106

63365 วารสารวศวกรรมศาสตร

ม ห า ว ท ย า ล ย เ ช ย ง ใ ห ม

106 Received 2 May 2016Accepted 26 August 2016

การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟา เชอเพลงชวภาพ

Autonomous Maintenance in Biofuel Power Plant

ธนะรตน รตนกล

Tanarat Rattanakool คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสงขลา 160 ถ.กาญจนวนช ต.เขารปชาง อ.เมอง จ.สงขลา 90000

Faculty of Industrial Technology, Songkhla Rajabhat University 160, Tambon Khoa-Roob-Chang, Muang District, Songkhla, Thailand, 90000

E-mail : tanarat.r@hotmail.com

บทคดยอ การศกษาวจยนมว ตถประสงคเพอประยกตใชการบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ และปรบปรงคาคาเวลาเฉลยกอนเครองจกรจะช ารด (MTBF) รวมถงเวลาเฉลยทใชในการซอมเครองจกร (MTTR) โดยมกลมเครองจกรตวอยางในการประยกตใช ไดแก เครอง Generator เครอง Blower pump และเครอง Chiller ซงในงานวจยนจะด าเนนการตามหลก 7 ขนตอน ของการบ ารงรกษาดวยตนเอง เรมจากการท าความสะอาดเบองตน การก าจดแหลงของปญหาและจดยากล าบากตอการตรวจสอบดวยการตดปาย (Tag) การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและ หลอลน การตรวจสอบโดยรวมดวยการสรางบทเรยนเฉพาะจด (OPL) การควบคมความเปนระเบยบ การตรวจสอบ ดวยตนเอง การบ ารงรกษาดวยตนเองอยางตอเนอง ผลการประยกตใชการบ ารงรกษาดวยตนเองพบวา พนกงานในฝายผลตและซอมบ ารง สามารถแกไขจดบกพรองทยากล าบาก ดวยการปลดปาย (Tag) ไดทงสน 14 จด จาก 19 จด คดเปน 74 เปอรเซนต และพนกงานฝายผลตสามารถเขยน OPL ไดทงสน 10 เรอง สวนผลจากการประเมนคา MTBF กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 1,653.33 นาท และคา MTBF หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 1,802.83

นาท เพมขน 149.50 นาท สวนผลการประเมนคา MTTR กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 120.80 นาท และคา MTTR หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 105.80 นาท ลดลง 15.00 นาท ค าส าคญ: การบ ารงรกษาดวยตนเอง โรงไฟฟา เชอเพลงชวภาพ

ABSTRACT The purpose of this study is implement autonomous maintenance in biofuel power plant and improve the Mean Time Between to Failure (MTBF) with Mean Time to Repair (MTTR). The implemented machine were generator, blower pump and chiller. Seven steps of the autonomous maintenance were conducted by initial cleaning, eliminating the source of problem and checking difficulty point by Tag, created standard of cleaning and lubrication, overall inspection by created a One Point Lesson (OPL), controlled the disorder, self-inspection and the continues autonomous maintenance. The implementation of autonomous maintenance was found that employees in production and maintenance could corrected the difficulty point with detachment Tag was 14 of 19 points accounted

633

106 107

การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟา เชอเพลงชวภาพ

Autonomous Maintenance in Biofuel Power Plant

ธนะรตน รตนกล

Tanarat Rattanakool คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสงขลา 160 ถ.กาญจนวนช ต.เขารปชาง อ.เมอง จ.สงขลา 90000

Faculty of Industrial Technology, Songkhla Rajabhat University 160, Tambon Khoa-Roob-Chang, Muang District, Songkhla, Thailand, 90000

E-mail : tanarat.r@hotmail.com

บทคดยอ การศกษาวจยนมว ตถประสงคเพอประยกตใชการบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ และปรบปรงคาคาเวลาเฉลยกอนเครองจกรจะช ารด (MTBF) รวมถงเวลาเฉลยทใชในการซอมเครองจกร (MTTR) โดยมกลมเครองจกรตวอยางในการประยกตใช ไดแก เครอง Generator เครอง Blower pump และเครอง Chiller ซงในงานวจยนจะด าเนนการตามหลก 7 ขนตอน ของการบ ารงรกษาดวยตนเอง เรมจากการท าความสะอาดเบองตน การก าจดแหลงของปญหาและจดยากล าบากตอการตรวจสอบดวยการตดปาย (Tag) การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและ หลอลน การตรวจสอบโดยรวมดวยการสรางบทเรยนเฉพาะจด (OPL) การควบคมความเปนระเบยบ การตรวจสอบ ดวยตนเอง การบ ารงรกษาดวยตนเองอยางตอเนอง ผลการประยกตใชการบ ารงรกษาดวยตนเองพบวา พนกงานในฝายผลตและซอมบ ารง สามารถแกไขจดบกพรองทยากล าบาก ดวยการปลดปาย (Tag) ไดทงสน 14 จด จาก 19 จด คดเปน 74 เปอรเซนต และพนกงานฝายผลตสามารถเขยน OPL ไดทงสน 10 เรอง สวนผลจากการประเมนคา MTBF กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 1,653.33 นาท และคา MTBF หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 1,802.83

นาท เพมขน 149.50 นาท สวนผลการประเมนคา MTTR กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 120.80 นาท และคา MTTR หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 105.80 นาท ลดลง 15.00 นาท ค าส าคญ: การบ ารงรกษาดวยตนเอง โรงไฟฟา เชอเพลงชวภาพ

