การพฒนาการเรยนรวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก

อาทตยา เพญไพบลย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการสอน วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2559

The Development of Physic Learning for Mattayom Wat Nongjok School’s Student in Matthayomsuksa 4 by Using Project-Based Learning

Artittaya Penpaiboon

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Education

Department of Curriculum and Instruction College of Education Science, Dhurakij Pundit University

2016

ฆ  

หวขอวทยานพนธ การพฒนาการเรยนรวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก

ชอผเขยน อาทตยา เพญไพบลย อาจารยทปรกษา อาจารย ดร. ไพทยา มสตย สาขาวชา หลกสตรและการสอน ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยเชงทดลองน มวตถประสงคเพอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสกอนและหลงการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน 2) ศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยน 3) ศกษาการพฒนาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนโดยใชโครงงาน 4) ศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกสของนกเรยนโดยใชโครงงาน กลมตวอยาง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยมวดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครองมอในการวจย ไดแก แผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรงโดยใชโครงงาน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส แบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบการเรยนรโดยใชโครงงาน แบบประเมนความสามารถในการทาโครงงาน สมดบนทกกจกรรมโครงงาน และแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน สถตทใชในการวเคราะหไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ Pair t-test

ผลการวจยพบวา 1) การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มนกเรยนจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 50

ทผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม 2) นกเรยนมคะแนนวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงาน หลงเรยน

สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3) นกเรยนมความสามารถในการทาโครงงาน โดยภาพรวมในทกดานอยในระดบด

( x = 3.49, S.D. = 0.50) 4) การเรยนรโดยใชโครงงาน มประโยชนตอการจดการเรยนการสอน ชวยใหนกเรยน

เขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการทางานกลม การประเมนตนเอง และสรางบรรยากาศทดในการเรยนร

ง 

5) พฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน โดยภาพรวมอยในเกณฑดมาก ( x = 3.60, S.D. = 0.31)

6) นกเรยนความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกส โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.62)

จ 

Thesis The Development of Physic Learning for Mattayom Wat Nongjok School’s Student in Matthayomsuksa 4 by Using Project Based Learning

Author Artittaya Penpaiboon Thesis Advisor Paitaya Meesat (PhD) Department Curriculum and Instruction Academic Year 2016

ABSTRACT

This experimental research aims to 1) compare the Matthayomsuksa 4 students’ learning outcome on Physic subject before and after the implementation of Project-Based Learning; 2) investigate the students’ abilities to do a project work; 3) observe and study the students’ development of collaborative skill in their group; and 4) explore the students’ satisfactory level towards learning Physics through Project-based Learning. The participants selected by a purposive sampling of this study were 40 students in Matthayomsuksa 4 (Science and Mathematics program) at Mattayom Wat Nongjok School. Tools and equipment used to collect the data were 1) lesson plans on Linear Motion with Project-Based Learning for the Matthayomsuksa 4 students, 2) learning achievement tests 3) group work - observation sheet, 4) project evaluation sheet, 5) students’ project report, and 6) a questionnaire on students’ satisfaction towards the learning activities using Project-Based Learning. The collected data were analyzed to arithmetic mean, percentage, standard deviation, and T-test. The research findings found that: 1) Twenty students from 40 or 50% of the group received higher score than 70% of the standard score. 2) The average score of the learning achievement post-test was statistically significant higher than that of the pretest with p = .000 (p<0.05). 3) The students’ abilities on doing a project work was in a high level ( x = 3.49, S.D. = 0.50)

จ

ฉ 

4) Using Project based learning could better learning and teaching management and enhance relaxing leaning atmosphere. It also promoted science process thinking, collaborative skill, and self efficacy to the students 5) The students’ collaborative skill when doing a group work was in a very high level ( x = 3.60, S.D. = 0.31).

6) The students showed a high level of satisfaction towards the learning activities based on Project -Based Learning ( x = 3.58, S.D. = 0.62).

ฉ

ช

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยดเพราะไดรบความกรณาจากอาจารย ดร. ไพทยา มสตย อาจารยทปรกษาทใหคาปรกษา คาแนะนาทเปนประโยชนอยางยง ไดตรวจสอบและแกไขขอบกพรองของงานวทยานพนธ ตลอดจนใหความชวยเหลอในกระบวนการดาเนนการวจยมาตงแตตนจนสาเรจ ทาใหงานวทยานพนธมคณคา ผวจยขอขอบพระคณดวยความเคารพอยางสง ขอขอบพระคณ ศาตราจารยกตตคณ ดร. ไพฑรย สนลารตน ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารยดร. ธญธช วภตภมประเทศ และ ผชวยศาสตราจารย ดร. วภารตน แสงจนทร ทเมตตาเปนคณะกรรมการสอบวทยานพนธ และไดใหคาปรกษาพรอมท งชแนะแนวทางทเปนประโยชนสงผลใหวทยานพนธนสาเรจเรยบรอย ผวจยขอกราบขอบพระคณไว ณ ทนดวยความเคารพยง ขอขอบพระคณอาจารยวสตร ตลยสข คณครรงสฤษฏ แมนมนทร และคณครดารญา ดลยากานต ทเมตตาตรวจสอบเครองมอการวจย ในครงน ขอขอบคณ คณาจารยผ ประสทธประสาทวชาความรทกทาน โดยเฉพาะผ ชวยศาสตราจารย ดร. อญชล ทองเอม ทใหกาลงใจและอานวยความสะดวกตงแตตนเสมอมา ตลอดทงเจาหนาทผทเกยวของทมไดกลาวนามไว ณ ทน

ขอขอบคณผบรหารสถานศกษา และคณะครโรงเรยนมธยมวดหนองจอก ทอนญาตใหผวจยดาเนนการวจยจนทาใหงานวจยเสรจสนในเวลาอนจากด ขอขอบพระคณพอแม ญาตพนอง รวมทงเพอน ๆ ทเปนกาลงใจมาโดยตลอดการทาวทยานพนธครงนจนสาเรจลลวงไปดวยด คณคาและประโยชนของวทยานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองสกการะแกคณบดามารดา ครอาจารยทกทานทกรณาวางรากฐานการศกษาใหแกผวจยดวยดเสมอมา

อาทตยา เพญไพบลย

ซ  

 

สารบญ หนา บทคดยอ ฆ กตตกรรมประกาศ ช สารบญตาราง ฎ สารบญภาพ ฏ บทท

1. บทนา 1.1 ความสาคญและทมาของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 4 1.3 สมมตฐานของการวจย 4 1.4 ขอบเขตของการวจย 4 1.5 กรอบแนวคดในการวจย 6 1.6 นยามศพทเฉพาะ 7 1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 8

2. แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ 2.1 ทฤษฎการสรางความร (Constructionism) 9 2.2 การเรยนรแบบโครงงาน 11 2.3 ทฤษฎกระบวนการกลม (Group Process) 30 2.4 ผลสมฤทธทางการเรยน 35 2.5 ความพงพอใจ 43 2.6 งานวจยทเกยวของ 47

ฌ  

 

สารบญ (ตอ)

หนา

3. ระเบยบวธวจย 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 51 3.2 เครองมอทใชในการวจย 51 3.3 การสรางเครองมอในการวจย 52 3.4 ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล 59

3.5 การวเคราะหขอมล 60 3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 60

4. ผลการศกษา 4.1 ผลการศกษาสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงานของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 64 4.2 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 66 4.3 ผลการศกษาขอมลทไดจากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน 69 4.4 ผลการศกษาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน 71 4.5 ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 72

5. สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 วตถประสงคของการวจย 75 5.2 สมมตฐานของการวจย 75 5.3 ประชากรและกลมตวอยาง 76 5.4 เครองมอทใชในการวจย 76 5.5 ขนตอนการรวบรวมขอมล 77 5.6 การวเคราะหขอมล 77

5.7 สรปผลการวจย 78 5.8 อภปรายผล 78 5.9 ขอคนพบ 83

ญ 

 

 

สารบญ (ตอ)

หนา 5.10 ขอเสนอแนะ 84 บรรณานกรม 85 ภาคผนวก 92 ก เครองมอทใชในการวจย 93 ประวตผเขยน 120

ฎ  

 

สารบญตาราง ตารางท หนา 2.1 บทบาทของนกเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 21 2.2 บทบาทของครและผเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชโครงการ 23 3.1 โครงสรางรายวชา วชาวทยาศาสตรพนฐานฟสกส รหสวชา ว30101 ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนร เรอง การเคลอนทแนวตรง 52 4.1 ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน เรอง การเคลอนทแนวตรง 64 4.2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวเสนตรง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน 65 4.3 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงาน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 66 4.4 ผลวเคราะหพฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน 71 4.5 ผลการศกษาระดบความพงพอใจตอการจดการเรยนร โดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 72

ฏ  

 

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 กรอบแนวคดทใชในการวจย 6

 

  

บทท 1 บทนา

1.1 ความสาคญและทมาของปญหา

ในสงคมโลกปจจบนและอนาคต วทยาศาสตรมบทบาทสาคญยง เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบการดารงชวตประจาวน และงานอาชพตาง ๆ เครองมอเครองใชเพออานวยความสะดวกในชวตประจาวนและการทางาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ วทยาศาสตรทาใหคนไดพฒนาวธคดทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะหวจารณ มทกษะสาคญ ในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหม ซงเปนสงคมแหงการเรยนร (Knowledge Based Society) ดงนนทกคนจงจาเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร (Scientific literacy for all) เพอทจะมความรความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขนสามารถนาความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 1) แตจากการศกษาสภาพการจดการเรยนรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาพบวา นกเรยนไมใหความสาคญกบวชาวทยาศาสตร สาเหตมาจากกระบวนการจดการเรยนรทเนนทองจามากกวาเขาใจ ทาใหนกเรยนมความรพนฐานทางวทยาศาสตรอยในระดบตาโดยพจารณา จากผลการประเมนคณภาพการศกษาของผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชวงชนท 4 ระดบประเทศในปการศกษา 2556 คะแนนเฉลยรอยละ 30.48 และปการศกษา 2557 วชาวทยาศาสตร คะแนนเฉลยรอยละ 32.54 (สานกทดสอบแหงชาต. 2558: ออนไลน)

ในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร คอการมงเนนใหครผสอนจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ และสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร และการพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพ และครผสอนตองประเมนผลการเรยนร ของผเรยนควบคไปการเรยนการสอน โดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยนเปนหลก (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2552 : 29) การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนจะตองอาศยกระบวนการเรยนรทหลากหลาย เปนเครองมอทจะนาพาตนเองไปสเปาหมาย และบรรลตามผลการเรยนรทคาดหวงกระบวนการเรยนรทจาเปนสาหรบผเรยน เชน กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการการ

2  

จดหลกสตรการเรยนรวทยาศาสตรและเทคโนโลยในอดตมขอจากด จงตองมการปรบปรงกระบวนการและจดการเรยนร ซงกจดวาเปนสงสาคญทจะทาใหคนไทยมทกษะกระบวนการและเจตคตทดตอวทยาศาสตร ตามจดมงหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน (กระทรวงศกษาธการ. 2544 ก:4) ในการจดการศกษาใหบรรลผลดงกลาว กระทรวงศกษาธการจงไดมนโยบายปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลายใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงในอนาคต โดยมงหวงใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะสาคญในการคนควาและสรางองคความร โดยกระบวนการสบเสาะหาความร และการแกปญหาทหลากหลายและเหมาะสมกบระดบชน (ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551: 1) กระทรวงศกษาธการพยายามปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตรใหเ อออานวยตอการพฒนาความสามารถของนกเรยน จงกาหนดตวชวดของหลกสตรวทยาศาสตรไวเพอใหนกเรยนเขาใจหลกการ ทฤษฎ ทเปนพนฐานของวทยาศาสตร ลกษณะขอบเขต และขอจากดของวทยาศาสตร มทกษะทสาคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนคนมเหตผล ใจกวาง รบฟงความคดเหนของผอน เชอและใชวธการทางวทยาศาสตรในการแกปญหา รก สนใจ และใฝรในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษย และสภาพแวดลอมในเชงทมอทธพล และผลกระทบซงกนและกน สามารถนาความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการดารงชวต (เอกสารสาหรบผเขาอบรมชววทยา ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หลกสตรทสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท. 2550: คานา)

การเรยนรแบบโครงงาน (Project-Based Learning) เปนรปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนหนงทการสงเสรมการเรยนรตลอดชวตสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานทมงเนนใหนกเรยนผเรยนสรางองคความรและเกดการพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตร โดยมรปแบบสอดคลองกบหลกทฤษฎการสรางความร (Constructivism) และการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative learning) ซงมขนตอนการเรยนรทเรมจากการแสวงหาความร กระบวนการคด และทกษะในการแกปญหาไวในรปแบบการเรยนร ซงการจดการเรยนรแบบโครงงานน ยดหลกการของ Constructionism ซงพฒนาตอยอดจากทฤษฎการสรางความร (Constructivism) ของ เพยเจต (Piaget) โดยศาสตราจารย เซมวร เพพเพรต (Seymour Papert, 1991) เปนผนาเสนอการใชสอทางเทคโนโลย ชวยในการสรางความรทเปนรปธรรมแกผเรยนโดยอาศยพลงความรของตวผเรยนเอง และเมอผเรยนสรางสงหนงสงใดขนมากจะเสมอนเปนการสรางความรขนในตวเองนนเอง ความรทสรางขนเองนมความหมายตอผเรยนมาก เพราะจะเปนความรทอยคงทน ไมลมงาย ขณะเดยวกนสามารถถายทอดใหผอนเขาใจความคดของตวเองไดดนอกจากนนความรทสรางขนเองน ยงจะเปน

3  

ฐานใหผเรยนสามารถสรางความรใหมตอไปอยางไมมทสนสด (ทศนา แขมมณ, 2547) สาหรบในศตวรรษท 21 การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning) เปนทกษะทไดรบการสนบสนนเปนอยางมากดวยเหตผลหลายประการทเชน มความหลากหลายในเรองทศกษาคนควาและทาการวจย มการสอสารดวยการนาเสนอ มกระบวนการทเปนผลดในการเรยนรของนกเรยน เมอ 10 ปผานมาแลว มการสอนดวยยทธวธสมยใหม คอไดนาการทางานแบบความรวมมอมาใชกบการเรยนโครงงานซงเปนไดผลมาก ตอมาจงเปนแบบฉบบการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning) และเปนมการนาไปใชในการจดกจกรรมไดอยางหลากหลายแตกตางตามสาระการเรยนรของผสอน ( Bender, 2012)

การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning) เปนการรวมทกษะทหลากหลายรวมกนอยเปนทกษะทมอยในตวของนกเรยน เชน การตงคาถาม (Driving Question) กระบวนการเสาะแสวงหาความรในเชงลกดวยตนเอง (In-Depth Inquiry) การเรยนรทใหความสาคญกบเนอหาสาระ (Significant Content) การฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ การประยกตความรมาใชปรบปรงและแกไขปญหา การจดกจกรรมทาทายไดเรยนรจากประสบการณจรง ไดแก ความรวมมอในสถานทททางาน การทางานเปนทมและคณะกรรมการทมความเขมแขง ฝกการปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน ทาใหเกดการเรยนรอยางตอเนองและยงยน ทงหมดทกลาวมาจงทาใหการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning) มประสทธภาพมากกวารปแบบการสอนแบบดงเดม (Bender, 2012)

การเรยนแบบโครงงานเปนการเรยนรรปแบบหนงทเหมาะสมสาหรบการเรยนในศตวรรษท 21 เนองจากเปนกจกรรมทเนนการปฏบตตามความสนใจของนกเรยน เรมจากการเตรยมความพรอมของคร นกเรยน วสดอปกรณ และโครงสรางพนฐานของโรงเรยน จากนนนกเรยนเลอกปญหาทจะศกษา โดยมครเปนผจดประกายและใหคาปรกษา นกเรยนและครรวมกนวางแผนการทาโครงงานในรปแบบของแผนปฏบตการหรอเคาโครงโครงงาน โดยกาหนดวตถประสงค สมมตฐานขอบเขตการศกษา และวธการศกษา ศกษาหลกการทฤษฎทเกยวของ ลงมอปฏบตตามแผน โดยเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล คนหาขอมลเพมเตม เขยนรายงาน เผยแพรผลงานสสาธารณะ และประเมนโครงงาน ซงในแตละขนตอนนกเรยนสามารถเลอกใชสอการนาเสนอผลงานทเหมาะสมมาประยกตใชเพอใหสอดคลองกบลกษณะของความสนใจของนกเรยนในยคใหมการเรยนแบบโครงงานจะชวยพฒนาสมรรถนะและทกษะทสาคญในศตวรรษท 21 ของนกเรยนไดเปนอยางด

ดงนนจงเลอกนากระบวนการจดการเรยนรแบบโครงงานมาใชในการศกษาครงน โดยการเรยนแบบโครงงานเปนกจกรรมการเรยนรทเนนการปฏบตตามความสนใจของนกเรยนเอง เพอคนพบสงใหมหรอความรใหมผานกระบวนการทางวทยาศาสตร นกเรยนทเรยนดวยกระบวนการน

4  

จะมทกษะกระบวนการกลม ทกษะในการคดวเคราะห มแรงจงใจในการแกไขปญหา นกเรยนจะเปนผเลอกวธการคนหาคาตอบ กาหนดแหลงขอมลจากนนจะลงมอปฏบตและคนควาดวยตนเอง นกเรยนจะสามารถบรณาการความรทกษะในการแกปญหา สรปขอคนพบ และสรางความรใหมแลกเปลยนเรองเรยนรซงกนและกนและสามารถนาไปใชในชวตจรงได 1.2 วตถประสงคของการวจย 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอน

และหลงการเรยนร โดยใชโครงงาน 2. เพอศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 3. เพอศกษาการพฒนาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใช

โครงงาน 4. เพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

โดยใชโครงงาน 1.3 สมมตฐานของการวจย 1. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส หลงเรยนสงกวา

กอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 2. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส จานวนรอยละ 70

ขนไป ผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม 3. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส มความสามารถในการทาโครงงานอยในระดบ

ด 4. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มการพฒนา

พฤตกรรมกลมอยในระดบด 5. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส มความพงพอใจตอการจดการเรยนรอยใน

ระดบมาก

1.4 ขอบเขตการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยม

วดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 3 หองเรยน

5  

จานวน 118 คน กลมตวอยาง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยม

วดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ การจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ตวแปรตาม 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส 2. การพฒนาความสามารถในการทาโครงงาน 3. การพฒนาพฤตกรรมกลมโดยใชโครงงาน 4. ความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน ขอบเขตดานเนอหา เนอหาวชาฟสกสพนฐาน ระดบชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง หวขอ

ระยะทางและการกระจด อตราเรวและความเรว ความเรงและการตกอยาเสร ระยะเวลาในการวจย ระยะเวลาในการวจย ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 12 คาบ คาบละ 50 นาท

6  

1.5 กรอบแนวคดทใชในการวจย

ภาพท 1 กรอบแนวคดทใชในการวจย

ตวแปรตาม 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส 2. การพฒนาความสามารถในการทาโครงงาน 3. การพฒนาพฤตกรรมกลมโดยใชโครงงาน 4. ความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน

ทฤษฎการสรางความรคอนสตรคชนนสตซม(constructionism) ของเซมวร เพพเพรต (Seymour Papert, 1996)

การเรยนรเชงโครงงาน (Project-Based learning - PBL) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550)

ทฤษฎกระบวนการกลม (Group Process) เครรท เลวน (Kurt Lewin, 1920)

หนวยการเรยนร 3 หนวย หนวยการเรยนรท 1 ระยะทางและการกระจด หนวยการเรยนรท 2 ความเรวและอตราเรว หนวยการเรยนรท 3 ความเรงและการตกแบบเสร

ตวแปรตน การจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ขนท 1 ขนนาเสนอ ขนท 2 ขนวางแผน ขนท 3 ขนปฏบต ขนท 4 ขนประเมนผล

7  

1.6 นยามศพทเฉพาะ การจดการเรยนรโดยใชโครงงาน หมายถง การจดการเรยนรโดยกระบวนการคนควาหา

คาตอบ หรอกระบวนการแสวงหาความรในสงทนกเรยนสงสย หรออยากรดวยตวของนกเรยนเอง ลงมอวางแผนงาน ศกษาหาขอมล และเลอกวธการเรยนรตาง ๆ ทนกเรยนสนใจ ผานขนตอนการทากจกรรมอยางเปนระบบ นาไปสการสรปความรและประสบการณใหม และปรากฏหลกฐานผลงานใหเหนในรปของรายงานหรอชนงาน โดยครผสอนเปนผแนะนาและใหคาปรกษา มขนตอนการจดการเรยนร 4 ขนดงน

ขนท 1 ขนนาเสนอ ขนทครใหนกเรยนศกษาใบความร กาหนดสถานการณ ศกษาสถานการณ เกมส รปแบบ หรอการใชเทคนคการตงคาถามเกยวกบสาระการเรยนรทกาหนดในแผนการจดการเรยนรแตละแผน

ขนท 2 ขนวางแผน หมายถง ขนทนกเรยนรวมกนวางแผน โดยการระดมความคด อภปรายหารอขอสรปของกลมเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตขนวางแผนการปฏบตงาน การศกษาคนควา

ขนท 3 ขนปฏบต หมายถง ขนทนกเรยนปฏบตกจกรรม เขยนสรปรายงานผลทเกดขนจากการวางแผนรวมกน

ขนท 4 ขนประเมนผล หมายถง ขนการวดและประเมนผลตามสภาพจรง โดยใหบรรลจดประสงคการเรยนรทกาหนดไวในแผนการจดการเรยนร โดยมคร นกเรยน และเพอนรวมประเมน ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง กอนเรยนและหลงเรยน โดยพจารณาความสามารถของนกเรยนในการเรยนรตามจดประสงคการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวงทผวจยกาหนดขนจากกจกรรมการเรยนรโดยใชโครงงาน ความสามารถในการทาโครงงาน หมายถง การปฏบตกจกรรมโครงงานของนกเรยน ตามขนตอนการทาโครงงาน ใน 3 ดานคอ การวางแผนงาน กระบวนการทางาน และผลงานและการนาเสนอขอมล โดยวดไดจากแบบประเมนความสามารถในการทาโครงงานทผวจยสราง

การพฒนาพฤตกรรมกลม หมายถง การพฒนาใหนกเรยนมปฏสมพนธซงกนและกนท งภายในและภายนอกกลม มการตระหนกถงบทบาทหนาทของตนเอง ใหความรวมมอกบกจกรรมของกลม รวมกนแสดงความคดเหนและอภปรายจนไดขอสรป เพอใหงานสามารถสาเรจลลวงไปดวยกน จากกจกรรมการเรยนรโดยใชโครงงาน

ความพงพอใจ หมายถง ความรสกนกคด ความพอใจของผเรยนทมตอดาเนนกจกรรมการเรยนร วชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง จากการเรยนรโดยใชโครงงาน

8  

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ผเรยนเกดการพฒนาทกษะการเรยนรทดขน โดยนากระบวนการทางโครงงานและทกษะ

ทางวทยาศาสตรมาประยกตใช เพอใหมทกษะกระบวนการคดวเคราะหในการแกไขปญหา กระบวนการกลม ทกษะกระบวนการในการหาความรอยางเปนระบบดวยตนเอง สามารถคนควาหาความร อธบาย ลงขอสรป และถายทอดในสงทเรยนรได ซงนาไปสองคความรใหม ทาใหมผลเรยนรวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง ทดขน 2. เปนแนวทางในการพฒนาการจดการเรยนร ในเรองอน ๆ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ตอไป

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

การพฒนาการเรยนรวชาฟสกสโดยใชโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

โรงเรยนมธยมวดหนองจอก ผวจยไดทาการศกษาเอกสาร แนวคด หลกการทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ตามลาดบ ดงน

2.1 ทฤษฎการสรางความร (Constructionism) 2.2 การเรยนรโดยใชโครงงาน 2.3 ทฤษฎกระบวนการกลม (Group Process) 2.4 ผลสมฤทธทางการเรยน 2.5 ความพงพอใจ 2.6 งานวจยทเกยวของ

2.1 ทฤษฎการสรางความร (Constructionism)

ทฤษฎการสรางความร (Constructionism) มสาระสาคญทวา ความรไมไดมาจากการสอนของครหรอผสอนเพยงอยางเดยว แตความรจะเกดขนและสรางขนโดยผเรยนเอง การเรยนรจะเกดขนไดด กตอเมอผเรยนไดลงมอกระทาดวยตนเอง (Learning by doing) นอกจากนนมองลกลงไปถงการพฒนาการของผเรยนในการเรยนรซงจะมมากกวาการไดลงมอปฏบตสงใดสงหนงเทานน แตยงรวมถงปฏกรยาระหวางความรในตวของผเรยนเอง ประสบการณและสงแวดลอมภายนอกหมายความวา ผเรยนจะสามารถเกบขอมลจากสงแวดลอมภายนอกและเกบเขาไปเปนโครงสรางของความรภายในสมองของตนเอง ขณะเดยวกนกสามารถเอาความรภายในทตนเองมอยแลวแสดงออกมาใหเขากบสงแวดลอมภายนอกได ซงจะเกดเปนวงจรตอไปเรอยๆได คอ ผเรยนจะเรยนรเองจากประสบการณ สงแวดลอมภายนอก แลวนาขอมลเหลานกลบเขาไปบนทกในสมองผสมผสานกบความรภายในทมอย แลวแสดงความรออกมาสสงแวดลอมภายนอก ดงนนในการลงมอปฏบตดวยตนเองจะไดผลดถาหากวาผเรยนเขาใจในตนเอง มองเหนความสาคญในสงทเรยนรและสามารถเชอมโยงความรระหวางความรใหมกบความรเกา และสรางเปนองคความรใหมขนมา ซงทงหมดจะอยภายใตประสบการณและบรรยากาศทเอออานวยตอการเรยนร ถอไดวาทฤษฎการ

10

สรางความร (Constructionism) จะเนนการสอนโดยใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร คอ วธการสอนทผเรยนดาเนนกจกรรมการเรยนรดวยตนเองเปนสวนใหญ ผเรยนสามารถเลอกสรางงานหรอปฏบตในสงทมความหมายกบตนเองหรอทตนเองสนใจ

บทบาทและคณสมบตทครควรมใน การสอนแบบทฤษฎการสรางความร การสอนตามทฤษฎการสรางความร ครนบวามบทบาทสาคญมากในการทจะควบคม

กระบวนการเรยนรของผเรยนใหบรรลตามเปาหมายทกาหนดไว ซงครทศกษาทฤษฎนควรมความเขาใจในบทบาทคณสมบตทครควรจะมรวมท งทศนคตทครควรเปลยนและสงทตองคานงถงบทบาทของครในการดาเนนกจกรรมการสอน ดงน 1. จดบรรยากาศการเรยนรใหเหมาะสมโดยควบคมกระบวนการการเรยนรใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดไวและคอยอานวยความสะดวกใหผเรยนดาเนนงานไปไดอยางราบรน

2. แสดงความคดเหนและใหขอมลทเปนประโยชนแกผเรยนตามโอกาสทเหมาะสม 3. สรางบรรยากาศการเรยนรทมทางเลอกทหลากหลายเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอก

ตามความสนใจจะทาใหผเรยนมแรงจงใจในการคด การลงมอทาและการเรยนร 4. เปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรตามแนวทางของทฤษฎการสรางความร โดยเนนให

ผเรยนสรางองคความรดวยตนเอง เปนผจดประกายความคดและกระตนใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนโดยทวถงกน ตลอดจนรบฟงและสนบสนนสงเสรมใหกาลงใจแกผเรยนทจะเรยนรเพอประจกษแกใจดวยตนเอง

5. ชวยเชอมโยงความคดเหนของผเรยนและสรปผลการเรยนร ตลอดจนสงเสรมและนาทางใหผเรยนไดรวธวเคราะหพฤตกรรมการเรยนร เพอผเรยนจะไดนาไปใชใหเกดประโยชนได

บทบาทของผเรยน การเรยนรตามทฤษฎการสรางความร ผเรยนจะมบทบาทเปนผปฎบตและสรางความร

ไปพรอมๆกนดวยตวของเขาเอง ทาไปและเรยนรไปพรอม ๆ กนบทบาททคาดหวงจากผเรยน คอ 1. มความยนดรวมกจกรรมทกครงดวยความสมครใจ 2. เรยนรไดเองรจกแสวงหาความรจากแหลงความรตางๆทมอยดวยตนเอง 3. ตดสนปญหาตางๆอยางมเหตผล 4. มความรสกและความคดเปนของตนเอง 5. วเคราะหพฤตกรรมของตนเองและผอนได 6. ใหความชวยเหลอกนและกน รจกรบผดชอบงานทตนเองทาอยและทไดรบ

มอบหมาย 7. นาสงทเรยนรไปประยกตใชประโยชนในชวตจรงได (ทศนา แขมณ, 2548) โดยสรปแลวหลกการเรยนรตามทฤษฎการสรางความร เปนการเรยนรทผเรยนเรยนร

11

จากการสรางงาน ผเรยนไดดาเนนกจกรรมการเรยนดวยตนเองโดยการลงมอปฏบตหรอสรางงานทตนเองสนใจในขณะเดยวกนกเปดโอกาสใหสมผสและแลกเปลยนความรกบสมาชกในกลมใหผเรยนสรางองคความรขนดวยตนเอง จากการปฏบตงานทมความหมายในบรบททแทจรงของตน ทงนครผสอนจะตองสรางใหเกดองคประกอบ ไดแก

1. ใหผเรยนไดลงมอประกอบกจกรรมดวยตนเอง (ไดสรางชนงาน) ตามความสนใจ ตามความชอบหรอความถนดของแตละบคคล

2. ใหผเรยนไดเรยนรภายใตบรรยากาศและสภาพแวดลอมในการเรยนรทด 3. มเครองมออปกรณในการประกอบกจกรรมการเรยนรทเหมาะสมซงการทนกเรยน

จะประสบผลสาเรจมากนอยเทาไรขนอยกบบทบาทของครดวยโดยครจะตองเปลยนบทบาทของตนเองมาเปนผอานวยความสะดวก (Facilitator) ในการเรยนรใหกบผเรยนใหคาปรกษาชแนะแกนกเรยน

อนง การเรยนรตามทฤษฎการสรางความร (Constructionism) หรอทฤษฎการสรางความรดวยตนเองโดยการสรางสรรคชนงานมผนามาใชในประเทศไทยอยางจรงจงและเปนรปธรรมกคอ ศาสตรจารย ดร.ชยอนนต สมทวนช ผบงคบการวชราวธวทยาลย ไดนาทฤษฎทฤษฎการสรางความร (Constructionism) มาศกษาวจยและใชในการเรยนการสอนโดยนาเอาโปรแกรม Microword, Robot Design และ Pluto มาใหนกเรยนไดรจกการเขยนคาสงและสรางงานตามทตนเองตองการ ซงการเรยนรตามทฤษฎการสรางความร (Constructionism) นเนนการใชสอเพอชวยนกเรยนในการสรางสรรคชนงานแสดงการสรางองคความรสอทวานไมจาเปนจะตองใชเฉพาะแตสอและเทคโนโลยคอมพวเตอรเสมอไป หากแตเราสามารถใชสอวสดทกอยางทมอยางเหมาะสมเพอสงเสรมใหผเรยนสามารถสรางสรรคองคความรได แมกระทงในสงทเปนนามธรรมกตาม ถอไดวาทฤษฎการสรางความร (Constructionism) เปนทฤษฎทนาสนใจมากในหวงเวลาทประเทศของเรากาลงจะกาวไปสความยงยนของการปฏรปการศกษาเพอพฒนาประเทศ 2.2 การเรยนรโดยใชโครงงาน

ความหมายของการเรยนรโดยใชโครงงาน ทศนา แขมมณ (2548) ใหความหมายวา การจดสภาพการณของการเรยนการสอน โดย

ใหผเรยนไดรวมกนเลอกทาโครงงานทตนสนใจ โดยรวมกนสารวจ สงเกต และกาหนดเรองทตนเองสนใจ วางแผนในการทาโครงงานรวมกน คอการศกษาหาขอมลความรทจาเปนและลงมอปฏบตตามแผนงานทวางเอาไวจนไดขอคนพบหรอสงประดษฐใหมแลวจงเขยนรายงานและนาเสนอตอสาธารณชน เกบขอมล แลวนาผลงานและประสบการณทงหมดมาอภปรายแลกเปลยนความรความคดกน และสรปผลการเรยนรทไดรบจากประสบการณทไดรบทงหมด

