การโค้ชเพื่อการรู้คิด¸าร...7.1 แนวค...

การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching)

พมพครงท 5 (ฉบบปรบปรง)

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ ผชวยศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล

การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching)

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ ผชวยศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล พมพครงท 5 (ฉบบปรบปรง) ตลาคม 2558 จ านวน 500 เลม

ขอมลทางบรรณานกรมของส านกหอสมดแหงชาต National Library of Thailand Cataloging in Publication Data

ราคา 350 บาท สงวนลขสทธเนอหาและภาพประกอบ ตามพระราชบญญตลขสทธ พมพท บรษท จรลสนทวงศการพมพ จ ากด 233 ซอยเพชรเกษม 102/2 แขวงบางแคเหนอ เขตบางแค กรงเทพมหานคร 10160 โทรศพท 02-809-2281-3 แฟกซ 02-809-2284 www.fast-book.com e-mail: [email protected]

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ, ผชวยศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล. การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching). – กรงเทพฯ : จรลสนทวงศการพมพ, 2558. 375 หนา.

1. การเรยนร. I. ชอเรอง ISBN 978-616-348-814-5

ค าน า

หนงสอ “การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching)” เลมนไดเขยนขนจากการสงเคราะหเอกสาร ต ารา ประสบการณการโคช และประสบการณการท าวจยของผเขยนจ านวนหลายเรอง ตงแตป พ.ศ. 2552 จนถงปจจบน มวตถประสงคเพอใหผสอนทงในระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษา ไดใชศกษาและเรยนรนวตกรรมการโคชเพอการรคด และน าไปใชพฒนาทกษะการรคด (cognitive skills) ของผเรยนอยางตอเนอง การโคชเพอการรคด (cognitive coaching) เปนบทบาทของผสอนยคใหมทพฒนาการมาจากการสอน (teaching) และการเปนผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร (facilitator) มองคประกอบส าคญไดแก การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน การใชพลงค าถาม การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค และการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด ซงแตละองคประกอบมความเกยวของสมพนธกนและเปนเครองมอส าคญในการพฒนาทกษะการรคดของผเรยน ในปจจบน ดงนนการโคชจงเปนสงจ าเปนส าหรบผสอนทกคนควรเรยนร ฝกฝน และน าไปโคชผเรยนอยางตอเนอง ขอขอบคณคณะครท กท านท ม ส วน ร ว ม ในการว จ ย ของผ เ ข ยน และผสอนทกทานทไดน าหนงสอเลมนไปใชจรงในพนทและใหขอมลยอนกลบทเปนประโยชนในการปรบปรงและพฒนาหนงสอใหมความสมบรณมากขน ผเขยนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนกบครอาจารย และผทสนใจไดมากพอสมควร

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ ผชวยศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล

ค านยม

หนงสอ การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching) เลมน เปนหนงสอทไดน าเสนอเนอหาสาระทมความส าคญและนาสนใจ เหมาะส าหรบครยคใหม ทจะท าหนาทเปนโคชใหผเรยนเกดการคดไมวาจะเปน soft skills และ hard skills ของผโคช การใชพลงค าถาม (power questions) และหวขออนๆ ซงครสามารถน าไปใชไดอยางหลากหลาย ขอเสนอแนะใหครและผสนใจทางการศกษาไดอานและท าความเขาใจเกยวกบการโคชเพอการรคด แลวน าไปใชในการพฒนาผเรยนใหมการคดขนสง ซงเปนทกษะการเรยนรของผเรยนในอนาคตตอไป

ดร.ศรสมร พมสะอาด อดตทปรกษาดานกระบวนการเรยนร

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกระทรวงศกษาธการ

สารบญ บทท หนา

1 กระบวนทศนการโคชในการเรยนรยคใหม 1 บทน า 3 1.1 ธรรมชาตของการเรยนรสการโคช 7 1.2 ปจจยการเรยนรในมมมองพระพทธศาสนา

พฒนามาสบทบาทของโคช

9 1.3 ชวตกบการเรยนรสจดเนนของการโคช 14 1.4 The Four Pillars of Education สเปาหมายของการโคช 15 1.5 วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช 18 1.6 บทบาทของโคชกบปรมาณการเรยนร 21 1.7 ตวชวดการโคชทมประสทธภาพ 28 สรป 29 บรรณานกรม 31 2 สาระส าคญของการโคชเพอการรคด 35 บทน า 37 2.1 แนวคดหลกการโคชเพอการรคด 41 2.2 Soft skills และ Hard skills ของการโคชเพอการรคด 54 2.3 กลไกของการโคชเพอการรคด 64 2.4 กระบวนการโคชเพอการรคด 68 2.5 ธรรมชาตของผเรยนทโคชควรร 70 สรป 80 บรรณานกรม 81


3 การรคด 83 บทน า 85 3.1 สาระส าคญของการรคด 89 3.2 ทกษะการรคด 93 3.2.1 การรบร 95 3.2.2 ความสนใจ 99 3.2.3 การจ า 101 3.2.4 ภาษา 103 3.2.5 การคด 104 3.3 การคดขนสง 110 3.4 การโคชเพอการรคดบนฐานทฤษฎการเรยนรกลมการรคด 113 สรป 128 บรรณานกรม 131 4 การสรางความไววางใจ 133 บทน า 135 4.1 แนวคดของการสรางความไววางใจ 139 4.2 จดมงหมายของการสรางความไววางใจ 142 4.3 พลงของความไววางใจ 143 4.4 ความตองการของผเรยนทเปนพนฐานของความไววางใจ 144 4.5 บคลกภาพของโคชทเสรมสรางความไววางใจ 146 4.6 การสอสารของโคชทเสรมสรางความไววางใจ 149 4.7 วธการสรางความไววางใจ 149


4.8 ปจจยยดเหนยวความไววางใจ 167 4.9 การจดการความไววางใจ 167 สรป 169 บรรณานกรม 171 5 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 173 บทน า 175 5.1 แนวคดของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 179 5.2 จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 183 5.3 การใชค าถามเพอกระตนการเรยนร 184 5.4 การใชสอเพอกระตนการเรยนร 187 5.5 การใชเรองเลาเพอกระตนการเรยนร 193 5.6 การใหผเรยนลงมอปฏบตเพอกระตนการเรยนร 195 5.7 กจกรรมการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 200 สรป 201 บรรณานกรม 203 6 การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 205 บทน า 207 6.1 แนวคดของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 211 6.2 จดมงหมายของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 211 6.3 ประโยชนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 212 6.4 ชวงเวลาของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 213

สารบญ

บทท หนา 6.5 วธการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 215 6.6 แนวทางการชวยเหลอผเรยนหลงการตรวจสอบความเขาใจ 222 สรป 225 บรรณานกรม 227 7 พลงค าถาม 229 บทน า 231 7.1 แนวคดของพลงค าถาม 235 7.2 ความส าคญของพลงค าถาม 236 7.3 พลงค าถามเพอพฒนาผเรยน 236 7.4 ระบบการใชพลงค าถาม 259 7.5 กลยทธการใชพลงค าถาม 261 7.6 กลยทธการตอบสนองค าตอบของผเรยน 262 สรป 264 บรรณานกรม 265 8 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค 267 บทน า 269 8.1 แนวคดของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค 273 8.2 ความส าคญของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค 273 8.3 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคโดยการกลาวค าพด 273 8.4 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคโดยการสะทอนคด

และถอดบทเรยน

276 8.5 การสอสารเชงบวกเพมพลงการใหขอมลยอนกลบ 281

สารบญ

บทท หนา 8.6 ทกษะการชนชมและเหนคณคา 283 สรป 285 บรรณานกรม 287 9 การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 289 บทน า 291 9.1 แนวคดของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 295 9.2 ความส าคญของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 297 9.3 วธการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 298 9.4 กจกรรมการเรยนรตอยอดทเสรมสรางการคดขนสง 302 9.5 ตวอยางการโคชเพอการรคดจากประสบการณและการวจย 305 สรป 316 บรรณานกรม 317

10 การประเมนผลการโคช 319 บทน า 321 10.1 สามแนวทางการประเมนผลการโคช 325 10.2 การประเมนผลการโคชทเสรมพลงตามสภาพจรง 327 10.3 เครองมอการประเมนผลการโคชจากผลการวจย 333 10.4 การสะทอนผลการประเมนทมประสทธภาพ 350 สรป 351 บรรณานกรม 353

ดรรชนค าส าคญ 355

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 บทบาท teacher , facilitator และ cognitive coaching 47 2 การวเคราะหความแตกตางของการโคช การจดการเรยนร

และการประเมน

51 3 ตวอยางค าถามจ าแนกตามระดบการคด เรอง สารเสพตด 67 4 แนวการโคชจ าแนกตามลกษณะเดนของ Generation Z 71 5 แนวการโคชจ าแนกตามลกษณะเดนของ Generation Alpha 72 6 แนวการโคชจ าแนกตามจรตของผเรยน 74 7 แนวการโคชจ าแนกตามรปแบบการเรยนรของผเรยน 75 8 กจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข 140 9 การวเคราะหหลกธรรมกลยาณมตรทเสรมสรางความไววางใจ

ของผเรยน

147 10 แนวปฏบตการโคชเพอเสรมสรางความไววางใจ 157 11 ตวอยางการใชค าถามเพอกระตนการเรยนร 185 12 จดเนนทแตกตางกนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร และหลงการเรยนร

214 13 พฤตกรรมบงชการตดตามบทเรยนไดทน และการตดตาม

บทเรยนไมทน

215 14 จดเนนของการตรวจสอบผลงานของผเรยนในแตละขนตอน

ของกระบวนการเรยนร

218 15 แนวทางการเลอกใชวธการชวยเหลอผเรยน 223 16 วธการชวยเหลอผเรยนตามระดบความสามารถของผเรยน 224 17 ค ากรยาทใชในการตงค าถามตามล าดบขนการรคด 237 18 ตวอยางการใชพลงค าถามเสรมสรางคณลกษณะของผเรยน 240

บญชตาราง

ตาราง หนา 19 การใหขอมลยอนกลบดวยการพดแบบใหม 274 20 จดเนนของการ Feed – up, Checking for understanding,

Feedback, Feed – forward ใน Process, Progress และ Product ของการเรยนร

301 21 ตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอดดวยตนเองเพอเสรมสราง

การคดขนสง

302 22 วธการประเมนทมประสทธภาพ 329

บญชแผนภาพ แผนภาพ หนา

1 ปจจยทท าใหเกดการเรยนรและผลของการเรยนร ในมมมองพระพทธศาสนา

12

2 วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช 20 3 บทบาทของโคชกบปรมาณการเรยนร 22 4 Leader as a Cognitive Coaching 49 5 จรณทกษะ (soft skills) ของการโคชเพอการรคด 57 6 Hard skills ของการโคชเพอการรคด 62 7 องคประกอบของการโคชเพอการรคด 64 8 ความสมพนธของทกษะการรคด 94 9 การใหความสนใจในขณะอานหนงสอ 99 10 การสงสารสอประสาทระหวางเซลลประสาทเซลลหนง

ไปยงอกเซลลหนง

104 11 การแผขยายของพลงความไววางใจ 144 12 รปแบบการสรางความไววางใจในการโคช 151 13 แนวความคดเกยวกบความไววางใจของ Stephen M.R. Covey 153 14 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up) 182 15 การใชสอภาพไอศกรมโคนในการกระตนการเรยนร 188 16 การใชสอภาพถงชาในการกระตนการเรยนร 189 17 การใชสอทเปนของจรง ตะกรา 3 ใบในการกระตนการเรยนร 190 18 การใชสอทเปนภาพถายจากสถานทจรงในการกระตนการเรยนร 191 19 ภาพพทธประวตตอนพระเทวทตใหปลอยชางนาฬาคร 195 20 ล าดบขนการรคดของ Bloom กบ Anderson and Krathwohl 237 21 ระบบการใชพลงค าถาม 260

บญชแผนภาพ แผนภาพ หนา

22 กระบวนการสะทอนคดของ Mental Model 277 23 ความสมพนธของการใหขอมล 3 แบบ และการตรวจสอบความ

เขาใจ กบชวงเวลาของการเรยนร

296 24 รปแบบการประเมนผลการเรยนรทเสรมพลงตามสภาพจรง 328

บทท 1 กระบวนทศนการโคชในการเรยนรยคใหม 1

บทท 1

กระบวนทศนการโคช ในการเรยนรยคใหม

2 บทท 1 กระบวนทศนการโคชในการเรยนรยคใหม

การโคชสามารถท าไดทกเวลาและสถานท

โดยผสอนยคใหมเปลยนบทบาท

จากผถายทอดความร

ผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร

มาเปนโคช


บทน า

การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง กระบวนทศนการโคชในการเรยนร ยคใหม มงสรางความรความเขาใจเกยวกบธรรมชาตของการเรยนรสการโคช ปจจย ทท าใหเกดการเรยนรในมมมองทางพระพทธศาสนาพฒนามาสบทบาทของโคช ชวตกบการเรยนรสจดเนนของการโคช The Four Pillars of Learning สเปาหมายของการโคช วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช บทบาทการโคชกบปรมาณการเรยนร และตวชวดการโคชทมประสทธภาพ โดยมสาระส าคญดงตอไปน 1. การโคชสามารถท าไดทกเวลาและสถานท โดยผสอนยคใหมเปลยนบทบาทจากผถายทอดความร ผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนรมาเปนโคช เพอใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ 2. การเรยนรนนเปนสงมความละเอยดออน การทจะพฒนาใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองใดนน โคชจะตองสรางทงปจจย จากภายนอก (ปรโตโฆสะ) คอกลยาณมตร รวมทงสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร และปจจยภายในคอการกระตน ใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางถกวธ (โยนโสมนสการ) ควบคกน 3. โคชจะตองพฒนาผเรยนใหมทกษะการเรยนรตลอดชวตสามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพบนพนฐานของการเรยนร (ชวต คอ การเรยนร) การทะนถนอมชวตของตนเองดวยความไมประมาทใหมชวตอยอยางมศกยภาพ เพอเรยนรสงตางๆ สรางสรรคและท าประโยชนใหกบสงคมสวนรวม (ชวตเพอการเรยนร) และมชวตทดงาม เปนแบบอยางทดใหกบคนรนหลง (ชวตแหงการเรยนร) 4. โคชควรใชสเสาหลกทางการศกษาเปนจดมงหมายของการโคช ทจะท าใหผเรยนมกระบวนการคด กระบวนการเรยนร มจนตนาการและความคดสรางสรรค ภาษาและวฒนธรรม ความเปนมนษยทสมบรณ


5. โคชทมศกยภาพจะใชวงจรการเรยนรสการพฒนา 4 ขนตอนไดแก การวางแผน การปฏบตการโคช การประเมนผลการโคชและการถอดบทเรยน เปนวงจรการโคชผเรยนใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง 6. มตใหมแหงการเรยนร ผสอนมบทบาทเปนโคชการรคดทคอยชแนะ (guide) ใชพลงค าถาม (question) สะทอนคด(reflection) เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง 7. ตวชวดการโคชจะตองเลอกและปรบใชใหสอดคลองกบบรบทตางๆ หวใจส าคญของการโคชทแตกตางจากการสอนโดยทวไป คอ การท าใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาดวยวธการโคชทแตกตางกนระหวางผเรยนแตละบคคล


1.1 ธรรมชาตของการเรยนรสการโคช

1.2 ปจจยทท าใหเกดการเรยนร ในมมมองทางพระพทธศาสนา พฒนามาสบทบาทของโคช

1.3 ชวตกบการเรยนรสจดเนน ของการโคช

1.4 The Four Pillars of Learning สเปาหมายของการโคช

1.5 วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช

1. กระบวนทศนการโคช ในการเรยนรยคใหม

1.6 บทบาทของโคชกบปรมาณการเรยนร

1.7 ตวชวดการโคชทมประสทธภาพ


การโคชเพอการรคด

เปนบทบาทใหมของผสอน

ทปฏบตตอผเรยน Generation Z

และ Generation Alpha


1.1 ธรรมชาตของการเรยนรสการโคช

“การเรยนรเกดขนไดทกเวลาและสถานท ผเรยนทกคนสามารถเรยนรได

แตใชวธการและเวลาในการเรยนรแตกตางกน”

การเรยนร เปนผลท เกดจากการใชกระบวนการรคด (cognitive process) ทเกดขนในสมองของบคคล เพอสรางความหมายของขอมลสารสนเทศ และสงเราตางๆ ทรบเขามาทางประสาทสมผสเกดเปนความรความเขาใจ ทกษะ เจตคต ความรสกและพฤตกรรมตางๆ (Anderson & Krathwohl. 2001, Mayer. 2003, Oxford University. 2005)

ผลของการเรยนรทเกดจากกระบวนการเรยนร มองคประกอบ 5 ประการ ไดแก 1) การมความเชอหรอความศรทธาทถกตอง 2) การมความประพฤตดและมจรยธรรม 3) การมวธการเรยนร 4) การเสยสละและท าประโยชนเพอสวนรวมเออเฟอเผอแผ มน าใจชวยเหลอและพรอมทจะรบฟง และ 5) มความรอบร มกระบวน การคด มเหตผล (พระพรหมคณาภรณ ป.อ. ปยตโต. 2557)

การเรยนร เกดขนไดในหลายลกษณะ เชน การเรยนรจากบคคลอน การเรยนรดวยการคดพจารณา การไตรตรอง การทบทวนประสบการณ การเรยนรดวยการลงมอปฏบต ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ซงการเรยนรนนสามารถเกดขนไดทกเวลาและสถานท

สงททกคนควรเรยนรอยตลอดเวลา 3 ดานประกอบดวย 1) ขอปฏบตเกยวกบความประพฤตทถกตองดงาม 2) ขอปฏบตเกยวกบการพฒนาจตใจ ทน าไปสการมคณธรรมจรยธรรม และ 3) ขอปฏบตเกยวกบการพฒนาความคดและปญญา

พนฐานการเรยนรทส าคญและจ าเปนส าหรบผเรยนระดบประถมศกษา ไดแก การอาน (reading) การเขยน (writing) และเลขคณต (arithmetic) เรยกวา


three R’s หรอ 3R’s น าเสนอโดย Sir William Curtis ซงเปนทกษะพนฐานทจะตองไดรบการพฒนาทกษะเพอเปนเครองมอส าหรบการเรยนรและการด ารงชวต

การเรยนร เปนเครองมอส าคญของบคคลทกคนในการแสวงหาความร และพฒนาตนเองในดานตางๆ เพอน ามาใชในการท างานและการด ารงชวตอยางมคณภาพและคณคา ซงการเรยนรเปนปจจยทส าคญทสดของการพฒนาตลอดชวต

การพฒนาบคคลใหมกระบวนการเรยนร เปนภารกจทส าคญของทกคน ในสงคม พอแม ผปกครอง มหนาท พฒนาบตรหลานใหมกระบวนการเรยนร คร อาจารย มหนาทพฒนาผเรยนใหมกระบวนการเรยนร ผใหญมหนาทเปนตวแบบบคคลแหงการเรยนร ตลอดจนสอตางๆ มหนาทสรางสงคมแหงการเรยนรใหเกดขนกบทกคนในสงคม

กระบวนการเรยนรเปนศกยภาพทมอยในทกคน ไมวาเดก ผใหญ รวมทงผสงอาย ทจะตองน ามาใชในสถานการณตางๆ จนท าใหเกดการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง ซงจ าเปนตองไดรบการพฒนามาตงแตแรกเกดและในทกชวงวย

การโคชสามารถท าไดทกเวลาและสถานท โดยผสอนยคใหมเปลยนบทบาทจากผถายทอดความร ผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร มาเปนโคช เพอใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ


1.2 ปจจยการเรยนรในมมมองทางพระพทธศาสนา พฒนามาสบทบาทของโคช การทบคคลจะเกดการเรยนรสงตางๆ ไดนนมองคประกอบ 2 ประการคอ (พระพรหมคณาภรณ. 2557)

1) ปรโตโฆสะ

2) โยนโสมนสการ

1. ปรโตโฆสะ คอ เสยงจากผอน หรอการชกจงจากภายนอก คอ การรบฟงค าแนะน าสงสอน เลาเรยน หาความร สนทนาซกถาม ฟงค าบอกเลาชกจงของผอน โดยเฉพาะการสดบสทธรรมจากทานผเปนกลยาณมตร

