รคณคา…ของชวตกบธรรมชาต…ทบางขนไทร

ปท ๑ ฉบบท ๘ ประจำเดอนสงหาคม ๒

๕๕๒

ย�งยนเพอไทยแผนกโลก ลดวกฤตการณโลกรอน

พลงปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยางปลกตามแบบ ววฒน ศลยกำธร

รจกตวตน เรยนรตนเอง จากงานวจยชมชนไมยนตนบนภเขาสง

ไมยนตนทเตบโตบนภเขาสงชนกงกานมกไมชะลดสะโอดสะอง

แตกลบคดโคง บดงอ เนองเพราะแรงลมและพายฝนกระหนำผวเปลอกตรงลำตนไมเกลยงเกลา

แตหยาบหนา บางมรองแตกและหยกลกอนเนองมาแตลมกรรโชก และทำใหออนกำลงลง

1.รคณคา…..ของชวตกบธรรมชาต……..ทบางขนไทร2.ลงเหว�น…ชายผเดนตามรอยเทาพอ (หลวง)3.งานสรางความคดผนำ…..ทลำสนธ

ลงเหว�น…ชายผเดนตามรอยเทาพอ(หลวง)

งานสรางความคดผนำ…ทลำสนธ

รคณคา…ของชวตกบธรรมชาต…ทบางขนไทรลงเหว�น…ชายผเดนตามรอยเทาพอ(หลวง)

งานสรางความคดผนำ…ทลำสนธ

“...คนอนจะวาอยางไรกชางเขาจะวาเมองไทยลาสมยวาเมองไทยเชยวาเมองไทยไมมสงทสมยใหมแตเราพออยพอกนและขอให

ทกคนมความปรารถนาทจะใหเมองไทยพออยพอกนมความสงบและทำงานตงจตอธษฐานปณธาน จดมงหมายในแงน ในทางน ทจะให

เมองไทยพออยพอกน ไมใชรงเรองอยางยอด แตวาการพออยพอกน มความสงบนน ถาจะเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ถารกษาความ

พออยพอกนนนไดเราจะยอดยงยวดเพราะประเทศตางๆในโลกนกำลงตกกำลงแยกำลงยงเพราะจะแสวงหาความยงยวดทงในอำนาจ

ทงในความกาวหนาทางเศรษฐกจทางอตสาหกรรมทางลทธฉะนนถาทกทานซงถอวาเปนผทมความคดแตละทานแตละบคคลและมความคด

มอทธพลมพลงทจะทำใหผอนซงมความคดเหมอนกนชวยกนรกษาสวนรวมใหอยดกนดพอสมควรขอยำพอควรพออยพอกนมความ

สงบไมใหคนอนมาแยงคณสมบตนจากเราไปไดกจะเปนของขวญวนเกดทถาวรทจะมคณคาอยตลอดกาล...”

พระราชดำรสพระราชทานแกคณะผแทนสมาคมองคการเกยวกบศาสนาครนกเรยนโรงเรยนตางๆนกศกษามหาวทยาลยในโอกาสเฝาทลละอองธลพระบาทถวายพระพรชยมงคลเนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา

ณศาลาดสดาลยวนพธท๔ธนวาคม๒๕๑๗

สรญรงคสร/พทธชาดมกดาประกร/ประเสรฐสลลอำไพสมหญงมานะจตตพทยาอชย/รกษพลเนองดลยศกด/อดมไพรศร/รชณวรรณลมสกล/พงศกรตนจนทรพงศฟรานซสนนตสคนธ/เดชาสธป/สทธพงษตยเวศย/เจาหนาทโครงการฯโครงการรกษปาสรางคน๘๔ตำบลวถพอเพยงบรษทปตท.จำกด(มหาชน)๕๕๕ถนนวภาวดรงสตแขวงจตจกรเขตจตจกรกรงเทพฯ๑๐๙๐๐โทรศพท๐๒๕๓๗๓๓๕๖โทรสาร๐๒๕๓๗๓๓๔๔www.pttplc.com

ทปรกษาบรรณาธการ

กองบรรณาธการ

เจาของ

ถามไถ ไขความ ๕

ความเคลอนไหว ๖เตม “พลงใจ” ให “พลงกาย” ทงานประชมไตรมาสนทรรศการพลงงานชมชน ภาคอสานงานขาลงรวมเรยนร...การใชพลงงานผลตเอง...ใชเองลดการพงพาสารเคมความรวมมอ...สเปาหมายเดยวกน

พลงยงยนเพอไทย ๑๐ลม...พลงงานทสมผสได

รกษปา ๑๒การพงพาธรรมชาตอยางพอเพยงและรคณคา...ทบางขนไทร

๘๔ ตำบล วถพอเพยง ๑๕การขบเคลอนงานทตำบลสนทราย

สรางคน ๑๘งานสรางความคดผนำทตำบลลำสนธ

ของดบานเรา ๒๑ลงเหวน...ชายผเดนตามรอยเทาพอ(หลวง)

พลกใจ ๒๓ ๑๒

๖

๑๕

จดหมายขาว “โครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำบล

วถพอเพยง” เปนสอกลางในการเผยแพรขอมล ขาวสาร

ความคบหนาของการดำเนนโครงการฯ อกทงยงมสวนสำคญ

ในการแลกเปลยนเรยนรการทำงานวถพอเพยง จงมความจำเปน

อยางย งท คณะผ จดทำใคร ร ว า เจตนารมณของการจดทำ

จดหมายขาวนเปนไปตามเปาหมายและเปนประโยชนแกผอาน

ซงประกอบดวยชาวบานในพนทโครงการฯทง๘๗ตำบลทวประเทศ

เจาหนาทโครงการฯทกระดบรวมไปถงผบรหารมากนอยเพยงใด

มคนเคยเปรยบวา‘คนทำหนงสอกเหมอนพอครวทปรงอาหาร’

หนงสอฉบบหนง เหมอนอาหารจานหนง ทวาพอครวยงสามารถประเมนผลงานของตวเองไดจาก

จานเปลาทยกกลบมาในครวแตคนทำหนงสอไมสามารถตรวจวดเชนนนได

แบบสอบถามหรอแบบประเมนความพงพอใจ จงถอเปนเครองมอสำคญทจะชวยใหคนทำหนงสอ

นำขอคดเหนเหลานนมาปรบปรงการทำงานใหเกดประโยชนสงสดและเกดความพงพอใจมากขนตอผอาน

ดงนนความคดเหนของผอานจงมความสำคญยงตอคณะผจดทำ รวมถงจำนวนใบประเมนทสงกลบมา

จะเปนตวชวดหนงดวยเชนกน

และเพอใหทกทานไดมสวนรวมกบการแสดงความคดเหนในครงน คณะผจดทำจงไดจดเตรยมของ

ทระลกเลกๆนอยๆสำหรบมอบใหกบผทรวมกนสรางสรรคความคดใหมๆดวยเพราะฉะนนถาทานไดรบ

จดหมายขาวฉบบนแลว โปรดอยาลงเลทจะรวมกนนำเสนอความคดเหนเพอประโยชนในการแลกเปลยน

เรยนรผานสอฉบบน

บรรณาธการ

๑๙

๔

พบกนอกครงแลวกบคอลมนถามไถไขความฉบบนกไดรวบรวมขอสงสยตางๆจากพนทมาคลายขอสงสยกนซงนอกจากไดคลคลายหายของใจกนแลวยงชวยใหไดเขาใจไปในทศทางเดยวกนอกดวยไปดกนวาเมอมคำถามแลวมการไขความกนอยางไร...

ทานใดมขอซกถามสามารถสงมาไดทโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำบล วถพอเพยง (จดหมายขาว)

บรษทปตท.จำกด(มหาชน)๕๕๕ถนนวภาวดรงสตเขตจตจกรกรงเทพฯ๑๐๙๐๐

แบบสอบถามความพงพอใจ จดหมายขาวโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำบล วถพอเพยง

ทานไดรบจดหมายขาวโครงการฯทกเดอนหรอไม ใช ไมใช ความเหนเพมเตม..........................