12

สานกเลขาธการสภาการศกษา (2550 ) กลาวถง การเรยนรแบบโครงงานเปนการเรยนรท ใชเทคนคทหลากหลายรปแบบมาผสมผสานกน ไดแก กระบวนการกลม การฝกคด การแกปญหา การเนนกระบวนการ การสอนแบบปรศนาความคด การสอนแบบรวมกนคด ทงนมงหมายใหผเรยนเรยนรเรองใดเรองหนงจากความสนใจอยากรอยากเรยนของผเรยนเอง โดยใชกระบวนการและวธวทยาศาสตรผเรยนจะเปนผลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ เพอคนหาคาตอบดวยตนเอง เพอเปนการเรยนรทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรงกบแหลงความรเบองตนผเรยนสามารถสรปความรดวยตนเองซงความรทผเรยนไดมาไมจาเปนตองตรงกบตาราแตผสอนจะสนบสนนใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตม จากแหลงเรยนรและปรบปรงความรใหสมบรณ

วราภรณ ตระกลสฤษด (2551) กลาวถง การเรยนรแบบโครงงาน คอ การจดใหนกศกษารวมกลมกนทากจกรรมรวมกนโดยมจดมงหมายในการศกษาหาความรหรอทากจกรรมใดกจกรรมหนงตามความสนใจของนกศกษาการเรยนรแบบโครงงานน จงมงตอบสนองความสนใจความกระตอรอรนและความใฝเรยนรของผเรยนเองในการแสวงหาขอมลความรตางๆเพอทาโครงงานรวมกนใหประสบความสาเรจตามจดมงหมายของโครงงานการเรยนรโดยใชโครงงานเปนศนยกลางการเรยนร (Project Centered Learning) ซงหมายถง การกระทากจกรรมรวมกน ชวยเหลอกนในการแกปญหาทเกดขนภายในกลม ดวยวธการปฏบตจรง เพอการเรยนรวธการแกปญหา อนนาไปสความสามารถในการคดวเคราะหแสวงหาขอมลและแนวทางในการแกปญหาเหลานน

โทมส (Thomas, 2000) กลาววา การเรยนรโดยใชโครงงานเปนหลก หมายถง รปแบบการเรยนการสอนทเปนระบบภายใตโครงงาน ทมการปฏบตงานทซบซอน ทเปนปญหาหรอปญหาททาทาย ทเกยวของกบการออกแบบของผเรยน การตดสนใจในการแกปญหา การคนหากจกรรม การใหผเรยนไดมโอกาสปฏบตงานทมความสมพนธกบผอนดวยตนเองมากขน เมอสนสดของโครงงานสงทไดรบคอชนงานหรอการนาเสนอองคความร

เชน (Chen, 2006) กลาววา การจดการเรยนการสอนโดยโครงงานเปนหลก คอการจดการเรยนการสอนทอยในบรบทของโครงงานทถกกระตนดวยขอสงสยกบสงทเกดขนจรงหรอปญหาทเปนจดศนยกลางการจดหลกสตรการเรยนการสอน ทมความสมพนธกบการสรางชมชนการเ รยนรของผ เ รยน และทสดของโครงงานคอการนา เสนอสงประดษฐ ทสราง หรอเอกสารรายงาน

สถาบนสงเสรมการศกษาบลก (Buck Institute for Education, 2012) ไดกลาววา มลกษณะเปนวชาการและเปนทกษะการคดในศตวรรษท 21 เพราะสามารถควบคมสภาพแวดลอมของผเรยน มผลผลตหรอสงประดษฐ ซงเปนความคดเหนและเปนทางเลอก มการประเมนการเรยนรตามสภาพจรง มการเรยนรแบบรวมมอ การสอสาร การคดอยางมวจารณญาณ สามารถ

13

สรางสรรคอยางมคณภาพ สรปไดวา การเรยนรโดยใชโครงงาน หมายถง การจดการเรยนรโดยกระบวนการ

คนควาหาคาตอบ หรอกระบวนการแสวงหาความรในสงทนกเรยนสงสย หรออยากรดวยตวของนกเรยนเอง ลงมอวางแผนงาน ศกษาหาขอมล และเลอกวธการเรยนรตาง ๆ ทนกเรยนสนใจ ผานขนตอนการทากจกรรมอยางเปนระบบ นาไปสการสรปความรและประสบการณใหม และปรากฏหลกฐานผลงานใหเหนในรปของรายงานหรอชนงาน โดยครผสอนเปนผแนะนาและใหคาปรกษา

ความสาคญของการเรยนรโดยใชโครงงาน การเรยนรเชงโครงงาน (Project-Based learning - PBL) เปนการจดการเรยนรทเนนการ

ใชปญหาจรงเปนการเรยนรและวธแสวงหาความรบนพนฐานแนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey) ทเชอวา การเรยนรเกดจากการปฏบตจรง (Learning by doing) จะประกอบดวย การร (Knowing) และการลงมอกระทา (Doing) ความรและความสามารถในการใชความรนน ๆ เปนสงทสาคญทสดในการเรยนรโดยใชโครงงาน ผเรยนสามารถเชอมโยงความรเดมหรอประสบการณเดมกบความรใหมแลวสามารถนาไปประยกตใชไดอยางเหมาะสม โดยผเรยน สามารถเรยนรผานกระบวนการแกไขปญหา พฒนาทกษะในการแกไขปญหา ทเกดจากการศกษาคนควาดวยตนเอง วธการจดการเรยนการสอน ผสอนจะมอบหมายใหผเรยนทางานเปนกลม เพอทกคนไดชวยกนแกไขปญหา คนควา และอาจเปนการสรางองคความรไดดวยตนเอง พรอมนาเสนอผลงานของกลม ทงนผสอนทาหนาทเปนเพยงผแนะนา (Facilitator) การเรยนรโดยใชโครงงานเปนการเสรมสรางศกยภาพการเรยนรของแตละคนใหไดรบการพฒนาไดเตมความสามารถทมอย

แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเรยนรโดยใชโครงงาน การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน เปนวธการหนงทใหผเรยนสรางความรหรอ

สงประดษฐใหมดวยตนเองโดยใชแนวทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget) หลกการสาคญกระบวนการเรยนรของเดก ม 2 กระบวนการคอ การซมซบหรอการดด

ซม(Assimilation) และการปรบและจดระบบ (Accommodation) ทาใหเกดทฤษฎการสรางความรคอนสตรคตวสม (Constructivism) ตอมาพฒนาเปนทฤษฎการสรางความรคอนสตรคชนนสตซม(constructionism) ซงเปนทฤษฎการเรยนรในกลมปญญานยมทเนนเรองปญหา เนนการเรยนรโดยวธคนพบ (Discovery Approach) หรอการคนหาความรดวยวธสอบสวน (Inquiry Learning ) ของบรเนอร (Bruner) ซงเปนวธการพฒนาทกษะการคด และสดทายคอความรทสรางขนดวยตนเองอยางมความหมาย (Meaningful Learning) ของออซเบล (Ausubell) เปนการเชอมโยงสงทจะตองเรยนรใหมกบหลกการ หรอกฎทเคยเรยนมาแลว เปนความรทอยคงทน ไมลมงาย และยงสามารถถายทอดความรความเขาใจใหผอนเขาใจความคดของตวเองไดด ความรทสรางขนนนยงจะเปนฐานใหผเรยนสามารถสรางความรใหมตอไปอยางไมมทสนสด (ทศนา แขมมณ, 2547)

14

การเรยนรเชงโครงงานเปนฐานเปนการเรยนรทเชอมโยงหลกการพฒนาทกษะการคดของเบญจมน บลม (Benjamin Bloom) ระดบขนการใชความคดดานพทธพสย (Cognitive domain) มทงหมด 6 ขน ซงเรยงลาดบความรความสามารถการคดจากลาดบทงายไปยงลาดบทยาก คอ ขนท 1 ความรความจา (Knowledge) ขนท 2 ความเขาใจ (Comprehension) ขนท 3 การนาไปใช (Application) ขนท 4 การวเคราะห (Analysis) ขนท 5 การสงเคราะห (Synthesis) ขนท 6 การประเมนคา (Evaluation) และเปนกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญในทกขนตอนของการเรยนร ซงเรมตงแตการวางแผนการเรยนร การออกแบบการเรยนร การสรางสรรคประยกตใชผลผลต และการประเมนผลงาน โดยผสอนมบทบาทเปนผจดการเรยนร

ตอมาในป 2001 ลอรน แอนเดอรสน (Lorin Anderson) และ เดวท คราทวอย (David Krathwohl) ไดปรบปรงแนวคดการแบงประเภทการเรยนรทางปญญา 6 ขน (Cognitive Processes) แบบดงเดมของเบนจามน บลม (Benjamin Bloom) ทรจกกนดวา Bloom Taxonomy (1956) โดยออกแบบการกาหนดวตถประสงคการเรยนร (Learning Objective) ใหพจารณาเปน 2 มต ไดแก

1. ลกษณะของความร (Knowledge Dimension) 2. การเรยนรทางปญญา 6 ขน (Cognitive Processes) ลกษณะของความร (Knowledge Dimension) ไดแบงออกเปน 4 แบบ ไดแก 1) ความรเกยวกบความเปนจรง (Factual knowledge) หมายถง ความรในสงทเปนจรง

อย เชน ความรเกยวกบคาศพท และความรในสงเฉพาะตางๆ 2) ความรในเชงมโนทศน (Conceptual knowledge) หมายถง ความรทมความซบซอน

มการจดหมวดหมเปนกลมของความร และโครงสรางของความร 3) ความรในเชงวธการ (Procedural knowledge) หมายถง ความรวาสงนนๆทาได

อยางไร ซงรวมถงความรทเปนทกษะ เทคนค และวธการ 4) ความรเชงอภปรชาญ (Metacognitive knowledge) หมายถง ความรเกยวกบเรองทาง

ปญญาของผเรยนเอง คอความรทผเรยนจะทาความเขาใจเกยวกบการวางแผนและการแกปญหา ไปจนถงการประเมน

การเรยนรทางปญญา 6 ขน (Cognitive Processes) ไดแก ขนท 1 จา (Remember) ขนท 2 เขาใจ (Understanding) ขนท 3 ประยกตใช (Applying) ขนท 4 วเคราะห (Analyzing) ขนท 5 ประเมนคา (Evaluation) ขนท 6 คดสรางสรรค (Creating) จะเหนวาการจาแนกระดบความรทางปญญาทง 6 ขนทไดกลาวมาทง 2 แบบน มจดสาคญทแตกตางกนกคอ ขนท 5 และ ขนท 6 มการสลบกน ขนท 5 ของ Bloom จะเปน การสงเคราะห แต Anderson เปน ประเมน ขนท 6 ของ Bloom จะเปน ประเมนผล แต Anderson เปน คดสรางสรรค

นอกจากนน การเรยนรเชงโครงงานยงใชวธการทางวทยาศาสตรมาเปนขนตอนการ

15

ดาเนนการทาโครงงานเพอหาคาตอบของปญหา ซงประกอบดวย 5 ขน (พมพนธ เดชะคปตและพเยาว ยนดสข, 2551) ดงน ขนท 1 ระบปญหา ขนท 2 ออกแบบการรวบรวมขอมล ขนท 3 ปฏบตการรวบรวมขอมล ขนท 4 วเคราะหผลและสอความหมายขอมล ขนท 5 สรปผล ขนตอนทงหมด เปนสงทชวยใหผเรยนเกดการพฒนาทกษะการคดจากระดบนอย ไปจนถงระดบทลมลก อกประการหนงเปนการทาทายความสามารถของผเรยนทจะทาใหงานของตนบรรลเปาหมายอกดวย

การเรยนรแบบรวมมอ (Cooprative Learning) เปนสวนสาคญททาใหการเรยนรโดยใชโครงงานประสบความสาเรจ นกการศกษาสาคญทเผยแพรแนวคดของการเรยนรแบบความรวมมอคอ สลาวน (Slavin) เดวด จอหนสน (David Johnson) และรอเจอร จอหนสน (Roger Johnson) กลาววา การจดการเรยนการสอนโดยทวไป มกจะไมใหความสนใจเกยวกบความสมพนธและปฏสมพนธระหวางผเรยน สวนใหญมกจะมงไปทปฏสมพนธระหวางครกบผเรยน หรอระหวางผเรยนกบบทเรยน ความสมพนธระหวางผเรยนเปนมตทมกจะถกละเลยหรอมองขามไปทง ๆ ทมผลการวจยชชดเจนวา ความรสกของผเรยนตอตนเอง ตอโรงเรยน ครและเพอนรวมชน มผลตอการเรยนรมาก (ทศนา แขมมณ, 2554)

จอนหสนและจอนหสน (Johnson and Johnson, 1994) กลาววา ปฏสมพนธระหวางผเรยนม 3 ลกษณะ คอ

1) ลกษณะแขงขนกน ในการศกษาเรยนร ผเรยนแตละคนจะพยายามเรยนใหไดดกวาคนอน เพอใหไดคะแนนด ไดรบการยกยอง หรอไดรบการตอบแทนในลกษณะตางๆ

2) ลกษณะตางเรยน คอ แตละคนตางกรบผดชอบดแลตนเองใหเกดการเรยนร ไมยงเกยวกบผอน

3) ลกษณะรวมมอกนหรอชวยกนในการเรยนร คอ แตละคนตางกรบผดชอบในการเรยนรของตน และในขณะเดยวกนกตองชวยใหสมาชกคนอนๆเรยนรดวย

จอนหสนและจอนหสน (Johnson and Johnson, 1994) ชใหเหนวา การจดการศกษาปจจบนมกสงเสรมการเรยนรแบบแขงขนซงอาจมผลทาใหผเรยนเคยชนตอการแขงขนเพอแยงชงผลประโยชนมากกวาการรวมมอกนแกปญหา อยางไรกตามควรใหโอกาสผเรยนไดเรยนรทง 3 ลกษณะ โดยรจกใชลกษณะการเรยนรอยางเหมาะสมกบสภาพการณ ทงนเพราะในชวตประจาวน ผเรยนจะตองเผชญสถานการณทมทง 3 ลกษณะ แตเนองจากการศกษาปจจบนมการสงเสรมการเรยนรแบบแขงขนและแบบรายบคคลอยแลว เราจงจาเปนตองหนมาสงเสรมการเรยนรแบบรวมมอ ซงสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด รวมทงไดเรยนรทกษะทางสงคมและการทางานรวมกบผอนซงเปนทกษะทจาเปนอยางยงในการดารงชวตดวย

16

จอหนสน และจอหนสน (Johnson and Johnson,1987) ไดกลาวถงองคประกอบทสาคญของการเรยนรแบบรวมมอ ไวดงน

1) ความเกยวของสมพนธกนในทางบวก (Positive Interdependence) หมายถง การทสมาชกในกลมทางานอยางมเปาหมายรวมกนมการทางานรวมกนโดยทสมาชกทกคนมสวนรวมในการทางานนนมการแบงปนวสด อปกรณ ขอมลตาง ๆ ในการทางาน ทกคนมบทบาท หนาทและประสบความสาเรจรวมกน สมาชกในกลมจะมความรสกวาตนประสบความสาเรจไดกตอเมอสมาชกทกคนในกลมประสบความสาเรจดวย สมาชกทกคนจะไดรบผลประโยชน หรอรางวลผลงานกลมโดยเทาเทยมกน เชน ถาสมาชกทกคนชวยกนทาใหกลมไดคะแนน 90% แลว สมาชกแตละคนจะไดคะแนนพเศษเพมอก 5 คะแนนเปนรางวล เปนตน

2) การมปฏสมพนธทสงเสรมซงกนและกน (Face to Face Pronotive Interaction) เปนการตดตอสมพนธกนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน การอธบายความรใหแกเพอนในกลมฟง เปนลกษณะสาคญของการตดตอปฏสมพนธโดยตรงของการเรยนแบบรวมมอ ดงนน จงควรมการแลกเปลยนใหขอมลยอนกลบ เปดโอกาสใหสมาชกเสนอแนวความคดใหม ๆ เพอเลอกในสงทเหมาะสมทสด

3) ความรบผดชอบของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) ความรบผดชอบของสมาชกแตละบคคล เปนความรบผดชอบในการเรยนรของสมาชกแตละบคคลโดยมการชวยเหลอสงเสรมซงกนและกนเพอใหเกดความสาเรจตามเปาหมายกลม โดยทสมาชกทกคนในกลมมความมนใจและพรอมทจะไดรบการทดสอบเปนรายบคคล

4) การใชทกษะระหวางบคคลและทกษะการทางานกลมยอย (Interdependence and Small Group Skills) ทกษะระหวางบคคลและทกษะการทางานกลมยอย นกเรยนควรไดรบการฝกฝนทกษะเหลานเสยกอน เพราะเปนทกษะสาคญทจะชวยใหการทางานกลมประสบผลสาเรจนกเรยนควรไดรบการฝกทกษะในการสอสาร การเปนผนา การไววางใจผอน การตดสนใจ การแกปญหา ครควรจดสถานการณทจะสงเสรมใหนกเรยนเพอใหนกเรยนสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ

5) กระบวนการกลม (Group Process) เปนกระบวนการทางานทมขนตอนหรอวธการทจะชวยใหการดาเนนงานกลมเปนไปอยางมประสทธภาพ นนคอ สมาชกทกคนตองทาความเขาใจในเปาหมายการทางาน วางแผนปฏบตงานรวมกน ดาเนนงานตามแผนตลอดจนประเมนผลและปรบปรงงาน

การแบงกลมยอยมจดประสงคหลกในการแลกเปลยนและปรบความคด เพอชวยในการสราง(Construct) องคความรใหมใหเกดขน การแบงกลมมหลายวธ เชน ใหเลอกกลมกนเอง ขอดของวธนคอ ถาเปนกลมทขยนกจะชวยกนทางาน แตถาเปนกลมทเกยจครานจะเกยงกนทางาน

17

สงผลใหงานออกมาไมมคณภาพ แตหากใชวธ ผสอนเปนผเลอกให จะทาใหผเรยนตองปรบใหเขากบเพอนทอาจจะไมสนทนกในครงแรก และมความจาเปนตองปรบใหเขากบเพอนรวมกลมใหได เพอใหสามารถจดทาโครงงานสงผสอนไดสาเรจ ซงสอดคลองกบการทางานจรงทผเรยนจะตองประสบหลงจากจบการศกษาไปแลว ประโยชนของการทางานกลม มผกลาวไว ดงน ดน (Dunn 1972: 154) ไดกลาววา การสรางกลมเลก ๆ ทมความสมพนธตอกนในการเรยนจะเปนการปองกนไมใหเดกมความรสกโดดเดยวหรออยคนเดยว เนองจากมการทางานรวมกนตางฝายตางรบฟงความคดเหนของกนและกน รบผดชอบในการเรยนดวยความเชอมนในตนเอง นอกจากนการเรยนโดยการทางานเปนกลมยงทาใหรสกสนกสนานและสรางความสามคคภายในกลมใหตางวางใจวาแตละคนจะชวยกนสงเสรมใหกลมมความกาวหนา ยง (Young 1972: 634) ไดอธบายขอไดเปรยบของการเรยนโดยใหทางานเปนกลมวา 1. ครมโอกาสนาพลงกลมของนกเรยนมาใชประโยชนตอการจดการเรยนการสอน ทาใหครมเวลามากขนในการชวยเหลอนกเรยนแตละคน เพราะนกเรยนจะเปนผอธบายกระบวนการเรยนรซงกนและกนในกลมของตนเอง ในขณะทครอธบายปญหาทกลมอนสงสยและแกปญหาไมได 2. การทางานของครมความตอเนองมากขน เพราะแบงกลมนกเรยนแลวแทนทครจะตอบปญหานกเรยน 25-40 คน ทงชนกจะเปนวาครตอบปญหาของกลมเพยง 4-5 กลมเทานน ปญหาทครจะตองมาอธบายใหฟงจงมกเปนปญหาทกลมชวยกนตอบแลวไมตอบไมไดเทานน 3. บรรยากาศในการเรยนเปนกนเองมากขนทาใหนกเรยนรสกสบายใจไมเครงเครยดเมอทางานเปนกลม 4. ชวยแกปญหาทไมกลาแสดงออกของนกเรยนบางคน เพราะการทางานรวมกนทาใหทกคนรสกวาตนมความสาคญตอกลมเทา ๆ กน ความเชอมนในควเองกจะถกกระตนใหเพมมากยงขน และความเชอมนในตวเองนจะเรมตนภายในกลมกอนเพราะนกเรยนสวนใหญจะมความประหมานอยหรอไมประหมาเลยเมอเสนอปญหาทของใจของเขาตอกลมแตจะประหมามากเมอเสนอปญหาตอนกเรยนทงหอง 5. การเรยนของกลมจะชวยลดปญหาเกยวกบระเบยบวนยของนกเรยน 6. การเรยนเปนกลมจะเสรมสรางความสามคค ฝกรบผดชอบหนาทของตนเอง 7. ฝกใหนกเรยนเปนผทกวางขวางในการคนหาความรจากแหลงตาง ๆ 8. ฝกหดการเสนอแนะ การซกถาม รวมทงสงเสรมความคดรเรมสรางสรรคกบนกเรยน

18

ขนตอนการจดกระบวนการเรยนรโดยใชโครงงาน การจดการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานนน มกระบวนการและขนตอนแตกตางกน

ไปตามแตละทฤษฎ ขอนาเสนอ 3 แนวคดทถกพจารณาแลวเหมาะสมกบบรบทของเมองไทย คอ 1) การจดการเรยนรแบบใชโครงงาน ของสานกงานเลขาธการสภาการศกษาและ

กระทรวงศกษาธการ (2550) 2) ขนการจดการเรยนร ตามโมเดลจกรยานแหงการเรยนรแบบ PBL ของ วจารณ

พาณช (2555) 3) การจดการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน ทไดจากโครงการสรางชดความรเพอ

สรางเสรมทกษะแหงศตวรรษท 21 ของเดกและเยาวชน: จากประสบการณความสาเรจของโรงเรยนไทย ของ ดษฎ โยเหลาและคณะ (2557) ดงน

แนวคดท 1 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ของ สานกงานเลขาธการสภาการศกษาและกระทรวงศกษาธการ (2550) ซงไดนาเสนอขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไว 4 ขนตอน ดงน

1. ขนนาเสนอ หมายถง ขนทครใหนกเรยนศกษาใบความร กาหนดสถานการณ ศกษาสถานการณเกมส รปแบบ หรอการใชเทคนคการตงคาถามเกยวกบสาระการเรยนรทกาหนดใน

แผนการจดการเรยนรแตละแผน เชน สาระการเรยนรตามหลกสตรและสาระการเรยนรทเปนขนตอนของโครงงานเพอใชเปนแนวทางในการวางแผนการเรยนร

2. ขนวางแผน หมายถง ขนทนกเรยนรวมกนวางแผน โดยการระดมความคด อภปรายหารอขอสรปของกลมเพอใชเปนแนวทางในการปฏบต

3. ขนปฏบต หมายถง ขนทนกเรยนปฏบตกจกรรม เขยนสรปรายงานผลทเกดขนจากการวางแผนรวมกน   4. ขนประเมนผล หมายถง ขนการวดและประเมนผลตามสภาพจรง โดยใหบรรลจดประสงคการเรยนรทกาหนดไวในแผนการจดการเรยนร โดยมคร นกเรยนและเพอนรวมประเมน

แนวคดท 2 ขนการจดการเรยนร ตาม โมเดล จกรยานแหงการเรยนรแบบ PBL ของ วจารณ พาณช (2555:71-75) ซงแนวคดน มความเชอวา หากตองการใหการเรยนรมพลงและฝงในตวผเรยนได ตองเปนการเรยนรทเรยนโดยการลงมอทาเปนโครงการ (Project) รวมมอกนทาเปนทม และทากบปญหาทมอยในชวตจรงซงสวนของวงลอแตละชน ไดแก ขนกาหนด ขนวางแผน ขนลงมอทา ขนการทบทวน และขนการนาเสนอ

19

1. ขนกาหนด (Define) คอ ขนตอนการทาใหสมาชกของทมงาน รวมทงครดวยมความชดเจนรวมกนวา คาถาม ปญหา ประเดน ความทาทายของโครงการคออะไร และเพอใหเกดการเรยนรอะไร 2. ขนวางแผน (Plan) คอ การวางแผนการทางานในโครงการ ครกตองวางแผนกาหนดทางหนทไลในการทาหนาทโคช รวมทงเตรยมเครองอานวยความสะดวกในการทาโครงการของนกเรยน และทสาคญเตรยมคาถามไวถามทมงานเพอกระตนใหคดถงประเดนสาคญบางประเดนทนกเรยนมองขาม โดยถอหลกวาครตองไมเขาไปชวยเหลอจนทมงานขาดโอกาสคดเองแกปญหาเอง นกเรยนทเปนทมงานกตองวางแผนงานของตน แบงหนาทกนรบผดชอบ การประชมพบปะระหวางทมงาน การแลกเปลยนขอคนพบแลกเปลยนคาถามแลกเปลยนวธการ ยงทาความเขาใจรวมกนไวชดเจนเพยงใด งานในขน Do กจะสะดวกเลอนไหลดเพยงนน 3. ขนลงมอทา (Do) คอ การลงมอทามกจะพบปญหาทไมคาดคดเสมอ นกเรยนจงจะไดเรยนรทกษะในการแกปญหา การประสานงาน การทางานรวมกนเปนทม การจดการความขดแยง ทกษะในการทางานภายใตทรพยากรจากด ทกษะในการคนหาความรเพมเตมทกษะในการทางานในสภาพททมงานมความแตก ตางหลากหลาย ทกษะการทางานในสภาพกดดน ทกษะในการบนทกผลงาน ทกษะในการวเคราะหผล และแลกเปลยนขอวเคราะหกบเพอนรวมทม เปนตนในขนตอน Do น ครเพอศษยจะไดมโอกาสสงเกตทาความรจกและเขาใจศษยเปนรายคน และเรยนรหรอฝกทาหนาทเปน “วาทยากร” และโคชดวย 4. ขนการทบทวน (Review) คอ การททมนกเรยนจะทบทวนการเรยนร ทไมใชแคทบทวนวาโครงการไดผลตามความมงหมายหรอไม แตจะตองเนนทบทวนวางานหรอกจกรรมหรอพฤตกรรมแตละขนตอนไดใหบทเรยนอะไรบาง เอาทงขนตอนทเปนความสาเรจและความลมเหลวมาทาความเขาใจและกาหนดวธทางานใหมทถกตองเหมาะสมรวมทงเอาเหตการณระทกใจ หรอเหตการณทภาคภมใจ ประทบใจ มาแลกเปลยนเรยนรกน ขนตอนนเปนการเรยนรแบบทบทวนไตรตรอง (reflection) หรอในภาษา KM เรยกวา AAR (After Action Review) 5. ขนการนาเสนอ (Presentation) คอ การนาเสนอโครงการตอชนเรยน เปนขนตอนทใหการเรยนรทกษะอกชดหนง ตอเนองกบขนตอน Review เปนขนตอนททาใหเกดการทบทวนขนตอนของงานและการเรยนรทเกดขนอยางเขมขน แลวเอามานาเสนอในรปแบบทเราใจใหอารมณและใหความร (ปญญา) ทมงานของนกเรยนอาจสรางนวตกรรมในการนาเสนอกไดโดยอาจเขยนเปนรายงานและนาเสนอเปนการรายงานหนาชนมเพาเวอรพอยท (PowerPoint) ประกอบ หรอจดทาวดทศนนาเสนอ หรอนาเสนอเปนละคร เปนตน

20

แนวคดท 3 การ จดการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน ทปรบจากการศกษาการจดการเรยนรแบบ PBL ทไดจากโครงการสรางชดความรเพอสรางเสรมทกษะแหงศตวรรษท 21 ของเดกและเยาวชน: จากประสบการณความสาเรจของโรงเรยนไทย ของ ดษฎ โยเหลาและคณะ (2557) โดยมทงหมด 6 ขนตอน ดงน

1. ขนใหความรพนฐาน ครใหความรพนฐานเกยวกบการทาโครงงานกอนการเรยนร เนองจากการทาโครงงานมรปแบบและขนตอนทชดเจนและรดกม ดงนนนกเรยนจงมความจาเปนอยางยงทจะตองมความรเกยวกบโครงงานไวเปนพนฐาน เพอใชในการปฏบตขณะทางานโครงงานจรง ในขนแสวงหาความร

2. ขนกระตนความสนใจ ครเตรยมกจกรรมทจะกระตนความสนใจของนกเรยน โดยตองคดหรอเตรยมกจกรรมทดงดดใหนกเรยนสนใจ ใครร ถงความสนกสนานในการทาโครงงานหรอกจกรรมรวมกน โดยกจกรรมนนอาจเปนกจกรรมทครกาหนดขน หรออาจเปนกจกรรมทนกเรยนมความสนใจตองการจะทาอยแลว ทงนในการกระตนของครจะตองเปดโอกาสใหนกเรยนเสนอจากกจกรรมทได เรยนรผานการจดการเรยนรของครทเกยวของกบชมชนทนกเรยนอาศย อยหรอเปนเรองใกลตวทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง

3. ขนจดกลมรวมมอ ครใหนกเรยนแบงกลมกนแสวงหาความร ใชกระบวนการกลมในการวางแผนดาเนนกจกรรม โดยนกเรยนเปนผรวมกนวางแผนกจกรรมการเรยนของตนเอง โดยระดมความคดและหารอ แบงหนาทเพอเปนแนวทางปฏบตรวมกน หลงจากทไดทราบหวขอสงทตนเองตองเรยนรในภาคเรยนนน ๆ เรยบรอย แลว

4. ขนแสวงหาความร ในขนแสวงหาความรมแนวทางปฏบตสาหรบนกเรยนในการทากจกรรม ดงน 1) นกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมโครงงาน ตามหวขอทกลมสนใจ 2) นกเรยนปฏบตหนาทของตนตามขอตกลงของกลม พรอมทงรวมมอกนปฏบตกจกรรม โดยขอคาปรกษาจากครเปนระยะเมอมขอสงสยหรอปญหาเกดขน 3) นกเรยนรวมกนเขยนรปเลม สรปรายงานจากโครงงานทตนปฏบต

5. ขนสรปสงทเรยนร ครใหนกเรยนสรปสงทเรยนรจากการทากจกรรม โดยครใชคาถาม ถามนกเรยนนาไปสการสรปสงทเรยนร

6. ขนนาเสนอผลงาน ครใหนกเรยนนาเสนอผลการเรยนร โดยครออกแบบกจกรรมหรอจดเวลาใหนกเรยนไดเสนอสงทตนเองไดเรยนร เพอใหเพอนรวมชน และนกเรยนอนๆในโรงเรยนไดชมผลงานและเรยนรกจกรรมทนกเรยนปฏบต ในการทาโครงงาน

21

บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550 : 8-9) ไดนาเสนอตารางแสดงบทบาทของ

นกเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน รายละเอยดดงตารางท 2.1

ตารางท 2.1 บทบาทของนกเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผสอน ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผเรยน

1. กาหนดหวขอโครงงานเบองตน เพอใหผเรยนเหนความจาเปนของหวขอและทกษะตางๆ ทตองพฒนา แลวผสอนพดคยกบผเรยนเกยวกบโครงงาน เปดโอกาสใหผเรยนเสนอหวขอโครงงานหรอประเดนใหมทนาสนใจได และใหผเรยนเปนผตดสนใจในการทาโครงงาน

ขนนาเสนอ 1.ผเรยนเสนอหวขอโครงงานหรอประเดนใหมทเหมาะสมและเปนทสนใจ ผเรยนตดสนใจเลอกหวขอการทาโครงงาน

2. ใหคาปรกษาในการดาเนนงาน ของผเรยนทกขนตอน

ขนวางแผน 2. เสนอแนวทาง ออกแบบการทาโครงงาน 3. วางแผนรวมกนในการเรยนรแบบโครงงาน 4. ศกษาคนควาเอกสารเพมเตมจากแหลงเรยนรตาง ๆ 5. เสนอเคาโครงยอของโครงงานตอผสอน

22

ตารางท 2.1 (ตอ)

บทบาทของผสอน ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผเรยน

3. ตดตาม สอบถามความกาวหนา ดแลการทาโครงงานของผเรยนอยางใกลชด

ขนปฏบต 6. ลงมอปฏบตโครงงานตามขนตอนทวางแผนไว 7. รวบรวมผลการทาโครงงาน 8. เสนอแนวทางแกไขปรบปรงผลการทาโครงงาน 9. เขยนรายงานหรอนาเสนอผลงานโครงงานตอครผสอน 10. เผยแพรผลงานตอสาธารณชน

4. สงเกตและประเมนการทากจกรรมของผเรยน 5. สรปการทางานและเสนอแนะการทางานของผเรยนแตละกลมโดยรวม

ขนประเมนผล 11. ประเมนผลการทาโครงงานของตนเองและกลมสะทอนความคดเกยวกบงานของตนและเพอน การทางานกลม ความรสกเกยวกบงาน ตรวจสอบความกาวหนาของงาน ทกษะและความรทได สงทตองปรบปรง ผานการอภปรายกลมยอย การใชแบบสอบถาม การใชแบบตรวจสอบรายการ การจดทาแฟมสะสมงาน การเขยนบนทกการเรยนร หรอการเขยนเรยงความ