2. โยสโสมนสการ คอ การใชความคดถกวธ ความรจกคด คดเปน คอ ท าในใจโดยแยบคาย มองสงทงหลายดวยความคดพจารณา รจกสบสาวหาเหตผล แยกแยะสงนนๆ ปญหานนๆ ออก ใหเหนตามสภาวะและตามความสมพนธแหงเหตปจจย

ขอธรรม 2 อยางน เรยกไดอกอยางวา “องคประกอบของการศกษา” หรอ “บพภาคของการศกษา” สวนปจจยทท าใหเกดมจฉาทฏฐ คอ ความเหนทผด ประกอบดวย 1) ปรโตโฆสะ และ 2) อโยนโสมนสการ (อโยนโสมนสการ คอ การคดทไมถกตองซงน าไปสความตกต าและความเสอม) (พระพรหมคณาภรณ. 2557)

ปญญา คอ ความรความเขาใจทชดเจนในเรองใดเรองหนงทสามารถน าไปใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพประกอบดวยปญญาทเกดจากการคด ปญญา ทเกดจากการสดบตรบฟงและปญญาทเกดจากการปฏบต ดงน (พระพรหมคณาภรณ. 2557)


1. จนตามยปญญา คอ ปญญาเกดการคดพจารณาเรองใดเรองหนงอยางมเหตผล หลกการ ขอเทจจรง ขอมลสารสนเทศ ดวยวธคดทหลากหลายหรอการคดแบบโยนโสมนสการ

2. สตมยปญญา คอ ปญญาเกดจากการสดบตรบฟง การเลาเรยนจากบคคลอนหรอจากสอเปนปญญาทเกดจากบคคลภายนอกหรอปรโตโฆสะ

3. ภาวนามยปญญา คอ ปญญาทเกดจากการปฏบตจรงดวยตนเอง จากการทไดคด ไดฟงจากบคคลอน แลวตรวจสอบทบทวนตนเองอยตลอดเวลา ดงนนกระบวนการเรยนรทน าไปสการเรยนรหรอปญญานนสามารถใชวธการตางๆ ไดอยางหลากหลาย แบงเปน 3 กลม ไดแก 1. การใชกระบวนการคดเพอน าไปสการเรยนร มงใหความส าคญกบกระบวนการคดขนสง เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหา การคดสรางสรรค เปนตน

2. การใชกระบวนการเรยนรจากบคคลอน เชน พอ แม ผปกครอง ผมประสบการณ การศกษาจากหนงสอ ต ารา เปนตน

3. การลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง จนเกดประสบการณและการเรยนรจากการปฏบต อยางไรกตามเมอวเคราะหใหลกซงแลวจะพบวากระบวนการเรยนรทง 3 แนวทาง ไมสามารถแยกเปนอสระจากกนไดโดยเดดขาด แตมความอาศยเกอกลกนขนอยกบจดเนนของกระบวนการเรยนรในแตละครง กลาวคอ หากใชกระบวนการคดเปนหลกกจะตองใชกระบวนการเรยนรจากบคคลอนและกระบวนการเรยนรจากการปฏบต มาเปนปจจยเกอหนน


หากใชกระบวนการเรยนรจากบคคลอนเปนหลกกจะตองใชกระบวนการคดและกระบวนการเรยนรจากการปฏบต มาเปนปจจยเกอหนน

หากใชกระบวนการเรยนรจากการปฏบตเปนหลกกจะตองใชกระบวนการคดและกระบวนการเรยนรจากบคคลอน มาเปนปจจยสนบสนน

วธการเรยนรของนกปราชญทท าใหเกดปญญาหรอการเรยนร เปนภมปญญาของคนไทยทมรากฐานมาจากพระพทธศาสนา เรยกโดยรวมวา “พาหสจจะ” หรอ “หวใจนกปราชญ” แปลวา ความเปนผไดสดบมาก หมายถง การไดศกษาเลาเรยนมาก การมความรประสบการณมาก เรยกวาเปน “พหสต” พหสจจะ เกดจากการศกษาและการศกษาทดเกดจากการศกษา 4 ลกษณะดงน (พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช). 2548) 1. ส มาจากค าวา “สตะ” คอ การฟงเปน ฟงแลวเกดการเรยนร 2. จ มาจากค าวา “จนตะ” คอ การคดเปน คดแลวเกดการเรยนร 3. ป มาจากค าวา “ปจฉา” คอ การตงค าถามเปน ถามแลวเกดการเรยนร 4. ล มาจากค าวา “ลขต” คอ การเขยนเปน หรอการจดบนทก ทชวยท าใหเกดการเรยนร ผเรยนจ าเปนตองไดรบการพฒนาศกยภาพในการฟง การคด การตงค าถาม และการเขยนจดบนทกอยางตอเนอง เพราะสงนเปนเครองมอส าหรบการเรยนรสงตางๆ ทกอยางในอนาคตเมอผเรยนเตบโตขนเปนผใหญ

ผลการเรยนรทเกดจากกลยาณมตรและโยนโสมนสการ มหลายประการ ทส าคญ ไดแก มความเชอทถกตอง มความประพฤตทด มจรยธรรม มวธการเรยนร เรยนรตลอดเวลา เสยสละ เออเฟอเผอแผ ท าประโยชนเพอสวนรวม รอบร มเหตผล มกระบวนการคด แสดงไดดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 1 ปจจยทท าใหเกดการเรยนรและผลของการเรยนรในมมมองพระพทธศาสนา จากทกลาวมาจะเหนไดวา เรองการเรยนรนนเปนสงมความละเอยดออน การทจะพฒนา ใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองใดนน การโคชจะตองสรางทงปจจยจากภายนอก (ปรโตโฆสะ) คอกลยาณมตร รวมทงสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร และปจจยภายในคอการกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางถกวธ (โยนโสมนสการ) ควบคกน ดงน

การเรยนร

กลยาณมตร

โยนโสมนสการ

มความเชอ ทถกตอง

ประพฤตด มจรยธรรม

รอบร มเหตผล

เสยสละ

ท าประโยชน เพอสวนรวม

มกระบวน การคด

เออเฟอ เผอแผ

เรยนร ตลอดเวลา

มวธ การเรยนร


1. โคชมบคลกภาพทท าใหผเรยนมความสบายใจและรสกสนทสนม ชวนใหผเรยนอยากเรยนร ไมหวาดกลว

2. โคชมความประพฤตทนาเคารพ ทประพฤตตนตามสมควรแกฐานะ และท าใหผเรยนมความรสกอบอนใจเมออยใกลคร

3. โคชด ารงตนเปนท เจรญใจ หรอควรคาแกการเคารพยกยอง ในฐานะทเปนบคคลทมความรและภมปญญาแทจรง

4. โคชตองสามารถอธบายขยายรายละเอยด แสดงเหตผลใหผเรยนเกดความรความเขาใจทชดเจน

5. โคชมความอดทนตอการปฏบตหนาทตลอดจนอดทนตอพฤตกรรมและค าพดทมากระทบจตใจ รบฟงความคดเหนและขอเสนอรวมทงค าวพากษวจารณของผเรยน

6. โคชความสามารถในการอธบายเนอหาสาระทมความซบซอน ใหเขาใจไดงาย

7. โคชไมชกน าผเรยนใหปฏบตงานหรอกจกรรมทไมเปนประโยชน รวมทงไมชกชวน ยยงใหผเรยนไปท าในเรองเหลวไหล และไมชกจงไปในทางเสอมเสย

8. โคชกระตนการคด เปดโอกาสใหผเรยนใชกระบวนการคดขนสง เชน การคดวเคราะห สงเคราะห ประเมนคาสรางสรรค แกปญหา คดทางบวก คดอยางมวจารณญาณ เปนตน 9. โคชตองเปดโอกาสใหผ เรยนคดวเคราะห สงเคราะห คดดวยวธการทหลากหลายการเรยนรจากบคคลอน หรอภมปญญา และลงมอปฏบตการเรยนรดวยตนเอง


1.3 ชวตกบการเรยนรสจดเนนของการโคช ชวตกบการเรยนรเปนสงทเกยวของกนเสมอ เมอมชวตกมการเรยนร เรยนรอยางตอเนองตลอดชวต เรยนรเพอพฒนาคณภาพชวตของตนเอง เรยนรเพอประโยชนตอผอนและสงคมสวนรวม มค าส าคญ คอ ชวตคอการเรยนร (Life as Learning) ชวตเพอการเรยนร (Life for Learning) และชวตแหงการเรยนร (Life of Learning) มสาระส าคญดงตอไปน

ชวตคอการเรยนร (Life as Learning) คอ การด ารงชวตอยบนพนฐานของการเรยนร เปนการปฏบตกจการหนาทตางๆ อยางมสตรเทาทน และมปญญา ทมการวางแผนการด าเนนชวต การจดการชวต และการพฒนาคณภาพชวตอยางตอเนอง โดยใชกระบวนการเรยนรและการคดเปนเครองมอของการเรยนร

ชวตเพอการเรยนร (Life for Learning) คอ การด ารงชวตอยเพอการเรยนรในสงทจะเปนประโยชน ตอสวนรวม โดยไมละความมงมน ใชความพยายาม ใชความอดทน ใชสตและปญญา ในการศกษาคนควา พฒนาองคความร นวตกรรม เพอประโยชนของผอนและประโยชนของสวนรวมอยางตอเนอง ไมหยดอยกบท

ชวตแหงการเรยนร (Life of Learning) คอ การมชวตทมคณภาพ เจรญงอกงาม อนเปนผลมาจากการปฏบตกจการหนาทตางๆ อยางมสตรเทาทนและมปญญา มการวางแผนการด าเนนชวต การจดการชวต และการพฒนาคณภาพชวตอยางตอเนอง (Life as Learning) และการท าประโยชนตอผอนและสวนรวม (Life for Learning) ชวตแหงการเรยนรนนบวาเปนจดสงสดของการเรยนร เปนการด าเนนชวตทดงาม จนกระทงเปนตวแบบ ( role model) ของการด าเนนชวตใหกบบคคลอนไดด าเนนรอยตาม


การจดการศกษาควรใหความส าคญกบการเรยนรของผเรยนเปนอนดบแรก เพราะการเรยนรเทานนทจะเปนเครองมอส าหรบการด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมคณภาพ ไมวาสงคมจะมการเปลยนแปลงอยางไร และแมชวตจะตองประสบกบสงใดๆ หากมการเรยนรยอมมชวตตอไปไดอยางด โคชจะตองพฒนาผเรยนใหมทกษะการเรยนรตลอดชวต สามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพบนพนฐานของการเรยนร (ชวต คอ การเรยนร) การทะนถนอมชวตของตนเองดวยความไมประมาท ใหมชวตอยอยางมศกยภาพ เพอเรยนรสงตางๆ สรางสรรคและท าประโยชนใหกบสงคมสวนรวม (ชวตเพอการเรยนร) และมชวตทดงาม เปนแบบอยางทดใหกบคนรนหลง (ชวตแหงการเรยนร)

1.4 The Four Pillars of Education สเปาหมายของการโคช องคการสหประชาต (UNESCO) ไดระบหลกการพนฐานของการเรยนรตลอดชวต ทเสนอไวในรายงานเรอง Learning: The Treasure Within ตอองคการการศกษาวทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต เมอ ค.ศ. 1995 ไว 4 ประการ มชอเรยกวา The Four Pillars of Education หรอสเสาหลกทางการศกษา ไดแก 1) การเรยนเพอร (Learning to know) 2) การเรยนรเพอปฏบต ไดจรง (Learning to do) 3) การเรยนรเพอชวต (Learning to be) และ 4) การเรยนรเพอการอยรวมกน (Learning to live together) ดงน (UNESCO. 1996)

1. การเรยนเพอร (Learning to know) เปนการเรยนรทมงพฒนากระบวนการคด กระบวนการเรยนร การแสวงหาความรและวธการเรยนรของผเรยน เพอใหสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดชวต กระบวนการเรยนรเนนการฝกสต สมาธ ความจ า ความคด ผสมผสานกบสภาพจรงและประสบการณในการปฏบต


2. การเรยนรเพอปฏบตไดจรง (Learning to do) เปนการเรยนร ทมงพฒนาความสามารถและความช านาญรวมทงสมรรถนะทางดานวชาชพ สามารถปฏบตงานเปนหมคณะ ปรบประยกตองคความรไปสการปฏบตงานและอาชพไดอยางเหมาะสม กระบวนการเรยนการสอนบรณาการระหวางความรภาคทฤษฎและการฝกปฏบตงานทเนนประสบการณตางๆ ทางสงคม

3. การเรยนรเพอชวต (Learning to be) เปนการเรยนรทมงพฒนาผเรยนทกดานทงจตใจและรางกาย สตปญญา ใหความส าคญกบจนตนาการและความคดสรางสรรค ภาษาและวฒนธรรม เพอพฒนาความเปนมนษยทสมบรณ มความรบผดชอบตอสงคมสงแวดลอม ศลธรรม สามารถปรบตวและปรบปรงบคลกภาพ ของตน เขาใจตนเองและผอน

4. การเรยนรเพอการอยรวมกน (Learning to live together) เปนการเรยนรทมงใหผเรยนสามารถด ารงชวตอยรวมกบผอนในสงคมพหวฒนธรรม ไดอยางมความสข มความตระหนกในการพงพาอาศยซงกนและกน การแกปญหา การจดการความขดแยงดวยสนตวธ มความเคารพสทธ และศกดศรความเปนมนษยและเขาใจความหลากหลายทางดานวฒนธรรม ประเพณ ความเชอของแตละบคคล ในสงคม

กระบวนการเรยนร ทเออตอการเรยนเพอร (Learning to know) การเรยนรเพอปฏบต ไดจรง (Learning to do) การเรยนรเพอชวต (Learning to be) และการเรยนรเพอการอยรวมกน (Learning to live together) ดงกลาวควรมลกษณะดงตอไปน

1. การเรยนรเชงรก (active learning) เปนการเรยนรทผเรยน มบทบาทในการปฏบตกจกรรมการเรยนรและตอบสนองกจกรรมอยางกระตอรอรน (active response) จากการทไดปฏบตกจกรรมทอยในความสนใจ และรบผดชอบ ในการเรยนรของตนเอง


2. การเรยนรทเนนการปฏบตกจกรรม (activity – based learning) เปนการใชกจกรรมตางๆ กระตนการเรยนรใหกบผเรยน ผเรยนลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง โดยใชกระบวนการคด กระบวนการเรยนร และการแลกเปลยนเรยนร

3. การเรยนรเพอการเปลยนแปลง (transformative learning) ทมงเนน การเปลยนแปลงจากภายใน ( inner) หรอเปลยนทระบบคด วธคด กระบวนการคด ใหผเรยนเกดตระหนกรวาการเรยนรเปนสงทส าคญ ในฐานะทเปนเครองมอส าหรบการพฒนาตนเองใหเปนคนทมคณภาพ มศกยภาพ เพอท าประโยชนตอสวนรวม

4. การสรางความตระหนกร ในตนเองทแทจรง (actualizing tendency) ของผเรยนจนคนพบแนวทางและวธการพฒนาตนเองอยางตอเนอง ซงท าไดโดยการใหผเรยนตรวจสอบและประเมนตนเอง (self - assessment) รวมทงการถอดบทเรยน (lesson - learned) ซงเปนสงจ าเปนส าหรบการเรยนรตลอดชวต

การเรยนรในโลกยคใหมแตกตางจากเดมอยางสนเชง ผเรยนตองเปนผท ลงมอปฏบตการเรยนรดวยตนเองอยางกระตอรอรนใชกระบวนการเรยนร และกระบวนการคดอยางตอเนอง สามารถวางแผนและพฒนาตนเ อง โคชจะลด การบรรยาย แตขยายพนทแหงการเรยนรใหกบผเรยน เปดโอกาสการเรยนรใหผเรยน โดยโคชท าหนาทกระตนการเรยนร (learning coach) คอยชแนะแนวทาง สงเสรม สนบสนนผเรยนในทกวถทางใหเกดการเรยนรเตมตามศกยภาพ ตลอดจนโคชตองเรยนรไปพรอมกบผเรยน (teacher as learner) และตระหนกอยเสมอวา ผเรยน ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาได โคชจะตองแสดงภาวะผน าเช งวชาการ (academic leadership) ทเปยมดวยบารมทางวชาการ (academic charisma แปลวา คณงามความดทางวชาการทไดสงสมมา) มคณธรรมจรยธรรม ความเชยวชาญในการจดการเรยนร สามารถสรางแรงบนดาลใจในการเรยนรซงจะท าใหผเรยน เปนบคคลแหงการเรยนรตลอดชวตในทสด


โคชควรใชสเสาหลกทางการศกษาทง 4 ประการเปนจดมงหมายของ การโคช ในการทจะท าใหผเรยนมกระบวนการคด กระบวนการเรยนร การแสวงหาความร มความสามารถ สมรรถนะ ปรบประยกตองคความรไปสการปฏบตงาน และอาชพได มจนตนาการและความคดสรางสรรค ภาษาและวฒนธรรม ความเปนมนษย ทสมบรณ รบผดชอบตอสงคมสงแวดลอม มศลธรรม ตลอดจนด ารงชวตอยรวมกบผอนในสงคมพหวฒนธรรมไดอยางมความสข แกปญหาการจดการความขดแยงดวยสนตวธ เคารพสทธ และศกดศรความเปนมนษย เคารพความหลากหลายทางดานวฒนธรรม ประเพณ ความเชอของแตละบคคล

1.5 วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช การเรยนร เปนกระบวนการน าไปสการพฒนาทใดไรการเรยนรทนน ไมมการพฒนาและการเรยนรนนจะตองเปนการเรยนรทเปนระบบและตอเนองซงจะท าใหผทเรยนรไดสงสมประสบการณและคอยๆ พฒนาขนเปนภมปญญา (wisdom)

วงจรการเรยนรสการพฒนา คอ กระบวนการเรยนรทท าใหเกดองคความรทสงสมไปเรอยๆ ไมมจดสนสดจนเปนภมปญญาและนวตกรรม ดงน

ขนท 1 การวางแผนการเรยนร (Plan) เปนการก าหนดจดมงหมายของการเรยนร วธการเรยนร แหลงการเรยนร รวมท งวธการตรวจสอบผลการเรยนร การเรยนรในทนหมายความรวมถงการเรยนรทกรปแบบ ไมวาจะเปนการเรยนร ในระบบ การเรยนรนอกระบบ และการเรยนรตามอธยาศย น าไปสการเปนบคคล แหงการเรยนรตลอดชวต

ขนท 2 การปฏบตการเรยนร (Do) เปนการเรยนรตามขนตอนและวธการอยางเปนระบบ ภายใตการใชกระบวนการคดวเคราะห คดสงเคราะห การคดเชงประเมน คดอยางมวจารณญาณ และคดสรางสรรค การปฏบตการเรยนรท าไดทงการ


เรยนรดวยตนเองหรอการเรยนรจากบคคลอน การเรยนรจากสอและเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ โดยมการประเมนในลกษณะ formative assessment เพอการปรบปรงและพฒนากระบวนการเรยนรใหมประสทธภาพอยางตอเนอง

ขนท 3 การตรวจสอบผลการเรยนร (Check) เปนการประเมน ในลกษณะ summative assessment เพอลงสรปวาการเรยนรบรรลจดมงหมายหรอไมอยางไร จดเนนของการประเมน คอ การประเมนตนเอง (self - assessment) ซงผลการตรวจสอบจะน าไปสการเรยนรและพฒนาตอไป

ขนท 4 การถอดบทเรยน (lesson - learned) เปนการทบทวนกระบวนการและผลของการเรยนร วามประสทธภาพเพยงใด มปจจยใดทสงผลตอความส าเรจ ปจจยทเปนอปสรรคคออะไร ไดเรยนรอะไรบาง และมประเดนทจะตองปรบปรงแกไขในการเรยนรครงตอไปอยางไร

โคชทมศกยภาพจะใชวงจรการเรยนรสการพฒนาทง 4 ขนตอน เปนวงจรการปฏบตการโคชใหกบผเรยนในทกๆ เรอง ดงน

การวางแผนการโคช (Plan) แผนชวยท าใหการโคชมเปาหมายและวธการทชดเจน ตรงประเดนทผ เรยนตองการไดรบการโคช เปนปจจยทท าใหการโคช มประสทธภาพและประสทธผล

การปฏบตการโคช (Do)โดยเทคนควธการตางๆ นบวาเปนชวงเวลาทโคชจะไดเรยนรรวมไปกบผเรยน ไดเรยนรเทคนควธการโคชอยางตอเนอง

