วรรณคดและวรรณกรรม

วรรณคด วรรณกรรม

การวเคราะหคณคาของวรรณกรรม

๑. ความหมายของการวเคราะหวรรณกรรม

การวเคราะห หมายถง การพจารณาตรวจตรา แยกแยะและประเมนคา ซงจะเกดประโยชนตอผวเคราะหในการนำไป

แสดงความคดเหน อภปรายขอเทจจรงใหผอนทราบ ดวยวาใครเปนผแตง เปนเรองเกยวกบอะไร มประโยชนอยางไร

ตอใครบาง ผวเคราะห มความเหนอยางไร เรองทอานมคณคาดานใดบางและแตละดานสามารถนำไปประยกต

ใหเกดประโยชนตอชวตประจำวนอยางไรบาง

๒. แนวในการวเคราะหวรรณกรรม

การวเคราะหวรรณกรรมมหลกเกณฑการปฏบตอยางกวาง ทงนเพอใหครอบคลมงานเขยนทกประเภท แตละประเภท

ผวเคราะหตองนำแนวการวเคราะหไปปรบใช ใหเหมาะสมกบงานเขยนแตละชนงานซงมลกษณะแตกตางกนไป ซง

ประพนธ เรองณรงค และคณะ (๒๕๔๕ : ๑๒๘) ไดใหหลกเกณฑกวาง ๆ ในการวเคราะหวรรณกรรม ดงน

๒.๑ ความเปนมาหรอประวตของหนงสอและผแตง เพอชวยใหวเคราะหในสวนอน ๆ

๒.๒ ลกษณะคำประพนธ

๒.๓ เรองยอ

๒.๔ เนอเรอง ใหวเคราะหเรองในหวขอตอไปนตามลำดบ โดยบางหวขออาจจะม หรอไมมกไดตามความจำเปน เชน

โครงเรอง ตวละคร ฉาก วธการแตง ลกษณะการเดนเรอง การใชถอยคำ สำนวนในเรองทวงทำนองการแตง วธคด

สรางสรรค ทศนะหรอมมมองของผเขยน เปนตน

๒.๕ แนวคด จดมงหมาย เจตนาของผเขยนทฝากไวในเรอง ซงตองวเคราะหออกมาก

๒.๖ คณคาของวรรณกรรม โดยปกตแบงออกเปน ๕ ดานใหญ ๆ และกวาง ๆ เพอความครอบคลมในทกประเดน ซงผ

วเคราะหตองไปแยกหวขอยอยใหสอดคลองกบลกษณะ ของหนงสอทจะวเคราะหนน ๆ ตามความเหมาะสม

๓. การวเคราะหคณคาของวรรณคดและวรรณกรรม

ความหมายของการวเคราะหวรรณคดและวรรณกรรม

การวเคราะห หมายถง การพจารณาองคประกอบทกสวน โดยวธแยกแยะรายละเอยดตาง ๆ ตงแตถอยคำสำนวน

การใชคำ ใชประโยค ตลอดจนเนอเรองและแนวคด ทกอยางทปรากฏอยในขอเขยนนน เมอวเคราะหสวนประกอบได

แลว จงวจารณตอไป

การวจารณ หมายถง การพจารณาเทคนคหรอกลวธทแสดงออกมานนใหเหนวานาคด นาสนใจ นาตดตาม มชนเชง

ยอกยอนหรอตรงไปตรงมา องคประกอบใดมคณคา

นาชมเชย องคประกอบใดนาทวงตงหรอบกพรองอยางไร การวจารณสงใดจงตองใชความร มเหตผล มหลกเกณฑ

และมความรอบคอบดวย

การวจารณงานประพนธ หมายถง การพจารณากลวธตาง ๆ ทกอยางทปรากฏในงานเขยน ซงผเขยนแสดงออกมา

อยางมชนเชง โดยผวจารณจะตองแสดงเหตผลทจะชมเชย หรอชขอบกพรองใด ๆ ลงไป

วธวเคราะหและวจารณงานประพนธ

ตามปกตแลวเมอจะวจารณสงใด จำเปนตองเรมวเคราะหองคประกอบตาง ๆ ใหเขาใจ ชดเจนเสยกอนแลวจงวจารณ

แสดงความเหนออกมาอยางมเหตผล ใหนาคด นาฟงและ

เปนคำวจารณทนาเชอถอได

การวจารณงานประพนธสำหรบผเรยนทเรมตนฝกหดใหม ๆ นน อาจตองใชเวลาฝกหด มากสกหนอย อานตวอยาง

งานวจารณของผอนมาก ๆ และบอย ๆ จะชวยไดมากทเดยว เมอตวเราเรมฝกวจารณงานเขยนใด ๆ อาจจะวเคราะห

ไมด มเหตผลนอยเกนไป คนอนเขาไมเหนดวย เรากควรยอนกลบมาอานเขยนนน ๆ อกครงแลวพจารณาเพมเตม วธ

วเคราะห วจารณงานประพนธจงมลกษณะดงน

แผนภมนแสดงขนตอนการวเคราะหและวจารณ โดยเรมตนทผอานไปอานงานวรรณกรรม เมออานแลวจงวเคราะห

แยกแยะดองคประกอบตาง ๆ ลำดบตอไปนจงวจารณกลวธการ

นำเสนอ วานาสนใจหรอไมเพยงใด แลวผวจารณจงเรยบเรยงความคดเหนแสดงออกมาดวยวธพด หรอเขยนวจารณ