23

วชรนทร โพธเงน พรจต ประทมสวรรณ และสนต หตะมาน ไดเสนอตารางเปรยบเทยบบทบาทของครและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ดงตารางท 2.2

ตารางท 2.2 บทบาทของครและผเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชโครงการ บทบาทคร บทบาทผเรยน กาหนดหวขอโครงงานเบองตน เพอใหผเรยนเหนความจาเปนของหวขอและทกษะตาง ๆ ทตองพฒนา แลวผสอนพดคยกบผเรยนเกยวกบโครงงาน เปดโอกาสใหผเรยนเสนอหวขอโครงงานหรอประเดนใหมทนาสนใจได และใหผเรยนเปนผ ตดสนใจในการทาโครงงาน

ผเรยนเสนอหวขอโครงงานหรอประเดนใหมทเหมาะสมและเปนทสนใจ ผเรยนตดสนใจเลอกหวขอการทาโครงงาน

เปดโอกาสใหผเรยนรวมกนวางแผนการทาโครงงาน ดาเนนการคนควาและพฒนาชนงาน โดยผสอนอานวยความสะดวก เตรยมแหลงคนควา ใหคาแนะนา ตลอดจนพจารณาทกษะพนฐานของผเรยนและฝกทกษะเฉพาะทางทจาเปนใหแกผเรยนเพอใหสามารถทาโครงงานไดสาเรจ

ผเรยนรวมวางแผนการทาโครงงาน ดาเนนการคนควาและพฒนาชนงาน แลกเปลยนความรกบผอน นาเสนอโครงงาน เชน การเสนอปากเปลาในชนเรยนพรอมกบการทารายงาน การนาเสนอในชมชน การแสดงนทรรศการ เปนตน

การประเมนการทาโครงงานของผเรยน โดยผสอนอาจใชวธการสงเกตทกษะตาง ๆ และความรทผเรยนใชในการทาโครงงาน เปดโอกาสใหผเรยนการประเมนตนเองและเพอน รวมทงใหผเรยนมสวนรวมในการกาหนดสงทจะประเมนและเสนอแนะวธการประเมน

ประเมนผลการทาโครงงานของตนเองและกลม สะทอนความคดเกยวกบงานของตนและเพอน การทางานกลม ความรสกเกยวกบงาน ตรวจสอบความกาวหนาของงาน ทกษะและความรทได สงทตองปรบปรง ผานการอภปรายกลมยอย การใชแบบสอบถาม การใชแบบตรวจสอบรายการ การจดทาแฟมสะสมงาน การเขยนบนทกการเรยนร หรอการเขยนเรยงความ

24

ประโยชนของการเรยนรโดยใชโครงงาน เปาหมายหลกของการเรยนรโดยใชโครงงานนจงเปนการมงใหเดกพฒนาความรความ

เขาใจโลกทอยรอบ ๆ ตวเขาและปลกฝงคณลกษณะความอยากรอยากเรยนใหกบผเรยนจะทาใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมท งทเปนกจกรรมทางวชาการ เปนการเรยนรผานการเลนและการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมตาง ๆทอยรอบตว กจกรรมในสถานศกษาจงควรเปนกจกรรมทเกยวของกบการดาเนนชวตปกต การมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและผคนรอบๆ ตวเดก เดก ๆทกคนมลกษณะเฉพาะตว การสอนแบบโครงงานเปดโอกาสใหเดกแตละคนไดแสดงออกถงคณลกษณะ ความร ความเขาใจ ความเชอของตน โดยทครไมใชผถายทอดความรใหกบเดก แตเปนผคอยกระตน ชแนะ และใหความสะดวกในการเรยนรของผเรยน

ลกษณะเดนของรปแบบการเรยนรโดยใชโครงงาน การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานเปนกระบวนการแสวงหาความร หรอคนควาหา

คาตอบในสงทผเรยนอยากรหรอสงสยดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลายเปนรปแบบการเรยนรทผเรยนไดเลอกตามความสนใจของตนเองหรอของกลม การตดสนใจรวมกนโดยใชวธการและแหลงเรยนรทหลากหลาย ทาใหไดชนงานทสามารถนาผลการศกษาไปใชในชวตจรงได การเรยนรเชงโครงงาน เปนการสอนทใชเทคนควธการหลาย ๆ รปแบบมาผสมผสานกนระหวางกระบวนการกลม การสอนคด การสอนแกปญหา การสอนเนนกระบวนการ การสอนแบบปรศนาความคด และการสอนแบบรวมกนคด ทงน มงหวงใหผเรยนรเรองใดเรองหนงจากความสนใจอยากรอยากเรยนของผเรยนเอง โดยใชกระบวนและวธการทางวทยาศาสตรผเรยนจะเปนผลงมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอคนหาคาตอบดวยตนเอง เปนการสอนทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรงกบแหลงความรเบองตน ผเรยนสามารถสรปความรไดดวยตนเอง ซงความรทผเรยนไดมาไมจาเปนตองตรงกบตารา แตผสอนจะตองสนบสนนใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตม โดยจดแหลงการเรยนรใหแลวปรบปรงความรทไดใหสมบรณ ประเภทโครงงานแบงตามลกษณะการดาเนนงาน โครงงานทนามาใชในการจดการเรยนรอาจจดไดเปน 5 ประเภท คอ 1. โครงงานประเภทสารวจขอมล รวบรวมขอมล จดประสงค เพอสารวจรวบรวมขอมลดานตางๆ แลวนามาจาแนกเปนหมวดหม และนาเสนออยางมระบบ เพอใหเหนความสมพนธในเรองดงกลาวนนไดชดเจนยงขน ไดผลดยงขน โดยในการทาโครงงานประเภทน ผเรยนจะตองใชวธการตางๆ ในการสารวจรวบรวมขอมล เชน การสมภาษณ สอบถาม สารวจ ตวอยางโครงงานประเภทน ไดแก การสารวจรปทรงทางเรขาคณตของใบพชชนดตางๆ การสารวจสตวในทองถน การสารวจภมปญญาทองถนในดานตางๆ การสารวจเสนทางเดนทพตามประวตศาสตรไทย การสารวจภาษาถนในชมชน การสารวจพชสมนไพรในทองถน เปนตน

25

2. โครงงานประเภทศกษาคนควา จดประสงค เพอแสวงหาความรจากแหลงวทยาการตางๆ เชน หองสมด สานกงาน สถาบน เวบไซตตางๆ ผเชยวชาญหรอผรในเรองนนๆ โดยตรง เปนการฝกฝนหาแนวทางในการแสวงหา ความรดวยตนเอง ในเรองทยงไมมผใดคดมากอน เพอนามาเทยบเคยงกบความรทไดโดยตรงจาก หนงสอเรยน ตาราหรอเอกสารทางวชาการ รวมทงเปนการศกษาคนควาทดลองเพอคนหาหรอ ตรวจสอบขอเทจจรง หรอทฤษฎ ซงผลการศกษาคนควาทดลองอาจคลาดเคลอนไปครบถวน ตวอยาง การศกษาเสนทางเดนของสนทรภตามนราศ การศกษาคนควาหลกฐานทางประวตศาสตรเรองเจดยยทธหตถ การสบคนและศกษาเรองอาหารจากกาพยเหเรอชมเครองคาวหวาน การศกษาคนควาตารายาแผนโบราณ การศกษาคนควาของเลนพนบานภมปญญาไทย เปนตน 3. โครงงานประเภททดลอง ลกษณะของโครงงานประเภทน ตองมการออกแบบการทดลอง เพอศกษาผลของตวแปร หรอตวแปรอสระทมตอตวแปรตาม และมการควบคมตวแปรอนๆ ทไมตองการศกษาทจะสงผล ใหการศกษาคลาดเคลอน ขนตอนการทาโครงการประเภทนจะตองมการกาหนดปญหา ตงสมมตฐาน ออกแบบการทดลอง ดาเนนการทดลองเพอหาคาตอบของปญหา หรอตรวจสอบสมมตฐานทตงไว แปรผล และสรปผล การทาโครงงานประเภททดลองน ในบางครงอาจจาเปนตองทาการทดลองเพอ ศกษาความเปนไปไดเบองตนเสยกอน เพอใหไดขอมลบางประการมาใชประกอบการตดสนใจ ในการกาหนดรายละเอยดตางๆ ของการศกษาคนควาจรงตอไป ตวอยาง การเปลยนเพศปลาหางนกยงโดยใชไรแดง การใชเมดโฟมปองกนหนอนผเสอกนใบสม การใชสารสกดจากใบมนสาปะหลงเพอปองกนและกาจดศตรพช ถงเพาะชาจากน าตะโก ขงชะลอการบด การทากระดาษจากกาบกลวย การลดปรมาณคารบอนมอนอกไซด การอานออกเสยงตามมาตรฐาน เปนตน 4. โครงงานสงประดษฐ จดประสงคเพอสงเสรมความคดสรางสรรคจากการสงเกต วเคราะหเครองมอเครองใช หรอวธการในการจดการตางๆ แลวพฒนาหรอสรางขนใหม เพอสนองความตองการของสงคม ตามความรความสามารถทมอย การพฒนาหรอสรางชนงานน มกจะเกดขนหลงจากทาโครงงาน สารวจขอมล และโครงงานทดลองมากอน ตวอยาง การประดษฐเครองหอผลไม การสรางหรอพฒนาระเบยบวธจดจาหนายผลตภณฑหรอผลตผล การปลกพชโดยไมใชดน การประดษฐเครองสบน าพลงลม เทคนคการถนอมอาหารแบบพนบาน นวตกรรมในการลอกภาพเขยนโบราณ เทคนคการยอมสผาโดยใชภมปญญาไทย เปนตน 5. โครงงานประเภททฤษฎ เปนการใชจนตนาการของตนเองมาอธบายหลกการหรอแนวความคดใหม ๆ ซงอาจอธบายในรปของสตรหรอสมการ หรออธบายปรากฏการณทเกดขนและไมสามารถอธบายไดโดยหลกการเดม ๆ การทาโครงงานประเภทน ผทาโครงงานจะตองมความรในเรองนน ๆ เปนอยางด จงสามารถอธบายไดอยางมเหตผลและนาเชอถอ จงไมเหมาะกบ

26

ผเรยนระดบตน ๆ คณคาของการเรยนรโดยใชโครงงาน คณคาของการเรยนรเชงโครงงาน หรอประโยชนตอผเรยนในดานตาง ๆ ดงน 1. ทกษะการเรยนร ผเรยนสามารถแสวงหาความรดวยตนเองและสามารถสงเคราะหองคความรใหมดวยตนเอง การแสวงหาความรนนตองมการวางแผน ออกแบบ กระบวนการสรางองคความรใหม เชน การคนควาทางอนเตอรเนต การสอนจากภมปญญาทองถน 2. ทกษะการคดสรางสรรค ผเรยนสามารถแสดงความคดรวมกน ระดมสมอง ในหวขอทออกแบบโครงงาน โดยแสดงการคดสรางสรรคของตนและของกลมรวมกน จนตนาการทเกดขนจากทกษะการคดสรางสรรค จะทาใหผเรยนคดแปลกใหม เปนประโยชนตอสวนรวม เชน การประดษฐเครองทาทองหยอด ฝอยทองเทคโนโลยการเกษตรตาง ๆ 3. ทกษะทางอารมณ ผเรยนเมอทางานรวมกน แสดงความคดเหนรวมกน จาเปนตอง มปฏสมพนธรวมกน ดงนน การปรบตวเขาหากนทาใหเกดทกษะทางอารมณของผเรยนดขน มการยอมรบฟงความคดเหนของเพอน ๆ มความเปนกลยาณมตร 4. ทกษะการสอสาร หรอ ทกษะการนาเสนอ ผเรยนเมอเกดการเรยนรในกระบวนการทาโครงงาน ผเรยนเกดการพฒนาดานการนาเสนอผลการเรยนรของกลมตนดวยทกษะการสอสาร หรอทกษะการนาเสนอผลงานของตนหรอกลมของตนเอง ผเรยนสามารถแสดงออกดวยทกษะการนาเสนอ ไดแก - การนาเสนอดวยวาจา สามารถพดหรอบรรยาย อธบาย อภปราย ในสงทปฏบตมา อาจจะใชสอประกอบ เชน แผนใส พาวเวอรพอยท วดทศน - การนาเสนอดวยแผนงาน หรอ แผนโครงงาน ตองอาศยศลปะของการนาเสนอ อาจมการจดทา ตกแตงดวยตนเอง

สรปวา คณคาของการเรยนรเชงโครงงาน สามารถทาใหผเรยนมการพฒนาดานทกษะการเรยนร หลายๆ ดาน เชน ความฉลาดทางดานสตปญญา (Intelligence Quotient = I.Q) ทกษะการคดสรางสรรค ความฉลาดทางดานอารมณ (Emotional Quotient = E.Q) ความฉลาดทางดานคณธรรม (Moral Quotient =M.Q) และความฉลาดทางดานสงคม (Social Quotient = S.Q) ทจะใชชวตอยรวมกบผอน และทกษะการสอสาร เปนตน การวดและประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงาน การวดและประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนกจกรรมทมความสาคญและมความจาเปนอยางยงทผสอนตองประเมนใหครอบคลมตงแตขนการเตรยมกอนลงมอ ขนตอนการดาเนนกจกรรมตามแผนทวางไวและประเมนผลสาเรจของงาน สาหรบในเรองเกยวกบการวดและประเมนผลโครงงาน ไดมนกการศกษาหลายทานกลาวถงได ดงน

27

อดมศกด ธนะกจรงเรอง และคนอนๆ (2543) กลาววาการประเมนผลเปนหวใจสาคญทสะทอนภาพความสาเรจของการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครผสอนและนกเรยนควรรวมกนสะทอนภาพความสาเรจของการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครผสอนและนกเรยนควรรวมกนประเมนผลวากจกรรมนนบรรลตามจดประสงคทกาหนดไวหรอไมอยางไร ปญหาและอปสรรคทพบมอะไรบางและไดใชวธการแกไขอยางไร นกเรยนไดเรยนรอะไรบางจากการทาโครงงาน โดยผ ประเมนโครงงานอาจดาเนนดวยบคคลเหลาน

1. นกเรยนประเมนตนเอง จะแสดงออกใหเหนวานกเรยนทเปนเจาของโครงงานซงอาจเปนรายบคคลหรอกลมทางานมความพงพอใจตอขนตอนของกจกรรมแตละขนทไดกาหนดหรอรวมกาหนดขนเองเพยงใด เชน มกจกรรมใดทบกพรองและจะตองเพมเตมในสวนใดบาง หรอความละเอยดรดกมในแตละขนเปนอยางไร

2. เพอนประเมน ผประเมนซงเปนเพอนรวมชนอาจใหขอคดเหนสะทอนภาพเพมเตม เชนในระดบมธยมศกษาการประเมนโครงงานอาจเรมขยายขอบเขตจากดานการใชภาษาไปถงความสมพนธระหวางการต งชอโครงงานกบจดประสงคของโครงงานตามความเขาใจของผ ประเมน วธการศกษาของผประเมน พจารณาการจดรปเลมเพอการนาเสนอโครงงานใหม ๆ

3. ผประเมนซงเปนครทปรกษาอาจใหคาแนะนาเพมเตมไดในวธการอนทใชในการศกษาหาคาตอบหรอความสมพนธของวชาตามหวเรองทศกษากบวชาอน ขอคนพบทนกเรยนไดจากการทาโครงงาน การนาคาตอบของการศกษาทไดไปใชประโยชน การนาขอคนพบทตางไปจากเปาหมายของการศกษาไปใชประโยชน หรอขยายผลการศกษาเปนโครงงานใหม ๆ

4. ผประเมนทเปนพอแมผปกครองจะไดทราบถงความสามารถ ความถนดทางการเรยนของลกหรอเดกในความปกครอง ความรสก ความตองการของเดกผทาโครงงาน ทาใหสามารถปรบตวปรบใจเพอการสนบสนนทางดานการเงน กาลงใจ ใหโอกาส ใหเวลารวมกจกรรมตามความสนใจของเดก ชแนะอปสรรค ปญหาเบองตนทอาจจะเกดขนระหวางปฏบตกจกรรมในขนตาง ๆ ของโครงงาน หรอมขอเสนอแนะของการทาโครงงานในครงตอไป

5. บคคลอนทสนใจและมสวนเกยวของ สาหรบในสวนทเกยวของกบการประเมนผลโครงงาน อดมศกด ธนะกจรงเรอง และ

คนอน ๆ (2543: 21) ไดกลาวไววาสามารถใชวธการตอไปน คอ 1. การสงเกต เปนวธการประเมนพฤตกรรมทสามารถทาไดทกเวลาและทก

สถานการณ ทงแบบมและไมมเครองมอในการสงเกต 2. การสมภาษณ การสอบถาม อาจมลกษณะเปนแบบทางการ หอสมภาษณสอบถาม

ขณะปฏบตโครงงานกได 3. แบบทดสอบวดความรความสามารถ (Authentic Test) ควรเปนแบบสอบถาม

28

ปลายเปด เพอดความเชอมโยงระหวางความรความเขาใจเดมกบสงทไดเพมเตมจากประสบการณในการปฏบตโครงงาน ลกษณะสาคญของแบบทดสอบ มดงน

3.1 ครอบคลมสงทตองการวด 3.2 เปนคาถามทเกยวของกบการทาโครงงาน 3.3 บรณาการความรความสามารถไดหลายดานและใชความคดทลกซงขนตามวย 3.4 มเกณฑการใหคะแนนตามความสมบรณของพฤตกรรม 3.5 เปดโอกาสใหนกเรยนไดคดและเขยนคาตอบเอง

4. การรายงาน เปนการเขยนรายงานหรอเลาขนตอน เลาประสบการณในการทาโครงงาน กเพอใหนกเรยนไดประเมนตนเองจากการไดพดหรอเขยนบรรยาย สะทอนความรความเขาใจ ความรสกนกคดตามแนวการเรยนรทผานประสบการณขณะปฏบตกจกรรมตามโครงงาน

5. แฟมผลงาน เปนการเกบรวบรวมผลงานทมความโดดเดนในชวงเวลาใดเวลาหนง รวบรวมไวอยางเปนระบบ เพอแสดงถงความรความเขาใจ ความสนใจ ความถนด ทกษะความสามารถอนแสดงออกถงพฒนาการ ความกาวหนา หรอความสาเรจในเรองใดเรองหนงหรอในหลาย ๆ เรอง หรอจะเปนการเกบผลการประเมนการปฏบตโครงงานในวธท 1 – 4 ดวยกได ทงนเพอเปนการตดตามพฒนาการการเรยนรของนกเรยนไดอยางตอเนอง

สชาต วงศสวรรณ (2542) กลาววาการปฏบตโครงงานถอวาเปนการเรยนรดวยการปฏบตจรงของนกเรยน แนวทางการประเมนผลการปฏบตโครงงานของนกเรยนจงถอไดวาเปนการประเมนตามสภาพจรง เปนวธคนหาความสามารถและความกาวหนาในการเรยนรทแทจรงของนกเรยน การประเมนผลโครงงานมกรอบแนวทางการประเมน ดงน

1. ประเมนอะไร 1.1 การแสดงออกถงผลของความร ความคด ความสามารถ ทกษะ คณธรรมและ

คานยม 1.2 กระบวนการเรยนร 1.3 กระบวนการทางาน 1.4 ผลผลต/ผลงาน/ชนงาน

2. ประเมนเมอใด 2.1 อยางตอเนองตงแตเรมตนจนเสรจสนโครงงาน 2.2 ตามสภาพจรง 2.3 เปนธรรมชาต

3. ประเมนจากอะไร 3.1 ผลงาน (เอกสาร ชนงาน ฯลฯ)

29

3.2 การทดสอบ 3.3 แบบบนทกตาง ๆ (การสงเกต ความรสก สมภาษณ ฯลฯ) 3.4 แฟมสะสมผลงาน 3.5 หลกฐานหรอรองรอยอน

4. ประเมนโดยใคร 4.1 ตวนกเรยน 4.2 เพอน 4.3 คร

5. ประเมนโดยวธใด 5.1 สงเกต 5.2 สมภาษณ 5.3 ตรวจรายงาน 5.4 ตรวจผลงาน 5.5 ทดสอบ 5.6 รายงาน 5.7 จดนทรรศการ

สรยา จนทรเนยม (2541) ไดรวบรวมวธการประเมนผลของการทาโครงงานตามสภาพจรงไว ดงน 1. การประเมนดวยการสงเกตเปนการประเมนดวยการสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยน ไดแก ความรบผดชอบ ความรวมมอกบหมคณะ ความเชอมนและกลาแสดงออก และสงเกตกระบวนการทางานของนกเรยน 2. การประเมนจากผลงาน โดยประเมนความสามารถจากการวางแผน การสรปใจความสาคญ การเขยนรางงาน 3. การประเมนจากแบบบนทกความรสก เปนการประเมนตนเองดวยการตอบคาถามสน ๆ เพอสะทอนถงการเรยนรของนกเรยนทงความรความเขาใจ วธคด วธทางาน ความพงพอใจในกระบวนการทางาน และผลงานความตองการพฒนาตนเองใหดขน 4. การประเมนจากแบบบนทกการเรยนร เปนวธประเมนผลการเรยนรทนกเรยนบนทกสงเรยนรของตนเองจากการทาโครงงาน 5. การประเมนจากแบบสมภาษณ เปนวธการเกบขอมลพฤตกรรมดานความรความคด (สตปญญา) กระบวนการขนตอนในการทางาน วธแกปญหา สงทไดเรยนร 6. การประเมนจากแฟมสะสมงาน แสดงถงกระบวนการทางาน การพฒนาผลงาน

30

ความรสกตอกระบวนการทางานและผลงาน ความคดสรางสรรค สาหรบการประเมนผลการปฏบตโครงงานของนกเรยนไมวาจะเปนโครงงานทเปนการบรณาการภายในกลมประสบการณ/วชา หรอบรณาการขามกลมประสบการณ/ขามวชา สามารถนามาใชในการประเมนเพอพฒนานกเรยนและประเมนเพอตดสนการเรยน การประเมนเพอตดสนผลการเรยนซงเปนการสรปความสาเรจของนกเรยนตามจกประสงคการเรยนรของรายวชา ตองนาเอาผลการประเมนไปคดเปนระดบผลการเรยนตามทกาหนดสาหรบแตละระดบ การประเมนผลเพอพฒนานกเรยน การปฏบตงานเปนระบบการเรยนรทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง ซงตองจดใหมการประเมนการปฏบตงานของนกเรยนตลอดเวลาขณะปฏบตกจกรรมตามขนตอนตาง ๆ แลวนาผลนนมาพฒนา ปรบปรงการปฏบตงานใหดขนเรอย ๆ มการจดบนทกตลอดจนใชแฟมสะสมงาน จากการศกษาการวดผลและประเมนผลโครงงาน สรปไดวา การวดผลและประเมนผลโครงงาน เปนการประเมนกจกรรมการเรยนรทไดจดขนนนบรรลตามจดประสงคทกาหนดไวหรอไมอยางไร ปญหาและอปสรรคทพบมอะไรบาง และใชวธการแกไขอยางไร นกเรยนไดเรยนรอะไรบาง เปนการสะทอนความสาเรจของการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยผประเมนอาจประกอบดวยตวนกเรยนเอง เพอน ครและผปกครอง วธการประเมนผลโครงงานเปนการประเมนตามสภาพจรงประกอบดวย การสงเกต การสะทอนความรสก การบนทกผลการเรยนร การสมภาษณแบบทดสอบความร และประเมนจากแฟมสะสมงาน ผลของการประเมนสามารถใชเปนขอมลตดสนผลการเรยนหรอการพฒนาของนกเรยนตอไป ดงนนการจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานเปนการเรยนรจากความสนใจของผเรยนเอง โดยใชประสบการณ และองคความรเดมของผเรยนมาใชในการทากจกรรมตามขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร เพอหาวธในการแกไขปญหาทผเรยนลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง ซงนาไปสองคความรใหม ทกษะกระบวนการคดวเคราะหในการแกไขปญหา โดยครผสอนเปนผ อานวยความสะดวก (facilitator) หรอผใหคาแนะนา (guide) 2.3 ทฤษฎกระบวนการกลม (Group Process)

กระบวนการกลมเปนวทยาการทศกษาเกยวกบกลมคนเพอนาความรไปใชในการปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของคน ซงจะนาไปสการเสรมสรางความสมพนธและการพฒนาการทางานของกลมคนใหมประสทธภาพ จดเรมตนของคนควาวจยเกยวกบเรองนกคอ การศกษากลมคนดานพลงกลมและผทไดเชอวาเปนบดา ของกระบวนการกลมกคอ เครรท เลวน (Kurt Lewin) นกจตวทยาสงคมและนกวทยาศาสตรชาวเยอรมน โดยเรมศกษาตงแตประมาณป

31

ค.ศ 1920 เปนตนมา และไดมผนาหลกการของพลงกลมไปใชในการพฒนาพฤตกรรมการทางานกลม การพฒนาบคลกภาพและจดประสงคอน ๆ วงการ รวมทงในวงการศกษา

หลกการและแนวคดทฤษฎกระบวนการกลม แนวคดพนฐานของกระบวนการกลมกคอ แนวคดในทฤษฎภาคสนาน ของเครท เลวน

ทกลาวโดยสรปไวดงน พฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากความสมพนธของสมาชกในกลม โครงสรางของ

กลมจะเกดจากการรวมกลมของบคคลทมลกษณะแตกตางกน และจะมลกษณะแตกตางกนออกไปตามลกษณะของสมาชกกลม การรวมกลมจะเกดปฏสมพนธระหวางสมาชกในกลมในดานการกระทา ความรสก และความคด สมาชกกลมจะมการปรบตวเขาหากนและจะพยายามชวยกนทางานโดยอาศยความสามารถของแตละบคคลซงจะทาใหการปฏบตงานลลวงไปไดตามเปาหมายของกลม

หลกการเรยนรแบบกระบวนการกลม ทสาคญมดงน 1. การเรยนรเปนกระบวนการทเกดจากแหลงความรทหลากหลาย การเรยนรทเกดจาก

การบรรยายเพยงอยางเดยวไมพอทจะทาใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงและพฒนาพฤตกรรม แตการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาพฤตกรรมผเรยนโดยกระบวนการกลมจะเปดโอกาสใหผเรยนไดใชศกยภาพของแตละคนทงในดานความคด การกระทาและความรสกมาแลกเปลยนความคดและประสบการณซงกนและกน

2. การเรยนรควรจะเปนกระบวนการกลมทสรางสรรคบรรยากาศการทางานการทางานกลมทใหผเรยนมอสระในการแสดงความรสกนกคด มบทบาทในการรบผดชอบตอการเรยนรของตนโดยมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนจะชวยใหการเรยนรเปนไปอยางมชวตชวาและชวยกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยน

3. การเรยนรควรเปนระบวนการทผเรยนคนพบดวยตนเอง การเรยนรดวยการกระทากจกรรมดวยตนเองจะชวยใหผเรยนมโอกาสเรยนรเนอหาวชาหรอสาระจากการมสวนรวมในกจกรรม ซงจะชวยใหผเรยนเกดความใจอยางลกซง จดจาไดด อนจะนาไปสการปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของตนไดรวมทงสามารถนาไปสการนาไปพฒนาบคลกภาพทกดานของผเรยน

4. การเรยนรกระบวนการเรยนร กระบวนการเยนรเปนเครองมอทจาเปนในการแสวงหาความรทเปนตอการพฒนาคณภาพชวตทกดาน ดงนนถาผเรยนไดเรยนรอยางมระและมขนตอนจะชวยใหผเรยนสามารถใชเปนเครองมอในการแสวงหาความรหรอตอบคาถามการรไดอยางมประสทธภาพ

หลกการสอนแบบกระบวนการกลม การเรยนแบบกระบวนการกลม คอ ประสบการณทางการเรยนรทนกเรยนไดรบจาก

32

การลงมอรวมปฏบตกจกรรมเปนกลม กลมจะมอทธพลตอการเรยนรของแตละคนแตละคนในกลมมอทธพลและมปฏสมพนธตอกนและกน หลกการสอนโดยวธกระบวนการกลม มหลกการเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน สรปไดดงน ( คณะกรรมการศกษาแหงชาต สานกงาน 2540 )

1. เปนการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนโดยใหผเรยนทกคนมโอกาสเขารวมกจกรรมมากทสด

2. เปนการเรยนการสอน ทเนนใหนกเรยนไดเรยนรจากกลมใหมากทสด กลมจะเปนแหลงความรสาคญทจะฝกใหผเกดความรความใจ และสามารถปรบตวและเขากบผอนได

3. เปนการสอนทยดหลกการคนพบและสรางสรรคความรดวยตวเองของนกเรยนเอง โดยครเปนผจดการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนพยายามคนหา และพบคาตอบดวยตนเอง

4. เปนการสอนทใหความสาคญของกระบวนการเรยนร วาเปนเครองมอทจาเปนในการแสวงหาความร และคาตอบตาง ๆ ครจะตองใหความสาคญของกระบวนการตาง ๆ ในการแสวงหาคาตอบ

รปแบบและขนตอนการสอนแบบกระบวนการกลม รปแบบการสอนแบบกระบวนการกลม รปแบบการสอนแบบกระบวนการกลม

(คณะกรรมการศกษาแหงชาต สานกงาน 2540 ) มขนตอนดงน 1. ต งจดมงหมายของการเรยนการสอน ท งจดมงหมายทวไปและจดมงหมายเชง

พฤตกรรม 2. การจดประสบการณการเรยนร โดยเนนใหผเรยนลงมอประกอบกจกรรมดวยตนเอง

และมการเพอทางานเปนกลม เพอใหมประสบการณในการทางานกลม ซงมขนตอนดงน 2.1. ขนนา เปนการสรางบรรยากาศและสมาธของผเรยนใหมความพรอมในการเรยน

การสอน การจดสถานท การแบงนกเรยนออกเปนกลมยอย แนะนาวธดาเนนการสอน กตกาหรอกฎเกณฑการทางาน ระยะเวลาการทางาน

2.2. ขนสอน เปนขนทครลงมอสอนโดยใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมเปนกลม ๆ เพอใหเกดประสบการณตรง โดยทกจกรรมตาง ๆ จะตองคดเลอกใหเหมาะสมกบเนอเรองในบทเรยน เชนกจกรรม เกมและเพลง บทบาทสมมต สถานการณจาลอง การอภปรายกลม เปนตน

2.3. ขนวเคราะห เมอดาเนนการจดประสบการณเรยนรแลว จะใหนกเรยนวเคราะหและแสดงความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมตาง ๆ ความสมพนธกนในกลม ตลอดจนความรวมมอในการทางานรวมกน โดยวเคราะหประสบการณทไดรบจาการทางานกลมใหคนอนไดรบร เปนการถายทอดประสบการณการเรยนรของกนแนะกน ขนวเคราะหจะชวยใหผเรยนเขาใจตนเอง เขาใจผอน และมองเหนปญหาและวธการทางานทเหมาะสม เพอเปนแนวทางในการปรบปรงการทางาน เปนการถายโอนประสบการณการเรยนทด จะชวยใหผเรยนสามารถคนแนวคดทตองการดวย

33

ตนเอง เปนการขยายประสบการณการเรยนรใหถกตองเหมาะสม 2.4. ขนสรปและนาหลกการไปประยกตใช นกเรยนสรป รวบรวมความคดใหเปน

หมวดหม โดยครกระตนใหแนวทางและหาขอสรป จากนนนาขอสรปทคนพบจากเนอหาวชาทเรยนไปประยกตใชใหเขากบตนเองและนาหลกการทไดไปใชเพอการปรบปรงตนเอง ประยกตใชใหเขากบคนอนประยกตเพอแกปญหาและสรางสรรคสงทเกดประโยชนตอสงคม ชมชน และดารงชวตประจาวนเชน การปรบปรงบคลกภาพ เกดความเหนอกเหนใจ เคารพสทธของผอน แกปญหา ประดษฐสงใหม เปนตน

2.5. ขนประเมนผล เปนการประเมนผลวา ผเรยนบรรลผลตามจดมงหมายมากนอยเพยงใด โดยจะประเมนทงดานเนอหาวชาและดานกลมมนษยสมพนธ ไดแก ประเมนดานมนษยสมพนธ ผลสมฤทธของกลม เชน ผลการทางาน ความสามคค คณธรรมหรอคานยมของกลม ประเมนความสมพนธในกลม จากการใหสมาชกตชมหรอวจารณแกกนโดยปราศจากอคต จะทาใหผเรยนสามารถประเมนตนเองไดและจะทาผสอนเขาใจนกเรยนได อนจะทาใหผเรยนผสอนเขาใจปญหาซงกนและกนอนจะเปนหนทางในการนาไปพจารณาแกปญหาและจดประสบการณการเรยนรใหแกนกเรยน

ขนาดของกลมและการแบงกลม การแบงกลมเพอใหนกเรยนปฏบตงานรวมกนนน ผสอนอาจจะแบงกลมโดยคานงถง