การประเมนผลการโคช (Check) คอ เปนการตรวจสอบประสทธภาพและประสทธผลของการโคชเพอน าไปสการถอดบทเรยนเปนองคความร


ปฏบตการโคช (Do)

ประเมนผลการโคช (Check)

ถอดบทเรยน (Lesson - learned)

ปฏบต (Do)

วางแผน (Plan)

ถอดบทเรยน (Lesson - learned)

ประเมนผลการโคช (Check)

วางแผนการโคช (Plan)

การถอดบทเรยนการโคช (Lesson – learned for coaching) คอ การสงเคราะหความรและประสบการณทไดจากการโคช เปนองคความรทมรากฐานมาจากการปฏบตจรงซงน าไปสการสรางสรรคนวตกรรมการโคชตอไป วงจรการปฏบตการโคชแสดงไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 2 วงจรการเรยนรสการพฒนาการโคช


1.6 บทบาทของโคชกบปรมาณการเรยนร การเรยนรยคใหม ผสอนไดเปลยนบทบาทจากการการสอน (teaching) และบทบาทการเปนผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร (facilitator) มาเปน โคชการรคด (cognitive coaching) ซงเปนบทบาทของผสอนทท าใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง (self - learning) ท าใหเกดการเรยนรไดมาก ตรงกนขามกบบทบาท การสอนทผเรยนตองปฏบตตามค าสง ตลอดจนการเรยนรตามแนวทางทผสอนก าหนดเทานน ค าวา “โคช” ในหนงสอเลมน หมายถง ผสอนท าหนาทโคชผเรยนใหเกดการเรยนรและพฒนาตนเองทกดานอยางตอเนองโดยไมจ ากดเวลาและสถานท

มตใหมแหงการเรยนร โคชมบทบาทเปนผ โคชการรคดทคอยชแนะ (guide) ใชพลงค าถาม (power questions) สะทอนคด (reflection) เพอใหผเรยนเกดความตระหนกรในตนเอง เขาใจตนเอง ตลอดจนตรวจสอบ ประเมนตนเอง ก าหนดเปาหมายการพฒนาตนเอง วางแผนการพฒนาและด าเนนการพฒนาอยางตอเนอง ผเรยนไดลงมอปฏบตการเรยนรดวยตนเองภายใตกระบวนการเรยนร สาระการเรยนรและทส าคญคอกระบวนการคด

บทบาทของโคชในลกษณะตางๆ มอทธพลและสงผลตอการเรยนรของผเรยน โคชทแสดงบทบาทเปนโคชการรคดจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรไดมากเพราะผเรยนมโอกาสไดคดและตดสนใจดวยตนเอง มากกวาการรอรบค าสงจากโคชเพยงอยางเดยวซงท าใหผเรยนไมตองคด กลายเปนการบมเพาะนสยไมอยากคด ขเกยจคด และคดไมเปนในทสด

ดวยเหตนโคชควรตระหนกและปฏบตบทบาททเออตอการเรยนร โดยการโคชการรคดซงเปนพนททไมมากแตมความส าคญ เปดพนทการเรยนรดวยตนเองของผเรยนใหมากขน ใหผเรยนไดมโอกาสพฒนาศกยภาพการเรยนรของตนเองใหไดมากทสด เพอเตรยมความพรอมไปสสงคมในอนาคตทมความซบซอน มความหลากหลาย เปนพหสงคม มการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ซงปจจยทจะท าใหพวกเขาเจรญเตบโต


และด ารงชวตไดอยางมคณภาพ คอ ศกยภาพในการเรยนรดวยตนเองทตองฝกฝนและพฒนาอยางตอเนอง

จากทกลาวถงบทบาทของโคชและบทบาทของผเรยนทสงผลตอการเรยนรขางตน สามารถแสดงไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 3 บทบาทของโคชกบปรมาณการเรยนร

บทบาทโคช บทบาทผเรยน

ถายทอดความร

เอออ านวยความสะดวก ในการเรยนร

ชแนะ ใชพลงค าถาม

ใหผเรยนสะทอนคด

ปฏบต ตามค าสง

เรยนรตามแนวทาง ทผสอนก าหนด

เรยนรและพฒนา ดวยตนเอง

เกดการเรยนรนอย

เกดการเรยนรมาก


การเรยนรยคใหมจากการใสใจของผโคช

แนวคดเกยวกบการเรยนรทเออตอการโคช

1. เปาหมายการจดการเรยนรทชดเจน

2. ตอบสนองธรรมชาตของผเรยนเปนส าคญ

3. เนนผลทเกดจากการเรยนรของผเรยน

4. มงเนนกระบวนการเรยนรและการแสวงหาความร

5. กจกรรมการเรยนรสอดคลองกบจดประสงค

6. การประเมนผลการเรยนรอยางตอเนอง

“การเรยนร” ไมจ ากดอยเฉพาะหองสเหลยม

การเรยนรมอยรอบตว เกดทชมชนหรอทบาน

สามารถน าไปปรบใชกบชวตไดจรง

“สอนใหจ า ท าใหด

อยใหเหน เยนสมผสได”


จดเนนการเรยนร เนนการเรยนรรากเหงา รเทาทนโลกาภวฒนการเรยนรจากความจ า แลวท าอะไรไมได การเรยนรจกตวเอง พฒนาภายใน เจรญสต การอยรวมกบธรรมชาต ยอมรบความแตกตางความหลากหลายในพหวฒนธรรม

ลกษณะการจดหองเรยนจะเปลยนเปน Learning Innovative Center: LIC ทตอบโจทยความตองการของผเรยนบางครงจะเขาไปเรยนในพนทเพอหาขอเทจจรงและความรในพนทหรอใชเทคโนโลยในการเรยนร มการแลกเปลยนเรยนร ทท าใหเกดความคดสรางสรรคและนวตกรรม

“เรยนรทบาน ท าการบานทโรงเรยน” (Flipped Classroom) ผเรยน ไมตองการใหผโคชอยในชนเรยนเพอบอกความร เพราะสามารถเขาถงความรไดดวยตนเอง สงทผเรยนตองการ คอ การแลกเปลยนกบผโคช เวลาตดขดและตองการความชวยเหลอ เพอเสรมสรางทกษะการคด และทกษะทางสงคม

การเรยนรทมความยดหยน (flexibility learning) เปนวธการเรยนร ในสงคมพหวฒนธรรม ตอบโจทยผเรยนเพอสรางสรรคนวตกรรม หรอการแกไขปญหาของสงคม ในลกษณะตางๆ เชน การเรยนรโดยใชโครงงาน (Project – Based Learning) การเรยนรโดยใชการวจย เปนฐาน (Research – Based Learning) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem – Based Learning)

การเรยนรตามสภาพจรงในพนท เปนความจรง ความร ทมาจากพนทสอดคลองกบบรบทของความเปนไทย

สอดคลองกบวฒนธรรม ประเพณ ภมปญญา คณลกษณะ ความเกรงใจ การเคารพอาวโส ความเปนกลยาณมตรแบบเครอญาต


เทคนคการปรบ (modify) การออกแบบการจดการเรยนร

การโคชทดสามารถตอบสนองความแตกตางระหวางผเรยนรายบคคลได ทกคนสามารถเรยนรไดเมอไดรบการโคชดวยเทคนควธการทเหมาะสม เทคนค การปรบ (modify) ใหการโคชเหมาะสมกบผเรยนมดงตอไปน

1. การเพม (add) สาระส าคญในสงทเปนความรใหมและจ าเปนตอผเรยน เพอใหผเรยนมความรทเปนปจจบน กาวทนกบการเปลยนแปลงของสงคม

2. การลด (subtract) สาระส าคญ(concept)ทผเรยนรแลวรวมทงกจกรรมทไมจ าเปนออก เพอเปนการประหยดเวลาในการเรยนร

3. การบรณาการ (integration) ผสมผสานสาระส าคญกจกรรมการเรยนร และการประเมนผลระหวางการจดการเรยนร เ พอตอบสนองความตองการ และชวยเหลอผเรยนแตละบคคล

4. การหลอมรวม (infuse) ผสมผสานในสงทใกลเคยงกนใหมความชดเจนและลดเวลาการท ากจกรรมรวมทงการประเมนทซ าซอน การเรยนรในสงคมพหวฒนธรรม ท าใหเกดนวตกรรมการสรางสรรค และเกดประโยชนตอตนเองและสวนรวม ตลอดจนสามารถด ารงชวตอยในสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม ประเพณ ศาสนา ความเชอและคานยม ไดอยางมคณภาพและมความสขซงการเรยนรในสงคมพหวฒนธรรมมลกษณะดงตอไปน

1. การเรยนแบบ Multi - Disciplinary Team ทผเรยนไดเรยนรกบบคคลอนอยางหลากหลาย เชน เรยนกบบคคลทมชวงวยตางกน มแนวคด ว ธการท างานทแตกตางกนแตเรยนรรวมกนได

2. การเรยนรทจะฟงจากคนอน ฟงเรองราวทเราไมเชอจากบคคลอน นวตกรรมจะเกดขน การฟงเปนการเปดโอกาสการเรยนรสงใหมใหกบตนเอง การฟงอยางสงบ ไมดวนสรป ไมดวนตดสนคนอน


3. การมโครงการท ารวมกน (project work) สรางความหลากหลายทางความคดน ามารวมกนแกปญหาทซบซอนของโลกปจจบนและอนาคต

4. การแลกเปลยนเรยนร ดวยกระบวนการสนทรยสนทนา การแลกเปลยนเรยนรจะสรางคณลกษณะความเคารพศกดศรของความเปนมนษยท าใหปฏบตตอกนดวยความรกและเมตตา การเสรมพลงการเรยนรใหกบผเรยน

การ เสรมพล ง (empowerment) คอ กระบวนการปรบเปล ยนความรสกของผเรยน ใหเกดความเชอมนในศกยภาพของตนเอง (self - confidence) ทศนคตทมตอตนเองและตอสงทเรยนรซงเปนปจจยเออตอการประสบความส าเรจ

การเสรมพลง เกยวของกบการท าใหศกยภาพทแฝงอยภายในตวผเรยนปรากฏออกมาเปนความจรง และการท าใหผเรยนบรรลเปาหมาย ดวยการใหผเรยน ไดเขามามสวนรวมกบความส าเรจและเกดความพงพอใจในการปฏบตงานตามบทบาทหนาทรบผดชอบ

นอกจากนการเสรมพลงยงเปนการกระตนใหผเรยนสรางสรรคสงใหม ในการกระท าสงตางๆ และสามารถพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของตนเอง ไดอยางตอเนอง

การเสรมพลง มองคประกอบทส าคญ 4 ประการ ไดแก 1) การเขาถงขอมลขาวสารและสารสนเทศ 2) การมเสรภาพในการเลอกทจะปฏบตสงตางๆ 3) การมสวนรวมในการคดและการตดสนใจ 4) ความรบผดชอบรวมตอผลลพธ

วธการเสรมพลงมดงตอไปน 1. เปดโอกาสใหผ เรยนแสดงความสามารถในการปฏบต งาน และความคดเหนตลอดจนการตดสนใจและการมสวนรวมตางๆ ในการเรยนร


2. เสรมสรางใหผเรยนเกดการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน 3. ใหความร ทกษะ ประสบการณ และสนบสนนทรพยากรตางๆ ทมความจ าเปนตอการเรยนรอยางเหมาะสม 4. เสรมสรางและสนบสนนใหผเรยนมทกษะและกระบวนการในการท างานเปนกลม 5. ใหผเรยนสามารถเขาถงขอมลขาวสารและสารสนเทศทจ าเปน ตอการเรยนรไดอยางรวดเรว 6. ใหขอมลยอนกลบการปฏบตงานของผ เรยนเพอเปนขอมลสารสนเทศ ส าหรบการปรบปรงและพฒนาการ 7. สรางบรรยากาศแหงความไววางใจซงกนและกน 8. เปดโอกาสใหผ เรยนมโอกาสในการเลอกและก าหนดวธการปฏบตงานภายในขอบเขตความรบผดชอบของตนเองโดยอสระ 9. ใหความชวยเหลอและบรรเทาปญหาทเกดขนซงเปนอปสรรค ตอการเรยนรของผเรยน 10. เสรมสรางและสนบสนนผเรยนใหมความกลาหาญในการคดและตดสนใจอยางมเหตผล และกลาเผชญปญหาททาทายความคดและความสามารถ แนวทางการจดการเรยนรทเหมาะสมกบวธการเรยนรของผเรยนโดยผานกระบวนการโคช

1. มความเขาใจวาผเรยนมวธการเรยนรทแตกตางกนการจดการเรยนรตองมความหลากหลายรปแบบ เชน รปแบบการเรยนรดวยการด รปแบบการเรยนรดวยการฟง รปแบบการเรยนรดวยการสมผส นอกจากนยงมจรตในการเรยนร ทง 6 แบบ ดงนนผโคชควรใชวธการจดการเรยนรเพยงวธการเดยวกบผเรยนทงชนเรยน

2. ชวยใหผ เรยนไดเรยนรในวธการทเหมาะสมกบผ เรยนแตละบคคล เปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกปฏบตกจกรรมการเรยนรอยางหลากหลาย ไมจ าเปนตอง


ปฏบตเหมอนกนทงชนเรยน ชวยท าใหผ เรยนไดเรยนรดวยวธการทตน เองชอบ และถนด เชน ผเรยนทชอบ การอาน ควรไดรบโอกาสใหศกษาคนควาดวยตนเอง สรปความร น าเสนอ และแลกเปลยนเรยนรกบเพอนๆ

3. การสอสารกบผเรยนดวยความเคารพในความแตกตางของรปแบบการเรยนร วธคดและยอมรบลกษณะเฉพาะของแตละคน ดวยการเปดใจรบฟง ฟงโดยไมตดสนหรอดวนสรป เคารพผเรยนในฐานะทมศกดศรความเปนมนษย การสอสารดวยภาษาทเปนระดบเดยวกน ไมใชอ านาจสงการแตใชการสรางความรวมมอจากผเรยน

1.7 ตวชวดการโคชทมประสทธภาพ การโคชทมประสทธภาพเปนการโคชทท าไปเพอพฒนากระบวนการคด และกระบวนการเรยนรของผเรยน มตวชวดดงตอไปน

1. สรางความเชอมนในตนเองใหกบผเรยน

2. สรางแรงจงใจภายในใหกบผเรยน

3. เปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง

4. กระตนใหผเรยนเรยนรสงทใกลตว สอดคลองกบชวต

5. เชอมโยงประสบการณเดมไปสการเรยนรสงใหม

6. กระตนใหผเรยนมสวนรวมในการคดและตดสนใจ

7. แนะน าใหผเรยนน าความรไปสการใชประโยชน

8. สงเสรมใหผเรยนสรางสรรคองคความรและนวตกรรม

9. จดใหผเรยนไดประเมนผลการเรยนรของตนเอง

10. กระตนใหผเรยนสะทอนคดในสงทไดเรยนร


ตวชวดดงกลาวขางตนเปนสงทโคชควรใหความส าคญในการด าเนนการโคชเพอพฒนาผเรยนอยางตอเนอง ซงจะตองเลอกใชและปรบใชใหสอดคลองกบบรบทตางๆ ทเกยวของ โดยเฉพาะบรบทดานผเรยนแตละคนซงมความแตกตางกน เชน ความถนด แรงจงใจ วฒภาวะ ความถนดทางการเรยน ความมงมน ความอดทน รปแบบการคด เปนตน

สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการเรยนรในกระบวนทศนใหม ทมงเนนการโคชซงสามารถท าไดทกเวลาและสถานท โดยผสอนยคใหมเปลยนบทบาทจากผถายทอดความร ผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร มาเปนโคช เพอใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ โดยทการเรยนรนนเปนสงมความละเอยดออน การทจะพฒนาใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองใดนน โคชจะตองสรางทงปจจย จากภายนอก คอ กลยาณมตร รวมทงสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร และปจจยภายในคอ โยนโสมนสการ หรอการคดอยางถกวธ หรอควบคกน ซงโคชจะตองพฒนาผเรยนใหมทกษะการเรยนรตลอดชวต สามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพบนพนฐานของการเรยนร (ชวต คอ การเรยนร) การทะนถนอมชวตของตนเองดวยความไมประมาทใหมชวตอยอยางมศกยภาพ เพอเรยนรสงตางๆ สรางสรรคและท าประโยชนใหกบสงคมสวนรวม (ชวตเพอการเรยนร) และมชวตทดงาม เปนแบบอยางทดใหกบคนรนหลง (ชวตแหงการเรยนร) โดยโคชควรใชสเสาหลกทางการศกษา เปนจดมงหมายของการโคชทจะท าใหผเรยนมกระบวนการคด กระบวนการเรยนร มจนตนาการและความคดสรางสรรค ภาษาและวฒนธรรมความเปนมนษย ทสมบรณ โดยโคชทมศกยภาพจะใชวงจรการเรยนรสการพฒนา 4 ขนตอนในการโคช ไดแก การวางแผน การปฏบตการโคช การประเมนผลการโคช และการถอดบทเรยน เปนวงจรการโคชผเรยนใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง สวนวธการโคชจะเนนท


การชแนะ (guide) ใชพลงค าถาม (power questions) สะทอนคด(reflection) เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง โดยตวชวดการโคชนนเปนแนวทางการโคชทสามารถปรบใชใหสอดคลองกบบรบทตางๆ หวใจส าคญของการโคชทแตกตางจากการสอนโดยทวไป คอ การท าใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนา ดวยตนเอง โดยใชวธการโคชทแตกตางกนระหวางผเรยนแตละบคคล


บรรณานกรม พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช). (2548). พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน ชดค าวด. กรงเทพฯ: วดราชโอรสาราม. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2557). พทธธรรม ฉบบปรบขยาย. (พมพครงท 32). อยธยา: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ราชบณฑตยสถาน. (2555). พจนานกรมศพทศกษาศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน. วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. (2558). จากหลกสตรแกนกลางสหลกสตร สถานศกษา: กระบวนทศนใหมการพฒนา. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ จ ากด. Ambrose, Susan A. and other. (2010). How Learning Works: 7 Research – Based Principles for Smart Teaching. San Francisco: Jossey – Bass. Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Beers, Sue Z. (2011). Teaching 21st Century Skills. Alexandria, Virginia: Association of Supervision and Curriculum Development. Bennett, Christine. (2010). Comprehensive Multicultural Education: Theory and Practice. 7thed. New Jersey: Pearson. Benson, David J. (2008). The Standards – Based Teaching / Learning Cycle. Colorado: The Colorado Department of Education.


Bloom, B.S., (Ed.) (1956). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals: Handbook I, Cognitive Domain. New York: Longmans. Clarke, John H. (2013). Personalized Learning: Student – Designed Pathways to High School. California: Corwin Press. Gardner, Howard. (2007). Five Minds for The Future. Boston: Harvard Business School Press. Gordon, Ronald D. (2011). Actualizing: Mindsets and Methods for Becoming and Being. Bloomington: Universe, Inc. Krathwohl, David R., Bloom, Benjamin S., and Masia, Bertram B. (1956). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Domain. New York: David McKay Company, Inc. Mayer, R. (2007). Learning and Instruction. 2nded. New Jersey: Pearson Education, Inc. Mezirow, Jack. and Taylor, Edward W. (2009). Transformative Learning in Practice: Insights from Community, Workplace, and Higher Education. San Francisco: Jossey – Bass. North Central Regional Educational Laboratory and the Metiri Group. (2003). enGage 21st Century Skills: Literacy in The Digital Age. Illinois: NCREL. Oxford University. (2005). Oxford Advance Learner’s Dictionary. 7thed.

New York: Oxford University Press. Pearson. (2012). The Learning Curve: Lesson in Country Performance in Education. London: Pearson Company. Robinson, S. Ken. (2011). Out of Our Minds Learning to Be Creative. West Sussex: Capstone Publishing.


Rose, David H. and Meyer, Anne. (2002). Teaching Every Student in the Digital Age: Universal Design for Learning. Alexandria, Virginia: Association of Supervision and Curriculum Development. Serim, Ferdi. (2012). Digital Learning: Strengthening and Assessing 21st Century Skills. San Francisco: Jossey – Bass. Simpson, Elizabeth Jane. (1970). The Classification of Educational Objectives, Psychomotor Domain. Washington D.C.: Department of Health, Education, and Welfare. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press. Timbs, J. Limbird. (1825). The Mirror of Literature Amusement and Instruction. Vol 5, January – June. Trilling, Bernie and Fadel, Charles. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco: Jossey – Bass. pp.52 from www.21stcenturyskills.org) UNESCO. (1996). Learning: The Treasure Within Report to UNESCO of The International Commission On Education for The Twenty – First Century. France: UNESCO. Vickery, Anitra. (2014). Developing Active Learning in The Primary Classroom. Los Angeles: SAGE Publication.


หวใจส าคญของการโคชทแตกตางจากการสอน

โดยทวไป คอ การท าใหผเรยนเกดการเรยนร

และพฒนาดวยตนเอง โดยใชวธการโคช

ทแตกตางกนระหวางผเรยนแตละบคคล

บทท 2 สาระส าคญของการโคชเพอการรคด 35

บทท 2

สาระส าคญของการโคชเพอการรคด

36 บทท 2 สาระส าคญของการโคชเพอการรคด

โคชทดตองท าใหผเรยนพงตนเองได

โดยใชระดบและความเขมขนของการโคช

ตามระดบความสามารถของผเรยน

เชน การสาธตใหดเปนตวอยางหลายๆ ครง

การใหผเรยนท าใหด


บทน า ในบทนจะไดกลาวถงสาระส าคญของการโคชเพอการรคด (cognitive coaching) มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดหลกการโคชเพอการรคด Soft skills และ Hard skills ของการโคชเพอการรคด กระบวนการโคชเพอการรคด ธรรมชาตของผเรยนทโคชควรร โดยมสาระส าคญดงตอไปน 1. การโคชเ พอการรคด หมายถง กระบวนการพฒนาผ เรยน โดยผสอนท าหนาทเปนโคช ดงศกยภาพของผเรยนดานความรความสามารถ การคด ตลอดจนคณลกษณะอนพงประสงคตามทก าหนดไวเปนกลไกเพอเสรมสรางและพฒนาผเรยน ใหมความร ความสามารถ การคดขนสง (higher – order thinking) มวธการเรยนร (learning how to learn) การตรวจสอบประเมนตนเอง ก าหนดทศทางการพฒนาตนเอง 2. โคชจะตองม จรณทกษะ (soft skills) เปนทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณทแสดงออกผานทาง EQ ซงเปนทกษะทางสงคม การจดการตนเอง การควบคมอารมณ การมองบวก การตดตอสอสาร ความเปนมตรและทกษะดานความรทางวชาการ (hard skills) จะตองมความรความสามารถทก าหนดโดยเชาวปญญา (IQ) ซงอยทางสมองซกซาย 3. กลไกทน าไปสความส าเรจของการโคช ประกอบดวย 1) สรางแรงบนดาลใจใหกบผเรยน 2) ใหก าลงใจสนบสนนผเรยน 3)แกไขปรบปรงขอผดพลาดใหผเรยน 4) สรางความทาทายใหผเรยน 5) ภาวะผน าทางวชาการ 6) สนทรยสนทนา 7) การถอดบทเรยน 8) ความผกพนของผเรยนกบโคช 9) การตงค าถามกระตนการคด 4. กระบวนการของการโคชเพอการรคดทน าไปสการบรรลเปาหมาย ประกอบดวย 1) การก าหนดเปาหมาย 2) การตรวจสอบสภาพจรง 3) การก าหนดทางเลอก 4) การตดสนใจ และ 5) การประเมนผลการโคช 5. ธรรมชาตของผเรยนเปนขอมลส าคญทโคชตองศกษาวเคราะหใหกระจางชด ซงจะท าใหใชวธการโคชไดอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ


เมอผเรยนมความสามารถสงขน

โคชเพยงแคคอยชแนะเลกนอย

ใชเทคนคการตงค าถามดๆ

ทกระตนใหผรบการโคชคดไดเอง

สามารถพฒนาตนเองได โดยไมตองพงโคช

นคอ เปาหมายสงสดของการโคช


2.1 แนวคดหลกการโคชเพอการรคด

2.2 Soft skills และ Hard skills ของการโคชเพอการรคด

2.3 กลไกของการโคชเพอการรคด

2.4 กระบวนการโคชเพอการรคด

2.5 ธรรมชาตของผเรยนทโคชควรร

2. สาระส าคญ ของการโคช เพอการรคด


การโคชเปนทงศาสตรและศลป

ส าหรบผสอนในปจจบน

ทตองอยกบผเรยนรนใหม

ทมความหลากหลาย

และมศกยภาพเรยนรดวยตนเอง


2.1 แนวคดหลกการโคชเพอการรคด การโคช (coaching) แปลเปนภาษาไทยวา “การสอนงาน” ซงในปจจบน มกใชค าทบศพทวา “การโคช” ในภาพรวมหมายถงการทบคคลคนหนงซงมความรและประสบการณสงด าเนนการพฒนาบคคลอกคนหนงทมความรและประสบการณ นอยกวา โดยใชวธการตางๆ อยางเหมาะสมกบบรบทและธรรมชาตของผรบการโคช

Coach มความแตกตางกบ Mentor ทเดนชดทสดคอขอบเขตของการพฒนา โดย Coach มงพฒนาในสวนทเปนการปฏบตงานและการเรยนร สวน Mentor มงพฒนาทงสวนทเปนการปฏบตงานและการเรยนรรวมทงการด ารงชวตและเรองสวนตวดวย Mentor แปลเปนภาษาไทยวา “พเลยง” คอ การดแลทกเรองทงเรองงานและเรองสวนตวเพอใหเกดการเรยนรและพฒนา โดยหนงสอเลมนมงเนนการน าเสนอสาระส าคญเฉพาะในสวนทเปน Coaching เทานน

การโคชมหลายประเภทโดยแตละประเภทมลกษณะรวมตามทกลาวมาขางตนและมจดเนนทแตกตางกนขนอยกบเกณฑทใชแบงกลม ดงตอไปน

1) ใชเกณฑผท าหนาทโคชและผรบการโคช แบงไดหลายกลมดงตวอยางตอไปน Peer coaching เปนการโคชโดยเพอน ซงอาจเปนเพอนรวมงานหรอเพอนรวมชนเรยนของผเรยน มงใหเกดการแลกเปลยนเรยนรรวมกนเพอใหเกดการพฒนา Expert coaching เปนการโคชโดยผเชยวชาญ มงใหเกดการเรยนรและพฒนาอยางถกตองและรวดเรว คณสมบตของผ เชยวชาญจะตองมความรความสามารถในเรองทโคชและมทกษะการโคชอยางสง Administrator coaching เปนการโคชโดยผบรหารทท าการโคชบคลากรใหมความร ทกษะในการปฏบตงานตามหนาททรบผดชอบ


2) ใชเกณฑเปาหมายของการโคช แบงไดหลายกลมดงตวอยางตอไปน Instructional coaching เปนการโคชเพอใหผสอนมความรและทกษะการจดการเรยนการสอนทมคณภาพ ผทเปนโคชอาจเปนเพอน ผเชยวชาญ หรอผบรหาร Literacy coaching เปนการโคชใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาทกษะการอานออก เขยนได คดเลขเปน ซงเปนพนฐานทส าคญของการเรยนรและการด ารงชวต Content coaching เปนการโคชทมงเนนใหผรบการโคชหรอผเรยน มความรความเขาใจเนอหาสาระเรองใดเรองหนงในลกษณะเชอมโยงและบรณาการ Leadership coaching เปนการโคชเพอใหผรบการโคชมภาวะผน า ทสามารถน า (lead) บคคลอนไดอยางมประสทธภาพ Cognitive coaching เปนการโคชทมงเนนใหผเรยนหรอผรบการโคชมทกษะการรคด โดยเฉพาะดานการคดขนสง การแกปญหา การสรางสรรคนวตกรรม ความเปนมาของการโคชเพอการรคด ค าวา Cognitive Coaching พฒนาขนโดยนกวชาการ 2 คน คอ Arthur Costa และ Robert Gamston โดยผเขยนไดศกษาวเคราะหสาระส าคญน ามาสการแปลเปนภาษาไทยวา “การโคชเพอการรคด”

การโคชเพอการรคด เปนบทบาทของผสอนในโลกแหงการเรยนรยคใหม ทพฒนามาจากบทบาทการสอน (teaching) ทผสอนท าหนาทใหขอมล เนอหาสาระ ใหค าตอบทถกตอง ใชสอสารทางเดยว ก าหนดทศทางการเรยน ก าหนดงานใหผเรยน ก าหนดวตถประสงค ก าหนดกจกรรมการเรยนรและเกณฑการวดประเมนผล การเรยนร อนงค าวา “โคช” ในหนงสอเลมน หมายถง ผสอนทใชการโคชใหผเรยนเกดการเรยนรไดเตมตามศกยภาพ


นอกจากนการโคชเพอการรคดยงเปนมากวาการเปนผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร (facilitator)ทผสอนมบทบาทกระตนใหมการอภปรายแลกเปลยนเรยนร กระตนใหคดและตงค าถามสอสารสองทางมปฏสมพนธกบผสอนและผเรยน รวมทงประสานงานในกจกรรมการเรยนร ใหผเรยนสามารถก าหนดวตถประสงคและทศทางการเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนก าหนดกจกรรมการเรยนร และเกณฑการวดประเมนผลการเรยนร

การโคชเพอการรคด มงเนนการฝก (training) หรอกระบวนการพฒนาผเรยนแตละคน (individual) ใหมความรความสามารถ การคด และคณลกษณะอนพงประสงค ซงแตกตางจากการปฏบตแบบดงเดม ทผสอนเปนผท าหนาทจดการเรยนรใหกบผเรยนทงชนเรยน ดวยวธการเดยวกนภายในระยะเวลาทเทากน

การโคชเพอการรคดมงใหโคชใชวธการฝกสอนทหลากหลายตามความแตกตางระหวางบคคล จดออน และจดแขงของผเรยนแตละคนซงมความตองการพฒนาทแตกตางกน ผเรยนเกดการพฒนาไดเตมตามศกยภาพ

สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 ทระบวา “การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ”

ความหมายของการโคชเพอการรคด

การโคช หมายถง การเปนคคดของผไดรบการโคชในกระบวนการพฒนาทสรางสรรค และกระตนใหผไดรบการโคชไดน าศกยภาพของตนเองออกมาใชไดอยางเตมททงชวตสวนตวและอาชพการโคชเนนการลงมอปฏบตดวยตนเองเพอใหเกดการพฒนาและการเปลยนแปลงดานดทเปนรปธรรม


การโคชเพอการรคด(cognitive coaching)คอกระบวนการพฒนาผเรยน โดยผสอนซงท าหนาทเปนโคช ดงศกยภาพของผเรยนดานตางๆ ทงความรความสามารถ การคด ตลอดจนคณลกษณะอนพงประสงค ใหผเรยนเกดการเรยนร ดวยตนเอง (self - learning) อยางตอเนอง การโคชเพอการรคดเปนเครองมอส าคญทใชเสรมสรางและพฒนาผเรยนใหมความร ความสามารถ การคดขนสง (higher – order thinking) มวธการเรยนร (learning how to learn) มการประเมนตนเอง การก าหนดทศทางการพฒนาตนเองได

เปาหมายของการโคชเพอการรคด

การโคชเพอการรคด มเปาหมายหลกเพอพฒนาศกยภาพดานการคดของผเรยน การใครครวญตรวจสอบตนเองเพอน าไปสการพฒนาอยางตอเนอง ไมใชเปนการอบรมสงสอนโดยตรง แตเปนการใชเทคนควธการตางๆ เชน การตงค าถาม การใหขอมลยอนกลบ การใหค าแนะน า การใหหลกคด วธการคด วธการเรยนรทท าใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจในการเรยนร (inspiration) และน าไปสการแสวงหาความร การฝกฝนทกษะ และการเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมจรยธรรม และใหความส าคญกบกระบวนการเรยนรและผลลพธของการเรยนร ผเรยนเกดการคดและการเรยนรจากกระบวนการโคชทหลากหลายสอดคลองกบลกษณะเฉพาะของผเรยนรายบคคล หลกการโคชเพอการรคด

หลกการโคชมงเนนทกระบวนการทชวยใหผเรยนทไดรบการโคช ปฏบตกจกรรมการเรยนรไดบรรลเปาหมายอยางมประสทธผลและมความผกพนอยกบการเรยนร สรางโอกาสใหผเรยนไดใชความคด และหาค าตอบทถกตองเพอพฒนาศกยภาพ ไมใชการบอกค าตอบใหกบผเรยน


การโคชเพอการรคดเปนมากกวาการสอนทมงเนนการถายทอดความร โดยทการโคชเพอการรคดมลกษณะดงตอไปน

1. การกระตนผเรยนใหเกดความตองการ แรงจงใจ ความปรารถนา ทกษะ และกระบวนการคดทจะน าไปสการเรยนร เ พอการเปลยนแปลงทดขน (transformative learning)

2. ตงค าถามผเรยนดวยเทคนคตางๆ เพอเสรมสรางกระบวนการคด ทน าไปสการวางแผน การแกปญหาและการสรางสรรค

3. สนบสนนผเรยนใหมการก าหนดเปาหมายของการพฒนาตนเอง รวมทงการวางแผนและการประเมนผลความส าเรจ

4. สงเกตและประเมนพฒนาการดานตางๆ ของผเรยนทเปนจดเนนของการโคชในแตละครง

5. ประยกตเทคนคการสอนตางๆ มาใชในการโคชผเรยนใหเหมาะสมกบธรรมชาตและความตองการของแตละคนในลกษณะการสรางเครองมอชวยเหลอผเรยน (scaffolding) ชแนะและชวยเหลออยางเหมาะสม

6. สงเสรมผเรยนใหมความเชอมน ความมงมนในการปฏบตทน าไปสการพฒนาทดขน

7. ด ารงรกษาสงทดๆ ของผเรยนและใหการสนบสนนและพฒนาอยางตอเนอง โดยไมตดสน วพากษ วจารณ จบผด

8. ประเมนผลการโคช ดวยวธการทหลากหลายตามสภาพจรง และน าสารสนเทศมาพฒนาผเรยนอยางตอเนอง

9. การด าเนนการโคชบนพนฐานของการเคารพในศกดศรของความเปนมนษย ความแตกตางทางวฒนธรรม ความเชอของผรบการโคชเชน คนอเมรกน


ตรงไปตรงมา กลาแสดงออก มความยตธรรม มความเปนประชาธปไตย ตอสเพอสทธของตน ไมละเมดสทธบคคลอน การโคชเปนการเปลยนแปลงทตองใชเวลาการโคชเปนกระบวนการเปลยนแปลงและการสรางสมพนธภาพทดตอกนเพอชวยเหลอใหเกดการเปลยนแปลงอยางยงยนโดยมพนฐานตอไปน

1. โคชและผเรยนมความไวเนอเชอใจ (trust) และเคารพ (respect)

2. วเคราะหจดเดน จดออนและศกยภาพทจะพฒนาตนเอง

3. ก าหนดเปาหมายเกยวกบระดบขดความสามารถ บคลกภาพ และทกษะทตองการพฒนาใหมขน

4. การประเมนเพอพฒนา (assessment for improvement)


ตาราง 1 บทบาท teacher , facilitator และ cognitive coaching

บทบาทของผสอน (teacher)

บทบาทผเอออ านวยความสะดวก ในการเรยนร (facilitator)

บทบาทการโคชเพอการรคด (cognitive coaching)

1. ใหขอมล เนอหาสาระ 2. ใหค าตอบทถกตอง 3. สอสารทางเดยว และทศทางการเรยน 4. ก าหนดงานใหผเรยน 5. ก าหนดวตถประสงค 6. ก าหนดกจกรรมการเรยนร และเกณฑการวด ประเมนผลการเรยนร

1. กระตนใหมการอภปราย แลกเปลยนเรยนร 2. กระตนใหคดและตงค าถาม 3. สอสารสองทางมปฏสมพนธ กบผสอนและผเรยน 4. ประสานงานในกจกรรม การเรยนรกบผเรยน 5. ผเรยนสามารถก าหนด วตถประสงค และทศทางการเรยนร 6. เปดโอกาสใหผเรยนก าหนด กจกรรมการเรยนร และเกณฑการวด ประเมนผลการเรยนร

1. พฒนาความสามารถ ในการรบร การคด และการตดสนใจ 2. สรางความรใหมจากการคด ไตรตรองและการสะทอนคด (reflective thinking) 3. แลกเปลยนความร ความคด 4. ใชสนทรยสนทนา (dialogue) เพอการเรยนร สการเปลยนแปลง (transformative learning) 5. ใชพลงค าถาม (power questions) 6. ถอดบทเรยน (lesson learned) 7. ผเรยนวางแผนพฒนา การเรยนรของตนเอง


ผสอนยคใหมกบการโคชการรคด ผสอนยคใหมในศตวรรษท 21 คอผทท าหนาทสงเสรม สนบสนน ชแนะ และชวยเหลอผเรยนใหสบเสาะแสวงหาความร และสรางองคความรดวยตนเอง นอกจากนยงตองใหผลยอนกลบ (feedback) ทกระตนใหผเรยนพฒนาตนเองอยางตอเนอง บทบาทของผสอนยคใหมกบการโคชเพอการรคดมดงน

1. สรางบรรยากาศการเรยนร

2. ใหค าแนะน าในการเรยนร

3. จดระบบการเรยนร

4. ตงค าถามทกระตนความอยากร

5. สงเกตพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน

6. สนบสนนใหเกดการเรยนรเตมความสามารถ

7. เสรมแรงใหเรยนรอยางตอเนอง

8. เปนตวแบบบคคลแหงการเรยนร

9. ใหขอมลยอนกลบอยางมประสทธภาพ

10. ประเมนผลและน าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนา

11. เปนโคชการรคด (cognitive coaching) ผสอนในฐานะโคชทเปนผน าการรคด (leader as a cognitive coaching) การเปนโคชจะตองเรยนร (learn) ตลอดเวลา และน า (lead) ผเรยนไดอยางแมนย า ช านาญไมหวงวชาความร ไมปดตวเอง และโคช (coach) ผเรยนทเปนคนรนใหมทมความสามารถเพมขนมาแทนตนเองในอนาคต แสดงไดดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 4 Leader as a Cognitive Coaching การโคชเพอการรคด (cognitive coaching) เปนนวตกรรมการพฒนาผเรยนแนวใหมทเปลยนจากการสอน (teaching) และผเ อออ านวยความสะดวก ในการเรยนร (facilitator) มาเปนโคช (coach) โดยใหความส าคญกบกระบวนการทางสตปญญา ( intelligence process) ใหผเรยนมทกษะในการเรยนร (learning skill) วธการเรยนร (learning how to learn) วธการประเมนและปรบปรงตนเอง (self - improvement) สามารถเรยนรสงตางๆ ไดดวยตนเอง (self - learning) และสามารถน าความรนนมาพฒนาคณภาพชวตไดในอนาคต (Costa and Garmston. 2002, Knight. 2009, Sweeney. 2011, Marzano and Simms. 2012, Sobel and Panas. 2012)

LEARN

COACH LEAD

Leader as a Coach

of Learning


จดเนนของการโคชการรคด คอ การกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคด ขนสงดวยตนเองโดยการใชค าถามชแนะการรคด (cognitive guided questions) อยางถกตองเหมาะสม โดยผสอนจะตองมความรและทกษะในสงทโคชอยางแมนย าช านาญ (hard skills) และมบคลกลกษณะทเออตอการโคช (soft skills) เชน มความใจเยน มความอดทน มมนษยสมพนธทด มความสามารถในการสอสาร เปนตน และจะตองเปนคนทรจกกาลเทศะตามหลกสปปรสธรรม 7 ประการซงท าใหการโคชประสบความส าเรจ (วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. 2557)

ความแตกตางของการโคชการรคด การจดการเรยนร และการประเมน การโคชเพอการรคด (cognitive coaching) การจดการเรยนร (learning management) และการประเมน (evaluation) มคณลกษณะ จดมงหมาย วธการ จดเนนในการสอสาร เครองมอ และผลทไดรบแตกตางกน (Costa and Garmston. 2002, Knight. 2009, Sweeney. 2011, Marzano and Simms. 2012, Sobel and Panas. 2012) วเคราะหไดดงตารางตอไปน


ตาราง 2 การวเคราะหความแตกตางของการโคช การจดการเรยนร และการประเมน

ประเดนวเคราะห การโคชเพอการรคด การจดการเรยนร การประเมน

คณลกษณะ การพฒนา กระบวนการคด ของผเรยน โดยเฉพาะ การคดขนสง เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหา การคดสรางสรรค

จดกจกรรมการเรยนร ตางๆ เพอพฒนาความร ทกษะ และคณลกษณะตางๆ ดวยกระบวนการ เชงระบบ ทประกอบดวย จดประสงค กจกรรม และการประเมน

ตดสนคณคาของ สงใดสงหนง เชน ผลการเรยนร ทกษะการเรยนร ทกษะการท างาน คณธรรมจรยธรรม คานยมอนพงประสงค

จดมงหมาย เพอพฒนากระบวน การคด โดยเฉพาะ การคดขนสง

เพอพฒนาความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะ ทพงประสงค

เพอตดสนคณคา ของสงทประเมน กบเกณฑทก าหนด

วธการ การตงค าถามชแนะ การรคด (cognitive guided questioning) การใชพลงค าถาม (power questions) การใหขอมลกระตน การเรยนร (feed - up) การใหขอมลยอนกลบ (feedback) การใหขอมลเพอการเรยนร ตอยอด(feed-forward)

การจดกจกรรม การเรยนร ดวยวธการตางๆ โดยมจดประสงค เนอหาสาระ กจกรรม สอการเรยนร แหลงการเรยนรและการประเมนผล แหลงการเรยนรและการประเมนผล

การเกบรวบรวมขอมลทตองการประเมน แลววเคราะหเปรยบเทยบ กบเกณฑการประเมน ทก าหนดไว และน าผลการประเมนไปเปนสารสนเทศ ส าหรบการตดสนใจปรบปรงและพฒนา


ตาราง 2 การวเคราะหความแตกตางของการโคช การจดการเรยนร และการประเมน (ตอ)


การใหขอมลกระตน การเรยนร (feed - up) การใหขอมลยอนกลบ (feedback) การใหขอมลเพอการ เรยนรตอยอด (feed - forward)

จดเนน ของการสอสาร

กระตนใหคดหาค าตอบ แสวงหาแนวทางแกปญหา ก าหนดทางเลอกตดสนใจ ดวยตวผเรยนเอง

น าเสนอจดประสงคการเรยนร ภารงาน เกณฑการประเมนผล การแลกเปลยนเรยนร การใหขอมลยอนกลบ

น าเสนอขอมลเชงประจกษทใชในการ ประเมน มาตรฐานการประเมน ผลการประเมน แนวทางการพฒนา

เครองมอทใช พลงค าถาม แบบประเมนกระบวนการเรยนร (process) แบบประเมนความกาวหนา ของการเรยนร (progress) แบบประเมนผลผลต ของการเรยนร (product)

แผนการจดการเรยนร สอการเรยนร แบบทดสอบ แบบประเมนผเรยน ในดานตางๆ ทสอดคลองกบ จดประสงคการเรยนร

เกณฑการประเมน แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบตรวจสอบรายการ เครองมออนๆ ทใชเกบขอมล ส าหรบการประเมน


ตาราง 2 การวเคราะหความแตกตางของการโคช การจดการเรยนร และการประเมน (ตอ)


ผลทไดรบ พฒนาการกระบวนการคดขนสงของผเรยน

ความร ทกษะ และคณลกษณะ ทพงประสงค ของผเรยน

สารสนเทศทน าไปใช ในการตดสนใจ ยกเลก การปรบปรง หรอการพฒนา

จากตาราง จะพบวาการโคชเ พอการรคด การจดการเรยนรและการประเมนผล มความแตกตางกน ซงผสอนนอกจากจะท าหนาทจดการเรยนรและการประเมนแลวยงตองมบทบาทเปนโคชการรคดใหกบผ เรยนไดพฒนาศกยภาพ ดานกระบวนการคดตางๆ โดยเฉพาะการคดขนสงอกดวย

กระบวนการโคชมงการสรางสมพนธภาพ

และเปนผใหความชวยเหลอ (helping relationship) การเปลยนแปลงยอมมแรงตาน (resistance to change)

โคชตองแสดงความเขาใจและเหนใจ (empathy) ใชเทคนคการตงค าถามใหผเรยนคดเอง เกดการเปลยนความคดและพฤตกรรม

ทควรฝกใหเปนนสย (habits)


2.2 Soft skills และ Hard skills ของการโคชเพอการรคด ทกษะเสรมการโคชใหมประสทธภาพ มองคประกอบ 2 ประการ ไดแก

1. ทกษะทางสงคม (soft skills) หรอ จรณ (อานวา จะ-ระ-นะ) เปนทกษะทางสงคม และความฉลาดทางอารมณทแสดงออกผานทาง EQ ซงอยทางสมองซกขวา ซงเปนความสามารถทางสงคม การจดการตนเอง การควบคมอารมณ การมองบวก การตดตอสอสาร และความเปนมตร

2. ทกษะทางวชาการ (hard skills) ทโคชทกคนจะตองมความร ความสามารถทก าหนดโดยเชาวปญญา (IQ) ซงอยทางสมองซกซาย

จรณทกษะ (soft skills) 6 ดาน ส าหรบการโคชในสาขาวชาชพตางๆ ประกอบดวย 1) ทกษะการตดตอสอสารระหวางบคคล (interpersonal)

2) จตวญญาณของทม (team spirit)

3) มารยาททางสงคม (social grace) การสรางความประทบใจ เบองตน วฒนธรรมการสอสาร

4) การปฏบตตนใหเหมาะสมกบวฒนธรรมองคกร (culture etiquette)

5) ทกษะการตอรอง (negotiation skills) การตอรองเพอใหเกด ประโยชนสงสดดวยกนทงสองฝายและ

6) คณลกษณะดานพฤตกรรม (behavioral traits) ทศนคต แรงจงใจ และการจดการเวลา


ส าหรบจรณทกษะส าหรบการโคชเพอการรคด มดงตอไปน

1. มบคลกภาพทด บคลกภาพ คอ ภาพทประทบใจผเรยนและชวนใหตดตามบทเรยน เชน การแตงกายอยางสภาพเรยบรอย การยมแยมแจมใส การพดดวยค าสภาพและใหเกยรตผรบการโคช เปนตน บคลกภาพทดของโคชท าใหเกดความเจรญใจของผเรยน

2. มมารยาททางสงคม เคารพสทธของบคคล เชน การกลาวค าขอบคณ ค าขอโทษ กบผเรยน การสนทนาพดคยดวยภาษาสภาพ เปนตน การทโคช มมารยาททางสงคมทด เปนการสอนผเรยนใหมมารยาททางสงคมทดตามไปดวย เสมอนลกไมหลนไมไกลตน

3. สอสารอยางมประสทธภาพ การสอสารเปนหวใจส าคญของ การโคช การสอสารทดจะตองมความชดเจน ถกตอง สภาพ สรางสรรค เชอถอได และมความสมบรณ การสอสารทเหมาะสมกบกาลเทศะ อาจไมพดอยางทคด สอสารตรงไปตรงมา คดอะไร พดอยางนน สอสารออม สอสารเปนทางการ สอสารเปนกนเอง

4. มความสามารถในการใชภาษา โดยการใชภาษาทางบวกในการโคช ทท าใหผเรยนเกดก าลงใจ เกดความเชอมนและความภาคภมใจในตนเอง

5. มมนษยสมพนธด สมพนธภาพทดเปนปจจยท าใหการโคชประสบความส าเรจ เพราะการโคชเปนเรองของความสมครใจและรวมมอรวมใจระหวางโคชและผเรยนเปนส าคญ ซงไมสามารถใชอ านาจในการบงคบได

6. มการบรหารเวลาทด การวางแผนการท างานในเวลาทมอยนนอยางมประสทธภาพทมอยอยางจ ากด ดวยการท าสงตางๆ ทละอยาง การท างานหลายๆ อยางพรอมกน มผลเสยตอคณภาพของาน การมสตอยกบงานทปฏบต ณ ปจจบน คอสงทดทสด ไมยดตดอยกบอดตและไมฟงซานกบอนาคต


7. การตงค าถามและการฟง เปนทกษะพนฐานส าคญทโคชจะตองมการตงค าถามทมประสทธภาพจะชวยกระตนการคดขนสงของผเรยนไดเปนอยางด พลงค าถาม มงถามใหผเรยนคดวเคราะหและแกปญหา ตลอดจนค าถามทกระตนใหผเรยนเกดความสงสยและเกดค าถามในการเรยนรตอไป สวนการฟงนนเปนการเคารพผรบการโคช เปดโอกาสใหกบตนเองไดเรยนร และเปนทกษะทท าให โคชเขาใจแนวความคดและวธการคดของผรบการโคช การฟงใหเขาใจ และจบประเดนส าคญได จะเปนขอมลสารสนเทศทดส าหรบ การใหค าแนะน า ชแนะ ในขณะทท าการโคช

8. การคด การโคชเพอการรคดมความจ าเปนอยางยงท โคชจะตองมทกษะดานการคด เพราะถาโคชมทกษะการคดแลวจะสามารถกระตนใหผรบการโคช มทกษะการคดตามไปดวย ทกษะการคดทส าคญ ไดแก การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การคดอยางเปนระบบ การคดสรางสรรค ทกษะการคดเปนสงทตองไดรบการกระตนและพฒนาอยางตอเนอง โดยใชการตงค าถาม การสงเกต การสะทอนคด (reflection)

9. การแกปญหาอยางสรางสรรค เปนทกษะส าคญส าหรบการโคชเพอการรคด ผเรยนซงเปนผรบการโคชจะตองไดรบการกระตนการคดแกปญหาอยางสรางสรรค ซงนอกจากจะท าใหสามารถแกปญหาตางๆ ทเกดขนไดแลว ยงกอให เกดนวตกรรมอกดวย หากโคชเองมทกษะการแกปญหาอยางสรางสรรคแลวยอมท าการโคชใหผเรยนมทกษะการแกปญหาอยางสรางสรรคไดอยางแนนอน การทผสอนจะเปนโคชทดไดนนจ าเปนตองปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเองใหมจรณทกษะ เพราะเปนปจจยความส าเรจในการโคช ซงการเปลยนแปลงพฤตกรรมจ าเปนตองเปลยนความคดเสยกอน เมอความคดเปลยน พฤตกรรมกเปลยน ท าใหสามารถโคชไดอยางมความสข (happiness coaching)


จากทกลาวมาสามารถสรป Soft skills ของการโคชเพอการรคดไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 5 จรณทกษะ (soft skills) ของการโคชเพอการรคด

Soft skills ของการโคชเพอการรคด

มบคลกภาพทด

มมารยาททางสงคม

สอสารอยางมประสทธภาพ

มความสามารถในการใชภาษา

มมนษยสมพนธด

การบรหารเวลา

การตงค าถามและการฟง

การคด

การแกปญหาอยางสรางสรรค


ดงนนผสอนทจะเปนโคชทด ควรม Soft skills ในการโคชดงทกลาวมาขางตน ซงเปนสงทส าคญและจ าเปนตอการโคช เพราะท าใหผเรยนเปดใจรบฟงโคช เก ดกา รร ค ดพร อมท จ ะปร บ เปล ย นการปฏบ ต แ ละปฏ บ ต ต ามค า แนะน า หรอขอเสนอแนะทเปนประโยชนท าใหเกดการเปลยนแปลงทดขนทงในดานความร ความสามารถ การคดและคณลกษณะตางๆ การพฒนาตนเองของโคชเกยวกบ Soft skills โคชทมประสทธภาพมการพฒนาตนเองเกยวกบ soft skills ตางๆ เพอใหการโคชบรรจความส าเรจ ซงมแนวทางดงตอไปน 1. ตระหนกอยเสมอวาตนเองเปนสวนหนงของทมโคช (ผสอนคนอนๆ) ซงผสอนทกคน คอ ทมโคช ทจะชวยกนพฒนาผเรยนใหบรรลเปาหมายของการเรยนร ความเปนทมมลกษณะเปนทมเรยนร (team learning) ทมการวเคราะหเปาหมาย ด าเนนการ และประเมนผลดวยความรบผดชอบตอความส าเรจรวมกน

2. การมวนยในตนเอง เคารพ อดทน โคชตองพฒนาตนเองในดานความมวนยในตนเอง (self - discipline) ซงประกอบดวย การน าตนเอง (self - direction) การควบคมตนเอง (self - control) และการก ากบตนเอง (self - regulation) ความเคารพบคคลอนซงท าใหการท าหนาทโคชเปนไปดวยความเทาเทยมกนระหวางโคชและผเรยน รวมเรยนรซงกนและกน นอกจากนโคชยงตองพฒนาตนเองในดานความอดทนและความใจเยน เพราะการโคชแตละครงอาจตองใชความพยายามมากเปนพเศษ ดงนนหากโคชขาดความอดทนและใจรอน ซงจะท าใหการโคชไมประสบความส าเรจ

3. ทกษะการแลกเปลยนเรยนรกบบคคลรอบขางโคชควรพฒนาตนเองในการแลกเปลยนเรยนรกบบคคลอน เพอเปนการจดการความรทไดรบจากการ


โคช เชน การแลกเปลยนความส าเรจในการโคชผเรยน เทคนคการจงใจผเรยน เปนตน ทกษะการแลกเปลยนเรยนร มทกษะยอยประกอบดวย ทกษะการน าเสนอ ทกษะ การสอสาร ทกษะการแสดงความคดเหน ทกษะการฟง

4. การด าเนนชวตอยางมสตและปญญา การพฒนาตนเองดานน มความส าคญมาก โคชตองพฒนาตนเองใหเปนผทมสตและปญญาอยตลอดเวลา สต คอ การรตว รเทาทนความคดและอารมณของตนเอง สวนปญญา คอ การคดเปนทอยบนพนฐานของการมเหตผลและการมงประโยชนตอสวนรวม การพฒนาสตและปญญานน สามารถท าไดทกเวลา ทกสถานท และทกกจกรรม โดยไมจ าเปนตองละทงหนาทการงานแตอยางใด

นอกจากการพฒนาตนเองทางดานจรณทกษะดงกลาวแลว โคชยงตองมคณลกษณะเพมเตมอกดงตอไปน

1. การยอมรบ (acceptance) โคชควร ให การยอมรบความหลากหลายของผเรยนทงทางกายภาพและทางความคด การยอมรบผเรยนท าใหผเรยนรสกวาตนเองเปนคนส าคญ 2. ความเขาใจ (understanding) โคชควรเปดใจรบฟงความคดเหนของผเรยน เคารพสทธ มองผเรยนดวยใจทมเมตตา โดยไมดวนสรปและตดสนผเรยน เอาใจของผเรยนมาเปนใจของตนเองใหมาก

3. ความจรงใจ (sincerity) โคชมความจรงใจในการพฒนาผเรยนทกคนโดยไมหวงสงตอบแทนใดๆ นอกจากการเรยนรของผเรยน คณลกษณะ และคณภาพดานตางๆ ทเปนรากฐานของการด าเนนชวตในอนาคต

4. มจรยธรรม (ethics) ดวยการประพฤตตนเปนแบบอยางเปนคร ทด คด พด ท า ในสงทตรงกน รกและเมตตาผเรยนอยางเสมอภาค สงส าคญ อก


ประการหนงทตองม คอ การใหความยตธรรมกบผเรยนทกคน เพราะความยตธรรม เปนพนฐานของคณธรรมดานอนๆ

5. มความมนคงทางอารมณ (maturity) สามารถจดการอารมณของตนเองได การแสดงออกทางอารมณดวยการมอารมณด ยมแยมแจมใส สนกสนานราเรง เบกบาน ชวยท าใหจตใจของผเรยนแชมชน เออตอการโคชมากขน

6. มความยดหยน (flexibility) โดยการไมยดตดกบกฎระเบยบ หรอกรอบกตกามากจนเกนไปท าใหผเรยนไมตงเครยด ผอนคลายและมความสขเมออยกบโคชและผเรยนสามารถรบรและเปลยนแปลงตนเองไปสเปาหมายได

7. การประเมนทเสรมพลง (empowerment evaluation) เปนการประเมนทเนนการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง ผเรยนมความสขจากการไดรบการสะทอนผลการประเมน สามารถใชสารสนเทศน าไปพฒนาเรยนรตอยอดได

นอกจากโคชจะตองม “จรณ” หรอ soft skills แลวโคชยงตองมทกษะ เชงวชาการ หรอ วชา (hard skills) อกดวย ซงทง soft skills และ hard skills เปนปจจยเออตอการโคชด าเนนไปอยางราบรนและประสบความส าเรจ ทกษะเชงวชาการ หรอวชา (hard skills) ทโคชตองมมดงตอไปน 1. ความรเกยวกบการวจย (Research knowledge) - การวจยเพอพฒนาการเรยนรของผเรยน - การวจยเพอพฒนาวธการโคชทมประสทธภาพ - การวจยและพฒนานวตกรรม

2. ความรเกยวกบเทคโนโลย (Technological knowledge) - การเขาถงและรเทาทนเทคโนโลย - การน าเทคโนโลยมาใชใหเหมาะกบการโคช - การน าเทคโนโลยมาใชกบการจดการเรยนร


3. ความรในวธการสอน (Pedagogical knowledge) - การคดสรรวธการจดการเรยนรทเหมาะกบผเรยนและบรบท ของพนท - การออกแบบกจกรรมการเรยนรทตอบสนองความสนใจ และผลลพธการเรยนร - การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง - การใหผลยอนกลบเชงสรางสรรค 4. ความรเกยวกบสาระทสอน รวมทงความรใหมๆ (Content knowledge) - การบรณาการสาระส าคญ (main concept) ทเหมาะกบ ความสามารถของผเรยนแตละคน - การปรบ (modify) สาระส าคญใหงาย ผเรยนทกคนเขาถงได


สรปแผนภาพองคประกอบของความรทางวชาการของโคช ดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 6 Hard skills ของการโคชเพอการรคด

Research knowledge

Technological knowledge

Pedagogical knowledge

Content knowledge

Hard skills


การใชสปปรสธรรม 7 ในการด าเนนการโคช

เนองจากการโคชเปนกระบวนการทอาศยความสมพนธสวนบคคล การรบฟง และการยอมปฏบตตามเพอการปรบปรงและพฒนา ดงนนโคชจงจ าเปนตองเปนคนดมคณธรรมและมความเกงในเชงวชาการ หลกธรรมสปปรสธรรม 7 คอหลกธรรมทชวยชแนวทางใหโคช สามารถปฏบตการโคชไดประสบความส าเรจและเกดการพฒนาทยงยน ดงน 1. รจกเหต คอ สามารถคดไตรตรองตามความเปนจรง รสาเหตทแทจรงรวาเหตตางๆ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางไร 2. รจกการคาดผล คอ สามารถคาดการณถงสงทจะเกดขน 3. รจกตน คอ ส ารวจวเคราะหจนรจดออน จดแขงของตน และพฒนาจดแขงมาใชประโยชน 4. รจกประมาณ คอ การรจกประมาณตนในการด าเนนชวต 5. รจกกาล คอ สามารถบรหารเวลาของตนเองและองคกร ไดอยางมประสทธภาพ 6. รจกชมชน คอ เขาใจและเรยนรสงคม น ามาใชใหเกดประโยชน 7. รจกบคคล คอ การวางตน การเขาสงคม ไดอยางเหมาะสม


จากการทไดกลาวถง จรณทกษะ (soft skills) ทกษะเชงวชาการ (hard skills) และการใชสปปรสธรรม 7 ของการโคช สามารถแสดงเปนองคประกอบของการโคชเพอการรคด ไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 7 องคประกอบของการโคชเพอการรคด

2.3 กลไกของการโคชเพอการรคด การโคชมกลไกทน าไปสกระบวนการโคชและความส าเรจของการโคชดงตอไปน

1. สรางแรงบนดาลใจใหกบผเรยน (Inspiring your learners) โดยทโคชตองใชกลวธ เทคนคตางๆ ในการสรางแรงบนดาลใจใหกบผเรยน ท าใหผเรยนสนใจอยากเรยนร ก าหนดเปาหมายของการเรยนรและอยากปฏบตกจกรรมตางๆดวยเหตผลวาเปนสงทมความส าคญและมประโยชน

วชา จรณ

สปปรสธรรม 7


2. ใหก าลงใจสนบสนนผเรยน (encouraging your learners) โคชมความจรงใจในการชมเชยผเรยน เมอผเรยนท าสงตางๆ ไดส าเรจและใหก าลงใจเมอประสบกบความลมเหลว โดยใชค าถามเพอการรคดในการพฒนาและปรบปรงโดยไมวพากษ วจารณ

3. แกไขปรบปรงขอผดพลาดใหผเรยน (correcting your learners) โคชทมประสบการณสง จะสามารถเสนอแนะแนวทางการแกไขปรบปรงขอผดพลาดใหกบผเรยนได โดยใชค าถามหรอการใหผเรยนคดหาแนวทางดวยตนเอง การเสนอแนวความคด โดยไมลงมอท าให เพราะท าใหผเรยนไมไดเรยนร

4. สรางความทาทายใหผเรยน (challenging your learners) โคชจ าเปนตองท าใหผ เรยนเกดความรสกทาทายในการเรยนร เพราะเมอผเรยนเกดความรสกวาสงทเขาจะตองเรยนรนน เปนสงททาทายความรความสามารถของเขา ท าใหเกดความมงมน ความอตสาหพยายามในการทจะเรยนรใหส าเรจ

5. ภาวะผน าทางวชาการ (academic leadership) โคชทจะท าการโคชไดดนน จ าเปนตองมภาวะผน าทางวชาการ คอ การมความรในเนอหาสาระ ทตนเองจดการเรยนรและมความสามารถในการน าความคดรวบยอด หรอ main concept ของความรนนมาใชในการปฏบตจรง

6. สนทรยสนทนา (dialogue) เปนการสอสารกบผเรยนดวยจตใจ ทบรสทธ ใชเหตผลหรอปญญาในการพด โดยไมใชอารมณหรอความรสก รบฟงผเร ยนดวยใจทเปนกลางปราศจากอคต ไมดวนสวนกลบ ไมดวนสรป สนทรยสนทนาเปนปจจยของการเรยนรสการเปลยนแปลง (transformative learning)

7. การถอดบทเรยน (lesson learned) เปนการสงเคราะหองคความรทเกดจากการปฏบตจรง เกยวกบการโคช เชน เทคนคการตงค าถาม วธการจงใจ วธการใหผลยอนกลบแกผเรยนเปนตน ผลจากการถอดบทเรยนจะท าให โคชมองคความรทมาจากการปฏบต หรอเรยกวา ปญญาปฏบต และสามารถน าไปเรยนรตอยอด


8. ความผกพนของผเรยนกบโคช (engagement) การโคชเปนความผกพนสวนบคคล คอ เปนสงทไมสามารถออกค าสงหรอบงคบใหปฏบตตามได ผเรยน ทมความผกพนกบโคช จะรบฟงค าโคช (ค าแนะน า) และน าไปปฏบตดวยตนเอง

9. การตงค าถามกระตนการคด (thinking questions) เปนหวใจ ทส าคญของการโคช เพราะการโคชทดจะตองใชค าถามกระตนใหผเรยนคดและพฒนาตนเองอยางตอเนอง การโคชทดเปนมากกวาการใหค าตอบทถกตอง หากแตอยทการ ดงศกยภาพของผเรยนออกมา แลวใหผเรยนพฒนาดวยตวของเขาเองเตมตามศกยภาพ ดงตวอยางค าถามเรองสารเสพตดตอไปน


ตาราง 3 ตวอยางค าถามจ าแนกตามระดบการคด เรอง สารเสพตด

สาระส าคญ ระดบการคด / ตวอยางค าถาม

ความร ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การ

ประเมนคา การ

สรางสรรค

สารเสพตด สารเสพตด คออะไร

สารเสพตดท าให เกดโทษ ตอรางกาย อยางไร

เรามวธการ หลกเลยง และปองกน ตนเอง ใหหางไกล สารเสพตด อยางไร

คนทใช สารเสพตด เปนประจ า จะกอให เกดโทษ ตอตนเอง ครอบครว และสงคม อยางไร

นกเรยนคดวา คนทใช สารเสพตด เพอใหท างานไดมากขน เปนสงท ถกตองหรอไม เพราะ เหตใด

เราควร มวธการ ใหมๆ ในการ ปองกนปญหา การใช สารเสพตด ในเดก และ เยาวชน อยางไร


2.4 กระบวนการโคชเพอการรคด กระบวนการของการโคชเพอการรคดทน าไปสการบรรลเปาหมายประกอบดวย 1) การก าหนดเปาหมาย 2) การตรวจสอบสภาพจรง 3) การก าหนดทางเลอก 4) การตดสนใจ และ 5) การประเมนผลการโคช มสาระส าคญดงตอไปน 1. การก าหนดเปาหมาย (Goal) การก าหนดเปาหมายของการโคชผเรยนแตละบคคล มงเนนผลลพธการเรยนร ทงดานการรคด ทกษะกระบวนการและคณลกษณะทพงประสงคซงวธการตงเปาหมายควรก าหนดพฤตกรรม การเรยนรของผเรยน ในลกษณะทเปนรปธรรม สามารถสงเกตได เชน - ผเรยนสามารถระบสระในภาษาองกฤษได - ผเรยนบวกเลขสองหลกได - ผเรยนท างานงานรวมกบผอนได - ผเรยนใชความพยายามในการปฏบตงาน - ผเรยนชวยเหลอแบงปนความรกบเพอนๆ การก าหนดเปาหมายของการโคชทมความชดเจนและเปนรปธรรมส าหรบผเรยนแตละคน จะชวยท าใหการโคชมประสทธภาพมากขน กลาวคอท าให โคชทท าหนาท โคชมองเหนเปาหมายในการโคชของตนเองดวย อกทงยง ชวยท าใหการประเมนผลการโคชท าไดงายและตรงประเดน

2. การตรวจสอบสภาพจรง (Reality) การทบทวนสภาพจรงเกยวกบคณภาพของผเรยนทเปนอยในปจจบนวาเปนอยางไร มความตองการพฒนาหรอตองไดรบการโคชในประเดนใด ซงวธการตรวจสอบอาจเปนการพจารณาผลการเรยนรทผานมา พฤตกรรมการเรยนรทสงเกตพบหรอใชวธการซกถามแบบไมเปนทางการ ผลของการตรวจสอบสภาพจรงจะเปนขอมล


สารสนเทศส าหรบการก าหนดทางเลอกวธการโคช อกทงการตรวจสอบสภาพจรง ชวยยนยนความถกตองของเปาหมายการโคชไดอกดวย

3. การก าหนดทางเลอก (Option) การก าหนดเทคนควธการโคชบนพนฐานของสภาพจรงและตอบสนองเปาหมายของการโคช เชน การเลอกใชเทคนคสรางความไววางใจ ดวยการยมแยมแจมใส พดดวยค าสภาพ ไพเราะ ออนหวาน หรอเทคนคการตงค าถามทกระตนใหผเรยนคด แสวงหาค าตอบ คนหาทางเลอก การตดสนใจ และการแกปญหา เปนตน การก าหนดทางเลอกในการโคช ควรมความสอดคลองกบสภาพความตองการไดรบการโคชของผ เรยนแตละคน ซงมความแตกตางกน ตลอดจนสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยน สภาพอารมณในขณะนน (จรตในการเรยนรหรอแบบการเรยนร) การก าหนดทางเลอกของการโคชทถกตอง ชวยสนบสนนใหการโคชประสบความส าเรจ คอ การเรยนรและการคดของผเรยน

4. การตดสนใจ (Will, Way, Forward) Will คอ การตงเปาหมาย การมงมนในการโคชเพอใหผเรยนเกดการเรยนร Way คอ แนวทางการปฏบตทน าไปสความส าเรจโดยมเปาหมายทชดเจน และก าหนดขนตอนการประสบความส าเรจทจะบรรลในแตละขน Forward คอ การทบทวนผลการปฏบต และการเรยนรและพฒนาตอยอด การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดส าหรบการโคช และลงมอปฏบตการโคชเพอการบรรลเปาหมาย คอ การเรยนรและการคดของผเรยน เกณฑการตดสนใจทางเลอกทดทสดมดงน - เกดประโยชนสงสดตอผเรยน - ตอบโจทยความตองการของผเรยน - เปดโอกาสใหผเรยนคดและตดสนใจ - โคชแลวผเรยนมความสขในการเรยนร - โคชแลวผเรยนเกดก าลงใจและพลงการเรยนร


5. การประเมนผลการโคช (Evaluation) การประเมนผลการโคช มแนวคดเ พอตรวจสอบวาผ เรยนทไดรบการโคช มพฒนาการทดขนหรอไม ดวยวธการประเมนตามสภาพจรง เปนรายบคคล เชน การทดสอบ การซกถาม การประเมนผลงาน การสงเกตพฤตกรรม การสอบถามจากเพอนๆ รวมชนเรยน เปนตน แลวน าผลการประเมนมาพฒนาผเรยนอยางตอเนอง

2.5 ธรรมชาตของผเรยนทโคชควรร

การโคชทจะประสบความส าเรจนน จ าเปนตองเปนการโคชทสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยนรายบคคล เพราะผเรยนแตละบคคลมความแตกตางกนหลายประการ ซงโคชไมสามารถใชวธการใดวธ การหนงในการโคชผเรยนทกคนและไมสามารถใชวธการเดยวในการโคชผเรยนคนหนงได นนหมายความวาการเลอกใชวธการโคชนนจะตองเลอกใหสอดคลองกบธรรมชาตดานตางๆ ของผเรยนนนเอง

ผ เรยนในปจจบนมธรรมชาตทหลากหลาย แตกตางกนไปตามปจจย 2 ประการ ไดแก ปจจยก าหนด คอ สงทเกยวของกบพนธกรรมทงหลาย และปจจยสงแวดลอม คอ สงทนอกเหนอจากเรองพนธกรรม เชน การอบรมเลยงดในวยเดก สภาพแวดลอมของครอบครว ชมชน สงคม สงแวดลอมทางเทคโนโลย ตลอดจนประสบการณสวนบคคลของผเรยน ปจจยเหลานเปนสาเหตทท าใหผเรยนแตละคน มธรรมชาตทแตกตางกนซงโคชจะตองวเคราะหใหชดเจน

อยางไรกตามถงแมโคชจะไมสามารถยอนเวลากลบไปเปลยนแปลงอดตของผ เรยนได แตโคชสามารถเรยนรผ เรยนไดวาเปนคนอยางไร มความเกงดานใด มวธการคดอยางไร มวธการเรยนรอยางไร มลกษณะนสยอยางไร มความคดความเชออยางไร เพอน ามาเปนฐานขอมลขนาดใหญ (big data) ทเปนประโยชนตอการเลอกใชเทคนควธการโคชใหผเรยนเกดการเรยนรไดเตมตามศกยภาพ


การวเคราะหธรรมชาตของผเรยนนนสามารถวเคราะหไดโดยใชกรอบการวเคราะหตางๆ ทมอยอยางหลากหลาย เชน การวเคราะหโดยใชกรอบ Generation การวเคราะหโดยใชกรอบจรตในการเรยนร การวเคราะหโดยใชรปแบบการเรยนร (learning style) การวเคราะหโดยใชรปแบบการรคด (cognitive style) การวเคราะหโดยใชกรอบพหปญญา (multiple intelligence) เปนตน การวเคราะหตามกรอบ Generation Z ผเรยนยค Generation Z เกด พ.ศ. 2539 – พ.ศ. 2552 (Sladek and Grabinger. 2015) เปนคนทเกดมาในยคเทคโนโลย มลกษณะนสยโดยรวม คอ มองตนเองเปนศนยกลาง ใหความส าคญกบการบรรลเปาหมายทตงไว ใชเทคโนโลย ในการเรยนรและพฒนาตนเอง มความอดทนนอย ไมชอบการรอคอย ตองการความรกความหวงใย (Happen Group. 2014, Sladek and Grabinger. 2015) ตาราง 4 แนวการโคชจ าแนกตามลกษณะเดนของ Generation Z

ลกษณะเดนของ Gen Z แนวการโคช

มองตนเองเปนศนยกลาง ใหความส าคญกบความคด ความเชอ ของผเรยน เปดโอกาสใหไดแสดงศกยภาพของตนเอง

ใหความส าคญกบเปาหมาย ท าความเขาใจเกยวกบเปาหมายของการเรยนร ใหชดเจน และสอดคลองกบระดบความสามารถ ของผเรยน

ใชเทคโนโลยในการเรยนร สงเสรมใหใชเทคโนโลยในการเรยนร ใชเทคโนโลยมาเปนสงสนบสนนการโคช

ชอบความรวดเรว วางแผนการโคชใหตรงเปาตรงประเดน

ตองการความรกและหวงใย ใหความรกความเมตตาแกผเรยน โดยการแสดงออก อยางเหมาะสม ใชการสอสารทางบวก


การวเคราะหตามกรอบ Generation Alpha ( ) ผเรยนยค Generation Alpha หรออาจเรยกวา Gen A ตวอกษร เปนอกษรกรก อานวา “อลฟา” เปนยคทตอจาก Generation Z เกดตงแตป พ.ศ. 2553 เปนตนไป (Mccrindle. 2015) ซงเปนคนเกดมาในยคทเทคโนโลยมความเจรญกาวหนาอยางมาก พอแมทมการศกษาสงท าใหเดก Gen A ไดรบการศกษามาก มความเปนสวนตวสง เรยนรดวยตนเองโดยใชเทคโนโลย มกระบวนการเรยนรของตนเอง และตองการความรกความหวงใย (Mccrindle. 2015, Tootell, Freeman, and Freeman. 2014) ตาราง 5 แนวการโคชจ าแนกตามลกษณะเดนของ Generation Alpha

ลกษณะเดนของ Gen A แนวการโคช

ใชเทคโนโลยในการเรยนร ใชเทคโนโลยเปนเครองมอส าคญของการโคช เพอกระตนการรคดและการเรยนรของผเรยน

มความเปนสวนตวสง ใหพนทในการคด การใชจนตนาการสรางสรรค การใชกระบวนการเรยนรอยางอสระ

ชอบเรยนรดวยตนเอง เปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองใหมาก โดยใชพลงค าถามชแนะเปาหมายการเรยนร ตลอดจนผลลพธของการเรยนรทตองการ ประสบความส าเรจ

มกระบวนการเรยนร ของตนเอง

ใหผเรยนใชกระบวนการเรยนรไปสเปาหมาย ดวยวธการของตนเอง โคชคอยใหค าแนะน า โดยการใชพลงค าถามชแนะการรคดใหผเรยน ใชกระบวนการเรยนรอยางถกตอง

ตองการความรกและหวงใย ใหความรกความเมตตาแกผเรยน โดยการแสดงออก อยางเหมาะสม ใชการสอสารทางบวก


การอยรวมกบ Generation Z และ Alpha

โคชทจะอยรวมกบผเรยนทอยใน Generation Z และ Alpha มแนวปฏบตดงน 1. ใหอสระในการควบคมตารางงานของตนเอง

2. ก าหนดเกณฑและหลกในการพจารณาทชดเจน

3. ยดหยนสถานทท างาน โดยเขาอนเทอรเนต เฟสบค ยทป เวปไซตตางๆ เพอคนหาขอมล ไอเดย แรงบนดาลใจ การตดตองานผานสมารทโฟน ตามทตนถนดเพอผลงานทมคณภาพ

4. Update เตมความรใหอยางสม าเสมอ

5. Gen Z, Alpha กลวมากทสด คอ ความลาสมย

6. การใชภาษาองกฤษ เทคโนโลย เพอน ามาใชในการท างาน ใหมประสทธภาพ

7. เปดพนทใหแสดงความคดเหนแตไมจ าเปนตองทกเรอง

8. การเขาถงบคคลทสามารถตดสนใจในการแกปญหา เพราะตองการค าตอบทแกปญหาไดจรง

9. การเสรมพลง (empower) ในขอบขายหนาทความรบผดชอบ

10. การควบคมคณภาพและความสมบรณของผลงาน


จรตในการเรยนร จรต (อารมณทชอบเกดขน) ของผเรยนแตละคนมความแตกตางกนซงในทางพระพทธศาสนาจ าแนกออกเปน 6 แบบดงน (พระพรหมคณาภรณ ป.อ.ปยตโต. 2551)

โทสจรต ชอบความเรว ชอบใหสรป ไมชอบเยนเยอ โมหะจรต งวงเหงาหาวนอน ชอบหลบ ศรทธาจรต เชองาย ตนเตน พทธจรต ใฝร ชางสงสย ชอบซกถาม วตกจรต ลงเล ตดสนใจอะไรไมได ราคะจรต ชอบความสวยงาม มองภาพรวม

ตาราง 6 แนวการโคชจ าแนกตามจรตของผเรยน

จรตของผเรยน แนวการโคช

โทสจรต

รวดเรว ชดเจน ตรงประเดน ไมออมคอม กระชบ ไมขยายรายละเอยด

โมหะจรต

กระตนใหตนตว กระตนใหกระฉบกระเฉง สรางความสนกสนานและทาทาย

ศรทธาจรต

อธบายใหเหตผล ยกตวอยางสนบสนน แสดงตวอยางประกอบใหเหนจรง ชน าใหปฏบต ชใหเหนประโยชน

พทธจรต

อธบายสาระส าคญ แนะน าแหลงความร ชแนะใหลองปฏบต ตงค าถามใหคด

วตกจรต

ใหก าลงใจ เสรมแรงทางบวก ชมเชย กระตนใหตดสนใจ สงเสรมใหใชเหตผล

ราคะจรต

ใชภาษาสภาพออนหวาน นมนวล ใหความส าคญกบอารมณและความรสก


รปแบบการเรยนรของ Grasha (1996) แบงออกเปน 6 รปแบบ ดงตอไปน 1. แบบแขงขน มลกษณะส าคญคอ ชอบการเอาชนะเพอนๆ ในชนเรยน ชอบกจกรรมการเรยนรทมลกษณะของการแขงขนตางๆ 2. แบบอสระ มลกษณะส าคญคอ มความเชอมนในตนเอง ควบคมตนเองไดด วางแผนการเรยนรและลงมอปฏบตดวยตนเอง ไมชอบการควบคม และสงการ 3. แบบหลกเลยง มลกษณะส าคญคอ ไมสนใจปฏบตกจกรรมการเรยนร มกมขออางเพอทจะไมตองปฏบตกจกรรมทตนเองไมตองการ 4. แบบพงพา มลกษณะส าคญคอ ขาดความเชอมนในตนเอง ตองมเพอนรวมปฏบตกจกรรมดวย ตองการไดรบการเสรมแรงจากบคคลรอบขาง 5. แบบรวมมอ มลกษณะส าคญคอ รวมปฏบตกจกรรมการเรยนรตางๆ เชน การแสดงความคดเหน การท างานกลม เปนตน 6. แบบมสวนรวม มลกษณะส าคญคอ เขาไปมสวนรวมกบกจกรรม การเรยนรอยางตอเนอง รวมรบผดชอบในกจกรรมการเรยนร

ตาราง 7 แนวการโคชจ าแนกตามรปแบบการเรยนรของผเรยน

รปแบบการเรยนร แนวการโคช

แขงขน กระตนใหเอาชนะภารกจททาทายความสามารถ การเอาชนะใจตวเอง หลกเลยงการเอาชนะผอน


ตาราง 7 แนวการโคชจ าแนกตามรปแบบการเรยนร (ตอ)

รปแบบการเรยนร แนวการโคช

อสระ ใหผเรยนวางแผนการเรยนรดวยตนเอง ใหอสระในการ ใชกระบวนการเรยนรทผเรยนตองการ ลดการควบคม

หลกเลยง ใหความเอาใจใสตอกระบวนการเรยนรของผเรยน กระตนใหมวนยในตนเองตอการเรยนรโดยใชพลงค าถาม

พงพา สรางความเชอมนในตนเองใหกบผเรยน กระตนพลงของ การเรยนร สรางแรงจงใจภายในในการเรยนร

รวมมอ กระตนการคดรเรมสรางสรรคทผเรยนอาจใหความรวมมอ ไดเปนอยางดจนขาดการรเรม

มสวนรวม กระตนใหผเรยนใชศกยภาพสงสดในการเขาไปมสวนรวม ในกจกรรมการเรยนรตางๆ

เมอโคชทราบจรตในการเรยนรของผเรยนแตละคนแลวจะสามารถใชเทคนค

วธการโคชไดเหมาะสมกบจรตของผเรยนแตละคน เชน ผเรยนทมจรตเปนโทสจรต โคชไมควรพดมาก แตควรพดใหกระชบ ชดเจน ตรงประเดน ไมขยายรายละเอยด หากผเรยนมจรตเปนราคะจรต จะชอบฟงค าพดทออนหวาน นมนวล ไพเราะ เปนตน

9 ลกษณะของผเรยนทโคชควรใสใจ นอกจากทไดกลาวถงธรรมชาตของผเรยนจ าแนกตามกรอบการวเคราะหตางๆ แลว หากมองผเรยนในภาพรวมยงสามารถจดกลมลกษณะเดนในภาพรวมไดอก 9 ลกษณะทโคชควรน ามาพจารณาออกแบบการโคชใหเหมาะสมกบลกษณะของผเรยนดงตอไปน


1. คนสมบรณแบบ (Perfectionist) - จรงจงกบความรบผดชอบ - ปรารถนาจะใหสงทท าไมมขอบกพรอง - ก ากบตนเองดวยมาตรฐานทสง - มความรสกวาตองท าไดมากกวาน - ชขอบกพรองไดทนท

2. ผให (Giver) - ตองใหผอนอยางเตมทกอน จงจะรบ - ชวยเหลอ สรางความสมพนธทด - เหนอกเหนใจผอน - สามารถใหในสงทอกฝายตองการจรงๆ

3. นกแสดง (Performer) - มพลง ชอบท างาน - นสยแขงขนสง - มความทาทายความสามารถของตนเอง - มงมนสเปาหมาย - เปนผน า 4. อารมณศลปน (Romantic) - มอารมณศลปน - มงมนในอดมคตหรองานอนเปนแกนแท - ความหมายของชวต - เขาใจและเกอหนนผอน


5. นกสงเกตการณ (Observer) - ด าเนนชวตโดยวางตวหางๆ - ชอบสงเกตมากวาตนเองเขาไปเกยวของ - อยอยางพอเพยง - คดวเคราะห - ชอบความเปนสวนตว

6. ผภกด (Royal Skeptic) - แสวงหาแหลงทมาเพอปองกน - ชอบเกบตว มความกงวล - ปองกนตนเอง - ถาเปนมตรใครจะมความซอสตย - ผกพนกบกลมทเชอถอได

7. ผเสพ (Epicene) - มองโลกในแงด - กระตอรอรน - หลบหลกเกง - ไมชอบถกบงคบ - มงอนาคต - มความคดใหม - สรางเครอขายไดด

8. ผปกปอง (Protect) - มความเขมแขง มพลง - ชอบท าและมความชดเจน - ควบคมตนเองและอาจจะครอบง าผอน - ใชพลงอ านาจในตน


9. ผประสานไมตร (Mediators) - มทกษะมนษยสมพนธ - ไมชอบความขดแยง - ชอบสบายๆ และไปเรอยๆ - ชอบผดผอนสงทจ าเปนตองท าของตนเอง - รอจนนาทสดทาย ธรรมชาตของผเรยนเปนขอมลส าคญทโคชตองศกษาวเคราะหใหชดเจน ซงจะท าใหใชวธการโคชไดอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ

การวเคราะหธรรมชาตผเรยนของโคช ควรใชวธการเชงคณภาพ เชน การสงเกตพฤตกรรม การพดคย การซกถาม การพจารณาจากผลงานของผเรยน ซงวธการเหลานจะท าใหโคชไดขอมลอยางลกซงและมความเชอถอไดสง น าไปสการวเคราะหธรรมชาตของผเรยนรายบคคลซงมความแตกตางกนสงผลใหตองใชวธการโคชทแตกตางกน

การโคชจงเปนทงศาสตรและศลปขนสง ส าหรบผสอนในปจจบนทตองอยกบผเรยนรนใหมทมความหลากหลาย มศกยภาพในการเรยนรดวยตนเอง ยดตนเองเปนส าคญ ชอบความรวดเรว มความเปนสวนตวสง ชอบลงมอปฏบตมากกวาการฟง ชอบแลกเปลยนเรยนร ใชเทคโนโลยในการเรยนร ซงโคชจะสามารถท าการโคช ไดประสบความส าเรจจ าเปนอยางยงทจะตองรจกผเรยนอยางแทจรง


สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวไววา หลกการพนฐานของการโคชเพอการรคด หมายถง กระบวนการพฒนาผ เรยนโดยผสอนท าหนาท เปนโคช ดงศกยภาพของผเรยนดานความรความสามารถ การคด ตลอดจนคณลกษณะอนพงประสงคตามทก าหนดไว การโคชเพอการรคดเปนกลไกเพอเสรมสรางและพฒนาผเรยน ใหมความร ความสามารถ การคดขนสง (higher – order thinking) และมวธการเรยนร (learning how to learn) การตรวจสอบประเมนตนเอง ก าหนดทศทางการพฒนาตนเอง โดยสงทโคชจะตองม คอ จรณทกษะ (soft skills) เปนทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณทแสดงออกผานทาง EQ ซงอยทางสมองซกขวา ซงเปนความสามารถทางสงคม การจดการตนเอง การควบคมอารมณ การมองบวก การตดตอสอสารและความเปนมตรและทกษะดานความรทางวชาการ (hard skills) จะตองมความร ความสามารถทก าหนดโดยเชาวปญญา (IQ) ซงอยทางสมองซกซาย ส าหรบกลไกทน าไปสความส าเรจของการโคช ประกอบดวย 1) สรางแรงบนดาลใจใหกบผเรยน 2) ใหก าลงใจสนบสนนผเรยน 3)แกไขปรบปรงขอผดพลาดใหผเรยน 4) สรางความทาทายใหผเรยน 5) ภาวะผน าทางวชาการ 6) สนทรยสนทนา 7) การถอดบทเรยน 8) ความผกพนของผเรยนกบโคช 9) การตงค าถามกระตนการคด โดยใชกระบวนการของการโคชเพอการรคดทน าไปสการบรรลเปาหมาย ประกอบดวย 1) การก าหนดเปาหมาย 2) การตรวจสอบสภาพจรง 3) การก าหนดทางเลอก 4) การตดสนใจ และ 5) การประเมนผลการโคชใหสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยนซงเปนขอมลส าคญทโคชตองศกษาวเคราะหใหกระจางชด ซงจะท าใหใชวธการโคชไดอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ


บรรณานกรม พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). (2551). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. พมพครงท 16. กรงเทพฯ: บรษท เอส. อาร. พรนตง แมส โปรดกส จ ากด. วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. (2557). กระบวนทศนใหมการ Mentor and Coaching ในสงคมสอสารสนเทศ เพอเสรมสรางศกยภาพนกศกษา ฝกประสบการณวชาชพคร. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Grasha, A.F. (1996). Teaching with style: A Practical guide to enhancing learning by understanding teaching and learning styles. Pittsburgh: Alliance Publishers. Happen Group. (2014). Generation Z The New Kinds on The Block Have Arrived. Happen Group Ltd. Retrieved from http://www.cornwall.gov.uk/media/8938343/Generation-Z.pdf 5 August 2015. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press.


Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Mccrindle, Mark. (2015). Beyond Z: Meet Generation Alpha. Retrieved from http://mccrindle.com.au/resources/whitepapers/ McCrindle-Research_ABC-10_Beyond-Z_Meet-Generation- Alpha_Mark-McCrindle.pdf, 5 August 2015. Sladek, Sarah and Grabinger, Alyx. (2015). Gen Z The First Generation of The 21st Century Has Arrived!. XYZ University Next Generation Intelligence. Retrieved from http://xyzuniversity.com/ wp-content/uploads/2014/02/GenZ_Final.pdf , 5 August 2015. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press. Tootell, Holly; Freeman, Mark; and Freeman, F. Alison. (2014). Generation Alpha at the Intersection of Technology, Play and Motivation. 47th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), United States: The Institute of Electrical and Electronics Engineers. pp. 82 - 90

บทท 3 การรคด 83

บทท 3

การโคชเพอการรคด บนฐานทฤษฎการเรยนรกลมการรคด

84 บทท 3 การรคด

การรคด

เปนศกยภาพของสมอง

ในการเรยนรของทกคน


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง การรคด มงสรางความรความเขาใจเกยวกบสาระส าคญของการรคด ทกษะการรคด และการคด ขนสง โดยมสาระส าคญดงตอไปน 1. การรคดเปนกระบวนการทางสมอง (mental process) หรอการกระท าทางสมอง หรอกระบวนการทสมองมปฏสมพนธกบขอมลสารสนเทศตางๆ แลวมการประมวลผลเพอเปนสารสนเทศน าไปสการคด 2. ทกษะการรคด เปนความสามารถในคดและการเรยนร ประกอบดวย กา รร บร (perception) ค ว ามสน ใจ (attention) ก า รจ า (memory) ภาษา (language) และการคด (thinking) โดยมสมอง (brain) เปนสวนประมวลผลขอมล (processing) ทรบเขามาจากประสาทสมผสตางๆ กอใหเกดการคดและการเรยนรขน การรบร เปนการแปลความหมายขอมลทบคคลไดรบจากสงแวดลอมผานทางอวยวะรบสมผส (sensory motor) ไดแก ตา ห จมก ลน ผวหนง ซงการรบรเปนพนฐานของการเรยนร ความสนใจเปนกระบวนการทางสมองในการเลอกใหความส าคญกบสงใดสงหนงในขณะทไมสนใจสงอน ความสนใจเกดขนได 2 ลกษณะ ไดแก 1) ความสนใจทเกดจากปจจยภายนอกหรอสงเรา 2) ความสนใจทเกดจากปจจยภายใน การจ าเปนกระบวนการทสมองลงรหสขอมล (encoding) โดยขอมลสารสนเทศแลวจดเกบ (stored) ไวในความทรงจ าและสามารถคนคน (retrieved) มาใชในสถานการณตางๆ ภาษาเปนความสามารถในการเรยนรระบบการใชสญลกษณทมความซบซอนเพอการสอสารของบคคล เปนประเดนหนงของการศกษาดานการรคด การคด เปนศกยภาพของสมองในการประมวลขอมล เพอบรรลวตถประสงคของการคด เชน การท าความเขาใจ การตความ การท านาย การประเมน


คณคา การจ าแนก การจดหมวดหม การตดสนใจ การแกปญหา การสรางสรรคนวตกรรม เปนตน 3. การพฒนาการคดขนสงของผเรยนเปนภารกจทส าคญของโคชทกคน ในการพฒนาใหผเรยนมทกษะการคดตางๆ ผานกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย สอดคลองกบความตองการและความสนใจของผเรยน การใชพลงค าถาม (power questions) การทบทวนหลงการปฏบต (after action review) การถอดบทเรยน (lesson learned) และการแลกเปลยนเรยนร


3.1 สาระส าคญของการรคด

3.2 ทกษะการรคด

3. การรคด

3.3 การคดขนสง

3.4 การโคชเพอการรคดบนฐานทฤษฎ การเรยนรกลมการรคด


คนทมทกษะการรคด

(cognitive skills) ทด

จะเรยนรสงตางๆ ไดอยางรวดเรว

และตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ


3.1 สาระส าคญของการรคด “การรคด” (cognition) มาจากค ากรยาในภาษาลาตนวา cognosco หมายถงความรหรอการตกผลกเปนแนวความคด(conceptualization) กระบวนการทางสมอง (mental process) หรอการกระท าทางสมอง หรอกระบวนการทสมอง มปฏสมพนธกบขอมลสารสนเทศตางๆ การศกษาความรดานการรคด มมานานตงแตสมยโบราณมากกวา 23 ทศวรรษ เชน Aristotle นกปรชญากรกไดศกษาการท างานของจต (mind) วาจตมการท างานอยางไรและมอทธพลตอการด ารงชวตของมนษยอยางไร โดยมงศกษาในดานความจ า การรบร และการคดภาพในสมองหรอการจนตนาการ เปนตน การรคดเปนรปแบบ (pattern) ของการรเรองตางๆ ซงเกดจากกระบวนการทางสตปญญาเชน การรบร การจ า การใหความสนใจ การใชภาษา การคด การวางแผน การตดสนใจ เปนตน (Franchi and Bianchini. 2011)

การรคด เปนกระบวนการเรยนรของสมองเพอใหเกดความรความเขาใจ โดยใชกระบวนการรคดของสมอง (cognitive process) ซงเปนกระบวนการทเกยวของกบการรบรขอมลตางๆ จากประสาทสมผสของร างกายแลวเกดการคด ในลกษณะตางๆ เพอใหเขาใจขอมลเหลานน เชน การคดวเคราะห การใหเหตผล การตดสนใจ การแกปญหา การวางแผน เปนตนการเรยนรดานการรคด (cognitive learning) เปนการศกษาเกยวกบทกษะการเรยนรดานตางๆ เชน การรบรขอมล การใหเหตผล การจ า การเชอมโยง เปนตน คนทมทกษะการรคด (cognitive skills) ทดจะสามารถเรยนรสงตางๆ ไดเรว สอสารกบบคคลอนไดอยางมประสทธภาพ ผเรยนทมทกษะการรคดทดจะสงผลใหมผลสมฤทธทางการเรยนทดตามไปดวย (Sternberg and Sternberg. 2009, Blomberg. 2011)

การรคด เปนสงททรงพลงอยางมากทท าใหมนษยสามารถเรยนรสงตางๆ และน าสงทไดเรยนรเหลานนมาใชในการด ารงชวตไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพ ซงแตละบคคลจะมพฒนาการดานการรคดทแตกตางกน ขนอยกบการฝกอบรมเลยงด


พนธกรรม สงแวดลอมและประสบการณตางๆ ซงโดยสวนมากพฒนาการดานการรคดไดรบอทธพลมาจากการฝกอบรมเลยงด และสงแวดลอมเปนส าคญ (Sternberg and Sternberg. 2009, Blomberg. 2011, Franchi and Bianchini. 2011) อยางไรกตามยงมบคคลจ านวนหนงทมทกษะการรคดทไมกลมกลนกน (cognitive dissonance) ไมสามารถเชอมโยงประสบการณต างๆ เ พอสรางเปนความรและน ามาใชได (Festinger. 1957)

การเรยนรทเนนการรคด (cognitive – based learning) อาจดเหมอนเปนการเรยนรในลกษณะเปนการเรยนรเชงรบ (passive learning) ซงเปนกระบวนการเรยนรทผ เรยนมบทบาทเปนผรบความรและค าสงตางๆ จากผสอน โดยขาดความกระตอรอรนในการปฏบตกจกรรมการเรยนร แตในความเปนจรงแลวการเรยนรทเนนการรคดเปนการเรยนรเชงรก (active learning) ซงผเรยนมบทบาท ในกจกรรมการเรยนรอยางกระตอรอรน เพราะในสมองของผเรยนไดคดอยตลอดเวลา ผสอนท าหนาทเปนโคชการรคดหรอการชแนะการรคด (cognitive coaching) โดยการตงค าถามกระตนการคดของผเรยน ใหผเรยนไดฝกใชกระบวนการคด เพอใหสามารถคดไดดวยตนเอง (Wallace. 2013)

ทกษะการรคด (cognitive skills) และการเรยนรมความสมพนธกนโดยทกษะการรคดแทจรงแลวไมไดเปนสงเดยวกนกบผลการเรยนรเนอหาสาระของรายวชาตางๆ (academic subjects) ไมวาจะเปนวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษา และรายวชาใดๆ

แตทกษะการรคดเปนศกยภาพทางสมองในการประมวลผลขอมลขาวสารตางๆ ใหเปนความรความเขาใจของบคคล ผานกระบวนการคดในลกษณะตางๆ อยางไรกตามทกษะการรคดนเปนปจจยสนบสนนการเรยนรเนอหาสาระของรายวชาตางๆ


โดยผเรยนทมทกษะการรคดในระดบสงจะสามารถเรยนรรายวชาไดดกวาผเรยนทมทกษะการเรยนรทต า เชน ผเรยนทมความสามารถดานเหตผลทดจะท าใหเรยนรคณตศาสตรและวทยาศาสตรไดดดวย กลาวคอ

1. เมอทกษะการรคดมความแขงแรง (strong) จะท าใหการเรยนรทางวชาการ (academic learning) จะมความรวดเรว งาย มประสทธภาพและมความสขในการเรยนร

2. เมอทกษะการรคดมความออนแอ (weak) จะท าใหการเรยนรทางวชาการจะใชเวลามาก เปนสงทยาก ขาดประสทธภาพและไมมมความสขในการเรยนร การปรบกระบวนการรคด (cognitive accommodation) ของบคคลในการปรบความคดใหเขากบสถานการณหรอสงเราใหมท าใหเกดการปรบเปลยนโครงสรางทางสตปญญาซงถาหากการปรบกระบวนการรคดนเกดความสมดลจะเกดการเรยนรทนท ซงกระบวนการปรบการรคด เปนขนตอนทตอเนองมาจากการซมซบ (assimilation) ขอมลใหมและเชอมโยงกบขอมลเดม ซงเปนทฤษฎการเรยนรของ Jean Piaget (Wadsworth. 1996)

ธรรมชาตของทกษะการรคด เปนสงทไมสามารถวดและสงเกตไดโดยตรง (non - direct observation) เพราะทกษะการรคดเปนศกยภาพของสมองทอยภายใน อยางไรกตามทกษะการรคดจะแสดงออกมาใหเหนจากพฤตกรรมทแสดงออก เชน การพด การกระท า การวางแผน การจดระบบการตดสนใจ เปนตน

การวเคราะหทกษะการรคดทมความถกตองจะเปนขอมลสารสนเทศส าหรบการพฒนาผเรยนไดเปนอยางด อกทงยงชวยสงเสรมศกยภาพในการเรยนรของผเรยนไดซงจ าเปนตองเรงพฒนาตงแตวยเดก เพราะเปนวยทสมองพรอมทจะจดจ า และเรยนรสงตางๆ ไดอยางรวดเรว บคคลทมทกษะการรคดจะมพฒนาการของความร


ความเขาใจ การใชเหตผล การสงเคราะห การเชอมโยงความสมพนธระหวางสงตางๆ เพอน าไปสการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ ทกษะการรคดเปนปจจยทส าคญของการเรยนร

การศกษาองคความรดานการรคดทมความเปนวทยาศาสตรและเปนระบบเรมตนโดย Wilhelm Maximilian Wundt (ค.ศ. 1832 - 1920) นกฟสกสและจตวทยาชาวเยอรมน ไดท าการศกษากระบวนการทางสมองและอารมณความรสกของมนษย ดวยการทดลองและการสงเกตพฤตกรรม

การศกษาของ Hermann Ebbinghaus (ค.ศ. 1850 - 1909) ทมงศกษาศกยภาพในการจ าของมนษย การศกษาของ Mary Whiton Calkins (ค.ศ. 1863 - 1930) มงศกษาศกยภาพในการจ าเชนเดยวกนกบ Hermann Ebbinghaus

รวมถงการศกษาของ William James (ค.ศ. 1842 - 1910) ทมงศกษา ไปทประสบการณการเรยนร (learning experiences) ของมนษยในชวตประจ าวน ไดเขยนต ารา เรอง Principles of Psychology ซงเปนจดเรมตนของการศกษา องคความรดานการรคดทชดเจนขน (Martin. 2009, Sternberg and Sternberg. 2009, Blomberg. 2011, Franchi and Bianchini. 2011)

การศกษาดานการรคดของนกวชาการดงกลาว ไดท าใหองคความรเกยวกบการรคด มพฒนาการมาเปนล าดบจนเกดเปนทฤษฎตางๆ ทเกยวของในหลายสาขาวชาเชน สาขาวชาจตวทยา (psychology) และสาขาวชาวทยาศาสตรการรคด(cognitive science) มงเนนศกษาการรคดในแงทเกยวของกบกระบวนการประมวลผลขอมลสารสนเทศ (information processing) น ามาสการพฒนาเปนองคความร หรอเปนทฤษฎตางๆ ทเกยวของกบการรคด (Blomberg. 2011) ปจจบนการศกษาคนควาวจยทางดานการรคด มงศกษาองคคว ามร ทเกยวของกบการท างานของสมองทสงผลตอการเรยนรและพฤตกรรม ครอบคลม


5 ประเดน ประกอบดวย 1) การรบร (perception) 2) ความสนใจ (attention) 3) การจ า (memory) 4) ภาษา ( language) และ 5) การคด (thinking) โดยเฉพาะอยางยงในเรองของการคดซงนกวชาการไดใหความส าคญเปนอยางมากเพราะเปนสงทมความจ าเปนตอการท างานและการด ารงชวตในสงคมทมความหลากหลายและซบซอน

จดมงหมายทส าคญของการโคชเพอการรคดนน คอ การใชเทคนควธการโคช ใหผเรยนมทกษะการรคด ไดแก ทกษะการรบร (perception) ทกษะการใหความสนใจกบส งใดส งหน ง (attention) ทกษะการจ า (memory) ทกษะทางภาษา (language) และทกษะการคด (thinking) ทแขงแรงเตมตามศกยภาพของผเรยน

3.2 ทกษะการรคด ทกษะการรคด (cognitive skills) หมายถง ความสามารถในคดและการเรยนร (ability to tough and learn) ประกอบดวย การรบร (perception) ความสน ใจ (attention) กา รจ า (memory) ภ าษา ( language) แ ละกา รค ด (thinking) โดยมสมอง (brain) เปนสวนประมวลผลขอมล (processing) ทรบเขามาจากประสาทสมผสตางๆ กอใหเกดการคดและการเรยนรขน (Hunt. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

