คณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษา ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5

บทคดยอ ของ

สวฒน งามยง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเป นส วนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

2547

สวฒน งามยง. (2547). คณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบน การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5. สารนพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : อาจารยสพพรรณ พฒนาพาณชย.

การศกษาคนควาครงนมจดมงหมาย เพอศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลย สารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 เพอเปรยบเทยบ คณลกษณะ ครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามวฒการศกษา ประสบการณการสอน และบคลกภาพของคร และศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

กลมตวอยาง ไดแก คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จานวน 109 คน เครองมอทใชในการศกษาคนควา ไดแก แบบสอบถามเกยวกบความฉลาดทางอารมณ ลกษณะครทดและแบบวดบคลกภาพของคร สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ ความถ คารอยละ คาเฉลยคาเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธแอลฟา t-test F-test และคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน

ผลการศกษาคนควาสรปไดดงน 1. คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5

มคณลกษณะครทดอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานไดแก ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และดานการพฒนา พบวามคณลกษณะครทดอยในระดบมากทกดาน

2. คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษาและประสบการณการสอนตางกน พบวามคณลกษณะครทดไมแตกตางกน

3. คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมบคลกภาพแตกตางกน คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B พบวามคณลกษณะครทดแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยพบวา ครทมบคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดมากกวาครทมบคลกภาพแบบ B

4. การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 พบวามความสมพนธทางบวกกบคณลกษณะครทดอยางมนยสาคญทระดบ .01

The good characters of teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5,

AN ABSTRACT BY

SUWAT NGAMJING

Presented in partial Fulfillment of the Requirements

for the Master of Education degree in Educational Administration

at Srinakharinwirot University 2547

Suwat Ngamjing. (2004). The good characters of teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5, Master Project, M.Ed. (Educational Administration). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor : Lect. Supepan Phatanapanit.

This research aimed at finding the good characters of teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5. The study was included studying qualification, teaching experience, emotional intelligence and teacher personality. Sample group comprised 109 teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5. The materials of researching are the 5 level questionnaire of practical and response, emotional intelligence, teacher appearance and the characteristic of teacher test. The statistical measurements comprised frequency, percentile, standard deviation and Alfa coefficient, T-test, F-test and Pearson coefficient. Findings of this research were following:

(1) The teachers in Vocational College at Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5 had the good characters in the all maximum level; knowledge, teaching, virtue and professional ethics, and development.

(2) The teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5 who had got the different degree of education and the different age of experience was not been a factor for good character of teaching.

(3) The teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5 had got the different personality, A appearance personality and B Appearance Personality. From the researching found that A appearance personality teachers had more got the good characters of teachers than B appearance personality teachers in the level of 0.5 statistics significance.

(4) By researching of the relation between the emotional intelligence of teachers with the good characters of teachers in Vocational College, Vocational Education Commission Central Part 1 and Central Part 5 found that the relation of positive emotional intelligence and the good characteristics had the level 0.1 statistics significance.

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบน สาเรจลลวงเรยบรอยไดดวยด เพราะความกรณาอยางสงยง จากทานอาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย อาจารยทปรกษาสารนพนธ ในการใหคาแนะนา ตดตาม ตรวจทานความถกตองทงหมด ตลอดจนแกไขขอบกพรองตางๆ อนเปนประโยชนอยางดยง ผวจยรสกซาบซงในความกรณาและขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ในการสอบสารนพนธในครงน ผวจยขอขอบพระคณ อาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ และ ผชวยศาสตราจารย ดร.ทศนา แสวงศกด ทเปนกรรมการสอบปากเปลา และใหความกรณาตรวจสอบ แนะนา แกไข จนประสบผลสาเรจ กราบขอบคณคณาจารยภาควชา การบรหารการศกษาทกทานทไดเมตตา อบรมสงสอน และถายทอดประสบการณทด ททาใหผวจยสามารถนามาใชจนประสบผลสาเรจ

ขอขอบคณคณะคร-อาจารยวทยาลยเทคนคสพรรณบรทใหความอนเคราะหตอบแบบสอบถาม เพอพฒนาเครองมอทใชในการวจย ขอขอบคณคณะผบรหาร คร-อาจารย วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร วทยาลยสารพดชางกาญจนบร วทยาลยสารพดชางราชบร และวทยาลยสารพดชางเพชรบร ทใหความอนเคราะหตอบแบบสอบถาม

ขอขอบพระคณผเชยวชาญทง 5 ทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผอานวยการศร โพธนาม วทยาลยเทคนคสพรรณบร ผอานวยการทองพน กงนาค วทยาลยการอาชพพนมทวน จงหวดกาญจนบร และ ผอานวยการประภาส คงสะบาย วทยาลยการอาชพสองพนอง จงหวดสพรรณบร ทใหความอนเคราะหตรวจสอบเครองมอในการวจยและใหขอเสนอแนะแกผวจยเปนอยางด

ขอขอบคณ อาจารยศกดสทธ บญรงศร วทยาลยเทคนคสมทรสงคราม ทคอยตดตามและใหกาลงใจอยตลอดเวลา ขอขอบคณ คณมยรา แบนประเสรฐ วทยาลยเทคนคสพรรณบร ทจดพมพและแกไขเอกสารแตเรมตน ขอขอบคณ อาจารยบนนาค ภทรพงษมณ หวหนางานวจยและพฒนา วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใจ จงหวดสพรรณบร อาจารยภญญดา อยสาราญ หวหนางานวจยและพฒนา วทยาลยอาชวศกษาสพรรณบร ทใหความชวยเหลอในการวเคราะหขอมล

สดทายผวจยตองขอขอบคณผอยเบองหลง ซงเปนผสนบสนนและใหกาลงใจในการวจยเปนอยางดยง คอ อาจารยเกศน งามยง ทาใหงานวจยในครงสาเรจลลวงไปดวยด

นายสวฒน งามยง

สารบญ บทท หนา

1 บทนา ……………………………………………………………...…. 1 ภมหลง…………………………………………………………. 1 ความมงหมายของการศกษาคนควา……………………………. 3 ความสาคญของการศกษาคนควา………………………………. 4 ขอบเขตของการศกษาวจย……………………………………… 4

ขอบเขตเนอหา……………………………………………… 4 ประชากรและกลมตวอยาง………………………………….. 4 ตวแปรทศกษา………………………………………………. 4

นยามศพทเฉพาะ……………………………………………….. 5 กรอบแนวคดในการวจย………………………………………... 8 สมมตฐานของการศกษาคนควา………………………………... 10

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ……………………………………...… 11 กรมอาชวศกษา ประวต และการเปลยนแปลงทสาคญ…………. 12 ความเปนมาในการจดการเรยนการสอนของวทยาลยสารพดชาง 18

บทบาทและหนาทของวทยาลยสารพดชาง…………………. 22 ความเปนมาของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบน การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5………………... 23 บทบาทหนาทและการดาเนนงานของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5… 23

คณลกษณะครทด………………………………………………. 25 คณลกษณะดานความร……………………………………... 35 คณลกษณะดานการสอน…………………………………… 40 คณลกษณะดานคณธรรมและจรรยาบรรณ………………… 43 คณลกษณะดานการพฒนา…………………………………. 46

วรรณกรรมทเกยวของกบคณลกษณะครทด…………………… 49 วฒการศกษา………………………………………………... 49

สารบญ (ตอ) บทท หนา

ประสบการณในการสอน …………………………………... 50 บคลกภาพของคร…………………………………………… 51 ความฉลาดทางอารมณ………………………………………. 59

งานวจยทเกยวของ……………………………………………… 72 งานวจยตางประเทศ…………………………………………. 72 งานวจยในประเทศ………………………………………….. 73

3 วธการดาเนนการศกษาคนควา………………………………………..... 78 การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง…………………………. 78 เครองมอทใชในการศกษาคนควา………………………………. 79 การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา……………………... 80 การเกบรวบรวมขอมล………………………………………….. 81 การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล……………………. 81 สถตทใชวเคราะหขอมล…………………………………...……. 83

4 ผลการวเคราะหขอมล…………………………………………...……. 84 สญลกษณและอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล……………… 84 การวเคราะหขอมล……………………………………………… 84

5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ……………………………………. 105 ความมงหมายของการศกษาคนควา……………………………. 105 สมมตฐานของการศกษาคนควา……………………………….. 105 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา.…………… 106 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล………………………... 106 การเกบรวบรวมขอมล……………………………….…………. 106 การจดกระทาและการวเคราะหขอมล……………….………….. 107 สรปผลการวเคราะหขอมล………………………….………….. 108 อภปรายผล………………………………………….…………... 109 ขอเสนอแนะ………………………………………….………… 112 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป…………………….………... 112

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

บรรณานกรม…………………………………………………………... 113 ภาคผนวก ……………………………………………………………... 123

ภาคผนวก ก……………………………………………………. 124 ภาคผนวก ข เครองมอเพอการวจย (แบบสอบถาม)……………. 134

ประวตยอผทาสารนพนธ……………………………………………… 143

บญชตาราง ตาราง หนา

1 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม……………………… 85 2 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามแยกตามประเภทของ

บคลกภาพ 2 แบบ คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพ แบบ B……………………………………………..………….. 86

3 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบการปฏบตการ/การรบร เกยวกบองคประกอบความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารย 87

4 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความฉลาดทางอารมณของ คร-อาจารยดานการตระหนกรบรอารมณตน จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม………………………………………………….. 88

5 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความฉลาดทางอารมณของ คร-อาจารยดานบรหารจดการอารมณ จาแนกเปนรายขอและ โดยรวม………………………………………………………. 89

6 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความฉลาดทางอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ จาแนกเปนรายขอและโดยรวม..…….. 90

7 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความฉลาดทางอารมณ ดานการรบรอารมณของผอน จาแนกเปนรายขอและโดยรวม 91

8 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความฉลาดทางอารมณ ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ จาแนกเปนรายขอและ โดยรวม…………………………………………………….…. 92

9 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด ของคร-อาจารย โดยรวมและจาแนกเปนรายดาน……….……. 93

9 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด ของคร-อาจารย โดยรวมและจาแนกเปนรายดาน……….……. 93

10 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด ของคร-อาจารย จาแนกเปนรายขอและโดยรวม……….……. 94

11 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด ของคร-อาจารย ดานการสอน จาแนกเปนรายขอและโดยรวม. 96

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 12 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด

ของคร-อาจารย ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม…………………………………………………… 98

13 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทด ของคร-อาจารย ดานการพฒนา จาแนกเปนรายขอและโดยรวม. 99

14 ผลการวเคราะหความแปรปรวนคณลกษณะครทดของคร- อาจารยทมวฒการศกษาตางกน………………………………… 101

15 การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย จาแนก ตามประสบการณในการสอนตางกน………………………….. 102

16 เปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ A และแบบ B……………………………………………………. 103

17 ศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะ ทดของคร-อาจารย……………………………………………. 104

บทท 1 บทนา

ภมหลง การศกษาเปนปจจยสาคญในการพฒนาประเทศ ถาประชาชนสวนใหญไดรบการศกษา

จนมความร ความสามารถ มคณภาพเปนอยางดแลว ยอมชวยใหการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศเจรญกาวหนาทดเทยมสงคมโลกทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว นอกจากการศกษาจะชวยทาใหคนเฉลยวฉลาด มความรทกษะแลวยงทาใหมความสามารถในดานการผลต และการมรายไดดขน เปนการยกระดบมาตรฐานความเปนอยของประชาชนใหสงขน ครเปนตวแปรทสาคญมากทสดในการกาหนดคณภาพของการศกษา เพราะลกษณะและพฤตกรรมตางๆ ของครผสอนมความสาคญอยางยงตอการเรยนการสอนทมประสทธภาพ (จานง กงทอง. 2539 : 1) ครตองเปนบคคลทมความรความสามารถ หรอรอบรในวชาอาชพหรอวทยาการนนๆ จนแกรงกลา สามารถยกระดบขนเปนผถายทอดวทยาการนนๆ บทบาทหนาทของครนนนอกจากเปนผสงสอนวทยาการแลว ยงเปนผอบรม จรยธรรมใหกบลกศษย สงสอนคณธรรม หลกการประพฤตปฏบตในวชาชพ ตลอดจนแนวทางในการครองชวตของศษย สงคมจงยอมยกยองครในฐานะพเศษทมบทบาท และความสาคญตอการพฒนาและสรางสงคม (ธรศกด อครบวร. 2544 : 18-20)

ครเปนตวแปรสาคญทจะกาหนดคณภาพของนกเรยนโดยตรง ดงนนคณลกษณะทดของครจงเปนสงทสาคญ ดงพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทพระราชทานแกครอาวโส เมอวนท 28 ตลาคม 2523 ความวา “ครทแทนน เปนผทาแตความด คอ ตองหมนขยน อตสาหะ พากเพยร ตองเออเฟอเผอแผและเสยสละ ตองหนกแนนอดกลนและอดทน ตองรกษาวนยสารวมระวงความประพฤต ปฏบตตนใหอยในระเบยบแบบแผนทดงาม ตองปลกตวปลกใจจากความสะดวกสบาย และความสนกรนเรงทไมสมควรแกเกยรตภมของตน ตองตงใจใหมนคงแนวแน ตองซอสตยรกษาความจรงใจ ตองเมตตาหวงด ตองวางใจเปนกลาง ไมปลอยไปตามอานาจอคต ตองอบรมปญญาใหเพมพนสมบรณขน ทงดานวทยาการและความฉลาดรอบรในเหตและผล” (ธรศกด อครบวร. 2544 : 63-64) พระราชดารสดงกลาวไดระบถงความสาคญของการเปนคร ทสงผลใหแกศษยทงโดยทางตรงและทางออม เชนเดยวกบ โกวท ประวาลพฤกษ. (2541 : 58) ทกลาววา ครทมความสามารถสงมความชานาญในการจดกจกรรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตอนนาไปสผลการเรยนทแทจรง แตถาครมความสามารถตากเปนเพยงผบอกความรแกนกเรยนไมสามารถพฒนาคณภาพนกเรยนใหเปนไปตามทตองการได

สงคมในปจจบนมความซบซอนและสบสนมากขน มปญหาใหมๆ เกดขนมากมาย เชน ปญหายาเสพตด ปญหาการแสดงออกทางเพศของเยาวชน ปญหาสงแวดลอมเสอมโทรม มความ

2

เจรญทางดานเทคโนโลยอยางรวดเรว จนทาใหการจดการศกษาของไทยตามไมทน ไมสามารถผลตกาลงคนทมคณภาพเทาทนความเปลยนแปลงได นอกจากการเปลยนแปลงภายในประเทศแลว สงคมโลกยงเกดการเปลยนแปลงไปอยางมาก ทงทางดาน สงคม เศรษฐกจ และเทคโนโลย มการแขงขนกนในดานคณภาพ ดานการผลตอยางรนแรง จงสงผลใหการจดการศกษาของประเทศกาวไปไมทนนานาประเทศ จากการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ ซงสงผลกระทบตอการศกษาเปนอยางมากน ถอเปนวกฤตทางการศกษา ทพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดกลาวถงในสวนทเกยวของกบคร ซง รง แกวแดง (2542 : 4-6) ไดอางขอสรปของทานวา เกดความเสอมในสถาบนคร ครมสภาพทางสงคมทตาลง เสยคณคาทางปชนยบคคล คนมความสามารถไมมาเปนคร ครผสอนคณธรรมจรยธรรมขาดคณภาพ สงคมยคใหมมความจาเปนและเกดความตองการครทมคณภาพและศกยภาพเขามาชวยจดระบบวถชวต ทงทางวฒนธรรมและทางเศรษฐกจ ดงนนพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ในหมวดท 7 ไดมสาระบญญตสาคญทเกยวกบคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาไวโดยเฉพาะ โดยมด เจตนารมณทจะใหวชาชพครเปนวชาชพชนสง ผประกอบวชาชพนจะตองไดรบการพฒนาอยางตอเนอง มเกยรต และศกดศรแหงวชาชพเปนทยอมรบของสงคม อนจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของชาตตอไป

จากแนวทางแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ดงกลาว แสดงใหเหนถงความสาคญของคณลกษณะของครในดานตางๆ เชน ดานการสอน ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และดานการพฒนา วาจะสงผลตอการพฒนาการศกษาเปนอยางมาก จงมความจาเปนทจะตองทาใหเกดคณลกษณะทดในตวครใหได

วทยาลยสารพดชาง เปนสถานศกษาสงกดกระทรวงศกษาธการ เปนสถานศกษาทพฒนาการอาชวศกษานอกระบบ ประเภทวชาชพระยะสน เรยนจบในตว และหลกสตร ปวช. เปนการศกษาทเปดโอกาสใหทกคนไดพฒนาทกษะความร ความเขาใจ และเจตคตทจาเปนในการประกอบอาชพ ตามความถนดและความสนใจในระดบกงชานาญการ เพอปอนคนเขาสตลาด แรงงาน ชวยคนงานวางงานใหไดประกอบอาชพ สวนผทประกอบอาชพอยแลวกจะไดศกษาฝกฝนหาความชานาญเพมขน เปนการยกระดบมาตรฐานฝมอใหสงขนหรอเพอประกอบเปนอาชพเสรม

อยางไรกตามการดาเนนการจดการศกษาประเภทอาชวศกษาทงหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และหลกสตรระยะสน ในวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ไดประสบปญหาหลายประการ เชน คณภาพของนกศกษา ทตาลง การออกกลางคนของนกศกษา จานวนผสมครเขาเรยนลดลง ซง พนศกด อภชาต (2536 : บทคดยอ) ไดศกษาสาเหตในการออกกลางคนของนกศกษาในวทยาลยสารพดชางสมทรปราการ พบวา ปจจยหนงทสงผลถงการออกกลางคนของนกศกษาคอ คณภาพของครเปนปจจยสาคญ คอ

3

ครขาดความรความชานาญในเนอหาทสอน สอนไมเขาใจ สอนไมสนก ใชภาษาทเขาใจยาก สอนเรวเกนไป และรวบรดเกนไป ขาดความสมพนธ และเอาใจใสนกศกษา ครมาสอนไมสมาเสมอหรอมาสอนไมตรงเวลา เชนเดยวกบ นวพร ธนวฒน (2536 : บทคดยอ) ไดศกษาปญหาในการเรยนของ นกศกษาวชาชพระยะสน ในคณะคหกรรมศาสตร วทยาลยสารพดชางเขตกรงเทพมหานครพบวา ปญหาดานผสอนทเปนปญหาสงสดคอ เรองครใหรายละเอยดในบทเรยนไมชดเจน เชน เทคนคการสอน และการทาความเขาใจในบทเรยน และจากการศกษาของ กฤษฎา ผองพทยา (2537 : 108-114) พบวาครสวนใหญขาดคณภาพ และคณลกษณะทพงประสงคในดานตางๆ ไดแก การขาดความรในการนาทรพยากรทองถนมาใชใหเกดประโยชนตอการเรยนการสอน การขาดทกษะความชานาญในการใชเครองมอและอปกรณในการปฏบตงาน การแตงกายไมเรยบรอย และการวางตนไมเหมาะสม ทาใหเกดปญหาในการปกครองชนเรยน การไมพยายามปรบตวใหเขากบผอน และไมยอมรบความคดเหนของผอน การขาดเจตคตทดตอวชาชพ จงพอสรปไดวา ปญหาคณภาพการเรยนการสอนขนอยกบคณลกษณะทดของครเปนตวแปรสาคญ ถาครขาดคณลกษณะทดในการเปนคร กจะสงผลถงคณภาพของผเรยนโดยตรง การทจะทาใหครมคณลกษณะทดนน มปจจยหลายประการตงแตการ คดกรองผทเขาเรยนวชาคร กระบวนการในการผลตคร รวมถงการอบรมพฒนาครปจจบนใหมความร มทกษะททนสมย มคณลกษณะความเปนครทดตามตองการ

ดงนนผวจยในฐานะผบรหารสถานศกษาจงสนใจทจะศกษาคณลกษณะทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 เพอนาขอมลจากผลการวจยมาใชเปนแนวทางในการฝกอบรม พฒนาและปรบปรง คณภาพของคร-อาจารยใหมคณลกษณะครทดตอไป

ความมงหมายในการศกษาคนควา ในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบน

การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 2. เพอเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบน

การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 จาแนกตาม วฒการศกษา ประสบการณการสอน และบคลกภาพของคร

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ฟ

4

ความสาคญของการศกษาคนควา ผลการวจยน ซงเปนการศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกด

สถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 เพอนาขอมลทไดไปใชประโยชนดงน 1. สามารถนาไปเปนแนวทางสรางเสรมใหเกดคณลกษณะครทดแกคร-อาจารย

วทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 และวทยาลยสงกดสานกงานการอาชวศกษา

2. สามารถใชเปนแนวทางแกสถาบนผลตคร ในการผลตบคลากรครในอนาคต 3. สามารถใชเปนแนวทางในการสรรหา คดเลอก เพอบรรจครในอนาคต

ขอบเขตของการศกษาคนควา การศกษาคนควาครงน มขอบเขตของเนอหา ประชากร และกลมตวอยาง และตวแปร ท

ใชในการศกษาคนควาดงน 1. ขอบเขตเนอหา เนอหาทตองการศกษา ไดแก คณลกษณะครทดของคร-อาจารย

วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 โดยจะศกษาเฉพาะ 4 ดาน คอ ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรม และจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

2. ประชากรและกลมตวอยาง 2.1 ประชากรทใชในการวจย ไดแก คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 ประกอบดวย วทยาลยสารพดชางราชบร 45 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร 16 คน และสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 ประกอบดวย วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร 47 คน และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร 60 คน รวมประชากรทงสน 168 คน

2.2 กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก คร-อาจารย จานวน 117 คน ไดมาโดยใชวธและขนตอนดงน

2.2.1 กาหนดขนาดของกลมตวอยาง (คร-อาจารย) จากตารางสาเรจของเครจซและมอรแกน (Krejcie and Morgan. 1970:608) ไดกลมตวอยาง จานวน 117 คน

2.2.2 สมตวอยางแบบระดบชน (Stratified Random Sampling) โดยใชวทยาลยเปนระดบชน (Strata) ไดกลมตวอยางจาก วทยาลยสารพดชางราชบร จานวน 30 คน วทยาลย สารพดชางเพชรบร จานวน 12 คน วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร จานวน 42 คน

3. ตวแปรทใชในการศกษา ตวแปรทใชในการศกษา มดงน

3.1 ตวแปรอสระ ไดแก สถานภาพของคร-อาจารย จาแนกเปน 3.1.1 ดานวฒการศกษา

5

1) ตากวาปรญญาตร 2) ปรญญาตร 3) สงกวาปรญญาตร

3.1.2 ดานประสบการณในการสอน 1) ตากวา 15 ป 2) 15 ปขนไป

3.1.3 ดานบคลกภาพของคร 1) บคลกภาพแบบ A 2) บคลกภาพแบบ B

3.1.4 ดานความฉลาดทางอารมณ 1) ดานการตระหนกรอารมณตน 2) ดานบรหารจดการอารมณ 3) ดานการสรางแรงจงใจ 4) ดานการรบรอารมณผอน 5) ดานการคงไวซงความสมพนธ

3.2 ตวแปรตาม ไดแก คณลกษณะครทดของคร-อาจารย วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 จาแนกเปนคณลกษณะ 4 ดานคอ

3.2.1 ดานความร 3.2.2 ดานการสอน 3.2.3 ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 3.2.4 ดานการพฒนา

นยามศพทเฉพาะ ในการวจยเรองคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ครงน ไดกาหนดนยามศพทเฉพาะในการศกษาวจยดงน 1. คณลกษณะครทด หมายถง สงทผเปนครทดจะตองเปนผทมความรความเขาใจ

แมนยาในเนอหาวชาทสอน สามารถใชศลปะวทยาการหลายๆ ดาน มเทคนควธสอนทด ชดเจน มมนษยสมพนธทด มบคลกภาพทเหมาะสมกบอาชพ ทาตวเปนแบบอยางทด มคณธรรมจรยธรรมทด รกและศรทธาตออาชพ มงมนในการพฒนาตนเอง ในการศกษาคนควาครงนจะศกษา คณลกษณะทดของคร-อาจารยในวทยาลยสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

6

1.1 คณลกษณะดานความร หมายถง คณสมบตของคร-อาจารยในการมความรใน เนอหาทสอนอยางลกซง มความรดานจตวทยาการเรยนร กระบวนการเรยนการสอน การประเมนผลทมประสทธภาพ มความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทย ภมปญญาทองถน มความรในการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนต มความรเรองมาตรฐานการศกษา การประกนคณภาพ ปรชญาและนโยบายการศกษา รวมถงมความรเกยวกบหลกสตรสถานศกษา แผนและโครงการพฒนาการศกษา

1.2 คณลกษณะดานการสอน หมายถง ความสามารถของคร-อาจารยในการวางแผนการสอน การปรบแผนการสอนและจดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมกบวตถประสงคของหลกสตรและตวผเรยน สงเสรมใหเกดการบรณาการดานความร และคณธรรมจรยธรรม และสามารถประเมนผลการเรยนทเกดผลดแกผเรยน

1.3 คณลกษณะดานคณธรรมและจรรยาบรรณ หมายถง ครจะตองมความศรทธาในวชาชพคร ตงใจใชความรความสามารถทางวชาชพ เพอใหบรการแกนกเรยน มความซอสตยตอวชาชพ ตามจรรยาบรรณคร มความรก ความเมตตา และความปรารถนาดตอนกเรยน ทาตนเปนแบบอยางทดแกนกเรยน ประพฤตตนตามหลกศาสนา อทศตนเพอสงเสรมใหนกเรยนทกคนไดเจรญเตบโตและพฒนาการในทกๆ ดาน

1.4 คณลกษณะดานการพฒนา หมายถง การทครจะตองศกษาหาความร เพมพนทกษะดานวชาการ กระบวนการเรยนการสอนทงทศกษาดวยตนเอง อบรมสมมนาอยางสมาเสมอ เพอใหทนตอเทคโนโลยและการเปลยนแปลง มการศกษาวจยดานหลกสตรและผเรยน รวมถงการพฒนาหองเรยน สถานท และสงเสรมพฒนาผรวมงานใหมความทดเทยมกน

2. วทยาลยสารพดชาง หมายถง สถานศกษาในสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 ซงประกอบดวย วทยาลยสารพดชางราชบร และวทยาลยสารพดชางเพชรบร สถานศกษาสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 ซงประกอบดวย วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร

3. คร-อาจารย หมายถง ผทาหนาทการสอนในสาขาวชาชพและวชาสามญ ทเปน ขาราชการครและอาจารยพเศษในตาแหนงอตราจางชวคราว ของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5

4. วฒการศกษา หมายถง ระดบการศกษาของคร-อาจารย ททาการสอนในวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกเปน 3 ระดบคอ ตากวาระดบปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

5. ประสบการณการสอน หมายถง ระยะเวลาในการปฏบตงานในหนาทครของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกเปน 2 ระดบคอ ตากวา15 ปและ15 ปขนไป

7

6. บคลกภาพ หมายถง รปแบบการแสดงพฤตกรรมของมนษยทงทแสดงออกและไมแสดงออก ทางกาย จตใจ อปนสย อารมณความรสก การสมาคมตดตอ ทาใหผอนไดรบรพฤตกรรมนนๆ ได ซงแตละคนไมเหมอนกน เกดจากการกระทาของอวยวะทไมหยดนง รวมทงระบบจตใจททาใหเกดพฤตกรรม เปนผลมาจากปจจยดานพนธกรรมและประสบการณ สงแวดลอม ตงแตอดตจนถงปจจบน สามารถเรยนรและแกไขพฒนาได ในการศกษาครงนไดแบงบคลกภาพตามลกษณะพฤตกรรมทแสดงออก ตามแนวคดของฟรดแมน และโรเซนแมน แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

6.1 บคลกภาพแบบ A หมายถง บคคลทมบคลกภาพรบรอน ชอบการแขงขน และกาวราว ชอบทางานใหไดมากๆ ในเวลานอยๆ มความรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว มความมานะพยายามในการทางานมาก ชอบฝาฟนอปสรรคตางๆ เพอความสาเรจ ชอบทางานดวยความรวดเรว ทนไมไดกบงานทลาชา มความตองการพกผอนนอยกวาคนอน และถกกระตนใหเกดความรสกโกรธและกาวราวงาย

6.2 บคลกภาพแบบ B หมายถง บคคลทมบคลกภาพผอนคลาย ไมรบรอน และไมกาวราว มลกษณะเรอยๆ เฉอยๆ ชอบการพกผอน ดาเนนชวตแบบงายๆ และไมชอบฝาฟนอปสรรคในการทางาน

7. ความฉลาดทางอารมณ หมายถง ความสามารถในการตระหนกรถงความรสกของตนเอง และของผอน สามารถทจะวเคราะหและบรหารจดการอารมณตางๆ ของตน และอารมณทเกดจากความสมพนธตางๆ ได สามารถควบคมอารมณและตอบสนองไดอยางเหมาะสม สามารถชนาความคดและการกระทาของตนอยางสมเหตสมผล สามารถสรางสมพนธภาพทดกบบคคล เพอการทางานไปสเปาหมายอยางมประสทธภาพ และประสทธผล ซงในการศกษาครงนไดจาแนกความฉลาดทางอารมณออกเปน 5 ดาน ตามแนวคดของโกลแมน ดงน

7.1 การตระหนกรอารมณตน หมายถง ความสามารถในการรบร และเขาใจความรสก ความคด และอารมณของตนเองไดตามความเปนจรงในแตละเวลาและสถานการณ เปนคนทรวาตวเองกาลงรสกอยางไร สามารถตดตามความรสกของตนเองไดในขณะทอารมณกาลงบงเกดขนในตว มความเชอมน รจดเดนจดดอยของตนเอง เปนคนซอตรง พดแลวรกษาคาพด มจรรยาบรรณ มสต เขาใจตนเอง

7.2 การบรหารจดการอารมณ หมายถง ความสามารถทจะจดการกบอารมณตางๆ เมอมอารมณบางอยางเกดขนแลวสามารถรวธทจะจดการกบอารมณทเกดขนไดอยางเหมาะสม สามารถควบคมตนเองได เปนทนาไววางใจ มความสามารถในการปรบตว และมความสามารถในการสรางแนวคดใหมๆ ทมประโยชนตอการดาเนนชวต

8

7.3 การสรางแรงจงใจ หมายถง ความสามารถทจะสรางแรงบนดาลใจหรอแรงใจใหอยากทาสงตางๆ ในชวต มองโลกในแงด สามารถนาอารมณ และความรสกของตนเองมาสรางพลงในการกระทาสงตางๆ และเปนพลงในการใหกาลงใจตนเองในการคดและกระทาอยางสรางสรรค

7.4 การรบรอารมณของผอน หมายถง ความสามารถในการเขาใจความรสกของผอน เอาใจเขามาใสใจเรา รเทาทนความรสกความตองการของผอน มความเหนอกเหนใจ มไหวพรบในการแสดงออกอยางเหมาะสม

7.5 การคงไวซงสมพนธภาพ หมายถง ความสามารถในการรเทาทนอารมณของ ผอน เปนความสามารถในการบรหารจดการกบอารมณความรสกของผอนโดยทาใหคนอนทอยใกลเกดความรสกทดเกยวกบตวเขาเอง และกบตวเราดวย เปนทกษะทางสงคมทจะมสมพนธภาพทดกบผอน ไดแก การสอความหมายทด การบรหารความขดแยง ความรวมมอรวมใจในการทางานเพอใหสาเรจตามจดมงหมาย และความเปนผนา

กรอบแนวคดในการศกษาคนควา ในการศกษาคนควาครงน ผศกษาไดกาหนดกรอบแนวความคดดงตอไปน 1. คณลกษณะทดของคร-อาจารยไดศกษาจากแนวความคดของคณะอนกรรมการ

สงเสรมวชาชพครของครสภา (2534 : 9-51) ทกลาววา คณลกษณะของครทดควรม 4 ประการ คอ การรอบร การสอนด การมคณธรรมและจรรยาบรรณ และการมงมนพฒนา เชนเดยวกบ ธรศกด อครบวร (2544 : 75) ไดสรปคณลกษณะครทดไว 3 ดาน คอ ภมร ภมธรรม และภมฐาน นอกจากนน คลารค (Clark. 1995 : 4-6) ไดเสนอคณลกษณะทดของคร-อาจารยไว 3 ดาน คอ ดานการสอน ดานความคด และดานความร ซงผวจยไดประมวลแนวความคดของนกวชาการขางตนกาหนดเปนกรอบความคดในการวจยไว 4 ดานคอ

1.1 ดานความร 1.2 ดานการสอน 1.3 ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 1.4 ดานการพฒนา

2. สาหรบตวแปรอสระผวจยไดศกษาจากกรอบแนวคดดงตอไปน 2.1 ตวแปรดานวฒการศกษา ศกษาแนวคดจากการวจยของพทยา สวรรณภม

(2544 : 96) ทกลาววา ผมวฒการศกษาสงกวาจะมวสยทศนกวางไกล กลาคด กลาแสดงออกและ เปนทยอมรบในสงคม ปรบสภาพใหเขากบสภาพแวดลอมไดดกวา โอกาสการรบรมากกวาและนาไปสการปฏบตไดมากกวา

2.2 ตวแปรดานประสบการณการสอน ศกษาจากแนวคดจากการวจยของ เสาวภาคย แหลมเพชร (2545: 83) ทวา ประสบการณการสอนทาใหเกดศกยภาพการทางานทแตกตางกน

9

2.3 ตวแปรดานบคลกภาพ ศกษาจากแนวคดของ ฟรดแมน และโรเซนแมน (Freidman and Rosenman. 1974) ทแบงลกษณะบคลกภาพไว 2 แบบ คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B

2.4 ตวแปรดานความฉลาดทางอารมณ ศกษาจากแนวคดของ โกลแมน (Goleman. 1998 : 93-104) ทกลาววา ความสาเรจของบคคลเปนผลมาจากความฉลาดทางอารมณ โดยมองคประกอบ 5 ดานคอ 1. การตระหนกรอารมณตน 2. การบรหารจดการอารมณ 3. การสรางแรงจงใจ 4. การรบรอารมณผอน 5. การคงไวซงความสมพนธ

ซงผวจยไดสรปเปนกรอบความคด ดงภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 กรอบความคดในการศกษาคนควา

ตวแปรอสระ

ตวแปรตาม

ขอมลเกยวกบสถานภาพของคร 1. วฒการศกษา

1.1 ตากวาปรญญาตร 1.2 ปรญญาตร 1.3 สงกวาปรญญาตร

2. ประสบการณในการสอน 2.1 ตากวา 15 ป 2.2 15 ปขนไป

3. บคลกภาพของคร 4.1 บคลกภาพแบบ A 4.2 บคลกภาพแบบ B

ลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 แบงเปน ดงน

1. ดานความร 2. ดานการสอน 3. ดานคณธรรมและ

จรรยาบรรณ 4. ดานการพฒนา

4. ความฉลาดทางอารมณ 3.1 ดานการตระหนกรอารมณตน3.2 ดานบรหารจดการอารมณ 3.3 ดานการสรางแรงจงใจ 3.4 ดานการรบรอารมณผอน 3.5 ดานการคงไวซงความ

สมพนธภาพ

10

สมมตฐานของการศกษาคนควา 1. คณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษา

ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 อยในระดบปานกลาง 2. คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาค

กลาง 5 ทมวฒการศกษา ประสบการณในการสอน และบคลกภาพตางกน จะมคณลกษณะครทดแตกตางกน

3. ความฉลาดทางอารมณของครมความสมพนธเชงบวกกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

11

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงนผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดนาเสนอเปนหวขอตามลาดบ ดงน

1. กรมอาชวศกษา ประวต และการเปลยนแปลงทสาคญ 2. ความเปนมาในการจดการเรยนการสอนของวทยาลยสารพดชาง

2.1 บทบาทและหนาทของวทยาลยสารพดชาง 2.2 ความเปนมาของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1

และ ภาคกลาง 5 2.3 บทบาทหนาทและการดาเนนงานของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 3. คณลกษณะครทด

3.1 คณลกษณะดานความร 3.2 คณลกษณะดานการสอน 3.3 คณลกษณะดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 3.4 คณลกษณะดานการพฒนา

4. วรรณกรรมทเกยวของกบคณลกษณะครทด 4.1 วฒการศกษาของคร 4.2 ประสบการณในการสอน 4.3 บคลกภาพของคร 4.4 ความฉลาดทางอารมณ

5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยตางประเทศ 5.2 งานวจยในประเทศ

12

1. กรมอาชวศกษา ประวต และการเปลยนแปลงทสาคญ ววฒนาการระยะแรก แนวคดการจดการศกษาอาชพไดมมาตงแตยคสมยทประเทศไทย เรมมอาชพหตถกรรม

มากขนนอกเหนอไปจากอาชพกสกรรม การอาชวศกษาเรมอยางเปนระบบเมอไดรบการบรรจในโครงการศกษา พ.ศ. 2441 เปนการศกษาพเศษ ซงหมายถงการเรยนวชาเฉพาะเพอใหเกดความชานาญ โดยในป พ.ศ. 2452 เปนการศกษาพเศษ การจดการศกษาไดแบงออกเปน 2 ประเภท คอ โรงเรยนสามญศกษาสอนวชาสามญ และโรงเรยนวสามญศกษาสอนวชาเพอออกไปประกอบอาชพ เชน แพทย ผดงครรภ ภาษาองกฤษ พาณชยการ คร เปนตน ในป พ.ศ. 2453 ไดจดตงโรงเรยนอาชวศกษาแหงแรก คอ โรงเรยนพาณชยการทวดมหาพฤฒารามและวดราชบรณะ ป พ.ศ. 2456 จดตงโรงเรยนเพาะชาง และป พ.ศ. 2460 จดตงโรงเรยนฝกหดครประถมกสกรรม