วตถประสงคการจดการเรยนการสอน (คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต สานกงาน 2534 : 230) เชน

1. แบงกลมตามเพศ ใชในกรณครมวตถประสงคทชเฉพาะลงไป เชน ตองการสารวจความระหวางเพศหญงและชาย ในดานตาง ๆ เชน ทศนคต คานยม ฯลฯ

2. แบงตามความสามารถ ใชในกรณทครมภาระงานมอบหมายใหแตละกลมแตกตางไปตามความสามรถ หรอตองการศกษาความแตกตางในการทางานระหวางกลมทมความสามารถสงและตา

3. แบงตามความถนด โดยแบงกลมทมความถนดเรองเดยวกนไวดวยกน 4. แบงกลมตามความสมครใจ โดยใหสมาชกเลอกเขากลมดบคนทตนเองพอใจ ซงคร

ทาไดแตไมควรใชบอยนกเพราะจะทาใหนกเรยนขาดประสบการณในการทางานกบบคคลทหลายหลาย

5. แบงกลมแบบเจาะจง ครเจาะจงใหเดกบางคนอยในกลมเดยวกน เชน ใหเดกเรยนเกงกบเดกทเรยนออนเพอใหเดกเรยนเกงชวยเดกทเรยนออน หรอใหเดกปรบตวเขาหากน

6. แบงกลมโดยการสม ไมเปนการเจาะจงวาใหใครอยใครกบใคร 7. แบงกลมตามประสบการณ คอ การรวมกลมโดยโดยพจารณาเดกทมประสบการณ

34

คลายคลงกนมาอยดวยกนเพอประโยชนในการชวยกนวเคราะหหรอแกปญหาใดปญหาหนงโดยเฉพาะ

วธการสอนทสอดคลองบหลกการการสอนแบบกระบวนการกลม 1. การระดมความคด เปนการรวมกลมทประกอบดวยสมาชก 4 -5 คน และใหทกคน

แสวงความคดเหนอยางทวถง เพอรวบรวมความคดในเรองใดเรองหนงใหไดหลายแงมม ทกความคดไดรบการยอมรบโดยไมมการโตแยงกน แลวนาความคดทงมวลมาผสานกน

2. ผสอนสรางสถานการณสมมตขนโดยใหผเรยนตดสนใจทาอยางใดอยางหนงซงมการสรปผลในลกษณะของการแพการชนะ วธการนจะชวยใหผเรยนไดวเคราะหความรสกนกคด และพฤตกรรมตาง ๆ วธการสอนนจะชวยใหผเรยนมความสขในการเรยนและเกดความสนกสนาน

3. บทบาทสมมต เปนวธการสอนทมการกาหนดบทบาทของผเรยนในสถานการณทสมมตขนมาโดยใหผเรยนสวมบทบาทและแสดงออกโดยใชบคลกภาพประสบการณและความรสกนกคดของตนเปนหลก วธการสอนนเปดโอกาสใหผเรยนมโอกาสศกษาวเคราะหความรสกและพฤตกรรมของตนอยางลกซง ทงยงชวยสรางบรรยากาศการเรยนรทมชวตชวา

4. สถานการณจาลอง เปนวธกาสอนโดยการจาลองสถานการณจรงหรอสรางสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรงแลวใหผเรยนอยในสถานการณน นพรอมท งแสดงพฤตกรรมเมออยในสถานการณทกาหนดให วธนจะชวยใหผเรยนฝกทกษะการแสดงพฤตอกรรมตาง ๆ ซงในสถานการณจรงผเรยนอาจจะไมกลาแสดงออก

5. กรณตวอยาง เปนวธการสอนทใชการสอนเรองราวตาง ๆ ทเกดขนจรง แตนามาดดแปลงเพอใหผเรยนใชเปนแนวทางในการศกษาวเคราะหและอภปรายแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนอนจะนาไปสการสรางความเขาใจและฝกทกษะการแกปญหา การรบฟงความคดเหนซงกนและกนซงจะชวยใหเกดการเรยนรทมความหมายสาหรบผเรยนยงขน

6. การแสดงละคร เปนวธการสอนทใหผเรยนแสดงบทบาทตามบททมผเขยนหรอกาหนดไวให โดยผแสดงจะตองแสดงบทบาทตามทกาหนดโดยไมนาเอาบคลกภาพและความรสกนกคดเขามาใสในการแสดงบทบาทน น ๆ วธนจะชวยใหมประสบการณในการรบรเหตผล ความรสกนกคดและพฤตกรรมของผอนซงจะชวยฝกทกษะการทางานรวมกนและรบผดชอบรวมกน

7. เปนวธการสอนโดยการจดผเรยนเปนกลมยอยทมสมาชกประมาณ 6 -12 คน และมกากาหนดใหมผนากลมทาหนาทเปนผด าเนนการอภปราย สมาชกทกคนมสวนรวมในการแลกเปลยนความคดเหนแลวสรปหรอประมวลสาระทไดจากการแลกเปลยนความคดเหนกน วธการนเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดมสวนรวมในการเสนอขอมลหรอประสบการณของตนเองเพอใหกลมไดขอมลมากขน

35

วธการสอนทสนบสนนหลกการสอนแบบกระบวนการกลมเหลาน เปนวธการสอนทชวยใหการจดประสบการณการสอนทหลากหลายแลผสอนอาจใชวธสอนอน ๆ ไดอก โดยยดหลกสาคญ คอ การเลอกใชวธการสอนทสอดคลองกบจดประสงคของการสอนแตละครง

การประเมนผลการสอนแบบกระบวนการกลม (ทศนา แขมมณ และคณะ 2522) มดงน 1. การใหผเรยนประเมนผลการเรยนรของตนเอง ซงผสอนควรสนบสนน สงเสรมให

ผเรยนมโอกาสประเมนผลการเรยนรของตนเองจะชวยใหการเรยนรมความหมายและมประโยชนตอผเรยนยงขน

2. การใหผเรยนรวมประเมนผลการเรยนรจากการทางานรวมกน ซงสามารถประเมนผลได 2 ลกษณะ คอ

2.1 การประเมนผลสมฤทธของกลม 2.2 การประเมนผลความสมพนธภายในกลม

2.4 ผลสมฤทธทางการเรยน

ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน พวงรตน ทวรตน (2530) ผลสมฤทธทางการเรยนวา หมายถง คณลกษณะรวมถงความร

ความสามารถของบคคลอนเปนผลมาจากการเรยนการสอนหรอคอมวลประสบการณทงปวงทบคคลไดรบการเรยนการสอน ทาใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตาง ๆ ของสมรรถภาพสมอง

รตนาภรณ ผานพเคราะห (2544) ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ผลของความสามารถทางวชาการทไดจากการทดสอบโดยวธตาง ๆ

วฒนชย ถรศลาเวทย (2546) ผลสมฤทธทางการเรยนหมายถงความสามารถในการเขาถงความร การพฒนาทกษะในการเรยน โดยอาศยความพยายามจานวนหนงและแสดงออกในรปความสาเรจซงสามารถสงเกตและวดไดดวยเครองมอทางจตวทยาหรอ

จงกล แกวโก (2547) ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถงความรหรอทกษะซงเกดจากการทางานทประสานกน และตองอาศยความพยายามอยางมาก ทงองคประกอบทางดานสตปญญา และองคประกอบทไมใชสตปญญาแสดงออกในรปของความสาเรจสามารถวดโดยใชแบบสอบถามหรอคะแนนทครให

พชต ฤทธจรญ (2547) ผลสมฤทธทางการเรยนหรอพฤตกรรมหรอผลการเรยนรของผเรยน อนเนองมาจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร วาผเรยนมความสามารถหรอผลสมฤทธในแตละรายวชามากนอยเพยงใด ผลการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนจะเปนประโยชนตอการพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามจดประสงคของการเรยนรหรอตามมาตรฐานผลการ

36

เรยนรทกาหนดไว เปนประโยชนตอการปรบปรงและพฒนาการสอนของครใหมคณภาพ ประสทธภาพมากยงขน

ทศนา แขมมณ (2548) ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถงการเขาใจความรการพฒนาทกษะในดานการเรยน ซงอาจพจารณาจากคะแนนสอบทกาหนดใหคะแนนทไดจากงานทครมอบหมายใหทงสองอยาง

สรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน คอ การตรวจสอบความสามารถหรอความสมฤทธผลของบคคลวาเรยนรแลวผเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณการเรยนรในทศทางเพมขน โดยใชแบบทดสอบทางดานเนอหาและดานการปฏบตทไดเรยนไปแลว

องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน มผไดกลาวถงองคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนไวตาง ๆ กนดงน Bloom (1976) กลาวถงสงทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนวามอย 3 ตวแปร คอ 1. พฤตกรรมดานปญญา (Cognitive Entry Behavior) เปนพฤตกรรมดานความร

ความคด ความเขาใจ หมายถง การเรยนรทจาเปนตองการเรยนเรองนนและมมากอนเรยน ไดแก ความถนด และพนฐานความรเดมของผเรยน ซงเหมาะสมกบการเรยนรใหม

2. ลกษณะทางอารมณ (Affective Entry Characteristics) เปนตวกาหนดดานอารมณ หมายถง แรงจงใจใฝสมฤทธ ความกระตอรอรนทมตอเนอหาทเรยน รวมถงทศนคตของผเรยนทมตอเนอหาวชา ตอโรงเรยน และระบบการเรยนและมโนภาพเกยวกบตนเอง

3. คณภาพของการสอน (Quality of Instruction) เปนตวกาหนดประสทธภาพในการเรยนของผเรยน ซงประกอบดวยการชแนะ หมายถง การบอกจดมงหมายของการเรยนการสอนและงานทจะตองทาใหผเรยนทราบอยางชดเจน การใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน การใหการเสรมแรงของคร การใชขอมลยอนกลบ หรอการใหผเรยนรผลวา ตนเองกระทาไดถกตองหรอไม และการแกไขขอบกพรอง

สชาดา ศรศกด (2544) กลาวถงสงทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนดงน 1. คณลกษณะของผเรยน ไดแก อาย เพศ สตปญญา เจตคต แรงจงใจ พนฐานความรเดมรวมทงความสนใจ 2. คณลกษณะของผสอน ไดแก คณวฒ ระยะเวลาทสอน ความสามารถ เจตคตของผสอน 3. องคประกอบดานอนๆ ไดแก องคประกอบดานเศรษฐกจ ระดบสงคมของผเรยน ระดบการศกษาของบดามารดา ขนาดของโรงเรยนและอปกรณ

ธนพร สนคย (2552) ไดกลาวถงสงทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนไวหลายสาเหต ไดแก สาเหตจากตวนกเรยน เชนดานสตปญญา ความรพนฐาน เจตคต สาเหตสงแวดลอม

37

ทางบานหรอพนฐานทางครอบครวสาเหตจากกระบวนการทางการศกษา หรอคณภาพการสอนของคร

นรมล บญรกษา (2554) องคประกอบทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ประกอบดวย ดานตวผเรยน หมายถงพฤตกรรมความร ความคด และสตปญญาความสามารถดานตาง ๆ ไดแก ความถนด ความสนใจและพนฐานเดมของผเรยน ดานอารมณ หมายถง อารมณ ความกระตอรอรน แรงจงใจทจะทาใหเกดการอยากเรยนร เจตคตตอเนอหาวชา ระบบการเรยน และพนฐานทางครอบครว คณภาพการสอน หมายถง สามารถทาใหนกเรยนอยากเรยนร สนใจ นกเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน มการใหแรงเสรมของคร บคลกภาพของครผสอน มการประเมนผลการสอนเพอการใชขอมลยอนกลบ เพอแกไขขอบกพรองในการสอน

สรปไดวาองคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนคอ ความรพนฐาน ความเขาใจ ความถนด ความคดและสตปญญาความสามารถดานตาง ๆสภาพแวดลอมทางบานของผเรยน ซงครผสอนตองเขาใจในความแตกตางของผเรยนแตละคน นาไปสการถายทอดประสบการณ ความรใหผเรยนไดอยางเตมท มสอการเรยนการสอนทชดเจน สงผลใหผเรยนเกดความร ความเขาใจในเนอหาทเรยนมากยงขน

การวดผลสมฤทธทางการเรยน กงวล เทยนกณฑเทศน (2540) การวดผลสมฤทธทางการเรยนผทประกอบอาชพ

ครผสอน ผใหการฝกอบรม ไมวาจะอยในสถาบนการศกษาใดหรอในหนวยงานธรกจยอมจะตองทราบผลวา ผลของการสอน การฝกอบรมจะบรรลวตถประสงคเพยงใด เราสามารถนาวธการดาเนนการวดผลสมฤทธทางการเรยนเขาไปใชว ดผลไดเสมอ การวดและประเมนผลเปนกระบวนการยอยทประกอบอยในกระบวนการเรยนการสอนขนสดทายเพอใหทราบวากระบวนการเรยนการสอนบรรลผลเพยงใด ซงการวดผลสมฤทธทางการเรยนตองชดเจนและวดผลได

พวงรตน ทวรตน (2543) การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คณลกษณะ รวมถงความร ความสามารถของบคคลอนเปนผลมาจากการเรยนการสอน หรอมวลประสบการณทงปวงทบคคลไดจากการเรยนการสอน ทาใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตาง ๆ ของสมรรถภาพทางสมอง ซงมจดมงหมายเพอเปนการตรวจสอบระดบความสามารถสมองของบคคล เรยนแลวรอะไรบาง และมความสามารถดานใดมากนอยเทาไร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2545) การวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนการวดความสาเรจทางการเรยน หรอวดประสบการณทางการเรยนทผเรยนไดรบจากการเรยนการสอน โดยวดตามจดมงหมายของการสอนหรอวดผลสาเรจจากการศกษาอบรมในโปรแกรมตาง ๆ

สรปไดวา การวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนกระบวนการวดความร ความสามารถ ความเขาใจและสตปญญา วาผเรยนเกดการเรยนรมากนอยเพยงใดหลงจากเรยนในเรองนน ๆซง

38

การวดผลสมฤทธทางการเรยนตองชดเจนและวดผลได ความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ลวน สายยศและองคณา สายยศ (2543) เปนแบบทดสอบทวดความรของนกเรยนทได

เรยนไปแลว ซงมกจะเปนขอคาถามใหนกเรยนตอบดวยกระดาษและดนสอ ( paper and pencil test )กบใหนกเรยนปฏบตจรง

สมบรณ ตนยะ (2545) เปนแบบทดสอบทใชสาหรบวดพฤตกรรมทางสมองของผเรยนวามความร ความสามารถใน เรองทเรยนรมาแลว หรอไดรบการฝกฝนอบรมมาแลวมากนอยเพยงใด

สมนก ภทธยธน (2546) เปนแบบทดสอบวดสมรรถภาพของสมองดานตางๆทนกเรยนไดเรยนรมาแลว

พชต ฤทธจรญ (2547) การทจะทาใหทราบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนวามการพฒนาตรงตามจดประสงคของการเรยนรหรอไม มากนอยเพยงใด ตองใชวธการทดสอบทมความถกตอง เทยงตรง มคณภาพการสรางอยางถกตองตามหลกวชาทเรยกวาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

กลาวโดยสรป แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนเครองมอทใช ในการวดทางดานความร ความสามารถ และ ทกษะตาง ๆ ของผเรยน ทไดเรยนร หรอไดรบการสอนและการฝกฝนมาแลว วาผเรยนมความรอบรมากนอยเพยงใด

ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ภทรา นคมานนท (2540) กลาวถงประเภทของแบบทดสอบดานพทธพสยวาโดยทวไป

แบงออกเปน 2 ประเภท คอ แบบทดสอบอตนย หมายถง แบบทดสอบทถามใหตอบยาวๆแสดงความคดเหนไดอยางกวางขวาง ประเภทท 2 คอแบบทดสอบแบบปรนย หมายถง แบบทดสอบประเภทถก – ผด จบค เตมคาและเลอกตอบ โดยใชเกณฑทใชจาแนกประเภทของแบบทดสอบไดแก

1. จาแนกตามกระบวนการในการสราง จาแนกได 2 ประเภทคอ 1.1 แบบทดสอบทครสรางขนมาเอง เปนแบบทดสอบทสรางขนเฉพาะคราวเพอใช

ทดสอบผลสมฤทธและความสามารถทางวชาการของเดก 1.2 แบบทดสอบมาตรฐาน เปนแบบทดสอบทสรางขนดวยกระบวนการหรอวธการ

ทซบซอนมากกวาแบบทดสอบทครสรางขน เมอสรางขนแลวมการนาไปทดลองสอบและนาผลมาวเคราะหดวยวธการทางสถต เพอปรบปรงใหมคณภาพด มความเปนมาตรฐาน

2. จาแนกตามจดมงหมายในการใชประโยชน จาแนกได 2 ประเภทคอ 2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ หมายถง แบบทดสอบทใชวดปรมาณความรความ

39

ความสามารถ ทกษะเกยวกบดานวชาการทไดเรยนรวามมากนอยเพยงใด 2.2 แบบทดสอบความถนด เปนแบบทดสอบทใชวดความสามารถทเกดจากการ

สะสมประสบการณทไดเรยนรมาในอดต 3. จาแนกตามรปแบบคาถามและวธการตอบ จาแนกได 2 ประเภทคอ

3.1 แบบทดสอบอตนย มจดมงหมายทจะใหผสอบไดตอบยาวๆแสดงความคดเหนอยางเตมท

3.2 แบบทดสอบปรนย เปนแบบทดสอบทถามใหผสอบตอบสนๆในขอบเขตจากดคาถามแตละขอวดความสามารถเพยงเรองใดเรองหนงเพยงเรองเดยว ผสอบไมมโอกาสแสดงความคดเหนไดอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบอตนย

4. จาแนกตามลกษณะการตอบ จาแนกได 3 ประเภทคอ 4.1 แบบทดสอบภาคปฏบต เชนขอสอบวชาพลศกษา ใหแสดงทาทางประกอบ

เพลงวชาประดษฐ ใหประดษฐของใชดวยเศษวสด การใหคะแนนจากการทดสอบประเภทนครตองพจารณาทงดานคณภาพผลงาน ความถกตองของวธการปฏบตรวมทงความคลองแคลวและปรมาณของผลงานดวย

4.2 แบบทดสอบเขยนตอบ เปนแบบทดสอบทใชเขยนตอบทกชนด 4.3 แบบทดสอบดวยวาจา เปนแบบทดสอบทผสอบใชการโตตอบดวยวาจา

5. จาแนกตามเวลาทกาหนดใหตอบ จาแนกได 2 ประเภทคอ 5.1 แบบทดสอบวดความเรว เปนแบบทดสอบทมงวดทกษะความคลองแคลวใน

การคดความแมนยาในความรเปนสาคญ มกมลกษณะคอนขางงาย แตใหเวลาในการทาขอสอบนอย ผสอบตองแขงขนกนสอบ ใครททาเสรจกอนและถกตองมากทสดถอวามประสทธภาพสงกวา

5.2 แบบทดสอบวดประสทธภาพสงสด แบบทดสอบลกษณะนมลกษณะคอนขางยากและใหเวลาทามาก

6. จาแนกตามลกษณะและโอกาสในการใช จาแนกได 2 ประเภทคอ 6.1 แบบทดสอบยอย เปนแบบทดสอบทมจานวนขอคาถามไมมากนก มกใช

สาหรบประเมนผลเมอเสรจสนการเรยนการสอนในแตละหนวยยอย โดยมจดประสงคหลกคอเพอปรบปรงการเรยนเปนสาคญ

6.2 แบบทดสอบรวม เปนแบบทดสอบทถามความรความเขาใจรวมหลายๆเรองหลายๆเนอหาหลายๆจดประสงค มจานวนมากขอ มกใชตอนสอบปลายภาคเรยนหรอปลายปการศกษา จดมงหมายสาคญคอใชเปรยบเทยบแขงขนระหวางผสอบดวยกน

7. จาแนกตามเกณฑการนาผลจากการสอบไปวดประเมน จาแนกได 2 ประเภท คอ 7.1 แบบทดสอบองเกณฑ มจดมงหมายเพอวดระดบความรพนฐานและความรท

40

จาเปนในการบงบอกถงความรอบรของผเรยนตามวตถประสงค 7.2 แบบทดสอบองกลม เปนแบบทดสอบทมงนาผลการสอบไปเรยบเทยบกบ

บคคลอนในกลมทใชขอสอบเดยวกน ถาใครมความสามารถเหนอใครเพยงใดเหมาะสาหรบใชเพอการสอบทมการแขงขนมากกวาเพอการเรยนการสอน

8. จาแนกตามสงเรา จาแนกได 2 ประเภทคอ 8.1 แบบทดสอบทางภาษา ไดแก การใชคาพดหรอตวหนงสอไปเราผสอบโดยการ

พดหรอเขยนออกมา 8.2 แบบทดสอบทไมใชภาษา ไดแก การใชรป กรยา ทาทางหรออปกรณตาง ๆ ไป

เราใหผสอบตอบสนอง ลวน สายยศและองคณา สายยศ (2543) ไดแบงแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ

เรยนไดเปน 2 กลม คอ 1. แบบทดสอบของคร หมายถง ชดของคาถามทครเปนผสรางขน ซงเปนขอคาถาม

เกยวกบความรทนกเรยนไดเรยนในหองเรยนมความรมากแคไหน บกพรองตรงไหนจะไดสอนซอมเสรมหรอเปนการวกความพรอมทจะไดเรยนในบทเรยนใหมขนอยกบความตองการของคร

2. แบบทดสอบมาตรฐาน แบบทดสอบประเภทนสรางขนจากผเชยวชาญในแตละสาขาวชาหรอจากครผสอนวชานน แตผานการทดลองหลายครง จนกระทงมคณภาพดจงสรางเกณฑปกตของแบบทดสอบนน สามารถใชเปนหลกเปรยบเทยบผลเพอประเมนคาการเรยนการในเรองใดๆกได แบบทดสอบมาตรฐานทมคมอดาเนนการสอบบอกวธสอบและยงมมาตรฐานในดานการแปลคะแนนดวยทงแบบทดสอบทครสรางขนและแบบทดสอบมาตรฐานมวธการสรางขอคาถามเหมอนกนเปนคาถามทวดเนอหาและพฤตกรรมทสอนไปแลวจะเปนพฤตกรรมทสามารถตงคาถามวดได ซงควรวดใหครอบคลมพฤตกรรมตางๆดงน

1. ความร ความจา 2. ความเขาใจ 3. การนาไปใช 4. การวเคราะห 5. การสงเคราะห 6. การประเมนคา สมนก ภททยธน (2546) แบบทดสอบทวดสมรรถภาพสมองดานตาง ๆ ทนกเรยนไดรบ

การเรยนผานมาแลว อาจแบงไดเปน 2 ประเภท คอ แบบทดสอบทครสรางกบแบบทดสอบมาตรฐานซงทงแบบทดสอบทครสรางขนและแบบทดสอบมาตรฐานมวธการในการสรางขอคาถามเหมอนกน เปนคาถามทวดเนอหาและพฤตกรรมทสอนไปแลว จะเปนพฤตกรรมทสามารถตง

41

คาถามได ซงควรจดใหครอบคลมพฤตกรรมดานตาง ๆ ดงน 1. วดดานความรความจา 2. วดดานความเขาใจ 3. วดดานการนาไปใช 4. วดดานการวเคราะห 5. วดดานการสงเคราะห 6. วดดานการประเมนคา พชต ฤทธจรญ (2547) ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ แบงออกเปน 2

ประเภทคอ 1. แบบทดสอบทครสรางขนเอง หมายถง แบบทดสอบทมงวดผลสมฤทธของผเรยน

เฉพาะกลมทครสอน เปนแบบทดสอบทครสรางขนใชกนทวไปในสถานศกษามลกษณะเปนแบบทดสอบขอเขยนซงแบงออกไดอก 2 ชนด คอ

1.1 แบบทดสอบอตนย เปนแบบทดสอบทกาหนดคาถามหรอปญหาใหแลวให ผตอบเขยนโดยแสดงความร ความคด เจตคต ไดอยางเตมท

1.2 แบบทดสอบปรนย หรอแบบใหตอบสน ๆ เปนแบบทดสอบทกาหนดใหผสอบเขยนตอบสน ๆ หรอมคาตอบใหเลอกแบบจากดคาตอบ ผตอบไมมโอกาสแสดงความร ความคดไดอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบอตนย แบบทดสอบชนดนแบงออกเปน 4 ชนด คอ แบบทดสอบถก-ผด แบบทดสอบเตมคา แบบทดสอบจบค และแบบทดสอบเลอกตอบ

2. แบบทดสอบมาตรฐาน หมายถง แบบทดสอบทมงวดผลสมฤทธของผเรยนทวๆ ไป ซงสรางโดยผเชยวชาญ มการวเคราะหและปรบปรงอยางดจนมคณภาพ มมาตรฐาน กลาวคอ มมาตรฐานในการดาเนนการสอน วธการใหคะแนนและการแปลความหมายของคะแนน สรปไดวาประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบงออกเปนหลายประเภท คอ แบบทดสอบทครสรางขนมาเอง แบบทดสอบมาตรฐาน แบบทดสอบวดผลสมฤทธ แบบทดสอบความถนด แบบทดสอบอตนย แบบทดสอบปรนย แบบทดสอบภาคปฏบต แบบทดสอบเขยนตอบ แบบทดสอบดวยวาจา แบบทดสอบวดความเรว แบบทดสอบยอย แบบทดสอบรวม แบบทดสอบองเกณฑ แบบทดสอบองกลม การจะเลอกใชแบบทดสอบประเภทใดนนขนอยกบครผสอน ทงนตองสอดคลองกบจดประสงคและเนอหาของรายวชานนๆทเหมาะสม

การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน การสรางแบบทดสอบใหมคณภาพ สามารถปรบปรงไดโดยฝกเขยนขอสอบไดรบ

ความวจารณและขอเสนอแนะ ผสอนตองเขาใจทงจดประสงคและเนอหาทจะวด ตองรถงกระบวนการคดในการปฏบตงานของผเรยน รระดบความสามารถในการอานและการใชศพทของ

42

ผสอบ รจกลกษณะเดนและขอพกพรองของขอสอบแตละชนดเพอจะนาไปใชใหเหมาะสม พชต ฤทธจรญ (2547) ใหแนวการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธดงน 1. วเคราะหหลกสตรและสรางตารางวเคราะหหลกสตร 2. กาหนดจดประสงคการเรยนร 3. กาหนดชนดของขอสอบและศกษาวธสราง 4. เขยนขอสอบ 5. ตรวจทานขอสอบ 6. จดพมพแบบทดสอบฉบบทดลอง 7. ทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ 8. จดทาแบบทดสอบฉบบจรง มาล จนทรชลอ (2547) เสนอวธการสรางขอสอบวดผลสมฤทธ ดงน 1. ขอสอบควรใชประเมนจดประสงคทสาคญของการสอนทสามารถสอบวดไดโดยใช

แบบทดสอบทเปนขอเขยน 2. ขอสอบควรสะทอนใหเหนทงจดประสงคทเปนเนอหาและจดประสงคทเปน

กระบวน การสาคญทเนนในหลกสตร 3. ขอสอบควรจะสะทอนใหเหนทงจดประสงคในการวด เชน วดประเมนความ

แตกตางระหวางบคคลหรอวดเพอแยกผทไดเรยนร 4. ขอสอบควรมความเหมาะสมกบระดบความสามารถของผอานและมความยาวท

พอเหมาะ สรปไดวา หลกเกณฑเบองตนในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน คอ

ขอสอบควรสะทอนใหเหนทงจดประสงคทเปนเนอหาและจดประสงคทเปนกระบวนการสาคญทเนนในหลกสตร ซงตองมความเหมาะสมกบระดบความสามารถของผอานและมความยาวทพอเหมาะ หลงจากนนทาการเขยนขอสอบพรอมทงตรวจทานขอสอบ แลวนาไปจดพมพแบบทดสอบฉบบทดลอง ทาการทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ สดทายจดทาแบบทดสอบฉบบจรง

ประโยชนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน พรพศ เถอนมณเฑยร (2549) ไดกลาวถงประโยชนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนไว ใชสาหรบ 1. วดผลสมฤทธในการเรยนเปนรายบคคลและเปนกลม 2. ปรบปรงการเรยนการสอนใหเหมาะสมยงขน 3. ใหแยกประเภทนกเรยนออกเปนกลมยอยๆตามความสามารถ

43

4. การวนจฉยสมรรถภาพเพอใหไดรบความชวยเหลอไดตรงจด 5. เปรยบเทยบความงอกงาม 6. ตรวจสอบประสทธภาพของการเรยน 7. พยากรณความสาเรจในการศกษา 8. การแนะแนว 9. การประเมนผลการศกษา 10. การศกษาคนควาวจย พวงรตน ทวรตน(2543) ประโยชนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน มดงน 1. ใชสารวจทวไปเกยวกบตาแหนงการเรยนในโรงเรยนเมอเปรยบเทยบกบเกณฑ ปกต

ใหเขาใจนกเรยนไดดขน 2. ใชแนะแนวและประเมนคาเกยวกบการสอบไดสอบตกของแตละบคคลจดออน และ

จดเดนของแตละบคคล การสอนซอมเสรมใหกบนกเรยนฉลาด และนกเรยนทตองการความ ชวยเหลอ การปรบปรงการสอน

3. ใชจดกลมนกเรยนเพอประโยชนในการจดการเรยนการสอน 4. ชวยในการวจยทางการศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนในวชาทสอบแตกตางกนโดย

ใชแบบทดสอบมาตรฐานเปนเครองมอวด สรปไดวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนมประโยชนตอผเรยน คอ ใชสาหรบ

วดผลสมฤทธในการเรยนเปนรายบคคลและเปนกลมแลวทาการเปรยบเทยบตรวจสอบพฒนาการของผเรยน วาบรรลจดประสงคหรอไมหากเกดผลในทางทดกดาเนนตอ แตถาหากไมบรรลจดประสงคกนาไปปรบปรงการเรยนการสอนหรอทาการวจยแลวทาการประเมนผลการศกษาอกครง 2.5 ความพอพงใจ ความหมายของความพงพอใจ กด (Good, 1973) ไดใหความหมายของความพงพอใจวาความพงพอใจ หมายถง สภาพคณภาพ หรอระดบความพงพอใจซงเปนผลมาจากความสนใจตางๆ และทศนคตทบคคลมตอสงททาอย กตมา ปรดลก (2529) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกพอใจในงานททา เมองานนนใหประโยชนตอบแทนทงทางดานวตถและทางดานจตใจ ซงสามารถตอบสนองพนฐานของเขาได และไดกลาวถงแนวความคดทเกยวกบความตองการพนฐานของมนษยตามทฤษฏของมาสโลววา หากความตองการพนฐานของมนษยไดรบการตอบสนองกจะทาใหเขาเกดความพอใจ

44

อครเดช จานงธรรม (2549) กลาววา ความรสกชอบ พอใจ และประทบใจจากการไดรบการตอบสนองความตองการและมความสขเมอไดรบผลสาเรจ ซงจะแสดงออกมาทางพฤตกรรม โดยสงเกตไดจากสายตา คาพดและแสดงทางพฤตกรรม จรพร แขวงเพชร (2552) กลาววา ความพงพอใจ คอ ความรสกชอบประทบใจทเกดขนภายในตวบคคลตอสงตาง ๆ ทไดสมผสและรบรจากประสาทสมผส สรปไดวาความพงพอใจหมายถง ความรสกชอบใจ พอใจ หรอประทบใจทเกดขนในตวบคคลตอสงตางๆ จากการไดรบการตอบสนองความตองการพนฐาน ซงสงเกตไดจากการแสดงพฤตกรรม ทฤษฎการสรางความพงพอใจ อารย พนธมณ (2546) ไดกลาววา ทฤษฎสาหรบการสรางความพงพอใจมหลายทฤษฎ สาหรบสรางความพงพอใจมหลายทฤษฎ แตทฤษฎทไดรบการยอมรบและมชอเสยง คอทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว (Maslow’s Hierarchy of Needs) ทกลาววา มนษยทกคนมความตองการเหมอนกนแตความตองการนนเปนลาดบขน เขาไดต งสมมตฐานเกยวกบความตองการของมนษยไวดงน

1. มนษยมความตองการอยเสมอและไมมทสนสด ขณะทความตองการสงใดไดรบการตอบสนองแลว ความตองการอนกจะเกดขนไมมวนจบสน

2. ความตองการทไดรบการตอบสนองแลวจะไมเปนสงจงใจสาหรบพฤตกรรมอนตอไป ความตองการทไดรบการตอบสนองเทานนทเปนแรงจงใจของพฤตกรรม

3. ความตองการของมนษยจะเรยงเปนลาดบขนตามความสาคญ กลาวคอ เมอความตองการในระดบตาไดรบการตอบสนองแลวความตองการระดบสงกจะเรยกรองใหมการตอบสนอง ซงสาดบขนความตองการของมนษยม 5 ขนตอนตามลาดบจากตาไปสงดงน