ทานรบจดหมายขาวโครงการฯอยางไรสงถงบานรบทสำนกงานโครงการฯอนๆ(ระบ)................

รปเลม

•ขนาดรปเลม ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•ภาพประกอบ ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•สสน ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

เนอหา

•ปกหนา ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนความเคลอนไหว ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนพลงยงยนเพอไทย ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนรกษปา ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมน๘๔ตำบลวถพอเพยง ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนสรางคน ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนของดบานเรา ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•คอลมนพลกใจ ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

•ปกหลง ด พอใช ควรปรบปรง..............................................

ขอเสนอแนะเพมเตม

•เนอหา.........................................................................................................................

•รปเลม.........................................................................................................................

•อนๆ............................................................................................................................

ขอมลผกรอกแบบสอบถาม

ชอ-สกล..........................................................อาย.............เบอรโทรศพท............................

ทอย...................................................................................................................................

หมายเหต:กรณาสงแบบสอบถามกลบทเจาหนาทโครงการฯประจำตำบลภายในวนท๓๐ตลาคม๒๕๕๒

“ลนรบของทระลกจากโครงการฯ จำนวน ๑๐๐ ชน

อะไรเปนเรองสำคญทสดสำหรบชาวบาน ทเขารวมโครงการฯ ถาศกษาหลกคดและแนวการดำเนนงานของโครงการฯ

ใหเขาใจแลว จะเขาใจไดวาโครงการฯ มหลกการสำคญคอ

ผเขารวมโครงการฯ จะตองเขารวมดวยความสมครใจ รตวรตน

และคดไดดวยตนเอง

สงสำคญและยากทสดกคอการทำความเขาใจตวเองจนถง

ขนรตวรตนเพราะการรบรทเราไดรบการอบรมสงสอนมามงใหเรา

เรยนรสงทอยภายนอกตวเราการเรยนรตวตนเปนการสบคนเขาไป

ภายในตวเองซงคนโดยสวนใหญไมคนเคยและไมเหนความสำคญ

จงพยายามหลกเลยง

การเรยนรตวตนมความสำคญ เพราะชวยใหเราไดรทน

ความคดของตน และสามารถจดการกบความคดนนไดอยาง

เหมาะสม ไมปลอยใหอทธพลของ “ตวตน” และ “ความคด”

ทไมถกตองมากำหนดชวตเรา

กจกรรมตางๆ ของโครงการฯ ทำไมไมกระจาย ไปใหทวทกหมบาน เพราะบางหมบานมหลาย กจกรรมไปกระจกอย การดำเนนงานของโครงการฯมการเกบขอมลนำมาวเคราะห

และนำขอมลไปคนใหชาวบานทเปนครวเรอนอาสาหลงจากนนจะม

การยกรางแผนโดยใชขอมลทถกวเคราะหแลวจากแตละหมบาน

ขนมาและนำมารวมกนในระดบตำบลเพอจดลำดบความสำคญวา

กจกรรมไหนควรทำกอนหลงภายใตเงอนไขหลกการโครงการฯ

คอไมเนนเงนนำหนา ตองเปนโครงการทชมชนเกดการเรยนร

ตามแนววถพอเพยงและสามารถทำเองได

ดงนนกจกรรมจะกระจกหรอกระจายขนอยกบการพจารณา

ของคณะกรรมการโครงการของตำบลซงมตวแทนจากทกหมบาน

ไดมความเหนรวมกนบนหลกการวาเรองใดเปนเรองสำคญท

สามารถแกปญหาหรอนำไปสเปาหมายทตำบลวางไวรวมกนได

บางพนทมหนวยงานบางหนวยของ ปตท. เขาไปกอสรางอาคารหรอสงปลกสรางใหกบ ชาวบานแตทำไมโครงการฯ จงบอกวาไม สนบสนนการปลกสราง ทงๆ ทเปน ปตท. เหมอนกน โครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำบล วถพอเพยงมนโยบาย

การทำงานชดเจนคอไมใชเงนนำหนาแตจะสนบสนนกจกรรมทนำ

ไปสการเรยนรหรอสรางความรตามแนวปรชญาพอเพยงเปนหลก

หรอถาจะพดอกนยหนงคอการพฒนา“คน”ซงการพจารณากจกรรม

ภายใตโครงการรกษปาฯ จงไมสนบสนนกจกรรมทมงไปพฒนา

ชมชนโดยตรง

แตในบางพนททมธรกจของปตท.ตงอยอาจมการสนบสนน

กจกรรมพฒนาชมชนคอการกอสรางอาคารถาวรวตถหรออปกรณ

สงของตามความจำเปนของตำบล โดยไมเนนกระบวนการเรยนร

หรอความรนนเนองจากปตท.มนโยบายวาหากมหนวยงานของ

องคกรไปตงทไหน ปตท. จะตองมสวนรวมดแลหรอรวมพฒนา

ชมชนในฐานะเปนสวนหนงของชมชนนน

๕

๖ ๗

เดอนสงหาคม ถงกำหนดสง

รายงานงวดท๒ของโครงการฯ

ภาคอสานโซนปลองภเขาไฟไผลำมล

ซงประกอบดวยตำบลเขาคอกตำบลจนดม

จงหวดบรรมย และตำบลลำนางแกว

งานชมชนม ๒ ลกษณะ

คอการนำสงทมอยตาม

ธรรมชาต เชน กระแสนำ แรงลม

แสงแดด และชวมวล มาทำเปนพลงงาน

เรยกวาพลงงานทางเลอก เชน ตอบ

แสงอาทตย ตะบนนำ กงหนลมสบนำ

กาซชวภาพฯลฯอกลกษณะหนงคอการนำ

สงทมอยในชวตประจำวนมาดดแปลงใหม

ประสทธภาพมากยงขนโดยใชเทคโนโลย

ตางๆในรปแบบงายๆทเหมาะสมกบชมชน

เชนเตาเผาถานประสทธภาพสงเตาซเปอร

องโลฯลฯเพอใชในการดำเนนชวตประจำวน

ซงเปนแนวทางการประหยดคาใชจายใน

ครวเรอนดานพลงงาน

งานดานพลงงานชมชนเปนเปาหมาย

สำคญของโครงการประการหนงเมอวนท

๑๑,๑๗-๑๘สงหาคม๒๕๕๒เจาหนาท

พลงงานประจำภาค เจาหนาทประจำภาคเตม“พลงใจ”ให“พลงกาย”

ทงานประชมไตรมาส

“...ชวลก ชวหลาน พอเพยงคอสข

สขแคพอเพยง”

เสยงเพลงโครงการรกษปา สรางคน

๘๔ ตำบล วถพอเพยง ดงกองไปทวทง

หองประชมจงหวดลำปาง เมอเจาหนาท

กวา ๑๕๐ ชวตไดรวมกนรองเพลงประจำ

โครงการ เพอเปนการเปดประชมไตรมาส

ครงท๒ของป๒๕๕๒นอยางเปนทางการ

กจการเพอสงคมบรษทปตท.จำกด(มหาชน)

ไดกรณามาตอกยำถงหลกการทำงานบน

พนฐานความพอเพยง ภาพรวมของ

โครงการฯ และสถานการณโลกซงสง

ผลกระทบกบชมชน เพอใหการเดนทาง

ไปส ว ถ พอ เพ ย ง เป น ไปอย า งม นคง

และทรงพลงยงขนตอไป

กอนการเดนทางกลบไปสความ

เปนจรงของชวตและหนาทการงาน “การ

สรางดลยภาพแหงชวต” คอการเชอมโยง

ความฝนและความจรงใหเปนสงเดยวกน

ผานการดแลกายจตวญญาณเพอความ

สมดลแหงชวต โดยอาจารยฌานเดช

พวงจนและคณะเปนผชชองทางแหงการ

เรยนรพรอมคาถางายๆสำหรบปรบสมดล

ชวตตนเองคาถาทคงทำใหเราทกคนทำงาน

อยางมความสข

“วางๆ เบาๆ สบายๆ และผอนคลาย...”

กระบวนการและเนอหาทไดจากทง

๓ วน มกจกรรมทสรางความสนกสนาน

และกจกรรมท เปดโอกาสใหทกคนได

แบงปนความฝนและประสบการณดๆ

แล ะกา ร ได ร บ โ อกาสจากล ง อน นต

ดวงแกวเรอนแกนนำตำบลแมทาพนอง-

สมหญง มานะจตต ผอำนวยการโครงการฯ

และคณประเสรฐ สลลอำไพ ผจดการฝาย

งานขาลง

ตำบลไทยสามคคจงหวดนครราชสมาได

จดการประชมโซนและซกซอมเตรยมการ

จดทำรายงานงวดท๒ขนเมอวนท๑๗-๑๘

สงหาคมทผานมาโดยมการตรวจสอบความ

เรยบรอยของเอกสารหลกฐานการเงนราย

กจกรรมและจดทำโปรแกรมบญชการเงน

(ง ๐๑-๐๘) และรายงานเชงพรรณนา

(ร๐๑)พรอมกนไปดวย

จะ เหนว างานพฒนาส ตำบลวถ

พอเพยงนนมทงงานขาขน คอ ขนตอน

กระบวนการจดทำแผนตำบลวถพอเพยง

จนกระท ง ได แผนตำบลว ถพอ เพ ยง

สวนงานขาลงคอขนตอนการทำกจกรรม

ตามแผน การสรปผลการดำเนนงาน

และการจดเกบเอกสารหลกฐานการเงน

ใหเรยบรอย เพอรอรบการตรวจตดตาม

งานทงสองขาลวนมความหมายและความ

สำคญทงสน เจาหนาทประจำตำบลตางก

ทำงานหนกดวยกนทกคน ทามกลางงาน

ทหนกและเหนดเหนอยพนองครอบครว

รกษปา ๘๔ภาคอสานกยงมเสยงหวเราะ

เสยงหยอกเอนกนอยเปนระยะๆ กไดแต

หวงใหมเสยงหวเราะใหกนเชนนตลอดไป

สน

นทรรศการพลงงานชมชน ภาคอสานและเจาหนาทประจำตำบล ไดรวมกบ

คณะกรรมการโครงการตำบลทงนางโอก

จงหวดยโสธร ตำบลนาขามและตำบล

นาบอนจงหวดกาฬสนธไดประสานงานกบ

พลงงานเขตท ๕ และ ๖ จดนทรรศการ

พลงงานทางชมชนในพนททง ๓ ตำบล

ดงกลาวซงไดรบการอนเคราะหทงตวอยาง

อปกรณพลงงาน นทรรศการความร และ

วทยากรถายทอดความร

ครวเรอนอาสา ชาวบานทวไป และ

นกเรยนในตำบลตางใหความสนใจเขามา

ศกษาเรยนรกบนทรรศการพลงงานชมชน

เปนจำนวนมาก ซงนบเปนกลยทธสำคญ

ในการทำงานโครงการรกษปา สรางคน

๘๔ ตำบล วถพอเพยงภาคอสานโดยใช

คนจำนวนนอยเคลอนตวไปหาคนจำนวน

มาก ประหยดคาใชจาย ไดประสทธภาพ

และไดประโยชนรวมกนทกฝาย

คำเพยรรองลำมล

คำเพยรรองลำมลอรทยสขถาวร

พลง

๘ ๙

อำ

คร ง ก า ร ท ำ ง า น

รวมกนระหวางภาค

ในชมชนกบโครงการรกษปา สรางคน

๘๔ ตำบล วถพอเพยง เรมตนจากการ

แลกเปลยนพดคยกน เพอการสราง

กระบวนการทำงานรวมกนดวยเปาหมาย

เดยวกนคอชมชนการทำงานดวยวธการ

ดงกลาวเหนผลเปนรปธรรมทพนท ตำบล

เสรมขวา อำเภอเสรมงาม จงหวดลำปาง

หลงจากการพดคยถงกระบวนการทำงาน

และเปาหมายในการทำงานของโครงการฯกบ

เกษตรตำบลเสรมขวากอใหเกดกจกรรมขน

เภอทงสงจงหวดนครศรธรรมราช

ไดจดกจกรรมการฝกทกษะการ

ผลตปยชวภาพ ปยนำ และฮอรโมนนำ

เพอเพมทกษะการทำปยชวภาพ ปยนำ

และฮอรโมนพช กอใหเกดประโยชนตอ

สขภาพลดคาใชจายเพมรายไดและใหเกด

การพงพาตนเองทบานลงมโน ชำนาญกจ

กรรมการฝกทกษะการจดทำเตา

ซเปอรองโลตามแผนวถพอเพยง

อำเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช

ทจดขนวนท ๑๕-๒๐ สงหาคม ๒๕๕๒

กจกรรมจดขนเพอใหคนในตำบลผลต

เตาซเปอรองโลใชเอง นำทรพยากรของ

พนทมาใชประโยชนการลดคาใชจายเกดการ

พงพาตนเองและเพอถายทอดองคความร

จากผรไปสผเรยนและขยายฐานความรให

ครอบคลมในระดบตำบลของตำบล

รวมเรยนร...การใชพลงงาน

ผลตเอง...ใชเองลดการพงพาสารเคม

ความรวมมอ...สเปาหมายเดยวกน

การฝกอบรมมชาวบานสนใจเขารวม

๔๑คนบรรยากาศการฝกอบรมทสนกสนาน

และความกระตอรอรนของผเขารวมเพอ

ผลตเตาจากฝมอตนเองและนำกลบไปใช

ในครวเรอน และการขยายการเรยนรให

ขยายมากขน

ทกษะและความรทไดสามารถนำไป

ปฏบตไดจรง เพอการพฒนาปรบปรงเตา

ใหเกดประสทธภาพสงสดในการทำความ

รอน เปนวธการประหยดและการลดใช

พลงงานในชวตประจำวนทงายและสำคญ

จากเรองใกลตว

กจ

ปราชญชาวบานทรบหนาทเปนวทยากร

ในครงน

จากความตงใจของผเขารวมในการ

ศกษาการทำปยและความพยายามในการ

เกบเกยวความรอยางเตมทประกอบความร

ทไดจากการศกษาดงานทภาคตะวนออกมา

จงเกดการประยกตความรทไดและนำมา

ใหมสหรอสภาค

ใหมสหรอสภาค

ทดลองทำแลวชวยกนวเคราะหถงตนเองวา

สงใดทมอย สงไหนขาดและตองปรบปรง

ในการฝกทกษะครงนชาวบานไดแสดงถง

นำใจไมตรซงกนและกนอยางชดเจนขน

เมอการรวมกลมของโครงการเหนยวแนน

มากขน การทำความเขาใจระหวางกน

และกนจงเพมมากขนตามไปดวย

ในวนท๙สงหาคม๒๕๕๒ เพอเปนการ

ตอยอดเรองปจจยดานอาหารของครวเรอน

และการลดรายจายเพอเพมรายได

กจกรรมการแจกลกปลาดกและ

เมลดพนธ ผกแกคร ว เรอนอาสาของ

โครงการฯจำนวน๒๕๐คนเปนจดเรมตน

ของกระบวนการทำงานระหวางคณะ

กรรมการโครงการฯและเกษตรตำบลเพอ

แกปญหาในการทำงานทผานมาในอดต

ในการสงเสรมใหชาวบานมตนทนทาง

อาหารไวบรโภคลดการใชจายในครวเรอน

แตทผานมาพบวายงไมประสบความสำเรจ

เพราะเมอสนสดโครงการฯ ตนทนอาหาร

ทแจกเชนพนธปลาพนธผกกหมดการ

ตอยอดในเรองนจงเปนเรองสำคญ

กรรมการของโครงการฯจงรวมมอกบ

เกษตรตำบลในการวางแผนการเฝาตดตาม

ความกาวหนาอยางใกลชดหลงการแจก

พนธปลาและผกโดยเมอวนท๗-๙กนยายน

ทผานมาไดลงพนทตดตามผลการดำเนนงาน

ในรายหมบานและวางแผนในการตดตาม

ทก๓เดอนและในแตละเดอนกรรมการ

โครงการฯระดบหมบานตองทำการตดตาม

ผลแลวรายงานผลตอคณะทำงานโครงการ

ระดบตำบลดวย

การรวมมอกนในการทำงานระหวาง

หนวยงานท เกยวของในพนท โดยดท

เปาหมายหลกของงาน ชาวบานจงไดรบ

ผลประโยชนจากการทำงานดวยวธการ

ดงกลาวมากกวาและเปนการสรางกระบวน

การเรยนรสความพอเพยงทยงยนในระดบ

ครวเรอนได

หลาย

เปนปรากฏการณทางธรรมชาต ซงเกดจาก

ความแตกตางของอณหภมความกดอากาศซง

เกดจากการหมนของโลกสมพนธกบพลงงานจากดวงอาทตย

ทตกกระทบโลก ทำใหอากาศรอน และอากาศทรอนนนจะ

ลอยตวสงขน อากาศทเยนและหนาแนนมากกวาจงเขามา

แทนทการเคลอนทของอากาศจงทำใหเกดลม

พลงงานลม...สายลมแหงการเปลยนแปลง ในประเทศไทย เมอป๒๕๔๙กรมพฒนาสงเสรมพลงงาน จงทำการศกษา

และจดทำแผนทศกยภาพพลงงานลมหรอWindMapของไทย

เพอประเมนศกยภาพเบองตนของประเทศไทยในการ

นำลมมาใชเปนพลงงานทดแทนขอมลเบองตนพบวาแหลง

ศกยภาพพลงงานลมของไทยทดมกำลงลมเฉลยทงปทความ

เรวลม๖.๔เมตรตอวนาทขนไปทความสง๕๐เมตรแถบภาคใต

บรเวณชายฝงทะเลตะวนออกเรมตงแตจงหวดนครศรธรรมราช

สงขลา ปตตาน และอทยานแหงชาตดอยอนทนนท

จงหวดเชยงใหม และพบวาลมในประเทศไทยมสองทศทาง

ไดแกลมตะวนออกเฉยงเหนอและตะวนตกเฉยงใตโดยทก

หกเดอนลมจะมการหมนสลบปรบเปลยนกนเดอนพ.ย.-เม.ย.