อยางมเหตผล ลกศรดานใตทยอนกลบมาสผอานอกนนหมายความวา แมนวา การวจารณจะสนสดแลว แตผอานกยง

ยอนกลบมาสนใจงานประพนธชนเดม แลวเรมตนวเคราะหวจารณใหมไดอกตลอดเวลา

ประเดนทใชในการวเคราะหและวจารณคณคาของงานวรรณคดและวรรณกรรม

การวเคราะหและวจารณงานประพนธเทาทพบเหนทว ๆ ไป นกวจารณนยมพจารณากวาง ๆ ๔ ประเดน

๑) คณคาดานวรรณศลป คอ ความไพเราะของบทประพนธ ซงอาจทำใหผอานเกดอารมณ ความรสกและจนตนาการ

ตามรส ความหมายของถอยคำและภาษาทผแตงเลอกใช

เพอใหมความหมายกระทบใจผอาน

๒) คณคาดานเนอหาสาระ แนวความคดและกลวธนำเสนอทง ๒ ประเดนน จะอธบาย และยกตวอยางประกอบพอ

เขาใจ โดยจะกลาวควบกนไปทงการวเคราะหและการวจารณ

๓) คณคาดานสงคม วรรณคดและวรรณกรรมจะสะทอนใหเหนสภาพของสงคมและวรรณคดทดสามารถจรรโลงสงคม

ไดอกดวย

๔) การนำไปประยกตใชในชวตประจำวนผอานสามารถนำแนวคดและประสบการณจากเรองทอานไปประยกตใชหรอ

แกปญหาในชวตประจำวนได

๓.๑ การพจารณาคณคาดานวรรณศลป

วรรณศลปเปนองคประกอบทสำคญซงชวยสงเสรมใหวรรณกรรมมคณคานาสนใจ คำวา “วรรณศลป” หมายถง

ลกษณะดเดนทางดานวธแตง การเลอกใชถอยคำ สำนวน ลลา

ประโยค และความเรยงตาง ๆ ทประณต งดงาม หรอมรสชาตเหมาะสมกบเนอเรองเปนอยางด วรรณกรรมทใช

วรรณศลปชนสงนนจะทำใหคนอานไดรบผลในทางอารมณความรสก

เชน เกดความสดชน เบกบาน ขบขน เพลดเพลน ขบคด เศราโศก ปลกใจ หรออารมณอะไร กตามทผเขยนตองการ

สรางใหเกดขนในตวผอาน นนคอ วรรณศลปในงานเขยน ทำใหผอาน เกดความรสกในจตใจและเกดจนตนาการสราง

ภาพคดในสมองไดด

การวเคราะหงานประพนธจงควรพจารณาวรรณศลปเปนอนดบแรกแลวจงวจารณวามคณคาหรอนาสนใจเพยงใดหาก

งานประพนธนนเปนประเภทบทรอยกรอง ผอานทจะ

วเคราะหวจารณ ควรมความรบางอยาง เชน รบงคบการแตงบทรอยกรองรวธใชภาษาของกว รวธสรางภาพฝนหรอ

ความคดของกว เปนตน ความรดงกลาวนจะชวยใหเขาใจบทรอยกรอง

ไดมากขน

ลองอานบทรอยกรองงาย ๆ สกเรองหนง เพอทดลองวเคราะหวจารณกน

เรองวอนขอ...

เมอเรายงเลกเปนเดกนอย

เคยกลาวถอยวอนจนทราวาใหสม

ขอขาวแก … แหวน .. ใหนองปองนยม

ขอเตยงตงนงชมดาวและเดอน

เมอเหนดาวลอมเดอนกลาดเกลอนฟา

ชวนนองนบดาราทเปนเพอน

ระยบระยบพรบตาดาวพราเลอน

แตดวงเดอนเดนสวางกลางโพยม

อยากตะกายวายฟาไปหาจนทร

และใฝฝนอยากเออมใหถงโสม

เคยนกตามใจชอบปลอบประโลม

วาเตบใหญจะไดโคมรตตกาล

ฝนไปตามอารมณผสมโง

วาเตบโตจะบนไปดวยใจหาญ

สอยดวงดาวพราวฟามาเปนยาน

พาเราผานเมฆดนจนถงจนทร

(บทกวเรอง วอนขอ ของ กลทรพย รงฤด)

(โพยม = ทองฟา, โสม = ดวงจนทร, รตตกาล = กลางคน)

วเคราะหและวจารณคณคาดานวรรณศลป

บทรอยกรองนวเคราะหไดวา เปนกลอนสภาพจำนวน ๔ บท เนอความกลาวถงตวผเขยน เมอเปนเดกเคยวอนขอสง

ตาง ๆ จากดวงจนทรและอยากไปใหถงดวงจนทร ผเขยนใชถอยคำ แสดงภาพความฝนอยางงาย ๆ แตใหความรสกนา

รก สวยงาม เชน ดาวลอมเดอน ระยบระยบเดนสวาง ตะกายวายฟา ดวงดาวพราวฟา ผานเมฆ เปนตน ลลาการเขยน

เชนนวจารณไดวา สรางอารมณคนอานไดด ชวนใหคดถงดวงจนทร ดวงดาวทกลาดเกลอนอยบนทองฟายามคำคน

บทรอยกรองทใชถอยคำชวยสรางความรสกและมเนอหาสรางสรรคจนตนาการไดเชนน เรยกวา “วรรณศลป”