3.1 ความตองการดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการในเบองตนเพอความอยรอดของชวต เชนความตองการเรองอาหาร น า อากาศ เครองนงหม ยารกษาโรค ทอยอาศย และความตองการทางเพศ ความตองการทางดานรางกายจะมอทธพลตอพฤตกรรมของคนกตอเมอความตองการทงหมดของคนยงไมไดรบการตอบสนอง

3.2 ความตองการทางดานความปลอดภยหรอความมนคง (Security of Safety Needs) ถาความตองการทางดานรางกายไดรบการตอบสนองตามสมควรแลว มนษยจะตองการในขนสงตอไป คอเปนความรสกทตองการความปลอดภย หรอความมนคงในปจจบนและอนาคต ซงรวมถงความกาวหนาและความอบอนใจ

3.3 ความตองการทางดานสงคม (Social or Belonging Needs) หลงจากทมนษยไดรบการตอบสนองในสองขนดงกลาวแลวกจะมความตองการสงขนอก คอความตองการทาง

45

สงคม เปนความตองการทจะเขารวมและไดรบการยอมรบในสงคม ความเปนมตรและความรกจากเพอน

3.4 ความตองการทจะไดรบการยอมรบนบถอ (Esteem Needs) เปนความตองการใหคนอนยกยอง ใหเกยรต และเหนความสาคญของตนเอง อยางเดนในสงคม รวมถงความสาเรจ ความรความสามารถ ความเปนอสระและเสรภาพ

3.5 ความตองการความสาเรจในชวต (self Actualization) เปนความตองการสงสดของมนษย สวนมากจะเปนความอยากเปน อยากจะไดตามความคดของตน หรอตองการจะเปนมากกวาทตวเองเปนอยในขณะนน

จากทฤษฎความตองการตามลาดบขนขนของมาสโลว สรปไดวาความตองการทง 5 ขนของมนษยมความสาคญไมเทากน การจงใจตามทฤษฎนจะตองพยายามตอบสนองความตองการของมนษยซงมความตองการแตกตางกนไป และความตองการในแตละขนจะมความสาคญแกบคคลมากนอยเพยงใดนน ยอมขนอยกบความพงพอใจทไดรบการตอบสนองความตองการในลาดบนน ๆ

วธสรางความพงพอใจตอการเรยนการสอน บลม (Bloom. 1976) มความเหนวาถาสามารถจดใหนกเรยนไดทากจกรรมตามทตน

ตองการ กจะคาดหวงไดแนนอนวานกเรยนทกคนไดเตรยมใจสาหรบกจกรรมทตนเองเลอกนนดวยความกระตอรอรน พรอมทงความมนใจ เราสามารถสงเกตเหนความแตกตางของความพรอมทางดานจตใจไดชดเจน จากการปฏบตของนกเรยนตองานทเปนวชาบงคบกบวชาเลอก หรอจากสงนอกโรงเรยนทนกเรยนอยากเรยน เชน เกม ดนตร การขบรถยนต หรออะไรบางอยางทนกเรยนอาสาสมครและตดสนใจโดยเสรในการเรยน มความกระตอรอรน มความพงพอใจ และมความสนใจเมอเรมเรยน จะทาใหนกเรยนเรยนไดรวดเรวและประสบความสาเรจสง อยางไรกตามบลมเหนวาวธนคอนขางเปนอดมคตทจดไดลาบาก

กระจางจต แกวชล (2549); ภพ เลาหไพบลย (2540); และสกนเนอร (ภพ เลาหไพบลย. 2540; อางองจาก B.F. Skinner) ไดกลาวถงวธการสรางความพงพอใจในการเรยนการสอนไวใกลเคยงกน คอ การสรางความพงพอใจในการเรยนการสอนเปนการใหสงเรา เพอใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงตอไป ซงความสมพนธระหวางสงเรากบพฤตกรรมทเกดขน สงเราเปนสญญาณใหนกเรยนรวาควรจะแสดงพฤตกรรมอยางไรบาง โดยการแลกเปลยนเนอหาสาระประสบการณ ความคดเหน ความรสก อารมณ ความสนใจ ความพงพอใจ เจตคต คานยม ตลอดจนทกษะ และความชานาญระหวางผสงกบผรบ โดยมสถานการณหรอสญญาลกษณเปนสอกลางในการแลกเปลยน ดงนนกระบวนการเรยนการสอนจะตองมสอทด ถาการเลอกใชสอเปนไปในแนวทางทเหมาะสมแลวความร ความเขาใจ การแสวงหาความร และความพงพอใจจะสะสมเปน

46

ระบบแลวผลการตอบสนองของผเรยนตอสถานการณทเกดขนจากการใชสอการเรยนการสอน กจะทาใหเกดความร ความเขาใจ และความพงพอใจ

จรพร แขวงเพชร (2552) ไดกลาววา วธการสรางความพงพอใจตอการเรยนการสอน ผสอนจะตองมการใชจตวทยาในการจดการเรยนการสอน เชน การแสรมแรง การสรางแรงจงใจ การสรางการมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอน การใหคดคนหาคาตอบใหกบตนเองตลอดจนการใชสอทดมประสทธภาพไดอยางเหมาะสมกบเนอหา จดประสงค เหมาะสมกบวยของผเรยนดวย เพอใหผเรยนเกดความพงพอใจ และเกดการเรยนรเกยวกบสงทผสนถายทอดให

การวดความพงพอใจ ความพงพอใจเกดขนหรอไมนนขนอยกบกระบวนการจดการเรยนร ประกอบกบระดบความรสกของนกเรยน เพราะความพงพอใจเปนลกษณะเฉพาะของแตละบคคลเปนการตอบสนองตอสงเราภายนอก การวดจงวดจากบคลกภาพ แรงจงใจ การรบร แตมขอแตกตางทการตความและวธการ เพราะบคคลยอมมความแตกตางกนในเรองประสบการณและปจจยอน ๆ ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ (2536) และวไล รตนพลท (2548) ไดเสนอวธวดความพงพอใจไวดงน

1. การสงเกต (Observation) เปนการวดโดยสงเกตพฤตกรรมทบคคลแสดงออกตอสงใดสงหนง แลวนาขอมลไปอนมานวาบคคลมความพงพอใจตอสงนน ๆ อยางไร

2. การรายงานตนเอง (Self-Report) เปนการวดโดยการใหบคคลเลาความรสกทมตอสงนนออกมาจากการเลาน สามารถทจะกาหนดคาของคะแนนความพงพอใจได

3. วธการสมภาษณ (Interview) เปนการซกถามกลมบคคลทใชเปนตวอยางในการศกษา แตบางครงอาจไมไดความจรงตามทคาดหวงไว เพราะบคคลทใชเปนตวอยางอาจไมยอมเปดเผยความรสกทแทจรง

4. เทคนคจนตนาการ (Projective Techniques) วธนอาศยสถานการณหลายอยางไปเราผสอบ เมอผสอบเหนภาพแปลก ๆ กจะเกดจนตนาการออกมาแลวนามาตความหมาย จากการสอยนน ๆ กพอจะวดความพงพอใจไดวาพอใจหรอไม

5. ว ธการวดทางสรระ คอใชเครองมอเพอสงเกตการณเปลยนแปลงของรางกาย การวดทางสรระน สามารถกระทาไดโดยการวดตานกระแสไฟฟาทางผวหนง การขยายของลกนยนตา การวดฮอรโมนบางชนด

6. การใชแบบสอบถาม ซงเปนวธทนยมใชอยางแพรหลายวธหนง การสรางเครองมอวดความพงพอใจ

ชาญวทย เทยมบญประเสรฐ (2532) กลาวถงการสรางเครองมอวดความพงพอใจทมลกษณะใกลเคยงกนดงน

47

1. รวบรวมขอความทเกยวของกบเรองทตองการวด 2. พจารณาวาตองการวดความพงพอใจของใครทมตออะไร และใหความหมายของ

ความพงพอใจ และสงทจะวดใหแนนอน 3. เมอตความหมายของสงของทจะวดแนนอนแลว กสรางขอความในแตละขอนน ๆ

ใหครอบคลมเนอหาในหวขอเหลานน ซงมลกษณะดงน 3.1 ตองเปนขอความทเขยนในแงความรสก ความเชอ หรอความตงใจทจะทาสงใด

สงหนงทไมใชขอเทจจรง (Fact) 3.2 ขอความทบรรจสเกลจะตองประกอบดวยขอความทเปนบวกและลบคละกน 3.3 ขอความในแตละขอตองสน เขาใจงาย ชดเจนไมกากวม

4. เมอไดขอความเพยงพอแลวกบรรจในสเกล โดยใหมขอเลอก 5 ขอเลอก ไดแก พงพอใจมากทสด พงพอใจมาก พงพอใจปานกลาง พงพอใจนอย พงพอใจนอยทสด

5. การกาหนดนาหนกในการตอบขอเลอกตาง ๆ แตละขอ ซงในการกาหนดน าหนกวาขอเลอกใดควรจะมน าหนกเทาใดนน มวธการอย 3 วธ ตาทนยมใชกนมากทสด คอ Arbitrary Weighting Method ซงกาหนดใหแตละหวขอมน าหนกเปน 5 4 3 2 และ 1 ถาขอความเปนบวก และ 1 2 3 4 และ 5 ถาชนดของขอความเปนลบ

6. ตรวจสอบขอความทสรางขนโดยใหผ เ ชยวชาญตรวจสอบ 5 ทาน ใหระบขอบกพรอง การใชภาษา ความเขาใจตรงกน แลวนามาแกไขปรบปรง

7. ทาการทดลองกอนนาไปใชจรง โดยการนาขอความทไดรบการตรวจสอบแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยางประมาณ 100 คน ทมความคลายคลงกบกลมตวอยางทจะทาการวจย วเคราะหคณภาพขอความแตละขอ โดยการหาคาอานาจจาแนกดวยวธการหาคาสหสมพนธ ระหวางคะแนนขอคาถามเปนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบ (Item-Test Correlation) และหาคาความเชอมนทงฉบบของแบบสอบถามโดยคาสมประสทธแอลฟา (- coefficient)

8. ปรบปรงแกไขขอความและเลอกขอความทมคณภาพ นาแบบสอบถามไปใชกบกลมตวอยางตอไป

2.6 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน งานวจยทเกยวของในประเทศ

อรญญา โชคสวสด (2550 : 39-65) วจยเรองการจดการเรยนรวทยาศาสตรโดยอางองโครงงานเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนโรงเรยนบานปาน ระดบชวงชนท 2โดยมจดมงหมายเพอศกษาผลทเกดจากการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร กลมตวอยางทใชในการวจยครงน นกเรยนโรงเรยนบานปานจานวน 20 คน ทกาลงเรยนอยในชนประถมศกษาปท 4 ถงชน

48

ประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 เครองมอทใชในการวจยม 3 ชนด ชนดท 1) เครองมอทใชในการปฏบตการสอน ไดแก แผนการจดการเรยนร 2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน แบบสมภาษณนกเรยน แบบบนทกประจาวนของคร 3) แบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะหซงมคาความเชอมนท 0.74 และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรซงมคาความเชอมน 0.75 การวจยนเปนการวจยแบบยงไมเขาขนการทดลอง (Pre - experimental Design) ผวจยใชรปแบบการศกษาเฉพาะกรณโดยใหการทดลอง 1 กลมวด 1 ครง (One–Shot Case Study) ผลการวจยพบวา 1) ดานความสามารถในการคดวเคราะหในการเรยนรวทยาศาสตร มนกเรยนทผานเกณฑทกาหนดไวคอรอยละ 70 จานวนคดเปนรอยละ 82.77 ของจานวนนกเรยนทงหมด 2) ดานผลสมฤทธทางการเรยน พบวานกเรยนผานเกณฑทกาหนดไวคอรอยละ 70 คดเปนรอยละ 83.88 ของจานวนนกเรยนทงหมด

วภาดา บรรทมพร (2553: บทคดยอ) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของนกเรยนช นมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนชมชนหวยยายจว จงหวดชยภม โดยใชเครองมอในการวจย 2 ประเภท ไดแก 1) เครองมอทใชในการทดลอง คอ แผนการจดการเรยนร 2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย แบบวดพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ และแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร พบวา นกเรยนเกดการพฒนาอยางมวจารณญาณสงขนโดยนกเรยนผานเกณฑรอยละ 50 ทกคน และนกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงขนโดยนกเรยนผานเกณฑรอยละ 50 จานวนรอยละ 87 จากนกเรยนทงหมด

ดวงพร อมแสงจนทร (2554: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาผลการเรยนร เรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศและความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เปนการวจยเชงทดลอง เครองมอทใชในการวจย ไดแกแผนการจดการเรยนรทจดการเรยนรแบบโครงงาน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบสงเกตพฤตกรรมความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบประเมนความสามารถในการทาโครงงาน และแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวา 1) ผลการเรยนรเรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2) พฤตกรรมความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง 3)ความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยภาพรวมอยในระดบสง 4) ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอการการเรยนรแบบโครงงานโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด

49

จรรยา เจรญรตน (2555: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทสอนดวยวธสอนแบบโครงงานเครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนจดการเรยนร แบบทดสอบ แบบประเมนความสามารถในการคดวเคราะห แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบประเมนความสามารถในการทาโครงงาน และแบบสอบถามความคดเหน พบวา 1) แผนจดการเรยนรดวยวธการสอนแบบโครงงาน มประสทธภาพ 83.59/80.21 2) ผลการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3) ความสามารถในการคดวเคราะหอยในระดบด 4) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยในระดบด 5) นกเรยนทแบงกลมแบบคละความสามารถและแบงกลมตามความสนใจมความสามารถในการทาโครงงานแตกตางอยางไมมนยสาคญทางสถต 6) ความคดเหนตอการจดการเรยนรอยในระดบมากทสด

มารยะห มะเซง (2555: บทคดยอ) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนราษฎรอปภมภ จงหวดนราธวาส เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนจดการเรยนรแบบโครงงาน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยน แบบบนทกภาคสนามของผวจย แบบสมภาษณผเรยน แบบสมภาษณความรความเขาใจในการจดการเรยนรแบบโครงงานของครวทยาศาสตร ดาเนนการโดยทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนกลมเดยว วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 และคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท .05

2.6 งานวจยทเกยวของตางประเทศ

ไวล (Wahl, 2003 : 3458 – A) ศกษาการเรยนรโดยโครงงาน ซงอยสองสวน คอ สวนแรก คอ การสรางรปแบบการเรยนรแบบโครงงาน ในหลกสตรคณตศาสตรระดบวทยาลยและเพอใหเขาใจถงวธทนกเรยนไดตอบสนองทางดานสตปญญาอารมณ และใหเกดแรงจงใจตอรปแบบการเรยนรแบบโครงงาน โครงงานทใชในการศกษาครงนมทงหมด 54โครงงาน ในแตละโครงงานนนจะมรปแบบการเรยนหนงแบบหรอมากกวานน และในแตละสวนจะมระบบการเรยนรหลก ๆ อย 5 อยางไดแก อารมณ สตปญญา รางกายและการสะทอนผล เครองมอทใชในการศกษาครงนไดแกแบบสงเกต ใชสงเกตหองเรยนในขณะทนกเรยนทากจกรรม แบบสมภาษณ โดยสมสมภาษณนกเรยนจานวน 18 คน จากนกเรยนหลาย ๆ หอง ผลจากการศกษาทได มสามสวน คอ สวนแรกพบวา นกเรยนมความรวาการเรยนรแบบโครงงาน ทาใหพวกเขาเขาใจแนวคดวชา

50

คณตศาสตรไดดกวาการสอนแบบเขยนบรรยาย สวนทสองพบวา นกเรยนมเจตคตทดตอวชาคณตศาสตรนกเรยนมความสขกบการรวมทากจกรรม และพวกเขามความเชอวา กจกรรมชวยใหพวกเขาเขาใจประเดนสาคญของวชาคณตศาสตร สวนทสามพบวา นกเรยนเหนคณคากจกรรมในหองเรยนทหลากหลาย

ว (Wu, 2006 : 3512 - A) วจยสารวจรปแบบการใชสอการเรยนรของนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตนในชนเรยนวชาวทยาศาสตรซงใชวธการจดการเรยนรแบบโครงงานซงไดทาการสารวจวธการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผวจยจงทาการรวบรวมขอมลจากหลายแหลง เชน การบนทกเทปวดทศนในชนเรยน การจดบนทกเกยวกบพฤตกรรมของผเรยนรวมทงการสมภาษณครผสอนดวย ผลการวจยพบวา การสอนบทเรยนโดยใชวธการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 สามารถใชสอการเรยนรไดหลากหลายรปแบบ ซงจากการทนกเรยนไดฝกการใชสอการเรยนรและฝกปฏบตจรงอยางน ชวยใหพวกเขาไดรบประสบการณตรงและไดทาความเขาใจเกยวกบวธการจดระบบ เปลยนแปลงและเชอมโยงขอมลหรอแนวคดทางวทยาศาสตรอยางแทจรง นอกจากน ครยงจาเปนจะตองยนอยในฐานผชวยเหลอและสนบสนนใหนกเรยนไดใชสอการเรยนรทหลากหลายดวย เพอการสรางภมความรอยางย งยนในตวผเรยนนนเอง

ยทมะหและตรกเมน (Yilmaz & Turkmen, 2012) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตร ในบทเรยนเรองเสยง ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ของโรงเรยนประถม Sipahi ประเทศตรก กลมตวอยางในการวจยเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จานวน 44 คน แบงออกเปน 2 กลม กลมควบคม 22 คน และกลมทดลอง 22 คน พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเพมขน

ดเลกและโอคาน (Dilek & Ozkan, 2013) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนสตทศกษาคณะวทยาศาสตร (ทคาดวาจะเปนครวทยาศาสตรในอนาคต) มหาวทยาลย Uludad ประเทศตรก เครองมอทใชเปนแบบสอบถามทงแบบตวเลอกและแบบปลายเปด พบวาการจดการเรยนรแบบโครงงานสงผลใหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของกลมทดลองสงขน

บทท 3 ระเบยบวธวจย

การวจยเ รองการพฒนาการเรยนรวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนช น

มธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก มวตถประสงคเพอเพอศกษาการพฒนาทกษะการเรยนรวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ซงมวธดาเนนการศกษาตามขนตอน ดงตอไปน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 เครองมอทใชในการวจย 3.3 การสรางเครองมอในการวจย 3.4 ขนตอนการรวบรวมขอมล 3.5 การวเคราะหขอมล 3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยม

วดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 3 หองเรยน จานวน 118 คน

กลมตวอยาง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยม

วดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Random Sampling)

3.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนประกอบดวย 1. แผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง

52  

โดยใชโครงงาน จานวน 3 แผน จานวน 12 ชวโมง 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง

การเคลอนทแนวตรง กอนเรยนและหลงเรยน เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ 3. สมดบนทกกจกรรมโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 4. แบบประเมนโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 5. แบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบทกษะการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 4 โดยใชโครงงาน 6. แบบสอบถามความพงพอใจ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ตอการเรยนรวชาฟสกส

โดยใชโครงงาน

3.3 การสรางและหาคณภาพเครองมอในการวจย 1. แผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง

โดยใชโครงงาน จานวน 3 แผน 1.1 ศกษาหลกการวธการสอนโดยใชโครงงานจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ 1.2 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษา

โรงเรยนมธยมวดหนองจอก ในรายวชาวทยาศาสตรฟสกส 1 เรอง การเคลอนทแนวตรง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยศกษาสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร และผลการเรยนรทคาดหวง โดยมโครงสรางรายวชาวชาวทยาศาสตรพนฐานฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ดงตารางท

ตารางท 3.1 โครงสรางรายวชา วชาวทยาศาสตรพนฐานฟสกส รหสวชา ว30101 ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนร เรอง การเคลอนทแนวตรง

สาระการเรยนร เนอหาการเรยนร จานวนชวโมง

1. ระยะทางและการกระจด

1. จดอางอง และตาแหนง 2. ระยะทางและการกระจด

4

2. ความเรวและอตราเรว 1. อตราเรวขณะหนงและอตราเรวเฉลย 2. ความเรวขณะหนงและความเรวเฉลย

4

3. ความเรงและการตกแบบเสร

1. ความเรงเฉลยและความเรงขณะหนง 2. ทดลองหาความเรงของวตถทตกแบบเสร

4

53  

ตารางท 3.1 (ตอ)

สาระการเรยนร เนอหาการเรยนร จานวนชวโมง

4. ความสมพนธระหวางกราฟความเรว เวลา กบระยะทางสาหรบการเคลอนทในแนวตรง

1. ลกษณะของกราฟทแสดงความสมพนธระหวางความเรวและเวลาของการเคลอนททมความเรงคงตว และการเคลอนท 2. หาระยะทางและการกระจดสาหรบการเคลอนทแนวตรง

4

5. สมการสาหรบคานวณหาปรมาณตาง ๆ ของการเคลอนทในแนวตรงดวยความเรงคงตว

1. อธบายความสมพนธระหวาง ความเรวตน ความเรวสดทาย ความเรงคงตว การกระจดและเวลา ของการเคลอนทใน 1 มต 2. คานวณหาปรมาณตาง ๆ ทเกยวของกบการเคลอนทใน 1 มต ดวยความเรงคงตว เมอกาหนดสถานการณให

4

1.3 สรางแผนจดการเรยนรวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรองการเคลอนทแนวตรง โดย

ใชโครงงาน ใหสอดคลองกบคาอธบายรายวชาและผลการเรยนรทคาดหวง โดยทาการเลอกสาระการเรยนรมา 3 หวขอเพอสรางแผนจดการเรยนรจานวน 3 แผน ใชเวลา 12 คาบเรยน คาบละ 50 นาท ดงน

แผนจดการเรยนรท 1 เรอง ระยะทางละการกระจด จานวน 4 คาบ แผนจดการเรยนรท 2 เรอง อตราเรวและความเรว จานวน 4 คาบ แผนจดการเรยนรท 3 เรอง ความเรงและการตกแบบเสร จานวน 4 คาบ แผนการจดการเรยนรทง 3 แผนจะมขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานซงม 4 ขน

ดงน ขนท 1 ขนนาเสนอประเดนการศกษา ขนท 2 ขนวางแผนการปฏบตงาน การศกษาคนควา ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรมตามแผนการปฏบตงาน สรปผล รายงานผลและนาเสนอ ขนท 4 ขนประเมนผลการทาโครงงาน

1.4 นาแผนการจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรงโดยใชโครงงาน ทสรางขนใหอาจารยทปรกษาพจารณาความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร ตรวจสอบความถกตองของเนอหาสาระ กจกรรมการเรยนการสอน การ

54  

วดผลประเมนผล ใหขอเสนอแนะ และปรบปรงแกไขตามขอแนะนาของอาจารยทปรกษา 1.5 นาแผนการจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การ

เคลอนทแนวตรงโดยใชโครงงาน เสนอผ เ ชยวชาญ เพอตรวจสอบความสอดคลองขององคประกอบตาง ๆ ในแผนการจดการเรยนรดานภาษาและความเทยงตรงของเนอหา (Content validity) จดประสงคการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล ความชดเจน ความถกตองเหมาะสมของภาษาทใช และนาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

+1 หมายถง แนใจวาแผนจดการเรยนรมความสอดคลองกบตวชวด 0 หมายถง ไมแนใจวาแผนจดการเรยนรมความสอดคลองกบตวชวด -1 หมายถง แนใจวาแผนจดการเรยนรมความสอดคลองกบตวชวด

1.6 นาแผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรงโดยใชโครงงาน ปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญ และนาแผนจดการเรยนรไปใชในการดาเนนการวจยตอไป

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง ผวจยดาเนนการสรางตามขนตอน ดงน

2.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบวธการสรางแบบทดสอบ และการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง

2.2 วเคราะหสาระการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวง เพอวเคราะหและวดความสามารถดานตาง ๆ เชน ดานความร-ความจา ดานความเขาใจ ดานการนาไปใช

2.3 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงการเรยนรวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร แบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ โดยแบบทดสอบเปนฉบบเดยวกน แตสลบขอคาถาม โดยระยะการสอบกอนและหลงเรยนหางกน 20 ชวโมง

2.4 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง ทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางจดประสงคการเรยนรกบพฤตกรรมทตองการวด ความชดเจนของคาถาม และความถกตองดาน

55  

ภาษา และปรบปรงตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษา 2.5 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การ

เคลอนทแนวตรง ทผวจยสรางขนเสนอผเชยวชาญดานวดผล ตรวจสอบความสอดคลองระหวางจดประสงคการเรยนรกบพฤตกรรมทตองการวด ความชดเจนของคาถาม และความถกตองดานภาษา และนาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

+1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด -1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความสอดคลองกบจดประสงคทวด

2.6 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง ทผานการปรบปรงตามความเหนของผเชยวชาญแลวไปทดลองใช (Tryout) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนหนองจอกพทยานสสรณมธยม เขตหนองจอก จานวน 20 คน ตรวจสอบคะแนนของนกเรยน นาคะแนนมาวเคราะหหาคณภาพของแบบทดสอบโดยตรวจสอบหาคาความยากงาย (p) และอานาจจาแนก (r) เปนรายขอ โดยใชเทคนค 27% ของจง เตห ฟาง (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ.2538: 197-198) แลวเลอกเฉพาะขอสอบทมคาความยากงาย (p) ระหวาง .20 - .80 และคาอานาจจาแนก (r) ตงแต .20 ขนไป จานวน 20 ขอ

2.7 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรง ทปรบปรงแกไขไปใชในการดาเนนการวจยตอไป

3. สมดบนทกกจกรรมโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

3.1 ศกษาคนควา เอกสาร หนงสอ และงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนขอมลและแนวทางในการสรางสมดบนทกกจกรรมโครงงาน

3.2 สรางสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยกาหนดหวขอในการบนทกตามกระบวนการทาโครงงาน ไดแก การวางแผนการทางาน กาหนดหวขอเรอง ทมาและความสาคญ วตถประสงค สมมตฐาน ขอบเขตการดาเนนโครงงาน วธการดาเนนการ ผลการดาเนนการ ผลทคาดวาจะไดรบปญหาและแนวทางการแกไข ซงเปนบนทกการปฏบตงาน

3.3 นาสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 สรางขนใหอาจารยทปรกษาพจารณาความเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของเนอหาสาระ กจกรรมการดาเนนโครงงาน การวดผลประเมนผล ใหขอเสนอแนะ และปรบปรงแกไขตามขอแนะนา

3.4 นาสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เสนอผเชยวชาญ

56  

ตรวจใหคะแนนความสอดคลองระหวางหวขอกบทกษะกระบวนการทาโครงงาน และนาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

+1 หมายถง แนใจวามความสอดคลองกบกระบวนการทาโครงงาน 0 หมายถง ไมแนใจวามความสอดคลองกบกระบวนการทาโครงงาน -1 หมายถง แนใจวาไมมความสอดคลองกบกระบวนการทาโครงงาน

3.5 นาสมดบนทกกจกรรมโครงงานทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญ และนาไปใชในการดาเนนการวจยตอไป

4. แบบประเมนโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

4.1 ศกษาคนควา เอกสาร หนงสอ ตาราการวดผลประเมนผลการเรยนตามสภาพจรง และงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนขอมลและแนวทางในการสรางแบบประเมนโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

4.2 สรางแบบประเมนโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ซงมหวขอในการประเมน 3 ดาน คอ ดานการวางแผนการทางาน ดานกระบวนการทางาน และ ดานผลงานและการนาเสนอขอมลเปนรายกลม โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน

4 หมายถง โครงงานนกเรยนอยในเกณฑ ดมาก 3 หมายถง โครงงานนกเรยนอยในเกณฑ ด 2 หมายถง โครงงานนกเรยนอยในเกณฑ พอใช 1 หมายถง โครงงานนกเรยนอยในเกณฑ ปรบปรง

และกาหนดเกณฑในการแปลความหมายจากการโดยกาหนดคาในการแปลความหมายดงน คาเฉลย 3.51 – 4.00 หมายถง โครงงานของนกเรยนอยในระดบ ดมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง โครงงานของนกเรยนอยในระดบ ด คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง โครงงานของนกเรยนอยในระดบ พอใช คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง โครงงานของนกเรยนอยในระดบ ปรบปรง

4.3 นาแบบประเมนโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทผวจยสรางขนเสนอผเชยวชาญ ตรวจใหคะแนนความสอดคลองระหวางหวขอการประเมนกบพฤตกรรมทจะวด และนาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

57  

+1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด -1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความสอดคลองกบจดประสงคทวด

4.4 นาแบบประเมนโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 นกเรยนทผานการปรบปรงแกไขแลวไปใชในการดาเนนการวจยตอไป

5. แบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบทกษะการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาป

ท 4 โดยใชโครงงาน 5.1 ศกษาคนควา เอกสาร หนงสอ และงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนขอมลและแนวทางใน

การสรางแบบสงเกตพฤตกรรมกลม 5.2 กาหนดเกณฑในการใหคะแนน เนอหาทจะวด และเลอกรปแบบเครองมอทจะวด 5.3 สรางแบบสงเกตพฤตกรรมกลมซงมหวขอในการประเมน 5 หวขอ คอ ขนตอนการ

ทางาน การใหความรวมมอ ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความรบผดชอบตอหนาท การตรงตอเวลา โดยมกาหนดการใหคะแนน ดงน

4 หมายถง มพฤตกรรมกลมในเกณฑ ดมาก 3 หมายถง มพฤตกรรมกลมในเกณฑ ด 2 หมายถง มพฤตกรรมกลมในเกณฑ พอใช 1 หมายถง มพฤตกรรมกลมในเกณฑ ปรบปรง

และกาหนดเกณฑในการแปลความหมายดงน คาเฉลย 3.51 – 4.00 หมายถง มพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานใน

ระดบ ดมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานใน

ระดบ ด คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานใน

ระดบ พอใช คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง มพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานใน

ระดบ ปรบปรง

5.4 นาแบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบทกษะการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน ทผวจยสรางขนเสนอผเชยวชาญ ตรวจใหคะแนนความสอดคลองระหวางหวขอการประเมนกบพฤตกรรมทจะวด และนาขอมลทรวบรวมจากความ

58  

คดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

+1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด -1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความสอดคลองกบจดประสงคทวด

5.5 นาแบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบทกษะการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงานทปรบปรงแกไขแลวไปใชในการดาเนนการวจยตอไป

6. แบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

6.1 ศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสอบถามความพงพอใจ เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

6.2 กาหนดเกณฑในการใหคะแนน เนอหาทจะวด และเลอกรปแบบเครองมอทจะวด 6.3 สรางแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงานของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 โดยสอบถามความพงพอใจในดานกจกรรมการเรยนร ดานสอการเรยนร และดานประโยชนทไดรบ ลกษณะของรปแบบการวดเปนแบบใชมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามวธของลเครท (Likert Scale) โดยมระดบคะแนน ดงน

5 หมายถง มความระดบความพงพอใจมากทสด 4 หมายถง มความระดบความพงพอใจระดบ มาก 3 หมายถง มความระดบความพงพอใจระดบ ปานกลาง 2 หมายถง มความระดบความพงพอใจระดบ นอย 1 หมายถง มความระดบความพงพอใจระดบ นอยทสด

ใชเกณฑในการแปลความหมาย ดงน (บญชม ศรสะอาด. 2545 : 105 – 106) คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มความพงพอใจในระดบ มากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบ มาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบ ปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบ นอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบ นอยทสด

6.4 นาแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงานของนกเรยนชน

59  

มธยมศกษาปท 4 ทผวจยสรางขน ไปใหอาจารยทปรกษา ตรวจสอบคณภาพดานความตรงเชงเนอหา ความชดเจนของคาถาม ความถกตองดานภาษา และใหขอเสนอแนะ ทาการปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษา

6.5 นาแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทผวจยสรางขนเสนอผเชยวชาญ ตรวจใหคะแนนคณภาพดานความตรงเชงเนอหาของแบบสอบถาม (Content validity) และนาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ซงมคาเทากบ 0.66 – 1.00 ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณาดงน

+1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความสอดคลองกบจดประสงคทวด

-1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความสอดคลองกบจดประสงคทวด 6.6 นาแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยการใชโครงงานของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 ทปรบปรงแกไขแลวไปใชในการดาเนนการวจยตอไป 3.4 ขนตอนการรวบรวมขอมล

วธดาเนนการวจยทดลองโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวดหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 40 คน มวธดาเนนการวจยดงน 1. ขนเตรยม 1.1 ชแจงวตถประสงค ขนตอน และรายละเอยดเกยวกบการเรยนแกนกเรยนเกยวกบการ

เรยนโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชนมธยมศกษาปท 4 แกนกเรยนกลมตวอยาง

1.2 ทาการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชนมธยมศกษาปท 4 บนทกผลการทดสอบเพอใชในการเปรยบเทยบ และวเคราะห

2. ขนทดลอง การวจยในครงนดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โดยผวจยดาเนนการสอนตามแผนจดการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 3 แผนจดการเรยนร รวม 12 คาบ สงเกตพฤตกรรมการทากจกรรมกลมจากการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน และประเมนความสามารถในการทาโครงงานจากสมดบนทกการดาเนนกจกรรมโครงงานและชนงาน

60  

3. ขนหลงการทดลอง หลงการจดกจกรรมการเรยนรครบทง 3 แผนจดการเรยนร ผวจยไดดาเนนการดงน

3.1 ทาการทดสอบหลงเรยน (Post-test) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวเสนตรง ชนมธยมศกษาปท 4

3.2 นกเรยนทาแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

3.3 ผวจยเกบรวบรวมขอมลทงหมดเพอนาไปวเคราะห

3.5 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลทไดจากการดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดทาการวเคราะห

ขอมล โดยใชโปรแกรมทางสถตสาเรจรป ดงน 1. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนรโดยใชโครงงาน โดยวเคราะหคารอยละ

(Percentage) คาเฉลย ( x ) และการทดสอบสมมตฐานเกยวกบผลตางระหวางคาเฉลยของคะแนนวดผลสมฤทธกอนเรยน และหลงเรยนแบบจบค (Paired t-test)

2. วเคราะหความสามารถในการทาโครงงานโดยใชแบบประเมนความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยน โดยใชคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 3. วเคราะหแบบสงเกตพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานโดยใช คาเฉลย ( x )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 4. วเคราะหขอมลจากบนทกกจกรรมโครงงานโดยการพรรณนา 5. วเคราะหแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การ

เคลอนทแนวเสนตรง ชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ในการวจยครงนใชสถตเพอการวเคราะหขอมล ดงน 1. สถตพนฐาน 1.1 คาเฉลย ( x ) (บญชม ศรสะอาด. 2545: 105)

61  

แทน คาเฉลยของคะแนน แทน ผลรวมของคะแนน N แทน จานวนทงหมด

1.2 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) (บญชม ศรสะอาด. 2545: 106)

)1(

)(..

