1

แผนการจดการเรยนรรายวชาการงานอาชพและเทคโนโลย รหสวชา ง 23101 ระดบชนมธยมศกษาปท 3หนวยการเรยนรท 6 เรยนรสอาชพพอเพยง เวลา 6 ชวโมงแผนการจดการเรยนรท 19 ขยะเพอชวต เวลา 2 ชวโมง

บรณาการ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง งานสวนพฤกษศาสตร

อาเซยน คานยม 12 ประการ

ขยะครผสอนนางสาววไล ทะวสขโรงเรยนประสานมตรวทยา

1. สาระการเรยนรขยะมลฝอยเปนของเสยทเกดขนจากการใชทรพยากรของ

มนษยอยางไมสมเหตสมผล ทำาใหสงผลกระทบกบการดำารงชวตของมนษยและสงมชวตอน ๆ อยางมากมายทงทางตรงและทางออม การจดการขยะมลฝอยจงมความจำาเปนตองแกทตนตอของสาเหต คอ มนษยทเปนผกอ ดงนนจงตองมการสรางจตสำานกในการใชทรพยากร การเหนคณคาของการอนรกษ การจดการขยะมลฝอย โดยนำาแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาใชเปนวถชวตพอเพยงในการดำารงชวตดวยการมเหตผล ความพอประมาณ การสรางภมคมกน ภายใตเงอนไขของความรทเขาใจ เขาถงหลกในการจดการ โดยททกคนตองเขามามสวนรวมในการแกปญหาดวยเงอนไขของคณธรรม ทมความรบผดชอบ การเสยสละ การประหยด การปฏบตตอระเบยบและกฎหมายโดยมงหวงใหเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมในชมชน และประเทศชาต ม

2

ทรพยากรไวใชอยางสมดลตลอดไป อนสงผลตอคณภาพชวตทดของทกคนอยางยงยน2. จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความรทวไปเกยวกบขยะมลฝอยได 2. บอกวถชวตของมนษยในปจจบนกบการเกดขยะมลฝอยได

3 . ลดปรมาณขยะมลฝอยในชมชนดวยหลก 7R ได4. คดแยกขยะทงใหถกทและถกถงได

5. ใชประโยชนขยะมลฝอยในชมชนได 6. บอกกจกรรมทสงเสรมการคดแยกขยะได 7. วเคราะหแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการคดแยกขยะในชมชนได3. สาระการเรยนร

1. ความรทวไปเกยวกบขยะมลฝอย 2. วถชวตของมนษยในปจจบนกบการเกดขยะมลฝอย

3 . การลดปรมาณขยะมลฝอยในชมชนดวยหลก 7 R4. การคดแยกขยะทงใหถกทและถกถง

5. การใชประโยชนขยะมลฝอยในชมชน 6. กจกรรมทสงเสรมการคดแยกขยะมลฝอยในชมชน 7. การวเคราะหแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการคดแยกขยะในชมชน4. สมรรถนะรายหนวย

1. แสดงความรในการลดปรมาณขยะมลฝอยดวยหลก 7 R2. นำาแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชตดสนใจ

จดกจกรรมคดแยกขยะมลฝอยในสถานศกษาไดอยางนอย 1 กจกรรม5. การวเคราะหตามหลกของเศรษฐกจพอเพยง หลกความพอประมาณ

1. วางแผนการใชทรพยากรทเหมาะสม

3

2. เลอกวสดอปกรณ ในการจดเกบและรวบรวมขยะ3. ขนสงขยะไปกำาจดไมตกคางในแตละวน4. เลอกสถานทและวธการกำาจดขยะอยางเหมาะสม

หลกความมเหตผล1. ใชทรพยากรอยางคมคาเพอลดปรมาณขยะทตนทาง2. คดแยกขยะตามประเภทของขยะเพองายตอการกำาจดและ

นำาไปใชประโยชน3. ใชวธการกำาจดขยะใหเหมาะสมกบวถชวตในชมชน

หลกการสรางภมคมกน1.มรายไดจากการคดแยกขยะมาจำาหนาย2. ลดรายจายในครวเรอนจากการซอสงของตาง ๆ มาใชใน

ชวตประจำาวน3. ชมชนนาอย นาอาศย มความสะอาด

เงอนไขการจดการความร1. หลกการอนรกษ2. วธการจดการขยะมลฝอย

เงอนไขการมคณธรรม 1. ความรบผดชอบตอสงคม 2. การปฏบตตามระเบยบ/กฎหมาย3. การมสวนรวมในชมชน4. ความมเหตผล การเสยสละ การแบงปนการใชทรพยากร5. ความประหยด รคณคาของทรพยากร

นำาสความสมดลใน 4 มต คอ1. เศรษฐกจ ทำาใหชมชนมทรพยากรไวใชอยางเพยงพอและ

ยงยน ไมตองนำาเขามาจากภายนอก ชวยประหยดการซอสงของตาง ๆ ในการดำารงชวต ครวเรอนมรายไดเพมขนจากการใชทรพยากรอยางฉลาด มขยะรไซเคลนำาไปจำาหนาย ประชากรบางสวนมอาชพใหมจากการรบซอของเกามาจำาหนายหรอนำามาแปรรป ผผลตลด