ถาเราเขยนรปภาพได ลองเขยนภาพฝนตามจนตนาการของกวไปดวยกได

๓.๒ การวจารณคณคาดานเนอหาสาระ แนวความคด และกลวธนำเสนอ

งานประพนธทมคณคานาสนใจนน นอกจากจะมวธใชถอยคำภาษาและแสดงชนเชง การแตงอยางดแลว ยงตอง

วเคราะหถงเนอหาสาระและแนวความคดทมประโยชนตอ

คนอานอกดวย เนอหาสาระทดนนอาจเปนในแงการใหความร ใหความคดเหน คต คำสอน ขอเตอนใจ ชชองใหมอง

เหนความจรง ความด ชทางแกปญหา แนะสงทควรปฏบตหรอ สงทควรละเวน กลวธการเขยนอาจชแนะโดยตรงหรอ

ทางออมกไดแลวแตกลวธของผเขยน วาจะทำไดแนบเนยนนาสนใจเพยงใด

ขอทนาสงเกตคอ งานเขยนทดนนไมจำเปนตองสอนศลธรรมหรอคณธรรมโดยตรง ผเขยนอาจใชกลวธตาง ๆ เพอให

คนอานเกดความคดไดดวยตนเอง ดงนนกอนการวจารณ

คนอานจงตองพยายามทำความเขาใจ จบความหมายและสรปแนวความคดทงหลายของผเขยนใหไดเสยกอน

หลกสำคญมอยอยางหนงวา งานประพนธทดควรมเนอหาสาระมงสรางสรรค มใชมงทำลาย คราวนลองอานบทรอย

กรองอก ๑ เรอง ไดสรางภาพการตนเปนภาพคดประกอบ เรองไวใหเรยบรอยแลว

ฉนเปนหนดอกจำปาของตาพลอย

ตงแตนอยยงนกรำลกได

ขอเลาสคณครผรวมใจ

วาดอกไมมอำนาจดลบนดาล

คณยายฉนทานพาไปฟงเทศน

ธรรมวเศษแสนสดพทธบรรหาร

ฉนไมรรสธรรมลำโอฬาร

ทพระทานเทศนาวาอยางไร

เพราะตวฉนยงเดกยงเลกนก

จะรจกรสพระธรรมไดไฉน

ทฉนไปฟงเทศนทกคราวไป

เพราะฉนอยากไดดอกจำปาของตาพลอย

ตาพลอยดมจำปาบชาพระ

เดกเดกจะแยงกนลาอยบอยบอย

ดอกไมอนดนไปมไมนอย

แตไมคอยถกใจใชจำปา

เดกรนฉนพากนไปฟงเทศน

กเพราะเหตอยางเดยวจะเทยวหา

ดอกไมของตาพลอยเพอคอยลา

ตางตงทาแยงกนทกวนไป

ดอกจำปาลอใจใหเปนเหต

ฉนคงไปฟงเทศนหาหยดไม

ยงนานวนพลนคอยเจรญวย

ยงเขาใจธรรมซงขนทกท

พทธประวตชาดกทานยกมาอาง

ความคดกวางเหนงามตามวถ

รสพระธรรมนำใจใหใฝด

ฉนเปนหนดอกจำปาของตาพลอย

(เรอง “ดอกจำปาของตาพลอย” ของเจอ สตะเวทน)

วเคราะหและวจารณคณคาดานเนอหาสาระ แนวความคดและกลวธนำเสนอ

กลอนสภาพทง ๗ บทน เนอหาเปนเรองราวในวยเดกของผเขยนเลาถงการตามคณยายไปฟงเทศนเพราะอยากได

ดอกไม คอ ดอกจำปา ครนไปฟงเทศนบอยเขา ทำใหเขาใจคำสอน

ตาง ๆ จงเจรญเตบโตขนมาเปนคนด นบไดวาดอกจำปาเปนดอกไมทมคณคาตอชวต

บทรอยกรองเรองน ในแงวรรณศลปจะเหนวาใชถอยคำงาย ๆ อานเขาใจด การลำดบเนอเรอง เรยงลำดบไมสบสน

เมอวเคราะหเนอหาพบวากลาวถงความดของรสพระธรรม

คำสอน และใหขอเตอนใจแกผอานคอไมใหมองขามสงเลก ๆ นอย ๆ ทชวยใหเราไดรบ ผลตอบแทนในทางทดงาม

บทรอยกรองลกษณะนจงวจารณโดยสรปไดวาดพรอมทงจนตนาการภาพคดและเนอหาสาระเตอนใจ นบวามคณคา

ตอผอานเปนอยางมาก

๓.๓ การพจารณาคณคาดานสงคม

การพจารณาคณคาดานสงคมจากวรรณกรรม ผอานตองคนหาสาระกอนวาผเขยน ตองการเสนอ “สาระ” อะไรใหกบ

ผอานเปนดานดหรอดานเสยของสงคมและผอาน ตองพจารณาวา พงปฏบตอยางไร หรอไดแนวคดอะไรบางจากการ

อานวรรณกรรมนน

วรรณกรรมทกเรองจะสะทอนภาพชวตและสงคม ตวอยางเชน วรรณกรรมเรองนำพจะสะทอนภาพสงคมวยรนทไป

เกยวของกบยาเสพตด จนเสยชวตในทสด

๓.๔ การนำไปประยกตใชในชวตประจำวน

งานประพนธยอมประกอบดวยถอยคำ เนอหาสาระและกลวธการเขยนแบบตาง ๆ ซงสามารถนำงานประพนธไปใชให

