บทที่ 2...

31
บทที2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและการบริการการพยาบาล (ต่อ) ๒.๔ การบริหารระบบ ๒.๕ การพัฒนาองค์กร ๒.๖ เทคนิคการบริหาร การเจรจาต่อรอง - การตัดสินใจแก้ปัญหา - การจัดการเวลา อาจารย์จุฑารัตน์ ผู้พิทักษ์กุล จุดประสงค์ 1. วิเคราะห์ภาวะวิกฤตของวิชาชีพการพยาบาลด้านบริหารจัดการระบบบริการพยาบาล 2. มีความรู้เกี่ยวกับการสร้างประสิทธิภาพและประสิทธิผลองค์การได้ 3. สามารถอภิปรายแนวคิดทางการบริหารจัดการแบบใหม่ทั้ง 4 แนวคิด เพื่อ สร้าง ประสิทธิภาพและประสิทธิผลองค์การได้ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 เป็นต้นมา ประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงการบริหารจัดการภาครัฐ ครั้งสาคัญ คือการปฏิรูประบบราชการและปฏิรูประบบบริการสุขภาพ ทาให้มีผลกระทบต่อการบริหาร จัดการในหน่วยราชการที่รับผิดชอบด้านการบริการสุขภาพอย่างมาก รวมทั้งการบริหารจัดการระบบ บริการพยาบาลซึ่งเป็นระบบย่อยระบบหนึ่งของระบบบริการสุขภาพ ด้านการบริหารจัดการระบบบริการพยาบาล การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างระบบบริการสุขภาพเพื่อให้เกิดการให้บริการสุขภาพที่มีคุณภาพ และ ทั่วถึงในการให้บริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิและตติยภูมิ ตามพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพ แห่งชาติ ตลอดจนการส่งเสริมความเข้มแข็งในภาคประชาชนเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพและการขยาย บทบาทให้ภาคเอกชนร่วมรับผิดชอบในการให้บริการสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงต่างๆดังกล่าวก่อให้เกิดทั้ง ประเด็นท้าทายหรือคุกคาม และโอกาสของวิชาชีพการพยาบาล อย่างไรก็ตามสถานการณ์ของวิชาชีพ การพยาบาลในหลายๆประเทศกาลังเผชิญความท้าทายเช่นเดียวกันกล่าวคือ 1. มีข้อจากัดเกี่ยวกับประสิทธิภาพของบุคลากรพยาบาลทุกระดับที่ต้องการระบบปฏิรูป สุขภาพ 2. มีอัตราลาออกค่อนข้างต่อเนื่อง ซึ่งยังไม่ เคยเห็นมาก่อน 3. สังคมมีความคาดหวังสูงขึ้นจากการรับบริการสุขภาพที่มีมาตรฐานคุณภาพและความเป็น เลิศ ( Wolf , Bradles , Greenhouse , 2006 ) 4. วิกฤตที่ผู้บริหารการพยาบาลในสหรัฐอเมริกาและทั่วโลก กาลังเผชิญอยู่ มีดังนี1. การทดแทนกาลังคนทางการพยาบาล 2. ระยะเวลาการอยู่ในโรงพยาบาลสั้นลงทาให้ต้องพัฒนารูปแบบการบริการพยาบาล ใหม่ๆ 3. ปัญหาและความต้องการด้านสุขภาพของผู้ป่วยที่มีความซับซ้อนและรุนแรง เฉียบพลันเพิ่มขึ้น 4. ความก้าวหน้าของการรักษาและการวินิจฉัยโรค 5. นโยบาย กฎหมาย ระเบียบ ข้อกาหนดใหม่ ๆ ที่เพิ่มขึ้น 6. บุคลากรที่เข้าสู่วัยสูงอายุ 7. งบประมาณที่จากัด หรือมาตรการด้านงบประมาณที่เข้มงวดขึ้น

Upload: others

Post on 04-Jun-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

บทท 2 การบรหารจดการองคกรการบรหารบรการสขภาพและการบรการการพยาบาล(ตอ) ๒.๔ การบรหารระบบ ๒.๕ การพฒนาองคกร ๒.๖ เทคนคการบรหาร – การเจรจาตอรอง - การตดสนใจแกปญหา - การจดการเวลา

อาจารยจฑารตน ผพทกษกล จดประสงค

1. วเคราะหภาวะวกฤตของวชาชพการพยาบาลดานบรหารจดการระบบบรการพยาบาล 2. มความรเกยวกบการสรางประสทธภาพและประสทธผลองคการได 3. สามารถอภปรายแนวคดทางการบรหารจดการแบบใหมทง 4 แนวคด เพอ สราง

ประสทธภาพและประสทธผลองคการได ตงแตป พ.ศ. 2542 เปนตนมา ประเทศไทยมการเปลยนแปลงการบรหารจดการภาครฐ

ครงส าคญ คอการปฏรประบบราชการและปฏรประบบบรการสขภาพ ท าใหมผลกระทบตอการบรหารจดการในหนวยราชการทรบผดชอบดานการบรการสขภาพอยางมาก รวมทงการบรหารจดการระบบบรการพยาบาลซงเปนระบบยอยระบบหนงของระบบบรการสขภาพ

ดานการบรหารจดการระบบบรการพยาบาล การเปลยนแปลงโครงสรางระบบบรการสขภาพเพอใหเกดการใหบรการสขภาพทมคณภาพ และทวถงในการใหบรการสขภาพระดบปฐมภม ทตยภมและตตยภม ตามพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต ตลอดจนการสงเสรมความเขมแขงในภาคประชาชนเกยวกบการดแลสขภาพและการขยาย บทบาทใหภาคเอกชนรวมรบผดชอบในการใหบรการสขภาพ การเปลยนแปลงตางๆดงกลาวกอใหเกดทงประเดนทาทายหรอคกคาม และโอกาสของวชาชพการพยาบาล อยางไรกตามสถานการณของวชาชพการพยาบาลในหลายๆประเทศก าลงเผชญความทาทายเชนเดยวกนกลาวคอ

1. มขอจ ากดเกยวกบประสทธภาพของบคลากรพยาบาลทกระดบทตองการระบบปฏรปสขภาพ

2. มอตราลาออกคอนขางตอเนอง ซงยงไม เคยเหนมากอน 3. สงคมมความคาดหวงสงขนจากการรบบรการสขภาพทมมาตรฐานคณภาพและความเปน

เลศ ( Wolf , Bradles , Greenhouse , 2006 ) 4. วกฤตทผบรหารการพยาบาลในสหรฐอเมรกาและทวโลก ก าลงเผชญอย มดงน

1. การทดแทนก าลงคนทางการพยาบาล 2. ระยะเวลาการอยในโรงพยาบาลสนลงท าใหตองพฒนารปแบบการบรการพยาบาล

ใหมๆ 3. ปญหาและความตองการดานสขภาพของผปวยทมความซบซอนและรนแรง

เฉยบพลนเพมขน 4. ความกาวหนาของการรกษาและการวนจฉยโรค 5. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ ขอก าหนดใหม ๆ ทเพมขน 6. บคลากรทเขาสวยสงอาย 7. งบประมาณทจ ากด หรอมาตรการดานงบประมาณทเขมงวดขน

Page 2: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

8. การมงเนนเรองการปฏบตการบนพนฐานความรและผลลพธของการบรการพยาบาล ( Evidence based practice and nursing outcomes )

ส าหรบวกฤตของวชาชพพยาบาลในประเทศไทยนน ศ. เกยรตคณ ดร. วจตร ศรสพรรณ นายกสภาการพยาบาล ( 2550 ) ไดสรปไว 3 ประการ กลาวคอ

ประการแรก คอการขาดแคลนก าลงคนทางการพยาบาล มสาเหตหลากหลายประการ กลาวคอ นโยบายปฏรประบบสขภาพท าใหตองการพยาบาลวชาชพในระดบปรมาณเพมขนมากกวา 15000 คน นอกจากนประเดนของความสมดลระหวางการผลต การใชและการกระจายยงไมทวถง การขาดแคลนแฝง ตลอดจนการสญเสยก าลงคนทางการพยาบาลจากการขาดแคลนดานคาตอบแทน ระบบหลอเลยง ความกาวหนาในวชาชพ หรอ การขาดโอกาสรวมในการตดสนใจ เปนตน

ประการทสอง คอ วกฤตภาพลกษณของวชาชพซงพบวาภาคสงคมโดยเฉพาะสอมวลชนสะทอนวาวชาชพการพยาบาลท างานกบชมชนไดด แตไมเกนผลลพธของการปฏบตการหรอการบรการพยาบาล ส าหรบมมมองของผประกอบวชาชพดานสขภาพทเกยวของสะทอนใหเหนวามการยอมรบสถานะในฐานะผรวมทมบรการสขภาพ แตยงมประเดนของบทบาททคาบเกยวเชน การรกษา เบองตนและการใหภมค มกน การสอนและการใหค าปรกษาดานสขภาพเปนตน และทส าคญทสดเปนภาพลกษณในมมมองของพยาบาลทสะทอนวาพยาบาลมความสามคคและความเปนเอกภาพ แตยงมขอจ ากดในการท างานรวมกนและตองเรงสราง การสอสารภายในวชาชพใหมความแขงแกรงและมประสทธภาพเพมขน

ประการสดทาย คอ วกฤตของการใหบรการพยาบาลทมคณภาพ มมาตรฐานทไวตอผลลพธดานสขภาพ โดยเฉพาะอยางยงประเดนทจะตองสงเสรมใหมการพฒนาอยางเรงดวนไดแก ตวบงชทแสดงผลลพธดานสขภาพของการบรการพยาบาล ระบบขอมลสารสนเทศการบรการพยาบาล ตองมการก าหนดเปาหมายของการบรการพยาบาล ตลอดจนผลลพธทตองการ ตองมการก าหนดกลยทธและมาตรการทจะน าไปสความส าเรจตามเปาหมายหรอผลลพธ และสดทายคอการพฒนาสมรรถนะของพยาบาลทกระดบเพอพฒนาประสทธภาพและประสทธผลองคกร

วกฤตของวชาชพการพยาบาลดงกลาวกอใหเกดผลกระทบตอความเขมแขงและศกยภาพของ

พยาบาลทงระดบผปฏบตงานและผบรหารการพยาบาล ดงน 1. ภาระงานทสงมากขนของพยาบาล และผบรหารการพยาบาล ท าใหมความเสยงในเรองท

เกยวของกบคณภาพของชวต และสขภาพของพยาบาล 2. ถงแมวาระบบการบรการพยาบาลจะไดด าเนนการพฒนาคณภาพการบรการพยาบาลมา

อยางตอเนองกจรง แตยงขาดตวชวดคณภาพการบรการทมมาตรฐานทไวตอผลลพธดานสขภาพซงสามารถแสดงใหเหนถงความส าเรจในการใหบรการพยาบาล

3. การตดสนใจและการก าหนดนโยบายเพอการพฒนาภารกจดานตาง ๆยงเกดขนไมไดมากนก ยงพบวามประเดนในเรองของการมอ านาจตอรองนอย

นอกจากนการปฏรประบบสขภาพ การปฏรประบบราชการและการเปลยนแปลงหรอความ

เขมแขงของภาคประชาชนหรอ ประชาสงคมในการดแลสทธดานบรการสขภาพ ท าใหองคการพยาบาล

Page 3: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ตองเผชญกบความเสยงตาง ๆ เชนเดยวกบองคการใหญ ๆ ของรฐ และเอกชน ดงเชนท กนก อภรด ( 2549 ) และ ดร. พรศร ปณเกษม ( 2549 ) ไดจ าแนกความเสยงทเกดขนในองคการใหญ ๆ ในยคปฏรปและโลกาภวฒนไวบางประเดนดงน

การน าแผนกลยทธขององคกรไปสการปฏบต ความเสยหายจากระบบงานทไมทนสมย การขาดความร และทกษะของบคลากรทกระดบทเกดจากกระแสการปฏรป

โดยเฉพาะดานการบรหารจดการซงจ าเปนตองใชวทยาการและเทคนคใหม ๆ มาประยกตใช

คาใชจายดานบคลากรขององคการทสงขน ความลาชาของการบรหารทตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของ

ผใชบรการ ความเสยหายทเกดจากระบบสอสารทไมมประสทธภาพ หรอ งานวจยและพฒนาทขาดตอน ไมเขมแขงหรอไมเปนระบบ เปนตน

จากวกฤตของวชาชพดานการบรหารการบรการพยาบาลดงกลาวขางตน จงมความจ า เปนอยางยงทผบรหารทางการพยาบาลจะตองพฒนาความรความสามารถเพมขนเพอใหสามารถบรหารงานตามบทบาทหนาทไดอยางมคณภาพและประยกตแนวคดการบรหารจดการใหมๆเพอสรางประสทธภาพและประสทธผลขององคการ ( Organizational Effectiveness )

แนวทางการบรหารจดการเพอสรางประสทธภาพและประสทธผลองคการ ประสทธภาพและประสทธผลองคการ หมายถง การด าเนนงานทมประสทธภาพเกดประสทธผลและความคมคาในเชงภารกจตลอดจนไดผลผลตและผลลพธทดมากจากการบรหารจดการขององคกรพยาบาลทสอดคลองกบวตถประสงคของกลมงานพยาบาลนนคอผรบบรการสขภาพไดรบบรการพยาบาลทมคณภาพและมาตรฐานสอดคลองกบความตองการของผรบบรการ ผปวย ครอบครวหรอสงคม ตลอดจนผลกระทบตอคณภาพชวตและภาวะสขภาพของประชาชนผรบบรการทดขนในระยะยาว ( ยวราณ สขวญญาณ, 2549)

พลสข หงคานนท ( 2549) ไดเสนอแนวคดการบรหารจดการในยคใหมทเนนการจดการในแนวทางทองคกรตองปรบเปลยนวธการบรหารจดการและน าทฤษฎและแนวคดทางการบรหารแบบใหมททนสมยมาประยกตใชใหเหมาะสมเพอ สรางประสทธภาพและประสทธผลองคการ ซงสามารถวดและประเมนไดจากตวชวดทก าหนดขน อาทเชน 1. คณภาพของการปฏบตงาน ความพงพอใจและความผกพนของคนในองคกร 2. การบรรลเปาหมายของบคคล กลมงาน และองคการ 3. การปฏบตงานมผลสมฤทธสง และ 4. ความพงพอใจของ ผรบบรการ/ผมสวนไดสวนเสย (ยวราณ สขวญญาณ, 2549)

แนวคดทางการบรหารจดการแบบใหม เพอ สรางประสทธภาพและประสทธผลองคการทเลอกมาเสนอตอไปนประกอบดวย หลกคด “พอเพยง” น าไปสประสทธภาพและประสทธผลขององคการ การบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธ การบรหารจดการเชงกลยทธ และการพฒนาศกยภาพของทมงาน ดงรายละเอยดตอไปน อนงผศกษาสามารถศกษาดวยตนเองจากหนงสอหรอต าราทเกยวของไดละเอยดลกซงขน

Page 4: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

1. หลกคด “พอเพยง” น าไปสประสทธภาพและประสทธผลขององคการ เราคงจะมความเหนรวมกนวาวกฤตของการพยาบาลและผลกระทบทกลาวมาขางตนเปนสงท

วชาชพการพยาบาลประสบมาทกยคทกสมย แตเปนทนาภาคภมใจวาวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภไดแสดงใหเหนถงความกาวหนาพฒนาในทกดาน ทงดานการศกษา ดานการบรการพยาบาล การวจย และดานการพฒนาวชาชพฯ ซงเปนการพฒนาทคอยเปนคอยไป มความตอเนองและความมนคง หากมองเฉพาะเขาไปถงการบรหารจดการและการพฒนาองคการพยาบาลทใหบรการสขภาพทผานมากเหนไดเชนกนถงความกาวหนาทมมาตามล าดบและมผลงานทส าเรจตามเปาหมายไดพอประมาณและนาพงพอใจแบบ “ไปรอดหรอไปโลด” ทงๆทตองประสบความขาดแคลนหรอขอจ ากดตางๆตงแตเรองของก าลงคน ทรพยากร นโยบาย ระเบยบตางๆ งบประมาณ หรอแมแตเรองความรและเทคโนโลยทนสมยกตาม กลาวไดวาผบรหารการพยาบาลและพยาบาลสวนใหญ บรหารและปฏบตงานบนความขาดแคลนหรอทามกลางความขาดแคลนและสามารถ “ไปรอด”คอท างานใหส าเรจตามเปาหมายไดพอสมควร(สจตรา เหลองอมรเลศ,2550 )

ทานองคมนตรเกษม วฒนชย (2549) กลาวถงคณลกษณะ 3 ประการของครดเดนซงประกอบดวย ความรกตอลกศษย ความเขาใจในวชาทสอนลกซงมาก มหลกวชาดมาก และทส าคญมากคอท างานบนความขาดแคลนใหบงเกดผลประโยชน ดงนน การท างานบนความขาดแคลนความรกและเอาใจใสตอบคคลผมารบบรการและ ความรอบรในวทยาการจงเปนเอกลกษณส าคญของแบบอยางความส าเรจในวชาชพของ “คนด” ภายใตบรบททมความจ ากดและวกฤตการณการเปลยนแปลงตางๆทเกดขนในสงคม แนวทางการบรหารจดการ และการพฒนาองคการพยาบาลตามแนวคด “พอเพยง”

1. หลกคด “พอเพยง”น าไปสการสรางประสทธภาพของคนในองคการ ( Effective people)

องคการพยาบาลทกยคทกสมยมประสบการณการบรหารจดการในแบบของ “ไปรอดและไปโลด” ดวยคณลกษณะส าคญของผบรหารและพยาบาลผปฎบตการคอความสามารถท างานบนความขาดแคลน ความรก ความเสยสละ ความเอาใจใสตอผปวยและครอบครว มความรในวชาการและวชาชพเปนอยางด ดงนน ผบรหารการพยาบาล และพยาบาลผปฏบตงานในทกระดบ ถอเปนคณคาหลก (core value) ทส าคญยงของระบบบรหารจดการบรการพยาบาล

อยางไรกตาม ในยคปฏรปและยคโลกาภวฒนทกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดงนน การนอมน าเอาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามกระแสพระราชด ารส หรอหลกคด “พอเพยง” (ศ.นพ.เกษม วฒนชย, 2549) มาใชเปนแนวปฏบตตนของผบรหารและพยาบาลทกระดบในการด าเนนงานทงในการบรหาร การปฏบตการพยาบาล และการพฒนาองคการเพอน าไปเพมคณลกษณะเดน และประสทธภาพของบคลากรทกระดบขององคการพยาบาลได อนจะสงผลใหองคกรพยาบาลเกดความสมดลและพรอมตอการรองรบอยางรวดเรวและกาวทนตอการเปลยนแปลงหรอวกฤตตางๆและเพอการพฒนาทยงยน 1.1 เสรมจดเดนใหเปนจดแขง : คณธรรมและจรยธรรมของวชาชพการพยาบาล เอกลกษณของวชาชพการพยาบาลทส าคญอยางยงคอจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ การเรยนรและการปลกฝงจรรยาบรรณของวชาชพเปนสงทยดปฏบตและถายทอดกนมาอยางจรงจงและเขมงวด พยาบาลทกยคสมย มกเปนผทมความรบผดชอบสง เสยสละ ซอสตย ยดถอความถกตองและยด

Page 5: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

มนในจรรยาบรรณ ดงทเปนขาวใน หนงสอพมพ ยเอสเอทเดย ท าโพล (Gallop Poll 2006) ส ารวจ จรยธรรมของผประกอบวชาชพ กวา 23 ประเภท และยกยองผประกอบวชาชพการพยาบาลวามจรยธรรมสงกวาวชาชพอนๆโดยประชาชนใหความเชอมนพยาบาลในดานความซอสตย จรงใจและจรยธรรมอยในล าดบ 1 ตดตอกนถง 6 ป ขอมลดงกลาวจงเปนสงยนยนจดเดนดานคณธรรมทสอดคลองกบเงอนไขในหลกคด “พอเพยง”

ดงนน ผบรหารการพยาบาลตองมงธ ารงรกษา สงเสรมและพฒนาคณธรรมและจรรยาบรรณ ของพยาบาลทกระดบ โดยนอมน าเอาคณธรรม 4 ประการมาประยกตปฏบต คณธรรม 4 ประการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระราชด ารส ใหคนไทยยดถอปฏบตประกอบดวย ประการแรก การททกคน คดพด ท า ดวยความเมตตา มงเจรญตอกน ประการทสอง การทแตละคนตางชวยเหลอ เกอกล กน ประสานงานประสานประโยชนกนในงานทส าเรจผลทงแกตน ผอน และแกประเทศชาต ประการทสาม การททกคนประพฤต ปฏบตตนอยในความสจรต ในกฎกตกา ในระเบยบแบบแผนโดยเทาเทยมเสมอกน ประการทส การทตางคนตางพยายามท าความคด ความเหนของตนใหถกตอง เทยงตรง และมนคงอยในเหตผล

และควรมการสงเสรมการวจยและพฒนา สมรรถนะดานคณธรรมและจรยธรรมทสงผลตอผลลพธของการบรการพยาบาล จนเปนรปแบบหรอแนวปฏบตทด (สจตรา เหลองอมรเลศ, 2550)

1.2 เสรมจดเดนใหเปนจดแขง: พนฐานความรของพยาบาลทตองสรางตอไปใหเปนท ประจกษชดตอสงคม การพฒนาคณวฒการศกษาของพยาบาลขนพนฐานในระดบปรญญาตรถอเปนความส าเรจประการหนงของวชาชพและเมอ ปพ.ศ.2545 วชาชพการพยาบาลไดแสดงความรบผดชอบตอสงคมอกขนหนงคอการใหพยาบาลวชาชพทกคนตองเขาระบบการตอใบอนญาตประกอบวชาชพโดย แสดงผลการศกษาตอเนองในวงรอบทก 5 ป เพอใหมความร ทกษะและสมรรถนะททนสมย เพอใหบรการพยาบาลทมคณภาพแกประชาชนถอ เปนการสรางระบบการศกษาตอเนองตลอดชวตของการเปนพยาบาล นอกจากนพยาบาลวชาชพมคณวฒในระดบปรญญาโท สามารถสอบขอรบวฒบตรเปนผประกอบวชาชพขนสง ( Advanced Practice Nurse) และมพยาบาลทมคณวฒปรญญาเอก เพมขน ดงนนพนฐานความรทดของพยาบาลดงกลาวเปนเงอนไขทสงเสรมการพฒนาศกยภาพขององคกรตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงไดเปนอยางด ดงนน ระบบบรหารจดการบรการพยาบาลตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงจะตองเปนระบบทมคณธรรม จรยธรรม และความร เปนองคประกอบพนฐานทส าคญ

2. หลกคด “พอเพยง” น าไปสประสทธภาพและประสทธผลขององคการ แนวคด “พอเพยง” สามารถน ามาใชในการสงเสรม เพมพน และพฒนาประสทธภาพ ของพยาบาลทกระดบทงผบรหารและผปฎบตการซงเปนทรพยากรทส าคญและมคณคายง (core value)ของระบบบรหารจดการบรการพยาบาล เมอผบรหารและกลมงานพยาบาลมศกยภาพสง

Page 6: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ยอมสามารถพฒนากระบวนการท างานใหมๆ และการพฒนาระบบบรหารจดการทมภมคมกนทดซงทายสดน าไปสประสทธภาพขององคการ (Singh, 2003) ดงน

2.1 การพฒนากระบวนการท างานทเชอมโยง (Alignment) บทบาทหนาทกบความรทางวชาการและเอกลกษณของวชาชพเกดการพฒนากระบวนการท างานใหมๆเพอเกดผลลพธ หรอ ผลประโยชนสงสด สามารถตอบสนองตอความตองการดานการบรการสขภาพและการพยาบาลของผปวยและครอบครว ความปลอดภย คณภาพของการบรการ และคณภาพชวตทดขนของผรบบรการ กระบวนการท างานใหมๆของการบรการพยาบาลจะถกพฒนาขนมาได อาท การบรการพยาบาลแบบเอออาทร และ การบรการพยาบาลดวยหวใจมนษย ท นพ.ประเวศ วะส(2549) ซงเสนอใหพยาบาลน าไปวจยเพอหารปแบบ หรอ แนวทางปฏบตทดตอไป เปนตน 2.2 การพฒนาระบบบรหารจดการทใหความส าคญกบการสรางระบบภมคมกนทดไดแก การวางแผนทรดกมและกอใหเปนประโยชนคมคาหรอการบรหารเชงกลยทธ (Strategic Management) การบรการจดการแบบมงผลสมฤทธ (Result-Based Management ) การบรหารจดการความรใหเกดนวตกรรมและแนวปฏบตทด (Innovation and Best practice) การบรหารจดการความปลอดภย (Safety Management) การสรางระบบตดตาม ก ากบ ชวยเหลอ และการประเมนการปฏบตงาน การบรหารระบบประกนคณภาพการบรการพยาบาล การบรหารเครอขายหรอหนสวนของการบรการพยาบาลและการบรหารจดการทรพยากรดวยความประหยด คมคาและสงวนทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหมพอใชในอนาคต เปนตน 2. การบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธ การบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธ เปนการบรหารจดการทหนวยงานก ากบสนบสนนการปฏรประบบการบรหารจดการภาครฐ ไดเสนอแนะใหหนวยงานภาครฐทกสวนน าไปใชเปนหลกในการบรหารจดการองคการภาครฐตงแตป พ.ศ. 2546 เปนตนมา ท าใหผบรหารตองน านโยบายการปฏรประบบการบรหารจดการดงกลาวไปปฏบต

การบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธเปนการบรหารจดการทเนนผลลพธของการบรหารโดยการประเมนผลทใชตวชวดทมความไวสามารถวดผลงานไดเทยงตรงและบอกไดถงความคมคาในการบรหารงานใชการเปรยบเทยบผลลพธทเกดขนจรงกบวตถประสงคหรอเปาหมายททก าหนดไว

การประเมนผลงานจะชวยใหเกดการปรบปรงผลการด าเนนงานขององคการใหมประสทธภาพความคมคาและความรบผดชอบตอประชาชนผรบบรการ (ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน , 2544. อางใน ยวราณ สขวญญาณ , 2548) การศกษาปจจยทสงผลตอประสทธผลองคการในการบรหารแบบมงผลสมฤทธของวทยาลยพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขม 4 ประการไดแก

1. นโยบาย การบรหารและการปฏบต เชนการประกาศนโยบายการบรหารมงผลสมฤทธอยางชดเจนเปนลายลกษณอกษร มคมอการบรหาร เปนตน. .