แผนการศกษาแหงชาต ไดมผลตอการกาหนดการศกษาอาชพใหชดเจนยงขน โดยในแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2475 ไดกาหนดวาวสามญศกษาไดแก การศกษาวชาชพซงจดใหเหมาะสมกบภมประเทศ เชน กสกรรม หตถกรรม และพาณชยกรรม เพอเปนพนฐานความรสาหรบประกอบการเกษตรกรรมและอตสาหกรรมตาง ๆ และในแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2479 ไดปรากฏคาวา “อาชวศกษา” เปนครงแรกในระบบการศกษาของประเทศไทย โดยแบงออกเปน 3 ชน คอ อาชวศกษาขนตน กลาง และสง รบนกเรยนจากโรงเรยนสามญศกษาของทกระดบเขาศกษา

ตอมาในป พ.ศ. 248 พระราชกฤษฏกาจดวางระเบยบราชการ ในสงกดกระทรวงธรรมการ (กระทรวงศกษาธการในปจจบน) ใหจดตงกรมใหมขน 2 กรมคอ

1. กรมสามญศกษา มหนาทจดการศกษาสายสามญ 2. กรมวชาการ มหนาทจดการศกษาสายอาชพ โดยแบงออกเปน 4 กอง : สานกงาน

เลขานการกรม กองตารา กองสอบไล และกองอาชวศกษา โดยกองอาชวศกษามหนาทเกยวกบการจดโรงเรยนอาชวศกษา

กรมอาชวศกษา ไดพฒนาและขยายตวกวางขวางขน มการผลตบคลากรครอาชวศกษาและจดตงโรงเรยนอาชวศกษาขนในหลายประเภท เชน โรงเรยนชางกล โรงเรยนชางสตร โรงเรยนชางไม โรงเรยนชางทอผา โรงเรยนเกษตรกรรม โรงเรยนมธยมพาณชยการ เปนตน กระทรวงศกษาธการไดพจารณาและเหนสมควรใหกรมวชาการควรทาหนาทเฉพาะของการจดการอาชวศกษา ดงนน กรม อาชวศกษาจงไดถกกาหนดและจดตงขนอยางเปนทางการเมอวนท 18 สงหาคม 2484 โดยแบงสวน ราชการออกเปน 2 กอง 1 สานก คอ

13

1. สานกเลขานการกรม 2. กองโรงเรยน ทาหนาทรบผดชอบการดาเนนการโรงเรยนอาชวศกษา 3. กองวชาการ ทาหนาทเกยวกบหลกสตรแบบเรยน ทะเบยน การสอบไล และการออก

ประกาศนยบตร ชวงระหวางมหาสงครามเอเซยบรพา การอาชวศกษาไดรบผลกระทบจากภยสงคราม

กอใหเกดการขาดแคลนอปกรณการสอน นกเรยนตองหลบภย จานวนครและนกเรยนนอยลงจนกระทงภาวะสงครามสงบลง รฐบาลไดจดสรรงบประมาณเพมขน โดยในแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2494 การอาชวศกษาไดถกแบงออกเปน 3 ระดบคอ มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย และมธยม อาชวศกษาชนสง โดยในแตละระดบกาหนดเวลาเรยนไมเกน 3 ป

ป พ.ศ. 2495 ไดมพระราชกฤษฎกาจดวางระเบยบราชการในกรมอาชวศกษาแบงสวนราชการออกเปน 7 กองคอ

1. สานกงานเลขานการกรม 2. กองโรงเรยนการชาง 3. กองโรงเรยนพาณชยและอตสาหกรรม 4. กองโรงเรยนเกษตรกรรม 5. กองวทยาลยเทคนค 6. กองสงเสรมอาชพ 7. กองออกแบบและกอสราง นอกจากน ในป พ.ศ. ดงกลาวไดรเรมจดตงวทยาลยเทคนคหลก 4 แหงทวประเทศ คอ

วทยาลยเทคนคกรงเทพ (2495) วทยาลยเทคนคภาคใต-สงขลา (2497) วทยาลยเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ-นครราชสมา (2499) และวทยาลยเทคนคภาคเหนอ-เชยงใหม (2500)

ตงแตป พ.ศ. 2499 การอาชวศกษาไดถกพฒนาขนเปนลาดบ โดยโรงเรยนทเปดสอนในระดบมธยมอาชวศกษาตอนปลายหลายแหง ไดรบอนมตใหเปดสอนในระดบอาชวศกษาชนสง และโรงเรยนอาชวศกษาชนสงเฉพาะวชาอกหลายแหงไดจดตงขนเพอรบนกเรยนทจบมธยมศกษาปท 6 สายสามญเขาศกษาตอ

ป พ.ศ. 2501 กรมอาชวศกษาไดรบความชวยเหลอจากองคการ SEATO โดยมหาวทยาลยฮาวาย ในการปรบปรงหลกสตรตามโครงการฝกชางฝมอ และฝกอบรมครวชาชางกอสราง ชางยนต ชางไฟฟา ชางวทย และชางเชอมโลหะ โดยมโรงเรยนการชาง 18 แหงเขารวมโครงการ

14

ในระยะแรกของแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2503 จานวนนกเรยนอาชวศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน ปท 1-3 มจานวนลดลง แตในระดบมธยมศกษาตอนปลายปท 4 จานวนนกเรยนในประเภทชางอตสาหกรรมมจานวนเพมมากขน จนกระทงตองเปดการเรยนการสอนใน 2 ผลด

ในป พ.ศ. 2508 กรมอาชวศกษาไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ในการกอตงวทยาลยเทคนคขอนแกน ป 2509 ไดรบความชวยเหลอจากองคการยนเซฟ ในการปรบปรงโรงเรยนการชางสตร จานวน 35 แหง ทงในดานหลกสตรการเรยนการสอน และครภณฑ

โดยเฉพาะในป พ.ศ. 2510 กรมอาชวศกษาไดมหนวยงานโครงการเงนกธนาคารโลกเพอพฒนาอาชวศกษา มหนาทประสานงานระหวางโรงเรยนในโครงการประเภทวชาชางอตสาหกรรมและเกษตรกรรม รวม 25 แหงกบกรมอาชวศกษา และกระทรวงศกษาธการ และป พ.ศ. 2512 ไดรบความชวยเหลอจากประเทศออสเตรยในการจดตงโรงเรยนเทคนคสตหบ จงหวดชลบร สถานศกษาหลายแหงไดรบการพฒนาและเปดสอนจนถงระดบ ปวส. โดยในป พ.ศ. 2512 ไดรบการยกฐานะจากโรงเรยนเปนวทยาลย ซงแหงแรกคอวทยาลยพณชยการพระนคร จนถงป พ.ศ. 2522 กรมอาชวศกษามวทยาลยอยในสงกด จานวน 90 แหง ในจานวนสถานศกษาทงสน 159 แหง

ป พ.ศ. 2513 รวมโรงเรยนการชางสตร และโรงเรยนการชาง 4 จงหวด คอ อางทอง ราชบร บรรมย และพทลง

ป พ.ศ. 2514 ไดมพระราชบญญตตงสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาโดยรวมวทยาลยเทคนคธนบร วทยาลยเทคนคพระนครเหนอ วทยาลยโทรคมนาคม และวทยาลยชางกอสรางในสงกดกรมอาชวศกษาไปรวมเปนสถาบนและเปดสอนถงระดบปรญญาตร

ประกาศคณะปฏวตฉบบท 217 พ.ศ. 2515 ใหโอนโรงเรยนฝกฝนอาชพเคลอนท 36 แหง ของกรมอาชวศกษาไปกรมสามญศกษา

การเปลยนแปลงและพฒนาการทสาคญ ประกาศคณะปฏวตฉบบท 172 พ.ศ. 2515 ไดแบงสวนราชการในสงกดกรมอาชวศกษา

ออกเปน 9 กอง 1. สานกงานเลขานการกรม 2. กองวทยาลย 3. กองโรงเรยน 4. กองแผนงาน 5. กองการเจาหนาท 6. กองคลง

15

7. กองออกแบบและกอสราง 8. กองบรการเครองจกรกล 9. หนวยศกษานเทศก ป พ.ศ. 2516-2520 มโครงการเงนก ADB เพอพฒนาวทยาลยเทคนค 4 แหง (กรงเทพ

สงขลา เชยงใหม และนครราชสมา) ปรบปรงเครองมออปกรณ พฒนาครและอาคารสถานท ใน 6 สาขาวชาคอ อเลกทรอนกส ไฟฟา กอสราง เครองกล เทคนคโลหะ และชางยนต

ป พ.ศ. 2518 ไดมพระราชบญญตจดตงวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาขนโดยแยกวทยาลย 28 แหง ออกจากกรมอาชวศกษา เปดสอนถงระดบปรญญาตร และไดโอนศนยฝกตอเรอหนองคายของสานกงานพลงงานแหงชาต มาอยในสงกดกรมอาชวศกษา โดยเปลยนชอเปนโรงเรยน อตสาหกรรมตอเรอหนองคาย

ป พ.ศ.2519 รวมโรงเรยนเทคนค โรงเรยนอาชวศกษา โรงเรยนการชางใน 65 วทยาเขต และยกฐานะโรงเรยนเกษตรกรรม 12 แหง เปนวทยาลย

ป พ.ศ. 2520 จดตงโรงเรยนเกษตรกรรม 10 แหง ป พ.ศ. 2521-2527 มโครงการเงนกธนาคารโลก จดตงศนยฝกวชาชพ 12 แหง ในแตละ

เขตการศกษา ในชวงป พ.ศ. 2522-2523 พบวามปญหาอปสรรคในการบรหารจดการดาเนนการแยก

วทยาเขตตางๆ ออกเปนอสระ ป พ.ศ. 2522 ไดมการโอนวทยาลยเกษตรเจาคณทหารไปสงกดสถาบนเทคโนโลยพระ

จอมเกลา ประกาศใชหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพเทคนค (ปวท.) และจดตงศนยฝกอบรมและพฒนาอาชวศกษา

ตอมากระทรวงศกษาธการ ไดประกาศใชหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพเทคนค (ปวท.) รบนกเรยนผจบมธยมศกษาตอนปลาย โปรแกรมวชาสามญเขาเรยนวชาชพเปนเวลา 2 ป และในป พ.ศ. 2523 ไดม “พระราชกฤษฏกาแบงสวนราชการกรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2523 กาหนดใหม 10 หนวยงาน โดยเกดหนวยงานใหมจากเดมคอ กองวทยาลยและกองโรงเรยนเปนกองใหม คอ

1. กองวทยาลยเกษตรกรรม 2. กองวทยาลยเทคนค 3. กองวทยาลยอาชวศกษา

16

ป พ.ศ. 2524 ไดประกาศใชหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พ.ศ. 2524 ป พ.ศ. 2527 ได

ใชหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง พ.ศ. 2527 และหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพเทคนค พ.ศ. 2527 ป พ.ศ. 2528 สงเสรมแนวคด “การอาชวศกษาครบวงจร” และไดมการจดตง “สานกงานโครงการพเศษ” เปนหนวยงานภายใน มหนาทประสานงานกบสานกงานโครงการพเศษ และรบผดชอบในงานทเกยวกบความมนคง และงานพฒนาชนบท ในป พ.ศ. 2530 ไดมการจดตง “วทยาลยการอาชพ” ในพนทจงหวดมกดาหารและแมฮองสอน โดยมเปาหมายทจะจดการศกษาทกประเภทวชาชพและทกหลกสตร ทงในและนอกระบบการศกษา ป พ.ศ. 2531 รบความชวยเหลอจากเยอรมนเพอพฒนาอาชวศกษา ทวภาค ป พ.ศ. 2532-2533 UNDP ใหความชวยเหลอจดตงสถาบนพฒนาครอาชวศกษา

ป พ.ศ. 2533 รฐบาลเดนมารกไดใหความชวยเหลอเงนกยมเพอพฒนาอาชวศกษาเกษตร ตลอดจนประเทศอนในแถปทวปยโรป เชน สหพนธสารธารณรฐเยอรมน ออสเตรย องกฤษ และอตาล ในการชวยเหลอสถานศกษาและประเภทชางอตสาหกรรม นอกจากนหนวยงานหรอองคกรอนตางประเทศทไดใหความชวยเหลอ เชน The United Development Programme (UNDP), Internmational Labour Organization (ILO), UNESCO เปนตน รวมถงการไดรบความชวยเหลอจากประเทศออสเตรเลย ญปน คานาดา องคกร CIDA และการไดรบอาสาความชวยเหลอจากประเทศออกเตรเลย ญปน และองกฤษ ในการใหความรวมมอตางๆ เพอการพฒนาและแลกเปลยนความรและประสบการณดานอาชวศกษาและในปน (2533) ไดประกาศใชหลกสตรประกาศนยบตรครเทคนคชนสง (ปทส.)

ในชวงนมผสนใจเรยนอาชวศกษามาก จงจดตงสถานศกษาเพม 20 แหง ในชวงป พ.ศ. 2533-2535

พระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการกรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2535 ไดถกประกาศและกาหนดใชจนถงปจจบน แบงสวนราชการออกเปน 11 หนวยงาน โดยเพมสถาบนพฒนาครอาชวศกษาเปนหนวยงานอสระระดบกอง

ป พ.ศ. 2535-2539 ไดมโครงการจดตงวทยาลยเพมขนอกจานวน 93 แหง เฉพาะโครงการจดตงวทยาลยการอาชพระดบอาเภอ 60 แหง วทยาลยสารพดชาง 25 แหง และอก 8 แหง มวตถประสงคเพอขยายโอกาสทางการศกษาวชาชพไปสทองถน สนบสนนการพฒนาชนบทเพอผลตกาลงคนดานวชาชพในระดบชางกงฝมอ ชางฝมอ และชางเทคนค ใหตรงกบความตองการของตลาดแรงงานและสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

ป พ.ศ. 2536-2543 ไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลญปน พฒนาการผลตกาลงคน สาขาวชาแมคคาทรอนกสทวทยาลยชางกลปทมวน

17

ป พ.ศ. 2537 มโครงการเงนกจากองทนความรวมมอทางเศรษฐกจ โพนทะเลแหงญปน (Overseas Economic Cooperation Fund, JAPAN) โดยไดรบอนมตใหดาเนนโครงการเมอวนท 2 สงหาคม 2537 เพอพฒนาเครองมออปกรณและบคลากร ในสถานศกษา 20 แหง และในป พ.ศ. 2538 กรมอาชวศกษาไดพฒนาระบบเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศของกรมอาชวศกษา และจดการเรยนการสอนอาชวศกษาระบบทางไกล

นอกจากนในป พ.ศ. 2537-2539 ไดรบความชวยเหลอรฐบาลเบลเยยม พฒนาการผลตกาลงคนสาขาวชาเทคนคการผลตและการพฒนาสอการสอน

ป พ.ศ. 2540 การอาชวศกษาไดรบความสนใจอยางมากโดยรฐบาลใหการสนบสนนจดตงวทยาลยการอาชพ 70 แหง วทยาลยเทคนค 19 แหง และวทยาลยบรหารธรกจและการทองเทยว 2 แหง

ในปจจบนไดมพระราชกฤษฎกา แบงสวนราชการกรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ (ฉบบท 2) กาหนดใหสถาบนเทคโนโลยปทมวนเปนสวนราชการของกรมอาชวศกษา และกาหนดอานาจหนาทใหกรมอาชวศกษาจดและสงเสรมการศกษาวชาชพในระดบปรญญาตร อนปรญญา ประกาศนยบตรหลกสตรระยะสนและหลกสตรพเศษ รวมถงพระราชบญญตการจดการศกษาในสถาบนเทคโนโลยปทมวน พ.ศ. 2541 ไดกาหนดใหสถาบนเทคโนโลยปทมวนมอานาจจดการศกษาระดบปรญญาตรดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย และสถานศกษาทจดหลกสตรระดบปรญญาหรอเทยบเทาไดแก หลกสตรประกาศนยบตรครวชาชพนนสง (ปทส.) และปรญญาตร ในการเปดสอนเปนไปตามเกณฑมหาวทยาลยกาหนด

ป พ.ศ. 2542 ไดรบโครงการเงนยมจากรฐบาลเดนมารก เพอพฒนาอาชวเกษตรตามโครงการ ปรบปรงรปแบบโครงสรางสถานศกษาเกษตร โดยมวตถประสงคของโครงการเพอเพมความร ทกษะปฏบต และจดหาเครองมอ-อปกรณ เครองจกรกล และเทคโนโลยททนสมยใหแกนกเรยน นกศกษา ในการผลตสนคาเกษตร และอตสาหกรรมเกษตร รวมถงการขยายผลใหแกเกษตรกรทองถน ตลอดจนพฒนาบคลากร หลกสตรการจดอาชวศกษาเกษตร การพฒนาอาชวศกษาไดพฒนาเปนลาดบ โดยพจารณาถงระบบการประกนคณภาพอาชวศกษา การพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน การเทยบโอนหนวยกตสะสม การขยายโอกาสทางการศกษาใหแกประชาชนและการพฒนาบคลากร คร อาจารย อาชวศกษา ตลอดจนการสงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนรวมถงตางประเทศ

18

2. ความเปนมาในการจดการเรยนการสอนของวทยาลยสารพดชาง กรมอาชวศกษาเรมจดตงเมอวนท 19 สงหาคม 2484 มหนาทจดการศกษาดานวชาชพให

สอคดลองกบความตองการทางดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศ และสอดคลองกบนโยบายของ รฐบาล โดยการจดการศกษาวชาชพในปจจบน 5 ประเภทวชา คอ ชางอตสาหกรรม คหกรรม พาณชยกรรม ศลปหตถกรรม และเกษตรกรรม แบงเปน 2 ลกษณะ ไดแก ลกษณะในระบบโรงเรยนและลกษณะการศกษาวชาชพหลกสตรระยะสน

ลกษณะในระบบโรงเรยน เปดดาเนนการสอนหลกสตรตางๆ เหมอนในโรงเรยนทวไป ไดแก ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ประกาศนยบตรวชาชพเทคนค (ปวท.) และประกาศนยบตรครเทคนคชนสง (ปทส.)

สวนลกษณะการจดการศกษาวชาชพหลกสตรระยะสน ดาเนนการจดการศกษาใหบรการ ฝกอบรมวชาชพ หลกสตรระยะสนแกประชาชนไดแก หลกสตรวชาชพระยะสน หลกสตรประกาศ นยบตร ชางฝมอ (ปชม.) หลกสตรวชาชพสาหรบนกเรยนระดบประถมศกษา มธยมศกษา และใหความ รวมมอกบหนวยงานอนในการฝกอบรมวชาชพ เปนศนยกลางทางวชาการดานวชาชพแกชมชนทองถน (กรมอาชวศกษา. 2534 : 2-3)

ปรชญาและนโยบายการอาชวศกษาระยะสนระบวา “มวชาชพเปนจานวนไมนอยทไมจาเปนตองใชเวลาเรยนนานเปนปๆ แตอาจสอนไดในระยะเวลาสนๆ และเสยคาใชจายแตเพยงเลกนอย ถาไดตดวชาสามญหรอวชาสมพนธตางๆ รวมทงสวนทไมจาเปนแกการประกอบอาชพนนๆ ออกไป ผเรยนกไมตองมพนฐานความรสง เพยงแตอานออกเขยนได กสามารถเรยนรและนาความรไปประกอบอาชพ หรอปรบตวใหทนตามความเปลยนแปลงในอาชพนนๆไดเปนอยางด” และมนโยบายวา “การศกษาแบบโรงเรยนสารพดชาง (อาชวศกษาระยะสน) เปนการจดการศกษานอกระบบประเภทการฝกวชาชพ การฝกอบรมระยะสนๆ เปนการศกษาทเปดโอกาสใหบคคลทวๆ ไปไดพฒนาทกษะ ความรความเขาใจและเจตคตทจาเปนในการประกอบอาชพในระดบกงผชานาญงาน เพอเตรยมคนทจะเขาสตลาดแรงงาน และชวยคนวางงานใหสามารถออกไปประกอบอาชพไดโดยเสยเวลานอยและคาใชจายตา เพอบคคลจะไดนาทกษะ ความรและเจตคตเหลานนไปประกอบอาชพ หรอปรบตวใหเหมาะสมกบความเปลยนแปลงในงานอาชพ เพอใหสอดคลองกบความตองการในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศโดยมงไปยงผทไมเคยศกษาวชาชพมากอนไดมโอกาสศกษา และฝกฝน จนสามารถประกอบอาชพไดตามความถนด และความสนใจของตน สวนผทประกอบอาชพอยแลวกจะไดศกษาและฝกฝนหาความชานาญเพมขน เปนการยกระดบมาตรฐานฝมอใหสงขน และเพมพนรายไดใหกบตวเองและครอบครว

19

มการฝกอาชพแกผพการเปนการเปดโอกาสทางการศกษาใหผพการสามารถประกอบอาชพไดตามความตองการและความถนด โดยไมกาหนดเงอนไขดานเวลาเรยนอกดวย ทงนเพอเปดโอกาสใหประชาชนไดศกษาหาความรในดานวชาชพไดตามความประสงคและจะเนนในดานความสามารถในการนาความรและทกษะในอาชพทไดรบไปประกอบอาชพ เพอดารงชวตในสงคมไดอยางมความสข ซงการจดการศกษานจะมลกษณะพเศษ คอ เนนความสามารถหรอทกษะเปนสาคญ โดยคานงถงความเปนมนษยทมคณคาและมคณภาพชวตในสงคมไดอยางดและมความสข” (กรมอาชวศกษา. 2535 : 3-4)

กรมอาชวศกษา ไดดาเนนงานการอาชวศกษาหลกสตรระยะสนขนเมอป พ.ศ. 2502 โดยกระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงโรงเรยนการชางวดทองธรรมชาต ขนทถนนเชยงใหม อาเภอคลองสาน จงหวดธนบร เมอวนท 29 มถนายน พ.ศ. 2502 เปนโรงเรยนสารพดชางทดาเนนการสอนการ อาชวศกษาหลกสตรระยะสน เรมตงแตวนท 15 กรกฎาคม 2502 เปนตนมา โดยกาหนดหลกสตร 6 เดอน (ในเวลา 180 หรอ 300 ชวโมง) และในป พ.ศ.2503 ไดประกาศตงโรงเรยนสารพดชางสพระยาและโรงเรยนสารพดชางพระนคร ตอมาในป พ.ศ.2504 มการเปลยนแปลงหลกสตรใหมเปนหลกสตรระยะเวลา 5 เดอน และมการสอนภาคฤดรอน ระหวางเดอนพฤษภาคม-มถนายน แตภายหลงไดเปลยนแปลงหลกสตรมาเปน 225 ชวโมง (ระยะเวลาเรยน 3 ½ เดอน) โดยรบสมครนกศกษาประเภทไมจากดความรพนฐานมาโดยตลอด ตงแต ป พ.ศ. 2522

ในป พ.ศ. 2503 รฐบาลไดวางโครงการขยายการผลตชางฝมอระดบปานกลางโดยรบ นกเรยนทมพนความรตงแตประถมปท 4 ขนไป แตไมมโอกาสไดเขาชนเรยนตอในสถานศกษาแหงใด โดยมอบใหกองสงเสรมอาชพ กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ เปนผรบผดชอบดาเนนการ ดวยการจดตงโรงเรยนสารพดชางในเขตจงหวดธนบร สวนในตางจงหวดไดจดตงหนวยฝกฝนอาชพเคลอนท เพอเดนทางไปฝกอบรมวชาชพใหแกประชาชนตามทองถนตางๆ ซงในเดอนกรกฎาคม พ.ศ.2503 ไดมการจดหนวยฝกฝนอาชพเคลอนทหนวยแรกขนทางภาคใตทจงหวดชมพร เพอปฏบตการในทองถนตางๆ 16 แหงในเขต 5 จงหวด คอ ชมพร สราษฎรธาน ปตตาน นราธวาส และยะลาในเดอนกนยายน พ.ศ. 2506 ไดเปดหนวยฝกฝนอาชพเคลอนทหนวย 2 ชน ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในเขตจงหวดขอนแกนและอดรธาน

ในป พ.ศ. 2509 กองสงเสรมอาชพ กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดรบความชวยเหลอจากองคการยซอม แหงประเทศสหรฐอเมรกาในการจดตงหนวยฝกฝนอาชพเคลอนทตามกกโครงการศกษาในชนบท เพอผลตชางฝมอระดบปานกลาง โดยองคการยซอมจะเปนผจดหายานพาหนะวสดครภณฑ อปกรณการศกษา พรอมทงในการจดทนการศกษา และดงานแกครภายในประเทศและตางประเทศ นอกจากนยงไดใหทปรกษาในดานหนวยฝกฝนอาชพเคลอนทในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

20

15 หนวย ภาคเหนอ 5 หนวย ภาคใต 6 หนวย ภาคกลาง 1 หนวย รวม 27 หนวย และในป พ.ศ. 2512 - 2515 ไดเปดเพมปละ 9 หนวย รวมเปน 54 หนวย ในป พ.ศ. 2515 และเนองจากการปฏบตงานของหนวยฝกฝนอาชพเคลอนทเรมดาเนนการมาตงแต ป พ.ศ. 2503 ไดรบความสนใจจากประชาชนในทองถนตางๆ อยางมาก และสมฤทธผลตามความมงหมายในการผลตชางฝมอระดบปานกลางอยางดยง ก รฐบาลสหรฐอเมรกาประจกษในผลสาเรจดงกลาว จงไดรวมมอกบกองสงเสรมอาชพ กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ วางโครงการขยายจานวนหนวยฝกฝนอาชพเคลอนท โดยจดสงครพรอมทงกกอปกรณการศกษาเดนทางไปใหการฝกอบรมวชาชพสาขาตางๆ แกเดกและผใหญทออกจากโรงเรยนกกแลว ใหสามารถทางานประกอบอาชพได วชาทเปดสอนขนอยกบความตองการของผเขาฝกอบรมในอนทจะเลอกประกอบอาชพประเภทตางๆ อนไดแก ชางโลหะ ชางเครองยนต ชางไฟฟา ชางวทย-โทรทศน ชางเชอม ชางไม อาหาร ชางตดเสอ ชางเสรมสวยและตดผม เปนตน เมอวชาทเปดอบรมเปนทเพยงพอแกความตองการในทองถนนนแลว หนวยฝกฝนอาชพเคลอนทจะยายไปเปดอบรมวชาชพเพอสนองกกความตองการของประชาชนในทองถนแหลงอนตอไป

การศกษาวชาชพ ไดมการขยายตวอยางมากมายและรวดเรว ตามภาวะความตองการของประชาชนและสงคมซงกระทรวงศกษาธการ ไดตระหนกดในดานนจงไดมโครงการตางๆ เพอทจะขยายการศกษาดานวชาชพแตละสาขาใหกวางขวางยงขน พรอมกนนไดพจารณาเหนวา การศกษาวชาชพจานวนไมนอยไมจาเปนจะตองใชเวลาเรยนนานเปนปๆ แตอาจจะทาการเรยนการสอนไดในระยะเวลาสนๆ และเสยคาใชจายเพยงเลกนอย โดยทผเรยนไมตองเรยนวชาสามญหรอวชาสมพนธตางๆ ทไมมสวนเกยวของในการประกอบอาชพนนและผเรยนไมตองมพนฐานความรสงนก เพยงอานออกกกกเขยนไดกสามารถจะเรยนวชาชพ และนาเอาความรเหลานนออกไปประกอบอาชพ หรอปรบตวเองใหทนกบความเปลยนแปลงในสาขาอาชพนนไดเปนอยางด

โดยเหตดงกลาวขางตน กระทรวงศกษาธการ โดยกรมอาชวศกษาจงไดจดทาหลกสตร วชาชพระยะสนขน ใหสอดคลองกบแนวนโยบายของรฐบาล โดยเนนใหเปนการศกษาทเปดโอกาสใหบคคลทวไปไดพฒนาทกษะ ความร ความเขาใจ และเจตคตทจาเปนในการประกอบอาชพในระดบกง ผชานาญ หรอผชานาญงานตามความประสงคและความสามารถของแตละบคคล เพอมงใหบคคลเหลานสามารถประกอบอาชพได โดยใชระยะเวลาเรยนสนและเสยคาใชจายตาในการศกษาวชาชพหลกสตรระยะสนดงกลาว กระทรวงศกษาธการโดยกรมอาชวศกษาไดมอบเปนนโยบายใหโรงเรยนสารพดชาง เปนผดาเนนการใหบรรลเปาหมายโดยมการจดตงโรงเรยนสารพดชาง หลงป พ.ศ. 2504 ตามลาดบ ดงน (กรมอาชวศกษา. 2535 : 6)

21

พ.ศ. 2512 โรงเรยนสารพดชางอดรธาน พ.ศ. 2513 โรงเรยนสารพดชางเชยงใหม พ.ศ. 2515 โรงเรยนสารพดชางพระนคร โรงเรยนสารพดชางสงขลา โรงเรยนสารพดชางอบลราชธาน โรงเรยนสารพดชางธนบร พ.ศ. 2520 โรงเรยนสารพดชางสมทรปราการ พ.ศ. 2522 โรงเรยนสารพดชางกาญจนบร พ.ศ. 2523 โรงเรยนสารพดชางนครราชสมา พ.ศ. 2524 โรงเรยนสารพดชางกาฬสนธ โรงเรยนสารพดชางนครพนม โรงเรยนสารพดชางลาปาง โรงเรยนสารพดชางศรสะเกษ โรงเรยนสารพดชางนราธวาส พ.ศ. 2525 โรงเรยนสารพดชางพจตร พ.ศ. 2527 โรงเรยนสารพดชางตรง โรงเรยนสารพดชางราชบร โรงเรยนสารพดชางเพชรบรณ พ.ศ. 2528 โรงเรยนสารพดชางวงไกลกงวล พ.ศ. 2529 โรงเรยนสารพดชางชยภม โรงเรยนสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2530 โรงเรยนสารพดชางพทลง พ.ศ. 2531 โรงเรยนสารพดชางนครศรธรรมราช พ.ศ. 2534 โรงเรยนสารพดชางลพบร

ในป พ.ศ. 2514 ไดมประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 214 (กรมอาชวศกษา . 2535 : 7) ใหโอนโรงเรยนฝกฝนอาชพเคลอนทไปสงกด กองการศกษาผใหญ กรมสามญศกษาทงหมด สวนโรงเรยนสารพดชางยงคงอยในสงกดกรมอาชวศกษา และตอมาในป พ.ศ. 2515 ไดมการปรบปรงสวนราชการในสงกดกรมอาชวศกษาใหม โดยใหโรงเรยนสารพดชางไปสงกด “กองโรงเรยน” จนถงป พ.ศ. 2523

22

ไดมพระราชกฤษฎกา แบงสวนราชการกรมอาชวศกษาอกเปนผลทาใหโรงเรยนสารพดชางไปสงกด “กองวทยาลยอาชวศกษา” จนถงวนท 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2533 กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศตง “กองการศกษาอาชพ” สงกดกรมอาชวศกษา มอานาจหนาทในการสงเสรม สนบสนน และควบคมดแลสถานศกษาทจดการศกษาหลกสตรวชาชพระยะสน และหลกสตรพเศษไดแก โรงเรยนสารพดชาง ศนยฝกวชาชพ ตอมาเมอวนท 7 มถนายน พ.ศ. 2534 กระทรวงศกษาธการ ประกาศปรบปรงโรงเรยนสารพดชางเปน “วทยาลยสารพดชาง” และศนยฝกวชาชพเปน “วทยาลยการอาชพ” สงกดสวนกลาง (กรมอาชวศกษา. 2535 : 7)

ในป พ.ศ. 2533 กรมอาชวศกษา ไดมการปรบปรงหลกสตรเพมเตม จาก 225 ชวโมง ไดแกหลกสตรวชาชพระยะสน พ.ศ. 2533 เปนหลกสตรประเภทมเวลาเรยนหลากหลายแตกตางไปจากเดมททกวชาตองใชเวลาเรยน 225 ชวโมงเทากน โดยจดใหมเวลาเรยนตงแต 6 ชวโมง จนถง 225 ชวโมง ทงน เพอใหสอดคลองกบอาชพและสภาวะการปจจบนอยางแทจรง ทาใหผเรยนเลอกเรยนไดสะดวกในเวลาไมนานนก เพราะไดเรยนเฉพาะเจาะจงกบเรองทตองการเทาทจาเปนจรงๆ (กรมอาชวศกษา. 2535 : 8)

2.1 บทบาทและหนาทของวทยาลยสารพดชาง

กรมอาชวศกษา (2535 : 8) ไดกาหนดบทบาทและหนาทของวทยาลยสารพดชางไวดงน หนาทหลก 1. จดการเรยนการสอนหลกสตรวชาชพระยะสน มระยะเวลาเรยน ตงแต 6-225

ชวโมง (หรอมากกวาน) รบนกศกษาทสาเรจการศกษาตงแตชนประถมศกษาตอนตนหรออยในดลยพนจของสถานศกษา กาหนดไววา “อานออกเขยนได” เพอสนองความตองการของทองถนและตลาดแรงงาน รวมถงการสรางคณภาพชวตใหดยงขน

2. จดการเรยนการสอนหลกสตรประกาศนยบตรชางฝมอ (ปชม.) มระยะเวลาเรยนของหลกสตร 3 ระยะ คอ 1 , 2 และ 3 ป ผทสาเรจการสกษาในแตละปของหลกสตรจะไดรบประกาศนยบตรชางฝมอ จากกรมอาชวศกษา หลกสตรนจะรบผสาเรจการศกษาจากชนมธยมปท 3 หรอเทยบเทา สาหรบ ปชม. ปท 1 สวน ปชม. ปท 2 และ 3 จะรบตอจาก ชน ปชม. ปท 1 และ 2 ตามลาดบ

3. จดการเรยนการสอนวชาชพใหแกนกเรยน ระดบประถมศกษา มธยมศกษา สาหรบสถานศกษาของรฐบาลและเอกชน และใหความรวมมอกบหนวยงานอนในการฝกอบรมวชาชพ

4. จดการเรยนการสอนหลกสตรวชาชพตอยอดในสาขาวชาทใชเทคโนโลยสงตอเนองจากหลกสตรวชาชพระยะสน หรอหลกสตรอนๆ เพอใหมความรและประสบการณชนสง

23

5. จดการเรยนการสอนตอเนองเพอรบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) นอกระบบแกนกเรยน นกศกษาและกลมเปาหมายพเศษ ใหมรปแบบการจดการทเออตอการขยายโอกาสทางการศกษาวชาชพ โดยรบนกเรยนทสาเรจการศกษาระดบมธยมปท 3 หรอเทยบเทา และเปนผทมอาชพหรอทางานในสถานประกอบการ เพอเปนการขยายโอกาสทางการศกษาวชาชพใหสามารถศกษาตอในระดบสง ซงเปนการเสรมสรางคณภาพชวต ตลอดจนเปนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมสบไป

6. การจดการทดสอบมาตรฐานฝมอแรงงานใหแกผสาเรจการฝกอบรมวชาชพจากสถาบนการศกษา ผมประสบการณ ผชานาญงาน

หนาทรอง 1. ใหบรการวชาชพแกชมชน และหนวยงานในทองถน 2. เปนศนยกลางวชาการแกชมชนและทองถน

2.2 ความเปนมาของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5

วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร จงหวดกาญจนบร แตเดมเปนสถานศกษาสงกดกองการศกษาอาชพ กรมอาชวศกษา ซงปจจบนไดถกกาหนดใหรวมอยดวยกนในสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 เชนเดยวกนวทยาลยสารพดชางราชบร จงหวดราชบร และวทยาลยสารพดชางเพชรบร จงหวดเพชรบร กไดถกกาหนดใหอยในสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 ตามโครงสรางในการแบงเขตการบรหารการศกษาในระดบอาชวศกษา ซงกาหนดไว 28 เขต โดยพนทในแตละเขตไดรวมสถานศกษาในสงกดกรมอาชวศกษาของจงหวดทอยในเขตพนทเขาดวยกนเปนสถาบนการอาชวศกษา ประจาเขตทง 28 เขตพนท โดยวทยาลยสารพดชางทง 4 แหง จะมบทบาทหนาทและภาระกจในการเรยนการสอนเหมอนกน

ปจจบนบคลากรของวทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร มจานวน 47 คน วทยาลยสารพดชางกาญจนบร จงหวดกาญจนบร มจานวน 60 คน วทยาลยสารพดชางราชบร 45 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร 16 คน รวมเปน 168 คน

2.3 บทบาทหนาทและการดาเนนงานของวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5

วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ไดดาเนนการจดการเรยนการสอนโดยมวตถประสงคดงน

1. เพอฝกทกษะวชาชพใหแกประชาชน นกเรยน นกศกษา ใหมคณภาพตามมาตรฐานทตลาดแรงงานตองการ

24

2. เพอเปดโอกาสใหผวางงานไดเรยนและฝกฝนดานอาชพจนสามารถออกไปประกอบอาชพได

3. เพอใหผมอาชพอยแลวเขามาฝกทกษะใหมความรความชานาญมากขน 4. เพอใหผทตองการเปลยนอาชพใหมไดมโอกาสศกษาวชาเพมเตม 5. เพอฝกทกษะแกประชาชน นกเรยน นกศกษา ใหมความร ความสามารถ และ

ทกษะในการประกอบอาชพได 6. เพอฝกทกษะวชาชพแกประชาชน นกเรยน นกศกษา ใหมความรพนฐานใน

การศกษาตอในระดบสงขน 7. เพอเปดโอกาสใหผทไมสามารถศกษาตอในระบบไดมโอกาสศกษาตอไดตาม

ศกยภาพ และความถนดของตนเอง 8. เพอฝกอบรมใหผเขาเรยนมคณธรรมตามคานยมพนฐาน 5 ประการคอ

1. การพงตนเอง ขยนหมนเพยร และมความรบผดชอบ 2. การประหยดและออม 3. การมระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย 4. การปฏบตตามคณธรรมของศาสนา 5. ความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย

การจดการเรยนการสอน วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จดการเรยน

การสอน 2 หลกสตร คอ 1. หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) 2. หลกสตรระยะสน ในสาขาวชาดงน 1. หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ปวช. 4 สาขาวชาดงน

1.1 สาขาวชาไฟฟากาลง 1.2 สาขาวชาเครองกล 1.3 สาขาวชาชางกลโรงงาน 1.4 สาขาวชาพณชยการ

2. หลกสตรวชาชพระยะสน 2.1 ชางบรการรถจกรยานยนต 2.2 ชางเครองยนตเลก 2.3 ชางเครองยนตแกสโซลน