ABSTRACT The purpose of this study is implement autonomous maintenance in biofuel power plant and improve the Mean Time Between to Failure (MTBF) with Mean Time to Repair (MTTR). The implemented machine were generator, blower pump and chiller. Seven steps of the autonomous maintenance were conducted by initial cleaning, eliminating the source of problem and checking difficulty point by Tag, created standard of cleaning and lubrication, overall inspection by created a One Point Lesson (OPL), controlled the disorder, self-inspection and the continues autonomous maintenance. The implementation of autonomous maintenance was found that employees in production and maintenance could corrected the difficulty point with detachment Tag was 14 of 19 points accounted

for 74 percent and production staff could write OPL has a total of 10 case. The results of the MTBF valuation before implemented in the year 2557 was the MTBF of 1653.33 minutes and after implemented in the year 2558 was 1802.83 minutes, which increased 149.50 minutes. The result of MTTR before application in the year 2557 was 120.80 minutes and MTTR after application in the year 2558 was 105.80 minutes, which decreased 15.00 minutes. Keyword: Autonomous maintenance, Power Plant, Biofuel 1. บทน า

โรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพทวโลกสวนใหญ มวตถดบทใชในการผลตมาจากสงปฏกลและของเสยจากสตว รวมไปถงเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร [1] อยางไรกตามในชวงกวา 10 ป ทผานนนจ านวนของโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ มจ านวนทเพมมากขน เนองดวยการเพมขนของจ านวนของกลมอตสาหกรรมภาคการเกษตร โดยเฉพาะกลมพชพลงงานทดแทน ซงมผลตอการเปลยนแปลงทางดานพลงงานทส าคญตอกลมอตสาหกรรมตาง ๆ และเศรษฐกจโลก [2] กาซชวภาพจงจดอยในพลงงานหมนเวยนและเปนพลงงานทางเลอกหนงทสามารถใชลดปญหาพลงงานทก าลงจะเกดขนได ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม มผลผลตดานชวมวลทสามารถน ามาใชเปนแหลงวตถดบเพอผลตกาซชวภาพได ปจจบนประเทศไทยสามารถผลตกาซชวภาพไดจากน าเสยของโรงงานอตสาหกรรมทางการเกษตร ขยะมลฝอย และฟารมเลยงสตว [3] และมการผลกดนใหมการศกษาเพอวางแผนพฒนาแหลงพลงงานทางเลอกในประเทศไทย ใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพมากท สด เ นองจากเปนพลงงานทหาไดงายในประเทศ ราคาไมแพงและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอย [4] จงท าใหกาซชวภาพ เ ปนพลง ง านท ได ร บคว า มน ยม เ ปนอย า งมา ก ในภาคอตสาหกรรมเกอบทกประเภท เนองจากมของเหลอทงในขนตอนกระบวนการผลต แลวน าของเสยเหลานนมาแปลงเปนกระแสไฟฟาหรอแกสชวภาพ โดยน าไปใชในครวเรอน ชมชนฟารมปศสตว การขนสง และโรงงานอตสาหกรรม ซงมประโยชนในดานตนทนการผลตทต ากวาเชอเพลงชนดอน ๆ และสามารถใชทดแทนเชอเพลงความรอนเพอผลตพลงงานกลหรอไฟฟาพลงงานความ

รอนรวมได ยงไปกวานนยงเปนการจดการของเสยและ น าเสยอยางมประสทธภาพอกดวย

ปจ จบน โรงง านกร ณศกษ า เ ปน โรงง านผล ตกระแสไฟฟาจากเชอเพลงกาซชวภาพ มกระบวนการผลตทตองใชเครองจกรในการท างานเปนหลก เชน เครองปนไฟฟา เครองผลตกระแสไฟฟา เครองลดความชน ฯลฯ ทงแบบธรรมดาและแบบทควบคมดวยคอมพวเตอรมาใชในการท างาน ดงนนการบ ารงรกษาเครองจกรไมใหเกดความเสยหายหรอขดของอยางกะทนหน จงเปนสงทจ าเปนอยางยง ขอมลโดยทวไปของโรงงานกรณศกษา มชางซอมบ ารง 10 คน ตองรบผดชอบตอเครองจกรโดยเฉลย 3 เครอง เมอเครองจกรเกดการขดของท าใหตองเสยเวลารอชางซอมบ ารงเปนเวลานาน โดยผวจยไดศกษาคาเวลาเฉลยกอนทเครองจกรช ารด (Mean Time between to Failures :

MTBF) ในป พ.ศ. 2557 อยท 1,653.33 นาท และคาเวลาเฉลยในการซอมบ ารง (Mean Time to Repair :

MTTR) ในป พ.ศ. 2557 อยท 120.80 นาท โดยสาเหตทส าคญเนองจากชางในฝายซอมบ ารงเปนผด าเนนแกไขปญหาเครองจกรขดของเพยงฝายเดยวเทานน จงท าใหเกดแนวคด หากเครองจกรมอาการขดของและสามารถแกไขไดโดยวธการงาย ๆ ดวยพนกงานฝายผลตเองสามารถด าเนนการแกไขและบ ารงรกษาเครองจกรดวยตนเองไดในเ บองตน หรอท เ รยกวาการบ า รง รกษาดว ยตนเอง (Autonomous Maintenance : AM) ซงการบ ารงรกษาดงกล าวไดถกน าไปประยกตใชใน อตสาหกรรมทหลากหลายทงในและตางประเทศ เชน อตสาหกรรมบรรจภณฑกลองกระดาษ [5] อตสาหกรรมผลตอาหาร [6] และอตสาหกรรมแปรรปผลตภณฑทางการเกษตร [7] เปนตน และมผลการด าเนนงานทเปนตวชวดในการบ ารงรกษาในดานตา งๆ ท ด ขน จ ง เ ปนท มาของการน าหลกการ

ธ.รตนกล

108

บ ารงรกษาดวยตนเองมาประยกตใชในโรงงานกรณศกษา เพอเปนการพฒนาทกษะในการบ ารงรกษาใหกบพนกงานในฝายผลตและปรบปรงคา MTBF และ MTTR ใหมแนวโนมทดขนตอไปในอนาคต

2. ทฤษฏทเกยวของ

ส าหรบทฤษฏทใชในการวจยในครงนประกอบดวยทฤษฎการบ ารงรกษาดวยตนเอง (AM) การหาคาเวลาเฉลยกอนทเครองจกรช ารด (MTBF) และเวลาเฉลยในการซอมบ ารง (MTTR)

2.1 ก า ร บ า ร ง ร ก ษ า ด ว ย ต น เ อ ง (Autonomous Maintenance: AM)

เปนกจกรรมท มว ตถประสงค เพอใหพนกงานผใชเครองจกรแตละคนสามารถดแลรกษาเครองจกรดวยตนเอง โดยการด าเนนการตรวจเชคเครองจกรของตนเองเปนประจ าทกวน ผใชเครองจกรแตละคนสามารถท าการตรวจสอบประจ าวน หลอลน เปลยนชนสวนอะไหล ซอมแซมเบองตน สงเกตความผดปกต และตรวจสอบอปกรณหรอเครองจกรทตนเองเปนผใชไดอยางละเอยด มขนตอนในการด าเนนการ 7 ขนตอน [8] อางถง [9] ดงน

(1) การท าความสะอาดเบองตน โดยการก าจดสงสกปรก ฝ น คราบน ามน ตรวจสอบชนสวนทช ารด การสกหรอ หลวม คลอน ตรวจสอบการรวซม ตรวจสอบคราบสนม

(2) ก าจดแหลงของปญหา และจดยากล าบาก จากการท าความสะอาดโดยทวถง และเปดเผยใหเหนปญหาทซอนเรน ดวยการแขวนปาย (Tag) ทกปญหาทพบ จดท าแผนการปรบปรงปญหาทพบเมอท าการปรบปรง และแกไขปญหา เสรจแลวจงปลดปายออก

(3) สรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลน โดยศกษาขอมลดานเทคนค และมาตรฐานของเครองจกร ก าหนดต าแหนงตางๆของเครองจกร และเวลาในการท าความสะอาด และหลอลน จดท ามาตรฐานการท าความสะอาด และหลอลนโดยพนกงานประจ าเครอง

(4) การตรวจสอบโดยรวม ศกษาโครงสราง และ หนาทการท างานของเครองจกร เพมความรความช านาญในการตรวจสอบเครองจกรในดานตางๆ เชน ระบบ นวเมตกส ไฮดรอลก ระบบไฟฟา ระบบสงก าลง ระบบหลอลน นตและโบลท เพอใหกจกรรมกลมยอยของการบ า ร ง รกษา ดว ยตน เอง สามารถด า เ น นไดอ ย า ง มประสทธภาพ จ าเปนตองมเครองมอทชวยสนบสนน ดวยบทเรยนเฉพาะเรอง (One Point Lesson : OPL)

(5) การควบคมสภาพความเปนระเบยบเรยบรอย รกษามาตรฐานและควบคมการปฏบตงานอยางเปนระบบ และทวถง จดบร เวณสถานทท างานใหเปนระเบยบเรยบรอย เนนการตรวจสอบเบองตนโดยใชประสาทสมผสทง 5 ของรางกาย

(6) การตรวจสอบดวยตนเอง เปนการปรบปรงแกไขมาตรฐานทท าขนในขนตอนท (3) และ (5) ใหเหมาะสมโดยเนนดแลเค รองจกร อปกรณดวยตนเองใหเ ปนมาตรฐานจรงในการท างาน

(7 ) การบ า ร งรกษาดว ยตน เองอยา งตอ เ น อง โดยตดตามผลการด าเ นนการในดานตางๆ การปรบเปาหมายการปรบปรงใหสงขน ขยายผลการปรบปรง ในทกพนทและประเมนบทบาทของพนกงานฝายผลต และฝายซอมบ ารงในการมสวนรวมในงานซอมบ ารง 2.2 เวลาเดน เครองจกรเฉ ลยกอนท เค รองจกรช ารด (MTBF)

เปนตวบอกความนาเชอถอไดของเครองจกรโดยหมายถง เครองจกรสามารถท างานไดนานเทาไรโดยไมหยดซอม ดงสมการท 1 [10] อางถง [11]

MTBF = มทหยดซอจ านวนครงวมรองจกรรเวลาเดนเค

(1)

ถามการปรบปรงและไดคา MTBF เพมขนกวาชวงกอนการปรบปรง แสดงวาใหผลการปรบปรงดขน 2 . 3 เ วลา เฉ ลยในการหยด ซอม (Mean Time to Repair : MTTR)

ชวยในการวดความสามารถในการดแลเครองจกรของหนวยงานซอมบ ารง ซงหมายถง หากเครองจกรหยด

633

108 109

บ ารงรกษาดวยตนเองมาประยกตใชในโรงงานกรณศกษา เพอเปนการพฒนาทกษะในการบ ารงรกษาใหกบพนกงานในฝายผลตและปรบปรงคา MTBF และ MTTR ใหมแนวโนมทดขนตอไปในอนาคต

2. ทฤษฏทเกยวของ

ส าหรบทฤษฏทใชในการวจยในครงนประกอบดวยทฤษฎการบ ารงรกษาดวยตนเอง (AM) การหาคาเวลาเฉลยกอนทเครองจกรช ารด (MTBF) และเวลาเฉลยในการซอมบ ารง (MTTR)

2.1 ก า ร บ า ร ง ร ก ษ า ด ว ย ต น เ อ ง (Autonomous Maintenance: AM)

เปนกจกรรมท มว ตถประสงค เพอใหพนกงานผใชเครองจกรแตละคนสามารถดแลรกษาเครองจกรดวยตนเอง โดยการด าเนนการตรวจเชคเครองจกรของตนเองเปนประจ าทกวน ผใชเครองจกรแตละคนสามารถท าการตรวจสอบประจ าวน หลอลน เปลยนชนสวนอะไหล ซอมแซมเบองตน สงเกตความผดปกต และตรวจสอบอปกรณหรอเครองจกรทตนเองเปนผใชไดอยางละเอยด มขนตอนในการด าเนนการ 7 ขนตอน [8] อางถง [9] ดงน

(1) การท าความสะอาดเบองตน โดยการก าจดสงสกปรก ฝ น คราบน ามน ตรวจสอบชนสวนทช ารด การสกหรอ หลวม คลอน ตรวจสอบการรวซม ตรวจสอบคราบสนม

(2) ก าจดแหลงของปญหา และจดยากล าบาก จากการท าความสะอาดโดยทวถง และเปดเผยใหเหนปญหาทซอนเรน ดวยการแขวนปาย (Tag) ทกปญหาทพบ จดท าแผนการปรบปรงปญหาทพบเมอท าการปรบปรง และแกไขปญหา เสรจแลวจงปลดปายออก

(3) สรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลน โดยศกษาขอมลดานเทคนค และมาตรฐานของเครองจกร ก าหนดต าแหนงตางๆของเครองจกร และเวลาในการท าความสะอาด และหลอลน จดท ามาตรฐานการท าความสะอาด และหลอลนโดยพนกงานประจ าเครอง

(4) การตรวจสอบโดยรวม ศกษาโครงสราง และ หนาทการท างานของเครองจกร เพมความรความช านาญในการตรวจสอบเครองจกรในดานตางๆ เชน ระบบ นวเมตกส ไฮดรอลก ระบบไฟฟา ระบบสงก าลง ระบบหลอลน นตและโบลท เพอใหกจกรรมกลมยอยของการบ า ร ง รกษา ดว ยตน เอง สามารถด า เ น นไดอ ย า ง มประสทธภาพ จ าเปนตองมเครองมอทชวยสนบสนน ดวยบทเรยนเฉพาะเรอง (One Point Lesson : OPL)

(5) การควบคมสภาพความเปนระเบยบเรยบรอย รกษามาตรฐานและควบคมการปฏบตงานอยางเปนระบบ และทวถง จดบร เวณสถานทท างานใหเปนระเบยบเรยบรอย เนนการตรวจสอบเบองตนโดยใชประสาทสมผสทง 5 ของรางกาย

(6) การตรวจสอบดวยตนเอง เปนการปรบปรงแกไขมาตรฐานทท าขนในขนตอนท (3) และ (5) ใหเหมาะสมโดยเนนดแลเค รองจกร อปกรณดวยตนเองใหเ ปนมาตรฐานจรงในการท างาน

(7 ) การบ า ร งรกษาดว ยตน เองอยา งตอ เ น อง โดยตดตามผลการด าเ นนการในดานตางๆ การปรบเปาหมายการปรบปรงใหสงขน ขยายผลการปรบปรง ในทกพนทและประเมนบทบาทของพนกงานฝายผลต และฝายซอมบ ารงในการมสวนรวมในงานซอมบ ารง 2.2 เวลาเดน เครองจกรเฉ ลยกอนท เค รองจกรช ารด (MTBF)

เปนตวบอกความนาเชอถอไดของเครองจกรโดยหมายถง เครองจกรสามารถท างานไดนานเทาไรโดยไมหยดซอม ดงสมการท 1 [10] อางถง [11]

MTBF = มทหยดซอจ านวนครงวมรองจกรรเวลาเดนเค

(1)

ถามการปรบปรงและไดคา MTBF เพมขนกวาชวงกอนการปรบปรง แสดงวาใหผลการปรบปรงดขน 2 . 3 เ วลา เฉ ลยในการหยด ซอม (Mean Time to Repair : MTTR)

ชวยในการวดความสามารถในการดแลเครองจกรของหนวยงานซอมบ ารง ซงหมายถง หากเครองจกรหยด

ท างาน จะตองใชเวลาซอมโดยเฉลยนานเทาไรตอเครอง ดงสมการท 2 [12] อางถง [13]

MTTR = มทหยดซอจ านวนครงกรรวมมเครองจเวลาการซอ

(2)

ถามการปรบปรงแลวไดคา MTTR ลดลงกวาชวงกอนปรบปรงแสดงวาไดผลการปรบปรงดขน

3. วธด าเนนการวจย

การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาเ ชอเพลงชวภาพ มขนตอนการด าเนนการ ทงสน 7 ขนตอน และมการประเมนผลการด าเนนการดวยคา MTBF และคา MTTR โดยมรายละเอยดการด าเนนการวจย ดงรปท 1

รปท 1 วธการด าเนนการวจย

4. ผลการด าเนนการวจย การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาเ ชอเพลง

ชวภาพ มรายละเอยดและผลการด าเนนการ ดงน 4.1 การท าความสะอาดเบองตน

พนกงานกลมยอยฝายผลตประจ าเครองรวมกนท าความสะอาดเค รองจกร ท ง 3 เค รอง ไดแก เค รอง Generator เครอง Blower pump และเครอง Chiller

