมบางสงบางอยาง บางกจกรรมทอาจสงผลตอการด ารงชวต รวมทงการลมเรองทงในระยะสนและระยะกลางความสามารถในการจ าสงทเกดขนในอดตทผานมาในระยะไมนานนก 4. กลมอาการทางอารมณ (Emotional Disorders) หมายถง อารมณในคนปกต อาจมลกษณะเสยใจ ดใจ หรอรสกเฉย ๆ อารมณทผดปกตและจดอยในระดบทถอวาเจบปวย มกจะเสยการท าหนาทของตนเอง มอาการทางจตใจและทางกายอน ๆ รวมดวย สมาคมจตเวชศาสตรแหงสหรฐอเมรกา (American Psychiatric Association, 2006, p. 13) ใหความหมายของภาวะสมองเสอมวา เปนลกษณะของกลมอาการทมความบกพรองทางเชาวนปญญาหลายดานรวมทงความจ า และมความผดปกตดานการใชภาษา การกระท ากจกรรม ทมเปาหมาย การรบรของการใชประสาทสมผสและการท าหนาทบรหารจดการอยางนอย 1 ดานอาการทเกดขนมความรนแรงจนเปนอปสรรคในการท างานและการใชชวตในสงคม ทงน กมมนต พนธมจนดา (2550, หนา 4) ไดใหความหมายของกลมอาการสมองเสอมวา เปนอาการทเกดจาก

18

ความผดปกตของการท างานของสมองในสวนเปลอกสมอง (Cerebral Cortex) หรอวถประสาท ทเกยวของ ลกษณะของกลมอาการทส าคญคอ มความผดปกตของการท างานของเปลอกสมอง ท าใหมอาการผดปกต เชน ความจ าไมด อารมณเปลยนแปลง การใชภาษาผดปกต เนองจากการท างานของเปลอกสมองเสยไปอยางกระจดกระจาย โดยทวไป กลมอาการสมองเสอมมกจะเปนมากขนเรอย ๆ กลมอาการสมองเสอมมกเกดขนในผสงอาย ซงบางครงจะตองแยกจากการเปลยนแปลงตามวยทมไดเกดจากโรคและกลมอาการสมองเสอมอาจเกดในผปวยอายนอยได ศรพนธ สาสตย (2551, หนา 15-24) อธบายภาวะสมองเสอมวา เปนกลมอาการทเกดจากการท างานของสมองทเสอมถอย ท าใหเกดความผดปกตของเชาวนปญญา (Cognitive Function) ทมหลายรปแบบ เชน การรบร (Perceiving) ความจ า (Memory) จนตนาการ (Imagination) การคด (Thinking) การใชเหตผล (Reasoning) และการตดสนใจ (Judgment) มการเปลยนแปลงบคลกภาพ พฤตกรรมและสงผลตอการท างานหรอการด ารงชวตประจ าวน อาการผดปกตเหลานจะด าเนนไปเรอย ๆ และไมสามารถกลบคนสสภาพเดม ยกเวนภาวะสมองเสอมบางชนดทสามารถรกษาใหหายได มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (2557, หนา 8) ใหความหมายของภาวะสมองเสอม เปนความถดถอยในการท างานของสมอง ซงเกดจากการสญเสยเซลลสมอง โดยเรมจากสวนใดสวนหนงแลวจงลกลามไปยงสมองสวนอน ๆ โดยทความเสอมถอยจะด าเนนอยางชา ๆ แบบคอยเปนคอยไป บางครงอาจใชเวลานบ 10 ป กวาทความผดปกตจะปรากฏชดเจนจนสงเกตได รชดา ยมซาย, ถนอมศร อนทนนท และวนกาญจน คงสวรรณ (2559, หนา 85-102) ไดอธบายภาวะสมองเสอม คอเปนภาวะทบคคลมความสามารถทางสตปญญาลดลง คดและจ าไมได เกดจากความเสอมของการรบร ความจ า ความใสใจภาษาและการแกปญหา เปนผลจากความผดปกตในการท างานของสมอง มการสญเสยหนาทของสมองหลายดานพรอมกน แบบคอยเปนคอยไป แตเกดขนอยางถาวร สงผลใหมการเสอมของระบบความจ า และการใชความคดดานตาง ๆ สญเสยความสามารถในการแกไขปญหา หรอการควบคมตนเอง มการเปลยนแปลงบคลกภาพ พฤตกรรม และสงผลกระทบตอการด ารงชวตประจ าวน โดยอาการผปวยทพบ มกจะมอาการดานพฤตกรรม และจตใจทผดปกต เชน อาการประสาทหลอนกาวราว หลงผด และการถดถอยใน 3 ดาน ไดแก ดานการรคด ดานอารมณหรอพฤตกรรม และดานความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน ผปวยจะไมสามารถด าเนนชวตไดอยางปกตดวยตนเอง จ าเปนตองอาศยผอนชวยเหลอ โดยเฉพาะปญหาดานพฤตกรรมและจตใจ เปนปญหาทพบไดบอยทสด และพบไดทกระดบความรนแรงของโรค สมาคมโรคอลไซเมอร (Alzheimer’s Association, 2014, pp. 47-92) ใหความหมายของภาวะสมองเสอมวา เปนกลมอาการทางระบบประสาทอนเปนผลจากเซลลสมองถกท าลาย อยางชา ๆ และตอเนอง สงผลใหบคคลมการสญเสยความจ าและความผดปกตดานเชาวนปญญา อยางนอยหนงดาน เชน การใชภาษา การระบสงของ การคด การตดสนใจ การเคลอนไหว โดยทระดบความรสกตวปกตและอาการทเกดขน มความรนแรงจนเปนอปสรรคตอการใชชวตในสงคม Ehrlish (2012, pp. 1-2) ใหความหมายภาวะสมองเสอมวา เปนอาการทสงผลกระทบ มาจากสมอง เปนปญหาดานความจ า และในทสดกอาจสงผลกระทบถงดานจตใจดวย โดยรนแรงขนเปนระยะ บคคลจะคอย ๆ เสยความทรงจ า มความบกพรองในดานตาง ๆ อาท การพจารณาตดสนใจ

19

การแกปญหา การใชภาษา บคลกภาพเปลยนไป ความสามารถในการเรยนรสงใหมลดลง องคการอนามยโลก (2013, p. 381) ใหความหมายของภาวะสมองเสอมวา เปนอาการทเกดจากความผดปกตทางสมอง ซงอาจท าใหบคคลนนสญเสยความทรงจ าและประสบปญหาใน การคด การตดสนใจ การใชเหตผล การแกปญหา และการใชภาษา เปนการเปลยนแปลงท มกเกดขนเพยงเลกนอยในชวงตน และบางคนอาจรนแรงถงขนสงผลกระทบตอชวตประจ าวน ทงดานอารมณและพฤตกรรม จากความหมายขางตน สรปไดวา ภาวะสมองเสอม เปนลกษณะของกลมอาการทเกดจาก ความผดปกตทางสมอง เปนการท างานของสมองทเสอมถอยลง ซงอาจท าใหบคคลนนสญเสย ความทรงจ าและในทสดอาจสงผลกระทบดานจตใจดวย โดยรนแรงขนเปนระยะ ๆ เปนความผดปกตดานเชาวนปญญาในการท าหนาทบรหารจดการอยางนอยหนงดาน เชน การคด การตดสนใจ การจนตนาการ การใชเหตผล การเคลอนไหว การแกปญหา และการใชภาษา บคลกภาพเปลยนไป ความสามารถในการเรยนรสงใหมลดลง เปนการเปลยนแปลงทมกเกดขนเพยงเลกนอยในชวงตน โดยทระดบความรสกตวปกต และบางคนอาจรนแรงจนเปนอปสรรคในการท างานถงขนสงผลกระทบตอการใชชวตประจ าวนทงดานอารมณและพฤตกรรม อาการผดปกตเหลานจะด าเนนไปเรอย ๆ และไมสามารถกลบคนสสภาพเดมได ยกเวนภาวะสมองเสอมบางชนดทสามารถรกษาให หายได กลมอาการสมองเสอมมกเกดขนในผสงอาย ซงบางครงจะตองแยกจากการเปลยนแปลง ตามวยทมไดเกดจากโรค และกลมอาการสมองเสอมอาจเกดในผปวยอายนอยได ตอนท 2 การนวด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการนวด ความหมายของการนวด ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2544 ออกตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 ไดก าหนดค านยามของนวดไทยไววา การนวดไทย หมายถง การตรวจประเมน การวนจฉย การบ าบด การปองกนโรค การสงเสรมสขภาพและการฟนฟสขภาพ ดวยวธการกด การคลง การบบ การจบ การดด การดง การประคบ หรอวธการอนตามศลปะการนวดไทย หรอ การใชยาตามกฎหมายวาดวยยา (ปรดา ตงตรงจตร, 2548, หนา 65-69) นอกจากน ยงมผศกษา เรองการนวดอน ๆ อาท การนวดแบบสวดช (Swedish Massage) การนวดกดจดแบบชอตส (Shiatsu) ของญปน และการนวดศรษะแบบอายรเวท (Ayurveda Head Massage) ของอนเดย วธการนวดไทย ในนยามตามกฎหมายขางตน ประกอบดวย การกด การคลง การบบ ซงรายละเอยดหรอลกษณะของวธการนวดไทยแตละวธ สามารถอธบายได ดงน 1. การกด คอการใชมอหรอนวมอกดลงบนสวนตาง ๆ ของรางกายเปนหลก การกด ตองกดดวยน าหนกทมากพอทจะสงผานแรงจากการนวดใหไปกระท ากบจดนวด เพอเกดเปนพลงไปกระตนอวยวะและเนอเยอเปาหมาย ในกรณทตองกดจดนวดตามกลามเนอมดใหญ จงจ าเปนตองใชอวยวะสวนอนทแขงแรงและใหน าหนกมากกวานวมอ เชน ศอก เทาและการเหยยบ ขอด คอ การกดนวลงแตละครงจะท าใหกลามเนอยดและคลายตวออกไปและขณะทกดนว เลอดซงอยในบรเวณใตนว

20

จะแผกระจายออกไปรอบ ๆ เมอผอนนวเลอดกจะไหลพรกลบเขามา เปนการกระตนการไหลเวยนโลหตไดเปนอยางด ขอเสย คอการกดทหนกจนเกนไป อาจท าใหเจบ เสนเลอดฉกขาดและอาจเกดรอยช า 2. การคลง คอการใชนวหวแมมอและนวอน ๆ หรอสนมอกด พรอมกบคลงหมนวนเปนวงกลม ขอดคอการคลงท าใหเจบนอยกวาการกด การนวดไดพนทกวาง ซงเทากบกระตนกลามเนอ ไดบรเวณกวางและลดการเกรงตวของกลามเนอไดด ขอเสยคอการคลงทรนแรงมาก อาจท าใหผนงเสนเลอดในบรเวณนนฉกขาดและแตกได การคลงบนเสนประสาทจะท าใหเกดอาการเสยวแปลบ ๆ และอาจท าใหเสนประสาทอกเสบได 3. การบบ คอการใชมอจบกลามเนออยางเตมมอแลวออกแรงบบ กระตนการไหลเวยนของเลอดใหมาหลอเลยงกลามเนอในบรเวณนนมากขน การบบชวยแกอาการเมอยลาและชวยผอนคลาย การเกรงตวของกลามเนอ ขอด คอ เรงการไหลเวยนของเลอดทกลามเนอ ท าใหหายเมอยลาและ ลดอาการเกรง ชวยกระตนใหหลอดเลอดด าสงเลอดกลบหวใจดขน เหมาะส าหรบการนวดลดการบวม ท าใหลดการเกรงและหดตวของกลามเนอ ขอเสยคอการบบนานหรอแรงเกนไป จะท าใหกลามเนอช า อาจท าใหเสนเลอดในกลามเนอฉกขาดได 4. การดง เปนการออกแรงยดเอน กลามเนอและพงผดของขอตอทหดเกรงสนลงใหยดยาวออกเปนปกต บางครงอาจจะเกดเสยงลนในขอตอกระดกในขณะทดง ขอดคอเปนการท าใหเอนปลายกลามเนอและพงผดยดออก ชวยใหขอตอยดงอได ขอเสยคอการดงรนแรงอาจท าใหเอนและพงผด ฉกขาดได ไมควรดงใหคนไขทมพงผดฉกขาด เชน ขอเทาแพลง เพราะอาจท าใหเกดการฉกขาด มากขนจนอกเสบได 5. การบด เปนการออกแรงหมนขอตอ เพอยดเอนและกลามเนอตามขวางขอดและขอเสย เหมอนการดง 6. การดด เปนการออกแรงเพอขยบขอตอทตดขดใหเขากลบเขาทและสามารถเคลอนไหวไดตามปกต ผทจะท าการดดตองเรยนรลกษณะและการเคลอนไหวของขอตอเปนอยางด ตองค านงถงอายผถกดดดวย เพราะคนสงอายกระดกจะเปราะบาง ยงไปกวานนไมควรดดใหกบผทไดรบการผาตดหรอดามกระดกและขอตอ หามดด คนทกระดกสนหลงมปญหา ลกษณะทส าคญของการนวดดงกลาว ไมวาจะเปน การกด การคลง การบบ การดง การบดและการดด จะตองท าดวยความระมดระวง เพราะผสงอายมการเปลยนแปลงของความแขงแรงมวลกลามเนอตลอดจนมวลกระดกทลดลง 7. การทบ การตบและการต เปนการใชแรงกระแทกลงบนรางกายอยางเปนจงหวะ เพอกระตนกลามเนอใหท างานดขน ขอดคอชวยกระตนใหกลามเนอผอนคลาย ขอเสยคอการตบตและ สบแรงเกนไปจะท าใหกลามเนอช า การนวดตามแนวคดการแพทยทางเลอก การแพทยทางเลอก มขอบเขตของการรกษาโรคทไมใชยา การผาตดหรอวธอน ๆ ทองคการอนามยโลกแหงสหประชาชาต มรายงานเมอป ค.ศ. 1962 วาโรคชนดตาง ๆ ของมนษยโดยเฉพาะโรคกลามเนอเจบปวด โรคประสาท และโรคขอกระดก หากรกษาดวยยาหรอการผาตด จะไมสามารถท าใหอาการหายโดยสนเชง จงตงหวขอการวจยเพอรวบรวมและคดเลอกวธการรกษา

21

ทดนอกเหนอจากการแพทยกระแสหลก การแพทยทางเลอก มองคประกอบหลายประการ ซงม การเปลยนแปลงและแตกตางไปตามวฒนธรรมของแตละประเทศ เชน ฝงเขม จดกระดกสนหลง สมนไพรประคบ นวดแผนไทย นวดกดจดสะทอนฝาเทา รกษาดวยความรอน ความเยน ฝกออกก าลงกายแบบชกง มวยจน โยคะ ดนตรบ าบด ตลญจกร พฤกษาบ าบด อญมณบ าบด บ าบดดวยกลนอาหารทางเลอกเพอสขภาพ การแพทยพนบาน การนงสมาธ เปนตน (Ernst, 2000, pp. 258-266) การจ าแนกตามกลมของการแพทยทางเลอก หนวยงานของสถาบนการแพทยทางเลอกแหงสหรฐอเมรกา (National Center of Complementary and Alternative Medicine: NCCAM) จ าแนกออกเปน 5 กลม ดงน 1. ระบบการแพทยทางเลอกทมวธการตรวจรกษาวนจฉยและการบ าบดรกษา มหลายวธการ ทงดานการใหยา การใชเครองมอมาชวยในการบ าบดรกษาและหตถการตาง ๆ (Alternative medical systems) เชน การแพทยแผนโบราณของจน (Traditional Chinese medicine) การแพทยแบบอายรเวช (Ayuravedic) ของอนเดย เปนตน 2. วธการบ าบดรกษาแบบใชกายและใจ (Mind-Body Interventions) เชน การใชสมาธบ าบด โยคะ ชกง เปนตน 3. วธการบ าบดรกษาโดยการใช สารชวภาพ สารเคมตาง ๆ (Biologically Based Therapies) เชน สมนไพร วตามน การลางพษทางหลอดเลอด (Chelation Therapy) การบ าบด โดยใชโอโซน (Ozone Therapy) หรอรวมถงอาหารสขภาพ เปนตน 4. วธการบ าบดรกษาโดยการใชหตถการตาง ๆ (Manipulative and Body-Based Methods) เชน การนวด การดด การจดกระดก (Chiropractic) เปนตน 5. วธการบ าบดรกษา ทใชพลงงาน ในการบ าบดรกษา ทสามารถวดไดและไมสามารถ วดไดในการบ าบดรกษา (Energy Therapies) เชน การสวดมนตบ าบด พลงกายทพย เปนตน ประวตการนวดไทย การนวดแผนไทยสมยรตนโกสนทร มหลกฐานปรากฏชดเจนวา พระมหากษตรยแหงราชวงศจกรทรงมบทบาทส าคญตอการด ารงรกษาและสรางสรรคระบบการแพทยแผนไทยอยางสบเนองมาโดยตลอดทกรชสมย นบเปนพระมหากรณาธคณแกปวงชนชาวไทยตราบเทาทกวนนสมย เรมจากพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ปฐมกษตรยราชวงศจกร ทรงรเรมรวบรวมต าราแพทยแผนไทยเปนครงแรก หลงจากเหตการณบานเมองสงบจากสงครามสมยอยธยา ทรงโปรดใหตงต ารายาและฤาษดดตนไวเปนทานตามศาลาราย มอกษรจารกอธบายก ากบไวกบรปฤาษดดตนทกทา มการปฏสงขรณวดโพธเพอใหเปนสถานทเผยแพรความร การถายทอดความรทางการแพทยจงมรปแบบไปสสาธารณชนมากขน เพราะวดเปนแหลงรวมวชาความรตาง ๆ รวมทงเปนสถานทประชมสงสรรคของชาวบาน เมอวดโพธมแผนศลาจารกสรรพศลปวทยาตาง ๆ ใครชอบวชาใดกสามารถเรยนไดจากศลานน ๆ จะเรยนเปนหมอนวด มต าราแผนหมอนวด บอกทางทอยของเสนพรอภาพประกอบ หมวดบรหารกาย มจารกค าโคลงฤาษดดตนพรอมภาพปนฤาษประกอบ จะเรยนหมอยากมศลาจารกสมมตฐานของโรคพรอมวธการรกษาโรค การใชยาเดกและผใหญ มขอมลใหศกษาดวยตนเอง ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เปนรชสมยแหงการฟนฟเรองการแพทยแผนไทย

22

ทรงวตกวาองคความรดานนจะสญหาย จงมพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหผเชยวชาญเลอกสรรต ารายาด จดเปนยาต าราหลวงส าหรบโรงพระโอสถ ต ารานมชอวา ต าราพระโอสถครงรชกาลท 2 นบไดวาเปนสมยแหงการฟนฟต าราแพทยทมคณคาสบเนองมาจนปจจบนน สมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงมพระราชด ารใหจดตงแหลงรวมความร โดยรวบรวมบคลากรผมความรความสามารถทางวชาการแขนงตาง ๆ รวมกนถายทอดวชาความร ใหอนชนรนหลงไดศกษา เปนความรดานวชาการแพทยแผนไทย ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหผรวชารวบรวมสรรพต าราแลวจารกลงบนแผนศลา ประดบไวในบรเวณวดพระเชตพนวมลมงคลาราม (วดโพธ) ดงปรากฏอยตราบเทาทกวนน (ประพจน เภตรากาศ, 2555, หนา 8) แสดงดงภาพท 2-1

ภาพท 2-1 ภาพจารกบนแผนศลา (จารกวดโพธกบการคมครองต ารบแพทยแผนไทยของชาต, 2558) พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงน าวทยาการดานการแพทยแผนตะวนตกมาใชในประเทศมากขน เชน การสตกรรมสมยใหม แตยงไมสามารถเปลยนความนยมของชาวไทยได เพราะการแพทยแผนไทยเปนวถชวตของคนไทย เปนจารตประเพณและวฒนธรรมทสบเนองยาวนาน สมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ถงแมวาการแพทยแผนตะวนตกยงคงมสบเนองมาจากรชสมยกอน แตพระองคทรงสนพระทยต าราคมภรแพทยเปนอยางมาก ทรงเหนความจ าเปนทจะตองมการปรบปรงคมภรทงหมดใหชดเจนถกตอง จงโปรดเกลาใหท าการคดลอกคมภรภาษาขอม ภาษามคธ เปนภาษาไทยจดลงในสมดขอย เกบรกษาในพระคลงต าราหลวง แลวจดพมพต าราแพทยแผนไทย มชอวา แพทยศาสตรสงเคราะหฉบบหลวง โดยมวตถประสงคเพอเปนแนวทางในการศกษาส าหรบแพทยแผนไทยและเพอเปนมรดกแกชนรนหลงสบไป รชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มประกาศใหใชพระราชบญญตการแพทย พ.ศ. 2466 มจดประสงคเพอควบคมการประกอบและเพอปองกนอนตรายทอาจเกดจากการรกษาโรคของผทไมมความร ผทไมเคยศกษาเลาเรยนและผไมเคยฝกหดดานการแพทยพระราชบญญตดงกลาวน ท าใหแพทยพนบานจ านวนมากเลกอาชพนเพราะกลวถกจบ บางกเผาต าราทง คงมแพทยแผนโบราณเพยงจ านวนหนงเทานนทมคณสมบตตรงตามพระราชบญญต ซงอาจกลาวไดวามทงขอดและขอเสย

23

รชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว มความชดเจนมากในเรองการประกอบโรค ตามกฎหมายเสนาบด ซงไดก าหนดการประกอบโรคออกเปนแผนโบราณ และแผนปจจบน เกดภาวะขาดแคลนยารกษาโรค (ประพจน เภตรากาศ, 2555, หนา 6) ในชวงระยะเวลาสงครามโลกครงท 2 ศาสตราจารยนายแพทยอวย เกตสงห ใหศกษา วจยสมนไพรเพอใชรกษาไขมาลาเรยทโรงพยาบาลสตหบ จงหวดชลบร หลงจากสงครามโลกสงบลงยงคงมปญหาขาดแคลนยาแผนปจจบน รฐบาลจงมนโยบายใหองคการเภสชกรรม ผลตยาสมนไพรเปนยารกษาโรค รชสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช พระองคคอผทรงจดประกายแสงสวางใหกบการแพทยแผนไทย พ.ศ. 2494 เมอเสดจวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ทรงมพระราชปรารภวาวดพระเชตพนวมลมงคลาราม นบเปนแหลงรวบรวมต าราแพทยแผนไทยอยแลว ท าไมจงไมจดใหมโรงเรยนสอนการแพทยแผนไทย วชาเวชกรรม ผดงครรภ หตถเวช และเภสชกรรม จากพระราชปรารภดงกลาวกอใหเกดการตนตวและสามารถสนองพระราชด ารในเวลาตอมา มการกอตงโรงเรยนแพทยแผนโบราณแหงประเทศไทยขนทวดพระเชตพนวมลมงคลาราม เปดอบรมวชาการแพทย แผนไทยเปนครงแรก มการจดพมพต าราแพทยและต ารายาแผนไทยทคดลอกมาจากต าราเกา ๆ ถอเปนการรวบรวมคมภรแพทยในสมยตาง ๆ ไดเกอบสมบรณ มการเผยแพรความรดานการแพทยแผนไทย พระองคทรงเลงเหนความส าคญและความจ าเปนในการท านบ ารง สบทอด สนบสนน คนควาต ารายาไทยและการแพทยแผนไทยใหด ารงคงอย เพอตอบสนองความตองการของประชาชน ปจจบนมหลายหนวยงานทด าเนนโครงการในพระราชด าร โดยเฉพาะกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข (อภชาต ลมตยะโยธน, 2550, หนา 7-11) เสนประธานสบ รากทมาของเสนประธานสบ การนวดไทยเปนภมปญญาทเกดขนในดนแดนสวรรณภม เสนประธานสบหรอเสนสบเปนหวใจส าคญ การสบคนทมาของเสนสบจงมความส าคญอยางยง เสนประธาน คอ เสนหลกส าคญของการนวดไทย เปนทางเดนของลมซงเปนพลงภายใน ทหลอเลยงรางกายใหท างานไดตามปกต เชอวามเสนอยในรางกาย 72,000 เสน แตทเปนเสนประธานแหงเสน ทงปวง มเพยง 10 เสน ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขณ (ประพจน เภตรากาศ, 2555, หนา 4) การแพทยแผนไทยทมสวนเกยวของกบวธการ ปรากฏหลกฐานพบวา ในสมยรชกาลท 5 (พ.ศ. 2411-2453) ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหประชมคณะแพทยหลวง จดหารวบรวมคมภรแพทยในทตาง ๆ มาตรวจสอบช าระใหตรงกนกบฉบบดงเดม คมภรทช าระแลวเหลานรวมเรยกวา เวชศาสตรฉบบหลวง ซงเปนแบบฉบบของการสรางต าราฉบบหลวง อนเปนทมาของต าราแพทยศาสตรสงเคราะห ทเปนต าราหลกในการศกษาเลาเรยนของแพทยแผนไทยในยคตอมาจวบจนขณะน ในต าราเวชศาสตร ฉบบหลวง ไดบรรยายทางเดนของเสนประธานสบไว โดยมชอ ดงน เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขน ทงน มหลกฐานต าราดงเดมหลกของการนวดไทยทมหลกฐานจารกและบนทกทชดเจน มดงน 1. ภาพแผนนวด รชกาลท 1 ทรงโปรดเกลาฯ ใหรวบรวมจารกไวในวดพระเชตพนวมล- มงคลาราม เพอเปนสถานทเผยแพรความรแกราษฎร และไดรบการปฏสงขรณอกครงใน พ.ศ. 2375

24

สมยรชกาลท 3 ทรงใหรวบรวมเลอกสรรต าราตาง ๆ แยกเปนหมวด มวชาฤาษดดตน เวชศาสตร เภสชกรรมและแผนภาพนวด ซงในแผนภาพนวดมภาพคนแสดงการนวด 60 ภาพ และมค าโคลงฤาษดดตน ทงหมด 80 ทา 2. ต าราโรคนทานค าฉนท 11 เรอง มเนอหาเกยวกบเสนสบ ซงด าเนนการเรยบเรยงโดยพระยาวชยาธบด (กลอม) อดตเจาเมองจนทบร ในสมยรชกาลท 2 3. คมภรนวดเลม 1-2 เวชศาสตรฉบบหลวง (รชกาลท 5) มเนอหาเกยวกบการสบคนทมาของทฤษฏเสนประธานสบในต าราการนวดไทย วามความเปนมาใกลเคยงกบต าราอน มขอสรปวาทฤษฏเสนประธานสบ มความใกลเคยงกบโยคะศาสตรของอนเดย ดงน 3.1 ต าราการนวดไทย เรยกเสนซงเปนทางเดนของลมวา นาฑ (Nadi) เปนชองทางผานของพลงปราณ 3.2 ต าราการนวดไทย เชอวามเสนทางเดนของลมอยในรางกายถง 72,000 เสน ซงตรงกบโยคะศาสตรของอนเดย ทกลาววาทางเดนของพลงปราณนนมมากมายถง 72,000 เสน บางคมภรวาม 350,000 เสน แลวแตละคมภร แตไมมการอธบายวามการนบจ านวนเสนอยางไร 3.3 ทางเดนหรอนาฑในโยคะศาสตรนน ม 14 เสน ทส าคญ ไดแก Ida, Pingala, Sushumna, Sarasvati, Varani, Pusha, Hastijhva, Yavasvini, Visvodara, Kuhu, Shankini, Payasvini, Alamousha และ Gandhari ซงมชอทางเดนตรงกบเสนสบของไทย 3 เสน คอ เสนอทา เสนปงคลา และเสนสสมนา สวนเสนคานธาร (Ganhari) ออกเสยงคลายกบเสนกาลทาร หรออาจเปนชอเดยวกน แตแนวทางเดนของเสนไมเหมอนกน 3.4 ต าราการนวดไทยกลาวถงเสนส าคญ 3 เสนหลก คอ เสนอทา เสนปงคลา และเสน สสมนา ซงตรงกบนาฑอทา ปงคลาและสสมนา ซงเปนนาฑ 3 เสนหลก ทเชอมตอจกระ ทง 7 (มลา ธาระ จกระ, สวาธษฐานะ จกระ, มณประ จกระ, อนาหตะ จกระ วศทธะ จกระ หรออาชญะ จกระ บวกต าแหนงสงสด คอสหสราระ) 3.5 ต าแหนงหรอทางเดนของเสนอทาของการนวดไทย อยทางซายของรางกาย เรมตนจากขางสะดอขางซาย 1 นวมอ แลนลงไปบรเวณหวหนาว ลงไปตนขาซายดานในคอนไปดานหลง แลวเลยวขนไปแนบขางกระดกสนหลงดานซายขนไปบนศรษะ แลวกลบลงมาสนสดทขางจมกซาย นาฑอทาและปงคลาของโยคะจะแลนไขวกนหรอเวยนไปรอบแกนกลางของรางกาย (ตรงกบต าแหนงของกระดกสนหลง) ต าแหนงทนาฑทงสองไขวกนคอสงทเรยกวา จกระ ซงแปลวา กงลอหรอการหมน จะเหนวา เสนอทา และเสนปงคลาของการนวดไทย จะอยแนวกงกลางล าตวของรางกาย เพยงแตอยดานซายและขวา ในขณะทนาฑ อทาและปงคลาของโยคะ จะไขวกนในแนวกงกลางล าตว 3.6 ต าราการนวดไทย กลาววา เสนอทา มลมจนทะกาลาเปนลมประจ าเสน ซงตรงกบโยคะศาสตรทกลาววา นาฑอทา คอนาททเปนชองใหพลงเยนแหงดวงจนทร ไหลเวยนไป ในรางกาย และจนทระ เภทนะ ปราณายามะ เปนการหายใจเขาทางรจมกซาย หรอชองพระจนทร เปนชองทางของนาฑอทา 3.7 ต าราการนวดไทย กลาววา เสนปงคลา มลมสรยกาลา (สรยะ กะลา หรอ สรยะ กลา: Soorya kala) เปนลมประจ าเสน ซงตรงกบโยคะศาสตรทกลาววา นาฑปงคลา คอนาท

25

ทพลงรอนไหลไปในรางกายและสรยะ เภทนะ ปราณายามะ เปนการหายใจเขาทางรจมกขวาหรอชองสรยะ ซงเปนชองทางของนาฑปงคลา 3.8 ต าแหนงหรอทางเดนของเสนสสมนาของการนวดไทย อยตรงกลางของรางกาย จากเหนอสะดอ 2 นวมอ แลนขนไปภายในอก ผานล าคอขนไปสนสดทโคนลน ใกลเคยงกบนาฑ สสมนาของโยคะศาสตรทเชอมจกระทง 7 ในแนวตรงกลางของรางกาย ในทางโยคะศาสตร บางต าราถอวา นาทสสมนา เปนเสนทส าคญทสดใน 3 เสนหลก 3.9 เสนประธานทงสบจดเรมตนทรอบสะดอ ซงตรงกบต าแหนงจกระชอมณประ ตงอยหนากระดกสนหลงระดบสะดอ (Solar Plexus) บรเวณแขนงเสนประสาทระดบเอว (Lumbar Plexus) และตอมหมวกไต ศนยนจะควบคมระบบการยอยอาหาร ควบคมพลงขบเคลอนในการท ากจกรรมตาง ๆ อารมณทไมด ความคดสรางสรรค ความรสกเดน ความสามารถพเศษตาง ๆ จากหลกฐานการทบทวนวรรณกรรมดงกลาว จงปรากฏวา องคความรการนวดไทยนน มรากทมาจากโยคะศาสตร โดยอาจเกยวโยงกบฤาษดดตนทรชกาลทหนงทรงพระราชทานไว ณ วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ซงสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ทรงอธบายเรองนวา ทรงเคย เหนรปปนฤาษบ าเพญตบะในพพธภณฑสถานของเมองชยประ ประเทศอนเดย ท าทาทางตาง ๆ เหมอนอยางรปฤาษดดตนในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม จงสนนษฐานวาทาฤาษดดตนของไทย ไดตนแบบมาจากฤาษในยคอนเดยโบราณ แตมวตถประสงคตางกน กลาวคอ ของอนเดยเปนแบบ ทาตาง ๆ ทพวกดาบสใชดดตนหลงจากอยในอาสนโยคะทาใดทาหนงเปนเวลานานในการบ าเพญตบะเพอบรรลโมกขธรรม แตของไทยนนมวตถประสงคเพอแกโรคเมอยทจารกไวในโคลงฤาษดดตน สมยรชกาลทสาม (ประพจน เภตรากาศ, 2555, หนา 4) ภาพฤๅษดดตน แสดงดงภาพท 2-2

ภาพท 2-2 ฤๅษดดตน (มลนธการแพทยแผนไทยพฒนา, 2549) อยางไรกตาม ไมพบหลกฐานทเกยวกบเสนประธานอน ๆ นอกเหนอจากเสนอทา ปงคลา และสสมนา วามทมาจากทใด รวมทงต าราการนวดไทยมการกลาวถงจดตาง ๆ ในแผนนวดทใชรกษาอาการตาง ๆ และการทเสนสมพนธกบกองธาตสมมตฐานตาง ๆ ทก าเรบ หยอน พการ ฤดกาล ซงใน

26

โยคะศาสตรไมมการกลาวถง แตเปนองคความรเกยวกบสมมตฐานวนจฉย ซงเขาใจวา หมอนวดไทยไดน าองคความรจากสมมตฐานวนจฉยมาประยกตและพฒนาจนกลายเปนภมปญญาการนวดไทย ในภายหลง เพราะการนวดไทยในอายรเวทเปนการนวดดวยน ามนและเปนสวนหนงของปญจกรรมะ ซงไมมการกลาวถงเสนประธานสบหรอนาฑทง 14 ตามแบบโยคะศาสตร การนวดไทยแบบราชส านก การนวดไทยแบบราชส านก หมายถง การนวดทใชเพยงมอและนวในการนวดกดจดเทานน กลาวกนวา เปนรปแบบการนวดส าหรบกษตรยและเจานายผใหญในราชส านกมาแตโบราณ จงมลกษณะเรยบรอย ส ารวมและสวยงาม และเนองจากเปนการนวดทเนนการลงของน าหนกตามจด ตาง ๆ ของรางกาย ฉะนน หากผนวดฝกฝนจนมความช านาญแลว กจะสามารถเปนการนวดรกษา โรคได การนวดไทยแบบราชส านกน มกฎระเบยบแบบแผน คอจะตองเดนเขาเขาหาผปวย (ผถกนวด) ขณะทการนวดตองมระยะหางระหวางหมอนวดกบผถกนวด ตองไมกมหนามากจนเกนไป เพราะโบราณถอวาหามหายใจรดพระวรกาย (เจานาย) เปนกฎระเบยบของราชส านก สงส าคญคอการนวดใชมออยางเดยวโดยใชนวกดเปนหลกไมมการใชเทา เขา ศอก การนวดราชส านกเปนการนวดแบบรกษาโรคทรกษาไดดวยการนวด คอโรคทเกดขนกบพวกขอกระดก กลามเนอ เสนเอน เสนประสาท เชน โรคปวดหลง ปวดคอ ปวดเขา ปวดแขน แตทพบมากทสด คอปวดคอกบปวดหลง ปจจบนกระทรวงสาธารณสขไดสงเสรมใหการนวดไทยแบบราชส านก ใชในการบรการสาธารณสขของรฐ ในสถานทตาง ๆ การนวดไทยแบบราชส านก แสดงดงภาพท 2-3

ภาพท 2-3 การนวดไทยแบบราชส านก การนวดแผนไทยแบบเชลยศกด การนวดแผนไทยแบบเชลยศกด หมายถง การนวดแบบชาวบานหรอการนวดแบบทวไป หมายถง การนวดแบบพนบานทพฒนามาจากการนวดชวยเหลอกนเองภายในครอบครว ท าใหเกดการผอนคลายกลามเนอและชวยใหรสกสขสบาย โดยใชอวยวะตาง ๆ ของรางกายในการนวด คอ มอ เทา เขา ศอก ทงยงมทายดดดรางกายทอาจดแลวพลกแพลงหรอผาดโผน การนวดแบบเชลยศกดไดรบการพฒนาและสบทอดจากคนรนเกามายงคนรนใหม โดยการบอกเลา ฝกฝนและมแบบแผน

27

การนวดตามวฒนธรรมทองถน การนวดไทยแบบเชลยศกดทมรปแบบชดเจนและสบทอดกนมาในรปของการเรยน คอทวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ซงเปนสถานทรวบรวมวทยาการความรแพทยแผนไทยและการนวดไทย ดงนน ในยคหลง จะรจกนวดเชลยศกดในชอวา นวดวดโพธ การเรยนการสอนนวดแบบเชลยศกดและการใหบรการนวดแบบเชลยศกด เปนการนวดเพอสขภาพ ยงไมถงขนของ การรกษาโรค (ศนยพฒนาต าราการแพทยแผนไทย มลนธการแพทยแผนไทยพฒนา, 2550, หนา 14) ความแตกตางของการนวดไทยแบบราชส านกและการนวดแผนไทยแบบเชลยศกด คอ การนวดแบบราชส านก ผนวดตองมกรยามารยาททเรยบรอย สภาพออนนอม เดนเขาเขาหาผถกนวด ไมหายใจรดขณะท าการนวด ตองหนหนาไปขาง ๆ หรอเงยหนา สวนการนวดแบบเชลยศกดมไดค านงถงเหลาน การนวดแบบราชส านก ผนวดจะไมเรมนวดฝาเทา นอกจากมความจ าเปน มกเรมนวดตงแตหลงเทาขนไป สวนการนวดแบบเชลยศกดเรมตนนวดทฝาเทา การนวดแบบราชส านกจะใชเฉพาะนวหวแมมอและปลายนวอน ๆ ในการนวดและไมใชการนวดคลง แขนตองเหยยดตรงเสมอ สวนการนวดแบบเชลยศกดมไดค านงถงทาทางของแขนวาตรงหรองอ การนวดแบบราชส านก ผถกนวดอยในทานง นอนหงายหรอนอนตะแคง แตไมใหผถกนวดนอนคว าเลย ในการนวดแบบเชลยศกดมกมการใหผถกนวดนอนคว าดวย การนวดแบบราชส านกไมใชการดดหรองอขอ หรอสวนหนงสวนใดของรางกายดวยก าลงแรง ไมมการนวดโดยใชเขา ขอศอก แตการนวดแบบเชลยศกดไมเวนการปฏบตดงกลาว การนวดแบบราชส านกตองการใหเกดผลตออวยวะและเนอเยอทอยลก ๆ เพมการไหลเวยนเลอดและเพมการท างานของเสนประสาท จงท าการกดนวดเสนเลอดและเสนประสาท ในการน ผนวดจะตองมความรทางกายวภาคเชงปฏบตอยางด ส าหรบการนวดแบบเชลยศกดหวงผลโดยตรงจาก การนวดคลงเปนครงคราวและการกดนวดเปนสวนใหญ เนองจากผนวดบางคนมความรทางกายวภาคไมดพอ อาจท าใหอาการปวยเดมกลบเปนมากขนหรออาจกอใหเกดอนตรายอยางอนได ภาพท 2-4 การนวดแผนไทยแบบเชลยศกด ความแตกตางของการนวดแบบเชลยศกดกบราชส านก มรายละเอยดดงตารางท 2-1 (สถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 2547, หนา 65)

28

ตารางท 2-1 ความแตกตางของการนวดแบบเชลยศกดกบราชส านก

การนวดแบบราชส านก การนวดแบบเชลยศกด

1. ตองมกรยามารยาทเรยบรอย เดนเขาเขาหา ผปวย ไมหายใจรดผปวย ไมเงยหนา

2. เรมนวดตงแตใตเขาลงมาขอเทา หรอจากตนขาลงมาถงเทา

3. ใชเฉพาะมอ คอนวหวแมมอ ปลายนวและ องมอในการนวดเทานน แขนเหยยดตรง

4. ท าการนวดผปวยทอยในทานง นอนหงาย และตะแคง ไมนวดผปวยในทานอนคว า

5. ไมมการนวดโดยใชเทา เขา ขอศอก ไมมการดด งอขอ หรอสวนใดของรางกาย

6. ผนวดเนนใหเกดผลตออวยวะและเนอเยอ โดยยดหลกการกายวภาค เพอเพม การไหลเวยนของเลอดและการท างาน ของเสนประสาท

1. มความเปนกนเองกบผปวย 2. เรมนวดทฝาเทา 3. ใชอวยวะทกสวน เชน มอ เขา ศอก ในการนวด 4. ท าการนวดผปวยทานง นอนหงาย ตะแคง

และทานอนคว า 5. มการนวดโดยใชเทา เขา ศอก มการดดงอขอ

และสวนตาง ๆ ของรางกาย 6. ผนวด เนนผลทเกดจากกดและนวดคลง ตามจดตาง ๆ

การกดจดสญญาณของการนวดแบบราชส านก สญญาณ คอจดหรอต าแหนงทอยบนแนวเสนพนฐาน สามารถจายเลอด บงคบเลอด จายความรอนและบงคบความรอนไปยงต าแหนงของรางกายในการรกษาโรค ตามพกดทางหตถเวชกรรม จายเลอด คอต าแหนงทกด เปนต าแหนงเปนหลอดเลอดแดงใหญ ทสงไปตามอวยวะ สวนปลายตางๆ เชน การเปดประตลมจะใชค าวา “จาย” บงคบ คอ ต าแหนงทกด เปนต าแหนงหลอดเลอดแดงเลก ๆ หรอต าแหนงแขนงประสาท ทไมไดทอดผาน ซงในต าแหนงทกด เมอเจบหรอปวด จะเปนเนอเยอและกลามเนอ หากต าแหนงทกดรอน จะเปนหลอดเลอด และหากต าแหนงทกดปวดเสยวราว เปนเสนประสาท การก าหนดองศามาตราสวนหรอทานวดและการวางมอ เปนการวางทานวดของผนวด ใหเหมาะสมกบผถกนวดและต าแหนงทนวด เพอใหใชแรง ทกดลงตามจดและมน าหนกเพยงพอทจะรกษาโรค ซงการวางมอ การวางเทา การนงของผนวด ตองเหมาะสมกบมอทกดลงบนผปวย เรยกไดวา เปนสดสวนองศาและทศทางในการนวด โดยทวไปขณะทนวดแขนจะเหยยดตรงเพอลงน าหนกตามแขนลงไปสนวทนวด หากงอแขน อาจท าใหน าหนกลงไมตรงจด แมจะใชน าหนกมากและท าใหการรกษาไดผลนอยหรอไมไดผลเลย ซงในการนวดแบบราชส านกไดใหแนวทางไววา “แขนตง หนาตรง องศาได”นอกจากทาของผนวด ต าแหนงทยนหรอนงและต าแหนงทกดนวดแลว ขนาดของแรงกดยงขนกบปจจยอน ๆ ดวย เชน กายภาพของผนวด ดงนน

29

ผนวดตองใสใจการพฒนาทกษะการก าหนดขนาดแรง แลวเลอกใชขนาดของแรงกดใหเหมาะสมกบผถกนวด ซงมลกษณะทางกายภาพตางกน เชน อายคนและอายโรคตางกน ดวยการเพมน าหนกทละนอย เพอท าใหกลามเนอของผถกนวดสามารถปรบตวและรบน าหนกได ไมรสกเจบและเปนอนตราย ซงการกดโดยการซอนนวหวแมมอทงสองขางทกกนทต าแหนงใดต าแหนงหนง ไมเหมาะกบผนวดทยงขาดความช านาญ เพราะจะท าใหเกดแรงกดมากกวาปกต หากไมสามารถปรบขนาดแรงกดได อาจเกดอนตรายกบผถกนวด ขนาดและทศทางของแรงในการนวด ผนวดตองก าหนดขนาดและทศทางของแรงกดใหถกตอง เหมาะกบอาการและโรคผถกนวด ทศทางของแรงโดยทวไป ผนวดจะใหแรงทกดตงฉากหรอท ามม 90 องศา กบต าแหนงกด (บญญารช ชาลผาย, โกมล ไพศาล, วชาญ เลศลพ และรสสคนธ พนสะอาด, 2555, หนา 25-36) การก าหนด ทศทางของแรงในทางหตถเวชกรรม เรยกวา การก าหนดมาตราองศา ก าหนดดวยทาของผนวด ต าแหนงทยนหรอนง และต าแหนงทกดนวด ซงจงหวะในการลงน าหนกแตละครง ม 3 จงหวะ คอ จงหวะหนวง เปนการลงน าหนกเบาเพอกระตนใหกลามเนอรตว ไมเกรงรบการนวด จงหวะเนน ลงน าหนกเพมบนต าแหนงทตองการกด จงหวะนง ลงน าหนกมากและกดนงไวพรอมกบก าหนด ลมหายใจสนยาวตามตองการ การลงน าหนกเพมขนทละนอย ท าใหกลามเนอสามารถปรบตวรบน าหนกได ท าใหไมเจบหรอเจบมากขน การลงน าหนกมากตงแตเรมกดจะท าใหกลามเนอเกรงรบทนทและท าใหต าแหนงทกดคลาดเคลอนไป ซงผถกนวดจะเจบมากหรอระบมได (Roberts, 2011, p. 4) ในสวนขนาดของแรง ผนวดตองหมนสงเกตและสอสารกบผถกนวดเปนระยะ วารสกอยางไรกบขนาดของแรงกดนวดทใชขณะนน เพอไมใหแรงทใชนอยหรอมากเกนไป หากพบวาการกดนวดท าให ผถกนวดรสกเจบ ผนวดตองปรบขนาดแรงกดแลวคอย ๆ เพมขนาดของแรงกดนวดใหมากขน การแตงรสมอ หมายถง การลงน าหนกแตละรอบและจงหวะการลงน าหนก ซงการลงน าหนกนวมอทกด ม 3 ระดบ ไดแก ระดบท 1 แรงกดนวด 50 ปอนด หมายถง การกดนวดน าหนกไมมากนกหรอเรยกวา ขนาดเบา มจดประสงคเพอกระตนใหกลามเนอรบร เกดการปรบตวและกอใหเกดความผอนคลาย กอนทจะคอยๆ เพมน าหนกของแรงกดใหมากขน ระดบท 2 แรงกดนวด 70 ปอนด หมายถง การนวดดวยน าหนกเพมขนหรอเรยกวา ขนาดปานกลาง มจดประสงคเพอกระตนใหกลามเนอผอนคลายมากขน กระตนระบบประสาท เลอดลมไหลเวยนดขนและเกดประสทธผลในการนวด กอนทผนวดจะคอย ๆ เพมน าหนกแรงกดใหมากขน ระดบท 3 แรงกดนวด 90 ปอนด หมายถง การกดนวดดวยน าหนกทมากขนอก หรอเรยกวา ขนาดหนก เพอใหเกดประสทธภาพจากการกดนวดมากทสด เพราะขนาดแรงทจะชวยบงคบเลอดลมใหไหลไปสต าแหนงทตองการได เชน การกดเนนจดสญญาณในการนวดบ าบดรกษา ขนาดน าหนก 50 ปอนด 70 ปอนด และ 90 ปอนด อธบายถงแรงกดนวด เพอใหผนวด รตระหนกถงความส าคญของการใหแรงกดขนาดตาง ๆ อยางถกตอง ในแตละชวงของการนวด โดยการทดสอบขนาดของแรงกดนวดดวยเครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2 กอนท าการนวด ทกครง เครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2 แสดงดงภาพท 2-5

30

ภาพท 2-5 เครองวดขนาดน าหนกมอ Micro Fet2 วธการและลกษณะการกดนวด ทผนวดปรบแตงขนใชในการกดนวดแตละจด เพอให ผถกนวดรสกวาแรงทกดนนเขาถงจดทตองการบ าบด และแรงกดไดวงไปตามแนวเสนสต าแหนงทตองการอยางนมนวล จนผถกนวดรสกสบายพอใจและไมรสกเจบในขณะบ าบด การแตงรสมอจงมประสทธผลตอการนวดรกษา 3 ประการ (อภชาต ลมตยะโยธน, ลจนา ลมตยะโยธน, กานต สขไมตร, กสมาลย เปรมกมล, พรนภา วเศษสทธมนต, ทศพธ วรธรรมพทกษ และศภลกษณ ฝนเรอง, 2557, หนา 62-82) คอ 1) ชวยควบคมน าหนกและทศทางแรง เพอบงคบเลอดลมใหไหลไปยงจดทตองการ 2) ชวยใหเกดความนมนวลในการกดนวด และ 3) ชวยปองกนไมใหเกดการบาดเจบช าระบมจาก การนวด ผนวดบ าบดหากแตงรสมอไดไมดหรอท าไมถกตอง นอกจากจะไมสามารถท าใหเลอดลมไหลเวยนดขนตามจดมงหมายของการนวด อาจเกดผลขางเคยงกบผถกนวด เพราะเลอดลมตดขด ไหลเวยนไมสะดวก ซงโบราณจารยเรยกวา อนลม ท าใหผถกนวดเกดอาการไดหลายอยาง ตามแตวาเลอดลมจะไปตดขดอยทใด เชน ปวดมนศรษะ อาเจยน กลามเนอทถกกดอาจแขงเกรงใหม มกเรยกวา เสนสมอ หากผนวดกดนวดดวยความรนแรง อาจเกดอาการช าบรเวณทลงน าหนกได ดงภาพท 2-6

ภาพท 2-6 รอยช าทเกดจากผนวดไมไดแตงรสมอ (หตถเวชกรรมแผนไทย นวดแผนไทย แบบราชส านก, 2557)

31

รสมอทด จะชวยการนวดบ าบดรกษาใหไดผลด ดงนน ผนวดบ าบดจงตองศกษาหลกการแตงรสมอใหเขาใจและสนใจฝกปฏบตอยางสม าเสมอ หลกการแตงรสมอใหไดผลดนน ประกอบดวยปจจยหลายอยาง เชน ทาของผรบการบ าบด ทาของผนวดบ าบด การวางนวมอทถกตอง ถกแนวเสนหรอต าแหนง การใชขนาด ทศทางของแรงและเวลาในการกดนวดแตละจดอยางเหมาะสม การปรบขนาดของแรงกดทใชในการนวด เปนการปรบขนาดของแรงกดทลงน าหนกในการนวดแตละครง หรอแตละคาบ การปรบขนาดของแรงกดเปนปจจยส าคญของการแตงรสมอใหเกดความนมนวล เพราะการกดนวด ณ ต าแหนงใด ๆ กตาม จะแบงชวงเวลาในการลงน าหนกแตละคาบ จากเรมตน (ภาพท 2-7 ก) ไปจนถงหมดคาบ (ภาพท 2-7 ฉ) ไดเปน 4 ชวง ดงน 1. หนวง หมายถง ชวงทเพมน าหนกแรงกดชา ๆ หลงจากวางนวมอลงบนต าแหนง ทจะนวด ชวงนแรงกดจะยงไมถงขนาดน าหนกทตองการ (ภาพ 2-7 ข) 2. เนน หมายถง ชวงทเพมน าหนกแรงกดใหมากขนจนถงขนาดทตองการ ชวงนจะม การควบคมทศของแรงดวย (ภาพท 2-7 ค) 3. นง หมายถง ชวงทกดดวยแรงขนาดน าหนกทตองการอยอยางนนจนถงชวงทยกมอ (ภาพท 2-7 ง) 4. ยกมอ หมายถง ชวงทเรมผอนแรงกดดวยการถอนมอจากการกด (ภาพท 2-7 จ) จนหมดคาบ (ภาพท 2-7 ฉ) เปนชวงทมความส าคญไมยงหยอนไปกวาชวงอน เพราะหากยกมอ ถอนมอเรวเกนไป อาจท าใหผรบการบ าบดรสกไมสบายตวและกลามเนออาจเกรงขนมาใหมได ท าใหการรกษาไมไดผล ดงนน จงควรถอนมอออกอยางชา ๆ และนนนวล คลายกบชวงการเนน แตเปน การท าตรงขาม คอคอย ๆ ผอนน าหนก การปรบขนาดของแรงกดทในการนวด แสดงดงภาพท 2-7

ภาพท 2-7 การปรบขนาดของแรงกดทใชในการนวด (ความยาวของลกศรแทนขนาดของแรง) (หตถเวชกรรมแผนไทย นวดแผนไทยแบบราชส านก, 2557) ระยะเวลาของการหนวง เนน นง และถอนมอออกจากการกดนวดแตละครง อาจไมเทากน บางต าแหนงอาจใชเวลาสน ประมาณ 10-15 วนาท เรยกวา คาบนอย เชน ชวงเวลาในการนวด

32

แนวเสนพนฐาน เพอกระตนใหเกดการเตรยมพรอมของกลามเนอ บางต าแหนงอาจใชเวลานานขน เชน การนวดจดสญญาณ ซงเปนการกดนวดเพอรกษาโรคหรอบางครงสญญาณ บางต าแหนงอยลก อาจกดนานขนกวา 15 วนาท เรยกวา คาบใหญ การใชคาบใหญกบการนวดเปดประตลม ไมควรเกน 45 วนาท สามารถแสดงเปนกราฟขนาดและลกษณะของแรงขณะทกดนวดได ดงภาพท 2-8, 2-9 และ 2-10 ซงแกนนอนแสดงระยะเวลา (วนาท) สวนแกนตงแสดงขนาดของแรงทกดนวด (น าหนกเปนปอนด) ภาพท 2-8 และ 2-9 เปนกราฟแสดงการกดนวดของผมประสบการณแบบคาบนอยและคาบใหญ คาบนอยใชเวลาประมาณ 15 วนาท คาบใหญใชเวลาประมาณ 30 วนาท

ภาพท 2-8 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบนอยของผมประสบการณการนวด (หตถเวชกรรมแผนไทย นวดแผนไทยแบบราชส านก, 2557)

ภาพท 2-9 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบใหญของผมประสบการณการนวด (หตถเวชกรรมแผนไทย นวดแผนไทยแบบราชส านก, 2557)

เวลา (วนาท)

33

หากพจารณาภาพท 2-8 จะพบวา ชวงหนวยมระยะเวลาสน ๆ ประมาณ 2 วนาท ชวงเนนประมาณ 6 วนาท ชวงนงประมาณ 18 วนาท และชวงถอนมอประมาณ 2-3 วนาท รวมเวลาของคาบประมาณ 30 วนาท สวนแรงทกดนวดในชวงหนวงนนมขนาดนอย การเพมแรงในชวงเนนจนถงระดบสงสดของการนวด ณ จดน คอน าหนก 90 ปอนดตลอดเวลา 18 วนาท ภาพท 2-9 เปนกราฟแสดงการกดนวดของผไมมประสบการณ เมอเทยบกบกราฟของผมประสบการณ จะพบวามลกษณะแตกตางกนหลายประเดน คอชวงเนนใชเวลานานถง 14 วนาท ซงนานกวาของผมประสบการณ ชวงนงใชเวลาสนกวา คอ 8 วนาท และไมสามารถรกษาขนาดของแรงทน าหนก 90 ปอนดใหคงทได สวนชวงถอนมอใชเวลานาน 6 วนาท

ภาพท 2-10 กราฟแสดงขนาดและลกษณะของแรงกดนวดแบบคาบใหญของผไมมประสบการณ การนวด (หตถเวชกรรมแผนไทย นวดแผนไทยแบบราชส านก, 2557) ทศทางนว (การวางมอ) การนวดไทยแบบราชส านก เปนศาสตรและศลปทใชนวมอและมอเปนหลกในการกดนวดการนวดหนก ผนวดบ าบดตองเรยนรและเขาใจถงสวนประกอบทเกยวของกบนวมอและมอ เนองจากการนวดไทยแบบราชส านก ผนวดบ าบดตองปฏบตตามระเบยบราชส านก ดงนน เพอความสภาพ ณรงคสกข บญรตนหรญ ผสอนวชาการนวดไทยแบบราชส านกใหกบโรงเรยนอายรเวทวทยาลย (ชวกโกมารภจจ) จงเรยกสวนทเปนสนมอกบองมอ รวมกนวาองมอ ทงนเพอหลกเลยงค าวาสนมอ ซงฟงแลวอาจเปนค าไมสภาพ ส าหรบในต าราเลมน คณาจารยผแตง ใชค าวาสนมอ เรยกสวนทาย ของฝามอและองมอ เรยกสวนกลางของฝามอ เพอสอสารใหผอานเขาใจสวนของมอในการกดนวด ลงน าหนกไดชดเจนยงขน การนวดไทยแบบราชส านก ผนวดบ าบดจะใชมอและนวมอดวยวธการ ดงน 1. การใชนวหวแมมอ การใชหวแมมอกดในการนวดไทยแบบราชส านก เปนศาสตรและเปนศลปทส าคญอยางยง ผนวดบ าบดจะกดนวดใหไดผลด ตองเรยนรองคประกอบของนวหวแมมอ

เวลา (วนาท)

34

ดวย เชน โครงสรางของนวหวแมมอ ต าแหนงของนวหวแมมอทใชในการนวด และลกษณะการวางนวหวแมมอในขณะกดนวด เปนตน 2. โครงสรางของนวหวแมมอ หตถเวชกรรมแบงโครงสรางของนวหวแมมอเปน 3 กลม ตามลกษณะรปรางของนวหวแมมอ เมอมองจากดานขาง ขณะกระดกขอตอระหวางกระดกนวของนวหวแมมอขน ดงน นวหวแมมอแบบตรง หมายถง นวหวแมมอทไมมมม หรอมมมของขอตอระหวางกระดกนวของหวแมมอนอยมาก โบราณเรยกวา นวไมมพรสวรรค นวหวแมมอมขอเลกนอย หมายถง นวหวแมมอมขอตอระหวางกระดกนวหวแมมอปานกลาง คอท ามมประมาณ 45 องศากบแกนยาวของนว นวหวแมมอมขอมาก หมายถง นวหวแมมอทมมมของขอตอระหวางกระดกนวหวแมมอมาก คอท ามมประมาณ 90 องศากบแกนยาวของนว นวลกษณะนโบราณเรยกวา นวมพรสวรรค ต าแหนงของนวหวแมมอทใชในการนวด ผบ าบดสามารถใชสวนตาง ๆ ของนวหวแมมอ ในการนวดกด ขนกบลกษณะขอนวมอของผนวดบ าบดและต าแหนงทตองการกดนวด การนวด ดวยขอของนวมอ โดยทวไปหากต าราไมระบวาใชสวนใดของนวหวแมมอ ใหหมายถงการกดดวย สวนขอของนวหวแมมอ การลงน าหนกดวยขอนวหวแมมอ จะท าใหกดนวดลกถงจดทตองการได เหมาะส าหรบผทมโครงสรางของนวหวแมมอทมขอเลกนอยหรอมขอมาก สวนผทมโครงสราง แบบนวหวแมมอตรง จะใชสวนหนาของนวหวแมมอในกดนวดแทนการนวดดวยสวนปลายของนวหวแมมอ ผนวดบ าบดมกใชสวนปลายนวของนวหวแมมอกดนวดในต าแหนงทแคบ เชน จดสญญาณพเศษ บรเวณใบหนาซงอยตรงรองบมของรมฝปากบน การนวดดวยสวนหนาหรอสวนหลงของขอนวหวแมมอ กดนวดในต าแหนงทตองการแรงกดในลกษณะทเปนการดนหรอดง การนวด ดวยสวนขางของขอนวหวแมมอ ผบ าบดมกใชสวนขางของขอนวหวแมมอกดนวดในต าแหนงทแคบ เชน ตามซอกของกระดก หรอผนวดบ าบดทมนวหวแมมอลกษณะตรง มกเลอกใชวธน ในการกดนวดบางต าแหนง เพอนวดใหตรงจดมากทสด ลกษณะของการวางนวหวแมมอในขณะกดนวด เมอผนวดบ าบดใชนวหวแมมอขางเดยวหรอทงสองขาง วางลงทต าแหนงซงตองการกดนวด จะวางนวหวแมมอได 5 รปแบบ ตามลกษณะของการหงายหรอคว าฝามอ และมมทแกนยาวของนวหวแมมอ ซงกางออกเพอกดนวดท ากบระนาบ ตามแกนยาวของแขน ดงน ลกษณะคว ามอใหนวหวแมมอชลง หมายถง มอกดนวดอยในลกษณะ คว ามอ นวมอขางเดยวหรอทงสองขางอยในลกษณะชลง เชน การนวดแนวเสนหลงและการนวดพนฐานดานนอก ลกษณะคว ามอ ใหนวมอท ามม 45 องศา หมายถง มอทกดอยในลกษณะคว ามอ นวหวแมมอขางเดยวหรอทงสองขางอยในลกษณะท ามม 45 องศา เชน การนวดสญญาณ 4 หลงลาง ลกษณะคว ามอ ใหนวหวแมมอท ามม 90 องศา หมายถง มอทกดนวดอยในลกษณะคว ามอและนวหวแมมอขางเดยวทงสองขางอยในลกษณะท ามม 90 องศา เชน การนวดพนฐานโคงคอ และ การนวดพนฐานขาทอนลางดานใน ลกษณะหงายมอ ใหนวหวแมมอท ามม 45 องศา หมายถง มอทกดอยในลกษณะหงายมอ นวหวแมมอขางเดยวหรอทงสองขางอยในลกษณะท ามม 45 องศา เชน การนวดสญญาณ 4 หลงบน ลกษณะหงายมอ ใหนวหวแมมอชขน หมายถง มอทกดนวดอยในลกษณะหงายมอ นวหวแมมอขางเดยวหรอทงสองขางอยในลกษณะชขน เชน การนวดพนฐาน แขนทอนลางดานใน ผรบการบ าบดอยในทานง และการนวดพนฐานขา แนวเสนท 2

35

การใชนวชและนวกลาง เปนการกดในต าแหนงทตองการแรงไมมาก หรอปองกนไมใหเกดอนตรายจากการนวด เชน การนวดสญญาณ 5 ห และการนวดในเดกเลก การใชนวมอทงส เปนการนวดในต าแหนงทตองการใหแรงกระจายเปนบรเวณกวาง และนมนวล ปองกนไมใหเกดอนตรายจากการนวด ใชนวดทอง นวมอทใช คอ นวช นวกลาง นวนาง และนวกอย ผนวดบ าบดจะกดปลายนวในต าแหนงทก าหนด โดยจดลงน าหนกทนวช นวกลาง นวนาง การใชสนมอและองมอ เปนการนวดในต าแหนงทตองการใหแรงกระจายเปนบรเวณกวาง และนมนวล ปองกนไมใหเกดอนตรายจากการนวด ใชในการนวดเปดประตลมขา เปดประตลมทอง และการการนวดแขนทอนบนดานใน ทฤษฎเสนประธานสบ บรรพบรษ กลาววา รางกายมนษย กวางศอก ยาววา หนาคบ ต าลงไปจากทอง 12 องคล (8-12 นว) ใชกบคนรางใหญ ทระดบนจะมกระแสลม มเสนใหลมเดนหลกๆ อย 10 เสน แลวแตกรากออกเปน 72,000 เสน แตกกระจายลกษณะเปนรางแห ตวเสนและพลงเสน มดงน (รพนทร กงแกว, สมคด พระไชยบญ, บณณดา วชกล, บงกช เกงเขตกจ และประเทอง อานนธโก, 2549, หนา 71-72) เสนอทา เปนตวแทนของพลงสมองและไขสนหลง เสนปงคลา เปนตวแทนของพลงสมองและไขสนหลง เสนสสมนา เปนตวแทนของประสาทสวนกลางและการไหลเวยน เสนกาลทาร เปนตวแทนของระบบไหลเวยนแขนขาและพลงปลายประสาทแขนขา เสนสหสรงส เปนตวแทนของตาซายและตาขวา เสนทวาร เปนตวแทนของตาซายและตาขวา เสนจนทภสง เปนตวแทนของหซายและหขวา เสนรช า เปนตวแทนของหซายและหขวา เสนสขมง เปนตวแทนของระบบขบถายและทวารหนก เสนสกขน เปนตวแทนของระบบปสสาวะและอวยวะเพศ เสน หมายถง หลอดเลอด เอน กลามเนอ เยอหมกระดก หลงประสาท บางทกอธบายไมได คอ เปนพลงเลอดลม เชน กด สญญาณ 1 และ 2 ศรษะดานหลง แตรสกทตา เสนประธานสบ เปนแนวเสนอยรอบสะดอ เรยงลกษณะเปนกงจกร คมกลไกของรางกาย มทางเดนของเสน ดงน เสนท 1 เสนอทา เรมหางจากสะดอ 2 นวไปทางซาย ลงมาหวเหนาซาย รอดหนาขา ดานในสดลงมาเหนอเขา วนลกสะบามาดานนอก วกไปผานกงกลางแกมกน แลวแนบชดกระดกกระเบนเหนบซาย ขนชดกระดกสนหลงซายไปตนคอ ขนบนศรษะมาจรดจมกขางซาย เสนท 2 เสนปงคลา เหมอนเสนอทา แตอยขางขวา เสนท 3 เสนสสมนา เรมทจดเหนอสะดอ 2 นว มดตดกระดกสนหลงดานใน ผานหวใจขนคอมาสนสดทโคนลน เสนท 4 เสนกาลทาร เรมทจดเหนอสะดอ 1 นว แตกเปน 4 เสน ม 2 เสน ขนบน มดยอนมาซโครงสดทายดานในทงซายและขวา ขนปกสะบกเขาในหวไหลไปทบาหนาขนคอ ตโคงตรงก าดน

36

ลงมาบาดานหลงไปทองแขน ขอมอ แลวแยก 5 เสนไปนวมอ อก 2 เสน ตโคงออมขางสะดอหาง 1 นว ทงซายและขวา ผานหวหนาวมาตนขาดานใน ผานขอบสะบกในไปสนหนาแขงดานในลงสนเทาขนบนหลงเทา และแยกไป 5 นวเทา เสนท 5 เสนสหสรงส อยหางจากสะดอมาทางซาย 3 นว ทะลหวเหนาซายลงขาซายลงในพาดนองลงสนเทา โคงขอบเทามานวโปงวงขวาง 5 นว ออมไปนวกอย ไปสนเทาขนแนวคาดนอก ขนหวตะคากมาซโครงซสดทายดานหนา ผานหวนมขนไหปลารา ทะลกลางไปตาซาย เสนท 6 เสนทวาร เหมอนเสนสหสรงส แตอยขางขวา เสนท 7 เสนจนทภสง อยหางจากสะดอมาทางซาย 4 นว ขนซโครงขางซายซสดทาย ในราวนม ขนไหปลารา ขนกรามไปสนสดทหซาย เสนท 8 เสนรช า เหมอนเสนจนทภสง แตอยดานขวา เสนท 9 เสนสขมง อยใตสะดอลงมา 1 นว แลนลงไปทวารหนก วาอยใตสะดอ 2 นว แลวเยองไปทางขวา เสนท 10 เสนสกขน อยใตสะดอ 2 นว แลนลงไปทวารเบาหรออวยวะเพศ บางต าราวา อยใตสะดอ 2 นว แลวเยองไปทางขวา เสนประธานสบ แสดงดงภาพท 2-11

ภาพท 2-11 เสนประธานสบ (อภชาต ลมตยะโยธน, 2557) การนวดตามแนวคดแผนจน 1. การนวดกดจดฝาเทา (Foot Reflexology) แพทยแผนจนมประวตความเปนมายาวนานมากกวา 5,000 ป ลวนเกดจากประสบการณ และการเรยนรของแพทยจนโบราณจนกอตวและพฒนาในยคจกรพรรดหวงต มบนทกวชาดฝาเทา