25

2.4 ชางเครองยนตดเซล 2.5 ชางเครองลางรถยนต 2.6 ชางไฟฟารถยนต 2.7 ชางไฟฟาในอาคาร 2.8 ชางซอมเครองใชไฟฟาภายในบาน 2.9 ชางเครองปรบอากาศ 2.10 ชางเชอมโลหะ 2.11 ชางตดเสอชายสมยนยม 2.12 ชางตดเสอสตร 2.13 ชางเยบจกรอตสาหกรรม 2.14 ชางเสรมสวย 2.15 งานศลปะประดษฐ 2.16 งานเขยนปายโฆษณา 2.17 อาหาร-ขนม 2.18 งานพมพดดไทย-องกฤษ 2.19 งานคอมพวเตอรเบองตน 2.20 งานคอมพวเตอรสานกงาน 2.21 คอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรป 2.22 ตดผมชาย 2.23 ชางกลงโลหะเบองตน 2.24 ชางประกอบการผลตภณฑอลมเนยม

3. คณลกษณะครทด ตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2545 หมวดท 7 ทตองการจะพฒนาอาชพครใหเปนอาชพชนสง ผทประกอบอาชพนจะตองไดรบเกยรตและมศกดศรในวชาชพในฐานะเปนผสรางหรอผมบทบาทในการพฒนาใหเยาวชนของชาตเปนคนทมคณภาพอนเปนผลใหประชาชนโดยรวมของชาตในอนาคตมคณภาพพรอมทจะพฒนาชาตตอไป โดยกาหนดใหองคกร วชาชพคร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษามฐานะเปนองคกรอสระ ภายใตการบรหารของสภาวชาชพในการกากบของกระทรวงศกษาธการ มอานาจหนาทกาหนดมาตรฐานวชาชพออกและเพกถอนใบอนญาต

26

ประกอบวชาชพ กากบดแล การปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงการพฒนาวชาชพคร ผบรหารสถานศกษาและผบรหารการศกษา (สานกงานเลขาธการครสภา. 2542 : 67 ) แสดงวาอาชพครเปนปจจยทสาคญทสดในการจดการเรยนการสอนในปจจบน (Duke. 1992 : 257) และยงมบทบาทในการจงใจ การจดสงแวดลอมใหเหมาะสมแกการเรยนรวมถงการใชอทธพลอนๆ เพอให ผเรยนมความสนใจและประสบผลสงสดตามศกยภาพ (Jacobsen, Eggen & Kauchak. 1999 : 3-14) ในการพฒนาครใหเปนมออาชพจงเปนเรองทสาคญ เพอใหเกดการเตรยมตวการคดสรรใหมครทคณลกษณะทเหมาะสม

การเปลยนแปลงทางสงคม สงแวดลอม วทยาการและเทคโนโลยในโลกยคปจจบน ทาใหเกดการเปลยนแปลงในดานวชาชพตางๆ โดยเฉพาะวชาชพครทมผใหความสาคญมากขน เปนอาชพทสงคมใหการยอมรบมากขน เพราะเหนวาครจะเปนผสรางความมนคงใหกบเยาวชน ซงจะเปนประชาชนของชาตททาใหประเทศชาตมนคงตอไปเชนเดยวกน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายคาวาครวา คร หมายถง ผสงสอนใหแกศษยและคาวา อาชพ หมายถง การเลยงชวต การทามาหากนงานททาเปนประจาเพอเลยงชพ และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2524 ไดใหคาจากดความคาวา ครวา คร หมายถง บคลากรวชาชพททาหนาทดานการเรยนการสอน และการสงเสรมการเรยนรของผเรยนดวยวธการตางๆ ในสถานศกษาของรฐหรอเอกชน (กรมสามญศกษา. 2542 : 6)

พลเอกเปรม ตณสลานนท กลาววา ครวชาชพ คอ ครทมความพรอมในทกๆ ดานทจะเปนคร คอ มความรความสามารถมทกษะในการใหการศกษาอบรมศษยในทกๆ ดาน มความประพฤตดวางตวด เอาใจใสดแลลกศษย มวญญาณความเปนครและปฏบตหนาทครดวยจตวญญาณของความเปนคร สวนอาชพคร คอ คนทมายดอาชพเพอใหไดคาตอบแทนมาใชในการดารงชวต ขาดจตวญญาณของความเปนคร จงปฏบตหนาทคร เพราะมหนาททจะตองทาไมใชเพราะมใจรกทจะทา (กรมวชาการ. 2544 : 7)

ลกษณะของครทดนนเปนสวนทจะสงผลถงคณคาทางการศกษาซงเปนคณสมบตพนฐาน เพราะการเปนครนนไมใชวามความร หรอทาทางนาเชอถอกจะมาเปนครได อาชพครเปนอาชพเฉพาะตวตองมการเพาะบม อบรม ฝกฝน มาเปนอยางด ดงเชน นกวชาการหลายทานรวมถงหนวยงานทเกยวของไดกลาวถงคณลกษณะความเปนครทดไวดงน

กรชและคอสตน (Grush and Costin. 1975 : 55) ไดใหความเหนวาอาจารยผสอนทมประสทธภาพ ควรเปนผทมความสามารถและมความกระตอรอรนในดานการเรยนการสอน ซอสตย

27

นาไวใจ รกษาสญญาทใหไวกบนกศกษาเสมอ เปนคนทเขาใจนกศกษาไดด ควบคมกจกรรมชนตางๆ ในหองเรยน โดยการใหคาแนะนาปรกษาชแจงวตถประสงค และเปดโอกาสใหมการอภปรายในหองเรยน สามารถควบคมนกศกษาในเวลาเรยนได กระตนใหนกศกษากลาทจะแสดงความคดเหน ทนตอความเปลยนแปลงของวทยาการ ตลอดจนมอารมณขน

เฮลซองและวคส (Hessong and Weeks 1987 : 452-457) ไดสรปแนวความคดเกยวกบลกษณะของครทดไวดงน

1. เปนผมความรอบร (Being Knowledge able) มความร ความเขาใจในวชาการตางๆ ซงไดศกษาเลาเรยนมาเปนอยางด มความแมนยาในวชาทสอนตลอดจนวชาการอนๆ ตามสมควร

2. เปนผมอารมณขน (Being Humorous) คอ เปนผทสามารถสอดแทรกอารมณขนหรอทาใหการสอนสนกสนาน

3. เปนผมความยดหยนผอนปรน (Being Flexible) การมความสามารถในการเปลยนแปลงแกไขหรอปรบเปลยนสภาพการณใหเหมาะสมกบการสอนได ครจาเปนตองรจกการยดหยนในการอบรมสงสอนสามารถปรบแผนการเรยนใหเหมาะกบสถานการณทเปลยนแปลงไดอยางด

4. เปนผมความตงใจทางานใหถงขดสด (Being Upbeat) เปนผทยนดในภารกจทางการสอน จะไมมองวาการสอนเปนเพยงภารกจทตองรบผดชอบเทานน แตจะยนดเมอไดสอน อทศเวลาใหกบการงานททาอยางเตมท

5. เปนผมความซอสตย (Being Honest) ความซอสตยจรงใจเปนสงททาใหศษยเกดความเชอถอไววางใจ และมนใจทจะปฏบตหรอกระทาตามคาสงสอนของคร

6. เปนผมความชดเจน (Being Clear and Concise) สามารถทาใหผทสมพนธดวยเขาใจไดรวบรดชดเจน เปนผมความสามารถในการสอสารทงการใชภาษาพดและภาษาเขยน นอกจากนการปฏบตหนาทการงานใดๆ กตองปฏบตดวยความชดเจนโปรงใส ถกตองตามหลกการ และระเบยบแบบแผนของราชการ

7. เปนคนเปดเผย (Being Open) คอ เปนคนทไมทาตวลกลบ เจาเลหหนาไหวหลงหลอก เตมใจเปดเผยใหผอนรบร รจกยอมรบความคดของผอนดวยความเขาใจการกระทาของตนเสมอ

8. เปนผมความอดทน (Being Patient) เปนผมความเพยรพยายามหรอขยนขนแขง สาหรบครตองมคณสมบตขอนมากเปนพเศษ เพราะนอกจากจะอดทนในเรองอนๆ แลว ยงตองอดทนตอพฤตกรรมตางๆ ของศษยอกดวย

28

9. เปนแบบอยางทด (Being a Role Model) ครเปนบคคลทตองกระทาตนใหเปนแบบอยางทดตอศษยและสงคม ศษยตองมแบบอยางทถกตองดงามเพอเปนแนวทางในการดาเนนชวตของตน

10. เปนผสามารถประยกตทฤษฎไปปฏบตได (Being Able to Relate Theory to Practice) การนาเอาความรทไดจากการศกษาเลาเรยนไปใชใหเกดผลอยางมประสทธภาพนน บางครงสภาพการจรงไมเหมอนกบทฤษฎทเรยนมา ครตองสามารถประยกตทฤษฎไปใชไดอยางเหมาะสม

11. เปนผมความเชอมนในตนเอง (Being Self Confident) การกลาตดสนใจโดยสามารถเลอกวถทางทดทสดในการแกปญหาตางๆ หรอวถทางทดทสดในการกระทาตางๆ ครตองสามารถพฒนาความเชอมนในตนเอง โดยการสงสมประสบการณตางๆ โดยเฉพาะทเกยวกบการสอนใหมากทสด ครตองเชอมนในสงทตนสอนดวย

12. เปนผมความสามารถในศลปะวทยาการหลายๆ ดาน (Being Diversified) คร ทประสบความสาเรจจะตองมความรและความสามารถในวทยาการอนๆ ดวยความรพเศษเปนความสามารถเฉพาะตวทจะชวยใหผประกอบวชาชพครอาจจะตองใชเพอชวยใหงานในหนาทครมประสทธภาพยงขน

13. เปนผแตงกายเหมาะสมและมสขอนามยสวนบคคลด (Being Well Groomed and Having Personal Hygiene) ผประกอบวชาชพครตองแตงกายสภาพเรยบรอยและสะอาดอยเสมอ สวมใสเสอผาถกกาลเทศะเหมาะสมกบความเปนครหรอแตงกายตามรปแบบททางสถานศกษากาหนด นอกจากนสขอนามยสวนบคคลของครกเปนสงสาคญ ทงสขภาพรางกายและจตใจ สขภาพของครจงมผลใหการสอนประสบความสาเรจดวยด

โจเอนสและโคลเวอร (Goens & Clover. 1991 : 268-269) กลาววาครทดจะทางานอยางเตมกาลงความสามารถ เพราะมคณลกษณะทเกดขนในระดบจตใจ ดงน

1. สนใจรางวลทเกดจากความภาคภมใจ มากกวาการรบรางวลจากผอน 2. ชอบการเปลยนแปลงและเสนอความคดใหมเสมอ 3. พฒนาความร ความสามารถอยเสมอ 4. ฐานะของครขนกบความรความชานาญ 5. ครแตละคนจะมเปาหมายในการทางานทไมเหมอนกน 6. ทมงานเกดจากผลของการกระทา การประเมนมความสาคญมาก 7. ภาวะผนามพนฐานจากการดลใจและความรความสามารถ

29

คลารค (Clark. 1995 : 4-6) ไดเสนอ คณลกษณะครทดในดานตางๆ ดงน 1. ดานการสอน โดยพจารณาจากกระบวนการสอนและผลการสอน โดยกลาววา

นกเรยนจะไดผลการเรยนทด ถาครใชเวลาในการทางานกบเพอนครมากกวาทาคนเดยว จะทาใหเกดการแลกเปลยนความคดในการจดการเรยนการสอน ทงสามสวนทสาคญ คอ การใหความร การตงคาถาม และการตอบสนองตอนกเรยนเมอนกเรยนตอบคาถาม

2. ดานการคดของคร มความสาคญมากในการสอนและเปนพนฐานทสาคญมากของคร เพราะเกยวของกบการวางแผน การตดสนใจ และจะมผลตอพฤตกรรมอนๆ เพราะครตองเปนนกสงเกต นกวเคราะห สามารถจดลาดบการปฏบตงานทมผลตอเนองสมพนธกนได

3. ดานความรของคร ความรทจาเปนของครคอ 3.1 มความรในเนอหาวชา 3.2 มความรในความเปนครทวไป 3.3 มความรเรองหลกสตร 3.4 มความรในวธสอนตามเนอหา 3.5 มความรในเรองนกเรยนและคณลกษณะของนกเรยน 3.6 มความรในบรบททางการศกษา 3.7 มความรในเปาหมายการศกษา และคานยมตางๆ

ฮอยและมสเกล (Hoy & Miskel. 1996 : 328-329) กลาววาการสอนเปนงานระดบมออาชพ ซงคณลกษณะในความเปนคร นนสามารถแบงออกไดเปน 4 ประการ คอ

1. ดานความร (Knowledge) เปนพนฐานทจาเปนมาก ความรไดมาจากการศกษา และการฝกฝน ซงความรนนตองจดอยางเปนระบบในตวเอง และมความเขาใจในระบบจะมความจาเพาะเจาะจง สามารถแกปญหาทซบซอนและลกซงได

2. ดานความเปนระเบยบและการควบคม (Regulations and Control) โดยเฉพาะอยางยงความสามารถในการควบคมตนเองเพราะจะเปนผทสามารถทาสงตางๆ ไดเอง ตามกรอบความรทตนมความชานาญการ และรบการตรวจสอบจากมออาชพดวยกนได

3. มระบบการนกคดทด (Ideology) ซงเปนพนฐานทสาคญ ในการเกดคานยมครอาชพ เชน การคานงถงการพฒนานกเรยน การคดอยางมวจารญาณ เปนตน

30

4. ความสมพนธรวมกน (Association) กลมมออาชพมกมความสมพนธอยางเพอน ในการทครอาชพเตมใจปฏสมพนธกน จะทาใหผลการตดสนใจและการปฏบตงานของกลมมประสทธภาพมาก

ฮารกรฟและกดสน (Green. 1998 : 203 : citing Hargreave & Goodson. 1996 : 2) ไดเสนอหลก 7 ประการในความสามารถของครอาชพยคใหมคอ

1. มความรอบคอบในการจดโอกาสในการจดการเรยนตามหลกสตรและดแล นกเรยนเปนรายบคคล

2. มความตงใจและมคานยมในการสอนและการประเมนสอดคลองกบหลกสตร 3. เตมใจในการทางานอยางมสวนรวม สนบสนนชวยเหลอซงกนและกน ใชความ

ชานาญการในการแกปญหาและการปฏบตงานในกลม ดวยวฒนธรรมอนผสมผสานระหวางครอาชพดวยกน มากกวาการถกกระตนหรอสงจากภายนอก

4. เชอมนในความหลากหลาย ในความเปนอสระในการทางาน มความรสกวาสามารถทางานดวยความมอานาจอยางเปดเผย และรวมมอกบผอนในสงคมทกวางออกไปได

5. มความเตมใจในการเอาใจใส (Care) ไมใชเพยงบรการ (Service) ความเปนครอาชพตองมความรสกในการยอมรบการยกยอง (Sense acknowledgment) และมความชดเจนในทกษะ และทกสงทกอยางจะมงเนนทประสทธผลเปนสาคญ

6. มการคนควาดวยตนเองเพอการเรยนรอยางตอเนองตามมาตรฐานความชานาญในกรอบงานของตนมากกวาการกระทาตามความตองการของผอน

7. มการสรางสรรค และรจกงานในระดบสง ซบซอน

ไวแกนด (สมชาย วงษคลาย. 2530 : 10 ; อางองมาจาก Weigand. 1977 : 6) มความเหนวา ครจะมคณภาพหรอสมรรถภาพได จะตองมทกษะพนฐาน 7 ประการ คอ

1. ทกษะในการประเมนลาดบขนพฒนาการทางสตปญญาของเดก 2. ทกษะในการเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรม 3. ทกษะในการสรางแรงจงใจ 4. ทกษะในการใชคาถาม 5. ทกษะในการจดลาดบขนการสอน 6. ทกษะในการวดและการประเมนผล 7. ทกษะในดานมนษยสมพนธ

31

อาเรนด (Arends. 1997 : 5) กลาวถงความสามารถของครทมประสทธผลเปนดงน 1. มปฏสมพนธกบบคคลตามสภาพทเปนจรง 2. ตดสนใจสงการจากฐานของความร 3. ใชความรในการปฏบตงานอยางไดผล 4. ใชผลยอนกลบมาประยกตการปฏบตงาน

คลกแชงคและเบนเนอร (Cruickshank & Bainer. 1999 : 307-321) กลาววาครทมประสทธภาพ มลกษณะในการปฏบตตน ดงน

1. มความกระตอรอรน 2. มอารมณขน รสกอบอนเมอเขาใกล 3. เชอถอไวใจได 4. มความมงมนอยางแรงกลาเพอความสาเรจ 5. รจกสนบสนนใหนกเรยนไดรบความพงพอใจ 6. ทางานเหมอนนกธรกจ 7. มความยดหยน 8. เปนผทมความรในสาขาทสอน

คณะอนกรรมการสงเสรมวชาชพครของครสภา (2534 : 9-51) ไดศกษาเกยวกบลกษณะทดของคร และไดสรปวาครควรมคณลกษณะ 4 ประการดงน

1. รอบร คอ ครจะตองมความรอบรในวชาชพของตน เชน ปรชญาการศกษา ประวตการศกษา หลกการศกษา นโยบายการศกษา แผนและโครงการพฒนาการศกษา และจะตองมความร เชยวชาญในเรองหลกสตร วธสอนและวธประเมนผลการศกษาในวชาหรอกจการทตนรบผดชอบ นอกจากนครควรมความรเกยวกบสภาพเศรษฐกจและสงคม รวมทงการเปลยนแปลงและพฒนาการตางๆ ทเกดขนในสงคมของตนและของโลก

2. สอนด คอ ครจะตองทาการสอนอยางมประสทธภาพมการพฒนาการสอนใหสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของนกเรยน อกทงสามารถใหบรการและแนะแนวในดานการเรยน การครองตน และการรกษาสขภาพอนามย จดทา และใชสอการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ รวมทงสามารถปรบการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบสถานการณบานเมองในปจจบน

3. มคณธรรมและจรรยาบรรณ คอ ครตองมศรทธาในวชาชพคร ตงใจใชความรความสามารถทางวชาชพเพอใหบรการแกนกเรยนและสงคม มความซอสตยตอหลกการของอาชพคร ม

32

ความรบผดชอบในดานการศกษาตอสงคม ชมชน และนกเรยน มความรก ความเมตตา และความปรารถนาดตอนกเรยน อทศตนและเวลาเพอสงเสรมใหนกเรยนทกคนไดรบความเจรญเตบโตและพฒนาการในทกดาน

4. มงมนพฒนา คอ ครตองรจกสารวจและปรบปรงตนเอง สนใจใฝร และศกษาหาความรตางๆ รจกเพมพนวทยฐานะของตนเอง พยายามคดคนทดลองใชวธการใหมๆ ทเปนประโยชนตอการเรยนการสอน และรวมพฒนาชมชนดวย

คณลกษณะครทดเปนสงทสาคญในคณภาพของการศกษา ทาใหหนวยงานทรบผดชอบในเรองคณภาพของคร มาตรฐานวชาชพครไดกาหนดเกณฑมาตรฐาน เพอดแลครไว 11 มาตรฐาน คอ (วไล ตงจตสมคด 2544 : 93-103)

มาตรฐานท 1 ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพครอยเสมอ หมายถง การศกษาคนควาเพอพฒนาตนเอง การเผยแพรผลงานทางวชาการ และการ

เขารวมกจกรรมทางวชาการทองคการหรอหนวยงานหรอสมาคมจดขน เชน การประชม การอบรม การสมมนา และการประชมเชงปฏบตการ เปนตน ทงนตองมผลงานหรอรายงานปรากฏชดเจน

มาตรฐานท 2 ตดสนใจปฏบตกจกรรมตางๆ โดยคานงถงผลทจะเกดกบผเรยน หมายถง การเลอกอยางชาญฉลาดดวยความรกและหวงดตอผเรยน ดงนนในการ

เลอกกจกรรมการเรยนการสอน และกจกรรมอนๆ ครจะตองคานงถงผลประโยชนทจะเกดแกผเรยนเปนหลก

มาตรฐานท 3 มงมนพฒนาผเรยนใหเตมตามศกยภาพ หมายถง การใชความพยายามอยางเตมความสามารถของคร ทจะใหผเรยนเกดการ

เรยนรมากทสดตามความถนด ความสนใจ ความตองการ โดยวเคราะหวนจฉยปญหาและความตองการทแทจรงของผเรยน ปรบเปลยนวธสอนทจะใหไดผลดกวาเดม รวมทงการสงเสรมพฒนาการทางดานตางๆ ตามศกยภาพของผเรยนแตละคนอยางเปนระบบ

มาตรฐานท 4 พฒนาแผนการสอนใหสามารถปฏบตไดเกดผลจรง หมายถง การเลอกใชปรบปรงหรอสรางแผนการสอน บนทกการสอนหรอ

เตรยมการสอนในลกษณะอนๆ ทสามารถนาไปจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนบรรลวตถประสงคของการเรยนร

มาตรฐานท 5 การพฒนาสอการเรยนการสอนใหมประสทธภาพอยเสมอ

33

หมายถง การประดษฐคดคนผลตเลอกใชปรบปรงเครองมออปกรณเอกสารสงพมพ เทคนควธการตางๆ เพอใหผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนร

มาตรฐานท 6 การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยเนนผลถาวรทเกดแกผเรยน หมายถง การจดการเรยนการสอนทมงเนนใหผเรยนประสบผลสาเรจในการแสวงหา

ความร ตามสภาพความแตกตางของบคคลดวยการปฏบตจรง และสรปความรทงหลายไดดวยตนเองกอใหเกดคานยมและนสยในการปฏบตจนเปนบคลกภาพถาวรตดตวผเรยนตลอดไป

มาตรฐานท 7 รายงานผลการพฒนาคณภาพของผเรยนไดอยางมระบบ หมายถง การรายงานผลการพฒนาผเรยนทเกดจากการปฏบตการเรยนการสอนให

ครอบคลมสาเหตปจจย และการดาเนนงานทเกยวของ โดยครนาเสนอรายงานการปฏบตในรายละเอยดดงน

1. ปญหาความตองการของผเรยนทตองไดรบการพฒนาและเปาหมายของการพฒนา ผเรยน

2. เทคนควธการหรอนวตกรรมการเรยนการสอนทนามาใชเพอการพฒนา 3. ผลการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามวธการทกาหนดทเกดกบผเรยน 4. ขอเสนอแนะแนวทางใหมๆ ในการปรบปรง และพฒนาผเรยนใหไดผลดยงขน มาตรฐานท 8 ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกผเรยน หมายถง การแสดงออกทางการประพฤตปฏบตในดานบคลกภาพโดยทวไป การแตง

กาย กรยาวาจา และจรยธรรมทเหมาะสมกบความเปนครอยางสมาเสมอ ททาใหผเรยนเลอมใสศรทธา และถอเปนแบบอยาง

มาตรฐานท 9 รวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรค หมายถง ความตระหนกถงความสาคญ รบฟงความคดเหน ยอมรบในความร

ความสามารถ ใหความรวมมอในการปฏบตกจกรรมตางๆ ของเพอนรวมงานดวยความเตมใจ เพอใหบรรลถงเปาหมายของสถานศกษาและรวมรบผลจากการกระทานน

มาตรฐานท 10 รวมมอกบผอนอยางสรางสรรคในชมชน หมายถง ความตระหนกในความสาคญ รบฟงความคดเหน ยอมรบในความร

ความสามารถของบคคลอนในชมชน และรวมมอปฏบตงาน เพอพฒนางานของสถานศกษา ใหชมชนและสถานศกษามการยอมรบซงกนและกน และปฏบตงานรวมกนดวยความเตมใจ

มาตรฐานท 11 แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา

34

หมายถง การคนหา สงเกต จดจา และรวบรวมขาวสารขอมลตามสถานการณของสงคมทกดาน โดยเฉพาะสารสนเทศเกยวกบวชาชพคร สามารถวเคราะหวจารณอยางมเหตผล และใชขอมลประกอบการแกปญหาพฒนาตนเอง พฒนางาน และพฒนาสงคมไดอยางเหมาะสม

ธรศกด อครบวร. (2544 : 75) ไดสรปทศนะทคลายคลงกนของคณลกษณะทดของครเปนลกษณะสาคญๆ 3 ดาน คอ ภมร ภมธรรม และภมฐาน

ภมร ลกษณะของครทดในดานน ไดแก คณสมบตสวนตว ทเกยวของกบความรความสามารถทางดานวชาการทจะสอนตลอดจนการเปนผทมสตปญญาด เฉลยวฉลาด เชอมนในตนเอง มความคดสรางสรรค รจกแสวงหาความรใหมๆ เปนตน ภมรทสาคญอกประการหนงของครไดแก การสอนดและปกครองด สามารถอธบายไดรวบรดชดเจน สอนสนก ทาเรองทยากใหงายได ควบคมชนเรยนใหอยในระเบยบวนย เปนตน

ภมธรรม ลกษณะของครทดในดานน ไดแก การประพฤตด เวนจากอบายมขทงปวง กระทาแตสงทดทสจรต ทงกาย วาจา และใจ นอกจากน ครตองมจรรยาบรรณและคณธรรมสง ซอสตย เสยสละ มเมตตากรณา ยตธรรม และมานะอดทน เปนตน

ภมฐาน ลกษณะของครทดในดานนไดแก บคลกภาพด รปรางทาทางด แตงกายสะอาดเรยบรอย พดจาไพเราะนมนวล นาเสยงชดเจน มลกษณะเปนผนา เปนตน นอกจากนครยงตองเปนผทมมนษยสมพนธด มอธยาศยไมตรกบบคคลทกเพศ ทกวย ทกชนชน

สรปคณลกษณะของครทด ตองเปนผมความรความเขาใจแมนยาในเนอหาวชาทสอน สามารถใชศลปะวทยาการหลายๆ ดาน มเทคนควธสอนทด สอนสนก ชดเจน ใชสอเทคโนโลยในการสอนททนสมย ปรบการเรยนการสอนไดตามความเหมาะสม เปนผมอารมณขน เปดเผย รจกยดหยนผอนปรน เชอมนในตนเอง ขยน อดทน มมนษยสมพนธทด มบคลกภาพทเหมาะสมกบอาชพ ทาตวเปนแบบอยางทด มคณธรรมจรยธรรม รกและศรทธาตออาชพ มงมนในการพฒนาตนเอง ผเรยน วธการเรยนการสอน และเพอนรวมอาชพ รวมถงชมชน

ลกษณะครทดมความสาคญตอการศกษาของชาตอยางมาก ดงนนในการวจยครงน จะศกษาคณลกษณะของครทดจากหลกการ แนวคดของนกวชาการในดานตางๆ ดงกลาวขางตนซงจะศกษาคณลกษณะของครทดในดานตางๆ คอ คณลกษณะดานความร คณลกษณะดานการสอน คณลกษณะดานคณธรรมและจรรยาบรรณ คณลกษณะดานการพฒนา โดยมรายละเอยดแตละดาน ดงน

35

1. คณลกษณะดานความร คณลกษณะดานความรถอเปนคณลกษณะทสาคญสาหรบอาชพคร เพราะวาการจะ

อบรมสงสอนใหผเรยนมความรความสามารถในวชาการใดๆ ถาครผสอนขาดความรในวชาการนนๆ กไมสามารถทาใหผเรยนมความรได ไดมนกวชาการและผทรงคณวฒดานการศกษาไดใหความคดเหนถงคณลกษณะดานความรของครทดดงน

พารเคและสแตนฟอรด (Parkey & Standford. 1992 : 20-21) ไดเสนอวา ความรและทกษะทจาเปนของคร ประกอบดวย

1. ดานความรทสาคญประกอบดวย 1.1 ความรเรองตนเองและนกเรยน 1.2 ความรเรองวชาทสอน 1.3 ความรเรองทฤษฎการศกษาและการวจย

2. ดานทกษะทสาคญประกอบดวย 2.1 ทกษะในการสอน เทคนคในการสอน 2.2 ทกษะในการปฏสมพนธ

3. ดานการตอบสนองและการแกปญหา

ชนาธป พรกล (2543 : 6-7) เสนอแนวคดถงลกษณะครทดดานความรในยคปจจบนไวดงน

1. มความรอบรในเนอหาวชาอยางลมลก 3. ตดตามความกาวหนาในเทคนควธสอน 4. เปนนกจตวทยาการเรยนร 5. เปนนกเทคโนโลยสนเทศ 6. เปนผเชยวชาญดานภาษาองกฤษ

พนธเพญ หบเพชร (2540 : 87) กลาวถงคณลกษณะครทด ดานความร และทกษะวชาชพวา กจกรรมการเรยนการสอนตองเนนใหผเรยนเกดความร และทกษะเพยงพอทจะเปนพนฐานในการประกอบอาชพตอไปได ดงนนครจงตองมความรในวชาทจะสอนเปนอยางด เพอทจะถายทอดใหผเรยนไดอยางมประสทธภาพ

ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร กลาวถงคณลกษณะของวชาชพครทด ควรมความสามารถดงน (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2543 : 72-80)

36

1. เกยวกบการสอน ครตองใชหลกจตวทยาแหงการเรยนร หลกการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดก วางแผนการสอนอยางถถวน ใชวธสอนแบบตางๆไดอยางเหมาะสม มวธการวดผล ประเมนผลทเหมาะสมเกดประโยชนในการเรยนการสอน ปกครองชนและบรหารชนเรยนไดอยางราบรน ตลอดจนปฏบตงานตางๆ ของโรงเรยนไดตามสมควร

2. เกยวกบการอบรม การแนะแนวและการปกครองนกเรยน ครตองใชหลกการทวาถาผเรยนมคณธรรมและศลธรรมแลว จะสามารถปกครองตนเองได หลกการและวธการแนะแนว และการอบรมจะใชการสรางสมพนธภาพทดกบบดามารดาและผปกครองเพอสนบสนนการอบรม และใชผลของการวจยใหเปนประโยชนในการอบรมและการแนะแนว

3. เกยวกบการทากจกรรมตางๆของโรงเรยน ครตองเขาใจความสาคญของกจกรรมในหลกสตรหรอกจกรรมรวมหลกสตรอยางเหมาะสม และสงเสรมใหมกจกรรมเหลานนอยางเตมใจ และรกษาสมพนธภาพทดกบผรวมงาน

4. เกยวกบการสรางสมพนธภาพอนดและความรวมมอกบชมชน ครตองวางตนใหเหมาะสมกบทเปนครโดยยดถอจรรยาบรรณของคร บาเพญตนใหเปนประโยชนแกชมชนและชวยเหลอปรบปรงชมชนตามความเหมาะสม

5. เกยวกบการเปนครชนวชาชพ ครตองเพมพนความรใหแกอาชวะครโดยการเขยนการพดและการคนควาในดานวชาการ เปนสมาชกทดของสมาคมวชาการ ยดถอขนบธรรมเนยมของครอยางเครงครด สงเสรมตวเองใหงอกงามในวชาศกษาศาสตรอยเสมอ แนะนาผทเขามาเปนครใหม และนกเรยนฝกสอนในโรงเรยน

ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร กลาวถงแนวคดใหมของอาชพครวา วชาครหรออาชพครเปนวชาชพชนสง (Professional) ทตองมการฝกหดเพอใหครมคณลกษณะทด โดยคณลกษณะตางๆ จะเกดจากคาถามวา ครควรรอะไรบาง และ ครควรทาอะไรไดบาง แตละดานมรายละเอยดดงน (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2543 : 72-80)

1. ครควรรอะไรบาง ไดแก 1.1 วชาเพอความเสร (Liberal Education) เปนวชาสามญ 1.2 วชาเพอไวใชสอน (Teaching Fields) ทเรยกวา วชาเอก และวชาโท 1.3 วชาชพสาหรบคร (Professional Education) คอ วชาการศกษา ไดแก

1.3.1 ศกษาศาสตรทางสารตถะ (Educationsl Foundations and Content) 1.3.2 ศกษาศาสตรทางวทยวธ ไดแก วธการวจยทางการศกษา การวดผล

การศกษา การวางแผนการศกษา เปนตน

37

2. ครควรทาอะไรไดบาง มมาตรฐานกวางๆ 5 ประการ คอ 2.1 เกยวกบการสอน 2.2 เกยวกบการอบรม การแนะแนว และการปกครองนกเรยน 2.3 เกยวกบการทากจกรรมตางๆ ของโรงเรยน 2.4 เกยวกบการสรางสมพนธภาพอนดและความรวมมอกบชมชน 2.5 เกยวกบการเปนครชนวชาชพ

ธรศกด อครบวร. (2544 : 17)ไดสรปวา ความหมายของครในยคปจจบนวา ครจะตองเปนผใหความร เปนผใหเครองมอในการแสวงหาความร และเปนผจดไฟแหงการเรยนร ฉะนนครจะตองเปนผรอบรในเนอหาวชา แตกฉานในทกษะ และวธหาความรสมยใหม และเปนผมหตากวางขวางเกยวกบแหลงความรตางๆ อกทงเปนนกจตวทยาชนด สามารถกระตนความใฝรใฝเรยนใหเดกๆ ไดอกดวย

กลคแมน (Glickman. 1998 : 362) กลาววา ครทดคอ การทครจดการเรยนการสอนอยางมสวนรวม มยทธศาสตรในความรวมมอในการเรยนและรจกผสมผสานวธการอยางเหมาะสม เพอใหเกดผลกบนกเรยนสงทสด นอกจากนนยงสามารถสงเคราะหวธการเรยนการสอนเพอสรางสรรควธการเรยนการสอนใหมๆ ไดอกดวย

จากการวเคราะหพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 พบวา ความรความสามารถ และคณลกษณะของครทพงประสงค ควรเปนดงน (กรมสามญศกษา. 2542 : 1-25)

1. มความรความเขาใจวา “การศกษา” เปน “กระบวนการเรยนร” เพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โครงการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต (มาตรา 4)

2. มความรความเขาใจใน “มาตรฐานการศกษา” คอ ขอกาหนดเกยวกบคณลกษณะคณภาพทพงประสงคและมาตรฐานทตองการใหเกดขนในสถานศกษาทกแหง และเพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสาหรบการสงเสรมและกากบดแลการตรวจสอบและการประกนคณภาพ (มาตรา 4)

3. มความมงมนในการพฒนานกเรยนใหเปนผทสมบรณทงรางกายจตใจสตปญญาความร คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข (มาตรา 6)

38

4. มความร ความเขาใจ มความตระหนกและมความสามารถในการจดกระบวนการเรยนรทมงปลกฝง ใหนกเรยนเปนผทมสงตอไปน (มาตรา 7)

4.1 จตสานกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข

4.2 รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ 4.3 เคารพกฎหมาย มความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย 4.4 มความภาคภมใจในความเปนไทย 4.5 รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต 4.6 สงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต 4.7 สงเสรม และมสวนรวมดานกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและ

ความรอนเปนสากล 4.8 อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4.9 มความสามารถในการประกอบอาชพสจรต รจกพงตนเอง 4.10 มความคดรเรมสรางสรรคใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

5. มความสามารถในการวจยเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน (มาตรา 30) และสามารถพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง (มาตรา 8)

6. มความรความเขาใจในการจดโอกาสทางการศกษา รวมทงผดอยโอกาส โดยใหมโอกาสและคณภาพทดเทยมกน (มาตรา 10)

7. มความร ความคด และตระหนกวาผเรยนทกคนมความสามารถทจะเรยนรและพฒนา ตนเองได ผเรยนมความสาคญทสดในกระบวนการจดการศกษา และสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ (มาตรา 22)

8. มความร ความคด ตระหนก และสามารถจดกระบวนการเรยนรใหนกเรยนไดทง ความร ความคด คณธรรม และบรณาการในเรองตอไปน (มาตรา 23)

8.1 ความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทย และระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

8.2 ความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน

39

8.3 ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย และการประยกตใช

8.4 ความรและทกษะดานคณตศาสตรและดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง

8.5 ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการดารงชวตอยางมความสข 9. ในการจดกระบวนการเรยนร คร (สถานศกษาและหนวยงานทเกยวของ) ควรม

ความสามารถดงน (มาตรา 24) 9.1 จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของ

ผเรยนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล 9.2 ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการ

ประยกตความรมาใชเพอปองกนและการแกไขปญหา 9.3 จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทาได

คดเปน ทาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง 9.4 จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตางๆ อยางไดสดสวน

สมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา 9.5 สามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยน และสามารถใชการวจย

โดยใหเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร 9.6 สามารถจดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท 9.7 สามารถประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครองและบคคลในชมชน

ทกฝาย เพอรวมพฒนาผเรยนตามศกยภาพ 10. มความร ความเขาใจ ตระหนก และสามารถประเมนผเรยน โดยพจารณาจาก

พฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรม และการทดสอบควบคกนไปในกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสม (มาตรา 26)

11. มความสามารถในการจดทาสาระหลกสตร ในสวนทเกยวของกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถนคณลกษณะอนพงประสงคเพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต (มาตรา 27) โดยใหมความหลากหลายเหมาะสมกบวยและศกยภาพ โดยสาระหลกสตรใหมทงวชาการ วชาชพ เพอมงพฒนาคนใหสมดลทงดานความร ความคด ความสามารถ ความดงาม และการรบผดชอบตอสงคม (มาตรา 28)

12. มความสามารถในการจดกระบวนการเรยนรใหแกชมชนได (มาตรา 29)

40

13. มความรความเขาใจเรองการประกนคณภาพทงภายนอกและภายในสามารถดาเนนการ ตามแนวทางการประกนคณภาพ ยอมรบการตรวจสอบ การรายงาน การใหขอมลในการตรวจสอบ มความรบผดชอบ รบสภาพเพอการแกไขปรบปรง (มาตรา 47-50)

14. มความสามารถใช ผลต การพฒนา การดแลรกษา สอ เทคโนโลยทางการศกษา (มาตรา 65)