4

การซอวสดใหมมาผลตทำาใหลดการนำาเขาทรพยากรผลตจากตางประเทศ และทสำาคญจะชวยลดการลงทนการกำาจดขยะลงไดอยางมาก

2. สงคม มการเรยนรในการใชทรพยากร การอนรกษ การจดการขยะ ทำาใหสงคมมความเออเฟ อตอกน มความรกสามคค รจกประหยด เสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวม รวมมอกนในการแกปญหา ภายในชมชน ชวยสรางสงคมในยคเศรษฐกจฐานความร ใหกบชมชนไดอยางยงยน

3. วฒนธรรม การเรยนรเกยวกบการอนรกษของคนในสงคมทำาใหทกคนมความตระหนกในคณคาของวถชวตแบบดงเดมของคนในสงคม ทตองรกษาไว เชน การชวยเหลอกน การไมทำารายตนเองหรอผอนทงทางตรงและทางออม เปนตน ดงนนการรวมมอกนในการจดการขยะภายในชมชนจงเปนการชวยกนรกษาคณภาพชวตของคนทกคนในชมชน และสงมชวตตาง ๆ ทอาศยโลกใบนอยรวมกน ใหมคณภาพชวตทดขน ซ งเปนการประยกตวฒนธรรมดงเดมเปนวฒนธรรมใหมในชมชนตามการเปลยนแปลงของสงคม โดยยงคงยดหลกวฒนธรรมดงเดมไว

4. สงแวดลอม การสรางจตสำานกในการใชทรพยากรและการอนรกษ ทำาใหปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอมลดลง เนองจากมของเสยเกดขนนอยลง มการใชทรพยากรอยางฉลาดขน ปญหาขยะมลฝอยในชมชน ลดนอยลง ทำาใหชมชนนาอย มความสะอาด ลดปญหาการระบาดของเชอโรคตาง ๆ กลนไมพงประสงค นำาเสยทเกดจากการหมกหมมของขยะ และทส ำาคญครวเรอนมคณภาพชวตทดขนทงรางกาย และจตใจ

6. กจกรรมการเรยนร1. สนทนาเรองการทงขยะในบานของนกเรยน ในสถานศกษา

วธการจดการขยะของชมชน/สถานศกษา เชน การคดแยกขยะ สถานททงขยะ กจกรรมการสงเสรมการลดปรมาณขยะ เปนตน

5

2. แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 3-4 คน3. นกเรยนแตละกลมศกษาใบความรท 1.1 เรอง ขยะมลฝอย

ในชมชน พรอมแลกเปลยนกบครผสอน4. นกเรยนแตละกลมชวยกนวเคราะหและตอบประเดนคำาถาม

ตามสถานการณทครกำาหนดในใบงานท 1.1 เรอง การลดปรมาณขยะมลฝอย ทำาเปนรายงานสงคร

5. ผสอนสรปสาระสำาคญรวมกบนกเรยนดวยบทเรยนนำาเสนอดวยโปรแกรม power point เรอง ขยะเพอชวต

7. สอและแหลงเรยนร1. ชดสอนำาเสนอดวยโปรแกรม power point เรอง ขยะ

เพอชวต2. สถานศกษา/ชมชน3.ขยะมลฝอยตามแหลงตาง ๆ4. สออนเตอรเนต

8. การวดผลประเมนผลวธประเมนผล1.ทดสอบกอนและหลงการเรยน 2. ประเมนใบงาน 3. สงเกตคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค เครองมอวด1.แบบทดสอบกอนและหลงการเรยน 2.แบบสงเกตคณธรรมจรยธรรม3.แบบประเมนใบงาน

การประเมนผล

6

1.แบบทดสอบกอนและหลงการเรยน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

ม 2 เกณฑ คอ ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน

ไดมากกวา 5 คะแนน ถอวาผาน2. แบบสงเกตคณธรรม จรยธรรม

-ดานความขยน สงเกต 1 ครง ๆ ละ 2 คะแนน-ดานความซอสตยสจรต สงเกต 2 ครง ๆ ละ 2 คะแนน-ดานการประหยดสงเกต 1 ครง ๆ ละ 2 คะแนน-ดานความอดทน สงเกต 1 ครง ๆ ละ 2 คะแนน-ดานความสามคค สงเกต 1 ครง ๆ ละ 2 คะแนนม 3 เกณฑ คอ มาก 2 คะแนน ปานกลาง 1 คะแนน นอย 0 คะแนนเกณฑการเมนระดบการปฏบต15-20 คะแนน = ดมาก 10-14 คะแนน = ด1-9 คะแนน = ตองปรบปรง 0 คะแนน

= ใชไมได

3. แบบประเมนใบงาน คะแนนเตม 40 คะแนน เกณฑการประเมนใบงาน

ร า ย ก า รประเมน

7

1. ความถกตองของคำาตอบ

ขอ 2 คะแนน

ตอบถกตอง

สมบรณ(2)

ตอบถกรอย

ละ 50 (1)

- -ตอบผด

หมด(0)

1. ความถกตองของคำาตอบ

ขอ 4 คะแนน

ตอบถกตอง

สมบรณ(4)

ตอบถกรอย

ละ 80 (3)