เกดประโยชนได เชน ในแงจดจำถอยคำสำนวนไปใช

เพอความสนกสนาน ความไพเราะ สวนเนอหาสาระอาจนำไปใชในแงไดคตขอเตอนใจ ไดความคดเหนทมประโยชน

ตอชวต ครอบครว สงคมและประเทศชาต

การนำคณคาของงานประพนธไปใชไดมากนอยเพยงใดขนอยกบความสามารถและประสบการณของผอาน ทจะ

วเคราะหเพอเลอกจดจำ คดและนำไปใชตามกำลงความคดของตน

ตวอยางแนวการวเคราะหวรรณกรรมประเภทรอยกรอง

การอานอยางวเคราะหจะสามารถแยกขอด-ขอเสย และประเมนคาของวรรณกรรมได ซงผอานควรวเคราะหองค

ประกอบสำคญ ๔ ประการ คอ

๑. รปแบบการประพนธหรอฉนทลกษณในการแตง

๒. ธรรมเนยมนยมในการแตง

๓. ความไพเราะ

๔. สาระของเนอหา

๑) รปแบบการประพนธหรอฉนทลกษณในการแตง

ฉนทลกษณเปนกฎขอบงคบในการประพนธ เชน โคลงสสภาพบงคบวา ตองใชคำทมวรรณยกตเอก วรรณยกตโทตาม

ตำแหนงทกำหนด ฉนทกำหนดเสยงหนกเบา (คร-ลห)

และคำประพนธทกประเภทบงคบการสงสมผสตามตำแหนงตาง ๆ ดงน เปนตน ฉนทลกษณ เปนระเบยบขอบงคบ ถา

ไมปฏบตตามถอวาผด การพจารณาวรรณกรรมรอยกรองเกอบ

ไมจำเปนตองวเคราะหฉนทลกษณ เพราะผประพนธจำเปนตองปฏบตตามระเบยบอยางเครงครดอยแลว

๒) ธรรมเนยมนยมในการแตง

คอกลวธในการประพนธทนยมกนวาดงามและถอปฏบตสบตอกนมา บทประพนธทไม สอดคลองกบธรรมเนยมนยมไม

ถอวาผดหากแตจะเปนคำประพนธทไมงามสมบรณในความ

นยมของผอาน

๑. ธรรมเนยมนยมในการแตงและการเลอกใชคำประพนธประเภทโคลง โคลงนยมใชคำทมนำหนกศพทคอนขางสง

บางคำเปนศพทเกา บางคำใชคำศพทแผลง บางครง

ตอนเสยง คำหนาเปนเสยงอะ กวบางคนนยมใชคำภาษาถน กลวธการแตงโคลงทนยมวาไพเราะสบมาแตสมยกรง

ศรอยธยาจนถงปจจบนมมากมาย เชน นยมสมผสอกษร นยมซำคำ ในทบางแหงนยมเสยงสงทายวรรคสดทาย

เปนตน

ตวอยาง โคลงสสภาพตอไปน แสดงใหธรรมเนยมในการแตงหลายลกษณะ เชน

โฉมควรจกฝากฟา ฤดน ดฤ

เกรงเทพไทธรณนทร ลอบกลำ

ฝากลมเลอนโฉมบน บนเลา นะแม

ลมจะชายชกชำ ชอกเนอเรยมสงวน

(โคลงนราชนรนทร)

๒. ธรรมเนยมนยมในการแตงและเลอกใชคำประพนธประเภทฉนท นยมใช คำศพทสง ไดแก คำโบราณ คำบาล-

สนสกฤต คำแผลง เปนตน กวจะเลอกใชคำฉนท

สำหรบเรองราวทเปนแบบแผนสงสงและสงางาม เชน คำบชาพระรตนตรย คำบชาพระเจา และบทสวดตาง ๆ สวน

เนอหาทเปนเรองราว เชน นทาน กวจะเลอกเรองสำคญทเหนวา

ศกดสทธ และสงสง เชน เรองสมทรโฆษคำฉนท สามคคเภทคำฉนท เปนตน นอกจากน ฉนทแตละชนด ยงมลกษณะ

เหมาะสมกบการพรรณนาเฉพาะเรองอารมณของตวละคร และบรรยากาศอกดวย กวไดถอเปนธรรมเนยมนยมปฏบต

สบกนมา เชน สททลวกกฬตฉนท เหมาะสำหรบใชเปนบทไหวครหรอยอพระเกยรต

ตวอยาง อนทรวเชยรฉนทเหมาะสำหรบการพรรณนา ความออนชอยงดงาม เชน

สายณหตะวนยาม ขณะขามทฆมพร

เชาภาคนภาตอน ทศะตกกรำไร

รอน ๆ และออนแรง นภาแดงสแปลงไป

เปนครามอรามใส สภะสดพสทธส

เรอ ๆ ณ เมอรต ตจะผลดกพลนม

มดมามชาท ศศธรจะจรแทน

(ณ หาดทรายชายทะเลแหงหนง ของชต บรทต)

๓. ธรรมเนยมนยมในการแตงและการเลอกใชคำในการแตงกาพย

การแตงกาพยมกใชคำพน ๆ ธรรมดา หากเรองทมโครงเรอง เนอเรองทแตงกไมสงสงและศกดสทธเหมอนเรองทแตง