15. สามารถจดการเรยนการสอนใหผเรยนมความสามารถในการใชเทคโนโลยทางการศกษาในโอกาสแรกททาได เพอใหมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลย เพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต (มาตรา 66)

ดงนนจงพอสรปไดวา คณลกษณะครทดดานความร หมายถง คณสมบตของคร-อาจารยในการมความรในเนอหาทสอนอยางลกซง มความรดานจตวทยาการเรยนร กระบวนการเรยนการสอน การประเมนผลทมประสทธภาพ มความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทย ภมปญญาทองถน มความรในการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนต มความรเรองมาตรฐานการศกษา การประกนคณภาพ ปรชญาและนโยบายการศกษา รวมถงมความรเกยวกบหลกสตรสถานศกษา แผนและโครงการพฒนาการศกษา

2. คณลกษณะดานการสอน ความสามารถดานการสอนของครเปนปจจยทสงผลถงประสทธภาพการเรยนรของ

ผเรยน การถายทอดความรจากครไปสผเรยนนนถอวาเปนสงสาคญ ครจะตองรจกวธสอนทหลากหลาย ใหความสาคญกบความแตกตางดานศกยภาพของผเรยน มเทคนควธสอนทยดหยนตามสถานการณได ดงทนกวชาการศกษาไดแสดงความคดเหนไวดงน

พารเคและสแตนฟอรด (Parkay & Stanford. 1992 : 20-21) กลาววา ในกระบวนการจดการเรยนการสอนนนครควรมความสามารถ ดงน

1. วเคราะหและเขาใจในความสามารถของนกเรยน พนฐานทางวฒนธรรม ความสาเรจและความตองการของนกเรยน

2. ออกแบบการสอนตามความตองการของนกเรยน ใหมความเหมาะสมทงในดานเครองมอเครองใช เนอเรอง กจกรรม รปแบบการสอน และเปาหมายในการสอน

3. มวธการเรยนการสอนทอานวยความสะดวก หรออานวยการ หรอบรการใหเกดการเรยนรไดอยางด

4. จดการชนเรยนเพอใหเกดการสนบสนนผลการเรยนการสอนได

41

5. จดการนกเรยนใหมความประพฤต ใหการสรางสรรคในบรรยากาศทดในการเรยนการสอน

6. จดการสอสารในหองเรยนใหเราใจเปนวชาการ เกดความรสกทด 7. ประเมนผลการเรยนเพอใหเกดผลดกบนกเรยน 8. จดลาดบ หรออาง หรอเทยบเคยง สามารถนาไปใชในชวตประจาวนได เอกเจนและเคอรชารค (Eggen & Kuachak. 1996 : 28-42) กลาววาสงจาเปนในการ

สอนทเปนพนฐานในดานทศนคต ทกษะ และยทธศาสตรทสาคญของครทสนบสนนการเรยนของ นกเรยน มดงน

1. มการจดการทด 2. จดการสอนสอดคลองกบวตถประสงคในการเรยนการสอน 3. เนนในสงสาคญทไดเรยนรวมทงดานความรสกทด 4. ใชขอมลยอนกลบ เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาในโอกาสตอไปได 5. มการตรวจตดตามพฤตกรรมนกเรยนทงหมด 6. มการสอสารทชดเจน ทงในดานความแมนยาในการใชคา การเชอมโยงท

เหมาะสม ใชสญลกษณหลากหลายเหมาะสม และมนคงหนกแนนเชอถอได นอกจากนนครตองมความรดานภาษา เพอใหสอความไดถกตองตรงกน

7. สามารถตงคาถามไดเหมาะสม 8. สามารถสรปทบทวน 9. คณลกษณะโดยทวไปของครซงประกอบดวย ความศรทธา การทาตนใหเปน

แบบอยาง อบอน ตลบขบขน และมความตงใจเชงบวก แมคอนเนอรเน (Mcinerney. 1998 : 9-16) กลาวถงทกษะสาคญในการสอน ทม

ประสทธผล มดงน 1. สามารถนาเสนอความรไดอยางเหมาะสม 2. มทกษะในการจดการทเปนประโยชนและเหมาะสม 3. มความสามารถในการใชคาถามกบนกเรยนอยางมประสทธภาพ 4. สามารถจดวตถประสงคในการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม 5. มการสอนเพอใหเกดผลการเรยนอยางแทจรง 6. มการใชยทธศาสตรการจงใจทเหมาะสม

42

7. มการสงเกตและการประเมนการเรยนของนกเรยน 8. มวธการสอสารทด เหมาะสม รสกสนกและอบอน พนธเพญ หบเพชร (2540 : 87) กลาวถง คณลกษณะครทดดานการสอนไวดงน คอ

ครทดจะตองถายทอดความรไดตามจดประสงคทวางไว มการเตรยมการสอน มการชวยใหนกเรยนบรรลวตถประสงคในการเรยน โดยมการเปลยนแปลงไปในพฤตกรรมทพงประสงค

คาหมาน คนไค (2543 : 67-93) ไดกลาวถง คณลกษณะของครในดานการเรยนการสอนวา ครควรจะตองดาเนนการจดกจกรรมทสอดคลองกบแนวทางทถอวาผเรยนสาคญทสด ครและนกเรยนปฏบตรวมกน โดยพจารณาใหเทาเทยมกบจดประสงคการเรยน เนอหาวชา ผเรยน สภาพแวดลอม และบรบทอนๆ ตอไปน

1. การแสวงหาและใชขอมลเกยวกบตวผเรยน เพอวเคราะห 2. การเตรยมการสอนทด 3. การแสดงความเมตตา และเอาใจใสผเรยน 4. การมอบหมายงานตามความถนดและศกยภาพ 5. รวมคดรวมทากจกรรมกบผเรยน 6. การสรางจนตนาการและความคดรเรม 7. การจดกจกรรมเปนกลมและรายบคคล 8. นาวธการเรยนรจากธรรมชาตและสงคมไปใชกบการจดการเรยน 9. การเรยนรจากการปฏบตจรง การทดลอง การคนควาดวยตนเอง 10. การสรางองคความรดวยตนเอง บรณาการสงตางๆ อยางเหมาะสม 11. การเรยนรจากการดงาน และเรยนงานจากผอน สรปวาคณลกษณะดานการสอน หมายถง ความสามารถของคร-อาจารยในการวาง

แผนการสอนไดอยางเหมาะสมกบเนอหาและบทเรยน สามารถปรบแผนการสอนไดอยางเหมาะสมกบเนอหาและบทเรยน ประยกตนาความรมาถายทอดไดอยางเหมาะสม พฒนาการสอนไดอยางสอดคลองตามความสามารถและความสนใจของผเรยน ใชสอการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม มประสทธภาพ สามารถกระตนและใชวธการใหผเรยนบรรลจดประสงคของการเรยนร วนจฉยปญหาและอปสรรคในการเรยนรของผเรยนได สามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนททาใหผเรยนสามารถแสวงหาความรไดดวยตนเอง สามารถบรณาการคณธรรมจรยธรรมเขากบเนอหาทสอนได แนะนาใหผเรยนวางแผนการ

43

เรยน การครองตน รกษาสขภาพอนามย รวมถงการจดบรรยากาศในชนเรยนทเอออานวยตอการเรยนร และสามารถประเมนผลททาใหเกดผลดตอผเรยน

3. คณลกษณะดานคณธรรมและจรรยาบรรณ คณลกษณะของครดานคณธรรมจรยธรรมถอเปนเรองสาคญ เพราะครเปนผทสราง

เยาวชน เปนผทจะถายทอดวฒนธรรม อบรมจรยธรรม เปนตนแบบแหงการเรยนรของเยาวชน ครจงตองเปนผมคณธรรมจรยธรรมมากพเศษกวาอาชพอน นอกจากนจรรยาบรรณแหงความเปนคร กจะเปนเครองชวยใหครไดประพฤตปฏบตไดตามคานยมทพงประสงคทสงคมตองการจากคร ไดมผทรงคณวฒ นกวชาการกลาวถงคณลกษณะของครดานคณธรรมจรยธรรม รวมถงหนวยงานทรบผดชอบไดกาหนดถงจรรยาบรรณของครไวดงน

ครสภาไดสรปวา บคคลทจะประกอบวชาชพครจะตองมลกษณะพนฐาน 4 ประการคอ รอบร สอนด มคณธรรมตามจรรยาบรรณ และมงมนพฒนาตนเอง (สานกเลขาธการครสภา 2533 : 6) และไดจดทาคาอธบายในเรองของจรรยาบรรณครขนเพอชใหเหนเจตนารมณ และความมงหมายแตละขอเพอใหผทเกยวของทกฝายเขาใจตรงกน (สานกงานเลขาธการครสภา. 2540) ดงน

จรรยาบรรณขอท 1 ครตองรกและเมตตาศษย โดยใหความเอาใจใสชวยเหลอสงเสรมใหกาลงใจใน

การศกษาเลาเรยนแกศษยโดยเสมอหนา จรรยาบรรณขอท 2 ครตองอบรมสงสอน ฝกฝน สรางสรรคความร ทกษะ และนสยทถกตองดงามใหแก

ศษยอยางเตมความสามารถดวยความบรสทธใจ จรรยาบรรณขอท 3 ครตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกศษยทงกาย วาจา และจตใจ จรรยาบรรณขอท 4 ครตองไมกระทาตนอนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ

และสงคมของศษย จรรยาบรรณขอท 5 ครตองไมแสวงประโยชนอนเปนอามสสนจางจากศษยในการปฏบตหนาทตามปกต

และไมใชศษยกระทาการใดๆ อนเปนการหาประโยชนใหแกตนโดยมชอบ

44

จรรยาบรรณขอท 6 ครตองพฒนาตนเองในดานวชาชพ ดานบคลกภาพ และวสยทศนใหทนตอการ

พฒนาทางวทยาการ เศรษฐกจ สงคม และการเมองอยเสมอ จรรยาบรรณขอท 7 ครยอมรก และศรทธาในวชาชพคร และเปนสมาชกทดขององคกรวชาชพ จรรยาบรรณขอท 8 ครพงชวยเหลอเกอกลครและชมชนในทางสรางสรรค จรรยาบรรณขอท 9 ครประพฤตและปฏบตตนเปนผนาในการอนรกษและพฒนาภมปญญาไทยและ

วฒนธรรมไทย ธรศกด อครบวร (2544 : 64-65) กลาววา ผเปนครตองมคณธรรมซงคณธรรมของคร

หมายถง คณสมบตทเปนความด ความถกตองเหมาะสม ดงคาสอนในพระพทธศาสนา กลาวถงลกษณะของครทดไดแก คาสอนเรองกลยามตรธรรม 7 ซงมสาระดงน

1. ปโย แปลวา นารก หมายถง ครตองเปนผใหความสนทสนมแกศษยเพอให ศษยมความสบายใจและกลาทจะเขาไปปรกษาหารอเรองตางๆ ครทาตวใหนารกและเปนทรกแกศษยนนเอง

2. คร แปลวา นาเคารพ หมายถง ครจะตองดแลและปกครองศษย ใหศษยมความ รสกอบอนใจ เปนทพงได และรสกปลอดภย ครตองประพฤตสมควรแกฐานะนนเอง

3. ภาวนโย แปลวา นาเจรญใจ นายกยองในฐานะผทรงคณ หมายถง ครจะตองเปนผทมความรและภมปญญาแทจรง ทงเปนผทฝกอบรมและปรบปรงตนเองอยเสมอ ครจะตองฝกตนใหเชยวชาญในวชาการและใหมสมรรถภาพในการทางานอยเสมอ

4. วตตา แปลวา รจกพดใหไดผล รจกชแจงใหเขาใจ หมายถง ครจะตองรจกพด ใหศษยเขาใจไดตรงตามเปาหมายทวางไว สอนในสงทถกตองไมบดเบอนและครจะตองรจกสอนดวยความสนกสนานเหมาะสมกบวยของผเรยนดวย

5. วจนกขโม แปลวา อดทนตอถอยคา หมายถง ครตองพรอมทจะรบฟงคาปรกษาการซกถาม คาเสนอแนะและคาวพากษวจารณ ไดโดยไมฉนเฉยวและสามารถควบคมอารมณได

6. คมภรญจะ กถง กตตา แปลวา แถลงเรองลาลกได หมายถง ครตองสามารถอธบายเรองยงยากซบซอนใหเขาใจไดงาย และชวยใหศษยเรยนรไดอยางลกซงยงขนดวยการอธบายกกสาระสาคญตางๆ ของวชาไดถกตองแมนยา

45

7. โน จฏฐาเน นโยชเย แปลวา ไมชกนาในเรองเหลวไหล หมายถง ครไมชกจงศษยไปในทางทเสอมเสย ครไมประพฤตสงชวละเวนจากอบายมข 6 อนไดแก ตดสราและของมนเมา เทยวกลางคน เทยวดการละเลน ตดการพนนคบคนชว และเกยจครานการงาน

ธรศกด อครบวร (2544 : 63) กลาวถงสรปผลการสมมนาของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต เรองจรรยาบรรณครไวดงน

1. อดทน รจกผอนปรนตอปญหา สามารถควบคมอารมณไดทงในเวลาและนอกเวลาสอน

2. รบผดชอบตอหนาทและตอตนเอง สามารถรวมงานเปนหมคณะได 3. เอาใจใสตอการเรยน ความประพฤต ความเปนอย และพจารณาคณคาของศษย

แตละคนดวยเหตผล 4. ใฝหาความร สารวจ ปรบปรงแกไขตนเองอยเสมอ และมเชาวนในดานการ

อบรมสงสอน 5. ขยนหมนเพยร รจกคดรเรม 6. มความยตธรรมและทาใหศษยเกดความอบอนใจ 7. ดารงตนอยางเรยบงาย ประหยดเหมาะสมกบสภาพอาชพ 8. เปนผมวฒนธรรมและศลธรรมตามศาสนาทตนนบถอ 9. สภาพเรยบรอย ประพฤตดสมาเสมอ เหมาะสมเปนตวอยางทดของศษย วไล ตงจตสมคด (2544 : 148-149) กลาวถงคณลกษณะครทดดานจรรยาบรรณ ตาม

กรอบเกณฑมาตรฐานครของสานกงานเลขาธการครสภาไววา 1. ครตองรกและเมตตาศษย โดยใหความเอาใจใสชวยเหลอ สงเสรมใหกาลงใจใน

การศกษาเลาเรยนแกศษยโดยเสมอหนา 2. อบรม สงสอน ฝกฝน สรางความร ทกษะและนสยทถกตองดงามใหเกดแกศษย

อยางเตมความสามารถ ดวยความบรสทธใจ 3. ประพฤต ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกศษยทงทางกาย วาจา และจตใจ 4. ไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และ

สงคมของศษย 5. ไมแสวงหาประโยชนอนเปนอามสสนจางจากศษยในการปฏบตหนาทตามปกต

ไมใชใหศษยกระทาการใดๆ อนเปนการหาประโยชนใหแกตนโดยมชอบ

46

6. พฒนาตนเองในดานวชาชพ ดานบคลกภาพ และวสยทศนใหทนตอการพฒนาทางวชาการ เศรษฐกจ สงคม และการเมองอยเสมอ

7. รกและศรทธาในวชาชพคร และเปนสมาชกทดขององคกรวชาชพคร 8. ชวยเหลอเกอกลครและชมชนในทางสรางสรรค 9. ประพฤต ปฏบตตนเปนผนาในการอนรกษ และพฒนาภมปญญาและวฒนธรรมไทย สรปวา คณลกษณะทดของครดานคณธรรมและจรรยาบรรณจะตองมความศรทธาใน

วชาชพคร ตงใจใชความรความสามารถทางวชาชพ เพอใหบรการแกนกเรยน มความซอสตยตอวชาชพ ตามจรรยาบรรณคร มความรกความเมตตา และความปรารถนาดตอนกเรยน อทศตน เพอสงเสรมให นกเรยนทกคนไดรบความเจรญเตบโต และพฒนาการในทกๆ ดาน

4. คณลกษณะดานการพฒนา ในปจจบนสภาพทางสงคม เศรษฐกจ ความกาวหนาทางวทยาการและเทคโนโลยม

การเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวตอเนอง ทาใหผมอาชพครจะตองพฒนาตนเองใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน รจกแสวงหาความรใหมๆ ทนสมย รจกแหลงความรเพอทจะนามาใชในการเรยนการสอน ใหเกดคณภาพแหงการเรยนแกผเรยนจากคากลาวดงกลาว มนกวชาการและผทรงคณวฒหลายคน ไดแสดงความคดเกยวกบลกษณะดานพฒนาของครไวดงน

สครปเนอร (Scribner. 1999 : 246) ไดเสนอสงทครทดตองพฒนา คอ 1. ความรในเนอหา 2. ทกษะความเปนคร โดยเฉพาะทกษะดานการสอนเพอเกดผลตอเดกโดยตรง 3. การจดการหองเรยนททาทาย 4. การศกษาชองวางในความรของนกเรยน ออรตรน (Ortrun. 1992 : 21) ไดเสนอรปแบบการพฒนาครทด ในการจดการศกษา

ระดบสง เรยกวา CRASP ประกอบดวย 1. เจตคตทสาคญ (Critical attitude) 2. การวจยเพอการสอน (Research into teaching) 3. การตรวจสอบ (Accountability) 4. การประเมนตนเอง (Self-evaluation) 5. การเปนครอาชพ (Professionalism)

47

เบลสและเบลส (Blase & Blase . 1997 60-62) ไดกลาวถงการพฒนาครเพอใหมความเชยวชาญดานการอานวยการสอนมากขน และเกดประโยชนตอผเรยนอยางจรงจง และผบรหารตองมความมงมนในการพฒนาบคลากรและใหขอแนะนาเพอการพฒนาครอยางจรงจง

กลคแมน (Glickman. 1998 : 354) ไดเสนอโปรแกรมการพฒนาครทดในระดบบรณาการ ประกอบดวยเรองตอไปน

1. ดานทกษะการสอนทวไป ไดแก 1.1 การจดการชนเรยน 1.2 กรออกแบบบทเรยน 1.3 การประเมนผลการเรยนของนกเรยน 1.4 การคาดหมายของคร 1.5 ทกษะการตงคาถาม 1.6 การจงใจนกเรยน

2. รปแบบการจดการเรยนการสอน ไดแก 2.1 การใชหลกความคดรวบยอด 2.2 การใชรปแบบการเปรยบเทยบ 2.3 การเรยนรรวมกน 2.4 แผนทความคดรวบยอด

3. การฝกปฏบตและภาวะผนา ไดแก 3.1 การฝกปฏบตระหวางเพอน 3.2 ระบบการสงเกตการสอนซงกนและกน 3.3 ทกษะการประชม 3.4 การตดตอสมพนธทางวชาชพ 3.5 การรจกฝกปฏบตอยางพอเหมาะพอด

เบยรเรนส (Beerens. 2000 : 23-30) กลาวถงการจงใจของครอยางแทจรงคอ การใหครไดพฒนาตนเอง พฒนาทมงาน พฒนางานไดอยางอสระ เนองจากสงทนาสรรเสรญของครมสามลกษณะคอ การมแนวปฏบตในแนวทางทนายกยอง การปฏบตตามแนวคานยมของสงคมและการมจรรยาบรรณในการเอาใจใสการทางาน นอกจากนน การพฒนาคร เปรยบเสมอนการเรยนของผใหญ ทมหลก 4 ประการคอ

48

1. ในกระบวนการพฒนา ควรใหอสระแตละคนในการดาเนนการเอง 2. ครมภมหลง และมความเชยวชาญอยในตว จะสามารถประยกตใหเกดการพฒนา

ตนเองไดงาย 3. การทจะถงเปาหมายการเรยนหรอไมนนควรใหแตละคนพจารณาประเมนเอง 4. ครจะยนยอมผทมความสามารถมากในการใหความร โดยตองเชอมโยงกบ

แนวทางวถชวตของครอาชพเหลานนดวย ธรศกด คงเจรญ (2545 : 59) ไดประมวลสงเคราะหแนวคดของนกวชาการ ศกษา

เอกสาร และงานวจยทเกยวของ และไดสรปวา คณลกษณะครดานการพฒนาวา 1. การพฒนาตนเองใหงอกงามตามหลกวชา

1.1 คนควาหาความรเสมอ 1.1.1 คนควาหาความรดวยตนเอง 1.1.2 สนใจเขารบการอบรมสมมนา

1.2 พฒนาองคความรเสมอ 1.2.1 ปรบปรงเนอหาทสอนใหทนสมย 1.2.2 ปรบปรงเนอหาทสอนใหสอดคลองกบทองถน

1.3 การวจยพฒนา 1.3.1 วจยพฒนาผสอน 1.3.2 วจยพฒนานกเรยน

2. การพฒนาเพอนรวมงานใหมมาตรฐานทดเทยมกน 2.1 นเทศสงเสรมพฒนาเพอนรวมงาน

2.1.1 แนะนาเพอนรวมงานในการปฏบตตน 2.1.2 แนะนาเพอนรวมงานในการปฏบตงานทวไป 2.1.3 แนะนาเรองการเรยนการสอน 2.1.4 แนะนาเรองการพฒนานกเรยน 2.1.5 รวมแกไขปญหาเพอนรวมงาน 2.1.6 รวมสงเสรมพฒนาเพอนรวมงาน

สรปวาคณลกษณะของครทดในดานการพฒนาหมายถง การทครจะตองศกษาหาความร เพมพนทกษะดานวชาการ กระบวนการเรยนการสอน ทงทศกษาดวยตนเอง อบรมสมมนาอยาง

49

สมาเสมอ เพอใหทนตอเทคโนโลยและการเปลยนแปลง มการศกษาวจยดานหลกสตรและผเรยน รวมถงการพฒนาหองเรยน สถานท และผรวมงาน ใหสามารถพฒนาไดอยางทวถงทดเทยมกน

วรรณกรรมทเกยวของกบคณลกษณะครทด ในการศกษาวรรณกรรมทเกยวของกบคณลกษณะครทด ผวจยไดพยายามศกษาจากตารา

และเอกสารทเกยวของโดยเรยงลาดบดงน 4.1วฒการศกษา 4.2 ประสบการณในการสอน 4.3 บคลกภาพของคร 4.4 ความฉลาดทางอารมณ

4.1 วฒการศกษา จากการศกษางานวจยทเกยวของ พบวา วฒการศกษามผลตอตวแปรตามทศกษา ดงน วนทนา ชชวย. (2533 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การทาวจยของครมธยมศกษา สงกด

กรมสามญศกษา กรงเทพมหานคร พบวา ครททาการวจยสวนใหญมวฒการศกษาระดบปรญญาโทและบางสวนผานการอบรมทาใหมความรทางการวจย

กมลวรรณ ชยวานชศร (2536 : 37) ไดสรปปจจยทเกยวของกบประสทธผลของ โรงเรยนจากงานวจยทเกยวของพบวา ประสทธผลของโรงเรยนแตกตางไปตามวฒการศกษาของผบรหาร

มาลย จนทรเทศ (2540 : 179-180) ไดศกษาเรอง การศกษาปญหาในการปฏบตงานของเจาหนาทฝกอบรม สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวด พบวา เจาหนาทฝกอบรมทมวฒ การศกษาแตกตางกน มปญหาในการปฏบตงานดานหลกสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ยทธนา ปฐมชาต (2540 : 157-159) ไดวจยสมรรถภาพการสอนของครผสอนระดบกอนประถมศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดประจวบครขนธ พบวา สมรรถภาพการสอนของครผสอนระดบกอนประถมศกษา แตกตางกนตามอาย ระดบการศกษา ครทมวฒการศกษาทางดานอนบาลศกษามสมรรถภาพการสอนดกวาครทมวฒการศกษาวชาเอกอน

ปารชาต ไชยสถตย (2541 : บทคดยอ) ไดวจยเรองความรและการปฏบตงานในการดแลเดกของครพเลยง ศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด จงหวดกาฬสนธ พบวา ครพเลยงทมระดบการศกษาสง ปฏบตงานในการดแลเดกไดมากกวาครพเลยงทมระดบการศกษาตากวา เพราะระดบการศกษาของครพเลยงมผลตอการมความรในการดแลเดก

50

สพรรณกา พงทอง (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาวจยเรองความตองการความรเพอเพมพนความสามารถในการปฏบตงานของครพเลยงของศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด เขตการศกษา 12 พบวา ครพเลยงทมวฒการศกษา และประสบการณในการทางานแตกตางกนมความตองการความรเพอเพมพนความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน

พทยา สวรรณภม (2544 : 96) ไดศกษาเรองการสรางความสมพนธระหวาง โรงเรยนกบชมชน ตามการรบรของคณะกรรมการโรงเรยนกลมศรนครนทร สงกดกรงเทพมหานคร พบวาผทมวฒการศกษาสงกวาจะมวสยทศนกวางไกล กลาคด กลาแสดงออก และเปนทยอมรบในสงคม ปรบสภาพใหเขากบสภาพแวดลอมไดดกวา โอกาสการรบรมากกวา และนาไปสการปฏบตไดมากกวา

จากทกลาวมาสรปไดวา วฒการศกษาของคร-อาจารยซงจะสงผลใหเกดคณลกษณะความเปนครดานตางๆ เชน ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

4.2 ประสบการณในการสอน จากการศกษางานวจยทเกยวของ พบวา ประสบการณการทางานมผลตอตวแปร

ตามทศกษา ดงน เสาวภาคย แหลมเพชร (2545 : 83) ไดศกษาความพรอมของสถานศกษาและ

ศกยภาพของบคลากรในการพฒนาหลกสตรสถานศกษา ในโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนนทบร จากกลมตวอยางครโรงเรยนมธยมศกษาจงหวดนนทบร จานวน 310 คน โดยศกษาศกยภาพของบคลากรในการพฒนาหลกสตร 4 ดานคอ ดานการจดทาสาระหลกสตรสถานศกษา ดานการจดทาหนวยการเรยนร ดานการจดทาแผนการจดการเรยนร และดานการจดการเรยนร

ผลการวจยพบวา ครทมประสบการณการทางานแตกตางกน มศกยภาพของบคลากรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ในดานการจดทาแผนการจดหนวยการเรยนร และแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ในดานการจดการเรยนร สวนดานการจดทาสาระหลกสตรสถานศกษาและดานการจดทาหนวยการเรยนรทไมแตกตางกน

เทยมจนทร ธวสนธ (2539 : 72) ไดศกษาเรอง ปญหาการนเทศภายในโรงเรยน สานกงานการประถมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา พบวา ครผสอนทมประสบการณการสอนแตกตางกน มทศนะตอปญหาการนเทศภายในโรงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

เกษสดา สองหองนอก (2542 : 129) ไดศกษาเรอง การศกษาปญหาและวธการแกปญหาในการปฏบตงานของอาจารยทสาเรจการศกษาตามหลกสตรประกาศนยบตรครเทคนคชนสง

51

(ปทส.) วทยาลยชางกลปทมวน พบวา อาจารยทมประสบการณการทางานตางกนประสบปญหาและมวธการแกปญหาในการปฏบตงานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากทกลาวมาสรปวา ประสบการณการทางานทาใหเกดศกยภาพในการทางานทแตกตางกน ในดานการจดทาสาระหลกสตร ดานการจดแผนการเรยนร ดานการพฒนาการเรยนการสอน ดานพฒนาความร ดานจรรยาบรรณคร และวธการพฒนาในเรองตาง ๆ คอคณลกษณะทดของครนนเอง

4.3 บคลกภาพของคร องคประกอบสาคญสวนหนงของความเปนมนษยคอ บคลกภาพ ซงเปนสงททกคน

ควรสรางความเขาใจ ตระหนก ปรบปรง พฒนา เพอใหเปนทรพยากรทมคา เปนทปรารถนาของสงคม (สรชย ประทปฉาย. 2533 : 1) ภาพลกษณ (Image) หรอสงตางๆ ทแสดงออกใหคนอนเหน ตงแตหนาตา ทรงผม กรยาทาทางการพด รวมทงการแตงกายลวนมผลกระทบตอตนเองและการทางาน แสดงวา บคลกภาพ คอ ลกษณะจาเพาะตวของคนทาใหเกดเอกลกษณของบคคลนน บคลกภาพสามารถเรยนรและแกไขไดและจะทาใหสามารถพฒนาตนเองได เพราะบคลกลกษณะทดเปนผลมาจากปจจยภายใจตวของคนผนน เชน อารมณ ความรสก การศกษา และยงเปนผลมาจากปจจยภายนอกเชน เหตการณตางๆ สงแวดลอมหรอคานยมทางสงคม บคลกภาพจงเปนผลรวมจากประสบการณทสะสมมา ทาใหการแสดงออกทางกาย สหนา ทาทาง วาจา กรยามารยาท ถาบคคลมบคลกภาพทด เชน สงางาม ใจเยน เออเฟอ มมนษยสมพนธทด เขมแขง ออนโยน จะทาใหเกดความมนใจในตวเองและอยในสงคมอยางมความสข ไดรบการยอมรบจากผอน ทาใหเกดความภาคภมใจในตนเองและมความสข (จรวยพร ธรณนทร. 2539 : 16-17) หรออาจกลาวไดวา บคลกภาพอยางไรกนสยอยางนน (จตพล ชมภนช. 2540 : 19)

เนองจาก บคลกภาพเปนคณสมบตเบองตนทสาคญประการหนงทสาคญตอการเกดคณลกษณะครทด จงไดรวบรวมแนวคดทฤษฎเกยวกบบคลกภาพ เพอเปนแนวทางในการศกษาโดยจะนาเสนอในเรองของ

4.3.1 ความหมายและขอบขายของบคลกภาพ 4.3.2 ทฤษฎบคลกภาพ 4.3.3 ปจจยทมอทธพลตอบคลกภาพ 4.3.4 ประเภทของบคลกภาพ 4.3.5 ประวตความเปนมาของบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B 4.3.6 การวดคณลกษณะบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B

52

4.3.1 ความหมายและขอบขายของบคลกภาพ บคลกภาพ (Personality) เปนคาทมาจากรากศพทภาษาลาตน คอคาวา Persona

แปลวา หนากาก (Mask) ทตวละครกรกและโรมนในสมยกอนสวมใส เพอแสดงบคลกลกษณะทแตกตางกนใหผดสามารถมองเหนไดในระยะไกล (นภา นธยายน. 2530 : 23 ; Hurlock. 1974 : 6) สาหรบความหมายทนกจตวทยาไดกาหนดนน เดมทมกใหความหมายวา เปนลกษณะนสย (Traits) ทรวมกนเปนแบบฉบบเฉพาะตวของแตละบคคล และเปนสงยาใหเหนความแตกตางระหวางบคคลทพจารณาไดจากรปแบบพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกหรอตอบสนองตอสงแวดลอม (เชดศกด โฆวาสนธ. 2520 : 3) ปจจบนบคลกภาพจะครอบคลมถงสภาวะทกอยางทประกอบกนขนเปนตวบคคล จงหมายความรวมถงคณสมบตหรอคณลกษณะทางจตใจทมอทธพลตอการกระทาของบคคลในสถานการณตางๆ รวมทงการพฒนาการและบทบาทของคณลกษณะตางๆ เหลานน และหมายความรวมถงกระบวนการทแตละคนเปนอยอยางสมาเสมอในชวตประจาวนดวย (นภา นธยายน. 2530 : 23-24) แสดงวาบคลกภาพ หมายถง ลกษณะสวนรวมของพฤตกรรมของบคคลในทกๆ ดานไมวาจะเปนดานชวตสวนตว ดานกจกรรมหรอในดานสงคมทวไปทมอทธพลตอผพบเหน (สรชย ประทปฉาย. 2533 : 2 ; สถต วงศสวรรค. 2540 : 1 ; จฑา บรภกด. 2533 : 11) พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2525 (ราชบณฑตสถาน. 2539 : 481) ไดใหความหมาย “บคลกภาพ” หมายถง สภาพนสยจาเพาะคน

มสเชล (Mischel. 1993 : 5) กลาวถง บคลกภาพ มความหมายหลากหลายตามประเดนทแตละคนสนใจ มกเปนความหมายทครอบคลมหลายดาน ซงความหมายทนยมมากของ บคลกภาพคอ ทกษะทมประสทธผลทางสงคม นนคอสามารถสรางความรสกทดกบผอนได

เพอรวน (Pervin. 1989 : 3-6) กลาววา บคลกภาพ มความหมายทครอบคลมทงหมดทเปนตวมนษยและความแตกตางระหวางบคคลรวมทงความสมพนธระหวางบคคล ทงในสวนทแสดงเปนพฤตกรรมหรอมไดแสดงพฤตกรรมออกมา แตบคลกภาพจะถกตดสนโดยผอน

เฮอรลอคค (Hurlock. 1974 : 7) กลาววา บคลกภาพ เปนสงทมความสลบซบซอนทางโครงสรางเปนสงทมอทธพลทงสงทมองเหนหรอไมเหน ซงเกดจากการกระทาของอวยวะทไมอยนงของแตละบคคล รวมทงระบบทางจตใจของแตละบคคลทกอใหเกดพฤตกรรมทงมวลของแตละบคคลทปรากฏออกมา

ลกษณะโดยทวไปของบคลกภาพมดงน (สรชย ประทปฉาย. 2533 : 2 ; สถต วงศสวรรค. 2540 : 4-5)

53

1. บคคลแตละคนจะมลกษณะและพฤตกรรมทเกดจากพนธกรรม สงแวดลอม และการเรยนรผสมกนเปนภาพรวมททาใหเกดบคลกภาพ

2. บคลกภาพเปนลกษณะสวนรวมของบคคลมใชพฤตกรรมหรอลกษณะอยางใดอยางหนง

3. บคลกภาพของบคคลจะเปนอยางไรขนกบการมองเหนหรอการรบรของผอน 4. บคลกภาพ เกดจากการทบคคลใชความสามารถทจะปรบตวใหเขากบคนอน โดยมขอบขายดงน 1. ลกษณะทางกาย 2. ลกษณะทางจตใจ เชน สตปญญา จนตนาการ ความถนด เจตคต ความสนใจ 3. อปนสย (Character) คอ ลกษณะผลรวมของนสยหลายๆ อยางทแสดงออก เชน

ความมศลธรรม จรรยา มารยาท ความซอสตย เปนตน 4. อารมณ ไดแก ความรสกแหงจตทกอใหเกดอาการตางๆ เชน ตนเตน โกรธ 5. กาลงใจ คอความสามารถทจะควบคมหรอบงคบกรยาอาการตางๆ ทกระทาไป

โดยเจตนา เชน กระฉบกระเฉง วองไว หรอเฉอยชา เปนตน 6. การสมาคม คอ กรยาทาท อาการทแสดงออกตอผอน 7. ความรความสามารถ อานาจ ฐานะ 4.3.2 ทฤษฎบคลกภาพ บคลกภาพเปนการอธบายเกยวกบมนษยในทกดาน ทงในดานพฤตกรรมสวนบคคล

ความแตกตางระหวางบคคล การปฏสมพนธระหวางบคคล การเปลยนแปลงของบคคลทงภายในและภายนอก (Mischel. 1993 : 5 ; Hurlock. 1974 : 2 ; Pervin. 1989 : 5-6) การศกษาดานจตวทยาดานบคลกภาพมพนฐานในสามดานคอ (Hjelle. 1992 : 13)

1. ศาสตรดานบคลกภาพจะศกษาเรองความแตกตางระหวางบคคล 2. ศาสตรดานบคลกภาพพยายามอธบายถงสงตางทงภายนอกภายใน เพอใหมสขภาพ

ทดขน 3. จตวทยาดานบคลกภาพจะเนนการศกษามนษยทงหมด มสเชล (Mischel. 1993 : 12-14) กลาววา การศกษาบคลกภาพมหลายแนวทางดงน 1. แนวทางการศกษาทางจตวทยา (Psychodynamic Approaches) เปนการศกษา

ดานจตใจเปนหลก เนนการศกษาจตใตสานกททาใหเกดพฤตกรรมในมนษยทงมวลจะเปนการศกษา

54

ดวยกระบวนการวทยาศาสตรทเนนพฤตกรรมทงหมดของคนทเนนแรงขบจากภายในมกเปนการศกษาพฤตกรรมทเกดจากแรงขบ จากความรสก ความขดแยง และปญหา

2. แนวทางการศกษาดานลกษณะและชววทยา (Trait and Biological Approaches) เปนการศกษาคณลกษณะตามสภาพทเหนเชน ความนารก การอางสทธ ความออนนอมถอมตน ความมสต

3. แนวทางการศกษาสงทปรากฏชดแจง (Phenomenological Approaches) เปนการศกษาทเนนการรบรของบคคล ทงในดานประสบการณ ความรสก ความตระหนก เพอใหเกดการพฒนาเตมเตมยงขน

4. แนวทางการศกษาดานพฤตกรรม (Behavioral Approaches) เปนการศกษาพฤตกรรมทวไปของบคคลทสามารถแปลและอธบายไดทงหมด โดยจะศกษาในทกดานทสามารถทาได

5. แนวทางการรบรและสงคม (Cognitive Social Approach) เปนความเชอวาคนเราพฒนามาจากการรบรและการสงเกตจากสงคม

สรปวา บคลกภาพของคร เปนสงทเปนไปไดในทกสงทกดาน ทงรางกาย จตใจ และองคประกอบอนๆ ทงสวนทตนเองรบทราบและไมทราบ ทงรตวและไมรตว แตบคลกภาพมกถกตดสนหรอรบรโดยผอน ซงแตละคนไมเหมอนกนและเปนสงทพฒนาได

4.3.3 ปจจยทมอทธพลตอบคลกภาพ กาญจนา คาสวรรณ (2524 : 194-195) กลาววา ประสบการณทเกดจากการเรยนร

ทางสงคมและสงผลตอบคลกภาพนน แบงออกเปน 2 ลกษณะคอ 1. ประสบการณรวมทางวฒนธรรม เปนประสบการณทบคคลไดรบเหมอนกน หรอ

ตางกน มผลทาใหบคคลมบคลกภาพทแตกตางกนตามความเชอ ทศนคต คานยม ประเพณ และคาสอนของสงคมนนๆ