ตอบถกรอย

ละ 50 (2)

ตอบถกรอย

ละ 30(1)

ตอบผดหมด(0)

2. ความถกตองของคำาตอบ

ขอ 10 คะแนน

ตอบถกตอง

สมบรณ(10)

ตอบถกรอย

ละ 80 (8)

ตอบถกรอย

ละ 50 (5)

ตอบถกรอย

ละ 30(3)

ตอบผดหมด(0)

2. ความสะอาดเรยบรอย

(5 คะแนน)

งานสะอาด

เรยบรอย

(5)

งานสะอาดแต

ไมเรยบรอย

(3)

รายงานไมสะอาดและไม

เรยบรอย(1)

ไมสงงาน

(0)

-

3. สงงานตรงตามกำาหนด

(5 คะแนน)

สงงานตรงเวลา

(5)

ชากวากำาหนด

1 วน

(4)

ชากวากำาหนด2 วน(3)

ชากวากำาหนด3 วน(2)

ชากวากำาหนด

มากกวา 3 วน

หรอไมสง(0)

ระดบคณภาพ ดมาก (34-40) ด (27-33) พอใช (21-26) ปรบปรง (ตำากวา 20)

9.แบบฝกหด/ใบงาน/ใบความร

8

1. ใบความรท1.1 เรองขยะมลฝอยในชมชน2. ใบงาน ท 1.1 เรอง การลดปรมาณขยะในชมชน

10.เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ.2546. แนวทางการใชประโยชนจากขยะมลฝอยในชมชน.กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอม. กรงเทพฯ.

. 2551. คมอการลดคดแยกและใชประโยชนขยะมลฝอย. กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอม. กรงเทพฯ. 20 หนา

.2551. คมอประชาชนเพอการลดคดแยกและใชประโยชนขยะมลฝอยชมชน. กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอม. กรงเทพฯ. 20 หนา

เกษม จนทรแกว. 2544. วทยาศาสตรสงแวดลอม. สำานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ. 348 หนา.เอกสารอางองออนไลน

“การกำาจดและนำากลบคนขยะมลฝอยมาใชประโยชน ”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก www.dss.go. th/dssweb/st-articles/files/pep_12_2547_recycle.pdf

“การคดแยกขยะมลฝอย”. [ออนไลน]. เขาถงไดจากhttp://www.amornrat.cpm3.net/ elibrary.html

“การจดการขยะของประเทศไทย”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.adeq.or.th/ web/news/ news _green_detail.php

9

11. บนทกหลงการสอน11.1 ผลการใชแผนการเรยนร

จดการเรยนร (ระบดวยการทำาเครองหมาย / ในชอง ทไดปฏบต )

ไดตามแผนการเรยนร ไมไดตามแผนการเรยนร (ระบ

เหตผล)…………………………………………… ......................................................................................................................................

11.2 ผลการเรยนของผเรยน (บรรยายผลการเรยนในแตละดานตามสภาพจรง)

1) ดานความร (ประเมนจากแบบฝกหด/แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน) ......................................................................................................................................

2) ดานทกษะ (ประเมนผลงานจากใบงาน/ใบกจกรรม/ชนงาน ฯลฯ)

10

......................................................................................................................................

3) ดานจตพสย (ประเมนจากแบบสงเกตและการตรวจผลงาน) ......................................................................................................................................

11.3 ผลการสอนของคร (ขอ 2) - 6) ระบดวยการทำาเครองหมาย / ในชอง ทไดปฏบต) 1) ใชเทคนควธการสอนทมงเนนสมรรถนะอาชพ จำานวน........วธ ไดแก (ระบเทคนควธการสอนแตละวธ)

(1).............................................................................................................

(2)................................................................................................... (3).....................................................................................................

2) มการบรณาการคณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะอนพงประสงค (ระบ) .............................................................................................

ไมบรณาการคณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะอนพงประสงค (ระบเหตผล) ..............................................................................................................

11

3) มการบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ทกหนวย/บท ทจดการเรยน การสอน(ระบ) ..............................................................................................................

ไมบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ระบเหตผล)…………………………

4) มการใชสอและเทคโนโลยทเหมาะสมในการสอน ไดแก (ระบสอและเทคโนโลยทเหมาะสมทม/ทใช/ทผลต/ทจดหา)

............................................................................................................................

ไมใชสอและเทคโนโลยทเหมาะสมในการสอน (ระบเหตผล)

...............................................................................................................................

5) วดผลและประเมนผลตามแผนการเรยนร(ระบวธการวดและประเมนผล/ จำานวนครง)

....................................................................................................................

วดผลและประเมนผลไมเปนไปตามแผนการเรยนร(ระบเหตผล)

...........................................................................................................

6) ผเรยนมสวนรวมในการวดผลและประเมนผล

12

ผเรยนไมมสวนรวมในการวดผลและประเมนผล(ระบเหตผล)

..............................................................................................11.4 ปญหา แนวทางการแกปญหาและขอเสนอแนะ

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

......................................................................

(...........................................)