22

nn

xxnDS

S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน แทน ผลรวมของคะแนนยกกาลงสอง ( แทน กาลงสองของคะแนนผลรวม n แทน จานวนขอมลทงหมด

2. สถตในการหาคณภาพเครองมอ

2.1 คาดชนความสอดคลอง (IOC) (เทยมจนทร พานชยผลนไชย. 2539: 181)

     N

RIOC

IOC แทน คาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถาม กบพฤตกรรม แทน ผลรวมคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จานวนผเชยวชาญ

2.2 ดชนความยากงาย (p) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชสตร (ลวน สายยศ ; และองคณา สายยศ : 2543 )

N

RP

P แทน คาความยากงายแตละขอคาถาม R แทน จานวนนกเรยนททาขอนนถก N แทน จานวนนกเรยนทงหมดททาขอสอบขอนน

62  

2.3 หาคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

2

nPP

r LH

    r แทน คาอานาจจาแนก HP แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมสง LP แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมตา n แทน จานวนนกเรยนในกลมสงและกลมตา

3. สถตในการทดสอบสมมตฐาน

3.1 การวเคราะหเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธ ใชสถต Paired t-test (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2540)

)1(

)( 22

N

DDN

Dt

t แทน คาสถตทใชในการเปรยบเทยบกบคาวกฤต เพอทราบความมนยสาคญ

D แทน ความแตกตางของคะแนนกอนเรยน

และหลงเรยนขอนกเรยนแตละคน

N แทน จานวนนกเรยน

D แทน ผลรวมของความแตกตางของคะแนนกอน และหลงเรยนของนกเรยนทกคน

2D แทน ผลรวมของความแตกตางของคะแนนกอนเรยน และหลงเรยนของนกเรยนแตละคนยกกาลงสอง

2D แทน ผลรวมของความแตกตางของคะแนนกอนเรยน และหลงเรยนของนกเรยนทกคนยกกาลงสอง

บทท 4 ผลการศกษา

การวจยครงนเปนการพฒนาการเรยนรวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง สาหรบ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก โดยใชโครงงาน มวตถประสงคของการวจย มดงน (1) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสกอนและหลงการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน (2) เพอศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 (3) เพอศกษาการพฒนาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน (4) เพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4โดยใชโครงงาน เครองมอในการวจย มดงน แผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรงโดยใชโครงงาน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง แบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบการเรยนรโดยใชโครงงาน แบบประเมนความสามารถในการทาโครงงาน แบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน เพอนามาวเคราะหผลตามวตถประสงคของการวจย โดยผวจยขอเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน

ตอนท 1 ผลการศกษาสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ตอนท 2 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ตอนท 3 ผลการศกษาขอมลทไดจากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน

ตอนท 4 ผลการศกษาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน

ตอนท 5 ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

64 

 

ผลการวจย ตอนท 1 ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แสดงผลดงตารางท 4.1 ตารางท 4.1 ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน เรอง การเคลอนทแนวตรง จานวน 20 ขอ

เลขท คะแนน หลงเรยน รอยละ

ผานเกณฑ รอยละ 75 เลขท

คะแนน หลงเรยน รอยละ

ผานเกณฑ รอยละ 75

1 14 70 ไมผาน 20 12 60 ไมผาน 2 14 70 ไมผาน 21 11 55 ไมผาน 3 16 80 ผาน 22 12 60 ไมผาน 4 15 75 ผาน 23 12 60 ไมผาน 5 14 70 ไมผาน 24 11 55 ไมผาน 6 11 55 ไมผาน 25 13 65 ไมผาน 7 12 60 ไมผาน 26 15 75 ผาน 8 12 60 ไมผาน 27 14 70 ไมผาน 9 15 75 ผาน 28 15 75 ผาน 10 14 70 ไมผาน 29 12 60 ไมผาน 11 12 60 ไมผาน 30 14 70 ไมผาน 12 13 65 ไมผาน 31 12 60 ไมผาน 13 14 70 ไมผาน 32 15 75 ไมผาน 14 14 70 ไมผาน 33 11 55 ไมผาน 15 15 75 ผาน 34 16 80 ผาน 16 12 60 ไมผาน 35 15 75 ผาน 17 13 65 ไมผาน 36 12 60 ไมผาน 18 16 80 ผาน 37 12 60 ไมผาน 19 14 70 ไมผาน 38 12 60 ไมผาน

65 

 

ตารางท 4.1 (ตอ) 39 14 70 ไมผาน 40 11 55 ไมผาน

คะแนนเตม 20.00 จานวนนกเรยนทงหมด 40 คน คะแนนรวมเฉลย 13.28 คดเปนรอยละ 66.38 จานวนนกเรยนทผานเกณฑ 20 คน คดเปนรอยละ 50 จานวนนกเรยนทไมผานเกณฑ 20 คน คดเปนรอยละ 50

จากตารางท 4.1 ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน เรอง การเคลอนทแนวตรง พบวา นกเรยนททาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนจานวน 40 คน มนกเรยนจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 50 ทผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม คอมคะแนนตงแต 14 คะแนนขนไป และมนกเรยนจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 50 ทไมผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม คอมคะแนนตากวา 14 คะแนน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทมนกเรยนจานวนรอยละ 70 ผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม ตารางท 4.2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวเสนตรง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน

การทดสอบ N คะแนนเตม x S.D. t sig. กอนเรยน

40 20 7.90 2.25

-14.89 .00* หลงเรยน 13.28 1.55

* มนยสาคญทางสถตระดบเทากบ .05

จากตารางท 4.2 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงานหลงเรยน ( x = 13.28, S.D. = 1.55) สงกวากอนเรยน ( x = 7.90, S.D. = 2.25) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว

66 

 

ตอนท 2 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จากผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ใน

3 ดาน ไดแก (1) ดานการวางแผนการทางาน (2) ดานกระบวนการทางาน และ (3) ดานผลงานและการนาเสนอขอมลเปนรายกลม แสดงผลดงตารางท 4.3 ตารางท 4.3 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

รายการประเมน x S.D. ระดบ ลาดบท

1. การวางแผนการทางาน 3.58 0.50 ดมาก 1

1.1 การกาหนดเรองทจะศกษาและตงสมมตฐาน 3.75 0.46 ดมาก 1

1.2 การวเคราะหและการวางแผนการปฏบตงาน 3.62 0.52 ดมาก 2

1.3 การกาหนดเครองมอ วสดอปกรณในการสบคน 3.50 0.53 ด 3

1.4 การแบงหนาทใหแกสมาชก 3.50 0.53 ด 3

1.5 การกาหนดระยะเวลาในการดาเนนการ 3.50 0.53 ด 3

2. กระบวนการทางาน 3.50 0.50 ด 2

2.1 การกาหนดขนตอนและวธการการดาเนนงาน 3.62 0.52 ดมาก 1

2.2 การปฏบตตามขนตอนและวธการทกาหนด 3.62 0.52 ดมาก 1

2.3 การเอาใจใสและความรบผดชอบของสมาชก 3.50 0.53 ด 4

2.4 การใชเครองมอ/วสดอปกรณในการทางาน 3.62 0.52 ดมาก 1

2.5 การบนทกขอมลและจดกระทาขอมล 3.50 0.52 ด 4

2.6 การประเมนความกาวหนาของโครงงาน 3.50 0.53 ด 4

2.7 การแกปญหาเฉพาะหนา 3.25 0.46 ด 10

2.8 การเรยบเรยงและสรปขอมล 3.50 0.53 ด 4

2.9 ความมระเบยบวนยในการปฏบตงาน 3.50 0.53 ด 4

2.10 ความตรงตอเวลา 3.38 0.52 ด 9

67 

 

ตารางท 4.3 (ตอ)

รายการประเมน x S.D. ระดบ ลาดบท

3. ผลงานและการนาเสนอขอมล 3.40 0.50 ด 3

3.1 ความสมบรณครบถวนของเอกสารรายงาน 3.50 0.53 ด 1

3.2 ความคดรเรมสรางสรรคและความสมบรณของผลงาน

3.25 0.46 ด 5

3.3 รปแบบและวธการนาเสนอโครงงาน 3.38 0.52 ด 3

3.4 การตอบขอซกถามในการเสนอโครงงาน 3.38 0.52 ด 3

3.5 การใชเวลาในการนาเสนอตรงตามเกณฑทกาหนด 3.5 0.53 ด 1

รวมเฉลยทง 3 ดาน 3.49 0.50 ด -

จากตารางท 4.3 ผลการศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 โดยใชโครงงาน พบวา โดยภาพรวมในทกดานอยในระดบด ( x = 3.49, S.D. = 0.50) เมอพจารณาเปนรายดาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ความสามารถดานการวางแผนการทางานอยในระดบมากทสด ( x = 3.58, S.D. = 0.50) รองลงมาคอ ดานความสามารถดานกระบวนการทางาน ( x = 3.50, S.D. = 0.50) และ ดานความสามารถดานผลงานและการนาเสนอขอมล ( x = 3.40, S.D. = 0.50) และเมอพจารณารายละเอยดของคะแนนคาเฉลยในแตละดานซงมผลดงน

ความสามารถดานการวางแผนการทางานของนกเรยนอยในระดบดมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.50) เมอพจารณารายประเดน มความสามารถอยในเกณฑดมาก 2 ประเดน เรยงลาดบจากมากไปนอยได ดงน การกาหนดเรองทจะศกษาและตงสมมตฐาน ( x = 3.75, S.D. = 0.46) การวเคราะหและการวางแผนการปฏบตงาน ( x = 3.62, S.D. = 0.52) และมความสามารถอยในเกณฑด 3 ประเดน คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทากน มดงน การกาหนดเครองมอ วสดอปกรณในการสบคน การแบงหนาทใหแกสมาชก และการกาหนดระยะเวลาในการดาเนนการ ( x = 3.50, S.D. = 0.53)

ความสามารถดานกระบวนการทางานอยในระดบด ( x = 3.50, S.D. = 0.50) เมอพจารณารายประเดน มความสามารถอยในเกณฑดมาก 3 ประเดน คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทากน มดงน การกาหนดขนตอนและวธการการดาเนนงาน การปฏบตตามขนตอนและวธการทกาหนด และการใชเครองมอ/วสดอปกรณในการทางาน ( x = 3.62, S.D. = 0.52)

68 

 

มความสามารถอยในเกณฑด 7 ประเดน เรยงลาดบจากมากไปนอยได ดงน การเอาใจใสและความรบผดชอบของสมาชก การบนทกขอมลและจดกระทาขอมล การประเมนความกาวหนาของโครงงาน การเรยบเรยงและสรปขอมล และความมระเบยบวนยในการปฏบตงาน มคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทากน ( x = 3.50, S.D. = 0.53) ความตรงตอเวลา ( x = 3.38, S.D. = 0.52) และการแกปญหาเฉพาะหนา ( x = 3.25, S.D. = 0.46)

ความสามารถดานผลงานและการนาเสนอขอมลอยในระดบด ( x = 3.40, S.D. = 0.50) เมอพจารณารายประเดน มความสามารถอยในเกณฑดทง 5 ประเดน เรยงลาดบจากมากไปนอยได ดงน ความสมบรณครบถวนของเอกสารรายงาน และการใชเวลาในการนาเสนอตรงตามเกณฑทกาหนด มคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทากน ( x = 3.50, S.D. = 0.53) รปแบบและวธการนาเสนอโครงงาน และการตอบขอซกถามในการเสนอโครงงาน และ มคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทากน ( x = 3.38, S.D. = 0.52) และความคดรเรมสรางสรรคและความสมบรณของผลงาน ( x = 3.25, S.D. = 0.46)

69 

 

ตอนท 3 ผลการศกษาขอมลทไดจากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน

ผลการศกษาขอมลทไดจากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส ดวยการวเคราะหแบบพรรณนามผลทนาสนใจ ดงน

1. การทาโครงงานดวยตนเองชวยใหนกเรยนเขาใจสมมตฐานของการศกษา เหนไดจากนกเรยนทกกลมสามารถตงสมมตฐานการศกษาได และหาคาตอบวาสมมตฐานทตงไวถกตองหรอไมตวอยางเชน กลมท 2 ศกษาการเปรยบเทยบการเคลอนทของเรอจากแรงลมของพดลมพกพา โดยตงสมมตฐาน ดงน

1) ใบเรอขนาดใหญทาใหเรอใชเวลาในการเคลอนทนอยกวาใบเรอขนาดเลก 2) ความเรวของเรอทมใบขนาดใหญมากกวาเรอทมใบเรอขนาดเลก กลม 2 ไดเขยนในสมดบนทกกจกรรมโครงงานในสวนของการสรปผลการทดลอง

โดยไดกลาววาการทดลองทไดสอดคลองกบสมมตฐาน นอกจากนยงไดกลาวถงการทดลองในการทาโครงงานชวยใหผเรยนในกลมรจกการตงคาถามและแสวงหาคาตอบ “การทดลองครงท 1 ไมประสบความสาเรจ เพราะคาความเรวทคานวณไดมความไมแนนอน คลาดเคลอนจากกนคอนขางมาก เนองจากใบเรอทใชเปนกระดาษเปนกระดาษบาง เปยกนางาย และลลม จงเปลยนใบเรอเปนกระดาษแบบแขง และยดใบเรอดวยดายกบตวเรอเพอใหใบเรอรบลมไดเตมท” 2. ผเรยนมความเหนตรงกน การทาโครงงานดวยตนเองชวยใหผเรยนเขาใจทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และสาระการเรยนรไดดกวาการเรยนผานครผสอนเพยงอยางเดยว ตวอยางเชน นกเรยนกลมท 4 แสดงความคดเหนในบนทกกจกรรมโครงงานไววา

“การเรยนรโดยใชโครงงานชวยใหไดเรยนรขนตอนการทาโครงงานตามกระบวนการทางวทยาศาสตร ในขนการออกแบบการทดลองไดเรยนรถงการเลอกวสดอปกรณทจะนามาใชทสามารถนาเอาวสดเหลอใชใกลตว เชน การนาถาดกระดาษจากกลองมาทาเปนเรอ เพราะสามารถลอยนาไดและมนาหนกเบา เคลอนทไดงาย เปนตน” และกลมท 6 ไดใหความเหนวา “การเรยนรโดยใชโครงงานมความสนกสนาน และเขาใจในเรองของการเคลอนทของวตถไดดขน วาการเคลอนทนนถามแรงลมในการเคลอนทมากรถเดกเลนกจะเคลอนไดไกลและเรวกวา คอ ลกโปรงทมขนาดใหญจะทาใหรถเคลอนทไดไกลและเรวกวาลกโปรงทมขนาดเลก” 3. การทาโครงงานดวยตนเองชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการทางานกลม ไดแก การแบงหนาทและความรบผดชอบ ทกษะการสอสาร การเปนผนาและผตาม เปนตน

70 

 

ตวอยางเชน กลม1 ไดเขยนในสมดบนทกกจกรรมโครงงานในสวนของปญหาระหวางการทางานและไดพดถงการทางานกลม ไววา “การแบงหนาทในคาบแรกไดทาการแบงหนาทความรบผดชอบกนตามความสมครใจ แตเพอนบางคนไมยอมมสวนรวมในการทากจกรรม ในการทากจกรรมกลมครงตอมาจงแบงหนาทความรบผดชอบใหแตละคน และเลอกหวหนากลมเพอชวยดแลตดตามใหเพอนแตละคนรบผดชอบตอหนาท”

และกลมท 5 ไดบนทกไววา “การทากจกรรมกลมในขนตอนของการคดเลอกหวขอการทาโครงงานมการถกเถยงกนถงอปกรณทจะนามาใชเพอใหรถเคลอนทไปไดโดยใชแรงลม สดทายเราพยายามพดคยกนดๆ โดยใหออกเสยงรวมกนวาจะใชอปกรณใดในการทดลองครงแรก” 4. การทาโครงงานดวยตนเองชวยใหผเรยนเขาใจจดแขงและจดบกพรองของตนเองและกลม โดยแสดงความเหนในหวขอปญหาและอปสรรค ตวอยางเชน กลมท 3 ไดแสดงความเหนวา การทกลมของตนขาดการคนควาหาขอมลเบองตนในการตดสนใจคดเลอกวสดมผลตอการทดลองเปนอยางมาก ดงทกลมท 3 ไดแสดงความเหนวา “เราวางแผนการดาเนนกจกรรมไดชดเจนมาก คดวาการทดลองเราตองสาเรจ แตปรากฏวา เราเลอกวสดผดเพราะขาดการตนควาทด ทาใหผลการทดลองไมประสบความสาเรจ”

5. การทาโครงงานดวยตนเองชวยสรางบรรยากาศผอนคลายสนกสนาน และกระตนความสนใจ เหนไดจาก กลมท 6 ไดใหความเหนวา “การเรยนรโดยใชโครงงานมความสนกสนาน และเขาใจในเรองของการเคลอนทของวตถไดดขน วาการเคลอนทนนถามแรงลมในการเคลอนทมากรกกจะเคลอนไดไกลและเรวกวา คอ ลกโปรงทมขนาดใหญจะทาใหรถเคลอนทไดไกลและเรวกวาลกโปรงทมขนาดเลก”

นอกจากนกลมท 7 ยงไดกลาวถงความพงพอใจตอการจดการเรยนรวาเปนวธการจดการเรยนรทสนกนาสนใจ โดยไดเสนอความเหนในขอเสนอแนะ

“การทาโครงการสนกมาก เราไดพดคย แลกเปลยนความร ทาการทดลอง เพราะเราอยากรคาตอบวาทเราคดถกไหม ไมตองนงเฉยๆ ฟงครสอนอยางเดยว เราคดวาอยากใหวชาอนๆ เปดโอกาสใหเราทาโครงงานบาง”

71 

 

ตอนท 4 ผลการศกษาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสโดยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน

จากการวเคราะหพฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน โดยประเมนพฤตกรรมใน 5 ขอ ดงน (1) การทางานตรงตามแผนทวางไว (2) การมปฏสมพนธทดตอกน (3) ยอมรบฟงความคดเหนของผอน (4) ความรบผดชอบตอหนาท และ (5) มเปาหมายทงานสาเรจไปดวยกน แสดงผลดงตารางท 4.4 ตารางท 4.4 ผลวเคราะหพฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน

รายการประเมน x S.D. ระดบ ลาดบท

1. การทางานตรงตามแผนทวางไว 3.46 0.36 ด 5

2. การมปฏสมพนธทดตอกน 3.88 0.14 ดมาก 1

3. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน 3.52 0.32 ดมาก 4

4. ความรบผดชอบตอหนาท 3.52 0.26 ดมาก 3

5. มเปาหมายทงานสาเรจไปดวยกน 3.60 0.23 ดมาก 2

รวม 3.60 0.31 ดมาก -

จากตาราง 4.4 ผลวเคราะหพฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ทเรยนรโดยใชโครงงาน โดยภาพรวมอยในเกณฑดมาก ( x = 3.60, S.D. = 0.31) เมอพจารณารายประเดนโดยเรยงลาดบจากมากไปนอย พบวา พฤตกรรมกลมอยในระดบดมาก ม 4 ประเดน เรยงลาดบจากมากไปนอยได ไดแก (1) การมปฏสมพนธทดตอกน ( x = 3.88, S.D. = 0.14) (2) มเปาหมายทงานสาเรจไปดวยกน ( x = 3.60, S.D. = 0.23) (3) ความรบผดชอบตอหนาท ( x = 3.52, S.D. = 0.26) (4) ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ( x = 3.52, S.D. = 0.32) พฤตกรรมกลมอยในระดบด ม 1 ประเดน คอ การทางานตรงตามแผนทวางไว ( x = 3.46, S.D. = 0.36)

\

72 

 

ตอนท 5 ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

จากการวเคราะหการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 40 คน โดยมหวขอการประเมน 3 ดาน ดงน (1) ดานกจกรรมการเรยนร (2) ดานสอการเรยนร และ (3) ดานประโยชนทไดรบ แสดงผลดงตารางท 4.5 ตารางท 4.5 ผลการศกษาระดบความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

รายการประเมน x S.D. ระดบ ลาดบท

1. ดานกจกรรมการเรยนร 3.58 0.63 มาก 2

1.1 กจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมกบเนอหา 3.60 0.59 มาก 3

1.2 กจกรรมการเรยนรสงเสรมการปฏบตงานเปนขนตอนและกระบวนการ

3.65 0.62 มาก 1

1.3 กจกรรมการเรยนรสงเสรมการวางแผนปฏบตงานรวมกน

3.45 0.55 ปานกลาง

5

1.4 กจกรรมการเรยนรทาใหนกเรยนมโอกาสอภปรายแสดงความคดเหน

3.57 0.63 มาก 4

1.5 กจกรรมการเรยนรทาใหนกเรยนเขาใจในเนอหามากขน

3.62 0.74 มาก 2

2. ดานสอการเรยนร 3.52 0.59 มาก 3

2.1 สอทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนมความนาสนใจ

3.5 0.60 ปานกลาง

2

2.2 สอทใชประกอบกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเนอหาในบทเรยน

3.55 0.60 มาก 1

73 

 

ตารางท 4.5 (ตอ)

รายการประเมน x S.D. ระดบ ลาดบท

3. ดานประโยชนทไดรบ 3.62 0.62 มาก 1

3.1 การจดกจกรรมการเรยนรชวยฝกทกษะกระบวนการในการศกษาคนควาหาคาตอบรวบรวมขอมล และสรปองคความรดวยตนเอง

3.67 0.65 มาก 1

3.2 การจดการเรยนรทาใหนกเรยนพฒนาทกษะการคดทสงขน

3.55 0.60 มาก 3

3.3 การจดกจกรรมการเรยนรสามารถนาไปประยกตในวชาอน ๆ

3.62 0.63 มาก 2

รวมเฉลยทง 3 ดาน 3.58 0.62 มาก

จากตารางท 4.5 ผลการศกษาระดบความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา โดยภาพรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.62) เมอพจารณาเรยงลาดบเปนรายดาน ความพงพอใจดานประโยชนทไดรบอยในระดบมากทสด ( x = 3.62, S.D. = 0.62) รองลงมาคอ ดานกจกรรมการเรยนร ( x = 3.58, S.D. = 0.63) และดานสอการเรยนร ( x = 3.52, S.D. = 0.59) ซงมรายละเอยดแตละดานดงน ดานกจกรรมการเรยนรมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.63) เมอพจารณาเปนประเดน ม 4 ประเดนทมความพงพอใจอยในระดบมาก เรยงลาดบจากมากไปนอยไดแก (1) กจกรรมการเรยนรสงเสรมการปฏบตงานเปนขนตอนและกระบวนการ ( x = 3.65, S.D. = 0.62) (2) กจกรรมการเรยนรทาใหนกเรยนเขาใจในเนอหามากขน ( x = 3.62, S.D. = 0.74) (3) กจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมกบเนอหา ( x = 3.60, S.D. = 0.59) (4) กจกรรมการเรยนรทาใหนกเรยนมโอกาสอภปรายแสดงความคดเหน ( x = 3.57, S.D. = 0.63) และม 1 ประเดนทมความพงพอใจอยในระดบปานกลาง คอ กจกรรมการเรยนรสงเสรมการวางแผนปฏบตงานรวมกน ( x = 3.45, S.D. = 0.55) ดานสอการเรยนรมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.52, S.D. = 0.59) เมอพจารณาเปนประเดน ม 1 ประเดนทมความพงพอใจอยในระดบมาก คอ สอทใชประกอบกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเนอหาในบทเรยน ( x = 3.55, S.D. = 0.60) และม 1 ประเดนทมความพงพอใจอยในระดบปานกลางคอ สอทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนมความนาสนใจ

74 

 

( x = 3.50, S.D. = 0.60) ดานประโยชนทไดรบมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.62, S.D. = 0.62) เมอ

พจารณาเปนประเดน เรยงลาดบจากมากไปนอย คอ (1) การจดกจกรรมการเรยนรชวยฝกทกษะกระบวนการในการศกษาคนควาหาคาตอบรวบรวมขอมล และสรปองคความรดวยตนเอง ( x = 3.68, S.D. = 0.65) (2) การจดกจกรรมการเรยนรสามารถนาไปประยกตในวชาอน ๆ ( x = 3.62, S.D. = 0.63) (3) การจดการเรยนรทาใหนกเรยนพฒนาทกษะการคดทสงขน ( x = 3.55, S.D. = 0.60)

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองการพฒนาทกษะการเรยนรวชาฟสกสโดยใชโครงงาน ของนกเรยนช นมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก ซงมลาดบขนตอนการสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ดงตอไปน 5.1 วตถประสงคของการวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนและหลงการเรยนร โดยใชโครงงาน

2. เพอศกษาความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 3. เพอศกษาการพฒนาพฤตกรรมกลมวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใช

โครงงาน 4. เพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใช

โครงงาน

5.2 สมมตฐานของการวจย 1. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส หลงเรยนสงกวากอน

เรยนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 2. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยน วชาฟสกส จานวนรอยละ 70 ขนไป

ผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม 3. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส มความสามารถในการทาโครงงานอยในระดบด 4. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มการพฒนา

พฤตกรรมกลมอยในระดบด 5. นกเรยนทเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส มความพงพอใจตอการจดการเรยนรอยในระดบ

มาก

76  

5.3 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยมวดหนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 3 หองเรยน จานวน 118 คน

กลมตวอยาง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แผนการเรยนวทยาศาสตร - คณตศาสตร โรงเรยนมธยมวด

หนองจอก เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตวแปรทศกษา

ตวแปรอสระ การจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ตวแปรตาม 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส 2. การพฒนาความสามารถในการทาโครงงาน 3. การพฒนาพฤตกรรมกลมโดยใชโครงงาน 4. ความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน

5.4 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนประกอบดวย 1. แผนจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การเคลอนทแนวตรงโดย

ใชโครงงาน จานวน 3 แผน จานวน 12 ชวโมง 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง การ

เคลอนทแนวตรง กอนเรยนและหลงเรยน เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ 3. สมดบนทกกจกรรมโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 4. แบบประเมนโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 5. แบบสงเกตพฤตกรรมกลมสาหรบทกษะการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

โดยใชโครงงาน 6. แบบสอบถามความพงพอใจ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ตอการเรยนรวชาฟสกส โดยใช

โครงงาน

77  

5.5 ขนตอนการรวบรวมขอมล วธดาเนนการวจยทดลองโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชน

มธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวดหนองจอก กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 40 คน มวธดาเนนการวจยดงน 1. ขนเตรยม 1.1 ชแจงวตถประสงค ขนตอน และรายละเอยดเกยวกบการเรยนแกนกเรยนเกยวกบการเรยน

โดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง แกนกเรยนกลมตวอยาง ชนมธยมศกษาปท 4 1.2 ทาการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชา

ฟสกส เรอง การเคลอนทแนวเสนตรง ชนมธยมศกษาปท 4 บนทกผลการทดสอบเพอใชในการเปรยบเทยบ และวเคราะห

2. ขนทดลอง การวจยในครงนดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โดยผวจยดาเนนการสอนตามแผนจดการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การเคลอนทแนวตรง ชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 3 แผนจดการเรยนร รวม 12 คาบ สงเกตพฤตกรรมการทากจกรรมกลมจากการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน และประเมนความสามารถในการทาโครงงานจากสมดบนทกการดาเนนกจกรรมโครงงานและชนงาน 3. ขนหลงการทดลอง หลงการจดกจกรรมการเรยนรครบท ง 3 แผนจดการเรยนร ผวจยได

ดาเนนการดงน 3.1 ทาการทดสอบหลงเรยน (Post-test) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชา

ฟสกส เรอง การเคลอนทแนวเสนตรง ชนมธยมศกษาปท 4 3.2 นกเรยนทาแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การ

เคลอนทแนวตรง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 3.3 ผวจยเกบรวบรวมขอมลทงหมดเพอนาไปวเคราะห

5.6 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลทไดจากการดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดทาการวเคราะหขอมล

โดยใชโปรแกรมทางสถตสาเรจรป ดงน 1. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนรโดยใชโครงงาน โดยวเคราะหคารอยละ

(Percentage) คาเฉลย ( x ) และการทดสอบสมมตฐานเกยวกบผลตางระหวางคาเฉลยของคะแนนของ 2 ประชากรแบบจบค (Paired t-test)

78  

2. วเคราะหความสามารถในการทาโครงงานโดยใชแบบประเมนความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยน โดยใชคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D)

3. วเคราะหแบบสงเกตพฤตกรรมกลมจากการเรยนรโดยใชโครงงานโดยใช คาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 4. วเคราะหขอมลจากสมดบนทกกจกรรมโครงงานโดยการพรรณนา 5. วเคราะหแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชโครงงาน วชาฟสกส เรอง การ

เคลอนทแนวเสนตรง ชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 6. สรปผลและอภปรายผลโดยใชตาราง และการพรรณนา

5.7 สรปผลการวจย ผลการวจยสรปผลไดดงน 1. จากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มนกเรยนจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 50 ทผาน

เกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม และไดคะแนนเฉลยเทากบ 13.28 คดเปนรอยละ 66.38 2. นกเรยนมคะแนนวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงาน หลงเรยนสงกวากอน

เรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) หลงการเรยนลดลงเหลอ 1.55 จาก 2.25 แสดงวา นกเรยนมความสามารถเกาะกลมกนมากขน ลกษณะนแสดงใหเหนวาการสอนของครสามารถพฒนานกเรยนสวนใหญได 3. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มความสามารถในการทาโครงงาน โดยภาพรวมในทกดานอยใน

ระดบด ( x = 3.49, S.D. = 0.50) 4. การเรยนรโดยใชโครงงาน มประโยชนตอการจดการเรยนการสอน ชวยใหนกเรยนเขาใจ

กระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการทางานกลม การประเมนตนเอง สรางบรรยากาศทดในการเรยนร 5. พฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน โดย

ภาพรวมอยในเกณฑดมาก ( x = 3.60, S.D. = 0.31) 6. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกส

โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.62) 5.8 อภปรายผล

การวจยเรอง การพฒนาการเรยนรวชาฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนมธยมวดหนองจอก โดยใชโครงงาน สามารถอภปรายผลไดดงน

79  

1. จากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มนกเรยนจานวนรอยละ 50 ทผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทนกเรยนจานวนรอยละ 70 ผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม โดยการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน มคะแนนรวมเฉลยท 13.28 คดเปนรอยละ 66.38 ของคะแนนเตม

จากผลการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 นกเรยนมคะแนนรวมเฉลยท 13.28 คดเปนรอยละ 66.38 ของคะแนนเตม ซงไมผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม ทงนอาจเปนเพราะ ประการแรก การวดผลสมฤทธจะวดตามมาตรฐานและตวชวดของหนวยการจดการเรยนร ซงการจดการเรยนรแบบโครงงานจะเนนกระบวนการทาโครงงาน วธการสบคนหาความรโดยนกเรยนจะออกแบบการทดลอง หรอการสารวจดวยตนเอง จงอาจทาใหนกเรยนมงสนใจชนงานโครงงานมากกวาการสบคนหาความรทนอกเหนอจากหวขอของกลมตนเอง จงทาใหวธการวดผลการเรยนไมสอดคลองกบวธการเรยนรแบบโครงงาน สงผลใหคะแนนวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไมผานเกณฑทกาหนดทรอยละ 70 ของคะแนนเตมผลงานวจยสอดคลองกบขอเสนอแนะ ของโนวก และพลาคเกอร (Nowak & Plucker , 2007) ทวา การวดผลแบบทดสอบเขยนตอบ (paper and pencil test) ทใชความจาอาจไมเหมาะกบการวดผลท ใชโครงงานเปนฐานในการจดการเรยนการสอน เพราะกระบวนการเรยนรทใชโครงงานเปนฐานไมไดเนนการทองจาเปนหลก

ประการทสอง กจกรรมโครงงานมงเนนใหนกเรยนเกดคณลกษณะ ทกษะกระบวนการทางการคด การวางแผน การลงมอปฏบต การสรางชนงาน นาเสนอผลงาน ทกษะกระบวนการกลม โดยการสบคน รวบรวมและนาเสนอขอมล ความรวมมอกนของสมาชกเพอสรางสรรคผลงาน ในการประเมนการเรยนรของนกเรยนเนนการประเมนคณลกษณะทกษะตาง ๆ ผลงาน และการนาไปใชประโยชน ดงนน ทกษะความรทไดรบจากโครงงานอาจไมครอบคลมกบเนอหาสาระ จดประสงครายวชาไดทงหมด สอดคลองกบ สชาต วงศสวรรณ (2542) กลาววา การปฏบตโครงงานถอวาเปนการเรยนรดวยการปฏบตจรงของนกเรยน แนวทางการประเมนผลการปฏบตโครงงานของนกเรยนจงถอไดวาเปนการประเมนตามสภาพจรง เปนวธคนหาความสามารถและความกาวหนาในการเรยนรทแทจรงของนกเรยน

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) หลงการเรยนลดลงเหลอ 1.55 จาก 2.25 แสดงวา นกเรยนมความสามารถเกาะกลมกนมากขน ลกษณะนแสดงใหเหนวาการสอนของครสามารถพฒนานกเรยนสวนใหญได

จากการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสโดยใชโครงงาน เนองจากการเรยนรโดยใชโครงงาน มกระบวนการและขนตอนทฝกใหนกเรยนสามารถแกไขปญหา รจกการวางแผนการทางาน มความรบผดชอบ กลาแสดงออก และเปนการพฒนาทกษะทางสงคมในการทางานรวมกบผอน

80  

ซงสอดคลองกบแนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey, 1976) ทเชอวา การเรยนรเกดจากการปฏบตจรง (Learning by doing) จะประกอบดวย การร (Knowing) และการลงมอกระทา (Doing) ความรและความสามารถในการใชความรนน ๆ เปนสงทสาคญทสดในการเรยนรโดยใชโครงงาน ผเรยนสามารถเชอมโยงความรเดมหรอประสบการณเดมกบความรใหมแลวสามารถนาไปประยกตใชไดอยางเหมาะสม โดยผเรยน สามารถเรยนรผานกระบวนการแกไขปญหา พฒนาทกษะในการแกไขปญหา ทเกดจากการศกษาคนควาดวยตนเอง ซงสอดคลองกบงานวจยของ วมลศร สวรรณรตน (2550) นกเรยนทเรยนดวยการทาโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร แตกตางจากกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ในทกหนวยการเรยน และผลการวดความสามารถในการแกปญหาวทยาศาสตรของนกเรยนหลงเรยนดวยการทาโครงงาน มคาเฉลยรอยละ 80.0 สอดคลองกบการศกษาของ กนษฐา ตวงจตต (2557) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดอยางมวจารณญาณ และเจตคตตอการเรยนวทยาศาสตร ระหวางการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน และการจดการเรยนรแบบโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 พบวา นกเรยนทเรยนโดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน และนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน มผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณ หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐาน ทงน นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรจากรปแบบการเรยนรทมกระบวนการทางการเรยนการสอนอยางเปนระบบ มขนตอนทเนนใหนกเรยนไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการสบคนหาความรจากแหลงการเรยนรตาง ๆ นกเรยนไดเรยนรกระบวนการทางานกลม มโอกาสศกษาจากใบความร ใบกจกรรม มสอการสอนและการวดผลทหลากหลายในแตละแผนการจดการเรยนร จนสามารถสรางชนงานของตนเองขนมาได 3 . ความสามารถในการทาโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวาโดยภาพรวมในทก

ดานอยในระดบด ( x = 3.49, S.D. = 0.50) สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เนองจากการจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนกระบวนการทนกเรยนมโอกาสดาเนนการ

ศกษา วางแผนการศกษา ออกแบบการทดลองหรอวธการทดลอง ลงมอทดลองเพอตรวจสอบสมมตฐานตลอดจนสรปผลการศกษาไดดวยตนเอง ซงกระบวนการดงกลาวนกเรยนไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และพฒนาตนเองในดานการทางานรวมกบผอน การยอมรบฟงความคดเหนและคาตชมของผอน มวนย มความรบผดชอบ มความซอสตย มความละเอยดรอบคอบในการทางาน สรางความเชอมน และความมนใจในตนเอง สอดคลองกบสานกเลขาธการสภาการศกษา (2550 ) ทกลาวถง การเรยนรแบบโครงงานเปนการเรยนรท ใชเทคนคทหลากหลายรปแบบมาผสมผสานกน ไดแก กระบวนการกลม การฝกคด การแกปญหา การเนนกระบวนการ การสอนแบบปรศนาความคด การสอนแบบรวมกนคด ทงนมงหมายใหผเรยนเรยนรเรองใดเรองหนงจากความสนใจอยากรอยากเรยนของผเรยนเอง โดยใชกระบวนการและวธวทยาศาสตรผเรยนจะเปนผลงมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอคนหา

81  

คาตอบดวยตนเอง เพอเปนการเรยนรทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรงกบแหลงความรเบองตนผเรยนสามารถสรปความรดวยตนเองซงความรทผเรยนไดมาไมจาเปนตองตรงกบตาราแตผสอนจะสนบสนนใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตม จากแหลงเรยนรและปรบปรงความรใหสมบรณ สอดคลองกบ กบเชน (Chen , 2006) ทกลาววา การจดการเรยนการสอนโดยโครงงานเปนหลก คอการจดการเรยนการสอนทอยในบรบทของโครงงานทถกกระตนดวยขอสงสยกบสงทเกดขนจรงหรอปญหาทเปนจดศนยกลางการจดหลกสตรการเรยนการสอน ทมความสมพนธกบการสรางชมชนการเรยนรของผเรยน และทสดของโครงงานคอการนาเสนอสงประดษฐทสราง หรอเอกสารรายงาน สอดคลองกบ จรรยา เจรญรตน (2555) ทกลาววา กจกรรมโครงงาน คอ นกเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเองจากใบความร ใบงาน และเอกสารทครจดหาให ภายใตวธการสอนโดยใชโครงงานวทยาศาสตร ทนกเรยนไดเปนผคดและเลอกเรองทจะทาโครงงาน การวางแผนในการทาโครงงาน การลงมอทาโครงงาน การเขยนรายงานโครงการ และการจดแสดงโครงงาน มการใชสอการเรยนรใกลตว โดยมครเปนผอานวยความสะดวก 4. จากการวเคราะหขอมลการแสดงความคดเหนในสมดบนทกกจกรรมโครงงาน สรปไดวาการ

เรยนรโดยใชโครงงาน มประโยชนตอการจดการเรยนการสอนดงตอไปน ประการแรก การทาโครงงานดวยตนเองชวยใหผเรยนเขาใจสมมตฐานของการศกษา และ

กระตนใหผเรยนแสวงหาคาตอบวาสมมตฐานทต งไวถกตอง รวมถงชวยใหผเรยนเขาใจทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และสาระการเรยนรไดดกวาการเรยนผานครผสอนเพยงอยางเดยว ซงสอดคลองกบความเหนของ โคลอดเนอร (Kolodner, et al., 2003) และ ชาชเวล และโลเอป (Sachwell & Loepp, 2002) ทวา การใชโครงงานเปนฐานในการเรยนรทาใหผเรยนไดเรยนในสถานการณจรง และไดรหลกกกระบวนการคดหาคาตอบดวยวธการทางวทยาศาสตร ประการทสอง ชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการทางานกลม ไดแก การแบงหนาทและความรบผดชอบ ทกษะการสอสาร การเปนผนาและผตาม เปนตน สอดคลองกบ ไบรซน (Bryson, 1994) เวอรนอนและเบลก (Vernon & Blake, 1993) และ รอยซนและมาเรยน (Roisin & Marian, 2005) ประการทสาม การทาโครงงานดวยตนเองยงชวยใหผเรยนเขาใจรจกการประเมนตนเองผานกระบวนการการทาโครงงาน สอดคลองกบแนวคดของ ฟอรตส และคณะ (Fortus, et al, 2005) ทกลาววา การทาโครงงานคอการเปดโอกาสใหผเรยนทางานจรง แกปญหาจรง การทตองอยในสถานการณจรงน ผเรยนจะมโอกาสไดเรยนร และประเมนวธการทางาน การคดของตนเองวาสามารถแกปญหาไดหรอไม และวธการทคดจะชวยใหผเรยนบรรลเปาหมายหรอไมอยางไร

ประการทส การทาโครงงานดวยตนเองชวยสรางบรรยากาศผอนคลายสนกสนาน กระตนความอยากรอยากเหน อนทาใหผเรยนมทศนคตตอการเรยนวชาวทยาศาสตรมากขน และสนใจทจะเรยน ดงท แอลไคนด (Elkind, 1999) และ ชาชเวลและโลเอป (Sachwell & Loepp, 2002) ไดกลาววา การใช

82  

โครงงานเปนฐานแหมะกบวชาวทยาศาสตร ทงนเพราะเปนวธการสอนทใหผเรยนรสกอยากรอยากเหนและอยากนาความสามารถทมมาคนหาคาตอบ สงนถงเปนวธการสอนทจงใจผเรยนไดเปนอยางด 5. พฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงานโดยภาพ

รวมอยในเกณฑดมาก ( x = 3.60, S.D. = 0.31) สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เนองจากการกระบวนการกลมกอใหเกดการมปฏสมพนธทดตอกนในการทากจกรรมการ

เรยนรโดยนกเรยนในกลมแตละกลมมเปาหมายทงานสาเรจไปดวยกน โดยจะมการแบงหนาทและความรบผดชอบไปทากจกรรมตาง ๆ ตามแผนทวางไว สงเสรมใหนกเรยนมความรบผดชอบตอหนาท ยอมรบฟงความคดเหนของผอน และดาเนนการทางานตรงตามแผนทวางไว สอดคลองกบแนวคดของ ดน (Dunn,1972) ทกลาววา การสรางกลมเลก ๆ ทมความสมพนธตอกน การทางานรวมกนตางฝายตางรบฟงความคดเหนของกนและกน และชวยกนรบผดชอบในการเรยนดวยความเชอมนในตนเอง นอกจากนการเรยนโดยการทางานเปนกลมยงทาใหรสกสนกสนานและสรางความสามคคภายในกลม ซงชวยสงเสรมใหเกดความสาเรจของการทางาน สอดคลองแนวคดของ วราภรณ ตระกลสฤษด (2551) ทกลาววา การเรยนรแบบโครงงาน คอ การจดใหนกศกษารวมกลมกนทากจกรรมรวมกนโดยมจดมงหมายในการศกษาหาความรหรอทากจกรรมใดกจกรรมหนงตามความสนใจของนกศกษาการเรยนรแบบโครงงานน จงมงตอบสนองความสนใจความกระตอรอรนและความใฝเรยนรของผเรยนเองในการแสวงหาขอมลความรตางๆเพอทาโครงงานรวมกนใหประสบความสาเรจตามจดมงหมายของโครงงานการเรยนรโดยใชโครงงานเปนศนยกลางการเรยนร (Project Centered Learning) ซงหมายถง การกระทากจกรรมรวมกน ชวยเหลอกนในการแกปญหาทเกดขนภายในกลม ดวยวธการปฏบตจรง เพอการเรยนรวธการแกปญหา อนนาไปสความสามารถในการคดวเคราะหแสวงหาขอมลและแนวทางในการแกปญหาเหลานน สอดคลองกบเฮอรลย (Hurley, 1994) ไดกลาววาการเรยนการสอนวทยาศาสตร ถาเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรใหกวางยงขน โดยไมอาศยการลอกเลยนแบบผสอนตลอดเวลา จะทาใหเกดประโยชนแกผเรยนมากทสด ทงนเพราะวชาวทยาศาสตรเปนไปตามลาดบขนตอน ซงทกษะเหลานผเรยนไดปรกษาหารอกน ไดแกปญหาตาง ๆ รวมกนกเทากบวามแนวโนมทจะเขาสเปาหมายไดเรวยงขน จากสงเหลานทาใหเหนไดวาทศนคต คานยมของแตละบคคลนนมอยแลว แตถามโอกาสไดศกษา หรอแลกเปลยนกบบคคลอนหลาย ๆ คน ทาใหผนนไดประสบการณทถกตองมากยงขนดวย ในวชาวทยาศาสตรครผสอนจงควรเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรจากกลมของผเรยนดวยตนเอง สอดคลองกบการศกษาของของ ดวงพร อมแสงจนทร (2554) พบวา การจดการเรยนรแบบโครงงานเนนการนาระบบการทางานกลมมาใชจดกจกรรมใหกบนกเรยน สมาชกภายในกลมจะมระดบความสามารถแตกตางกน ทกคนรวมมอกนทางานอยางมลาดบขนตอน มการชวยเหลอแลกเปลยนเรยนรระหวางกนในกลม

83  

6. ความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงานวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา โดยรวมมความพงพอใจอยในระดบมาก ( x = 3.58, S.D. = 0.62) เมอพจารณาเรยงลาดบเปนรายดานตางจากมากไปหานอย พบวา ความพงพอใจดานประโยชนทไดรบอยในระดบมากทสด รองลงมาคอ ดานกจกรรมการเรยนร และดานสอการเรยนร เปนลาดบสดทาย

สอดคลองกบแนวคดของสานกเลขาธการสภาการศกษา (2548) กลาววาการเรยนรแบบโครงงานมงหวงใหผเรยนรเรองใดเรองหนงจากความสนใจอยากรอยากเรยนของผเรยนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ผเรยนจะเปนผลงมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอคนหาคาตอบดวยตนเอง เปนการสอนทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรงกบแหลงความรเบองตน ผเรยนสามารถสรปความรไดดวยตนเอง ซงความรทผเรยนไดมาไมจาเปนตองตรงกบตารา แตผสอนสนบสนนใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตม โดยจดแหลงการเรยนรใหแลวปรบปรงความรใหสมบรณ การเรยนรแบบโครงงานเปนกระบวนการแสวงหาความร หรอคนควาหาคาตอบในสงทผเรยนอยากรหรอสงสยดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลาย สอดคลองกบการศกษาของ ดวงพร อมแสงจนทร (2554) เรอง พบวา ความคดเหนของนกเรยนมธยมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรแบบโครงงานโดยภาพรวมในทกดานอยในระดบเหนดวยมากทสด ( x = 4.63, S.D. = 0.13) 5.9 ขอคนพบ 1. กระบวนการจดการเรยนรโดยใชโครงงานทาใหนกเรยนเกดการรบรความสามารถของตนเอง

(Self –Efficacy) เหนจากการพจารณาสมดบนทกกจกรรมโครงงาน และการสงเกตการทางานของนกเรยน นกเรยนมการประเมนและตดสนใจวธการหาคาตอบทตนเองและสมาชกในกลมคดวา มความเปนไปได ทจะไดผลสาเรจ กลาวคอ นกเรยนรวมกนศกษา คนควา หาขอมล วางแผนการดาเนนงาน การเลอกวสดอปกรณทสอดคลองกบโครงงาน มการทดสอบสมมตฐานทต งไว ปรบปรงแกไขขอผดพลาดทเกดจากการทดลองเพอใหดาเนนการลลวงไปได นกเรยนกระตอรอรนในการดาเนนกจกรรมโครงงานใหประสบความสาเรจ และสรางสรรคผลงานออกมาในระดบทด 2. กระบวนการจดการเรยนรแบบโครงงานสงเสรมใหนกเรยนเกดการพฒนาทกษะในการ

แกปญหา เนองจากการเรยนรโดยใชโครงงานสงเสรมใหนกเรยนมประสบการณในการเผชญกบปญหา คดหาทางแกไขปญหา แสวงหาสาเหต หาความรดวยตนเองเพอปฏบตการแกไขปญหาทเกดขน จากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยน เมอนกเรยนลงมอปฏบตตามขนตอนการดาเนนงานแลว นกเรยนกลมหนงทากจกรรมโครงงานการเปรยบเทยบการเคลอนทของรถเดกเลนจากแรงลมของลกโปง พบวา ลกโปงขนาดใหญทนามาตดตงกบตวรถเดกเลนทาใหรถทรงตวไดไมด โคลงเครง จงแกไขปญหาโดยนาไม 2 แผนประกอบเปนรางเพอบงคบทศทางการเคลอนทของรถเดกเลนใหเคลอนทไดในแนวตรง และนกเรยนททากจกรรมโครงงานการเปรยบเทยบการเคลอนทของเรอจากแรงลม

84  

พบวา การใชเสากระโดงเรออนเดยวทาใหใบเรอจากกระดาษลลม ไมปะทะลม เรอจงแลนไมตรง จงตองทาการเพมเสากระโดงเรอเปน 3 อน หรอนาดายมายดใบเรอเขากบตวเรอ จะเหนไดวานกเรยนมการประยกตใชประสบการณ การคนหาขอมล และความรมาใชในการคนหาวธในการแกไขปญหาทเกดขน 3. พฤตกรรมกลมของนกเรยนทไดทาการสงเกต พบวา พฤตกรรมการทางานกลมของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 ทเรยนรโดยใชโครงงาน โดยภาพรวมอยในเกณฑดมาก จากสมดบนทกกจกรรมโครงงานของนกเรยนแตละกลม นกเรยนรวมกนทากจกรรมโครงงาน มการปฏสมพนธทดตอกนในการดาเนนการในขนตอนตาง ๆ นกเรยนมเปาหมายทงานสาเรจไปดวยกน มการเสนอและแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน มความรบผดชอบตอหนาท การทางานตามแผนทวางไว มการรวมกนแกไขปญหาและอปสรรคทเจอ สรางสรรคชนงาน และรวมกนนาเสนอผลงาน

5.10 ขอเสนอแนะ 5.10.1 ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมการเรยนร

1. การจดการเรยนการสอนโดยใชโครงงาน ครจะตองศกษาทาความเขาใจหลกการ ขนตอนการสอนในแตละขนเปนอยางด จดการเตรยมความพรอมของนกเรยนกอนการทากจกรรมโครงงาน เพอใหนกเรยนมความรและความเขาใจตอการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ขนตอนการเรยนร บทบาทของนกเรยนและครในการทากจกรรม การวดผล ประเมนผลการเรยนร เพอใหทกฝายเขาใจกระบวนการเรยนรอยางชดเจน

2. ถงแมวาการใชโครงงานเปนฐานในการเรยนการสอนจะมงเนนใหผเรยนฝกกระบวนการเรยนรดวยตนเอง ผานการทาชนงาน แตเพอใหผลสมฤทธการเรยนการสอนเปนไปตามบทเรยน และวตถประสงคของสาระการเรยนร ครควรเพมบทบาทจากผอานวยความสะดวก (Facilitator) เปนผ วจารณ (Commentator) ดวย โดยทาหนาทประเมนวธการทางาน และผลงานของนกเรยน

3.ครควรเตรยมสอ/อปกรณ แหลงขอมลการเรยนรททนสมย สอดคลองกบการศกษาคนควาและเปนทปรกษา คอยชแนะและแกปญหาทอาจเกดขนได

4. การประเมนผลงานโครงงานควรเชญบคลากรทเกยวของรวมประเมนนอกเหนอจากครผสอนเพยงฝายเดยว เพอความเทยงตรงของผลการประเมน และลดความเปนอตวสยของครผสอนตามทโนวก และพลาคเกอร (Nowak & Plucker, 2002) ไดเสนอแนะไว

5.10.2 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ควรมการศกษาผลของการจดการเรยน การสอนวทยาศาสตรโดยใชโครงงานกบคณลกษณะ

อน ๆ เชน ความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการคดวเคราะห ความคดสรางสรรคทาง หรอปจจยภายในตวผเรยนทจะสงผลตอการพฒนาทกษะการคดขนสง โดยใชรปแบบการจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนตน

บรรณานกรม

86

บรรณานกรม

ภาษาไทย กนษฐา ตวงจตต. (2557). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดอยางมวจารณญาณ และ เจตคตตอการเรยนวทยาศาสตร ระหวางการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน และการจดการเรยนรแบบโครงงาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2546). การคดเชงวเคราะห. กรงเทพฯ: ซคเซส มเดย จากด. กรมวชาการ. (2546). สาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการสงสนคา

และพสดภณฑ. กระทรวงศกษาธการ. (2545). การวจยเพอพฒนาการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน.

กรงเทพ ฯ : ครสภาลาดพราว. กระทรวงศกษาธการ. (2545). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพ ฯ:

โรงพมพ องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

กรงเทพ ฯ : กระทรวงศกษาธการ. กลยา วานชยบญชา. (2545). หลกสถต. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. กตมา ปรดดลก. (2529). เอกสารประกอบการสอน. การบรหารและการนเทศการศกษาเบองตน.

กรงเทพฯ : ภาควชาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

จรรยา เจรญรตน. (2555). การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหและทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทสอนดวยวธสอนแบบ โครงงาน.วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ). นครปฐม : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปกร.

จรพร แขวงเพชร. (2552). การพฒนาชดกจกรรมการอนรกษปาไม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 โรงเรยนมธยมมนาคนาวาอปภมภ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (สาขามธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ.

ชวาล แพรตนกล. (2525). เทคนคการเขยนขอสอบ. กรงเทพฯ : โรงพมพแพรตนกล

87 ชาญวทย เทยมบญประเสรฐ. (2532). เอกสารประกอบการสอน. วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตร

และสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ชาตร สาราญ. (2544). การวจยเพอแกปญหา. พมพครงท 2. กรงเทพ ฯ : มลนธสตร - สฤษดวงศ. ดวงพร อมแสงจนทร. (2554). การพฒนาผลการเรยนร เรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบ

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศและความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการ จดการเรยนรแบบโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาการสอนสงคมศกษา). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปกร.

ทศนา แขมมณ และคณะ. (2544). นวตกรรมเพอการเรยนร สาหรบครยคปฏรปการศกษา. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สานกพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย.

ทศนา แขมณ. (2547). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ. ทศนา แขมมณ. (2548). รปแบบการเรยนการสอน: ทางเลอกทหลากหาย. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ. ปรยา บญญสร. (2553). กลวธการจดการเรยนรโดยการทาโครงงานระดบประถมศกษา.

กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข. (2554). สรางนวตกรรมการเรยนรดวยการวจยปฏบตการ ในชนเรยน. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมพนธ เดชะคปต, พเยาว ยนดสข, และราเชน มศร. (2553). การสอนคดดวยโครงงาน : การเรยนการสอนแบบบรณาการ. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. มารยะห มะเซง. (2555). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวทยาศาสตรศกษา). สงขลา: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร. ยทธ ไกยวรรณ. (2550). หลกการทาวจยและการทาวทยานพนธ. กรงเทพฯ : ศนยสอเสรม

กรงเทพ รายบณฑตยสถาน .(2551). พจนานกรรมศพทศกษาศาสตร อกษร A-L ฉบบบณฑตยสถาน.

พมพครงท 1. กรงเทพฯ : อรณการพมพ. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวดผลการเรยนร. พมพครงท 2. กรงเทพ ฯ : สวรยาสานส.

88 ลดดา ภเกยรต. (2552). การสอนแบบโครงงานและการสอนแบบใชวจยเปนฐาน : งานทคร ประถม ทาได. กรงเทพฯ : สาฮะแอนดชนพรนตง. วราภรณ ตระกลสฤษด. (2551). แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงาน. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากด เอม ไอ ท พรนตง. วฒนา มคคสมน. (2554). การสอนแบบโครงการ. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ. วภาดา บรรทมพรม. (2543). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอการพฒนานกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวทยาศาสตร). ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

วมลศร สวรรณรตน. (2550). รายงานการวจยและพฒนา เรอง การพฒนาผลสมฤทธการเรยนร วชาวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบประถมศกษาดวยการทาโครงงาน. กรงเทพฯ : ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2550). เอกสารสาหรบผรบการอบรม ชววทยาตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานหลกสตรท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2552). การจดสาระการเรยนรกลม วทยาศาสตรหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ :โรงพมพครสภาลาดพราว.สานกเลขาธการสภาการศกษา. (2550). การจดการเรยนรแบบโครงงาน. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย สานกเลขาธการสภาการศกษา. (2551). กรอบการพฒนาการศกษา ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคม ฉบบ 10 พ.ศ. 2545-2559) ฉบบสรป. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. สชาต วงศสวรรณ. (2542). การเรยนรสาหรบศตวรรษท 21 การเรยนรทนกเรยนเปนผสรางความร

ดวยตนเอง “โครงงาน”. กรงเทพฯ : ศนยพฒนาหลกสตรกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ

89 สรยา จนทรเนยม. (2541). โครงงานภาษาองกฤษเพอพฒนาศกยภาพและคณลกษณะของผเรยน.

ชยนาท : โรงเรยนครประชาสรรค. สวทย มลคา. (2548). กลยทธการสอนคดเปรยบเทยบ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ :

หางหนสวนจากด ภาพพมพ. สวทย มลคา. (2547). กลยทธการสอนอยางมวจารณญาณ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ :

หางหนสวนจากด การพมพ. สวทย มลคา. (2549). กลยทธการสอนคดสงเคราะห. กรงเทพฯ : ภาพพมพ. เสงยม โตรตน. (2546). การสอนเพอสรางทกษะการคดวเคราะห. ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร (1), น. 26-36. อเนก พ. อนกลบตร. (2547). ผงความคด. วารสารวงการคร. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว. อรญญา โชคสวสด. (2550). การจดการเรยนรวทยาศาสตรโดยอางองโครงงานเพอพฒนาการคด วเคราะหของนกเรยนโรงเรยนบานปาน ระดบชวงชนท 2. วทยานพนธ กศ.ม.. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน. อารย พนธมณ. (2546). จตวทยาสรางสรรคการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : ใยไหมเอดดเคท. ภาษาตางประเทศ Bandura, A. (1986). Social Foundations of Though and Action : A Social Cognitive Theory. EnglewoodCliffs, N.J. : Prentice-Hall. Berkson, L. (1993). Effectiveness of problem-based curricula: research and theory. Academic Medicine, 68 (Supplement), 579- 588. Bender, W. N. (2012). Project-Based Learning : Differentiating Instruction for the 21st Century. California : CORWIN A SAGE Company. Bloom, Benjamin S. (1976). Human characteristics and school learning. New York :

McGraw-Hill. Buck Institute for Education. (2012). What is PBL?. Retrieved from http://www.bie.org Chen, W., Tao X. (2006). Production and characterization of polymer nanocomposite with

aligned single wall carbon nanotubes. Applied Surface Science, 252, 3547–3552. Dewey, J. (1946). How We Think. Massachusetts : D.C. Health and Company. Diaz, D., &King, P. (2007). Adapting a Post-Secondary STEM Instructional Model to K-5 Mathamatic Instrauction. Clemson : Clemson University.

90 Dilek, Zeren O. and M. Ozkan. (2013). The Effect of Project Based Learning Method on Science Process Skills of Prospective Teacher of Science Education in Biology Lesson. International Online Journal of Education Sciences, 5(3), 635-645. Donnelly, R.and Fitzmaurice, M. (2005). Designing Modules for Learning. Ireland :

Dublin Institute of Technology. Dunn, Rita. ( 1972). “Team Leardning and Circles of Knowledge.” Practical Approaches to individualizing. West Nyack, New York : Packer Publishing. Elkind, D. (1999). Dialogue on Early Childhood Science, Mathematics, and Technology Education. Medford: American Association for the Advancement of Science. Ennis, Robert H. (1985). A Logical Basic for Measuring Critical Thinking Skills. Journal of Education Leadership, 43 (10), 45-48. Fortus, et al., (2005). Design-base Science and real-word problem solving. International Journal of Science Education, 855-879 Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. New York : McGraw Hill Book Company. Hurley. (1994). “Some Ways of Helping Children to learn Science”. Science for Eight-Twelve. Washington D.C : Bullentin NO.3 A of Association of childhoed Education Inter. Johnson, D. W. and Johnson, R.T. (1986). Action research: Cooperative learning in classroom. Science and Children, 31-32. Johnson, W., & Johnson.,T. (1994). Learning together and along : Cooperative competitive and individualistic learning. Fourth Edition. Boston : Allyn& Bacon. Kolodner, et al., (2003). Problem-Based Learning Meet Case-Baesd Reasoning in the Middle

School Science Classroom: Putting Learning by Design Into Practice. The Journal of the Learning Science, 495-547.

Lillesand, Thomas M. and Ralph, Kiefer W. (2000). Remote Sensing and Image Interpretation. Fourth Edition. New York : John Wiley & Son, Inc.

Marzano. Robert J. ( 2001). Designing a New Taxonomy of Educational Objectives. California : Corwin Press, Inc. Moursund, D. (2009). Project-Based Learning : Using Information Technology. New Delhi : Vinod Vasishtha for Viva Books Private limited. Nowak, J. A. and Plucker, J. (2002). Do as I say, not as I do? Student assessment in problem- based learning, Inquiry. Critical Thinking Across the Disciplines, 21, 17-31.

91 Nowak, J. A. (2007). The Problem with Using Problem-based Learning to Teach Middle School Earth/Space Science in a High Stakes Testing Society. Journal of Geoscience Education, 55 (1), 62-66. Piaget, Jean. (1962). The Stage of the Intellectual Development of the child’s Thinking and Reasoning. Penquin Book. Robert J. Sternberg and Wendy M. Williams. (1998). Intelligence, instruction, and assessment. Mahway, N.J. : L. Erlbaum Associates. Satchwell, R., & Loepp, F. L. (2002). Designing and Implementing an Integrated Mathematics, Science, and Technology Curriculum for the Middle School. Journal of Industrial

Teacher Education. Retrieved from http://scholar.lib.vt.edu. Vernon, D T A & Blake, R L. (1993). Does problem-based learning work? A meta-analysis of evaluative research. Academic Medicine, 68, 550-563. Watson,G.and Edward, M.Glaser. (1964). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal for Ym and Ym. New York : Harcourt Brance and World. Wu, Hsin-Kai. (2006). Middle School Students’ Development of Inscriptional Practices in Inquiry-based Science Classrooms. Dissertation Abstracts International,

63 (10), 3512-A. Yilmaz, C. and Turkmen, N. (2013). An investigation of the effect of project-based

learning approach’s achievement and attitude in science. The Online Journal of Science and Technology, 4 (2), 9-17.