จะเปนลมตะวนออกเฉยงเหนอสวนลมตะวนตกเฉยงใตทมา

จากอนดามนจะพดตงแตพ.ค.-ต.ค.จากขอมลทไดการนำ

เทคโนโลยเขามาประยกตใชในการใชลมมาผลตพลงงาน

ตางๆ ในประเทศไทยจงเปนเรองทสำคญ ซงกระแสลมท

สามารถนำมาผลตพลงงานไดนน กำลงลมไมใชปจจยเดยว

ทตองคำนงถงแตยงมปจจยอนๆดวยเชนลกษณะภมประเทศ

ควรเปนทราบโลงไมมสงกดขวาง และมความเรวลมโดย

สมำเสมอดวยพนททมความสนใจการผลตพลงงานจากลม

จงควรศกษาศกยภาพลมในพนทตนเองใหรอบดานเพอความ

คมคาตอประโยชนและการลงทน

เทคโนโลย...ลบขอจำกด แมวาประเทศไทยจะตงอยในเขตศนยสตรแตเทคโนโลย

การผลตกงหนลมในปจจบนมการพฒนาสงขนทำใหสามารถ

ใชความเรวลมในระดบทไมสงมากมาผลตกระแสไฟฟาได

เชนกน ซงววฒนาการของกงหนลมนนมแนวโนมในการ

พฒนาทตอเนองจากเมอกอนทมราคาแพงปจจบนการใช

พลงงานลมทมากขนทำใหราคาของกงหนลมถกลงและคมทน

มากขน เพราะในการผลตกระแสไฟฟาจากกงหนลมนน

สามารถปอนกระแสไฟฟาใหกบชมชนไดโดยตรงโดยไมตอง

เสยคาเดนสายไฟฟาจากแหลงผลตกระแสไฟฟาทอยหางไกล

ออกไปและไมมผลกระทบตอสงแวดลอมสามารถลดสดสวน

การพงพาพลงงานจากโรงไฟฟาฟอสซล และลดคานำเขา

เชอเพลงจากตางประเทศไดอยางมาก

การปรบใช กงหนลม กงหนลม คอ เครองจกรกลอยางหนงทสามารถรบ

พลงงานจลนจากการเคลอนทของลมใหเปนพลงงานกลได

จากนนนำพลงงานกลมาใชประโยชนโดยตรงเชนการบดส

เมลดพชการสบนำหรอในปจจบนใชผลตเปนพลงงานไฟฟา

ประโยชนของกงหนลมทใชกนอยางแพรหลายในประเทศไทย

ม ๒ ลกษณะ คอกงหนลมเพอสบนำ เปนกงหนลมทรบ

พลงงานจลนจากการเคลอนทของลมและเปลยนใหเปน

พลงงานกลเพอใชในการชกหรอสบนำจากทตำขนทสงเพอใช

ในการเกษตร การทำนาเกลอ การอปโภคและการบรโภค

มใชอยดวยกน ๒ แบบ คอ แบบระหดและแบบสบชก

อกลกษณะคอกงหนลมเพอผลตไฟฟาเปนกงหนลมทรบ

พลงงานจลนจากการเคลอนทของลมและเปลยนใหเปน

พลงงานกลจากนนนำพลงงานกลมาผลตเปนพลงงานไฟฟา

ปจจบนมการนำมาใชงานทงกงหนลมขนาดเลกและกงหน

ลมขนาดใหญ

การศกษาเรยนรธรรมชาตใหเขาใจอยางลกซงเราจะร

ถงคณประโยชนของธรรมชาตมากมายกวาทเหนเฉกเชนลม

ทเราคดวาแครสก แตแทจรงเราสามารถจบตองสมผสได

และยงนำมาสรางประโยชนใหกบเราไดและธรรมชาตยงคง

คณประโยชนสำหรบโลกเชนเดม

ลม

๑๒ ๑๓

ทรพยากรธรรมชาตทคอยเกอกลคำจนมนษย

ใหพงพงอาศย ไมมความสามารถในการปกปอง

ตนเองจากการถกรกรานทำลาย และหาประโยชนจนเกนพอดได

มนษยทรวมใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตจงตองรบหนาท

ในการปกปองดแลและรกษาฟนฟทรพยากรธรรมชาต

ชาวบานตำบลบางขนไทรอำเภอบานแหลมจงหวดเพชรบร

เปนตวอยางของชมชนทเรยนรและมบทเรยนในการปกปอง

ดแลและรกษาทรพยากรธรรมชาตทองถนของตนเองตงแต

ป๒๕๓๖จนกระทงไดรบ“รางวลลกโลกสเขยว” ประจำป๒๕๔๔

ประเภทชมชน และไดเขารวมโครงการรกษปา สรางคน

๘๔ ตำบล วถพอเพยง ในป ๒๕๕๑ เพอนำชาวบานทงตำบล

(ทสมครใจ)รวมเรยนรการปรบวธคด มาสหลกปรชญาพอเพยง

ทเปนรปธรรม คอการดำเนนชวตแบบพงพาตนเองโดยใชความร

ซงจะทำใหเกดความยงยน

รใชคณคา...ทรพยากรธรรมชาต ในวนนำลง เปนการเรมตนวนทำงานของคนเกบหอย

คนเกบหอยจะนำแปงสเหลองนวลมาละลายนำเพอทาหนาปองกน

ผวหนาไหมจากแสงแดด พรอมหยบจบเครองมอในการ

เกบหอย ประกอบดวยถงนำ ถงอวน กระดานลนเลน เฉกเชนท

บรรพบรษไดใชกนมา หลงจากททงชะเนาะ หวง หรอเครองมอ

จบหอยทมอยดาษดนและหนกลบมาใชมอเปลาภายหลงการไดรบ

บทเรยนแหงความเจบปวดชอกชำจากเหตการณทเรอตางถน

เขามาคราดหอยและทำลายทรพยากรปาชายเลนอยางรนแรง

ในการคราดหอยของเรอตางถนในแตละครงนน ไมได

หมายความถงแคการกอบโกยผลประโยชนไปจากทองถนเทานน

แตยงหมายถงการทำใหดนเลนเนาเสยตดวงจรชวตของหอยแครง

และทำลายวถชวตของคนบางขนไทรอกดวย

ผลพวงจากการกระทำ เมอปญหาการคราดหอยเขาขนวกฤตเมอป ๒๕๓๕-๒๕๓๖

หลายคนหลายครอบครวตองอพยพไปทำงานตางถน เมอไมม

ทรพยากรธรรมชาตใหพงพง กไมมอาชพหาเลยงครอบครว จาก

ความสญเสยครงนนนำไปสการจดการของชาวบานทใชกตกาของ

ประชาคมเขามาจดการดแลทรพยากรปาชายเลนทมอาณาบรเวณ

ถง ๒๗ ตารางกโลเมตร และเปนแหลงทอยอาศยของหอยแครง

ทใหญทสดในประเทศไทยดวยหลกการฟนฟทรพยากรปาชายเลน

โดยการเกบหอยดวยมอเปลาเพอรบกวนธรรมชาตใหนอยทสด

และธรรมชาตจะหลอเลยงคนทนตอไปชวลกชวหลานกลมอนรกษ

ทรพยากรทางทะเลจงไดถอกำเนดขนมา

กลมอนรกษทรพยากรทางทะเลถอกำเนดจาก “วกฤตการ

ตกตวงทรพยากรธรรมชาตอยางเกนพอดจากเรอคราดหอยของคน