ครผสอน ……../………………………../………

13

ความคดเหนฝายวชาการ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(นายกฤษฏา พมพนธ)

ความคดเหนรองผอำานวยการ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(นางสาวปฐมาวด พละศกด)

รองผอำานวยการโรงเรยนประสานมตรวทยา

ความคดเหนผอำานวยการ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(นางมณรตน ปรนายวนชย)

14

ผอำานวยการโรงเรยนประสานมตรวทยา

ใบความรท 1.1เรอง ขยะมลฝอยในชมชน

1. จดประสงคการเรยนร 1.1 อธบายความรทวไปเกยวกบขยะมลฝอยได 1.2 บอกวถชวตของมนษยในปจจบนกบการเกดขยะมลฝอยได

1.3 ลดปรมาณขยะมลฝอยในชมชนดวยหลก 7R ได1.4 คดแยกขยะทงใหถกทและถกถงได

1.5 ใชประโยชนขยะมลฝอยในชมชนได 1.6 บอกกจกรรมทสงเสรมการคดแยกขยะได 1.7 วเคราะหแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการคดแยกขยะในชมชนได2. สาระการเรยนร

2.1 ความรทวไปเกยวกบขยะมลฝอย ขยะ ถอเปนเรองใกลตวทสดททกคนทราบกนด แตกไมให

ความสำาคญและคดวาเปนปญหาใหญทหนวยงานราชการตองเปน

15

ผรบผดชอบเทานน แตจรง ๆ แลวตวเราเองกสามารถจดการกบขยะไดโดยงาย และมคณคากบเราทกคนหากไดตระหนกถง

2.1.1 ขยะคออะไร ขยะหรอมลฝอย (Solid waste) หมายความถง

เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถ ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษ หรออนตรายจากชมชนหรอครวเรอน ยกเวนวสดทไมใชแลวของโรงงานซงมลกษณะและคณสมบตทก ำาหนดไวตามกฎหมายวาดวยโรงงาน 2.1.2 ประเภทของขยะมลฝอย

โดยทวไปจะพบขยะมลฝอยททงรวมกนในสถานทตาง ๆ จำาแนกออกเปน 4 ประเภท คอ

1) ขยะยอยสลาย (Compostable waste) หรอ มลฝอยยอยสลาย หมายความถง ขยะทเนาเสยและยอยสลายไดเรว สามารถนำามาหมกทำาปยได เชน เศษผก เปลอกผลไม เศษอาหาร ใบไม เศษเนอสตว เปนตน

2) ข ย ะ ร ไ ซ เ ค ล (Recyclable waste) ห ร อ มลฝอยทยงใชได หมายความถง ของเสยบรรจภณฑ หรอวสดเหลอใช ซงสามารถนำากลบมาใชประโยชนใหมไดโดยการนำามาแปรรปเปนวตถดบในขบวนการผลตหรอใชสำาหรบผลตเปนผลตภณฑใหม เชน แกว กระดาษ กระปองเคร องดม เศษพลาสตก เศษโลหะ อลมเนยม ยางรถยนต กลองเครองดม UHT เปนตน

3) ขยะทวไป (General waste) หรอ มลฝอยทวไป หมายความถง ขยะประเภทอนนอกเหนอจากขยะยอยสลาย ขยะรไซเคล และขยะอนตราย มลกษณะทยอยสลายยากและไมคมคาสำาหรบการนำากลบมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสตกใสขนม ถงพลาสตกบรรจผงซกฟอก พลาสตกหอลกอม ซองบะหมกงสำาเรจรป

16

ถงพลาสตกเป อนเศษอาหาร โฟมเป อนอาหาร ฟอลยเป อนอาหาร เปนตน

4) ขยะอนตราย (Hazardous waste) หรอ มลฝอยอนตราย หมายความถง ขยะทมองคประกอบหรอปนเป อนวตถอนตรายชนดตาง ๆ ซงไดแก วตถระเบด วตถไวไฟ วตถออกซไดซวตถมพษ วตถททำาใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถททำาใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง วตถอยางอนไมวาจะเปนเคมภณฑหรอสงอนใดทอาจทำาใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พชทรพยสนหรอสงแวดลอม เชน หลอดฟออเรสเซนต ถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพทเคลอนท ภาชนะบรรจสารกำาจดศตรพช กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคมเปนตน

2.1.3 แหลงกำาเนดของมลฝอย ขยะมลฝอยมแหลงกำาเนดตามลกษณะการใช

ประโยชนของทดน ไดดงน 1) แหลงทอยอาศย

2) สถานประกอบธรกจการคา 3) แหลงเกษตรกรรม 4) สถานทพกผอนหยอนใจหรอแหลงทองเทยว 5) สถานพยาบาล

6) โรงงานอตสาหกรรม 2.1.4 ผลกระทบของขยะมลฝอย การเพมจำานวนประชากรและความเจรญกาวหนา

ทางดานเทคโนโลยและเศรษฐกจ ไดสงผลใหจ ำานวนมลฝอยมปรมาณเพมขนเปนจำานวนมาก กอใหเกดปญหามลฝอยลนเมอง สรางผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ในดานตาง ๆ ดงน