ภาคผนวก

ภาคผนวก เครองมอทใชในการวจย

94

แผนการจดการเรยนรท 1 รายวชา ฟสกสพนฐานและเพมเตม 1 รหสวชา ว30101 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 2 เรอง การเคลอนทแนวตรง เรอง ระยะทาง และการกระจด ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จานวน 2 ชวโมง 1. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สาระท 4 แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาต มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน ตวชวดทเกยวของ ว 4.2 ม.4-6/1 อธบายและทดลองความสมพนธระหวางการกระจด เวลา ความเรว ความเรงของการเคลอนทในแนวตรง 2. จดประสงคการเรยนร ดานความร (K) 1. อธบายความหมายของระยะทางและการกระจดได 2. หาการกระจดลพธไดโดยการเขยนรป ดานทกษะและกระบวนการ (P)

การจดกระทาและสอความหมายขอมล การลงความเหนจากขอมล การตงสมมตฐาน การกาหนดและควบคมตวแปร การทดลอง และ การตความหมายขอมลและลงขอสรป ทกษะการวเคราะหเชอมโยง กระบวนการทางานกลม ดานคณลกษณะอนพงประสงค (A) ความสนใจใฝร ความรอบคอบ การรวมแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความมเหตผล และ การทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค

3 ร เวสข

4 5ข เ

3. สาระสาคญ ปรม ในกระยะทาง การ การเรยกวา จดอาวตถเรยกวา กสวนความยาวขนาด

ถาวต 4. สาระการเร 1. ค 2. ค 5. การจดกจกขนนาเขาสบท 1. คเคลอนทแนวต

ญ/ ความคดรวมาณตางๆทเกการเปลยนตารกระจด ความรบอกตาแหนงอง เมอวตถมการกระจด (dวตามเสนทาง

ตถเคลอนทเป

รยนร ความหมายขอความหมายแล

กรรมการเรยนทเรยน รและนกเรยนตรง การเคลอ

วบยอด กยวของกบกาาแหนง หรอกมเรว อตราเรวงของวตถในแมการเคลอนท

displacement)การเคลอนท

รปท 1

ปนเสนตรงไป

องจดอางองแลละการหาคาขอ

นร

นรวมกนสนทอนทวถโคง ก

ารเคลอนท ารเคลอนทขอว และความเรงแนวตรงตองบท ตาแหนงขอ) การกระจดเป เรยกวา ระยะ

แสดงระยะท

ทางเดยวตลอ

ละตาแหนง องระยะทางแ

ทนาเกยวกบกาารเคลอนทแบ

องวตถยอมเกง บอกเทยบกบจองวตถนนจะเปปนปรมาณเวกะทาง (distanc

ทางและการกร

อด การกระจด

และการกระจด

ารเคลอนทแบบบวงกลม กา

กยวของกบปร

จด ๆ หนงในปลยนไป การกเตอรทบอกทe) เปนปรมาณ

ระจด

ดกบระยะทาง

ดในการเคลอ

บบตาง ๆ ในชารเคลอนทแบ

รมาณตางๆ เช

นแนวการเคลอรเปลยนตาแหทงขนาดและทณสเกลลาทบอ

จะมขนาดเทา

นทของวตถ

ชวตประจาวนบบฮารมอนก

95

ชน

อนท หนงของทศทาง อกเฉพาะ

ากน

น เชน การเปนตน

96 2. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาเกยวกบปรมาณตาง ๆ ทเกยวของกบการเคลอนท เชน ระยะทาง การกระจด ความเรว ความเรง เปนตน 3. ครแจงจดประสงคการเรยนร 4. แบงนกเรยนออกเปน 8 กลม กลมละ 5 คน โดยคละกลมเดกเกง ปานกลาง ออนใหอยรวมกน ใหนกเรยนแตละกลมดาเนนการตามกระบวนการกลมเลอกหวหนากลม ขนสอน 5. ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนศกษา คนควา วเคราะหเกยวกบความหมายของระยะทางและการกระจด และระยะทางและการกระจดของการเคลอนท จากหนงสอเรยนรายวชาเพมเตมฟสกส และใบความรท 1 เรองระยะทางและการกระจด และรวบรวมขอมลจากการศกษา คนควา และรวมกนอภปรายถงความหมายและการหาระยะทางและการกระจด 6. ครนาเสนอในเรองทจะศกษาดงตอไปน - ใหนกเรยนศกษาใบกจกรรมท 1 เรองระยะทางและการกระจด และสบคนขอมลสารสนเทศเพอบอกตาแหนงของสถานทสาคญตาง ๆ ในแผนทจงหวดฉะเชงเทรา ไมตากวา 3 สถานท โดยระบตาแหนง คานวณหาระยะทางและการกระจด ของสถานททนกเรยนสนใจ 7. นกเรยนทกกลมลงมอปฏบตกจกรรมตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ม 4 ขนตอนดงน

97 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผสอน บทบาทของผเรยน

1. ขนนาเสนอ 1. ครใหนกเรยนสบคนขอมลสารสนเทศของสถานทสาคญในจงหวดฉะเชงเทราไมตากวา 3 สถานท โดยบอกตาแหนง หาระยะทางและการกระจดจากตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนงในแนวเสนตรง

1. นกเรยนรวมกนศกษารายละเอยดของประเดนปญหาทไดรบมอบหมาย จากนนกาหนดปญหาใหถกตองและชดเจน เชน - สถานทสาคญทสนใจคอทใด - กาหนดตาแหนงของสถานทสาคญตาง ๆ ไดอยางไร - หาระยะทางและการกระจดของสถานทสาคญทสนใจจากตาแหนงหนงไปอกตาแหนง ไดอยางไร

2. ขนวางแผน 2. ครใหคาปรกษาในการดาเนนงาน ของนกเรยนทกขนตอน

2. นกเรยนรวมกนวางแผนการทางาน เชน การกาหนดขนตอนการทางาน การวางแผนเรองการสบคนขอมล การแบงหนาทความรบผดชอบ การวางแผนเรองเวลา

3. ขนปฏบต 3. ครตดตาม สอบถามความกาวหนา ดแลการทาโครงงานของผเรยนอยางใกลชด 4. ครเลอกนกเรยน 3 กลมออกมานาเสนอผลการทาโครงงาน

4. นกเรยนลงมอปฏบตโครงงานตามขนตอนทวางแผนไว 5. นกเรยนรวมกนสรปผลการสารวจ อภปรายตรวจสอบความถกตอง ขอมลจากการดาเนนโครงงาน 6. นกเรยนนาขอมลทสรปสาระสาคญตามประเดนตาง ๆ 7. นาเสนอผลการดาเนนโครงงานในรปแบบแผนผงกราฟฟก

98 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผสอน บทบาทของผเรยน

4. ขนประเมนผล 5. สงเกตและประเมนการทากจกรรมของผเรยน

6. สรปการทางานและเสนอแนะการทางานของผเรยนแตละกลมโดยรวม

8. ประเมนผลการทาโครงงานของตนเอง จดทาแฟมสะสมงาน เขยน

บนทกการเรยนร

ขนสรป 8. ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญเกยวกบความหมายของจดอางอง ตาแหนง ระยะทางและการกระจดของวตถในการเคลอนท ความสมพนธระหวางตาแหนงกบระยะทางและการกระจด รวมกนทาแบบฝกหดท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด

9. ครมอบหมายใหนกเรยนทาการสรปผลการเรยนรในรปแบบของแผนผงความคด (Mind Mapping) และทาใบงานท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด 6. สอ/แหลงเรยนร 1. หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ฟสกส เลม 1 ชนมธยมศกษาปท 4-6 จดทาโดย สสวท. 2. เวบไซตตาง ๆ ทางอนเทอรเนตทเกยวของ 3. ขอมลสารสนเทศของจงหวดฉะเชงเทรา

4. ใบความรท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด 5. ใบกจกรรมท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด 6. แบบฝกหดท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด 7. ใบงานท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด

99 7. การวดผลและประเมนผล

สงทตองการวด วธการวด เครองมอวด เกณฑการวด 1. การอธบายความหมายของระยะทางและการกระจด

- ตรวจแผนผงความคด (Mind Mapping) สารสาคญเกยวกบระยะทางและการกระจด

- แบบประเมนแผนผงความคด (Mind Mapping)

ผานเกณฑคณภาพดขนไป

2. หาการกระจดลพธไดโดยการเขยนรป

- ตรวจใบงานท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด

- แบบประเมนการตอบคาถาม

ผานเกณฑรอยละ 80

3. ความสามารถในการทาโครงงาน

- ตรวจใบกจกรรมท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด - ตรวจสมดบนทกกจกรรมโครงงาน

- แบบประเมนการทาโครงงาน - แบบประเมนบนทกกจกรรมโครงงาน

ผานเกณฑคณภาพดขนไป

4. การทางานกลม -สงเกตพฤตกรรมการทางานกลม

-แบบสงเกตพฤตกรรมการทางานกลม

ผานเกณฑคณภาพดขนไป

ก เข1

เจส

พเเ

รายวชา ฟสและเพมเตมรหสวชา ว3

การเคลอนทแ การเคเคลอนทบนถของวตถตาง ๆ1.1 จดอางอง

ในกาเสนตรง ดงนจะตองเทยบกสามารถใชเส

ถาวตถาวต

การบพกด (1.0, −1เมตร และในเคลอนท

สกสพนฐานม 1 30101

แนวเสนตรง คลอนทของวถนน นกบนอยๆ อนเปนทมาและตาแหนง ารศกษาการเคนจงตองมการกบ จดอางอง หนจานวนในกตถหางจากจดตถหางจากจด

บอกตาแหนงเ1.5) หมายถง ทศใตเปนระย

เรอง

วตถเปนปรากยบนฟา ปลาวาของสาขาฟส คลอนทของวรบอกตาแหนหรอ ตาแหนงการบอกตาแหอางองไปทางอางองไปทาง

ภาพท 1

เปนพกดฉาก ตาแหนงทมพยะ 1.5 เมตร

ใบความร ระยะทางแล

ฏการณหนงทวายอยในนา มสกสตาง ๆ

ตถในแนวตรนงของวตถ แลงอางอง (Refeหนง โดยใหจดงขวา ใชเครองซาย ใชเครอ

การบอกตาแ

หรอ พกด (xพกดนอยหาง ซงจดกาเนด

ท 1 ละการกระจด

ทสามารถพบเมนษยพยายาม

รง ตาแหนงขอละเพอความชerence Point) ด 0 เปนจดอางหมายเปนบวองหมายเปนลบ

แหนงของวตถ 

x, y) โดยบอจากจดกาเนด (0, 0) เปนจ

หนวย กชนมธย

เหนไดโดยทวมอธบายธรรม

องวตถจะมกาดเจน การบอ ซงเปนจดหรงองได โดย วก (+) บ (-)

ถบนเสนจานว

กเปนตวเลขสด (0, 0) ในทศจดอางองในก

การเคลอนทแยมศกษาท 4

วไป เชน รถยมชาตของการเ

ารเปลยนแปลกตาแหนงขอรอตาแหนงทอ

 

วน 

สองตว เชน ตศตะวนออกเปารเทยบ เมอว

100

แนวตรง

ยนตเคลอนไหว

ลงในแนวองวตถอยนง เรา

ตาแหนงทมปนระยะ 1.0 วตถเกดการ

ซ

1 ส 1 ขเ

S

*

ซงมความหม

+ x ห− x ห+ y ห− y ห

1.2 ระยะทาง ระยะสดทาย ระยะ 1.3 การกระจ การกขนาดและทศเสนตรง สวน

จากภS2 และ S3 สา เสน เฉพ

** โดย ขนาด

ายตามทใหนหมายถง ระยะหมายถง ระยะหมายถง ระยะหมายถง ระยะ

(Distance, s)ะทาง คอ ความทางเปนปรมา

ด (Displacemกระจด คอ เวกศทาง ขนาดมคนทศทางมทศจ

ภาพท 2 แสดงมารถสรปไดทาง S1 , S2 แลาะเสนทาง S2

ดของการกระจ

ยามเบองตนดะหาง x เมตร จะหาง x เมตร ะหาง y เมตร จะหาง y เมตร

) มยาวทวดตามาณสเกลาร ซง

ment, s ) กเตอรทชตาแคาเทากบระยะจากตาแหนงเร

ภาพท 2 การ

งการเดนทางจวา ละ S3 คอ ระย

2 คอ การกระจจด ( s

) ≤ ระ

S

ดงน จากจดกาเนดจากจดกาเนดจากจดกาเนดจากจดกาเนด

มแนวการเคลงเปนปรมาณท

แหนงสดทายขะทางระหวางตรมตนไปยงตา

เปรยบเทยบร

จากบานมาโร

ยะทาง จด ะยะทาง (s) เส

S1

S2

S3

0 ในทศตะวด 0 ในทศตะว

0 ในทศเหนด 0 ในทศใต

อนทของวตถทมแตขนาดไ

ของวตถเทยบตาแหนงเรมตาแหนงสดทา

ระยะทางและ

รงเรยนซงสาม

สมอ**

นออก นตก อ

ถจากตาแหนงไมมทศทาง ม

บกบตาแหนงเ ตนกบตาแหนย การกระจด

การกระจด

มารถใชเสนท

งเรมตนไปยงตหนวยเปน เม

รมตน ซงตองนงสดทายตามมหนวยเปน เ

างได 3 เสนท

101

ตาแหนงตร (m)

งบอกทงแนวเมตร (m)

ทาง คอ S1 ,

102 เปรยบเทยบความแตกตางระหวางระยะทางและการกระจด ตารางท 1 ขอแตกตางระหวางระยะทางและการกระจด

ระยะทาง การกระจด 1. ความยาวตามเสนทาง การเคลอนททงหมด 2. ขนอยกบเสนทางการเคลอนท 3. มคาเปนบวกเสมอ 4. เปนปรมาณสเกลาร 5. คานวณแบบพชคณต 6. ใชสญลกษณ s

1. ระยะจากจดเรมตนถงจดสดทาย ในแนวเสนตรง 2. ไมขนอยกบเสนทางการเคลอนท 3. สามารถเปนไดทงคาบวกและลบ 4. เปนปรมาณเวกเตอร 5. คานวณแบบเวกเตอร 6. ใชสญลกษณ s

1.4 การคานวณระยะทางและการกระจด การคานวณระยะทาง

เนองจากระยะทางเปนปรมาณสเกลาร การคานวณหาขนาดของระยะทางของ การเคลอนททงหมดของวตถ สามารถนาคาระยะทางแตละชวงของการเคลอนทมา บวก กนแบบพชคณตไดเลย

การคานวณหาการกระจด เนองจากการกระจดเปนปรมาณเวกเตอร การคานวณหาขนาดของการกระจด จงจาเปนตอง

คานวณแบบเวกเตอร คอ คดความยาวทเปนเสนตรงจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย และบอกทศทางในทศทหวลกศรชแทนทศของการกระจด

ตตร

ตก

 

ตวอยางการคตวอยางท 1 นระยะทางและ บาน

ตอบ ระยะทาการกระจดขอ

ทบทวนทฤษทฤษ

ตรงขามมมฉ

B

a

A

คานวณ นายนทตองกาะการกระจดขอ

างของการเดนองการเดนทาง

ฎบทปทากอรษฎบทของปทาก มคาเทากบ

จากรปสา

c

b

ารเดนทางจากองการเดนทา

นทางไปทางถง เทากบ 60 เม

ถนน 100

คลอง 60

รส (Pythagorากอรส กลาวบผลบวกของค

สา

ามรถหาคาขอ

c

C

กทพกไปยงฟง

นน เทากบ 10มตร ไปทางท

0 เมตร

เมตร

rean Theoremวไววา ในรปสความยาวกาลามารถเขยนให

c

องมม ไดจ

C

ารมซงมเสนท

00 เมตร ศตะวนออก

m) สามเหลยมมมงสองของดานหอยในรปสม

c = 2a

าก tan

c2 = a2 +

ทางการเคลอน

ฟารม

มฉากใด ๆ ควานประกอบมมมการไดวา

2b

= c

s

+ b2

นทดงภาพ จง

ามยาวกาลงสมฉากทงสองด

cos

sin

103

งหา

N

สองของดานดาน

E

104 ตวอยางท 2 ขวญเดนทางจากบานของตนไปทางตะวนออก 400 เมตร เพอแวะหาวนจากนนทงสองเดนทางไปทางทศเหนออก 300 เมตรเพอซอขนมทรานสะดวกซอ จงหาระยะทางและการกระจดในการเดนทางของขวญ วธทา วาดรปเสนทางการเคลอนท

ระยะทางการเดนทางของขวญ เทากบ 400 + 300 = 700 เมตร ขนาดของการกระจดหาไดจากกฎปทากอรส √400 + 300 = 500 เมตร

ตอบ ระยะทางการเดนทาง เทากบ 700 เมตร และมการกระจดขนาด 500 เมตร ทางทศจากบานขวญไปยงรานสะดวกซอ ตวอยางท 3 แมวตวหนงเดนไปทางทศตะวนออกไดระยะทาง 20 เมตร ขากนนเดนกลบทางทศตะวนตกเปนระยะทาง 5 เมตร จงหาระยะทางและการกระจดของแมวตวน วธทา วาดรปเสนทางการเคลอนท ตอบ ระยะทางทแมวเดนไดทงหมด คอ 20 + 5 = 25 เมตร การกระจดของแมว คอ 20 - 5 = 15 เมตร มทศไปทางตะวนออก

รานสะดวกซอ

บานวน บานขวญ 400 เมตร

300 เมตร

20

5 เมตร

105 ตวอยางท 4 โคตะขบรถไปทางทศเหนอเปนระยะทาง 12 กโลเมตร แลวหยดชมววจากนนขบรถตอไปทางทศตะวนออกอกเปนระยะทาง 9 กโลเมตร กถงทพก จงหาระยะทางและการกระจดของโคตะ วธทา วาดรปจากโจทย  

ระยะทางของโคตะ (s) s = 12 km + 9 km ดงนนระยะทางในการเคลอนทเทากบ 21 กโลเมตร การกระจดของโคตะ ( s

) จากทฤษฎบทปทากอรส จะไดวา AC2 = AB2 + BC2 = 122 + 92 = 144 + 81 = 225 AC = 225 = 15 km

ทศทางของการกระจด tan = AB

BC = 12

9

tan = 4

3

เนองจาก tan 37 = 4

3 ดงนน = 37

ตอบ ดงนน การกระจดของโคตะ เทากบ 15 กโลเมตร และมทศทามม 37 องศากบแนวดง

12 กโลเมตร

9 กโลเมตร

12

9

A

B C

A

B C

106

ใบกจกรรมท 1 เรอง ระยะทางและการกระจด

คาชแจง ใหนกเรยนสบคนขอมลสารสนเทศเพอบอกตาแหนงของสถานทสาคญตาง ๆในจงหวดฉะเชงเทราโดยไมตากวา 3 สถานท โดยระบตาแหนง จดอาวอง และคานวณหาระยะทางและการกระจด ของสถานททนกเรยนสนใจจากแผนท ลงในกระดาษกราฟ นาเสนอผลงานในรปแบบแผนท 3 มต และตอบคาถามทายกจกรรม

มาตราสวน 1 : 55,000 หรอ 1 cm : 0.55 km

107 http://paiduaykan.com/76_province/central/chachoengsao/map.gif

108 คาถามทายกจกรรม

1. นกเรยนจาเปนตองระบขอมลอะไรบาง เพอใหนกเรยนเดนทางไปยงสถานททนกเรยนสนใจได

2. ถานกเรยนไมระบจดอางองในแผนท นกเรยนจะสามารถเดนทางไปยงสถานท ทนกเรยนสนใจไดหรอไม เพราะเหตใด 3. ระยะทางและการกระจด ตามเสนทางจากแผนทของสถานทตาง ๆ ทนกเรยนสนใจมคาเทาใด มทศทางอยางไร 4. ถานกเรยนวางแผนทองเทยวตามสถานทตาง ๆ ทนกเรยนสนใจ โดยเดนทางจากตาแหนงเรมตนไปยงสถานททงหมด ระยะทางและการกระจดมคาเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

ตค

ตค ก

ตอนท 1 คาชแจง พจาร

ตอนท 2 คาชแจง คาน 1. เดกระจดและระ

รณาคาและขอ

1. ความยาวเ 2. เสนทางท 3. ตาแหนงค

ของวตถ 4. วตถไมมก

นวณการปรมากคนหนงเดนะยะทางทงหม

จดอ

I I 0 1

ร

อความทเกยว

สนทางการเคทสนทสดทวดคงทในการบอ

การเคลอนท ห

าณตาง ๆ ของนจากจกอางองมดทเดกเดนได

อางอง

I I 2 3

แบบฝกหระยะทางและ

กบปรมาณตา

คลอนทไดจรงดจากจดเรมตนอกพกดทแนน

หรอวตถเคลอ

งการเคลอนท ง 0 ไปทจด Aดมคาเทาไร

การกระจด

I I 4 5

หดท 1 ะการกระจด

าง ๆ ของการ

งจากตาแหนงนไปถงจดสดทนอน และเปนต

อนทออกไปแล

A แลวเดนกลบ

ระยะทาง

I I 6 7

B

เคลอนททมค

งเรมตนจนถงทายของการเคตวเปรยบเทยบ

ลวกลบมาทเด

บมาหยดนงทต

ง การก

I I 8 9

ความสมพนธก

ตาแหนงสดทคลอนท บในการบอก

ดม

ตาแหนง B ด

กระจดมคาเปน

I 10

A

109

กน

ทาย

ตาแหนง

งภาพ การ

นศนย

2จ 3ค

2. รถยนตคนหจงหาวารถยน 3. มดตวหนงคาเทาใด

หนงเคลอนทนตคนนเคลอน

เดนเปนวงกล

ทไปทางทศตะนทไดระยะทา

ลมรศม 28 เซน

ะวนออก 300 างและการกระ

นตเมตร ครบ

เมตร แลวเคละจดเทาใด

หนงรอบ ระย

R = 28 cm

ลอนทกลบมา

ยะทางและกา

ทางทางเดน 3

ารกระจดของม

110

380 เมตร

มดตวนม

ค

ก 2ห

คาชแจง ใหน

1. มดตวหนง การกระจดขอ 2. วตถหนงเคหาระยะทางแ

นกเรยนตอบค

วงจากตาแหนองมดตวน (2

คลอนทจาก Aและการกระจด

เรอง ป

คาถามตอไปน

นง A ไปยงตาคะแนน)

A ไป B ทางทศดของการเคล

ใบงานปรมาณตาง ๆ

นใหถกตอง (2

าแหนง B แลว

ศตะวนออก 4อนทจาก A ไ

นท 1 ของการเคลอ

20 คะแนน)

ววงยอนกลบไ

4 เมตร และตอไป C (3 คะแน

อนท

ไปยงตาแหนง

อไปยง C ทางนน)

ง C จงหาระย

งทศเหนออก

111

ยะทางและ

3 เมตรจง

112 3. เคตวงรอบสนามฟตบอลขนาดกวาง 100 เมตร ยาว 200 เมตร จานวน 1 รอบ จงหาระยะทางและการกระจดทเคตวงได (3 คะแนน) 4. วตถเคลอนทเปนวงกลม มรศม 7 เมตร เมอเคลอนทครบรอบพอด จงหาระยะทางและการกระจด ทวตถเคลอนทได (3 คะแนน)

113 5. วตถเปลยนตาแหนงจาก (2, 2) ไปยงตาแหนง (6, 5) ดงรป จงหาระยะทางและการกระจดของ วตถ วาดรปจากโจทย (3 คะแนน) 6. บวขาวออกวงจากคายมวยไปทางตะวนออก 15 กโลเมตร แลวเดนตอไปทางเหนอ 20 กโลเมตรจงหาการกระจดและระยะทางของเขาทรายจากคายมวย (3 คะแนน)

114 7. โยนวตถขนในแนวดงจากดาดฟาตกสง 10 เมตร วตถขนไปไดสงสดจากดาดฟาเปน ระยะ 8 เมตร แลวตกถงพนขางลาง ระยะทางและการกระจดในการโยนวตถนมคาเทาใด (3 คะแนน)

115

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

วชาวทยาศาสตรฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง ระดบชนมธยมศกษาปท 4

คาชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรฟสกส เรองการเคลอนทแนวตรง ระดบชนมธยมศกษาปท 4 มขอคาถามทงหมด 20 ขอ 20 คะแนน ( เวลา 30 นาท ) 2. คาถามในแบบทดสอบฉบบนเปนแบบเลอกตอบ ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว แลวทาเครองหมาย x ลงในกระดาษคาตอบ 1. ขอใดคอความหมายของการกระจด ก. ระยะหางจากจดเรมตนถงจดสนสดในแนว

เสนตรง เปนปรมาณเวกเตอร ข. ระยะทวตถเคลอนทไปไดตามแนวเสนทาง

การเคลอนททงหมด เปนปรมาณสเกลาร ค. ระยะทวดตามแนวเสนทางการเคลอนทจาก

จดเรมตนถงจดสดทาย ทงหมด เปนปรมาณเวกเตอร

ง. ระยะหางจากจดเรมตนถงจดสดทาย เปนปรมาณสเกลาร

2. ลกบอลเคลอนทจาก A ไป B ตามเสนทางดงรป (1) ระยะทางทวตถเคลอนทเทากบความยาวเสนโคง AB (2) การกระจดมทศจาก A ไป B แสดงหวลกศรดงรป (3) ขนาดของการกระจดเทากบระยะทาง ขอความใดตอไปนกลาวถกตอง

ก. ขอ (1) เทานน ข. ขอ (2) เทานน ค. ขอ (1) และ (2) ง. ขอ (1) และ (3)

A B

116 3. หนแดงเดนจากบานตรงไปยงทศตะวนออก 300 เมตร แลวเดนตอไปทางทศเหนอ 400 เมตร จงหาระยะทางและการกระจดของการเคลอนท ก. ระยะทาง 100 เมตร และการกระจด 300

เมตร โดยมทศทามม 53 กบแนวระดบ ข. ระยะทาง 500 เมตร และการกระจด 700

เมตร โดยมทศทามม 37 กบแนวระดบ ค. ระยะทาง 700 เมตร และการกระจด 500

เมตร โดยมทศทามม 37 กบแนวระดบ ง. ระยะทาง 700 เมตร และการกระจด 500

เมตร โดยมทศทามม 53 กบแนวระดบ 4. ชนาธปปนจกรยานออกกาลงกายรอบวงเวยน 1 รอบ โดยวงเวยนมเสนผานศนยกลาง 28 เมตร จงหาระยะทางและการกระจดทชนาธปปนจกยานไดทงหมด ก .ระยะทาง 44 เมตร และการกระจด 0 เมตร ข .ระยะทาง 44 เมตร และการกระจด 14 เมตร ค .ระยะทาง 88 เมตร และการกระจด 0 เมตร ง .ระยะทาง 88 เมตร และการกระจด 28 เมตร 5. เดกคนหนงเดนไปทางทศตะวนออก 200 เมตร แลวเดนกลบทางเดมในทศตะวนตก 50 เมตร จงหาระยะทางและการกระจด ก. ระยะทาง 150 เมตร การกระจด 250 เมตร ข. ระยะทาง 200 เมตร การกระจด 200 เมตร ค. ระยะทาง 250 เมตร การกระจด 150 เมตร

ง. ระยะทาง 300 เมตร การกระจด 100 เมตร 6. แมนเมองโยนลกบอลขนในแนวดงจากดาดฟาอาคารสง 20 เมตร ลกบอลขนไปไดสงสด 10 เมตร จากดาดฟาแลวตกลงยงพนดานลาง จงหาระยะทางและการกระจดของการเคลอนทของลกบอล ก. ระยะทาง 40 เมตร และการกระจด 20 เมตร

โดยมทศลง ข. ระยะทาง 20 เมตร และการกระจด 20 เมตร

โดยมทศลง ค. ระยะทาง 30 เมตร และการกระจด 40 เมตร

โดยมทศขน ง. ระยะทาง 30 เมตร และการกระจด 20 เมตร

โดยมทศขน 7. กวนซอมวงรอบสนามฟตบอลซงมความยาวเสนรอบวง 400 เมตร ครบรอบใชเวลา 50 วนาท จงหาอตราเรวเฉลย และความเรวเฉลยของกวนตามลาดบ

ก. 8 และ 4 เมตรตอวนาท ข. 8 และ 0 เมตรตอวนาท ค. 16 และ 8 เมตรตอวนาท ง. 16 และ 0 เมตรตอวนาท

117 8. เรอเรวลาหนงแลนไปทางทศเหนอเปนระยะทาง 30 กโลเมตร ในเวลา 40 นาท หลงจากนนกแลนไปทางทศตะวนออกอก 30 กโลเมตร ใน 20 นาท อตราเรวเฉลย และความเรวเฉลยของเรอลาน มคากกโลเมตรตอชวโมง

ก. 60 และ 30√2 ข. 67.5 และ 45√5 ค. 30√2 และ 60 ง. 45√5 และ 67.5

9. กระตายวงดวยอตราเรว 5 เมตรตอวนาท เปนเวลา 10 นาท วงตอดวยอตราเรว 4 เมตรตอวนาท อก 5 นาท หยดพกนอนอก 10 นาท แลวเดนดวยอตราเรว 1 เมตรตอวนาท อก 5 นาท จงหาอตราเรวเฉลยในชวงเวลา 30 นาท

ก. 2.5 เมตรตอวนาท ข. 3.0 เมตรตอวนาท ค. 3.5 เมตรตอวนาท ง. 4.0 เมตรตอวนาท

10. ปลอยวตถจากยอดตก เมอเวลาผานไป 5 วนาท วตถมความเรวเทาใด (ความเขาใจ)

ก. 5 เมตรตอวนาท ข. 25 เมตรตอวนาท ค. 50 เมตรตอวนาท ง. 75 เมตรตอวนาท

11. ขอใดเปนนยามทวไปของความเรงทถกตองทสด ก. อตราการเปลยนแปลงอตราเรวทหนงหนวย

เวลา ข. อตราการเปลยนแปลงทเพมขนของอตราเรว

ในหนงหนวยเวลา ค. อตราการเปลยนแปลงของความเรวท

เปลยนไปในหนงหนวยเวลา ง. อตราการเปลยนแปลงการกระจดในหนง

หนวยเวลา 12. ขอใดกลาวถกตอง ก. วตถเคลอนทดวยอตราเรวคงทจะมความเรง

เปนศนย ข. ถาอตราเรวของวตถกาลงเพมขนแสดงวา

ขนาดของความเรงอาจเพมขน คงท หรอลดลงกได

ค. ความเรงมทศทางเดยวกบความเรวเฉลยของการเคลอนทเสมอ

ง. วตถทมการเปลยนแปลงทศทางการเคลอนทแสดงวาวตถนนมความเรงเทากบศนย

13. วตถอนหนงเคลอนทดวยความเรว 20 เมตรตอวนาท 3 วนาทตอมาเคลอนทดวยความเรว 50 เมตรตอวนาท จงหาความเรงของวตถ

ก. 5 เมตรตอวนาท2 ข. 10 เมตรตอวนาท2 ค. 12 เมตรตอวนาท2 ง. 15 เมตรตอวนาท2

118 14. จกกฤษขบรถแทกซจากจดหยดนงไปทางทศตะวนออก เมอเวลาผานไป 3 วนาท รถมความเรวเปลยนไป 54 กโลเมตรตอชวโมง รถเคลอนทดวยความเรงเฉลยเทาไร

ก. 18 เมตรตอวนาท2 ทางทศตะวนตก ข. 18 เมตรตอวนาท2 ทางทศตะวนออก ค. 5 เมตรตอวนาท2 ทางทศตะวนตก ง. 5 เมตรตอวนาท2 ทางทศตะวนออก

15. จากกราฟการกระจดกบเวลา ขอใดทแสดงวาวตถเคลอนทดวยความเรงคงตว

ก. ข. ค. ง.

16. วตถเคลอนทในแนวเสนตรง ไดความสมพนธระหวางความเรวกบเวลา ดงรป จงหาระยะทางของการเคลอนททงหมด และความเรงในชวงเวลา 2-6 วนาท

ก. 1,200 เมตร และ 200 เมตรตอวนาท2 ข. 1,600 เมตร และ 150 เมตรตอวนาท2 ค. 1,800 เมตร และ 50 เมตรตอวนาท2 ง. 2,400 เมตร และ 25 เมตรตอวนาท2

17. ขวางลกบอลลงมาในแนวดงดวยความเรว 10 เมตรตอวนาท ใชเวลา 3 วนาท จงจะถงพนความเรวของลกบอลขณะกระทบพนมคาเทาใด

ก. 15 เมตรตอวนาท ข. 25 เมตรตอวนาท ค. 30 เมตรตอวนาท ง. 40 เมตรตอวนาท

t

s

0

t 0

s

t 0

s

t 0

s

t (s) 8 6 4 2 0

200

v (m/s)

400

119 18. โยนวตถขนไปในแนวดงจากยอดตกสง 100 เมตร ดวยความเรว 20 เมตรตอวนาท จงหาตาแหนงและความเรวของวตถเมอเวลาผานไป 5 วนาท ก. เหนอจดโยน 25 เมตร ความเรว 30 เมตรตอ

วนาท ทศพงขน ข. ตากวาจดโยน 30 เมตร ความเรว 25 เมตรตอ

วนาท ทศพงลง ค. สงจากพน 25 เมตร ความเรว 30 เมตรตอ

วนาท ทศพงลง ง. สงจากพน 75 เมตร ความเรว 30 เมตรตอ

วนาท ทศพงลง 19. กสขบรถดวยความเรว 25 เมตรตอวนาท เหนเดกวงขามถนนจงเหยบเบรกทาใหความเรวลดลงเหลอ 5 เมตรตอวนาท ในเวลา 2 วนาท จงหาระยะทางในชวงทเบรกเปนกเมตร

ก. 10 เมตร ข. 20 เมตร ค. 30 เมตร ง. 40 เมตร

20. ในการแขงขนวงระยะทาง 200 เมตร มนกกฬาคนหนงวงดวยความเรงสมาเสมอนบตงแตเรมออกตวเปนเวลา 5 วนาท ไดระยะทาง 40 เมตร แลววงดวยอตราเรวคงทจนเขาเสนชย จงหาวานกกฬาคนนใชเวลาในการวง 200 เมตรนานเทาไร

ก. 25 วนาท ข. 15 วนาท ค. 10 วนาท ง. 5 วนาท

120  

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล นางสาวอาทตยา เพญไพบลย ประวตการศกษา ป พ.ศ. 2552

วศวกรรมศาสตรบณฑต (วศ.บ.)สาขาวศวกรรมเคม คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

ตาแหนงและสถานททางานปจจบน บรษท อไอซ เซมคอนดกเตอร จากด นคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร