รจกวทยาการคำนวณ

การคดเชงคำนวณอยางเปนระบบComputational Thinking

พนฐานความรดานเทคโนโลยดจทลDigital Technology

พนฐานการรเทาท

น

สอและขาวสาร

Media and Information Literacy

ค�ำน�ำ ท�ำไมประเทศไทยตองจดกำรเรยนกำรสอนวชำ “วทยาการค�านวณ”

วทยาการค�านวณ เปนค�าใหมในวงการการศกษาของประเทศไทย ถกน�ามาบรรจในหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (ฉบบปรบปรงมาตรฐานและตวชวด พ.ศ.

2560) เพอพฒนาแนวทางการจดการศกษาขนพนฐานใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของ

โลกทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สภาพแวดลอม และความรทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยทเจรญกาวหนาอยางรวดเรว เปนการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคนของชาต

ใหสามารถเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ การยกระดบคณภาพการศกษา

และการเรยนรใหมคณภาพและมาตรฐานสากล สอดคลองกบประเทศไทย 4.0 โลกใน

ศตวรรษท 21 และทดเทยมกบนานาชาต ผเรยนมศกยภาพในการแขงขนและด�ารงชวตอยาง

สรางสรรคในประชาคมโลก

หนวยศกษานเทศกเปนหนวยทมหนาทหลกในการพฒนา ชวยเหลอ ตดตาม ประเมนผล

ครผสอน ใหสามารถจดการเรยนรใหผเรยนไดอยางมประสทธภาพ ไดคณภาพผเรยนตาม

เปาหมายของหลกสตรแกนกลางฯ ทงในดานความร ทกษะ สมรรถนะและคณลกษณะอนพง

ประสงค

ดงนน หนวยศกษานเทศกจงไดจดท�าเอกสารเลมน โดยมวตถประสงคใหผอานไดรจก และ

เขาใจความส�าคญและเนอหาหลกๆ ของวชาวทยาการค�านวณ เพอเปนความรพนฐานประกอบ

การประชมปฏบตการ “การนเทศการจดการเรยนการสอน Coding และ

Computing Science” ระหวางวนท 15-17 สงหาคม 2561 นอกเหนอไปจากเอกสาร

ประกอบการประชม บรรยาย หรอสาธตจากวทยากรทหลากหลายผมความรความสามารถ

เฉพาะทาง

ทางหนวยฯ หวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมน จะเปนประโยชนตอผเขารวมประชม

และผอานทานอนๆ และใหความรความเขาใจพนฐานในวชาวทยาการค�านวณได หากมขอ

ผดพลาดประการใด คณะผจดท�าตองขออภยมา ณ ทน

หนวยศกษานเทศก

สำรบญ ท�ำไมประเทศไทยตองจดกำรเรยนกำรสอนวชำ “วทยาการค�านวณ”

บทท 1 ท�าไมประเทศไทยตองจดการเรยนการสอนวชา “วทยาการค�านวณ” ....................4

บทท 2 “วทยาการค�านวณ” Computing Science คออะไร? ..........................................6

1. การคดเชงค�านวณอยางเปนระบบ ...................................................................8

(Computational Thinking)

2. พนฐานความรดานเทคโนโลยดจทล ..............................................................10

(Digital Technology)

3. พนฐานการรเทาทนสอและขาวสาร ..............................................................12

(Media and Information Literacy)

บทท 3 การน�าวทยาการค�านวณมาสการออกแบบการเรยนรตามหลกสตร .....................13

แกนกลางฯ 2551 (ฉบบปรบปรง 2560)

-4-

บทท 1 ท�ำไมประเทศไทยตองจดกำรเรยนกำรสอนวชำ “วทยาการค�านวณ”

การปฏรปการศกษาเปนสวนส�าคญอยางยงทจะท�าใหประเทศขบเคลอนไปสเปาหมายตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทมเปาหมาย ยทธศาสตรและแนวทางการวางรากฐานการพฒนาประเทศไปสสงคมทมความสขอยาง “มนคง มงคง และยงยน”สอดคลองตามยทธศาสตรชาต 20 ป ทเปนกรอบการพฒนาประเทศในระยะยาว เดกและเยาวชนตองไดรบการศกษาเพอพฒนาทงดานความร ความสามารถ และดานทกษะชวตอนเปนพนฐานส�าคญในการด�าเนนชวต ตลอดจนเตรยมความพรอมใหกบตลาดแรงงานในโลกอนาคตทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตอเนอง ดงจะเหนไดจากการเปลยนแปลงในหลายๆ ดาน