โดยต าแหนงทเลอกท าความสะอาดเปนทต าแหนงมองเหนไดชดเจน ไมมความซบซอน และงายตอการก าจดสงสกปรก ฝ น คราบน ามน รวมไปถงการตรวจสอบชนสวนทช ารด การรวซมของน ามน เปนตน จากนนจงบนทกผลทไดลงในรายงานการตรวจสอบการท าความสะอาดเครองจกรเบองตน ดงตารางท 1

4.2 การก าจดแหลงของปญหาและจดยากล าบาก

เปนการตรวจสอบเพมเตมหลงจากการท าความสะอาดเบองตน เพอการคนหาจดทมปญหาการช ารด หรอเสอมสภาพ และจดทยากล าบากตอการตรวจสอบทยงไมพบในขนตอนการท าความสะอาดเบองตน โดยก าหนดมาตรการในการก าจดแหลงของปญหา และจดยากล าบาก ดงตารางท 2 การตดปาย (Tag) เพอท าใหจดยากล าบากหรอจดทมปญหาแสดงออกมาไดอยางชดเจนทสด ดงรป ท 2 และตวอยางการตดปาย (Tag) ดงรปท 3 โดยแบงจดทพบปญหาตามระบบการท างานพนฐานของเครองจกรเปน 5 กลม คอ ระบบนวเมตกส ไฮดรอลก ระบบสงก าลง ระบบหลอลน ระบบไฟฟา นตสและโบลท โดยมพนกงานฝายซอมบ ารงประจ ากลมแตละกลมชวยจ าแนกประเภทของระบบพนฐาน เพอเปนการเตรยมความพรอมใหพนกงานประจ าเครองจกรในฝายผลตมความรเกยวกบพนฐานเครองจกรของตนเอง

1. การท าความสะอาดเบองตน

2. การก าจดแหลงของปญหาและจดยากล าบาก

3. การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลน

4. การตรวจสอบโดยรวม

5. การควบคมการเปนระเบยบ

6. การตรวจสอบดวยตนเอง

7. การบ ารงรกษาดวยตนเองอยางตอเนอง

8. การประเมนคา MTBF

9. การประเมนคา MTTR

ธ.รตนกล

110

ตารางท 1 สรปรายงานตรวจสอบการท าความสะอาดเครองจกรเบองตน

เครอง ปญหาทพบ การปรบปรงแกไข G

ener

ator

1. แผงรงผง radiator สกปรก 1. ฉดน าและเปาดวยลม 2.ไสกรองอากาศอดตน 2. ใชเครองเปาลม 3. วาวน ารว 3. เปลยนซลวาวน าใหม 4. กระแสพดลมเกนคาทตงไว 4. ใชมเตอรวดหามเกน 21 amp

5. มเศษสกปรกทถงน ามนเชอเพลง 5. ถายน าและเศษสกปรกออกจากถงน ามนเชอเพลง 6. หวเทยนไมจดระเบด 6. เชดดวยผาสะอาด 7. เครองยนตสตารทไมตดเนองจากประสทธภาพเชงเพลงต า

7. ปรบเชอเพลงใหอยในคามาตรฐาน

8. ฝ นเกาะทเครองปนไฟ 8. เปาฝ นออกจากเครองปนไฟ

Blo

wer

pum

p

1. คราบฝ นเกาะทมอเตอร 1. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 2. มฝ นตดทปม 2. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 3. สายพานหยอน 3. ปรบตงสายพานใหม 4. มคราบน ามนทปม Blower 4. เชดดวยผาสะอาด 5. ชดคอนโทรนลดวงจร 5. เปลยน Magneticใหม

Chi

ller

1. ทอสารท าความเยน R22 รว 1. เชอมอดรอยรวแลวเตมสารท าความเยน R22 ใหม 2. Condensing สกปรก 2. เปาท าความสะอาด Condensing

3. ภายในชคอมเพรสเซอรมฝ น 3. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 4. ทอน ายาสกปรก 4. เปดฝาใชแปลงท าความสะอาด 5. น า circulate เสอมสภาพ 5. เปลยนน า circulate ใหม 6. แผงยด Condensing สกปรก 6.ใชเครองเปาลม

ตารางท 2 ตวอยางมาตรการก าจดจดยากล าบากในสวนตาง ๆ ของเครองจกร

ระบบ รายละเอยดปญหา มาตรการในการแกไข จ านวน

นวเมตกส ไฮดรอลก วาวลมคาง ท าความความสะอาดวาวใหม 1 สงก าลง สายพานเสอมสภาพตามอายการใชงาน เปลยนสายพานใหม 4 ไฟฟา ไฟฟาลดวงจร เปลยนอปกรณทท าใหเกดการลดวงจรใหม 5 หลอลน สารหลอลนหมดสภาพตามอายการใชงาน เปลยนสารหลอลนใหม 2

นตสและโบลท นอตหลวม ท าการขนแนนใหม 3

633

110 111

ตารางท 1 สรปรายงานตรวจสอบการท าความสะอาดเครองจกรเบองตน

เครอง ปญหาทพบ การปรบปรงแกไข

Gen

erat

or

1. แผงรงผง radiator สกปรก 1. ฉดน าและเปาดวยลม 2.ไสกรองอากาศอดตน 2. ใชเครองเปาลม 3. วาวน ารว 3. เปลยนซลวาวน าใหม 4. กระแสพดลมเกนคาทตงไว 4. ใชมเตอรวดหามเกน 21 amp

5. มเศษสกปรกทถงน ามนเชอเพลง 5. ถายน าและเศษสกปรกออกจากถงน ามนเชอเพลง 6. หวเทยนไมจดระเบด 6. เชดดวยผาสะอาด 7. เครองยนตสตารทไมตดเนองจากประสทธภาพเชงเพลงต า