37

อยในหนงสอวงตองหาม ราว 2,000 กวาป ทผานมา ยคราชวงศฮน มบนทกเกยวกบจดบนฝาเทา ในหนงสอลบฮวทอ ยคราชวงศถง ความรเรองการนวดเทาจากประเทศจนเผยแพรเขาสประเทศญปน มศาสตรใชเขมแทงฝาเทาในญปนเกดขน ยคราชวงศหยวน ในสมยของราชวงศหยวนแปะยง ม การแตงต าราเกยวกบฝาเทาถง 14 เลม ใน ค.ศ. 1880 ตรงกบราชวงศแมนจ (ชวงปลายราชวงศ) ประเทศจนถกชาตมหาอ านาจทางตะวนตกครอบครอง วทยาการทางการแพทยของจนไดไหลออกสตางแดนไปทวโลก ประเทศอยปตราว 4,000 กวาป ทผานมาในประเทศอยปตบนหลมฝงศพของ จกรพรรคอคบา (Ankhmahar) ทแสดงใหเหนวาชาวอยปตก าลงนวดฝาเทา ประเทศตะวนตก ใน ค.ศ. 1920 วลเลยม เอช ฟรตชเจอราลด (W. Fitzgerald) แพทยชาวอเมรกน ทเชยวชาญทางดานสรรวทยาและสรรวทยาระบบประสาท ไดแตงต าราชอ รเฟลกซวทยา (Reflexology) หรอการรกษาตามโซน เผยแพรไปในวงการแพทยแผนปจจบน โดยมแนวคดวาคนเราด ารงอยดวยพลงชวต (Life Force) ซงจะวงไปตามชองทางเดนและรางกายคนเรายงถกแบงเปนโซนของพลง 10 โซน แยกรางกายตงแตศรษะจรดเทา ซงแพทยสามารถใหการรกษาและปองกนตามเสนทางเดนพลงนได เชอวาพลงมการไหลอยางสม าเสมอไปตามเสนทางตาง ๆ ในรางกาย และไปจบลงทแหงหนงแหงใด กเกดเปนจดกดหรอจดสะทอนพลงขนทเทาและมอ เมอพลงนไหลไดไมตดขด กชวยใหเรามสขภาพด แตเมอใดทพลงถกขดขวางหรอเกดภาวะการไหลตดขดกยอมเกดโรคได (พศษฐ เบญจมงคลวาร และพวงผกา ตนกจจานนท, 2555, หนา 5-6) การนวดจดสะทอนฝาเทา เรยกวา การนวดฝาเทาหรอการนวดเทา มตนก าเนดจากประเทศจน โดยมจดส าคญ คอการแบงสวนตาง ๆ ของรางกายจากเทา บรเวณสวนทสมพนธกน และความสมพนธของจดบนฝาเทากบอวยวะตาง ๆ ในรางกาย การแพทยทางเลอก คณะกรรมการจดท าพจนานกรมศพทแพทยศาสตร ราชบณฑตยสถาน ไดบญญตศพทและนยามความหมายของศพท วทยาการสะทอนจดเทา หมายถง การเรยนรจดสะทอนบรเวณเทา การเรยนรจดสะทอนในบรเวณรางการทสมพนธกบเสนทางพลง สอวยวะจ าเพาะ จดสะทอนเทา แสดงดงภาพท 2-12 ภาพท 2-12 จดสะทอนเทา (Foot Reflexology)

38

การนวดกดจดสะทอน เปนวธบ าบดทางเลอกแบบหนงทบรรเทาอาการปวย หรอบ าบดโรค การนวดกดจดสะทอนแตกตางจากการนวดโดยทวไป เพราะตองรเทคนคการออกแรงกด ในระดบทลกกวาการบบนวดและรจกต าแหนงจดสะทอนสอวยวะอยางแมนย า ต าแหนงการนวดกดจดสามแหง คอ ทมอ เทา และห ทฤษฎการแพทยจน กลาววา ภายในรางกายของคนเราจะมเลอดและลมปราณซงไดรบมาจากพอแมทกระจายอยทวทงรางกาย เปนพลงงานผลกดนใหอวยวะตาง ๆ สามารถเคลอนไหวท างาน และด ารงชวตอยไดอยางปกต เมอการไหลเวยนของเลอดลมปราณตดขดอวยวะตาง ๆ กจะท างานผดปกตไป รางกายกจะเกดการเสยสมดลกบธรรมชาต และมอาการของโรคภยไขเจบเกดขน (กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 2556, หนา 87) สญลกษณหยน-หยาง กลาวคอ หยน คอสวนทเปนสด า หยาง คอสวนทเปนสขาว หยน คอ รปสด า มหยาง คอจดกลมสขาวอยทสวนหว และหยาง คอรปสขาว มหยน คอจดกลมสด าอยท สวนหว หยน คอสภาวะลบ เปนตวแทนของความมด พบในทกสงทใหความหนาวเยน ความมด ออนนม ชนแฉะ ลกลบและเปลยนแปลง เชน เงามด น า ผหญง หยาง คอสภาวะบวก เปนตวแทนของ แสงสวาง พบในทกสงทใหความอบอน สวางไสว สดใส เชน ดวงอาทตย ไฟ ผชาย เปนตน

ภาพท 2-13 สญลกษณหยนหยาง

2. การเตรยมตวส าหรบการนวดแผนไทยและการนวดกดจดแผนจน 2.1 กอนท าการนวดเทา ใหผถกนวดท าความสะอาดเทาดวยสบและน าอนกอนทกครง เมอสะอาดแลวเชดดวยผาขนหนใหแหง 2.2 การนวดเทาจะเรมตนทเทาซายกอนเสมอ เพราะเปนต าแหนงหวใจ เพอกระตนการไหลเวยนโลหต 2.3 ในขณะนวดเทา ผนวดจะตองโยกตวตามจงหวะการลงน าหนกหรอการกดครด แตละครง ชวยไมใหเกดการปวดตามรางกายของผนวด 2.4 ระหวางการนวดอาจมการชโลมครมเปนระยะ ๆ เพอเพมการหลอลนในการสมผสกนของมอ ทอง และเทา 2.5 เปลยนชดทส าหรบใสนวด ผารองนอน และปลอกหมอนใหมทกครง เพอปองกนการแพรระบาดของโรคตดตอ

39

ภาพท 2-14 ไมกดจด

3. การเตรยมตวส าหรบผถกนวด 3.1 รางกายของผถกนวด ตองอยในสภาพทผอนคลายมากทสด ไมตงเครยด ขณะนวดควรสวมใสเสอผาทสบายไมรดตง 3.2 ไมควรคาดเขมขด ผกนาฬกาหรอสวมแหวน เพราะจะมผลในความรสกอดอด (พศษฐ เบญจมงคลวาร และพวงผกา ตนกจจานนท, 2555, หนา 14-17) ทฤษฎหยนหยาง (Yin-Yang Theory) ทฤษฎหยนหยาง เปนทฤษฎทอธบายการเกด การพฒนาและการเปลยนแปลงของสรรพสงทงมวล เกดจากบทบาทของพลงตรงขามทมตอกนสองสงทด ารงอยในโลกธรรมชาตทกแหง เปนกฎแหงความสมดลของธรรมชาต เปนปรชญาของลทธเตา เปนศาสนาทเกยวของกบการด ารงชวตอยกบธรรมชาตและหลกการของพลงงานสองดาน ทมปฎสมพนธกน เปนภาวะของการเปรยบเทยบ โดยจะไมสมบรณดวยตวมนเอง ซงจรงแลวสงตาง ๆ เพยงดานเดยวนนจะไมไดมความหมายของ ตวมนเอง แตจะมความหมายเมอมความสมพนธกบสงอนรวมดวย เพราะสงตาง ๆ ไมวาจะเปนภาษาหรอแนวคดตาง ๆ จะถกนยามโดยใชสงตรงขามของมน และเราจะเขาใจมนเมอรจกถงสงตรงขาม ของมนกอน เชน จะรจกค าวาถก กจะตองรวาค าวาผด คออะไรดวย จะรจกค าวาสวาง กตองรจก ค าวามดดวย ซงหลกการของหยนหยางนไดอธบายวาทกสรรพสงบนโลกนน ประกอบดวย ปจจย สองดานเสมอ โดยปจจยสองดานนจะเปนองคประกอบของกนและกน หรอผกพนในสงทลกษณะ หรอคณสมบตทตรงขามเขาดวยกน หรอเรยกวาหลกการกฎทวลกษณ เชน ดานชววทยากจะมผชายกบผหญง พชจะมเกสรดอกไมเพศผกบเพศเมย ทางดานเคมจะมกรดกบดาง ดานฟสกสจะมโปรตรอนกบอเลกตรอน แมเหลกจะมขวบวกและลบ ศาสนาจะมความดกบความชว มสวรรคกบนรก แสงสวางจะมสวางกบมด มกลางวนกบกลางคน อณหภมจะมความรอนกบความเยน ทศทางกมทศเหนอกบ ทศใต ทศตะวนออกกบตะวนตก เปนตน ทกอยางในโลกลวนสามารถแบงออกเปนสองดานเสมอ หยนคอพลงลบ มลกษณะสด า หยางคอพลงบวกมลกษณะสขาว ตามธรรมชาตหยนหยางจะเปลยนแปลงไดเสมอหรอเรยกไดวาไมมสงใดเทยงแทแนนอน และอาจผสมกนในอตราสวนทตางกน เชน เวลาเทยงวนทรอนหรอเปนหยางสงสด กคอย ๆ เปลยนจากชวงบายไปเปนชวงเยน ความรอนลดลงพลงหยาง กลดลง แตความเยนหรอพลงหยนกลบคอย ๆ เพมขนจนถงเวลาเทยงคน เยนมากสดหรอเปนหยนสงสด แลวหยนสงสดคอย ๆ ลดลงกลายเปนหยางสงสดอกเมอเทยงคน คอย ๆ เปลยนเปนเทยงวน ซงเรองอน ๆ ในโลกกสามารถเปลยนแปลงไดเสมอเหมอนหยนหยาง เชน ตอนเดกรางกายเคลอนไหว

40

คลองแคลวไมอยนงหรอเปนหยางสง แตเมอโตมากขนกลบนงมากขนแลวเคลอนไหวนอยลง จนอายมากหรอแกกเคลอนไหวนอยและนงมากหรอเปนหยนสง เมอสนชวตกไมเคลอนไหวหรอเปนหยนสงสด ทกสงลวนเปลยนแปลงได แตหากขาดสงใดหรอมากหรอนอยเกนไป จะเกดภาวะไมสมดล หลกการหยนหยางดงกลาว ถกประยกตในภมปญญาตะวนออก เชน ทางการแพทยจน กมการพจารณาอาหารเปนหยนหรอหยาง ทเรยกวาอาหารฤทธเยนหรอฤทธรอน โดยอาหารฤทธเยนรบประทานแลวท าใหรางกายรสกเยนขน และอาหารฤทธรอนทรบประทานเขาไปแลวท าใหรางกายรอน สงเหลานถกน ามาใชทางการแพทยจน นอกจากน แนวคดเรองหยนหยางเปนปรชญาพนฐาน ทแทรกอยในภมปญญาตะวนออกหลายอยาง เชน การแพทยจน ชกง กดจด ฝงเขม นงสมาธ เปนตน และยงเปนพนฐานของปรชญาบางอยางของชาวตะวนตกดวย สงเหลานยงถกน ามาใชจนถงปจจบน งานวจยทเกยวของกบการนวด ศภรกษ ศภเอม (2550, หนา 250-256) ศกษาผลของการนวดไทยตอความเจบปวด และความรสกสบายกาย เปนการศกษาผลของการนวดแผนไทยตอความเจบปวดทางกายและตอความรสกสบายกายของผปวย และตองการหาปจจยทเกยวของกบการนวดแผนในดานบรรเทา ความเจบปวดทางกาย และความรสกสบายกายดวย การศกษากระท าทศนยค าคณ โรงพยาบาล อบลรตน จงหวดขอนแกน โดยใชแบบสอบถามผปวย จ านวน 198 คน ทกรอกขอมลอยางถกตองสมบรณ มจ านวน 188 คน ผลการศกษาแสดงวา การนวดไทยแบบเชลยศกดชวยลดความเจบปวดทางกายไดเฉลย 3.8 ใน 10 คะแนน และเพมความรสกสบายกายได 3.0 ใน 10 คะแนน โดยการวดดวยแบบวดประเมนการรบรระดบความเจบปวด (Visual Analog Scale: VAS) (0-10 ซม.) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 (p < .001) ซงทดสอบทางสถตดวยวธ Wilcoxon Signed Rank Test จากการวเคราะหทางสถตดวยวธ Multivariate Analysis of Variance พบวา เพศมความสมพนธกบ การลดความเจบปวดทางกาย โดยผปวยหญงตอบสนองตอการนวดไทยในการลดความเจบปวด ทางกายมากกวาผปวยชายอยางมนยส าคญทางสถต จากงานวจยนสรปวา นวดไทยสามารถลด ความเจบปวดทางกายและเพมความรสกสบายกายได ปจจยดานเพศมความสมพนธกบผลของ การนวดไทยตอความเจบปวดทางกาย ศรพร พนธพรม, ชนกพร จตปญญา และสจจา ทาโต (2551, หนา 26-39) ศกษาผลของการใหขอมลทางสขภาพรวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหยตอกลมอาการ ไมสบายและความผาสกของผปวยมะเรงเตานมทรบเคมบ าบด เปนการวจยกงทดลองเพอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของกลมอาการไมสบาย ไดแก อาการเหนอยลา อาการนอนไมหลบ อาการวตกกงวลและความผาสกของผปวยมะเรงเตานมทไดรบเคมบ าบด ระหวางกลมทไดรบขอมลทางสขภาพรวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหย กบกลมทรบการพยาบาลตามปกต กลมตวอยางคอผปวยมะเรงเตานมวยผใหญทมารบเคมบ าบดเปนครงแรก ทศนยเคมบ าบดโรงพยาบาลจฬาลงกรณ ทมคณสมบตตามเกณฑทก าหนด จ านวน 40 ราย แบงเปนควบคมและกลมทดลอง กลมละ 20 คน โดยกลมตวอยางทงสองมลกษณะใกลเคยงกนในเรอง อาย สตรเคมบ าบดทไดรบ ระยะของโรค ชนดของการท าผาตดเตานมและตอมน าเหลอง กลมทดลองไดรบการใหขอมลทางสขภาพรวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหย สวนกลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต ผลการวจย

41

พบวา 1) คะแนนเฉลยกลมอาการไมสบาย ประกอบดวย อาการเหนอยลา นอนไมหลบและวตกกงวล ในกลมทไดรบการใหขอมลทางสขภาพรวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหย ต ากวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 2) คะแนนเฉลยความผาสกในกลมทไดรบการใหขอมลทางสขภาพรวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหย สงกวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สรอยศร เอยมพรชย และคณะ (2552, หนา 181-188) ศกษาการนวดไทยแบบราชส านกรวมกบการประคบดวยสมนไพรประสทธผลในการลดอาการปวดหลงระยะหลงคลอด เปนการศกษาประสทธผลของการนวดไทยแบบราชส านก รวมกบการประคบดวยสมนไพรเพอลดอาการปวดหลงทเกดขนหลงคลอดชวงแรก (24 ชวโมง หลงคลอด) และการดแลรกษาตามมาตรฐานการพยาบาลปกต ประชากรศกษา จ านวน 100 ราย แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 50 ราย กลมทดลองไดรบการนวดไทยแบบราชส านกและการประคบดวยสมนไพรเปนเวลา 60 นาท กลมควบคมไดรบ การดแลรกษาตามมาตรฐานการพยาบาล ทงสองกลมไดรบการประเมนระดบความปวดหลงดวยวธประเมนระดบการปวดเปนตวเลขกอนและหลงการศกษา พบวา กอนการทดลอง ระดบความปวดของทงสองกลมไมแตกตางกน [5 (5-6) และ 5 (5-6); คา p > .365] หลงการทดลองปรากฏวาระดบอาการปวดแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต [4 (3-4.25) และ 5 (3.75-5.25); คา p < .001] เมอเปรยบเทยบคามธยฐานของระดบอาการปวด พบวา แตกตางกนอยางนยส าคญทางสถต [2 (1-3) และ 0 (0-2); คา p < .001] การนวดไทยแบบราชส านกรวมกบการประคบดวยสมนไพร ชวยบรรเทาอาการปวดหลงระดบปานกลางทเกดขนในระยะหลงคลอดชวงแรกไดอยางมนยส าคญทางสถต แต ไมมนยส าคญทางเวชกรรม กลมทดลองมความพงพอใจในระดบสง ไมพบอาการแทรกซอน สรวทย ศกดานภาพ (2553, หนา 33-40) ศกษาผลการนวดกดจดสะทอนฝาเทาตอระดบน าตาลเฉลยสะสมของผทเปนเบาหวาน ชนดท 2 โดยประยกตตามแนวคดการดแลแบบผสมผสาน กลมตวอยางไดแก ผทเปนเบาหวานชนดท 2 ทมารบบรการตรวจรกษาแผนกผปวยนอก โรงพยาบาลบอพลอย จงหวดกาญจนบร ระหวางเดอนกมภาพนธ-เดอนมถนายน พ.ศ. 2553 จ านวน 30 ราย คดเลอกกลมตวอยางตามเกณฑคดเขา โดยกลมตวอยางไดรบการนวดกดจดสะทอนฝาเทาโดยผดแล และเกบผลการตรวจระดบน าตาลสะสม กอนและหลงการทดลอง 12 สปดาห วเคราะหขอมลโดยใชสถตการแจกแจงความถ รอยละ และ Paired Samples t-Test การศกษา พบวา คาเฉลยของระดบน าตาลสะสมหลงนวดในสปดาหท 12 นอยกวากอนการนวดอยางมนยส าคญทางสถต (p < .001) ซงการศกษาน พบวา การนวดกดจดสะทอนฝาเทาสามารถลดระดบน าตาลเฉลยสะสมได สามารถน ามาชวยบ าบดเสรมรวมกบการรกษาแบบปกตได และสามารถขยายผลโดยการน าวธการนวดกดจดสะทอนฝาเทาเสนอแนะใหพยาบาลหรอญาตผปวย น าไปใชในการดแลผทเปนเบาหวาน ซงเปน การเตมเตมความสมบรณของการดแลแบบองครวมตอไป พรดา จนทรวบลย และศภะลกษณ ฟกค า (2553, หนา 98-105) ศกษาประสทธผลของการนวดแบบราชส านกในการรกษากลมอาการปวดกลามเนอหลงสวนบนของผมารบบรการใน ศนยวชาชพแพทยแผนไทยประยกต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา กลมตวอยางคอผรบการรกษา

42

ทศนยวชาชพแพทยแผนไทยประยกต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทปวดกลามเนอหลงสวนบนและไมไดรบการรกษาดวยวธการอน วธการเลอกกลมตวอยางโดยการเลอกแบบบงเอญ (Accidental Sampling) มจ านวนทงสน 30 คน เปรยบเทยบผลกอนและหลงนวด เกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณและการตรวจ สถตทใช ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบคา Paired-Samples t-test ผลการวจยพบวา ระดบความปวดกลามเนอหลงสวนบนของผรบการรกษา ภายหลงจากการนวดแบบราชส านกเพอรกษา ระดบความปวดลดลงอยางมนยส าคญทางสถต (p < .001) กตยา โกวทยานนท และปนดา เตชทรพยอมร (2553, หนา 179-189) ศกษาเปรยบเทยบผลการรกษาผปวยปวดคอจากภาวะปวดกลามเนอ (Myofascial Pain Syndrome: MPS) ดวย การนวดไทยกบอลตราซาวด เปนการศกษาเชงปรมาณในผปวยปวดคอจาก MPS จ านวน 44 คน แบงผปวยเปน 2 กลม กลมละ 22 คน โดยวธจบฉลาก กลมแรกรกษาดวยอลตราซาวด กลมทสองรกษาดวยวธนวดไทย สปดาหละ 3 วน เปนเวลา 4 สปดาห กอนและหลงสนสดการรกษาวดชวง การเคลอนไหวของคอผปวยดวยเครองวดระดบการเคลอนไหวของคอ (Cervical Range of Motion: CROM) ประเมนระดบความเจบปวด (Visual Analog Scale: VAS) ตอบแบบประเมนความเจบปวดขณะปฏบตกจวตรประจ าวน (Functional Rating Index: FRI) และประเมนความพงพอใจหลงรกษา เปรยบเทยบขอมลกอนและหลงรกษาดวย Paired t-Test, Wilcoxon Signed Rank Test และระหวางกลมดวย Independent t-Test และ Mann-Whitney U Test ก าหนดระดบนยส าคญ ทางสถตท .05 ผลการศกษาการเคลอนไหวของคอโดยรวมหลงรกษาทงวธนวดไทยและอลตราซาวดเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต (p = .001 ทงสองวธ) ระดบความเจบปวดและคะแนนความเจบปวดขณะปฏบตกจวตรประจ าวนหลงรกษาทงสองวธลดลง (p = .001 ทงสองวธ) การเคลอนไหวของคอโดยรวมและระดบความเจบปวดทงกอนและหลงรกษาระหวางสองวธไมแตกตางกน แตคาคะแนนความเจบปวดขณะปฏบตกจวตรประจ าวนหลงรกษาของกลมนวดไทยลดลงมากกวาอยางมนยส าคญทางสถต (p = .044) อกทงกลมนวดไทยพงพอใจตอการรกษามากกวา (p = .014) การรกษาดวย การนวดไทยและอลตราซาวดในผปวยปวดคอ MPS สามารถเพมชวงการเคลอนไหวของคอ ลดระดบความเจบปวดและคะแนนความเจบปวดในขณะท ากจวตรประจ าวนไดอยางมนยส าคญทางสถต การนวดไทยเพมความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน และผปวยพงพอใจมากกวาการรกษาดวยอลตราซาวด ดงนน จงควรสงเสรมใหรกษาผปวยปวดคอจาก MPS ดวยการนวดไทยใหมากขน ชาธปตย เครอพานชย, อไรวรรณ ชชวาล, วชย องพนจพงศ และกรรณการ คงบญเกยรต (2554, หนา 57-70) ศกษาผลแบบทนทของการนวดไทยในการบรรเทาอาการปวดในผปวยปวดศรษะจากความเครยดแบบ Episodic Tension-Type Headache อาการปวดศรษะจากความเครยด (Tension-Type Headache: TTH) เปนอาการปวดศรษะทปรากฏมากทสดในกลมอาการปวดศรษะทงหมด สงผลตอสขภาพรางกาย จตใจและสงคมของผปวย การนวดไทยเปนการรกษาทางเลอก ทไมใชยาชนดหนงส าหรบอาการน แตยงขาดงานวจยทมระเบยบวจยทรดกม วตถประสงคเพอศกษาผลทนทของการนวดไทยตอระดบความรสกปวด ระดบความรสกกดเจบและองศาการเคลอนไหวของคอ เปรยบเทยบกบกลมทนอนพกในผทมอาการปวดศรษะจากความเครยดจากแรงตงตวของกลามเนอ (Episodic Tension-Type Headache) จ านวน 60 คน ถกสมเพอเขารบการรกษาดวย

43

การนวดไทยหรอเขากลมนอนพก ผลการวจยพบวา ภายหลงการรกษาทนท ระดบอาการปวดศรษะลดลงอยางมนยส าคญทางสถต (1.97+1.40, 3.07+1.92 คะแนน; p < .01) ทงกลมนวดไทยและ กลมนอนพกและเมอเปรยบเทยบระหวางกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (0.89 คะแนน, 95 % CI อยระหวาง 0.30 ถง 1.48; p < .01) ส าหรบระดบความรสกกดเจบ พบวา กลมนวดไทยมการเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต (2.14+0.76 กโลกรม/ เซนตเมตร 2; p < .01) แตไมมการเปลยนแปลงในกลมนอนพก และเมอเปรยบเทยบระหวางกลมยงพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (0.46 กโลกรม/ เซนตเมตร 2, 95 % CI อยระหวาง 0.23 ถง 0.70; p < .01) นอกจากน กลมนวดไทยจะมการเพมขนองศาการเคลอนไหวของคอมากกวากลมนอนพกอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) จากผลการศกษาจงสรปไดวา การนวดไทยสามารถชวยบรรเทาอาการปวด และท าใหตวแปรทสมพนธกบอาการปวดศรษะเปลยนแปลงไปในทางทดขน ในผปวย ปวดศรษะจากความเครยด พชรพล ศกดทนวฒน, ณรงคศกด บญขาว และวระพล วงษประพนธ (2554, หนา 22-36) ศกษาผลของการนวดสมผสปรบสมดลโครงสรางรางกายในการรกษาอาการปวดหลง ในผปวยโรคหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนทบเสนประสาทในคลนกแพทยแผนไทย โรงพยาบาล ขามสะแกแสง อ าเภอขามสะแกแสง จงหวดนครราชสมา เปนการวจยแบบกงทดลอง เพอศกษาผลของการนวดสมผสปรบสมดลโครงสรางรางกายในการรกษาอาการปวดหลง ผปวยโรค หมอนรองกระดกสนหลงเคลอนทบเสนประสาท ในคลนกแพทยแผนไทย โรงพยาบาลขามสะแกแสง อ าเภอขามสะแกแสง จงหวดนครราชสมา กลมตวอยางไดจากการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจงและโดยความสมครใจ ระหวางวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2552 ถง วนท 31 มนาคม พ.ศ. 2553 จ านวน 31 คน เขารบการนวดสมผสปรบสมดลโครงสรางรางกาย สปดาหละ 3 ครง วนเวนวน เวน 1 สปดาห นบเปน 1 รอบ นวดทงหมด 2 รอบ นบเปน 1 โปรแกรม โดยมการเกบขอมลแบบสอบถาม ทผศกษาสรางขน ตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงตามเนอหาและหาคาความเชอมน ไดคาความเชอมน เทากบ 0.917 เกบขอมล กอนกบหลงการบ าบด โดยใชแบบประเมนอาการปวดกอนและหลง การรกษาวเคราะหขอมล การใชสถตเพอเปรยบเทยบผล Paired samples t-test ผลการศกษาพบวา ผลการนวดสมผสปรบสมดลโครงสรางรางกายในการรกษาอาการปวดหลงในผปวยโรคหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนทบเสนประสาท ในคลนกแพทยแผนไทย โรงพยาบาลขามสะแกแสง พบวา หลงผานการบ าบดระดบการเจบปวดลดลง จากกอนบ าบดอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) จตตสกล ศกนะสงห (2555, หนา 36-43) ศกษาประสทธผลของการนวดเทาในผปวยเบาหวานทมอาการเทาชา ปลายประสาทเสอมจากเบาหวาน การสญเสยความรสกทเทา เสยงตอ การบาดเจบ น ามาสการเกดแผลและตดเชอจนสญเสยการท างาน และอาจถกตดขาในทสด การนวดเทาเปนศาสตรและศลปของการแพทยแผนไทย ทสามารถน ามาใช ในการดแลรกษาอาการเทาชาได จากการศกษาประสทธผลของการนวดเทาในผปวยเบาหวาน ทมอาการเทาชาในกลมตวอยางผปวยเบาหวานทมอาการเทาชาและไมไดรบยาเพอลดอาการเทาชา ในกลมเสยงปานกลาง ซงมารบบรการในโรงพยาบาลรอยเอด จ านวน 50 คน โดยการนวดเทาตามแนวทางหลกสตรการนวดเทาเพอสขภาพ

44

สถาบนการแพทยแผนไทย กระทรวงสาธารณสข (โดยไมใชไมนวดเทา) รวมกบการกดจดนาคบาทและนวดแนวพนฐานขาดานนอกทอนลาง 3 แนว แนวละ 5 รอบ พบวา กลมทดลองผปวยเบาหวาน ทมอาการเทาชา สวนใหญเปนเพศหญง คดเปน รอยละ 84 อาย 60 ป ขนไป คดเปน รอยละ 64 น าหนกอยในชวง 50-59 กโลกรม คดเปน รอยละ 48 สวนสงอยในชวง 150-159 เซนตเมตร คดเปนรอยละ 74 ดชนมวลกาย 25 กโลกรม/ 2 เมตร ขนไป คดเปน รอยละ 40 การศกษาสงสดในระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 88.0 สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมคดเปนรอยละ 56 ระยะเวลาทเปนเบาหวานอยในชวง 11-15 ป คดเปนรอยละ 34 และระดบน าตาลในเลอดอยในชวง 111-151 mg % คดเปนรอยละ 40 เมอไดรบการนวดเทา พบวา กลมทดลองมอาการเทาชาลดลงทงเทาซายและเทาขวา โดยมความแตกตางกนระหวางกอนและหลงการนวดอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) สภารตน สขโท, อไรวรรณ ชชวาลย, วชย องพนจพงศ และสมศกด เทยมเกา (2555, หนา 220-234) ศกษาผลทนทของการนวดไทยตอการบรรเทาอาการปวดในการบ าบดกลมอาการปวดศรษะจากความเครยดแบบเรอรงและไมเกรน ซงอาการปวดศรษะทพบมากทสดในกลมอาการปวดศรษะแบบเรอรง ซงอาจจะสงผลตอความสามารถทจะท ากจกรรมตาง ๆ ของผทมอาการปวดศรษะได ปจจบนการนวดไทยเปนการรกษาทางเลอกหนงทไดรบความนยมอยางยง แตยงขาดงานวจยทมระเบยบวจยทรดกม การศกษาน มวตถประสงคเพอศกษาผลทนทของการนวดไทยตอระดบระดบความรสกกดเจบ ความรสกปวด และองศาการเคลอนไหวของคอ เปรยบเทยบกบกลมนวดหลอก (Sham Massage) โดยการนวดคลงเบา ๆ และไมเปดเครอง โดยแตละคนไดรบการสมใหไดรบ การรกษาดวยการนวดไทย และการนวดหลอก ผลการศกษาพบวา เมอเปรยบเทยบผลการรกษา เพยงครงเดยวระหวางกอนกบหลงการรกษา ทงสองกลมมการเพมระดบความรสกกดเจบเพยงเลกนอย (กลมนวดไทย 2.95 ปอนด/ ตารางเซนตเมตร และกลมนวดหลอก 2.92 ปอนด/ ตารางเซนตเมตร) และไมพบความแตกตางกนทางสถต (p > .05) ส าหรบระดบอาการปวดศรษะของทง สองกลม มการลดลงของอาการปวดศรษะ (กลมนวดไทย 2.76 เซนตเมตร, กลมนวดหลอก 2.72 เซนตเมตร) และไมพบความแตกตางกนทางสถต (p > .05) เชนเดยวกบผลขององศาการเคลอนไหวของคอ ทพบเพยงการหมนคอไปทางขวาเทานน ทกลมนวดไทยมแนวโนมเพมมากกวากลมนวดหลอกอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) จากผลการศกษาจงสรปไดวา ทงการนวดไทยและนวดคลงเบา ๆ ดวยอลตราซาวน (Ultrasound) ใหผลการบรรเทาอาการปวดไดใกลเคยงกน ซงอาจสงเสรมใหเปนการรกษาอกทางเลอกส าหรบผทมอาการปวดศรษะแบบเรอรง สมจตร เมองพล (2556, หนา 129-134) ไดศกษาเรองการนวดฝเยบในระยะคลอดสงท ทาทายส าหรบผดงครรภในการลดการบาดเจบของฝเยบ ทงน การบาดเจบและการฉกขาดของฝเยบเปนปญหาพบบอยในการคลอดทางชองคลอด ท าใหมารดาหลงคลอดมอาการเจบปวดแผลและแผล ฝเยบตดเชอ รบกวนการท ากจวตรประจ าวน ขดขวางการสรางสมพนธภาพระหวางมารดาและทารก การนวดฝเยบในระยะคลอด สามารถลดการบาดเจบและฉกขาดของฝเยบ ลดอบตการณการตดฝเยบและมความปลอดภยตอผคลอดและทารกในครรภ อไร ยอดแกว, วงจนทร เพชรพเชฐเชยร และวมลรตน จงเจรญ (2557, หนา 220-234) ศกษาผลของการนวดกดจดสะทอนทฝาเทาตอความรสกปวด และความรสกทกขทรมานจาก

45

ความปวดในผปวยโรคมะเรง วดกอนและหลงการทดลองเพอเปรยบเทยบระดบความรสกปวดและระดบความรสกทกขทรมานจากความปวดในผปวยโรคมะเรงกอนและหลงการนวดทนท เปรยบเทยบความแตกตางระหวางการนวดกดจดสะทอนทฝาเทากบการนวดฝาเทาหลอก กลมตวอยางเปนผปวยโรคมะเรงทมอาการปวดและไมอยในระยะลกลาม ตามคณสมบตทก าหนด จ านวน 30 ราย ใชสถตบรรยายในการวเคราะหขอมลทวไป ประกอบดวย ขอมลสวนบคคล ขอมลเกยวกบโรคและการรกษา ขอมลเกยวกบความปวดและการใชยาแกปวด โดยวธการแจกแจงความถและรอยละ เปรยบเทยบระดบคะแนนความรสกปวดและความรสกทกขทรมานจากความปวดกอนและหลงการนวดกดจดสะทอนทฝาเทาและการนวดฝาเทาหลอก หลงการนวดทนท ระหวางกลมการทดลองโดยใชสถต Wilcoxon Match-Pairs Signed-Rank Test ผลการวจยพบวา หลงการนวดทง 2 แบบ ระดบความรสกปวดและระดบความรสกทกขทรมานจากความปวดลดลงอยางมนยส าคญทางสถต (p < .001) จงควรน าการนวดกดจดสะทอนทฝาเทาและการนวดฝาเทาหลอกมาเสรม เพอบรรเทาความรสกปวดและความรสกทกขทรมานจากความปวด เนองจากใชเวลานอยและมความปลอดภย ชนะวงศ หงษสวรรณ, วชย องพนจพงศ และอไรวรรณ ชชวาลย (2557, หนา 197-204) ศกษาผลของการนวดไทยประยกตตอการเปลยนแปลงสมรรถภาพทางกายของนกกฬา: การศกษา น ารอง การนวดในนกกฬาถกน ามาใชนานแลว แตผลตอสมรรถภาพทางกายยงไมพบ ผวจยจงไดท าการวจย เพอศกษาผลระยะสนของการนวดไทยประยกตตอการเปลยนแปลงทางดานสมรรถภาพ ทางกายของนกกฬา กลมตวอยางเปนนกกฬาฟตบอล จ านวน 10 คน โดยอาสาสมครรบการทดสอบสมรรถภาพทางกาย ทง 7 รายการ ประกอบดวย นงงอตว การวดความยดหยนของล าตว แรงบบมอ การวดความแขงแรงของกลามเนอแขน วง 40 หลา การวดความแคลวคลองวองไววง 50 เมตร การวดความเรวลก-นง และดนพน การวดความอดทนของกลามเนอ วงเพมระยะความเรว การวดความอดทนระบบไหลเวยนโลหตเปรยบเทยบกอนและหลงการนวดไทยประยกตทนท ผลการวจยพบวา หลงการนวดไทย 3 ครง (ครงละ 30 นาท วนเวน 3 วน) สมรรถภาพทางดานความแขงแรง ของกลามเนอแขน ความแคลวคลองวองไว ความเรว ความอดทนของกลามเนอและความอดทนระบบไหลเวยนโลหตเพมขนอยางมนยส าคญ (p < .05) กมลพร จมพล, สกลยา แมบจนทก, ชลตา ยอดทอง, อจฉรา ฉตรแกว, ดวงนภา บญพรมและทวา โกศล (2558, หนา 60-75) ศกษาผลของการกดจดทบรเวณจดกดเจบและการยดกลามเนอดวยตนเองทบาน หลงไดรบการรกษาดวยมอแบบมาตรฐาน ในกลมผปวยทมอาการปวดกลามเนอและพงพด เพอศกษาผลของการใหการรกษาตนเองทบานโดยการการกดจดทบรเวณจดกดเจบและการยดกลามเนอดวยตนเองหลงการใหการรกษาดวยมอแบบมาตรฐาน ในผปวยกลมอาการปวดกลามเนอและพงผด วธการศกษา ผเขารวมวจยทมอาการปวดบรเวณคอและบา จ านวน 40 คน แบงเปน 4 กลม กลมละ 10 คน ไดรบการรกษาโดยการกดจดทบรเวณจดกดเจบและตามดวย ยดกลามเนอตอจากนนไดรบค าแนะน าการใหการรกษาดวยตนเองทบานโดย กลมท 1 ไมไดรบ การรกษาดวยตนเองทบาน กลมท 2 ไดรบการใหการรกษาดวยตนเองทบานดวยวธกดจดทบรเวณ จดกดเจบ กลมท 3 ไดรบการใหการรกษาดวยตนเองทบานดวยวธยดกลามเนอ กลมท 4 ไดรบการใหการรกษาดวยตนเองทบานดวยวธยดกลามเนอและกดจดทบรเวณจดกดเจบ ผเขารวมวจยจะไดรบ

46

การวดคาแรงกดนอยทสดทท าใหเรมเจบ คาคะแนนระดบความเจบและองศาการเคลอนไหวของคอกอนการรกษาและไดรบการประเมนอกครงในวนท 3 หลงการรกษา จากผลการศกษานแสดงใหเหนถงความแตกตางกนภายในกลมอยางมนยส าคญทางสถต โดยมการเพมขนขององศาการเคลอนไหว ของคอในทศกมคอ เอยงคอไปดานตรงขามกบพยาธสภาพ หมนคอไปดานตรงขามกบพยาธสภาพ และสามารถเพมแรงกดทนอยทสดทท าใหรสกเจบ (PPT) ไดในทกกลมท ไดรบการใหการรกษา ดวยตนเองทบาน นอกจากนน คาคะแนนระดบความเจบ (VAS) ลดลงอยางมนยส าคญทางสถต แตในทางคลนก ไมพบการลดลงของคะแนนความเจบ รวมทงในระหวางกลมไมพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต จากการศกษาครงน สามารถสรปไดวา การไดรบการใหการรกษาตนเอง ทบาน สามารถคงผลการรกษาไดดกวากลมทไมไดรบการใหการรกษาตนเอง แตในระหวางกลม พบวา การใหการรกษาตนเองในแตละกลมใหผลในการคงผลการรกษาไมแตกตางกน สายธดา ลาภอนนตสน, ญาณศา สงเคราะหผล, ณฐนนท ฤทธสาเรจ และสนศา จามจร (2558, หนา 72-85) ไดศกษาผลทนทของการนวด การออกก าลงกายแบบ Buerger-Allen คอ การออกก าลงกายทมการลงน าหนกทเทาตอการไหลเวยนเลอดสวนปลาย และอณหภมผวหนงบรเวณเทาในคนหนมสาว เพอศกษาผลทนทของการนวด การออกก าลงกายแบบ Buerger- Allen และ แบบมการลงน าหนกทเทา ตอการไหลเวยนเลอดสวนปลายและอณหภมผวหนงบรเวณเทา ใน คนหนมสาว วธการวจย คนหนมสาวสขภาพด อายเฉลย 20.87±1.20 ป จ านวน 30 คน เขารวม การวจย โดยท าการทดลองในหองทมการควบคมอณหภมท 25-27 องศา ดวย 4 สภาวะแบบสม คอ 1) ควบคม (นอนหงายราบ) 2) นวดจากเทาถงขาทอนลาง (M) 3) ออกก าลงกายแบบ Buerger-Allen (B) และ 4) ออกก าลงกายแบบมการลงน าหนกทเทา (W) สภาวะละ 30 นาท โดยแตละสภาวะเวนระยะเวลาหางกน 1 สปดาห และวดคาตวแปรศกษา คอคาดชนความดนโลหตบรเวณขอเทาเมอเทยบกบแขน (ABI) คาความดนโลหตของหลอดเลอดบรเวณเทา (aSBP) และอณหภมผวหนงบรเวณเทา (T) กอนและหลงไดรบการทดลองในแตละสภาวะทนท แลววเคราะหขอมลทางสถตดวย Two-Way Repeated Measures ANOVA ผลการวจยพบวา ปฏกรยาระหวางสภาวะทไดรบกบระยะเวลามผลตอคา ABI อยางมนยส าคญ (p = .023) โดยพบวา คา ABI ลดลงทนทหลงไดรบโปรแกรม M และ W ขณะทหลงโปรแกรม B มแนวโนมการเปลยนแปลงของคา ABI สงขนเชนเดยวกบสภาวะควบคม นอกจากนพบวา ปจจยดานระยะเวลาและปฏกรยาระหวางสภาวะกบระยะเวลามผลตอคา T อยางมนยส าคญตามลาดบ (p = .001, p = .009) โดยปรากฏวาหลงทกสภาวะมคา T ลดลง ยกเวนหลงไดรบโปรแกรม M เทานน ทสามารถรกษาอณหภมใหคอนขางคงทไมเปลยนแปลง แตปรากฏวาไมมปจจยใดทมผลตอคา ASBP สรปผลการวจย การนวดและการออกก าลงกายแบบมการลงน าหนกทเทา มผลทนทตอการไหลเวยนเลอดสวนปลายบรเวณเทาชดเจนกวาการออกก าลงกายแบบ Buerger-Allen ในทางสถตอยางไรกตาม การเปลยนแปลงของคา ABI และ T ทนท หลงไดรบโปรแกรมดงกลาว ทพบในการศกษาน ยงไมชดเจนในทางคลนก จงควรมการศกษาถงผลระยะยาวและผลตอผทมปญหาการไหลเวยนเลอดสวนปลายตอไป ถรนนท พวพนธพงศ (2558, หนา 53-62) ไดศกษาผลของโปรแกรมการนวดสมผสรวมกบการรองเพลงกลอมโดยมารดา ตอการเจรญเตบโตและระยะเวลานอนหลบรวมของทารกแรกเกด เปน

47

การวจยกงทดลอง กลมตวอยางทศกษาเปนมารดาและทารกแรกเกดคลอดครบก าหนด 20 คน เลอกกลมตวอยางตามลกษณะทก าหนด ท าการสมเขากลมควบคมและกลมทดลองโดยการจบฉลาก กลมควบคม 10 ราย ใหมารดาดแลทารกตามปกต สวนกลมทดลอง 10 ราย จะไดรบการสอน สาธต และฝกปฏบตการนวดสมผสรวมกบการรองเพลงกลอมลกแกมารดา ผวจยตดตามเยยมบานและประเมนน าหนก เสนรอบศรษะ และความยาวล าตวของทารกแรกเกดทงสองกลม วเคราะหขอมลโดยใชสถต Mann-Whitney U Test ผลการวจยพบวาทารกแรกเกดกลมทดลอง มน าหนกตวและระยะเวลาหลบรวมมากกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทระดบ .05 สพตรา หนอนทร, วรนทมาศ เกษทองมา และศรลกษณ ใจชวง (2559, หนา 35-60) ไดศกษาผลของโปรแกรมนวดเทา 9 ทาดวยกะลา เพอลดอาการชาในผปวยเบาหวานชนดท 2 เปน การวจยกงทดลองมวตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของโปรแกรมนวดเทา 9 ทาดวยกะลา เพอลดอาการชาในผปวยเบาหวานชนดท 2 เขตอ าเภอเมอง จงหวดนครพนม ในชวงเดอนกมภาพนธ 2558 ถงเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในกลมทดลองและกลมควบคม จ านวนกลมละ 33 คน เปรยบเทยบการไดรบโปรแกรมนวดเทา 9 ทา ดวยกะลา ซงผวจยไดประยกตขนใชระยะเวลาในการทดลอง 6 สปดาห เกบรวบรวมขอมลดวยวธการเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยใชการสอบถาม การสนทนากลมและการสมภาษณเชงลก วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย คาต าสด คาสงสด คามธยฐาน สวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตเชงอนมานไดแก สถตทดสอบท ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมอายเฉลย 60 ป (SD = 7.7) สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 97.0 สถานภาพสมรสค รอยละ 60.6 มระดบการศกษาสงสดอยในชนประถมศกษา รอยละ 94.0 ประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก รอยละ 62.1 มรายไดต ากวา 5,000 บาท (เฉลย 2,700 บาทตอเดอน) มระยะเวลาของการปวยเปนโรคเบาหวาน 1-10 ป (เฉลย 9 ป) และมคสมรสเปนผดแลในครอบครว รอยละ 53.0 มระดบน าตาลในเลอด ระหวาง 125-154 มลลกรมตอเดซลตร รอยละ 28.6 (เฉลย 145.3 มลลกรมตอเดซลตร) เมอเปรยบเทยบการใชโปรแกรมการนวดเทา 9 ทา ดวยกะลา นาน 6 สปดาห พบวา หลงการทดลอง กลมทดลองทไดรบโปรแกรมมระดบอาการชาเทาลดลงกวากอนการทดลอง และลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p < .0001) จราวรรณ คลายวเศษ, ศรสมร ภมนสกล และจรสศร ธระกลชย (2559, หนา 263-276) ศกษาผลของการนวดและการประคบรอนตอระดบความปวดในระยะปากมดลกเปดเรว และการรบรประสบการณการคลอดของผคลอดครรภแรก โดยใชทฤษฎควบคมประตของเมลแซคและวอลล เปนกรอบแนวคด กลมตวอยางคอ ผคลอดครรภแรก ถกเลอกแบบเจาะจง จ านวน 63 ราย และ สมเขากลมทดลอง 3 กลม กลมละ 21 ราย ทไดรบการนวด การประคบรอนและการนวดรวมกบ การประคบรอน ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบมาตรสวดความปวดของสจวตและแบบสอบถามการรบรประสบการณการคลอด วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย การทดสอบไคสแควร การวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว และการเปรยบเทยบพหคณ ผลการศกษาพบวา ผคลอดครรภแรกทไดรบการบรรเทาความปวดโดยการนวดรวมกบการประคบรอน มระดบความปวดในระยะปากมดลกเปดเรวต ากวา และมการรบรประสบการณการคลอดดกวาผคลอดครรภแรกทไดรบ การนวดหรอการประคบรอนเพยงอยางเดยวอยางมนยส าคญทางสถต และผคลอดครรภแรกทไดรบ

48

การนวดมระดบความปวดในระยะปากมดลกเปดเรว และการรบรประสบการณการคลอดไมแตกตางจากผคลอดครรภแรกทไดรบการประคบรอน ผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวา การนวดและ การประคบรอนบรรเทาความปวดไดดขน เมอน ามาใชรวมกนจะมประสทธภาพ จงควรน ามาใชบรรเทาความปวดผคลอดในระยะคลอด วนทนา โซวเจรญสข และเพยรชย ค าวงษ (2560, หนา 207-219) ศกษาผลของการนวดตอการลดภาวะปวดเมอยกลามเนอ ภายหลงจากการออกก าลงกายของกลามเนอเหยยดเขาในชายสขภาพด การวจยครงนมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบผลการนวดตอการลดภาวะปวดเมอยกลามเนอ ภายหลงจากการออกก าลงกายของกลามเนอ เหยยดเขาในชายสขภาพด โดยมอาสาสมครเพศชาย จ านวน 17 คน โดยสมแบงเปน กลมควบคม (ขาขางทไมไดนวด) และกลมทดลอง (ขาขางทไดนวด) การทดลองครงน ไดแก การวดระดบความเจบปวด (VAS) การวดระดบขดกนความเจบปวดจาก การกด (PPT) ชวงการเคลอนไหวแบบกระท าเอง (AROM) แบบกระท าให (PROM) ความแขงแรงของกลามเนอแบบหดตวอยกบทสงสด (PIT) และแบบเคลอนไหวสงสด (DPT) โดยท าการวดผล 5 ครง คอ ครงท 1 กอนออกก าลงกาย ครงท 2 หลงการออกก าลงกายทนท ครงท 3 กอนนวด ครงท 4 หลงนวด (48 ชวโมงหลงออกก าลงกาย) และครงท 5 วนทตดตามอาการ (96 ชวโมง ในหลงจากออกก าลงกายไปแลว) ซงน าขอมลมาวเคราะห โดยใชสถต Mixed Model of ANOVA Test ผลการวจยพบวา ในกลมควบคมภายหลงจากการออกก าลงกายมคา AROM และ PIT ลดลงอยางมนยส าคญทางสถต (p-Value ≥ .05) และมคา PIT ลดลง มากขน ในวนท 2 จากอาการปวดเมอยกลามเนอภายหลงจากการออกก าลงกายในกลมทดลอง หลงจากไดรบการนวดคา VAS และ DPT ไมมความแตกตางกนกบคาเรมตน หมายความวา การนวดอาจชวยลดอาการปวดเมอยของกลามเนอท าใหลด VAS และสงเสรม DPT ภายหลงจากการนวดได อรอนงค ศรสองเมอง, อภญญา คารมปราชญ, มณฑนพชาญ ชนรตน และจารญญ จนดาประเสรฐ (2560, หนา 23-40) ศกษาผลของโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทาเพอลด ความปวดในผปวยมะเรง ความปวดในผปวยโรคมะเรงถอเปนอาการส าคญทกอใหเกดความทกขทรมาน สงผลตอสขภาพโดยรวม การวจยเชงทดลองน มวตถประสงคเพอศกษาผลของโปรแกรม การนวดกดจดสะทอนฝาเทาเพอลดความปวดในผปวยมะเรงและเปรยบเทยบคะแนนเฉลยความปวดกอนและหลงการไดรบโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทา เปนการวจยเชงทดลอง เพอศกษาเปรยบเทยบคาคะแนนความปวดของผปวยโรคมะเรงกอนและหลงการใชโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทา กลมตวอยางเปนผปวยมะเรงทไดรบการวนจฉยจากแพทยทมคาคะแนนความปวดในระดบ 2-5 คะแนน จาก 10 คะแนน จ านวน 30 ราย ซงเขารบบรการ ณ หอผปวยพเศษ งานบรการพยาบาลโรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ผวจยท าการนวดกดจดสะทอนฝาเทาตามโปรแกรมทก าหนดโดยผานการอบรมหลกสตรการนวดกดจดสะทอนฝาเทาจากสถาบนทสภาวชาชพการแพทยแผนไทยรบรองผลการศกษา พบวากลมทดลองมคาเฉลยความปวดลดหลงจากไดรบโปรแกรมนวดกดจดสะทอนฝาเทาเพอลดความปวดในผปวยมะเรงอยางมนยส าคญทางสถต (t = 22.45, p < .01) ขอสรป โปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทาสามารถลดความปวดในผปวยมะเรง โดยควรพจารณาเปนทางเลอกเสรมในการจดการความปวด

49

สราวฒ สถาน (2560, หนา 37-46) ศกษาผลของโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทารวมกบการก าหนดลมหายใจตอระดบความปวดของผปวยหลงผาตดชองทอง เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของความปวดในผปวยหลงผาตดชองทอง ทไดรบโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทารวมกบการก าหนดลมหายใจกบผปวยทไดรบการพยาบาลตามปกต เปนการวจยกงทดลอง 2 กลมทดสอบกอนและหลง ประกอบดวยกลมทดลอง จ านวน 30 คน และกลมควบคม จ านวน 30 คน ตวอยางคอ ผปวยหลงผาตดชองทองทไดรบยาระงบความรสกแบบทงตวในโรงพยาบาลระดบทวไป ในจงหวดลพบร กลมทดลองไดรบโปรแกรมการนวดกดจดรวมกบการก าหนดลมหายใจระยะเวลา 15 นาท วนละครง จ านวน 3 วน สวนกลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวยแบบสอบถามขอมลสวนบคคลและแบบประเมนอาการปวดชนดมาตรวดความปวด (Numerical Scale) วเคราะหขอมลโดยใชสถตท (Independent t-Test) ผลการวจยพบวา กลมทดลอง มคาเฉลยของความปวดภายหลงไดรบโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทารวมกบการก าหนดลมหายใจ เทากบ 3.72 (SD = .64) และกลมควบคมมคาเฉลยของความปวดภายหลงการผาตดและไดรบการพยาบาลตามปกต เทากบ 7.63 (SD = .93) แสดงใหเหนวา ผปวยหลงไดรบโปรแกรมการนวดกดจดรวมกบการก าหนดลมหายใจ กลมทดลองมคาเฉลยความปวดนอยกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p < .001) ผลการศกษาดงกลาว พยาบาลประจ าหอผปวย สามารถน าโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทารวมกบการก าหนดลมหายใจ ใชพยาบาล เพอลดอาการปวดในผปวยหลงผาตดชองทอง กนตา ชนจต และนรลกขณ เออกจ (2560, หนา 164-177) ไดศกษาผลของโปรแกรม การออกก าลงกายขา รวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทาตอความเรวในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบในผปวยหลงผาตดชองทอง เปนการวจยกงทดลอง เพอศกษาผลของโปรแกรม การออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทาตอความเรวในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบในผปวยหลงผาตดชองทอง กลมตวอยางเปนผปวยวยผใหญเพศชายและเพศหญง อาย 18-59 ป ทไดรบการผาตดเปดชองทองบรเวณหนาทองถงเชงกรานและใชระยะเวลาใน การผาตดมากกวา 45 นาท ทหอผปวยศลยกรรมหรอหอผปวยนรเวช โรงพยาบาลต ารวจคดเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง แบงเปนกลมควบคมและกลมทดลอง กลมละ 22 คน โดยจบคระดบความเสยงการเกดภาวะหลอดเลอดด าอดตน อาย และเพศ กลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต กลมทดลองไดรบการพยาบาลตามปกตรวมกบโปรแกรมการออกก าลงกายขาและการนวดกดจดสะทอนฝาเทา เปนเวลา 4 วน วดความความเรวในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบ ทงกอนและหลงการทดลอง เครองมอวจยประกอบดวย 1) โปรแกรมการออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทา ทผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒ จ านวน 5 คน 2) แบบสงเกตการออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทา หาคาความเทยงดวย คาสหสมพนธระหวาง ผสงเกตเทากบ 1 และ 3) เครองฟงเสยงสะทอนการไหลเวยนเลอด และ 4) แบบบนทกขอมลสวนบคคลวเคราะหขอมลดวยสถตเชงบรรยายและสถตทดสอบคาท ผลการวจยสรปได ดงน 1) ความเรวเฉลยในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบในผปวยหลงผาตด ชองทอง หลงไดรบโปรแกรมการออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทาสงกวา

50

กอนไดรบโปรแกรมการออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทา อยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .05 2) ความเรวเฉลยในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบในผปวย หลงผาตดชองทอง กลมทไดรบโปรแกรมการออกก าลงกายขารวมกบการนวดกดจดสะทอนฝาเทา สงกวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ผลการวจยน สามารถน าไปประยกตเปนแนวปฏบตการพยาบาลเพอเพมความเรวในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบเขาสหวใจ ลดความเสยงการเกดภาวะหลอดเลอดด าอดตนในผปวยหลงผาตดชองทอง Mori, Ohsawa, Tanaka, Taniwaki, Leisman, and Nishijo (2004, pp. 173-178) ศกษาผลของการนวดตอการไหลเวยนเลอดและความเมอยลาของกลามเนอทมาจากการออกก าลงกายบรเวณเอว แบบไอโซเมตรก (Isometric) กลมตวอยาง เพศชาย จ านวน 29 คน เขารวมทดลอง 2 ชวง คอการนวดและพกความเมอยลาของกลมตวอยาง รบการประเมนคาโดยการใชแบบประเมน การรบรระดบของความเจบปวด ผลการศกษาพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทสงเกตไดระหวางการนวดและสภาพพกของความเมอยลา โดยจากแบบวดประเมนการรบรระดบความเจบปวด (Visual Analog Scale: VAS) Brooks, Woodruff, Wright, and Donatelli (2005, pp. 1,093-1,101) ศกษาการนวดดวยมอทมตอสมรรถนะทางรางกาย ดวยเหตผลทการศกษาในชวงตนทผานมา มการศกษาตรวจสอบกลมกลามเนอทส าคญของแขนขาชวงลาง แตยงไมมการศกษาผลของการนวดดวยมอกบกลมตวอยาง ทมสขภาพด จดประสงคของการวจยนเพอประเมนผลของการนวดดวยมอวามสวนเพมความสามารถและประสทธภาพการใชมอในการหยบจบสงของอยางไร โดยท าการทดสอบกอนและหลงการนวด กบกลมตวอยางทเปนนกศกษา เจาหนาทและพนกงานของโรงเรยนพลานามย ซงเปนอาสาสมครจ านวน 52 คน โดยท าการสมตวอยาง โดยแตละคนไดรบการนวดมอและแขนทอนลาง โดยวธลงน าหนกเบา ๆ (Effleurage or Stroking Massage) และนวดโดยใชนวโปงสงแรงเคลอนไหวเปนวงกลม (Friction Massage) จากสวนปลายเขาหาสวนกลาง โดยใชมอทงสองขางทงขางทถนดและ ไมถนด เปนเวลา 5 นาท จากนนกนวดไหลและขอศอกโดยเคลอนทเปนจงหวะอก 5 นาท โดยมชวงพกระหวางทงสองชวง 5 นาท ผลจากวเคราะหขอมลชใหเหนวา กลมตวอยางทไดรบการนวดไดรบผลทดกวากลมทไมไดรบการนวดหรอมากกวาการนวดกดจด การวจยจงสนบสนนใหเหนประโยชนของการนวดจากการหยบจบสงของเปนเวลานานจนเกดการเมอยลาไดด Ng and Cohen (2008, pp. 18-32) สมาคมนวดบ าบดประเทศออสเตรเลย ไดทบทวนงานวจยทองหลกฐานเชงประจกษในดานประสทธผลของการนวดบ าบด ขอมลเฉพาะดานขอแนะน าส าหรบการรกษาทางการแพทยและชองโหวของงานวจย ทงน เพอใหสามารถใชเปนเครองมออางองส าหรบผสนใจดานความมประสทธผลของการนวดบ าบด รายงานฉบบน ประกอบไปดวยการทบทวน 740 งานวจย วชาการทงในออสเตรเลยและนานาชาต ทตพมพระหวางป ค.ศ. 1978-2008 โดยมทงวจยเชงระบบ สมตวอยาง กลมควบคม กลมเปรยบเทยบ กรณศกษา การศกษาเจาะจงชวงเวลา โดยครอบคลมการกดจด การฝงเขม การนวดแบบสวดช การนวดผอนคลาย นวดเพอการกฬา นวดทารก จากการทบทวนงานวจยสรปไดวา มวจยทองหลกฐานเชงประจกษเปนจ านวนมากขนในปจจบน ทไปสนบสนนการนวดบ าบด และการนวดบ าบดนนมประสทธผลตอผมอาการปวดหลง ปวดกลามเนอ ลด

51

ความกงวลใจ ความเครยด และสงผลดดานความผอนคลาย ชวยใหคนไขทปวยเปนโรคตาง ๆ ใชชวตทดขน และยงปรากฏชชดวาการนวดมความปลอดภย อยางไรกดผทท าการนวดตองปฏบตอยางเหมาะสมตามแนวทางเพอความปลอดภย ผทใหการรกษาทางการแพทยทางเลอกนนจ าเปนตองสรางความรวมมอกน กบผทปฏบตการนวดอาชพเพอใหไดการนวดทมคณภาพ จากหลกฐานอางองทน าเสนอไว ในการทบทวนงานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบการนวด สรปวา มหลกฐานอางองชชดอยในระดบกลางถงระดบมาก ซงสนบสนนวาการนวดบ าบดไดผลดส าหรบผทอาการเวยนศรษะและคลนไสอาเจยน ความกงวลใจ ความเครยด และการจดการเกยวกบโรคตาง ๆ ท าใหอาการเจบปวดนอยลง แตกยงมหลกฐานชชดอยอยางจ ากด ในดานขอแนะน าการนวดบ าบดกบอก 20 กรณศกษา ในขณะทมอกหลายกรณศกษาทยงไมมหลกฐานอางองแตอยางใด แนวทางในการวจยตอไป กยงจ าเปนจะตองมการวจยตอไปในดานคณภาพทดขนของการนวดโดยเฉพาะอยางยงในเรองของผลระยะยาว การมประสทธภาพคมกบคาใชจายและความนาเชอถอของการนวดบ าบด ในขณะทยงมการนวดบ าบดอกเปนจ านวนมากทยงไมมวจยสนบสนน การทบทวนงานวจยครงนเนนในเรองของปรมาณ และ การเตบโตของการนวดทสมพนธกบหลกฐาน ซงสะทอนถงความสนใจทมมากขนในดานประสทธผลของการนวดวา สามารถรกษาและบ าบดอาการเจบปวยได Billhult and Maatta (2009, pp. 96-101) ศกษาการนวดทใชการกดเพยงเบา ๆ กบคนไขทมความวตกกงวลสง ซงจะสงผลตอการด าเนนชวตประจ าวน ผลการศกษาจากประสบการณ ทคนไขทมความวตกกงวลสง จ านวน 8 คน ทไดรบการนวด ชใหเหนวาพวกเขาสามารถฟนฟสรรถนะ ของตนเองในระหวางชวงเวลาทไดรบการนวด โดยใหเหตผลวาพวกเขารบรไดถงความรสกผอนคลายของทงรางกายและจตใจ มสมาธเกดความสนใจตอสงตาง ๆ มากขน รวมถงมความมนใจมากขน ความกงวลใจลดลง Back, Tam, Lee, and Haraldsson (2009, pp. 15-23) ศกษาผลจากการทนายจางจด ใหมการนวดบ าบดลกจางในทท างานทมตอความพงพอใจในการท างาน ความกดดนหรอความเครยดในสถานประกอบการ รวมถงความเจบปวดจากโรคภยไขเจบ และความไมรสกสบายในทท างาน การวจยนจดเปนโปรแกรมน ารองทใชในการประเมนประสทธผลของนายจางทใชทนในการจดใหมการนวดบ าบด 20 นาทในสถานทท างาน งานวจยนไดออกแบบใหมการประเมนลกจางหลงจากผานชวงเวลา ทท าการทดลอง ลกจางตอบแบบสอบถามโดยเรยงล าดบความตองการตามโปรแกรมรายการ 4 ขอ ทนายจางจดขน ไดแก การนวดบ าบด การบ าบดรกษาโดยใชพลงงานรวม หองนอนหลบพกผอน หรอการไมจดใหมโปรแกรมสงเสรมสภาพการท างาน ผลทไดคอลกจาง จ านวน 107 คน คดเปน รอยละ 88 เลอกหวขอการจดใหมการนวดบ าบดวาเปนวธการทชนชอบในการผอนคลายเปนล าดบทหนงหลงสนสดโปรแกรมการนวด ลกจางท าแบบสอบถาม โดยมจดมงหมายทจะตรวจสอบวาโปรแกรมการนวดสงผลดอยางไรตอลกจางทงกลมทมปญหาดานสขภาพ และกลมลกจางทวไปทไมมปญหาสขภาพ แบบสอบถามเกยวของกบปจจยดานจตวทยา และปจจยดานสงคมในทท างานซง ไดแก วฒนธรรมองคกร ความตองการในการท างาน การปฏสมพนธในทางสงคม และการถกควบคมในการท างาน หลงจากท าแบบสอบถามแลวโปรแกรมการนวดถกจดขนใหกบลกจาง จ านวน 145 คน เปนระยะเวลา 4 สปดาห ผลจากการวเคราะหทางสถตแสดงใหเหนวาจ านวนครงของลกจางทไดรบการนวดไมได

52

สงผลตอการรบร และเขาใจดานจตวทยาแตอยางใด แตขอมลทไดแสดงใหเหนถงแนวโนมของการนวดในชวงระยะเวลาหนงทมผลตอการมคณภาพชวตทดขน ท าใหความเจบปวด ลดนอยลง รอยละ 80 ของลกจางทไดรบการนวด มความเหนวาการนวดไดผลด โครงการทจดขนนชใหเหนวาลกจางกลมเปาหมายเปนรายบคคลไดรบประโยชนจากโปรแกรมการสงเสรมสภาพทด ในสถานทท างานดวยการนวดบ าบด ผลจากการประเมนชใหเหนวามความเปนไปไดในดานความพงพอใจในการท างาน อยางไรกด โปรแกรมนควรจะท าอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน สรปไดวาการนวดบ าบดจดวา เกดประโยชนอยางมากโดยเฉพาะตอลกจางทจ าเปนตองดแลดานสขภาพเปนพเศษ สวนการศกษาเกยวกบผลกระทบทเกดจากโปรแกรมการนวดบ าบดกบโปรแกรมทเกยวกบสขภาพและความปลอดภย รวมทงปจจยทเกยวกบแนวทางการปองกนการไดรบบาดเจบจากการท างาน Willison (2009, pp. 56-80) ไดวจยเกยวกบการบ าบดดวยการนวดทมกจะมาคกนกบคน เมออายสงขน โดยมหลกฐานอางองทสนบสนนวาผเปนโรคเรอรง และผพการเปนตวท านายเกยวกบการใชแพทยทางเลอก เนองจากการใชแพทยทางเลอกนนเกดประโยชนท าใหมความมอสระพงพาตนเองได และดานพฒนาคณภาพชวต ยงไปกวานนงานวจยนไดชใหเหนวาผทมอายมากขนเปนลกคาของการใชบรการการแพทยทางเลอกอยางมนยส าคญ แตอยางไรกดการท าความเขาใจเกยวกบขอมลของผสงอายเปนรายบคคลยงคงมการท าวจยกนไมมาก ในทนรปแบบแพทยทางเลอกทน ามาพจารณาคอการนวดผอนคลาย ทมตอการท าความเขาใจขอมลของผปวยดขน โดยไดทดสอบรปแบบพฤตกรรมของแอนเดอรสน (Andersen Health Behavior Model) ทน ามาปรบเพอชวยท าความแนใจวาจะเปนประโยชนในการท าความเขาใจปจจยทเกยวของกบการนวดบ าบดใหเกดประโยชนสงสด ตวอยางเปนกลมผสงอายตงแต 60 ป ขนไป ซงอาศยอยชานเมองออนทารโอ ประเทศแคนาดา และมแพทยตรวจวนจฉยวามสภาพความเจบปวยอยในระหวางทท าการศกษามระยะเวลามา 6 เดอนขนไป โดยใชวธเชงปรมาณ ขอมลยอนหลงถกเกบรวบรวมโดยใชแบบสอบถามทเปนขอทดสอบกอนนวด ซงไดพฒนาขนเฉพาะส าหรบการศกษาครงน ระยะเวลาในการเกบขอมล 6 เดอน ระหวางปลายป ค.ศ. 2000-2001 จากการวเคราะหสองตวแปรชใหเหนวา เกดอสมการความไมเทากนเมอความสามารถในการประเมนการนวดบ าบดผนแปรไป ขนอยกบสภาพเศรษฐกจสงคมของแตละบคคล ซงยงจะไปสนบสนนการใชการวเคราะหแบบทดถอยยอนหลง ในขณะทรายไดครวเรอนประจ าปของแตละบคคลเปนตวท านายสภาวะการเลอกใชการนวดบ าบด ดงนนการเลอกใชแพทยทางเลอกมสวนสมพนธกบสขภาพ และเครอขายในทางสงคมเชนเดยวกบผทมปญหาอาการปวดหลง เปนตวท านายการเลอกใชแนวทาง การนวดบ าบด ขอสรปโดยรวมปรากฏวา รปแบบทางพฤตกรรมของแอนเดอรสน ทน ามาปรบนน เกดประโยชนสงสด และมความสมพนธกบการชวยใหสามารถระบปจจยทส าคญทมความสมพนธ กบการนวดบ าบดใหเกดประโยชนสงสด ดวยปจจบนประชากรทเพมมากขอสรปจากการศกษาน จะมประโยชนมากในดานการใหความส าคญเกยวกบปญหาสขภาพของประชาชนเชนเดยวกบนโยบายในการใหการดแลรกษาสขภาพของประชาชนตอไป Moraska, Pollini, Boulanger, Brooks, and Teitlebaum (2010, pp. 409-418) ไดทบทวนงานวจยเพอสรปความมประสทธภาพทไดผลดของการบ าบดดวยการนวด เพอลดความเครยด โดยวธการวดปฏกรยาทางกายวภาคหรอสรระวทยา ดงนน ฐานของมลทไดมาจากการสบคนออนไลน

53

โดยเลอกจากงานวจยทท าการศกษาทเกยวของกบการนวดบ าบดและความเครยด โดยท าการทบทวนงานวจยเฉพาะทมการพจารณาจากสองประเดน คอ 1) วาการนวดบ าบด ใชเทคนคเพมการเคลอนไหวของกลามเนอสวนเนอเยอออนและปฏบตโดยนกบ าบด และ 2) คอมการรายงานการตรวจวดตวแปรตามเพอประเมนความเครยดทางรางกาย โดยมการทบทวนเกยวกบรางกายกบฮอรโมนดวย ดงนน จากเกณฑดงกลาวจงไดงานวจยทตรงตามเกณฑทงหมด 25 วจย โดยงานวจยสวนใหญใชวธการนวดครงละ 20-30 นาท สปดาหละ 2 ครงเปนเวลา 5 สปดาห โดยมการประเมนทงกอนกบหลงการนวด ทง การนวดเพยงอยางเดยวและการนวดทตามดวยการรกษาหลาย ๆ รปแบบดวย จากรายงานการศกษาพบขอสงเกตวา การบ าบดดวยการนวดเพยงอยางเดยว สามารถลดโฮโมนคอรตคอยดของตอมน าลายและอตราการเตนของหวใจ และแมวาจะบ าบดรกษาเพยงอยางเดยวจะมการศกษาซ า ๆ กตาม แตยงไมมการตรวจวดทไปสนบสนนงานวจยทผานมาแตอยางใด และในปจจบนกยงมขอมลทจะสรปวาผลของการบ าบดรกษาดวยการนวดหลาย ๆ รปแบบทมตอระบบปสสาวะ หรอฮอรโมนทผลตโดยตอมหมวกไต แตกยงมหลกฐานของผลในทางบวกระดบความดนโลหตไดแอสโตลค ในขณะทมหลกฐาน ทแสดงใหเหนถงผลทไดจากการนวดบ าบด แตงานวจยทวไปในประเดนนกยงขาดหลกฐานทเปนวทยาศาสตรทท าใหเกดความเขาใจผลของการบ าบดดวยการนวดทมตอตวแปรดานรางกายทสมพนธกบความเครยด Smith (2011, p. 18) ไดศกษาเชงพรรณนาเกยวกบรปแบบการนวดของนกนวดบ าบดประเทศนวซแลนด โดยมจดประสงคเพออธบายรปแบบการนวดทผปฏบตการนวดทผานการฝกมา พจารณาถง คณลกษณะของนกนวดบ าบด รปแบบและสภาพการนวด ล าดบขนตอนการนวด รปแบบทใชอางอง และการนวดบ าบดทท าเปนอาชพ โดยใชแบบสอบถามสงไปยงนกนวดบ าบด ซงไดรบ การฝกแลวจ านวน 66 คนทเปนสมาชกของสมาคมนกนวดบ าบดประเทศนวซแลนดและสมครเขารวมการศกษาการนวดบ าบดครงน ผลจากการศกษานกบ าบดดวยการนวดสวนใหญเปนผหญง รอยละ 83 เปนชาวยโรปสญชาตนวซแลนด รอยละ 76 และเปนผมใบคณวฒดานการนวด รอยละ 89 การนวดบ าบดมทงนวดเตมเวลา รอยละ 58 และนวดนอกเวลา รอยละ 42 โดยมนกบ าบดดวยการนวดเปนอาชพ รอยละ 70 นกนวดบ าบดเกอบทงหมด รอยละ 94 ไดรบการฝกปฏบตดานการนวดมากกวา 40 สปดาหตอป โดยคดเฉลยสปดาหละ 16-20 ชวโมง นกนวดบ าบดสวนใหญนวดรกษาอาการ เรยงตามล าดบ คอ ผมปญหาปวดหลง รอยละ 99 ปญหาปวดคอและไหล รอยละ 99 อาการปวดศรษะ และไมแกรน รอยละ 99 ความผอนคลาย และการลดอาการเครยดรอยละ 96 การฟนฟและดแลรกษาสขภาพ รอยละ 89 การนวดบ าบด การนวดเพอผอนคลาย การนวดส าหรบผเลนกฬา รวมถงการนวดกดจดปวดในกลามเนอเรอรง นบเปนวธการนวดทพบกนมากทสด ผทท าการนวดเกอบทงหมด รอยละ 99 ไดประเมนคนไข และรอยละ 95 ผทนวดบ าบดไดใหค าแนะน ากบคนไข และรอยละ 32 ของคนไขใชวธการรกษาทางการแพทยรวมกบการรกษาแพทยทางเลอก จากการศกษานท าไดใหขอมลใหม ๆ เกยวกบแนวทางการบ าบดดวยการนวดโดยนกนวดบ าบดทผานการฝกหด ซงจะท าใหไดขอมลทเปนประโยชนกบธรกจอตสาหกรรมการนวดและผใหการอภบาลดานสขภาพ ผสนบสนนเงนทน ผจดท านโยบายเกยวกบการใหการบ าบดโรคโดยวธการนวด และระบบการดแลสขภาพในประเทศนวซแลนด