2. โครงสรางองคการทเออตอการบรหารเชน โครงสรางองคกรแบบเมทตรกซเปนตน 3. เทคโนโลย 4. สภาพแวดลอมภายนอก

Page 7: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ส าหรบประสทธผลขององคการสามารถประเมนผลหรอวดผลจากตวชวด 4 ประการ คอ 1. ผลลพธ เ ฉพาะบคคล เชน ผลการปฏบตงาน ความพงพอใจและความผกพน 2. การบรรล

เปาหมายของบคคล กลมงาน และองคการ 3. การปฏบตงานมผลสมฤทธสง และ 4. ความพงพอใจของ ผรบบรการหรอผมสวนไดสวนเสย (ยวราณ สขวญญาณ , 2548). ปจจยและตวชวดดงกลาวสามารถมาใชอธบายประสทธผลขององคการพยาบาลอนๆทน าการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธมาใชในการบรหารจดการในองคกรพยาบาลนน

ผบรหารการพยาบาลควรมการน าหลกการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธไปสการปฏบตในทกทกขนตอนของกระบวนการบรหารจดการและของทกสวนงานในองคการ นอกจากนควรมงเนนทการควบคม ก ากบ ตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน อยางไรกตามเนองจากการประเมนเปนเรองใหมในการบรหารจดการภาครฐ การด าเนนการควรกระท าอยางสรางสรรคและเปนกลยาณมตรเพอใหเกดการยอมรบและความรวมมอในการพฒนาแนวปฏบตการประเมนใหเปนการประเมนเพอการปรบปรงและพฒนา และในทสดเปนวฒนธรรมองคการ

บคลากรในองคการควรมสวนรวมในการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธโดยไดเขารวมในการก าหนดตวบงชทสอดคลองกบเปาหมาย และแผนกลยทธขององคการและ มความรเกยวกบวสยทศน นโยบาย โครงสรางองคกรและ แนวทางการบรหารจดการตลอดจนการไดมสวนรวมในกระบวนการตดตามประเมนผลการปฏบตงานและพจารณาจดแขงตลอดจนดานทออนแอของทงตนเองและของงานทรบผดชอบด าเนนการอยเพอน าไปสการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนองและเปนระบบท าใหสามารถท างานใหบรรลเปาหมายทก าหนดไวอยางดมประสทธผล 3. การบรหารจดการเชงกลยทธ ( Strategic management) การบรหารเชงกลยทธเปนแนวคดการบรหารงานทเนนการวางแผนทสามารถวดผลผลตไดและเปนการวางแผนทค านงถงบรบทขององคกรทงภายในและภายนอกขององคกรเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลใหองคกรกาวทนตอการเปลยนแปลง (พลสข หงคานนท, 2549) กระบวนการจดการเชงกลยทธประกอบดวย

1. การวเคราะหศกยภาพและความพรอมขององคกร โดยพจารณาจดออน จดแขง ขององคกร โอกาสในการพฒนาและภยคกคามหรออปสรรคจากภายนอกองคกรซงเปนปจจยเงอนไขความส าเรจขององคกร การวเคราะหศกยภาพและความพรอมขององคกรมวตถประสงคเพอใหผบรหารไดรขอมลเกยวกบองคกรครบทกดานทจะใชในการวางทศทางขององคกร การระบสมรรถนะและปจจยหลกของความส าเรจขององคกร พรอมกบการพจารณาคานยมของสงคมและองคกรทสามารถน าไปสการตดสนใจเลอกและก าหนดกลยทธหรอ กลวธทมนใจไดวามความสอดคลองกนทสดกบศกยภาพและความพรอมขององคกร ส าหรบเครองมอทใชในการวเคราะหศกยภาพและความพรอมขององคกรทนยมใชกนไดแก ตวแบบ SWOT (Strength, weakness, opportunity and threat ) และ ตวแบบ แรงดงดดของ พอรทเตอร (Porter’s Five Forces Model ) เปนตน

2. การจดวางทศทางขององคกรโดยการก าหนดวสยทศน คณคาและพนธกจของ องคกร วสยทศนคอความใฝฝนทเปนอดมคตหรออนาคตขององคการ ตวอยาง ค าถามในการระดมสมองในกลมการพยาบาลเพอก าหนดวสยทศนของกลมงานพยาบาลเชนระบบบรการพยาบาลในอดมคตควรมลกษณะอยางไร คณคา เปรยบเสมอนหวใจแหงองคกรหมายถงสงทองคกรเชอมนไดแกคณคาสวน

Page 8: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

บคคลและคณคาในหนาทการงาน พนธกจ หมายถงภารกจตามเปาประสงคหรอจดมงหมายและเหตผลของการมอยขององคกร

3. การก าหนดเปาหมายขององคกรเพอการก าหนดกลยทธโดยจะตองก าหนดผลลพธ ทสะทอนระดบความส าเรจของการบรหารตามเปาหมายและตองก าหนดตวชวดผลลพธทมลกษณะทถกตอง เชอถอได มความหมายและสามารถวดได ตวอยาง ผลลพธของการบรการพยาบาลทตองการคอ คณภาพชวตและภาวะสขภาพของประชาชนผรบบรการ ตงชวดผลลพธคอคณภาพชวตระดบดซงตองอาศยเครองมอวดคณภาพชวตทสรางขนจากงานวจยมาใชเปนตน เมอไดก าหนดเปาหมาย ผลลพธและ ตวชวดผลลพธขององคกรแลว จะตองมการก า หนดวตถประสงคซงเปนเปาหมายเฉพาะดานของภารกจขององคกรทวดไดและมกรอบเวลาในสงทตองการสมฤทธผล

4. การก าหนดกลยทธขององคกร โดยพจารณากลยทธทเหมาะสมสามารถน าไป ก าหนดแผนงานหรอโครงการปฏบตไดจรงในองคกร กลยทธคอวธการทจะท าใหวตถประสงคท วางไวสามารถบรรลผล การก าหนดกลยทธจะก าหนดโดยใชถอยค าทบงบอกการกระท า ระบระยะเวลาทตองการใหกระท างานนนใหเสรจสมบรณ รวมถงการระบหนวยงานทมอ านาจหนาทและรบผดชอบตอการกระท านน ดงนนผลงานของการวางแผนไดแกแผนกลยทธ

5. การน ากลยทธไปสการปฏบตโดยการน าเอาแผนกลยทธทเปนชดของแผนงาน หรอแผนปฏบตงานเปนรายปไปด าเนนงาน และตองค านงถงโครงสรางและวฒนธรรมองคกร

6. สรางกลไกการก ากบ ตดตามหรอการควบคมและการประเมนผลแผนกลยทธ การ ประเมนผลควรด าเนนการทงในระยะสนและประจ าปและเมอสนสดแผนกลยทธ นอกจากน การบรหารจดการเชงกลยทธมเทคนควธทเขามาเกยวของเพอการวดผลกลยทธคอ Balanced Scorecard ซงเปนเครองมอทางดานการจดการทชวยน ากลยทธไปสการปฏบตโดยอาศยการวดหรอประเมนทจะชวยใหองคกรเกดความสอดคลองเปนอนหนงอนเดยวและมงเนนในสงทมความส าคญตอความส าเรจขององคกร ( พส เดชะรนทร, 2544 อางใน พลสข หงคานนท, 2549) และทส าคญยงคอการทจะบรรลวสยทศนขององคกรหรอไมนน ขนอยกบความสามารถหรอศกยภาพในการแปลงแผนกลยทธไปสแผนปฏบตการของกลมงานพยาบาล ดงนนบทบาทของผบรหารทส าคญคอการถายทอดใหพยาบาลทเกยวของทกคนใหเขาใจแผนกลยทธและเปนผน าใหเกดการจดการแผนกลยทธทกขนตอน ตลอดจนกระตนใหทกสวนมสวนรวมในกระบวนการจดการเชงกลยทธอนจะน าไปสความส าเรจและประสทธผลขององคกรตามทมงหวงตอไป (สจตรา เหลองอมรเลศ, ศภวฒนากร วงสธนวส และอภญญา จ าปามล, 2549; พลสข หงคานนท, 2549 ) 4. การพฒนาศกยภาพของทมงาน องคการพยาบาลตางๆไดน าค าวา ทม (Team) มาใชในสถานการณหลายๆอยางของการบรหารจดการ นอกจากน ค าวา การท างานเปนทม เปนค าทไดยนบอยครงขนในระยะทองคการตองเผชญกบการเปลยนแปลงตางๆและความคาดหวงตอการเพมประสทธภาพของงานและขององคการ ความหมายของทม

ทม หมายถงการมจดมงหมายเดยวกน การรวมมอกน และความเทาเทยมกนของสมาชกในทม นอกจากน ทมหรอทมงานจะประกอบดวยสมาชกทมจ านวนไมมากนก ซงสมาชกแตละคนมทกษะ

Page 9: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ความสามารถในการท างานทเตมเตมซงกนและกนและสมาชกทกคนตางตองยดมนในเปาหมายเดยวกนอยางแทจรงพรอมทงมสวนรบผดชอบตอเปาหมายดงกลาวรวมกน นอกจากน การททมจะด าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคไดนนสมาชกของทมตองมปฏสมพนธกบเพอนสมาชกดวยกนและหวหนาทม (ลกซ, และ โพลเซอร, แปลโดย สรพร, 2549) ทมมคณลกษณะทส าคญ 4 ประการไดแก ภารกจของทมตามทไดรบมอบหมาย ขอบเขตการท างานทชดเจน การมอบหมายอ านาจในการบรหารจดการกระบวนการท างานของทมอยางชดเจนและมสมาชกจ านวนทเหมาะสม (Hackman, 2002). รปแบบของทมในองคกร รปแบบของทมในองคกรมหลายรปแบบตามลกษณะของเปาหมายของงานซงแตกตางกน อาทเชน ทมบรหารระดบสง (Senior management team) มเปาหมายในการก าหนดปรชญา วสยทศน นโยบาย และทศทางขององคกร

ทมงานเฉพาะกจ (Task forces) มหนาทท างานตามเปาหมายทก าหนดขนโดยเฉพาะส าหรบก าหนดปญหาหรอโอกาสการพฒนางานททาทายใหมๆเชน ทมงานเฉพาะกจในการพฒนาระบบงานวจยเพอเพอคณภาพการบรการพยาบาลและลดคาใชจายเปนตน

ทมงานหรอคณะกรรมการดานคณภาพ (Quality circle team or committee) มหนาทตามแผนงานดานคณภาพขององคการตลอดจนการพฒนาระบบ

ทมงานโครงการ (Project teams) เปนทมทแตงตงขนมาเพอการท างานทไมใชงานประจ า แตเปนการท างานทไดรบมอบหมายเปนกรณพเศษทตองใชเวลาระยะหนง อาจเปน 1เดอนหรอ 1 ปหรอมากกวาและเมองานส าเรจบรรลเปาหมาย สมาชกทมงานโครงการ กจะแยกยายกลบไปท าหนาทประจ าของตนเชน ทมงานโครงการสรางภาพลกษณของงานพยาบาล ทมงานโครงการแกปญหาการขาดแคลนพยาบาลในงานบรการผปวยใน เปนตน

ทมงานทบรหารจดการดวยตนเอง (Self-managed work team ) เปนทมงานทไดรบมอบหมายใหมอ านาจในการด าเนนงานตามกระบวนการทงหมดซงตองท าอยางตอเนองไปเรอยๆ สมาชกของทมเปนผเลอกผน าของตนและหมนเวยนกนเปนผน าทม ทมงานจะรวมกนท างานเพอปรบปรงประสทธภาพกระบวนการท างานของทมใหมงสคณภาพและความเปนเลศ เชนหวหนาหอผปวยไดจดโครงสรางการบรการพยาบาลใหแบงออกเปนทมงานบรหารจดการตนเองเปน 3 ทมในเวรเชาโดยมเปาหมายใหผปวยทกคนไดรบการพยาบาลตามมาตรฐานเปนตน

รปแบบทมงานทนยมในปจจบนม 2 รปแบบ คอ ทมงานโครงการ และทมงานทบรหารจดการดวยตนเอง ( Self-managed work team หรอ Self-directed work team ) (ลกซ, และ โพลเซอร , แปลโดย สรพร, 2549; อาภาพร เผาวฒนา, 2549) การสรางทมงาน การศกษาการท างานเปนทมและผลงานของทมสะทอนใหเหนวาองคกรทสรางทมงานทมความสามารถ (Hackman, 2002) หรอทมประสทธผล (Katzenbach and Smith, 1993 อางใน ลกซ, และ โพลเซอร , แปลโดย สรพร, 2549) จะเปนการสรางองคกรทมประสทธภาพสง ( High performance organization ) มผลการด าเนนงานทดเยยมนนเอง

Page 10: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

การสรางทมงานเปนการใหกลมบคคลไดมเปาหมายของงานทจะตองปฏบต โดยทสมาชกของทมมปฏสมพนธทดเพอใหเกดความส าเรจตามวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไวและไดผลงานทมคณภาพและไดประโยชนสงสด (อาภาพร เผาวฒนา, 2549) การสรางทมงานเปนกระบวนการพฒนากลมบคคลเพอใชในการแกปญหาใด ปญหาหนงขององคการหรอท างานใหมๆเพอเพมประสทธภาพ ดงนน การสรางทมงานจงเปนการบรหารจดการทผบรหารการพยาบาลจ าเปนตองมความสามารถในการวเคราะหวางานใดจะตองใชการท างานเปนทม ผบรหารจะพจารณาจากปจจย 3 ประการคองานทมความซบซอนของงานสง งานทม ความเกยวโยงกนของเนองาน มาก และวตถประสงคของภารกจทชดเจน (ลกซ, และ โพลเซอร แปลโดย สรพร พงพทธคณ, 2549 )

การท างานเปนทมหากเปนไปดวยดจะมขอดอยางนอย 5 ประการไดแก 1. การท างานเปนทมชวยใหองคการพยาบาลไดรบค าตอบหรอแนวปฏบตทดหรอทางออกท

สรางสรรค 2. สมาชกของทมมบทบาทหนาทแตกตางกนไป ท าใหทมมทกษะและประสบการณทหลากหลาย

เปนประโยชนในการจดการงานทยากและมความซบซอนสง 3. คนสวนใหญชอบท างานเปนทมทสมาชกมสวนรวมในการตดสนใจในเรองตางๆ

ทมจงมความขดแยงกนนอย การท างานเปนทมจงเปนแรงจงใจในการท างานท าใหสมาชกสามารถสรางผลงานทดทสด