2.1.4.1 ผลกระทบตอสภาพแวดลอม1) กอใหเกดปญหามลพษทางอากาศ เนองจาก

ปญหากลนเหมนจากมลฝอย และปญหาจากควนและละอองเถาถาน

17

ตาง ๆ ทเกดจากการเผาไหมของมลฝอยเอง รวมทงการฟงกระจายของฝนละอองและเศษขยะชนเลก ๆ ตอบรเวณใกลเคยง

2) กอใหเกดปญหามลพษทางดน มลฝอยบางชนดประกอบดวยสารพษตาง ๆ เมอนำามาฝงไวในดนอาจเกดการรวไหลทำาใหสารพษปนเปอนเขาสดน

3) กอใหเกดมลพษทางนำา โดยเฉพาะมลฝอยทมสารอนทรยทเนาเป อยไดปะปนอย เมอทงลงในแมนำาลำาคลองจะทำาใหแหลงนำาเกดเนาเสย สงผลตอการดำารงชวตของมนษยและสตวนำา

2.1.4.2 ผลกระทบทางดานเศรษฐกจและสงคม 1) ทำาใหบานเมองขาดความสะอาดและความ

สวยงาม จนอาจเปนการเสอมเสยตอชอเสยงในดานการรกษาความสะอาดของประเทศชาตและจะมผลตออตสาหกรรมการทองเทยวดวย

2) การสญเสยทางเศรษฐกจ โดยประชาชนและชมชนตองเสยคาใชจายในการเกบรวบรวมและการกำาจดมลฝอย นอกจากนการกำาจดขยะทไมถกตอง จะสงผลกระทบทำาใหสญเสยทางเศรษฐกจดานอน ๆ ตามมาอกดวย เชน การขดลอกคคลอง การบำาบดนำาเสย เปนตน

3) กอใหเกดเหตรำาคาญ ขยะมลฝอย นอกจากจะทำาใหเกดภาพไมชวนมอง ขาดความเปนระเบยบเรยบรอยในสงคมแลว ยงกอใหเกดความรำาคาญแกประชาชนไดอก เชน กลนเหมนจากขยะซงเกดจากการเนาเปอยของสารอนทรยตาง ๆ

2.1.4.3 ผลกระทบทางดานสขภาพอนามย ขยะมลฝอยบางชนดอาจปนเบอนของเชอโรคหรอสารเคมทเปนพษหรอสารทกอใหเกดอนตราย ซงถาการเกบมลฝอยไปทำาลายไมหมด การกำาจด หรอการทำาลายมลฝอยโดยไมถกวธการ อาจเปนบอเกดของ

18

เช อโรคตาง ๆ ได เชน เปนแหลงก ำาเนดและเปนอาหารของหน แมลงวน สตวเลอยคลานอน ๆ ซงเปนพาหะนำาโรคมาสคนได

2.2 วถชวตของมนษยในปจจบนกบการเกดขยะมลฝอย 2.2.1 สถานการณปรมาณขยะมลฝอย ขยะมลฝอยในสถานทตาง ๆ ทพบไดโดยทวไปจะมปรมาณเกดจากการกระทำาของประชากร มคาเฉลยประมาณ 0.9-1.0 กโลกรมตอคนตอวน ขนอยก บลกษณะของชมชน ความหนาแนนของชมชน ฤดกาล สภาวะทางเศรษฐกจ อปนสยของประชาชนในชมชน การจดบรการเกบขนมลฝอย และค ว า ม ส ะ ด ว ก ใ น ก า ร เ ก บ ข น ม ล ฝ อ ย

จากรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทยป2551 พบวามปรมาณขยะมลฝอยเกดขนทวประเทศประมาณ 15.04 ลานตนหรอวนละ 41,213 ตน เพมขนจากป 2550 ประมาณ 0.32 ลานตนหรอรอยละ 2.18 นอกจากนพบวา มขยะทไดรบการจดการอยางถกตองประมาณ 15,444 ตนตอวนหรอ รอยละ 37  ของปรมาณขยะทวประเทศ  สำาหรบการใชประโยชนมลฝอย พบวา มการนำาขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหมประมาณ  3.405 ลานตน  หรอคดเปนรอยละ 23  ของปรมาณทเกดขนทงหมด 15.04 ตน โดยมการคดแยกและนำากลบคนขยะรไซเคล  ประเภทเศษแกว  กระดาษ  เหลก อะลมเนยม ผานกจกรรมตางๆ เชน ศนยวสดรไซเคลชมชน   ธนาคารขยะรไซเคล   การนำาขยะอนทรยมาทำาปยหมก  ปยชวภาพ และการผลตพลงงานไฟฟาจากขยะ 2.2.2 สาเหตททำาใหเกดขยะมลฝอย 1) ความมกงายและขาดความสำานกถงผลเสยทจะเกดขน เปนสาเหตทพบบอยมากซงจะเหนไดจากการทงขยะลงตามพนหรอแหลงนำาโดยไมทงลงใน ถงรองรบทจดไวใหและโรงงานอตสาหกรรมบางแหงลกลอบนำาสงปฏกลไปทงตามทวางเปลา

19

2) การผลตหรอใชสงของมากเกนความจำาเปน เชน การผลตสนคาทมกระดาษหรอพลาสตกหมหลายชนและการซอสนคาโดยหอแยกหรอใสถงพลาสตกหลายถงทำาใหมขยะปรมาณมาก