2. ประสบการณเฉพาะตว เปนอทธพลทไดรบจากการอบรมเลยงดของบดามารดาผปกครองทแตกตางกน มผลใหแตละคนไดรบการหลอหลอมบคลกภาพไมเหมอนกน ผทไดรบการเลยงดทเหมาะสม ไดรบความรกเอาใจใสดแล ใหกาลงใจ กจะพฒนาบคลกภาพไปในทศทางทเหมาะสม มความเชอมนในตนเอง มเหตผลและมองโลกในแงด ในขณะผทไดรบการอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลยหรอเขมงวด จะมบคลกภาพไปในทศทางตรงกนขาม มความกาวราว ไมไวใจคน หวาดระแวง และมทศนคตทไมดตอสงคม

ผองพรรณ เกดพทกษ (2530 : 44) กลาววา ปจจยทมอทธพลตอบคลกภาพ ประกอบดวย พนธกรรม สงแวดลอม และชวงเวลาในชวตของบคคล กลาวคอ

55

1. พนธกรรม สงทถายทอดทางพนธกรรม สวนมากเปนลกษณะทางกาย เชน ความสงตา ลกษณะเสนผม สของผว ชนดของโลหต โรคภยไขเจบบางชนด และขอบกพรองทางรางกายบางชนด เชน ตาบอดส ศรษะลาน นวเกน มอตดกน ฯลฯ ซงลกษณะทางกายเหลานลวนเปนอทธพลของพนธกรรมทมตอบคลกภาพของแตละคนบคคลทงสน

2. สงแวดลอม มอทธพลตอการพฒนาการของมนษยทงพฒนาการทางกาย ทางจต และบคลกภาพ คอ บคคลอนๆ รอบตวเรา ครอบครว กลมคน และวฒนธรรม สงแวดลอมทเปนมนษยคนอนๆ นจะมอทธพลอยางมากตอการพฒนาทางบคลกภาพ ทศนคต และพฤตกรรมทางสงคมของมนษย

3. ชวงเวลาในชวตของบคคล แสดงถง ระดบพฒนาการทางรางกายและจตใจ อนเกดจากอทธพลรวมระหวางพนธกรรมและสงแวดลอม ตงแตอดตจนถงปจจบน และแมระยะสาคญของพฒนาการของมนษยสวนมากจะอยในชวงชวตเดกเปนสวนมาก

อรคสน (ผองพรรณ เกดพทกษณ. 2530 : 42 ; อางองจาก Erikson. 1959) เชอวาการพฒนาบคลกภาพของมนษยนน มไดหยดอยแตในวยเดก แตจะมการพฒนาลกษณะตางๆ ของบคลกภาพอยางเปนลาดบตลอดชวงชวตของบคคลแตละบคคล

ฉลอง ภรมยรตน (2531 : 29-30) กลาววา ปจจยทมอทธพลตอบคลกภาพม 2 ปจจยใหญๆ คอ ลกษณะทางดานรปราง หนาตา ทาทาง ผวพรรณ อารมณ ตลอดจนระบบประสาทและเลอด เปนลกษณะทตดตวมาตงแตเกด

1. องคประกอบดานพนธกรรม เปนการถายทอดยนสจาก พอแม หรอบรรพบรษไปสลกหลาน ไดแก ลกษณะทางดานรปราง หนาตา ทาทาง ผวพรรณ อารมณ ตลอดจนระบบประสาทและเลอด เปนลกษณะทตดตวมาตงแตเกด

2. องคประกอบทางดานสงแวดลอมทงทเปนธรรมชาต และสภาพวฒนธรรมกกก ประเพณ กฎเกณฑ ระเบยบตางๆ ในสงคมทบคคลเกยวของอย เปนผลใหเกดการเรยนรและปรบตวใหสมกบสภาพแวดลอมนนๆ ไดแก ลมฟาอากาศ ทอยอาศย อาหาร ตลอดจนคนทอยใกลชด องคประกอบดานสงแวดลอมนมผลใหบคคลเกดการเรยนรทแตกตางกน สงผลใหบคลกภาพของคนแตกตางกน

จากขอความดงกลาว สรปไดวาอทธพลของพนธกรรม สงแวดลอม และชวงเวลาในชวตของบคคล เปนปจจยสาคญทสงผลใหเกดการพฒนาบคลกภาพ และทาใหบคคลมบคลกภาพแตกตางกน

4.3.4 ประเภทของบคลกภาพ

56

การพจารณาถงความสมพนธระหวางลกษณะทแสดงออกทางกายภาพโดยเฉพาะอยางยง ลกษณะเคาหนาหรอโครงสรางตางๆ ของรางกายและบคลกภาพ เปนความเชอวามนษยเรานน มลกษณะสรระเปนแบบๆ ไป แตละแบบอาจเกยวของสมพนธกบบคลกภาพแตละอยาง (Latham, 1989 : 160) ดงนน จงมผแบงบคลกภาพของคนออกเปนหลายประเภท เชน ความคดของจง (Hergenhar. 1990 : 58-85 ; citing Jung. n.d.) ไดพจารณาบคลกภาพของคนโดยยดถอสงคมเปนหลก เขาไดแบงบคลกภาพของคนออกเปน 2 ประเภทคอ

1. บคลกภาพทชอบเกบตว (Introvert) เปนคนทไมชอบสงสงกบผอน เครงครดตอระเบยบแบบแผน มมาตรการและกฎเกณฑทแนนอนในการควบคมอปนสยของตนเอง เชอตวเอง และการกระทาทกอยางทมกจะเกดขนอยกบตวเองเปนใหญ บคคลประเภทนจะผกพนกบตนเองมากกวาทผกพนกบสงคมหรอบคคลอน

2. บคลกภาพทชอบแสดงตว (Extrovert) เปนคนเปดเผย คยเกง ราเรง ปรบตวไดดในสงแวดลอมตางๆ มความเชอมนในตนเองบนรากฐานของเหตผลและความจรง

สวน เครชเมอร (Samuel. 1981 : 190-191 ; citing Kretschmer. 1921) และเชลดอน (Burger. 1986 : 189 ; citing Sheldon. 1942) เหนวาบคลกภาพของคนขนอยกบรปรางลกษณะของคน จงไดแบงบคลกภาพของคนตามรปรางหรอโครงสรางทางสรรวทยาสอดคลองกนเปน 3 ประเภทคอ

1. ประเภททมรางกายอวนเตย คอโต รางกายมไขมนมาก พงยน (Pygmy หรอ Endomorphy) คนประเภทนเปนคนทชอบแสวงหาความสบาย ไมรบรอน ชอบการเขาสงคม สนกสนานรนเรง โกรธงายหายเรว และกนจ

2.ประเภททมรปรางผอมสง ตวยาว แขนยาว ออนแอ (Ectomorphy) คนประเภทนมลกษณะเครงขรม เอาการเอางาน มความเครยดทางอารมณอยเปนนจ ชอบสนโดษ ไมเขาสงคม

3. ประเภททมรปรางสงใหญ แขงแรง เตมไปดวยกลามเนอ รางกายแขงแรงชอบออกกาลงกาย (Atheletic หรอ Mesomorphy) คนประเภทนชอบทาอะไรแปลกๆ ขนๆ ไมใครมความทกขรอน ไมเคยพดถงเรองความเปนความตาย สนกอยเสมอ

นอกจากน ฟรดแมน และโรเซนแมน (Farmer and other. 1984 : 34 ; Citing Freidman and Rosenmen. 1974) ไดแบงบคลกภาพของคนตามลกษณะพฤตกรรมทแสดงออก โดยแบงเปน 2 ประเภทคอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B รายละเอยดของบคลกภาพทง 2 มดงน

1. บคลกภาพแบบ A (Type A Personality) เปนบคลกภาพของบคคลทมพฤตกรรมดงตอไปน

57

1.1 มความทะเยอทะยาน (Intense Ambition) เปนบคคลทมความปรารถนาอยางแรงกลาทอยากจะประสบความสาเรจ

1.2 ชอบแขงขน (Competitive Drive) เปนบคคลทชอบตอสแขงขนกบผอนเพอใหตนเองไดดกวาคนอน

1.3 แขงขนกบเวลา (Time Urgency) เปนบคคลทกระทาสงตางๆ อยาเรงดวน ใชเวลาใหเกดประโยชนมากทสด ทางานตามแผนเวลา

1.4 สรางศตร (Hostility) เปนบคคลทยดตนเองเปนทตง ชอบแสดงออกนอกทางขมผอน อาฆาตแคน และขาดความเหนใจผอน

1.5 อดทนตา (Impatient) เปนบคคลทมความอดทนตาตอการรอคอย และอดทนตาตอสภาพแวดลอมทางรางกาย ทนไมไดกบความเฉอย

1.6 มความกาวราว (Aggresiveness) เปนบคคลทนยมใชความรนแรงในการแกปญหาความคบของใจ แบงเปนความกาวราวทางวาจา และความกาวราวทางรางกาย

2. บคลกภาพแบบ B (Type B Personality) เปนบคลกภาพทมลกษณะตรงกนขามกบบคลกภาพแบบ A ซงเปนบคคลทไมทะเยอทะยาน ไมมงเอาชนะ มความสงบเสงยม ทางานไปพกผอนไป ไมรบรอน

5.3.5 ประวตความเปนมาของการศกษาบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B ฟรดแมน และโรเซนแมน (จรรยา เกษศรสงข. 2537 : 14 : อางองมาจาก Freidman

and Rosenman. 1974) กลาววา บคลกภาพแบบ A เปนบคลกภาพทคนพบในราวป ค.ศ.1960 อนเนองมาจากนายแพทยฟรดแมน (Freidman) และนายแพทยโรเซนแมน (Rosenman) ไดเรมสงเกตผปวยโรคหวใจวา มบคลกภาพบางอยางทแปลกไปจากผปวยอนๆ จากการสงเกตเหตการณบางอยางในคลนคโรคหวใจของเขา พบวา เกาอทผปวยโรคหวใจมานงตรวจนนจะมรอยสกเฉพาะตรงขอบเกาอเทานน แสดงวา คนไขสวนใหญของเขานงแตตรงขอบเกาอซงทาใหเขาคดวาคนเชนนจะตองเปนคนรบรอน เพราะคนททาอะไรรบรอนรบเรง มกนงแตตรงขอบเกาอ จะไดลกขนไดรวดเรว คลายกบเปนลกษณะของความพรอมทจะเคลอนไหวไดทนท จากความคดนทาใหเขาคดวา นาจะมบคลกภาพบางอยางทเปนปจจยเสยง (Risk Factor) ทเคยเชอกนวาเปนสาเหตสาคญของโรคหวใจ แตเดมนน พบวา การม คลอเรสเตอรอลสง ความดนโลหตสง การสบบหร การเปนเบาหวานและความอวน เปนปจจยทเสยงตอการเกดโรคหวใจ ดงนน เขาจงใชเวลานาน 8 ป ในการรวมกนศกษา และวจยบคลกภาพผปวยโรคหวใจ และในทสดกพบวามบคลกภาพชนดหนง ซงตอมาเราใชชอวาบคลกภาพแบบ A และบคคลทม dd บคลกภาพตรงกนขาม เรยกวา มบคลกภาพแบบ B การคนพบ

58

บคลกภาพแบบ A นนถอวาเปนการคนพบทสาคญเพราะบคลกภาพแบบ A เปนปจจยทเสยงกวาปจจยกายภาพทกตว ถาเปรยบเทยบระหวาง ผปวยโรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง หรอโรคไขมนในหลอดเลอดสงกบคนทมบคลกภาพแบบ A แลว คนทมบคลกภาพแบบ A จะถอวาเปนปจจยทเสยงทสดของการเกดโรคหวใจ

จากประวตความเปนมาของการศกษาบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B ฟรดแมน และโรเซนแมน สรปลกษณะของบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B ไดดงน

บคลกภาพแบบ A (Type A Behavior Pattern Personality) หมายถง บคคลทมบคลกภาพรบรอนชอบแขงขน และกาวราว ชอบทางานใหไดมากๆ ในเวลานอยๆ มความรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว มความมานะพยายามมากในการทางาน ชอบฝาฟนอปสรรคตางๆ เพอประสบความสาเรจ ชอบทางานดวยความรวดเรวทนไมไดกบงานทลาชา มความตองการพกผอนนอยกวาคนอน และถกกระตนใหเกดความรสกโกรธ และกาวราวไดงาย

บคลกภาพแบบ B (Type B Behavior Pattern Personality) หมายถง บคคลทมบคลกภาพทมความผอนคลาย ไมรบรอน และไมกาวราว มลกษณะเรอยๆ เฉอยๆ ชอบการพกผอนดาเนนชวตแบบงายๆ และไมชอบฝาฟนอปสรรคในการทางาน

5.3.6 การวดลกษณะบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B ฟรดแมน และโรเซนแมน (จรรยา เกษศรสงข. 2537 : 15 : อางองมาจาก Freidman

and Rosenman. 1974) กลาววา บคลกภาพแบบ A และ B ม 3 แบบ คอ 1. แบบสมภาษณอยางมโครงสราง (Structured Interview : SI) ประกอบดวยขอ

คาถาม 25 ขอ เปนการถามโดยใหผตอบรายงานพฤตกรรมตนเองในสถานการณตางๆ ททาใหคนทมบคลกภาพแบบ A ไมสามารถทน เชน สถานการณททาใหเกดความโกรธ สถานการณทมการแขงขนอยางมาก แบบสมภาษณนเปนการวดการแสดงออกทางดวยกายภาพ

2. มาตรวดลกษณะบคลกภาพแบบเอของเฟรมมงแฮม (Framingham Type A Scale : FTAS) เปนแบบวดรายงานตนเองเชนเดยวกบแบบทหนง ประกอบดวยขอคาถาม 10 ขอ วดทางดานแรงขบมงสมฤทธ การมความรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว และการรบรวามความกดดนในการทางาน

3. แบบสารวจการกระทากจกรรมของ เจนกนส (Jenkins Activity Surver : JAS) เปนแบบสอบถามทประกอบดวยขอคาถาม 20 ขอ บคคลทไดคะแนนจากแบบวดนสงเปนบคคลทมลกษณะบคลกภาพแบบ A โดยกลมบคคลนรายงานวา มความรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรวทางานดวยความรบเรง ไมลดละตอความออนลา หรอการทางานทประสบความลมเหลว นอกจากนยงรายงาน

59

วาตนเองทางานหนกและมความตองการผลสมฤทธมากกวา โดยเฉพาะกลมตวอยางทอยในวยผใหญ รายงานวา มความตองการความกาวหนาในอาชพ มความตงใจเพมสถานภาพอาชพใหสงขน รบรวาไดรบแรงเสรมจากการทางานกวาอกทงยงมระดบการศกษาสงกวา

ฟรดแมน และโรเซนแมน (ยนยง ไทยใจด. 2537 : 62. อางองจาก Freidman & Rosenman. 1924. Type A Bchavior & youe Heart. P. 86) เปนแบบสอบถามความคดเหนจาแนกตามความหมายของคาทแตกตางกน (Semantic Differential Scale) จานวน 7 ขอ แตละขอแบงคะแนนเปน 8 ระดบ ซงการแปลความหมายของคะแนนกระทาดงน

เมอรวมคะแนนไดเทาไรใหคณดวย 3 แลวแปลความหมาย 1. ไดตากวา 100 แสดงวามบคลกภาพแบบ B 2. ไดคะแนนตงแต 100 ขนไป แสดงวามบคลกภาพแบบ A นอกจากน สตรปและคนอนๆ (Strube and others. 1987) ไดใหขอเสนอแนะเกยวกบ

แบบสารวจกจกรรมของเจนกนสวา เปนแบบวดบคลกภาพแบบ A โดยใหผตอบรายงานพฤตกรรมตนเองวา มการแสดงออกอยางไร และไดศกษาพบวา คนทมลกษณะบคลกภาพแบบ A มความเชอถอในความสาเรจของงานมากกวาความลมเหลว มแรงขบในการแขงขนสง มงสมฤทธ และมความรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว

4.4 ความฉลาดทางอารมณ เนองจากสงสาคญประการหนงของบคคลทเปนครคอ ความสามารถทางสมอง จรญ

มลนทร (2537 : 59-61) จงไดกลาวถงความตองการ “คนเกง” มาเรยนคร ซงสมยกอนคนเกงมกมาเรยนครเนองจากเปนอาชพทมเกยรต มศกดศร มมาตรฐานดานการครองชพและการเงนทเพยงพอเหมาะสมในการดาเนนชวต แตปจจบนมอาชพอนจานวนมากทมรายไดมากกวาทาใหคนเกงไมมาเรยนคร นอกจากนนปจจบนหลายประเทศในทกสวนของโลกไดรบทราบถงคณคาของการศกษาของประชาชน เพอสงคมและเศรษฐกจทด และไดทาการพฒนาสงเสรมสนบสนนมาตรฐานการสอนการเรยนอยางมาก (Day. 2000 : 101)

คร เปนบคคลทสาคญในโรงเรยนทจาเปนตองมความฉลาดทางอารมณในระดบสง เนองจากการสอนของครเปนสงทตองใชความตระหนก ความตงใจ ความอดทน ทตองเกดและเกยวของกบจตใจของครอยางมาก (Day. 2000 : 113) และยงมความเชอมน สมองจะแจมใสเมออารมณปกต ถาอารมณไมปกต ไอคว จะลดลงไปมาก (มนส บญประกอบ. 2542 : 56)

60

ดงนนครจงมความจาเปนตองมความฉลาดทางอารมณ เพราะครมหนาทพฒนาความฉลาดทางอารมณแกนกเรยน ครตองมความคงเสนคงวาในการพฒนา ไมใชอารมณในการตดสนแกปญหาและการทางาน ครตองคดเสมอวาทกอยางจะคกบอารมณ มการใหรางวลและการลงโทษดวยความยตธรรม (อจฉรา สขารมณ. 2542 : 1-2)

4.4.1 ความหมายของความฉลาดทางอารมณ กบบ (Gibbs. 1995 : 28) ไดใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวา เปน

ความสามารถของบคคลทจะตระหนกรในความคด ความรสกและสภาวะอารมณตางๆ ทเกดขนกบตนเองและผอนได มการควบคมอารมณของตน ทาใหสามารถชนาความคดและการกระทาของตนไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบการทางานและการดาเนนชวตโดยมสมพนธภาพทดกบบคคลอน

ซาโลเวย และเมเยอร (Salovey& Mayer. 1998 : 10) ไดปรบความหมายของความฉลาดทางอารมณใหมใหเหมาะสมและชดเจนยงขน ดงนน ความฉลาดทางอารมณ (Emotional Intelligence) คอการตระหนกรในอารมณของตนเอง และไวตอการรบรดานอารมณสามารถแยกแยะประเมนคาและแสดงอารมณไดอยางถกตอง สามารถเรยนรและมทกษะในการจดการกบอารมณโดยตดตาม กากบควบคมอารมณของตนเองและผอนไดด มสตปญญามากขน

บารออน (Bar-On. 1997 : 3) ใหความหมายวา ความฉลาดทางอารมณ (Emotional Intelligence) เปนความสามารถในการจดการดานบคลกภาพ อารมณ สงคมและทกษะตางๆ ทมผลตอความสาเรจของบคคลในการทจะรบมอกบความตองการ และแรงกดดนของสงแวดลอม

โกลแมน (Goleman. 1998a : 317-318) ไดนยามบนพนฐานของซาโลเวย และ เมเยอรวา ความฉลาดทางอารมณ (Emotional Intelligence) เปนความสามารถตระหนกรในความรสกของตนเองและผอน เพอสรางแรงจงใจในตนเอง และสามารถจดการกบอารมณของตนเอง และอารมณทเกดจากความสมพนธตางๆ ไดด และโกลแมน (Goleman.1998 b: 93-104) กลาววา เขาไดปรบโมเดลของซาโลเวยและเมเยอรไปในแนวทางทเขาเหนวามประโยชนทสดในการทาความเขาใจวาความสามารถพเศษ (Talents) เหลานวามผลตอชวตการทางานอยางไร โดยความฉลาดทางอารมณของเขาประกอบดวยความสามารถทางอารมณในสวนบคคล (Personal Competence) 3 มต และในทางสงคม (Social competence) 2 มตดงน

1. การตระหนกรอารมณตนเอง (Self-Awareness) คอ การทบคคลรวาตนเองกาลงรสกอยางไร ในขณะนนและใชประโยชนจากความรสกพงพอใจชวยในการตดสนใจ นอกจากนยงมการประเมนอยางเปนจรงเกยวกบความสามารถของตนเอง และมความมนใจในตนเอง

61

2. การจดการอารมณของตนเอง (Self Regulation) คอ การจดการกบอารมณของตนเองในลกษณะทจะเออประโยชนมากกวาทจะขดขวางการทางานในขณะนน เปนคนมสตและสามารถเลอนการตอบสนองความพอใจของตนเองออกไปกอน เพอใหบรรลเปาหมายได และเมอมความทกขใจกสามารถกลบคนสสภาพปกตไดด

3. การจงใจตนเอง (Motivation) คอ การใชความรสกพอใจอยางลกซงทจะนาทางและทาใหตนทากจกรรมเพอการไปสเปาหมายทตงไวได ใชความรสกชวยใหตนมความรเรมและพยายามทจะปรบปรง เพอไปสเปาหมายทเปนเลศ และใชความรสกชวยใหมความเพยรพยายามแมมอปสรรคและความคบของใจ

4. การเขาใจความรสกของผอน (Empathy) คอ การทรบรไดวา คนอนกาลงรสกอยางไร สามารถเขาใจมมมองของคนอนได และการสรางสมพนธภาพทดกบบคคลหลายแบบได

5. การมทกษะทางสงคม (Social Skill) คอ ความสามารถจดการกบอารมณในเรองความสมพนธระหวางบคคลไดด สามารถอานสภาพการณทางสงคมและบคคลไดอยางแมนยา มปฏสมพนธทราบรนได สามารถใชทกษะเหลานในการชกจง และเปนผนาในการประนประนอม และยตขอโตแยงเพอการรวมมอกน และการทางานเปนทมได

ทศพร ประเสรฐสข (2542 : 21-23) ไดใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวา คอความสามารถลกษณะหนงของบคคลทจะตระหนกถงความรสก ความคด และอารมณของตนเองและของผอน สามารถควบคมอารมณและแรงกระตนภายใน ตลอดจนสามารถรอคอยการตอบสนองความตองการของตนเองไดอยางเหมาะสมถกกาละเทศะ สามารถใหกาลงใจตนเองในการทจะเผชญกบอปสรรค และขอขดแยงตางๆ ไดอยางไมคบของใจ รจกขจดความเครยดทจะขดขวางความคดรเรมสรางสรรคอนมคาของตนได สามารถชนาความคด และการกระทาของตนในการทางานรวมกบผอนในฐานะผนาหรอผตามไดอยางมความสข จนประสบความสาเรจในการเรยน ความสาเรจในอาชพ ตลอดจนความสาเรจในชวต

เทอดศกด เดชคง (2542 : 5-65) ใหความหมายวา ความฉลาดทางอารมณ หรอ EQ (Emotional Intelligence) คอ การเขาใจความรสกของตนเองและผอน รจดเดน จดดอยของตนเอง รจกควบคม จดการและแสดงออกทางอารมณ และใชชวตไดอยางเหมาะสม ทสาคญคอมองโลกในแงด แกไขความขดแยง โดยเฉพาะความเครยดทเกดขนในจตใจไดเปนอยางด เปนความสามารถดานตางๆ เนนความรสก การมปฏสมพนธ และการอยรวมกนกบผอนในสงคมอยางมความสข

62

มนส บญประกอบ (2542 : 55) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวาเปนความสามารถทจะอานใจหรอรถงใจเขาใจเราของบคคล รจกควบคมและใชอารมณ ความรสกไดอยางเหมาะสม มองโลกในแงด มความเปนผนา และรจกทจะรกษาสมพนธภาพกบบคคลอนไวไดดวย

สรกล เจนอบรม (2542 : 20) ไดใหความหมายวา ความฉลาดทางอารมณ คอ ระดบความสามารถทางอารมณของบคคล ซงประกอบดวย

1. ความสามารถทจะรบรไดวาตวเองและผอนมอารมณหรอรสกอยางไร และจะจดการเรองอารมณ ความรสกอยางไร

2. ความสามารถทจะรถงความรสกทางอารมณทดกบความรสกทางอารมณทไมด รวมถงวธการเปลยนจากอารมณไมดไปสอารมณด

3. ความสามารถทจะมความระมดระวงอารมณของตนเองอยเสมอมทกษะทจะรบรถงอารมณ และวธจดการกบอารมณ ซงจะชวยใหมความสขและดาเนนชวตไดอยางราบรน

กรมสขภาพจต (2543 ข : 55) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวา หมายถง ความสามารถทางอารมณในการดาเนนชวตรวมกบผอนไดอยางสรางสรรคและมความสข

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต. 2543 : 6-7) กลาวถง ความฉลาดทางอารมณ ซงแปลวา ความสามารถทางอารมณ หรอปรชาเชงอารมณ หรอ เจตโกศล หรอ เจตโกวท หรอเจตวฑร ฯลฯ วาคอการพฒนาทงดานพฤตกรรม (ศล) จตใจ (สมาธ) และปญญาครบทง 3 และปญญาเปนตวสาคญทสดทจะทาใหจตใจหรออารมณเปนอสระ พนจากการบบคนครอบงาของสงแวดลอม ใหกลายเปนจตใจอนมอารมณความรสกทเกอกล เปนคณทงแกตนเองและผอน หรอ EQ กคอ การเขาสระบบบรณาการ โดยเนนความสมพนธระหวางปญญากบอารมณ

แสงอษา โลจนานนท และกฤษณ รยาพร (2543 : 16) ใหความหมายของอารมณวา เปนความสามารถในการตระหนกถงการใชปญญากากบอารมณของตนเองและบรหารอารมณของผอน

สรปวา ความฉลาดทางอารมณ หมายถง ความสามารถของบคคลทจะเรยนรอารมณความรสกของตน มความตระหนกร มสตรเทาทนอารมณแหงตน สามารถควบคมพฤตกรรมการแสดงออกของตนเอยางเหมาะสมถกกาละเทสะ รจกการบรหารจดการอารมณของตนเองไปในทางทสรางสรรค และเปนประโยชนสามารถสรางแรงจงใจทดใหแกตนเอง รวมทงมความสามารถทจะเรยนรอารมณของผอน เขาใจอารมณผอน สามารถโนมนาวผอน มทกษะในการบรหารจดการสรางสมพนธภาพทดกบผอนเพอนาไปสความสาเรจ

63

4.4.2 ทฤษฎเกยวกบความฉลาดทางอารมณ ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาองคประกอบของความฉลาดทางอารมณตามแนวคด

ของนกจตวทยาหลายทานทนาสนใจมดงตอไปนคอ เวกเนอร และสเทรนเบรก (Wagner and Sternberg. 1985 : 436-458) เสนอวา

พฤตกรรมของผทฉลาดทางอารมณดานการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม “Practical intelligence” ทเออตอความสาเรจในวชาชพในการบรหารและชวต แบงออกเปน 3 ประเภทคอ

1. การครองตน (Managin Self) คก การบรหารจดการตนเองในแตละวนใหไดผลผลตสงสด ชนาตนเองใหมงสผลสมฤทธ และสรางแรงจงใจใหแกตนเอง

2. การครองคน (Managing Other) คอ ทกษะความรในการบรหารผใตบงคบบญชาและมความสมพนธกบผอนไดด

3. การครองงาน (managing Career) คอ การสรางผลงานทสงผลกระทบทดตอสงคม องคการ ประเทศชาต

การดเนอร (Gardner. 1993 : 13-15) จาแนกความฉลาดทางอารมณเปน 2 ดาน คอ 1. ดานความสมพนธกบผอน (Interpersonal Intelligence) เปนความสามารถในการ

รบรอารมณและตอบสนองอารมณความตองการของผอนไดอยางเหมาะสม 2. ดานการรจกตนเอง (Interpersonal Intelligence) เปนความสามารถในการรบร

อารมณของตนเอง แยกแยะอารมณและความรสก ตลอดจนจดการกบอารมณของตนเองไดอยางเหมาะสม ซาโลเวย และเมเยอร (Salovey and Mayer. 1995 : 125-154) แบงองคประกอบของ

ความฉลาดทางอารมณ 5 องคประกอบ คอ 1. การรอารมณตน (Knowing one’s Emotions) คอ การรบรอารมณของตนเอง

ตามทเปนจรง โกรธรวาโกรธ เสยใจรวาเสยใจ เปนตน 2. การบรหารอารมณ (Managing Emotions) คอ การจดการกบอารมณของตนเอง

อยางเหมาะสม 3. การสรางแรงจงใจ (Motivating Oneself) คอ การควบคมตนเองใหกาลงใจและ

กระตนตนเองได 4. การรบรอารมณของผอนได (Recognizing Emotions in Others) คอ ความรสก

เหนใจผอน รความตองการของผอน 5. การคงไวซงสมพนธภาพ (Hsnding Relationships) คอ ศลปะของความสมพนธ

การสรางความสมพนธภาพ และรกษาสมพนธภาพใหคงอย

64

โกลแมน (Goleman. 1995 a : 43-44) ไดเสนอในทศนะของซาโลเวย และเมเยอรวา ความฉลาดทางอารมณประกอบดวย 5 องคประกอบทสาคญคอ

1. การตระหนกรจกอารมณตนเอง (Know One’s Emotion) สามารถเขาใจหยงรการเปลยนแปลงในอารมณ ภาวะอารมณ ความตองการของตนในแตละเวลา และสถานการณและ สามารถควบคมอารมณของตนเองได

2. การบรหารจดการอารมณของตน (Managing Emotions) สามารถจะควบคมจดการกบความรสกหรอภาวะอารมณทเกดขนไดอยางเหมาะสม และชาญฉลาดโดยสรางจากภาวะทตระหนกรอารมณของตน

3. การสรางแรงจงใจทดใหแกตนเองได (Motivating Oneself) กระตนเตอนตนใหคดรเรมอยางมความคดสรางสรรค ผลกดนตนมงสเปาหมายทตงไว จะนามาซงความสาเรจ สามารถรอคอยการตอบสนองความตองการเพอใหสามารถบรรลเปาหมายทดกวา

4. การรบรอารมณของผอน (Recognizing Emotions in Others) การเอาใจเขามาใสใจเรา รเทาทนในความรสก ความตองการขอวตกกงวลของผอนไดอยางชาญฉลาด เหนอกเหนใจผอน มไหวพรบในการแสดงออกอยางเหมาะสม

5. สรางความสมพนธกบผอน (Handling Relationships) การสรางความสมพนธกบบคคลรอบขางได มมนษยสมพนธทด

ตอมาในป 1998 โกลแมน (Goleman. 1998 c : 26-28) ไดพฒนาแนวคดเกยวกบสมรรถภาพทางอารมณโดยจดหมวดหมเปน 2 หมวด 5 มต รวม 25 ดานยอย ดงน

หมวด 1 สมรรถนะสวนบคคล (Personal Competence) ไดแก 1. การตระหนกรอารมณตน (Self-Awareness) เปนการรในอารมณและผลทตามมา

1.1 การตระหนกรดานอารมณ (Emotional Awareness) รในอารมณและผลท ตามมา

1.2 การประเมนตนเองตามความเปนจรง (Accurate Self-assessment) รจดเดนจดดอย

1.3 การมนใจในตนเอง (Self-Confidence) รจกมนใจในคณคาและตนเอง 2. การบรหารจดการอารมณ (Self-Regulation) เปนการจดการกบอารมณ แรง

กระตนและสาเหตทเกด ไดแก 2.1 การควบคมตนเอง (Self-Control) ดแลอารมณทยงเหยงและควบคมแรง

กระตนได

65

2.2 ความนาไววางใจ (Trustworthiness) ซอสตยและมอารมณสมบรณเปนทยอมรบ

2.3 การมมโนธรรม (Conscientiousness) รบผดชอบการกระทาของตน 2.4 การปรบตวได (Adaptability) ยดหยนในการควบคมเปลยนแปลง 2.5 การเปดรบสงใหมๆ (Innovation) ใจกวางกบแนวคด แนวทางหรอขอมลใหมๆ

3. การสรางแรงจงใจ (Motivation) เปนการสรางแนวโนมทนาไปสเปาหมาย ไดแก

3.1 มแรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement Drive) ตอสเพอพฒนาใหไดมาตรฐานทด

3.2 การยดมนในขอตกลง (Commitment) ยดมนกบเปาหมายของกลมและองคการ 3.3 มความคดรเรม (Initiative) พรอมทจะทาตามโอกาสทเหมาะสม 3.4 การมองโลกในแงด (Optimism) เพยรพยายามสเปาหมายแมจะมอปสรรค

หรอพายแพ 4. การเอาใจเขามาใสใจเรา (Empathy) เปนการรถงความรสก ความตองการและ

ความหวงใยของผอน ไดแก 4.1 การเขาใจผอน (Understanding Others) รความรสก การรบร ขอกงวลใจ

ของผอน 4.2 การพฒนาผอน (Developing Others) รถงความตองการทจะพฒนาสงเสรมผอน 4.3 การมจตมงบรการ (Service Orientation) คาดหมาย รบร ตอบสนอง รรบ

บรการ 4.4 การพจารณาทางเลอกทหลากหลาย (Leveraging Diversity) เลงเหนโอกาสท

เปนไปได 4.5 การตระหนกรอารมณของกลม (Political Awareness) อานอารมณและพลง

สมพนธได 5. การคงไวซงสมพนธภาพ (Social Skills) เปนความคลองแคลวในการจงใจให

เกดการตอบสนองทพงประสงคในผอน ไดแก 5.1 มอานาจโนมนาวผอน (Influence) มกลวธโนมนาวผอนไดอยางมประสทธภาพ 5.2 การสอความหมาย (Communication) ฟงและสอสารไดอยางเปดเผยชดเจน

66

5.3 การจดการกบความขดแยง (Conflict Management) เจรจาตกลงแกไขความไมลงรอยกน

5.4 มความเปนผนา (Leadership) ผลกดนและแนะนาบคคลและกลมได 5.5 การกระตนใหเกดการเปลยนแปลง (Change Catalyst) รเรม จดการกบความ

เปลยนแปลง 5.6 การสรางสายสมพนธ (Building Bonds) รกษาสงทเปนประโยชนตอ

สมพนธภาพ 5.7 การสรางความรวมมอรวมใจ (Collaboration and Cooperation) เพอทางานส

เปาหมายรวมกน 5.8 การทางานเปนทม (Team Capabilities) สรางพลงกลมเพอสเปาหมายของกลม

องคประกอบตามแนวคดของนกจตวทยาทไดรบการยอมรบอยางกวางขวางทวโลกอกคนหนงคอ บารออน (ชอลดดา ขวญเมอง. 2542 : 23-30 ; อางองจาก Bar-on. 1997) ซงไดนาแนวคดของโกลแมนมาปรบปรงใหม โดยแบงเปน 5 ดานใหญๆ ดงน

1. ความสามารถในตนเอง (Intrapersonal) หรอความฉลาดในตนเอง เปนความตระหนกรเกยวกบตนเอง รถงความรสกของตนอง ความรสกทางบวกเกยวกบสงตางๆ ทกระทาในการดารงชวต สามารถแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมทงในการคด ความรสกทมตอการกระทาทสรางสรรค ยอมรบในตนเอง มความสาเรจแหงตนทาใหสามารถดารงชวตไดอยางสมบรณ สามารถพงพาตนเองได สามารถนาตนเองไดทงในดานการคดและการกระทา เปนอสระจากอารมณของผอน เปนชวตทมความมนคงและมพลงทจะกระตอรอรนตอความสาเรจของตนเองจงเปนความฉลาดของบคคลทสามารถรอารมณของตน รวธแลกเปลยนอารมณและรวธการแสดงอารมณทเหมาะสมดวย

2. ความสามารถระหวางบคคล (Interpersonal) หรอความฉลาดในผอน เปนการปะทะสมพนธทดกบผอน มทกษะทางสงคมทด และหยงรอารมณตามความเปนจรง มความใสใจ หวงใยในผอน ตลอดจนสามารถสรางสายสมพนธกบผอนไดด

3. ความสามารถในการปรบตว (Adaptability) เปนการยดหยนอารมณยอมรบความจรงและแกไขปญหาเฉพาะหนาได มการตรวจสอบความรสกของตนเองได สามารถตความหมายและเขาใจสถานการณตางๆ ไดด

4. ความสามารถในการจดการกบความเครยด (Stress Management) เปนการทางานภายใตความกดดนได กลาวคอ มความอดทนตอความเครยดและควบคมอารมณไดด มการตอตานเหตการณรายๆ หรอสถานการณทมความกดดนโดยไมมความทอถอย แตกลบเพมการจดการกบ

67

ความเครยดทงหลายไดอยางมประสทธภาพทงในททางานและทบาน ตลอดจนมการยดเวลาทจะแสดงความยนดปรดาได

5. ความสามารถในสภาวะอารมณทวๆไป (General Mood) เปนการมองโลกในแงดเกยวกบตนเอง ชวตและเหตการณในชวต เปนผทมความสขและมความพงพอใจในชวต มความรนเรงในภาพลกษณของตนเอง ชวยใหมความกาวหนาทงในชวตและการทางาน เปนคนทมองชวตสดใส สามารถควบคมการตอตานไดด รสกปลอดภยในตนเองและรสกชนบานอยางเปนธรรมชาต เกยวกบชวต แสดงอารมณทางบวก ไมเกบกดอารมณ ไมวตกกงวล รสกและแสดงออกซงความสขใหปรากฏ สรางความสนกสนานใหเกดแกตนเองและผอนได

จากแนวคดเกยวกบความฉลาดทางอารมณ บารออนไดสรางกรอบแนวคดของความฉลาดทางอารมณเปน 5 ดาน 15 องคประกอบดงน

กรอบแนวคดของความฉลาดทางอารมณตามแนวคดของบารออน 1. ดานความฉลาดในตนเอง (Intropersonal)

1.1 การตระหนกรในอารมณของตนเอง (Emotional Self-awareness) 1.2 การแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม (Assertiveness) 1.3 การยอมรบในอารมณ (Self-Regard) 1.4 มความสาเรจแหงตน (Self-Actualization) 1.5 การพงตนเอง (Independence)

2. ดานความฉลาดระหวางบคคล (Interpersonal) 2.1 การเอาใจเขามาใสใจเรา (Empathy) 2.2 การสรางสมพนธภาพระหวางบคคล (Interpersonal Relationship) 2.3 การรบผดชอบสงคม (Social Responsibility)