ภายนอกชมชนลมสลายไมมทรพยากรธรรมชาตมารองรบอาชพ

จงกอเกดกลมคนกลา๓๖คนลกขนมาตอสจดการกบทรพยากร

ทองถนของตนเอง เพอความอยรอดของชมชน” ธน วงษใหญ

หนงในผกอตงกลมอนรกษทรพยากรทางทะเลไดบอกเลาถง

เรองราวในอดตซงไมตางจากเรองราวคำบอกเลาของผใหญจรรยง

พทกษ และกำนนเสนห บรณารมณ ผรวมกอตงกลมอนรกษ

ทรพยากรทางทะเล

ชมชนเรยนร...รวมปกปองทรพยากรของตนเอง “จากแตกอน ในเวลากลางคน ผ ใหญจรรยง พทกษ

ผใหญบานหมท๑๐และชาวบานอาสาสมครฝายลาดตระเวนของ

กลมอนรกษทรพยากรทางทะเลตองออกปฏบตการจบกมผกระทำ

ผดโดยใชการทำงานเปนทมและแบงหนาทกนหลายสวนทงสายสบ

ฝายจบกมตามความถนดและความสามารถของแตละคนชวยกน

ทำพงพาอาศยกนทงชมชน โดยชมชนมการทำขอตกลงในการ

แบงเขตในการทำกนเกดขอกำหนดไมใหมการคราดหอยในบรเวณ

๓,๐๐๐เมตรจากชายฝงซงถกกำหนดใหเปนเขตอนรกษ”นายสนต

อภสทธแกวเจรญ ประธานโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำบล

วถพอเพยงตำบลบางขนไทรไดบอกเลาถงเหตการณในอดต

เมอ

การพงพาธรรมชาตอยางพอเพยงและรคณคา...

ทบางขนไทร

เรอทใชลาดตระเวนนำจบผทำลายทรพยากรทางทะเล

อปกรณผดกฎหมายทใชคราดหอยขนาดเลก

การขบเคลอนงาน

๑๔ ๑๕

ในปจจบน นอกจากการพงพาตนเองดวยการลกขนสจาก

อทธพลภายนอกรวมกนของชมชนแลวการใชคณธรรมกำกบการ

อนรกษเพอลดความแตกแยกการใหอภยและการใหโอกาสเพอให

สมาชกในชมชนปรบเปลยนพฤตกรรมและกลายมาเปนแนวรวมท

แขงแกรงแลวการเนนการมสวนรวมจากทกฝายการสรางจตสำนก

ในการปกปองฐานทรพยากรของคนบางขนไทรยงสะทอนอยในการ

ทำเกษตรอนทรยของคนตนนำทชวยกนดแลซงกนและกนเพราะ

นำทเสยไดไหลลงสพนทชายทะเลสรางผลกระทบสสตวนำในทะเล

ชาวบานจงชวยกนสรางระบบนเวศทดใหเกดกบชมชนดวยความคด

ทวา“ทกสวนมความสมพนธกนหมด”

สรางจตสำนก...สำคญกวาการแกปญหา ชมชนบางขนไทรนอกจากใหความสำคญกบการอนรกษ

ทรพยากรทเนนการมสวนรวมจากคนทกฝายในชมชน ชมชนยง

เลงเหนความสำคญของกาลเวลา เพราะเมอผนำ คนทำงาน

มอายมากขนการวางแผนสบทอดและปลกฝงจตสำนกใหเกดขน

กบคนรนตอไปจงเปนเรองสำคญ สถานการพฒนาทรพยากรปา

ชายเลนท๖ตำบลบางขนไทรจงรวมมอกบโรงเรยนทง๓โรงเรยน

ในตำบลบางขนไทร รวมสรางกระบวนการเรยนรเรองปาชายเลน

ใหเปนหลกสตรทองถน เพอถายทอดเรองราวการอนรกษและ

มคณะกรรมการโครงการฯ ระดบตำบล ซงมาจากการคดเลอกของชาวบาน

ในพนท เองใหมาชวยทำหนาทรวมคดรวมหารอ หาขอมล เมอผาน

การทำแผนแลวยงชวยผลกดนและตดตามกจกรรมตางๆใหลลวงไปตามแผนทไดวางไว

นอกจากคณะกรรมการชดดงกลาวแลว เรายงมเจาหนาทประจำพนทซงเปนลกหลาน

ของชาวบาน ผานการคดเลอกของคณะกรรมการฯ ใหมาเปนผปฏบตงานของโครงการฯ

แตทำงานประจำในพนท มหนาทเปนเลขานการคณะกรรมการฯ คอยใหการสนบสนน

และตดตามการทำงานตางๆของโครงการฯ

แรกทโครงการฯ เขามาในพนทตำบลสนทราย เมอผานการประชมชแจงชาวบาน

ถงวตถประสงคตางๆ ของโครงการฯ แลว ไดรบการสานตอจาก นกร ทนทว ขณะนน

ดำรงตำแหนงประธานสภาองคการบรหารสวนตำบลสนทราย นำเรองของโครงการฯ

เขาทประชมประจำเดอนของอบต.ดวยในการขอความเหนกลางทประชมครงนนผานการ

เหนชอบทจะใหการสนบสนนตองานของโครงการฯในพนทดวยด

เปนโอกาสดทำใหเจาหนาทประจำพนทอยางนางสาวรจรา ทนงกจ ซงแมจะเปน

ลกหลานของชาวบานอยแลวกจรง แตดวยจดมงหมายของการศกษาเฉกเชนคนทวไปท

ทำใหเธอไมรความเปนไปในหมบานของตนเองมากอน ครนเกดความตงใจทจะทำสงดๆ

ใหกบบานของตวเอง ผานการทำงานโครงการฯ เธอจำตองอาศยจบตองเอาสงทมอยแลว

มาทำใหเกดประโยชนกบการทำงานของตนเอง

เรา

การฟนฟปาชายเลนของชมชนบางขนไทรในหลกสตรการศกษา

ใหเยาวชนบางขนไทรไดเรยนรและเกดจตสำนกรกและหวงแหน

ทรพยากรธรรมชาตของตนเองตอไป

บางขนไทรในวนน การตอสอนยาวนาน ในวนนชมชนบางขนไทรมทรพยากร

ธรรมชาตปาชายเลนทอดมสมบรณ มสตวนำนานาชนด

ทงหอยแครงหอยเสยบปลาดกทะเลปกงทชาวบานสามารถ

นำทรพยากรเหลานมาประกอบอาชพหาเลยงครอบครวอยาง

ยงยนจากการรรกษรใชรเพมพนลกหลานชาวบางขนไทรจงม

อาชพรองรบเปนการแกปญหาการจากบานเกดเพอหางานทำทอน

ชาวบานมความสมพนธทคอยเกอกล ดแลซงกนและกน รกการ

เสยสละเพอสวนรวม และการแกไขปญหาดวยสนตวธ สงเหลาน

บางขนไทรมใหเราไดเรยนรและชนชม

...ชาวบางขนไทรไดรวมกนกำหนดอนาคตของชมชนดวยการ

เพาะบม และถายทอดจตสำนกในการอนรกษและปกปองฐาน

ทรพยากรไวใหดวยการเรยนรผานวถชวตในครอบครว และการ

เรยนรทจะอยอยางเกอกล และพงพาธรรมชาตอยางพอเพยง

และรคณคา...

นกร ทนทวประธานโครงการรกษปาฯตำบลสนทราย

ทตำบลสนทราย

เรอทกลมอนรกษจบไดและยดสงดำเนนคด

๑๖ ๑๗

โครงสรางงานขององคการบรหารสวนตำบลสนทรายจงชวยเธอไดมากทเดยว

นอกจากนลกษณะเฉพาะหลายประการของโครงการฯ ไมวาจะกำหนดใหมเจาหนาท

ประจำพนท จดตงคณะกรรมการโครงการฯตำบล เจาหนาทเขามาพบปะพดคยกบชาวบาน

แลวเกบเอาขอมลไปดวยเครองมอมการกำหนดครวเรอนอาสาตวแทนชาวบานมารวมกน

เขยนแผนกำหนดกจกรรม โดยมหลกการขบเคลอนดวยความรและขอมลไมใชเงนนำหนา

ปรบเปลยนวถชวตเขาสความพอเพยงเพอนอมเกลาฯถวายในหลวงรวมกนในป๒๕๕๔

สะทอนภาพรวมถงความจรงจงของโครงการฯ ชาวบานจำนวนไมนอยใหความเหนวา

ไมเคยเหนโครงการฯจากภายนอกโครงการใดททำอะไรจรงจงเชนนจงพากนเขารวมงานกบ

โครงการฯดวยความตงใจและมสวนรวมในทกขนตอน

ความกระตอรอรนของชาวบานเชนน ผลกดนใหรจรา ทนงกจ เรงแกไขความไมร

ของตนเองจากเอกสารของหมบานทง๑๕หมบานไปพบปะพดคยกบผใหญบานทกหมบาน

สอบถามความเปนไปของเรองราวตางๆอยางใฝรทำใหเธอเหนขายใยการทำงานของแกนนำ

ทกสวนในตำบลโดยเฉพาะระบบการทำงานขององคการบรหารสวนตำบล

ตดตามเขาไปเรยนรอยางใกลชดในเรองงานบรหารคน เธอพบวาแวดลอมตวเธอเอง

ลวนเปนผตงใจทำงานเพอสวนรวม ตอกยำความคดของเธอใหเหนความสำคญของการ

ประสานงานกบคนทำงานเดม เธอเขาหาคนเหลานดวยสำนกของความเปนลกเปนหลาน

เลาเรองยากในคมอดวยคำพดงายๆทแปลงมาแลวเพอความเขาใจของชาวบานเปนสำคญ

การพดคยทำความเขาใจเรองงานของโครงการฯ กระทำอยางตอเนองโดยอาศย

คณะทำงานของโครงการฯ บาง กรรมการบาง และประธานโครงการฯ เองบาง ซงบคคล

เหลานเปนทยอมรบนบถอของคนในหมบานอยเดมแลว จงพลอยทำใหโครงการฯ ไดรบ

การยอมรบตามไปดวย

บคคลทประกอบกนเปนคณะทำงานฯ ในสวนตางๆ ลวนมความสำคญอยางยง

ในครวเรอนอาสาทมอย๓๑๒ครวเรอนจาก๑๕หมบานจงมการสรางระบบเพอการดแล

และตดตามอยางทวถงมประธานหมบานมเลขาฯชวยกนดแลงานในสวนแยกยอยลงไป

ในระหวางการระดมความคดเหนเพอทำแผนงานตำบลนน รจราทนงกจ จะใหความ

สำคญกบการเรยนรของชาวบาน ในความเหนของเธอจงเหนวาแผนและกจกรรมตางๆ

จะตองดำเนนไปเพอการเรยนรหากมอะไรไมชดเจนเธอกจะทำใหมนชดขน

เมอแผนไดรบการอนมตมาแลว คณะกรรมการและแกนนำชาวบานกตองมาประชม

ทำความเขาใจรวมกนยำเตอนกนในเรองเปาหมายและระยะเวลาของการทำกจกรรมตางๆ

กอนการขบเคลอนงานความเขาใจรวมกนเพอใหเหนเปาหมายอนเดยวกนเปนเรอง

สำคญยงทตองมการพบปะพดคยกนกอนเมอกจกรรมดำเนนไปแลวประสบปญหาการพบปะ

พดคยกนกเปนความสำคญเพอหาหนทางแกไข

การประชมแมจะถกมองวาเปนเรองของสงคมเมองเปนของสมยใหมทมกไมสอดคลอง

กบวถชวตของชาวบาน แตเมอมความสำคญตอการทำความเขาใจกบคนจำนวนมากๆ

พรอมกนการประชมกนจงเปนสงทยากจะหลกเลยงได

เพอไมใหเกดผลกระทบกบวถชวตปกตของตวชาวบาน พวกเขาจงใชเวลาหลงสองทม

เมอภารกจประจำวนเสรจสนไปแลว มาพบปะกนทกคนเพอประชมกลมยอยบาง ประชมรวมบาง

ซงเปนไปตามสภาพของงานในชวงเวลานนๆ

เมอชาวบานมโอกาสไดคด แลวเหนสงทตนเองคดไดรบการปฏบตอยางเปนจรง

จงมองเหนวางานตางๆทตองทำในบานเกดของตนเองมนมาจากสงทเราชวยกนคดขนมา

ความคดพงพาจากทอนๆกจะคอยๆลดความสำคญลง

จะพงพาตนเองไดตองคอยๆลดการพงพาผอนลงนนเอง...

นางสาวรจรา ทนงกจเจาหนาทประจำตำบลสนทราย

๑๘ ๑๙

ขบเคลอนงานของชมชนในแตละพนทแตกตางกนไปตามเหตปจจย

บางแหงขบเคลอนโดยองคกรทองถนเชนองคการบรหารสวนตำบล

บางแหงขบเคลอนโดยหนวยงานของรฐ แตหลายแหงไดรบการผลกดนโดยองคกร

ทชาวบานรวมกนกอตงขน

แมองคกรเหลานนจะมทมาอนหลากหลายแตเปนทยอมรบรวมกนวาองคกร

จะเขมแขงและมประสทธภาพไดลวนอาศยคนในองคกรนนเอง

ผนำหรอแกนนำ จงเปนหวใจสำคญทตองไดรบการยกระดบอยตลอดเวลา

เพอจะสามารถนำองคกรไปขบเคลอนงานใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดขน

อยตลอดเวลาดวยเชนกน

ทชมชนตำบลลำสนธอำเภอศรนครนทรจงหวดพทลงเปนชมชนทมชาวบาน

มารวมคดรวมทำและรวมแกปญหาตนเองจนเขมแขง เกดประสบการณตางๆ

ใหคนในพนทอนมาเรยนร ในทามกลางการพฒนาตนเองของชมชน ซงไดทำไป

พรอมกบเกอกลความรใหกบชมชนอนดวยนน พวกเขาคนพบวา ผนำเปนผมสวน

สำคญในการผลกดนงาน และมองเหนลกลงไปอกวา ผนำทจะมบทบาทดงทวานได

ตองเปนผนำเชงการเปลยนแปลง

คณอทย บญคำ ผนำคนสำคญของชมชนทน เลาใหฟงถงเหตทตองพฒนา

ความคดผนำซงสะทอนใหเหนถงการผานปญหาตางๆของชมชนเองภายหลงวกฤต

ฟองสบแตกชาวบานรวมตวกนเปนกลมกจกรรมตางๆเพอการพงตนเองหลายกลม

เกดขนจากการชวยเหลอของหนวยงานทงภาครฐและเอกชนจากภายนอกชมชน

เมอเกดปญหาในการจดการกลมขน ไมรกลมไหนทำเรองอะไร และทำอะไร

ไปแลวบางพวกเขาจงชวนกนมานงพดคยเพอหาทางออกของปญหาพบวามเพยง

บางกลมเทานนทมปญหา จงนำเอากลมทมปญหามาหารอกนเปนการเฉพาะอก

ชนหนง ซงนำไปสการจดระเบยบกลมขน การแกไขมงไปทการสรางกลมใหเขมแขง

และสามารถบรหารจดการกลมของตนเองได

ผลทเกดขนในตอนนน ผนำกลมตางๆ สามารถดำเนนการประชมได เตรยม

วาระได ทกคนรบทบาทหนาท เลขาฯ สามารถบนทกการประชมได ฝายบญชก

สามารถทำบญชการเงนได ทำใหปญหาตางๆ ตกไป และนำพากลมตางๆ มา

ไดดวยด

กระทงผานมาอกระยะหนงเกดวกฤตผนำขนมาอกครง

“ทกวนท๙ของเดอนเราจะมการประชมประจำเดอนของชาวบานผนำกลมตางๆ

กจะมหนาทมารายงานผลการทำงานวานเปนอยางไรนนเปนอยางไรเพราะอะไร”

คณอทยกลาววา ฟงจากรายงานดเหมอนงานกกาวไป ชวตความเปนอยของ

ชาวบานแมจะสะดวกสบายมากขน แตกเปนทกขเรองหนสนซงหนกหนาสาหส

สญญาเงนกบางคนเรมมมากกวาสองฉบบ

การ

งานสรางความคดผนำทตำบลลำสนธ

อทยานประวตศาสตรถงแดง

เหม ชมบญ

จำรญ เพมบญ

อทย บญคำ

ลงเหวน...

๒๐ ๒๑

ดจากผลผลตทางการเกษตรของชาวบานแลวมคณภาพ

มากขน ทขายไมไดกเอามาแปรรปทำใหเพมมลคาขนและขายได

ในปรมาณมากขน แตเมอมาดเงนทเหลอ มนกลบเหลอไมมาก

หรอไมเหลอเลยทงทจำนวนรายไดกไมนอย

ครนไปดกจกรรมตางๆ ซงมมากมายหลายกลม ผนำเกอบ

ทกกลมตางกขยนขนแขงแตการทำงานในกลมวนกลบมาซำทเดม

เหมอนเดนไปสดทางแลวกจกรรมตางๆจงเปนความรแตละเรอง

ผนำเหลานนจงเปนผนำกจกรรมหรอผนำความร

ถาจะใหเกดการเปลยนแปลงหรอแหวกออกจากปญหานได

จะตองเปนผนำทมการเปลยนแปลงในระบบคด ตองเปนผนำท

มากกวาผนำความร

“ความรทพวกเขามจำตองมเวทใหพวกเขาเอาความรตางๆ

มาแลกเปลยนกนในวงเดยวกนบางขามวงบางความรตางๆกจะ

ถกแลกเปลยนและยกระดบขนเปนสตปญญา แลวเราจงจะได

สตปญญาเหลานมาขบเคลอนงาน”

กอมได แตถาเราตองไปกนในตวเมอง เราจะกนขาวผดพรอมกบ

กนเดกเสรฟไปดวยมนกจะกลายเปนขาวผดราคาแพง”

แตผนำทจะพฒนามาเปนผนำเชงการเปลยนแปลงตองแมน

ในหลกการทำงาน แลวหยดทำกจกรรม มาเนนในเรองความคด

และมองใหออกวา

“กจกรรมเปนเครองมอในการพฒนาคน ไม ใช เปน

เครองมอผลตกจกรรมดงนนกจกรรมตองบอกใหไดวามนไปพฒนา

ความคดของคนไดมากนอยแคไหนมนไปเปลยนพฤตกรรมของคน

เปลยนจตสำนกคน เชน กลมออมทรพยใหเงนไป ตองเอาไปใช

เพอไปเปลยนวธคดของคน เราตองใสอะไรลงไปในกจกรรมของ

เขาไมใชกเงนเสรจกกลบบาน”

ผนำชมชนลำสนธยำใหเหนในตอนทายวา ถาเราเนน

เรองกจกรรมเชนสงเสรมใหเขาไปปลกผกแลวเอาไปขายเขาได

เงนจากการขายผกมาเลยงชพมนไดไมมากพอจะแกไขปญหาชวต

ของเขา และไมมทางออกเมอเจอภาวะตนทนสง คาเมลดพนธ

คาปยคายาแลวราคาขายตกตำ

แตถาเราเนนใหกจกรรมไปเปลยนแปลงความคด เชน

การสงเสรมใหเขาปลกผก ไมเพยงแตใหปลกเพอขาย แตใสวธ

คดวาเราสามารถพงพาตนเองไดจากของทมในบานอนจะนำมาส

การยบยงหรอเปลยนพฤตกรรม จากทเคยคดวามความจำเปนท

จะตองใชเงนซอหาสงของทกอยางในการดำรงชวต ถาเขายบยง

ความคดในเรองนได กจะสามารถขยายผลไปยบยงในเรองอนๆ

ไดอกมากมาย

“เรองความรใหหนวยงานอนเขาทำเถอะเรามาทำเรองความคด

เชงระบบใหกบผนำถาเขาเปลยนวธคดจากความรสสตปญญาแลว

จะสงผลใหญหลวงทเดยว”

การเปลยนแปลงความคดของคนจะวายากกยาก จะวางาย

กงายเพราะ“การพลกใจ”ไมจำเปนตองอาศยเวลาในการฝกฝน

เสมอไปหากมปจจยอนใดททำใหสามารถมองเหนและสามารถ

เชอมโยงความรตางๆ ทเขามอย จนกลายเปน “สตปญญา”

นนแหละจงจะเกดการเปลยนแปลงความคด“ซงเกดไดทนท”

แดนอนสงบถกแยกจากกนดวยลกษณะทางภมประเทศทแตกตาง

ฟากฝงหนงเปนพชเชงเดยวจำพวกตนยางตนปาลมสวนดนแดนดานหลง

มลำธารกนกลางกลบเตมไปดวยตนไมนานาพนธและเหลาสรรพสตวดนแดนทครอบครว

จากตางแดนไดมาขอพกอาศยอยเปนเวลารวม๓๐ปครอบครวของพอเหวน-สมนก

หอมงาม และคชวต แมเตง-ไพศล ขาวสวาง คนปลกผกตนแบบวถชวตพอเพยง

อยางเตมตวและเตมใจแหงตำบลบอพลอยอำเภอบอไรจงหวดตราด

ตนทาง...สดนแดนมหศจรรย ยอนไป๓๐ปกอนจากคนไรออยพอเหวนตดสนใจเดนทางมาตำบลบอพลอย

ดวยวตถประสงคเชนเดยวกบคนทวไปในยครงเรองของการคาอญมณพลอยพอเหวน

ไดอาศยทำมาหากนในชวงเวลาไมนานยครงเรองของพลอยกปดฉากลงพอเหวนและ

แมเตงหนหนาสการคาขายในพนทชายแดนไทย-เขมรเมอทกอยางไมเปนไปตามทคด

การหาหนทางทำมาหากนทคำนงถงความสขกไดเรมตนขน

“ตอนนนแมกบพอไดฟงวทย พอดไดฟงรายการทในหลวงทานมพระราชดำรส

ถงเรองเศรษฐกจพอเพยง ถงการทำแคพอกนพออย การทำเกษตรผสมผสาน

และการใชชวตแบบวถพอเพยง หลงจากนนเรากมแรงบนดาลใจเลยปลกพชผกแบบ

ผสมผสานและทำเทาทเราทำไหวทำตามทในหลวงบอก”แมเตงบอกเลาจดเรมตน

ของเสนทางคนปลกผก พรอมกบเงยหนามองสฝาบานทมพระบรมฉายาลกษณ

ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจากปฏทนประดบอยไมตำกวา๔๐ภาพเหมอนแม

จะบอกเปนนยวา แรงบนดาลใจของแมไดมาจากฝาบานของแมตลอดระยะเวลากวา

๓๐ปทแมใชชวตอยทามกลางกระแสของโลกทนนยมได

ชายผเดนตามรอยเทาพอ(หลวง)

ดน

ทำไมถงตองเปนสตปญญานน คณอทยใหเหตผลวา เรยนร

เอาจากสงคมใหญเพราะเหนแลววาคนมความรมมากมายแทบจะ

เดนชนกน แตแกปญหาตนเองไมได นำพาชาวบานพนไปจาก

ปญหาของสงคมไมไดเพราะขาดสตปญญา

สำหรบในชมชนเองตอนนนความรแตละฐานมนหยดนงแลว

นเปนเหตผลหรอทมาของการทำหลกสตรผนำออกมาเปน

เรองๆ เชน ทำความเขาใจตอพฤตกรรมการกน พฤตกรรมการ

เขาสงคมและพฤตกรรมการทำงานรวมกนคอดตวเองในเรองตางๆ

มการนำเอาแผนพฒนาของชาตตงแตฉบบท๑ถงฉบบท๑๐มา

คนหากนวามนผดพลาดตรงไหน ตรงนโยบายหรอตรงการปฏบต

ใหเขารจกวเคราะหความรตางๆใหเกดความคดเชงระบบขน

“เมอเขาคดไดเขากทบทวนตวเขาไดเราบอกใหเขาทำงาน

ทความคดตนเองกอน ใหเขาหดวเคราะหในเรองพวกนวากนเพอ

บำรงรางกายกบกนเพอบำเรอนนมนตางกน

“เชน ถาเราอยากกนขาวผด ไปกนทรานตาชในหมบานเรา

๒๒ ๒๓

วถชวต ความคด...ทามกลางกระแสทนนยม เมอการยนหยดในสงทตนเชอและแตกตางจากคนหมมาก

ไมใชเรองงาย กระบวนการคดทงายและมาจากการสงเกตจากวถ

ชวตจรงกลบเปนทางออกและเปนคำตอบทชวยใหเราไมเหนอยออน

หมดแรงในการดำเนนชวต“สาเหตทไมปลกออยปลกยางหรอปาลม

เพราะคดวาถาปลกแตยางปาลมแลวพวกนกหนหรอสตวอนๆ

จะไปกนอะไร เพราะไมมผกและผลไมใหกน จะกนยางกไมได

อยางเราปลกผก ปลกมน นกหนยงมาอาศยกนได เรากแบงๆ

กนกนระหวางคนกบสตวเพราะเราตองอยรวมกน”คำอธบายงายๆ

ทบอกถงจตใจของคนทงค

ทงคยงบอกเลาขอคดดๆ ถง “การตดวงจรความทกข”

ททงคปฏบตมาโดยตลอดวา“ใชจายแตสงทจำเปนอะไรทไมจำเปน

เรากไมเอาเราตองลดความอยากไดอยางโทรทศนถาเราซอมาใช

เรากตองหาไฟฟามาใช พอไมมไฟฟากตองใชเครองปนไฟ

เครองปนไฟตองหานำมนมาใสอก มนเปนทกขทเปนทอดๆ

จนในทสดเรากเกดภาระตองหาเงนใหไดมากๆเพอมาเปนคาใชจาย

มนเปนเหมอนวงจรความทกข”

ปรบความตองการของตน...ใหพอเพยง ภาระความรบผดชอบทเพมขน เมอทงคมบตรถง ๓ คน

แตทงคกลบมทางออกในการจดการตนเองใหตอบรบกบสภาพ

ความเปนจรงได ทงการอดออม ประหยด เพมความขยน

และปลกผกมากขน ทงคยงมขอคดทดวา “เคยคดวาแคปลกผก

เราจะพอเลยงพอสงลกไหมแตพอทำไปทำมามนกพออยางเวลาท

เราใหเงนลกคนอนเขาให ๒๐ บาท แตเราใหลก ๕ บาท เรากสอน

ลกวาเรามแคนใหใชแคนนะ เปนการปรบความตองการของตนเอง

ใหพอเพยงกบสงทตนมอย ไมใชทำตามความตองการของตน”

การเปนอยของครอบครวจงตงอยบนความไมประมาทมการวางแผน

คาใชจายการอดออมไวยามยากเชนผกตดโรคระบาดหรอนำมน

ขาวสารขนราคา และการพดคยสรางความเขาใจกนในครอบครว

ตลอดเวลา

เรองยากหรองาย...อยทความคด หากมองจากมมของคนนอก ครอบครวของพอเหวนและ

แมเตงอาจทำใหคนคดวาลำบากบตรทง๓คนอาจถกลดโอกาส

ทดในชวตแตในความเปนจรงพอเหวนและแมเตงสามารถพสจน

ใหเหนวาการประกอบอาชพปลกผกสามารถสงบตรทง๓คนเรยน

ไดเหมอนคนทวไป และมความพรอมทงทางรางกายและจตใจ

สำหรบการใชชวต ทรจกการแบงปน ใสใจสงตางๆ รอบตว

และโอกาสทแตกตางในการเรยนร คอ การซมซบการใชวถชวต

แบบพอเพยงจากตนแบบทอยใกลตว การดำเนนรอยตามพอแม

จงเกดขนอยางไมรตวครอบครวของพอเหวนและแมเตงทำใหเรา

ไดเรยนรวา “แคเรยนรการใชชวตใหสมดลและเหมาะสมกบสงท

ตนม แคนกเปนสข”

...ในวนนครอบครวพอเหวน-แมเตงยงดำเนนชวตตามเสนทาง

รอยเทาพอ(หลวง) ดวยจตใจทเชอมน และอาศยความเขาใจกน

เสนทางทเดนจงมนคงและมวถความพอเพยง ถงแมตองใชความ

พยายามอดทนและขยนมากกวาคนอน แตกลบเปนเสนทางทม

ความสขและความสบายใจตลอดทางทเดน...

พบปะกนเมอการประชมคณะกรรมการ

ทปรกษาโครงการครงหนงผเฒาปกาเกอะญอ

ออกตวถงฐานะแหงปราชญของตนวา

“ผอนเปนคนเรยกเฮาแตเฮาบคดวา

ตนเองเปนปราชญ”

เมอถกถามวาพะตจอนหาความร

ตางๆเหลานมาจากอะไร

ผเฒายมกอนจะเอยวา

“ควายมนสอนเรา ถาควายทกำลง

เลนนำอยทหนองนำแลวจๆ มนพากนเดน

ขนดอยสงไปแสดงวานำปากำลงจะหลาก

...ถามดสม(มดแดง)มนทำรงอยกงไมเตย

แสดงวาปนนพายจะแรง”

ตจอน โอโดเชา ผเฒาชาว

ปกาเกอะญอ ท ไดรบการ

ประกาศจากคณะกรรมการ“คนดศรสงคม”

ใหเปนปราชญแหงขนเขาหรอไดรบยกยอง

เปน “บคคลผมผลงานดเดนทางดาน

วฒนธรรม”ตามคำประกาศของคณะ

กรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทงเปน

“ครภมปญญาไทย สาขาการจดการ

พะ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม”

ของคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

ในหมนกพฒนาชมชนร จ กพะต

ในฐานะปราชญชาวบานทเทดทนธรรมชาต

เหนออนใด คำพดทเปนเสมอนวรรคทอง

ของพะตจอนกคอ“กนจากปาตองรกษาปา

กนจากนำตองรกษานำ”

แปลงผกโอบลอมดวยสวนยาง