3) การเกบและทำาลายหรอนำาขยะไปใชประโยชนไมมประสทธภาพ จงมขยะตกคางกองหมกหมมและสงกลนเหมนไปทวบรเวณจนกอปญหามลพษใหกบสงแวดลอม

2.3 การลดปรมาณขยะมลฝอยในชมชนดวยหลก 7 R กอนจะทงขยะควรหยดคดสกนดวาเราจะลดปรมาณขยะทตนทางไดอยางไร ซงมแนวทางปฏบตททกคนสามารถนำามาใชได โดยการใชหลก 7R ทสามารถเลอกทำาในขอใดขอหนง หรอหลาย ๆ ขอ ตอไปน 1) REFUSE คอ การปฏเสธ หรอหลกเลยงสงของ หรอบรรจภณฑทจะสรางปญหาขยะ รวมทงเปนมลพษตอสงแวดลอม เชน กลองโฟม ถงพลาสตก ขยะมพษตางๆ 2) REFILL คอ การเลอกใชสนคาชนดเตม ซงใชบรรจภณฑนอยชนกวา ขยะกนอยดวย เชน ผงซกฟอก สบเหลว นำายาลางจาน เปนตน 3) RETURN คอ การเลอกใชสนคาทสามารถสงคน บรรจภณฑสผผลตได หรอระบบมดจำา คนเงนได –เชน ขวดเครองดมประเภทตางๆ 4) REUSE คอ การนำาบรรจภณฑทใชแลว กลบมาใชใหม เชน กลองกระดาษ ขวดนำา ใชถงผาแทนถงพลาสตก และถงพลาสตกสามารถนำามาใชซำาไดอก 5) REPAIR คอ การซอมแซมเครองใช อปกรณตางๆ ใหสามารถใชประโยชนไดตอไป ไมใหกลายเปนขยะ 6) REDUCE คอ การลดการบรโภคและหาทางเพมประสทธภาพ การใชงานของสงของเครองใชตางๆ

20

7) RECYCLE คอ การคดแยกขยะทยงใชประโยชนได ใหงายตอการจดเกบและสงแปรรป เชน พลาสตก แกว กระปอง เครองดม 2.4 การคดแยกขยะทงใหถกทและถกถง

เพอความเปนระเบยบเรยบรอยและงายในการจดเกบ ลดการปนเป อนของขยะมลฝอยทมศกยภาพในการนำากลบมาใชประโยชนได จงควรมการคดแยกขยะทงใหถกประเภทของถงรองรบขยะมลฝอยตามสตางๆ ดงน  1) ถงสเขยว รองรบขยะยอยสลาย เชน เศษผก เปลอกผลไม เศษอาหาร เปนตน  2) ถงสเหลอง รองรบขยะทสามารถนำามารไซเคลหรอขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ เปนตน 3) ถงสแดง รองรบขยะทมอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน หลอดไฟทหมดอายจากการใชงาน ขวดยา ถานไฟฉาย กระปองสเปรย กระปองยาฆาแมลง ภาชนะ บรรจสารอนตรายตางๆ  4) ถงสฟา รองรบขยะทวไปทไมสามารถยอยสลายได เชน พลาสตกหอลกอม ซองบะหมสำาเรจรป ถงพลาสตก โฟมและฟอลยทเปอนอาหาร

2.5 การใชประโยชนขยะมลฝอยในชมชน การคดแยกขยะทำาใหเราสามารถนำาขยะทคดแยกมาใช

ประโยชนได ดงน 2.5.1 ใชเปนภาชนะเกบสงของภายในบาน ขยะ

บางประเภททซอมาใช เชน ภาชนะสำาหรบใสอาหาร เครองดม หรอแมแตของใชตางๆ เมอใชหมดแลวไมควรจะทง ควรพจารณารปทรงของภาชนะเหมาะสำาหรบบรรจอะไร ลองมอง ลองคด และลองนำามาใชอกครง กจะไดภาชนะใหมๆ โดยทไมตองเสยอะไรเลย แตกอนนำา

21

ภาชนะเหลานมาใชอกครงหนง จะตองแนใจวาภาชนะนนๆ สะอาดจรงๆ เสยกอน ดงตวอยางไดแก

1) แกนกระดาษชำาระ นำามาเรยงไวในลนชกเพอแบงพนทใหเปนสดสวน สำาหรบเกบถงเทา เนกไท หรอชดชนในใหเปนระเบยบ ไมปะปนกน

2) ขวดซปไกสกดใบยอม ใสเครองเทศ เครองปรงทมากบถงพลาสตก โดยอาจเลอกฝาเปนจกกอก ฝาไม หรอผาหมสไตลโบราณ เพอความสะดวกในการหยบใช

3) ถงกระดาษทใสของมา นำามาเกบของระเกะระกะหรอเกบของเพอกนลม โดยใชคลปหนบแลวแขวนไวในททเหนไดชดเจน

4) กลองอาหารพลาสตก หลงจากรบประทานอาหารหมดแลว ลางใหสะอาด นำามาใสโปสการด ทเกบสะสมไวไดพอด และเมอเกบไดหลายกลอง กนำามาวางซอนแลวมดเชอกรวมกนไวได