3. ดานการปรบตว (Adaptability) 3.1 การแกไขปญหา (Problem Solving) 3.2 การยดหยน (Flexibility) 3.3 การตรวจสอบอารมณทแทจรง (Reality Testing)

4. ดานการจดการกบความเครยด (Stress Management) 4.1 การอดทนตอความเครยด (Stress Tolerance) 4.2 การควบคมอารมณทรนแรง (Impulse Control)

5. ดานสภาวะอารมณทวๆ ไป (General Mood)

68

5.1 การมองโลกในแงด (Optimism) 5.2 การมความสข (Happiness)

ตอมาในป 2000 บารออน (Bar-on. 2000) ไดนาแนวคดของโกลแมนมาปรบปรงแลวเสนอใหมดงน

1. ความสามารถภายในตน คอ ตระหนกรในอารมณและยอมรบอารมณของตน แสดงพฤตกรรมทเหมาะสมดวยความมนใจหนกแนน ประจกษแจงวามความสาเรจแหงตน

2. ความสามารถระหวางบคคล คอ เอาใจเขามาใสใจเรา รบผดชอบทางสงคม 3. ความสามารถในการปรบตว คอ เขาใจสถานการณตางๆ ได และตรวจสอบ

อารมณทแทจรงได มความยดหยน แกปญหาตางๆ ได 4. ความสามารถในการจดการความเครยด คอ อดทนตอความเครยดไดด ควบคม

อารมณทรนแรงของตนไดด 5. ความสามารถเกยวกบสภาวะอารมณทวๆ ไป คอ มองโลกในแงด มความสขใจ สเทรนเบรก (Sternberg. 1998 : 439) กลาววา ผมความฉลาดทางอารมณจะม

ความสามารถใน 3 ดานดงน 1. การครองตน (Managing Self) เปนความสามารถบรหารจดการตนเองใหบรรล

เปาหมายใหไดผลผลตสงสด โดยจดลาดบกจกรรมทจะตองกระทา ชนาตนเองใหมงสผลสมฤทธและสรางแรงจงใจใหแกตนเอง

2. การครองคน (Managing Others) เปนความสามารถในการบรหารผใตบงคบบญชาเขากบผอนได บรหารงานใหตรงกบความสามารถของบคคล ใหรางวลตามผลงานและความเหมาะสม

3. การครองงาน (Managing Career) เปนความสามารถในการบรหารจดการงานใหบรรลเปาหมายขององคการ สรางชอเสยงใหแกองคการ สงคม และประเทศชาต

ไวสซงเจอร (Weisinger. 1998 : 19-22) เสนอองคประกอบความฉลาดทางอารมณไว 2 สวนดงน

1. ความฉลาดทางอารมณเฉพาะบคคล ไดแก การตระหนกรจกตนเอง การบรหารอารมณของตนเอง การสรางแรงจงใจทดแกตนเอง

2. ความฉลาดทางอารมณทสงเสรมสายสมพนธกบผอน ไดแก ทกษะการสอสารทด ความมมนษยสมพนธ การชวยเหลอผอนใหชวยตวเองได

69

เทอดศกด เดชคง (2542 : 62-65) ไดอาศยหลกพระพทธศาสนา กลาวถงองคประกอบของความฉลาดทางอารมณหรอทเรยกวาทกษะอารมณ ดงน

1. ความเหนอกเหนใจ (Empathy) ซงอาศยธรรมะหมวดพรหมวหาร 4 เปนตวแทนของความเหนอกเหนใจ

2. สต (Awareness) อาศยธรรมขอสตปฏฐาน 4 จะชวยใหสงบจตใจจากความวาวนทาใหเขาใจความหมายของชวต

3. การแกไขขอขดแยง (Conflict solving/Stress management) แบงเปนความขดแยงทางอารมณในตนเอง และความขดแยงระหวางบคคลหรอธรรมชาต การแกไขทาโดยการใชปญญาตามธรรมะเรองอรยสจ 4 เพอใหดารงชวตอยางมความสข

แสงอษา โลจนานนท และกฤษณ รยาพร (2543 : 77) เสนอวา ความฉลาดทางอารมณ ประกอบดวย 5 ดานคอ “SMILE” ดงน

1. S คอ การรจกอารมณตนเอง 2. M คอ การควบคมอารมณตนเอง แสดงพฤตกรรมไดอยางเหมาะสมกบบคคล

สถานท เวลา และเหตการณ 3. I คอ การสรางสรรคอารมณของตน สามารถรบร ควบคมอารมณของตนเอง

และแสดงอารมณของตนออกมาไดอยางเหมาะสมถกกาละเทศะ 4. L คอ ความสามารถในการเขาใจอารมณ ความคด และความรสกของผอน 5. E คอ ความสามารถในการสรางสมพนธภาพทดกบบคคลในหลายรปแบบ เพอ

การอยรวมกบผอนไดอยางมความสข อานสภาพการณทางสงคมและบคคลทเกยวของไดด และใชทกษะเหลานในการสอสาร ชกจง หรอยตขอขดแยงเพอความสขของทมงานและสงคม

กรมสขภาพจต (2543 : 2-3) ไดพฒนาแนวคดเรอง ความฉลาดทางอารมณวาประกอบดวยปจจยสาคญ 3 ประการ และประเดนแยกยอย ดงน

1. ความด หมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณ และความตองการของตนเองรจกเหนใจผอน และมความรบผดชอบตอสวนรวม มรายละเอยดดงน

1.1 ความสามารถในการควบคมอารมณ และความตองการของตนเอง 1.1.1 รอารมณและความตองการของตนเอง 1.1.2 ควบคมอารมณและความตองการได 1.1.3 แสดงออกอยางเหมาะสม

1.2 ความสามารถในการเหนใจผอน

70

1.2.1 ใสใจผอน 1.2.2 เขาใจและยอมรบผอน 1.2.3 แสดงความเหนใจอยางเหมาะสม

1.3 ความสามารถในการรบผดชอบ 1.3.1 รจกการให รจกการรบ 1.3.2 รจกรบผด รจกใหอภย 1.3.3 เหนแกประโยชนสวนรวม

2. ความเกง หมายถง ความสามารถในการรจกตนเอง มแรงจงใจ สามารถตดสนใจ แกปญหาและแสดงออกไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนมสมพนธภาพทดกบผอน ดงน

2.1 ความสามารถในการรจกและสรางแรงจงใจใหตนเอง 2.1.1 รศกยภาพของตนเอง 2.1.2 สรางขวญและกาลงใจใหตนเองได 2.1.3 มความมงมนทจะใหไปถงเปาหมาย

2.2 ความสามารถในการตดสนใจแกไขปญหา 2.2.1 รบรและเขาใจปญหา 2.2.2 มขนตอนในการแกปญหาอยางเหมาะสม 2.2.3 มความยดหยน

2.3 ความสามารถในการมสมพนธภาพกบผอน 2.3.1 รจกสรางสมพนธภาพทดกบผอน 2.3.2 กลาแสดงออกอยางเหมาะสม 2.3.3 แสดงความเหนทขดแยงไดอยางสรางสรรค

3. ความสข หมายถง ความสามารถในการดาเนนชวตอยางเปนสข มความภมใจในตนเอง พอใจในชวต และมความสขสงบทางใจ ดงน

3.1 มความภมใจในตนเอง 3.1.1 เหนคณคาในตนเอง 3.1.2 เชอมนในตนเอง

3.2 ความพงพอใจในชวต 3.2.1 รจกมองโลกในแงด 3.2.2 มอารมณขน

71

3.2.3 พอใจในสงทตนมอย 3.3 ความสงบทางใจ

3.3.1 มกจกรรมทเสรมสรางความสข 3.3.2 รจกผอนคลาย 3.3.3 มความสงบทางจตใจ

จากแนวคดขางตน ผวจยมความเหนวาทฤษฎของโกลแมน (Goleman. 1998 b :93 –104) เปนแนวคดทแพรหลายทงในและตางประเทศ มองคประกอบทชดเจน เขาใจงาย และเปนการคนพบวาความสาเรจของบคคลเปนผลมาจากความฉลาดทางอารมณ และผนาทประสบความสาเรจ ภาวะผนาจะเกยวของกบความฉลาดทางอารมณ ผวจยจงเลอกทจะใชองคประกอบความฉลาดทางอารมณตามแนวคดของโกลแมนในการทางานวจยดงตอไปน

2. การตระหนกรอารมณตน (Knowing ond’s Emotions) เปนความสามารถทจะรบรและเขาใจ ความรสกความคดและอารมณของตนเองตามสภาพความเปนจรง สามารถประเมนตนเองไดอยางชดเจนและตรงไปตรงมา มความเชอมน รจกจดเดนจดดอยของตนเอง เปนคนซอตรง พดแลวรกษาคาพด มจรรยาบรรณ มสตเขาใจตน

3. การบรหารจดการอารมณ (Managing Emotions) เปนความสามารถทจะจดการกบอารมณตางๆ ทเกดขนไดอยางเหมาะสม ประกอบดวยความสามารถในการควบคมตนเองเปนทนาไววางใจได มคณธรรม มความสามารถในการปรบตวและสามารถในการสรางแนวคดใหมๆ ทเปนประโยชนตอการดาเนนชวต

4. การสรางแรงจงใจ (Motivating Oneself) คอ ความสามารถในการควบคมตนเองใหกาลงใจกระตนตนเอง มแรงจงใจใฝสมฤทธ แรงจงใจใฝสมพนธ มองโลกในแงด สามารถนาอารมณ และความรสกของตนเองมาสรางพลงในการกระทาสงตางๆ และเปนพลงในการใหกาลงใจตนเองในการคดและกระทาอยางสรางสรรค

5. การรบรอารมณของผอน (Recognizing Emotions in others) มความรสกเหนใจผอน รความตองการของผอน เหนอกเหนใจ เอาใจเขามาใสใจเรา มจตใจใหบรการ สามารถแสดงออกทางอารมณไดอยางเหมาะสม

6. การคงไวซงสมพนธภาพ (Handling Relationships) หมายถง ความสามารถในการรเทาทนอารมณของผอน เปนความสามารถในการบรหารจดการกบอารมณความรสกของผอนทอยใกลเกดความรสกทดเกยวกบตวเขาเองและกบตวเราดวย เปนทกษะทางสงคมทจะมสมพนธภาพ ทดกบ

72

ผอน ไดแก การสอความหมายทด การบรหารความขดแยง ความรวมมอรวมใจในการทางาน เพอใหสาเรจตามจดมงหมาย และความเปนผนา

5. งานวจยทเกยวของ

งานวจยทเกยวของทงงานวจยในประเทศและงานวจยในตางประเทศ ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาคนควางานวจยทเกยวของกบคณลกษณะครทดในดานตางๆ โดยแยกออกเปนแตละประเภทดงน

5.1 งานวจยตางประเทศ บาทสตา (Batista. 1976 : 257-271) ไดศกษาลกษณะทดของอาจารย โดยศกษาพฤตกรรม

ของอาจารยทดจากความคดเหนของเพอนอาจารยพบวา พฤตกรรมทดของอาจารย ประกอบดวย ความรในเนอหาวชาททนสมย งานวจยบทความและสงตพมพทมคณภาพ มความรในเนอหาวชาทสอน มความรในวชาทสอนทเหมาะสมกบเนอหา และนกศกษา ตลอดจนรจกประยกตใช มความรในวธประเมน จดมงหมายของวชาทสอนอยางเหมาะสม มคณธรรมตามวชาชพ ใหบรการกบสถาบนและชมชน ใหบรการทางวชาการและวชาชพ และมเจตคตทดตอเพอนอาจารย นกศกษา และสถาบน

เซนต อบน (St.-Aubin. 1998 : abstract) วจยเรองปจจยทบงชความสาเรจของกลมบคคล กลมตวอยางเปนหญงทประสบความสาเรจมานาน 8-10 ป จานวน 49 คน จาก 31 ประเทศ พบวาปจจยทบงชความสาเรจของบคคลไดแก ความเชอมนในตนเอง เขาใจสงคม มนคงทางอารมณ กระตอรอรน และพงพงตนเองได

คอรเนลล (Cornell. 1999 : 89-96) ไดศกษาวจยในกระบวนทศนของครในยคหนา โดยศกษากบครสอนวชาอาชพ เพอใหทราบวาครจะตองเปลยนแปลงอยางไร เนองจากครตองมความตระหนกในการสอนทเนนนกเรยนเปนสาคญ และเทคโนโลยเปลยนแปลงเรวมาก แตครและนกเรยนตอบสนองตอเทคโนโลยชามาก โดยเฉพาะอยางยงดานสออเลคโทรนกส พบวา ครควรมความสามารถดานเทคโนโลย และสามารถใชและสอนนกเรยนได

เกรฟส (Graves. 1999 : abstract) วจยเรอง ความฉลาดทางอารมณกบความสามารถในการรบร และประสทธภาพในการทางานกลมตวอยาง 150 คน พบวา ความฉลาดทางอารมณมความสามารถในการรบรและทานายพฤตกรรมทจะนาไปสการทางานอยางมประสทธภาพ

73

สครบเนอร (Scribner. 1999 : 239-265) ไดวจยเรอง การพฒนาครอาชพโดยอทธพลของบรบทของงานเพอการเรยนรของคร โดยมวตถประสงคเพอใหทราบแรงจงใจทครตองการในการพฒนาอาชพ ประสบการณของครทจะพฒนาตนเองเปนครอาชพ และอทธพลของบรบททมผลตอการพฒนาคร พบวา สงจงใจใหเกดการเรยนรของคร คอ แรงจงใจภายใน 4 ประการ ไดแก ความตองการความรดานเนอหา ทกษะในการเรยนการสอน การจดการชนเรยน และชองวางระหวางความรของนกเรยน และแรงจงใจภายนอก 2 ประการ คอ รางวลกบสทธบตร นอกจากนน การเรยนรเพมเตมของครประจาการเกดจากการรวมมอรวมใจของคร ในการพฒนาการจดการชนเรยนและการรวมกนพฒนาการสอนหรอทกษะการเปนครรวมกน สงทครตองการสนบสนนคอ การไดศกษาเอกสารงานวจยอยางเพยงพอ และการจดกจกรรมเพอการพฒนาครอาชพเพอใหเกดการพฒนารวมกน

5.2 งานวจยในประเทศ ธรพงศ แกนอนทร นราศ จนทรกจ และสมคด ธนะเรองสกลไทย (2529 : 86-102) ได

ศกษาคณลกษณะของครโดยการศกษาวเคราะหประวตครดเดนจากหนงสอประวตคร จานวน 24 คน พบวา คณลกษณะเดนของครทด อนเปนลกษณะรวมกวางๆ มดงตอไปน

1. มความตงใจทางานอยางจรงจงดวยความรก และรบผดชอบ 2. มความขยนขนแขง 3. มความเสยสละ 4. เปนผใฝรใฝเรยน 5. อทศเวลาใหแกงานราชการ 6. มกรยามารยาทเรยบรอย 7. มความเมตตากรณา มความซอสตยสจรต 8. มอารมณแจมใสราเรง มอารมณขน มอธยาศยด มมนษยสมพนธดเปนผทชอบ

ชวยเหลอผอน มความรกศษย หวงใยเอาใจใสตอศษยถายทอดความรใหแกศษย โดยไมปดบงอาพราง 9. มจตใจโอบออมอาร ประกอบแตกรรมด วางตนอยในศลธรรม เปนคนทเฉลยวฉลาด

เปนผทมความคดรเรม 10. เปนคนไมถอตว มความมกนอย มจตใจแนวแนมนคง มความกลาหาญ 11. มความคดกวางไกล มความสขมรอบคอบ มความกตญ มความยตธรรมแกทกคน 12. ทางานโดยไมหวงสงตอบแทน มความมธยสถ เปนคนตรงตอเวลา 13. ใหเกยรตยกยองผอน มนาใจเปนนกกฬา มความเลอมใสในศาสนาอยางจรงจง

74

14. มความเปนผนา มขนต รจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน มระเบยบวนย อรพน นเรนทรสทธ (2535 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองคณลกษณะของครคหกรรม

ศาสตรทพงประสงค สาหรบโรงเรยนมธยมศกษา ในกรงเทพมหานคร โดยศกษาคณลกษณะดานตางๆ 6 ดาน คอ คณลกษณะดานวชาการ ดานการสอน ดานบคลกภาพ ดานคณธรรม และความประพฤต ดานมนษยสมพนธและดานบรการสงคม ผลการวจยสรปไดวา ลกษณะพนฐานของครคหกรรมศาสตรเปนหญงทงหมด สวนนกเรยนเปน ชาย 10 คน หญง 271 คน สาหรบความคดเหนระหวางครและนกเรยน คหกรรมศาตรทมตอคณลกษณะของครคหกรรมศาสตรทพงประสงค พบวา กลมตวอยางทง 2 กลม ใหความสาคญอยในเกณฑมากทกดาน ผลการเปรยบเทยบความคดเหนระหวางครและนกเรยนคหกรรมศาสตร เกยวกบคณลกษณะ ดานวชาการ ดานการสอน ดานบคลกภาพ ดานคณธรรมและความประพฤต ดานมนษยสมพนธ และดานบรการสงคม ปรากฏวา ความคดเหนของครและนกเรยนคหกรรมศาสตร แตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน การจดลาดบความสาคญของคณลกษณะของครคหกรรมศาสตรทพงประสงค ปรากฏวา คณลกษณะดานการสอน สาคญเปนอนดบหนง รองลงมาคอ คณลกษณะดานวชาการ และอนดบสดทายคอ คณลกษณะดานบรการสงคม

จตพงษ สาธร (2536 : บทคดยอ) ไดศกษาวจย เรอง คณลกษณะทพงประสงคของอาจารยผสอนวชาอเลกทรอนกสระดบอนปรญญา สายเทคโนโลยอตสาหกรรมในวทยาลยคร ตามทศนะของอาจารยและนกศกษา จานวนกลมตวอยาง 182 คน ทศนะของอาจารยและนกศกษาทมตอคณลกษณะทพงประสงคของอาจารยผสอนวชาอเลกทรอนกสในวทยาลยคร เหนสอดคลองกนในการใหอนดบความสาคญดานความรและทกษะในวชาชพเปนอนดบหนง ดานการใหคาปรกษาเปนอนดบสาม และดานวชาการเปนอนดบหก สวนดานการสอนอาจารยจดใหเปนอนดบส นกศกษาจดใหเปนอนดบหา ดานบคลกภาพอาจารยจดใหเปนอนดบหา นกศกษาจดใหเปนอนดบสอง และดานมนษยสมพนธอาจารยจดใหเปนอนดบสอง นกศกษาจดใหเปนอนดบส

ผองศร ศรวง (2536 : 76-78) ไดศกษาเรองคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพตามความคดเหนของนกศกษาผใหญสายอาชพ ศนยการศกษานอกโรงเรยน จงหวดในเขตภาคกลางใน 4 ดาน คอ ดานวชาการและการถายทอดความร ดานการแนะแนวและการแกปญหา ดานมนษยสมพนธ และดานคณธรรมและความประพฤต กลมตวอยางจานวน 545 คน ผลการศกษาคนควาสรปไดดงน

1. นกศกษาผใหญสายอาชพมความคดเหนตอคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพ ทง 4 ดาน อยในระดบมาก

75

2. เมอเปรยบเทยบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพตามทศนะของนกศกษาผใหญสายอาชพ โดยแยกตาม เพศ อาย วฒทางการศกษา เวลาทเรยนและประเภทวชาชพ ซงตวอยางแตละกลมมดงน

2.1 นกศกษาผใหญสายอาชพเพศหญงมความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพ โดยรวมมากกวานกศกษาผใหญสายอาชพ เพศชายอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2.2 นกศกษาผใหญสายอาชพทมอายแตกตางกน มความคดเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพ โดยรวมและคณลกษณะรายดานทง 4 ดาน แตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต

2.3 นกศกษาผใหญทมวฒทางการศกษาแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบคณลกษณะ ทพงประสงคของครสอนนกศกษาสายอาชพโดยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2.4 นกศกษาผใหญสายอาชพทมเวลาเรยนแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพ โดยรวมแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต

2.5 นกศกษาทเรยนในประเภทวชาชพทแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพโดยรวมและแตละดานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001

เสนย สงขทอง (2536 : บทคดยอ) ไดศกษา เรอง คณลกษณะทพงประสงคของคร อตสาหกรรมศกษาโรงเรยนมธยมศกษาทสงกดกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ในกรงเทพฯ รวม 5 ดาน คอ ดานการสอน ดานทกษะทางชาง ดานบคลกภาพ ดานมนษยสมพนธ และดานคณธรรมของคร ผลการวจยพบวา คณลกษณะทพงประสงคของครอตสาหกรรมทมความสาคญเปนลาดบแรก คอ ดานคณธรรมของคร สวนลาดบของความสาคญรองลงมาไดแก ดานการสอน ดานบคลกภาพ ดานมนษยสมพนธ และดานทกษะทางชาง ตามลาดบ

สมหวง พธยานวฒน และคนอนๆ (2538 : 1-6) ไดศกษาเรองราววเคราะหองคประกอบทเหมาะสมในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการครสายการสอน กลมตวอยางในการวจยไดแก ผบรหาร จานวน 130 คน และครดเดน จานวน 427 คน เกบรวบรวมขอมล โดยการสอบถามและสมภาษณผลการวจยสรป คอ องคประกอบทสาคญในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการครสายการสอน ม 9 องคประกอบ ดงน

76

1. คณลกษณะความเปนคร 2. คณภาพการสอน 3. การบรการวชาการและสงเสรมศลปวฒนธรรม 4. ความรความสามารถในการปฏบตงาน 5. การปรบตวและมนษยสมพนธ 6. ความรบผดชอบตอสวนรวม 7. ปรมาณและคณภาพงานอนทไดรบมอบหมาย 8. ความรความสามารถในการสอน 9. การรกษาวนย ปรศนา เสรบาง (2541 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง ความตองการพฒนาคร-อาจารย

ของวทยาลยอาชวศกษาสงกดกรมอาชวศกษา ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พบวา ฝายบรหาร และคร-อาจารยวทยาลยอาชวศกษา สงกดกรมอาชวศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความตองการพฒนาคร-อาจารยโดยรวม อยในระดบมาก

จตรา ศาสนส (2542 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง การศกษาความตองการฝกอบรมเพอพฒนาสมรรถภาพการสอนของครผสอนศลปศกษาในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต พบวา ครผสอนศลปศกษา มความตองการฝกอบรม เพอพฒนาสมรรถภาพการสอน และดานการวดผลและประเมนผล โดยรวมทกดานและแตละดาน อยในระดบมาก

พระศกด จนทรสาราญ (2542 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง ความตองการพฒนาคณลกษณะของครชางอตสาหกรรมเพอสงเสรมการประกอบอาชพอสระในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา เขตการศกษา 6 พบวา ครชางอตสาหกรรมมความตองการพฒนาคณลกษณะของครชางอตสาหกรรม เพอสงเสรมการประกอบอาชพอสระในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา เขตการศกษา 6 โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา มความตองการอยในระดบมากทกดาน เรยงตามลาดบ คอ ดานความมงมนในงานของตนจนสาเรจ ดานมนษยสมพนธ ดานความเชอมนในตนเอง ดานการยอมรบขอเสนอแนะของผอน ดานการเปนผนา ดานความมานะอดทน ดานความคดสรางสรรค ดานมองการณไกล ดานความร ความสามารถรอบตว ดานการยดหยนในการทางาน ดานการมองโลกในแงด และดานหวงผลกาไร

จากการศกษางานวจยทงในประเทศและตางประเทศในเรองของคณลกษณะครทด มขอคนพบวาครทดจะตองมคณสมบตดานความรทด มความชานาญเชยวชาญในเนอหาวชาทสอน มความร

77

ทกวางขวางทนสมย ดานการสอน ครจะตองสามารถถายทอดความร มความยดหยน หลากหลายในวธสอน เสนอบทเรยนเพอทาใหนกเรยนสนใจ มการเตรยมตวในการสอนทด แนะนาการเรยนใหกบ นกเรยน รจกประยกตใชการสอนใหเหมาะสมตามสภาพจรง สามารถประเมนคณภาพการเรยนการสอนได ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ ครจะตองมความเมตตากรณา มความซอสตยสจรต ประพฤตตวอยในหลกของศาสนา อยในจารตประเพณทด และประพฤตตวตามจรรยาบรรณครอยางเครงครด สวนดานการพฒนา ครจะตองศกษาหาความรเพมเตมในดานความกาวหนาทางเทคโนโลย และววฒนาการดานวชาการททนสมยอยางสมาเสมอทงยงสงเสรมใหผเรยนและเพอนรวมงานเกดการพฒนาขนดวย

78

บทท 3 วธการดาเนนการศกษาคนควา

การศกษาคนควาครงนมวตถประสงคเพอศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 โดยมรายละเอยดของการศกษาคนควาดงน

1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการศกษาคนควา 3. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล 6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ผวจยไดกาหนดประชากรและกลมตวอยางในการศกษาคนควาครงน ดงน 1. ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง

สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 ประกอบดวย วทยาลยสารพดชางราชบร 45 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร 16 คน และสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 ประกอบดวย วทยาลย สารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร 47 คน วทยาลยสารพดชางกาญจนบร 60 คน รวมประชากรทงสน 168 คน

2. กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก คร-อาจารย จานวน 117 คน ไดมาโดยใชวธและขนตอนดงน

2.1 กาหนดขนาดของกลมตวอยาง (คร-อาจารย) จากตารางสาเรจของเครจซและมอรแกน (Krejcie and Morgan. 1970:608) ไดกลมตวอยาง จานวน 117 คน

2.2 สมตวอยางแบบระดบชน (Stratified Random Sampling) โดยใชวทยาลยเปนระดบชน (Strata) และทาการสมอยางงายตามสดสวนของแตละวทยาลย ไดกลมตวอยางจาก วทยาลยสารพดชางราชบร จานวน 30 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร จานวน 12 คน วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร จานวน 42 คน

79

เครองมอทใชในการศกษาคนควา เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลครงน เปนแบบสอบถามแบงเปน 4 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก

ระดบการศกษา ประสบการณในการสอน ลกษณะของแบบสอบถาม เปนชนดเลอกตอบ (Check List)

ตอนท 2 เปนแบบวดบคลกภาพของครโดยอาศยแนวคดของ ฟรดแมน และโรเซนแมน (ยนยง ไทยใจด. 2537 : 62. อางองจาก Freidman & Rosenman. 1974. Type A Behavior & youe Heart. P.86) เปนแบบสอบถามความคดเหนจาแนกตามความหมายของคาทแตกตางกน (Semantic Differential Scale) จานวน 7 ขอ แตละขอจะแบงคะแนนออกเปน 8 ระดบ ซงการแปลความหมายของคะแนนกระทาดงน

เมอรวมคะแนนไดเทาไรใหคณดวย 3 แลวแปลความหมาย ถาไดตากวา 100 แสดงวามบคลกภาพแบบ B ถาไดคะแนนตงแต 100 ขนไป แสดงวามบคลกภาพแบบ A ตอนท 3 เปนแบบสอบถามความฉลาดทางอารมณ ซงผวจยไดสรางขนโดยอาศย

แนวคดจากแบบสอบถามของ สฑาทพย รทธฤทธ (2546 : 130-131) โดยวดคณสมบต 5 ดานคอ การตระหนกรอารมณตน การบรหารจดการอารมณ การสรางแรงจงใจ การรบรอารมณผอน และการคงไวซงความสมพนธ ลกษณะของแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) 5 ระดบ มระดบความสาคญ คอ

5 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมากทสด 4 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก 3 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบปานกลาง 2 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอย 1 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอยทสด ตอนท 4 เปนแบบสอบถามวดคณลกษณะครทดของคร-อาจารย ซงผวจยไดสรางขน

เองโดยอาศยแนวคดจากแบบสอบถามของ พนธเพญ หบเพชร (2540 : 100-108) ธรศกด คงเจรญ (2545 : 224-237) เปนแนวทางในการสราง ลกษณะของแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) 5 ระดบ มระดบความสาคญ คอ

5 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมากทสด 4 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมาก 3 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงปานกลาง 2 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอย

80

1 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอยทสด

การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา การสรางเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลครงน ผวจยไดสรางเครองมอเปน

แบบสอบถาม โดยมขนตอนดงตอไปน 1. ศกษาแนวคดจากตารา เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบคณลกษณะครทด

บคลกภาพและความฉลาดทางอารมณเพอใหไดแนวคดรวบยอดทเกยวของ แลวนามากาหนดเปนกรอบแนวคด ในการศกษาคนควาและสรางนยามศพทเฉพาะเกยวกบคณลกษณะครทด

2. รางขอคาถามใหครอบคลมนยามศพททกาหนดไว 3. นาเครองมอทสรางเสนออาจารยทปรกษาสารนพนธตรวจสอบแกไข 4. ปรบปรงเครองมอตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาสารนพนธแนะนาแกไข

แลว นาไปใหผเชยวชาญ 5 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงดานเนอหา (Content Validity) และนาเครองมอไปปรบปรงแกไขตามคาชแนะของผเชยวชาญทง 5 ทาน

ผเชยวชาญทไดใหความอนเคราะหตอผวจย ประกอบดวยบคคลดงตอไปน 5.1 ผศ.ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 5.2 ดร.มารศร สธานธ อาจารยประจาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 5.3 นายศร โพธนาม ผอานวยการวทยาลยเทคนคสพรรณบร 5.4 นายประภาส คงสะบาย ผอานวยการวทยาลยการอาชพสองพนอง จงหวดสพรรณบร 5.5 นายทองพน กงนาค ผอานวยการวทยาลยการอาชพพนมทวน จงหวดกาญจนบร

5. นาแบบสอบถามตามทไดปรบปรงแกไขแลว ตามคาชแนะของผเชยวชาญ เสนอ ตออาจารยทปรกษาสารนพนธ พจารณาใหขอเสนอแนะเพอปรบปรงตรวจสอบและแกไขครงสดทาย

6. นาแบบสอบถามทไดแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบคร-อาจารยวทยาลยเทคนคสพรรณบร จงหวดสพรรณบร จานวน 50 คน แลวนาไปหาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามดวยวธหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) โดยวธของ ครอนบาค (Cronbach) ซงผลการวเคราะหแบบสอบถามความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารย ไดคาความ เชอมนเทากบ .97 และแบบสอบถามคณลกษณะทดของคร-อาจารยไดคาความเชอมน .97 สวนแบบสอบถามตอนท 3 เปนแบบวดบคลกภาพของฟรดแมนและโรเซนแมนททดลองใชจนสามารถใชเปนแบบสอบถามมาตรฐานสามารถนาไปใชหาบคลกภาพของคร-อาจารยได

81

7. นาแบบสอบถามทไดปรบปรงแลวเสนออาจารยทปรกษาสารนพนธ เพอขอกกความเหนชอบและจดพมพแบบสอบถามเปนฉบบสมบรณ เพอใชในการศกษาคนควาตอไป

การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดดาเนนการตามลาดบขนตอน

ดงน 1. ขอหนงสอขอความอนเคราะหจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ถง ผอานวยการวทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร ผอานวยการวทยาลยก สารพดชางกาญจนบร ผอานวยการวทยาลยสารพดชางราชบร และผอานวยการวทยาลยสารพดชางกเพชรบร เพอขอความรวมมอใหคร-อาจารย ตอบแบบสอบถาม

2. ผวจยสงหนงสอพรอมแบบสอบถามไปยงผอานวยการวทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร ผอานวยการวทยาลยสารพดชางกาญจนบร ผอานวยการวทยาลยสารพดชางราชบรและผอานวยการวทยาลยสารพดชางเพชรบร เพอขอความอนเคราะหให คร-อาจารยตอบแบบสอบถาม

3. ผวจยเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเอง จากวทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร วทยาลยสารพดชางราชบร วทยาลยสารพดชางกาญจนบร และวทยาลยสารพดชางเพชรบร จากจานวน 117 ฉบบ ไดรบแบบสอบถามกลบคน จานวน 109 ฉบบ คดเปนรอยละ 93.16 เปนแบบสอบถามทสมบรณทงหมด

การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล ผวจยไดดาเนนการจดกระทาและวเคราะหขอมล ดงน 1. การจดกระทาขอมล

นาแบบสอบถามทไดรบกลบคนมา มาคดเลอกฉบบทสมบรณ และจาแนกตรวจใหคะแนนเปนรายขอ รายดาน และโดยรวมตามเกณฑทกาหนดไว ลงรหสและทาการวเคราะหขอมลดวยเครองคอมพวเตอร โปรแกรมสาเรจรป SPSS for Window (Statistical Package for the Social Sciences)

1.1 แบบสอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามวเคราะหดวยความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage)

1.2 แบบวดบคลกภาพของคร-อาจารย โดยขออนญาตใชแบบวดทเสรมศกด ก วศาลาภรณ แปลมาจากแบบวด Type A – Type B Self – Test ของบอรทเนอรเปนแบบสอบถามความคดเหนจาแนกตามความหมายของคาทแตกตางกน (Semantic Differential Scale) จานวน 7 ขอ แตละขอแบงคะแนนออกเปน 8 ระดบ ซงการแปลความหมายของคะแนนกระทาดงน

82

เมอรวมคะแนนไดเทาไรใหคณดวย 3 และแปลความหมาย ถาตากวา 100 แสดงวามบคลกภาพแบบ B ถาไดมากกวา 100 แสดงวามบคลกภาพแบบ A เมอจาแนกไดแลวนาไปเปรยบเทยบคณลกษณะครทด

1.3 แบบสอบถามตอนท 3 ทเกยวกบความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยก วเคราะหคาเฉลย ( X ) และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เปนรายขอ รายดาน และโดยรวม

1.4 การแปลความหมายคาเฉลยของแบบสอบถามตอนท 3 พจารณาตามเกณฑของ บญชม ศรสะอาด (2541 : 161) ดงน

4.51 – 5.00 ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมากทสด 3.51 – 4.50 ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก 2.51 – 3.50 ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบ

ปานกลาง 1.51 – 2.50 ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอย 1.0 – 1.50 ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอยทสด

1.5 แบบสอบถามตอนท 4 เกยวกบคณลกษณะของครทด วเคราะหคาเฉลย ( X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เปนรายขอ รายดาน และโดยรวม

1.6 การแปลความหมายคาเฉลยของแบบสอบถามตอนท 4 ตามเกณฑของบญชม ศรสะอาด. (2541 : 161) ดงน

4.51 – 5.00 คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมากทสด 3.51 – 4.50 คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมาก 2.51 – 3.50 คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงปานกลาง 1.51 – 2.50 คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอย 1.00 – 1.50 คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอยทสด

1.7 เปรยบเทยบคณลกษณะครทดตามตวแปรดานประสบการณในการสอน โดยใชสถต t-test กรณทกลมตวอยางแบงเปน 2 กลม และ F-test กรณทกลมตวอยางแบงไดมากกวา 2 กลม

1.8 ศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย วเคราะหโดยหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) และทดสอบความมนยสาคญของคาสมประสทธดวยการทดสอบคาท (t-test)

83

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน 1. สถตพนฐาน ไดแก

1.1 ความถ (Frequeney) 1.2 รอยละ (Percentage) 1.3 คาเฉลย (Mean) 1.4 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ ดานความเชอมนของแบบสอบถาม โดยใชวธสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient)

3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐานคอ 3.1 เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม

โดยใชสถต t -test 3.2 เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนเฉลยของกลมตวอยาง

มากกวา 2 กลม ใชสถต F-Test 4. ศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะทดของคร-

อาจารย วเคราะหโดยหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) และทดสอบความมนยสาคญของคาสมประสทธดวยการหาคาทดสอบท (t-test)

84

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในการวจยครงน ผวจยจะนาเสนอตามลาดบดงน

สญลกษณและอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล เพอใหการเสนอแปลผลของการวเคราะหขอมลเขาใจตรงกน ผวจยจงใชสญลกษณ

และอกษรยอดงตอไปน N แทน จานวนคนในกลมตวอยาง X แทน คาคะแนนเฉลย (Mean) S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) SS แทน Sum of Squares df แทน Degree of Freedom MS แทน Mean Square F แทน คาสถตทใชพจารณาใน F-distribution * แทน คาความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ** แทน คาความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

การวเคราะหขอมล ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลพนฐานเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารย วทยาลย

สารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ดานวฒการศกษาและ ประสบการณในการสอน

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลพนฐานเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารยดาน บคลกภาพ โดยจาแนกเปนบคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B

ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารยดานความฉลาดทางอารมณของกลมตวอยาง ไดแก ดานตระหนกรบรอารมณตน ดานบรหารจดการอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ ดานการรบรอารมณผอน และดานการคงไวซงความสมพนธภาพ

ตอนท 4 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยในดานกกความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

ตอนท 5 วเคราะหความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยมความสมพนธกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

85

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลพนฐานเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารย ดานวฒการศกษาและประสบการณในการสอน ผลปรากฎดงตาราง

ตาราง 1 จานวนและรอยละของขอมลทวไปของคร-อาจารย

ตวแปร จานวน (คน) รอยละ วฒการศกษา

ตากวาปรญญาตร 13 11.92 ปรญญาตร 87 79.82 สงกวาปรญญาตร 9 8.26

รวม 109 100 ประสบการณในการสอน

ตากวา 15 ป 54 49.54 15 ปขนไป 55 50.46

รวม 109 100 จากตาราง 1 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จานวน 109 คน มวฒปรญญาตรเปนสวนใหญ จานวน 87 คน คดเปนรอยละ 79.82 นอกนนตากวาปรญญาตร จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 11.92 และสงกวาปรญญาตร จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 8.26

สาหรบประสบการณในการสอนของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ปรากฏวาคร-อาจารยมประสบการณในการสอนตงแต 15 ปขนไป จานวน 55 คน คดเปนรอยละ 50.46 และตากวา 15 ป จานวน 54 คน คดเปนรอยละ 49.54

86

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบบคลกภาพของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ผลปรากฏดงตาราง 2