เปนคำฉนท กวสมยกรงศรอยธยาแตงนทานเปนคำกลอน เชน กาพยเรองพระไชยสรยา เปนตน บางครงกวใชกาพย

และฉนทแตงปนกนในวรรณกรรม เรองเดยว โดยเลอกใชกาพยสำหรบบทพรรณนา สภาพเหตการณ สภาพบานเมอง

เปนตน

๔. ธรรมเนยมนยมในการแตงราย

มธรรมเนยมคลายกาพยและโคลง แตไมนยมแตงรายทงเรอง ใชแตงประกอบกบโคลง นอกจากรายยาวทำนองเทศน

เทานนทแตงดวยรายตลอดทงเรอง

๕. ธรรมเนยมนยมในการแตงและการเลอกใชคำในการแตงกลอน

นยมใชคำพน ๆ ธรรมดา บางครงกวพลกแพลง การใชคำใหพสดารเพอใหกลอนมรสชาต เปลยนแปลงไปบาง เชน

การเลนคำ การสงสมผสดวยคำตาย กลอนกลบทตาง ๆ เปนตน

ตวอยาง “จะวาโศกโศกอะไรทในโลก กไมโศกใจหนกเหมอนรกสมร

จะวาหนกหนกอะไรในดนดอน ถงสงขรกไมหนกเหมอนรกกน”

๓) ความไพเราะของวรรณกรรมรอยกรอง

ความไพเราะของวรรณกรรมรอยกรองขนอยกบปจจยหลายประการ ทควรพจารณามดงน

๑. การเลอกสรรคำมาใช

เลอกคำทมเสยงเสนาะ คอ คำทจะใชแฝงลลา จงหวะออนเนบ นมนวลหรอเรงเรา รนแรง ตามทกวตองการรายทอด

อารมณหรอบรรยากาศออกมาสผอาน

ตวอยาง บรรยากาศทสวยเงยบ นมนวล แฝงลลาออนโยนชวนเคลบเคลม

“หนาวอารมณเรอยเฉอยเฉอยชน ระรวยรนรนรนกลนเกสร

แสนสงสารบานเรอนเพอนทนอน จะอาวรณอางวางอยวงเวง”

ตวอยาง บรรยากาศหรออารมณทรมรอน รนแรง กวกเลอกใชคำและลลาท แขงกราว

เอออเหมนะมงชชางกระไร ททาสสถลฉะนไฉน กมาเปน

ศกบถงและมงกยงมเหน จะนอยจะมากจะยากจะเยน ประการใด

อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ ขยาดขยนมทนอะไร กหมนก

(สามคคเภทคำฉนท)

ก. การใชคำเลยนเสยงธรรมชาต ทำใหผอานเกดความรสกเหมอนไดยนเสยงหรอเหนภาพ ทำใหเกดความไพเราะและ

สะเทอนอารมณตามไปดวย เชน

ตวอยาง ไผซอออเอยดเบยดออด ลมลอดไลเลยวเรยวไผ

ออดแอดแอดออดยอดไกว แพใบไลนำลำคลอง

(คำหยาด – เนาวรตน พงษไพบลย)

ข. ใชคำนอยแตกนความมาก เปนการกลาวอยางกระชบ แตมเจตนาจะใหสอ ความหมายคลมกวางขวางออกไปยง

กวาทกลาวไวนน เชน

ตวอยาง “อนของสงแมปองตองจต ถาไมคดปนปายจะไดหรอ”

คำวาของสง มความหมายตามศพท หมายถง สงทอยสง ๆ แตเจตนาของผสงสาร มความหมายกวางออกไปอก หมาย

ถง สงทสงคายง

คำวาปนปาย มความหมายตามศพท หมายถง การไตไปสทสง แตเจตนาของผสงสาร มความหมายกวางออกไปอก

หมายถง ความพยายาม ความมงมน อดทน ตอสอยาง

ไมยอทอ

ค. การเลนคำ คอการนำคำพองรปพองเสยง มารอยกรองเขาดวยกน จะทำใหเกดเสยงไพเราะนาฟง ถานำมาใชในบท

พรรณนา หรอบทครำครวญ กจะทำใหเกดความสะเทอน อารมณ เชน

ตวอยาง รอนรอนสรยะโอ อสดง

เรอยเรอยลบเมรลง คำแลว

รอนรอนจตจำนง นชพ เพยงแม

(กาพยเหเรอของเจาฟากง)

ง. การใชคำอพภาส คอ การซำคำชนดหนง โดยใชพยญชนะซำเขาไปขางหนา เชน รก เปนระรก ยม เปน ยะยม แยม

เปน ยะแยม เชน

ตวอยาง “เพอชนชมรมณยกบชวต

ทจะคดทจะทำตามคดเหน

ระเรอยเรอยเฉอยฉำลมลำเคญ

ลมความเปนปรศนยขอชวต”

(วารดรยางค ของเนาวรตน พงษไพบลย)

จ. การเลนเสยงวรรณยกต คอ การนำคำทมพยญชนะตน สระ ตวสะกดอยางเดยวกน แตตางวรรณยกตกน นำมาเรยง

ไวใกลกน ทำใหเกดเสยงไพเราะดจดนตร เชน

ตวอยาง “สกดไดใดสกดนอง แหนงนอนไพรฤ

เพราะเพอมาราญรอนเศกไซร

สละสละสมร เสมอชอ ไมนา

นกระกำนามไมเหมนแมนทรวงเรยม”

(ลลตตะเลงพาย)

ฉ. การสมผสอกษร - สมผสสระ

สมผสอกษร หมายถง การนำคำทมเสยงพยญชนะเดยวกนมาเรยบเรยงไวใกลกน

สมผสสระ หมายถง การสมผสของคำทมเสยงสระเดยวกน เชน

๒. กวโวหารและสำนวนโวหาร

การใชกวโวหารและสำนวนโวหารจะชวยสรางความไพเราะ ซงทำใหผอานเกดภาพในจตหรอจนตภาพขน ผแตงอาจ

กลาวอยางตรงไปตรงมา หรอกลาวเปนโวหารภาพพจน

กได ซงอาจใชไดหลายลกษณะ ดงน

ก. การเปรยบเทยบหรออปมาอปไมย อาจทำได ๒ วธคอ

วธท ๑ การเปรยบสงหนงเหมอนอกสงหนง ซงจะมคำแสดงความหมาย อยางเดยวกนกบคำวาเหมอน ปรากฏวา

ไดแกคำวา เสมอน เปรยบเหมอน ดจ ประดจ ดง

ดจดง เพยง ราว เปนตน

ตวอยาง "แมมความรดง สพทญญ

ผบมคนช หอนขน"

"ความรกเหมอนโรคา บนดาลตาใหมดมน

ไมยนและไมยล อปสรรคคะใดใด"

วธท ๒ การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง มกจะมคำวา คอ หรอ เปน ปรากฏ อย เชน

ตวอยาง “เงนตราหรอคอกระดาษ ผสรางขนมาซอนาถ หลงใหลเปนทาสอำนาจเงน”

แมเธอเปนดวงดารา ฉนจะเปนฟายามราตรกาล”

ขอกายเจาจงเปนเชนตนไม ยนอยไดโดยภพสงบนง

เพอแผรมเปนหลกใหพกพง แตงดอกพรงผลดฤดอยชวกาล”

ข. การใชบคลาธษฐาน หมายถง การสมมตสงตาง ๆ ใหมกรยาอาการของมนษย เชน

ตวอยาง “มองซมองทะเลเหนลมคลนเหจบหน บางครงมนบาบนกระแทกหนดงครน ๆ

หางนกยงระยาเรยคลอเคลยนำ แพนดอกฉำชอยชอวรวจตร”

ค. การใชสญลกษณหรอสงแทนสญลกษณ หมายถง สงหนงทใชแทนอกสงหนง

ตวอยาง สขาว หมายถง ความบรสทธ ความไรเดยงสา

สดำ หมายถง ความตาย ความโศกเศรา ความชวราย

ดอกกหลาบ หมายถง ความรก ความสดชน

เมฆหมอกหมายถง อปสรรค ความเศรา

นกขมน หมายถง คนรอนเรพเนจร

ง. การกลาวเทจ (อธพจน)เปนการเนนความรสกบางอยางใหชดเจนขน ทำใหเกดความแปลก และเรยกรองความสนใจ

ไดด

ตวอยาง “ถงโลกแตกแหลกเปนผงคล รกเตมปรไมมรคลาย”

“จะเอาโลกมาทำปากกา จะเอานภามาแทนกระดาษ

เอานำหมดมหาสมทรแทนหมกวาด ประกาศพระคณไมพอ”

จ. การใชโวหารปฏพากย (โวหารขดแยง) คอ การนำคำทมความหมายขดแยงกนมาเรยงตอกน

ตวอยาง “ความหวานชนอนขมขน”

“ใกลหวใจแตไกลสดฟา”

“ในความมดอนเวงวางสวางไสว …..”

๔) สาระของเนอหา

สาระของวรรณกรรม คอ ประโยชนอนเปนผลพลอยไดทไดรบจากวรรณกรรม นอกเหนอจากความบนเทงใจ

๑. แนวคดและคานยมจากวรรณกรรม

แนวคดทปรากฏในวรรณกรรม หมายถง ความคดสำคญของเรองทใหประโยชน ทงโดยตรงและโดยออมแกมนษยชาต

และสงคม เชน แนวคดเกยวกบความเชอ เรองบญกรรม ความรกชาต ความกตญญกตเวท ความซอสตย เปนตน

ตวอยาง สนมเหลกเกดแตเนอ ในตน

กนกดเนอเหลกจน กรอนขรำ

บาปเกดแตตนคนเปนบาป

บาปยอมทำโทษซำใสผบาปเอง

(โคลงโลกนต)

โคลงบทนแสดงแนวคดวา ผลของความชวเปนสงรายกาจ ทำลายผประพฤตชว เหมอนสนมทกดกนเนอเหลกจนกรอน

ผ ผททำบาปทำชวกจะเปนโทษภยแกผนนเอง

คานยม หมายถง ความรสก ความคด หรอความเชอของมนษยทมตอสงใดสงหนงทมนษยเชอวา มความหมายหรอม

ความสำคญตอตนหรอกลมของคน คานยมจะเปนตวกำหนด พฤตกรรมแบบแผนการดำเนนชวตของบคคล เชน คา

นยมเรองการทำบญทำทาน การชอบ ความสนกสนานรนเรง การนยมใชของตางประเทศ ความจงรกภกดตอชาต

ฯลฯ

๒. สาระดานหลกฐานความเปนจรง

เนอหาทเปนหลกฐาน ทำใหผอานไดทราบความจรงเกยวกบความ เปลยนแปลง ทก ๆ ทางของสงคม คานยมและ

ทศนะของบคคลในสมยทวรรณกรรม เรองนนเกดขน เชน ในเสภาขนชางขนแผนกลาวถงพธโกนจกวา

ตวอยาง “ทองประศรดใจไดฤกษยาม ไดสบสามปแลวหลานแกวก

จะโกนจกสกดบขนสบคำ แกทำนำยาจนตมตนหม

พวกเพอนบานวานมาผาหมากพล บางปดปเสอสาดลาดพรมเจยม

ทงหมอเงนหมอทองสำรองตง มทงสงขใสนำมนตไวจนเปยม

อฒจนทรชนพระกตระเตรยม ตามธรรมเนยมฆองกลองฉลองทาน”

ตวอยางแนวการวเคราะหวรรณกรรมประเภทรอยแกว

วรรณกรรมประเภทรอยแกวในปจจบนทนาสนใจ ไดแก เรองสน นวนยาย และสารคด วรรณกรรมเหลานมองค

ประกอบตางกน ผอานจำเปนตองทราบองคประกอบตาง ๆ เพอทจะพจารณาวรรณกรรมไดอยางละเอยด และไดรบ

ประโยชนอยางแทจรง

การอานและวเคราะหนวนยาย

คำวา “นวนยาย” (Novel) หมายถง หนงสอทเขยนเปนรอยแกว เลาถงชวตในแงตาง ๆ ของมนษย เชน ดานความคด

ความประพฤตและเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในชวต จรงของมนษย ชอคน หรอพฤตกรรมทแสดงออกเปนเรองสมมต

ทงสน นวนยายแบงเปน ๖ ประเภท ดงน

๑. นวนยายองประวตศาสตร เชน เรองผชนะสบทศ (องประวตศาสตรมอญ) ซสไทเฮา (องประวตศาสตรจน) สแผน

ดน (องประวตศาสตรไทยสมยรตนโกสนทร แผนดน

รชกาลท ๕-๘) กระทอมนอยของลงทอม (องประวตศาสตรอเมรกา)

๒. นวนยายวทยาศาสตร คอ นวนยายทนำความมหศจรรยทางวทยาศาสตรแขนงตาง ๆ มาเขยนเปนเรองราวทนาตน

เตน เชน กาเหวาทบางเพลง สตารวอร (Star war)

มนษยพระจนทร มนษยลองหน เปนตน

๓. นวนยายลกลบ ฆาตกรรม นกสบ สายลบ เชน เรองเชอรลอกโฮม มฤตยยอดรก

๔. นวนยายเกยวกบภตผปศาจ เชน แมนาคพระโขนง กระสอ ศรษะมาร เปนตน

๕. นวนยายการเมอง คอ นวนยายทนำความรทางการเมองการปกครอง มาเขยนเปนเนอเรอง เชน เรองไผแดง ของ

ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปาปนจน สามกก สารวตรใหญ เปนตน

๖. นวนยายดานสงคมศาสตร คอ นวนยายทจะสะทอนสภาพสงคม เชน เรองเมยนอย เสยดาย เพลงบญ เกม

เกยรตยศ นางทาส เปนตน

องคประกอบของนวนยาย

นวนยายแตละเรองมองคประกอบทสำคญดงน

๑. โครงเรอง (Plot) หมายถง ขอบขายหรอโครงของเรองราวหรอเหตการณตาง ๆ ทตอเนองเปนเหตเปนผลกน

๒. เนอเรอง (Story) หมายถง เรองราวตาง ๆ ทผเขยนถายทอดยกมาทำให ผอานทราบวาเรองทอานนนเปนเรองราว

ของใคร เกดขนทไหน อยางไร เมอใด มเหตการณ หรอความเกยวของระหวางตวละครอยางไร เรองเรมตนอยางไร

ดำเนนไปอยางไร และจบอยางไร

๓. ฉาก (Setting) คอ สถานทเกดเหตการณในเรองอาจเปนประเทศ เมอง หมบาน ทงนาในโรงภาพยนตร ฯลฯ

๔. แนวคด (Theme) ผแตงจะสอดแทรกแนวคดไวอยางชดเจนในคำพด นสย พฤตกรรม หรอบทบาทของตวละคร

หรอพบไดในการบรรยายเรอง

๕. ตวละคร (Characters) ผแตงเปนผสรางตวละครขนมา โดยตงชอให แลวกำหนดรปราง หนาตา เพศ วย นสย

ใจคอ บคลกภาพ ตลอดจนกำหนดบทบาท และ

โชคชะตาของตวละครเหลานนดวย

หลกการอานและพจารณานวนยาย ดงน

๑. โครงเรองและเนอเรอง การแสดงเนอเรองคอการเลาเรองนนเอง ทำใหผอานทราบวาเปนเรองราวของใคร เกดขน

ทไหน อยางไร เมอใด มเหตการณอะไร สวนโครงเรองนน คอสวนทเนนความเกยวของระหวางตวละครในชวงเวลา

หนงซงเปนเหตผลตอเนองกน

โครงเรองทดมลกษณะดงน

๑.๑ มความสมพนธกนระหวางเหตการณตาง ๆ ในเรองและระหวางบคคลในเรอง อยางเกยวเนองกนไปโดยตลอด

๑.๒ มขอขดแยงหรอปมของเรองทนาสนใจ เชน ความขดแยงของมนษยกบสงแวดลอม การตอสระหวางอำนาจอยาง