2.5.2 การประดษฐสงของและวสดตาง ๆ ขยะรไซเคลสามารถนำามาดดแปลงใหเกดประโยชนไดหลายอยาง เชน นำามาประดษฐเปนดอกไม มล กลองใสกระดาษทชช หมวก กระเปา โตะ เกาอ กรอบรป ฝาเพดาน เปนตน สามารถนำาไปขายสรางรายไดหรอใชในครวเรอนกได

2.5.3 ทำาเปนปยนำาสกดชวภาพ โดยเฉพาะขยะเศษอาหารในครวเรอนสามารถนำามาหมกเปนสารสกดชวภาพ นำาไปใชประโยชนในการเกษตรและสงแวดลอมไดเปนอยางด

2.6 กจกรรมสงเสรมการคดแยกขยะในชมชน การจดการขยะมลฝอยทด คอ การลดและคดแยกขยะท

ตนทาง ดงนนชมชนจงควรสรางกจกรรมทสงเสรมการคดแยกขยะกอนนำาไปกำาจด ดงนคอ

22

2.6.1 กจกรรมขยะแลกไขหรอสงของ เปนกจกรรมทใชไขและสงของทจำาเปนตอการดำารงชวตประจำาวน เชน ผงซกฟอก สบ แชมพ ปลากระปอง เปนตน เปนสงของแลกเปลยนกบวสดรไซเคล ทชาวบานในชมชนนำามาแลกตามราคาของไขในตลาด มขนตอนการดำาเนนงานดงน

1) จดเตรยมสถานทและอปกรณทจำาเปน ตาชง เครองกระจายเสยง และไข/สงของ

2) ตงคณะทำางาน 3)กำาหนดวนและเวลาทจะจดกจกรรม 4) สอบถามราคาวสดรไซเคลกบรานรบซอของเกา 5) ประชาสมพนธเชญชวนโดยใชหอกระจายขาว 6) เปดกจกรรม โดนนำาขยะรไซเคลมาชงนำาหนก

คดราคา เทยบกบราคาไข/สงของ รวบรวมขายใหรานรบซอของเกา 2.6.2 กจกรรมผาปารไซเคล เปนกจกรรมทนำาวถ

การดำารงชวตของคนไทยทผกพนกบพธกรรมทางศาสนามาเสรมสรางความร ความเขาใจเกยวกบการคดแยกขยะมลฝอยและสรางความสามคคในชมชน นอกจากชวยลดปรมาณขยะมลฝอยแลวยงเปนการทำาบญกศลไดอกทางหนง โดยมขนตอนการดำาเนนงานดงน

1) ตงคณะกรรมการผาปา 2) กำาหนดวน เวลา และสถานททจะจดกจกรรม

พรอมพมพใบฎกา 3) ประสานกบวดและรานรบซอของเกา 4)ประชาสมพนธเชญชวนโดยใชหอกระจายขาว

หรอเรยกประชมชแจงกบสมาชก 5) สรปผลการดำาเนนการใหสมาชกไดรบทราบ 2.7 การวเคราะหหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใน

การคดแยกขยะในชมชน2.7.1 หลกความมเหตผล

23

1) ชวยลดปรมาณขยะทตองนำาไปกำาจด 2) ชวยลดคาใชจายในการกำาจดขยะ 3) ชวยสรางความสมพนธในชมชน 2.7.2 หลกความพอประมาณ 1) ใชเวลาและคนใหเหมาะสมกบปรมาณขยะทตองคดแยก 2) ใชวสด อปกรณ และสถานท ใหเพยงพอกบปรมาณขยะ

2.7.3 หลกการสรางภมคมกน 1) มรายไดจากการคดแยกขยะ

2) ลดรายจายในครวเรอนจากการซอสงของตาง ๆ มาใชในชวตประจำาวน 2.7.4 เงอนไขการจดการความร

1) ประเภทของขยะ 2) การคดแยกขยะ 3) การนำาขยะไปใชประโยชน2.7.5 เงอนไขการมคณธรรม 1) ความรบผดชอบตอสงคม 2) การมสวนรวมในชมชน 3) ความประหยด รคณคาของทรพยากร

2.7.6 นำาสความสมดลใน 4 มต คอ 1) เศรษฐกจ ครวเรอนมรายไดเพ มข นจาก

การนำาขยะรไซเคลไปจำาหนาย ชวยสงเสรมอาชพการรบซอของเกาและทสำาคญจะชวยลดการลงทนการกำาจดขยะลงไดอยางมาก

2) สงคม มการเรยนรในการคดแยกขยะ ทำาใหสงคมมความเออเฟ อตอกน มความรกสามคค รจกประหยด เสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวม รวมมอกนในการแกปญหา ภายในชมชน

24

3) วฒนธรรม คนในชมชนรวมมอกนรกษาวฒนธรรมดงเดม ในการนำาพธกรรมทางศาสนามาใชกบการเรยนรในการคดแยกขยะ อนชวยรกษาประเพณทมคณคาไว

4) สงแวดลอม ปญหาขยะมลฝอยในชมชน ลดนอยลง ทำาใหชมชนนาอย มความสะอาด สวยงาม

ใบงานท 1.1เรอง การลดปรมาณขยะมลฝอย

1. จดประสงคการเรยนร1.สามารถคดแยกขยะได2.จดการขยะและนำาขยะไปใชประโยชนได3.บอกกจกรรมทชวยในการลดปรมาณขยะได4.วเคราะหแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการ

จดการขยะในสถานศกษาได2. กจกรรม

1.ใหแบงกลมนกเรยนออกเปนกลมละ 3-4 คน

25

2. กำาหนดสถานการณตอไปน ชมชนบานนาวาไดมการจดงานบญเดอนสบทบรเวณวดเทพกญชร หลงการจดงานเสรจสนลง คณครไดให นกเรยนชวยกนเกบเศษขยะในบรเวณวดใหสะอาด สมชายสงเกตเหนขยะมากมายถกทงกลาดเกลอนเตมไปหมดไมวาจะเปน ขวดนำาอดลม ถงพลาสตกใสอาหาร  เศษอาหารทเหลอกน เศษผกผลไม  กระปองเคร องดม ขวดเบยร ถงขนมขบเคยวตาง ๆ กลองโฟม เศษกระดาษ กระปองสสเปรย ถานไฟฉาย

จากสถานการณทกำาหนดใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน ( 30 คะแนน)

1) รวมกนวเคราะหวาขยะทสมชายเหนนน สามารถแยกไดเปนกประเภท อะไรบาง (4 คะแนน)

2) นกเรยนคดวาขยะแตละประเภทมประโยชนหรอโทษอยางไร และขยะประเภทใดสามารถนำากลบมาใชใหมได (4 คะแนน)

3) ผลกระทบของปญหาขยะสงผลตอใครบาง และมผลอยางไร ( 2 คะแนน)

4)นกเรยนจะมวธการรณรงคเรอง การกำาจดขยะอยางไร เพอใหชมชนของนกเรยนมความสะอาด นาอยอาศย ใหยกตวอยางมา 1 กจกรรม ( 10 คะแนน)

5) ใหนกเรยนแตละกลมนำาแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชตดสนใจดำาเนนการจดตงธนาคารขยะขนในสถานศกษา ( 10 คะแนน)

3. นกเรยนตอบคำาถามทำาเปนรายงานสงครในเวลาทกำาหนด

26

แบบประเมนผลภายหลงการเรยนร หนวยท 6คำาชแจง จงพจารณาเลอกเลอกคำาตอบทถกตองเพยงขอเดยว

โดยเลอกกากบาท (X) ลงหนาขอท เหนวาถกตองทสด (10 คะแนน)1. ขอใด ไมใช ขยะมลฝอย

ก. เศษอาหาร กระปองนำาอดลมข. ผก ผลไมค. มลสตว ซากสตวง. ถงพลาสตก เศษกระดาษ

2. ขอใด เปนขยะอนตรายก. เศษอาหาร เศษกระดาษข. พลาสตก ผลไมเนาค. ผาพนแผล เศษใบไมง. ถานไฟฉาย แบตเตอร

3. ปจจบนแหลงกำาเนดมลฝอยในชมชนมาจากแหลงใดมากทสดก. ตลาดสดข. ทอยอาศย

ค. รานคาในชมชน ง. แหลงทองเทยว

4.ขอใดเปนผลกระทบของขยะมลฝอยตอสภาพแวดลอมก. แหลงอาศยของสตวมพษข. กอใหเกดโรคระบาดค. มลพษทางดน นำาและอากาศ

27

ง. เสยคาใชจายในการกำาจด5.ขอใดเปนตนเหตทำาใหเกดปญหาขยะมลฝอย

ก. จลนทรยข. มนษยค. สตวง. ถกทกขอ

6. โดยปกตขยะมลฝอยทพบตามสถานทตาง ๆ เกดจากประชากรในปรมาณเทาใดตอคนตอวน

ก. 0.9-1.0 กโลกรม ข. 1.9-2.0 กโลกรม

ค. 2.9-3.0 กโลกรม ง. 3.9-4.0 กโลกรม

7. ขอใดเปนการคดแยกขยะมาใชประโยชนใหมก. Recycleข. Rejectค. Reuseง. Reduce

8. ถงรองรบขยะขอใดใชรองรบขยะทยอยสลายไดก.ถงสฟาข. ถงสเหลองค. ถงสแดงง. ถงสเขยว

9. ขอใด ไมใช การนำาขยะมาใชประโยชนก. การนำาขวดซปไกสกดใสเครองเทศ เครองปรง ข. การนำาผกมาปรงอาหาร

ค. การนำาขวดยาคลทมาทำาเกาอนงง. การนำาแกนกระดาษชำาระ ใชเกบถงเทา เนกไท หรอชดชนใน

ใหเปนระเบยบ

28

10. ขอใดไมใชกจกรรมทสงเสรมการคดแยกขยะก. ขยะแลกไขข. ศนยขยะรไซเคลค. ธนาคารขยะง. การดำานำาเกบขยะ

เฉลยคำาตอบแบบประเมนผลการเรยนร หนวยท 6

ขอท กอนเรยน หลงเรยน1 ง ข2 ข ง

29

3 ง ก4 ก ค5 ก ข6 ข ก7 ค ก8 ก ง9 ง ข

10 ข ง