ตาราง 2 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามแยกตามประเภทของบคลกภาพ 2 แบบ คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B

บคลกภาพ จานวน (คน) รอยละ

บคลกภาพแบบ A 71 65.14 บคลกภาพแบบ B 38 34.86

รวม 109 100 จากตารางท 2 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จานวน 109 คน สวนใหญมบคลกภาพแบบ A จานวน 71 คน คดเปนรอยละ 65.14 และมบคลกภาพแบบ B จานวน 38 คน คดเปนรอยละ 34.86

87

ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยโดยรวมและรายดาน ไดแก ดานตระหนกรอารมณตน ดานบรหารจดการอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ ดานการรบรอารมณของผอน และดานการคงไวซงความสมพนธภาพ ผลปรากฎดงตาราง 3

ตาราง 3 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามองคประกอบความฉลาดทางอารมณ 5 ดาน ดงน

ระดบความฉลาดทางอารมณ องคประกอบความฉลาดทางอารมณ

X S.D. ระดบ ดานการตระหนกรบรอารมณตน 4.12 0.72 มาก ดานบรหารจดการอารมณ 3.71 0.74 มาก ดานการสรางแรงจงใจ 4.15 0.74 มาก ดานการรบรอารมณผอน 4.03 0.72 มาก ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ 3.87 0.76 มาก

รวม 3.98 0.74 มาก

จากตาราง 3 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความความฉลาดทางอารมณโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 3.98) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาทกดานมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ( X = 3.71 - X = 4.12)

88

ตาราง 4 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณของคร-

อาจารย ดานการตระหนกรบรอารมณตน จาแนกเปนรายขอและโดยรวม

ระดบความฉลาดทางอารมณ การตระหนกรอารมณตน X S.D. ระดบ

1. ขาพเจาจะรอยางชดเจนวาขณะนนตนเองรสกอยางไร 4.13 0.76 มาก 2. ขาพเจามความเชอมน มแนวทางและเปาหมายในการ

ดาเนนชวต 4.11 0.69 มาก

3. ขาพเจามสตรเทาทนความคดของขาพเจาเสมอ 4.04 0.63 มาก 4. ขาพเจารวาขาพเจามจดเดนจดดอยดานใด 4.14 0.70 มาก 5. ขาพเจาเขาใจความรสกของตนเองตลอดเวลาเมอเผชญกบ

สถานการณตางๆ 4.04 0.82 มาก

6. ขาพเจายอมรบขอผดพลาดของตนเองและพยายามหาแนวทางแกไข

4.14 0.75 มาก

7. ขาพเจามสจจะ พดแลวรกษาคาพด และปฏบตตามสงทขาพเจาพดเสมอ

4.26 0.70 มาก

รวม 4.12 0.72 มาก

จากตาราง 4 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณดานการตระหนกรอารมณตน โดยรวมอยในระดบมาก ( X = 4.12) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาทกขอมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ( X = 4.04 - X = 4.26)

89

ตาราง 5 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารย ดานบรหารจดการอารมณ จาแนกเปนรายขอและโดยรวม

ระดบความฉลาดทางอารมณ ดานบรหารจดการอารมณ

X S.D. ระดบ 8. ขาพเจาสามารถควบคมตนเองใหแสดงความคดเหนอยาง

เหมาะสม 3.90 0.83 มาก

9. เมอขาพเจามปญหา ขาพเจาสามารถควบคมสตได 3.82 0.72 มาก 10. ขาพเจาสามารถเปลยนอารมณทางลบใหเปนทางบวกได 3.44 0.72 ปานกลาง 11. ขาพเจาสามารถปลอยวางสงตางๆ ไวชวขณะ เพอทาความ

เขาใจอยางทะลปรโปรง 3.16 0.75 ปานกลาง

12. ขาพเจาคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบกอนตดสนใจกระทาสงตางๆ

3.79 0.71 มาก

13. ขาพเจาไมปลอยใหความรสกชนาชวต 3.81 0.71 มาก 14. ขาพเจาสามารถทาใจยอมรบเมอเกดการเปลยนแปลงใน

ชวตได 4.06 0.75 มาก

รวม 3.71 0.74 มาก

จากตาราง 5 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณดานบรหารจดการอารมณ โดยรวมอยในระดบมาก ( X = 3.71) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาเกอบทกขอมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ยกเวนขอขาพเจาสามารถเปลยนอารมณทางลบใหเปนทางบวกได และขาพเจาสามารถปลอยวางสงตางๆ ไวชวขณะเพอทาความเขาใจอยางทะลปรโปรง มความฉลาดทางอารมณอยในระดบปานกลาง ( X = 3.44 และ X = 3.16 ตามลาดบ)

90

ตาราง 6 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ จาแนกเปนรายขอและโดยรวม

ระดบความฉลาดทางอารมณ การสรางแรงจงใจ

X S.D. ระดบ 15. ขาพเจาคดวาทกคนมคณคาในตนเอง 4.38 0.67 มาก 16. ขาพเจามกมองอปสรรคใหเปนโอกาสในการแกปญหา 3.95 0.73 มาก 17. ขาพเจามองวาปญหาทกปญหาสามารถแกไขได 4.16 0.72 มาก 18. ขาพเจาไมเคยทอแท แมมอปสรรคการดาเนนชวต 4.08 0.77 มาก 19. เมอมขอผดพลาดเกดขน ขาพเจาบอกตนเองวาไดทาสงทด

ทสดแลว 4.07 0.83 มาก

20. ขาพเจาคดวาความผดพลาดทเกดขนเปนบทเรยนทจะชวยใหขาพเจาทางานดวยความระมดระวงเพมขน

4.28 0.74 มาก

21. ขาพเจาสามารถใหกาลงใจตนเองในการคดและกระทาอยางสรางสรรค

4.13 0.73 มาก

รวม 4.15 0.74 มาก

จากตาราง 6 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณดานการสรางแรงจงใจ โดยรวมอยในระดบมาก ( X = 4.15) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาทกขอมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ( X = 3.95 - X = 4.38)

91

ตาราง 7 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณ ดานการรบรอารมณของผอน จาแนกเปนรายขอและโดยรวม

ระดบความฉลาดทางอารมณ ดานการรบรอารมณของผอน

X S.D. ระดบ 22. ขาพเจารถงความรสกของเพอนรวมงาน โดยสงเกตจาก

สหนาและดวงตา 4.18 0.65 มาก

23. ขาพเจาจะใหคาปลอบโยน และใหกาลงใจแกผรวมงานทรสกผดหวงเสมอ

4.06 0.72 มาก

24. ขาพเจามความเขาใจและยอมรบในอารมณของผรวมงาน 3.67 0.68 มาก 25. ขาพเจาชวยผอนไมใหรสกเสยหนาในสถานการณตางๆ ท

เกดขน 3.98 0.75 มาก

26. ขาพเจารสกเหนใจผรวมงาน เมอพบวาพวกเขาไมสบายใจ 4.09 0.70 มาก 27. ขาพเจามไหวพรบในการแสดงออกอยางเหมาะสม 4.01 0.85 มาก 28. ขาพเจารสกมความสข เมอเหนผอนมความสข 4.26 0.70 มาก

รวม 4.03 0.72 มาก

จากตาราง 7 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณดานการรบรอารมณผอน โดยรวมอยในระดบมาก ( X = 4.03) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาทกขอมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ( X = 3.67 - X = 4.26)

92

ตาราง 8 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความฉลาดทางอารมณ ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ จาแนกเปนรายขอและโดยรวม

ระดบความฉลาดทางอารมณ ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ

X S.D. ระดบ 29. ขาพเจาสามารถทาตวเขากบคนทกประเภทได 3.89 0.79 มาก 30. ขาพเจาสามารถทาใหผรวมงานมความรสกทดตอกน 3.86 0.64 มาก 31. ขาพเจาสามารถไกลเกลยความขดแยงระหวางบคคลได 3.56 0.87 มาก 32. ขาพเจาสามารถแสดงทกษะการตดตอสอสารระหวางบคคล

ไดอยางมประสทธภาพ 3.72 0.79 มาก

33. ขาพเจาใหความสนใจในสงทเกดขนกบผรวมงานเสมอ 3.92 0.88 มาก 34. ขาพเจาใชคาพดทสภาพกบผรวมงานเสมอ 4.09 0.72 มาก 35. ขาพเจามความพงพอใจในการสรางสมพนธภาพกบ

ผรวมงาน 4.05 0.67 มาก

รวม 3.87 0.76 มาก จากตาราง 8 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณดานการคงไวซงความสมพนธภาพ โดยรวมอยในระดบมาก ( X = 3.87) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาทกขอมความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก ( X = 3.72 - X = 4.09)

93

ตอนท 4 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยในดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

สมมตฐานขอท 1 : คณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 อยในระดบปานกลาง

ตาราง 9 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 โดยรวมและจาแนกเปนรายดาน

คณลกษณะความเปนครทด X S.D. ระดบ คณลกษณะ

1. ดานความร 3.63 .51 มาก 2. ดานการสอน 3.91 .50 มาก 3. ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 4.38 .48 มาก 4. ดานการพฒนา 3.87 .54 มาก

ภาพโดยรวม 3.95 .45 มาก จากตาราง 9 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดโดยรวมในระดบมาก ( X = 3.95) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบมากทกดาน ดานความร ( X = 3.63) ดานการสอน ( X = 3.91) ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ ( X = 4.38) และดานการพฒนา ( X = 3.87)

94

ตาราง 10 คาคะแนนเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานของระดบการม/การใชคณลกษณะครทดดานความรของคร-อาจารย จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม

คณลกษณะครทด

ดานความร X S.D. ระดบ คณลกษณะ

1. ทานมความรในเนอหาวชาทสอนอยางลกซง 3.95 .69 มาก 2. ทานมความรดานจตวทยาการเรยนการสอนเปนอยางด 3.81 .77 มาก 3. ทานมความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของ

สงคมไทย 3.67 .84 มาก

4. ทานมความรเรองภมปญญาทองถน 3.55 .82 มาก 5. ทานมความรเกยวกบการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนต 3.44 .97 มาก 6. ทานมความรเกยวกบวธการสอน 3.82 .80 มาก 7. ทานมความรเกยวกบการประเมนผลในวชาทสอน 3.80 .74 มาก 8. ทานมความรเกยวกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และการ

เปลยนแปลงของโลก 3.69 .74 มาก

9. ทานมความรเรองการประกนคณภาพการศกษาภายในและภายนอก

3.45 .78 ปานกลาง

10 ทานมความรเรองทฤษฎการเรยนร 3.50 .77 ปานกลาง 11 ทานมความรเกยวกบวธวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน 3.35 .85 ปานกลาง 12 ทานมความรเกยวกบมาตรฐานการศกษา 3.37 .71 ปานกลาง 13 ทานมความรเกยวกบปรชญาและนโยบายการศกษาใน

ระดบตางๆ 3.44 .85 ปานกลาง

14 ทานมความรเกยวกบหลกสตรสถานศกษา 3.52 .79 มาก 15 ทานมความรเกยวกบแผนและโครงการพฒนาสถานศกษา 3.58 .77 มาก

รวม 3.59 .79 มาก

95

จากตารางท 10 พบวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดดานความรโดยรวมมระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 3.59) และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา เกอบทกขอมระดบการม/การใชอยในระดบมาก ยกเวนขอทานมความรเกยวกบการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนตมระดบการม/การใชปานกลาง ( X = 3.44) ขอทานมความรเรองประกนคณภาพการศกษาภายในและภายนอกมระดบการม/การใชปานกลาง( X = 3.45) ขอทานมความรเกยวกบวธวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนมระดบการม/การใช ( X = 3.35) ขอทานมความรเกยวกบมาตรฐานการศกษามระดบการม/การใชปานกลาง ( X = 3.37) และขอทานมความรเกยวกบปรชญาและนโยบายการศกษาในระดบตางๆ มระดบการม/การใชปานกลาง ( X = 3.44)

96

ตาราง 11 คาคะแนนเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานของระดบการม/การใชคณลกษณะครทดดานการสอนของคร-อาจารย จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม

คณลกษณะครทด ดานการสอน X S.D. ระดบ

คณลกษณะ 16. ทานสามารถวางแผนการสอนไดอยางเหมาะสมกบเนอหา

และบทเรยน 3.76 .67 มาก

17. ทานมความสามารถในการปรบเปลยนแผนการเรยนใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนแปลงไดเปนอยางด

4.00 .67 มาก

18. ทานมความสามารถประยกตความรจากทฤษฎและเนอหาของวชาทสอนทเรยนมา นาไปถายทอดใหผเรยนไดอยางถกตอง

3.98 .73 มาก

19. ทานจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล

3.87 .80 มาก

20.

ทานสามารถใชสอการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพเหมาะสมกบบทเรยน

3.77 .78 มาก

21. ทานสามารถสรางแผนการสอน บนทกการสอน หรอเตรยมการสอนทสามารถทาใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนรได

3.78 .70 มาก

22. ทานใชเทคนควธการตางๆ ในการสอนเพอใหผเรยนบรรลจดประสงคของการเรยนร

3.88 .68 มาก

23. ทานมการวนจฉยปญหาและอปสรรคการเรยนรของผเรยน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรมากทสด

3.77 .68 มาก

24. ทานมความสามารถพฒนาการสอนใหสอดคลองตามความสามารถและความสนใจของผเรยน

3.82 .68 มาก

25. ทานจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยมงเนนใหนกเรยนแสวงหาความรไดดวยตนเอง

3.84 .72 มาก

26. ทานสามารถบรณาการคณธรรมจรยธรรมเขากบวชาทสอน 3.90 .68 มาก 27. ทานสามารถแนะนาใหนกเรยนวางแผนการเรยนได 3.88 .70 มาก 28. ทานสามารถแนะนานกเรยนใหรจกปฏบตตนใหถกตองทง

ดานความประพฤตและรกษาสขภาพอนามย 3.75 .67 มาก

97

คณลกษณะครทด ดานการสอน X S.D. ระดบ

คณลกษณะ 29. ทานสามารถจดบรรยากาศในชนเรยนทเออตอการเรยนร

ของผเรยน 3.90 .73 มาก

30. ทานสามารถประเมนผลการเรยนทสามารถทาใหเกดผลดกบนกเรยน

3.88 .67 มาก

รวม 3.85 .70 มาก จากตารางท 11 พบวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษา

ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดดานการสอนโดยรวมมระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 3.85) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 3.75-4.00)

98

ตาราง 12 คาคะแนนเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานของระดบการม/การใชคณลกษณะครทดดานคณธรรมและจรรยาบรรณของคร-อาจารย จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม

คณลกษณะครทด

ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ X S.D. ระดบ คณลกษณะ

31. ทานมความภาคภมใจในอาชพคร 4.13 .76 มาก 32. ทานตงใจปฏบตหนาทดวยความเสยสละเพออาชพคร 4.23 .70 มาก 33. ทานเอาใจใสพฒนานกเรยนเปนรายบคคล 4.31 .64 มาก 34. ทานตระหนกในสทธหนาทของตนเองและผอน 4.26 .65 มาก 35. ทานแตงกายเหมาะสมเปนแบบอยางแกนกเรยน 4.24 .71 มาก 36. ทานมความยตธรรมใหกบนกเรยนทกคน 4.35 .70 มาก 37. ทานมความเมตตากรณาตอนกเรยนทกคน 4.43 .60 มาก 38. ทานสามารถควบคมอารมณไดด 4.36 .69 มาก 39. ทานมความซอสตยสจรตตอวชาชพคร 4.25 .72 มาก 40. ทานมอารมณขน 4.30 .66 มาก 41. ทานมจตใจโอบออมอารเออเฟอเผอแผ 4.25 .71 มาก 42. ทานถายทอดความรใหศษยโดยไมบดเบอน ปดบง 4.29 .72 มาก 43. ทานประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกศษย 4.41 .68 มาก 44. ทานประพฤตตนอยในศลธรรมอนดงาม 4.31 .71 มาก 45. ทานอทศตนเพอใหนกเรยนทกคนไดเจรญเตบโตในทกๆ

ดาน 4.24 .71 มาก

รวม 4.25 .69 มาก จากตารางท 12 พบวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษา

ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดดานการสอนคณธรรมและจรรยาบรรณ โดยรวมมระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 4.25) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 4.13-4.43)

99

ตาราง 13 คาคะแนนเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานของระดบการม/การใชคณลกษณะครทดดานการพฒนาของคร-อาจารย จาแนกเปนรายขอ และโดยรวม

คณลกษณะครทด

ดาน X S.D. ระดบ คณลกษณะ

46. ทานศกษาหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ 4.21 .72 มาก 47. ทานสนใจเขารบการอบรมสมมนาอยางสมาเสมอเพอใหทน

ตอเทคโนโลยและการเปลยนแปลง 4.17 .73 มาก

48. ทานปรบปรงเนอหาทสอนใหสอดคลองกบความกาวหนาทางวทยาการอยางสมาเสมอ

4.06 .75 มาก

49. ทานปรบปรงเนอหาทสอนใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

3.99 .74 มาก

50. ทานตดตามขาวสารการเปลยนแปลงทางการศกษาอยเสมอ 3.90 .78 มาก 51. ทานไดศกษาวจยดานหลกสตรเพอพฒนาการเรยนการสอน 3.76 .79 มาก 52. ทานไดศกษาวจยเกยวกบการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพ

ของนกเรยน 3.61 .89 มาก

53. ทานนาเทคโนโลยใหมมาใชเพอพฒนาการสอน 3.53 .93 มาก 54. ทานสงเสรมใหเกดการพฒนาหองเรยนและสถานท 3.74 .83 มาก 55. ทานเปนแบบอยางทดของเพอนรวมงานในการพฒนาตนเอง 3.82 .80 มาก 56. ทานปรบปรงและพฒนาวธสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยน

รอยตลอดเวลา 3.85 .79 มาก

57. ทานเพมพนความรใหกบเพอนรวมงานอยเสมอ 3.69 .81 มาก 58. ทานชกชวนหรอแนะนาเพอนรวมงานใหพฒนาตนเองอย

เสมอ 3.81 .85 มาก

59. ทานพฒนาตนเองใหมความรดานเทคโนโลยและสามารถใชเทคโนโลยไดเปนอยางด

3.76 .86 มาก

60. ทานยอมรบการพฒนาใหมๆ ทเกดขนเสมอ 3.93 .78 มาก รวม 3.85 .80 มาก

100

จากตารางท 13 พบวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดดานการพฒนาโดยรวมมระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 3.85) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มระดบการม/การใชอยในระดบมาก ( X = 353-4.21)

101

สมมตฐานขอท 2 : คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษา ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษา ประสบการณในการสอน และบคลกภาพตางกน จะมคณลกษณะครทดแตกตางกน

2.1 คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษาตางกน จะมคณลกษณะครทดแตกตางกน

จากการเปรยบเทยบโดยการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (ONE WAY ANOVA) พบผลดงน

ตาราง 14 แสดงผลการวเคราะหความแปรปรวนคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษา ตางกน

แหลงความแปรปรวน SS df MS F

1. ดานความร ระหวางกลม 0.671 2 0.335 1.285 ภายในกลม 27.663 106 0.261 รวม 28.334 108 2. ดานการสอน ระหวางกลม 0.230 2 0.115 0.449 ภายในกลม 27.165 106 0.256 รวม 27.396 108 3. ดานคณธรรมและ ระหวางกลม 0.440 2 0.220 0.947 จรรยาบรรณ ภายในกลม 24.654 103 0.233 รวม 25.094 108 4. ดานการพฒนา ระหวางกลม 0.409 2 0.204 0.689 ภายในกลม 31.422 106 0.296 รวม 31.810 108

ภาพโดยรวมของ ระหวางกลม 0.364 2 0.182 0.907 ความเปนครทด ภายในกลม 21.272 106 0.201

รวม 21.636 108 จากตาราง 10 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษาตางกน มคณลกษณะครทดไมแตกตางกน

102

2.2 คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมประสบการณในการสอนตางกน จะมคณลกษณะครทดแตกตางกน

จากการวเคราะหขอมลดวยสถต t-test Independent พบผลดงน ตาราง 15 แสดงการเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพด

ชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามประสบการณในการสอนตางกน

ประสบการณ ประสบการณ ตากวา 15 ป 15 ปขนไป

t คณลกษณะความเปนครทด

X S.D X S.D 1. ดานความร 3.64 0.55 3.62 0.47 0.284 2. ดานการสอน 3.87 0.52 3.96 0.49 0.900 3.ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 4.39 0.49 4.35 0.47 0.404 4. ดานการพฒนา 3.83 0.52 3.92 0.57 0.807

รวม 3.93 0.47 3.96 0.43 0.307 จากตาราง 11 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมประสบการณในการสอนตางกน คอ ตากวา 15 ป และ 15 ปขนไป มคณลกษณะครทดไมแตกตางกนทงโดยรวมและเปนรายดาน

103

2.3 คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทมบคลกภาพตางกน มคณลกษณะครทดแตกตางกน

การศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง จาแนกตามบคลกภาพ ทแตกตางกนคอ บคลกภาพแบบ A และแบบ B โดยใชสถต t ผลปรากฏดงตาราง

ตาราง 16 เปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง ทมบคลกภาพแบบ A และ แบบ B

บคลกภาพแบบ A บคลกภาพแบบ B คณลกษณะความเปนครทด

X S.D. X S.D. t

1. ดานความร 3.69 0.51 3.52 0.49 1.746 2. ดานการสอน 4.01 0.47 3.72 0.51 2.976** 3.ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 4.43 0.40 4.26 0.60 1.615 4. ดานการพฒนา 3.93 0.53 3.75 0.56 1.652

รวม 4.02 0.41 3.81 0.48 2.331* *p < 0.05 , **p < 0.01

จากตาราง 12 แสดงใหเหนวา คร-อาจารยวทยาลยสารพดชางทมบคลกภาพตางกน

คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B มคณลกษณะครทดแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยพบวา คร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดมากกวา ( X = 4.02) คร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ B ( X = 3.81) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คร-อาจารยทมบคลกภาพตางกนมคณลกษณะครทดดานการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยพบวาคร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดดานการสอนมากกวา ( X = 4.01) คร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ B ( X = 3.72) สาหรบคณลกษณะครทดดานอนไมแตกตางกน

104

ตอนท 5 ตารางท 17 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยดานความฉลาดทางอารมณกบ

คณลกษณะครทดของคร-อาจารย วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 จาแนกตามองคประกอบยอย

ตวแปรทศกษา ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ ดานการพฒนา

ดานการตระหนกรบรอารมณตน

.480** .533** .492** .512**

ดานบรหารอารมณจดการอารมณ

.550** .622** .481** .605**

ดานการสรางแรงจงใจ .509** .607** .523** .552** ดานการรบรอารมณผอน .456** .491** .462** .502** ดานการคงไวซงความ สมพนธภาพ

.456** .491** .462** .502**

** p < 0.01

จากตารางท 13 แสดงใหเหนวา ทกองคประกอบของปจจยดานความฉลาดทางอารมณมความสมพนธทางบวกกบคณลกษณะทดของคร-อาจารย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

105

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

บทสรปผลการวจยเรองลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ผวจยสรปไดดงน

1. ความมงหมายของการศกษาคนควา 2. สมมตฐานของการศกษาคนควา 3. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา 4. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 7. สรปผลการวเคราะหขอมล 8. อภปรายผล 9. ขอเสนอแนะ

ความมงหมายของการศกษาคนควา ในการวจยครงนมดงน 1. เพอศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบน

การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 2. เพอเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกด

สถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามวฒการศกษา ประสบการณการสอน และบคลกภาพของคร

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย วทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5

สมมตฐานของการศกษาคนควา 1. คณลกษณะครทดของคร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษา

ภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 อยในระดบปานกลาง 2. คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ

ภาคกลาง 5 ทมวฒการศกษา ประสบการณในการสอน และบคลกภาพตางกน จะมคณลกษณะคร ทดแตกตางกน

3. ความฉลาดทางอารมณของครมความสมพนธเชงบวกกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

106

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา ประชากร ไดแก คร-อาจารยวทยาลยสารพดชาง สงกดสถาบนการอาชวศกษาภาค

กลาง 1 ประกอบดวย วทยาลยสารพดชางราชบร 45 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร 16 คน และสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 5 ประกอบดวย วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร 47 คน และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร 60 คน รวมประชากรทงสน 168 คน

กลมตวอยาง ไดแก คร-อาจารย จานวน 109 คน ไดโดยวธการสมแบบแบงชน (Stratified Random Sampling) และทาการสมอยางงายตามสดสวนของแตละวทยาลยและตาม คตารางกาหนดขนาดของเครจซและมอรแกน ไดกลมตวอยางจากวทยาลยสารพดชางราชบร 28 คน วทยาลยสารพดชางเพชรบร 12 คน วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร 33 คน และวทยาลยสารพดชางกาญจนบร 36 คน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามม 4 ตอนดงน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามขอมลเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารย ประกอบดวย

ขอคาถามเกยวกบวฒการศกษาและประสบการณในการสอนลกษณะแบบสอบถามเปนแบบเลอกตอบ

ตอนท 2 เปนแบบวดบคลกภาพของคร-อาจารย เกยวกบลกษณะพฤตกรรมการแสดงออกของคร-อาจารย โดยขออนญาตใชแบบวดทเสรมศกด วศาลาภรณ แปลมาจากแบบวด Type A – Type B Selftest ของ บอรทเนอร เปนแบบสอบถามความคดเหนจาแนกตามความของคาทแตกตางกน (Semantic Differential Scale) จานวน 7 ขอ แตละขอแบงคะแนนออกเปน 8 ระดบ แบบสอบถามนเพยงแตแยกประเภทของบคคล จงไมหาความเชอมน

ตอนท 3 เปนแบบสอบถามความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารย ประกอบดวย ดานการตระหนกรในอารมณตน ดานการบรหารจดการกบอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ ดานการรบรอารมณผอน และดานการคงไวซงความสมพนธภาพ

ตอนท 4 เปนแบบสอบถามวดคณลกษณะครทดของคร-อาจารย ประกอบดวย คณลกษณะครทดดานความร คณลกษณะครทดดานการสอน คณลกษณะครทดดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และคณลกษณะครทดดานการพฒนา

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนดงน 1. ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ถง ผอานวยการ

วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร ผอานวยการวทยาลยสารพดชางกาญจนบร

107

ผอานวยการวทยาลยสารพดชางราชบร และผอานวยการวทยาลยสารพดชางเพชรบร เพอขอความอนเคราะหคร-อาจารยตอบแบบสอบถาม

2. ผวจยสงหนงสอพรอมแบบสอบถามไปยงสถานศกษาทง 4 แหง เพอขอความอนเคราะหคร-อาจารยตอบแบบสอบถาม

3. ผวจยเกบแบบสอบถามดวยตนเองจากสถานศกษาทง 4 แหง ไดรบแบบสอบถามกลบคน จานวน 109 ฉบบ คดเปนรอยละ 93.16 ซงเปนแบบสอบถามทสมบรณทงหมด

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดวเคราะหโดยเครองคอมพวเตอร

โปรแกรมสาเรจรป SPSS for Window เพอหคาสถตดงตอไปน 1. ขอมลทเกยวกบสถานภาพของคร-อาจารย ไดแก วฒการศกษาและประสบการณ

ในการสอนวเคราะหดวยความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage) 2. ขอมลทเกยวกบบคลกภาพของคร-อาจารยนามารวมคะแนนแลวคณดวย 3 และ

แปลความหมายดงน ถาไดคะแนนตากวา 100 แสดงวามบคลกภาพแบบ B ถาไดคะแนนตงแต 100 ขนไป แสดงวามบคลกภาพแบบ A

3. ขอมลทเกยวกบความฉลาดทางอารมณ วเคราะหคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน เปนรายขอ รายดาน และโดยรวม

4. ขอมลทเกยวกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย วเคราะหคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเปนรายขอ รายดานและโดยรวม

5. การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยจาแนกตามวฒการศกษาตางกน วเคราะหโดยหาคา F-test (ONE WAY ANOVA)

6. การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยจาแนกตามประสบการณในการสอนตางกน วเคราะหขอมลดวยสถต t-test Independent

7. การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย จาแนกตามบคลกภาพทแตกตางกน วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test

8. การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย วเคราะหโดยหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) และทดสอบความมนยสาคญของคาสมประสทธสหสมพนธโดยใชสถต t-test

108

สรปผลการวเคราะหขอมล จากการศกษาคนควาสรปไดดงน 1. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และกก

ภาคกลาง 5 จานวน 109 คน มวฒปรญญาตรเปนสวนใหญ จานวน 87 คน คดเปนรอยละ 79.82 ตากวาปรญญาตร จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 11.92 และสงกวาปรญญาตร จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 8.26 มประสบการณในการสอนตงแต 15 ปขนไป จานวน 55 คน คดเปนรอยละ 50.46 และตากวา 15 ป จานวน 54 คน คดเปนรอยละ 49.54

2. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 จานวน 109 คน สวนใหญมบคลกภาพแบบ A จานวน 71 คน คดเปนรอยละ 65.14 และม บคลกภาพแบบ B จานวน 38 คน คดเปนรอยละ 34.86

3. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 จานวน 109 คน มความฉลาดทางอารมณโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน ไดแก ดานการตระหนกรบรอารมณตน ดานบรหารจดการอารมณ ดานการสรางแรงจงใจ ดานการรบรอารมณผอน ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ พบวามความฉลาดทางอารมณอยในระดบมากทกดาน

4. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน ไดแก ดานความร ดานการสอน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ และดานการพฒนา

5. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 ทมวฒทางการศกษาแตกตางกน คอ ตากวาปรญญาตร ปรญญตร และสงกวาปรญญาตร มคณลกษณะครทดไมแตกตางกน โดยรวมและรายดาน

6. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 ทมประสบการณในการสอนตางกน คอ ตากวา 15 ป และ 15 ปขนไป มคณลกษณะคร ทดไมแตกตางกน ทงโดยภาพรวมและรายดาน

7. คร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และ ภาคกลาง 5 ทมบคลกภาพตางกน คอ บคลกภาพแบบ A และบคลกภาพแบบ B มคณลกษณะครทดแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยพบวาคร–อาจารยทมบคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดสงกวาคร–อาจารยทมบคลกภาพแบบ B เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คร-อาจารยทมบคลกภาพตางกนมคณลกษณะครทดดานการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยพบวา คร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดดานการสอนสงกวาคร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ B สาหรบคณลกษณะครทดดานอนไมพบความแตกตาง

109

8. ความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยมความสมพนธเชงบวกกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

อภปรายผล ผลจากการวเคราะหขอมลในการศกษาคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพด

ชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ผวจยจะกลาวถงประเดนสาคญและอภปรายผลจากขอคนพบทไดจากการศกษาวจย ดงน

1. จากการศกษาคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบน การอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 พบวาคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลย สารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มคณลกษณะครทดอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบงานวจยของ เสรย สงขทอง (2536:บทคดยอ) ทศกษาเรองคณลกษณะทพงประสงคของครอตสาหกรรมศกษาโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการในกรงเทพฯ และพบวา คณลกษณะทดของครอตสาหกรรมศกษาทเปนคณลกษณะทพงประสงค ไดแก คณลกษณะดานคณธรรม ดานการสอน ดานการพฒนา และดานทกษะ ซงตรงตามกรอบแนวคดในการศกษาคนควาเรอง คณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการ อาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ทงนอาจเปนเพราะวา ตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 หมวดท 7 ทตองการพฒนาอาชพครใหเปนอาชพชนสงทผประกอบอาชพนจะตองไดรบเกยรตและมศกดศรในวชาชพในฐานะเปนผสรางหรอผมบทบาทในการพฒนาเยาวชนของชาตใหเปนคนทมคณภาพอนเปนผลใหประชาชนโดยรวมของชาตในอนาคตมคณภาพพรอมทจะพฒนาชาตตอไป โดยกาหนดใหองคกรวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษามฐานะเปนองคกรอสระภายใตการบรหารของสภาวชาชพในการกากบของกระทรวงศกษาธการมอานาจหนาทในการกาหนดมาตรฐานวชาชพออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแล การปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมถงการพฒนาวชาชพ (สานกงานเลขาธการครสภา. 2542:67) แสดงวาอาชพครเปนปจจยทสาคญทสดในการจดการเรยนการสอน และมบทบาทในการจงใจ การจดสงแวดลอมใหเหมาะสมแกการเรยนการสอน รวมถงใชอทธพลอนๆ เพอใหผเรยนมความสนใจและประสบผลสงสดตามศกยภาพ ในการพฒนาวชาชพครจงเปนเรองสาคญ เพอใหเกดการเตรยมตวครใหมคณลกษณะทเหมาะสม นอกจากนนการเปลยนแปลงทางสงคม สงแวดลอม วทยาการและเทคโนโลยในโลกยคปจจบน ทาใหวชาชพครมความสาคญและมบทบาทในการสรางสรรคสงคมมากขน ทาใหคร-อาจารยสวนใหญไดมการพฒนาตนเองและวชาชพ เพอใหทนการเปลยนแปลง จงอาจเปนผลทาใหผลการศกษาคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 อยในระดบมาก

110

2. การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามวฒการศกษาและประสบการณในการสอน พบวาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทกาหนดไว ทงนอาจเปนเพราะคร-อาจารยสวนใหญทตอบแบบสอบถามมวฒการศกษาจบปรญญาตรเปนสวนใหญ คดเปนรอยละ 79.82 และมประสบการณการสอนตงแต 15 ปขนไปเปนสวนมากคดเปนรอยละ 50.46 จงทาใหคร-อาจารยสวนใหญมความคดเหนเกยวกบคณลกษณะครทดไมแตกตางกน เหตผลอกประการหนงอาจเปนเพราะคร-อาจารยสอนวชาชพเปนสวนใหญทาใหมความชานาญเฉพาะดาน และอาจผานการอบรมและการพฒนาอยเปนประจาและตอเนอง ตลอดจนวทยาลยมระบบการประกนคณภาพ และระบบการพฒนาคร-อาจารยและการเรยนการสอนเชนเดยวกบการศกษาในระดบอนๆ จงทาใหคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความคดเหนเกยวกบคณลกษณะครทดไมแตกตางกน

3. การเปรยบเทยบคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จาแนกตามบคลกภาพของคร-อาจารย คอ บคลกภาพแบบ A มคณลกษณะครทดมากกวาคร-อาจารยทมบคลกภาพแบบ B ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทงนอาจเปนเพราะบคลกภาพเปนปจจยหนงททาใหบคคลมความแตกตางกนและเปนองคประกอบทสาคญทมผลตอพฤตกรรมแบบ A และแบบ B กบสขภาพกาย สขภาพจต การปฏบตงานและมนษยสมพนธ โรงพยาบาลตารวจพบวาบคคลทมพฤตกรรมแบบ A จะทางานบางอยางทชอบแขงขนกบคนอนๆ ตรงตอเวลา มความเรงรบอยตลอดเวลา นอกจานยงเปนคนใจรอนมความอดทนตา ชอบทาอะไรหลายๆ อยางในเวลาเดยวกน ซงเปนบคลกทสงผลใหเกดศกยภาพในการทางานของอาชพคร ซงตรงขามกบบคลกภาพแบบ B คอเปนบคคลททาตวแบบสบายๆ ทาสงตางๆ ทละอยาง ไมทะเยอทะยาน ไมมงเอาชนะ ทางานไมรบรอน ซงทาใหไมเกดการพฒนาและการทางานทจะหวงผลสาเรจ ดงนนจะเหนไดวาบคคลทมบคลกภาพแตกตางกน อาจมการแสดงออกทางบคลกภาพทแตกตางกนจงมความคดเกยวกบคณลกษณะครทดแตกตางกน

4. ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบคณลกษณะครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 จากการวจยพบวา ครทดของคร–อาจารยวทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 มความฉลาดทางอารมณโดยรวมทกดาน รายดาน และรายขอ อยในระดบมาก ยกเวน ขอขาพเจาสามารถเปลยนอารมณทางลบใหเปนทางบวกได และขอขาพเจาสามารถปลอยวางสงตางๆ ไวชวขณะเพอทาความเขาใจอยางทะลปรโปรง อยในระดบปานกลาง แสดงใหเหนวาคร-อาจารยสวนใหญมองคประกอบของความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก คอ ดานความตระหนกรอารมณตน

111

มความรสกชดเจนวาตนเองมความรสกอยางไร เชอมนและกาหนดเปาหมายในการดาเนนชวตได กาหนดความคดของตนเองไดอยางสมบรณ สามารถวเคราะหจดเดนจดดอยของตนเองและเผชญหนากบเหตการณตางๆ ไดด พรอมทงหาแนวทางแกไข ดานบรหารจดการอารมณ มความสามารถในการควบคมสตอารมณ ความคด พจารณาไตรตรองอยางรอบคอบกอนตดสนใจและทาใจยอมรบสงทเกดขนได ดานการสรางแรงจงใจ จะเหนความสาคญของทกคน มองอปสรรคและปญหาทเกดขนเปนเรองทสามารถแกไขได นาขอผดพลาดทเกดขนมาเปนบทเรยนและใชเปนแรงจงใจในการทางานตอไป ดานการตระหนกรบรอารมณผอน เหนความสาคญของความรสกของเพอนรวมงาน ใหกาลงใจเพอนเมอทางานผดพลาด รสกมความสขเมอเหนเพอนมความสข ดานการคงไวซงความสมพนธภาพ คร-อาจารยสวนมากสามารถทาตวเขากบเพอนรวมงานไดอยางด มความรสกทดตอกน ไมชอบความขดแยงทเกดขนพยายามหลกเลยงและไกลเกลยเมอเกดเหตการณทจะทาใหเกดความขดแยง ใชคาพดทสภาพ สนใจความสมพนธระหวางเพอนรวมงานตลอดเวลา ซงจากการวจยทง 5 ดาน ปรากฎวา องคประกอบของความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยจะมความสมพนธทางบวกกบคณลกษณะครทดของคร–อาจารย ซงสอดคลองกบผลการวจยของโกลแมน (Goleman. 1995a : 21-31) ชวาความสาเรจของบคคล สตปญญาจะสงผลแครอยละ 20 และรอยละ 80 เปนผลจากความฉลาดทางอารมณ เมอคร-อาจารยสามารถตระหนกรบรอารมณตนและบรหารจดการอารมณกาหนดความคดความรสกของตนเอง รตวเองวาบกพรองหรอมจดเดนจดดอยอยางไร กสามารถจะพฒนาตวเอง ปรบปรงตนเองใหมความร พฒนาการเรยนการสอน การมคณธรรมและจรรยาบรรณได ซงสอดคลองกบผลการวจยของ พระศกด จนทรสาราญ (2542 : บทคดยอ) พบวาการพฒนาตนเองของครขนอยกบความตองการในตวครเองเปนหลกเพราะครยอมตระหนกรวาตนเองมขอบกพรองในเรองใด ตองการพฒนาดานใด การมสตยอมรบ ไตรตรองสถานการณและจดการไดจะทาใหคร-อาจารยยอมรบสงใหมๆ ทเกดขนทางดานวชาการและเทคโนโลยทเปลยนแปลงไปตามความเจรญของสงคม ทาใหครสามารถพฒนาดานความรใหมๆ ททนสมย ใชวธสอน และสอเทคโนโลยททนสมย ยอมรบสงเปลยนแปลงทเกดขนทางคานยม สงคมและวฒนธรรม นาปรบใชในดานการสรางแรงจงใจ ซงจะสงผลใหเกดความรวมมอรวมใจในการพฒนาทงตวครเองและเพอนรวมงาน ซงสอดคลองกบงานวจยของ สครปเนอร (Scribner. 1999 : 239-265) ทพบวา อทธพลของบรบททมผลตอการพฒนาในดานตางๆ เชน ดานเนอหา ดานทกษะการสอน ดานการจดชนเรยน เกดขนจากการสรางแรงจงใจของครทเกดขน ซงเชนเดยวกบองคประกอบดานการคงไวซงความสมพนธทสงผลใหเกดความรวมมอ ชวยเหลอกนในการทางาน สงเสรมใหเกดความร การสอนและการพฒนา ดานคณธรรมและจรยธรรม จงพอสรปไดวา ความฉลาดทางอารมณของคร-อาจารยจะมความสมพนธกบคณลกษณะครทดของคร-อาจารยคณลกษณะดานความรความสามารถอยางเดยวไมทาใหเกดคณลกษณะครทดได ครควรมความฉลาดทาง

112

อารมณอยในระดบทดดวย จงจะทาใหเกดประสทธภาพในการทางานเชนเดยวกบแนวคดของ เทอดศกด เดชคง (2539 : 56-58) ทวาทกษะเปนตวททาใหบคคลนนถกจางเขาทางาน แตความฉลาดทางอารมณจะเปนตวตดสนความกาวหนาของแตละบคคล ความฉลาดทางอารมณเปนสงสาคญของมนษย ไมวาจะเปนการดาเนนชวต ความสงบสขในสงคมหรอการทางาน ความฉลาดทางอารมณไมใชสงทอยตรงขามกบทกษะในการทางาน แตเปนสงทสงเสรมกนและกน

ขอเสนอแนะ จากการศกษาในครงนมขอเสนอแนะใน 2 ประเดนดงน 1. ขอเสนอแนะทวไป มดงน

1.1 วทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ควรจดอบรมหรอพฒนาคร-อาจารยในดานความรใหมากขน โดยเฉพาะเรองทเกยวกบวธวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน ความรเกยวกบมาตรฐานการศกษา และความรเกยวกบปรชญาและนโยบายการศกษา

1.2 วทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ควรสงเสรมใหคร-อาจารยไดมการพฒนาตนเองดานการนาเทคโนโลยใหมๆ มาใชเพอพฒนาการเรยนการสอน โดยการจดอบรมการใชสอเทคโนโลยใหมๆ ททนสมย

1.3 วทยาลยสารพดชางสงกดสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง 1 และภาคกลาง 5 ควรพฒนาบคลากรโดยเฉพาะผทมบคลกภาพแบบ B ใหมการพฒนาตนเองใหกาวทนการเปลยนแปลงอยเสมอ

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาคณลกษณะครทดของคร-อาจารยในสถานศกษา สงกดสถาบน

การอาชวศกษาภาคอนๆ 2.2 ควรทาวจยเพอประเมนคณลกษณะครทดของคร-อาจารย โดยใชเครองมอ

อนๆ ไดแก การศกษาเชงคณภาพ การสมภาษณหรอการสงเกต เปนตน 2.3 ควรศกษาเปรยบเทยบความคดเหนของครและผบรหารในกระบวนการ

เสรมสรางคณลกษณะทดของคร-อาจารย 2.4 ควรศกษาปจจยดานอนๆ เชน ดานคณธรรมและจรยธรรมทมความสมพนธ

กบคณลกษณะครทดของคร-อาจารย

บรรณานกรม

114

บรรณานกรม กมลวรรณ ชยวานชศร. (2536). ปจจยทเกยวของกบผบรหารทสมพนธกบประสทธผลของ

โรงเรยนเอกชน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

กรมวชาการ. ศนยแนะแนวการศกษาและอาชพ. (2544). เอกสารประกอบการประชมรบฟงความคดเหน (ราง) แบบพฒนาการแนะแนว กระทรวงศกษาธการ ระยะท 3 (พ.ศ.2545 – 2549). พษณโลก : ศนยแนะแนวจงหวดพษณโลก โรงเรยนเฉลมขวญสตร. ถายเอกสาร.