4. ทมไดรบขอมลและความรในการท างานมากขนดวยการใชประโยชนจากความรและ ประสบการณของเครอขายของสมาชกในทม

5. การท างานเปนทมชวยใหเกดกระบวนการสอสารและการประสานงานภายในองคกรทด ยงขนซงชวยใหทมสามารถแกปญหาไดอยางตอเนอง

คณลกษณะของทมงานทมประสทธผล ผบรหารทางการพยาบาลมบทบาทส าคญในการสรางทมงานทมความสามารถ หรอทม

ประสทธผล โดยการสงเสรมคณลกษณะส าคญของทม 4 ประการดงน 1. ความสามารถทส าคญของทมซงไดแก ความสามารถพเศษ (Talent) ความร(Knowledge) การ

มอทธพลตอความคดของคนในองคกร ประสบการณและความรเกยวกบการท างานในเชงเทคนคทจ าเปนส าหรบการท างานของทม นอกจากนสมาชกทมตองไดรบเปาหมายทชดเจนรวมกนและการวดผลการด าเนนการ ผบรหารตองมอบเปาหมายงานทชดเจนวาตองการใหทมท างานอะไรเพอใหเกดความสอดคลองกน

2. ความมงมนในเปาหมายของทมรวมกน การททมเขาใจเปาหมายของทมไดตรงกนถอเปน สงส าคญแตยงไมเพยงพอทจะท าใหทมนนกลายเปนทมทมประสทธผลได ทมทดสมาชกทมจะตองมความมงมนในเปาหมายนนดวย ความมงมนชวยจงใจใหสมาชกของทมปฏบตภารกจนนและจงใจทจะไมลมเลกความตงใจทจะท างานนนใหส าเรจแมวาจะประสบความยากล าบากในชวงเวลาระหวางการด าเนนงานกตาม

3. สภาพแวดลอมทเออตอการท างาน ไดแก การสนบสนนจากผบรหารหรอผน าองคกรทเปน

Page 11: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

เกราะปองกนทมจากกลมงานอนทอาจมแนวโนมทไมเหนดวย ทมทมผลงานไดดตองอยในโครงสรางองคกรทไมใชรปแบบล าดบขนเพราะเปนโครงสรางทกอใหเกดนสยในการท างานทเปนฐานของการท างานแบบทม โครงสรางทไมเออตอทมคอโครงสรางทเปนรปแบบล าดบชนทมหวหนาเปนผคดสงการผรวมงานท างานตามค าสงเทานน ระบบการใหรางวลทมความเหมาะสม และการไดรบการพฒนาฝกอบรมเกยวกบการท างานเปนทมเปนตน

4. ปจจยสดทายทมความส าคญตอประสทธผลของทมคอความสอดคลอง(Alignment) ซงหมายถงการวางแผน ความทมเทในการท างานและการใหรางวลทสอดคลองกบเปาหมายสงสดขององคกร ความสอดคลองจะท าใหทมมงไปในทศทางเดยวกนทเปนทศทางทสามารถน าพาองคกร ใหกาวไปสงเปาหมายทวางไวได( Katzenbach and Smith, 1993; Hackman, 2002,อางใน ลกซ และโพลเซอร แปลโดย สรพร พงพทธคณ 2549) บทสรป วชาชพและระบบบรหารจดการบรการพยาบาลก าลงเผชญการเปลยนแปลงตางๆในทกดาน ทงดานการปฏรประบบราชการ ปฏรประบบบรการสขภาพและการเปลยนแปลงการบรหารจดการภาครฐ นอกจากนยงมการเคลอนไหวเพอสรางความเขมแขงของภาคประชาชนหรอประชาสงคมดานสขภาพทมขอเรยกรองตอคณภาพและประสทธภาพของการบรการสขภาพ การเปลยนแปลงหลายๆอยางดงกลาวกอใหเกดวกฤตของวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภทสงผลกระทบตอการบรหารจดการระบบบรการพยาบาลอยางมาก อาท วกฤตดานก าลงคน ดานภาพลกษณ และดานคณภาพการบรการทตองไวตอผลลพธดานสขภาพและไวตอความตองการบรการสขภาพทซบซอนขน ผบรหารการพยาบาลจ าเปนตองใหความสนใจตอการเปลยนแปลงและผลกระทบตางๆทอาจเกดขนในองคกร และสามารถปรบปรงและพฒนาการบรการและการบรหารจดการองคกรเพอธ ารงรกษาและสรางเสรมประสทธภาพและประสทธผลขององคการไดอยางตอเนอง ประสทธภาพและประสทธผลขององคการสามารถประเมนผลหรอวดผลไดจากตวชวด อาท ผลลพธ เฉพาะบคคล เชน ผลการปฏบตงาน ความพงพอใจและความผกพน การบรรลเปาหมายของบคคล กลมงาน และองคการ การปฏบตงานมผลสมฤทธสง และ ความพงพอใจของ ผรบบรการหรอของผมสวนไดสวนเสย หนาทส าคญประการหนงของผบรหารการพยาบาลคอ การก าหนดนโยบายใหมการวดประสทธภาพและประสทธผลขององคการ

แนวคดทางการบรหารจดการแบบใหม เพอ สรางประสทธภาพและประสทธผลองคการทผบรหารการพยาบาลสามารถศกษาและเลอกทจะน ามาประยกตใชใหเหมาะสมกบลกษณะและโครงสรางองคการ อาจไดแก การนอมน าเอาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามกระแสพระราชด ารส หรอ หลกคด “พอเพยง” น าไปสประสทธภาพและประสทธผลขององคการดวยความประหยดและคมคา หรอการน าแนวคดและรปแบบการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธ การบรหารจดการเชงกลยทธ และการพฒนาศกยภาพของทมงาน เปนตน

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Page 12: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

การพฒนาองคกร (Organizational Development) การเปลยนแปลงเปนการพฒนาองคกรใหกาวหนา โดยในขนแรกเรมกอตงองคกร การสรางความมนคงและเจรญเตบโตโดยแตละชวงองคกรจะตองมการเปลยนแปลงและพฒนาชอเสยง รวมทงการพฒนากระบวนการภายใน เพอใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง

ขนทประสบผลส าเรจ จะตองมการพฒนาเปาหมายทกวางขน และเมอองคกรมความซบซอนมากขน ความขดแยงยอมเกดขนไดในระหวางกลม ซงอาจทาใหองคกรถอยหลง และมความจาเปนตอ งเปลยนแปลง

ในขนสดทาย การมระบบรายงานทางสถตจะตองทาใหถกตองมากขน และมการรวบรวมทรพยากรระหวางหนวยงาน เพราะขอมลทซบซอนทงหมดอาจมความยงยากมากขน

การบรหารการเปลยนแปลง จะมผลกระทบตอวตถประสงคของทง 2 ฝายคอ ผน าการเปลยนแปลงซงมกเปนผบรหาร ผเชยวชาญหรอทปรกษาจากภายนอก และอกฝายหนง คอสมาชกภายในองคกร หรอพนกงานผปฏบตงานทพยายามจะขดขวาง หรอเปนแรงดง เพอมใหเกดการเปลยนแปลงขนการบรหารการเปลยนแปลงจงตองปฏบตโดยการพยายามเพมแรงดน หรอพยายามลดแรงดงทมตอการเปลยนแปลง

จะเหนไดวา การเปลยนแปลงใดๆกตาม หากวตถประสงคของทง 2 ฝาย คอ ผนาการเปลยนแปลง และผถกนาการเปลยนแปลง ขดแยงกนแลว ปญหากคอ จะเกดการตอตานขน และระดบการตอตาน หรอปญหา จะมมากขน แตถาหากวตถประสงคของทง 2 ฝาย สอดคลองกนแลว ปญหาการตอตานการเปลยนแปลงกจะนอยลง หรอไมมเลยกได

ในการเปลยนแปลงองคกรนน ชองวางทางวฒนธรรมกเปนอกปจจยหนงทมความส าคญ ในการด าเนนการดงกลาวจงตองมการสรางทมงาน เพอรวมกนรวมกลมในการทางาน บอกปญหาในการทางานของกลม ระบสถานการณและวางแผนพฒนา วางแผนปฏบต ตลอดจนประเมนและตรวจสอบผลลพธ ซงมขนตอนการพฒนาองคกรดงน

ระยะเกด – สรางและรกษาไวเพอใหระบบคงอยได ระยะกาลงเตบโต – ความมนคง,สรางชอเสยง,ความภาคภมใจ ระยะทเจรญเตบโตเตมท – สรางลกษณะเฉพาะตว,สามารถปรบตวได,ทาใหสงคมรบรการ

เปลยนแปลงท าใหเกดผลดตอองคกรหลายประการ และตองอาศยความรวมมอจากพนกงานทกคนทกระดบในองคกรจงจะท าใหส าเรจลลวงไดดวยด

Page 13: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

เอกสารอางอง กนก อภรด (2548)การจดการและการพฒนาองคการบนฐานความรและคณธรรม. เอกสารอดส าเนา

การบรรยายพเศษ ณ. วทยาลยปองกนราชอาณาจกร 22 ตลาคม 2548. กองสารน เทศ กระทรวงมหาดไทย (2550) ปรชญา เศรษฐกจพอเพยง . จากเวบไซด

กระทรวงมหาดไทยใชขอมลเมอเดอนมกราคม 2550. เกษม วฒนชย, ศ.นพ. (2549) หลกคด “พอเพยง” ใน ศ. นพ. เกษม วฒนชย. การเรยนรทแทและ

พอเพยง. ส านกพมพมตชน: กรงเทพมหานคร. วจตร ศรสพรรณ, ศ. เกยรตคณ ดร. (2549) แผนแกวกฤตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ.

เอกสารสรปการบรรยายพเศษในการประชมวชาการสภาการพยาบาลเรองวชาชพการพยาบาลกบความรบผดชอบตอสงคม. วนท 6-8 ธนวาคม 2549 จากเวบไซดสภาการพยาบาล.

ประเวศ วะส, ศ. นพ. (2549) การบรบาลทมหวใจความเปนมนษย. ปาฐกถาพเศษในการประชมวชาการสภาการพยาบาลเรองวชาชพการพยาบาลกบความรบผดชอบตอสงคม. วนท 6 -8 ธนวาคม 2549 จากเวบ ไซดสภาการพยาบาล.

พรศร ปณเกษม, (2548) การบรหารความเสยง. เอกสารอดส าเนาการบรรยายพเศษ ณ. วทยาลยปองกนราชอาณาจกร 22 ตลาคม 2548.

พลสข หงคานนท (2549) . ทฤษฎทเกยวกบการบรหารระบบบรการพยาบาล ในคณะกรรมการผลตและบรหารชดวชา การพฒนาศกยภาพระบบบรการพยาบาล หนวยท3,13. นนทบร: โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ยวราณ สขวญญาณ (2549). โมเดลประสทธผลองคการในการบรหารมงผลสมฤทธของวทยาลยพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข. http://www.grad.chula.ac.th/gradresearch6/pdf/212.pdf

ลกซ, รชารด และ โพลเซอร เจฟฟ ( 2549). การบรหารจดการทมงาน. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท. สรพร พง พทธคณ ผแปล.

สจตรา เหลองอมรเลศ. (2550) การบรหารการพยาบาลตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง . เอกสารประกอบการบรรยายในการประชมวชาการสมาคมศษยเกาพยาบาลศรราชฯครงท 17 เรองพระราชด ารสเศรษฐกจพอเพยงกบการพยาบาล วนท 8 -9 กมภาพนธ 2550 กรงเทพมหานคร โรงแรม ปรนซพาเลซ.

สจตรา เหลองอมรเลศ, ศภวฒนากร วงสธนวส และอภญญา จ าปามล, (2549) กลยทธการบรหารจดการระบบบรการพยาบาล. ในคณะกรรมการผลตและบรหารชดวชา การพฒนาศกยภาพระบบบรการพยาบาล หนวยท 5 นนทบร: โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อาภาพร เผาวฒนา (2549) การสรางทมงานและเครอขายในระบบบรการพยาบาล. ในคณะกรรมการผลตและบรหารชดวชา การพฒนาศกยภาพระบบบรการพยาบาล หนวยท 13 นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Calingo, L. (2002) Performance excellence: survival is not an accident. Unpublished paper. Presented in Productivity seminar organized by Thailand Productivity Institute. 29 Noverber 2002.

Page 14: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

Hackman, J. R. (2002) Leading Teams: Setting the Stage for Great Performances. Boston, Massachusetts: Harvard Business School Press.

Singh, Harnek. (2003) Organizational excellence: Building the sustainable competitive advantage through the Singapore Quality Award . Unpublished paper. Presented in Productivity Expo 2003: Productivity for performance excellence and competitiveness. 12 Noverber 2003. Organized by Thailand Productivity

Institute. Wolf, G.A., Bradle, J., and Greenhouse, P. (2006) Investment in the future: a 3-Level

approach for developing health care leaders for tomorrow. Journal of Nursing Administration. 36(6) 331-336.

USA Today. (2006). Gallop Poll 2006 Nursing seen as most ethical occupation. USA Today. Tuesday December 12 2006. p. 8A.

อ านาจ การใชอ านาจ การตอรอง และสหภาพแรงงาน (Power , Politic, Negotiations and Labor Relation)

อาจารยจฑารตน ผพทกษกล

วตถประสงค 1. บอกความหมายและทมาของอ านาจแบบตางๆได 2. อภปรายการใชอ านาจ 3. บอกความส าคญของการเจรจาตอรองได 4. อภปรายกระบวนการเจรจาตอรอง 5. บอกความส าคญขององคกรวชาชพได

พยาบาลทมประสทธภาพ จะมอ านาจ โดยการแสดงจดประสงค ความคดรเรมสรางสรรค และความร ตลอดจนการฝกฝนโดยไมค านงถงสงใดๆ และพยายามจะใชอ านาจโดยเขาใจแนวคดของอ านาจจากหลากหลายมมมอง และใชความเขาใจนเพอเปลยนแปลงและปรบปรงการดแลสขภาพ ซงตอไปจะกลาวถงอ านาจ และผลกระทบของอ านาจทมตอการดแลสขภาพ

ความหมายของอ านาจ (Definition of Power) อ านาจ คอการมอทธพลเหนอผอน แตอ านาจ

หนาทนน เปนสทธทสงผอนได อ านาจของบคคล คนหนงอาจจะมากกวาหรอนอยกวา สวนอ านาจหนาทเปนอ านาจทเกดขนจากการมต าแหนง และเปนการใชอ านาจเพอความเหมาะสม

ทมาของอ านาจ (Sources of Power)

Page 15: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ทมาของอ านาจประกอบดวยปจจยทอยในจตใตส านกและไมไดอยในจตใตส านก ซงท าใหบคคลมอทธพลเหนอผอนตามทตนตองการ (Fisher & Koch.1996) เฟรนซ และราเวน (French and Raven .1959) กลาววาอ านาจพฒนามาจากพนฐานของความเชยวชาญ ความชอบดวยกฎหมาย และ การอางอง(บารม) การใหรางวล และการบงคบ หรอการเชอมโยง พยาบาลทมประสทธภาพ จะใชแหลงอ านาจบารม และอ านาจในความเชยวชาญ จากพนฐานทชอบดวยกฎหมาย และเพมดวยสดสวนของอ านาจการใหรางวล และจะไมใชอ านาจในการบงคบ (Fisher & Koch.1996)

การมอ านาจ สามารถกระท าไดจากหลายๆแนวทาง ดงตอไปน 1. การใหรางวล (Reward Power) เปนผลตอบแทนจากการมอ านาจของหวหนา โดยการให

รางวลแกผอน เพอใหท าตามความตองการ 2. อ านาจบงคบ (Coercive Power) ตรงขามกบอ านาจตอบแทน เปนอ านาจทใชลงโทษ เมอ

ท างานไมประสบผลส าเรจ การใชอ านาจดงกลาวท าใหบคคลไมอยากท างาน 3. อ านาจทถกตองตามกฎหมาย (Legitimate Power) เปนการใชอ านาจบงคบอยางถกตองตาม

ระบบสายการบงคบบญชาในองคกร อ านาจนเปนอ านาจเฉพาะต าแหนงในองคกร เมอหมดหนาทแลวอ านาจนนกจะหมดลงดวย ซงเปนไปตามกฎหมาย โดยมการแตงตงเปนทางการ

4. อ านาจทไดรบมอบหมาย (Referent Power) โครงสรางทางสงคมเกยวของกบอ านาจตามสายการบงคบบญชา เปนกระบวนการของอ านาจทถกตอง ทท าใหบคคลมสทธเหนอผอน

5. อ านาจในการเปนผเชยวชาญ (Expert Power) บคคลจะมอ านาจในการเปนผเชยวชาญ โดยอาศยความรความช านาญ และมขอมล รวมทงความรความช านาญในกระบวนการบรหารซงเปนทกษะความร ความสามารถ และประสบการณของแตละบคคล ซงเปนอ านาจ และคณคาของแตละบคคล ทไดรบการยอมรบและเชอถอ

6. อ านาจทเกยวกบขอมล (Information) ซงเปนความร และการมสทธทจะรบรขอมล 7. อ านาจการตดตอ (Connection) เกดจากความรวมมอกน และเปนความสมพนธระหวาง

บคคล ทมาของอ านาจบคคล (Source of Personal Power) อ านาจบคคล เปนการสรางอ านาจของบคคลอยางตอเนอง โดยเรมจากการดแลตนเอง และท าใน

สงทสนใจ มอารมณขน มการพฒนาเปาหมาย ค านงถงโอกาส มความหนกแนน มการเรยนร การเกบรวบรวม และทบทวนขอมลทถกตอง กระตอรอรนในการตดสนใจ มการเพมทกษะของตนเอง

การวางแผนอ านาจสวนบคคล (A Plan for Personal Power) แนวทางปฏบต มอย 3 ทาง คอ 1. อะไรทเปนไปได 2. อะไรทนาเชอถอ 3. อะไรทถกอางถง

ทมาของอ านาจระหวางบคคล (Source of Interpersonal Power)

อ านาจระหวางบคคลมทมาดงน 1. อ านาจการตดตอระหวางบคคล (Connection Power) เปนการตดตอกบผทมอ านาจ 2. อ านาจขอมล (Information Power) มการตดตอ และจะไดรบขอมลในแตละวนมากขน 3. อ านาจการตดสนใจของกลม (Group Decision-making Power) เกดขนเมอมการ ตดสนใจ

รวมกน และเปนกลมทกาวไปขางหนาพรอมๆกน

Page 16: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ทมาของการมอ านาจในต าแหนง (Source of Position Power) ชนดของอ านาจในต าแหนงมดงน 1. การรวมศนย (Centrality) การมขอมลในการตดตอเครอขายเปนการเพมอ านาจของต าแหนง

การเพมอ านาจศนยกลาง 2. การวเคราะห (Criticality) เปนการเพมอ านาจในต าแหนงโดย

- การพงพาผอนในขณะอยในต าแหนงนน - การมผรวมแสดงความคดเหน - ระดบของความรและทกษะของต าแหนง

3. ความยดหยน (Flexibility) ความยดหยนและความระมดระวงท าใหการบรหารเปนไปอยางยตธรรม

4. ความเชอมโยง (Relevance) ต าแหนงมความเกยวเนองกบเปาหมาย และวตถประสงคขององคกร

5. ความชดเจน (Visibility) เปนกญแจส าคญทท าใหงานประสบความส าเรจ โดยการมองสงทด มการตดตอสอสารโดยตรง

อ านาจแบบไมเปนทางการ (Informal Source of Power) อ านาจแบบไมเปนทางการ เปนอ านาจตามการแสดงออกของอ านาจตามสถานการณ ทขนอย

กบสถานท และเวลาทเหมาะสม มากกวาอ านาจโดยต าแหนง การมอ านาจแบบไมเปนทางการ มลกษณะเฉพาะตว อ านาจองคกรทไมเปนทางการ จะถกยกระดบโดยความช านาญเฉพาะตว การตงเปาหมายในอาชพและทกษะการสอสาร

ความเกยวของกบอ านาจ(Power Relation) ชนดของอ านาจ (Kind of Power)

เมย( Rollo May)ไดระบถงชนดของอ านาจไว 5 ชนด คอ 1. อ านาจทสงเสรม (Exploitative power) เปนชนดทเปนอนตรายทสด เพราะเปนการครอบง า

บคคล 2. อ านาจทควบคมบงการ (Manipulative power) เปนอ านาจทมอทธพลเหนอบคคล อน การ

มอ านาจอาจมาจากการไดรบค าสง 3. อ านาจทแขงขน (Competitive power) คอพลงงานทถกใชเพอตอส ตองมฝายแพ และชนะ

แตอยางไรกตามขนอยกบความมคณธรรม 4. อ านาจในการดแล (Nutrient power) คอการมอ านาจทท าเพอผอน เชนพอแมดแลลก คร

ดแลนกเรยน และนกการเมองดแลราษฎร 5. อ านาจบรณาการ (Integrative power) คออ านาจทรวมมอกบบคคลอนในการท างาน

บคคลควรจะมอ านาจทง 5 แบบ แตขนอยกบเวลา และสถานการณทแตกตางกน อ านาจทชอบธรรม (Authority) เปนอ านาจทถกตองตามกฎหมาย ถกตดสนโดยโครงสรางซงเกยวของกบกฎหมาย บทบาท และ

ความสมพนธ กฎระเบยบ ท าใหเกดอ านาจทถกตอง และมอ านาจทจะสงใหผใตบงคบบญชาพกงานได

Page 17: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

บทบาทคอต าแหนง อ านาจหนาทจะแบงแยกออกจากต าแหนงไมได จะมความสมพนธเกยวของกบต าแหนง ซงไดรบจากความรและความช านาญทบคคลนนมอย อ านาจหนาทคอโครงสรางตามวฒนธรรมประเพณ ตามสายบงคบบญชา อ านาจตามสายบงคบบญชาเปนระดบของอ านาจหนาท และเปนความสมพนธระหวางผบงคบบญชา และผใตบงคบบญชา ซงเปนไปตามโครงสรางงานขององคกร พยาบาลทมประสทธภาพ จะใชแหลงอ านาจบารม และอ านาจในความเชยวชาญ ทชอบดวยกฎหมาย เสรมดวยอ านาจการใหรางวล และจะไมใชอ านาจในการบงคบ (Fisher & Koch.1996) ผน าเหลานจะใชอ านาจดงกลาวโดยรวบรวมขอมล และใชขอมลใหมๆเพอใหงานส าเรจตามเปาหมาย

ความเกยวของของอ านาจ และเพศ (Power and Gender) อ านาจ จะมความเกยวของกบความแตกตางของเพศ เพศหญงจะถกมองวา เปนผทมบทบาท

ทางครอบครว และสงคม ซงจะท าใหประสบความส าเรจในดานอนไดงาย สวนผชายจะเปนผทถกกลอมเกลาสความเชอมโยงกบต าแหนง พยาบาลวชาชพ จะรบรจากความรสกภายนอกถงอ านาจทแตกตาง พยาบาลมกจะถกมองวา เปนผหญงทเกงเหนอผอน ความแตกตางทางอาชพทมความสมพนธกบเพศ จะเหนไดชด ในอาชพทเกยวกบการดแล สขภาพ คอแพทยสวนใหญเปนผชาย พยาบาลสวนใหญจะเปนผหญง ผชายถกจ ากดโอกาสในวชาชพพยาบาล

การกระจายอ านาจ (Empowerment) เปนกระบวนการของการควบคม โดยใชรางกาย จตใจ และทรพยากรทเปนวตถดบ กบ อ านาจ

ของบคคลใดบคคลหนง การใหอ านาจ หมายถงการใหอสระแกบคคล เพอความส าเรจในสงทตนเองตองการท า มากกวาทจะใหท าในสงทหวหนาตองการ เวทเทนและคาเมรอน (Darid Whetten and Kim Cameron . 1998) ไดระบถงหลก 5 ขอของ การใหอ านาจไวดงน

1. ความมประสทธภาพของตวเอง (Self – efficacy) 2. การตดสนใจดวยตนเอง (Self – determination) 3. ผลทตามมาของแตละบคคล (Personal consequences) 4. วธการ (Meaning) 5 ความไววางใจ (Trust)

เมอบคคลมประสทธภาพเปนของตวเอง กจะมความรสกสมบรณและเชอมน บคคลจงมกเชอวา แตละบคคลมความสามารถเพยงพอทจะสนบสนนใหงานนนส าเรจ นอกจากนเวทเทน และคาเมรอน (Whetten and Cameron . 1998 : 387) ยงไดระบถง วธการ 9 วธในการดแลอ านาจไวดงน

1. การเชอมตอวสยทศนและเปาหมายทชดเจน 2. ประสบการณความเชยวชาญสวนตว 3. รปแบบการท างาน 4. การสนบสนน 5. การกระตนอารมณสรางสรรค 6. การใหขอมลทจ าเปน 7. การใหทรพยากรทจ าเปน

Page 18: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

8. การเชอมตอกบผลลพธ 9. การสรางความเชอมน

การมอบหมายงานทเปนการกระจายอ านาจ (Empowered Delegation)

หลกการ 5 ขอในการกระจายอ านาจ คอความชดเจน การมทางเลอก ผลกระทบ การมคณคา และความปลอดภย แตถามปญหาหรออปสรรค การมอบหมายจะมผลทางลบ ท าใหไมเกดการกระจายอ านาจ และตองใชเวลามากขนในการท างานใหส าเรจ ดงนนเวทเทน และคาเมรอน (Whitten and Cameron . 1998 : 398) ไดกลาววา เมอหวหนาตดสนใจทจะมอบหมายงาน ควรจะถามค าถาม 5 ขอตอไปนกอน คอ

1. ผใตบงคบบญชามขอมลทจ าเปนและมความช านาญหรอไม 2. ขอผกมดของผใตบงคบบญชา ทจะท าใหงานประสบความส าเรจมอะไรบาง 3. การท างาน ท าใหผใตบงคบบญชามความสามารถมากขนหรอไม 4. ผใตบงคบบญชามมมมองในการจดการและมองถงคานยมของแตละคนหรอไม 5. งานทไดรบมอบหมายมเวลาเพยงพอในการด าเนนการไดอยางมประสทธภาพหรอไมและใครสามารถรบรองไดวามคณภาพ นอกจากนวทเทน และคาเมรอน (Whitten and Cameron . 1998 : 400-403) ยงไดระบถง

หลก 10 ขอในการมอบหมายงานไวดงน 1. เรมตนดวยจดสนสดทตองการ หวหนาจะตองระบถงผลทตองการจากการมอบหมาย 2.มการมอบหมายอยางชดเจน หวหนาควรจะใชวจารณญาณใหชดเจนวาใครสามารถ ท างานได

งานอะไร เมอไรทงานจะเสรจ และท าอยางไร เมอใดควรเรมตน 3.อนญาตใหมสวนรวมในการมอบหมายงานนน เมอผท างานเขาใจในงานนน และเหน

ความส าคญของเปาหมายขององคกร มความร และทกษะทจ าเปนในการท างาน ท าใหงานนนมคณคา และมผลประโยชน

4. สรางความเทาเทยมกนระหวางอ านาจหนาท ซงจะท าใหความรบผดชอบและ อ านาจหนาทในงานนนสมดลกน

5. ท างานตามโครงสรางขององคกร โดยมการมอบหมายงานตามสายบงคบบญชา ไมขามขนกน 6. ใหการสนบสนนเปนอยางดในการมอบหมายงาน 7 .เนนในสวนทชแจงไดจากผลงานนน โดยการควบคมอยางใกลชดในกระบวนการ 8. มอบหมายงานอยางสม าเสมอ เพอใหอ านาจและพฒนาผอน 9. หลกเลยงการมอบหมายงานจากลางขนบน การใหค าแนะน าจะท าไดดกวา 10. ผลทเกดขนตองชดเจน มการระบถงผลกระทบของงานในองคกร และผล ตอบแทนเมองาน

ส าเรจ การใชอ านาจ (Politic) พยาบาลหลายคนสนบสนนพยาบาลในการพฒนา และการใชอ านาจในนโยบายสาธารณะ และ

การบรหารทเกยวกบสขภาพ (Fagin et al.1999) หลายคนสนบสนนความเกยวเนองในการบรหาร มากกวาในกระบวนการทางพยาบาล (Brown et al.1997) พยาบาลสามารถใชอ านาจภายใตกฎหมาย

Page 19: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ในองคกรทางการพยาบาล เพอปรบปรงการท างานในการดแลผปวย พยาบาลหลายคนเชอวาการทมบทบาทในองคกรตางๆทางการพยาบาลจะเปนประโยชน การดแลสขภาพควบคมโดยผทมอ านาจมากทสด ถาพยาบาลผดหวงทางการบรหารในการจดท านโยบายทางสขภาพ จะรสกสญเสยสทธ พยาบาลจะมอ านาจเขมแขง เมอพบปญหาในการบรการผปวยดวยตนเอง บางครงอกฝายหนงจะสนบสนนการพยาบาลในแบบมออาชพ หรอในบทบาททเปนผทมความรทางการพยาบาลในการดแลสขภาพ

ขนตอนการพฒนาการใชอ านาจ (Stage of Political Development) ขนตอนการพฒนาการมอ านาจ มขนตอนดงน 1. ความรสกเฉยเมย (Apathy) พยาบาลอาจมความเฉยเมย เมอไมม ผลประโยชน 2. การรวมลงทน (Buy-in) พยาบาลจะระลกถงความส าคญของนโยบายทเขมแขง เกยวกบ

องคกร และอาจจะเขารวมกบองคกรวชาชพ แตอาจจะไมมความกระตอรอลน 3. ความสนใจในตวเอง (Self interest) พยาบาลใชสถาบนองคกรในการสราง เครอขายกบผอน

ทมอาชพเดยวกน และมผลประโยชนในวชาชพเดยวกน 4. ประสบการณในการใชอ านาจทผานมา พยาบาลมกจะน าผลประโยชนของตวเองไปสมพนธกบ

นโยบายขององคกร(Political Sophistication) โดยรวมกจกรรมทเปน สาธารณะทางวชาชพในระดบทองถนหรอของรฐ

5. หนทางไปสผน า (Leading the Way) พยาบาลจะมความเปนผน าในฐานะของผบรหาร โดยไดรบการเลอกตงและการแตงตงต าแหนงในองคกร

ระดบของการมสวนรวมในการใชอ านาจ (Level of Political Participation) หวหนาพยาบาลมการชกจงผอนใหสนใจในการใชอ านาจ โดยใหความรในการใชอ านาจ และ

บางครงอาจโตแยงกบพนกงานในประเดนการใชอ านาจ และน าเรองการใชอ านาจมาใชในการท างานรวมกน

ประสทธผลของการพยาบาล (Nurse Sensitive Outcome) เพอใหการพยาบาลทม

ประสทธภาพตอผอน พยาบาลตองบอกไดวา - การพยาบาลคออะไร - อะไรคอความแตกตางทพยาบาลท าใหกบผใชบรการ - การพยาบาลใหประโยชนกบผใชบรการอยางไร - ตนทนการพยาบาลอะไรทเกยวเนองกบการบรการสขภาพอนๆ การเจรจาตอรอง (Negotiation) การเจรจาตอรองมวธการหลก 2 วธ คอเจรจาแบบแขง และเจรจาแบบออน การเจรจาแบบแขง ตองการทจะชนะ และมความเชอวา ลกษณะนจะท าไดในต าแหนงทสงสด

และมผลประโยชนทมากกวา การเจรจาแบบออน เปนการปองกนความขดแยงและสรางขอตกลงอยางรวดเรว การเจรจา

ตอรองเกยวกบต าแหนง เปนตวอยางการตอรองทม 2 ฝายอยางชดเจน เพอแบงต าแหนงซงกนและกน

Page 20: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ผทมความเปนตวเองสงอาจจะท าใหขอตกลงในการตอรองต าแหนงทไมประสบความส าเรจ และเปนการท าลายความสมพนธกนได ลกษณะการเจรจา เปนอกทางเลอกหนงในการเจรจาทงแบบแขงและแบบออน เปนการตดสนประเดนบนความถกตอง มการรวมมอกนในการตอรองอยางมมาตรฐานทเปนธรรม คนทมความนมนวลจะยากตอการตอรอง

การเจรจาทเปนไปอยางถกตองมพนฐาน 4 ขอ คอ 1. แยกบคคลออกจากปญหา 2. เนนทความนาสนใจแทนทต าแหนง 3. มทางเลอกทหลากหลายกอนจะตดสนใจ 4. ยนยนในผลทเปนพนฐานตามมาตรฐานของวตถประสงค (Roger Fisher and William Ury .

1981) การสอสารเปนสงส าคญในการเจรจา การฟงอยางตงใจ และการใหรวาก าลงพดอะไร สราง

ความสมพนธในการท างาน และการเผชญปญหาตางๆทไมเกยวกบบคคล ในการเจรจาตอรอง บคคลบางคน อาจไมมความตรงไปตรงมา มการใชต าแหนงมาอางเพอตอสกบความคดของผอน หรอการตอสโดยตรง ดงนนการเจรจาจะไดผล จะตองปฎบตดงน

1). ไมตอสทางความคด แตจะมองวาความคดนนมอะไรอยเบองหลง 2). ใชการแนะน าแทนการตอสทางความคด 3). ท ากรอบความคดของการตอสใหมใหเปนการตอสกบปญหา หลกเลยงการปะทะกนโดยตรง

ท าใหเกดประโยชนและเกดทางเลอกทยอมรบรวมกนได และหาทางเลอกทมมาตรฐาน ขนตอนในการเจรจาเมออกฝายหนงใชวธการทไมสะอาด คอ 1). ยอมรบวธการนน 2). ยกประเดนขนมาอยางชดเจน 3). ถามค าถามเกยวกบความถกตองสมควรของวธการนและความตองการทดกวา การใชหลกการเจรจาหลกการน ควรแยกคนออกจากปญหา และเนนทผลประโยชนแทนท

ต าแหนง คดทางเลอก เพอการตกลงรวมกนและยนยนในหลกการของวตถประสงค (Fisher and Ury . 1981)

การเจรจากบฝายเดยวกน และฝายตรงขามในการกระจายอ านาจของผจดการ (The Empower Manager) อธบายไดดงน

ฝายตรงขาม (Adversaries) ถกน าเสนอโดยจะมขอตกลงและความซอสตยต า ในขณะทคแขง (Opponent) มการตกลงต าแตความซอสตยสง ซงแสดงในชองลางขวามอ ฝายพนธมตร (Allies) จะมทงขอตกลงและความซอสตยสง ซงแสดงในชองบนขวามอ สวน เพอน (Bedfellow) มขอตกลงสงแตความซอสตยต า แสดงอยในชองบนซายมอ และฝายเปนกลาง(Fence sitters) เปนการแสดงถงความซอสตยต าและขอตกลงอยในชวงกลางๆ อยระหวางฝายตรงขาม และเพอน ในขางซายของตาราง (ภาพ )

Page 21: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

ฝายตรงขาม ผซงมขอตกลงและความซอสตยต า ผจดการตองใชทงเวลาและพลงใจอยางมาก

ขนตอนในการเจรจากบฝายตรงขาม คอ 1). แจงเกยวกบความคดในโครงการ 2). บอกถงวธการสายกลางใหเกดความเขาใจทดทสดในต าแหนงของคอร 3). ระบถงสงทจะท าในปญหานนๆ เชน การขจดสงทไมจ าเปนออกไป การลด สถานะ และบอก

เกยวกบอ านาจหนาททจะมมากขน 4). ปดการประชมดวยแผนงานและไมมความตองการอนอก คแขง (Opponent) เปนผซง

ผจดการเชอใจ แตเขาเหลานนไมเหนดวยกบเปาหมายและวตถประสงคของเรา ขนตอนในการตกลงกบกลมน คอ 1). ยนยนในความสมพนธและความซอสตย ความเชอใจซงกนและกน 2). กลาวถงสถานะ 3).กลาวถงวธการวา คดอยางไรเกยวกบสถานะของคแขง 4). มการแกปญหานน ฝายพนธมตร(Ally) เปนพวกทมขอตกลงและความซอสตยสง จงควรจะปฏบตตอกนเหมอน

เพอน ขนตอนในการตกลงคอ 1). ยนยนในขอตกลง 2). ยนยนถงความสมพนธทเชอใจกน 3). ใหความรเกยวกบขอสงสยและจดออนทเกยวของกบโครงการนน 4). ถามเกยวกบขอเสนอแนะและขอสนบสนน เพอน (Bedfellow) คอกลมทมขอตกลงสงแตความเชอมนต า กลมนมแนวโนมทจะครอบง าคนท

ไมเชอมน และมความระมดระวงเกยวกบขอมลทจะแลกเปลยน จดส าคญ คอความซอสตยไมใชขอตกลง การท างานกบกลมนคอ

Page 22: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

1). ยนยนในขอตกลง 2). ใหความรดวยความระมดระวง 3). จะตองบอกใหชดเจนวาตองการอะไรจากเพอน 4). ถามเพอนวาตองการและคาดหวงอะไร และ 5). พยายามลงความเหนเกยวกบการท างานรวมกน กลมเปนกลาง (Fence sitters) เปนกลมทไมเหนดวยและไมขดแยง กลมนมกจะแสดงความ

สงสย ความเสยงและความไมแนนอน การเกยวของกบกลมนคอ 1).บอกถงสถานะ 2). ถามถงสถานะของผเปนกลาง 3). น าความกดดนทนมนวลมาประยกต เพอใหไดการตดสนใจ และแสดงความ ผดหวงเมอม

นโยบายทเปนกลาง 4). ถามวาอะไรทจะใหไดเพอจะไดรบการสนบสนนจาก กลมทเปนกลาง (Block . 1987) การใชอ านาจในองคกร และการเจรจาอยางมหลก กบบคคลผซงมขอตกลง และมความ ซอสตย

มากหรอนอยกตาม จะท าใหบคคลนนสามารถเปนพยาบาลทกาวหนาตอไปได กระบวนการเจรจาตอรอง(Negotiation Process) การเจรจาตอรอง สงทมอทธพล คอเรองของอารมณ และสงทตองตระหนกถง คอนโยบาย กฎ

และหลกการ ในการเจรจา แตละฝายจะตองระลกวา ความขดแยงในผลประโยชนหรอการคงอย อาจท าใหไมมความสมพนธทดตอกน การเรมตนการเจรจา ควรเรมดวยการคดค าพดทสรางสรรค การแลกเปลยนความคดและขอมล จะชวยท าใหกระบวนการเจรจา มการแกไขปญหารวมกนใหฝายตางๆ การตรวจสอบแบบเปด จะสนบสนนใหบคคลพดไดอยางอสระ โดยมกจะใชค าถามวา ใคร (Who) ท าอะไร (What) ทไหน (Where) ท าไม (Why) อยางไร (How) หรอเปนค าถามปลายเปด สวนการตรวจสอบแบบปดจะมค าตอบวาใช (Yes) หรอ ไมใช(No) การตรวจสอบแบบเปดจะดกวา

การเจรจาม 2 ขนตอน เพอใหบคคลเกดความคดในการน าไปใชประโยชนไดมากขน คอ ขนตอนท 1 เปนการชแนะสงทตงใจ และบอกเหตผลกอนสรป ความตงใจ อาจจะเปนสงท

ตองการแนะน าหรอเสนอความคดหรอการสนบสนนความคด ขนตอนท 2 เปนขนตอนเพอสรางความคดของผอน เมอตองการทจะท าใหเกดประโยชน เมอผจดการไมเหนดวยกบความคด หรอความเหนของผอน การวจารณอาจตองท าอยาง

สรางสรรค โดยการกลาวถงคณความด และการตระหนกถงวธการรกษาความดนนไว การเผชญหนากบอปสรรคเปนเรองธรรมดา การไมไดในสงทตองการ จะตองหยดสงทเปน

อปสรรคใหได โดยกลาวถงสงทตองการอยางตอเนอง และเรมปรบเปลยน การใชเทคนคในการเจรจาจะประสบความส าเรจเพยงไรขนอยกบพฤตกรรมทแสดงออกในซง

อาจจะท าใหเกดความขดแยงยงขน หรอมวธการทท าใหผอนเปลยนแปลงโดยปราศจากการเผชญหนา การวางแผนยทธศาสตร จะตองวเคราะหถงสถานการณ ระบวาใคร ท าอะไร ทไหน และเมอไร

Page 23: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

เมอมการเจรจา จะตองบอกวตถประสงค และทบทวนสถานการณ ตอจากนนเสนอความคดและความจ าเปน ทดสอบความคด และน ามารวมกน แกปญหาอกครง

การเตรยมการเพอการเจรจาตอรอง กอนทจะด าเนนการเจรจาตอรองเพอใหเกดผลส าเรจนน ควรจะตองพจารณาและเตรยม การใน

สงเหลาน 1. รความตองการของตนเองและคเจรจา 2. รวาอะไรทจะใหอกฝายหนงได 3. รทางเลอกและเพมทางเลอกใหมมากกวาหนง 4. ฝกซอมการพดเพอตอรอง การควบคมอารมณและความโกรธ การท าความเขาใจคเจรจาตอรอง ประโยชนในการเจรจาตอรองม 4 ประเภท ซงแตละประเภทตองการปฏกรยาการ ตอบสนอง

และ “วธการเขาถง” ทแตกตางกนคอ 1. บคลกภาพแบบชน า (Direct) จะพบวาคเจรจาประเภทนจะมความมงมนสงแตใจรอนตองการ

การตดสนใจดวยตนเอง ตองการเพยงขอสรป 2. บคลกภาพแบบสงคม (Social) คเจรจาแบบนไมตองใหรายละเอยดหรอขอมลมาก นกเชนกน

แตในการทจะเขาถงนนผเจรจาตอรองจะตองแสดงความเปนผมวสยทศน แสดงความเปนตวของตวเองอยางชดเจน

3. บคลกภาพแบบมนคง (Steady) เปนคเจรจาทตองการความมนคงและความจรงใจใน การเจรจา

4. บคลกภาพแบบนกวเคราะห (Analytic) คเจรจาประเภทนจะมความระมดระวงและม ความละเอยดรอบคอบเปนพเศษ

การประยกตอยางมศลปะ ในการเจรจาตอรองเพอการโนมนาวใจใหคเจรจาตกลงในสงทตองการ โดยมวธการคอ 1. การจดระบบระเบยบทางเลอกในการตดสนใจ โดยการเขยนทางเลอกไวลวงหนาซงจะ ท าให

สามารถตอรองและตอบโตปฏกรยาของคเจรจาไดอยางทนทวงทและมประสทธภาพ 2. ในขณะทกระบวนการเจรจาตอรองก าลงเรมขน จะตองมความมงมนในการขยายผลความ

ไดเปรยบจากทางเลอกทมใหมากทสดเทาทจะท าได โดยพจารณาการเจรจาตอรองทมงเนนผล“ชนะ – ชนะ” ( Win – Win) ขณะทงสองฝาย

3. การใชวธการตดตอสอสารท “ไมใชค าพด” ใหเกดประโยชนสงสด ในการเจรจาตอรอง ในแตละครงนน ใชการพดเพยง 7% เทานน สวนทเหลอเปนเรองทเกยวของกบบคลกภาพในสวนอน ๆ ของผทเปนนกเจรจาตอรอง

4. การเจรจาตอรองนนตองยดกฎในการจงใจทส าคญ 4 ประการคอ

Page 24: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

4.1 คณไมสามารถจงใจผอนไดอยางแทจรง นอกเสยจากเปนผสรางสงแวดลอมท จงใจเทานน ซงหลายคนเชอกนวาสงจงใจทส าคญมเพยง 3 อยางเทานน คอ ความกลว รางวล และ ทศนคต จงใชสงเหลานใหเปนประโยชน

4.2 บคคลทกคนมแรงจงใจภายในตนเองและมความแตกตางกน 4.3 บคคลท าสงตาง ๆ เพอเหตผลของตนเองไมใชเพอผอน ดงนนการเจรจา ตอรอง จงตอง

พยายามท าความเขาใจเหตผลและสงทคเจรจาตองการ 4.4 ความแขงแกรงของบคคลหากเมอใชมากเกนไปอาจชาและออนก าลง หรอในทาง

กลบกนความเฉอยชากสามารถทจะเปลยนเปนความแขงแกรงไดเมอมความตองการหรอความ จ าเปนเกดขน

การเพมบรรยากาศทดในการเจรจาตอรอง ยงมเทคนคทนาสนใจอกหลายประการ ซงหากผเจรจาตอรองน ามาใชจะท าใหบรรยากาศของการ

ตอรองเปนไปในทางทด กลาวคอ - การเปดใจใหกวาง - การย าจดยนของตนเองมากกวา 1 ครง จากผลการวจยยนยนวามคนจ านวน 62 % ทตองได

ยนไดฟงแตละเรองถง 6 ครง จงจะจ าสงนนได ดงนนผเจรจาตอรองจงตองไมกลวทจะกลาวซ าถงสงทตนเองตองการ โดยมสมมตฐานในใจวา “ไมมใครรบรในสงทเขาไมตองการ”

- อกประการหนงคอ การพดดวยภาษาของสมองซกขวา กลาวคอ การพดในสงทเปนภาพรวมมากวาการแยกสวน เนองจากการท างานของสมองซกขวานนจะท าใหเหนภาพรวมทกวางขวางแตสมองซกซายจะใหเหนภาพแบบแยกสวน - พยายามท าความเขาใจความรสกและความคดเหนของอกฝายหนง โดยท าความเขาใจวาสงใดเปนสงส าคญและมความหมายส าหรบคเจรจามากทสด

- ขจดสงทท าใหไขวเขว เชน เสยงตาง ๆ จากภายนอก เสยงโทรศพท หรอการรบรหรอความคาดหวงเกยวกบคเจรจา เชน อคต ชอเสยง และความนาเชอถอของคเจรจา กอาจท าใหการเจรจาตอรองเกดความลมเหลวได

ความผดพลาดอยางรนแรงของการเจรจาตอรอง ในการเจรจาตอรอง อาจเกดการผดพลาดทจะท าใหเกดปญหาในภายหลงได ความผดพลาดนนๆ

เกดขนเนองจากสาเหตดงน 1. ตองการหรอคาดหวงมากเกนไป นนหมายถง ความเตมใจทจะลมเหลว 2. การเชอในอ านาจของผอนมากเกนไป 3. ความไมตระหนกในความแขงแกรงของตนเอง 4. การตดยดอยกบเรองใดเรองหนงหรอขาดความรอบคอบ 5. ลมเหลวในการมองหาทางเลอกใหม ๆ 6. การเจรจาตอรองทยดหลกชนะ – แพ 7. คดสน มองแตเหตการณเฉพาะหนา ไมมองผลในระยะยาว 8. ไมยอมออนขอแมเพยงเลกนอยเพอประโยชนสวนใหญ 9. การยอมรบคดวาความคดเหนเปนขอเทจจรงทเชอถอได

Page 25: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

10. การคดแตเพยงวาสงทท าอยเปนครงสดทายแลว ตองท าใหได 11. เหนแกอ านาจมากกวาวธการทเหมาะสม 12. พดมาก ฟงนอย 13. เรงรบในการรอง

การเจรจาตอรองเปนเทคนคส าคญทผบรหารหรอบคคลท างานตองสรางใหตนเองม พลงอ านาจ

สามารถเผชญหนากบปญหาและสรางความไดเปรยบในสถานการณทก าลงเผชญอย องคกรทท าหนาทเปนตวแทนในการเจรจาตอรองใหกบพยาบาล ม 2 องคกร คอสภาการพยาบาล และสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย เปนองคกรดานวชาชพทใหบรการเตมรปแบบเปนตวแทนของพยาบาลวชาชพ ภารกจของ คอการท างานเพอปรบปรงมาตรฐานของการปฏบตดานการดแลสขภาพและการใหบรการดานสขภาพส าหรบประชาชน มเกณฑมาตรฐานสงส าหรบพยาบาลในการใหการดแลดานพยาบาล มการผลกดน และสนบสนนวชาชพการพยาบาล และใหการดแลดานเศรษฐกจและสวสดการทวไป

การบรหารเวลา

(Time Management )

วตถประสงค 1. อภปรายแนวคดในการบรหารเวลา 2. อธบายกลยทธในการล าดบความส าคญของงาน พยาบาลทส าเรจใหมหลายคน มหลกการทางานในแบบอดมคต และมความตงใจในการท างานให

บรรลความตองการของผปวยทงหมด แตความตองการของผปวยมไมจากด ในขณะทเวลานนมจ ากดในการทจะปฏบตหนาทในความรบผดชอบโดยตรง รวมทงมการตรวจสอบ และอธบายคาสงของแพทยในเรองของการรกษา และรายงานความเปนไปของผปวย

พยาบาลทส าเรจใหม มกจะจาไดเสมอวา อะไรททาไมส าเรจ และไมสามารถจะเพกเฉยได การจดการในเรองของเวลา เปนสงททาใหพยาบาลตองลาดบความส าคญ เพอใหเกดผลลพธทด

ทสด และทาสงทส าคญทสดกอน การจดการในเรองเวลาไมไดจาเปนส าหรบการทางานของพยาบาลเทานน แตยงจาเปนตอการใชชวตดวย

แนวคดในการบรหารเวลา (Time Management Concepts) การบรหารเวลา เปนทกษะพนฐานทชวยทาใหการใชเวลามประสทธภาพและไดผลในทางท

เปนไปได การจดการในเรองเวลาสามารถท าใหเราประสบความส าเรจในเวลาทมอย หลกการงายๆ คอ เมอมความพยายาม 20% จะท าใหไดผล 80% แตในทางกลบกน 80% ถา

ไมเนนความพยายามจะไดผลเพยง 20% จงตองเนนทความพยายาม ซงเปนสงทส าคญ เพอใหไดผลทดทสด 80% ของความพยายาม การบรหารเวลา 20%ของความพยายาม

Page 26: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

การวเคราะหการบรหารเวลาของพยาบาล (Analysis of Nursing Time) เปนขนแรกในการพฒนาแผนการใชเวลาใหมประสทธภาพสงสด พยาบาลมกจะใชเวลาใหมคา

นอยกวาคาเวลาทเปนจรง การใชเวลา(Use of Time) พยาบาลเปนสวนใหญ ใชเวลา 30 -35 % ในการดแลผปวยโดยตรง

(Scharf.1997) สวนอก 25%ใชในการท างานเอกสารผปวย และทารายงาน และเวลาทเหลอจะใชไปในการรบเขา และการจ าหนายผปวย การสอสารในวชาชพ เวลาสวนตว และการดแลอนทไมใชหนาทโดยตรง จากการวเคราะหพบวาเวลาทใชในการดแลผปวยโดยตรง 28-33 %เวลาใชไปในการดแลผปวยโดยออม 42-45% เวลาทใชไปในการทางานในหนวยงาน และการบ ารงรกษา 15% เวลาทใชไปในกจกรรมสวนตว 13-20%

การก าหนดตารางกจกรรม(Activity Log) เปนเครองมอในการจดการเรองเวลา โดยเปนการชวย

พยาบาลในการตดสนวา จะใชเวลาในเรองสวนตว และในการท างานเทาไหร

เวลา

ชอกจกรรม

ผลจากการปฎบต

สามารถมอบหมายใหผอนไดหรอไม /ใหใคร

05.00 กระตนรางกาย บรหารตอนเชา ท าดวยตนเอง 05.30 อาบน าและอาหารเชา ความสะอาดและสารอาหาร ตนเอง 06.00 ขบรถไปท างาน ถงทท างาน ตนเอง 07.00 รบ-สงเวร รจกผปวยแตละราย ตนเอง 07.30 ตรวจเยยมผปวย ประเมนผปวย ตนเอง 08.00 บอกอาการตางๆใหผชวยทราบ ดแลความปลอดภยใหผปวย ตนเอง 08.30 ท าเตยง ท าใหเตยงสะอาด มอบหมายงานใหผชวย 09.00 ดแลเรองการใหยา ใหยาอยางถกตองปลอดภย ตนเอง

ตาราง การก าหนดกจกรรม

และจะตองพจารณากจกรรมทงหมด ความส าเรจ และเวลาทใชไปในแตละกจกรรม ผลลพธทมาจากกจกรรมทส าเรจนนๆ และกจกรรมทผอนสามารถท าแทนได แลวจะท าใหเกดจะท าใหเกด 80% ของความพยายามหรอไม และได 20% ของผลลพธหรอไม ถากจกรรมทท านนไมท าใหเกดความส าเรจ พยาบาลควรเปลยนกจกรรม

การสรางเวลาใหมากขน(Create More time) มหลกการอย 3 ขอ คอ 1. มอบหมายงานใหผอน หรอจางใหผอนท างาน 2. กาจดงานทไมมคาออกไป 3.ตนใหเชาขนกวาเดม การมอบหมายงานใหผอนทานน จะท าเมอไมสามารถควบคมเวลา และวธในการท างานใหส าเรจ

ไดจรงๆแลว ควรจะเกบเวลาและพลงงานไปทาอยางอน การตนเรวขน 1 ชวโมงตอวน จะท าใหไดเวลาเพมขน 365 ชวโมงตอป หรอ 9 สปดาหตอป เวลาทเพมมากขน จะท าใหชวตมคณคาขน

Page 27: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

การบรหารเวลา (Time Management) มนษยทกคนมเวลาทเทาเทยมกนหมด บางคนอาจท างานไดมาก แตบางคนอาจท างาน ไดนอย

เพราะไมตงใจท างาน การท างานจงตองท าอยางฉลาด โดยไมตองท างานหนก แตได เนองานมากในเวลานอย การบรหารเวลาตนเอง (Personal Time Management)

บคคลทมประสทธภาพสง จะตองมนสย 7 อยาง (The 7 Habits of Highly Effective People : Powerful Lessons in Personal Change) คอ

1. มความรบผดชอบ บคคลทมความรบผดชอบจะมความตงใจในการท างานมากขน โอกาสในการท างานกจะมมากขน และปญหาจะลดลง

2. การเรมตนทด คอความส าเรจ ควรเรมตนดวยจดสนสดในใจ ความเขาใจในสงทท า และเขาใจในจดสดทายของการกระท า สงตางๆจะถกคดขนมากอน

3. จดล าดบความส าคญ ท าอนดบแรกกอน ควรใชเวลานอยกบเรองทเรงดวนแตไมส าคญ และใชเวลามากกบเรองทส าคญแตไมเรงดวน

4. มก าลงใจ คดวาตองชนะ และชนะความส าเรจ 5. มความเขาใจ โดยคนหาความเขาใจเปนอนดบแรก สรางความสมพนธแบบ ชนะ-ชนะ 6. การท างานเปนทม เปนการสรางพลงงาน ซงเปนการน าผลของการแสดงความคดเหนรวมกน

มารวมกน และสงเคราะหออกมาเปนทางออกทดทสด 7. มความฉลาด ความเฉยบแหลมเปนสงจ าเปนของชวต ความเคยชนทของเกยวกบความร ทศนคต และทกษะ จะท าให เกดลกษณะนสยทม

ประสทธภาพ ซงสามารถเรยนรได บคคลทปฏบตตนดวยนสย 7 อยาง จงเปนคนทมประสทธภาพ ซงเปนการเปลยนจากภายในออกมาสภายนอก

การเตมพลง จะม 6 ขนตอน โดยคดวาสงแรกเปนสงทตองท ากอน คอ 1. เรมตนดวยการรวา ภารกจคออะไร แลวเขยนภารกจนนเปนบทบาท 2. ทบทวนบทบาทนน 3.น าจดมงหมายมาเชอมโยงกนกบแตละบทบาท เตรยมตว วางแผน มองหาโอกาสและความคด

สรางสรรค 4.จดล าดบวา ในแตละสปดาหจะท าอะไรกอน โดยดทบทบาทส าคญ 5.ลงมอท าสงทส าคญกอนเรมตนวนใหม 6.ประเมนผลการเรยนร วงจรของเวลาทรบเรง (Fast Cycle Time) วตถประสงค ยทธศาสตร และโครงสราง ท าใหการท างานเปนไปอยางรวดเรวในแนวทางเดยวกน การวเคราะหยทธศาสตร และกระบวนการหลก จะสามารถท าใหคนพบปญหาและแกปญหาไดงาย และเปนการใชความร เพอพฒนาสงใหมๆทเพมคณคามากขน การบรหารเวลาใหไดมากทสด (Maximize Managerial Time) วธการบรหารเวลาใหไดมากทสด มหลายวธ ดงน 1. การประเมนกจกรรม (Inventory Activities)

ประเมนกจกรรม หลงจากมการบนทกวา พยาบาลไดท าอะไรบางในเวลาทก 15 นาท โดยมการจดสปดาหทใชเปนตนแบบ และก าหนดวาควรจะใชเวลาเพอกจกรรมอะไรบาง

2. การตงเปาหมาย (Set Goals) วาตองการอะไร ตามล าดบความส าคญกอนหลง เพอชวยใหบรรลจดมงหมายไดเรวขน และไม

เสยเวลา

Page 28: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

3.การวางแผนยทธศาสตร (Plan Strategies) เปนสงทท าใหจดมงหมายประสบความส าเรจ การวางแผนจะบอกวา อะไรคอสงทตองท า อะไรมความส าคญนอย และไมตองท า

4. การก าหนดแผนงาน (Plan Schedule) หวหนาพยาบาลจ าเปนทจะตองบนทกชวงเวลาทมงานมากทสด และนอยทสด รายละเอยดของ

งานนนเปนอยางไร มการก าหนดกจกรรมทแนนอน จะตองท าอะไรในแตละวน หรอแมกระทงเวลาวาง กควรบนทกลงไปดวย และควรใชเวลาในชวง 2-3 นาทสดทายในแตละวน ประเมนวาในแตละวนมอะไรเกดขนบาง

การวางแผนไมด การเยยมหนวยงานทไมแนนอน ความลมเหลวในวตถประสงคทตงไว การไมมแผนทดในการประชม ความลมเหลวในการวางแผนกลยทธ เ พอไปสความส าเรจตามเปาหมาย

ขาดการกระจายอ านาจ

ความลงเลใจทจะกลาวปฏเสธ การสอสารทไมด การใช เ วลา เ พอการ เปล ยนแปลงอย า ง ไม มประสทธภาพ

ขาดการใหขอมลยอนกลบ

งานเอกสารทเปนภาระ การผดวนประกนพรง ความรสกทไมด ความลงเล ทกษะการอานทไมด ความเรงรบ เทคนคการฟงและการจ าทไมด การบรหารแบบวกฤต ปญหาจากการใชโทรศพท

ตาราง แสดงสาเหตของการสญเสยเวลา

5. การกลาวปฏเสธ (Say No) ควรจะมการเรยนร ทจะกลาวค าปฏเสธในงานทมความส าคญนอย 6. การปรบเปลยนการใชเวลา (Use Transition Times) อาจใชวธการอดไวในเทป เพอฟงขณะขบรถ ชวงเวลารบประทานอาหารกลางวน หรอชวงเวลา

พก กสามารถใชเพอเจรจาทางธรกจได 7. การเรยนรอยางรวดเรว (Aecelerate Learning) ตองมความชดเจน มจดมงหมายในการเรยนรทเปนจรง เพอประสบความส าเรจใน แตละวน

และจะตองรผลตอบรบภายใน 2-3 วนหรอ 1 สปดาห เมอมการรวบรวมขอมลไวท แหลงเดยวกน จะตองตดสวนทไมเกยวของออกไป

8. การพฒนาการอาน (Improve Reading) การอานอยางรวดเรวเปนการอานเพอใหไดความหมาย อาจจะขามค าศพทบางค าทไม จ าเปน

ออกไป จะไดขอมลมากขน 9. การพฒนาความจา (Improve Memory)

Page 29: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

จะชวยใหประหยดเวลา เมอฟงแลวกตองพยายามเขาใจ มองหาความสมพนธระหวางความคด และการจดล าดบ ในการท าความเขาใจนน กระตนความจ า การพดซ า และการสรป เปนเทคนคทางค าพด สวนเทคนคทางรางกาย ไดแกการจดบนทก และการจดตามขอความ เทคนคของการเชอมโยง เปนลกษณะทางจตใจ ซงอธบายไดดงน

- การใหความสนใจ (Focusing) เปนการใหความส าคญกบสงใดสงหนง - การจนตนาการ (Imaging) เปนการชวยใหเกดการจ างายขน - การเชอมโยง (Linking) เปนการเชอมสงทไดยนกบสงทท า เพอใหจ าสงนนได - การก าหนดขอบเขต (Locating) รจกโครงสรางวาอยตรงไหน ซงจะท าใหเกดความจ าไดงายขน - การท าใหเปนรปราง (Chunking) การท าใหเปนสวนยอย หรอแบงเปนหวขอตางๆ เพอใหงาย

ในการจ า การจดการใหสามารถใชเวลาไดมากทสด(Maximize Organization Time)

ในการจดการเพอใหมเวลาในการท างานไดมากทสดนน ควรด าเนนการดงน การวางแผนงาน (Plan) การจดการเวลาใหเหมาะสมกบแผนงาน และจดประสงคขององคกรนน การจดลาดบการทางาน (Organize) การจดโครงสรางงานใหประสบผลส าเรจ จะตองท าใหสอดคลองกบเปาหมายขององคกร พนกงาน (Staff) การเลอกพนกงานทมคณภาพมาท างาน เพอใหประหยดเวลานน จะตองมความเหมาะสมทงคนท

เลอก จ านวนคนและบรรยากาศ การมอบหมายงานโดยตรง (Direct) งานทไมส าคญ หรอมความส าคญนอยใหผอนท าได แตจะตองบอกกลาวใหชดเจน ดกวาทจะตอง

ลงมอท าดวยตนเอง การควบคม(Control) ตองตงมาตรฐานการควบคมผลงาน และมการตอบสนอง มการจดการดแลผรวมงานใหอยใน

ระเบยบแบบแผน และสามารถไลออกไดถาไมท าตามระเบยบ การจดการทด จะเปนการรกษา เวลา และพลงงาน ถาขาดสงเหลานจะท าใหเขาสภาวะวกฤตได

การจดลาดบความส าคญ(Setting Priority) สามารถสรางแผนในการจดการเรองเวลาทเปนไปไดในการให และการไดรบการชวยเหลอ การตดสนในการจดลาดบความส าคญของผลลพธ(Decide on Priority Outcomes) จดการทรพยากรทมอยใหคมคาทสด เพอการดแลผปวย โดยจดล าดบความส าคญของกจกรรม

เพอผลลพธ คอความปลอดภยของผปวย ถาไมจดลาดบความส าคญในการดแลปญหาของผปวย ผปวยอาจจะหายไป และอาจจะทาให

ยากตอการจดการ การจดลาดบความส าคญควรอยบนพนฐานของเงอนไขของผปวย และความรบผดชอบตอการแกปญหาในการดแลรกษา ความยดหยนในการจดลาดบความส าคญเปนกญแจส าคญ ทจะทาใหประสบความส าเรจ

Page 30: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

การจดล าดบความส าคญมอยหลายประการทพยาบาลควรจะหลกเลยง 1. ท าทกอยางแมมปญหา 2. หาแนวทางเพอลดการตอตาน 3. ตองตอบสนองตอสงทไมถกตอง 4. ท าทกอยางใหสมบรณโดยไมถกตอง 5. ไววางใจตอแรงบนดาลใจทผด การพจารณาในการลาดบความส าคญ (Consideration in Setting Priorities) 1. เรยงล าดบผลลพธ 2. บรหารทรพยากรอยางคมคา 3. มอบหมายงาน (Shift Report as a Tool for Making Assignment) กอนการวางแผนการ

จดเวร การประเมนผลลพธทประสบความส าเรจ (Evaluate Outcome Achievement) เมอสนสดการทางานในแตละเวร จะตองตรวจสอบ เพอดวา ผปวยไดรบผลลพธทประสบ

ความส าเรจหรอไม ถาไมได เปนเพราะอะไร

บรรณานกรม เกรยงศกด เจรญวงศศกด. ( 2545). การคดเชงสรางสรรค. กรงเทพฯ : บรษทซคเซสมเดยจากด. ทพยรตน สทธพงศ.(2540). การตดสนใจ. วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท .(ฉบบอดส าเนา). นภา ตงตระกล.(2542). การวเคราะหการใชเวลาของหวหนาหอผปวยโรงพยาบาลสงกด

กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต. กรงเทพมหานคร : บรษท ซเอนเคชน จ ากด.

พลศกด พมวเศษ.(2541)." การบรหารเวลา." เอกสารประกอบการบรรยายการประชมหวหนาภาค หวหนาฝาย . ณ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา. วนท 13-19 พฤษภาคม 2541.

พรนพ พกกะพนธ.(2542). การบรหารความขดแยง. กรงเทพมหานคร : บรษทเพชรสกลจ ากด. รกบญ คงส าราญ, สมชาย มรกตศรวรรณ และ ขตตยะ แพนเดช.(2544). รวมกฎหมายแรงงาน.

กรงเทพฯ : นตธรรม. ศจ อนนตนพคณ.(2542). กลวธการบรหารงานอยางมประสทธภาพ . สงขลา : ชลบตรกราฟฟค. สภาการพยาบาล.(2541). กฎหมายกบการประกอบวชาชพการพยาบาลและผดงครรภ. นนทบร : เดอะ

เบสทกราฟฟคแอนดปรนท. สมชาต กจบรรยง. (2545). สหสมพนธสรางสรรคทมงาน กรงเทพฯ : ธระปอมวรรณกรรม.

Page 31: บทที่ 2 การบริหารจัดการองค์กรการบริหารบริการสุขภาพและ ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/สอน

สรอยตระกล (ตวยานนท) อรรถมานะ. (2541). พฤตกรรมองคกร : ทฤษฎและการประยกต. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สานกมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สยมพร เพชรประสทธ. (2540, มนาคม). ผลของการฝกการวเคราะหการตดตอสมพนธระหวางบคคลทมตอพฤตกรรมทเหมาะสมในการเผชญความขดแยงระหวางบคคลของนกศกษาพยาบาลชนปท 2 วทาลยพยาบาลบรมราชชนนศรธญญา จงหวดนนทบร : ปรญญานพนธ กศ.ม. จตวทยาการแนะแนว. (ถายเอกสาร).

สรอยตระกล อรรถมานะ(ตวายานนท).(2541).พฤตกรรมองคการ. กรงเทพ : โรงพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร 538

เสมอใจ ตรงศร. (2538, ตลาคม – พฤศจกายน). “จะท าอยางไรเมอขดแยงกบผอน,” รมไทรทอง. 5 (3) : 29 –30. เสรมศกด วศาลาภรณ. (2540). ความขดแยงการบรหารเพอความสรางสรรค. พมพครงท 2 กรงเทพฯ : เลฟ แอนด ลฟ เพรส.

Begley AM.(1998). Acts, omissions, intentions and motives ; a philosophical examination of the Carruth AK.(1998, Oct). Violation of the nurse practice act ; implications for nurse managers. Nurs

Manage. 35-39. Chally P S, Loriz L.(1998, June). Decision making in practice. Am J Nurs. 98 : 17-20. Curtin L, Flaherty M J.(1999). Nursing ethics ; theories and pragmatic. Bowie, Md : Robert J

Brady. Davis AJ, Aroskar MA.(1997). Ethical dilemmas and nursing practice. 4thed. New York : Appleton &.

Dove MA.( 1998,April). Conflict ; Process and resolution . Nurs Manage. :30-32 541 Erbin–Roesemann MA, Simms LM.(1997, July–Aug). Work locus of control ; The intrinsic factor

behind empowerment and work excitement. Nurs Econ. 15 :183 – 190.

Eskreis TR.(1998, April). Seven common legal pitfalls in nursing. Am J Nurs. 98 : 34 –40. Forte.P S.(1997, May-June). The high cost of conflict. Nurs Econ. 15 : 119-123. Gandee RN, Knierim H, McLittle-McLittle-Marino D.(1997, July – Aug). Stress and older adults ; a

mind-body relationship. J Phys Educ Recreation and Dance. 69 : 19-22. Grohar-Murray ME, DiCroce HR.(1997). Leadership and management in nursing. Stamford, Conn

: Appleton & Lange. Grohar-Murray ME, DiCroce HR.(1997). Leadership and management in nursing. Stamford, Conn

: Appleton &Lange.