ของ เศรษฐก จอ น เป นผลกระทบจากนวตกรรมหรอเทคโนโลยทสรางตลาดและมลคาใหกบตวผลตภณฑ จนท�าใหเกดผลกระทบอยางรนแรงตอตลาดของผลตภณฑเดม (Technology Disruption) เชน ในดานการเงนและการธนาคาร มการลดพนกงาน

จ�านวนมาก มการปดสาขายอยลงไปหลายจด เกดนวตกรรมไรเงนสดทท�าใหเกดเทรนด Digital Wallet หรอการใชชองทางดจทลในการช�าระเงนแทนการพกพาเงนสด หรอการเตบโตอยางรวดเรวของการตลาดออนไลน หรอ อคอมเมรซ (e-commerce) และโซเชยล คอมเมรซ (Social Commerce) เปนตน

การพฒนาคนจงจ�าเปนตองมงเนนการเปลยนจาก “แรงงานฝมอทวไป” พฒนาไปสแรงงานขนสง (High-skilled Labor) จนถงการเปน “นวตกร” หรอนกนวตกรรมทสามารถสรางสรรคสงใหมๆ สามารถออกแบบ สรางสรรค ควบคมและน�าเทคโนโลยหรอปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence-AI) มาสรางงานหรอผลตภณฑใหมได หรอหากเปนแรงงานฝมอ แรงงานชาง กจ�าเปนตองมทกษะดานเทคโนโลยใหมๆ ใหตรงกบความตองการของตลาด เชน ความเชยวชาญดานอคอมเมรซ (e-commerce) ดานเทคโนโลยชวภาพ ไอโอท (IoT) การออกแบบหนยนต หรอดานการพฒนาซอฟตแวรและการตลาดดจทล เปนตน

-5-

การสงเสรม ในดานการเรยนร ดานเทคโนโลยและ วทยาการค�านวณ น�าไปสความสามารถในการคดวเคราะห และแกปญหาในชวตประจ�าวน

ฉะนน การสงเสรมในดานการเรยนรและท�า ความเขาใจดานเทคโนโลยใหเกดขนในสถานศกษาจงถอเปนเรองทส�าคญ สถานศกษาควร สรางสภาพแวดลอมในการจดการเรยนรให ผ เ ร ยนได สามารถลงมอปฏบต โดยใช กระบวนการออกแบบและใช เครองมอ พนฐานเฉพาะด านได อย างถกต องและปลอดภย ตลอดจนสามารถน�าเทคโนโลยและแนวคดดานวทยาการค�านวณและวทยาการคอมพวเตอรมาประยกตใชในชวตประจ�าวน เพอน�าไปสพนฐานความสามารถในการคด วเคราะห และแกไขปญหาอยางเป นระบบและสรางสรรค ตลอดจนสามารถสรางสรรคนวตกรรมทจะชวยยกระดบคณภาพชวตใหดขนไดในอนาคต เปนศกยภาพทต องปลกฝงใหเยาวชนไทยทกคน เพอใหเยาวชนในยคศตวรรษท 21 นสามารถด�าเนนชวตและด�ารงอยไดอยางมประสทธภาพ และมขดความสามารถในการแขงขนในระดบโลก และน� าพาประเทศไทยไปส เป าหมาย “ประเทศไทย 4.0”

-6-

บทท 2 “วทยำกำรค�ำนวณ” Computing Science คออะไร?

ในหลกสตรแกนกลางฯ กอนการปรบปรงในป พ.ศ. 2561 มวชาเทคโนโลยสารสนเทศ สงกดอยในกลมการงานอาชพและเทคโนโลย หรอเรารจกกนในนามวชาคอมพวเตอร จดประสงคเดมของวชานคอการสงเสรมทกษะอาชพดานคอมพวเตอรใหแกผเรยน แตในโลกและสงคมทเปลยนไป การเขาสโลกยคดจทลทผเรยนรนใหมมความสามารถในการ “ใช” เทคโนโลยตางๆ ไดเองโดยไมจ�าเปนตองมใครสอน เพราะเดกรนใหมเตบโตมาพรอมกบอปกรณ เทคโนโลยใหมๆ ทมอยรอบตวเดกอยแลว หรอทเราเรยกเดกยคใหมนวา Digital Native

หากแตในการใชเครองมอทางเทคโนโลยในการด�ารงชวต ผเรยนจ�าเปนตองมความสามารถในการประเมนขาวสารขอมลเหลานนไดวาจรง/เทจ เชอถอไดหรอไม เพราะเหตใด และมหลกฐานอางองไดอยางไร หรอเหตผลในการวเคราะหขอมลเหลานนคอสงใด เนอหานนๆสามารถน�าไปใชประโยชนเพอการคาไดหรอไม (มลขสทธทางปญญาหรอไม) เยาวชนไทยควรจะสามารถคดและวเคราะห ผลด/เสยจากการเสพ การน�าขอมลเหลานนไปใชงาน หรอการ น�าไปเผยแพรได ดงนน จงตองมการปรบปรงเนอหาวชาใหสามารถรเทาทน และสามารถใชงานและสรางสรรคเทคโนโลยไดอยางถกตองและมประสทธภาพ ตอบโจทยในการด�ารงชวตของผเรยนในโลกปจจบนและอนาคตได และจะเปนการตอบสนองนโยบายการพฒนาประเทศดานทรพยากรมนษยอกดวย ดงจะเหนไดจากตวอยางการปรบตวชวดในหลกสตร

เพอสะทอนคณภาพผเรยนทเหมาะสมกบยคสมย

-7-

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

(ปรบปรง พ.ศ. 2560)

กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร

มาตรฐาน ง 3.1 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตรฐาน ว 4.2 เทคโนโลย (วทยาการค�านวณ)

ตวชวดชนป (ประถมศกษาปท 4) ตวชวดชนป (ประถมศกษาปท 4)

1. บอกชอและหนาทของอปกรณเทคโนโลยสารสนเทศ 1. ใชเหตผลเชงตรรกะในการแกปญหา การอธบายการ

2. บอกหลกการท�างานเบองตนของคอมพวเตอร คาดการณผลลพธจากปญหาอยางงาย

3. บอกประโยชนและโทษจากการใชงานคอมพวเตอร 2. ออกแบบและเขยนโปรแกรมอยางงายโดยใชซอฟตแวร

4. ใชระบบปฏบตการคอมพวเตอรเพอการท�างาน หรอสอ และตรวจหาขอผดพลาดและแกไข

5. สรางภาพหรอชนงานจากจนตนาการโดยใชโปรแกรม 3. ใชอนเทอรเนตคนหาความร และประเมนความ

กราฟกดวยความรบผดชอบ นาเชอถอของขอมล

4. รวบรวม ประเมน น�าเสนอขอมลและสารสนเทศ โดย

ใชซอฟตแวรทหลากหลายเพอแกปญหาในชวตประจ�าวน

5. ใชเทคโนโบยสารสนเทศอยางปลอดภย เขาใจสทธ

และหนาทของตน เคารพในสทธของผอน แจง

ผเกยวของ เมอพบขอมลหรอบคคลทไมเหมาะสม

ทมา: กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขน ทมา: สสวท.http://oho.ipst.ac.th/ipst-cs-course-description/ พนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการ เกษตรแหงประเทศไทย

วชานจงไมควรสอนแค “การใชเครองมอหรออปกรณ” แตตองสอนทกษะชวตในดาน

“กระบวนการคดและแกไขปญหาไดอยางสรางสรรค” ใหกบผเรยน จงเปนทมาของการ

ปรบปรงเนอหาวชาทเนนการสอนทกษะกระบวนการคดและแกไขปญหาในชวตประจ�าวน

และใหผเรยนสามารถใชเทคโนโลย และขอมล สารสนเทศไดอยางเหมาะสมเปนประโยชนตอ

ตนเอง โดยไมสงผลกระทบตอผอนและสงคม และยงสามารถน�าไปพฒนาทงคณภาพการ

ท�างานและการด�ารงชวตไดอกดวย วชาวทยาการค�านวณจงเปนวชาบงคบทเดกไทยตอง

เรยนทง 12 ชนป ตงแตประถมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6

-8-

วทยาการค�านวณ สอนใหคดเปน ใชเปน และรเทาทนเทคโนโลย

“วทยาการค�านวณ สอนใหผเรยนพฒนากระบวนการคดเชงวเคราะห ทสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบ สามารถน�าเทคโนโลยมาพฒนาชวต อาชพ การงานและสงคมไดอยางมประสทธภาพ”

เปาหมายของวชานไมไดตองการใหทกคนทเรยนจะตองไปเปนคนเขยนโปรแกรม หรอโปรแกรมเมอร แตตองการเพมทกษะการคดเชงค�านวณส�าหรบแกปญหาในชวตประจ�าวน สามารถมองไดวาปญหาใดแกดวยระบบอตโนมตได ท�าความเขาใจวาระบบอตโนมต เพมประสทธภาพงานได และทสดคอมความรทจะควบคมระบบอตโนมตไดในเบองตน ซงทกษะทวามาน เปนสงจ�าเปนและสามารถน�าไปประยกตใชได ไมวาจะไปเปนคนในสายวทยาศาสตร ศลปะ ดนตร หรอแมแตวรรณกรรม จดประสงคหลกของวชาน จงมงเนนในเรองของการคดเชงวทยาการค�านวณ ซงเปนหวใจของการพฒนาคน โดยมองคประกอบหลกแบงเปน 3 สวนส�าคญดงน

1.การคดเชงค�านวณอยางเปนระบบ (Computational Thinking)

ใหผเรยนสามารถคดไดเปนขนตอน น�าการเขยนโปรแกรมมาเปนเครองมอในการฝกคดเปนขนตอน เปนวธคดและแกปญหาเชงวเคราะห สามารถใชจนตนาการมองปญหาดวยความคดเชงนามธรรม ซงจะท�าใหเหนแนวทางในการแกปญหาอยางเปนขนตอนและมล�าดบวธคด โดยวธคดแบบวทยาการค�านวณน ไมใชเพยงแคการเขยนโปรแกรม เพราะภาษาโปรแกรมมการเปลยนแปลงตลอดเวลา แตจดประสงคทส�าคญกวาคอการสอนใหเดกคดและเชอมโยงปญหาตางๆ เปน จนสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบ

องคประกอบของการคดเชงค�านวณอยางเปนระบบ

Decomposition (การยอยปญหา) หมายถงการยอยปญหาหรอระบบทซบซอนออกเปนสวนเลกๆ เพอใหงายตอการจดการและแกปญหา เชน หากตองการเขาใจวาระบบ

ของจกรยานท�างานอยางไร ท�าไดโดยการแยกจกรยานออกเปนสวนๆ แลวสงเกตและทดสอบการท�างานของแตละองคประกอบ จะเขาใจไดงายกวาวเคราะหจากระบบใหญทซบซอน

-9-

Pattern Recognition (การจดจ�ารปแบบ) เมอเรายอยปญหาออกเปนสวนเลกๆ ขนตอนตอไปคอการหารปแบบหรอลกษณะทเหมอนกนของปญหาเลกๆ ทถกยอยออกมา เชน การดกราฟแทงเทยนของนกวเคราะหหน ทสามารถมองรปแบบกราฟแลวคาดการสถานการณของหนทจะเกด

ขนได โดยรปแบบทเกดขนนน นกวเคราะหหนจะทราบทนทวาจะ ตดสนใจซอหรอขายหนในมอ หรอหากตองวาดซรสรปแมว แมวทงหลายยอมมลกษณะบางอยางทเหมอนกน พวกมนมตา หาง ขน และชอบกนปลา และรองเหมยวๆ ลกษณะทมรวมกนน เราเรยกวารปแบบ (Pattern) เมอเราสามารถอธบายแมวตวหนงได เราจะอธบายลกษณะของแมวตวอนๆ ได ตามรปแบบทเหมอนกนนนเอง

Abstraction (ควำมคดดำนนำมธรรม) คอการมงความคดไปทขอมลส�าคญหรอโครงสรางหลก คดกรองใหเหลอแตลกษณะเฉพาะ และคดกรองสวนทไมเกยวของออกไป เพอใหจดจอเฉพาะสงทเราตองการจะท�า เชน แมวาแมวแตละตวจะมลกษณะเหมอนกน (โครงสรางหลก) แตมนกม

ลกษณะเฉพาะตวทตางกน เชน มตาสเขยว ขนสด�า ชอบกนปลาท ความคดดานนามธรรมจะคดกรองลกษณะทไมไดรวมกนกบแมวตวอนๆ เหลานออกไป เพราะรายละเอยดทไมเกยวของเหลาน ไมไดชวยใหเราอธบายลกษณะพนฐานของแมวในการวาดภาพมนออกมาได กระบวนการคดกรองสงทไมเกยวของออกไป และมงทรปแบบซงชวยใหเราแกปญหาไดเรยกวาแบบจ�าลอง (model) เมอเรามความคดดานนามธรรม มนจะชวยใหเรารวาไมจ�าเปนทแมวทกตวตองหางยาวและมขนสน หรอท�าใหเรามโมเดลความคดทชดเจนขนนนเอง

Algorithm Design (กำรออกแบบอลกอรทม) เปนรปแบบทส�าคญทสด คอการพฒนาแนวทางแกปญหาอยางเปนขนเปนตอน การออกแบบล�าดบการท�างานทสามารถระบปญหา หรอสรางหลกเกณฑขนมาเพอด�าเนนตามทละขนตอนในการแกไขปญหา นกไอท นกพฒนาซอฟตแวร จะ

มอลกอรทม (Algorithm) ในการสรางรปแบบ (Pattern) การท�างานใหสนทสด และเกดผลลพธตามทก�าหนดในโปรแกรม หรอการทพอครวท�าอาหารจานเดมทขนชอของรานเปนประจ�า จงไดเขยนสตร สดสวน และกระบวนการไวใหกบผชวยใหสามารถท�าตามสตร

-10-

ทก�าหนดไวได นนกคอการออกแบบล�าดบการท�างาน หรออลกอรทม (Algorithm) หรออกตวอยางหนง บรษไปรษณยทเดนทางสงจดหมายเปนประจ�ากสามารถสรางแผนทการเดนทางทซบซอนไวใหส�าหรบคนทตองมาท�างานแทนเพอใหเดนทางสงจดหมายไดโดยไม

หลงทาง นนกคอการสรางล�าดบการท�างานอกเชนกน

2.พนฐานความรดานเทคโนโลยดจทล (Digital Technology)

หรอ “การรดจทล” (Digital Literacy) เปนพนฐานการเรยนรทส�าคญส�าหรบเดกและเยาวชนยคใหม หรอ Digital Natives ไมยงหยอนไปกวาพนฐานดานการอานออก เขยนได การคดค�านวณเปน และทกษะแหงศตวรรษท 21 ทง 4 ดาน (3R4C) เนองจากเทคโนโลยดจทลเปนการเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนมสวนรวมในการเรยนรแบบใหมๆ และการเรยนในปจจบนไดถกปรบเปลยนรปแบบไปดวยการใชอปกรณททนสมยอยางแลปทอป แทบเลต โทรศพทเคลอนท การสงขอมลผานอเมล การตดตอสอสารแลกเปลยนผานสอสงคมออนไลน สภาพแวดลอมในการเรยนรทเปลยนไปท�าใหความรและทกษะแหงศตวรรษท 21 ไมไดมแคความรในเนอหาเทานน แตยงตองรวมไปถงทกษะดานขอมลและการสอสาร การคดและการแกไขปญหา การมปฏสมพนธระหวางบคคล และการรจกใชประโยชนจากเทคโนโลยอยางสรางสรรคและมประสทธภาพ การรดจทลจงเปนทกษะส�าคญของเยาวชนยคใหมในการใชเทคโนโลยและการสอสาร เพอคนหา ประเมน สราง และสอสารสารสนเทศดจทลโดยใชทงทกษะพทธพสยและทกษะทางเทคนค โดยเปนการใชงานอยางมวจารณญาณและมความตระหนกรทางสงคม ดงนนทกษะการรดจทลจงเปนทกษะทส�าคญในยคปจจบนและอนาคต ซงเปนทกษะส�าคญของการเรยนรส�าหรบศตวรรษท 21 และเปนสมรรถนะหลกในการเรยนรตลอดชวต

“สงส�าคญของการพฒนาการรดจทล คอกระบวนการการเรยนรตลอดชวต ทกษะเฉพาะ ทมความจ�าเปนส�าหรบการรดจทลทจะแตกตางจากคนหนงถงอกคนหนง โดยขนอยกบความตองการและสถานการณของผเรยน ซงอาจครอบคลมตงแตการรบรขนพนฐานและการฝกอบรมสการประยกตใชงานทมความยงยากและซบซอนยงขน นอกจากน การรดจทลยงมความหมายมากกวาแคการรเกยวกบเทคโนโลย แตครอบคลมถงประเดนตางๆ ทเกยวของกบจรยธรรม สงคม และการสะทอนกลบซงฝงอยในการท�างาน การเรยนร การพกผอน และการใชชวตประจ�าวน”(ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2015)

-11-

การรดจทลสามารถแบงเปนสวนส�าคญ 3 สวน* ไดแก

2.1 การใช (Use) หมายถงทกษะมวลรวมในการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตทหลากหลายตงแต พนฐาน เชน การใชโปรแกรมคอมพวเตอรเบองตน ไปถงเทคนคขนสงส�าหรบการเขาถงและใชความร เชน การใช โปรแกรมคนหา (search engine) รวมถงเทคโนโลยอบตใหม เชน คลาวด คอมพวตง (cloud computing)

2.2 การเขาใจ (Understand) หมายถงทกษะทชวยใหเกดการคด วเคราะห ประเมน สงเคราะห สอ ดจทลจนท�าใหเขาใจถงบรบทตางๆ ทเกยวของกบเนอหานนๆ การพฒนาทกษะการจดการสารสนเทศและความรบผดชอบตอสทธความเปนเจาของ การมสวนรวมในสงคมดจทล

2.3 การสรางสรรค (Create) หมายถงทกษะในการผลตหรอสรางเนอหาผานเทคโนโลยทหลากหลาย อยางถกตองและสรางสรรค การสอสารโดยใชความหลากหลายของสอดจทลเปนเครองมอ โดยค�านงถงจรยธรรม การปฏบตทางสงคมและการสะทอนสงทฝงอยในการเรยนร และการใชชวตประจ�าวน

*ทมา: (ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต, 2559)

ความตระหนก ในอทธพล ของสอ Media E�ect Awareness

การรเทาทนตนเอง Self

Awareness

การคดอยางมวจารณญาณCritical Thinking

-12-

3.พนฐานการรเทาทนสอและขาวสาร (Media and Information Literacy)

เปนทกษะเกยวกบการรเทาทนสอและเทคโนโลยดจตล แยกแยะไดวาขอมลใดเปนความจรงหรอความคดเหน โดยเฉพาะขอมลบนสอสงคมออนไลน การรเทาทนสอยงชวยใหเดกและเยาวชนบรโภคสอเกดความตระหนกในความส�าคญ ของการเลอกและจดสรรเวลาทใชกบสอ รจกเปดรบสออยางวเคราะห วพากษ ประเมนสงทสอน�าเสนอได แยกแยะไดวาสงใดควรเชอ สงใดไมควรเชอ ตลอดจนเรยนรถงความปลอดภยในโลกไซเบอร รกฎหมายและลขสทธทางปญญาตางๆ เพอใหเดกและเยาวชนใชทางนไดอยางรเทาทนและปลอดภย โดยใชองคประกอบทง 3 ปจจย ไดแก

3.1 การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) เปนหวใจของการรเทาทนสอ สามารถตงค�าถามอยางวพากษ สามารถคดวเคราะหไตรตรองรอบดาน

3.2 ความตระหนกในอทธพลของสอ (Media Effect Awareness) เปนปจจยทมงเนนไปยงความร ความเขาใจถงผลกระทบของสอ ท�าใหสามารถวเคราะหและตดสนใจไดวาผลแบบใดทตองการและผลแบบใดทควรหลกเลยง

3.3 การรเทาทนตนเอง (Self-awareness) เปนปจจยทจะน�าไปสความสามารถ

ในการเลอก เปนการฝกใหเยาวชนรจกตนเองใหดเสยกอน โดยรวาควรเลอกขอมล

ขาวสารใดมาใชประโยชนไดอยางถกตองและเหมาะสมกบตนเอง

-13-

บทท 3 กำรน�ำวทยำกำรค�ำนวณมำสกำรออกแบบกำรเรยนรตำมหลกสตรแกนกลำงฯ

2551 (ฉบบปรบปรง 2560)