กรมสามญศกษา. (2542. ก). ครแกนนา : ตนแบบปฏรปการเรยนร. กรงเทพฯ : การศาสนา. กรมสามญศกษา. (2542. ข). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และการวเคราะห

สาระสาคญ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา. กรมสขภาพจต. (2543). คมอความฉลาดทางอารมณ. นนทบร : โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทยจากด. กรมอาชวศกษา. (2534). ระเบยบวาดวยการจดกลมอาชวศกษาและกลมอาชวศกษาภาค 2523.

กรงเทพฯ : กองแผนงาน กรมอาชวศกษา. ________. (2535). เอกสารแนะแนวกองการศกษาอาชพ วทยาลยสารพดชางวทยาลยการอาชพ.

กรงเทพฯ : แผนกชางพมพ วทยาลยสารพดชางพระนคร. กรองทอง จรเดชากล. (2541). ความตองการการนเทศการสอนพลศกษาของครผสอนพลศกษา

ระดบประถมศกษา สงกดสานกงานการปฐมศกษาจงหวดนาน . ปรญญานพนธ กศ.ม. (พลศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

กฤษฎา ผองพทยา. (2537). การตดตามผลการปฏบตงานของผสอนทสาเรจการศกษา หลกสตร ครศาสตรบณฑต โปรแกรมชางอตสาหกรรมวทยาลยครพระนคร ปการศกษา 2530-2533. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (อตสาหกรรมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

กาญจนา คาสวรรณ. (2524). จตวทยาเบองตน. กรงเทพฯ : ทวการพมพ. เกษสดา สองหองนอก. (2542). การศกษาปญหาและวธการแกปญหาในการปฏบตงานของอาจารย

ทสาเรจการศกษาตามหลกสตรประกาศนยบตรครเทคนคชนสง (ปทส.) วทยาลยชางกลปทมวน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

115

โกวท ประวาลพฤกษ. (2541). “การพฒนาวชาชพคร,” ในแนวคดและนโยบายกระทรวงศกษาธการ. สานกงานนโยบายและแผนการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม กระทรวงศกษาธการ. กรงเทพฯ : ครสภา.

คาหมาน คนไค. (2543). ทางกาวหนาของครมออาชพ. กรงเทพฯ : สารธาร. จตพล ชมภนช. (2540). บคลกภาพคนรนใหม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : บคแบงก. จรรยา เกษศรสงข. (2537). วธเผชญปญหาของนกเรยน-นายรอยตารวจ. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จรวยพร ธรณนทร. (2539). สขภาพและบคลกภาพเพอความสขและความสวย. กรงเทพฯ : ตนออ แกรมม.

จรญ มลนทร. (2537). “แนวทางการยกระดบมาตรฐานวชาชพคร,” ใน รายงานการประชมสมมนา เรอง การยกระดบมาตรฐานวชาชพคร. หนา 59-65. กรงเทพฯ : ฝายวจย ตดตามประเมนผล กองมาตรฐานวชาชพคร สานกงานเลขาธการครสภา อดสาเนา.

จานง กงทอง. (2539). คณลกษณะทพงประสงคของครชางอตสาหกรรม สาขาวชาชางกอสรางทสอนในระดบประกาศนยบตรวชาชพ กรมอาชวศกษา เขตการศกษา 12. ปรญญานพนธ กศ.ม. (อตสาหกรรมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ถายเอกสาร.

จตรา ศาสนส. (2542). การศกษาความตองการฝกอบรมเพอพฒนาสมรรถภาพการสอนของครสอนศลปศกษาในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (บรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จนดารตน ทองประไพ. (2539). พฤตกรรมแบบ เอ กบ บ กบสขภาพกาย สขภาพจต การปฏบตงานและมนษยสมพนธของโรงพยาบาล โรงพยาบาลตารวจ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ถายเอกสาร.

จตพงษ สาธร. (2536). คณลกษณะทพงประสงคของอาจารยสอนวชาอเลกทรอนกส ระดบอนปรญญา สายเทคโนโลยอตสาหกรรมในวทยาลยคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (อตสาหกรรมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จฑา บรภกด. (2533). การพฒนาบคลกภาพ. กรงเทพฯ : สมเจตตการพมพ. ฉลอง ภรมยรตน. (2531). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ : ประจกษการพมพ. ชนาธป พรกล. (2543). แคทสรปแบบการจดการเรยนการสอนทผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

116

ชอลดดา ขวญเมอง. (2542). การศกษาความฉลาดทางอารมณของนกศกษาคณะครศาสตรสถาบนราชภฏกลมภาคเหนอตอนลาง. พษณโลก : สถาบนราชภฏพบลสงคราม. ถายเอกสาร.

เชดศกด โฆราสนธ. (2522). การวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : โอเดยน สโตร.

ทศพร ประเสรฐสข. (2542, สงหาคม). “ความฉลาดทางอารมณกบการศกษา (Emotional Intelligence and Education),” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 2(3) : 19-36.

เทอดศกด เดชคง. (2539, มนาคม). “EQ มาตรวดอารมณอจฉรยะ,” วารสารอพเดท. 10(117) : 55-61.

_______. (2542, มกราคม). “ความฉลาดทางอารมณกบการศกษายคใหม,” วารสารวชาการ. 2(1) : 59-60.

_______. (2542). ความฉลาดทางอารมณ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : มตชน. เทยมจนทร ธวสนธ. (2539). ปญหาการนเทศภายในโรงเรยน สงกดสานกงานประถมศกษาจงหวด

ฉะเชงเทรา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ธรพงศ แกนอนทร และคณะ. (2529). “คณลกษณะของครทไดจากการศกษาวเคราะหหนงสอประวตคร,” สรปรายงานการสมมนาวชาการเรอง คณธรรมสาหรบผประกอบวชาชพคร โดย คณะนสตครศาสตรดษฎบณฑต สาขาหลกสตรการสอน กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธรศกด คงเจรญ. (2545). การประเมนคณลกษณะครอาชพในโรงเรยนมธยมศกษาเขตการศกษา 7. ปรญญานพนธ กศ.ด. (บรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศร นครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ธรศกด อครบวร (2544). ความเปนครไทย. กรงเทพฯ : ก.พลพมพ (1996). นวพร ธนวฒน. (2536). ปญหาการเรยนของนกศกษาวชาชพหลกสตรระยะสน ในคณะวชา

คหกรรมวทยาลยสารพดชาง เขตกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (การศกษา ผใหญ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

นภา นธยายน. (2530). การปรบตวและบคลกภาพจตวทยาเพอการศกษาและชวต. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ปรศนา เสรยาง (2541). ความตองการพฒนาคร-อาจารยของวทยาลยอาชวศกษา สงกดกรมอาชวศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. รายงานการคนควาอสระ กศ.ม. (บรหารการศกษา). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

117

ปญญา ปรางคทอง. (2545). สภาพและปญหาการดาเนนงานการประกนคณภาพภายในโรงเรยนสงกดสานกงานการปฐมศกษาจงหวดอางทอง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ปารชาต ไชยสถตย. (2541). ความรและการปฏบตงานในการดแลเดกของครพเลยงศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธ ศษ.ม. (การศกษาผใหญและการศกษา ตอเนอง). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ถายเอกสาร.

ผองพรรณ เกดพทกษ. (2530). สขภาพจตเบองตน. กรงเทพฯ : บณฑตการพมพ. ________. (2542, สงหาคม). “คณลกษณะทเกยวของกบ E.Q.,” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 5(1) :

12-14 ผองศร ศรวง. (2536). คณลกษณะทพงประสงคของครสอนนกศกษาผใหญสายอาชพศนยการศกษา

นอกโรงเรยนจงหวดในเขตภาคกลาง. ปรญญานพนธ กศ.ม. : (การศกษาผใหญ) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). (2543, มกราคม). “เจตโกศล หรอปรชาเชงอารมณ (Emotional Intelligence),” วารสารกระแสวฒนธรรม. 1(1) : 4-7.

พระราชวรมน. (2542, สงหาคม). “อควในแนวพทธศาสนา,” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 5(1) : 15-18. พนธเพญ หบเพชร. (2540). คณลกษณะทพงประสงคของครสอนวชาชพระยะสนตามทศนะของ

นกศกษาผใหญวทยาลยสารพดชางเขตภาคใต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พทยา สวรรณภม. (2544). การสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน ตามการรบรของคณะกรรมการโรงเรยนกลมศรนครนทร สงกดกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พรศกด จนทรสาราญ. (2542). ความตองการพฒนาคณลกษณะของครชางอตสาหกรรม เพอสงเสรมการประกอบอาชพอสระในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา เขตการศกษา 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (อตสาหกรรมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พนศกด อภชาต. (2536). การศกษาสาเหตการออกกลางคนของนกศกษาหลกสตรวชาชพระยะสนในวทยาลยสารพดชางสมทรปราการ. วทยานพนธ ค.ม. (การศกษานอกระบบ) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

ภาควชาบรหารการศกษา. (2545). กาวเขาสผบรหารมออาชพ. เอกสารประกาอบการประชมสมมนาทางวชาการ. กรงเทพฯ : โรงพมพโรงเรยนดอนบอสโก.

118

มนส บญประกอบ. (2542 สงหาคม). “กรณศกษา คณโสภณ สภาพงษ ภาพสะทอนอควจากความสาเรจ,” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 5(1) : 19-21.

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. บณฑตวทยาลย. (2543). ศ.ดร.สาโรช บวศร ราชบณฑต. กรงเทพฯ : สพเรยพรนตงเฮาส.

มาลย จนเทศ. (2540). การศกษาปญหาในการปฏบตงานของเจาหนาทฝกอบรมสงกดสานกงานการปฐมศกษาจงหวด. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ยนยง ไทยใจด. (2537). ปจจยทสมพนธกบความเครยดและวธจดการกบความเครยด การปฏบตงานของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. ปรญญานพนธ. กศ.ด. (การบรหารการศกษา กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ยทธนา ปฐมชาต. (2540). สมรรถภาพการสอนของครผสอนระดบประถมศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธ ศษ.ม. (หลกสตรและการนเทศ). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ถายเอกสาร.

ราชบณฑตยสถาน. (2531). พจนานกรมฉบบบณฑตยสถาน พทธศกราช 2525. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน.

รง แกวแดง. (2542). การปฏบตการศกษาไทย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : สานกพมพมตชน วนทนา ชชวย. (2533). การทาวจยในโรงเรยนของครมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา

กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ค.ม. (วจยการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ถายเอกสาร.

วไล ตงจตสมคด. (2544). การศกษาและความเปนครไทย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. สถต วงษสวรรค. (2540). การพฒนาบคลกภาพ. กรงเทพฯ : รวมสาสน. สมชาย วงษคลาย. (2530). การสารวจปญหาและความตองการเกยวกบการพฒนาสมรรถภาพดาน

การสอนของครชางอตสาหกรรมททาการสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพในวทยาลยเทคนคสงกดกรมอาชวศกษา. วทยานพนธ ค.อ.ม. นนทบร : บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. ถายเอกสาร.

สมหวง พธยานวฒน. (2538). การวเคราะหองคประกอบทเหมาะสมในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการครสายการสอน. สวนวจยและพฒนาสานกนโยบายและระบบบรหารงานบคคล สานกงาน ก.ค. กระทรวงศกษาธการ.

สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร. (2533). เกณฑมาตรฐานวชาชพคร พ.ศ. 2533. กรงเทพฯ : ครสภา.

________. (2534). ก.ค. : อดต ปจจบนอนาคต. กรงเทพฯ : ครสภา.

119

สานกงานเลขาธการครสภา. (2542). คมอสมาชกครสภา. กรงเทพฯ : ครสภา. สรชย ประทปฉาย. (2533). การพฒนาบคลกภาพและการปรบตว. กรงเทพฯ : วทยาลยราไพพรรณ. สพรรณกา พงทอง. (2541). การศกษาความตองการความรเพอเพมพนความสามารถในการ

ปฏบตงานของครพเลยงศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด เขตการศกษา 12. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สรกล เจนอบรม. (2542, สงหาคม). “EQ/EI”, วารสารการศกษานอกโรงเรยน. 2(8) : 20-22. เสนย สงทอง. (2536). คณลกษณะทพงประสงคของครชางอตสาหกรรม ตามทศนะของนกเรยน

ผสอน และผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาในกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (อตสาหกรรมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เสาวภาคย แหลมเพชร. (2545). การศกษาความพรอมของสถานศกษาและศกยภาพของบคคลในการพฒนาหลกสตรสถานศกษาในโรงเรยนมธยมศกษาจงหวดนนทบร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (บรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

แสงอษา โลจนานนท และกฤษณ รยาพร. (2543). EQ with Thal SMILE : การบรหารอารมณดวยรอยยมแบบไทยๆ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพมตรนรา.

อรพน นเรนรสทธ. (2535). คณลกษณะครคหกรรมทพงประสงคสาหรบโรงเรยนมธยมศกษาในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศศ.ม. (บรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

อจฉรา สขารมย. (2542, สงหาคม). “E.Q. กบการเลยงดเดก,” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 5(1) : 1-2. Arends, Rechard. I. (1997). Classroom Instruction and Management. New York : Mcgraw-Hill. Bar-on, R. (1997). Reuven EQ-I Bar-on Emotional Quotient Inventory : User’s Manual. Toronto :

Multi-Health System Inc. _______. (2000, July). Bar-on Test. (Online). Available : http://eqi.mhs.com. Batista, E.E. (1976, March). “The Place of Colleague Evaluation in the Appraisal of College

Teaching : A Review of Literature,” Research in Higher Education. 4 : 257-271. Beerens, Daniel R. (2000). Evaluating Teachers for Professional Growth : Creating a Culture of

Motivation and Learning. Thousand Oaks : Corwin Press. Blasé, Jo & Blase Joseph. (1997). The Fire is Back! Principles Sharing School Governance.

Thousand Oaks : Corwin Press.

120

Clark, Onristopher M. (1995). Thoughtful Teaching. London : Cassell. Cornell, Richard. (1999, June). “Paradigms for the New Millennium : How Professors Will

Certainly Change,” Educational Media International. 36(2) : 89-96. Cruickshank, Donald R. & Bainer, Deborah. (1999). The Act of Teaching. 2nd ed New York :

McGraw – Hill. Day, Christopher. (2000, February). “Teachers in the Twenty-first Century : Time to Renew the

Vision (1),” Teachers and Teaching : Theory and Practice. 6(1) : 101-105. Duke, Daniel Linden. (1992). Teaching : An Introduction. New York : McGraw-Hill. Eggen, Paul D., & Kuachak. (1996). Strategies for Teachers : Teaching Content and Thinking

Skills. 3rd ed. Needham Hieights : Allyn & Bacon. Farmer, Ricard E., Lynn Hunt, Monaham and ReinHold, Kededer. (1984). Stress Management for

Human Services. Michigan: sage Publislacation. Freidman, M. and R.H. Rosenman. (1974). “Behavior Pattern and Coronary Angiographic

Findings,” Journal of the American Medical Association. 240 : 164. Gardner James F. & Chapman Michael S.(1993). Developing Staff Competencies for Supporting

People with Developmental Disabilities. 2 nd. Baltimove : Paul H. Brook S. Glickman, Carl D. Gordon, Stephen P. & Ross-Gordon, Jovita M. (1998). Supervision of

Instruction : a Developmental Approach. 4 th ed. Needham Heights: Allyn & Bacon. Goen, George A & Clover , Sharon I. R. (1191). Mastering School Reform. Boston : allyn &

Bacon. Goleman. (1995a). Emotional Intelligence : Why It Can Matter Than IQ. New York: Basic Books. _______. (1995 b). Emotional Test. http :// www. Utne. Com./lens/bms/eg.html. _______. (1998 a). Working with emotional intelligence. New York : Bantam Books. _______. (1998 b), November-December). “What makes a leader?,” Harvard Business Review.

76(6) : 93-104. _______. (1998 c). “ What’s your Emotional Intelligence Quotient,” Utne Reder (Online).

Available : http://www.utne.com/eqibin/eq. Graves J.G. (1999). Emotional Intelligence and Eognitive Ability : Predicting Performance In

Job-Simulated Activities. Doctorial Dissertation, California School of Professional Psychology Sandiego.

121

Green, Jan. (1998). Teacher Professionalism, Teacher Development and School Improvement: Opening Doors From the Inside. Edited by Halsall, Rod. Buckingham : open University Press.

Grush and Costin. (1975). “The Student as consumer of the Teaching Process,” American Educational Research Journe.

Hessong, Robert F, and weeks, Thomas H (1987). Introduction to Education. New York: Macmillan Publishing.

Hjelle, Larry A. (1992). Current Researchand Applications in Personality theories. New York : McGraw-Hill.

Holmes, Gary. (1993). Essential School Leadership. London : Kogan Page. Hoy, Wayne K & Miskel, Cecil G. (1996). Educational Administration: Theory Research and

Practice. 5 th ed. New York: McGrawHill. Hurlock, Elizabeth B. (1974). Personality Development. New York : McGraw-Hill. Jacopbson, David, Eggen, Paul & Kauchak, Don. (1999). Methods for Teacher : Promoting

Student Learning. London : Prentice-Hall. Latham, Andrews. (1998, April). “Site-Based Management : Id in Working. ?,” Educational

Leadership. 42 (2) : 85-86. Mcinerney, D.M. (1998). Educational Psychology : Constructing Learning. Sidney : Prentice-

Hall. Mischel, Walter. (1993). Introduction to Personality. 5th ed. Fort Worth : Harcourt Brace

Jovanovih College. Ortrun Zuber-Skerritt. (1992). Professional Development in Higher Education : A Theoretical

Framework for Action Research. London : Kogan Page. Parkay, Forrest W. & Stanford, Beverly Harcastle. (1992). Becoming a Teacher: Accepting the

Challenge of a Profession. 2 nd ed Boston : Allyn & Bacon. Pervin, Lawrence A. (1989). Personality Theory and Research. 5th ed. New York : John Wiley &

Sons. Salovey, P. and others. (1995, May). Emotional attention clarity and repair : Exploring emotional

intelligence using the traitmood scale. Washington D.C. : American Psychological Association.

______. (1998). The Emotional IQ Test. (CD-Rom). New York : Cambridge University Press.

122

Scribner, Jay Paredes. (1999, April). “Professional Development : Untangling the Influence of Work Context on Teacher Learning,” Educational Administration Quarterly. 35(2) : 238-266.

St-Aubin, Marca. (1998). Talent Detection in Femele Gymnasts. Masters Theois M.A. Graduaite School Laurentian University of Sudbury Canada, Photocopied.

Stermberg,R.J.and Kaufman. (1998, January). “Human-Abbilities,” Annual Review of Psychology. Wagner, R.K., and Sternberg, R.J. (1985, March). “Practival Intelligence in Real-World Pursuits :

The Role of Tacit Knowledge,” Journal of Personality and Social Psychology. 6(49) : 436-458.

Weisinger, H. (1998). Emotional intelligence at work : the untapped edge for success. San Francisco : Jassey-Bass.

ภาคผนวก

136

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน ( ) ทกาหนดใหตามความเปนจรง

1. ดานวฒการศกษา

( ) ตากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร

2. ดานประสบการณในการสอน ( ) ตากวา 15 ป ( ) ตงแต 15 ปขนไป

ตอนท 2 แบบวดบคลกภาพของคร

คาชแจง โปรดพจารณาความหมายของคาทง 7 ค แลวขด ทบตวเลขทตรงกบพฤตกรรมของทานในขอตอไปน กรณทาทกขอ

ตวอยาง

1. ไมคอยตรงเวลา 1 2 3 4 5 6 7 8 ไมเคยผดนด

จากตวอยางขอ 1 หากทานขดเครองหมาย ทบตวเลข 1 แสดงวาทานเปนบคคลทไมคอยตรงเวลามากทสด ซงแสดงวาทานมาชาในทกๆ ครงทนดหมาย แตถาทานขดเครองหมาย ทบตวเลข 6 แสดงวาทานเปนบคคลทตรงเวลาขน ผดนกในบางครงเทานน แตถาทานขดเครองหมาย ทบตวเลข 8 แสดงวาทานเปนคนทตรงเวลาทสด ไมเคยผดนกสกครงเลย

1. ไมคอยตรงเวลา 1 2 3 4 5 6 7 8 ไมเคยผดนด

2. ไมชอบแขงขนกบใคร 1 2 3 4 5 6 7 8 ชอบแขงขนกบคนอน

3. ไมเรงรอน 1 2 3 4 5 6 7 8 เรงรอนเสมอ

137

4. ทางานทละอยาง 1 2 3 4 5 6 7 8 ทางานหลายๆ อยางใน เวลาเดยวกน

5. ทางานชาๆ 1 2 3 4 5 6 7 8 ทางานอยางรวดเรว

6. แสดงออกทนทเมอม 1 2 3 4 5 6 7 8 เกบความรสกไว

ความรสก

7. มความสนใจหลากหลาย 1 2 3 4 5 6 7 8 มความสนใจบางอยาง

นอกเหนอจากงานททา นอกเหนอจากงานททา

ตอนท 3 แบบสอบถามความฉลาดทางอารมณ คาชแจง โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองระดบการปฏบต/การรบร เกยวกบ

ความฉลาดทางอารมณทตรงกบตวทาน ตามความเปนจรงเพยงชองเดยวในแตละขอ 5 หมายถง ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมากทสด 4 หมายถง ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบมาก 3 หมายถง ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบปานกลาง 2 หมายถง ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอย 1 หมายถง ครอาจารยมคณลกษณะความฉลาดทางอารมณอยในระดบนอยทสด

ระดบการปฏบต/การรบร ขอ ความฉลาดทางอารมณ 5 4 3 2 1

ดานการตระหนกรอารมณตน 1. ขาพเจาจะรอยางชดเจนวาขณะนนตนเองรสกอยางไร 2. ขาพเจามความเชอมน มแนวทางและเปาหมายในการดาเนนชวต 3. ขาพเจามสตรเทาทนความคดของขาพเจาเสมอ 4. ขาพเจารวาขาพเจามจดเดนจดดอยดานใด 5. ขาพเจาเขาใจความรสกของตนเองตลอดเวลาเมอเผชญกบสถานการณ

ตางๆ

138

ระดบการปฏบต/การรบร ขอ ความฉลาดทางอารมณ 5 4 3 2 1

6. ขาพเจายอมรบขอผดพลาดของตนเองและพยายามหาแนวทางแกไข 7. ขาพเจามสจจะ พดแลวรกษาคาพด และปฏบตตามสงทขาพเจาพดเสมอ ดานบรหารจดการอารมณ 8. ขาพเจาสามารถควบคมตนเองใหแสดงความคดเหนอยางเหมาะสม 9. เมอขาพเจามปญหา ขาพเจาสามารถควบคมสตได 10. ขาพเจาสามารถเปลยนอารมณทางลบใหเปนทางบวกได 11. ขาพเจาสามารถปลอยวางสงตางๆ ไวชวขณะ เพอทาความเขาใจอยาง

ทะลปรโปรง

12. ขาพเจาคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบกอนตดสนใจกระทาสงตางๆ 13. ขาพเจาไมปลอยใหความรสกชนาชวต 14. ขาพเจาสามารถทาใจยอมรบเมอเกดการเปลยนแปลงในชวตได ดานการสรางแรงจงใจ 15. ขาพเจาคดวาทกคนมคณคาในตนเอง 16. ขาพเจามกมองอปสรรคใหเปนโอกาสในการแกปญหา 17. ขาพเจามองวาปญหาทกปญหาสามารถแกไขได 18. ขาพเจาไมเคยทอแท แมมอปสรรคการดาเนนชวต 19. เมอมขอผดพลาดเกดขน ขาพเจาบอกตนเองวาไดทาสงทดทสดแลว 20. ขาพเจาคดวาความผดพลาดทเกดขนเปนบทเรยนทจะชวยใหขาพเจา

ทางานดวยความระมดระวงเพมขน

21. ขาพเจาสามารถใหกาลงใจตนเองในการคดและกระทาอยางสรางสรรค ดานการรบรอารมณของผอน 22. ขาพเจารถงความรสกของเพอนรวมงาน โดยสงเกตจากสหนาและดวงตา 23. ขาพเจาจะใหคาปลอบโยน และใหกาลงใจแกผรวมงานทรสกผดหวง

เสมอ

24. ขาพเจามความเขาใจและยอมรบในอารมณของผรวมงาน 25. ขาพเจาชวยผอนไมใหรสกเสยหนาในสถานการณตางๆ ทเกดขน 26. ขาพเจารสกเหนใจผรวมงาน เมอพบวาพวกเขาไมสบายใจ 27. ขาพเจามไหวพรบในการแสดงออกอยางเหมาะสม 28. ขาพเจารสกมความสข เมอเหนผอนมความสข

139

ระดบการปฏบต/การรบร ขอ ความฉลาดทางอารมณ 5 4 3 2 1

ดานการคงไวซงสมพนธภาพ 29. ขาพเจาสามารถทาตวเขากบคนทกประเภทได 30. ขาพเจาสามารถทาใหผรวมงานมความรสกทดตอกน 31. ขาพเจาสามารถไกลเกลยความขดแยงระหวางบคคลได 32. ขาพเจาสามารถแสดงทกษะการตดตอสอสารระหวางบคคลไดอยางม

ประสทธภาพ

33. ขาพเจาใหความสนใจในสงทเกดขนกบผรวมงานเสมอ 34. ขาพเจาใชคาพดทสภาพกบผรวมงานเสมอ 35. ขาพเจามความพงพอใจในการสรางสมพนธภาพกบผรวมงาน

ตอนท 4 แบบสอบถามวดคณลกษณะครทดของคร-อาจารย ขอชแจง ใหทานอานรายการคณลกษณะครทดของคร-อาจารยในแตละขอแลวใหทานให

ความคดเหนเกยวกบคณลกษณะความเปนครของทาน แลวเขยนเครองหมาย ลงในชองใดชองหนง ตามความเปนจรง

5 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมากทสด 4 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงมาก 3 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงปานกลาง 2 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอย 1 หมายถง คร-อาจารยมคณลกษณะครทดอยในระดบทเปนจรงนอยทสด

การม/การใช ขอ คณลกษณะครทด 5 4 3 2 1

ดานความร 1. ทานมความรในเนอหาวชาทสอนอยางลกซง 2. ทานมความรดานจตวทยาการเรยนการสอนเปนอยางด 3. ทานมความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทย 4. ทานมความรเรองภมปญญาทองถน 5. ทานมความรเกยวกบการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนต 6. ทานมความรเกยวกบวธการสอน

140

การม/การใช ขอ คณลกษณะครทด 5 4 3 2 1

7. ทานมความรเกยวกบการประเมนผลในวชาทสอน 8. ทานมความรเกยวกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และการเปลยนแปลงของ

โลก

9. ทานมความรเรองการประกนคณภาพการศกษาภายในและภายนอก 10. ทานมความรเรองทฤษฎการเรยนร 11. ทานมความรเกยวกบวธวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน 12. ทานมความรเกยวกบมาตรฐานการศกษา 13. ทานมความรเกยวกบปรชญาและนโยบายการศกษาในระดบตางๆ 14. ทานมความรเกยวกบหลกสตรสถานศกษา 15. ทานมความรเกยวกบแผนและโครงการพฒนาสถานศกษา ดานการสอน 16. ทานสามารถวางแผนการสอนไดอยางเหมาะสมกบเนอหาและบทเรยน 17. ทานมความสามารถในการปรบเปลยนแผนการเรยนใหเหมาะสมกบ

สถานการณทเปลยนแปลงไดเปนอยางด

18. ทานมความสามารถประยกตความรจากทฤษฎและเนอหาของวชาทสอนทเรยนมา นาไปถายทอดใหผเรยนไดอยางถกตอง

19. ทานจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล 20.

ทานสามารถใชสอการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพเหมาะสมกบบทเรยน

21. ทานสามารถสรางแผนการสอน บนทกการสอน หรอเตรยมการสอนทสามารถทาใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนรได

22. ทานใชเทคนควธการตางๆ ในการสอนเพอใหผเรยนบรรลจดประสงคของการเรยนร

23. ทานมการวนจฉยปญหาและอปสรรคการเรยนรของผเรยน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรมากทสด

24. ทานมความสามารถพฒนาการสอนใหสอดคลองตามความสามารถและความสนใจของผเรยน

25. ทานจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยมงเนนใหนกเรยนแสวงหาความรไดดวยตนเอง

141

การม/การใช ขอ คณลกษณะครทด 5 4 3 2 1

26. ทานสามารถบรณาการคณธรรมจรยธรรมเขากบวชาทสอน 27. ทานสามารถแนะนาใหนกเรยนวางแผนการเรยนได 28. ทานสามารถแนะนานกเรยนใหรจกปฏบตตนใหถกตองทงดานความ

ประพฤตและรกษาสขภาพอนามย

29. ทานสามารถจดบรรยากาศในชนเรยนทเออตอการเรยนรของผเรยน 30. ทานสามารถประเมนผลการเรยนทสามารถทาใหเกดผลดกบนกเรยน ดานคณธรรมและจรรยาบรรณ 31. ทานมความภาคภมใจในอาชพคร 32. ทานตงใจปฏบตหนาทดวยความเสยสละเพออาชพคร 33. ทานเอาใจใสพฒนานกเรยนเปนรายบคคล 34. ทานตระหนกในสทธหนาทของตนเองและผอน 35. ทานแตงกายเหมาะสมเปนแบบอยางแกนกเรยน 36. ทานมความยตธรรมใหกบนกเรยนทกคน 37. ทานมความเมตตากรณาตอนกเรยนทกคน 38. ทานสามารถควบคมอารมณไดด 39. ทานมความซอสตยสจรตตอวชาชพคร 40. ทานมอารมณขน 41. ทานมจตใจโอบออมอารเออเฟอเผอแผ 42. ทานถายทอดความรใหศษยโดยไมบดเบอน ปดบง 43. ทานประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกศษย 44. ทานประพฤตตนอยในศลธรรมอนดงาม 45. ทานอทศตนเพอใหนกเรยนทกคนไดเจรญเตบโตในทกๆ ดาน ดานการพฒนา 46. ทานศกษาหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ 47. ทานสนใจเขารบการอบรมสมมนาอยางสมาเสมอเพอใหทนตอ

เทคโนโลยและการเปลยนแปลง

48. ทานปรบปรงเนอหาทสอนใหสอดคลองกบความกาวหนาทางวทยาการอยางสมาเสมอ

142

การม/การใช ขอ คณลกษณะครทด 5 4 3 2 1

49. ทานปรบปรงเนอหาทสอนใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

50. ทานตดตามขาวสารการเปลยนแปลงทางการศกษาอยเสมอ 51. ทานไดศกษาวจยดานหลกสตรเพอพฒนาการเรยนการสอน 52. ทานไดศกษาวจยเกยวกบการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน 53. ทานนาเทคโนโลยใหมมาใชเพอพฒนาการสอน 54. ทานสงเสรมใหเกดการพฒนาหองเรยนและสถานท 55. ทานเปนแบบอยางทดของเพอนรวมงานในการพฒนาตนเอง 56. ทานปรบปรงและพฒนาวธสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยตลอดเวลา 57. ทานเพมพนความรใหกบเพอนรวมงานอยเสมอ 58. ทานชกชวนหรอแนะนาเพอนรวมงานใหพฒนาตนเองอยเสมอ 59. ทานพฒนาตนเองใหมความรดานเทคโนโลยและสามารถใชเทคโนโลย

ไดเปนอยางด

60. ทานยอมรบการพฒนาใหมๆ ทเกดขนเสมอ

ขอขอบคณอยางสงทกรณาตอบทกขอ

ประวตยอผทาสารนพนธ

144

ประวตยอผทาสารนพนธ ชอ นายสวฒน งามยง วนเดอนปเกด 29 พฤษภาคม 2500 สถานทเกด อาเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา สถานทอยปจจบน 84/13 ถนนขนชาง ตาบลทาพเลยง อาเภอเมอง

จงหวดสพรรณบร 72000 ตาแหนงหนาทการงาน ผชวยผอานวยการวทยาลยเทคนคสมทรสาคร

รกษาการผชวยผอานวยการวทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร

สถานททางานปจจบน วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส จงหวดสพรรณบร ประวตการศกษา

พ.ศ. 2516 ระดบมธยมศกษา โรงเรยนทาเรอ “นตยานกล” จงหวดพระนครศรอยธยา

พ.ศ. 2520 ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) วทยาลยเทคนคลพบร พ.ศ. 2522 ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) วทยาลยเทคนคลพบร พ.ศ. 2523 ประโยคครมธยมศกษา (ปม.)

วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา วทยาเขตเทเวศร กรงเทพฯ พ.ศ. 2528 ครศาสตรอตสาหกรรมบณฑต (คอบ.) วศวกรรมอตสาหการ

(เชอมประสาน) วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา วทยาเขตเทเวศร กรงเทพฯ

พ.ศ.2547 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) การบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