7. ปรบเชอเพลงใหอยในคามาตรฐาน

8. ฝ นเกาะทเครองปนไฟ 8. เปาฝ นออกจากเครองปนไฟ

Blo

wer

pum

p

1. คราบฝ นเกาะทมอเตอร 1. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 2. มฝ นตดทปม 2. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 3. สายพานหยอน 3. ปรบตงสายพานใหม 4. มคราบน ามนทปม Blower 4. เชดดวยผาสะอาด 5. ชดคอนโทรนลดวงจร 5. เปลยน Magneticใหม

Chi

ller

1. ทอสารท าความเยน R22 รว 1. เชอมอดรอยรวแลวเตมสารท าความเยน R22 ใหม 2. Condensing สกปรก 2. เปาท าความสะอาด Condensing

3. ภายในชคอมเพรสเซอรมฝ น 3. ใชเครองเปาลม/เชดดวยผา 4. ทอน ายาสกปรก 4. เปดฝาใชแปลงท าความสะอาด 5. น า circulate เสอมสภาพ 5. เปลยนน า circulate ใหม 6. แผงยด Condensing สกปรก 6.ใชเครองเปาลม

ตารางท 2 ตวอยางมาตรการก าจดจดยากล าบากในสวนตาง ๆ ของเครองจกร

ระบบ รายละเอยดปญหา มาตรการในการแกไข จ านวน

นวเมตกส ไฮดรอลก วาวลมคาง ท าความความสะอาดวาวใหม 1 สงก าลง สายพานเสอมสภาพตามอายการใชงาน เปลยนสายพานใหม 4 ไฟฟา ไฟฟาลดวงจร เปลยนอปกรณทท าใหเกดการลดวงจรใหม 5 หลอลน สารหลอลนหมดสภาพตามอายการใชงาน เปลยนสารหลอลนใหม 2

นตสและโบลท นอตหลวม ท าการขนแนนใหม 3

รปท 2 ตวอยางปาย (Tag) ของเครองจกร

กอนแกไข หลงแกไข

รปท 3 การปรบปรงจดยากล าบากตอการตรวจสอบขอบกพรองบรเวณแผงควบคมของเครอง Chiller

4.3 การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลน

การสรางมาตรฐานในการท าความสะอาดและ การหลอลน ของเครองจกรตวอยาง ท ง 3 เครอง โดยต าแหนงมาตรฐานการท าความสะอาดและการหลอลน แสดงดงรป 4 และ 5 สวนมาตรฐานการท าความสะอาดและการหลอลน จะมการระบต าแหนง วธการตรวจสอบความสะอาด วธการแกไขเมอพบปญหา สญลกษณของเครองมอทใชในการท าความสะอาดซงเ ปนอปกรณพนฐาน ความถในการท าความสะอาด เวลาทใชในการท าความสะอาดในแตละต าแหนง และเกณฑทยอมรบ ดงรปท 6 และ 7 โดยเปนขอมลทพนกงานประจ าเครองในฝาย

ผลตสามารถด าเนนการไดดวยตนเอง ซงขอมลการจดท ามาตรฐานดงกลาวไดน ามาจากพนกงานในฝายซอมบ ารงทมประสบการณในการบ ารงรกษาประจ าเครองตวอยางเปนผใหขอมล

รปท 4 ตวอยางต าแหนงมาตรฐานท าความสะอาด

เครอง Generator

รปท 5 ตวอยางต าแหนงมาตรฐานการหลอลนเครอง

Generator 4.4 การตรวจสอบโดยรวม

เ ปนข นตอน เพ มพนความ รและทกษะในการตรวจสอบเครองจกรและแกไขปญหาเบองตนทเกดขนกบเครองจกรใหกบพนกงานฝายผลต โดยการใหพนกงานในฝายผลตเปนผ เขยนแนวทางปฏบตตาง ๆ ทเกยวของกบเค ร องจ กร ซ งอา จมา จากคว า ม รพ นฐานหร อจา กประสบการณในการท างาน ผานทางแบบฟอรมบทเรยนเฉพาะจด (OPL) ดงรปท 8

ธ.รตนกล

112

รปท 6 ตวอยางจดท าความสะอาดเครอง Generator

รปท 7 ตวอยางมาตรฐานการหลอลนเครองจกร

รปท 8 ตวอยางแบบฟอรมบทเรยนเฉพาะจด (OPL)

ของเครองจกร

4.5 การควบคมสภาพความเปนระเบยบรอย เปนการรกษามาตรฐานและควบคมความเรยบรอย

บรเวณเครองจกร ทเนนไปทการตรวจสอบโดยใชประสาทสมผสทง 5 ของรางกายตรวจสอบสภาพอปกรณตางๆ ทงกอนท างาน และขณะท างานเพอสงเกตสงผดปกตทเกดขนถาพบสงผดปกตทพนกงานฝายผลตไมสามารถแกไขได ตองแจงใหพนกงานฝายซอมบ ารงเปนผ เขามาแกไข ขอมลสวนนน ามาจากมาตรฐานการตรวจสอบประจ าวนของโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ ดงรปท 9

4.6 การตรวจสอบดวยตนเอง เปนการปรบปรงแกไขมาตรฐานทท าขนในขนตอน

ท 4.3 และ 4.5 ใหเหมาะสมโดยเนนดแลเครองจกร อปกรณดวยตนเองใหเปนมาตรฐานจรงในการท างาน ผวจยจงรวมกบฝายซอมบ ารงและฝายผลตออกแบบใบตรวจสอบการบ า รงรกษาดวยตนเอง โดยหลกการ

633

112 113

รปท 6 ตวอยางจดท าความสะอาดเครอง Generator

รปท 7 ตวอยางมาตรฐานการหลอลนเครองจกร

รปท 8 ตวอยางแบบฟอรมบทเรยนเฉพาะจด (OPL)

ของเครองจกร

4.5 การควบคมสภาพความเปนระเบยบรอย เปนการรกษามาตรฐานและควบคมความเรยบรอย

บรเวณเครองจกร ทเนนไปทการตรวจสอบโดยใชประสาทสมผสทง 5 ของรางกายตรวจสอบสภาพอปกรณตางๆ ทงกอนท างาน และขณะท างานเพอสงเกตสงผดปกตทเกดขนถาพบสงผดปกตทพนกงานฝายผลตไมสามารถแกไขได ตองแจงใหพนกงานฝายซอมบ ารงเปนผ เขามาแกไข ขอมลสวนนน ามาจากมาตรฐานการตรวจสอบประจ าวนของโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ ดงรปท 9

4.6 การตรวจสอบดวยตนเอง เปนการปรบปรงแกไขมาตรฐานทท าขนในขนตอน

ท 4.3 และ 4.5 ใหเหมาะสมโดยเนนดแลเครองจกร อปกรณดวยตนเองใหเปนมาตรฐานจรงในการท างาน ผวจยจงรวมกบฝายซอมบ ารงและฝายผลตออกแบบใบตรวจสอบการบ า รงรกษาดวยตนเอง โดยหลกการ

ออกแบบใบตรวจสอบจะล าดบต าแหนงจากดานหน าเครองไปยงทายเครอง ดงรปท 10

4.7 การบ ารงรกษาดวยตนเองอยางตอเนอง

โดยการประเมนผลของการด าเนนกจกรรม จากจ านวนของการปลดปาย (Tag) และจ านวนของบทเรยนเฉพาะจด (OPL) ดงตารางท 3 ทสามารถสรางได ซงมงเนนใหพนกงานประจ าเครองในฝายผลตมสวนรวมในการเสนอแนวคด เพอการสรางความรในการตรวจสอบเครองจกรอปกรณ ดวยบทเรยนเฉพาะจด (OPL) ทไดจากการท างานจรง

4.8 การประเมนคา MTBF

ผลการประเมนคา MTBF ในป พ.ศ. 2557 อยท 1,653.33 นาท สวนคา MTBF ในป พ.ศ. 2558 อยท 1,802.83 นาท สวนแนวโนมของ MTBF ในแตละเดอนระหวาง ป พ.ศ. 2557 ถง ป พ.ศ. 2558 แสดงดงรปท 11

4.9 การประเมนคา MTTR

ผลการประเมนคา MTTR ในป พ.ศ. 2557 อยท 120.80 นาท สวนคา MTTR ในป พ .ศ . 2558 อยท 105.80 นาท สวนแนวโนมของ MTTR ในแตละเดอนระหวาง ป พ.ศ. 2557 ถง ป พ.ศ. 2558 แสดงดงรปท12

รปท 9 ตวอยางมาตรฐานการตรวจสอบประจ าวนเครองจกร

รปท 10 ตวอยางแบบฟอรมการบ ารงรกษาดวยตนเอง

ธ.รตนกล

114

ตารางท 3 ผลด าเนนการตดตามการบ ารงรกษาดวยตนเอง พ.ย. ป 2557- ม.ค. ป 2558

รปท 11 ขอมลเปรยบเทยบการวดคา MTBF ระหวางป พ.ศ. 2557 ถง พ.ศ. 2558

รปท 12 ขอมลเปรยบเทยบการวดคา MTTR ระหวางป พ.ศ. 2557 ถง พ.ศ. 2558

5. สรปผลการวจย

การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาจากเชอเพลงชวภาพ โดยมเครอง Generator เครอง Blower pump

และเครอง Chiller เปนเครองตวอยาง การด าเนนการเรมจากการท าความสะอาดเบองตนในจดทมความสกปรกจากคราบฝ นและน า มนหลอลน พรอมดว ยการคนหาแหลงทมาของปญหาและจดยากล าบากตอการตรวจสอบดวยการตดปาย (Tag) การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลนดวยการระบต าแหนงของเครองจกร

วธการตรวจสอบความสะอาด วธการแกไขเมอพบปญหา สญลกษณของเครองมอทใชในการท าความสะอาด ซงเปนอปกรณพนฐาน ความถในการท าความสะอาด เวลาทใชในการท าความสะอาดในแตละต าแหนง และเกณฑทยอมรบ การตรวจสอบโดยรวม เปนการเพมพนความรและทกษะในการตรวจสอบเครองจกร ดวยการสรางบทเรยน เฉพาะจด (OPL) การควบคมความเปนระเบยบเรยบรอย ดวยการสรางมาตรฐานในการตรวจสอบเครองจกรประจ าวน ทอาศยประสาทสมผสทง 5 ของรางกายในการ

เครอง ปายทตดได ปายทปลดออก OPL ทเขยนได Generator 7 5 4

Blower pump 7 5 4 Chiller 5 4 2 รวม 19 14 10

นาท

นาท

633

114 115

ตารางท 3 ผลด าเนนการตดตามการบ ารงรกษาดวยตนเอง พ.ย. ป 2557- ม.ค. ป 2558

รปท 11 ขอมลเปรยบเทยบการวดคา MTBF ระหวางป พ.ศ. 2557 ถง พ.ศ. 2558

รปท 12 ขอมลเปรยบเทยบการวดคา MTTR ระหวางป พ.ศ. 2557 ถง พ.ศ. 2558

5. สรปผลการวจย

การบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงไฟฟาจากเชอเพลงชวภาพ โดยมเครอง Generator เครอง Blower pump