เปาหมายของหลกสตรในรายวชาวทยาการค�านวณนนมงพฒนาผเรยนใหสามารถแกปญหา โดยผานการคดวเคราะห การใชเหตผลและการคดอยางสรางสรรค จนสามารถเปนนกนวตกรรมไดในทสด

การจดการเรยนการสอนวทยาการค�านวณนนตองพฒนาทกษะการคดแกปญหา โดยยงไมตองค�านงถงการเขยนโปรแกรมหรอ Coding หรอทเรยกวา Unplugged ซงเปนการใชแนวคดเชงค�านวณ (Computational Thinking) ในการพฒนาทกษะ การใชเหตผล การวเคราะห การออกแบบ และการแกปญหา กอนทจะพฒนามาสการเขยนโปรแกรม หรอการ Coding โดยการจดการเรยนการสอนจาก Unplug สการ Coding โดยการใชกระบวนการเรยนรการคดเชงค�านวณ

กระบวนการเรยนรการคดเชงค�านวณ 4 ขน1. ใชค�าถามเพอพฒนาการคด เปนค�าถามส�าคญ ใหพจารณาปญหาโดยการแยกยอยปญหา ควรหารปแบบและพจารณาหา Concept ตามรปแบบ2. การออกแบบและเรยงล�าดบการแกปญหา3. การเขยนโปรแกรม/Coding4. การตรวจสอบเพอการปรบปรงแกไข หากตองแกไข ใหกลบไปทขอ 2 เพอดล�าดบขนตอน อกครง

-14-

ทงนสามารถเขยนในรป Infographic ไดดงน

Unplugged Coding

กำรใชค�าถามส�าคญส�ำหรบใหผเรยนแกปญหำ จำกนน ใหนกเรยนมองหารปแบบทซ�ากน ตอจำกนนใหนกเรยนพจารณาโครงสรางหลกและลกษณะเฉพาะทตองกำร แกปญหำ

กำรออกแบบการแกปญหา ใหนกเรยนออกแบบล�ำดบ ขนตอนเพอใชในกำรแกปญหำ ทบทวนขนตอนหำกตองแกปญหำ

กำรเขยนโปรแกรม หรอกำร Coding เมอนกเรยนไดเรยนรและสำมำรถออกแบบล�ำดบขนตอนแกปญหำไดแลว ใหนกเรยนแตกยอยปญหาออกเปนสวนๆ กสำมำรถเรมใชการ Coding แบบงำยๆ ไดจนกวำจะช�ำนำญ

ตรวจสอบควำมถกตองตำงๆ และแกไขหำกพบขอบกพรอง

ดงนนจะเหนไดวาการจดการเรยน การสอนวทยาการค�านวณนนสามารถเรมไดจากเรองงายๆ เพอใหมองเหนกระบวนการเรยนรทเรมจาก ปญหาส�าคญทครใหนกเรยน เพอใชในการแตกยอยปญหา ไปจนถงการออกแบบการแกปญหา สการ Coding ตอไปได

-15-

ตวอยาง กจกรรมกระบวนการเรยนร การคดเชงค�านวณ ป.1

โจทย: ใหนกเรยนวาดรปแมวสน�าตาลหางขอด

1. เมอไดรบโจทยแลวใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 3-4 คน และใหดภาพแมวชนดตางๆ และ

ใหนกเรยนตอบค�าถามดงตอไปน

1.1 มแมวกตว

1.2 แมวมสอะไรบาง

1.3 แมวทกตวมโครงสรางอะไรทเหมอนกน

1.4 แมวสน�าตาลหางขอดทใหนกเรยนวาด มโครงสรางอะไรเหมอนกบขอ 3 และม

ลกษณะเฉพาะอะไรเปนพเศษ

2. ใหนกเรยนวาดรปแมว และใหอธบายวาเรมตนอยางไร ไปจนกระทงวาดเสรจ

Note:

รำยชอคณะผจดท�ำทปรกษำ เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน หวหนาหนวยศกษานเทศกรวบรวม/เรยบเรยง ศกษานเทศก/หนวยศกษานเทศกสพฐ.