54

Kong, Zhan, Cheng, Yuan, Chen, and Fang (2013, pp. 118-130) ศกษาทบทวนและอภวเคราะหงานวจยเกยวกบการนวดบ าบดอาการเจบปวดบรเวณคอและไหล เพอประเมนความมประสทธภาพของการนวดบ าบด โดยคนควางานวจยจากฐานขอมลทงภาษาจนและภาษาองกฤษจนถง ป 2011 เพอท าการทดลองควบคมแบบสมตวอยาง (RCTs) คณภาพดานวธการของการทดลองควบคมแบบสมตวอยาง ถกน ามาประเมนคาโดยใช PEDro Scale และท าการอภวเคราะหการนวดบ าบดคอและไหล ผลการศกษาพบวา ม 12 งานวจยทมคณภาพสง ผลทไดจากการอภวเคราะหแสดงใหเหนถง ผลจากการนวดคอและการนวดไหลทมนยส าคญ เมอเปรยบเทยบกบการรกษาบ าบดทเคยท ามาในอดต (Inactive) แตการบ าบดดวยการนวดไมไดแสดงใหเหนผลทดกวาของการนวดคอหรอนวดไหล เมอเปรยบเทยบกบการรกษาแบบทรกษาอยในปจจบน นอกเหนอจากนนการท าหนาทของอวยวะสวนไหลกไมไดเปนผลมาจากการบ าบดดวยการนวดอยางมนยส าคญ สรปไดวาการนวดอาจไดผลส าหรบอาการเจบปวดบรเวณคอและไหลในเวลาหลงจากการนวดทนทในระยะสน ๆ อยางไรกด การบ าบดดวย การนวดกไมไดแสดงผลทดกวาตอการรกษาแบบทรกษากนอยในปจจบน ไมมหลกฐานใดทสนบสนนวาการบ าบดดวยการนวดท าใหสภาวะการท างานของอวยวะในรางกายมประสทธภาพ Chatchawan, Eungpinichpong, Plandee, and Yamauchi (2015, pp. 15-23) ศกษาผลของการนวดเทาแผนไทยทเปนการรกษาทางเลอก ทมตอความสมดลการทรงตวของผปวยโรคเบาหวานทมอาการเสนประสาทเสอม เพอศกษาผลของการนวดเทาแผนไทยทมตอการทรงตวในผปวยโรคเบาหวาน ทมอาการโรคเสนประสาท กลมตวอยางเปนผปวยโรคเบาหวาน 2 กลม กลมหนงเปนกลมทไดรบการนวดเทาแผนไทย อกกลมเปนกลมควบคม กลมทไดรบการนวดเทาแผนไทย ใชเวลา 30 นาท 3 วนตอสปดาห เปนเวลา 2 สปดาห จากนนประเมนโดยจบเวลาทดสอบคาความเรงของล าตว (Timed Up and Go/ TUG) การทดสอบดวยการยนขาขางเดยว (One Leg Stance/ OLS) ระยะการเคลอนไหว (Range of Motion/ ROM) ของเทา และการทดสอบวดความรสกของเทา (Foot Sensation/ SWMT) กอนการรกษาและหลงจากการนวดครงแรกเปรยบเทยบกบการนวดหลงสนสด 2 สปดาห จากการศกษา พบวา หลงจากการนวดชวงแรก ขอมลชใหเหนวากลมทไดรบการนวดเทาแผนไทยมอาการดขนอยางมนยส าคญในการทดสอบคาความเรงของล าตว (TUG) หลงจากการนวดสองสปดาห โดยทงกลมทไดรบการนวดเทาแผนไทยและกลมควบคม แสดงใหเหนวามอาการดขนทงในการทดสอบคาความเรงของล าตว (TUG) และการทดสอบดวยการยนขาขางเดยว (OLS) (p < .05) อยางไรกด เมอเปรยบเทยบกบทงสองกลม กลมทไดรบการนวดเทาแผนไทยแสดงใหเหนวามอาการดขนในการทดสอบคาความเรงของล าตว (TUG) มากกวากลมควบคม (p < .05) หลงจากสองสปดาห กลมทไดรบการนวดเทาแผนไทยยงแสดงใหเหนถงอาการทดขน ทงระยะ การเคลอนไหว (ROM) ของเทาและความรสกของเทา (SWMT) สรปไดวาการนวดเทาแผนไทย เปนการรกษาทางเลอกเพอใหเกดการทรงตวสมดล ระยะการเคลอนไหว (ROM) ของเทาและความรสกของเทาในผปวยเบาหวานทมเสนประสาทเสอม Field (2016, pp. 87-92) ศกษาทบทวนงานวจยเกยวกบอาการเจบจากขอเขาเสอมในผสงอายวาอาการเจบสามารถลดนอยลงไดดวยการนวดบ าบด โยคะและไทเกก โดยมวตถประสงคเพอประเมนวนจฉยคณคาของการนวดกระตนระบบประสาททงทานงและทานอน กลมตวอยางเปน

55

คนไข จ านวน 1,375 คน ทมอายต ากวา 55 ป ทมอาการเกรงกระตกโดยหาสาเหตไมได เปรยบเทยบกลมตวอยางทมสขภาพด จ านวน 25 คน โดยท าการนวดกระตนประสาทซ า ๆ กนในทานงเอยง 70 องศา โดยวเคราะหความไวของระบบประสาททถกกระตนและการเตนของหวใจ ผลการวจยพบวา คนไข จ านวน 226 คน ไมไดรบการนวดกระตนประสาท สวนจ านวน 1,149 คน ไดรบการนวด 223 (19%) พบวา มความไวของระบบประสาททถกกระตนและการเตนของหวใจ 70 คน (31%) มการตอบสนองในทางบวกตอการนวดในทานงศรษะเอยงขน ตามดวยการนวดในทานอนทเปนลบ และในกลมควบคมผมสขภาพด ไมมตวอยางใดแสดงใหเหนถงคาความไวของระบบประสาททถกกระตน ทงการนวดทานงและทานอน การทดสอบในทานอนเมอเรมตนทมคาเปนบวกทเปนคาเฉพาะ 74 % และความไว 100% ซง 100% ของกลมตวอยางเหลาน จากการทดสอบเชงบวกในทานง ลกษณะทางการแพทยของกลมยอยทงทานงและทานอนคลายกน การวจยแสดงใหเหนวา การวนจฉยความไวของระบบประสาททถกกระตนเพอใหเกดการตอบสนองตอการรกษา ทสามารถน ามาใชในการศกษาตดตามมนอย หายไปหนงในสาม ในกรณนวดในทานอน การนวดจงควรท าเปนประจ า ในทานง ใหศรษะอยในต าแหนงเอยงหากการทดสอบเมอเรมตนดวยทานอนเปนลบ Ahmadi, Rostami, Mahdavi, and Kargar (2017, pp. 134-142) ศกษาผลของการนวดหนาเพอบ าบดภาวะเลอดคง ท าใหใบหนาบวมและท าใหใบหนาออนนมส าหรบผนกกฬาทปวยทเปนโรคไซนสอกเสบเรอรง กลมตวอยาง เปนนกกฬาเพศชายโดยแบงเปนสองกลม กลมหนงไดรบการนวดบ าบด อกกลมเปนกลมควบคมทไมไดรบการนวดบ าบดเพอท าการเปรยบเทยบ โดยมแพทย 3 คน ประเมนใบหนาทมอาการบวมและความออนนมของใบหนากอนและหลงการนวด โดยรายงานเปนคาเฉลย 1-5 เมอน าขอมลมาวเคราะห ผลการวจยพบวา มความแตกตางของอาการบวมของหนาระหวางทงสองกลมอยางมนยส าคญ โดยเฉพาะกลมทไดรบการนวดบ าบด มอาการดขน เมอเทยบกบกลมควบคม ผลการวจยแสดงใหเหนวาการนวดบ าบดสามารถน าไปใชไดกบการรกษาในคลนกสขภาพโดยการจดโปรแกรมรกษาดวยวธการนวดบ าบด Monteiro, Vigotsky, Silva, and Skarabot (2018, p. 104) ศกษาผลระยะสนของการนวดตนขาดวยตนเอง ของผฝกดานออกก าลงกายดวยการเคลอนยายสะโพก โดยท าการศกษาผลระยะสนจากการใชเครองนวดแบบหมนดวยโฟม และการนวดแบบหมนกลงเปนวงกลมกบตนขาของผฝกออกก าลงสะโพก โดยกลมตวอยางเปนผชาย จ านวน 18 คน เขาหองทดลองสองครง ในชวงเวลา 4 วน แตละชวงของการนวด ท าการวดระยะของการเคลอนยายสะโพกของการยดและยกสะโพก หลงจากแตละชวงมการวดประเมนแตละครงอกทนท ทงน เพอประเมนชวงเวลาทท าใหระยะการเคลอนทของสะโพกดขน การยดและยกสะโพกถกน าประเมนอกครง ทก 10, 20 และ 30 นาท ผลการวจยพบวา ระยะการยดและยกสะโพกเพมขนหลงจากการนวดทงสองชวงและทงสองแบบ คอการนวดกลงดวยโฟมกบนวดกลงเปนวงกลมและเพมมากขน หลงเวลา 30 นาท โดยการใชเครองกลงดวยโฟมใหผล ทางสถตในการเพมระยะการยดและยกสะโพกไดดขน สรปวา ระยะการเคลอนทของสะโพกใหผลดในการแกไขการเคลอนทสะโพกเมอน าไปใชกบตนขาดวย สรป งานวจยทเกยวของกบการนวด ผลของการวจยแสดงใหเหนประสทธภาพในการนวดทดขน การนวดมสรรพคณในการบ าบดโรค ชวยใหผอนคลายและสรางความรสกสดชนแจมใส

56

กระฉบกระเฉงอยางเหนผล การนวดเปนการสงเสรมสขภาพรางกายและสภาพจตใจใหสมบรณ การนวดเพยงไมกทาจะชวยใหคณมสขภาพดขนได การนวดเปนศาสตรทชวยใหคณภาพชวตดขน ผลดยอมเกดขนกบรางกายเมอไดรบการนวด ดงนน การนวดจงเหมอนยาอายวฒนะ ซงท าใหสขภาพสมบรณในทางตรงและเปนผลใหอายยนยาวในทางออม เนองจากปราศจากโรคภยไขเจบนนเอง ตอนท 3 การนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน การนวดหนาทอง การนวดแผนไทย ยดตามทฤษฏทส าคญคอ ทฤษฏเสนประธานสบ เสนประธานสบ คอเสนเอนประธาน 10 เสนในรางกายมนษย ทมจดก าเนดบรเวณรอบสะดอแลวแลนไปควบคม การท างานระบบตาง ๆ ของรางกายไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขณ เสนเอนประธานและแขนงเสนบรวาร ทวรางกายมมากถง 72,000 เสน พลงทางเดนของเสนประธานสบ ไดแก เสนท 1 เสนอทา มจดเรมตนหางจากสะดอขางซายประมาณ 1 นวมอ แลนลงไปบรเวณ หวหนาว (Pubic Bone) ผานตนขาซายดานในไปยงหวเขา แลววกกลบขนมาทตนขาดานนอก ผานกงกลางแกมกนมาตามกระดกสนหลงขางซายถงตนคอไปบนศรษะ แลววกกลบผานหนาผากมาจรด ทจมกซาย เสนอทามความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนท 2 เสนปงคลา มจดเรมตนหางจากสะดอขางขวาประมาณ 1 นวมอ แลนไปบรเวณ หวเหนาผานตนขาขวาดานในไปยงหวเขา แลววกกลบขนมาทตนขาดานนอกผานกงกลางแกมกน ตามกระดกสนหลงขางขวาถงตนคอบนศรษะ แลววกกลบผานหนาผากมาจรดทจมกขวา เสนปงคลา มความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนท 3 เสนสสมนา มจดเรมตนเหนอสะดอประมาณ 2 นวมอ แลนลกไปตามกระดกสนหลงตรงขนไปยงหวใจ ผานล าคอไปจรดโคนลน เสนสมนามความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนท 4 เสนกาลทาร จดเรมตนเหนอสะดอประมาณ 1 นวมอ แตกเปน 4 เสน 2 เสนบนแลนผานขนไปตามชายโครงซสดทายขางละเสน รอยขนไปตามสะบกในซายและขวา ขนไปถงตนคอตลอดศรษะเวยนลงมาทวนไปบรรจบ หลงแขนทง 2 ออกไปทขอมอแตกเปน 5 แถว ตามนว 2 เสนลางแลนไปตามหนาขา ตามหนาแขง หยดทขอเทาแตกไปตามหลงนวเทา 5 แถว เสนกาลทาร มความสมพนธกบระบบเสนเลอดและเสนประสาททไปเลยงบรเวณแขนขาและในทอง เสนท 5 เสนสหสรงส มจดเรมตนใตสะดอประมาณ 3 นวมอ แลงลงไปตนขาซายดานใน ผานหนาแขงดานในไปยงฝาเทา ผานนวเทาบรเวณตนนวเทาทง 5 ยอนผานของฝาเทาดานนอกขนไปหนาแขงดานนอก ตนขาดานนอก ไปชายโครงดานหนา ผานหวนมขางซาย แลนไปใตคางไปสนสด ทตาซาย เสนสหสรงสมความสมพนธกบตาทง 2 ขาง เสนท 6 เสนทวาร มจดเรมตนใตสะดอประมาณ 3 นวมอ แลนไปตนขาขวาดานใน ผานหนาแขงดานในไปฝาเทา ผานนวเทาบรเวณตนนวเทาทง 5 ยอนผานขอบฝาเทาดานนอก ขนมา

57

หนาแขงดานนอก ตนขาดานนอก ไปชายโครงดานหนา ผานหวนมขวา ไปใตคาง สนสดทตาขวา เสนทวารมความสมพนธกบตาทง 2 ขาง เสนท 7 เสนจนทภสง มจดเรมตนขางสะดอดานซายประมาณ 4 นวมอ แลนผานราวนมซาย ผานดานขางคอไปสนสดทหซาย เสนจนทภสงมความสมพนธกบหเปนสวนใหญ เสนท 8 เสนรช า มจดเรมตนทสะดอดานขวาประมาณ 4 นวมอ แลนผานราวนมขวา ผานดานขางคอไปสนสดทหขวา เสนรช ามความสมพนธกบหเปนสวนใหญ เสนท 9 เสนสขมง มจดเรมตนจากใตสะดอ 2 นวมอ เยองไปทางซายเลกนอย แลนไปยงทวารหนก เสนสขมงมความสมพนธกบระบบขบถายอจจาระ เสนท 10 เสนสกขณ มจดเรมตนจากใตสะดอ 2 นวมอ เยองไปทางขวาเลกนอย แลนไปยงทองนอยและอวยวะเพศ เสนสขณมความสมพนธกบระบบถายของเสย ไต ทอไต กระเพาะอาหาร ปสสาวะ (อภชาต ลมตยะโยธน, 2555 หนา 2-5) การนวดแผนไทย ยดทฤษฏเสนประธานสบเปนแนวทางในการท าความเขาใจถงระบบ ของเสนสายภายในรางกาย เปรยบเสมอนแผนทของรางกายทใชเปนแนวทางในการท าการนวด โดยเฉพาะเสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา ทง 3 เสนน มจดเรมตนทบรเวณรอบสะดอและจดสนสดปลายทางทระบบประสาทและสมอง เสนท 4 เสนกาลทาร จดเรมตนทบรเวณรอบสะดอ จดสนสดปลายทางทขอเทา การนวดจะสงผลดตอระบบการท างานของรางกาย คอระบบกระดกกลามเนอ ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ผถกนวดจะเกดความผอนคลาย เปนการปรบสมดลและสอดคลองกบกฎแหงความสมดลของธรรมชาตหรอทฤษฏหยนหยาง ถกน ามาใชกบการแพทยจนและหนงในนนคอการนวดฝาเทา การนวดฝาเทา ฝาเทา เปนอวยวะหนงทส าคญของรางกายทชวยรบรองน าหนกตวทงหมดของรางกายมนษย หลกการของการนวดฝาเทามพนฐานมาจากแนวคดทวา อวยวะทงหมดของรางกายแสดงออกสมพนธกบบรเวณฝาเทาทงหมด โดยอาศยปฏกรยาสะทอน (Reflex) เปนกระบวนการทสมพนธภายในรางกายของมนษย กลาวคอ ฝาเทามนษยเรามต าแหนงการตอบสนองตาง ๆ ซงสมพนธกบ ทกสวนของรางกาย ระบบประสาททเชอมโยงไปยงฝาเทา การนวดฝาเทาบรเวณเขตสะทอนดงกลาวจงชวยกระตนการท างานของรางกายบรเวณทตรงกบเขตสะทอนนน ฝาเทา ซาย ขวา มเขตสะทอนฝาเทา 65 จด (สเชาว เพยรเชาวกล, 2549 หนา 20-21) ส าหรบการวจยน เลอกใชกดจดสะทอนเพยง 26 จด การกดจด 26 จด ใหลงน าหนก หนวง เนน นง และนบ 1-10 แลวปลอย การกดจด ใหเรยงล าดบไปตามหมายเลขทก าหนดไว 1-26 จด ไมกดสลบกนไปมา จดท 1 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวหวแมเทา จดท 2 ขมบ (กกห) ใหกดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานนอก จดท 3 ตอมใตสมอง ใหกดทบรเวณกงกลางนวหวแมเทา จดท 4 จมก ใหกดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานใน จดท 5 โพรงอากาศหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวช จดท 6 โพรงอากาศหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวกลาง

58

จดท 7 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวนาง จดท 8 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวกอย จดท 9 คอ ใหกดทบรเวณโคนนวหวแมเทาดานใน จดท 10 ตา ใหกดทบรเวณระหวางรองหวแมเทากบนวช จดท 11 ตา ใหกดทบรเวณนวชกบนวกลาง จดท 12 ห ใหกดทบรเวณนวกลางกบนวนาง จดท 13 ห ใหกดทบรเวณนวนางกบนวกอย จดท 14 ตอมธยรอยด ใหกดทบรเวณขางเนนนวหวแมเทา จดท 15 จดรวมประสาท ใหกดทบรเวณใตเนนนวกลาง จดท 16 ตอมหมวกไต ใหกดทบรเวณหางจากจดรวมประสาทมาประมาณ 1 เซนตเมตร จดท 17 ไต ใหกดทบรเวณกงกลางฝาเทาหางจากจดตอมหมวกไตลงมา 1 เซนตเมตร จดท 18 อณฑะหรอรงไข ใหกดทบรเวณกงกลางสนเทา จดท 19 กระเพาะอาหาร ใหกดทบรเวณใตเนนนวหวแมเทา จดท 20 ตบออน ใหกดทบรเวณหางจากจดกระเพาะอาหารลงมา 1 เซนตเมตร จดท 21 ล าไสเลกสวนบน ใหกดทบรเวณ หางจากจดตบออน 1 เซนตเมตร จดท 22 กระเพาะปสสาวะ ใหกดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานใน จดท 23 หวใจ (เทาซาย) หรอตบ (เทาขวา) ใหกดทบรเวณกงกลางใตเนนระหวาง รองนวนางกบนวกอย จดท 24 ล าไสใหญสวนขวาง ใหกดทบรเวณหางจากจดหวใจ 3 เซนตเมตร และ แนวเดยวกบจดไต จดท 25 ล าไสใหญขาลง (เทาซาย) หรอล าไสใหญขาขน (เทาขวา) ใหกดทบรเวณหางจากล าไสใหญสวนขวางลงมา 1 เซนตเมตร จดท 26 ล าไสใหญสวนตรง (เทาซาย) หรอไสตง (เทาขวา) ใหกดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานนอก เขตสะทอนจดศรษะอยบรเวณนวเทา ทงน สอดคลองกบแนวคดทฤษฏแพทยแผนปจจบนในการสงการของระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System: PNS) โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา (Afferent fibers) สพนทสมอง (Cortex) สวนทเกยวของ ตามล าดบการสงผานสญญาณ (Neural signaling) อยางเปนระบบ ท าใหเกดการกระตนการท างานทสมองมากขน ตอนท 4 ความจ าและงานวจยทเกยวของ ความจ า (Memory) ความจ า คอกระบวนการท างานของสมองทเกยวของกบการเกบบนทกจดจ าขอมลทเรยนรใหม ๆ การระลกถงขอมลทเคยเกบไว หรอการดงขอมลดงกลาวมาใชในการคดและการท างานตาง ๆ ของสมอง ซงขอมลตาง ๆ เหลาน อาจเกยวกบสงเราทวไป อาจเปนภาพเปนเหตการณ เปนแนวคด หรอทกษะความช านาญในดานตาง ๆ ทสมองเคยรบร เรยนรและมประสบการณมากอน สงตาง ๆ

59

เหลาน ลวนแลวแตเปนสงทเกดขนในอดต ไมใชสงทเกดขนอยในชวงขณะนน ความจ าของสมองเปรยบเหมอนเครองมอบนทกขอมลส าหรบยอนเวลาของสมอง ท าใหสมองมความสามารถใน การยอนกลบไปนกถงสงทเพงจะเกดขนชวคร จนถงสามารถยอนกลบไปนกถงเหตการณในอดต ทผานไปแลวหลายสบปได การเดนทางยอนเวลากลบไปสขอมลในความทรงจ าของสมอง (Mental Time Travel) ท าใหรสกเหมอนเดนทางกลบไปอยในสถานการณในอดต มทงความรสกนกคดตาง ๆ ทเคยเกดขนและรายละเอยดของเหตการณทเคยไดรบร จนบางครงเหมอนกบเหตการณนนก าลง เกดขนอยอกครง (Re-Experiencing) นอกจากความจ าของสมองจะมประโยชนตอการระลกหรอจดจ าเหตการณทผานมาในอดตแลว ยงมความส าคญตอการใชชวตประจ าวนอกดวย ไมวาจะเปน การจดจ าสงทจะตองท าในแตละวน หรอแมแตกจวตรประจ าวน เชน การอาบน า แปรงฟน กยงใชความสามารถดานความจ าของสมองทท าใหเกดการเรยนร และความช านาญในการท ากจกรรมตาง ๆ การจ าได (Recognition) เปนความจ าเชงประจกษ (Medina, 2008, pp. 13-15) และเปนวธการหนงทใชส าหรบการทดสอบการจ าเหตการณ (Wiegand, Bader, & Mecklinger, 2010, pp. 106-118) ซงมผใหความหมายของการจ าได ดงน Finnigan, Humphreys, Dennis, and Geffen (2002, pp. 2,288-2,304) เสนอวา การจ าไดจากความคนเคยนน ไมยดถอในเรองบรบท เปนกระบวนการทเกดขนโดยอตโนมต ของประสบการณทปรากฏขนในการจ าได ขณะทการจ าไดจากการระลกไดยดถอในเรองบรบท และกลยทธในกระบวนการกคนความจ ากลบมาอยางรสต Norman and O’Reilly (2003, pp. 611-646) กลาววา การจ าไดเปนความสามารถในการรบรไดวา เหตการณ วตถหรอบคคลทเคยประสบมากอนหนาน เมอเหตการณทมประสบการณกอนหนานไดกลบคนมาอกครง โดยทบรบทสงแวดลอมตรงกบตวแทนความจ าทเกบในหนวยความจ า Jager, Mecklinger, and Kipp (2006, pp. 535-545) กลาววา การจ าจากความคนเคยเปนกระบวนการจ าทเกดขนอยางรวดเรว โดยรายการทเพงเคยพบเหนนน ถกรบรเพยงแคการเตอนถงบางสงโดยปราศจากการกคนความจ าเกยวกบขอมลทางบรบทใด ๆ ขณะทการจ าไดจากระลกได หมายถง การกคนความจ ารายการหนง ๆ อยางมสตและตองใชความพยายาม รวมทงสามารถกคนความจ าเกยวกบบรบทของรายการนน ๆ เชน เวลา สถานทของเหตการณหรอขอมลอน ๆ ทเกยวของ Rugg and Curran (2007, pp. 251-257) ใหความหมายไววา เปนการตดสนวาเหตการณทเปนตวกระตนความจ านน เคยพบเหนมากอนหรอไม Wixted (2007, pp. 152-176) กลาววา การจ าไดจากระลกไดเปนกระบวนการทเกดขนอยางชา ๆ ประกอบดวย การกคนความจ ากลบมาทเปนลกษณะเจาะจง สมพนธกบรายการทเคยแสดงไปกอนหนาน ในขณะทการจ าไดจากความคนเคยเปนกระบวนการทเกดขนรวดเรวกวา และเปนเพยงการยอมรบวารายการนน ๆ เคยพบเหนมากอน โดยการกคนความจ านนปราศจากรายละเอยดของบรบทใด ๆ Wolk, Signoff, and DeKosky (2008, pp. 1,965-1,978) สรปวา การจ าได จากระลกไดสนบสนนการกคนความจ าในรายละเอยดของเหตการณทพบมากอน สวนการจ าไดจากความคนเคย คอความรสกของการเคยพบเหนมากอนโดยปราศจากรายละเอยดทางบรบทใด ๆ

60

Medina (2008, pp. 13-15) ระบวาการจ าได หมายถง ความสามารถในการประเมน ไดอยางถกตองวา สงเราความจ านน ๆ เคยพบมากอน Wiegand, Bader, and Mecklinger (2010, pp. 106-118) ใหความหมายของความจ าไดวาเปนความสามารถในการรบรอยางมสตวาขอมลนน ๆ เคยประสบมาแลวในเหตการณกอนหนาน สรป ความหมายของการจ าได การจ าไดจากระลกไดเปนกระบวนการทเกดขนอยางชา ๆ ประกอบดวย การกลยทธในกระบวนการกคนความจ ารายการหนง ๆ อยางมสตและใชความพยายาม รวมทงสามารถกคนความจ าเกยวกบบรบทของรายการนน ๆ เชน บคคล วน เวลาของเหตการณหรอขอมลอน ๆ ทเกยวของ กลบมาเปนลกษณะเจาะจงสมพนธกบรายการทเคยแสดงกอนหนาน ขณะทการจ าไดจากความคนเคย เปนกระบวนการทเกดขนรวดเรวกวาและเปนเพยงการยอมรบวารายการนน ๆ เคยพบเหนมากอน เปนกระบวนการทเกดขนโดยอตโนมตของประสบการณทปรากฏขน ในการจ าได โดยการกคนความจ านนปราศจากขอมลรายละเอยดของบรบทใด ๆ ชนดของความจ า ความจ า แบงออกเปน 5 ประเภท ตามลกษณะของสงทจ าและการจ า ความจ าแตละ ประเภทเกยวของกบการท างานของสมองสวนทตางกน ดงน 1. ความจ าขณะคด (Working Memory) หมายถง ความจ าทใชในการแกปญหาและปรบตวอยางมเหตมผล ชวยในการคด เชน การหมนโทรศพท การคดเลขในใจ เปนการรกษาขอมลประสบการณการรบรชวขณะทก าลงเชอมโยง หาความหมายและความสมพนธของขอมลในระหวางการคด เมอไมไดใชประโยชนสกระยะหนง พนทหรอวงจรทแทนขอมลน จะถกแทนทดวยขอมลใหม 2. ความจ าทสมพนธกบความหมาย (Semantic Memory) เปนการเกบขอมลอยางมระเบยบเกยวกบความจรง ความคด และทกษะทเราไดเรยนร ขอมลเชงความหมายนน มาจาก การสงสมความจ าอาศยเหตการณและความจ าอาศยเหตการณสามารถพจารณาไดวาเปนแผนท ทเชอมสงตาง ๆ จากความจ า อาศยความหมาย ยกตวอยางเชน ขอมลทไดจากการเรยนรตาง ๆ เกยวกบนยาม สญลกษณ ความหมายทางภาษา กฎเกณฑ ค าอธบาย ความรในเรองตาง ๆ ขอมล การรบรใหมทเกดขน เมอมความสมพนธกบขอมลอนทมอยกอน มแนวโนมจะเปนขอมลทถกจ าได ความจ าในกลมนจะถกใชเวลาเราเหนค าตาง ๆ สญลกษณตาง ๆ แลวตองการนกรความหมายของมน ซงอาจจะเปนความหมายของค าตามพจนานกรม ชอของสถานท ชอหนงสอ ภาพยนตร รวมทงเปนความรทเราใชตรวจสอบความถกตองของค าและสญลกษณตาง ๆ ทเราจ าไดดวย เชน การสะกดค า กฎเกณฑไวยากรณ สตรเคม สตรคณ สวนของสมองทเกยวของกบการท าใหขอมลนจ าได และรวา มขอมลนจ าอย คอฮปโปแคมปส (Hippocampus) และสมองสวนหนา (Frontal Lobe) สวนอน ๆ ของเปลอกสมองเปนสวนทบนทกรายละเอยดตาง ๆ การเขาถงขอมลความจ าประเภทน หรอการน าขอมลนมาสการระลกร (Recognize) อาศยการนกทบทวน (Recall) ความจ าในกลมน โดยตวของมนเองเกดขนไดยากทสด สวนใหญจะตองใชวธการรบขอมลเดมซ า ๆ ตองสรางความเชอมโยงอยางหนงกบขอมลทมอยเดม 3. ความจ าทเกยวของกบทกษะ/ วธการ (Procedural Memory) ทกษะการเคลอนไหว ทกษะในการงาน หรอแมแตทกษะในการคด เชน ทกษะการเลนหมากรก เปนความจ าประเภทหนง

61

ขอมลความจ าประเภทนเกยวกบขนตอน วธการตาง ๆ ทกษะเกยวกบการเคลอนไหว เรมตนดวย การควบคมการเคลอนไหวสวนตาง ๆ ของรางกายใหสมพนธกน ทกษะ เกยวกบการคดเรมตนดวยการคดหาวธการตาง ๆ ในการแกปญหา เมอมการท าเชนเดมนซ า ๆ บอย ๆ ซงเรยกวาการฝกฝน จะเกดวงจรความจ ารองรบการท างานนน ๆ เปนพเศษ ท าใหการเคลอนไหว การงานทฝกฝนหรอการคด เปนการสงงานผานวงจรทมความจ าในขนตอนพเศษเหลานน จะเปลยนไปเปนการกระท าอตโนมต ดงนน จงเปนระบบความจ าทยากทจะอธบาย ตวอยางของความจ าอยางนรวมทงความสามารถใน การขจกรยาน การผกเชอกรองเทา วายน า ขบรถ เลนดนตร พมพสมผส การจ าทาง เวลาไปไหนมาไหนจดอยในความจ าประเภทน เชนกน เมอช านาญแลวสามารถท าไดโดยอตโนมตโดยทไมตองใสใจในการกระท าโดยมาก สวนความช านาญนนเกดจากการประสานงานกนของระบบรบรและระบบควบคมการเคลอนไหว เปนกระบวนตอเนองทเกดซ า ๆ จนกลายเปนกระบวนการท างานของรางแหเซลลประสาทชดหนง เมอความช านาญเกดขน สมองสวนสงการมหนาทไปกระตนวงจรความช านาญนนใหท างานขนเมอตองการใชความช านาญนนโดยไมตองคดและสงทละขนตอน วาจะตองท าอยางไรอกตอไป เปลอกสมองสวนทเกยวของกบความจ าชนดน คอสมองสวนหนาสมองพาไรเอทล (Parietal) ยงมสวนใตเปลอกสมองคอ เบชลแกงเกลย (Basal Ganglia) และสมองนอย (Cerebellum) ดวย 4. ความจ าทวไปเกยวกบเหตการณ (Episodic Memory) เปนความจ าเกยวกบเหตการณตาง ๆ รวมทงขอมลเกยวกบวนเวลา สถานท อารมณความรสกทมและเรองทเกยวของกนอน ๆ เรองราวทคด ภาพขณะคด ขณะท าสงตาง ๆ เปนตน สมองไมไดเกบขอมลนแบบภาพวดโอ แตจะสรางความเชองโยงของวงจรเซลลสมองทรบรตาง ๆ ไว โดยจ าล าดบของการรบรตาง ๆ ไว และสมองอาจจะจ าเพยงการรบรทมนยส าคญตอการเชอมโยงการรบรทงหลายเทานน เมอเราร าลกเหตการณนนภายหลง กคอ สมองจะตองเชอมโยงวงจรการรบรเหลานนขนใหม เปนความจ าอาศยเหตการณ เปนความจ าทยงใหเราสามารถเดนทางกลบไปในกาลเวลา (ในใจ) เพอระลกถงเหตการณทเกดขนในวนเวลาและสถานทนน ๆ ดงนน ในภาพร าลกได จงมกไมมรายละเอยด มแตรายการหลก เทานน ทนกออก สมองสวนขมบและฮปโปแคมปสภายในสมองสวนขมบ มความส าคญเกยวกบความจ าน 5. ความจ าทางอารมณ (Emotional Memory) ความจ าทางอารมณ เปนความจ า เกยวกบเหตการณ การร าลกถงในความจ าประเภทน คอการร าลกถงเหตการณ ซงอาจเปนไป โดยตงใจคดถงหรอมอะไรท าใหฉกคดถง เมอเหตการณนนยอนเขามาสความนกคด ความรสกอารมณในเหตการณนนกกลบมาดวย สมองสวนอะมกดาลาท าใหอารมณความรสกในเหตการณประทบไปกบความทรงจ าเมอร าลกถงเหตการณนน วงจรความจ าเกยวกบเหตการณนนกกระตน อะมกดาลาดวย ความจ าอาจแบงไดเปนสองประเภทตามเกณฑระยะเวลาทจ า คอหนง ความจ าระยะสนหรอความจ าในปจจบนขณะ (Short-Term Memory) ไดแก ความจ าขณะคด สองความจ าระยะยาว หรอความจ าประสบการณ (Long-Term Memory) ไดแก ความจ าสมพนธกบความหมาย ความจ าทเกยวของกบทกษะหรอวธการ ความจ าทวไปเกยวกบเหตการณ ความจ าเกยวกบอารมณ (Miyake & Shah, 1999, pp. 147-162; Baddeley & Hitch, 1994, pp. 12-35)

62

สมอง ไมไดมศนยกลางความจ าเพอจดจ าเหตการณทงหมดไวเพยงแหงเดยว ดงนนเหตการณใดเหตการณหนงหรอของสงใดสงหนง ตางกคอความรบรหลายชนสวนประกอบกน ซงแตละสวนคอประสบการณรบรจากสอสมผส เชน เสยง แสง กายสมผส กลน และรส ทเกบบนทกอยในสมองสวนตาง ๆ กน เมอความจ าไมไดเกบอยในพนทเฉพาะท ใดทหนง การเรยกความจ ากลบคนมากท าไดโดยรวมสวนแยกตาง ๆ นนเขาดวยกน เปนประสบการณแบบผสมผสาน (Integrated Experience) เชน เราสามารถจ าไดวาภาพนเปนภาพของบคคลใด โดยทเรา อาจเหนเพยงจดเดนของรปนนเพยงจดเดยว เพราะสมองไดท าการสรางรปขนใหม การสรางใหม (Reconstruct) น ไมจ าเปนตองน าองคประกอบทงหมดมาสราง แตน าเพยงบางสวนทชดเจน (Definitive Elements) เทานน จากนนสมองจะคนหาจากความจ าสวนอน ๆ ทคดวานาจะมความสมพนธสอดคลองเขากนได แลวเตมลงในชองวางสวนทเหลอเอาเอง ความจ าขณะคด หลงจากผานกระบวนการจ าจากการรสกแลว สงเราหรอขอมลบางสวนอาจสญหาย ลบเลอนหรอถกเปลยนไปสขนตอนตอไป คอความจ าระยะสน ในกระบวนการน ขอมลทเหลอ จะถกเกบเขารหสและเกบเขาคลงขอมลซงคงอยไดประมาณ 20-30 วนาท ในชวงนบคคลอาจใชเวลาในการจดท ากจกรรม เพอเขารหสขอมลโดยการตดสนใจเลอกเฉพาะขอมลทมความส าคญ ถาขอมล มความยาวหรอซบซอนกจะมการทบทวนหรอท าซ าเพอใหขอมลนนคงอยในคลงขอมลตอไป 1. การเขารหสและการเกบรหส (Encoding and Storage) สงทส าคญในขนตอนน คอ การเปลยนแปลงขอมลใหอยในรปของรหสทสะดวกในการเกบขอมลและการทวนซ า เพอใหขอมลยงคงอย มองคประกอบ ดงน 1.1 ความคงทน (Duration) ขอมลในชวงความจ าระยะสนนจะคงอยไมเกน 30 วนาท หลงจากนนจะเลอนหายไปหากไมไดรบการทวนซ า หรออาจถกเปลยนใหอยในกระบวนการความจ าระยะยาวตอไป หากไดรบการทบทวนอยเสมอจนขอมลนนคงตว 1.2 ความจขอมล (Capacity) โดยทวไป บคคลสามารถจ าไดประมาณ 7+2 items เราเรยกการใหขอมลและสามารถตอบสนองไดในทนทวา ชวงความจ า (Memory Span) และเรยกหนวยความจ า (Chunk) โดยอาจตวหรอพยางคหรอกลมค า ทงทมความหมายและไรความหมาย หรอประโยคในรปงาย ๆ เพอใหหนวยความจ ามประสทธภาพยงขน จงหมายถงตวเลขแตละนยม การจดกลมเขาชวย โดยอาจใชหลกการเชอมโยงการรบรหรอจงหวะเปนองคประกอบ 1.3 การทบทวน (Rehearsal) ปกตสงทอยในความจ าระยะสนจะหายไดเรว ถาตองการใหคงอยนาน ท าไดโดยกระบวนการทเกดจากการท าซ า ๆ ทบทวนไดงาย ไมวาจะเปนการคด การเขยน เพอใหเกดการจ าได โดยทวไปเรามกลมค าหรอพยางคไรความหมาย เชน Xbdfmpg แมวาจะใชการท าซ าหรอทบทวนเพอใหขอมลคงอยกตาม การทบทวนม 2 ลกษณะ ไดแก 1) การทบทวนขอมลหรอขาวสาร (Maintenance Rehearsal) ในสวนของความจ าระยะสน โดยแทบจะไมอธบายใด ๆ เลย และสวนมากไมเกยวของกบความหมาย เชน การทองจ าค าหรอพยางคไรความหมาย และ 2) การทบทวนหรอทองซ า (Elaborative Rehearsal) ในสงเรา มความเกยวของกบเหตการณหรอกระบวนการทจะเกดขนตอไป สวนมากพบในความจ าระยะยาวในสวนกระบวนการเขารหส โดยทวไป

63

แลวการทบทวนขอมลหรอขาวสารเพยงอยางเดยว ไมเพยงพอในการถายทอดขอมล เขาสความจ าระยะยาวหรอเกบไวอยางถาวรได ยกเวนขอมลทผานการทบทวนอยเสมอ เชน หมายเลขโทรศพทซงไดจากการหมนบอย ๆ หรอเขยนอยเรอย ๆ เปนตน 1.4 การถอดรหส (Retrieval) คอการดงบางสงบางอยางทไดเรยนรแลว โดยการระลกและการนกทบทวน (Recall Recognized) หรอสรางขนมาใหม (Reproduce) เมอคนเราจ าเปนตองถอดรหสชนใดชนหนงจากความจ า เปรยบเหมอนกบมจ านวนสงของอยมากมายทจ าเปนตองคนหา เชนเดยวกบระบบการคนหาหนงสอในหองสมด ซงตองรวธการทจะหาหนงสอทตองการไดถกตอง และรวดเรว ท าใหไมเสยเวลาวธการนแบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การน าขอมลมาตแผและคดเลอกขอมลทเหมาะสม (Exhaustively) และ 2) การคนหาและเลอกขอมลทตองการ (Self-Terminating) โดยอาจไมไดใชขอมลทงหมดทมอย การเขาใจวธการดงกลาว และเลอกใชอยางเหมาะสมกบลกษณะขอมลทตองการจะชวยใหการถอดรหสเปนไปอยางรวดเรว (Baddeley, 2012, pp. 1-29) รปแบบขนตอนของกระบวนการจ าของ Treisman’s Attenuation Model (1960) แสดงดงภาพท 2-15 รปแบบการจ าของ Atkinson and Shiffrin (1968, pp. 89-195) แสดงดงภาพท 2-16 ภาพท รปแบบ The Working Memory Model (Baddeley & Hitch, 1974, pp. 47-89) ดงภาพท 2-17

ภาพท 2-15 รปแบบขนตอนของกระบวนการจ าของ Treisman’s Attenuation Model (1960)

64

ภาพท 2-16 รปแบบการจ าของ Atkinson and Shiffrin (1968)

ภาพท 2-17 รปแบบ The Working Memory Model (Baddeley & Hitch, 1974) การประเมนความจ าขณะคด (Assessing Working Memory) การประเมนความจ า เปนการตรวจหรอท าการทดสอบการเกบรกษาขอมลหลงจากทไดรบไวและเมอตองการกสามารถระลกได ความจ าขณะคด เปนคณลกษณะทางจตวทยา ไมสามารถวดไดโดยตรง ตองมสงเรากระตนจงท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมนนออกมา วดจากความสามารถในการเกบรกษาความจ าขณะคด (WM Capacity) เครองมอทน ามาใชวด ตองเปนเครองทสามารถด าเนนการดวยการใชการควบคมมากกวาการท างานทเกดขนโดยอตโนมต จงจะวดความสามารถในการเกบรกษาความจ าขณะคดไดมากกวาความสามารถในการรกษาความจ าระยะสน (STM Capacity) (Conway, Cowan, Bunting, Therriault & Minkoff, 2002, pp. 158-240) การประเมนความจ าในผสงอาย มรปแบบการประเมนหลายวธ ซงแตกตางกนไปตามลกษณะและความเหมาะสมกบผสงอาย แตวธทนยม คอการใชแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรง ครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised–III) (Kaplan & Saccuzzo, 2009, p. 100) พฒนาจากเดวด เวคสเลอร (David Wechsler) นกจตวทยาประจ าโรงพยาบาลเบลเลว (Bellevue) ในนวยอรก ไดเรมตนการพฒนาเครองมอวดเชาวนปญญาในป ค.ศ. 1932 เพอใชวดคนไขทมพนฐานแตกตางหลากหลาย เครองมอทเวคสเลอรสรางขน ไดรบอทธพลจากแบบวดของบเนต (The Binet Scales) และแบบวดอามแอลฟาและอามเบตา (The Army Alpha and Army Beta Tests) โดยเรยกแบบวดฉบบแรกวาแบบวดเชาวนปญญาของเวคสเลอรและเบลเลว (The Wechsler-Bellevue Intelligence) เผยแพรในป ค.ศ. 1939 เพอวดเชาวนปญญาส าหรบผใหญ โดยมขอค าถามทวดความสามารถทางภาษา (Verbal Scales) ความสามารถทางการปฏบต (Performance Scale) พรอมทงคดสตรการค านวณเชาวนปญญาแบบใหมแทนสตรเดม ทเปนการวดระดบเชาวนปญญาโดยใชอายสมอง (Mental Age) หารดวยอายตามปฏทนหรออายจรง (Chronological Age) เปลยนใหเปนสตรทมความสมพนธกบอายแบบใหม (A New Age–Relative Formula) ซงน าคะแนนทวดได (Attained or Actual Score) หารดวยคะแนนเฉลยทคาดหวงส าหรบอายของบคคลนน (Expected Mean Score for Age) (Wechsler, 1980, pp. 100-152) แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 มคาความเทยงดวยวธแบงครง (Split–Half Reliabilities) มคาความเทยงเฉลยในทกระดบอาย ดานภาษา มคา ความเทยงเทากบ .97 ดานการปฏบตมคาความเทยงเทากบ .94 และคะแนนรวมเชาวนปญญา มคา

65

ความเทยงเทากบ .98 ส าหรบการหาคาความเทยงแบบคงทดวยการทดสอบซ าจากผรบการทดสอบ จ านวน 394 คน ใชระยะเวลาหางกน 34.6 วน มคาความเทยง ดงน ดานภาษามคาความเทยงเทากบ .96 ดานการปฏบตมคาความเทยงเทากบ .91 และคะแนนรวมเชาวนปญญามคาความเทยงเทากน .96 เมอหาคาความเทยงเชาวนปญญาจ าแนกเปน 4 มต แตละมตจะไดคาความเทยงใกลเคยงกน .90 เมอค านวณความคลาดเคลอนมาตรฐานของการวด มคาเทากบ 2-2.5 ของคะแนนรวมเชาวนปญญา ส าหรบคาความตรงตามเกณฑสมพนธ (Criterion-Related Validity) ดวยการหาคาสหสมพนธกบแบบสอบผลสมฤทธทางวชาการอน ๆ เชน คะแนนรวมเชาวนปญญา (Full Scale) ของ WAIS-III มความสมพนธสงกบคะแนนรวม (Global Score) ของแบบวด WAIS-R โดยมคาเทากบ .93 สมพนธกบแบบวด WISC-III มคาเทากบ .88 มความสมพนธกบแบบวดโปรเกรสชพเมรซสมาตรฐาน (The Standard Progressive Matrices) มคาเทากบ .64 มความสมพนธกบแบบวดสแตนฟอรต-บเนต ฉบบแกไขปรบปรงครงท 4 จากแบบวดยอย 8 ฉบบ มคามธยฐานเทากบ .70 นอกจากน แบบวดเชาวนปญญา WAIS-III หาความตรงเชงโครงสราง โดยมความสอดคลองสงกบทฤษฎเชาวนปญญาของทฤษฎแคทเทล-ฮอรน (Cattell-Horn Theory) เกยวของกบเชาวนปญญาฟลอดและครสตลไลซ (Fluid and Crystallized Intelligence) (Kaplan & Saccuzzo, 2009, pp. 325-327) แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 ทพฒนาขนจาก เวคสเลอร สามารถใชในการวนจฉยอาการผดปกตทางสมองไดจากแบบวดความสามารถดานภาษา (verbal Ability: V) ความสามารถดานการกระท า/ ปฏบต (Performance Ability: P) โรค การเปลยนแปลงของระบบทางสมอง อาการผดปกตทางจต การมความผดปกตทางอารมณและ การผดปกตดานความจ า ส าหรบการทดสอบความผดปกตดานความจ านน นยมใชในสวนของแบบทดสอบยอย (Sub-Test) ดานชวงตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ซงเหมาะสมตอการวดความจ าระยะสน (Wechsler, 1980, p. 500) มรายละเอยด ดงน 1. ดานชวงตวเลข (Digit Span) เปนแบบทดสอบความจ าระยะสน โดยใชการจ า ดานชวงตวเลข โดยเปนการวดในสองสวน คอ การขยายตวเลขไปขางหนา (Digits Forward) และ การขยายตวเลขยอนกลบ (Digits Backward) การทดสอบการขยายตวเลขไปขางหนา (Digits Forward) ผด าเนนการทดสอบอานชดของตวเลข ตวละหนงวนาท แลวใหผสงอายพดทวนซ าตามชดของตวเลขทผด าเนนการทดสอบอาน โดยชดตวเลขมทงหมด 7 ชด แตละชดจะมตวเลขยอยอก 2 ชด ดงน ชดตวเลขท 1 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 3 ตว ชดตวเลขท 2 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 4 ตว ชดตวเลขท 3 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 5 ตว ชดตวเลขท 4 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 6 ตว ชดตวเลขท 5 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 7 ตว ชดตวเลขท 6 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 8 ตว ชดตวเลขท 7 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 9 ตว ถาผสงอายเรมตนตอบชดค าถามถกทง 2 ชดตวเลขยอย ผด าเนนการทดสอบจะเปลยน

66

ชดค าถามใหมทเพมจ านวนตวเลขอกหนงตวเลขตามชดตวเลขถดไป แตถาตอบค าถามในชดทผด าเนนการทดสอบอานชดของตวเลขอยไมได ไมถกตอง ผด าเนนการทดสอบจะอานชดตวเลขเดม อกครง แตถาผสงอายยงไมสามารถตอบไดอก จะหยดการทดสอบทนท แลวใหคะแนนการทดสอบ ตามชดตวเลขททดสอบกอนหนาชดทผสงอายไมสามารถตอบได ส าหรบการทดสอบการขยายตวเลขแบบยอนกลบ (Digits Backward) มลกษณะเหมอนกบการทดสอบการขยายตวเลขไปขางหนา (Digits Forward) แตเปนพดทวนซ า ใหเรยงล าดบตวเลขทายสดทไดยนขนมากอน ตวอยางเชน 6-1-3-4-2-8-5 ตองตอบวา 5-8-2-4-3-1-6 จ านวนตวเลขสงสดมจ านวน 8 ตวเลข โดยชดตวเลขมทงหมด 7 ชด แตละชดจะมตวเลขยอยอก 2 ชด ลกษณะการทดสอบ จงเปนการจ าตวเลขทไดยน โดยใหผสงอายตอบ ทางวาจาทนท โดยคะแนนแตละชดตวเลข จะไดคะแนนชดละ 2 คะแนน คะแนนเตมแบบวดความจ าดานชวงตวเลข (Digit Span) เทากบ 28 คะแนน 2. ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) เปนการทดสอบทใหผสงอายวาดรปสญลกษณของแตละตวเลขใหมความถกตอง แบบทดสอบเปนการระบรปแบบและเชอมโยงความสมพนธระหวางสญลกษณและตวเลขทก าหนด 0-9 ต าแหนง ซงมทงหมด 100 ชอง โดยในชองท 1-10 ผด าเนนการทดสอบตองใหผสงอายทดลองท าแบบทดสอบโดยไมมการจบเวลา หลงจากนน ใหผสงอายวาดภาพสญลกษณตามจ านวนตวเลขทจดเรยงไวอยางสม ในชองท 11-100 รวมทงหมด 90 ชอง ตองด าเนนการใหเสรจภายในเวลา 2 นาท โดยการใหคะแนนจะใหตามจ านวนชองททดสอบถกตอง ชองละ 1 คะแนน คะแนนเตมแบบวดความจ าดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) เทากบ 90 คะแนน การใชแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised-III) แบบทดสอบยอยดานชวงตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ไดใชแบบทดสอบจากตนฉบบจรง โดยทไมไดแปลเปนภาษาไทย เนองจากในสวนของแบบทดสอบยอย (Sub-Test) ดานชวงตวเลข ลกษณะเปนตวเลข อารบคและดานสญลกษณตวเลข ลกษณะเปนตวเลขอารบคกบสญลกษณ จงไมจ าเปนตองแปลเปนภาษาไทย ผสงอายสามารถใชแบบทดสอบดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข ซงมความเหมาะสมและเปนทนยมในการทดสอบความจ าในผสงอาย (Wechsler, 1980, p. 51) งานวจยทเกยวของกบความจ า เยาวลกษณ โอรสานนท และจฬารตน วเรขะรตน (2554, หนา 1-8) ศกษาโปรแกรม ฝกความจ าส าหรบผปวยจตเภทเรอรง เพอพฒนาและประเมนผลโปรแกรมฝกความจ าส าหรบผปวย จตเภทเรอรง กลมตวอยางเปนผปวยจตเภทเรอรง จ านวน 10 คน เขารบการฝกความจ าตามโปรแกรมทผวจยพฒนาขน จ านวน 12 ครง ครงละ 1 ชวโมง ใน 1 เดอน วดคะแนนความจ าดวยแบบทดสอบ MMSE ฉบบภาษาไทย วเคราะหเปรยบเทยบคะแนนเฉลยความจ า ดวยคา Wilcoxon Test ผลทได ผปวยทเขารวมโปรแกรมฝกความจ า มคะแนนเฉลยความจ าหลงการฝกความจ าสงกวากอนการฝกความจ าอยางมนยส าคญ โดยสรป โปรแกรมฝกความจ าส าหรบผปวยจตเภทเรอรง เมอเขาสโปรแกรมมความจ าดขนและควรพฒนากจกรรมในโปรแกรมใหหลากหลายมากขน ทองใบ ชนสกลพงศ และอรพรรณ แอบไธสง (2555, หนา 16-26) ศกษาผลของ การเคลอนไหวรางกายในตารางเกาชองตอการทรงตวและความจ าในผปวยจตเวชสงอาย ทเขารบ

67

การรกษาทตกประกายสข ซงเปนการวจยเชงทดลอง กลมตวอยางเปนผปวยจตเวชสงอาย มอาย 55-75 ป เพศหญง ทรบไวรกษาเปนผปวยใน จ านวน 10 คน รวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามขอมลทวไปเกยวกบเพศ อาย การศกษา การวนจฉยโรค ประเมนสภาพอาการทางจต ดวย Brief Psychotic Rating Scale (BPRS) แบบประเมนการทรงตวโดยใช Berg Balance Scale (BBS) ประเมนสมรรถภาพสมองเบองตนดวย Mini Mental State Examination: Thai Version (MMSE-T) วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบคาเฉลยรายดาน ดวย Wilcoxon Signed Ranks Test การด าเนนกจกรรมโดยใหผปวยไดฝกเคลอนไหวรางกายในตารางเกาชองตามจงหวะดนตร ซงแบงเปน 3 ชวง คอ ชวงแรก เปนชวงอบอนรางกาย ใชจงหวะบกน เพอเพมความยดหยนของกลามเนอและชวยใหขอตอออนตวใชเวลาประมาณ 5-10 นาท ชวงทสอง เปนชวงฝกฝนเพอเพมความคลองตวในการเคลอนไหวของรางกาย ใชจงหวะ ชะ ชะ ชา ซงการเตนจะเรวขน หรอเรยกวาชวง แอรโรบค ใชเวลา 5-10 นาท ชวงทสาม เปนชวงผอนคลายรางกาย ใชจงหวะรมบา เพอใหรางกายเขาสภาวะปกต ใชเวลาประมาณ 5-10 นาท รวมระยะเวลาทใชในการฝกประมาณ 15-30 นาท ฝกสปดาหละ 5 ครง รวม 10 ครง ผลทได ผสงอายทไดรบการฝกเคลอนไหวรางกายในตารางเกาชอง มคะแนนเฉลยทวดกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญ โดยคะแนนเฉลยรายดาน ดานการทรงตวและดานความจ าหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง สรป การออกก าลงกายโดยการฝกเคลอนไหวรางกายในตารางเกาชองตามจงหวะดนตร มประโยชนตอผสงอายทงดานอารมณ ดานการทรงตวและดานความจ า ชวยรกษาความสามารถในการดแลตนเองและเปนการชวยชะลอการเสอมของสมองได งายตอการน าไปฝกตอทบานไดอยางตอเนอง จไรรตน ดวงจนทร, ประวทย ทองไชย และเสร ชดแชม (2555, หนา 98-106) ศกษา การเขารหสความจ าดวยการจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมาย ชวยลดความแตกตาง ทางอายในการจ าความสมพนธคใบหนากบชอ การจ าความสมพนธได หมายถง ความสามารถ ในการจ าไดวารายการทตองจ าจ านวนสองรายการหรอมากกวานน เคยปรากฏรวมกนมากอน ผสงอายมความล าบากในการเชอมโยงขอมลทแตกตางกนเขาไวเปนภาพความจ าเดยวกนได Naveh-Benjamin (2009, pp. 1,170-1,187) ไดเสนอสมมตฐานการจ าความสมพนธบกพรองในผสงอาย การบกพรองนเกดจากความสามารถในการจ าดวยการระลกไดลดลง ซงเปนผลมาจากปรมาตร ของเนอสมองสวนฮบโปแคมปสลดลง มผลงานวจยทนาเชอถอไดวาการพรองการจ าความสมพนธ คใบหนากบชอมความสมพนธกบอายทเพมขน แตอยางไรกตาม ความบกพรองนสามารถชดเชย ใหดขนไดดวยกลยทธในการเขารหสความจ าทประสทธภาพ การศกษาแสดงวา อายมอทธพลตอความจ าในระดบทแตกตางกนขนอยกบกลยทธทใชในการสรางความสมพนธขณะเขารหสความจ า ซงหากมการสรางความหมายใหสงเราความจ า จะชวยใหการจ าความสมพนธดขน เพราะผลของ การจ าอยางมความหมายตอการกคนความจ า เหตการณมความเกยวของกบระดบของกระบวนการการจดการขอมล ซงสงผลใหจ าเหตการณไดดวยการกคนความจ าจากความคนเคย การศกษาใชกจกรรมการจ าความสมพนธคใบหนากบชอ ในกลมตวอยางวยรนและผสงอายทมสขภาพด กลมละ 15 คน กจกรรมนใชรปแบบการจ าไดในเวลาตอมา ประกอบดวย ระยะศกษาและระยะทดสอบ จ านวน 2 ตอน ในตอนแรก กลมตวอยางทงสองกลมจะตองเขารหสความจ าคใบหนากบชอ

68

ดวยวธการสรางภาพจนตภาพเชงปฏสมพนธดวยตนเอง แตในตอนทสอง เปนการเขารหสความจ าดวยวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมาย ในระยะทดสอบของทงสองตอน เปน การทดสอบการจ าความสมพนธไดดวยวธมาตรฐาน ทตองการใหกลมตวอยางจ าแนกคใบหนากบชอ ทปรากฏคกนวาเปนคเกา คผสม หรอคใหม ความสามารถในการจ าความสมพนธค านวณจากการน าสดสวน ในการตอบคใบหนากบชอทเปนคเกาไดถกตอง ลบออกจากสดสวนในการตอบวาเปนคผสมหรอคเกา การทดสอบความแปรปรวนโดยการวดซ าสองทาง ชใหเหนวามปฏสมพนธระหวางอาย วยรนกบผสงอาย กบวธการความรหสความจ า แสดงใหเหนวาขนาดของความแตกตางทางอาย ลดนอยลง เมอเขารหสความจ าคใบหนากบชอดวยวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมาย เมอเทยบกบการจนตภาพเชงปฏสมพนธดวยตนเอง ซงเปนการสะทอนใหเหนความส าคญของกลยทธในการเขารหสคใบหนากบชอนกบความบกพรองในผสงอาย อญชนา จลศร และเสร ชดแชม (2556, หนา 1-18) ศกษาผลของการฟงดนตรไทยเดม ทพงพอใจตอการเพมศกยภาพความจ าขณะคดในผสงอาย การศกษาคลนไฟฟาสมอง เพอสงเคราะหลกษณะของดนตรไทยเดมทสงผลตอการเพมความจ าขณะคด และเปรยบเทยบความจ าขณะคดของผสงอายกอนและหลงฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจ กลมตวอยาง เปนผสงอายเพศหญงทเปนสมาชกชมรมผสงอายของเขตเทศบาลต าบลอางศลาทอาสาสมครเขารวมการวจย จ านวน 15 คน ใช แบบแผนการวจยกลมเดยว วดกอนกบหลงการทดลอง ดนตรทใชในการทดลองเปนดนตรไทยเดมบรรเลง ทฟงแลวรสกสนกสนานและรสกตนตว ซงมลกษณะตรงตามเกณฑทก าหนด เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอแบบวดความจ าขณะคดชนดกจกรรมขณะนบเลข และเครองวดคลนไฟฟาสมอง วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนความถกตองของการท ากจกรรมขณะนบเลข ระหวางกอนกบหลงการฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจ ดวยสถตทดสอบทและเปรยบเทยบความแตกตางของเปอรเซนตออารดของคลนอลฟาระดบส และเปอรเซนออารเอสของคลนเทตาของการท ากจกรรมขณะนบตวเลข ดวยสถตวเคราะหความแปรปรวนพหคณแบบวดซ า ผลการวจยแสดงวา กลมตวอยางมคะแนนความถกตองของการท ากจกรรมขณะนบเลขและเปอรเซนตออารดของคลนอลฟาระดบสงบรเวณเปลอกสมองสวนหนาเพมขนหลงจากฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจ อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 และมเปอรเซนตออารเอสของคลนเทตาบรเวณรางแหของวงจรเซลลประสาท บรเวณสมองดานหนากบสมองดานพาไรเอทลลดลง หลงจากฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจอยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .05 ชใหเหนวา การฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจชวยเพมศกยภาพดานความจ า ขณะคดของผสงอาย พร วงศอปราช และรงสรศม วงศอปราช (2556, หนา 1-16) ศกษา 39 ปของแบบจ าลองความจ าขณะปฏบตการงานวจยและการประยกต เปนเวลากวาสามทศวรรษททฤษฎพหองคประกอบความจ าขณะปฏบตการไดถกน าเสนอ และตามมาดวยการศกษาวจยเพอทดสอบความถกตองของทฤษฎอยางเขมขนถงปจจบน ความจ าขณะปฏบตการถกนยามและอธบายวา คอความสามารถใน การเกบจ าขอมลในชวงระยะเวลาสน ๆ เพอน ามาใชประโยชนในการค านวณหรอด าเนนกจกรรม ทางปญญา เดมททฤษฏความจ าขณะปฏบตการถกพฒนาขนเพอเตมเตมชองวาง ทเปนขอจ ากด ของแนวคดความจ าระยะสน โดยเฉพาะขอจ ากดในประเดนการลงรหสขอมลและความเชอมโยงกบ

69

ความจ าระยะยาว รวมทงขอจ ากดในการเชอมโยงกบกระบวนการคดขนสง ในบทความน ผเขยนไดทบทวนความกาวหนาและงานวจยทเกยวของกบความจ าขณะปฏบตการ โดยน าเสนอและอธบายถงประเดนเรองความเปนมา ความคดรวบยอดและขอมลสนบสนนของตวทฤษฏ ขอสรปหนงซงไดจากการทบทวนวรรณกรรมทผานมา คอทฤษฏความจ าขณะปฏบตการ มการพฒนาตอเนอง นาสนใจ และมการศกษาวจยอยางกวางขวางในวงการวชาการระดบนานาชาต ขณะเดยวกนตวโครงสราง ของทฤษฏมการเพมเตมขยายขอบเขตและลงลกถงรายละเอยดไปพรอม ๆ กน จไรรตน ดวงจนทร และเสร ชดแชม (2557, หนา 1-15) ศกษาศกยไฟฟาสมองสมพนธกบเหตการณแสดงผลของการจนตภาพเชงปฏสมพนธตอการจ าความสมพนธคใบหนากบชอในผสงอาย เพอเปรยบเทยบความสามารถในการจ าความสมพนธได และศกยไฟฟาสมองสมพนธกบเหตการณ ในระยะกคนความจ าจากกลยทธในการเขารหสความจ าคใบหนากบชอ ระหวางวธการจนตภาพ เชงปฏสมพนธดวยตนเองกบวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมาย กลมตวอยาง เปนผสงอาย จ านวน 40 คน สมเขากลมทดลอง 2 กลม ๆ ละ 20 คน เครองมอทใชในการทดลอง คอกจกรรมการจ าความสมพนธคใบหนากบชอและการบนทกคลนไฟฟาสมอง เกบรวมรวมขอมลคาเฉลยดชนการจ าความสมพนธไดถกตอง และคาเฉลยขนาดของผลตางของการจ าคเกา/ ใหม วเคราะหขอมลเปรยบเทยบระหวางวธการเขารหสความจ าดวยสถตทดสอบท ผลการวจยพบวา 1) ผสงอายทใชกลยทธในการเขารหสความจ าคใบหนากบชอ โดยวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธ จากวลทมความหมาย มความสามารถในการจ าความสมพนธไดสงกวาวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธดวยตนเอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2) ผสงอายทใชกลยทธในการเขารหสความจ าคใบหนากบชอ โดยวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมาย มศกยไฟฟาสมองสมพนธ กบเหตการณในระยะกคนความจ าในรปคาเฉลยขนาดของผลตางของการจ าคเกา/ ใหม ซงเปนดชน ของการจ าความสมพนธไดจากความคนเคย สงกวาวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธดวยตนเอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนคาเฉลยขนาดของผลตางของการจ าคเกา/ ใหม ซงเปนดชนของการจ าความสมพนธไดจากการระลกไดนน การใชกลยทธในการเขารหสความจ าคใบหนากบชอ โดยวธการจนตภาพเชงปฏสมพนธทงสองวธไมแตกตางกน ปวณา บตรวงค (2558, หนา 45-56) ศกษาผลการเรยนรและความคงทนการจ าค าศพทของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด เพอเปรยบเทยบความสามารถในการเรยนรค าศพทและความคงการจ าค าศพท กอนและหลงไดรบการสอนดวยกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด กลมเปาหมาย เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 30 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 โรงเรยนชโหลนวทยา อ าเภออาจสามารถ จงหวดรอยเอด ผวจยทดลองสอนค าศพทโดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด เปนเวลา 10 คาบ โดยกอนเรยนผเรยนไดทดสอบความสามารถเรยนรค าศพทและเมอด าเนนการสอนครบทง 10 คาบ ผเรยนรบการทดสอบอกครง เพอเปรยบเทยบความสามารถเรยนรค าศพท จากนน 14 วน ผเรยนท าแบบทดสอบวด ความคงทนการจ าค าศพท แลวน าคะแนนทไดไปวเคราะหรอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยปรากฏวา 1) ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนค เพอนคคด สงกวาเกณฑทก าหนดไว คอ 80.20/ 80.44 2) นกเรยนมคะแนนความสามารถเรยนร

70

ค าศพทสงกวากอนเรยนโดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด 3) นกเรยนมคะแนนทดสอบเรยนรค าศพทหลงจากเรยนรโดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคดผานไป 2 สปดาห สงกวาทดสอบหลงเรยนเสรจทนท และ 4) นกเรยนมความพงพอใจหลงจากเรยนรค าศพทโดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด ในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.81 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.68 สรเชษฐ พนจกจ, สพมพ ศรพนธวรสกล และกนก พานทอง (2558, หนา 71-89) ศกษาการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรประเมนสมรรถนะความจ าขณะคดดานภาษาส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลาย เพอพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรประเมนสมรรถนะความจ าขณะคด ดานภาษา ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย และตรวจสอบความตรงตามเกณฑสมพนธ ของโปรแกรมทพฒนาขนเทยบกบโปรแกรมมาตรฐาน Automated Complex Span Task: CSTs ซงเปนโปรแกรมทใชในการประเมนสมรรถนะความจ าขณะคดดานภาษา พฒนาโดย Unsworth (2005) ท างานดวยโปรแกรม Inquisit 4.0 lab ซงการวจยแบงเปน 2 ขนตอน คอ 1) การพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร และ 2) การตรวจสอบความตรงตามเกณฑสมพนธของโปรแกรมคอมพวเตอรทพฒนาขนเทยบกบโปรแกรมมาตรฐาน CSTs กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ปการศกษา 2557 โรงเรยนชลกนยานกล แสนสข จงหวดชลบร จ านวน 54 คน จากการสมแบบกลม เครองมอการวจย คอโปรแกรมคอมพวเตอร ประกอบดวย กจกรรมประเมนแบบซบซอน 2 กจกรรม คอกจกรรมขณะค านวณและกจกรรมขณะอาน โปรแกรมมาตรฐาน CSTs และแบบประเมนความพงพอใจในการใชโปรแกรม วเคราะหขอมลดวยคาสถตพนฐานและตรวจสอบความตรงตามเกณฑสมพนธ โดยใชคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน ผลการวจยพบวา 1) โปรแกรมคอมพวเตอรประเมนสมรรถนะความจ าขณะคดดานภาษา ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทพฒนาขนในบรบทภาษาไทย ประกอบดวย กจกรรมประเมนแบบซบซอนสองกจกรรม คอ กจกรรมขณะค านวณและกจกรรมขณะอาน ท างานดวยโปรแกรมส าเรจรป Super Lab 5.0 ประเมนผานหนาจอคอมพวเตอรโดยใชเมาสเปนอปกรณหลก และแสดงผลการประเมนเชนเดยวกบโปรแกรมมาตรฐาน CSTs และผลการประเมนความพงพอใจการใชงานโปรแกรมดานความสะดวกในการใชงานและลกษณะทวไปของโปรแกรมอยในระดบมาก และ 2) โปรแกรมทพฒนาขน มความตรงตามเกณฑสมพนธเทยบกบโปรแกรมมาตรฐาน CSTs อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 บราณ ระเบยบ และสชาดา กรเพชรปาณ (2559, หนา 102-113) ศกษาการพฒนาโปรแกรมฝกการคดเลขคณต โดยประยกตโมเดลทรปเพลโคดส าหรบเพมความจ าขณะท างานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ความจ าขณะท างานเปนทกษะทางปญญาทส าคญส าหรบนกเรยน ซงสมพนธกบทกษะการเรยนร สตปญญาและกระบวนการคดวเคราะห การวจยน จงมวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรมฝกการคดเลขคณตโดยประยกตโมเดลทรปเพลโคด ส าหรบเพมความจ าขณะท างานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 และน าโปรแกรมทพฒนาขนไปใชโดยเปรยบเทยบคะแนนเฉลยความจ าขณะท างาน และคะแนนเฉลยความสามารถดานเลขคณตระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม และวเคราะหความสมพนธระหวางความจ าขณะท างานกบความสามารถดานเลขคณต กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 จ านวน 60 คน ทก าลงศกษาภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนบานมะขาม (สาครมะขามราษฎร) จงหวดจนทบร จดนกเรยนเขากลมทดลองและ

71

กลมควบคม กลมละเทา ๆ กน โดยการสมอยางงาย เครองมอวจยเปนแบบประเมนความจ าขณะท างานอยางอตโนมต (Automated Working Memory Assessment, AWMA) และแบบทดสอบความสามารถดานเลขคณต วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test ผลการวจยพบวา 1) โปรแกรมฝก การคดเลขคณตโดยประยกตโมเดลทรปเพลโคด เหมาะสมทจะใชฝกการคดเลขคณตส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 2) ความจ าขณะท างานและความสามารถดานเลขคณตของกลมทดลองหลงฝกดวยโปรแกรมฝกการคดเลขคณตทพฒนาขน สงกวากอนฝกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3) ความจ าขณะท างานและความสามารถดานเลขคณตของกลมทดลองทฝกดวยโปรแกรมฝกการคดเลขคณต สงกวากลมทไมไดฝกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 4) ความจ าขณะท างานกบความสามารถดานเลขคณตหลงฝกดวยโปรแกรมฝกการคดเลขคณต มความสมพนธทางบวกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .94, p < .01) กตตพงษ คงสมบรณ (2559, หนา 27-35) ศกษาผลของสทมตอความจ าของนสต คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ องครกษ กระบวนการจ าของมนษยนน ประกอบดวย การรบรและความตงใจ หากมปจจยกระตนไมวาจะเปนเสยงหรอส จะสามารถกระตนใหจดจ าสง ตาง ๆ ไดมากยงขน การศกษาในวชาแพทยศาสตรนนตองอาศยความจ าคอนขางมาก ดงนน การใชแบบเรยนทมสสนจะท าใหสามารถจดจ าเนอหาทเรยนไดดขน การศกษาน จงมวตถประสงคเพอศกษาวา สชวยใหความสามารถในการจดจ าของนสตแพทยดขนหรอไม งานวจยนเปนการวจยเชงทดลอง เกบขอมลจากนสตแพทย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ชนปท 1 ชนปท 4 และชนปท 5 จ านวน 136 คน เกบขอมลตงแตวนท 19-25 ตลาคม พ.ศ. 2558 โดยผเขารวมการวจยถกแบงออกเปน 4 กลมเทา ๆ กน ตามแบบทดสอบทใช คอกลมภาพส ขอความส ภาพขาว-ด า และขอความขาว-ด า นสตแพทยแตละคนจะไดรบแบบทดสอบตามกลมดวยการเลอกแบบ Simple Randomization และประเมนผลจากแบบทดสอบเปนคะแนน ก าหนดใหผเขารวมทท าแบบทดสอบไดคะแนนดกวา P50 เปนผทความจ าดและเกบขอมลปจจยอน ๆ ไดแก เกรดเฉลย อาย เพศและชนป วเคราะหขอมลเชงคณภาพแบบ Bivariate ดวย Chi-Square Test และวเคราะหแบบ Multivariate ดวย Multiple Logistic Regression ก าหนดระดบนยส าคญทางสถต p < .05 ผลการวจยวา นสตแพทยเปนเพศชาย 66 คน (รอยละ 48.5) เพศหญง 70 คน (รอยละ 51.47) อาย 18-29 ป ปรากฏวา ส เพศหญง และชนปท 5 สมพนธกบนสตทมความจ าด (Adjusted OR 3.91; 95% CI 1.58-9.70), (Adjusted OR 2.73; 95% CI 1.17-6.33), (Adjusted OR 3.30; 95% CI 1.01-10.74) ตามล าดบ สวนอายและผลการเรยนไมมความสมพนธกบความจ า สรปผลพบวา สกระตนความทรงจ าระยะสนไดดกวา ขาว-ด า นสตแพทยหญงมความทรงจ าระยะสนดกวานสตแพทยชาย นสตแพทยชนปท 5 ม ความทรงจ าระยะสนดกวานสตแพทยชนปท 4 Ball, Berch, Helmers, Jobe, Leveck, Marsiske, and Unverzagt (2002, pp. 2,271-2,281) ศกษาผลของการฝกกระบวนการทางสมองในผสงอายดวยวธแตกตางกน 3 วธ ไดแก การฝกความจ า (Verbal Episodic Memory) ความรวดเรวของกระบวนการรบและปฏกรยา การตอบสนองของสมอง (Speed of Processing) และการใชเหตผล (Reasoning) โดยใชวธการสมเขากลมควบคม (A Randomized Controlled Trial: RCT) วตถประสงคตองการประเมนวา การฝก

72

กระบวนการทางสมอง วธใดในสามวธน มผลตอความสามารถของกระบวนการทางสมองและการท ากจวตรประจ าวนดวยตนเองในผสงอาย โดยใชกลมอาสาสมคร จ านวน 2,832 คน อาย 65-94 ป สมเขากลม 4 กลม มการฝก 10 สปดาห ปรากฏวา การฝกทงสามวธมผลตอกระบวนการทางสมอง ในการเรยนร ในกลมทฝกความเรวของปฏกรยาตอบสนองของกระบวนการท างานของสมอง มพฒนาการดขนจากเดม รอยละ 87 กลมทไดรบการฝกเกยวกบการใชเหตผล มพฒนาการดขน จากเดม รอยละ 74 ในกลมทมการฝกความจ ามพฒนาการดขน รอยละ 26 การฝกความรวดเรว ในการประมวนผลการตอบสนองตอสงเรา มผลตอการท ากจวตรประจ าวนของผสงอายทอยโดยล าพง Swanson (2004, pp. 648-661) ศกษาความจ าขณะท างานและระบบเกบจ าดานภาษา โดยตวท านายการแกโจทยปญหาคณตศาสตรในเดกทมอายตางกน พบวา ความแตกตางของชวงอายมความส าคญตอสทธภาพของความจ าขณะท างาน ทถกเกบในกลไกการประมวลผลของเสยง เชน ความเรวในการเรยกชอ ในความจ าระยะสนกลไกการประมวลผลของเสยงของความจ าขณะท างาน ชวยในการแกปญหาค าอสระ การอานและทกษะทางคณตศาสตร Bastin and Van der Linden (2006, pp. 61-77) ศกษาการจ ารายการและการจ าความสมพนธไดรวมทงเปรยบเทยบการจ าความสมพนธไดสองรปแบบ คอ ความสมพนธระหวางขอมลชนดเดยวกน และขอมลตางชนดกน ศกษาในกลมตวอยางวยรนและผสงอาย โดยใชกจกรรมการทดสอบ การจ าไดแบบมตวเลอก เพอทดสอบการจ าความสมพนธคใบหนาและคใบหนากบต าแหนง ผลการศกษาแสดงถงการพรองการจ าความสมพนธตามอาย เมอเปรยบเทยบการจ ารายการเกา รวมทงอายสงผลตอการจ าความสมพนธทงสองรปแบบในทางเดยวกน ขอคนพบน สนบสนนสมมตฐานการพรองความสมพนธ ในผสงอายของ Naveh-Benjamin (2009, pp. 1,170-1,187) ซงสงผลตอความจ าเหตการณ โดยท าใหเกดความล าบากในการเชอมโยงแตละองคประกอบเขาไว เปนความจ าเดยวกน และการพรองความสมพนธนสงผลตอความสมพนธของขอมลชนดเดยวกน และตางชนดกน Sung, Chang, and Abbey (2006, pp. 58-62) ศกษาการใชดนตรบ าบดในผสงอาย ทมภาวะสมองเสอม ทมปญหาความเครยดและการเคลอนไหวทผดปกต จ านวน 36 คน โดยมขอมลวาผสงอายทมภาวะสมองเสอมจะมปญหาอารมณหงดหงดฉนเฉยวงาย ปญหาความจ า การนอนหลบและการเคลอนไหวทผดปกต ผลปรากฏวา การเปรยบเทยบกอนและหลงการใชดนตรบ าบดในผปวยภาวะสมองเสอมโดยการใชดนตรบ าบด สามารถลดระดบความเครยดของผปวยภาวะสมองเสอมไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน ยงท าใหผปวยภาวะสมองเสอมมการเคลอนไหวทดขน สามารถปฏบตกจวตรประจ าไดมากกวากอนการใชดนตรบ าบด ซงการใชดนตรบ าบดเปนแนวทางหนงใน การชวยเหลอและดแลผปวยภาวะสมองเสอม Troyer, Hafliger, Cadieux, and Craik (2006, pp. 67-74) ไดศกษาเงอนไขการเรยนรชอและใบหนาในผสงอาย โดยแบงออกเปน 3 การทดลอง คอ การทดลองท 1 เปนการศกษาระดบของกระบวนการจ าในการจ าชอ ไดแก กระบวนการทางกายภาพ เสยงพดและความหมายในขณะเขารหสความจ า ในกลมตวอยางวยรนและผสงอาย กลมละ 20 คน ปรากฏวา ผสงอายมการใชกระบวนการทางกายภาพในการจ าชอไดนอยทสด ใชเสยงพดในระดบปานกลางและใชความหมาย

73

ในการจ าชอไดดทสด การทดลองท 2 เปนการจ าใบหนากบชอ โดยใชกระบวนการจ าในการจ าชอ ไดแก กระบวนการทางกายภาพ เสยงพดและความหมายในขณะเขารหสความจ า ในกลมตวอยางวยรนและผสงอาย กลมละ 20 คน ปรากฏวาผสงอายมการจ าไดโดยใชกระบวนการทางความหมายในการจ าชอไดมากทสด แตใชกระบวนการทางกายภาพในการจ าใบหนาไดมากทสด การทดลองท 3 ศกษาการเรยนรการจ าใบหนาและชอภายใตเงอนไขการเขารหสความจ าแบบโดยบงเอญและแบบตงใจ รวมทงการใชวธสรางการจ าดวยตนเอง คอใชลกษณะเดนบนใบหนา ความหมายของชอและการเชอมโยงระหวางความหมายของชอกบลกษณะเดนบนใบหนา โดยศกษาเฉพาะผสงอาย 24 คน ผลการศกษาพบวา วธการสรางการจ าดวยตนเองภายใตเงอนไขการเรยนรแบบตงใจจ าในผสงอาย มประโยชนมากกวาเมอเทยบกบเงอนไขควบคม จากผลการศกษาทงหมด มขอเสนอแนะวา วธการ ทใชในการจ าตองใหความส าคญกบการใหความหมายของชอ กระบวนการทางกายภาพของใบหนาและใชการเชอมโยงขอมลดวนตนเอง และรวาชอนนตองถกน าไปใชทดสอบการจ าไดในเวลาตอมา Lee, Lu, and Ko (2007, pp. 336-344) ศกษาผลของการฝกความจ าขณะท างาน โดยแบงการทดลองเปน 2 การทดลอง การทดลองแรก กลมท 1 ฝกใชลกคดคดเลขในใจ ใชเวลาฝก 1 ชวโมง 30 นาท สปดาหละ 2 ครง และกลมท 2 เปนกลมควบคม มอายเฉลย 12 ป 6 เดอน ผลการทดลองพบวา เดกทฝกการใชลกคดมความสามารถในการเกบขอมลดานภาพและมตสมพนธ ไดดกวากลมควบคม สวนการทดสอบทสอง กลมท 1 เปนเดกฝกดวยดนตร เปรยบเทยบกบกลมควบคม มอายเฉลย 12 ป กลมท 2 เปนผใหญฝกดวยดนตร เปรยบเทยบกบกลมควบคม มอายเฉลย 22 ป ผลทไดทงเดกและผใหญมความสามารถในการเกบขอมลดานเสยงดกวากลมควบคม Basak, Boot, Voss, and Kramer (2008, p. 765) ไดใชวดโอเกมสทพฒนาโดย Big huge game ซงเกมสนตองอาศยความสามารถดานการปรบเปลยนการท างานของสมองใหสอดคลองกบเปาหมายทก าหนดไวในเกมส รวมถงความจ าขณะท างานทตองจดการรบขอมลใหมทรบมาขณะทเลนเกมส บาซารค ศกษาในกลมตวอยางทเปนวยผใหญตอนปลาย อายเฉลย 70 ป กลมตวอยาง ถกแบงเปน 2 กลม คอกลมควบคมจ านวน 20 คน ซงไมไดฝกเลนเกมส และกลมทฝกเลนเกมส จ านวน 19 คน มการฝกเปนเวลา 4-5 สปดาห ฝกครงละประมาณ 1 ชวโมง 30 นาท กลมตวอยาง ทงสองกลมจะไดรบการทดสอบเชาวนปญญาเชงเลอนไหล โดยใชแบบสอบ Advanced Progressive Matrices (APM) ของราเวน กอนฝก ขณะฝก และหลงฝก ผลการศกษาแสดงใหเหนวา กลมทไดรบการฝกเลนเกมส Big Huge Game มคะแนนจากการท าแบบสอบวดเชาวนปญญาเชงเลอนไหลสงกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถต Uchida and Kawashima (2008, pp. 21-29) ไดศกษาการใชการอานและการค านวณในผสงอายทไดรบการวนจฉยวาเปนโรคอลไซเมอร ก าหนดระยะเวลาการฝกการอานและการค านวณ 2-6 วนตอสปดาห ประเมนการท างานสมองสวนหนา (Frontal Lobe) ทท าหนาทในการจ า ตามแบบประเมนภาวะสมองเสอม (Frontal Assessment Battery) ผลปรากฏวา กลมควบคมมคะแนนลดลงเลกนอย สวนในกลมทดลองมคะแนนเพมขน โดยมความแตกตางกนระหวางคะแนนในกลมทดลองและกลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 ผลการศกษาจงเปนตวชวดการเรยนรจาก การอานและการค านวณ สามารถชวยฟนฟความจ าระยะสนในผปวยสมองเสอมได

74

Old and Naveh-Benjamin (2008, pp. 104-118) ศกษาการวเคราะหอภมาน ซงแสดงใหเหนวา ผสงอายมความเสยเปรยบในการทดสอบการจ าความสมพนธมากกวาการทดสอบการจ ารายการเมอเทยบกบวยรน และยงความบกพรองในการจ ารายการมากกวาวยรนดวย อกทง ผสงอายยงมการสญเสยความจ าส าหรบการเชอมโยงกบแหลงขอมล บรบท ล าดบเวลา ต าแหนงและคของรายการขอมลในระดบทรนแรงกวาการจ าหนวยใดหนวยหนงของขอมล การพรองความสมพนธทเกยวของกบอายน ยงปรากฏไดในการทดสอบการจ าสงของทมการเรยนรแบบตงใจจ า ซงอาจเปนเพราะผสงอายมความล าบากในการใชกระบวนการเรยนรดวยตนเอง ในการเชอมโยงขอมลความจ าแตละหนวยเขาดวยกน และยงแสดงใหเหนวา มความบกพรองในกระบวนการใชกลยทธในการสรางความสมพนธ รวมทงผสงอายมการพรองความสมพนธทงสงเราความจ าทางภาษาและไมใชทางภาษา ซงแสดงวาการพรองความสมพนธพบไดในสงเราความจ าโดยทวไป Barnes, Covinsky, Whitmer, Kuller, Lopez, and Yaffe (2009, pp. 173-179) ศกษาปจจยท านายภาวะสมองเสอมในผสงอาย โดยตรวจสอบการท างานหนวยความจ าของสมองสวนขมบ จากภาพถายรงสสมองดวยคลนแมเหลกไฟฟา (Function Magnetic Resonance Imaging: FMRI) ผลปรากฏวา ขณะทมนษยอยในภาวะทมอารมณเชงลบ ไดแก อารมณโกรธ เศราโศก และเครยด ท าใหหนวยความจ าของสมองสวนขมบ ท าหนาทในการจ าลดลง แตจะท างานเพมขนภายใตอารมณในทางบวก ไดแก ดใจ มความสขและรสกผอนคลาย Naveh, Shing, Kilb, Werkle, Lindenberger, and Li (2009, pp. 1,170-1,187) ศกษาการพรองความสมพนธโดยใชคใบหนากบชอในวยรนและผสงอาย แบงการทดลองเปน 2 การทดลอง (แตละการทดลองใชกลมตวอยางคนละกลม) ภายใตเงอนไขการเรยนรแบบโดยตงใจ (เรยนรใบหนากบชอเปนค) และเรยนรโดยบงเอญ (เรยนรในแตละรายการของชอกบใบหนา) โดยแบงออกเปนระยะศกษาและระยะทดสอบของใบหนากบชอ จ านวน 3 ชด ๆ ละ 27 ค ในระยะทดสอบแบงออกเปน การทดสอบการจ าใบหนา การจ าชอ และการจ าใบหนากบชอทสมพนธกน โดยทการทดสอบการจ าใบหนาและชอแยกกนใหตอบวาใชหรอไมใช สวนการทดสอบการจ าชอกบใบหนาทสมพนธกน ตองตอบวาเปนคเกาหรอคผสม ผลการศกษาภายใตเงอนไขการเรยนรแบบโดยบงเอญ พบวา ผสงอาย มพฤตกรรมการจ าไดนอยกวาวยรน ทง 3 การทดสอบ มการพรองความสมพนธทเกยวของกบอายภายใตเงอนไขการเรยนรแบบตงใจ แตไมพบความบกพรองจากการเรยนรแบบโดยบงเอญ เมอท า การวเคราะหคาสดสวนการตอบถกตองและการตอบผด พบวา ผสงอายมอตราการตอบผดสงกวา แสดงวามการลดลงของความสามารถในการจ าไดจากการระลกได ส าหรบการจ าชอกบใบหนาและ มเพยงแคการจ าไดจากความคนเคยส าหรบแตละรายการของใบหนาและชอเทานน Jager, Mecklinger, and Kliegel (2010, pp. 123-139) ศกษาความสามารถในการจ าความสมพนธในผสงอาย โดยตองการทดสอบวาผสงอายมความบกพรองมากขนหรอนอยลง เมอตองจ ารายการทสมพนธกนอยเดมแลวนน และสามารถรวมกนเปนตวแทนความจ าหนวยเดยวในขณะเขารหสความจ าผลการศกษาแสดงใหเหนวา ผสงอายยงคงมความบกพรองความจ าส าหรบคใบหนา ทเปนใบหนาเดยวกน เนองจากผสงอายมความบกพรองในกระบวนการรวมเปนหนวยเดยว ส าหรบ การสรางความสมพนธระหวางสงเราทมความเหมอนกนสง เปนเพราะศกยภาพในกลไกการชดเชย

75

อาจสงผลตอการบกพรองในการเขารหสความจ าและกคนความจ าความสมพนธภายในรายการ (ใบหนาบคคลเดยวกน) มากกวาความสมพนธระหวางรายการ (ใบหนาตางบคคล) ผสงอายอาจจะสามารถชดเชยความบกพรองน ในกจกรรมซงไดประโยชนจากการใชกลยทธในขณะเขารหสความจ า เชน การสรางความสมพนธระหวางรายการคใบหนาของคนละคน ในทางตรงขามผสงอายอาจจะ ไมสามารถชดเชยความสามารถทลดลงได ส าหรบการเขารหสความสมพนธระหวางรายการทเหมอนกนมากและเปนคทสามารถรวมกนเปนหนวยเดยวกนได เพราะเปนกจกรรมทสามารถจดการกบขอมลไดโดยอตโนมตและไมมประโยชนทจะใชกลยทธเขารหสความจ า เพอลดความบกพรอง อนเนองมาจากอายน Steve, David, and Peggy (2011, pp. 124-133) ไดศกษาความทรงจ าในอดตของวยรนและวยผใหญ โดยการเปรยบเทยบความจ าในผใหญกบวยรน และเปรยบเทยบภาวะทรางกาย มความผอนคลายกบรางกายทมภาวะซมเศรา (Depression) พบวา วยรนจะนกถงความทรงจ า ไดดกวาในผใหญ การอยในชวงทรางกายมความผอนคลาย จะท าใหนกถงความทรงจ าในอดตไดดกวาชวงทมรางกายมอาการซมเศรา โดยผทมความเครยดหรออาการซมเศราจะมผลตอคอรตซอล (Cortisol) สารเคมในสมองท าใหมความจ าลดลงและเกดภาวะสมองเสอม Troyer, Souza, Vandermorris, and Murphy (2011, pp. 340-352) ไดศกษา ความบกพรองในการจ าความสมพนธกบอาย โดยการทดสอบวาความแตกตางอนเนองมาจากอาย ขนอยกบชนดของความสมพนธ และคาดวาขนาดของความแตกตางอนเนองมาจากอายในการจ าความสมพนธตางมตจะมากกวาความสมพนธภายในมต โดยท าการศกษาในกลมผสงอายและวยรนกลมละ 20 คน และทดสอบการจ าความสมพนธ 2 รปแบบ คอ คใบหนากบชอ และคของค าทมระดบความยากเทากน ผลการวเคราะหความแปรปรวนสามทาง ปรากฏวา การจ าความสมพนธไดทแตกตางกนระหวางสองกลมอายน และมความแตกตางกนสงส าหรบความสมพนธตางมต คอคใบหนากบชอ มากกวาความสมพนธภายในมต คอคของค า Brunoni and Vanderhasselt (2014, pp. 1-9) ศกษาทบทวน และอภวเคราะหงานวจย อยางเปนระบบ (Meta-Analysis) เกยวกบการเพมความจ าขณะคดดวยการกระตนสมองเพอฟนฟสมรรถนะของสมองสวนหนาดวยวธทไมรกรานดวยการกระตนสมอง (Non-Invasive Brain Stimulation) โดยใชในการประเมนกจกรรมพฒนาสมองดวยเอนแบค (N-Back Task) ทตองใชความสามารถในการจดจ าจากสงทไดยน และสงทเหนพรอม ๆ กน โดยมวตถประสงคเพอเพมขนาดความจ าในสมอง (Working Memory) ซงเปนวจยโดยการสมตวอยางจากงานทมการทดลองโดยใชวธการกระตนสมองโดยอางองกจกรรมพฒนาความจ าของสมองในฐานขอมล Pubmed/ Medline และฐานขอมลอน ๆ จ านวน 12 งานวจย ปรากฏวาการรกษาและฟนฟสมรรถภาพทงกลมทไดรบ การกระตนและกลมอ าพราง (Blind) มความสมพนธกบจ านวนครงของการตอบสนอง (Reaction Times: RTS) ทเรวขน และรอยละของการตอบสนองความถกตองสงขน สรปไดวา วธการการกระตนสมองดวยไฟฟากระแสตรงอยางออนผานกะโหลกศรษะของสมองสวนหนา ท าใหความจ าขณะคด มการพฒนาดขนอยางมนยส าคญ ซงงานวจยดงกลาว แสดงใหเหนวาเทคโนโลยในปจจบนสามารถกระตนสมองจนท าใหเกดความจ าขณะคดทมประสทธภาพดขนได

76

Spencer-Smith and Klingberg (2015, pp. 119-522) ศกษาอภวเคราะหทบทวนงานวจยอยางเปนระบบ ถงขอดของโปรแกรมการฝกความจ าขณะคดส าหรบการขาดสมาธใน การด าเนนชวตประจ าวน มวตถประสงคเพอประเมนวธการฝกความจ าขณะคดวามประโยชนตอ การขาดสมาธจากฐานขอมล Medline และ PsycINFO และบทความด าเนนชวตประจ าวนของกลม ททดลองและกลมควบคม เกยวกบการขาดสมาธในการด าเนนชวตประจ าวน และเพอลดปจจยหรออทธพลของขอสรป วธการฝกความจ าขณะคดทมรปแบบตางกน ผลการศกษาพบวา จากการศกษางานวจย จ านวน 622 งานวจย ถกคดกรองเหลอ 12 งานวจย จากงานวจยทใชการวดแบบเจาะจง หรอแบบทวไปพบงานวจย จ านวน 7 งานวจย ทมรายงานผลการประเมนการตดตามและอภวเคราะหทแสดงใหเหนขอดของการฝกการขาดสมาธในการด าเนนชวตประจ าวน โดยมคา SMD = -0.33, 95% CI -0.57-0.09, p = .006 ผลการศกษาทบทวนงานวจยและอภวเคราะห สรปไดวาโปรแกรมการฝกความจ าขณะคดโดยทวไป ชวยแกปญหาของผทขาดสมาธท าใหการด าเนนชวตประจ าวนดขน Von Bastian and Eschen (2016, pp. 181-194) ไดศกษาวจยเพอตรวจสอบสมมตฐานเกยวกบการฝกความจ าขณะคด วาจ าเปนตองมการปรบเพอใหมประสทธภาพมากทสดไดหรอไม หลกฐานทางออมส าหรบสมมตฐานนเกดจากงานวจยตาง ๆ ทไดท าการเปรยบเทยบการฝกความจ าขณะคดทสามารถปรบเปลยนได กบเงอนไขทซงภาระงานทปฏบตอยในระดบทมความยากเทานน ดวยเหตนท าใหเกดการปรบเปลยนทสบสน ไมชดเจน รวมถงความยากของภาระงาน การทดสอบสมมตฐานทางตรง ผวจยใหกลมตวอยางทไดจากการสมตวอยางซงเปนคนหนมสาว จ านวน 130 คน ไดรบการฝกความจ าขณะคด 1 ใน 3 ขนตอนจากภาระงานทมความยาก คอแบบทหนง ภาระงาน ทสามารถปรบเปลยนได แบบทสอง เปนรปแบบมการเปลยนแปลงแบบสมตวอยาง และแบบทสาม เปนการเลอกการเปลยนแปลงโดยผฝกเอง หรอเชนเดยวกนกบกลมควบคม พบวาทง ๆ ทมการฝกปฏบตภาระงานของความจ าขณะคดเพมขน ในกลมตวอยางขนาดใหญขน แตไมสงเกตเหนผล ของการฝก และผลของการถายโอนถกท าใหเกดการปรบไดจากขนตอนการฝก ชใหเหนวาการเขาสระดบความยากของภาระงานเพยงพอตอการเหนยวน าใหเกดสงทไดรบจากการฝก Mridula, George, Bajaj, Namratha, and Bhat (2017, pp. 141-885) ศกษาผลการฝกความจ าขณะคดทมตอความสามารถในการสอสารขอมลดานความรความจ าระหวางคนวยหนมสาวและวยกลางคน เพอเปรยบเทยบประโยชนทไดรบในการฝกความจ าขณะคด ทมตอความสามารถ ในการสอสารขอมลดานความรความจ าระหวางคนวยหนมสาวและวยกลางคน กลมตวอยางเปน คนรนหนมสาว อายระหวาง 19-40 ป จ านวน 30 คน และผใหญวยกลางคน อายระหวาง 40-65 ป จ านวน 30 คน จากชมชนหนง โดยแบงเปนกลมการทดลองและกลมควบคมดวยวธสมตวอยาง กลมการทดลองทงสองกลมไดรบการฝกความรความจ าเปน 10 ชวง ท าการประเมนทงกอนและหลงการทดลอง ขอมลทไดถกน ามาวเคราะหในทางสถต ผลการวเคราะหขอมล แสดงใหเหนวาไมม ความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตของผลการฝกระหวางคนวยหนมสาวและวยกลางคน การศกษาน ใหเหนความส าคญของการฝกความรความจ า ควรเรมท าตงแตอายยงนอย เพอเพมความสามารถในการเกบความรความจ าเมอมอายสงขน

77

Gajewski and Falkenstein (2018, pp. 158-169) ศกษาผลของศกยไฟฟาทสมพนธกบเหตการณ (ERP) และผลของพฤตกรรมของการฝกทางกายภาพ และความรความจ าทมตอความจ าขณะคดในผสงอาย ด าเนนการทดลองแบบควบคมโดยการสมตวอยาง มวตถประสงคเพอประเมนผลของวธการฝกรปแบบตาง ๆ ทมตอความจ าขณะคด กลมตวอยางเปนผสงอายทมสขภาพด จ านวน 141 คน อายเฉลย 70 ป โดยจดแบงออกเปน 4 กลม คอกลมทไดรบการฝกดานรางกาย กลมทสองไดรบการฝกดานความรความจ า กลมทสาม เปนกลมควบคมทไดรบการฝกดานสงคม และกลมทสเปนกลมควบคมทไมไดรบการฝก โดยกลมตวอยางท าการฝกเปนเวลา 4 เดอน ทงกอนกบหลงการฝก N-Back Task ในระหวางการบนทก EEG ถกน ามาใช ผลการทดลองแสดงใหเหนวา การฝกความรความจ า ท าใหอตราการตรวจจบเปาหมายเพมมากขนใน 2-Back Task ซงยนยนไดโดยจ านวนตวเลขซ า ๆ ทเพมขนในการทดสอบชวงตวเลขยอนไปทางขางหลง แตไมใชกบการทดสอบความจ า การทความจ าขณะคดเพมมากขนถกสนบสนนโดย P3A ทเพมขนกอนทจะถงเปาหมายทถกตองและ P3B ทเพมขนทงการทดลองทเปนเปาหมาย และไมเปนเปาหมาย พบวา ไมมผลทาง ERP กบกลมทไดรบการฝกทางรางกายและกลมควบคมทไมไดรบการฝก ขณะเดยวกน พบวา มการลด P3A และ P3B ในกลมควบคมดานสงคม ดงนน การฝกความรความจ า ท าใหการประมวลผลในสวนกลบสมองสวนหนาเพมขน และสมพนธกบการเกบรกษาสงเราทเกบไวส าหรบการจบคกบสงเราทตามมา และไปเพมการจดแบงพนทของแหลงสอความรความจ า ผลการวจยชใหเหนวาการฝกความรความจ าในหลาย ๆ โดเมนทตางกน อาจจะไปท าใหความจของความจ าขณะคดและกจกรรมทเกยวของกบระบบประสาทในผสงอายเพมขน Ku (2018, pp. 45-85) ศกษาทบทวนงานวจยเกยวกบความสนใจในการเลอกการแปลความหมายในความจ าขณะคดของระบบประสาท และความรความจ าเปนหนาทเกยวกบความจ า ทเปนแกนหลกทตองอาศยซงกนและกน แนวทางของความสนใจตาง ๆ เกยวกบความจ าขณะคด ถกน ามา โดยใชเปนสอและสญญาณทแตกตางกน รวมถงวธการทใชสอหรอสญญาณยอนหลงทถก ท าใหมความเขมขน เนองจากมนสามารถน ามาใชในการสรางภาพแทนความจ า แทนทจะเปน การสรางภาพแทนการรบร รวมทงกลไกสมองและความรความจ าทเกยวกบผลของสอหรอสญญาณยอนหลง เชนเดยวกบกลไกโมเลกลทางศกย ไดน ามาศกษาทบทวนตอยอด เครอขายของกลบสมองสวนหนา มสวนสมพนธกบความสนใจและความจ าขณะคด และยงเปนสวนประสาทในการท าใหเกดความสนใจในระหวางความจ าขณะคดอกดวย ระบบการเกดซ าของประสาทสวนกลาง การเกดคลน Gamma และ Beta อาจจะน ามาใชเพอปอนขอมลเขา และขอมลยอนกลบทถายโอนระหวาง คอรเทกซประสาทสมผสและคอรเทกซสวนทสมพนธกน ระบบของการกระตนการหลงสารสอประสาทโดปามน (Dopamine) เซโรโทนน (Serotonin) ในสมอง อาจจะมผลรวมกนทชวยใหเกดการสอสารระหวางความจ าและความสนใจ การศกษาทบทวนงานวจย สรปไดวา การแปลความหมายทเกยวกบความสนใจทถกท าใหเปลยนไปนนมมากขน ในขณะทการแปลความหมายซงท าใหเกด ความเบยงเบนความสนใจถกท าใหนอยลง การศกษาเกยวกบการดงความสนใจในระหวางความจ าขณะคด ชใหเหนวามความยดหยนหรอปรบเปลยนของขบวนการขนตอนของความจ าขณะคด จดวาเปนแนวทางทมประโยชน สามารถเอาชนะตอขอจ ากดเกยวกบความสามารถของความจ าขณะคด

78

สรป งานวจยทเกยวของกบการเพมประสทธภาพความจ าในผสงอายมหลายวธ และม การปฏบตทแตกตางกน แตผลของการวจยแสดงใหเหนประสทธภาพของการเพมความจ าในผสงอาย เมอเขาสวยผสงอายจะเกดการเปลยนแปลงของเซลลประสาทจากภาวะเลอดไปเลยงไมเพยงพอ ยอมท าใหเกดภาวะสมองเสอม แตสมองของมนษยมความยดหยนและปรบตวได ดงนน ควรหาวธการทเหมาะสมเพอเพมประสทธภาพการท างานของเซลลประสาทกอนทเซลลจะเรมเสอม ตอนท 5 ความผอนคลายและงานวจยทเกยวของ การผอนคลาย คอการขจดความตงเครยดจากสวนตาง ๆ ของรางกาย ใหอยในลกษณะสบาย ๆ วธการผอนคลายตาง ๆ จดเปนวธการดแลสขภาพแบบการแพทยทางเลอก ทนยมเปนอนดบหนงในประเทศสหรฐอเมรกา โดยมความหลากหลายมาก มหลกการของวธการผอนคลายโดยทวไปอาศยความสมพนธระหวางจตและกาย ซงเชอวาจตมอทธพลตอกาย และในทางกลบกนกายกสงผลตอจตดวย จงอาศยวธการตาง ๆ ทงทางกายและทางจต เพอหวงผลใหเกดความผอนคลาย สบายกาย สบายใจ และสงผลใหสงคมรอบขางมความสขดวย

Herbert (1978, pp. 99-100) ไดใหความหมายของการผอนคลายวา คอสภาวะทสงบสบายทงรางกายและจตใจ ไมมการรกเราทางอารมณใด ๆ เกดขนการผอนคลายเปนการสรางสมดลทางสรรวทยา เมอมแรงกระตนสง จนเกดเปนความกดดนและความวตกกงวล เกดการเปลยนแปลงในรางกาย เชน หวใจเตนเรว กลามเนอตงตว สมาธและความตงใจเสยไป ดงนน การควบคมแรงกระตนทเกดจากการเปลยนแปลงทางระบบการท างานใหใหปกตจงเปนเรองส าคญ และสอดคลองกบ Jacobson (1962, p. 84) กลาวไววา การทกลามเนอสวนตาง ๆ ของรางกายปราศจากการหดตว จะท าใหกลามเนอไมมแรงตานและสอดคลองกบ Mc Caffery (1993, p. 132) วาการผอนคลายกลามเนอท าใหกลามเนอคลายตวและบรรเทาความเจบปวด อรณ โสตถวนชยวงศ และวมลตรา สาตพร (2555, หนา 44-51) ศกษา Mindfulness Based Psychoeducation เพอผอนคลายความเครยดในผปวยจตเภท เปนการวจยกงทดลอง กลมตวอยางเปนผปวยจตเภททรบการรกษาแบบผปวยในหอผปวยชาย ตกชาย 4/ 2 โรงพยาบาล ศรธญญา โดยแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 10 คน กลมทดลองไดรบการสอนสขภาพจตศกษารวมกบการสอนและฝกเจรญสต กลมควบคมไดรบการสอนสขภาพจตศกษาตามปกต เครองมอทใช คอการสอนสขภาพจตศกษา 4 ครง ในระยะเวลา 2 สปดาห คอ 1) เรองโรคจตเภทและการรกษา 2) ยารกษาทางจตเวช 3) การปองกนอาการปวยซ าและการสงเกตอาการเตอนทางจต และ 4) การจดการความเครยด และการฝกเจรญสตในชวตประจ าวน 3 ครง ครงละ 60-90 นาท ใน 1 สปดาห วนเวนวน ประกอบดวย 1) การสอนการเฝาดความรสก สงเกตอาการทเกดขนทางกาย และใจ 2) การสอนการระลกรอารมณ ความคด และจตทรบรอารมณและความคด และ 3) การสอนการยอมรบโดยไมแทรกแซงจนเกดสตรตว ประเมนผลการศกษา 2 ครง คอกอนและหลงทดลองดวยแบบวดความเครยด ST-5 และแบบวดความสขทางใจของแพทยหญง อรวรรณ ศลปะกจ วเคราะหขอมลดวยสถตคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและ Mann-whitney u test ผลทได กลมทดลอง มคะแนนความเครยดลดลงอยางมนยส าคญ และคะแนนความสขใจเพมขน

79

สรปไดวา การฝกสตในชวตประจ าวนตามแนวพทธ สามารถน ามาบรณาการรวมกบการใหสขภาพจตศกษา เพอชวยใหผปวยเกดการระลกรและมสตอยในปจจบน เพอผอนคลายความเครยดได แตการศกษาครงนมขอจ ากดบางประการ จงควรเพมจ านวนครงในการฝกสตเบองตน และตองฝกฝนบอย ๆ ใหเกดความตอเนอง ทส าคญผทจะน าการฝกสตไปใชควรผานการฝกสตเพอเรยนรดวยตนเองกอนน าไปใชสอนผปวย สาธมาน มากชชต, หทยรตน แสงจนทร และประณต สงวฒนา (2556, หนา 136-145) ไดศกษาผลของโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายตอความเครยด และการเผชญความเครยดในผบาดเจบทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบ เปนการวจย กงทดลอง กลมตวอยาง คอผบาดเจบทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบทรบการรกษาในแผนกผปวยใน โรงพยาบาลศนยแหงหนงในภาคใต จ านวน 40 ราย แบงเปนกลมควบคม จ านวน 20 ราย ไดรบการพยาบาลตามปกต กลมทดลอง จ านวน 20 ราย ไดรบโปรแกรมการสนบสนน ดานอารมณรวมกบการหายในแบบผอนคลาย รวมกบการพยาบาลตามปกต เครองมอทใชทดลอง คอแนวทางการสนบสนนดานอารมณ ซงผวจยสรางขน ประกอบดวย การสรางสมพนธภาพกบผบาดเจบและญาต พดคยใหกาลงใจ พรอมทงเปดโอกาสใหพดระบายความรสกเปนรายบคคล รวมกบการฝกหายใจแบบผอนคลายโดยใชเทปเสยงฝกหายใจแบบผอนคลายผสมผสานกบเสยงดนตร กลมทดลองไดรบโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลาย เปนเวลา 30 นาท กลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต โดยกลมตวอยางเขารวมโปรแกรมเปนเวลา 5 วน ตงแตวนแรกรบเขารบการรกษาในโรงพยาบาล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบบนทกขอมลทวไป 2) แบบประเมนความเครยด และ 3) แบบประเมนการเผชญความเครยด ตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของเครองมอ โดยผทรงคณวฒจ านวน 3 คน และตรวจสอบความเทยงของแบบประเมนสถานการณความเครยด และแบบประเมนการเผชญความเครยด ดวยสถตสหสมพนธแอลฟาของ ครอนบาค ไดคาความสอดคลองภายในเทากบ 0.71 และ 0.82 ตามล าดบ วเคราะหขอมลทวไป โดยใชสถต บรรยาย และทดสอบสมมตฐานดวยสถตทค สถตทอสระ และสถต Mann-Whitney Test ผลการศกษา พบวา 1) คาคะแนนเฉลยระดบความเครยดโดยรวมหลงไดรบโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายในกลมทดลองต ากวากอนไดรบโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายอยางมนยส าคญทางสถต (t = 19.49, p = .00) 2) คาคะแนนเฉลยระดบความเครยดโดยรวม หลงไดรบโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายในกลมทดลองต ากวากลมควบคม ซงไดรบการพยาบาลตามปกตอยางมนยส าคญทางสถต (Z = -4.72, p= .00) และ 3) คาคะแนนเฉลยการเผชญความเครยดโดยรวมในกลมทไดรบโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลาย และในกลมทไดรบการพยาบาลตามปกต ไมมความแตกตางกน การศกษาครงนแสดงใหเหนวา โปรแกรมการสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายมผลท าใหความเครยดลดลง แตการเผชญความเครยดของกลมทไดรบโปรแกรมกบกลมทไดการพยาบาลปกตไมแตกตางกน ดงนน พยาบาลควรบรณาการโปรแกรมการสนบสนนดานอารมณทมการน าเทคนคการฝกผอนคลายมาใหการพยาบาล เพอชวยลดความเครยดของผบาดเจบทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบตอไป

80

กญญาวรรณ ระเบยบ, อรพรรณ ลอบญธวชชย และรตนศร ทาโต (2556, หนา 70-85) ไดศกษาผลของโปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธตอพฤตกรรมกาวราวในผปวยจตเภท เปนการวจยกงทดลอง เพอศกษาผลของโปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธตอพฤตกรรมกาวราวในผปวยจตเภท กลมตวอยางคอ ผปวยโรคจตเภททเขารบการรกษาในโรงพยาบาลศรธญญา จ านวน 40 ราย แบงเปน กลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 20 ราย โดยจบคใหคลายกนดาน เพศ อายและระดบพฤตกรรมกาวราว กลมทดลองไดรบโปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธ กลมควบคมไดรบ การพยาบาลตามปกต โปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธ พฒนาจากการผอนคลายกลามเนอของ Jacobson (1962, p. 84) รวมกบการใชแนวคดการควบคม ความโกรธของ Novaco (1975) ประกอบดวย 6 ขนตอน รวบรวมขอมลโดยใชแบบบนทกขอมล สวนบคคลและแบบประเมนพฤตกรรมกาวราวของ Yuodofsky (1986) เครองมอก ากบการทดลอง คอแบบวดการแสดงความโกรธของ Spielberger (1996) เครองมอทกชนดผานการทดสอบความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒจ านวน 5 คน มคาความตรง = 1 ทดสอบคาความเทยงของแบบประเมนพฤตกรรมกาวราวและแบบวดการแสดงความโกรธ โดยใช KR 20 และ Chronbach’s alpha มคาเทากบ .86 และ .87 ตามล าดบ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตทดสอบคาท ผลการวจยปรากฏวา 1) คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมกาวราวของกลมทดลองภายหลงไดรบโปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธ นอยกวากอนไดรบโปรแกรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 2) คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมกาวราวของกลมทดลองทไดรบโปรแกรมการฝกการผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธนอยกวากลม ทไดรบการพยาบาลตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สธญญา พรหมสมบรณ, สชาดา กรเพชรปาณ, กาญจนา พทกษวฒนานนท และ ประพฤต พรหมสมบรณ (2557, หนา 78-85) ศกษาการเปรยบเทยบประสทธภาพของสารสกดจากไมดอกหอมไทยทมตอการผอนคลาย ไดศกษากลนหอมจากพชเกดจากกระบวนการชวสงเคราะห ซงพชแตละชนดจะมกลนเฉพาะตว มคณสมบตและองคประกอบแตกตางกน นอกจากชนดพชแลว กรรมวธการสกดอาจมผลตอปรมาณและคณสมบตของสารหอมทสกดจากพช มวตถประสงคเพอศกษาวธการทเหมาะสมในการสกดกลนจากไมดอกหอมไทย และเปรยบเทยบประสทธภาพของกลนสารสกดตอการใหความรสกผอนคลายแกมนษย โดยการประเมนทางดานประสาทสมผสการวดปรมาณฮอรโมนคอรตซอล ซงเปนดชนชวดทางชวภาพ กลาวคอ ขณะทมความเครยด รางกายจะหลงฮอรโมนชนดนออกมามากและวเคราะหสารลนาลออล ซงเปนดชนชวดทางเคม เนองจากมคณสมบตชวยใหเกดความรสกผอนคลาย ศกษาการสกดกลนจากดอกไม 12 ชนด คอ ปบ ชมนาด วาสนา พลบพลง ลลาวด เขมขาว แกว พด เลบมอนาง อโศก พกล และโมก ดวยวธการกลนดวยน า การกลนดวยไอน า การสกดดวยตวท าละลายปโตรเลยมอเทอรและการแชอมในน ามนพช พบวา การกลนดวยไอน า เหมาะส าหรบการสกดกลนจากดอกชมนาด พลบพลงและโมก การกลนดวยน า เหมาะส าหรบ ดอกปบ แกว ลลาวดและพกล การสกดดวยปโตรเลยมอเทอรเหมาะส าหรบดอกเขมขาว วาสนา อโศก พด เลบมอนาง และการแชอมในน ามนพชเหมาะส าหรบดอกวาสนาและแกว เมอพจารณา

81

ผลการวดความผอนคลายจากการดมกลนของอาสาสมคร จ านวน 30 คน ปรากฏวา กลนสารสกดจากดอกชมนาด วาสนา และ ลลาวด ใหความรสกผอนคลายไดดกวากลนจากดอกไมชนดอนๆ (p < .05) และเมอน าสารสกดกลนจากดอกไมสามชนดน มาวดสารลนาลออลและฮอรโมนคอรตซอลในน าลายของอาสาสมคร พบวา มสารลนาลออลในสารสกดและฮอรโมนคอรตซอลในน าลายของอาสาสมครลดลงภายหลงการสดดมกลน ยนยนวากลนสารสกดจากดอกชมนาด ลลาวดและวาสนา ชวยใหมนษยรสกผอนคลายไดจรง สนน ศภธรสกล และกชกร มสกพงษ (2557, หนา 17-25) ศกษาผลตอการผอนคลาย ในอาสาสมครของน ามนหอมระเหยจากวานสาวหลง โดยศกษาน ามนหอมระเหย 0.72% W/ W และ 0.53% W/ W จากสวนเหนอดน (ใบและกาบใบ) และสวนใตดน (เหงา) วานสาวหลง (Amomum Biflorum Jack) กลนโดยวธการตมกลนดวยน าตามล าดบ ศกษาองคประกอบทางเคม โดยใชเทคนค Gas Chromatography-Mass Spectrometry (Gc-Ms) พบสารองคประกอบทงหมด 13 ชนด โดยพบสารองคประกอบ 11 ชนดในน ามนหอมระเหยทไดจากสวนเหนอดน และ 10 ชนดในน ามนหอมระเหยทไดจากสวนใตดน โดยมสารองคประกอบหลกทพบปรมาณมากทสด คอ Camphor และศกษาผลตอการผอนคลายของน ามนหอมระเหยจากสวนเหนอดนของวานสาวหลง ในอาสาสมคร กลมตวอยาง เปนนกศกษามหาวทยาลย สงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ จ านวน 120 คน โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ระหวางเดอนมถนายน พ.ศ. 2552 ถง เดอนมกราคม พ.ศ. 2553 พบวา ปรมาณน ามนหอมระเหยจ านวน 4 หยด เปนคาความเขมขนนอยทสด ทมผลตอการผอนคลายมากทสดอยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) และมผลตอการผอนคลายแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p< .01) เมอเทยบระหวางกลมทดลองและกลมควบคม กานดา วรคณพเศษ และศรพนธ สาสตย (2558, หนา 82-97) ไดศกษาผลของโปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนาตอภาวะเครยดของผดแลผสงอาย ทมภาวะสมองเสอม เปนการวจยกงทดลอง เพอศกษาผลของโปรแกรมการจด สงแวดลอม ทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนาตอภาวะเครยดของผดแล ผสงอายทมภาวะ สมองเสอม กลมตวอยาง คอผดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอม มารบบรการทสถาบนประสาทวทยา จ านวน 40 คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 20 คน จดใหสองกลมมคณสมบตคลายคลงกนในดาน เพศ อาย ระยะเวลาการดแลในผสงอายทม ภาวะสมองเสอม กลมทดลองไดรบโปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนา กลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต เครองมอทใชในการด าเนน การวจย คอ โปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนา และน ามาหาคาดชนความตรงตามเนอหา เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอ แบบประเมนภาวะเครยดในผดแล และหาคาความเทยงไดคาสมประสทธ อลฟาครอนบาค เทากบ .81 วเคราะหขอมลโดยหาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบคาท ผลการวจยสรปได ดงน 1) ผดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมในกลมทดลองหลงไดรบโปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนา มภาวะเครยดต ากวากอนไดรบโปรแกรม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 2) ผดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมระหวางกลมทไดรบโปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบการผอนคลายกลามเนอ

82

แบบกาวหนา มภาวะเครยดต ากวากลมทไดรบการพยาบาลตามปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 วไลลกษณ พมพวง (2559, หนา 5-15) ศกษาความเครยดในการศกษาทางการพยาบาล เทคนคการผอนคลายส าหรบรางกายและจตใจ ซงความเครยด เปนสภาวะทรางกายและจตใจตอบสนองตอสงคกคามทพบไดบอยในการศกษาทางการพยาบาลทงในประเทศและตางประเทศ โดยความเครยดอาจสงผลกระทบในทางทเปนประโยชนหรอเปนโทษตอสขภาพของนกศกษา การเปลยนแปลงในการศกษาทางการพยาบาล เชน การจดการเรยนการสอนจากเนนครผสอน มาเปนเนนผเรยนเปนส าคญ การฝกภาคปฏบตทเนนการฝกในหองปฏบตการ ตลอดจนการปรบตวกบสภาพสงคมใหมในสถาบนและแหลงฝกตาง ๆ ลวนสงผลใหนกศกษาพยาบาลเกดความเครยด งานวจยสวนใหญ พบวา แหลงทกอใหเกดความเครยด ไดแก การเรยนภาคทฤษฎ การฝกปฏบตในคลนก ปญหาสวนตว และสงคม วธการจดการความเครยดทมประสทธผลในการลดความเครยด ของนกศกษาพยาบาล ไดแก การฝกโยคะ การฝกสมาธ การฝกเจรญสต การฝกจตตนเอง และ การสะทอนกลบทางชวภาพ ดงนน ความเครยดในการศกษาทางการพยาบาลจงเปนความทาทาย ของผสอนทจะเขาใจธรรมชาตของความเครยด แหลงของความเครยด รวมทงสามารถเลอกวธการจดการความเครยดทมาจากหลากหลายวฒนธรรมไปใชใหเหมาะสมกบบรบทของนกศกษาพยาบาล ทศนย ลมปสานนท และรศมน กลปยาศร (2559, หนา 21-33) ศกษาผลการผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟตอความอยากบหรในผทตดบหร ซงความอยากบหรเปนอาการอยางหนงของการตดบหร ซงเกดรวมกบความไมสขสบายทงกายและใจ โดยมการศกษาพบวาการผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟ สามารถชวยลดความเครยดและวตกกงวลลงได จงมการน ามาใชอยางแพรหลาย ในการรกษาโรควตกกงวลรวมกบการใชยา อยางไรกตาม ยงไมเคยมการศกษาผลของ การผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟ ตอความอยากบหรมากอน วตถประสงคเพอศกษาผล ของการผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟตอความอยากบหรในผทตดบหร รปแบบการวจย เปนการวจยเชงทดลองเปรยบเทยบกอนหลงสถานทท าการศกษา โรงพยาบาลจฬาลงกรณ ตวอยางและวธการศกษา ศกษาจากกลมตวอยางผตดบหร จ านวน 17 คน ทหยดบหรอยางนอย 3 ชวโมง โดยใชแบบสอบถามประกอบดวย 1) แบบบนทกขอมลพนฐานสวนบคคลและการใชบหรโดยใช แบบสมภาษณ Semi-Structured Assessment for Drug Dependence and Alcoholism (SSADDA) ฉบบภาษาไทย 2) แบบทดสอบความอยากเสพสารฉบบภาษาไทยดดแปลงจาก Pen Alcohol Craving Scale (PACS) 3) แบบวดความรสก Visual Analog Scale (VAS) และ 4) เครองวดระดบสญญาณชพอตโนมต โดยวเคราะหคาเฉลยความอยากสบบหรและความรสก ดานอนรวมถงระดบสญญาณชพ เปรยบเทยบกอน-หลงการฝกผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟ โดยใชเทปเสยงมาตรฐานทพฒนาโดยกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ดวยสถต Paired-Samples t-Test และ Wilcoxon Signed-Rank Test โดยท าการเกบขอมลตงแตเดอนสงหาคม ถงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2555 ผลการศกษาพบวา ความอยากสบบหร ทงจากแบบสอบถาม PACS และ VAS ความรสกถกกระตน ความรสกกงวล ความรสกหว ความรสกแย และความดนทงซสโตลค และไดแอสโตลค มระดบลดลงหลงการฝกผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซพ ทระดบนยส าคญ

83

ทางสถตท (p < .05) สรป การฝกผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟ ชวยลดความอยากบหรในผทตดบหรได อาจน าเทคนคการผอนคลายกลามเนอน ไปใชเสรมการรกษาการตดบหรทใชอยในปจจบน และควรท าการศกษาตอเนอง โดยมการเปรยบเทยบกบกลมควบคม กาญจนา บวหอม, ศศกานต กาละ และสนนทา ยงวนชเศรษฐ (2560, หนา 38-51) ศกษาผลของการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสามตอความเครยดในหญงตงครรภวยรน เปนการวจยแบบกงทดลอง เพอเปรยบเทยบผลการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสามตอความเครยดในหญงตงครรภวยรน กลมตวอยางเปนหญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภ ณ คลนกฝากครรภ โรงพยาบาลชมชนแหงหนงในจงหวดนราธวาส จ านวน 50 ราย คดเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 25 ราย กลมควบคมไดรบบรการฝากครรภตามปกต กลมทดลองไดรบการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสาม เพมเตมจากการไดรบบรการฝากครรภตามปกต เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย 1) แผนการสอน 3 เรอง คอ ความรเกยวกบความเครยด ในหญงตงครรภวยรน การผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนาและการสนบสนนของสาม 2) สไลดประกอบการสอน และ 3) คมอการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสาม เครองมอดงกลาวไดรบการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒจ านวน 3 คน ประเมนความเครยดของหญงตงครรภวยรน โดยใชแบบประเมนความเครยดดวยตนเองของกรมสขภาพจต และทดสอบหาคาความเทยงของเครองมอ ไดคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค เทากบ .81 วเคราะหขอมลโดยใชสถตบรรยาย สถตทคและทอสระ ผลการวจยพบวา กลมทดลองมความเครยดภายหลงการทดลอง (M = 15.00, SD = 1.68) ต ากวากอนการทดลอง (M = 22.08, SD = 1.73) อยางมนยส าคญทางสถต (t = 18.94, p < .001) และต ากวากลมควบคม (M = 15.00, SD = 1.68) อยางมนยส าคญทางสถต (t = 14.80, p < .001) ผลการวจยแสดงวา การใชการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสาม สามารถชวยลดความเครยดในหญงตงครรภวยรน ดงนน จงควรน าการผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนารวมกบการสนบสนนของสามมาประยกตใชเปนแนวทางการดแลหญงตงครรภวยรนทมความเครยด ขวญตา กลนหอม วไลวรรณ มสกเจยรนนท และพศสมร เดชดวง (2560, หนา 21-33) ศกษาผลของการจดการความเครยดดวยอานาปานสต และการผอนคลายกลามเนอของผดแลผสงอายโรคหลอดเลอดสมอง เปนการวจยกงทดลอง (Quasi-Experimental Research) แบบวดกอนและหลงการทดลอง วตถประสงคเพอศกษาผลของการจดการความเครยดของผดแลผสงอาย โรคหลอดเลอดสมอง โดยใชแนวคดของ Lazarus (1984) เปนกรอบแนวคดในการวจย โดยเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง กลมตวอยางเปนผดแลผสงอายโรคหลอดเลอดสมอง จ านวน 15 คน ทไดรบการตรวจและการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคหลอดเลอดสมอง ณ โรงพยาบาลพระจอมเกลาจงหวดเพชรบร และถกจ าหนายกลบไปอยบาน กลมตวอยางไดรบการพยาบาลตามโปรแกรม การจดการความเครยดของผดแลผสงอาย โรคหลอดเลอดสมอง พรอมกบคมอการจดการความเครยดส าหรบผดแลผสงอายโรคหลอดเลอดสมองทผวจยพฒนาขน เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล คอแบบบนทกขอมลสวนบคคล แบบประเมนความเครยดของผดแลผสงอายโรคหลอดเลอดสมอง

84

วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย สถตทดสอบท ผลการศกษาปรากฏวา กลมตวอยางมคะแนนความเครยดหลงไดรบโปรแกรมลดลงกวากอนไดรบโปรแกรมอยางมนยส าคญทางสถตทางสถตทระดบ .05 ผลการศกษาน สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพการพยาบาลและชวยเหลอผดแลผสงอายโรคหลอดเลอดสมองในการจดการความเครยด Sharpe, Williams, Granne, and Hussey (2007, pp. 157-163) ศกษาแบบสมตวอยาง ผลทเกดจากวธการบ าบดดวยการนวดเปรยบเทยบกบการผอนคลายภายใตการชน า ทมตอการรบรตนเองในเรองความเครยดและการด าเนนชวตทมความสขในผสงอาย วตถประสงคของการวจย เพอประเมนผลทเกดจากการนวดเปรยบเทยบกบวธการผอนคลายภายใตการชน ากบการรบรในเรองความเครยดและการใชชวตอยางมความสขในผสงอาย การวจยท าโดยรบสมครผเขารวมโครงการ อาย 60 ขนไป ใหไดรบการนวด 50 นาท สปดาหละสองครงเปนเวลา 4 สปดาห หรอไดรบการบ าบดดวยวธผอนคลายภายใตการชน า ผเขารวมโครงการตอบแบบสอบถามกอนและหลงการทดลอง ใชวธ การนวดแบบสวดช นวดประสาทกลามเนอและเทคนคการคลายกลามเนอและพงผด ส าหรบกลม ทไดรบการผอนคลายภายใตการชน า โดยจะมผทไดรบการฝกทช านาญอานบทพด เพอใหผเขารบ การบ าบดปฏบตตาม โดยมสอภาพและวธการผอนคลายกลามเนอ ประกอบดวย ผลการทดลองชใหเหนวาการบ าบดโดยวธการนวด มผลตอการท าใหมสขภาพทดมากขน และท าใหการรบรเกยวกบความเครยดของผสงอายลดลง เมอเปรยบเทยบกบการบ าบดดวยวธผอนคลายภายใตการชน า Benson and Proctor (2010, pp. 12-23) อางองรายงานการศกษาในระยะเวลาทผานมาวา มการพฒนาความรเกยวกบวทยาศาสตรการแพทยทเกยวกบกลยทธดานรางกายและจตใจ ทสามารถ เปดหรอปดการท างานของยนทถายทอดทางพนธกรรม วามสวนสมพนธกบสขภาพ และโรคภยไขเจบตาง ๆ ของคนเรา การศกษาของ Dr. Herbert Benson อาจารยมหาวทยาลย ทางการแพทยฮารวารด ท าใหเกดความเขาใจในเรองทเกยวกบความสมพนธระหวางรางกายและจตใจในการแพทยในเวลาตอมาจนถงปจจบน โดยเขาใชค าวา การตอบสนองการผอนคลายวาเปนปฏกรยาตอบสนองของรางกายทตรงขามกบการตอบสนองเมอเกดความเครยด โดยกลาววา เมอรางกายมความผอนคลาย ขบวนการเมตาบอลซม (Metabolism) ลดลง อตราการเตนของหวใจ ความดนโลหตและอตราการหายใจทลดลง กจกรรมสมองลดลงหรอสงบนงมากขน เปนผลท าใหเกดความสนใจและการตดสนใจไดดขน ซงตรงกนขามกบเมอเกดความเครยด ระบบตาง ๆ ในรางกายถกกระตน เลอดสบฉดจากหวใจไปอวยวะตาง ๆ และตองตอสเพอใหสามารถผานพนสภาวะนไปได Harris and Richards (2010, pp. 917-926) ไดศกษาผลทางดานรางกายและจตใจ ของการนวดหลง และนวดมอทมตอความรสกผอนคลายในผสงอาย กลมตวอยางเปนผสงอายทผานการคดเลอกตามเกณฑ จ านวน 21 คน โดยใชรปแบบการนวดหาขนตอน นวดหลง 3 นาท และ นวดมอ 10 นาท และใชเครองมอแบบ Research Appraisal Checklist ผลจากการวจย พบวาประสทธภาพของการนวดหลงและนวดมอ ท าใหเกดการผอนคลายและมผลตอสขภาพกายและสขภาพจตของผสงอายทดขน Engen, Wahner-Roedler, Nadolny, Persinger, Oh, Spittell, and Bauer (2010, p. 50) ไดศกษาผลของการใชเกาอนวดกบกลามเนอทมอาการเมอยลา ไมสบายตว กบนกบ าบดผปวย

85

หลอดเลอดหวใจ เนองจากเปนผทเกดอาการกลามเนอปวดเมอยบอย ๆ เพอประเมนความนาเชอถอของการนวดทนกบ าบดจะไดรบและประเมนความผอนคลายจากความปวดเมอย ไมสบายตว จากการนวดหรอโดยไมมการยดกลามเนอเลย กลมตวอยางเปนนกบ าบดหลอดเลอดหวใจทท างาน เตมเวลา จ านวน 45 คน ไดรบการนวดทกสปดาห ๆ ละ 30 นาท การนวดตามดวยการยดเสนกลามเนอวนละสองครง หรอกลมควบคมทไมมการยดเสนกลามเนอ เปนเวลา 10 สปดาห ขอมล ถกน ามาวเคราะหทางสถตและทดสอบแยกกน ส าหรบการทดลองเปรยบเทยบในชวงตน ผลการวจยพบวา ผเขารบการนวด จ านวน 44 คน เขารวมจนจบโครงการวจย โดยมกลมควบคม จ านวน 15 คน กลมทไดรบการนวด จ านวน 14 คน และกลมทไดรบการนวดแลวท าการยดเสน อกจ านวน 15 คน ปรากฏวา คาคะแนนของความเมอยลาไมสบายเนอตวทเกยวของกบการท างาน และคาคะแนนระหวางสองกลมทงทมการยดเสนและไมมการยดเสน มความผอนคลาย และอาการปวดเมอย ไมสบายกลามเนอดขน แสดงใหเหนวาการทดลองทมขนาดใหญขน สามารถใชในการประเมนผล ของการนวด ทงโดยมการยดกลามเนอและไมมการยดกลามเนอ ทมความปวดเมอยจากการท างาน

Sherman, Kahn, Wellman, Cook, Johnson, Deyo, and Cherkin (2011, pp. 441-450) ไดศกษาเชงทดลอง โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบความมประสทธภาพของการนวด 2 แบบ คอการนวดโครงสรางและการนวดผอนคลาย กบการรกษาอาการปวดหลงระดบเอวตามปกต กลมตวอยางทง 2 กลมไดมาจากการสมตวอยางเพอท าการทดลองแบบควบคม กลมตวอยางผซงไดรบการนวดถกปดตาขณะทไดรบการนวดทงสองแบบ เพอเปรยบเทยบระหวางการนวดตามรปแบบโครงสรางกบการนวดแบบผอนคลาย แตเมอเปรยบเทยบระหวางการนวดกบการรกษาตามปกต ผไดรบการนวดไมไดถกปดตา กลมตวอยางเปนคนไขทมอาการปวดหลง 401 คน อาย 20-60 ป โดยใชแบบสอบถามและแบบวดระดบความทกขทรมานจากอาการความเจบปวด น ามาใหคะแนน ในระยะเวลา 10 สปดาห 26 สปดาห และ 52 สปดาห เพอพจารณาคาความแตกตางเฉลยของจด 2 จด เปนอยางนอยบน RDQ และคาความแตกตางของจด 1.5 จดเปนอยางนอย บนสเกลคา ความทกขทรมานจากอาการเจบปวด กลมตวอยางทไดรบการนวดทงสองแบบ ไดผลลพธใกลเคยงกน เมอระยะเวลา 10 สปดาห ผลทไดจากการนวดเพอการผอนคลายไดผลดเมอไดรบการนวดเปนระยะเวลา 52 สปดาห สรปไดวา การนวดส าหรบผทมอาการปวดหลงระดบเอวจะไดผลดเมอไดรบการนวดเปนระยะเวลาประมาณ 6 เดอน และไมพบความแตกตางระหวางการนวดตามโครงสราง กบการนวดเพอความผอนคลาย

Chang, Dusek, and Benson (2011, pp. 550-559) ศกษาผลของการตอบสนอง ดานความผอนคลายทมตอการเปลยนแปลงสภาวะรางกายและจตใจ เชนเดยวกบศกษาความสมพนธระหวางผลลพธของทงสอง วาสมพนธกบการใชเทคนคปฏบตทงระยะสนและระยะยาวในการกระตนการตอบสนองดานความผอนคลาย ทงแบบจด เวลาใดเวลาหนง แบบตดขวางและการออกแบบเชงวเคราะหเปนเวลา 8 สปดาห กลมตวอยางเปนผทไดรบการฝกดานการตอบสนองตอความผอนคลายเปนระยะเวลานาน และกลมทไมเคยไดรบการฝกการตอบสนองการผอนคลายเลย กลมทเพงเรมรบการฝกการกระตนใหเกดการตอบสนองตอความผอนคลายเปนเวลา 8 สปดาห เพอท าการวเคราะห ผลทได คอผทปฏบตในระยะยาวมความทกขทางจตใจลดนอยลงกวาตอนเรมตนกอนรบการปฏบต

86

ทท าใหเกดภาวะทรางกายเกดความผอนคลาย เมอเปรยบเทยบกบการปฏบต 8 สปดาห ยงกวานน การลดระดบความทกขใจส าหรบผทปฏบตเปนเวลานานสมพนธกบการลดภาวะความเครยดของรางกายดวย

Cavaye (2012, pp. 43-50) วเคราะหอภมาน (Meta-Analysis) งานวจยดานการนวด เพอศกษาวาการนวดสงผลตอการท าใหการด าเนนชวตอยางมความสขจรงไดจรงหรอไม โดยใหขอสรปวา ปจจบนสดสวนของประชากรทมความเครยดและความกงวลใจมมากขนเรอย ๆ โดยอางถงนกวจยจ านวนหนง ทไดศกษาและวจยผลการนวดโดยใชเทปพดเพอสรางความผอนคลายไปดวย ผเขารวมโครงการไดจากการสมตวอยางผทเขารบการรกษาทคลนกบ าบดความเครยด ศนยอนามยชมชน โดยแบงตวอยางออกเปน 3 กลมการทดลอง กลมแรก ไดรบการนวดบ าบดจากพยาบาลทไดรบการฝกการนวด โดยมชวงเวลาในการนวด 6 ชวง กลมท 2 เปนคนไขทไดรบการฟงเทปเพอชวยการผอนคลายในระหวางการผาตด เปนระยะเวลา 6 ชวง และกลมท 3 เปนคนไขทไดรบการฟงเทปเพอชวยการผอนคลายทบาน เปนระยะเวลา 6 ชวง ขอมลทไดน ามาศกษาวเคราะหโดยใชเครองมอ ไดแก แบบสอบถามสขภาพทวไป (GP: General Health Questionnaire) ดชนชวดการด าเนนชวต ทด ทประยกตมาใช (AWBI: Adapted Well Being Index) การวดคาระดบการนอนหลบ (Sleep Scale) และการใหค าปรกษาโดยผท าการนวด (GP: General Practitioner) ระยะเวลา 6 สปดาหกอนการรกษา ระหวางการรกษา และ 6 สปดาหหลงการรกษา รวมถงความพงพอใจของคนไข เมอเสรจสนการทดลอง ขอมลจากคนไขทงหมด 69 คน ชใหเหนวาคนไขสวนใหญมสขภาพและ การด าเนนชวตดขน มความรบกวนดานอารมณนอยลง คณภาพการนอนดขน และการเขาพบ เพอขอค าปรกษานอยลง ผวจยสรปวาทง ๆ ทคนไขมความชนชอบการนวดบ าบดอยางมาก อยางไร กด จากขอมลการเปรยบเทยบกไมไดแสดงใหเหนวาประโยชนใด ๆ ทเกดขนนน จะมมากกวาการใชเทปเพอชวยใหเกดความผอนคลายในระหวางการผาตด หรอเมอไดรบฟงเทปเพอชวยการผอนคลาย ทบาน และผวจยยงสรปดวยวา การนวดมแนวโนมชวยใหขบวนการฟนฟในรางกายดขน นอกจาก การจดการดานอารมณและความบกพรองดานความจ าแลว ยงชวยพฒนาดานอารมณและสงคม ตลอดจนสงเสรมความสามารถและสมรรถนะในการท าสงตาง ๆ ของคนไขดวยตนเอง

Bhasin, Dusek, Chang, Joseph, Denninger, Fricchione, and Libermann (2013, pp. 62-817) ไดน าเสนอเกยวกบการตอบสนองตอการผอนคลายวาตรงกนขามกบการตอบสนองตอความเครยด ในแนวทางปฏบตทมกนมาชานาน แนวทางการปฏบตทท าใหเกดการกระตน การตอบสนองตอการผอนคลาย ไดแก การท าสมาธ โยคะ หรอการสวดมนต ในทางกลบกน การตอบสนองตอความเครยดใหเกดผลตอความดนโลหตสง ความวตกกงวลใจ นอนไมหลบและ แกเกนวย เนองจากกลไกการท างานทางชวภาพ ซงไปอธบายเหตผลทางการแพทยเหลาน ยงไมมการศกษาทปรากฏชด ดงนน จงท าการศกษาประเมนเกยวกบตวแปรของชวงเวลาในระหวางการท ากจกรรม เพอใหรางกายตอบสนองตอการผอนคลายโดยใชบคคลกรผมประสบการณดานการดแลสขภาพ เพอศกษาวา เกดขนเรว มากนอยแคไหน กอนและหลงการปฏบตเปนเวลา 8 สปดาห จากนนวดคาทรานสครปโตม (Transcriptome) หมายถง ทรานสครปททงหมดทสงมชวตหนง ๆ สรางขนจากกระบวนการลอกรหส (Transciption) ของทงจโนม สวนโปรทโอม (Proteome)

87

หมายถง โปรตนทงหมด ทสงมชวตชนดหนงสงเคราะหในเซลลหรอเนอเยอ ซงมกจะพจารณาทชวงเวลาหรอภายใตสภาวะใดสภาวะหนงเชน กระตนดวยฮอรโมนจากการเจาะเลอดทปลายนวมอทนท หลงจากกระตนการตอบสนองตอความผอนคลาย บคลากรผปฏบต พบวา เกดการเปลยนแปลงของยนบรเวณขมบเมอเปรยบเทยบระหวางหลงกบตอนเรมตนปฏบตอยางมนยส าคญอยางมาก สรปวาการตอบสนองตอความผอนคลายทงระยะสนและระยะยาว กระตนใหเกดการเปลยนแปลงของการท างานของยนทสมพนธกบขบวนการเมตาบอรซม ท าใหเกดพลงงาน การท าหนาทของแหลงสรางพลงงานของเซลล การควบคมภาวะน าตาลในเลอด และการซอมแซมเทโลเมยร (Telomere) ซงเปน DNA ทท าหนาทก าหนดอายไขหรอความเสอมของเซลลในรางกาย

Schroeder, Doig, and Premkumar (2014, pp. 85-91) ไดศกษาผลของการนวดบ าบดทมตอคณภาพชวตและการท างานของอวยวะสวนขาในผปวยเสนโลหตอดตน โดยท าการทดลองกบ กลมตวอยางทเปนผปวย จ านวน 24 คน ทผานเกณฑ โดยแบงผปวยออก เปน 2 กลม เปรยบเทยบระหวางการทผปวยไดรบการนวดสลบกบไมไดรบการนวด แตละกลมจะสลบกนไดรบการนวด สปดาหละ 2 ครง เปนเวลา 4 สปดาห มการประเมนทงกอนและหลงการนวด โดย 4 สปดาหแรก กลมท 1 จะไดรบการนวดกอน ในขณะทกลมท 2 ไมไดรบการนวด และ 4 สปดาห หลงผลดให กลมท 2 ไดรบการนวด ในขณะทกลมท 1 ไมไดรบการนวด โดยใชผนวดทไดรบการฝกการนวดทไดมาตรฐาน จ านวน 2 คน ตอคนไขแตละคน เพอใหแนใจวาคนไขแตละคนไดรบประสบการณการนวดทเหมอนกน มการประเมนเปน 3 ชวง คอชวงเรมตน ชวงทายและชวงหยดพก ชวงเรมประเมน ชวงการเดน 10 นาท Six-Minute Walk Test (6MWT) โดยสงเกตความสามารถในการออกก าลงกาย เปนการวดความสามารถในการเดนไปดวย มการประเมนผทท าการนวดโดยใชแบบสอบถาม เกยวกบระยะเวลาในการนวดและการเปลยนแปลงทสงเกตเหนไดในตวคนไข และใชแบบสอบถาม Hamburg Quality of Life Questionnaire in Multiple Sclerosis (HAQUAMS) ประกอบดวย ประเดนตาง ๆ ทางกายภาพ ทางสภาพจตใจ อารมณและสขภาพ มการประเมนรายสปดาห โดยใช 3 ค าถามในการประเมนสขภาพดานการประเมนการท างานของขา มแบบทดสอบวดการออกก าลงขาทนาเชอถอ ดานการประเมนคณภาพชวต โดยใชแบบทดสอบ HAQUAMS (The Hamburg Quality of Life in Multiple Sclerosis) มหวขอประเมนการท างานของระบบความจ าและความเมอยลา ค าถามสดทาย ใหผปวยใหค าจ ากดความเกยวกบสขภาพและความบกพรองรางกาย ค าถาม ถกประเมนโดยใชแบบใหระดบคะแนนสขภาพของแตละบคคล ผลการวจยชใหเหนวา การนวดบ าบดใหกบผปวยกอนทจะมการผาตด แสดงใหเหนผลดในดานการลดความเจบปวด ความกงวลใจ และความเครยดกอนทผปวยจะไดรบการผาตด การท าใหผปวยมความผอนคลายนนเปนสญญาณทดทจะไปชวยใหลดภาวะอดตนของเสนโลหตดวย จากขอสงเกตการใหคาคะแนนโดยผปวยเกยวกบสขภาพและขอคดเหน แสดงใหเหนวาผปวยทไดรบการนวดบ าบดสามารถใชชวตไดดขน ผลการวจยพบวา ผปวยกลมทไดรบการผอนคลายอยางเปนระบบ มการตอบสนองตอความเจดปวดนอยกวากลมควบคมทระดบนยส าคญ 0.001 จากงานวจยนจงสรปไดวา การผอนคลายอยางเปนระบบนน สามารถชวยลดอาการเจบปวดทเกดขนหลงจากการผาตด เนองจากผปวยมความเครยดนอยลงและ

88

เบยงเบนความสนใจไปจากความเจบปวด การตอบสนองตออาการเจบปวดจงนอยลง ดงนน การผอนคลายจงเปนวธหนงในการลดความเครยด

Klainin-Yobas, Suzanne, and Lau (2015, pp. 1,043-1,055) ทบทวนงานวจยอยางเปนระบบเพอตรวจสอบการสรางความผอนคลายทมผลตอความรสกซมเศราและกงวลใจของผสงอาย โดยมวตถประสงคเพอตรวจสอบหาหลกฐานเชงประจกษเกยวกบการสรางความผอนคลาย ทมผล ตอความรสกซมเศราและกงวลใจในผสงอาย โดยศกษาจากงานวจยซงมเกณฑ ทงแบบเกณฑรวม และเกณฑแยกตางหากกน โดยเนนงานวจยทงทตพมพและไมตพมพ จ านวน 15 เรอง โดย 12 เรองเปนการทดลองกลมควบคมแบบสมตวอยาง และอก 3 การทดลองเปนกลมควบคมทไมไดมาจาก การสมตวอยาง โดยคดจากงานวจยตาง ๆ ทท ามาในรอบ 20 ป ตงแต ป ค.ศ. 1994-2014 จากงานวจยทงหมด ไดมผทบทวนงานวจย 3 คน เลอกงานวจย เลอกขอมลทคดกรองไวและประเมนคณภาพของวธการด าเนนการวจย จากนนใชวธการค านวณขนาดผลลพธของ (Hedges) เพอน าเสนอผลของการสรางความผอนคลาย จากขอสรปผลของการศกษาทบทวนงานวจยไดขอเสนอแนะวา ผสงอายเมอไดรบการปฏบตทท าใหเกดความผอนคลายแลว ประสบการณของภาวะซมเศราและกงวลใจลดนอยลง เมอเปรยบเทยบกบกลมควบคม การฝกความผอนคลายของกลามเนอเปนวธทไดผล มากทสด สามารถลดความกงวลใจในผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงเมอใชระยะเวลา 14-24 สปดาห จะยงท าใหผลดขนในการปฏบตทท าใหเกดความผอนคลาย การศกษาทบทวนงานวจยครงนสนบสนนผลทางบวกของการปฏบตทท าใหเกดความผอนคลายตอภาวะความซมเศราและกงวลใจในผสงอาย ซงจะสามารถน าไปใชในการใหบรการดแลผสงอายในการใหบรการดานสขภาพของผสงวยในชมชนหรอตามโรงพยาบาลตาง ๆ

Nazari, Soheili, Hosseini, and Shaygannejad (2016, pp. 65-71) ศกษาเปรยบเทยบผลการนวดกดจดฝาเทาและความผอนคลายความเจบปวดในผหญงทเปนโรค MS (Multiple Sclerosis) ซงเปนโรคทเกดจากการอกเสบของปลอกประสาทในระบบประสาทสวนกลาง โดยท าการศกษาทดลองทางการแพทยโดยสมตวอยางแบบอ าพรางกบคนไข จ านวน 75 คน ในคลนกโรงพยาบาล Ayatollah Kashani Hospital หลงการหาตวอยางทไดมาแบบไมไดท าการสมตวอยาง กลมตวอยางแบงเปน 3 กลม โดยสมตวอยางใหไดรบการนวดกดจดและการผอนคลายกบกลมควบคม โดยกลมทท าการทดลองไดรบการนวดกดจดเทาและการท าใหเกดการผอนคลายแบบของ Jacobson และ Benson ภายในระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 2 ครง เปนเวลา 40 นาท โดยกลมควบคมไดรบการรกษาทางการแพทยตามปกต ขอมลทรวบรวมใช Numerical rating scale ทงกอนกบหลงระยะเวลาสองเดอนของการทดลองในทง 3 กลม ขอมลน ามาวเคราะหโดยใช SPSS Version 18 และการทดสอบทางสถตเชงอนมานและเชงบรรยาย ผลการวเคราะหตวแปร (ANOVA) แสดงใหเหนถงความแตกตางอยางไมมนยส าคญระหวางคาเฉลยของคาคะแนนระดบความเจบปวดทงสามกลม ทงกอนท าการทดลองและสองเดอนหลงการทดลอง (p > .05) อยางไรกด มความแตกตางทางสถตอยางมนยส าคญหลงจากการทดลอง (p < .05) ขอสรปทไดจากการตรวจวดซ าแสดงใหเหนวา คาความเจบปวดแตกตางกนอยางมนยส าคญในระหวางชวงเวลาตาง ๆ ของการนวดกดจดเทา และการสรางความผอนคลาย (p < .05) อยางไรกตาม มความแตกตางอยางไมมนยส าคญกบ

89

กลมควบคม (p < .05) นอกเหนอจากนน คาความแตกตางอยางมนยส าคญทนอยทสดของ Fisher’s ชใหเหนถงคาความเจบปวดทลดนอยลงในกลมทนวดกดจดหลงการนวด เปรยบเทยบกบอกสองกลม แตไมมความแตกตางอยางมนยส าคญระหวางการสรางความผอนคลายและกลมควบคม และไมมความแตกตางอยางมนยส าคญระหวางทงสามกลมหลงการทดลอง (p < .05) การทบทวนงานวจยสรปไดวา การใชวธนวดกดจดและการสรางความผอนคลายทงสองวธนน ใชไดผลดในการบรรเทาอาการเจบปวดของผหญงทเปนโรค MS อยางไรกด ผลของการนวดกดจดทมตอการลดความเจบปวดมมากกวาการสรางความผอนคลาย Momen, Roshandel, and Pishgooie (2017, p. 113) ศกษาผลของความผอนคลายดวยวธของ Benson’s ทมตอระดบความรนแรงของความเจบปวดหลงจากการผาตดหมอนรองกระดกอกเสบ ในคนไขทเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาล AJA เปนการวจยกงทดลอง กลมตวอยางทเปนคนไข จ านวน 62 คน ทเขารบการผาตดเอาแผนกระดก Lumbar ออกจากกระดกสนหลง ในป ค.ศ. 2016 และแบงกลมโดยสมตวอยางออกเปนสองกลม กลมทไดรบการท าใหเกดความรสก ผอนคลาย (n = 31) และกลมควบคม (n = 31) ระดบภาพความเจบปวดทมองเหนได น ามาใชใน การประเมนระดบความรนแรงของความเจบปวด หลงการตรวจวดระดบความรนแรงความเจบปวด ในกลมตวอยางทงหมดกอนการผาตด ทสอนเทคนคความผอนคลายดวยวธของ Benson ในกลมแรกทท าการทดลอง และระดบความเจบปวดของคนไข ทเวลา 2 ชวโมง 12 ชวโมง และ 24 ชวโมง และหลงการผาตดและหลงจากการใชเทคนคความผอนคลาย เพอเปรยบเทยบกบกลมควบคมทไมไดใชเทคนคการผอนคลาย ขอมลทไดถกน ามาประเมนโดยใชขอทดสอบอสระของ Fisher โดยโปรแกรม SPSS 21 ผลการทดลองพบวาคาเฉลยของระดบความรนแรงจากความเจบปวดหลงจากขนตอนแรกของการใชเทคนคความผอนคลายเปน 37.5±76.1 ในกลมการทดลอง และ 77.6±17.1 ในกลมควบคม และหลงจากขนตอนท 3 ของการใชเทคนคสรางความผอนคลาย มคาเปน 7.3±14.1 ในกลมทดลอง และ 06.5±92.0 ในกลมควบคม ผลการวจยสรปวา เทคนคการสรางความผอนคลายมผลในทางบวกและมผลตอกลมการทดลองหลงการผาตดทง 3 ชวงของการใชเทคนคสรางความผอนคลาย ผลจากการศกษาวจยพบวา การใชเทคนคการสรางความผอนคลายเปนปจจยในการลดความเจบปวดของคนไขทไดรบการผาตดหมอนรองกระดกอยางไดผลด

Nasiri, Akbari, Tagharrobi, and Tabatabaee (2018, p. 17) ศกษาการผอนคลายกลามเนอรวมกบการโนมนาวใหเกดจนตนาการอยางตอเนอง ทมผลตอความเครยด ความกงวลใจและความซมเศราในผหญงตงครรภทอยในศนยสขภาพ โดยท าการทดลองทางคลนกดวยวธสมตวอยางจากหญงตงครรภทมอายครรภ 28-36 สปดาห ในเมอง Kashan โดยใชแบบสอบถาม Demographic แบบวดระดบความซมเศราของ Edinburgh แบบวดระดบความเครยด ความกงวลใจ (DASS-21) โดยใหคาคะแนนระหวางระดบนอยถงระดบกลางส าหรบการตรวจวดความเครยด ความกงวลใจและความซมเศรา คาคะแนน 10 หรอมากกวาส าหรบระดบคาคะแนน Edinburgh depression scale เปนรายบคคล สมตวอยางแบงกลมออกเปนกลมทท าการทดลอง (n = 33) และกลมควบคม (n = 33) กลมตวอยางทกคนท าการประเมนโดยใชแบบวดระดบคาคะแนนในสปดาห ท 4 และสปดาหท 7 ผลการวเคราะหความผนแปรดวยการตรวจวดซ า พบวา มความแตกตางอยาง

90

มนยส าคญของคาเฉลยความเครยด ความกงวลใจ และความซมเศราทตางกนทงสามครง ในกลมทดลอง (p < .05) แตไมพบความแตกตางอยางมนยส าคญของคาเฉลยดานความเครยด ความกงวลใจ และความซมเศราในกลมควบคม สรปไดวา ความผอนคลายสามารถลดความเครยด ความกงวลใจ และความซมเศราของหญงตงครรภในระหวาง 6 ชวงของการทดลอง และผลลพธทไดท าใหการคลอด ของหญงตงครรภงายขนดวย

สรป ความผอนคลายคอสภาพทางดานสรรวทยาและจตใจอยในสภาวะสมดล สวนตาง ๆ ของรางกายปราศจากการตงตวของกลามเนอ ไมมการรกเราทางอารมณใด ๆ เกดขน การทกลามเนอสวนตาง ๆ ของรางกาย ปราศจากการหดเกรง กลามเนอจะคลาย ไมเคลอนไหวและไมแสดง การตอตานหรอขดขนตอการเหยยดหรองอของกระบวนการท างานทางสรระ เมอกลามเนออยในสภาพผอนคลายอยางแทจรง เสนประสาททเขาสกลามเนอและเสนประสาททออกมาจากกลามเนอเหลานนจะสงบนง ดงนน การผอนคลายจงเปนวธในการลดความเครยด เครองวดความผอนคลายแบบไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2 แสดงดงภาพท 2-18

ภาพท 2-18 เครองวดความผอนคลายแบบไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2 ความผอนคลาย วดไดจากเครองวดความผอนคลายแบบไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2 เปนวธการใชเครองมอตรวจสอบกลมอาการเฉพาะทของรางกายทเกดจากความเครยด โดยการควบคมใหสงเหลานอยภายใตการท างานของจตใจ เนนหลกการทงทางสรรวทยาและจตวทยา คอกระบวนการปอนกลบเพอใหบคคลเรยนรทจะควบคมการท างานของรางกาย ดวยการใชอปกรณอเลกทรอนกสบนทกการเปลยนแปลงทางสรระในรางกายและปอนขอมลใหทราบผานสญญาณเสยง แสงหรอภาพ หรอกลาวอกนยหนง เปนการใชเครองมอตรวจสอบอาการเฉพาะทเกดจากปฏกรยาตอบสนองของรางกายตอภาวะเครยดทเกดขน โดยใชขอมลจากเครองไบโอฟดแบค เปนการตรวจสญญาณปอนกลบทางชวภาพ ในการตดตามสภาพและควบคมการท างานตามหนาทของรางกายโดยอตโนมต เชน ความดนโลหต อตราการเตนของหวใจ การหมนเวยนโลหต น าเหลอง การยอยอาหาร

91

หรอเหงอ เปนตน เครองมอไบโอฟดแบคสามารถวดภาวะการท างานของรางกาย เชน ระดบความตงของกลามเนอ อณหภมทผวหนง ปรมาณเหงอทผวหนง การตอบสนองของเครองมอไบโอฟดแบค มทงทเปนภาพและเปนเสยง เนองจากขอมลทไดจากขวไฟฟาจะถกสอและสงไปถงผใชโดยผานเกจวดแสง ภาพ และเสยงเปนสวนใหญ ขอมลเหลานเปนการปอนขอมลยอนกลบหรอฟดแบค หมายถง ท าใหผฝกไดขอมลเกยวกบการท างานทางสรรวทยาของตนเอง อนเปนการท างานซงจตส านกของคนเรานนหยงไปไมถง ทงน เนองจากระบบประสาทของมนษย แบงหนาทการท างานออกเปน การท างานทอยในความควบคมและทอยนอกเหนอความควบคม หนาทส าคญ เชน การเตนของหวใจ การหายใจ และการไหลเวยนของโลหต เปนการท างานนอกเหนอจตส านกโดยไมมการควบคม การใชเครองวดไบโอฟดแบค โดยการเสยบมเตอรเขาไปในชองเสยบ Output ของ GSR 2 ทระดบ 2.5 มลลเมตร จะไปปดเสยงของเครองโดยอตโนมต และท าใหเกด Feedback ทเปนภาพ อณหภมและความตานทานของผวหนง หนาปดมเตอรวดน ถกท าเครองหมายแบงอณหภมออกแตละระดบท .1 องศาฟาเรนไฮต และ .05 องศาเซลเซยส The Dual Sensitivity Meter เครองวดความไวคน จะปรบเปลยนไปทต าแหนงท 1 ท าใหคาการอานสงสดเปน ±2 องศาฟาเรนไฮต และ ±1 องศาเซลเซยส สวนต าแหนง 1/ 2 ท าใหคาการอานเปนสองเทาทยาน ±4 องศาฟาเรนไฮต และ ±2 องศาเซลเซยส เมอตรวจสอบดดวยเครอง Temperature Sensor ทอณหภมกลบกน เขมของเครองวดกจะเคลอนทไปในทศทางทวนเขมนาฬกา ส าหรบการตรวจสอบดความตานทานของผวหนง ใหวางนวมอทงหมดลงบนแผนเซนเซอร หรอใชขวประจรโหมด (Remote Electrodes) แลวคอย ๆ หมน Dial บนเครอง GSR 2 ไปชา ๆ จนกวาเขมของมเตอรจะไดศนยทจดกงกลาง เครองวดจะเคลอนทไปในทศทาง ทวนเขมนาฬกาในขณะทคณผอนคลาย ตวเลขไมไดมความหมายเฉพาะเจาะจงแตอยางใด แตใชเพอสงเกตการณเปลยนแปลง ส าหรบผใชทเครอง GSR แลวมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ใหสวทซ การตงคา Dual Sensitivity Meter ไปทความไวครงหนง กจะท าใหยานการวดคาของเครองเปน สองเทาและไปลดความถในการตงคา Dial ใหมใหนอยลง มรรยาท รจวชชญ, ณฐวรรณ รกวงศประยร, สารรตน วฒอาภา และสนทรา เลยงเชวงวงศ (2555, หนา 24-37) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคและเทคนคผอนคลายความเครยดตอภาวะสขภาพและระดบความเครยดของผปวยโรคหวใจ และศกษาความพงพอใจ ของผปวยตอการเขารวมโปรแกรม เปนการวจยกงทดลอง กลมตวอยางเปนผปวยโรคหวใจทรบ การรกษาในแผนกผปวยนอกและหอผปวยอายรกรรมของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต สมตวอยางแบบจบคแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม จ านวน 60 ค วเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยสถต Independent t-Test และโปรแกรม Excel แสดงกราฟพฒนาการตอเนองของ การเปลยนแปลงขอมลเชงคณภาพ โดยการวเคราะหเนอหา พบวา 1) ภาวะสขภาพและระดบความเครยดของผปวยระหวางกลมทดลองและกลมควบคม มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (t = 2.066*, 1.993*) ภาวะสขภาพและระดบความเครยดของผปวยระหวางกลมทดลองและกลมควบคมตามผลตรวจทางหองปฏบตการ มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ .05 ตามล าดบ (t = 2.837**, 2.987**, 1.943* และ 2.339*) และ 2) รอยละ 87 ของผปวยโรคหวใจ รสกพงพอใจมากตอโปรแกรม รอยละ 90 ไดรบประโยชนในการน าเทคนคผอน

92

คลายความเครยดไปใชในชวตประจ าวน โปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคและเทคนคผอนคลายความเครยดเปนทางเลอกหนงในศาสตรแหงการดแลผปวยโรคหวใจ ผลการวจยนเปนการสรางนวตกรรมใหม และผลทไดสามารถเปนแนวปฏบตในการดแลผปวยกลมอนไดเชนเดยวกน อรวรรณ จนทรมณ, มรรยาท รจวชชญ, ชมชน สมประเสรฐ และไพรตน ฐาปนาเดโชพล (2556, หนา 112-125) ไดศกษาผลของโปรแกรมไบโอฟดแบคแบบควบคมการท างานของคลนประสาทอลฟารวมกบการฝกสรางจนตนาการตอพฤตกรรมการแสดงออกของเดกสมาธสน กลมตวอยางเปนเดกสมาธสนทมารบบรการทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต และมคณสมบตตามเกณฑทงหมด จ านวน 64 คน เปนเพศชาย จ านวน52 คน และเพศหญง จ านวน 12 คน อายระหวาง 9-12 ป หลงจากนนสมตวอยางแบบจบคและสมแบบงายเขากลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 32 คน กลมทดลองไดรบโปรแกรม ไบโอฟดแบคแบบคลนประสาทอลฟารวมกบการฝกสรางจนตนาการ สปดาหละ 2 วน ตดตอกนเปนเวลา 8 สปดาห ในขณะทกลมควบคมไดรบแบบแผน การรกษาตามปกต พฤตกรรมและสมาธของเดกสมาธสนประเมนโดยใชแบบประเมนพฤตกรรมและสมาธ (ฉบบผปกครองและคร) ผลการวจยพบวาระดบพฤตกรรมและสมาธของกลมทดลองทงทประเมนโดยผปกครองและครลดลง เมอเทยบกบกลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถต (p < .001) ผลของการศกษาน แสดงใหเหนวาการใชโปรแกรม ไบโอฟดแบคแบบควบคมการท างานของคลนประสาทอลฟารวมกบการฝกสรางจนตนาการ สามารถชวยใหพฤตกรรมและสมาธของเดกสมาธสน ดขน ซงสามารถใชเปนการบ าบดทางเลอกไดอกทางหนง ตรนช ราษฎรดษด, มรรยาท รจวชชญ และเพญพกตร อทศ (2557, หนา 92-104) ศกษาผลของโปรแกรมไบโอฟดแบครวมกบการสรางจนตนาการตอระดบพฤตกรรมกาวราวของผเสพสาร แอมเฟตามน กลมตวอยางเปนผเสพสารแอมเฟตามนในระยะฟนฟสมรรถภาพ สถาบนธญญารกษ ทงเพศชายและเพศหญง อาย 16-35 ป จ านวน 68 คน กลมตวอยางไดมาจากการคดเลอกแบบจบค แบงออกเปน 2 กลม กลมทดลองและกลมควบคม กลมทดลองไดรบโปรแกรมไบโอฟดแบครวมกบการสรางจนตนาการรวมกบการพยาบาลตามปกต เปนเวลา 6 สปดาห ๆ ละ 3 ครง สวนกลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกต เครองมอในการวจย ประกอบดวย แบบประเมนระดบพฤตกรรมกาวราว และเครองมอไบโอฟดแบคแบบ Skin-Conductance (SC) และ Skin-Temperature (ST) Biofeedback Instrument วเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยางใชสถตพรรณนา ค านวณคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนระดบพฤตกรรมกาวราวระหวางกลมทดลองกบกลมควบคมกอนและหลงการทดลองโดยใชสถต (t-Test) ผลการศกษา พบวา 1) คาคะแนนความตางของคะแนนพฤตกรรมกาวราวระหวางกลมทดลองและ กลมควบคม กอนและหลงไดรบโปรแกรมไบโอฟดแบครวมกบการสรางจนตนาการและการพยาบาลตามปกต แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 2) ความแตกตางของคาเฉลยระดบพฤตกรรมกาวราวตามการประเมนดวยเครองมอไบโอฟดแบทงสองแบบ พบวา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ .001 เตชภาส มากคง และศลปชย สวรรณธาดา (2558, หนา 14-24) ศกษาผลของโปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคทมตอความวตกกงวลและความแมนย าในการยงปนของนกกฬายงปนระดบ

93

มธยมศกษา การศกษาเปรยบเทยบผลของการฝกไบโอฟดแบคตอความวตกกงวลทางการกฬา ความแปรปรวน ของอตราการบบตวของหวใจและความแมนย าในการยงปนในนกกฬายงปน ทไดรบการฝกและไมไดรบการฝกน และศกษาเปรยบเทยบผลในกลมกอนและหลงการทดลอง กลมตวอยางทใชในการวจย คอนกกฬายงปนเยาวชนของโรงเรยนกฬาในประเทศ อาย 12-18 ป ก าหนดกลมตวอยางแบบเจาะจงคอใหโรงเรยนกฬาจงหวดตรงเปนกลมทดลอง จ านวน 16 คน และโรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบรเปนกลมควบคม จ านวน 18 คน โดยในกลมทดลองจะรบการฝกการยงปนตามปกตทวไปควบคกบการฝก Heart Rate Variability Biofeedback จะเปนการฝกทงหมด 12 ครง สปดาหละ 4 ครง เปนเวลาทงสน 3 สปดาห โดยเวลาในการฝก Heart Rate Variability Biofeedback จะใชเวลาทงสนครงละ 20 นาท ฝกทกวน จนทร องคาร พฤหส และศกร สวนในกลมควบคมจะท าเพยงแค การฝกการยงปนตามปกตทวไปโดยไมมการฝกอน ๆ เพมเตม โดยท า การทดสอบทงหมด 2 ครง คอกอนและหลงการฝก 3 สปดาห โดยจะทดสอบคะแนนความวตกกงวลทางการกฬา ซงวดโดยแบบวด CSAI-2R ความแปรปรวนของอตราการบบตวของหวใจ และ ความแมนย าในการยงในนกกฬายงปน น าผลทไดมาวเคราะหขอมลทางสถต โดยการหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหโดยวธการวเคราะหความแปรปรวนรวม (ANCOVA) เพอเปรยบเทยบผล ระหวางกลมทดลองและกลมควบคม และเปรยบเทยบคาเฉลยของกลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง โดยการทดสอบคาท (t-Test) แบบไมเปนอสระตอกน โดยทดสอบความมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ผลการวจยพบวาคาเฉลยความแมนย าในการยงปนคาชวงคลนความถต า (Low Frequency, LF) และคาชวงคลนความถสง (High Frequency, HF) ในกลมของกลมทดลองมคาระหวางกอนและหลงการทดลองเพมขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ คา LF และคา HF มากกวากลมควบคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนคะแนนจากแบบวดความวตกกงวลตามสถานการณ ฉบบปรบปรงใหม (CSAI-2R) ไมมความแตกตางทาง สถตทงการเปรยบเทยบกอน-หลงการทดลองทง 2 กลม และการเปรยบเทยบหลงการทดลองระหวางกลมทระดบนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สรปผลการวจย พบวา การฝกไบโอฟคแบค ความแปรปรวนของอตราการบบตวของหวใจสามารถชวยเพมคาความแปรปรวนของหวใจและ ความแมนย าในการยงปนอยางมนยส าคญทางสถต ในสวนความวตกกงวลทางการกฬานน มแนวโนมลดลง แตไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต กนกภรณ ทองคม, มรรยาท รจวชญญ และชมชน สมประเสรฐ (2558, หนา 24-37) ศกษาผลของการฝกสมาธรวมกบการฝกโปรแกรมไบโอฟดแบคตอระดบความเครยดของผปวยโรคเรอรง ทรบบรการในโรงพยาบาลสงเสรสขภาพต าบล 30 แหง กลมตวอยาง จ านวน 102 คน แบงเปน 3 กลม กลมละ 34 คน โดยการจบคกลมตวอยาง หลงจากนนสมแบบงายเขากลมทดลองและกลมควบคมดงน กลมทดลองท 1 ไดรบการฝกสมาธ กลมทดลองท 2 ไดรบการฝกสมาธรวมกบการฝกโปรแกรมไบโอฟดแบค และกลมควบคมไมไดรบโปรแกรมการฝก ระยะเวลาการทดลอง 6 สปดาห ประเมนระดบความเครยดโดยใชแบบประเมนความเครยด (Symptoms of Stress Inventory: SOSI) เครองมอไบโอฟดแบค ควบคมการท างานของตอมเหงอ (Skin-Conductance, (SC) Biofeedback Instrument) และเครองมอไบโอฟดแบค ควบคมอณหภมของรางกายทผวหนง

94

(Skin-Temperature, (ST) Biofeedback Instrument) วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย สถตไคสแควร สถตทดสอบคาท สถตการวเคราะหความแปรปรวนรวมหลายตวแปรตาม (MANCOVA) และการทดสอบรายคดวยวธ Bonferroni ผลการศกษาพบวา 1) ผปวยโรคเรอรง กลมทไดรบการฝกสมาธ มคาเฉลยคะแนนความเครยด (SOSI, SC และ ST) กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0005 2) ผปวยโรคเรอรงกลมทไดรบการฝกสมาธรวมกบการฝกโปรแกรมไบโอฟดแบค มคาเฉลยคะแนนความเครยดกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0005 และ 3) ผปวยโรคเรอรงกลมทไดรบการฝกสมาธกลมทไดรบการฝกสมาธรวมกบการฝกโปรแกรมไบโอฟดแบค และกลมทไดรบการพยาบาลปกตมคาเฉลยคะแนนความเครยดแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0005 (F (6,188) = 14.24, p = .000, Wilks’ Λ = 0.47, Partial η2 = .31) จากผลการศกษา แสดงใหเหนวาการฝกสมาธ และการฝกสมาธรวมกบโปรแกรมไบโอฟดแบค สามารถลดระดบความเครยดของผปวยโรคเรอรงได จงอาจเปนทางเลอกหนงในการออกแบบโปรแกรมส าหรบการดแลผปวยโรคเรอรง สนทร โอรตนสถาพร (2559, หนา 17-32) ไดศกษาผลของโปรแกรมการผอนคลายความเครยดรวมกบการปรบกระบวนการคดตอการลดความเครยดของผดแลเดกเลกในศนยพฒนาเดกปฐมวย เพอเปรยบเทยบคะแนนความเครยดของผดแลเดกเลกศนยพฒนาเดกปฐมวย กอนและหลงการเขารวมโปรแกรมการผอนคลายความเครยดรวมกบการปรบกระบวนการคด วธการศกษา คดเลอกแบบเจาะจง คอพเลยงของศนยพฒนาเดกปฐมวย จ านวน 3 ราย ทมระดบความเครยดสงกวาปกต จากการวดโดยแบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองของกรมสขภาพจตทกรายไดรบการประเมนความเครยดดวยตนเอง โดยเครองไบโอฟดแบคกอน-หลง โปรแกรมการผอนคลายความเครยดรวมกบการปรบกระบวนการคดทสรางขน ตามแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน ด าเนนโปรแกรมฯ เปนระยะเวลา 8 สปดาห วเคราะหขอมลดวยการเปรยบเทยบคะแนนความเครยดกอนและหลงการไดรบโปรแกรมฯ เปนรายบคคล รวมกบวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผลการศกษา หลงเขารวมโปรแกรมฯ ระดบคะแนนความเครยดของแบบประเมนและวเคราะหความเครยดของ กรมสขภาพจต ลดลงจากระดบความเครยดสงกวาปกตเปนระดบปกต สอดคลองกบการประเมนความเครยดตนเองและโดยเครองไบโอฟดแบค พบวา หลงเขารวมโปรแกรมฯ คะแนนความเครยดลดลงอยในชวงผอนคลาย จากการสมภาษณ พบวา หลงการเขารวมโปรแกรมฯ แมมสถานการณ ทกอใหเกดความเครยดเขามาใหม สามารถเผชญความเครยดและผอนคลายอยางรวดเรวดวยตนเอง เนองจากไดน าเทคนคจากโปรแกรมฯ คอการผอนคลายหลายวธและเทคนคการปรบกระบวนการคดใหสมเหตสมผลมาปรบใชทนท สรป โปรแกรมฯ เปนกลวธหนงทชวยลดความเครยดของผดแลเดกเลกศนยพฒนาเดกปฐมวยได Jirayingmongkol, Chantein, Phengchomjan, and Bhanggananda (2002, p. 17) ศกษาผลของการนวดเทา โดยตรวจวดดวยเครองวดการตอบสนองทางกายสรระหรอไบโอฟดแบค เปนโครงการน ารองเพอประโยชนตอการสงเสรมสขภาพของผสงอายใหดขน โดยวดกอนและหลง การนวดเทากบกลมตวอยางผชาย จ านวน 4 คน ผหญง จ านวน 16 คน อายระหวาง 61-69 ป วดการเปลยนแปลงสญญาณชพ (Vital-Sign) ไดแก ความดนโลหต ชพจร การหายใจและอณหภม

95

กาย กอนและหลงการนวดเทา ผลการทดลอง พบวา การตอบสนองทางกายสรระและอณหภม หลงการนวดโดยเฉลยต ากวากอนการนวด คาเฉลยของอตราการเตนของชพจรและการหายใจสงขนหลงการนวดเมอเทยบกบกอนการนวด จากการทดลองสรปวา การนวดเทาชวยใหการไหลเวยนของโลหตดขน เกดความผอนคลาย มความรสกสบาย และเกดพลงในการเยยวยารกษาสขภาพตนเอง นอกเหนอจากนน การสมผสยงกระตนใหรางกายหลงสารเอนโดฟนทท าใหมความสข ความเจบปวดและความกงวลใจนอยลง กลมตวอยางใหความเหนวา มความรสกทดหลงจากไดรบการนวดเทา การทดลองชใหเหนวา การนวดเทามประโยชนตอทงรางกายและจตใจของผสงอาย ซงญาตและ คนใกลชดยงสามารถชวยท าการนวดเทาใหกบผสงอายในครอบครวไดดวย Anstead (2009, pp. 17-23) ศกษาความมประสทธภาพของโปรแกรมไบโอฟดแบคควบคกบการฝกทกษะการผอนคลายเพอชวยนกศกษาทเรยนระดบวทยาลยใหมอาการเครยดลดนอยลง โดยเกบขอมลจากนกศกษาทเรยนระดบวทยาลย จ านวน 659 คน ทเขารวมการใชไบโอฟดแบค จ านวน 1,170 คน ชวงการทดลองตลอดระยะเวลาสองปทก าลงศกษาอย ผลการวจยชใหเหนวา อาการทเกยวของกบความเครยดมากทสด 3 อาการทนกศกษาประสบปญหาคอ 1) การตองรบอารมณทมากเกนไป 2) ความรสกกงวลใจ และ 3) ความยากในการมสมาธ ยงไปกวานนสงทท าใหเกดความเครยดมากทสด 3 อาการ ทนกศกษาวดระดบคาไดแก 1) มสงทตองท ามากเกนไป 2) การบาน และ 3) ชนเรยนและโรงเรยน กลยทธสามอยางทนกศกษาใชเพอจดการกบความเครยดคอ 1) การสวดมนต 2) การออกก าลงกาย และ 3) การพดคยกบเพอน จากการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม SPSS ผลการวจยชใหเหนวามความแตกตางอยางมนยส าคญจากการอานอณหภมผวหนงทงกอนกบหลงการวดจากการอานอปกรณตรวจคลนไฟฟากลามเนอ (Electromyography: EMG) และจากการทนกศกษากลมตวอยางวดคาระดบรายงานความเครยดของตนเอง พบวาอณหภมผวหนงเพมขนและความตงเครยดของกลามเนอลดลง ชใหเหนวาความเครยดทางกายภาพลดลงในชวงทายของการทดลอง ยงไปกวานน การเปรยบเทยบระดบความเครยดจากการรายงานตนเองของกลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง ชใหเหนวามความเครยดนอยลงและรสกผอนคลายมากขน ขอสรปดงกลาว สนบสนนการจดสงอ านวยความสะดวกทวทยาลยสามารถท าได โดยจดหาไบโอฟดแบคและการฝกทกษะการผอนคลายใหกบนกศกษา ซงจะท าใหนกศกษาสามารถปรบอาการเครยดดวยตนเองและท าใหมสขภาพทดไดตอไป ขณะทก าลงศกษาอยหรอแมเมอจบการศกษา Mirelman, Herman, Nicolai, Zijlstra, Becker & Hausdorff (2011, p. 35) ศกษาโปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคส าหรบผปวยโรคพารกนสนทสญเสยภาวะการทรงตวและมความทกขทรมาน การวจยจงไดศกษาความนาเชอถอของรปแบบการฝกน กลมตวอยางเปนผปวยพารกสน จ านวน 7 คน โปรแกรมการฝกมระยะเวลา 6 สปดาห ผปวยแตละคนไดรบการฝกการใชระบบ (Audio-Biofeedback: ABF) ดวยการใชหฟง การฝกมวตถประสงคเพอแกไขทาทางความสามารถในการนงและยน โดยใช Non-parametric statistics ในการประเมนผลการฝก การวจยพบวา ผปวย มความพงพอใจตอการฝก จากการสงเกตปรากฏวาผปวยหลงการฝกไปโอฟดแบคมการควบคมทาทางดขน และจากการประเมนโดย The Berg Balance Scale พบวาการทรงตวดขน รอยละ 3 (p = .032) การใชเวลามแนวโนมทจะเพมมากขน รอยละ 11 (p = .07) โปรแกรมการฝกมอทธพลใน

96

ทางบวกตอประเดนทางจตวทยา จากการประเมนดวย Parkinson's Disease Quality of Life Questionnaire (PDQ-39) และระดบความเครยดประเมนโดย The Geriatric Depression Scale การวจยชใหเหนวาโปรแกรมการฝก Audio-Biofeedback Training ส าหรบผปวยโรคพารกนสน มความนาเชอถอและมสวนสมพนธตอการพฒนาการทรงตวและประเดนดานจตวทยา Yarbrough (2012, p. 32) ไดศกษาผลของโปรแกรมการใชอปกรณตรวจคลนไฟฟากลามเนอ (Electromyography: EMG) เพอตรวจวดการใหขอมลตอบสนองทางดานกายสรระทมตอ กลมตวอยาง ซงเปนนกดนตร จ านวน 5 คน ทมอาการปวดกลามเนอตง ปวดเมอย ความรสกสมผสผดเพยนไป (Paresthesia) รวมถงมความผดปกตของกลามเนอกระดก (Musculoskeletal Disorder) ซงกอใหเกดความไมสบายกายไมสบายใจและตองใชความอดทน เมอตองท าการแสดงดนตร วาสามารถท าใหอาการกลามเนอตาง ๆ ทมปญหาลดลง เมอกลมตวอยางไดรบการฝกใหใชอปกรณ EMG Biofeedback ตลอดชวงเวลา 2-4 สปดาห โดยใหขอมลตอบสนองออกมาเปนเสยง ประเมนการวดโดยการตอบสนองทางกาย ใชโปรแกรม Power Lab 26T พบวา ไมมผลทางนยส าคญ แตพบวา รปแบบของความตงของกลามเนอลดลง เพมความสบายและความอดทนไดมากขนเมอท าการแสดง แนวโนมของจ านวนครงในชวงเวลาการหดตวของกลามเนอลดลงและชวงระยะเวลาใน การขยายตวของกลามเนอเพมขน การวจยชใหเหนวา การใชโปรแกรมการฝก EMG Biofeedback Training สามารถลดความตงตวของกลามเนอบรเวณบา มประสทธภาพตอการลดอาการทเกยวกบกลามเนอกระดกของ WRMSDs และสนบสนนแนวคดเกยวกบการใชไบโอฟดแบค ในการรกษาโรคเชนเดยวกบเทคนคการฝกการใชอปกรณไบโอฟดแบค Giggins, Persson, and Caulfield (2013, p. 60) ทบทวนงานวจยเกยวกบไบโอฟดแบค ซงเปนเครองมอทใชในการตรวจวดการตอบสนองทางสรระภาพ และความสมดลของรางกาย เพอควบคมการตอบสนองเชนเดยวกบทใชในการท ากายภาพบ าบด ไบโอฟดแบคทใชท ากายภาพบ าบด องหลกการของการตรวจวดกลไกทเกยวกบชวกลศาสตร และการวดระบบกายภาพของรางกายทสามารถตรวจวดได เชน ระบบเสนประสาทกลามเนอ ระบบหายใจ ระบบหวใจและหลอดเลอด วธการใชไบโอฟดแบคตรวจวดเสนประสาทกลามเนอรวมถงวธการใชไบโอฟดแบคดวยการตรวจคลนไฟฟากลามเนอ (EMG) และการใชเครองมอวดดวยคลนความถสงทตอบสนองในเวลาจรง (RTUS) ไบโอฟดแบคดวยการตรวจคลนไฟฟากลามเนอ (EMG) ปรากฏวาเปนวธทใชกนมากทสด ในการบ าบดโรคทเกยวกบกลามเนอ โรคระบบหวใจ และหลอดเลอด (CVA) สวนการใชเครองมอวดดวยคลนความถสงทตอบสนองในเวลาจรง (RTUS) ใชไดผลดทสดในการบ าบดอาการปวดหลง (LBP) และกลามเนอองเชงกราน ผลการศกษาแสดงใหเหนวา วธไบโอฟดแบคทใชตรวจวดระบบหวใจและหลอดเลอด (Cardiovascular Biofeedback Methods) มประสทธภาพในการรกษาบ าบดปญหาสขภาพตาง ๆ อาท ความดนโลหตสง หวใจลมเหลว โรคทางเดนหายใจ และโรคไฟโบรมยอลเจย (Fibromyalgia) รวมทงปญหาทเกยวกบสขภาพจต อยางไรกดยงไมมการทบทวนงานวจยอยางเปนระบบ รวมทงขอบขายของการท าวจยในการใชไบโอฟดแบคกบการท ากายภาพบ าบดยงมอยจ ากด การวดผลทไดของแรง การควบคมทาทางและการเคลอนไหว สามารถท าไดโดยการใชเครองมอตาง ๆ และใชรวมกบไบโอฟดแบคทเกยวกบชวกลศาสตร จากจ านวนงานวจยทใชวธไบโอฟดแบคกบชว

97

กลศาสตรซงใชกนอยางกวางขวาง ปรากฏวามประสทธภาพในการตรวจวดความสมดลของจ านวนประชากรจ านวนหนงไดดกวา สวนไบโอฟดแบคประเภทอน ๆ เชน ระบบแผนรองรบแรงกระแทก (Force Plate Systems) เครองมอวดมม และการเคลอนไหว (Electrogoniometry) เครองตรวจประเมนความแขงแรงของกลามเนอดวยกลอง (Pressure Biofeedback and Camera Based Systems) ยงมการศกษาอยจ ากด ไบโอฟดแบคโดยปกตจะใชการแสดงดวยสญญาณภาพ (Visual Displays) สญญาณเสยง (Acoustic) หรอการสนของระบบ (Haptic Signals) ในระยะเวลาไมนาน ไดมการน าวธการจ าลองสงแวดลอมเสมอนจรง (Virtual Reality: VR) หรอเทคนคการออกก าลงกายดวยการเลนเกม (Exergaming Technology) มาใชเปนสอรวมกบการใชไบโอฟดแบคมากขน และงานวจยในชวงเวลาผานมาไมนาน แสดงใหเหนวาวธไบโอฟดแบควธนมประสทธภาพในการพฒนาเทคนคการออกก าลงกาย ในประชากรทมปญหากระดกเชงกรานใหดขน อยางไรกด การศกษาวจยและทบทวนการใชไบโอฟดแบคประเภทตาง ๆ กยงจ าเปนตองท ากบกลมประชากรทมปญหาสขภาพตาง ๆ ทท าการรกษาทางการแพทยตอไป Schoenberg and David (2014, pp. 109-135) ไดศกษาทบทวนงานวจยอยางเปนระบบเกยวกบไบโอฟดแบคทใชกบคนไขทมความบกพรองทางจตประสาทและอารมณ เพอศกษาวากลมตวอยางทใชไบไอฟดแบคในการบ าบดรกษาความบกพรองทางจตประสาทไดอยางไร และเพอใหไดขอมลอางองทน าไปใชในการท าวจย และการใหค าปรกษาโดยนกคลนกบ าบด จากการคนควาขอมลทเปนระบบจาก Embase, Medline, Psycinfo และ Wok Databases ดานไบโอฟดแบค และจตสรรวทยา รวมถงบทความเกยวกบการบ าบดดานประสาทสมอง ไดรายงานการศกษาวจย จ านวน 227 งานวจย โดยมงานทน ามาทบทวนครงน 63 งานวจย พบวา นวโรฟดแบคหรอการวดความเคลอนไหวของสมอง ประกอบดวย รปแบบบ าบดทมการศกษากนมากทสด (31.7 %) และพบวา มการศกษาดานการบ าบดความวตกกงวลมากทสด (68.3 %) รปแบบทหลากหลายของ ไบโอฟดแบคดเหมอนจะมประสทธภาพมากทสดส าหรบการเยยวยาอาการวตกกงวลอยางมนยส าคญ สนบสนนความคดทวาการมงเปาหมายทมากกวารปแบบเดยวของจตสรรวทยาทใชส าหรบการปรบชวสมดลย ท าใหประสทธภาพของการรกษาบ าบดดขน จากการศกษางานทงหมดโดยรวม พบวา ม 80.9 % งานวจยทรายงานระดบของการเยยวยาบ าบดทางคลนกทสมพนธกบการทกลมตวอยางเขาถงไบโอฟดแบค 65.0 % โดยทระดบของอาการลดลงอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) ทงน โดยองกบปจจยทเกยวกบการรกษาทางคลนกทเปนมาตรฐาน แมวาการตรวจสอบความแตกตางของแตละงานวจยจะเปนสงประกนถงขอควรระวงกอนการน าเสนอผลงานทเปดเผยออกมา กยงจ าเปน ทจะมการศกษาพฒนาตอไป เพอใหไดการออกแบบวธการทไดรบการควบคมใหเปนมาตรฐาน เพอการบ าบดรกษาอาการทบกพรอง รวมทงแนวทางทจะท าใหเกดขอสรปรายงานผลการศกษาทเขาใจได และอาจมสวนท าใหเหนคณคาของการใชวธไบโอฟดแบคในการทดลองดานจตเวชตอไป Van der Zwan, de Vente, Huizink, Bögels, and de Bruin (2015, p. 18) ไดศกษาทดลองเกยวกบไบโอฟดแบคกบการวดกจกรรมดานรางกาย การท าสมาธเจรญสตหรอไบโอฟดแบค ทมความผนแปรอตราการเตนของหวใจ (HRV-BF) เพอการลดความเครยด โดยท าการทดลอง แบบควบคมดวยวธสมตวอยาง เปรยบเทยบความมประสทธภาพของไบโอฟดแบคกบกจกรรม

98

ทางรางกายทท าดวยตนเอง (PA) การท าสมาธเจรญสต (MM) และไบโอฟดแบคทวดความผนแปร ของอตราการเตนของหวใจ (HRV-BF) เพอลดความเครยดและอาการทเกยวของ การทดลองท าโดยแบงกลมตวอยางโดยวธการสมตวอยาง จ านวน 126 คน โดยมผสมครเขารวม PA, MM หรอ HRV-BF จ านวน 76 คน กลมทดลอง ประกอบดวย การศกษาทางจตวทยาและการใชเทคนคการทดลองเฉพาะ โดยใชเวลา 5 สปดาห ในการออกก าลงกายทบาน การออกก าลงกายทท าดวยตนเอง ประกอบดวย กจกรรมทออกก าลงทท าใหอตราการเตนของหวใจสงสด โดยใหกลมตวอยางเลอกกจกรรมอยางอสระ การท าสมาธเจรญสต ประกอบดวย การท าสมาธเจรญสตตามค าแนะน า การออกก าลงกายดวยวธ HRV-BF ประกอบดวย การหายใจชา ๆ พรอมกบการใชเครองไบโอฟดแบควดความผนแปรของอตราการเตนของหวใจ โดยกลมตวอยางไดรบการเตอนใหออกก าลงกาย และไดรบการตดตอทกสปดาหเพอตรวจสอบความกาวหนา และตอบแบบสอบถามทงกอนการทดลอง กบหลงการทดลอง 6 สปดาห ผลการทดลองชใหเหนวาผลดทไดโดยรวม ไดแก การลดความเครยด ความกงวลใจ และอาการซมเศรา สขภาพจตและคณภาพการนอนหลบดขน และพบวา ไมมนยส าคญระหวางผลของกลมทดลอง สนบสนนใหเหนวา PA, MM และ HRV-BF ไดผลลพธเทากน ในการลดความเครยดและอาการทเกยวของ Dziembowska, Izdebski, Rasmus, Brudny, Grzelczak, and Cysewski (2016, pp. 141-150) ศกษาผลของความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจทมตอนวโรฟดแบค ซงเปนการวด ความเคลอนไหวของสมอง (EEG Biofeedback) ความสมมาตรอลฟา (Alpha Asymmetry) และความกงวลใจของนกกฬาชาย เพอศกษาวาเครองมอจดการกบความเครยดโดยใชไบโอฟดแบค ประกอบดวย จงหวะการเตนของหวใจ อารมณเชงบวกทเกดขนจากตวเองและเครองมอไบโอฟดแบคทเคลอนทไดสะดวก ทใชในการเหนยวน าใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบของวธการควบคมอตรา การแปรปรวนการเตนของหวใจ (HRV) และการวดความเคลอนไหวของสมอง (EEG) ของนกกฬาทมตอความกงวลใจและความเชอมนภมใจในตนเองทกลมตวอยางรายงานตนเองออกมา โดยกลมตวอยางประกอบดวย นกกฬาเพศชายทมสขภาพด จ านวน 41 คน อายระหวาง 16-21 ป ถกแบงออกเปนสองกลม ดวยการสมตวอยาง คอกลมทดลองดวยไบโอฟดแบคและกลมควบคม กลมตวอยางทเปนนกกฬายงแบงออกเปน 2 กลมยอย นกกฬาในกลมไบโอฟดแบคทไดรบการฝกไบโอฟดแบค ชนดควบคมอตราการแปรปรวนของการเตนของหวใจ และอกกลมเปนนกกฬากลมควบคมทไมไดท าการทดลอง ในระหวางการทดลอง กลมทท าการควบคมโดยการสมตวอยาง (ตงแตวนท 1-21) คาเฉลยของความกงวลใจลดลงอยางมนยส าคญ (คาการเปลยนแปลง -4 p < .001) แตไมพบ การเปลยนแปลงใด ๆ กบกลมควบคม (p = .817) นอกจากนน เมอเปรยบเทยบกบกลมควบคม แสดงใหเหนถงการพฒนาทดขนอยางมากและมนยส าคญทางสถตในนกกฬากลมทดลองไบโอฟดแบค มความเปลยนแปลงอตราการเตนของหวใจ ทเหนยวน าและเปลยนแปลงแถบสของแสงไฟฟาทงคลนสมองอลฟาธตาและสมมาตรทตางกนของอลฟา การเปลยนแปลงนสนบสนนใหเหนถงการควบคมตนเองในระบบประสาทสวนกลางทดขน และมความยดหยนของระบบประสาทอตโนมตไดดขน ส าหรบกลมการทดลองทไดรบการฝกไบโอฟดแบค เครองมอทใชในการจดการความเครยดโดยวธ

99

ไบโอฟดแบค ชนดควบคมอตราการแปรปรวนการเตนของหวใจทอาจมประโยชนในการบ าบด ลดความเครยดส าหรบนกกฬาชายได Goessl, Curtiss, and Hofmann (2017, pp. 2578-2586) ไดศกษาอภวเคราะหผลของความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจกบการฝกดวยไบโอฟดแบคทมผลตอความเครยดและความกงวลใจ โดยท าการคนควารายงานการวจย จ านวน 24 เรอง จากกลมตวอยาง จ านวน 484 คน ทไดรบการฝกไบโอฟดแบค ท าการวดขนาดผลลพธภายในกลมทงกอนกบหลงมคาเปน 0.81 การวเคราะหระหวางกลมทท าการฝกไบโอฟดแบคกบกลมควบคมโดยองกบคาของ Hedges’g มคาเทากบ 0.83 การวเคราะหตวแปรปรบ (Moderator Analyses) แสดงใหเหนวาประสทธภาพของการบ าบดไมไดปรบเปลยนไปตามปทใชในการศกษา ความเสยงดานอคตในการศกษา เปอรเซนตของเพศหญง จ านวนครงของชวงเวลาในการศกษาหรออาการของความเครยดทมอย สรปวาการฝก ไบโอฟดแบคชนดควบคมอตราการแปรปรวนการเตนของหวใจ สมพนธกบการความเครยดและ ความกงวลใจทลดลงจากการรายงานตนเอง อยางไรกดการศกษาเพมเตมทไดรบการควบคมอยางด เปนสงทจ าเปนตองท าตอไป การทดลองน ใหแนวทางตอการบ าบดความเครยดและความกงวลใจ ดวยเครองมอทสามารถสวมใสตดตวได Jensen, Leichner, Beaulieu, Au-Yeung, Arne, Zdeblick, and Behzadi (2018, p. 201) ศกษาเกยวกบไบโอฟดแบคทสมพนธกบระบบการกลนอาหาร ระบบและวธการรกษาบ าบด ทางการแพทยเปนรายบคคล โดยใหขอมลเกยวกบวธการ เครองมอ และระบบทไดมาของขอมลทเปนประโยชน และสนบสนนคนไขในการรกษาทางการแพทยอยางไดผลด การบ าบดรกษาอาจตองท ารวมกนกบวธการทใชไบโอฟดแบคหรอการรกษาเปนกรณรายบคคล การบ าบดรกษารวมถงขนตอนการรบโดยใชเครองรบขอมลชวภาพ ทสมพนธกบเครองแสดงการกลนอาหาร การวเคราะหโดยใชเครองท าการค านวณ ประกอบดวย เครองไมโครโปรเซสเซอร ทก าหนดคาในการท าการวเคราะหขอมลชวภาพและการพจารณาแนวทางในการรกษา โดยหลกการวเคราะหและบรณาการเทคนควธ ไบโอฟดแบคเขากบการรกษาบ าบดหรอกจกรรมทใช ระบบไดรวมรปแบบขอมลชวภาพเพอใหไดมาซงขอมลชวภาพทสมพนธกบเครองแสดงตวบงช ในการระบบการกลนอาหาร รปแบบการวเคราะห ทใชในการวเคราะหขอมลชวภาพ และการก าหนดรปแบบเพอพจารณาทางเลอกและไดขอเสนอแนะในทางการรกษาโดยใชวธการวเคราะห สรป จากงานวจยทมการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบในเรองความผอนคลาย ของมนษย สามารถใชเครองมอวดทางชวภาพ (Biological Measure) เพอบนทกคาการตอบสนองของสรรวทยาภายในรางกายไดอยางเปนระบบ ตามหลกทางวทยาศาสตร

100

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง การเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ใชแบบแผนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ด าเนนการวจยแบบสามกลม วดกอนและหลงการทดลอง (3-Factor Pretest and Posttest Design) เพอศกษาผลของการเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวด โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ขนตอนในการด าเนนการวจย แบงออกเปน 2 ระยะ ดงน ระยะท 1 การพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวด กดจดแผนจน ระยะท 2 ศกษาผลของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอาย โดย การเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดงน 1. เปรยบเทยบความผอนคลายในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม 2. เปรยบเทยบความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม 3. เปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรม

101

ระยะท 1 การพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ กบการนวดกดจดแผนจน

ภาพท 3-1 ระยะการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวด กดจดแผนจน

จากภาพท 3-1 ระยะการพฒนาโปรแกรมการนวด มรายละเอยด ดงน 1. การรวบรวมวธการเพมความจ าขณะคดและการนวดมาใชในการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ด าเนนการดงน 1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบวธการเพมความจ าขณะคด การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบและการนวดกดจดแผนจน การด าเนนการในขนน มวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรม การนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจนส าหรบเพมความจ าขณะคด ในผสงอาย โดยรวบรวมวธเพมความจ าขณะคด การนวดเสนประธานสบและการนวดกดจดแผนจน และแนวคดเกยวกบการนวดทสงผลตอการจ าในผสงอาย

การรวบรวมวธการเพมความจ าขณะคด การนวดเสนประธานสบและการนวดกดจดแผนจน

พฒนาคมอการใชโปรแกรมการนวด โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

ทดลองใชโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ กบการนวดกดจดแผนจนและแกไขใหเหมาะสม

เรมตน

สนสด

ออกแบบและสรางโปรแกรมการนวด โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

การตรวจสอบคณภาพโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ กบการนวดกดจดแผนจน โดยผทรงคณวฒ

102

1.2 ก าหนดแนวคดและจดมงหมายของโปรแกรมการนวดในผสงอาย ซงโปรแกรมน ใหความส าคญเรองการนวด 2 แบบคอ การนวดแผนไทยกบการนวดกดจดแผนจน การนวดแผนไทย นวดทบรเวณหนาทองซงจะตรงกบกลามเนอเรคตสแอบโดมนส (Rectus Abdominis Muscle) เปนกลามเนอมดหลกทมจดเกาะตนของกลามเนอ (Origin) อยบรเวณใตกระดกซโครง (Ribs) ระดบ 5-7 และจดเกาะปลายของกลามเนอ (Insertion) อยบรเวณกระดกพวบก (Pubic Bone) (Valerius, Frank, Kolster, Hamilton, Lafont, & Kreutzer, 2011, p. 276) ผลของการก าหนดแนวคดและจดมงหมาย ท าใหเกดผลลพธของโปรแกรมการนวดในผสงอาย ทท าใหเกดการเปลยนแปลงทดขนของระบบภายในรางกาย ดงน 1) ระบบกระดกและกลามเนอ 2) ระบบหมนเวยนเลอด 3) ระบบหายใจ 4) การปรบสมดล (Homeostasis) และกฎแหงความสมดลของธรรมชาต (Yin-Yang) 5) ความสามารถทางปญญา (Cognitive Ability) และ 6) เพมความจ าขณะคด การนวดกดจดแผนจน นวดทฝาเทาบนพนฐานหลกการวา อวยวะทงหมดของรางกายแสดงออกสมพนธกบบรเวณเทาทงหมด โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา ดงน 1) Brain Stem 2) Hippocampus 3) Somatosensory Cortex 4) Prefrontal Cortex 5) ความสามารถทางปญญา (Cognitive Ability) และ 6) เพมความจ าขณะคด 2. ออกแบบและสรางโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวด กดจดแผนจน จากการศกษาเอกสาร แนวคด และทฤษฎทเกยวของได 2 แบบ ไดแก 2.1 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง หมายถง การนวดบรเวณ หนาทองดานหนา มเสนประธาน 10 เสน ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขณ แตละเสนมต าแหนงและ แนวเสน ซงมความเกยวของกบต าแหนงทางกายวภาคศาสตรของกลามเนอและเสนประสาท ดงน เสนอทา เปนแนวเสนของพลงหรอผลการท างานของระบบไหลเวยนโลหตและระบบประสาท เชน หลอดเลอดแดงใหญ (Aorta) หลอดเลอดด าใหญ (Vein) หลอดเลอดและเสนประสาททมาเลยงบรเวณล าไสใหญสวนปลาย (Lliac Artery & Vein) สวนหนงไปเลยงบรเวณรอบอวยวะเพศ และสวนหนงไปเลยงบรเวณตนขา (Femoral Artery & Vein) เสนปงคลา เปนเสนทมความคลายคลงกบเสนอทา แตอยคนละขางของล าตวบรเวณคอและอกดานขวา อาจเปนเอน (Tendon) หลอดเลอด เสนประสาทอตโนมต และสมองซกขวา เสนสสมนา เปนเสนทอยกลางล าตว มความส าคญมากตอบรเวณหวใจ การท างานของสมอง ระบบประสาททเปนไขสนหลง หลอดเลอดแดงใหญ กลมประสาททอยแนวกลางล าตว เสนกาลทาร เปนเสนเกยวกบระบบประสาททไปเลยงบรเวณแขน ขา ทอง เสน สหสรงส เปนเสนทเกยวของกบตาขางซายและจดทอยใบหนาและคอ เสนทวาร เปนเสนเหมอนเสนสหสรงส แตเกยวของกบตาขางขวา รวมถงคอและใบหนา เสนจนทภสง เปนเสนทเกยวของกบห สวนใหญอยบรเวณคอ การนวดโดยการกดบนกลามเนอประสาทและหลอดเลอดทไปเลยงห หลงห ใตห จะมผลตอระบบประสาทอตโนมต เสนรช า เปนเสนทเหมอนเสนจนทภสงแตอยคนละขางของล าตว เสนสขมง เปนเสนทเกยวของกบระบบขบถายอจจาระเปนสวนใหญ เปนเสนบรเวณทวารหนก ฝเยบ กระตนประสาทวากส (Vagus) ทเปนเสนประสาทสมองคท 10

103

เสนสกขน เปนเสนทเกยวของสวนใหญกบทางเดนปสสาวะ ทประกอบดวย ไต ทอไต กระเพาะปสสาวะ จดส าคญจะอยบรเวณทอง ทองนอย มทอกและขาบาง (ศรศกด สนทรไชย และฉตรชย ทพยจนทร, 2550, หนา 78-99) 2.2 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา หมายถง การนวดกดจด 26 จด บรเวณฝาเทาตามต าแหนง การกดจดใหเรยงล าดบไปตามหมายเลขทก าหนด ไมกดสลบกนไปมาตามต าแหนง 26 จด ของฝาเทา โดยการนวดกดจดฝาเทาและมทฤษฎ เรยกวา ทฤษฎหยนหยาง (Yin-Yang theory) โดยการนวดเทาอยบนพนฐานหลกการวา อวยวะทงหมดของรางกายแสดงออกสมพนธกบบรเวณเทาทงหมด ซงอวยวะจะอยบรเวณ ฝาเทา (สนเทา ใจกลางฝาเทา ปลายนวเทา) และอยบรเวณบนหลงเทา เมอทกสวนของรางกายเรามความสมพนธกบเทาโดยอาศยปฏกรยาสะทอน (Reflex) ของระบบประสาททเชอมโยงไปยงเทา การนวดเทาบรเวณเขตสะทอนดงกลาว จงชวยกระตนการท างานของรางกายบรเวณทตรงกบเขตสะทอนนน เมอตงฝาเทาขน เปรยบเหมอนรางกายของมนษย ซงไดแบงออกเปน 4 สวน คอ สวนศรษะ สวนทรวงอก สวนชองทอง และสวนบรเวณ เชงกราน จดสะทอนบนฝาเทาแตละสวนกจะตรงกบต าแหนงของอวยวะบนรางกายสวนนน ๆ แตเนองจากเสนประสาทของรางกายดานซายและดานขวามการไขวกนทจดทายทอย จงท าใหสมองดานซายควบคมการท างานของรางกายดานขวา สมองดานขวาจะควบคมการท างานของรางกายดานซาย ดงนน จดสะทอนบนฝาเทาของสวนศรษะตงแตทายทอยขนไป สวนศรษะดานขวาจงอย บนเทาซาย สวนศรษะดานซายจะอยบนเทาขวา ความสมพนธของจดบนฝาเทาและหลงเทากบอวยวะตาง ๆ ในรางกาย จดทเปนศรษะและคอ จะอยบรเวณนวเทา จดทเปนกระดกสนหลงจะอยดานในเทาทง 2 ขาง จดทเปนทรวงอกจะอยทเทา 2 ขาง ในแนวทสมพนธกบสวนของรางกาย ตามแนวขวางในระดบกระดกโอบไหลถงกระบงลม อวยวะทอยบรเวณเชงกรานจะมจดอยแถว ปลายสนเทาและดานขางเทาใกลตาตม จดทเปนตอมไรทอ จะอยทขางเทาใกลกบขอเทา จดตาง ๆ ทเกยวกบอวยวะในชองทองจะพบบรเวณกลางฝาเทาทง 2 ขาง จดทเปนแขน ขา จะอยทขางเทา ดานนอก จดทเปนน าเหลองและเตานมจะอยสวนบนของเทา เหนอขอเทาขนไป จากการน าความรการนวดฝาเทาของจนน ามาผสานเขากบการนวดไทย เชอวามฐานของความคดในหลกทฤษฎ เสน จดของเสนประธานสบ ทไดกลาวถงเสนทวงไปทเทา และมผลเกยวของกบอวยวะสวนตาง ๆ ของรางกาย ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เกยวของกบเทาโดยตรง สวนเสนสหสรงส เสนทวาร เปนเสนทวงไปทเทาและเสนสขมง เสนสกขน เปนอกสองเสนทเกยวของกบเทา 2.3 การสรางเครองมอ ในสวนของโปรแกรมการนวด ประกอบดวย 3 วธ ดงตอไปน 2.3.1 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจด แผนจนบรเวณฝาเทาใน 1 ชวโมง จะท าการนวด 2 อยางคอ ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด ในเวลา 30 นาท และการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด ในเวลา 30 นาท การลงน าหนกนวมอทบรเวณหนาทอง และใชไมกดจดทบรเวณฝาเทา การลงน าหนกแตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ต าแหนงการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด มดงน

104

จดท 1 เสนอทา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานซายประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร จดท 2 เสนปงคลา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานขวาประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร จดท 3 เสนสสมนา มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอไปดานบนประมาณ 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร จดท 4 เสนกาลทาร มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอไปดานบนประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร จดท 5 เสนสหสรงส มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานซายประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร จดท 6 เสนทวาร มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานขวาประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร จดท 7 เสนจนทภสง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานซายประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร จดท 8 เสนรช า มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานขวาประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร จดท 9 เสนสขมง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางซายเลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร จดท 10 เสนสกขน มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางขวาเลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร ต าแหนงการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด มดงน จดท 1 กดทบรเวณปลายนวหวแมเทา จดท 2 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานนอก จดท 3 กดทบรเวณกงกลางนวหวแมเทา จดท 4 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานใน จดท 5 กดทบรเวณปลายนวช จดท 6 กดทบรเวณปลายนวกลาง จดท 7 กดทบรเวณปลายนวนาง จดท 8 กดทบรเวณปลายนวกอย จดท 9 กดทบรเวณโคนนวหวแมเทาดานใน จดท 10 กดทบรเวณระหวางรองหวแมเทากบนวช จดท 11 กดทบรเวณนวชกบนวกลาง จดท 12 กดทบรเวณนวกลางกบนวนาง จดท 13 กดทบรเวณนวนางกบนวกอย จดท 14 กดทบรเวณขางเนนนวหวแมเทา

105

จดท 15 กดทบรเวณใตเนนนวกลาง จดท 16 กดทบรเวณหางจากจดรวมประสาท ประมาณ 1 เซนตเมตร จดท 17 กดทบรเวณกงกลางฝาเทาหางจากจดตอมหมวกไตลงมา 1 เซนตเมตร จดท 18 กดทบรเวณกงกลางสนเทา จดท 19 กดทบรเวณใตเนนนวหวแมเทา จดท 20 กดทบรเวณหางจากจดกระเพาะอาหารลงมา 1 เซนตเมตร จดท 21 กดทบรเวณหางจากจดตบออน 1 เซนตเมตร จดท 22 กดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานใน จดท 23 กดทบรเวณกงกลางใตเนนระหวางรองนวนางกบนวกอย จดท 24 กดทบรเวณหางจากจดหวใจ 3 เซนตเมตร จดท 25 กดทบรเวณหางจากล าไสใหญสวนขวางลงมา 1 เซนตเมตร จดท 26 กดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานนอก 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองจะท าการนวดบรเวณหนาทอง อยางเดยว 10 จด ใน 1 ชวโมง การลงน าหนกนวมอทบรเวณหนาทอง น าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ดงรายละเอยดต าแหนงปรากฏในขอท 1 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาจะท าการนวดฝาเทาอยางเดยว 26 จด ใน 1 ชวโมง การลงน าหนกโดยใชไมกดจด น าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ดงรายละเอยดต าแหนงปรากฏในขอท 1 4. การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ การตรวจสอบคณภาพโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบ การนวดกดจดแผนจน ทพฒนาขนเสรจเรยบรอยไดเสนออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบ ความถกตอง ความเหมาะสม แลวน ามาปรบปรงแกไขกอนสงใหผทรงคณวฒประเมนคณภาพ ของโปรแกรม จ านวน 3 คน ประกอบดวย 4.1 รองศาสตราจารย ดร. กลวด โรจนไพศาลกจ อาจารยประจ าสาขาวชา สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร 4.2 ดร. วรากร เกรยงไกรศกดา นกวชาการสาธารณสข โรงพยาบาลพทธโสธร จงหวดฉะเชงเทรา 4.3 ดร. เดชา วรรณพาหล วทยาจารย ช านาญการพเศษ กลมงานพฒนาวชาการและวจย วทยาลยการสาธารณสข สรนธร จงหวดชลบร

106

จ านวนรายการทงหมด CVI =

ผทรงคณวฒทง 3 คน ตรวจสอบคณภาพของโปรแกรมโดยประเมนความสอดคลอง ความเหมะสม และปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ จนผทรงคณวฒเหนพองตองกนวาม ความเหมาะสมตอการน าไปใช โดยพจารณาจากคา CVI ความสอดคลองระหวางขนตอนการปฏบตกบวตถประสงคหรอเนอหา โดยเครองมอทใชในการทดลองครงนมคา CVI = 1.00 แสดงวา ผทรงคณวฒมความเหนพองตองกนวามความเหมาะสมตอการน าไปใช การค านวณคาดชนความตรงเชงเนอหา (Content Validity Index: CVI) เกณฑการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา จะพจารณาจากคา CVI ตองมคาตงแต .80 ขนไป (Soeken, 2010, p. 165) โดยมสตรการค านวณคา CVI ดงน

จ านวนขอทผทรงคณวฒทกคนใหความคดเหนในระดบ 4 และ 5 5. ทดลองใชโปรแกรมการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา เปนเพศชาย จ านวน 3 คน เพศหญง จ านวน 3 คน 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง เปนเพศชาย จ านวน 3 คน เพศหญง จ านวน 3 คน และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา เปนเพศชาย จ านวน 3 คน เพศหญง จ านวน 3 คน จ านวนรวม 18 คน ซงคณสมบตคลายกลมตวอยางจากหมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ โดยระยะเวลาของการนวด คนละ 1 ชวโมง เปนเวลา 7 วน โดยมการเปรยบเทยบโดยวดความผอนคลายและความจ าขณะคดกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด ปรากฏวาโปรแกรมการนวดมความเหมาะสม สามารถน าโปรแกรมการนวดนไปใชกบผสงอายได 6. พฒนาคมอการใชโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

107

ระยะท 2 การศกษาผลของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอายโดย การเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคด กอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวด 3 กลม

ภาพท 3-2 ระยะของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอายโดยการเปรยบเทยบ ความผอนคลายและความจ าขณะคด กอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม

ก าหนดกลมตวอยางตามเกณฑการคดเขาการวจย

กลมตวอยางจ านวน 90 คน สมแบงออกเปน 3 กลม กลมละเทา ๆ กน

เครองมอทใชในการวจย 1. แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ 2. เครองวดความผอนคลาย 3. เครองวดขนาดน าหนกมอ

ด าเนนการทดลอง

วเคราะหขอมล

คดเลอกตามเกณฑการคดเขา ไมผาน คดออก

เรมตน

สนสด

เครองมอคดกรองกลมตวอยาง 1. แบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย

2. แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอาย

ผาน

108

จากภาพท 3-2 ระยะของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอาย โดย การเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคด กอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ด าเนนการดงน ก าหนดกลมตวอยาง กลมตวอยางเปนผสงอายทมอาย 60 ปขนไป อยในหมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ โดยการตดตอประสานงานกบเจาหนาทกองสวสดการสงคม เทศบาลต าบลดานส าโรง ระหวางเดอนมนาคม-พฤษภาคม พ.ศ. 2559 จ านวน 992 คน หลงจากนนรบอาสาสมครเขารวมการทดลองไดจ านวน 150 คน ท าการคดเลอกคณสมบตของกลมตวอยาง (Inclusion Criteria) ผานตามเกณฑการคดเขารวมการวจย (Inclusion Criteria) จดกลมโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบฉลากเขาเปนกลมทดลองการนวด 3 กลมคอ 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา จ านวน 30 คน 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง จ านวน 30 คน และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา จ านวน 30 คน รวมทงสน 90 คน ตามเกณฑการคดเขา ดงน 1. มอายตงแต 60 ป ขนไป 2. ไมมโรคทางกายทรนแรง (Severe Medical Condition) 3. ไมมโรคทท าใหเกดภาวะทพพลภาพ (Disability) 4. เปนผมสขภาพด ไมมประวตเปน โรคทางระบบประสาท (Neurological Disorder) หรอการบาดเจบรนแรงในอดต 5. ไมมภาวะความจ าเสอม ประเมนโดยใชแบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย (Mini-Mental State Examination-Thai Version: Mmse-Thai) 6. ไมมภาวะซมเศรา (Depression) ทมอาการปวยทงรางกาย จตใจและความคด 7. มความสมครใจและยนยอมใหความรวมมอในการวจย 8. อาศยอยในหมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ 9. ไมมโรคทหามนวดเดดขาด จากกรมการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก (ศภสทธ พรรณรโณทย, 2559, หนา 3-15) ไดแก 9.1 โรคเบาหวาน (ระดบน าตาลในเลอดมากกวา 180 มลลกรม ขนไป) ไมสามารถใหบรการนวดได เพราะจะท าใหกลามเนอช าและหายยาก 9.2 โรคผวหนงทเปนแผลเปดเรอรง บรเวณทมรอยโรคบนผวหนงทยงไมหายสนทด ไมสามารถใหบรการนวดได เพราะแผลจะแยกและอาจมการตดตอของเชอโรคผานทางน าเหลองมาถงตวผนวดได 9.3 โรคมะเรง ไมสามารถใหบรการนวดได เพราะเซลลอาจกระจายไปยงอวยวะอนได 9.4 มไขสงเกน 38.5 องศาเซลเซยส ขนไป ไมสามารถใหบรการนวดได เพราะการนวดจะท าใหระบบเลอดไหลเวยนดขน ความรอนในรางกายจะสงขน ท าใหคนเปนไขยงตวรอน ออนเพลย

109

9.5 โรคหวใจ ผปวยโรคหวใจทมภาวะควบคมไมได (Unstable Heart Disease) ไมสามารถใหบรการนวดได เพราะอาจจะท าใหภาวะชอคได 9.6 โรคความดนโลหต ความดนสงเกน 140 มลลเมตรปรอท อตราการเตนหวใจมากกวา 24 ครงขนไป และชพจรมากกวา 80 ครง จะไมสามารถใหบรการนวดได เพราะการนวด จะท าใหระบบเลอดไหลเวยนดขน ท าใหความดนสงขน เมอคดเลอกอาสาสมครตามเกณฑดงกลาวแลว ไดอาสาสมครทมคณสมบตเปนกลมตวอยาง จ านวน 90 คน จากนนใชวธการสมแบบงาย โดยจบฉลากสมตวอยางเขากลมทดลอง 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา จ านวน 30 คน 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง จ านวน 30 คน และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา จ านวน 30 คน รวมทงสน 90 คน แสดงดงตารางท 3-1 ตารางท 3-1 จ านวนกลมตวอยางจ าแนกตามวธการนวดและเพศ

วธการนวด เพศ

ชาย หญง รวม 1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

15 15 15

2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 15 15 15 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 15 15 15

รวม 45 45 90

แบบแผนการทดลอง การวจยนเปนการวจยเชงทดลอง ด าเนนการวจยแบบสามกลม วดกอนและหลง การทดลอง (3-Factor Pretest and Posttest Design) (Edmonds & Kennedy, 2013, p. 30) ซงมแบบแผนการทดลอง แสดงดงตารางท 3-2 ตารางท 3-2 แบบแผนการวจยแบบสามกลมทดลอง วดกอนและหลงการทดลอง

กลมทดลอง วดกอนทดลอง สงทดลอง วดหลงทดลอง A O1 XA O2

R B O1 XB O2 C O1 XC O2

R แทน การสมตวอยางเขากลมทดลอง A B และ C A แทน กลมทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

110

B แทน กลมทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง C แทน กลมทไดรบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา XA แทน โปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา XB แทน โปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง XC แทน โปรแกรมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา O1 แทน การทดสอบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย กอนการทดลอง O2 แทน การทดสอบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย หลงการทดลอง

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการคดกรองกลมตวอยาง ไดแก 1. แบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย (MMSE-T 2002) ซงคณะกรรมการจดท าแบบทดสอบสภาพสมองเบองตนและสถาบนเวชศาสตรผสงอาย (สถาบนเวชศาสตรผสงอาย, 2542) ไดวเคราะหคาความไว ความจ าเพาะและคาความเทยงของแบบทดสอบ โดยน าไปทดลองใชในผสงอายทมอายเกน 60 ป จ าแนก 3 กลม พบวา ผสงอายทไมไดเรยนหนงสอ มคาความไว รอยละ 35.4 คาความจ าเพาะ รอยละ 81.1 ผสงอายทเรยนระดบประถมศกษา มคาความไว รอยละ 56.6 มคาความจ าเพาะ รอยละ 93.8 ผสงอายทเรยนสงกวาระดบประถมศกษา มคาความไว รอยละ 92.0 มคาความจ าเพาะ รอยละ 92.6 และไดคาความเทยง .92 จากการศกษาของ ชตมา สบวงศล (2548) น าแบบประเมนไปใชกบผสงอาย อ าเภอเมอง จงหวดนครสวรรค หาคาความเทยง ไดคาสมประสทธความเทยงเทากบ .90 2. แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอาย ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส อาชพในปจจบน ระดบการศกษา ความสามารถในการอาน เขยน การมองเหน การไดยน ประวตการไดรบบาดเจบ ทศรษะ ประวตการเปนโรคทางระบบประสาท การดมสรา การสบบหร โรคประจ าตว ยาทใชในชวตประจ าวน เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก 1. เครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2 เปนเครองวดขนาดน าหนกมอแบบพกพา ทออกแบบมาโดยเฉพาะส าหรบการวดแรงกดทกลามเนอดวยตนเอง ออกแบบตามหลกสรรศาสตร สะดวกตอการใชงาน ใชเทคโนโลยแบบดจทลเพอใหไดระดบความถกตองและความนาเชอถอ สวนประกอบภายในเครองจะแปลงสญญาณเพอวดแรงกดภายนอกไดจากหลายมม ขอมลจากเครองวดจะปรากฏในจอ LCD แสดงแรงกดทใชและแปลงสญญาณในตอนทายของการทดสอบปรากฏในจอ LCD จะแสดงก าลงสงสด ระยะเวลา/ วนาท เครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2 ไดรบการออกแบบใหเปนมาตรวดแบบสแตนดอโลน (Standalone gauge) ส าหรบการวดแรงของ แตละบคคลได อยางไรกตาม เครองวดยงสามารถเชอมตอกบซอฟตแวรคอมพวเตอร เพอเพมความสามารถในการประเมนผลทางเอกสาร ชวงทดสอบเกณฑต าสด 0.8 ปอนด ถง 300 ปอนด คณสมบตการใชงาน สวตชเปด/ ปด สไลดไปทางซายและขวาเพอเปด/ ปดเครอง การวดการตงคา สามารถเลอกหนวยวดเปน ปอนด (lb), นวตน (Newton) กโลกรมแรง (KgF) ได การบนทกขอมล

111

การทดสอบสามารถคนขอมลไดตลอดเวลาโดยการกดปมคางไว แลวกดปมรเซต เครองจะแสดงผลการทดสอบลาสดได 30 รายการ ในโหมดการทดสอบผลลพธจะปรากฏขนส าหรบการทดสอบลาสดเทานน ผลการทดสอบใหมแตละครงจะปรากฏขนทนทในการทดสอบเสรจสมบรณ 2. เครองมอทใชในการวดตวแปรตาม ไดแก 2.1 แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised-III) ในสวนของแบบทดสอบยอย (Sub-Test) ดานชวงตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ทดสอบความจ าขณะคด (Working Memory) (Kaplan & Saccuzzo, 2017, p. 111) มคาความเทยงดวยวธแบงครง (Split-Half Reliabilities) เทากบ 0.98 และคาความเทยงดวยการทดสอบซ า เทากบ 0.96 (Kaplan & Saccuzzo, 2009, p. 327) รายละเอยดดงน 2.1.1 ดานชวงตวเลข (Digit Span) เปนแบบทดสอบความจ าขณะคด โดยใชการจ าดานชวงตวเลข เปนการวดในสองสวน คอ การขยายตวเลขไปขางหนา (Digits Forward) และ การขยายตวเลขยอนกลบ (Digits Backward) การทดสอบการขยายตวเลขไปขางหนา ท าโดยผด าเนนการทดสอบอานชดของตวเลข ตวละหนงวนาท แลวใหผสงอายพดทวนซ าตามชดของตวเลขทผด าเนนการทดสอบอาน โดยชดตวเลขมทงหมด 7 ชด แตละชดจะมตวเลขยอยอก 2 ชด ดงน ชดตวเลขท 1 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 3 ตว ชดตวเลขท 2 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 4 ตว ชดตวเลขท 3 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 5 ตว ชดตวเลขท 4 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 6 ตว ชดตวเลขท 5 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 7 ตว ชดตวเลขท 6 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 8 ตว ชดตวเลขท 7 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 9 ตว ถาผสงอายตอบชดค าถามถกทง 2 ชดตวเลขยอย ผด าเนนการทดสอบจะเปลยนชดค าถามใหม ทเพมจ านวนตวเลขอกหนงตวเลขตามชดตวเลขถดไป แตถาตอบค าถามชดทผด าเนนการทดสอบอานชดของตวเลขอยไมไดหรอไมถกตอง ผด าเนนการทดสอบจะอานชดตวเลขเดมอกครง แตถาผสงอายยงไมสามารถตอบไดอก จะหยดการทดสอบทนท แลวใหคะแนนการทดสอบตามชด ตวเลขททดสอบกอนหนาชดทผสงอายไมสามารถตอบได การทดสอบการขยายตวเลขแบบยอนกลบ ลกษณะเหมอนการทดสอบการขยายตวเลขไปขางหนา แตเปนพดทวนซ า ใหเรยงล าดบตวเลขทายสดทไดยนขนมากอน เชน “6-1-3-4-2-8-5” ตองตอบวา “5-8-2-4-3-1-6” จ านวนตวเลขสงสดมจ านวน 8 ตวเลข โดยชดตวเลขมทงหมด 7 ชด แตละชดจะมตวเลขยอยอก 2 ชด ดงน ชดตวเลขท 1 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 2 ตว ชดตวเลขท 2 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 3 ตว ชดตวเลขท 3 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 4 ตว

112

ชดตวเลขท 4 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 5 ตว ชดตวเลขท 5 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 6 ตว ชดตวเลขท 6 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 7 ตว ชดตวเลขท 7 ประกอบดวยชดตวเลขยอย 2 ชด ในชดตวเลขยอยมตวเลข 8 ตว ลกษณะการทดสอบจงเปนการจ าตวเลขทไดยน โดยใหผสงอายตอบทางวาจาทนท โดยคะแนนแตละชดตวเลข จะไดคะแนนชดละ 2 คะแนน คะแนนเตมแบบวดความจ าดานชวงตวเลข (Digit Span) เทากบ 28 คะแนน 2.1.2 ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) เปนการทดสอบทใหผสงอายวาดรปสญลกษณของแตละตวเลขใหมความถกตอง แบบทดสอบเปนการระบรปแบบและเชอมโยง ความสมพนธระหวางสญลกษณกบตวเลขทก าหนด 0-9 ต าแหนง ซงมทงหมด 100 ชอง โดยในชอง ท 1-10 ผด าเนนการทดสอบตองใหผสงอายทดลองท าแบบทดสอบโดยไมมการจบเวลา หลงจากนน ใหผสงอายวาดภาพสญลกษณตามจ านวนตวเลขทจดเรยงไวอยางสม ในชองท 11-100 รวมทงหมด 90 ชอง ซงตองด าเนนการใหเสรจภายในเวลา 2 นาท โดยการใหคะแนนจะใหตามจ านวนชองทตอบถกตอง ชองละ 1 คะแนน คะแนนเตมแบบวดความจ าดานสญลกษณตวเลข เทากบ 90 คะแนน แบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 ในสวนของแบบทดสอบยอย ดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข เปนแบบทดสอบจากตนฉบบจรง โดยทไมไดแปลเปนภาษาไทย เนองจากในสวนของแบบทดสอบยอยดานชวงตวเลข ลกษณะเปนตวเลขอารบค และดานสญลกษณตวเลข ลกษณะเปนตวเลขอารบคกบสญลกษณ จงไมจ าเปนตองแปลเปนภาษาไทย ผสงอายสามารถใชแบบทดสอบดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข ทดสอบความจ าขณะคดได (วลาวณย ไชยวงศ, 2548, หนา 18-28) ส าหรบแบบทดสอบความสามารถ ทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 ทใชในการวจย ไดรบความอนเคราะหจากนกจตวทยา โรงพยาบาลพทธโสธร จงหวดฉะเชงเทรา 2.2 ความผอนคลาย (Relaxation) วดไดจากเครองวดความผอนคลาย แบบ ไบโอฟดแบค (Biofeedback) รน GSR 2 เปนวธการใชเครองมอตรวจสอบการเปลยนแปลงระบบภายในรางกายทเกดจากความเครยด โดยการควบคมใหสงเหลานอยภายใตการท างานของจตใจ เนนหลกการทงทางสรรวทยาและจตวทยา คอกระบวนการปอนกลบ เพอใหบคคลเรยนรทจะควบคมการท างานของรางกายดวยการอาศยอปกรณอเลกทรอนกสบนทกการเปลยนแปลงทางสรระ ภายในรางกายและปอนขอมลใหทราบโดยวธผานทางสญญาณเสยงหรอภาพ ซงแสดงทางหนาจอ หรอกลาวอกนยหนง เปนการใชเครองมอตรวจสอบกลมอาการเฉพาะทเกดจากปฏกรยาตอบสนองของรางกายตอภาวะเครยดทเกดขน โดยใชขอมลจากเครองไบโอฟดแบค เปนสญญาณในการตดตามสภาพ และควบคมการท างานตามหนาทของรางกายโดยอตโนมต เชน ความดนโลหต อตราการเตน ของหวใจ การหมนเวยนโลหต น าเหลอง การยอยอาหาร หรอเหงอ เปนตน เครองมอไบโอฟดแบคสามารถวดสภาวะการท างานของรางกาย เชน ระดบความตงของกลามเนอ อณหภมทผวหนง ปรมาณเหงอทผวหนง การตอบสนองของเครองมอไบโอฟดแบค มทงทเปนภาพและเปนเสยง เนองจากขอมลทไดจากขวไฟฟาจะถกสอและสงไปถงผใช ผานทาง

113

หนาจอภาพและเสยงเปนสวนใหญ ขอมลเหลานเปนการปอนขอมลยอนกลบหรอฟดแบค หมายถง ท าใหผฝกไดขอมลเกยวกบการท างานทางสรรวทยาของตนเอง เนองจากระบบประสาทของมนษยแบงหนาทการท างานออกเปนการท างานทอยในความควบคม และทอยนอกเหนอความควบคม หนาทส าคญ ๆ อาท การเตนของหวใจ การหายใจ และการไหลเวยนของโลหต เปนการท างานนอกเหนอจตส านกโดยไมมการควบคม การใชเครองวดไบโอฟดแบค โดยการเสยบมเตอรเขาไปในชองเสยบ Output ของ GSR 2 ทระดบ 2.5 มลลเมตร จะไปปดเสยงของเครองโดยอตโนมต และท าใหเกด Feedback ทเปนภาพทงอณหภมและความตานทานของผวหนง หนาปดมเตอรวดนถกท าเครองหมายแบงอณหภมออกแตละระดบท .1 องศาฟาเรนไฮต และ .05 องศาเซลเซยส The Dual Sensitivity Meter เครองวดความไวคนจะปรบเปลยนไปทต าแหนงท 1 ท าใหคาการอานสงสดเปน ±2 องศาฟาเรนไฮต และ ±1 องศาเซลเซยส สวนต าแหนง 1/ 2” ท าใหคาการอานเปนสองเทาทยาน ±4 องศาฟาเรนไฮต และ ±2 องศาเซลเซยส เมอท าการตรวจสอบดดวยเครอง Temperature Sensor ทอณหภมกลบกน เขมของเครองวดจะเคลอนทไปในทศทางทวนเขมนาฬกา การแปลผลของคะแนนส าหรบจากการตรวจสอบดความตานทานของผวหนง 1. ใหวางนวมอทงหมดลงบนแผนเซนเซอร แลวคอย ๆ หมน Dial บนเครอง GSR 2 ไปชา ๆ จนกวาเขมของมเตอรจะไดศนยทจดกงกลาง 2. เครองวดจะเคลอนทไปในทศทางทวนเขมนาฬกา (คาเปนลบ) ในขณะทผถกวด มความผอนคลาย เขมของมเตอรจะเคลอนทไปตามเขมนาฬกา (คาเปนบวก) โดยจบเวลาท 30 วนาท แลวอานคา ±1 องศาเซลเซยส ดานลางสด จะไดคาความผอนคลาย วธด าเนนการทดลอง แบงออกเปน 3 ระยะ ดงน 1. ระยะกอนการทดลอง ด าเนนการดงน ในชวง 1 สปดาหกอนการทดลอง ระหวางวนท 24 มถนายน-16 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 เขาพบผสงอายทบานพกเปนรายบคคล โดยด าเนนการสรางสมพนธภาพ แนะน าตนเอง ชแจงวตถประสงคของการวจย ขนตอนการวจย ชแจงสทธของผสงอายในการตดสนใจเขารวมการวจย และใหผสงอายลงนามยนยอมในใบพทกษสทธของผเขารวมการวจย ท าการวดความผอนคลาย จากเครองวดแบบไบโอฟดแบค รน GSR 2 และทดสอบความจ าขณะคด (Working Memory) กอนการทดลอง จากแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 ในสวนของแบบทดสอบยอยดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข ในกลมทดลอง จ านวนทงสน 90 คน หลงจากนนแจงใหผสงอายทราบวาจะท าการเกบรวบรวมขอมลอก 1 ครง คอ หลงท าการทดลองเสรจสนทนท พรอมนดหมายผสงอายเขารวมโปรแกรมการนวด ในสปดาหท 1 ของการทดลอง 1.1 ก าหนดใหมผชวยวจย (คนนวด) จ านวน 1 คน ซงไดส าเรจการศกษาตามหลกสตรวชาแพทยแผนโบราน จากโรงเรยนแพทยแผนโบราณวดพระเชตพนวมลมงคลาราม กรงเทพมหานคร ในการเตรยมผชวยวจยท าหนาทนวดตามโปรแกรมการนวด ประกอบดวย 1.1.1 การบรรยายใหความรและการปฏบตเปนผชวยวจย 1.1.2 ทดสอบควบคมน าหนกการกดของมอ โดยใชเครอง MicroFET2

114

1.1.3 ผชวยวจยทดลองฝกการนวดตามโปรแกรมการนวด ซงมลกษณะคลาย กลมตวอยาง ในเทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ จ านวนทงสน 18 คน gเปนเพศชาย จ านวน 9 คน และเพศหญง จ านวน 9 คน ตามโปรแกรมการนวด ทง 3 กลม ดงน กลมท 1 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ใหผชวยวจยทดลองนวด จ านวน 6 คน เปนชาย 3 คน หญง 3 คน กลมท 2 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ใหผชวยวจยทดลองนวด จ านวน 6 คน เปนชาย 3 คน หญง 3 คน กลมท 3 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ใหผชวยวจยทดลองนวด จ านวน 6 คน เปนชาย 3 คน หญง 3 คน เพอใหผชวยวจยเกดทกษะและความเขาใจในการนวด จากการเตรยมผชวยวจย โดยใหผชวยวจยทดลองฝกปฏบตตามโปรแกรมการนวด ผลปรากฏวา ผชวยวจยสามารถท าตามโปรแกรมการนวดไดอยางถกตอง 1.2 นดพบผสงอายทเปนกลมตวอยาง ทเทศบาลต าบลดานส าโรง ในชวง 1 สปดาหกอนการทดลอง ระหวางวนท 24 มถนายน-16 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 เกบรวบรวมขอมลพนฐานผสงอายของกลมตวอยาง ทดสอบความจ าขณะคด จากแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ในสวนของแบบทดสอบยอยดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข วดความผอนคลาย ดวยเครองวดแบบไบโอฟดแบค รน GSR 2 กอนการทดลอง ในกลมทดลอง จ านวนทงสน 90 คน 2. ระยะทดลอง ด าเนนการดงน 2.1 ผวจยและผชวยวจยด าเนนการตามโปรแกรมการนวด กลมทดลอง จ านวน 90 คน ระหวางวนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2559-วนท 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 แบงการนวดเปน 3 กลม ไดแก กลมท 1 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กลมท 2 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง กลมท 3 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2.2 การนวดทง 3 กลม มรายละเอยดดงน 1) นวด 1 ครงตอวน ใชเวลา 1 ชวโมง 2) นวดตดตอกน 7 วน และ 3) หลงการนวดครงท 7 เสรจสน ท าการทดสอบความผอนคลาย และความจ าขณะคดและบนทกขอมล 2.3 ผวจยและผชวยวจยด าเนนการตามโปรแกรมการนวด ซงสถานทท าการนวด มการควบคมมาตรฐานของสถานทการนวด ใหมความเหมาะสม ดงน 1) เปนหองสวนตวทใชใน การนวดโดยเฉพาะ 2) หองน าสวนตวส าหรบเปลยนเสอผาและท าความสะอาดเทากอนนวด 3) เตยงส าหรบนวด โตะ เกาอส าหรบบนทกขอมล มความพรอมสะดวก สะอาด และมความเงยบสงบ และ 4) มการควบคมอณหภมภายในหองท 25 องศาเซลเซยส โดยใชเครองปรบอากาศ

115

ตารางท 3-3 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

วน เดอน ป ชวงเวลา นวด (ครง)

วดความผอนคลายและความจ าขณะคด

จ านวน (คน)

1-7 สงหาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

7 สงหาคม พ.ศ. 2559 7 สงหาคม พ.ศ. 2559 7 สงหาคม พ.ศ. 2559 7 สงหาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

9-15 สงหาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

15 สงหาคม พ.ศ. 2559 15 สงหาคม พ.ศ. 2559 15 สงหาคม พ.ศ. 2559 15 สงหาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

17-23 สงหาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

23 สงหาคม พ.ศ. 2559 23 สงหาคม พ.ศ. 2559 23 สงหาคม พ.ศ. 2559 23 สงหาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

25-31 สงหาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

31 สงหาคม พ.ศ. 2559 31 สงหาคม พ.ศ. 2559 31 สงหาคม พ.ศ. 2559 31 สงหาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

2-8 กนยายน พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

8 กนยายน พ.ศ. 2559 8 กนยายน พ.ศ. 2559 8 กนยายน พ.ศ. 2559 8 กนยายน พ.ศ. 2559

1 1 1 1

10-16 กนยายน พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

16 กนยายน พ.ศ. 2559 16 กนยายน พ.ศ. 2559 16 กนยายน พ.ศ. 2559 16 กนยายน พ.ศ. 2559

1 1 1 1

18-24 กนยายน พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

24 กนยายน พ.ศ. 2559 24 กนยายน พ.ศ. 2559 24 กนยายน พ.ศ. 2559 24 กนยายน พ.ศ. 2559

1 1 1 1

26 กนยายน-2 ตลาคม พ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น.

7 7

2 ตลาคม พ.ศ. 2559 2 ตลาคม พ.ศ. 2559

1 1

รวม 30 คน

116

ตารางท 3-4 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

วน เดอน ป ชวงเวลา นวด (ครง)

วดความผอนคลายและความจ าขณะคด

จ านวน (คน)

4-10 ตลาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

10 ตลาคม พ.ศ. 2559 10 ตลาคม พ.ศ. 2559 10 ตลาคม พ.ศ. 2559 10 ตลาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

12-18 ตลาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

18 ตลาคม พ.ศ. 2559 18 ตลาคม พ.ศ. 2559 18 ตลาคม พ.ศ. 2559 18 ตลาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

20-26 ตลาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

26 ตลาคม พ.ศ. 2559 26 ตลาคม พ.ศ. 2559 26 ตลาคม พ.ศ. 2559 26 ตลาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

28 ตลาคม-3 พฤศจกายนพ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

3 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 3 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 3 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 3 พฤศจกายนพ.ศ. 2559

1 1 1 1

5-11 พฤศจกายน พ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

11 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 11 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 11 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 11 พฤศจกายนพ.ศ. 2559

1 1 1 1

13-19 พฤศจกายน พ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

19 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 19 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 19 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 19 พฤศจกายนพ.ศ. 2559

1 1 1 1

21-27 พฤศจกายน พ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

27 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 27 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 27 พฤศจกายนพ.ศ. 2559 27 พฤศจกายนพ.ศ. 2559

1 1 1 1

27 พฤศจกายน-5 ธนวาคม พ.ศ. 2559

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น.

7 7

5 ธนวาคม พ.ศ. 25595 5 ธนวาคม พ.ศ. 25595

1 1

รวม 30 คน

117

ตารางท 3-5 ก าหนดวนและเวลาด าเนนการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

3. ระยะหลงการทดลอง หลงการทดลองนวดอาสาสมคร ครบ 7 วน ไดเกบรวบรวมขอมลหลงการทดลองทนท โดยการทดสอบความผอนคลายจากเครองวดแบบไบโอฟดแบค รน GSR 2 และความจ าขณะคด

วน เดอน ป ชวงเวลา นวด (ครง)

วดความผอนคลายและความจ าขณะคด

จ านวน (คน)

7-13 ธนวาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

13 ธนวาคม พ.ศ. 2559 13 ธนวาคม พ.ศ. 2559 13 ธนวาคม พ.ศ. 2559 13 ธนวาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

15-21 ธนวาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

21 ธนวาคม พ.ศ. 2559 21 ธนวาคม พ.ศ. 2559 21 ธนวาคม พ.ศ. 2559 21 ธนวาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

23-29 ธนวาคม พ.ศ. 2559 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

29 ธนวาคม พ.ศ. 2559 29 ธนวาคม พ.ศ. 2559 29 ธนวาคม พ.ศ. 2559 29 ธนวาคม พ.ศ. 2559

1 1 1 1

3-9 มกราคม พ.ศ. 2560 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

9 มกราคม พ.ศ. 2560 9 มกราคม พ.ศ. 2560 9 มกราคม พ.ศ. 2560 9 มกราคม พ.ศ. 2560

1 1 1 1

11-17 มกราคม พ.ศ. 2560 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

17 มกราคม พ.ศ. 2560 17 มกราคม พ.ศ. 2560 17 มกราคม พ.ศ. 2560 17 มกราคม พ.ศ. 2560

1 1 1 1

19-25 มกราคม พ.ศ. 2560 08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

25 มกราคม พ.ศ. 2560 25 มกราคม พ.ศ. 2560 25 มกราคม พ.ศ. 2560 25 มกราคม พ.ศ. 2560

1 1 1 1

27 มกราคม-2 กมภาพนธ พ.ศ. 2560

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น. 14.00 น.-15.00 น. 17.00 น.-18.00 น.

7 7 7 7

2 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 2 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 2 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 2 กมภาพนธ พ.ศ. 2560

1 1 1 1

4-10 กมภาพนธ พ.ศ. 2560

08.00 น.-09.00 น. 11.00 น.-12.00 น.

7 7

10 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2560

1 1

รวม 30 คน

118

จากแบบทดสอบความสามารถทางเชาวนปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 ในสวนของแบบทดสอบยอยดานชวงตวเลข ดานสญลกษณตวเลข ในกลมทดลอง จ านวนทงสน 90 คน หลงจากนนน าขอมลไปใชในการวเคราะหตอไป การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลใชวธการทางสถต ดงน 1. วเคราะหคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลยเลขคณต คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธคะแนนมาตรฐานของความเบ และคาสมประสทธคะแนนมาตรฐานของความโดง 2. เปรยบเทยบความผอนคลายของผสงอายกอนกบหลง การใชโปรแกรมการนวดทง 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดวยสถตทดสอบทแบบกลมตวอยางทไมเปนอสระตอกน (Dependent t-Test) 3. เปรยบเทยบความจ าขณะคดของผสงอายจากแบบทดสอบดานชวงตวเลข และ ดานสญลกษณตวเลข กอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวดทง 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดวยสถตทดสอบท แบบกลมตวอยางทไมเปนอสระตอกน (Dependent t-Test) 4. เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยของความผอนคลายและความจ าขณะคด ของผสงอายจากแบบทดสอบดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลขระหวางการนวดทง 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา โดยการวเคราะหความแปรปรวนพห (MANOVA) 5. วเคราะหขนาดอทธพลความแตกตางของความผอนคลายความจ าขณะคดดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลขของผสงอาย (Privitera, 2014, p. 275) แสดงดงตารางท 3-6 ตารางท 3-6 การแปลผลของขนาดอทธพล

ขนาดอทธพล d 2

เลกนอย (Trivial) - 2 < .01 นอย (Small) d < 0.2 .01 < 2 < .09 ปานกลาง (Medium) 0.2 < d < 0.8 .10 < 2 < .25 สง (Large) d > 0.8 2 > .25

119

บทท 4 ผลการวจย

การวจย เรอง การเพมความจ าขณะคดในผสงอายดวยโปรแกรมการนวด โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน น าเสนอผลการวเคราะหขอมล เปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบ การนวดกดจดแผนจน ตอนท 2 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตอนท 3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดระหวางการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดงน 3.1 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวดในแตละกลม 3.2 ผลการเปรยบเทยบความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวดในแตละกลม 3.3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรม ความหมายและสญลกษณทใชในการน าเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน M หมายถง คาเฉลยเลขคณต (Mean) SD หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) N หมายถง จ านวนกลมตวอยาง t หมายถง คาสถตทดสอบความแตกตางคาเฉลยสองกลมตวอยางทเปนอสระตอกน และกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน df หมายถง องศาอสระ (Degrees of Freedom) F หมายถง คาสถตทดสอบ F p หมายถง คาความนาจะเปน (Probability) ns หมายถง ไมมนยส าคญทางสถต (Non-Significant) ตอนท 1 ผลการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ กบการนวดกดจดแผนจน การพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจนทสรางขน หลงจากผานการตรวจสอบคณภาพของเครองมอโดยผทรงคณวฒ วเคราะหคาความตรงไดคา CVI เทากบ 1.00 และน าไปทดลองใชกบกลมตวอยางทไมใชกลมทดลองในการวจยจ านวน 18 คน

120

ปรากฏวา โปรแกรมการนวดใชเวลานวดตามโปรแกรมคนละ 7 วนตอเนอง โปรแกรมการนวดแบงออกเปน 3 วธ ดงตอไปน 1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในเวลา 1 ชวโมง จะท าการนวด 2 อยางคอ ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด ในเวลา 30 นาท และการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด ในเวลา 30 นาท การลงน าหนกนวมอทบรเวณหนาทอง และใชไมกดจดทบรเวณฝาเทา การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท การนวดหนาทอง 30 นาท จะได 4 รอบ โดยใชเวลา 30 วนาท เปนตวก าหนด การนวดฝาเทา 30 นาท จะได 1 รอบ (1 รอบ = เทาซาย+เทาขวา) โดยใชเวลา 30 นาท เปนตวก าหนด จากการทดลองปรากฏวาผสงอายมอาการเจบทบรเวณกลามเนอทถกกดในน าหนกขนาด 90 ปอนด แตทงนขนาดท 50 ปอนด และ 70 ปอนด ผสงอายสวนใหญสามารถรบแรงตานของน าหนกการนวดได แสดงใหเหนวาเสนใยกลามเนอ (Muscle Fibers) ของรางกายมนษย มระดบการตอบสนองตอความรสกความเจบปวด ไมเทากน ตรงตามหลกการสรรวทยาของระบบกระดกกลามเนอ นอกจากนน การนวดทเกดขน ในต าแหนงดงกลาวจะท าใหเกดแรงดนในชองทองดวย ซงวธการนวดหนาทองรวมกบนวดฝาเทา ผสงอายชนชอบมากทสด 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง จะท าการนวดบรเวณหนาทอง อยางเดยว 10 จด ในเวลา 1 ชวโมง จากการทดลองปรากฏวา การลงน าหนกนวมอม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา 45 วนาท การนวดเฉพาะหนาทอง 1 ชวโมง จะได 8 รอบ โดยใชเวลา 1 ชวโมงเปนตวก าหนด ผสงอายจะรบน าหนกไดดท 50 ปอนด และ 70 ปอนด เมอลงน าหนกถง 90 ปอนด ทปรากฏวามอาการเจบกลามเนอเลกนอย 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาจะท าการนวดฝาเทาอยางเดยว 26 จด ในเวลา 1 ชวโมง จากการทดลองปรากฏวา การลงน าหนกโดยใชไมกดจดม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด ใชเวลารวม 45 วนาท การนวดเฉพาะฝาเทา 1 ชวโมง ได 2 รอบ (1 รอบ = เทาซาย+เทาขวา) โดยใชเวลา 1 ชวโมง เปนตวก าหนด ผสงอายจ านวนมากจะรบน าหนกไดด มจ านวนนอย เมอลงน าหนกถง 90 ปอนด ปรากฏวามอาการเจบกลามเนอเลกนอย ขนตอนการนวดของโปรแกรมการนวดแผนไทยนน ยดตามทฤษฏทส าคญ คอทฤษฏเสนประธานสบ ประกอบดวย การนวด 10 จด บรเวณรอบสะดอ ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขน ปรบมาตรฐานน าหนกมอผนวดดวยเครอง MicroFET2 ซงการลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง

121

ภาพท 4-2 ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ

ซงน าหนกนวมอทกด ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1) น าหนกเบา 50 ปอนด ระดบ 2) น าหนกปานกลาง 70 ปอนด และระดบ 3) น าหนกมาก 90 ปอนด ทศทางของแรงโดยทวไป ผนวดจะกดนวดใหแรง ทกดตงฉากหรอท ามม 90 องศา กบต าแหนงทกดนวด แลวนบ 1-10 จงปลอย (10 วนาท) ระหวางการนวดอาจมการชโลมครมเปนระยะ ๆ เพอเพมการหลอลนในการสมผสกนของมอกบหนาทอง รางกายของผถกนวดตองอยในสภาพทผอนคลาย ไมตงเครยด ขณะนวดควรสวมใสเสอผาทสบาย ไมรดตง ไมควรคาดเขมขด ผกนาฬกา หรอสวมแหวน เพราะจะมผลในความรสกอดอดท าการนวด 7 ครง ตดตอกน วนละ 1 ครง ใชเวลา 1 ชวโมงตอ 1 คน รายละเอยดดงภาพท 4-1 และ 4-2

ภาพท 4-1 การนวดตามทฤษฏเสนประธานสบ

ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ ระยะการวางต าแหนงของแตละเสน

1. เสนอทา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานซายประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร

122

ภาพท 4-2 (ตอ)

ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ ระยะการวางต าแหนงของแตละเสน

2. เสนปงคลา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานขวาประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร

3. เสนสสมนา มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอ ไปดานบนประมาณ 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร

4. เสนกาลทาร มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอ ไปดานบนประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร

5. เสนสหสรงส มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานซายประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร

123

ภาพท 4-2 (ตอ)

ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ ระยะการวางต าแหนงของแตละเสน

6. เสนทวาร มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานขวาประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร

7. เสนจนทภสง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานซายประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร

8. เสนรช า มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานขวาประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร

9. เสนสขมง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางซายเลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร

124

ภาพท 4-3 ต าแหนงการนวดจดแผนจน

ต าแหนงการนวดเสนประธานสบ ระยะการวางต าแหนงของแตละเสน

10. เสนสกขน มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางขวา เลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร

ภาพท 4-2 (ตอ) ขนตอนการนวดของโปรแกรมการนวดกดจดแผนจน มลกษณะของกจกรรมทมการนวด กดจด 26 จด บรเวณฝาเทา โดยมล าดบ ดงตอไปน 1. กอนนวดเทา ใหผถกนวดท าความสะอาดเทาดวยสบ และน าอนทอณหภม 40-45 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมอนสบายของการรบสมผสอณหภมใตผวหนง รวมทงเปนการเปดรขมขน เมอท าความสะอาดเทาแลวเชดดวยผาขนหนใหแหง 2. ปรบมาตรฐานน าหนกมอผนวดดวยเครอง MicroFET2 ซงการลงน าหนกนวมอทกด ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด 3. เรมการนวดโดยใชไมกดจดเพอใหผนวดลงน าหนก การกดจงหวะการลงน าหนกแตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ทศทางของแรงขนอยกบต าแหนงทกดนวด แลวนบ 1-10 (10 วนาท) จงปลอย การนวดเทาจะเรมตนทเทาซายกอนเสมอ เนองจากเปนต าแหนงของหวใจ เพอกระตนการไหลเวยนโลหต 4. ระหวางการนวดอาจมการชโลมครมเปนระยะ ๆ เพอเพมการหลอลนในการสมผสกนของมอและเทา มกลนหอมสดชน รางกายของผถกนวดตองอยในสภาพทผอนคลายมากทสด ไม ตงเครยด ท าการนวด 7 ครง ตดตอกนวนละ 1 ครง ตองใชเวลา 1 ชวโมงตอ 1 คน การนวดฝาเทาตามต าแหนง ดงภาพท 4-3

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 1 กดทบรเวณปลายนวหวแมเทา

125

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 2 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานนอก

จดท 3 กดทบรเวณกงกลางนวหวแมเทา

จดท 4 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานใน

จดท 5 กดทบรเวณปลายนวช

จดท 6 กดทบรเวณปลายนวกลาง

ภาพท 4-3 (ตอ)

126

ภาพท 4-3 (ตอ)

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 7 กดทบรเวณปลายนวนาง

จดท 8 กดทบรเวณปลายนวกอย

จดท 9 กดทบรเวณโคนนวหวแมเทาดานใน

จดท 10 กดทบรเวณระหวางรองนวหวแมเทา กบนวช

จดท 11 กดทบรเวณระหวางรองนวชกบ นวกลาง

จดท 12 กดทบรเวณระหวางรองนวกลางกบ นวนาง

127

ภาพท 4-3 (ตอ)

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 13 กดทบรเวณระหวางรองนวนาง กบนวกอย

จดท 14 กดทบรเวณขางเนนนวหวแมเทา

จดท 15 กดทบรเวณใตเนนนวกลาง

จดท 16 กดทบรเวณหางจากจดรวมประสาท ลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร

จดท 17 กดทบรเวณกงกลางฝาเทา หางจาก จดตอมหมวกไตลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร

จดท 18 กดทบรเวณกงกลางสนเทา

128

ภาพท 4-3 (ตอ)

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 19 กดทบรเวณใตเนนนวหวแมเทา

จดท 20 กดทบรเวณหางจากจด กระเพาะอาหารลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร

จดท 21 กดทบรเวณหางจากจดตบออนลงมา ประมาณ 1 เซนตเมตร

จดท 22 กดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทาง ดานขางของเทาดานใน

จดท 23 กดทบรเวณกงกลางใตเนนระยะ ระหวางรองนวนางกบนวกอย

จดท 24 กดทบรเวณหางจากจดหวใจลงมา ประมาณ 3 เซนตเมตร

129

ภาพท 4-3 (ตอ) สรปผลการศกษาเปนไปตามสมมตฐานการวจยขอท 1 คอ ไดรปแบบโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

ตอนท 2 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน กลมตวอยางเปนผสงอาย จ านวน 90 คน แบงเปนการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาจ านวน 30 คน 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองจ านวน 30 คน และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทาจ านวน 30 คน รายละเอยดขอมลทวไปของกลมตวอยาง แสดงดงตารางท 4-1 ตารางท 4-1 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศและการนวด 3 กลม

เพศ

กลม

รวม (n = 90)

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

(n = 30)

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

(n = 30)

การนวดกดจดแผนจนบรเวณ

ฝาเทา (n = 30)

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ ชาย 15 50.0 15 50.0 15 50.0 45 50.0 หญง 15 50.0 15 50.0 15 50.0 45 50.0 รวม 30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0

ต าแหนงการนวดกดจดแผนจน ค าอธบายต าแหนง

จดท 25 กดทบรเวณหางจากจดล าไสใหญ สวนขวางลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร จดท 26 กดทบรเวณสนเทาเฉยงออกไปทาง ดานขางของเทาดานนอก

130

จากตารางท 4-1 แสดงวา กลมตวอยาง รวมจ านวน 90 คน ประกอบดวยเพศชาย 45 คน เพศหญง 45 คน ซงแตละกลมประกอบดวยเพศชาย และเพศหญงจ านวนเทา ๆ กน ตารางท 4-2 จ านวนและรอยละจ าแนกตามลกษณะทวไปของกลมตวอยาง

ลกษณะทวไป

กลม

รวม (n = 90)

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ

ฝาเทา (n = 30)

การนวดตามทฤษฎเสนประธาน

สบบรเวณ หนาทอง (n = 30)

การนวดกดจดแผนจนบรเวณ

ฝาเทา (n = 30)

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ อาย (ป) 60-64 11 36.7 9 30.0 4 13.3 24 26.7 65-69 13 43.3 12 40.0 11 36.7 36 40.0 70-74 5 16.7 7 23.3 14 46.7 26 28.9 75-79 1 3.3 1 3.3 1 3.3 3 3.3 80-84 1 3.3 1 1.1 สถานภาพสมรส โสด 2 6.6 3 10.0 7 23.3 12 13.3 สมรส 23 76.7 21 70.0 15 50.0 59 65.6 หมาย/ หยา/ แยกกนอย 5 16.7 6 20.0 8 26.7 19 21.1 อาชพในปจจบน ไมไดประกอบอาชพ 12 40.0 13 43.4 14 46.7 39 43.3 รบจาง 6 20.0 7 23.3 7 23.3 20 22.2 คาขาย 8 26.7 7 23.3 8 26.7 23 25.6 เกษตรกรรม 1 3.3 1 3.3 - - 2 2.2 ขาราชการบ านาญ 3 10.0 2 6.7 1 3.3 6 6.7 ระดบการศกษา ประถมศกษา 12 40.0 13 43.3 17 56.6 42 46.7 มธยมศกษา 10 33.4 9 30.0 8 26.7 27 30.0 ประกาศนยบตร 7 23.3 8 26.7 4 13.3 19 21.1 ปรญญาตร 1 3.3 - - 1 3.3 2 2.2 ความสามารถ ในการอาน-เขยนปกต

30 100.0 30 100.0 30 100.0 30 100.0

การมองเหนปกต 30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0 การไดยนปกต 30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0

131

ตารางท 4-2 (ตอ)

ลกษณะทวไป

กลม

รวม (n = 90)

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

(n = 30)

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ

บรเวณ หนาทอง (n = 30)

การนวดกดจดแผนจนบรเวณ

ฝาเทา (n = 30)

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

จากตารางท 4-2 ปรากฏวา กลมการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มอายตงแต 60-80 ป ผทม อาย 60-64 ป มจ านวน 24 คน (26.7%) อาย 65-69 ป มจ านวน 36 คน (40.0%) อาย 70-74 ป มจ านวน 26 คน (28.9%) อาย 75-79 ป มจ านวน 3 คน (3.3%) อาย 80-84 ป มจ านวน 1 คน (1.1%)

ประวตการไดรบบาดเจบ ทศรษะปกต

30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0

ประวตการเปนโรค ทางระบบประสาทปกต

30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0

การดมสรา ไมดมสรา 17 56.7 18 60.0 19 63.3 54 60.0 ดมแตไมตดสรา 13 43.3 12 40.0 11 36.7 36 40.0 การสบบหร ไมเคยสบ 14 46.7 12 40.0 11 36.7 37 41.1 เคยสบปจจบนเลกสบ 9 30.0 10 33.3 13 43.3 32 35.6 ปจจบนยงสบอย 7 23.0 8 26.7 6 20.0 21 23.3 โรคประจ าตว ปกต 30 100.0 30 100.0 30 100.0 90 100.0 ยาทใชในชวตประจ าวน ไมม 3 10.0 2 6.7 3 10.0 8 8.9 ยานอนหลบ 1 3.3 3 10.0 2 6.7 6 6.6 ยาคลายเครยด 2 6.7 2 6.7 3 10.0 7 7.8 ยาแกปวดขอ 10 33.3 7 23.3 8 26.6 25 27.8 วตามนอ 3 10.0 4 13.3 2 6.7 9 10.0 ยาแอสไพรน 8 26.7 10 33.3 9 30.0 27 30.0 ยาฮอรโมนหลงหมด ประจ าเดอน

3 10.0 2 6.7 3 10.0 8 8.9

132

สถานภาพสมรส กลมตวอยางสวนใหญเปนผสมรส รอยละ 65.6 รองลงมาหมาย/ หยา/แยกกนอย รอยละ 21.1 และโสด รอยละ 13.3 เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวา แตละกลมสอดคลองกนคอ สวนใหญเปนผสมรส ดงน กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทาสวนใหญเปนผสมรส รอยละ 76.7 รองลงมาหมาย/ หยา/ แยกกนอย รอยละ 16.7 และโสด รอยละ 6.6 ตามล าดบ กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญเปนผสมรส รอยละ 70.0 รองลงมาหมาย/ หยา/ แยกกนอย รอยละ 20.0 และโสด รอยละ 10.0 ตามล าดบ กลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาสวนใหญเปนผสมรส รอยละ 50.0 รองลงมาหมาย/ หยา/ แยกกนอย รอยละ 26.7 และโสด รอยละ 23.3 ตามล าดบ อาชพในปจจบน กลมตวอยางสวนใหญไมไดประกอบอาชพ รอยละ 43.3 รองลงมาประกอบอาชพคาขาย รอยละ 25.6 อาชพรบจาง รอยละ 22.2 ขาราชการบ านาญ รอยละ 6.7 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 2.2 ตามล าดบ เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวา แตละกลมมสดสวนสอดคลองกน กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญไมไดประกอบอาชพ รอยละ 40.0 รองลงมาประกอบอาชพคาขาย รอยละและ 26.7 อาชพรบจาง รอยละ 20.0 ขาราชการบ านาญ รอยละ 10.0 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 3.3 ตามล าดบ กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญไมไดประกอบอาชพ รอยละ 43.4 รองลงมาประกอบอาชพคาขาย รอยละ 23.3 อาชพรบจาง รอยละ 23.3 ขาราชการบ านาญ รอยละ 6.7 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 3.3 ตามล าดบ กลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญไมไดประกอบอาชพ รอยละ 46.7 รองลงมาประกอบอาชพคาขาย รอยละ 26.7 อาชพรบจาง รอยละ 23.3 ขาราชการบ านาญ รอยละ 3.3 ตามล าดบ ระดบการศกษา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการศกษาประถมศกษา รอยละ 46.7 รองลงมาระดบการศกษามธยมศกษา รอยละ 30.0 ระดบการศกษาประกาศนยบตร รอยละ 21.1 และระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 2.2 ตามล าดบ เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวาสอดคลองกน กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา สวนใหญมระดบการศกษาประถมศกษา รอยละ 40.0 รองลงมาระดบการศกษามธยมศกษา รอยละ 33.4 ระดบการศกษาประกาศนยบตร รอยละ 23.3 และระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 3.3 ตามล าดบ กลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญมระดบการศกษาประถมศกษา รอยละ 43.3 รองลงมาระดบการศกษามธยมศกษา รอยละ 30.0 ระดบการศกษาประกาศนยบตร รอยละ 26.7 ตามล าดบ

133

กลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญมระดบการศกษาประถมศกษา รอยละ 56.6 รองลงมาระดบการศกษามธยมศกษา รอยละ 26.7 ระดบการศกษาประกาศนยบตร รอยละ 13.3 และระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 3.3 ตามล าดบ ความสามารถในการอาน-เขยน กลมตวอยางมความสามารถในการอานออก เขยนหนงสอได การมองเหน กลมตวอยางมความสามารถในการมองเหน การไดยน กลมตวอยางมความสามารถในการไดยน ประวตการไดรบบาดเจบทศรษะ กลมตวอยางไมมการไดรบบาดเจบทศรษะ ประวตการเปนโรคทางระบบประสาท กลมตวอยางไมมโรคทางระบบประสาท การดมสรา กลมตวอยางสวนใหญไมดมสรา รอยละ 60.0 รองลงมาดมแตไมตดสรา รอยละ 40.0 ตามล าดบ เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวาสอดคลองกน การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา สวนใหญไมดมสรา รอยละ 56.7 ดมแตไมตดสรา รอยละ 43.3 ตามล าดบ การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญไมดมสรา รอยละ 60.0 ดมแตไมตดสรา รอยละ 40.0 ตามล าดบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญไมดมสรา รอยละ 63.3 ดมแตไมตดสรา รอยละ 36.7 ตามล าดบ การสบบหร กลมตวอยาง สวนใหญไมเคยสบ รอยละ 41.1 รองลงมาเคยสบปจจบนเลกสบ รอยละ 35.6 และปจจบนยงสบอย รอยละ 23.3 ตามล าดบ เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวาสอดคลองกน การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา สวนใหญไมเคยสบ รอยละ 46.7 เคยสบปจจบนเลกสบ รอยละ 30.0 ปจจบนยงสบอย รอยละ 23.0 ตามล าดบ การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญไมเคยสบ รอยละ 40.0 เคยสบปจจบนเลกสบรอยละ 33.3 ปจจบนยงสบอย รอยละ 26.7 ตามล าดบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญไมเคยสบ รอยละ 36.7 เคยสบปจจบนเลกสบ รอยละ 43.3 ปจจบนยงสบอย รอยละ 20.0 ตามล าดบ โรคประจ าตว กลมตวอยางไมมโรคประจ าตว ยาทใชในชวตประจ าวน กลมตวอยางสวนใหญใชยาแอสไพรน รอยละ 30.0 รองลงมา ยาแกปวดขอ รอยละ 27.8 วตามนอ รอยละ 10.0 ไมไดใชยา รอยละ 8.9 ยาฮอรโมนทดแทนหลง หมดประจ าเดอน รอยละ 8.9 ยาคลายเครยด รอยละ 7.8 ยานอนหลบ รอยละ 6.6 ตามล าดบ เมอพจารณาโดยจ าแนกตามวธการนวด เหนไดวาสอดคลองกน การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา สวนใหญใชยาแกปวดขอ รอยละ 33.3 รองลงมายาแอสไพรน รอยละ 26.7 ไมไดใชยา รอยละ 10.0 วตามนอ รอยละ 10.0 ยาฮอรโมนทดแทนหลงหมดประจ าเดอน รอยละ 10.0 ยาคลายเครยด รอยละ 6.7 ยานอนหลบ รอยละ 3.3 ตามล าดบ

134

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง สวนใหญใชยาแอสไพรน รอยละ 33.3 รองลงมายาแกปวดขอ รอยละ 23.3 วตามนอ รอยละ 13.3 ยานอนหลบ รอยละ 10.0 ไมไดใชยา รอยละ 6.7 ยาคลายเครยด รอยละ 6.7 ยาฮอรโมนทดแทนหลงหมดประจ าเดอน รอยละ 6.7 ตามล าดบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สวนใหญใชยาแอสไพรน รอยละ 30.0 รองลงมา ยาแกปวดขอ รอยละ 26.6 ไมไดใชยา รอยละ10.0 ยาคลายเครยด รอยละ10.0 ยาฮอรโมนทดแทน หลงหมดประจ าเดอน รอยละ 10.0 ยานอนหลบ รอยละ 6.7 ยานอนหลบ รอยละ 6.7 ตามล าดบ แบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย (MMSE-T 2002) ปรากฏวา กลมตวอยางทงหมดไดคะแนนเกนเกณฑทแบบทดสอบก าหนด คอในกลมทเรยนระดบประถมศกษา คะแนน < 17 จากคะแนนเตม 30 กลมทเรยนสงกวาระดบประถมศกษา คะแนน < 22 จากคะแนนเตม 30 ตอนท 3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายและความจ าขณะคดระหวางการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา คะแนนการทดสอบความผอนคลายและความจ าขณะคดดานชวงตวเลข ดานสญลกษณตวเลข กอนการใชโปรแกรมการนวด แสดงดงตารางท 4-3 ตารางท 4-3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลาย (Relaxation) และความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ระหวางการนวด 3 กลม ระยะกอน การใชโปรแกรมการนวด

ตวแปร กลม Mean SD F p ความผอนคลาย 1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ

บรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ บรเวณหนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

-5.00

-5.33

-5.10

1.62

1.49

1.69

0.34ns .71

ความจ าขณะคด ดานชวงตวเลข

1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ บรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ บรเวณหนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

12.40

12.00

12.17

2.80

2.36

2.56

0.18ns .83

135

ตารางท 4-3 (ตอ)

ตวแปร กลม Mean SD F p ความจ าขณะคด ดานสญลกษณ

ตวเลข

1. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ บรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ บรเวณหนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

19.30

16.83

17.67

5.78

5.06

5.32

1.62ns .20

หมายเหต ns หมายถง ไมมนยส าคญทางสถต จากตารางท 4-3 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายความจ าขณะคดดานชวงตวเลข และดานสญลกษณตวเลข ระหวางการนวด 3 กลม การเปรยบเทยบความจ าขณะคดดานชวงตวเลขกอน การใชโปรแกรมการนวด ปรากฏวาการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ หนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กอนการทดลองมความผอนคลายความจ าขณะ คดดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลขไมแตกตางกน ตารางท 4-4 คาเฉลยเลขคณต คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธคะแนนมาตรฐานของ ความเบ และความโดง ของความผอนคลาย (Relaxation) ความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) หลงการใชโปรแกรมการนวด ของ 3 กลม

กลมทดลอง ตวแปร Mean SD Skewness Kurtosis การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง รวมกบการนวด จดแผนจนบรเวณฝาเทา

ความผอนคลาย ชวงตวเลข

สญลกษณตวเลข

6.50 20.10 26.00

1.04 2.04 5.68

.587

.743 1.099

-.250 -.229 .293

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

ความผอนคลาย ชวงตวเลข

สญลกษณตวเลข

3.37 13.90 18.83

1.10 2.01 4.71

.532

.037

.912

-.352 -.086 -.066

การนวดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ความผอนคลาย ชวงตวเลข

สญลกษณตวเลข

5.00 16.73 22.43

1.39 1.68 5.03

.330

.406

.913

-.789 -.418 -.297

136

จากตารางท 4-4 หลงการใชโปรแกรมการนวด การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผลการทดสอบความผอนคลาย ความจ าขณะคด ดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข ไดคาเฉลยเลขคณต เทากบ 6.50, 20.10 และ 26.00 ตามล าดบ เมอพจารณาคาความเบและความโดงของตวแปรตามทง 3 ตว ปรากฏวาคาสมบรณของดชนความเบ นอยกวา 3 และดชนความโดง นอยกวา 10 (Kline, 2011, p. 63) จงสรปไดวาตวแปรตาม ทง 3 ตว มการแจกแจงเปนโคงปกต การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ผลการทดสอบความผอนคลายความจ าขณะคดดานชวงตวเลข ดานสญลกษณตวเลขและความผอนคลาย ไดคาเฉลยเลขคณต เทากบ 3.37, 13.90 และ 18.83 ตามล าดบ เมอพจารณาคาความเบและความโดงของตวแปรตามทง 3 ตว ปรากฏวาคาสมบรณของดชนความเบ นอยกวา 3 และดชนความโดง นอยกวา 10 จงสรปไดวา ตวแปรตาม ทง 3 ตว มการแจกแจงเปนโคงปกต การนวดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผลการทดสอบความผอนคลาย ความจ าขณะคด ดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข ไดคาเฉลยเลขคณต เทากบ 5.00, 16.73 และ 22.43 ตามล าดบ เมอพจารณาคาความเบและความโดงของตวแปรตามทง 3 ตว ปรากฏวาคาสมบรณของดชนความเบ นอยกวา 3 และดชนความโดง นอยกวา 10 จงสรปไดวาตวแปรตามทง 3 ตว มการแจกแจง เปนโคงปกต การทดสอบคาเฉลยเลขคณต คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธคะแนนมาตรฐานของความเบและความโดง ของตวแปร ทง 3 ตว เปนไปตามขอตกลงเบองตนทวาตวแปรตามตองมการแจกแจงเปนโคงปกต

ภาพท 4-4 คาเฉลยความผอนคลายเปรยบเทยบความแตกตางของการนวด 3 กลม

137

จากภาพท 4-4 แสดงถงคะแนนความผอนคลายของกลมทดลองทง 3 กลม โดยกลมทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนมธยฐานสงสด รองลงมาคอกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาและการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ

ภาพท 4-5 คาเฉลยความจ าขณะคดดานชวงตวเลขเปรยบเทยบความแตกตางการนวด 3 กลม จากภาพท 4-5 แสดงถงคะแนนความจ าขณะคดดานชวงตวเลขของกลมทดลองทง 3 กลม โดยกลมทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนมธยฐานสงสด รองลงมาคอกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และ การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ

138

** p < .01

ภาพท 4-6 คาเฉลยความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขเปรยบเทยบความแตกตางการนวด 3 กลม จากภาพท 4-6 แสดงถงคะแนนความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขของกลมทดลอง ทง 3 กลม โดยกลมทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนมธยฐานสงสด รองลงมาคอการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ ตารางท 4-5 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายในผสงอายระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรมการนวด

ตวแปร กลม Mean

t กอนทดลอง หลงทดลอง

ความผอนคลาย การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

-5.00 6.50

62.45**

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

-5.33 3.37

59.99**

การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา -5.10 5.00 65.48** จากตารางท 4-5 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลายการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ

139

-5.00 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 6.50 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 62.45 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความผอนคลายดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สวนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ -5.33 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวด เทากบ 3.37 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 59.99 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวด ความผอนคลายดกวากอนการใชโปรแกรม การนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สวนการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กอนการใชโปรแกรมการนวด เทากบ -5.10 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวด เทากบ 5.00 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 65.48 จงสรป ไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความผอนคลายดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เมอท าการเปรยบเทยบการนวดทง 3 กลม การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ หนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลายสงทสด รองลงมา คอการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาและการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ แสดงวา กลมตวอยางหลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความผอนคลายสงกวากอน การใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 2 หลงการใชโปรแกรมในกลม การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 3 หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทาผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 4 ตารางท 4-6 ผลการเปรยบเทยบความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางกอนกบหลงการใชโปรแกรม การนวดในแตละกลม

ตวแปร กลม Mean

t กอนทดลอง หลงทดลอง

ชวงตวเลข การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

12.40 20.10 17.30**

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

12.00 13.90 8.39**

การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 12.17 16.73 13.79**

140

ตารางท 4-6 (ตอ)

ตวแปร กลม Mean

t กอนทดลอง หลงทดลอง

สญลกษณตวเลข

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

19.30 26.00 14.97**

การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

16.83 18.83 9.83**

การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 17.67 22.43 33.74** ** p < .01 จากตารางท 4-6 ผลการเปรยบเทยบส าหรบการทดสอบความจ าขณะคดดานชวงตวเลข ปรากฏวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 12.40 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวด เทากบ 20.10 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 17.30 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวด ความจ าขณะคดดานชวงตวเลขดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 12.00 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 13.90 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 8.39 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความจ าขณะคดดานชวงตวเลขดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 12.17 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 16.73 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 13.79 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความจ าขณะคดดานชวงตวเลขดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เมอเปรยบเทยบการนวดทง 3 กลม การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคดดานชวงตวเลขสงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ หนาทอง ตามล าดบ ส าหรบการทดสอบความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข ปรากฏวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทากอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 19.30 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวด เทากบ 26.00 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 14.97 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขดกวา กอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

141

สวนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 16.83 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 18.83 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 9.83 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขดกวา กอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กอนการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 17.67 คะแนน หลงการใชโปรแกรมการนวดเทากบ 22.43 คะแนน และคาสถตทดสอบ t = 33.74 จงสรปไดวา หลงการใชโปรแกรมการนวดความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลขดกวากอนการใชโปรแกรมการนวด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เมอท าการเปรยบเทยบการนวดทง 3 กลม การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ หนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข สงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาและการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ แสดงวา กลมตวอยางหลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ผสงอายมความจ า ขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 5 หลงการใชโปรแกรมในกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองผสงอาย มความจ าขณะคด สงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 6 หลงการใชโปรแกรม ในกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในผสงอาย มความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 7 ตารางท 4-7 ผลการเปรยบเทยบความผอนคลาย และความจ าขณะคดในผสงอาย ระหวางโปรแกรม การนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรมการนวด Multivariate Test of Homoscedasticity Box’s Test of Equality of Covariance Matrices Box’s M 7.755 F .614 df1 12 df2 36,680.518 Sig .832 Levene’s Test of Equality of Error Variances Dependent Variable F df1 df2 p ความผอนคลาย 1.46 2 87 .236 ชวงตวเลข สญลกษณตวเลข

.62

.44 2 2

87 87

.536

.643

142

จากตารางท 4-7 ผลการตรวจสอบความแตกตางของเมตรกชความแปรปรวนรวมระหวางกลมการใชโปรแกรม โดยใชสถตทดสอบ Box’s Test พบวา คาสถต Box’s M = 7.755 และ F = .614 (p = .832) แสดงวา เมตรกชความแปรปรวนรวมของความผอนคลายความจ าขณะคด ดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลข จ าแนกตามการนวด 3 กลม ไมแตกตางกน ผลการทดสอบความแตกตางของความแปรปรวนของตวแปรตามในแตละดาน ไดแก ความผอนคลายดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลขดวยสถต Levene’s Test พบวา คาสถต F เทากบ 1.46 (p = .236), .62 (p = .536) และ .44 (p = .643) ตามล าดบ แสดงวา คะแนน ความผอนคลายดานชวงตวเลขและดานสญลกษณตวเลขมความแปรปรวนของความคลาดเคลอนระหวางกลมไมแตกตางกน จงสามารถทดสอบสมมตฐานการวจยดวยวธการวเคราะหความแปรปรวนพหคณได ตารางท 4-8 การเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความผอนคลายและความจ าขณะคด ระหวางการนวด 3 กลม Multivariate Tests Statistical Test Value F Hypothesis df Error df p 2 Wilks' Lambda .194 36.033** 6.000 170.000 .000 .560 Univariate Tests (Between-Subjects Effects)

Dependent Variables

Sum of Squares

df Mean Square F p 2

ความผอนคลาย 147.356 2 73.678 52.341** .000 .546 ชวงตวเลข

สญลกษณตวเลข 578.022 770.422

2 2

289.011 385.211

78.755** 14.486**

.000

.000 .644 .250

*** p < .001 จากตารางท 4-8 ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความผอนคลาย และความจ าขณะคด จ าแนกตามกลมทดลอง ดวยคาสถตทดสอบ Wilks' Lambda = .194 และ F = 36.033 (p = .000) แสดงวา การนวดทง 3 กลม มคะแนนความผอนคลายและความจ าขณะคดแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 ขนาดอทธพลขนาดสง (2 = .560) เมอพจารณาโดยจ าแนกตามดานของตวแปรตามพบวา ความผอนคลาย (Relaxation) แตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .001 (F = 52.341, p = .000) ขนาดอทธพลขนาดสง (2 = .546) ดานชวงตวเลข (Digit span) แตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .001 (F = 78.755, p = .000) ขนาดอทธพลขนาดสง (2 = .644)

143

ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) แตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .001 (F = 14.486, p = .000) ขนาดอทธพลขนาดสง (2 = .250) สรปไดวา การนวด 3 กลมท าใหความผอนคลายและความจ าขณะคดแตกตางกนอยางนอย 1 ค จงท าการทดสอบรายคตอไป เพอทดสอบสมมตฐานการวจยขอ 8 และขอ 9 ตารางท 4-9 ผลการทดสอบความแตกตางของความผอนคลาย (Relaxation) หลงการใชโปรแกรม การนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม

กลมทดลอง ความผอนคลาย

การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง รวมกบ การนวด

กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง

การนวด กดจด

แผนจนบรเวณ ฝาเทา

1. การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณ หนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณ หนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทา

M = 6.50

M = 3.37

M = 5.00

-

3.13**

1.56**

- -

-1.63**

-

- -

** p < .01 จากตารางท 4-9 ผลการทดสอบความแตกตางของความผอนคลาย (Relaxation) หลง การใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดวยการเปรยบเทยบรายคโดยใชสถต Scheffe ปรากฏวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลาย (Relaxation) สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองและการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา อยางมนยส าคญทางสถต (p < .01)

144

การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลาย (Relaxation) สงกวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองอยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) สรปไดวา เมอเปรยบเทยบระหวางกลมระยะหลงการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลายสงทสด รองลงมา คอการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ หนาทอง ตามล าดบ ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 8 ตารางท 4-10 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) หลง การใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม

** p < .01 จากตารางท 4-10 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) หลงการใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสน ประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดวยการเปรยบเทยบรายคโดยใชสถต Scheffe ปรากฏวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทามคะแนนดานชวงตวเลข (Digit Span) สงกวาการนวด

กลมทดลอง ดานชวงตวเลข

การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบ

บรเวณหนาทอง รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทอง

การนวด กดจด

แผนจนบรเวณ ฝาเทา

1. การนวดบรเวณ หนาทองรวมกบตามทฤษฎ เสนประธานสบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณ หนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทา

M = 20.10

M = 13.90

M = 16.73

-

6.20**

3.37**

- -

-2.83**

-

-

-

145

ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา อยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนดานชวงตวเลข (Digit Span) สงกวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองอยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) สรปไดวา เมอเปรยบเทยบระหวางกลม ระยะหลงการนวด การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนดานชวงตวเลข (Digit Span) สงทสด รองลงมาคอการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 9 ตารางท 4-11 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) หลงการใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม

** p < .01 จากตารางท 4-11 ผลการทดสอบความแตกตางของความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) หลงการใชโปรแกรมการนวดจ าแนกตามการนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ดวย การเปรยบเทยบรายคโดยใชสถต Scheffe ปรากฏวา การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณ

กลมทดลอง

ดานสญลกษณ

ตวเลข

การนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบ

บรเวณหนาทอง รวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

การนวด ตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทอง

การนวด กดจด

แผนจนบรเวณ ฝาเทา

1. การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณ หนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. การนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณ หนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทา

M = 26.00

M = 18.83

M = 22.43

-

3.13**

1.50**

- -

-1.63**

-

-

-

146

หนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองและการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาอยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองอยางมนยส าคญทางสถต (p < .01) สรปไดวา เมอเปรยบเทยบระหวางกลม ระยะหลงการนวด การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคดดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) สงทสด รองลงมา คอการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ ซงสอดคลองกบสมมตฐาน การวจยขอ 9

147

บทท 5 สรปและอภปรายผล

การวจยน มวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน และเพอศกษาผลของการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชกบผสงอาย โดยการเปรยบเทยบผลของการนวด คอความผอนคลายและความจ าขณะคดระหวาง การนวด 3 กลม ไดแก 1) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2) การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง และ 3) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา กลมตวอยางเปนผสงอาย ทมอาย 60 ป ขนไป อาศยอยในหมท 10 เทศบาลต าบลดานส าโรง อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ท าการคดกรองตามเกณฑการคดเลอกของกลมตวอยาง จ านวน 90 คน จากนนสมเขาสการนวด 3 กลม โดยใชวธการสมอยางงาย กลมละ 30 คน แตละกลม เปนหญง 15 คน ชาย 15 คน แบบแผนการทดลองเปนแบบสามกลม วดกอนและหลง การทดลอง (3-Factor Pretest and Posttest) เครองมอวจย ไดแก 1) แบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย (MMSE-T 2002) 2) แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอาย 3) แบบทดสอบความสามารถทางเชาวปญญาผใหญ ฉบบปรบปรงครงท 3 (The Wechsler Intelligence Scale-Revised-III) 4) เครองวดความผอนคลายแบบไบโอฟดแบค รน GSR 2 และ 5) เครองวดขนาดน าหนกมอ MicroFET2 วเคราะหขอมลดวยสถต Dependent t-Test และ MANOVA สรปผลการวจย 1. ผลการพฒนาโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ไดโปรแกรมการนวดทมองคประกอบหลก ดงน 1.1 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง หมายถง การนวดบรเวณ หนาทองดานหนา มเสนประธาน 10 เสน ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรช า เสนสขมง และเสนสกขณ การลงน าหนกแตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท 1.2 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา หมายถง การนวดกดจด 26 จด บรเวณฝาเทาตามต าแหนง การกดจดใหเรยงล าดบไปตามหมายเลขทก าหนด ไมกดสลบกนไปมาตามต าแหนง 26 จด ของฝาเทา การลงน าหนกโดยใชไมกดจดม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา 45 วนาท ผานการตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒ มคาดชนความตรงเชงเนอหา = 1.00และจากการทดลองน าไปใชในกลมตวอยาง ปรากฏวา สามารถใชไดอยางตอเนองครบทกขนตอน

148

อยางราบรน ไมมเหตการณไมพงประสงค (Adverse Event) ในระหวางการนวดตามโปรแกรม จงสรปไดวา โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน สามารถน าไปใชไดจรง สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 1 2. ผลการน าโปรแกรมการนวดทพฒนาขนไปใชโดยเปรยบเทยบกบวธการนวดแบบดงเดม 2 วธ คอ การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวม และการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา โดยศกษาผลการนวดตอความผอนคลายและความจ าขณะคดในผสงอาย ปรากฏผล ดงน 2.1 หลงการใชโปรแกรมการนวดทง 3 กลม ผสงอายมความผอนคลายสงกวากอน การใชโปรแกรมการนวด โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลายสงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 2 ขอ 3 และขอ 4 2.2 หลงการใชโปรแกรมการนวดทง 3 กลม ผสงอายมความจ าขณะคดสงกวากอน การใชโปรแกรมการนวด โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคดสงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 5 ขอ 6 และขอ 7 2.3 หลงการใชโปรแกรมการนวดผสงอายมความผอนคลายทแตกตางกนระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวด กดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความผอนคลายสงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 8 2.4 หลงการใชโปรแกรมการนวดผสงอายมความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) ทแตกตางกน ระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคดดานชวงตวเลข สงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 9 2.5 หลงการใชโปรแกรมการนวดผสงอายมความจ าขณะคด ดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ทแตกตางกน ระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม โดยการนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มคะแนนความจ าขณะคด ดานสญลกษณตวเลขสงทสด รองลงมาคอ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และการนวด ตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง ตามล าดบ สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอ 9 การอภปรายผล 1. ผลการพฒนาโปรแกรมการนวดทบรณาการตามทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจนส าหรบเพมความจ าขณะคดในผสงอาย ประกอบดวย การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ

149

บรเวณหนาทองรอบสะดอ 10 จด กบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด ปรากฏวาผสงอายมอาการเจบทบรเวณกลามเนอทถกกดในน าหนกขนาด 90 ปอนด แตทงนขนาดท 50 ปอนด และ 70 ปอนด ผสงอายสวนใหญสามารถรบแรงตานของน าหนกการนวดได แสดงใหเหนวาเสนใยกลามเนอ (Muscle Fibers) ของรางกายมนษย มระดบการตอบสนองตอความรสกความเจบปวด ไมเทากน ตรงตามหลกการสรรวทยาของระบบกระดกกลามเนอ นอกจากนน การนวดทเกดขน ในต าแหนงดงกลาว จะท าใหเกดแรงดนในชองทองดวย ซงโปรแกรมการนวดน สามารถน าไปใช เพมความผอนคลายและความจ าขณะคดได 2. หลงการใชโปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด ซงผลจากการนวดทงสองแบบท าใหเกดการกระตนสมองในพนทตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงพนททเกยวของกบระบบประสาทรบความรสก ท าใหผถกนวดเกดความผอนคลาย (Relaxation) สอดคลองกบ Westerberg and Klingberg (2007, pp. 186-192) และ Harker, Egekvist, and Bjerring (2000, pp. 52-59) ผลของภาวะผอนคลายจะสงผลตอภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ความผอนคลาย มกลไกทเกดขนซงเปนผลจากการนวด สอดคลองกบงานของ Dreyer, Cutshall, Huebner, Foss, Lovely, Bauer, and Cima (2015, pp. 154-159) ทอธบายถงผลของการนวดท าใหเกดระดบ การตอบสนองของสญญาณชพ (Vital Sign) และการตอบสนองตอสขภาวะจตใจ (Psychological Well-Being) ไดแก ความเจบปวด (Pain) ความตงเครยด (Tension) ความวตกกงวล (Anxiety) และความผอนคลาย (Relaxation) นอกจากนมการศกษาของ Sherman, Ludman, Cook, Hawkes, Roy-Byrne, Bentley, and Cherkin (2010, pp. 441-450) ทแสดงใหถงผลของการนวดทท าใหลดภาวะทางจต 3. หลงการใชโปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองในผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด จะกระตนระบบการท างานของรางกาย ดงน 1) ระบบกระดกและกลามเนอ (Moncur, 2006, pp. 1-11) 2) ระบบหมนเวยนเลอด (Clark, 2005, pp. 288-318) 3) ระบบหายใจ (Clark, 2005, pp. 319-340) 4) การปรบภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ในรางกาย และกฎแหงความสมดลของธรรมชาต (Yin-Yang) (Fan, Yu & Ren, 2011, pp. 43-46) 5) ความสามารถทางปญญา (Cognitive Ability) (Carroll, 1993, pp. 143-577) และ 6) การเพมความจ าขณะคด มการศกษาทแสดงใหเหนวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ ของ Juntakarn, Prasartritha and Petrakard (2017, p. 3) ทแสดงประสทธภาพดวยวธการนวดดงกลาว ท าใหเกดผลการลดภาวะปวด ซงเปนกลไกทเกยวของกบการกระตนสญญาณประสาท ทอยในอวยวะภายใน นอกจากนนยงมการศกษาของ Netchanok, Wendy, and Marie (2012, pp. 227-234) ทมการศกษาผลของวธการนวดชนดน ทท าใหลดภาวะปวดของกลามเนอไดเชนเดยวกน 4. หลงการใชโปรแกรมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในผสงอาย มความผอนคลายสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวดการนวดกดจดลงบนจดสะทอนทฝาเทา ทต าแหนงการตอบสนองตาง ๆ ซงเรยกวาปลายประสาท จดสะทอนทฝาเทามทงหมด 26 จด แตละจดเปนปลายประสาทท

150

เชอมโยงไปยงอวยวะทส าคญในรางกายทง 26 อยาง และมความรสกรบรทงหมด 26 แบบ หากท าการกระตนทจดสะทอนใด ยอมสะทอนไปยงอวยวะทสมพนธกบจดสะทอนนน ๆ โดยตรงตออวยวะหนง เปนผลใหเกดการเคลอนไหวทระบบตอเนองและการปรบสมดลภายในรางกาย มการศกษา ของ Embong, Soh, Ming, and Wong (2015, pp. 197-206) ทอธบายถงกลไกพนฐานของ การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาวา มความสมพนธกบสวนตาง ๆ ของรางกาย และอธบายหลกฐานเชงประจกษดวยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบถงกลไกของจดสะทอนฝาเทา และฝามอวา สามารถเยยวยาตลอดจนรกษาอาการทเกดขนหลายอยาง อาท โรคทเปนผลจากอวยวะภายในหรออาการอกเสบทฝามอ ฝาเทาเปนตน สอดคลองกบการวจยของ Jone, Thomson, Lauder, and Leslie (2012, pp. 145-150) ทศกษาประสทธผลของการกดจดแผนจน ทท าใหเกดการไหลเวยนเลอดไดดขน เปนวธการรกษาโรคทมคณภาพและมาตรฐานความปลอดภยทมนใจได 5. หลงการใชโปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในผสงอาย มความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด เปนเพราะวากลมทดลองทเขาโปรแกรมการนวด ท าใหสมองไดท างานทกสวนเกดการตนตว การเปลยนแปลงของรางกายเมอเกดการนวดขนตามต าแหนงกลามเนอทนวด ในกลามเนอหลก ของรางกาย คอฝาเทา (Plantar) และหนาทอง (Abdomen) โดยเฉพาะบรเวณหนาทองมรางแหประสาทเอนเทอรกส (Enteric Plexus) สงผลตอกลไกทางสรรวทยาระบบประสาทและระบบกลามเนอ สอดคลองกบ Sinclair (2011, pp. 436-445), Goral (2011, pp. 47-92), Lee, Han, Chung, Kim, and Choi (2011, pp. 821-833), Greiner (2012, pp. 119-201 ), Eguchi, Funakubo, Tomooka, Ohira, Ogino, and Tanigawa (2016, 151-712), Lamas, Lindholm, Stenlund, Engström, and Jacobsson (2009, pp. 759-767) นอกจากนน ผลของการนวด ทงสองแบบ ยงกอใหเกดการเปลยนแปลงการท างานของระบบหวใจและหลอดเลอดทส าคญ สอดคลองกบ Buttagat, Eungpinichpong, Chatchawan, and Kharmwan (2011, pp. 15-23) เกดการขยายตวของหลอดเลอด (Vasodilation) ซงภายในหลอดเลอดมการขนสงเลอดและออกซเจน ซงเปนแหลงพลงงานทส าคญตอเนอเยอ (Tissue) ภายในรางกาย และเรงการสงสาร สอประสาททส าคญ โดยเฉพาะอยางยง สารสอประสาททเกยวของกบการเรยนรและความจ า คอ อะซตลโคลน (Acetylcholine) และโดปามน (Dopamine) สอดคลองกบ Franklin, Ali, Robinson, Norkeviciute, and Phillips (2014, pp. 1,127-1,134), Jeong (2006, pp. 225-234), Mori, Ohsawa, Tanaka, Taniwaki, Leisman, and Nishijo, (2004) และ Kaye, Swinford, Baluch, Bawcom, Lambert, and Hoover (2008, pp. 125-128) และพบการกระตนเอนโดรฟน (Endrophins) Tiran (2010, pp. 132-152) นอกเหนอจากการปรบสญญาณ (Modulatory) ของสารสอประสาท กลไกทส าคญประการหนงคอ การกระตนระบบประสาทรอบนอก เสนประสาทไขสนหลง 31 ค ทครอบคลมการสงสญญาณจากรยางคแขนและรยางคขา (Limbs) อนเปนผลจากแรงบบ (Compression) เมอออกแรงกดไปทกลามเนอ ซงภายใตชนของกลามเนอยงมเสนประสาทไปเลยง (Dermatome) เสนประสาทรอบนอก มความสมพนธกบระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous System: CNS) คอสมองและไขสนหลง สอดคลองกบ Lee, Park,

151

and Kim (2011, pp. 982-989) และ Sliz, Smith, Wiebking, Northoff, and Hayley, (2012, pp. 77-87) ความจ าขณะคดทเพมขนอนเปนผลจากโปรแกรมน มหลกฐานการศกษาทเชอมโยงถง ซงเปนงานวจยของ Sliz, Smith, Wiebking, Northoff, and Hayley (2012, pp. 77-87) กลาวคอ มการใชภาพถายรงสสมองดวยคลนแมเหลกไฟฟา (FMRI) วดอาสาสมครสขภาพดหลงจากนวดแลวปรากฏหลกฐานการเปลยนแปลงในสมองสวนทเกยวของกบการรคด (Cognitive Performance) ดงนน จงสอดคลองกบการวจยน 6. หลงการใชโปรแกรมการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองในผสงอาย มความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด กลามเนอเรคตสแอบโดมนส (Rectus Abdominis Muscle) เปนกลามเนอมดหลกทมจดเกาะตนของกลามเนอ (Origin) อยบรเวณใตกระดกซโครง (Ribs) ระดบ 5-7 และจดเกาะปลายของกลามเนอ (Insertion) อยบรเวณกระดก พวบก (Pubic Bone) Valerius, Frank, Kolster, Hamilton, Lafont, and Kreutzer (2011, p. 276) การนวดบรเวณกลามเนอนจะเกยวของกบการเพมการไหลเวยนเลอดมการศกษา ของ (Dehghan, 2018, pp. 103-142) ทอธบายกลไกการเปลยนแปล ซงเปนผลจากการนวด หนาทอง ปรากฏวาสามารถเพมการเคลอนไหวอวยวะของระบบทางเดนอาหาร ซงอยภายใน ชองทองได สอดคลองกบการศกษาของ Marzouk, El-Nemer, and Baraka (2013, pp. 47-63) ทผลของการนวดหนาทองตอการเปลยนแปลงระดบความเจบปวด รวมถงสงผลตอความสามารถ ดานอารมณ ซงมการยนยนผลการนวดนในการศกษาของ Kutner, Smith, Corbin, Hemphill, Benton, Mellis, and Fairclough (2008, pp. 369-379) 7. หลงการใชโปรแกรมการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทาในผสงอาย มความจ าขณะคดสงกวากอนการใชโปรแกรมการนวด สอดคลองกบแนวคดของการแพทยแผนปจจบนในระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System: PNS) โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา (Afferent Fibers) สพนทสมองสวนทเกยวของ ตามล าดบการสงผานสญญาณประสาท (Neural Signaling) อยางเปนระบบ ท าใหเกดการกระตนการท างานของสมองไดมากขน ความจ าขณะคด (Working Memory) เปนความสามารถในการเกบขอมลไวในใจเปนระยะเวลาสน ๆ โดยมการจดกระท าขอมล (Manipulation) มความเกยวของกบสมองหลายสวน โดยเฉพาะในสวนพรฟรอนทอลคอรเทกซ (Prefrontol Cortex) ซงมความเกยวของกบการท างานของสมองขนสง (Funahashi, 2017, p. 49) การนวดกดจดบรเวณฝาเทา มรายงานถงประสทธภาพของการนวดโดยมการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบของ (Embong, Soh, Ming, & Wong, 2015, pp. 197-206) วาสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงทผลอยางจ าเพาะตอสขภาวะ (Well-Being) ตลอดจนการรกษาโรคเรอรง 8. หลงการใชโปรแกรมการนวดในผสงอาย มความผอนคลายทแตกตางกนระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรม ปรากฏวา ความผอนคลาย (Relaxation) ของผสงอายทไดรบการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ในขณะทนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง หลงการเขาโปรแกรมการนวด ความผอนคลายทมความแตกตางกนของการนวด

152

3 กลม เปนผลมาจากกลไกของการเปลยนแปลงสญญาณประสาทอตโนมต (Autonomic Nervous System) ทสงตอภาวะความผอนคลายทมากขน Lee, Park, and Kim (2011, pp. 982-989) การนวดสงผลตอความผนแปรของหวใจ (Heart Rate Variability: HRV) สงผลตอการตอบสนอง ของความเครยดทลดลง และสะทอนตอการตอบสนองทผวหนงลดลงดวย (Sympathetic Skin Response: SSR) การเปลยนแปลงทางสรรวทยาและทางชวเคม มการศกษาอยางเปนระบบทมขอสรปเกยวกบการเปลยนแปลงภายในการหมนเวยนเลอด (Blood Circulation) จนสงผลตอ การลดภาวะเครยด (Stress) ได (Mccullough, Liddle, Sinclair, Close, and Hughes (2014, pp. 201-232) ความผอนคลายทแตกตางกนเนองจากการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา มการตอบสนองทตวรบความรสกใตผวหนงมากกวา และหลอดเลอดใตผวหนงทถกแรงนวดกระท า สงผลตอการไหลเวยนเลอดไดมประสทธภาพมากขนกวาการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 9. หลงการใชโปรแกรมการนวดในผสงอาย มความจ าขณะคดทแตกตางกน ระหวางโปรแกรมการนวด 3 กลม ระยะหลงการใชโปรแกรม ปรากฏวา ความจ าขณะคดดานชวงตวเลข (Digit Span) และดานสญลกษณตวเลข (Digit Symbol) ของผสงอาย การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา สงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ในขณะทนวดกดจดแผนจน บรเวณฝาเทาสงกวาการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง หลงการเขาโปรแกรม การนวด เปนเพราะวา กลมทดลองทเขาโปรแกรมการนวดท าใหสมองไดท างานทกสวนอยางเปนระบบและกระตนการท างานทสมองไดมากขน สงผลตอการเพมความจ าขณะคดในผสงอายสอดคลองกบ Lachman, Neupert, Bertrand, and Jette, (2006, pp. 59-73), Timiras (2003, pp. 99-117), Klingberg (2010, pp. 317-324.), Borella, Carbone, Pastore, Beni, and Carretti (2017, p. 11), Brehmer, Westerberg, and Bäckman (2012, p. 6) ความจ าขณะคดทมประสทธภาพมากขน ทเปนผลจากการนวดนน อธบายไดตามหลกการของการเปลยนแปลงระดบสารเคมทมากขนในสารสอประสาท (Field, 2014, pp. 224-229) รายงานวา แรงกดจากการนวดสงผลตอตวรบความรสกใตผวหนง (Pacinian Corpuscles) สงสญญาณประสาทไปยงเสนประสาทวากส (Vagus Nerve) จนสงผลตอการลดระดบคอรตซอล (Cortisol) ซงสงผลตออารมณโดยเฉพาะสภาวะเครยดลดลงดวยเมอความสมดลของอารมณดแลว ท าใหการรบรการตอบสนองตอสงเราทจะลงรหสความจ าดขนตามไปดวย สบเนองจากกลไกของระบบหมนเวยนเลอดทเพมการไหลเวยน (Blood Flow) เฉพาะต าแหนงมหลกฐานการวจยระบวาผลการนวดท าใหเกดการกระตนสมอง หลายสวน อาท อะมกดาลา และเบซลฟอรเบรน (Ouchi, Kanno, Okada, Yoshikawa, Shinke, Nagasawa, and Doi, 2006, pp. 131-135) ซงสอดคลองกบงานวจยของ Sliz, Smith, Wiebking, Northoff, and Hayley (2012, pp. 77-87) สบเนองจากผลของวธการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา ท าใหหลอดเลอดถกกระตนไดมากทสด ตลอดจนท าใหมการเพมการระบายสมดลอเลกโตรไลทในเซลล และนอกเซลลกลามเนอมากกวา

153

การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา และนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองตามล าดบ ผลดงกลาว จะท าใหสมองมการขนสงสารสอประสาทไดมากขน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ผดแลผสงอายสามารถน าโปรแกรมไปใชในผสงอายได โดยการนวดตามทฤษฎ เสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา เพมความผอนคลายและความจ าขณะคดได โดยปฏบตตามโปรแกรมการนวดใหเปนกจวตรประจ าวน แตการลงน าหนก ไมควรเกน 70 ปอนด 2. สถานบรการการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก ตลอดจนบคคลากรทเกยวของสามารถน าผลการวจยไปใชเพมความผอนคลายและความจ าขณะคดได นอกจากน ยงเปนแนวทาง ในการก าหนดนโยบายดานการสงเสรมสขภาพส าหรบผสงอาย 3. หนวยงานและสถาบนทเปดสอนการนวดแผนไทย สามารถน าผลการวจยเกยวกบโปรแกรมการนวดไปใชเปนแนวทางในการใหความร เพอเผยแพรองคความรการนวดอยางเปนระบบ ขอเสนอแนะในการท าวจยตอไป 1. การวจยนศกษาเฉพาะผสงอาย ดงนน ในการวจยครงตอไป จงควรศกษาในชวงวย อน ๆ อาท ในวยรนหรอวยผใหญ เปนตน เพอทดสอบโปรแกรมการนวดในแตละชวงวย โดยเฉพาะ การลงน าหนกมอทเหมาะสมกบแตละชวงวย 2. ควรมการศกษาโดยน าโปรแกรมการนวดไปทดลองใชกบประชากรทมภาวะอน ๆ เชนผปวยภาวะสมองเสอมระยะเรมตน ซงจะเปนการปองกนความผดปกตของสมองทอาจเกดขนตามมา 3. ระยะเวลาทใชในโปรแกรมการนวดนเปนระยะเวลา 7 วน ดงนน จงควรศกษาผล ของโปรแกรมการนวดในระยะเวลาทยาวนานขน เชน งานวจยของ Brattberg (1999, pp. 235-244) โดยใชเวลาในการนวด 15 ครง ภายในระยะเวลา 10 สปดาห Back, Tam, Lee and Haraldsson (2009, pp. 19-31) ใชระยะเวลานวดวนละ 20 นาท สปดาหละ 5 วน เปนเวลา 4 สปดาห 20 ครง Cherkin, Sherman, Kahn, Wellman, Cook, Johnson, and Deyo (2011, pp. 1-9) ประเมนผลกลมตวอยางเปนสองชวง ชวงทหนง 10 สปดาห ชวงทสอง 26 และ 52 สปดาห ใชเวลานวดแตละครง 75 ถง 90 นาท และศกษาผลการคงสภาพของความจ าทคงอยหลงจากการนวด 4. ควรมการวจยแบบผสม เพอใหไดขอมลเชงลกทสามารถอธบายถงความรสกของกลมตวอยาง ตลอดจนอธบายการเปลยนแปลงกลไกทางสรรวทยาทส าคญ คอ ระดบแรงกดทตอบสนองต าสด สามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงความเจบปวด (pressure Pain Threshold: PPT) เปนตน

154

บรรณานกรม

กนกภรณ ทองคม, มรรยาท รจวชญญ และชมชน สมประเสรฐ. (2558). ผลของการฝกสมาธรวมกบ การฝกโปรแกรมไบโอฟดแบคตอระดบความเครยดของผปวยโรคเรอรง. พยาบาลสาร มหาวทยาลยเชยงใหม, 42(1), 24-37. กมลพร จมพล, สกลยา แมบจนทก, ชลตา ยอดทอง, อจฉรา ฉตรแกว, ดวงนภา บญพรม และ ทวา โกศล. (2558). การศกษาผลของการกดจดทบรเวณจดกดเจบและการยดกลามเนอ ดวยตนเองทบาน หลงไดรบการรกษาดวยมอแบบมาตรฐานในกลมผปวยทมอาการปวด กลามเนอและพงพด. วารสารกายภาพบาบด คณะสหเวชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 34(4), 60-75. กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. (2556). การแพทยทางเลอกนวตกรรม การดแลสขภาพ. กรงเทพฯ: ส านกการแพทยทางเลอก กรมพฒนาการแพทยแผนไทย และการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข. กองสวสดการสงคม เทศบาลต าบลดานส าโรง. (2559). โครงการสวสดการเบยยงชพผสงอายและ คนพการ หมท 10 เทศบาลตาบลดานสาโรง อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ. สมทรปราการ: กองสวสดการสงคม เทศบาลต าบลดานส าโรง. กญญาวรรณ ระเบยบ, อรพรรณ ลอบญธวชชย และรตนศร ทาโต. (2556). ผลของโปรแกรมการฝก การผอนคลายกลามเนอรวมกบการควบคมความโกรธตอพฤตกรรมกาวราวในผปวย จตเภท. วารสารการพยาบาลจตเวชและสขภาพจต, 27(2), 70-85. กนตา ชนจต และนรลกขณ เออกจ. (2560). ผลของโปรแกรมการออกก าลงกายขารวมกบการนวด กดจดสะทอนฝาเทาตอความเรวในการไหลเวยนกลบของเลอดด าบรเวณขาหนบในผปวย หลงผาตดชองทอง. วารสารเกอการณย, 24(1), 164-177. กมมนต พนธมจนดา. (2550). สมองเสอม โรคหรอวย. กรงเทพฯ: โครงการจดพมพคบไฟ. กลยาพร นนทชย, รววรรณ นวาตพนธ และค าแกว ไกรสรพงษ. (2552). รปแบบกจกรรมฝกความจ า ตามหลกปรชญามอนเตสซอร. วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 54(2), 179-208. กาญจนา บวหอม, ศศกานต กาละ และสนนทา ยงวนชเศรษฐ. (2560). การศกษาผลของ การผอนคลายกลามเนอแบบรวมกบการสนบสนนของสามตอความเครยดในหญงตงครรภ วยรน. วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชชนครนทร, 9(2), 38-51. กานดา วรคณพเศษ และศรพนธ สาสตย. (2558). ผลของโปรแกรมการจดสงแวดลอมทบานรวมกบ การผอนคลายกลามเนอแบบกาวหนาตอภาวะเครยดของผดแลผสงอายทมภาวะสมอง เสอม. วารสารเกอการณย, 22(1), 82-97. กตตพงษ คงสมบรณ. (2559). ผลของสทมตอความจ าของนสต. วารสารเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒองครกษ, 7(1), 27-35.

155

กตยา โกวทยานนท และปนดา เตชทรทยอมร. (2553). การเปรยบเทยบผลการรกษาผปวยปวดคอ จาก Myofascial Pain Syndrome (MPS) ดวยการนวดไทยกบอลตราซาวด. วารสารการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 8(2-3), 179-189. ขวญตา กลนหอม, วไลวรรณ มสกเจยรนนท และพศสมร เดชดวง. (2560). ผลของการจดการ ความเครยดดวยอานาปานสต และการผอนคลายกลามเนอของผดแลผสงอายโรคหลอด เลอดสมอง. วารสารพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสยาม, 34(18), 21-33. คณะกรรมการการจดท าแบบทดสอบสภาพสมองเบองตนและสถาบนเวชศาสตรผสงอาย. (2542). แบบทดสอบสภาพสมองเบองตน ฉบบภาษาไทย (MMSE-T). กรงเทพฯ: กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. จตตสกล ศกนะสงห. (2555). ประสทธผลของการนวดเทาในผปวยเบาหวานทมอาการเทาชา.

วารสารโรงพยาบาลรอยเอด, 19(1). 36-43. จราวรรณ คลายวเศษ, ศรสมร ภมนสกล และจรสศร ธระกลชย. (2559). ผลของการนวดและ การประคบรอน ตอระดบความปวดในระยะปากมดลกเปดเรว และการรบรประสบการณ การคลอดของผคลอดครรภแรก. รามาธบดพยาบาลสาร, 22(3), 263-276. จไรรตน ดวงจนทร, ประวทย ทองไชย และเสร ชดแชม. (2555). การเขารหสความจ าดวย การจนตภาพเชงปฏสมพนธจากวลทมความหมายชวยลดความแตกตางทางอายในการจ า ความสมพนธคใบหนากบชอ. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 9(2), 95-106. จไรรตน ดวงจนทร และเสร ชดแชม. (2557). ศกยไฟฟาสมองสมพนธกบเหตการณแสดงผลของ การจนตภาพเชงปฏสมพนธตอการจาความสมพนธคใบหนากบชอในผสงอาย. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 11(2), 1-15. ชนะวงศ หงษสวรรณ, วชย องพนจพงศ และอไรวรรณ ชชวาล. (2558). การศกษาผลของการนวด ไทยประยกตตอการเปลยนแปลงสมรรถภาพทางกายของนกกฬา: การศกษาน ารอง. วารสารเทคนคการแพทยและกายภาพบาบด, 26(2), 197-204. ชาธปตย เครอพานชย, อไรวรรณ ชชวาล, วชย องพนจพงศ และกรรณการ คงบญเกยรต. (2554). ผลแบบทนทของการนวดไทยในการบรรเทาอาการปวดในผปวยปวดศรษะจาก ความเครยดแบบ Episodic tension-type headache. วารสารเทคนคการแพทย และกายภาพบาบด, 23(1), 57-70. เดชา วรรณพาหล. (2557). การพฒนาโปรแกรมฝกบรหารสมองส าหรบเพมความจ าระยะสนใน ผสงอาย การศกษาศกยไฟฟาสมองสมพนธกบเหตการณ. วทยาการวจยและวทยาการ ปญญา, 11(2), 21-35. ตรนช ราษฎรดษด, มรรยาท รจวชชญ และเพญพกตร อทศ. (2557). ผลของโปรแกรมไบโอ-

ฟดแบครวมกบการสรางจนตนาการตอระดบพฤตกรรมกาวราวของผเสพสารแอมเฟตามน. พยาบาลจตเวชและสขภาพจต, 28(1), 92-104.

156

เตชภาส มากคง และศลปชย สวรรณธาดา. (2558). ผลของโปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคทมตอ ความวตกกงวลและความแมนย าในการยงปนของนกกฬายงปนระดบมธยมศกษา. วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ, 16(2), 14-24. ถรนนท พวพนธพงศ. (2558). ผลของโปรแกรมการนวดสมผสรวมกบการรองเพลงกลอมโดยมารดา

ตอการเจรญเตบโตและระยะเวลานอนหลบรวมของทารกแรกเกด. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 38(1), 53-62.

ทองใบ ชนสกลพงศ และอรพรรณ แอบไธสง. (2555). ผลของการเคลอนไหวรางกายในตารางเกาชองตอการทรงตวและความจ าในผปวยจตเวชสงอายทเขารบการรกษาทตกประกายสข. วารสารโรงพยาบาลศรธญญา, 13, 16-26.

ทศนย ลมปสานนท และรศมน กลปยาศร. (2558). ผลของการผอนคลายกลามเนอแบบโพรเกรสซฟตอความอยากบหรในผทตดบหร. จฬาลงกรณเวชสาร, 59(2), 21-33.

บญญารช ชาลผาย, โกมล ไพศาล, วชาญ เลศลพ และรสสคนธ พนสะอาด. (2555). การศกษาปจจยดานองศาทศทางของนว (การวางมอ) และการลงนาหนกของการกดจดสญญาณทมผลตอความรสกของผถกนวด มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ราชภฏสวนสนนทา. บราณ ระเบยบ และสชาดา กรเพชรปาณ. (2559). การพฒนาโปรแกรมฝกการคดเลขคณตโดย ประยกตโมเดลทรปเพลโคดส าหรบเพมความจ าขณะท างานของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 1. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 14(2), 102-113. ประพจน เภตรากาศ. (2555). รากทมาของเสนประธานสบ. วารสารการแพทยแผนไทย และการแพทยทางเลอก, 10(1), 1-7. ปราโมทย ประสาทกล และปทมา วาพฒนวงศ. (2560). โครงสรางประชากรและการเปลยนแปลง

สขภาพคนไทย. กรงเทพฯ: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล. ปรดา ตงตรงจตร. (2548). วชาพนฐานเกยวกบการนวดไทย. กรงเทพฯ: โรงเรยนแพทยแผนโบราณ

วดพระเชตพนฯ (วดโพธ). ปวณา บตรวงค. (2558). ผลการเรยนรและความคงทนการจ าค าศพทของนกเรยนชน มธยมศกษา ปท 2 โดยใชกลวธลนซรวมกบเทคนคเพอนคคด. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 13(2), 45-56. พชรพล ศกดทนวฒน, ณรงคศกด บญขาว และวระพล วงษประพนธ. (2554). ผลของการนวดสมผส ปรบสมดลโครงสรางรางกายในการรกษาอาการปวดหลงในผปวยโรคหมอนรองกระดก สนหลงเคลอนทบเสนประสาทในคลนกแพทยแผนไทยโรงพยาบาลขามสะแกแสง อ าเภอ ขามสะแกแสง จงหวดนครราชสมา. วารสารสานกการแพทยทางเลอก, 4(3), 26-36. พศษฐ เบญจมงคลวาร และพวงผกา ตนกจจานนท. (2555). การนวดไทยเพอสรางเสรมสขภาพ

(พมพครงท 2). นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. พศษฐ เบญจมงคลวาร และพวงผกา ตนกจจานนท. (2554). การนวดไทยเพอสรางเสรมสขภาพ

(พมพครงท 2). นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

157

พร วงศอปราช และรงสรศม วงศอปราช. (2556). 39 ปของแบบจ าลองความจ าขณะปฏบตการ งานวจยและการประยกต. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 10(2), 1-16.

พรดา จนทรวบลย และศภะลกษณ ฟกค า. (2553). ประสทธภาพของการนวดแบบราชสานก ในการรกษากลมอาการปวดกลามเนอหลงสวนบนของผมารบบรการในศนยวชาชพ แพทยแผน ไทยประยกต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ราชภฏสวนสนนทา. มรรยาท รจวชชญ, ณฐวรรณ รกวงศประยร, สารรตน วฒอาภา และสนทรา เลยงเชวงวงศ. (2555).

ประสทธผลของโปรแกรมการฝกไบโอฟดแบคและเทคนคผอนคลายความเครยดตอภาวะสขภาพและระดบความเครยดของผปวยโรคหวใจ และศกษาความพงพอใจของผปวยตอการเขารวมโปรแกรม. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 20(5), 414-427.

มลนธการแพทยแผนไทยพฒนา. (2549). 127 ทากายบรหารแบบไทย ทาฤาษดดตน. กรงเทพฯ: สามเจรญพาณชย. มลนธสาธารณสขกบการพฒนา. (2550). ตาราการนวดแผนไทย เลม 1 โครงการฟนฟ การนวดไทย (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: มลนธสาธารณสขกบการพฒนา. มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย. (2557). คมอปองกนโรคสมองเสอมในผสงอาย. กรงเทพฯ: เดอะแฟร คาราวาน. เยาวลกษณ โอรสานนท และจฬารตน วเรยะรตน. (2554). โปรแกรมฝกความจ าส าหรบผปวย จตเภทเรอรง. วารสารโรงพยาบาลศรธญญา, 12, 1-8. รพนทร กงแกว, สมคด พระไชยบญ, บณณดา วชกล, บงกช เกงเขตกจ และประเทอง อานนธโก.

(2549). คมอการนวดรกษาโรคแบบราชสานก. กรงเทพฯ: บญญารชแผนไทย มลนธการแพทยแผนไทย.

รชดา ยมซาย, ถนอมศร อนทนนท และวนกาญจน คงสวรรณ. (2559). ความสมพนธระหวาง การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลและพฤตกรรมการดแลของผดแลผปวยสมองเสอม ทมปญหาพฤตกรรมและจตใจ. วารสารคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนท, 16(2), 85-102. รชน นามจนทรา. (2553). การฟนฟสภาพผสงอายทมภาวะสมองเสอม. วารสาร มฉก.วชาการ มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, 14(27), 137-150. วรากร เกรยงไกรศกดา. (2555). การประยกตทฤษฎนวโรบคสเอกเซอรไซส ในการพฒนาโปรแกรม การฝกสมอง ส าหรบฟนฟความจ าในผปวยภาวะสมองเสอมระยะเรมตน. วทยาการวจย และวทยาการปญญา, 10(1), 11-25. วไลลกษณ พมพวง. (2559). ความเครยดในการศกษาทางการพยาบาล เทคนคการผอนคลายส าหรบ รางกายและจตใจ. วารสารพยาบาลศาสตร. 34(2), 5-15. วนทนา โซวเจรญสข และเพยรชย ค าวงษ. (2560). ผลของการนวดตอการลดภาวะปวดเมอย กลามเนอภายหลงจากการออกก าลงกายของกลามเนอเหยยดเขาในชายสขภาพด. พฆเนศวรสาร, 13(1), 207-219.

158

วชย องพนจพงศ. (2551). การนวดแผนไทยเพอการบาบด. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วตญา มณฑสนธ, เสร ชดแชม และรงฟา กตญาณสนต. (2553). การจ าวธการแกโจทยปญหาและ

เจตคตตอวชาคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาทเรยนรดวยวธการสรางความจ า ตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 7(2), 52-66.

วลาวณย ไชยวงศ. (2548). ประสทธผลของโปรแกรมฝกความจาสาหรบผสงอาย. วทยานพนธ การพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลผสงอาย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรชฌา กาญจนสงห และสพมพ ศรพนธวรสกล. (2557). ผลของการฝกจ าดวยวธการเรยนร อยางมความหมายรวมกบการตอกย าความจ าอความสามารถจ าค าศพทภาษาองกฤษ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 11(2), 86-96.

ศรศกด สนทรไชย และฉตรชย ทพยจนทร. (2550). กายวภาคศาสตรและสรรวทยาสาหรบ การนวดแผนไทย. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. เอกสารการสอน ศรพร พนธพรม, ชนกพร จตปญญา และสจจา ทาโต. (2551). ผลของการใหขอมลทางสขภาพ รวมกบการนวดกดจดสะทอนทเทาดวยน ามนหอมระเหยตอกลมอาการไมสบายและ ความผาสกของผปวยมะเรงเตานมทไดรบเคมบ าบด. วารสารพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2(1), 26-39. ศรพนธ สาสตย. (2551). การดแลผปวยสมองเสอมในประเทศไทยการศกษาการดแลผสงอายทม อาการสมองเสอมโดยครอบครวในสงคมพทธศาสนาในประเทศไทย. วารสารพฤฒาวทยา และเวชศาสตรผสงอาย, 1(4), 15-24. ศภรกษ ศภเอม. (2550). ผลของการนวดไทยตอความเจบปวดและความรสกสบายกาย. วารสาร การแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 5(3), 250-256. ศภสทธ พรรณนารโณทย. (2559). การแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก: ขนาดและผลกระทบ.

กรงเทพฯ: วารสารวจยฉบบสาธารณสข, 10(2), 3-15. ศนยพฒนาต าราการแพทยแผนไทย มลนธการแพทยแผนไทยพฒนา. (2550). คมอการนวดไทย แบบเชลยศกด. กรงเทพฯ: ศนยพฒนาต าราการแพทยแผนไทย มลนธการแพทยแผนไทย พฒนา. สถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวง สาธารณสข. (2547). คมอประชาชนในการดแลสขภาพดวยการแพทยแผนไทย. กรงเทพฯ: องคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ. สนน ศภธรสกล และกชกร มสกพงษ. (2557). ผลตอการผอนคลายในอาสาสมครของน ามนหอม ระเหยจากวานสาวหลง. วารสารมหาวทยาลยทกษณ, 17(2), 17-25. สมจตร เมองพล. (2556). การนวดฝเยบในระยะคลอดสงททาทายส าหรบผดงครรภในการลด

การบาดเจบของฝเยบ. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 36(4), 129-134.

159

สรอยศร เอยมพรชย, สรกานต ภโปรง, สภาวด หนองบวด, ดอกไม ววรรธมงคล, พสราภรณ ศภวงศวรรธนะ, สรางค วเศษมณ, พรรณ หาญคมหนต, เรยวรย ประพนธโรจน, ดฐกานต บรบรณหรญสาร, อครนทร นมมานนตย, ประวทย อครเสรนนท และทว เลาหพนธ. (2552). การนวดไทยแบบราชส านกรวมกบการประคบดวยสมนไพร

ประสทธผลในการลดอาการปวดหลงระยะหลงคลอด. วารสารการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 7(2-3), 181-188.

สราวฒ สถาน. (2560). ผลของโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทารวมกบการก าหนดลมหายใจ ตอระดบความปวดของผปวยหลงผาตดชองทอง. วารสารพยาบาลตารวจ, 9(1), 37-46. สาธมาน มากชชต, หทยรตน แสงจนทร และประณต สงวฒนา. (2556). ผลของโปรแกรม การสนบสนนดานอารมณรวมกบการหายใจแบบผอนคลายตอความเครยดและการเผชญ ความเครยดในผบาดเจบทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบ. ใน การประชม “หาดใหญวชาการ ครงท 4” (หนา 136-145). สงขลา: มหาวทยาลยหาดใหญ. สายธดา ลาภอนนตสน, ญาณศา สงเคราะหผล, ณฐนนท ฤทธสาเรจ และสนศา จามจร. (2558). ผลทนทของการนวด การออกกาลงกายแบบ Buerger-Allen และแบบมการลงน าหนก ทเทาตอการไหลเวยนเลอดสวนปลาย และอณหภมผวหนงบรเวณเทาในคนหนมสาว. ใน “การประชมวชาการทางกายภาพบาบดระหวางสถาบน ครงท 4” (หนา 72-85). กรงเทพฯ: คณะสหเวชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกขาว Hfocus เจาะลกระบบสขภาพ. จารกวดโพธกบการคมครองตารบแพทยแผนไทยของชาต. (2558). เขาถงไดจาก https://www.hfocus.org/content/2015/12/11406 สชาดา กรเพชรปาณ. (2547). การเตบโตของโมเดลสมการโครงสราง ป พ.ศ. 2537-2546. วารสารวจยและวดผลการศกษา มหาวทยาลยบรพา, 2(1), 1-14. สเชาว เพยรเชาวกล. (2549). ตาราศาสตรแหงเทา. กรงเทพฯ: สขภาพใจ. สธญญา พรหมสมบรณ, สชาดา กรเพชรปาณ, กาญจนา พทกษวฒนานนท และประพฤต พรหมสมบรณ. (2557). การเปรยบเทยบประสทธภาพของสารสกดจากไมดอกหอมไทย ทมตอการผอนคลาย. วารสารเกษตรพระจอมเกลา, 30(2), 78-85. สนทร โอรตนสถาพร. (2559). ผลของโปรแกรมการผอนคลายความเครยดรวมกบการปรบ กระบวนการคดตอการลดความเครยดของผดแลเดกเลกในศนยพฒนาเดกปฐมวย. วารสารสวนปรง, 32(2), 17-32. สพตรา หนอนทร, วรนทมาศ เกษทองมา และศรลกษณ ใจชวง. (2559). การศกษาผลของโปรแกรม นวดเทา 9 ทาดวยกะลา เพอลดอาการชาในผปวยเบาหวานชนดท 2. วารสารวจยและ พฒนาระบบสขภาพ, 9(3), 35-60. สภารตน สขโท, อไรวรรณ ชชวาลย, วชย องพนจพงศ และสมศกด เทยมเกา. (2555). ผลทนท ของการนวดไทยตอการบรรเทาอาการปวดในการบ าบดกลมอาการปวดศรษะ จากความเครยดแบบเรอรงและไมเกรน. วารสารเทคนคการแพทยและกายภาพบาบด, 24(2), 220-234.

160

สรเชษฐ พนจกจ, สพมพ ศรพนธวรสกล และกนก พานทอง. (2558). การพฒนาโปรแกรม คอมพวเตอรประเมนสมรรถนะความจ าขณะคดดานภาษาส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ตอนปลาย. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 13(2), 71-89. สรวทย ศกดานภาพ. (2553). ผลของการนวดกดจดสะทอนฝาเทาตอระดบน าตาลเฉลยสะสม ของผทเปนเบาหวาน ชนดท 2. วารสารสานกการแพทยทางเลอก, 3(2), 33-40. หตถเวชกรรมแผนไทย (การนวดไทยแบบราช). (2557). โรงเรยนอายรเวทธารง สถานการแพทย แผนไทยประยกต. นครปฐม: คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล.

เอกสารการสอน. อภชาต ลมตยะโยธน. (2550). ความรทวไปเกยวกบการนวดแผนไทย. นนทบร: มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. อภชาต ลมตยะโยธน. (2555). นวดแผนไทย (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ประชาชน. อภชาต ลมตยะโยธน, ลจนา ลมตยะโยธน, กานต สขไมตร, กสมาลย เปรมกมล, พรนภา

วเศษสทธมนต, ทศพธ วรธรรมพทกษ และศภลกษณ ฝนเรอง. (2557). คมออบรม การนวดไทยแบบราชสานก ภาคเทคนคการนวดรกษาอาการโรคทพบบอย. กรงเทพฯ: พเคแมกซดไซน.

อญชนา จลศร และเสร ชดแชม. (2556). ผลของการฟงดนตรไทยเดมทพงพอใจตอการเพมศกยภาพ ความจ าขณะคดในผสงอายการศกษาคลนไฟฟาสมอง. วทยาการวจยและวทยาการปญญา, 11(1), 1-18.

อรวรรณ จนทรมณ, มรรยาท รจวชชญ, ชมชน สมประเสรฐ และไพรตน ฐาปนาเดโชพล. (2556). ผลของโปรแกรมไบโอฟดแบคแบบควบคมการท างานของคลนประสาทอลฟารวมกบการ ฝกสรางจนตนาการตอพฤตกรรมการแสดงออกของเดกสมาธสน. วารสารการพยาบาลจต เวชและสขภาพจต, 27(2), 112-125.

อรอนงค ศรสองเมอง, อภญญา คารมปราชญ, มณฑนพชาญ ชนรตน และจารญญ จนดาประเสรฐ. (2560). ผลของโปรแกรมการนวดกดจดสะทอนฝาเทาเพอลดความปวดในผปวยมะเรง. วารสารการแพทยไทยและการแพทยทางเลอก, 15(2), 23-40. อรณ โสตถวนชยวงศ และวมลตรา สาตพร. (2555). Mindfulness based psychoeducation เพอ ผอนคลายความเครยดในผปวยจตเภท. วารสารโรงพยาบาลศรธญญา, 13, 44-51. อไร ยอดแกว, วงจนทร เพชรพเชฐเชยร และวมลรตน จงเจรญ. (2557). ผลของการนวดกดจด สะทอนทฝาเทาตอความรสกปวดและความรสกทกขทรมานจากความปวดในผปวย โรคมะเรง. วารสารคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 6(1), 12-24. Ahmadi, F., Rostam, Z. F., Mahdavi, N. R., & Kargar, F. M. (2017). The effect of

therapeutic massage on the athletes with chronic sinusitis. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation, 6(1), 83-90.

Ahmed, M. S., Matsumura, B., & Cristian, A. (2005). Age-related changes in muscles and joints. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics, 16(1), 19-39.

161

Alzheimer's association. (2014). Alzheimer's disease facts and figures. Alzheimer's & Dementia, 10(2), 47-92.

American psychiatric association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM- IV- TR (4th ed.). Washington DC: Author. American psychiatric association. (2006). American psychiatric association practice

guidelines for the treatment of psychiatric disorders: Compendium 2006. Washington DC: American Psychiatric.

Anstead, S. J. (2009). College students and stress management: Utilizing biofeedback and relaxation skills training. Provo UT: Brigham Young University.

Atkinson, R. C., & Shiffrin, R. M. (1968). Human memory: A proposed system and its control processes. Psychology of Learning and Motivation, 2, 89-195.

Baars, B. J., & Gage, N. M. (2010). Cognition, brain, and consciousness: Introduction to cognitive neuroscience. Cambridge: Academic Press.

Back, C., Tam, H., Lee, E., & Haraldsson, B. (2009). The Effects of employer-provided massage therapy on job satisfaction, workplace stress, and pain and discomfort. Holistic Nursing Practice, 23(1), 19-31.

Baddeley, A. D., & Hitch, G. (1974). Working memory. Psychology of Learning and Motivation, 8, 47-89.

Baddeley, A. D. (2012). Working memory: Theories, models, and controversies. Annual Review of Psychology, 63, 1-29.

Baddeley, A. D., & Hitch, G. (1974). Working memory. Psychology of Learning and Motivation, 8, 47-89.

Ball, K., Berch, D. B., Helmers, K. F., Jobe, J. B., Leveck, M. D., Marsiske, M., & Unverzagt, F. W. (2002). Effects of cognitive training interventions with older adults: A randomized controlled trial. Jama, 288(18), 2,271-2,281.

Barnes, D. E., Covinsky, K. E., Whitmer, R. A., Kuller, L. H., Lopez, O. L., & Yaffe, K. (2009). Predicting risk of dementia in older adults: The late-life dementia risk index. Neurology, 73(3), 173-179.

Basak, C., Boot, W. R., Voss, M. W., & Kramer, A. F. (2008). Can training in a real-time strategy video game attenuate cognitive decline in older adults. Psychology and Aging, 23(4), 765.

Bastin, C., & Van, D. L. M. (2005). The effects of aging on the recognition of different types of associations. Experimental Aging Research, 32(1), 61-77.

162

Barnes, C. A. (2003). Long-term potentiation and the ageing brain. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 358 (1,432), 765-772. Beider, S., & Moyer, C. A. (2007). Randomized controlled trials of pediatric massage: A

review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 4(1), 23-34.

Benson, H., & Proctor, W. (2010). Relaxation revolution: The science and genetics of mind body healing. New York: Simon and Schuster.

Betts, J. G. (2013). Anatomy and physiology. Houston: Open Stax College. Bhasin, M. K., Dusek, J. A., Chang, B. H., Joseph, M. G., Denninger, J. W., Fricchione, G.

L., & Libermann, T. A. (2013). Relaxation response induces temporal transcriptome changes in energy metabolism, insulin secretion and inflammatory pathways. PLOS One, 8(5), 62-817.

Billhult, A., & Maatta, S. (2009). Light pressure massage for patients with severe anxiety. Complementary Therapies in Clinical Practice, 15(2), 96-101.

Bopp, B., & Seifer, D, (2008). Age and reproduction: The global library of women’s medicine. Retrieved from https://www.glowm.com/section_view/heading/

Age%20and%20Reproduction/item/340 Borella, E., Carbone, E., Pastore, M., De Beni, R., & Carretti, B. (2017). Working memory

training for healthy older adults: The role of individual characteristics in explaining short-and long-term gains. Frontiers in Human Neuroscience, 3, 11.

Brattberg, G. (1999) Connective tissue massage in the treatment of fibromyalgia. European Journal of Pain, 3(3), 235-244.

Brehmer, Y., Westerberg, H., & Bäckman, L. (2012). Working-memory training in younger and older adults: training gains, transfer, and maintenance. Frontiers in Human Neuroscience, 5, 6.

Bright Focus foundation. (2014). Understanding alzheimer’s disease: It’s not just forgetfulness, Reviews, Factsheet 400LP, Focus foundation, Retrieved from www.alzheimers.org.uk.

Bridging western medicine and traditional Chinese medicine. Current Cardiology Reviews, 7(1), 43-46.

Brooks, P. (2003). Inflammation as an important feature of osteoarthritis. Bulletin of the World Health Organization, 81(9), 689-690.

163

Brooks, C. P., Woodruff, L. D., Wright, L. L., & Donatelli, R. (2005). The immediate effects of manual massage on power-grip performance after maximal exercise in healthy adults. Journal of Alternative & Complementary Medicine: Research on Paradigm, Practice, and Policy, 11(6), 1,093-1,101.

Brunoni, A. R., & Vanderhasselt, M. A. (2014). Working memory improvement with non-invasive brain stimulation of the dorsolateral prefrontal cortex: A systematic review and meta-analysis. Brain and Cognition, 86, 1-9.

Buckner, R. L. (2004). Memory and executive function in aging and AD: Multiple factors that cause decline and reserve factors that compensate. Neuron, 44(1), 195-208.

Burns, A., & Zaudig, M. (2002). Mild cognitive impairment in older people. The Lancet, 360(9,349), 1,963-1,965.

Buttagat, V., Eungpinichpong, W., Chatchawan, U., & Kharmwan, S. (2011). The immediate effects of traditional Thai massage on heart rate variability and stress-related parameters in patients with back pain associated with myofascial trigger points. Journal of Bodywork And Movement Therapies, 15(1), 15-23.

Carroll, J. B. (1993). Human cognitive abilities: A survey of factor-analytic studies. Cambridge: Cambridge University Press. 143-577.

Cavaye, J. (2012). Does therapeutic massage support mental well-being. Medical Sociology Online, 6(2), 43-50.

Chang, B. H., Dusek, J. A., & Benson, H. (2011). Psychobiological changes from relaxation response elicitation: long-term practitioners and novices. Psychosomatics, 52(6), 550-559.

Chatchawan, U., Eungpinichpong, W., Plandee, P., & Yamauchi, J. (2015). Effects of Thai foot massage on balance performance in diabetic patients with peripheral neuropathy: a randomized parallel-controlled trial. Medical Science Monitor Basic Research, 21, 68.

Cherkin, D. C., Sherman, K. J., Kahn, J., Wellman, R., Cook, A. J., Johnson, E., & Deyo, R. A. (2011). A Comparison of the effects of 2 types of massage and usual care on chronic low back Paina randomized, controlled trial. Annals of Internal Medicine, 155(1), 1-9.

Chiarioni, G., Nardo, A., Vantini, I., Romito, A., & Whitehead, W. E. (2010). Biofeedback is superior to electro galvanic stimulation and massage for treatment of elevator any syndrome. Gastroenterology, 138(4), 1,321-1,329.

164

Chiu, T. P. L. (2006). Yin-Yang and Chi in Acupuncture. Texas: Texas State University. Clark, R. K. (2005). Anatomy and physiology: Understanding the human body.

Sudbury: Jones & Bartlett Learning. Clin, T. (2015). Perioperative cognitive protection-cognitive exercise and cognitive

reserve (The neurobics trial): A single-blind randomized trial. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26598177

Conway, A. R., Cowan, N., Bunting, M. F., Therriault, D. J., & Minkoff, S. R. (2002). A latent variable analysis of working memory capacity, short-term memory capacity, processing speed, and general fluid intelligence. Intelligence, 30(2), 163-183.

Crawford, J. R., Allan, K. M., Stephen, D. W., Parker, D. M., & Besson, J. A. O. (1989). The Wechsler adult intelligence scale-revised (WAIS-R): Factor structure in a UK sample. Personality and Individual Differences, 10(11), 1,209-1,212.

Crist, D. A., Rickard, H. C., Prentice-Dunn, S., & Barker, H. R. (1989). The relaxation inventory: Self-report scales of relaxation training effects. Journal of Personality Assessment, 53(4), 716-726.

Daly, R. M., Rosengren, B. E., Alwis, G., Ahlborg, H. G., Sernbo, I., & Karlsson, M. K. (2013). Gender specific age-related changes in bone density, muscle strength and functional performance in the elderly: A-10 year prospective population-based study. BMC Geriatrics, 13(1), 71.

Dehghan, M., Mehdipoor, R., & Ahmadinejad, M. (2018). Does abdominal massage improve gastrointestinal functions of intensive care patients with an endotracheal tube: A randomized clinical trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 30, 122-128.

Dreyer, N. E., Cutshall, S. M., Huebner, M., Foss, D. M., Lovely, J. K., Bauer, B. A., & Cima, R. R. (2015). Effect of massage therapy on pain, anxiety, relaxation, and tension after colorectal surgery: A randomized study. Complementary Therapies in Clinical Practice, 21(3), 154-159.

Dryden, T., & Moyer, C. A. (2012). Massage therapy: Integrating research and practice-Critical thinking, best practices, and future directions to advance the profession. South Australia: Human Kinetics.

Dugdale, D. C. (2012). Aging changes in the female reproductive system. Retrieved from http://www.nim.nih.gov/medlineplus/ency/article/00407htm Dugdale, D. C., Chen, M. A., & Zieve, D. (2012). Post Myocardial Infarction. Retrieved

from http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/imagepages/18030.htm

165

Duzel, E., Van, P. H., & Sendtner, M. (2016). Can physical exercise in old age improve memory and hippocampal function? Brain, 139(3), 662-673.

Dziembowska, I., Izdebski, P., Rasmus, A., Brudny, J., Grzelczak, M., & Cysewski, P. (2016). Effects of heart rate variability biofeedback on EEG alpha asymmetry and anxiety symptoms in male athletes: A pilot study. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 41(2), 141-150.

Edmonds, W. A., & Kennedy, T. D. (2016). An applied guide to research designs: Quantitative, Qualitative, And Mixed Methods. California: Sage Publications.

Eguchi, E., Funakubo, N., Tomooka, K., Ohira, T., Ogino, K., & Tanigawa, T. (2016). The effects of aroma foot massage on blood pressure and anxiety in Japanese community-dwelling men and women: A crossover randomized controlled trial. PlOS One, 11(3), 151-712.

Ehrlich, S. D. (2012). Alzheimer’s disease. Retrieved from http://umm.edu/health Medical/altmed/condition/alzheimers-disease Embong, N. H., Soh, Y. C., Ming, L. C., & Wong, T. W. (2015). Revisiting reflexology:

Concept, evidence, current practice, and practitioner training. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 5(4), 197-206.

Engen, D. J., Wahner-Roedler, D. L., Nadolny, A. M., Persinger, C. M., Oh, J. K., Spittell, P. C., & Bauer, B. A. (2010). The effect of chair massage on muscular discomfort in cardiac sonographers: A pilot study. BMC Complementary and Alternative Medicine, 10(1), 50.

Erickson, K. I., Weinstein, A. M., & Lopez, O. L. (2012). Physical activity, brain plasticity, and Alzheimer's disease. Archives of Medical Research, 43(8), 615-621.

Ernst, E. (2009). Is reflexology an effective intervention? A systematic review of randomised controlled trials. Med J Aust, 191(5), 263-6.

Ernst, E. (2000). Prevalence of use of complementary/alternative medicine: A systematic review. Bulletin of the World Health Organization, 78(2), 258-266.

Eschweiler, G. W., Leyhe, T., Klöppel, S., & Hull, M. (2010). New developments in the diagnosis of dementia. Deutsches Ärzteblatt International, 107(39), 677. Eva, K. W. (2007). The yin and yang of education research. Med Educ, 41(8), 2-45. Fan, X. J., Yu, H., & Ren, J. (2011). Homeostasis and compensatory homeostasis: Fang, T. (2012). Yin Yang: A new perspective on culture. Management and organization Review, 8(1), 25-50. Field, T. (2014). Massage therapy research review. Complementary Therapies in Clinical Practice, 20(4), 224-229.

166

Field, T. (2016). Knee osteoarthritis pain in the elderly can be reduced by massage therapy, yoga and tai chi: A review. Complementary Therapies in Clinical Practice, 22, 87-92. Field, T. M. (1998). Massage therapy effects. American Psychologist, 53(12), 1,270-1,281. Finnigan, S., Humphreys, M. S., Dennis, S., & Geffen, G. (2002). ERP Old/ new effects: memory strength and decisional factor (s). Neuropsychologia, 40(13), 2,288-2,304. Franklin, N. C., Ali, M. M., Robinson, A. T., Norkeviciute, E., & Phillips, S. A. (2014). Massage therapy restores peripheral vascular function after exertion. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 95(6), 1,127-1,134. Funahashi, S. (2017). Working memory in the prefrontal cortex. Brain Sciences, 7(5), 49. Gajewski, P. D., & Falkenstein, M. (2018). ERP and behavioral effects of physical and cognitive training on working memory in aging: A randomized controlled study. Neural Plasticity, 3(3), 158-169. Gerhard, W. E., Thomas, L., Stefan, K. & Michael, H. (2010). New developments in the diagnosis of dementia. Psychology and Psychotherapy, 21(2), 201-209. Giggins, O. M., Persson, U. M., & Caulfield, B. (2013). Biofeedback in rehabilitation. Journal of Nuroengineering and Rehabilitation, 10(1), 60. Goessl, V. C., Curtiss, J. E., & Hofmann, S. G. (2017). The effect of heart rate variability biofeedback training on stress and anxiety: A meta-analysis. Psychological Medicine, 47(15), 2,578-2,586. Gold, C. A., & Budson, A. E. (2008). Memory loss in Alzheimer’s disease: Implications for development of therapeutics. Retrieved from http://doi.org/10.1586 /14737175.8.12.1879 Goldstein, E. (2008). Cognitive psychology: Connecting mind, research, and everyday experience: Cengage learning, 2, 231. Goral, K. E. (2011). The Effects of Massage Therapy on Autonomic Nervous System Activity, Anxiety, and Stature in Anxious Individuals. Madison: University of Wisconsin. Greco, C. M., Nakajima, C., & Manzi, S. (2013). Updated review of complementary and

alternative medicine treatments for systemic lupus erythematosus. Current Rheumatology Reports, 15(11), 378.

167

Greiner, S. (2012). The efficacy of abdominal self-massage in the treatment of adult constipation: A randomized controlled trial. Unity Village: The Faculty of Holos University Graduate Seminary.

Gurven, M., Blackwell, A. D., Rodríguez, D. E., Stieglitz, J., & Kaplan, H. (2012). Does blood pressure inevitably rise with age?. Hypertension, 2, 111.

Haker, E., Egekvist, H., & Bjerring, P. (2000). Effect of sensory stimulation (acupuncture) on sympathetic and parasympathetic activities in healthy subjects. Journal of the Autonomic Nervous System, 79(1), 52-59.

Hansen, N. V., Jorgensen, T., & Ortenblad, L. (2006). Massage and touch for dementia. London: The Cochrane Library.

Harris, M., & Richards, K. C. (2010). The physiological and psychological effects of slow‐stroke back massage and hand massage on relaxation in older people. Journal of Clinical Nursing, 19(7-8), 917-926.

Hartwig, W. C. (2008). Fundamental anatomy. Lippincott: Williams & Wilkins. Harwood, D., & McCulloch, Y. (2013). What is dementia? Factsheet 400LP, alzheimer’s society, Retrieved from www.alzheimers.org.uk Henderson, K. A. (1993). The Yin-Yang of experiential education research. Journal of

Experiential Education, 16(3), 49–54. Herbert, M. (1978). Conducts disorder of childhood and adolescent: Behavioural

approach to assessment and treatment. New York: John Willey and Son. Horowitz, S. (2004). Evidence-based reflexology: A pathway to health. Alternative &

Complementary Therapies, 10(4), 211-216. Huang, K. Y., Liang, S., Yu, M. L., Fu, S. P., Chen, X., & Lu, S. F. (2016). A systematic

review and meta-analysis of acupuncture for improving learning and memory ability in animals. BMC Complementary and Alternative Medicine, 16(1), 297.

Humeidan, M. L., Otey, A., Zuleta-Alarcon, A., Mavarez-Martinez, A., Stoicea, N., & Bergese, S. (2015). Perioperative cognitive protection-Cognitive exercise and cognitive reserve (The neurobics trial): A Single-blind randomized trial. Clinical Therapeutics, 37(12), 2,641-2,650.

Jacobson, E. (1962). You must relax. Chicago: Mc Graw-Hill. Jager, T., Mecklinger, A., & Kliegel, M. (2010). Associative recognition memory for

faces: More pronounced age-related impairments in binding intra-than inter-item associations. Experimental Aging Research, 36(2), 123-139.

168

Jager, T., Mecklinger, A., & Kipp, K. H. (2006). Intra-and inter-item associations doubly dissociate the electrophysiological correlates of familiarity and recollection. Neuron, 52(3), 535-545.

Janssen, S. M., Rubin, D. C., & Jacques, P. L. S. (2011). The temporal distribution of autobiographical memory: changes in reliving and vividness over the life span do not explain the reminiscence bump. Memory & Cognition, 39(1),

1-11. Jeffrey, S. (2008). Gait problems in the elderly linked to burden of age-related white-

matter changes. Neurology, 70, 935-942. Jensen, M., Leichner, R., Beaulieu, P., Au-Yeung, K. Y., Arne, L., Zdeblick, M., &

Behzadi, Y. (2018). Ingestion-related biofeedback and personalized medical therapy method and system. Washington DC: U.S. Patent and Trademark Office.

Jeong, I. S. (2006). Effect of self-foot reflexology on peripheral blood circulation and peripheral neuropathy in patients with diabetes mellitus. Journal of Korean Academy of Fundamentals of Nursing, 13(2), 225-234.

Jirayingmongkol, P. Chantein, S., Phengchomjan, N., & Bhanggananda, N. (2002). The effect of foot massage with biofeedback: A pilot study to enhance health promotion. Nursing & Health Sciences, 4(3).

Johnson, B., & Christensen, L. (2008). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (3rd ed.). Los Angeles: Sage.

Jones, J., Thomson, P., Lauder, W., & Leslie, S. J. (2012). Reported treatment strategies for reflexology in cardiac patients and inconsistencies in the location of the heart reflex point: An online survey. Complementary Therapies in Clinical Practice, 18(3), 145-150.

Jones, K. (1984). Psychological problems in the elderly. Canadian Family Physician, 30, 591.

Jonhagen, S., Ackermann, P., Eriksson, T., Saartok, T., & Renström, P. A. (2004). Sports massage after eccentric exercise. The American Journal of Sports Medicine, 32(6), 1,499-1,503.

Juntakarn, C., Prasartritha, T., & Petrakard, P. (2017). The Effectiveness of Thai massage and joint mobilization. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork, 10(2), 3.

Kagitani, F., Uchida, S., & Hotta, H. (2010). Afferent nerve fibers and acupuncture. Autonomic Neuroscience, 157(1), 2-8.

169

Kaplan, R. M., & Saccuzzo, D. P. (2017). Psychological testing: Principles, applications, and issues. Toronto: Nelson Education.

Kaplan, R. M., & Saccuzzo, D. P. (2009). Standardized tests in education, civil service, and the military. Psychological Testing: Principles, Applications, 7, 325-327.

Kaye, A. D., Kaye, A. J., Swinford, J., Baluch, A., Bawcom, B. A., Lambert, T. J., & Hoover, J. M. (2008). The effect of deep-tissue massage therapy on blood pressure and heart rate. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 14(2), 125-128. Kemper, K. J. (2007). The yin and yang of integrative clinical care, education, and

research. Explore: The Journal of Science and Healing, 3(1), 37-41. Kesselring, A. (1999). Foot reflexology massage: A clinical study. Forschende

Komplementarmedizin, 6, 38-40. Klainin-Yobas, P., Oo, W. N., Suzanne, P. Y., & Lau, Y. (2015). Effects of relaxation

interventions on depression and anxiety among older adults: A systematic review. Aging & Mental Health, 19(12), 1,043-1,055.

Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Edition 63.

Klingberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Sciences, 14(7), 317-324.

Kong, L. J., Zhan, H. S., Cheng, Y. W., Yuan, W. A., Chen, B., & Fang, M. (2013). Massage therapy for neck and shoulder pain: A systematic review and meta-analysis. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 4, 118-130.

Ku, Y. (2018). Selective attention on representations in working memory: Cognitive and neural mechanisms. Peer J, 6, 45-85.

Kunz, B., & Kunz, K. (2003). Reflexology: Health at your fingertips. London: Dorling Kindersley.

Kutner, J. S., Smith, M. C., Corbin, L., Hemphill, L., Benton, K., Mellis, B. K., & Fairclough, D. L. (2008). Massage therapy versus simple touch to improve pain and mood in patients with advanced cancer: A randomized trial. Annals of Internal Medicine, 149(6), 369-379.

Lachman, M. E., Neupert, S. D., Bertrand, R., & Jette, A. M. (2006). The effects of strength training on memory in older adults. Journal of Aging and Physical Activity, 14(1), 59-73.

170

Lamas, K., Lindholm, L., Stenlund, H., Engström, B., & Jacobsson, C. (2009). Effects of abdominal massage in management of constipation-a randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 46(6), 759-767.

Lee, E. J., & Frazier, S. K. (2011). The efficacy of acupressure for symptom management: a systematic review. Journal of Pain and Symptom Management, 42(4), 589-603.

Lee, J., Han, M., Chung, Y., Kim, J., & Choi, J. (2011). Effects of foot reflexology on fatigue, sleep and pain: A systematic review and meta-analysis. Journal of Korean Academy of Nursing, 41(6), 821-833.

Lee, Y. H., Park, B. N. R., & Kim, S. H. (2011). The effects of heat and massage application on autonomic nervous system. Yonsei Medical Journal, 52(6), 982-989.

Lee, Y., Lu, M., & Ko, H. (2007). Effects of skill training on working memory capacity. Learing and Intruction, 17, 336-344 Leonardi-Bee, J., Bath, P. M., Phillips, S. J., & Sandercock, P. A. (2002). Blood pressure

and clinical outcomes in the International Stroke Trial. Stroke, 33(5), 1,315-1,320.

Lieberwirth, C., Pan, Y., Liu, Y., Zhang, Z., & Wang, Z. (2016). Hippocampal adult neurogenesis: its regulation and potential role in spatial learning and memory. Brain Research, 16(44), 127-140.

Li, P. P. (2012). Toward an integrative framework of indigenous research: The geocentric implications of Yin-Yang balance. Asia Pacific Journal of Management, 29(4), 849-872.

Luo, L., & Craik, F. I. (2008). Aging and memory: A cognitive approach. The Canadian Journal of Psychiatry, 53(6), 346-353.

Martin, G. M. (2011). The biology of aging: 1985-2010 and beyond. The FASEB Journal, 25(11), 249-256.

Marzouk, T. M., El-Nemer, A. M., & Baraka, H. N. (2013). The effect of aromatherapy abdominal massage on alleviating menstrual pain in nursing students: A prospective randomized cross-over study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2(6), 47-63.

McCaffery, M., & Wong, D. L. (1993). Nursing interventions for pain control in children. Pain in infants, children, and adolescents. Baltimore: Williams & Wilkins, 295-316.

171

McCullough, J. E. M., Liddle, S. D., Sinclair, M., Close, C., & Hughes, C. M. (2014). The physiological and biochemical outcomes associated with a reflexology treatment: A systematic review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2, 201-232.

McNair, P. J., & Stanley, S. N. (1996). Effect of passive stretching and jogging on the series elastic muscle stiffness and range of motion of the ankle joint. British Journal of Sports Medicine, 30(4), 313-317.

Medina, J. J. (2008). The biology of recognition memory. Psychiatric Times, 25(7), 13-15. Mirelman, A., Herman, T., Nicolai, S., Zijlstra, A., Zijlstra, W., Becker, C., & Hausdorff,

J. M. (2011). Audio-biofeedback training for posture and balance in patients with Parkinson's disease. Journal of Neuroengineering and Rehabilitation, 8(1), 35.

Miyake, A., & Shah, P. (1999). Models of working memory: Mechanisms of active maintenance and executive control. Cambridge: Cambridge University Press.

Momen, R., Roshandel, M. & Pishgooie, S. (2017). The effect of Benson’s relaxation method on pain severity after Laminectomy in patients admitted to AJA hospitals. Military Caring Sciences, 4(13), 113.

Moncur, C. (2006). Overview of the musculoskeletal system. Rheumatology Organization. Section A: Clinical Foundations, 1-11.

Monteiro, E. R., Vigotsky, A. D., Da Silva Novaes, J., & Škarabot, J. (2018). Acute effects of different anterior thigh self-massage on hip range-of-motion in trained men. International Journal of Sports Physical Therapy, 13(1), 104.

Moraska, A., Pollini, R. A., Boulanger, K., Brooks, M. Z., & Teitlebaum, L. (2010). Physiological adjustments to stress measures following massage therapy: A review of the literature. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 7(4), 409-418.

Mori, H., Ohsawa, H., Tanaka, T. H., Taniwaki, E., Leisman, G., & Nishijo, K. (2004). Effect of massage on blood flow and muscle fatigue following isometric lumbar exercise. Medical Science Monitor, 10(5), 173-178.

Moyer, C. A., Seefeldt, L., Mann, E. S., & Jackley, L. M. (2011). Does massage therapy reduce cortisol? A comprehensive quantitative review. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 15(1), 3-14.

172

Moyer, C. A., Dryden, T., & Shipwright, S. (2009). Directions and dilemmas in massage therapy research: a workshop report from the 2009: North American research conference on complementary and integrative medicine. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork, 2(2), 15.

Moyer, C. A., Rounds, J., & Hannum, J. W. (2004). A meta-analysis of massage therapy. Research, 130(1), 3-18.

Moyle, W., Murfield, J. E., O’Dwyer, S., & Van Wyk, S. (2013). The effect of massage on agitated behaviors in older people with dementia: A literature review. Journal of Clinical Nursing, 22(5-6), 601-610.

Mridula, J., George, V. M., Bajaj, G., Namratha, H. G., & Bhat, J. S. (2017). Effect of working memory training on cognitive communicative abilities among young-and middle-aged adults. Cogent Psychology, 4(1), 141-885.

Nasiri, S., Akbari, H., Tagharrobi, L., & Tabatabaee, A. S. (2018). The effect of progressive muscle relaxation and guided imagery on stress, anxiety, and depression of pregnant women referred to health centers. Journal of Education and Health Promotion, 7, 17.

Naveh-Benjamin, M. (2009). Adult age differences in memory performance: Tests of an associative deficit hypothesis. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 26(5), 1,170-1,187.

Naveh-Benjamin, M., Shing, Y. L., Kilb, A., Werkle-Bergner, M., Lindenberger, U., & Li, S. C. (2009). Adult age differences in memory for name-face associations: The effects of intentional and incidental learning. Memory, 17(2), 220-232.

Nazari, F., Soheili, M., Hosseini, S., & Shaygannejad, V. (2016). A comparison of the

effects of reflexology and relaxation on pain in women with multiple

sclerosis. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 13(1), 65-71.

Netchanok, S., Wendy, M., & Marie, C. (2012). The effectiveness of Swedish massage and traditional Thai massage in treating chronic low back pain: A review of the literature. Complementary Therapies in Clinical Practice, 18(4), 227-234.

Ng, K. C. W., & Cohen, M. (2008). The effectiveness of massage therapy: A summary of evidence-based research. Australian Association of Massage Therapy, 18-32.

Norman, K. A., & O'reilly, R. C. (2003). Modeling hippocampal and neocortical contributions to recognition memory: A complementary-learning-systems approach. Psychological Review, 110(4), 611-646.

173

Old, S. R., & Naveh-Benjamin, M. (2008). Differential effects of age on item and associative measures of memory: A meta-analysis. Psychology and Aging, 23, 104-118.

Omar, M. H. (2006). Common skin disorders in the elderly: CPD. South African Family Practice, 48(5), 29-34.

Ouchi, Y., Kanno, T., Okada, H., Yoshikawa, E., Shinke, T., Nagasawa, S., & Doi, H. (2006). Changes in cerebral blood flow under the prone condition with and without massage. Neuroscience Letters, 407(2), 131-135.

Privitera, G. J. (2014). Statistics for the behavioral sciences. California: Sage. Purves, D. (2004). Neuroscience (3rd ed.). Massachusetts: Sinauer Associates, Inc. Reisberg, B., Ferris, S. H., Kluger, A., Franssen, E., Wegiel, J., & De Leon, M. J. (2008).

Mild cognitive impairment (MCI): A historical perspective. International Psychogeriatrics, 20(1), 18-31.

Reisberg, B., Ferris, S. H., De Leon, M. J., & Crook, T. (1982). The Global deterioration scale for assessment of primary degenerative dementia. The American Journal of Psychiatry, 139, 1,136-1,139.

Reynolds, S. B. (1984). Biofeedback, relaxation training, and music: Homeostasis for coping with stress. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 9(2), 169-179.

Roberts, L. (2011). Effects of patterns of pressure application on resting electromyography during massage. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork, 4(1), 4. Rugg, M. D., & Curran, T. (2007). Event-related potentials and recognition memory.

Trends in Cognitive Sciences, 11(6), 251-257. Saladin, K. S. (2007). Human anatomy. Berlin: Springer. Salvano, G. S. (1999). Massage therapy; principle & practice. Pennsylvania: W. B. Saunders Company. Saxon, S. V., Etten, M. J., & Perkins, E. A. (2010). The nervous system: A Guide for the

Helping Professions. New York: Springer Publishing Company. Saxon, S. V., Etten, M. J., & Perkins, E. A. (2014). Physical change and aging: A guide

for the helping professions. New York: Springer Publishing Company. Schmucker, D. L., & Sanchez, H. (2011). Liver regeneration and aging: A current

perspective. New York: Springer Publishing Company. Schoenberg, P. L., & David, A. S. (2014). Biofeedback for psychiatric disorders: A

systematic review. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 39(2), 109-135.

174

Schroeder, B., Doig, J., & Premkumar, K. (2014). The effects of massage therapy on multiple sclerosis patients’ quality of life and leg function. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 85-91.

Sharma, G., & Goodwin, J. (2006). Effect of aging on respiratory system physiology and immunology. Clinical Interventions in Aging, 1(3), 253.

Sharpe, P. A., Williams, H. G., Granner, M. L., & Hussey, J. R. (2007). A randomised study of the effects of massage therapy compared to guided relaxation on well-being and stress perception among older adults. Complementary Therapies in Medicine, 15(3), 157-163. Sherman, K. J., Ludman, E. J., Cook, A. J., Hawkes, R. J., Roy-Byrne, P. P., Bentley, S., & Cherkin, D. C. (2010). Effectiveness of therapeutic massage for generalized anxiety disorder: A randomized controlled trial. Depression and Anxiety, 27(5), 441-450. Shryock, H. S., Siegel, J. S., & Larmon, E. A. (1973). The methods and materials of demography. Maryland: US Bureau of the Census. Siewe, Y. J. (1990). Understanding the effects of aging on the sensory system. Oklahoma: Oklahoma State University. Sinclair, M. (2011). The use of abdominal massage to treat chronic constipation. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 15(4), 436-445. Sliz, D., Smith, A., Wiebking, C., Northoff, G., & Hayley, S. (2012). Neural correlates of a single-session massage treatment. Brain Imaging and Behavior, 6(1), 77-87. Small, G. W. (2002). What we need to know about age related memory loss. BMJ: British Medical Journal, 324(7,352), 1,502. Smith, J. M., Sullivan, S. J., & Baxter, G. D. (2011). A descriptive study of the practice patterns of Massage New Zealand massage therapists. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork, 4(1), 18. Soeken, K. L. (2010). Instrumentation and data collection. New York: Springer. Spencer-Smith, M., & Klingberg, T. (2015). Benefits of a working memory training program for inattention in daily life: A systematic review and meta-analysis. PlOS One, 10(3), 119-522. Steve, M. J., David, C. R., & Peggy, L. S. (2011). The temporal distribution of autobiographical memory: Changes in reliving and vividness over the life span do not explain the reminiscence bump. Springer, 12(5), 124-133. Storck, S. (2012). Aging changes in the female reproductive system. Retrieved from http://www.nim.nih.gov/medlineplus/ency/article/004016.htm

175

Swanson, H. L. (2004). Working memory and phonological processing as predictors of Children’s mathematical problem solving at different ages. Memory and Cognition, 32, 648-661. Sung, H. C., Chang, A. M., & Abbey, J. (2006). Application of music therapy for managing agitated behavior in older people with dementia. The Journal of Nursing, 53(5), 58-62. Supa’At, I., Zakaria, Z., Maskon, O., Aminuddin, A., & Nordin, N. A. M. M. (2013). Effects of Swedish massage therapy on blood pressure, heart rate, and inflammatory markers in hypertensive women. London: Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. Timiras, P. (2003). The nervous system: Structural and biochemical changes. Physiological Basis of Aging and Geriatrics, 99-117. Tiran, D. (2010). Reflexology in pregnancy and childbirth e-book. Oxford: Elsevier Health Sciences. Treisman, A. M. (1960). Contextual cues in selective listening. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 12(4), 242-248. Troyer, A. K., D' Souza, N. A., Vandermorris, S., & Murphy, K. J. (2011). Age-related differences in associative memory depend on the types of associations that are formed. Aging, Neuropsychology, and Cognition, 18(3), 340-352. Troyer, A. K., Hafliger, A., Cadieux, M. J., & Craik, F. I. (2006). Name and face learning in older adults: Effects of level of processing, self-generation, and intention to learn. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 61(2), 67-74. Tsao, J. C. (2007). Effectiveness of massage therapy for chronic, non-malignant pain: A review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 4(2), 165-179. Uchida, S., & Kawashima, R. (2008). Reading and solving arithmetic problems improves cognitive functions of normal aged people: A randomized controlled study. Age, 30(1), 21-29. Van der Zwan, J. E., de Vente, W., Huizink, A. C., Bögels, S. M., & De Bruin, E. I. (2015). Physical activity, mindfulness meditation, or heart rate variability biofeedback for stress reduction: a randomized controlled trial. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 40(4), 257-268.

176

Valerius, K. P., Frank, A., Kolster, B. C., Hamilton, C., Lafont, E. A., & Kreutzer, R. (2011). The muscle book: Anatomy, testing, movement. Oxford: Butterworth- Heinemann. Vickers, A. J., Cronin, A. M., Maschino, A. C., Lewith, G., MacPherson, H., Foster, N. E., & Acupuncture Trialists' Collaboration. (2012). Acupuncture for chronic pain: Individual patient data meta-analysis. Archives of Internal Medicine, 172(19), 1,444-1,453. Von Bastian, C. C., & Eschen, A. (2016). Does working memory training have to be adaptive?. Psychological Research, 80(2), 181-194. Wechsler, D. (1980). Wechsler adult intelligence scale. New York: Psychological Corporation. Westerberg, H., & Klingberg, T. (2007). Changes in cortical activity after training of working memory-a single-subject analysis. Physiology & Behavior, 92(1), 186-192. Wiegand, I., Bader, R., & Mecklinger, A. (2010). Multiple ways to the prior occurrence of an event: An electrophysiological dissociation of experimental and conceptually driven familiarity in recognition memory. Brain Research, 1,360, 106-118. Williams, M. E. (2003). UTI and behavioral changes in the elderly. Medscape, 13, 1. Willison, K. D. (2009). Massage therapy visits by the aged: Testing a Modified Andersen Model. Research Report, Toronto: University of Toronto. Wixted, J. T. (2007). Dual-process theory and signal-detection theory of recognition memory. Psychological Review, 114(1), 152-176. Wolk, D. A., Signoff, E. D., & DeKosky, S. T. (2008). Recollection and familiarity in amnestic mild cognitive impairment: A global decline in recognition memory. Neuropsychologia, 46(7), 1,965-1,978. World Health Organization. (2013). Mental health and older adults. Retrieved from http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of- older-adults Yarbrough, C. (2012). Electromyography (EMG) biofeedback training in music performance: Preventing and reducing musculoskeletal pain in musicians. California: Claremont Colleges. Yesavage, J. A., Rose, T. L., & Bower, G. H. (1983). Interactive imagery and affective judgments improve face-name learning in the elderly. Journal of Gerontology, 38(2), 197-203.

177

Zhang, X., Koponen, T., Rasanen, P., Aunola, K., Lerkkanen, M. K., & Nurmi, J. E. (2014). Linguistic and spatial skills predict early arithmetic development via counting sequence knowledge. Child Development, 85(3), 1,091-1,107.

178

ภาคผนวก

179

ภาคผนวก ก แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอาย

และแบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย

180

แบบสอบถามขอมลพนฐานผสงอาย ค าชแจง โปรดใหขอมลทถกตองตรงตามความเปนจรงของทานมากทสด

1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย.........ป (เศษของป เกน 6 เดอน นบเปนอก 1 ป) 3. สถานภาพสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) หมาย/ หยา/ แยกกนอย 4. อาชพในปจจบน ( ) ไมไดประกอบอาชพ ( ) รบจาง ( ) คาขาย ( ) เกษตรกรรม ( ) ขาราชการบ านาญ (ท านา/ ท าสวน/ ท าไร) 5. ระดบการศกษาสงสด ( ) ไมไดรบการศกษา ( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษา ( ) ประกาศนยบตร ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร 6. ความสามารถในการอาน-เขยน ( ) อานไมออก เขยนหนงสอไมได ( ) อานออก เขยนหนงสอไมได ( ) อานออก เขยนหนงสอไมได 7. การมองเหน ( ) มองไมเหน ( ) มองเหนไมชดเจน ( ) ชดเจนหรอชดเจนโดยการสวมแวน ( ) มองเหนไมชดเจน 8. การไดยน ( ) ไมไดยน ( ) ไดยนไมชดเจน (พอสอความหมายได) ( ) ชดเจนหรอชดเจนโดยเครองชวยฟง 9. ประวตการไดรบบาดเจบทศรษะ ( ) ไมม ( ) ม ไมหมดสต ( ) ม สลบหมดสต 10. ประวตการเปน โรคทางระบบประสาท ( ) ม ( ) ไมม ( ) ไมทราบ 11. การดมสรา ( ) ไมดมสรา ( ) ดมแตไมตดสรา ( ) ตดสรา 12. การสบบหร ( ) ไมเคยสบ ( ) เคยสบ ปจจบนเลกสบ ( ) ปจจบนยงสบอย

181

13. โรคประจ าตว ( ) ไมม ( ) โรคเสนเลอดในสมองแตกหรอตบตน ( ) มไขเกน 38.5 องศา ( ) ไขพษ ไขกาฬ เชน อสกอใส งสวด ( ) โรคผวหนงทมการตดตอ ( ) โรคตดตอ เชน วณโรค ( ) ไสตงอกเสบ ( ) กระดกแตกหก ปร ราวทยงไมตด ( ) สภาวะผดปกตของเลอด เชน เลอดไมแขงตว ( ) สภาวะทมอาการอกเสบทงระบบของรางกาย 14. ยาทใชในชวตประจ าวน ( ) ไมม ( ) ยานอนหลบ ( ) ยาคลายเครยด ( ) ยาแกปวดขอ ( ) วตามนอ ( ) ยาแอสไพรน ( ) ยาฮอรโมนทดแทนหลงหมดประจ าเดอน

182

แบบทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย (MMSE-T 2002) Mini-Mental State Examination: Thai Version (MMSE-Thai 2002)

บนทกค าตอบไวทกครง คะแนน

(ทงค าตอบทถกและผด) 1. Orientation for Time (5 คะแนน) (ตอบถกขอละ 1 คะแนน) 1.1 วนนวนทเทาไร .................................. 1.2 วนนวนอะไร .................................. 1.3 เดอนนเดอนอะไร .................................. 1.4 ปนปอะไร .................................. 1.5 ฤดนฤดอะไร .................................. 2. Orientation for Place (5 คะแนน) (ใหเลอกขอใดขอหนง) (ตอบถกขอละ 1 คะแนน) 2.1 กรณอยทสถานพยาบาล 2.1.1 สถานทตรงนเรยกวาอะไร และ...ชอวาอะไร.................................. 2.2.2 ขณะนทานอยทชนทเทาไรของตวอาคาร ................................... 2.2.3 ทอยในอ าเภอ เขตอะไร .................................... 2.2.4 ทนจงหวดอะไร ..................................... 2.2.5 ทนภาคอะไร .................................... 2.2 กรณทอยทบานของผถกทดสอบ 2.2.1 สถานทตรงนเรยกวาอะไร และบานเลขทอะไร ............................. 2.2.2 ทนหมบาน หรอละแวก/ คม/ ยาน/ ถนนอะไร ............................ 2.2.3 ทนอ าเภอเขต/ อะไร ............................... 2.2.4 ทนจงหวดอะไร ............................... 2.2.5 ทนภาคอะไร ............................... 3. Registration (3 คะแนน) ตอไปน เปนการทดสอบความจ า ผม (ดฉน) จะบอกชอของ 3 อยาง คณ (ตา, ยาย...) ตงใจฟง ใหดนะ เพราะจะบอกเพยงครงเดยว ไมมการบอกซ าอก เมอผม (ดฉน) พดจบ ให คณ (ตา, ยาย...) พดทบทวนตามทไดยน ใหครบทง 3 ชอ แลวพยามจ าไวใหด เดยวผม (ดฉน) จะถามซ า * การบอกชอแตละค าใหหางกนประมาณหนงวนาท ตองไมชาหรอเรวเกนไป (ตอบถก 1 ค า ได 1 คะแนน) ดอกไม แมน า รถไฟ .................................. ในกรณทท าแบบทดสอบซ าภายใน 2 เดอน ใหใชค าวา ตนไม ทะเล รถยนต ..

183

บนทกค าตอบไวทกครง คะแนน (ทงค าตอบทถกและผด)

4. Attention/ Calculation (5 คะแนน) (ใหเลอกขอใดขอหนง) ขอนเปนการคดเลขในใจเพอทดสอบสมาธ คณ(ตา, ยาย...) คดเลขในใจเปนไหม? ถาตอบคดเปนท าของ 4.1 ถาตอบคดไมเปนหรอไมตอบใหท าขอ 4.2 4.1 “ขอนคดในใจเอ 100 ตง ลบออกทละ 7 ไปเรอยๆ ไดผลเทาไรบอกมา.................................. .................................. บนทกค าตอบตวเลขไวทกครง (ทงค าตอบทถกและผด) ท าทงหมด 5 ครงถาลบได 1, 2 หรอ 3 แลวตอบไมได กคดคะแนนเทาทท าได ไมตองยายไปท าขอ 4.2 4.2 “ผม (ดฉน) จะสะกดค าวา มะนาว ใหคณ (ตา, ยาย...) ฟงแลวใหคณ (ตา, ยาย...) สะกดถอยหลงจากพยญชนะ ตวหลงไปตวแรก ค าวา มะนาว สะกดวา มอมา-สระอะ-นอหน-สระอา-วอแหวน ไหนคณ (ตา, ยาย...) สะกดถอยหลง ใหฟงซ ..................................

ว า น ะ ม

5. Recall (3 คะแนน) เมอสกครทใหจ าของ 3 อยาง จ าไดไหมมอะไรบาง (ตอบถก 1 ค าได 1 คะแนน) ดอกไม แมน า รถไฟ .................................. ในกรณทท าแบบทดสอบซ าภายใน 2 เดอน ใหใชค าวา ตนไม ทะเล รถยนต .................................. 6. Naming (2 คะแนน) ยนดนสอใหผถกทดสอบดแลวถามวา “ของสงนเรยกวาอะไร” .................................. ชนาฬกาขอมอใหผถกทดสอบดแลวถามวา “ของสงนเรยกวาอะไร” .................................. 7. Repetition (1 คะแนน) (พดตามไดถกตองได (1 คะแนน) ) ตงใจฟงผม (ดฉน) เมอผม (ดฉน) พดขอความน แลวใหคณ (ตา, ยาย...) พดตาม ผม (ดฉน) จะบอกเพยงครงเดยว “ใครใครขายไกไข” ..................................

184

บนทกค าตอบไวทกครง คะแนน (ทงค าตอบทถกและผด)

8. Verbal Command (3 คะแนน) ขอนฟงค าสง “ฟงดๆ นะเดยวผม (ดฉน) จะสง กระดาษใหคณ แลวใหคณ (ตา, ยาย...)รบดวยมอขวา พบครงกระดาษ แลววางไวท..............”(พน, โตะ, เตยง) ผทดสอบแสดงกระดาษเปลาขนาดประมาณ เอ-4 ไมมรอยพบ ใหผถกทดสอบ รบดวยมอขวา พบครง วางไวท (พน, โตะ, เตยง) ............................ 9. Written command (1 คะแนน) ตอไปเปนค าสงทเขยนเปนตวหนงสอ ตองการใหคณ (ตา, ยาย...) อานแลวท าตาม (ตา, ยาย...) จะอาน ออกเสยงหรออานในใจ ผทดสอบแสดงกระดาษทเขยนวา “หลบตาได” .................................. หลบตาได 10. Writing (1 คะแนน) ขอนจะเปนค าสงให “คณ (ตา, ยาย...) เขยนขอความอะไร กไดทอานแลวรเรองหรอมความหมายมา 1 ประโยค” .................................................................................... ประโยคมความหมาย .................................. 11. Vasoconstriction (1 คะแนน) ขอนเปนค าสง “จงวาดภาพใหเหมอนภาพตวอยาง” (ในชองวางดานขวาของภาพตวอยาง) ..................................

185

ภาคผนวก ข แบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบการนวด

โดยประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

186

แบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบการนวด โดยประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

แบบประเมนน ส าหรบผทรงคณวฒแสดงความคดเหนตอรปแบบการนวดโดยประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน โดยพจารณาและใหคะแนนความเหมาะสมของอปกรณการนวด ขนตอนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน ก าหนดคะแนนของความคดเหนเปน 5 ระดบ ดงน 5 หมายถง เหมาะสมตามองคประกอบหลกในระดบมากทสด 4 หมายถง เหมาะสมตามองคประกอบหลกในระดบมาก 3 หมายถง เหมาะสมตามองคประกอบหลกในระดบปานกลาง 2 หมายถง เหมาะสมตามองคประกอบหลกในระดบนอย 1 หมายถง เหมาะสมตามองคประกอบหลกในระดบนอยทสด ค าชแจง โปรดท าเครองหมายถก () ลงในชองตวเลขทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

1 อปกรณส าหรบการนวด 1.1 ท าความสะอาดเทาดวยสบและน าอนกอนทกครง เมอสะอาดแลว

เชดดวยผาขนหนใหแหง

1.2 การใชไมกดจดทมลกษณะเปนไมปลายท ไมเปนอนตราย 1.3 ระหวางการนวดอาจมการชโลมครมเปนระยะๆ เพอลดแรงเสยดส 2 ขนตอนการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบ

2.1 เสนท 1 เสนอทา มจดเรมตนหางจากสะดอขางซายประมาณ 1 นวมอ แลนลงไปบรเวณ หวหนาว (Pubic bone) ผานตนขาซายดานในไปยงหวเขา แลววกกลบขนมาทตนขาดานนอก ผานกงกลางแกมกนมาตามกระดกสนหลงขางซายถงตนคอไปบนศรษะ แลววกกลบผานหนาผากจรดทจมกซาย เสนอทา มความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนอทา

187

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

2.2 เสนท 2 เสนปงคลา มจดเรมตนหางจากสะดอขางขวาประมาณ 1 นวมอ แลนไปบรเวณหวเหนาผานตนขาขวาดานในไปยง หวเขา แลววกกลบขนมาทตนขาดานนอกผานกงกลางแกมกน ตามกระดกสนหลงขางขวาถงตนคอไปบนศรษะ แลววกกลบผานหนาผากมาจรดทจมกขวา เสนปงคลามความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนปงคลา

2.3 เสนท 3 เสนสสมนา มจดเรมตนเหนอสะดอประมาณ 2 นวมอ แลนลกไปตามกระดกสนหลง ตรงขนไปยงหวใจ ผานล าคอไปจรดโคนลน เสนสมนามความสมพนธกบระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาทและสมอง เสนสสมนา

2.4 เสนท 4 เสนกาลทาร จดเรมตนเหนอสะดอประมาณ 1 นวมอ แตกเปน 4 เสน 2 เสนบนแลนผานขนไปตามชายโครงซสดทายขางละเสน รอยขนไปตามสะบกในซายและขวา ขนไปถงตนคอตลอดศรษะเวยนลงมาทวนไปบรรจบ หลงแขนทง 2 ออกไปทขอมอแตกเปน 5 แถว ตามนว 2 เสนลาง แลนไปตามหนาขา หนาแขง หยดทขอเทา แตกไปตามหลงนวเทา 5 แถว สมพนธกบระบบเสนเลอดและเสนประสาททไปเลยงบรเวณแขนขาและทอง

เสนกาลทาร

188

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

2.5 เสนท 5 เสนสหสรงส มจดเรมตนใตสะดอประมาณ 3 นวมอ แลงลงไปตนขาซายดานใน ผานหนาแขงดานในไปยงฝาเทา ผานนวเทาบรเวณตนนวเทาทง 5 ยอนผานของฝาเทาดานนอกขนไปหนาแขงดานนอกตนขาดานนอก ไปชายโครงดานหนา ผานหวนมขางซาย แลนไปใตคางไปสนสดทตาซาย เสนสหสรงสสมพนธกบตาทง 2 ขาง เสนสหสรงส

2.6 เสนท 6 เสนทวาร มจดเรมตนใตสะดอประมาณ 3 นวมอ แลนไปตนขาขวาดานใน ผานหนาแขงดานในไปฝาเทา ผานนวเทาบรเวณตนนวเทาทง 5 ยอนผานขอบฝาเทาดานนอก ขนมาหนาแขง ดานนอก ตนขาดานนอก ไปชายโครงดานหนา ผานหวนมขวา ไปใตคาง สนสดทตาขวา เสนทวาร มความสมพนธกบตาทง 2 ขาง เสนทวาร

2.7 เสนท 7 เสนจนทภสง มจดเรมตนขางสะดอดานซายประมาณ 4 นวมอ แลนผานราวนมซาย ผานดานขางคอไปสนสดทหซาย เสนจนทภสงมความสมพนธกบหเปนสวนใหญ เสนจนทภสง

189

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

2.8 เสนท 8 เสนรช า มจดเรมตนทสะดอดานขวาประมาณ 4 นวมอ แลนผานราวนมขวา ผานดานขางคอไปสนสดทหขวา เสนรช า มความสมพนธกบหเปนสวนใหญ เสนรช า

2.9 เสนท 9 เสนสขมง มจดเรมตนจากใตสะดอ 2 นวมอ เยองไปทางซายเลกนอย แลนไปยงทวารหนก เสนสขมงมความสมพนธกบระบบขบถายอจจาระ

เสนสขมง

2.10 เสนท 10 เสนสกขณ มจดเรมตนจากใตสะดอ 2 นวมอ เยองไปทางขวาเลกนอย แลนไปยงทองนอยและอวยวะเพศ เสนสขณ มความสมพนธกบระบบถายของเสย ไต ทอไต กระเพาะอาหาร ปสสาวะ เสนสกขณ

190

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

3 ขนตอนการนวดกดจดแผนจน ต าแหนงนวดฝาเทา 26 จด

3.1 จดท 1 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณ ปลายนวหวแมเทา

3.2 จดท 2 ขมบ (กกห) ใหกดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานนอก 3.3 จดท 3 ตอมใตสมอง ใหกดทบรเวณกงกลางนวหวแมเทา 3.4 จดท 4 จมก ใหกดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานใน 3.5 จดท 5 โพรงอากาศหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวช 3.6 จดท 6 โพรงอากาศหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวกลาง 3.7 จดท 7 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวนาง 3.8 จดท 8 โพรงอากาศกระดกหนาผาก ใหกดทบรเวณปลายนวกอย 3.9 จดท 9 คอ ใหกดทบรเวณโคนนวหวแมเทาดานใน 3.10 จดท 10 ตา ใหกดทบรเวณระหวางรองหวแมเทากบนวช 3.11 จดท 11 ตา ใหกดทบรเวณนวชกบนวกลาง 3.12 จดท 12 ห ใหกดทบรเวณนวกลางกบนวนาง 3.13 จดท 13 ห ใหกดทบรเวณนวนางกบนวกอย 3.14 จดท 14 ตอมธยรอยด ใหกดทบรเวณขางเนนนวหวแมเทา 3.15 จดท 15 จดรวมประสาท ใหกดทบรเวณใตเนนนวกลาง 3.16 จดท 16 ตอมหมวกไต ใหกดทบรเวณหางจากจดรวมประสาท

มาประมาณ 1 เซนตเมตร

191

ท องคประกอบของการนวด ระดบความเหมาะสม 5 4 3 2 1

3.17 จดท 17 ไต ใหกดทบรเวณกงกลางฝาเทาหางจากจดตอม หมวกไตลงมา 1 เซนตเมตร

3.18 จดท 18 อณฑะหรอรงไข ใหกดทบรเวณกงกลางสนเทา 3.19 จดท 19 กระเพาะอาหาร ใหกดทบรเวณใตเนนนวหวแมเทา 3.20 จดท 20 ตบออน ใหกดทบรเวณหางจากจดกระเพาะอาหาร

ลงมา 1 เซนตเมตร

3.21 จดท 21 ล าไสเลกสวนบน ใหกดทบรเวณ หางจากจดตบออน 1 เซนตเมตร

3.22 จดท 22 กระเพาะปสสาวะ ใหกดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทาง ดานขางของเทาดานใน

3.23 จดท 23 หวใจ (เทาซาย) หรอตบ (เทาขวา) ใหกดทบรเวณ กงกลางใตเนนระหวางรองนวนางกบนวกอย

3.24 จดท 24 ล าไสใหญสวนขวาง ใหกดทบรเวณหางจากจดหวใจ 3 เซนตเมตร และแนวเดยวกบจดไต

3.25 จดท 25 ล าไสใหญขาลง (เทาซาย) หรอล าไสใหญขาขน (เทาขวา) ใหกดทบรเวณหางจากล าไสใหญสวนขวาง ลงมา 1 เซนตเมตร

3.26 จดท 26 ล าไสใหญสวนตรง (เทาซาย) หรอไสตง (เทาขวา) ใหกด ทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานนอก

ขอเสนอแนะเพมเตมเพอการปรบปรงแกไข ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงชอ………………………………….…… ( ) ผประเมน

192

ภาคผนวก ค คมอการใชโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน

1. แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ 2. การนวดตามหลกทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 3. การนวดกดจดแผนจนทบรเวณฝาเทาโดยใชไมกดจด 26 จด

193

คมอการใชงาน โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบ

กบการนวดกดจดแผนจน

พฒนาโดย

นายจตรเสน เออวงศตระกล สาขาวชาการวจยและสถตทางวทยาการปญญา

วทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญา มหาวทยาลยบรพา

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา 2561

194

ค าน า คมอการใชโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจด แผนจนฉบบน จดท าขนเพอเปนแนวทางในการด าเนนการนวดโดยหลกการ การนวดตามทฤษฏ เสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด การนวดจะกระตนระบบการท างานของรางกาย ดงน 1) ระบบกระดกและกลามเนอ 2) ระบบหมนเวยนเลอด 3) ระบบหายใจ 4) การปรบภาวะธ ารงดล(Homeostasis) ในรางกาย และกฎแหงความสมดลของธรรมชาต (Yin-Yang) 5) ความสามารถ ทางปญญา และ 6) การเพมความจ าขณะคด (Increase working memory) การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด คอ ศาสตรการนวดกดจดสะทอนฝาเทา เปนกระบวนการสะทอนกลบของฝาเทา (Foot reflexology) มความสมพนธกบอวยวะภายในรางกายของมนษย เมอการนวดกดจดลงบนจดสะทอนทฝาเทา ทต าแหนงการตอบสนองตาง ๆ บรเวณปลายประสาท จดสะทอนทฝาเทามทงหมด 26 จด แตละจดเปนปลายประสาททเชอมโยง ไปยงอวยวะทส าคญในรางกายทง 26 อวยวะในรางกาย กระตนทจดสะทอนใด ยอมสะทอนไปยงอวยวะทสมพนธกบจดสะทอนนน ๆ โดยตรงตออวยวะหนง เปนผลใหเกดการตอบสนองของระบบรางกายท าใหการปรบสมดลภายในรางกาย โดยสอดคลองกบแนวคดของการแพทยแผนปจจบนในระบบประสาทรอบนอก (Peripheral nervous system: PNS) โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา (Afferent fibers) สพนทสมองสวนทเกยวของกบการควบคม ตามล าดบการสงผานสญญาณประสาท (Neural signaling) อยางเปนระบบ ท าใหเกดการกระตนการท างานของสมองไดมากขน ผวจยมความยนดหากทานมขอคดเหน และขอเสนอแนะเพอปรบปรงแกไขใหคมอการใชโปรแกรมมความสมบรณยงขน กรณาสงความคดเหน และขอเสนอแนะมายงผวจยเพอรวบรวมและแกไขพฒนาโปรแกรมใหสมบรณตอไป

จตรเสน เออวงศตระกล

นสตสาขาวชาการวจยและสถตทางวทยาการปญญา วทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญา

มหาวทยาลยบรพา

195

ค

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยระดบบณฑตศกษา จากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ประจ าปงบประมาณ 2560

196

ง สารบญ

เรอง หนา ค าน า…………………………………………………………………………………………………………………………… ข สารบญ………………………………………………………………………………………………………………………... ง สารบญภาพ…………………………………………………………………………………………………………………. จ บทน า............................................................................................................................. ............. 1 แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ………………………………………………………………………...... 2 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา………………………………………………………………………………... 8 โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน……………... 9 1. การนวดตามหลกทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง…………………………………………. 9 2. การนวดกดจดแผนจนทบรเวณฝาเทาโดยใชไมกดจด 26 จด………………………………….... 15ประโยชนทไดจากโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจด แผนจน……………………………………………………………………………………………………………….... 29 บรรณานกรม…………………………………………………………………………………………………………….... 30

197

จ สารบญภาพ

เรอง หนา

ข-1 แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ……………………………………………………………...... 2 ข-2 เสนท 1 เสนอทา……………………………………………………………………………………………...... 3 ข-3 เสนท 2 เสนปงคลา………………………………………………………………………………………....... 3 ข-4 เสนท 3 เสนสสมนา………………………………………………………………………………………....... 4 ข-5 เสนท 4 เสนกาลทาร………………………………………………………………………………………..... 4 ข-6 เสนท 5 เสนสหสรงส……………………………………………………………………………………........ 5 ข-7 เสนท 6 เสนทวาร…………………………………………………………………………………………....... 5 ข-8 เสนท 7 เสนจนทภสง……………………………………………………………………………………....... 6 ข-9 เสนท 8 เสนรช า…………………………………………………………………………………………......... 6 ข-10 เสนท 9 เสนสขมง………………………………………………………………………………………......... 7 ข-11 เสนท 10 เสนสกขณ……………………………………………………………………………………......... 7 ข-12 ต าแหนงเสนประธานสบ………………………………………………………………………………......... 9 ข-13 จดท 1 เสนอทา……………………………………………………………………………………………....... 10 ข-14 จดท 2 เสนปงคลา…………………………………………………………………………………………...... 10 ข-15 จดท 3 เสนสสมนา…………………………………………………………………………………………..... 11 ข-16 จดท 4 เสนกาลทาร………………………………………………………………………………………....... 11 ข-17 จดท 5 เสนสหสรงส………………………………………………………………………………………...... 12 ข-18 จดท 6 เสนทวาร……………………………………………………………………………………………..... 12 ข-19 จดท 7 เสนจนทภสง………………………………………………………………………………………...... 13 ข-20 จดท 8 เสนรช า………………………………………………………………………………………………..... 13 ข-21 จดท 9 เสนสขมง……………………………………………………………………………………………..... 14 ข-22 จดท 10 เสนสกขณ………………………………………………………………………………………....... 14 ข-23 ต าแหนงนวดฝาเทา 26 จด……………………………………………………………………………....... 15 ข-24 จดท 1 โพรงอากาศกระดกหนาผาก…………………………………………………………………..... 16 ข-25 จดท 2 ขมบ กกห…………………………………………………………………………………………....... 16 ข-26 จดท 3 ตอมใตสมอง……………………………………………………………………………………......... 17 ข-27 จดท 4 จมก……………………………………………………………………………………………….......... 17 ข-28 จดท 5 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก………………………………………………………………....... 18 ข-29 จดท 6 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก………………………………………………………………....... 18 ข-30 จดท 7 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก………………………………………………………………....... 19 ข-31 จดท 8 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก………………………………………………………………....... 19

ข-32 จดท 9 กานคอ………………………………………………………………………………………………...... 20

198

ฉ

สารบญภาพ (ตอ)

เรอง หนา ข-33 จดท 10 ตา……………………………………………………………………………………………………..... 20 ข-34 จดท 11 ตา…………………………………………………………………………………………………........ 21 ข-35 จดท 12 ห……………………………………………………………………………………………………....... 21 ข-36 จดท 13 ห……………………………………………………………………………………………………....... 22 ข-37 จดท 14 ตอมธยรอยด…………………………………………………………………………………......... 22 ข-38 จดท 15 จดรวมประสาท………………………………………………………………………………........ 23 ข-39 จดท 16 ตอมหมวกไต…………………………………………………………………………………......... 23 ข-40 จดท 17 ไต…………………………………………………………………………………………………........ 24 ข-41 จดท 18 อณฑะ/รงไข……………………………………………………………………………………....... 24 ข-42 จดท 19 กระเพาะอาหาร………………………………………………………………………………....... 25 ข-43 จดท 20 ตบออน……………………………………………………………………………………………...... 25 ข-44 จดท 21 ล าไสเลกสวนบน………………………………………………………………………………...... 26 ข-45 จดท 22 กระเพาะปสสาวะ……………………………………………………………………………....... 26 ข-46 จดท 23 หวใจ (เทาซาย) ตบ (เทาขวา)……………………………………………………………....... 27 ข-47 จดท 24 ล าไสใหญสวนขวาง……………………………………………………………………………..... 27 ข-48 จดท 25 ล าไสใหญขาลง (เทาซาย)…………………………………………………………………....... 28 ข-49 จดท 26 ล าไสใหญสวนตรง (เทาซาย) ไสตง (เทาขวา)………………………………………....... 28

199

1 บทน า การนวดแผนไทยกบการนวดกดจดแผนจนมความเกยวของกบการชวยกระตนความจ าขณะคดในผสงอาย และเปนวธทส าคญโดยมทฤษฎ เรยกวา ทฤษฎเสนประธานสบ (Ten primary energy lines) เปนทางเดนของลมซงเปนพลงภายในทหลอเลยงรางกายใหท างานไดตามปกต มเสนอยในรางกายถง 72,000 เสน แตมเสนประธานแหงเสนเปนเสนหลก 10 เสน ไดแก 1) เสนอทา 2) เสนปงคลา 3) เสนสสมนา 4) เสนกาลทาร 5) เสนสหสรงส 6) เสนทวาร 7) เสนจนทภสง 8) เสนรช า 9) เสนสขมง และ10) เสนสกขน (อภชาต ลมตยะโยธน, 2555, หนา 2-7) ซงเสนทม ความเกยวของกบสมองคอ เสนอทา เสนปงคลา และเสนสสมนา สวนการนวดกดจดแผนจน โดย การนวดกดจดทฝาเทา มทฤษฎทเกยวของเรยกวา ทฤษฎหยนหยาน (Yin-Yang theory) โดยมแนวคดการมองปญหาทเกดขนในรางกายเปนแบบมหภาคโดยการนวดกดจดแผนจนแตละครงจะมการกระตนพลงงานชวตทอยภายในรางกาย เมอการไหลเวยนของเลอดลมปราณตดขดอวยวะตาง ๆ กจะท างานผดปกตไป รางกายกจะเกดการเสยสมดลกบธรรมชาต จากความส าคญดงกลาว ผวจยไดตระหนกถงปญหาดานสขภาพของผสงอายโดยเฉพาะอยางยงเรองความจ าทจะมการเสอมถอย (Decline) ของสมอง ซงจะเกดขนตามวยมากขน เปนปญหาทส าคญระดบโลกและเปนปญหาใหญในประเทศไทย ทมผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจ การเมอง การสาธารณสขและทส าคญโรคสมองเสอมจะเปนปญหาประชากรในอนาคตอนใกล ของประเทศไทยเชนกน เนองจากคนไทยมอายยนยาวขน หากไดรบการวนจฉยวาเปนโรคสมองเสอมแลวจะสงผลกระทบอยางมากตอคณภาพชวต ทงของผสงอาย บคคลในครอบครว ตลอดจนญาตผดแล ทงนเนองจากสภาวการณปจจบน วธการรกษาโรคสมองเสอมใหหายขาดนนยงไมมวธการทมประสทธภาพ มเพยงแตขอมลในการปฏบตตวเพอปองกนหรอชะลอการเสอมของสมอง ดงนน ผวจยจงตองการพฒนาโปรแกรมการนวดทมประสทธผล โดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบ การนวดกดจดแผนจน ซงเปนการสงเสรมภมปญญาตะวนออกกบการอนรกษวฒนธรรมไทย และวธการดงกลาวเปนการแพทยทางเลอกทส าคญ ซงการนวดเปนวธการทางธรรมชาตทท าใหเกด การบ าบดรางกาย จงไมกอใหเกดอนตรายหากนวดในวธการมาตรฐาน ประหยดและมความปลอดภย ทงน การนวดดงกลาว เปนการกระตนระบบประสาททอยภายใตอวยวะ เมอสภาวะรางกายตนตวและผอนคลายจะชวยใหระบบความจ าทดได เปนการเพมความจ าและปองกนโรคสมองเสอม ท าให มความสามารถตอการพงพาตนเอง ในการท ากจวตรประจ าวน (Activity daily living: ADL) ท าใหคณภาพชวต (Quality of life) ของผสงอายดขน สงผลดตอการสรางเสรมสขภาวะผสงอายใหคงอยตอไปอยางยงยน การนวดแผนไทย ตามทฤษฏเสนประธานสบบรเวณหนาทอง 10 จด (รอบสะดอ) มองคประกอบทสมพนธกบเสนประธานสบทส าคญคอ เสน ลม จด เสนซงมเสนประธาน และเสนแขนง ตาง ๆ ลม เปนพลงซงแลนไปตามเสน หากลมแลนไมปกตมการตดขดจะท าใหเกดความเจบปวยได จด เปนต าแหนงบนรางกายทมความสมพนธกบเสน เมอกดหรอกระตนถกจดทสมพนธกบเสนประธานนน ๆ จะเกดการความรสกแลนของลมไปตามแนวเสนภายในรางกายซงสามารถรบรได ทางเดนดงกลาวมทศทางทแนนอน และมลกษณะเปนแนวแถวทอดไปอยางเปนระเบยบ การนวดจะกระตนระบบ

200

2

การท างานของรางกาย ดงน 1) ระบบกระดกและกลามเนอ (Moncur, 2006, pp. 1-11) 2) ระบบหมนเวยนเลอด (Clark, 2005, pp. 288-318) 3) ระบบหายใจ (Clark, 2005, pp. 319-340) 4) การปรบภาวะธ ารงดล (Homeostasis) ในรางกาย และกฎแหงความสมดลของธรรมชาต (Yin-Yang) (Fan & Ren, 2011, pp. 43-46) 5) ความสามารถทางปญญา (Cognitive ability) (Carroll, 1993, pp. 143-577) และ 6) การเพมความจ าขณะคด (Increase working memory) (Goldstien, 2008, pp. 100-173; Baars Gage, 2010, pp. 33-60) แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ

ภาพท ข-1 แนวเสนตามหลกทฤษฎเสนประธานสบ

201

3 การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองดานหนา มเสนประธาน 10 เสน ไดแก 1) เสนอทา 2) เสนปงคลา 3) เสนสสมนา 4) เสนกาลทาร 5) เสนสหสรงส 6) เสนทวาร 7) เสน จนทภสง 8) เสนรช า 9) เสนสขมง และ 10) เสนสกขณ เสนประธานสบเปนแนวเสนอยรอบสะดอ เรยงลกษณะเปนกงจกรคมกลไกของรางกาย มทางเดนของเสน ดงน

ภาพท ข-2 เสนท 1 เสนอทา

เสนท 1 เสนอทา ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองใตสะดอ 2 นว เยองซาย 1 นว แลนไปทตนขาดานซายถงเขา แลววกกลบมาตนขาดานหลง แลนขนแนบกระดก สนหลงซายถงคอถงศรษะ แลววกกลบมารมจมกซาย

ภาพท ข-3 เสนท 2 เสนปงคลา เสนท 2 เสนปงคลา ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองใตสะดอ 2 นว เยองขวา 1 นว แลนไปทตนขาดานขวาถงเขา แลววกกลบมาตนขาดานหลง แลนขนแนบกระดก สนหลงขวาถงคอถงศรษะ แลววกกลบมารมจมกขวา

202

4

ภาพท ข-4 เสนท 3 เสนสสมนา เสนท 3 เสนสสมนา ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองเหนอสะดอ 2 นว แลนขนไปในทรวงอกถงล าคอ ไปสนสดทโคนลน

ภาพท ข-5 เสนท 4 เสนกาลทาร

เสนท 4 เสนกาลทาร ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทอง แลวแตกเปน 4 เสน สองเสนบนเหนอสะดอ1 นว แลนผานราวนมทงสองขาง ถงขอมอทงสองขาง แลวเลยไปท นวมอทงสบ 2 เสนลางใตสะดอ 1 นว แลนไปทขาถงขอเทาทงสองขาง แลวเลยไปทนวเทาทงสบ

203

5

ภาพท ข-6 เสนท 5 เสนสหสรงส

เสนท 5 เสนสหสรงส ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองจากสะดอ มาทางซายมอ 3 นว แลนไปทขาซายดานในถงฝาเทา แลนผานโคนนวเทาทงหา แลวกลบมาท สนหนาแขงซาย แลนผานราวนมซาย ลอดไหปลารา ลอดขากรรไกรไปสดทใตตาซาย

ภาพท ข-7 เสนท 6 เสนทวาร เสนท 6 เสนทวาร ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองจากสะดอมา ทางขวามอ 3 นว แลนไปทขาขวาดานในถงฝาเทา แลนผานโคนนวเทาทงหา แลววกกลบมาสนหนาแขงขวา แลนผานราวนมขวา ลอดไหปลารา ลอดขากรรไกรไปสดทใตตาขวา

204

6

ภาพท ข-8 เสนท 7 เสนจนทภสง

เสนท 7 เสนจนทภสง ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองจากสะดอ มาทางซาย 4 นว แลนผานราวนมซาย ลอดไหปลารา ลอดขากรรไกรไปสดทหซาย

ภาพท ข-9 เสนท 8 เสนรช า

เสนท 8 เสนรช า ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองจากสะดอ มาทางขวา 4 นว แลนผานราวนมขวา ลอดไหปลารา ลอดขากรรไกรไปสดทหขวา

205

7

ภาพท ข-10 เสนท 9 เสนสขมง เสนท 9 เสนสขมง ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองใตสะดอ 3 นว เวลากดเยองซายเลกนอยแลนไปททวารหนก

ภาพท ข-11 เสนท 9 เสนท 10 เสนสกขณ เสนท 10 เสนสกขณ ผนวดจะเรมตนการนวดโดยมจดเรมตนทกงกลางทองใตสะดอ 3 นว เวลากดเยองขวาเลกนอย แลนไปททวารเบา

206

8 การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา การนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 26 จด คอศาสตรการนวดกดจดสะทอนฝาเทา เปนกระบวนการสะทอนกลบของฝาเทา (Foot reflexology) มความสมพนธกบอวยวะภายในรางกาย ของมนษย (Kesselring, 1999, pp. 38-40) เมอการนวดกดจดลงบนจดสะทอนทฝาเทาทต าแหนง การตอบสนองตาง ๆ ซงเรยกวา ปลายประสาท จดสะทอนทฝาเทามทงหมด 26 จด แตละจดเปน ปลายประสาททเชอมโยงไปยงอวยวะทส าคญในรางกายทง 26 อยาง และมความรสกรบรทงหมด 26 แบบ หากท าการกระตนทจดสะทอนใด ยอมสะทอนไปยงอวยวะทสมพนธกบจดสะทอนนน ๆ โดยตรงตออวยวะหนง เปนผลใหเกดการเคลอนไหวทระบบตอเนอง และการปรบสมดลภายในรางกาย ทงนสอดคลองกบแนวคดของการแพทยแผนปจจบนในระบบประสาทรอบนอก (Peripheral nervous system: PNS) โดยผานระบบเสนใยประสาทขาเขา (Afferent fibers) สพนทสมองสวนทเกยวของ ตามล าดบการสงผานสญญาณประสาท (Neural signaling) อยางเปนระบบ ท าใหเกดการกระตน การท างานของสมองไดมากขน

207

9 โปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน 1. การนวดตามหลกทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง มเสนประธาน 10 เสน ไดแก 1) เสนอทา 2) เสนปงคลา 3) เสนสสมนา 4) เสนกาลทาร 5) เสนสหสรงส 6) เสนทวาร 7) เสนจนทภสง 8) เสนรช า 9) เสนสขมง และ 10) เสนสกขณ

ภาพท ข-12 ต าแหนงเสนประธานสบ การนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทอง วตถประสงค เพอเพมความผอนคลายและความจ าขณะคด ระยะเวลา 1. นวด 1 ครงตอวน ใชเวลา 1 ชวโมง 2. นวดตดตอกน 7 วน อปกรณ ครมเพมการหลอลนในการสมผสกนของมอและทอง

ดานขวา ดานซาย

สกขณ

208

10

ภาพท ข-13 จดท 1 เสนอทา

1. เสนอทา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานซายประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-14 จดท 2 เสนปงคลา

2. เสนปงคลา มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานขวาประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

209

11

ภาพท ข-15 จดท 3 เสนสสมนา

3. เสนสสมนา มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอ ไปดานบนประมาณ 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-16 จดท 4 เสนกาลทาร

4. เสนกาลทาร มจดเรมตนทสะดอเหนอสะดอไปดานบนประมาณ 1 นวมอ หรอ 1.8 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

210

12

ภาพท ข-17 จดท 5 เสนสหสรงส

5. เสนสหสรงส มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานซายประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-18 จดท 6 เสนทวาร

6. เสนทวาร มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอ ไปดานขวาประมาณ 3 นวมอ หรอ 5.4 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

211

13

ภาพท ข-19 จดท 7 เสนจนทภสง

7. เสนจนทภสง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานซายประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-20 จดท 8 เสนรช า

8. เสนรช า มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานขวาประมาณ 4 นวมอ หรอ 7.2 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

212

14

ภาพท ข-21 จดท 9 เสนสขมง

9. เสนสขมง มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางซายเลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-22 จดท 10 เสนสกขณ

10. เสนสกขน มจดเรมตนทสะดอหางจากสะดอไปดานลาง 2 นวมอ หรอ 3.6 เซนตเมตร เยองไปทางขวาเลกนอย หรอ 0.5 เซนตเมตร การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

213

15 2. การนวดกดจดแผนจนทบรเวณฝาเทาโดยใชไมกดจด 26 จด

ภาพท ข-23 ต าแหนงนวดฝาเทา 26 จด

การนวดกดจดแผนจนทบรเวณฝาเทา วตถประสงค เพอเพมความผอนคลายและความจ าขณะคด ระยะเวลา 1. นวด 1 ครงตอวน ใชเวลา 1 ชวโมง 2. นวดตดตอกน 7 วน อปกรณ 1. ครมเพมการหลอลนในการสมผสกนของมอและทอง 2. ไมกดจด

214

16

ภาพท ข-24 จดท 1 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก

จดท 1 กดทบรเวณปลายนวหวแมเทา ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-25 จดท 2 ขมบกกห

จดท 2 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานนอก ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนก แตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

215

17

ภาพท ข-26 จดท 3 ตอมใตสมอง

จดท 3 กดทบรเวณกงกลางนวหวแมเทา ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท

ภาพท ข-27 จดท 4 จมก

จดท 4 กดทบรเวณขางนวหวแมเทาดานใน ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนก แตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

216

18

ภาพท ข-28 จดท 5 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก

จดท 5 กดทบรเวณปลายนวช ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-29 จดท 6 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก

จดท 6 กดทบรเวณปลายนวกลาง ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

217

19

ภาพท ข-30 จดท 7 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก

จดท 7 กดทบรเวณปลายนวนาง ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-31 จดท 8 โพรงอากาศ กระดกหนาผาก

จดท 8 กดทบรเวณปลายนวกอย ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

218

20

ภาพท ข-32 จดท 9 กานคอ

จดท 9 กดทบรเวณโคนนวหวแมเทาดานใน ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนก แตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท

ภาพท ข-33 จดท 10 ตา

จดท 10 กดทบรเวณระหวางรองนวหวแมเทากบนวช ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

219

21

ภาพท ข-34 จดท 11 ตา

จดท 11 กดทบรเวณระหวางรองนวชกบนวกลาง ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท

ภาพท ข-35 จดท 12 ห

จดท 12 กดทบรเวณระหวางรองนวกลางกบนวนาง ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใช เวลา รวม 45 วนาท

220

22

ภาพท ข-36 จดท 13 ห

จดท 13 กดทบรเวณระหวางรองนวนางกบนวกอย ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-37 จดท 14 ตอมธยรอยด

จดท 14 กดทบรเวณขางเนนนวหวแมเทา ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนก แตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท

221

23

ภาพท ข-38 จดท 15 จดรวมประสาท

จดท 15 กดทบรเวณใตเนนนวกลาง ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-39 จดท 16 ตอมหมวกไต

จดท 16 กดทบรเวณหางจากจดรวมประสาทลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

222

24

ภาพท ข-40 จดท 17 ไต

จดท 17 กดทบรเวณกงกลางฝาเทาหางจากจดตอมหมวกไตลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-41 จดท 18 อณฑะ/ รงไข

จดท 18 กดทบรเวณกงกลางสนเทา ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบ ใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

223

25

ภาพท ข-42 จดท 19 กระเพาะอาหาร

จดท 19 กดทบรเวณใตเนนนวหวแมเทา ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนก แตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลา รวม 45 วนาท

ภาพท ข-43 จดท 20 ตบออน

จดท 20 กดทบรเวณหางจากจดกระเพาะอาหารลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

224

26

ภาพท ข-44 จดท 21 ล าไสเลกสวนบน

จดท 21 กดทบรเวณหางจากจดตบออนลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใช ไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-45 จดท 22 กระเพาะปสสาวะ

จดท 22 กดทบรเวณสนเทาเฉยงไปทางดานขางของเทาดานใน ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

225

27

ภาพท ข-46 จดท 23 หวใจ (เทาซาย) ตบ (เทาขวา)

จดท 23 กดทบรเวณกงกลางใตเนนระยะระหวางรองนวนางกบนวกอย ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-47 จดท 24 ล าไสใหญสวนขวาง

จดท 24 กดทบรเวณหางจากจดหวใจลงมาประมาณ 3 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใชไม กดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

226

28

ภาพท ข-48 จดท 25 ล าไสใหญขาลง (เทาซาย)

จดท 25 กดทบรเวณหางจากจดล าไสใหญสวนขวางลงมาประมาณ 1 เซนตเมตร ลงน าหนกโดยใชไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

ภาพท ข-49 จดท 26 ล าไสใหญสวนตรง (เทาซาย) ไสตง (เทาขวา) จดท 26 กดทบรเวณสนเทาเฉยงออกไปทางดานขางของเทาดานนอก ลงน าหนกโดยใช ไมกดจด การลงน าหนกแตละรอบใหลงน าหนก หนวง-เนน-นง ม 3 ระดบ คอ ระดบ 1 น าหนกเบา 50 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ระดบ 2 น าหนกปานกลาง 70 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท และระดบ 3 น าหนกมาก 90 ปอนด ใชเวลากด 10 วนาท พก 5 วนาท ดงนน 1 จด จะใชเวลารวม 45 วนาท

227

29 ประโยชนทไดจากโปรแกรมการนวดโดยการประยกตทฤษฎเสนประธานสบกบการนวดกดจดแผนจน 1. ผดแลผสงอายสามารถน าโปรแกรมฯไปใชในผสงอายได โดยการนวดตามทฤษฎเสนประธานสบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา เปนการเพมความผอนคลายและความจ าขณะคดได โดยปฏบตตามโปรแกรมการนวดใหเปนกจวตรประจ าวน การนวดเปนวธการปรบสมดลทท าใหเกดการบ าบดรางกาย จงไมกอใหเกดอนตรายหากนวดในวธการมาตรฐาน ประหยดและมความปลอดภย แตมขอระมดระวงการลงน าหนกของมอในการนวด ไมควรเกน 70 ปอนด 2. สถานบรการการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก ตลอดจนบคคลากรทเกยวของทางสหวชาชพสามารถน าผลการวจยไปใชเพมความผอนคลายและความจ าขณะคดได เปนแนวทาง ในการสงเสรมสขภาพ และก าหนดนโยบายเพอตอบสนองสงคมผสงอาย 3. หนวยงานและสถาบนทเปดสอนการนวดแผนไทย สามารถน าผลการวจยเกยวกบโปรแกรมการนวดไปใชเปนแนวทางในการใหความร เพอเผยแพรองคความรการนวดอยางเปนระบบ ตามมาตรฐานการนวดทมหลกฐานการวจยเชงประจกษ

………………………………………………..

228

30

บรรณานกรม

อภชาต ลมตยะโยธน. (2555). นวดแผนไทย 2 หนวยท 1-5 (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ประชาชน. Baars, B. J., & Gage, N. M. (2010). Cognition, brain, and consciousness: Introduction to

cognitive neuroscience. Cambridge: Academic Press. Carroll, J. B. (1993). Human cognitive abilities: A survey of factor-analytic studies.

Cambridge: Cambridge University Press. Clark, R. K. (2005). Anatomy and physiology: understanding the human body.

Sudbury: Jones & Bartlett Learning. Fan, X. J., Yu, H., & Ren, J. (2011). Homeostasis and compensatory homeostasis:

Bridging Western medicine and traditional Chinese medicine. Current Cardiology Reviews, 7(1), 43-46.

Goldstein, E. (2008). Cognitive psychology: Connecting mind, research, and everyday experience: Cengage learning, 2, 231. Moncur, C. (2006). Overview of the musculoskeletal system. Rheumatology

Organization. Section A: Clinical Foundations, 1-11.

229

ภาคผนวก ง ใบรบรองผลการพจารณาจรยธรรมการวจย

230

231

ภาคผนวก จ ขอมลวดความผอนคลายและความจ า 1. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธาน สบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา 2. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธาน สบบรเวณหนาทอง 3. ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา

232

ตารางท จ-1 ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธาน สบบรเวณหนาทองรวมกบการนวดกดจดแผนจนบรเวณฝาเทา

No. Pretest

relaxation Posttest

relaxation Pretest

digit span Posttest

digit span Pretest

digit symbol Posttest

digit symbol 1 -3 7 11 20 13 22 2 -5 6 10 18 17 26 3 -6 5 10 20 14 22 4 -7 6 12 19 24 30 5 -4 8 9 21 22 31 6 -5 6 13 23 15 24 7 -4 7 10 18 27 33 8 -2 8 11 19 18 28 9 -3 8 9 18 23 30 10 -5 7 11 19 17 24 11 -5 6 14 18 14 22 12 -3 6 9 21 30 37 13 -8 5 16 20 18 24 13 -6 6 12 19 13 23 15 -3 7 11 25 24 25 16 -7 5 15 23 17 22 17 -4 8 10 19 13 21 18 -5 6 13 18 31 40 19 -3 8 12 19 16 22 20 -5 7 15 22 14 19 21 -6 6 19 24 15 21 22 -5 6 16 21 22 24 23 -7 6 12 19 19 26 24 -4 7 9 18 17 20 25 -7 6 11 17 34 38 26 -3 9 18 23 14 21 27 -6 6 14 21 15 23 28 -8 5 17 22 24 27 29 -6 6 10 20 23 34 30 -5 6 13 19 16 21

Mean -5.00 6.50 12.40 20.10 19.30 26.00 SD 1.62 1.04 2.80 2.04 5.78 5.68

Max -2 9 19 25 34 40 Min -8 5 9 17 13 19

233

ตารางท จ-2 ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดตามทฤษฎเสนประธาน สบบรเวณหนาทอง

No. Pretest

Relaxation Posttest

Relaxation Pretest

Digit Span Posttest

Digit Span Pretest

Digit Symbol Posttest

Digit Symbol 1 -4 4 14 16 13 15 2 -4 4 12 15 12 15 3 -4 5 11 15 11 15 4 -6 2 15 16 11 14 5 -2 6 10 11 12 15 6 -3 5 12 14 12 14 7 -5 3 8 13 14 16 8 -6 3 15 16 13 16 9 -5 3 9 13 21 21 10 -5 4 12 14 17 20 11 -6 4 14 14 14 15 12 -3 5 10 12 24 25 13 -8 2 16 18 13 15 13 -4 4 11 13 21 23 15 -4 4 13 15 28 30 16 -6 4 11 13 19 20 17 -4 5 16 15 23 23 18 -5 3 11 14 15 17 19 -6 3 13 15 16 19 20 -6 2 17 18 24 26 21 -7 3 12 12 11 15 22 -7 2 14 16 16 18 23 -5 3 11 13 11 13 24 -6 3 10 10 15 17 25 -7 3 8 10 16 19 26 -7 2 9 12 27 29 27 -5 3 13 15 24 26 28 -8 2 10 12 19 20 29 -5 3 12 14 15 14 30 -7 2 11 13 18 20

Mean -5.33 3.37 12.00 13.90 16.83 18.83 SD 1.49 1.10 2.36 2.01 5.07 4.71

Max -2 6 17 18 28 30 Min -8 2 8 10 11 13

234

ตารางท จ-3 ขอมลวดความผอนคลายและความจ าขณะคดของกลมการนวดกดจดแผนจนบรเวณ ฝาเทา

No. Pretest

Relaxation Posttest

Relaxation Pretest

Digit Span Posttest

Digit Span Pretest

Digit Symbol Posttest

Digit Symbol 1 -3 6 10 18 14 19 2 -5 4 12 17 13 18 3 -4 6 11 16 12 17 4 -7 4 14 17 12 19 5 -4 5 13 15 13 18 6 -6 4 11 15 13 18 7 -4 7 16 20 15 20 8 -7 3 15 20 14 19 9 -5 5 12 18 22 27 10 -6 4 9 15 18 23 11 -5 6 13 16 15 20 12 -6 5 10 17 25 30 13 -3 7 17 18 14 19 13 -6 4 9 14 22 27 15 -6 4 11 16 30 34 16 -5 4 12 15 20 25 17 -8 3 13 17 24 28 18 -2 6 9 16 16 21 19 -7 3 12 17 17 22 20 -7 4 11 18 26 30 21 -5 5 14 18 12 17 22 -5 6 9 16 17 22 23 -6 5 12 15 12 17 24 -4 5 10 15 16 21 25 -8 3 16 17 17 22 26 -4 6 8 14 29 33 27 -3 8 12 16 25 29 28 -2 7 18 20 18 22 29 -7 4 15 19 13 18 30 -3 7 11 17 16 18

Mean -5.10 5.00 12.17 16.73 17.67 22.43 SD 1.69 1.39 2.56 1.68 5.32 5.03

Max -2 8 18 20 30 34 Min -8 3 8 14 12 17