และเครอง Chiller เปนเครองตวอยาง การด าเนนการเรมจากการท าความสะอาดเบองตนในจดทมความสกปรกจากคราบฝ นและน า มนหลอลน พรอมดว ยการคนหาแหลงทมาของปญหาและจดยากล าบากตอการตรวจสอบดวยการตดปาย (Tag) การสรางมาตรฐานการท าความสะอาดและหลอลนดวยการระบต าแหนงของเครองจกร

วธการตรวจสอบความสะอาด วธการแกไขเมอพบปญหา สญลกษณของเครองมอทใชในการท าความสะอาด ซงเปนอปกรณพนฐาน ความถในการท าความสะอาด เวลาทใชในการท าความสะอาดในแตละต าแหนง และเกณฑทยอมรบ การตรวจสอบโดยรวม เปนการเพมพนความรและทกษะในการตรวจสอบเครองจกร ดวยการสรางบทเรยน เฉพาะจด (OPL) การควบคมความเปนระเบยบเรยบรอย ดวยการสรางมาตรฐานในการตรวจสอบเครองจกรประจ าวน ทอาศยประสาทสมผสทง 5 ของรางกายในการ

เครอง ปายทตดได ปายทปลดออก OPL ทเขยนได Generator 7 5 4

Blower pump 7 5 4 Chiller 5 4 2 รวม 19 14 10

นาท

นาท

ตรวจสอบ สวนการตรวจสอบดวยตนเอง สามารถด าเนนการไดจากการสรางแบบฟอรมเพอน าไปใชจรง ซงรวบรวมจากมาตรฐานการท าความสะอาด การหลอลน และตรวจสอบประจ าวน ส าหรบการบ ารงรกษาดวยตนเองอยางตอเนอง ไดจากการตดผลการด าเนนกจกรรม ในสวนของฝายผลตและซอมบ ารง ทสามารถแกไขจดบกพรองยากล าบากดวยการปลดปาย (Tag) ไดท งสน 14 จด จาก 19 จด คดเปน 74 เปอรเซนต และพนกงานฝายผลตสามารถเขยนบทเรยนเฉพาะจด (OPL) ไดทงสน 10 เรอง สวนผลจากการประเมนคา MTBF กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 1,653.33 นาท สวนคา MTBF

หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 1,802.83 นาท เพมขน 149.50 นาท สวนผลการประเมนคา MTTR

กอนการประยกตใช ในป พ.ศ. 2557 อยท 120.80 นาท สวนคา MTTR หลงการประยกตใช ในป พ.ศ. 2558 อยท 105.80 นาท ลดลง 15.00 นาท 6. กตตกรรมประกาศ ผ ว จ ยขอขอบคณ โรงไฟ ฟา เ ชอ เ พล ง ชว ภาพกรณศกษา ทใหความอนเคราะหท งดานขอมลและเวลา ในการศกษาวจยในครงเปนอยางยง

เอกสารอางอง

[1] Menardo, S. and Balsari, P. An analysis of the energy potential of anaerobic digestion of agricultural by-products and organic waste. Bioenergy Research, 2012; 5(3): 759-767.

[2] Gerbens-Leenes, P. W., Hoekstra, A. Y., and Van Der Meer T. The water footprint of energy from biomass: A quantitative assessment and consequences of an increasing share of bio-energy in energy supply. Ecological Economics, 2009; 68(4): 1052–1060.

[3] กลธดา สวางพล วารณ เตย ภาวณ ชยประเสรฐ. การศกษาความเปนไปไดของการผลตไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากเซลลโลส. วารสารวจยและพฒนา มจธ, 2556; 36(4): 477-492

[4] เกศมณ สงหเวชสกล อนชา พรมวงขวา. การจดการโลจสตกของเศษวสดทางการเกษตรส าหรบการผลตเชอเพลง. วารสารวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 2559; 20(3): 27-36.

[5] ธนะรตน รตนกล กลางเดอน โพชนา ธเนศ รตนวไล. การประยกตใชการบ ารงรกษาดวยตนเองในโรงงานผลตกลองกระดาษ. การประชมวชาการทางวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร ครงท 8, 22-23 เมษายน 2552, 514-518.

[6] Villa, J. and Shah, H. Application of autonomous maintenance at the hershey company. IIE Annual Conference, Proceedings, 2011.

[7] Gupta, P., Vardhan, S. and Sharma, A. The Impact of Implementation of Jishu-Hozen Pillar In A Process Industry: A Case Study. Journal of Sustainable Manufacturing and Renewable Energy, 2014; 3(1): 5-13.

[8] Ireland, F. and Dale, B. G. A study of total productive maintenance implementation. Journal of Quality in Maintenance Engineering, 2001; 7(3): 183-191.

[9] Nakajima, S. Introduction to total productive maintenance (TPM), Cambridge: MA, 1988. [10] Djekic, I., Zivan ovic, D., Dragojlovic, S. and Dragovic, R. Lean manufacturing effects in a serbian

confectionery company - case study. Organizacija, 2014; 47(3): 143-152. [11] Higgins, L. R. and Wikoff, D. J. Maintenance Engineering Handbook (7th edition.), USA: McGraw

Hill, 2008. [12] Gibbons, P. M. and Burgess, S. C. Introducing OEE as a measure of lean six sigma capability.

International Journal of Lean Six Sigma, 2010; 1(2): 134-156. 2010. [13] Thompson G. Improving Maintainability and Reliability through Design. London: Professional

Engineering, 1999.