สงกบอำนาจอยางตำในจตใจ การชงรกหกสวาท ฯลฯ

ขอขดแยงเหลานเปนสงสำคญททำใหตวละครแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ออกมาอยางนาสนใจ

๑.๓ มการสรางความสนใจใครรตลอดไป (Suspense) คอการสรางเรองใหผอานสนใจใครร อยากอานตอ อาจทำได

หลายวธ เชน การปดเรองทผอานตองการทราบไวกอน การบอกใบใหผอนทราบวาจะมเหตการณสำคญเกดขนในตอน

ตอไป การจบเรองแตละตอน ทงปญหาใหผอานอยากรอยากเหนเรองราวตอไป

๑.๔ มความสมจรง (Realistic) คอเรองราวทเกดขนเปนไปอยางสมเหตสมผล มใชเหตประจวบหรอเหตบงเอญทมนำ

หนกเบาเกนไป เชน คนกำลงเดอดรอนเรองเงน

หาทางออกหลายอยางแตไมสำเรจ บงเอญถกสลากกนแบงจงพนความเดอดรอนไปได

๒. กลวธในการดำเนนเรอง จะชวยใหเรองนาสนใจและเกดความประทบใจ ซงอาจทำไดหลายวธ เชน

๒.๑ ดำเนนเรองตามลำดบปฏทน คอเรมตงแตตวละครเกด เตบโตเปนเดก เปนหนม สาว แก แลวถงแกกรรม

๒.๒ ดำเนนเรองยอนตน เปนการเลาแบบกลาวถงเหตการณในตอนทายกอนแลวยอนกลบไปเลาตงแตตนจนกระทง

จบ

๒.๓ ดำเนนเรองสลบไปมา คอการเรมเรองในตอนใดตอนหนงกอนกได เชน อาจกลาวถงอดตแลวกลบมาปจจบนอก

หรอการเลาเหตการณทเกดตางสถานทสลบกนไปมา

ผอานควรพจารณาวากลวธในการดำเนนเรองของผเขยนแตละแบบนนมผลตอเรองนนอยางไร ทำใหเรองนาสนใจชวน

ตดตาม และกอใหเกดความประทบใจหรอไม หรอวากอใหเกดความ

สบสน ยากตอการตดตามอาน

๓. ตวละคร ผอานสามารถพจารณาตวละครในนวนยายในดานตอไปน

๓.๑ ลกษณะนสยของตวละคร

๑) มความสมจรงเหมอนคนธรรมดาทวไปคอ มทงดและไมดอยในตวเอง ไมใชวาดจนหาทตไมได หรอเลวจนหาทชม

ไมพบ

๒) มการกระทำหรอพฤตกรรมทสอดคลองกบลกษณะนสยของตน ไมประพฤตปฏบตในทหนงอยางหนงและอกทหนง

อยางหนง

๓) การเปลยนลกษณะนสยของตวละครตองเปนไปอยางสมเหตสมผล

๓.๒ บทสนทนาของตวละคร บทสนทนาทดควรพจารณา ดงน

๑) มความสมจรง คอสรางบทสนทนาใหสอดคลองกบฐานะและลกษณะ ของตวละครในเรอง

๒) มสวนชวยใหเรองดำเนนตอไปได

๓) มสวนชวยใหรจกตวละครในดานรปรางและนสยใจคอ

๔) มสวนชวยใหเรองนาอาน มชวตชวา โดยเฉพาะบทสนทนาทคมคาย หรอมอารมณขน

๔. ฉาก หมายถง สถานทและเวลาทเรองนน ๆ เกดขน มหลกการพจารณา ดงน

๔.๑ สอดคลองกบเนอเรองและชวยสรางบรรยากาศ เชน บานรางมใยแมงมม จบอยตามหอง ฯลฯ นาจะเปนบานทม

ผสง คนทมพายฝนตกหนกนาจะเปนฉากสำหรบ ฆาตกรรม

๔.๒ ถกตองตามสภาพความเปนจรง ฉากทมความถกตองตามสภาพภมศาสตร และเหตการณในประวตศาสตร จะ

ชวยเสรมใหนวนยายเรองนนมคณคาเพมขน

๕. สารตถะหรอสารของเรอง หมายถง แนวคด จดมงหมายหรอทศนะของผแตงทตองการสอมาถงผอาน ผแตงอาจจะ

บอกผอานตรง ๆ หรอใหตวละครเปนผบอกหรอ อาจปรากฏทชอเรอง แตโดยมากแลวผแตงจะไมบอกตรง ๆ ผอาน

ตองคนหาสาระของเรองเอง เชน เรองผดของดอกไมสดตองการแสดงวา ผดนนมความหมายอยางไร เรองจดหมาย

จากเมองไทย ของโบตน ตองการแสดงใหเหนขอดขอเสยของคนไทย โดยเฉพาะนำใจ ซงคนชาตอนไมมเหมอน

นวนยายทดจะตองมสารตถะของเรองและมคณคาตอผอานไมทางใดกทางหนง

สรป

การอานหนงสอทกประเภท ทงประเภทวรรณคด วรรณกรรมไทยปจจบน และวรรณกรรมทองถน ตองอานอยางพนจ

พเคราะห คดพจารณาแยกแยะหาเหตผล ขอด ขอเสย คณ โทษ เพอประเมนคณคาแลวนำไปประยกตใชใหเปน

ประโยชน ในการเรยนในชวตจรง

Credit http://art-somjai66.blogspot.com/

Read more at http://www.unigang.com/Article/3156#sKVyucC9FMkqTdWd.99