มนษยทกคนมการพฒนาทกษะการรคดตงแตแรกเกด จากการมปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมรอบตว บคคลทมประสบการณสงกวาจะมพฒนาการของทกษะการรคดทดกวาบคคลอกคนหนงทมประสบการณนอยกวา โดยทวไปทกษะการรคดจะมพฒนาการทดขนตามล าดบขนพฒนาการ ยกเวนกรณทมความบกพรอง ทางสตปญญา อยางไรกตามทกษะการรคดจะลดต าลงเมอบคคลมอายมากขนซงเปนความเสอมของสมองตามอายขย โดยการพฒนาทกษะการรคดดานตางๆ มลกษณะ


ทเหมอนกนคอ เรมจากสงทงายไปสสงทมความซบซอน (complexity) มากขน ซงใชเปนหลกการเรยนรทก าหนดไวเปนนยโดยทวไป วาจะตองสอนส งทงายไปสสงทยาก ผเรยนจะเกดการพฒนาการคดไดดกวาการเรยนสงทยากในทนท (Hunt. 2004, Medin. 2005, Martin. 2009, Sternberg and Sternberg. 2009, Blomberg. 2011, Franchi and Bianchini. 2011, Galotti. 2011) ทกษะการรคดในแตละดาน มความเกยวของสมพนธกนทงหมด ไมวาจะเปนการรบรความสนใจ การจ า ภาษา และการคด ตางเปนเหตปจจยซงกนและกน ดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 8 ความสมพนธของทกษะการรคด

ทกษะการรคด

ความสนใจ

การจ า ภาษา

การคด

การรบร


3.2.1 การรบร (perception) การรบร หมายถง การแปลความหมายขอมลทบคคลไดรบจากสงแวดลอมผานทางอวยวะรบสมผส (sensory motor) ไดแก ตา ห จมก ลน ผวหนง ซงการรบรเปนพนฐานของการเรยนร (Schacter, Gilbert, Wegner. 2011) ขอมลทรบเขามาดงกลาวจะผานระบบประสาท (nervous system) เพอการแปลความหมาย ซงหากสามารถแปลความหมายไดกจะเกดการรบร เชน เมอหไดยนเสยง เสยงจะผานไปยงระบบประสาทแลวเกดการแปลความหมายวาเสยงทไดยนนนเปนเสยงอะไร ถาสามารถแปลความหมายไดกจะเกดการรบรขน ซงอาจจะเปนเสยงแตรรถยนต เปนตน แตถาระบบประสาทไมสามารถแปลความหมายของเสยงทไดยนนนไดกจะไมเกดการรบร (Blomberg. 2011)

องคประกอบของการรบรทน าไปสการเรยนรและการคดมดงตอไปน (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

1. สงเรา (stimulus) คอ ส งทมากระตนประสาทสมผส เชนเหตการณ ภาพ เสยง กลน และการสมผส สงเราทดมผลตอการรบสมผสไดอยางมประสทธภาพ

2. ประสาทสมผส (sense organs) คอ การรบสมผสสงเราตางๆ เชน การมองเหน การไดยนเสยง การไดกลน การรรส การสมผสจบตอง

3. ประสบการณเดม (experience) ประสบการณเดมทบคคลมอยกอนซงมอทธพลและสงผลตอการแปลความหมาย (interpret) สงทรบสมผสอยางมประสทธภาพ


ผเรยนจะรบรสงตางๆ ไดดมากนอยเพยงใด ขนอยกบปจจยหลายประการ ดงน (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

1. ความนาสนใจของสงเรา โดยสงทเราทดจะตองดงดดความสนใจของผเรยนไดด เชน สงเรานนเปนอยในความสนใจของชมชนและสงคม สอเคลอนไหว สอมลตมเดย การเขยนหนงสอทสวยงามของโคช การมบคลกภาพทดของโคช การพดดวยถอยค าสภาพออนหวาน เปนตน กลาวโดยสรปคอ สงทอยรอบตวผเรยนเปนสงเราทงสนและสงเราเหลานจะน าไปสการเรยนรของผเรยน หากสงเรามความนาสนใจ จะชวยดงดดใหผเรยนสนใจเรยน ตดตามบทเรยน ปฏบตกจกรรมการเรยนรอยางตอเนอง

2. ความสมบรณของอวยวะรบสมผสและประสาทสมผส เปนสงทเปนปจจยพนฐานทผเรยนจ าเปนตองมมากอน สงนเปนธรรมชาตของผเรยนโดยทวไป ทมอวยวะรบสมผสและประสาทสมผสทเปนปกต อนเนองมาจากการตงครรภอยางมคณภาพของแม การไดรบการฝกอบรมเลยงดตงแตแรกเกด

อยางไรกตามมเดกจ านวนหนงทมอวยวะรบสมผสและประสาทสมผส ไมปกต เชน เดกทมสายตาสนเพราะใชคอมพวเตอรมากเกนไป เดกทมปญหาหหนวกอนเนองมาจากการเจบปวยแลวไมไดรบการรกษาอยางถกตอง เดกทมภาวะปากแหวงเพดานโหว (cleft lip) อนเนองมาจากกรรมพนธ หรอการดมเหลา การใชยาคมก าเนดของแมในขณะตงครรภ แลวไมไดรบการผาตดรกษาทนทหลงคลอด เปนตน การตรวจสอบและประเมนผเรยนวามอวยวะรบสมผสและประสาทสมผสเปนปกตหรอไม หรอบางครงเรยกวาการวนจฉยผเรยน เปนสงทส าคญ ทโคชตอง มความรและสามารถท าได เชน ผเรยนคนหนงเขยนหนงสอตามทโคชเขยนใหดไมได ถาโคชไมมความรในเรองน อาจเขาใจผดวาผเรยนคนนเปนปญญาออน จงสงตอไปเรยนโรงเรยนเดกปญญาออนกได ซงแทจรงแลวเดกคนนมปญหาสายตาสนมาก เมอเดกไดรบการวดสายตาและตดแวนแลว กสามารถเขยนหนงสอตามครไดเปนอยางด เปนตน


3. ระดบสตปญญา ระดบสตปญญา (Intelligence Quotient: IQ) เปนปจจยทสงผลตอการรบร องคประกอบของระดบสตปญญา ประกอบดวย คณตศาสตร การใชภาษา การคดเชงตรรกะ การมองเหน การจดหมวดหม ความจ าระยะสน ความรทวไป ความเรวในการค านวณ ผเรยนทมระดบสตปญญาปกตหรอสง จะสามารถรบรไดดกวาผเรยนทมระดบสตปญญาต า อยางไรกตามระดบสตปญญาเปนสงทพฒนาไดดวยวธการตางๆ เชน การจดกจกรรมใหเกดประสบการณทกวางขวาง การรบประทานอาหารทมคณภาพ การมอารมณด จตใจราเรงแจมใส การมความสข การคดทางบวก การเหนคณคาในตนเอง การหมนใชความคด เปนตน

4. ประสบการณ ปจจยสนบสนนการรบร อกประการหน งคอประสบการณเดม ผเรยนทมประสบการณเดมมาก จะรบรและเรยนรไดดกวาผเรยนทมประสบการณเดมนอย เชน ผเรยนทมโอกาสไปเรยนรในพพธภณฑ วด สวนสตว สวนสาธารณะ เปนตน การมประสบการณทหลากหลายจะเปนฐานขอมลทส าคญส าหรบการรบรและเรยนรสงใหมๆ โคชควรจดประสบการณทหลากหลายใหกบผเรยนอยางตอเนอง เพราะประสบการณเหลานจะเปนพนฐานในการรบรและเรยนร สงใหมในวนขางหนา

5. สภาวะทางจตใจ เปนปจจยทส าคญทสดทท าใหเกดการรบรและการเรยนร ผเรยนจะรบรและเรยนรสงตางๆ ไดดเมอมสภาวะทางจตใจทผอนคลาย มความสข ไมเครยดและวตกกงวล ความผอนคลายและมความสขจะน าไปสคลนสมองทเปนคลนอลฟา (alpha wave) เปนสภาวะทพรอมจะรบรและเรยนร ในทางกลบกนสภาวะทางจตใจทมความเครยดและวตกกงวล เปนสภาวะทไมพรอมจะรบรและเรยนรสงใดๆ โคชมหนาทปรบสภาวะจตใจของผเรยนใหผอนคลายและมความสข ดวยวธการตางๆ เชน การยมแยมแจมใส การหวเราะ การใชภาษาทางบวก เปนตน

ผเรยนเลอกรบรในสงทตนเองตองการเปนล าดบแรก ถาใชมมมองเชงธรกจ จะพบวาโคชเปรยบเสมอนเจาของธรกจ เนอหาสาระเปรยบเสมอนสนคาและผเรยน


เปรยบเสมอนผบรโภค โดยทวไปแลวผบรโภคจะเลอกบรโภคสงทตรงกบความตองการ สงทประทบใจ สงทชอบ เปนส าคญ

ดงนนหากโคชสามารถน าเสนอเนอหาสาระหรอสงทผเรยนจะตองเรยนร โดยท าใหผเรยนเกดการรบรวาทสงทเรยนนนมความส าคญเปนสงทมคณคามประโยชน เปนสงทจ าเปนได จะเปนตนทนทดมากส าหรบการจดการเรยนร

การสรางการรบรของผเรยนเปนความสามารถเบองตนของโคชทกคน ในการเปดใจผเรยนใหเปดรบการเรยนรซงมดงตอไปน

1. การท าใหผเรยนเหนคณคาและความส าคญของสงทจะเรยนร

2. การสรางความรสกวาสงทจะเรยนรเปนสงทงายและไมยาก

3. การสรางความเชอมนใหกบผเรยนวาสามารถเรยนรได

4. การท าลายความเครยดและความวตกกงวลของผเรยน

5. การสรางความรสกวาผเรยนเปนบคคลส าคญของโคช การรบรความสามารถในตนเอง (self – efficacy) เปนการรบรวาตนเองมความสามารถในการทจะท าอะไรบางสงบางอยางไดประสบความส าเรจ ซงน าไปสการลงมอปฏบตสงนนจนบรรลเปาหมาย การรบรความสามารถในตนเองเปนพลงการเรยนรทอยในตวผเรยนทกคน หากผเรยนรบรวาตนเองมความสามารถแลวจะเปนแรงผลกดนใหมความตงใจ มงมน พยายามในการเรยนรอยางตอเนอง (Eisenberger Antonio and Bertrando. 2005)


การกระตนใหผเรยนเกดการรบรในตนเอง เปนหนาทของโคชอยางหนง ทตองท าใหผเรยนทกคนมการรบรวาตนเองมความร ความสามารถ ซงมหลายวธ เชน 1. การพดชกจงใจ เชน ครเชอวาเธอท าได 2. การชนชมเมอผเรยนประสบความส าเรจ 3. การใหประสบการณแหงความส าเรจแกผเรยน 4. การใหเหนตวแบบคนทประสบความส าเรจ 5. การชอนความรสกของผเรยนเมอรสกวาไมมความสามารถ 3.2.2 ความสนใจ (attention)

ความสนใจเปนกระบวนการทางสมองในการเลอกใหความส าคญกบสงใดสงหนงในขณะทไมสนใจสงอน ความสนใจเกดขนได 2 ลกษณะ ไดแก 1) ความสนใจทเกดจากปจจยภายนอกหรอสงเรา 2) ความสนใจทเกดจากปจจยภายใน เปนความสนใจทเกดขนจากความตองการของบคคล โดยไมมสงเราภายนอก โดยธรรมชาตบคคลจะสามารถใหความสนใจกบสงใดสงหนงในเวลาเดยวกนไดเพยงสงเดยว ดงแผนภาพดานลางทแสดงความสนใจขณะทอานหนงสอโดยมจดทใหความสนใจ (focus) เพยงจดเดยว (Anderson. 2005)

แผนภาพ 9 การใหความสนใจในขณะอานหนงสอ ทมา https://en.wikipedia.org/wiki/Attention#/media/ File:Wikipedia-spotlight.jpg สบคนเมอ 8 สงหาคม 2558


การใหความสนใจม 3 ลกษณะ ไดแก (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

1. ความยาวนานของการใหความสนใจสงใดสงหนง (sustained attention) เปนความสามารถในการใหความสนใจกบสงใดสงหนงไดเปนระยะเวลาตดตอกนนาน มความหมายคลายคลงกบค าวา สมาธ เชน การอานหนงสอไดตดตอกนเปนระยะเวลานาน เปนตน

2. การเลอกสงทใหความสนใจ (selective attention) ซงเปนความสามารถในการเลอกใหกบสนใจกบบางสงบางอยาง และไมใหความสนใจกบบางสงบางอยาง เชน การท างานใหเสรจทละอยาง เปนตน

3. การแบงความสนใจ (divided attention) ซงเปนการใหความสามารถในการใหความสนใจกบสงหลายสงในเวลาเดยวกน (multi - tasking) เชน การท างานหลายอยางในเวลาเดยวกนซงเปนทกษะของเดกในปจจบนทท าการบานไปพรอมกบการฟงเพลง เปนตน

ปจจยทท าใหบคคลเกดความสนใจกบสงใดสงหนงแบงเปน 2 ปจจย ไดแก (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

1. ปจจยภายนอก หมายถง คณลกษณะหรอลกษณะของสงเรา ทสามารถดงดดความสนใจได เชน แสง ส เสยง กลน เปนตน

2. ปจจยภายใน หมายถง ความสนใจของแตละบคคล ซงมความแตกตางกนซงปจจยภายในจะเปนตวผลกดนใหเกดพฤตกรรมการเรยนรในสงทสนใจนน โดยไมตองอาศยปจจย จากภายนอก เชน บคคลทมความสนใจเกยวกบการเรยนการสอนคณตศาสตร จะมการศกษาคนควา หาความรเกยวกบการเรยนการสอนคณตศาสตรอยางตอเนอง โดยไมตองอาศยสงเราจากภายนอกมากระตนใหเกดความสนใจ


ความสนใจของบคคลอาจแสดงออกให เหนเปนพฤตกรรม (overt attention) หรออาจเปนในรปของการคดทไมแสดงออกมาเปนพฤตกรรม (covert attention) เชน ขณะทอานหนงสอสายตาของผอาน ทมองตวอกษรนนเปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความสนใจ ในขณะทความคดทเกดขนระหวางการอานนนเปนความสนใจทไมไดแสดงออกมาเปนพฤตกรรม (Wright and Ward. 2008) การสรางความสนใจเปนหวใจหลกทท าใหผเรยนตดตามบทเรยนตลอดเวลา ผเรยนจะสนใจบทเรยนหรอไมขนอยกบปจจยหลายประการ เชน ลกษณะของกจกรรมการเรยนร ลกษณะของสอการเรยนร เนอหาสาระ บคลกภาพของโคช สภาพแวดลอม สงรบกวนตางๆ เปนตน ซงการสรางความสนใจโคชสามารถท าไดหลายวธการโดยมหลกการทส าคญไดแก 1) การมบคลกภาพทดของโคช 2) การเปลยนกจกรรมการเรยนรอยางเหมาะสม 3) การใชน าเสยงทมการปรบระดบสงต าอยางเหมาะสม 4) การใชทาทางประกอบในการอธบายหรอการบรรยาย และ 5) การใชสอประกอบการจดการเรยนร สอทมพลง คอ สอทสามารถกระตนการคดขนสงไดด

3.2.3 การจ า (memory)

การจ าเปนกระบวนการทสมองลงรหสขอมล (encoding) โดยขอมลสารสนเทศแลวจดเกบ (stored) ไวในความทรงจ าและสามารถคนคน (retrieved) มาใชในสถานการณตางๆ ประกอบดวยกระบวนการลงรหส การจดเกบและการคนคน ดงน (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011) การลงรหส (encoding) เปนขนตอนแรกของกระบวนการจ าโดยสมองจะมการรบขอมลแลวท าการประมวลผลเปนสงทสมองสามารถจดจ าไวไดซงอาจเปน ภาพ ตวอกษร ภาษา เปนตน การจดเกบ (stored) เปนขนตอนทสองของกระบวนการจ าสมองจะจดเกบรหสหรอสงทจดจ าไวอยางถาวร (การลมเกดจากการทสมองไมสามารถเกบรหสไวไดอยางถาวร) พรอมทจะถกคนคนมาใชงาน


การคนคน (retrieved) บางครงเรยกวา recall หรอ recollection เปนขนตอนทสามของกระบวนการจ า โดยสมองจะคนขอมลทจดจ าไวมาใชงานในสถานการณตางๆ การจ าไดหรอทเรยกวาความจ าแบงเปน 2 ลกษณะ ไดแก (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011) 1. ความจ าระยะสน (short–term memory) หรอความจ าท างาน (working memory) เปนความจ าทใชในการคดขนสง ตลอดจนการแกปญหา การท างาน การตดสนใจ การสรางสรรคนวตกรรม ซงนบวาเปนความจ าทส าคญและจ าเปนส าหรบการด ารงชวตประจ าวน ซงการโคชเพอการรคดสามารถกระตนความจ าท างานไดโดยการใชพลงค าถามทกระตนการคดขนสงซงจะท าใหผเรยนใชความจ าท างานมาคดแกปญหาและตดสนใจ 2. ความจ าระยะยาว (long – term memory) เปนการจ าสงใดสงหนงไดในระยะเวลายาวนาน เปนความจ าทคอนขางถาวร หรอจ าไดไมลม ความจ าระยะยาวมหลายลกษณะ เชน จ าเหตการณหรอเรองราวตางๆ จ าสงทเปน องคความร จ าอารมณความรสก จ าสงทลงมอปฏบตจรง เปนตน โดยทวไปบคคลจะมความจ าระยะยาวในเรองใดเรองหนงทตนเองไดเขาไปมสวนรวมหรอการลงมอปฏบต ในสงนน ความจ าระยะยาวถกน ามาใชในเรองทมความส าคญๆ ทตองใชขอมลขนาดใหญ (big data) มาเปนสารสนเทศประกอบการคดและตดสนใจ การจ าเปนพนฐานทส าคญของการเรยนร เพราะเปนฐานขอมลความร ทสะสมไวในสมองและสามารถดงมาใชในการคด การแกปญหา และการสรางสรรค ไดทนท เชน การเรยนรของผเรยนเรองการแกโจทยปญหาคณตศาสตร ผเรยนทจ าสตรคณ วธการ และขนตอนการแกโจทยปญหาทเคยเรยนรมาแลวได จะสามารถแกโจทยปญหาคณตศาสตรขอนนไดเรวกวาคนทจ าสตรคณ วธการ และขนตอนการแกโจทยปญหาทเคยเรยนรมาแลวไมได อยางไรกตามการจ าทเออตอการเรยนร ตองเปนการจ าทมพนฐานมาจากความเขาใจ (comprehension) ซงเปนความเขาใจทเหนอกวาการเขาใจแบบ understanding ไมใชการจ าแบบ “นกแกวนกขนทอง”


3.2.4 ภาษา (language) การเรยนรภาษาเปนความสามารถในการเรยนรระบบการใชสญลกษณ ทมความซบซอนเพอการสอสารของบคคล เปนประเดนหนงของการศกษาดานการรคด ภาษาใดๆ ทใชในการสอสารจะมลกษณะรวมกนคอความเปนระบบ (system) ศาสตรทวาดวยการศกษาคนควาทางดานภาษา เรยกวาภาษาศาสตร (linguistics) สวนศาสตรทศกษาคนควาทางดานสมองกบการเรยนรภาษาตลอดจนพยาธสภาพของสมองท ท า ให เ ก ดปญหาในการ ใช ภ าษา เ ร ยกว า ภาษาศาสตรประสาทวทยา(neurolinguistics) (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

ก า ร ศ ก ษ า ด า น ป ร ะ ส า ท ว ท ย า ศ า ส ต ร ก า ร ร ค ด ( cognitive neuroscience) ถอวา การเรยนรภาษาเปนความสามารถของสมองในการเรยนรและใชระบบการสอสารทมความซบซอน โดยไมวาจะเปนการฟงการพด การอาน การเขยน ตลอดจนสญลกษณตางๆ ทใชในการสอสาร (Galotti. 2011)

สมองเปนศนยกลางของการเรยนรดานภาษา สมองท าหนาททงในดานการสรางความรความเขาใจทางภาษาและการสอสารภาษา เชน การพด การเขยน เปนตน โดยสมองสามารถเรยนร การใชภาษาไดจากการมปฏสมพนธกบสงคมและสงแวดลอม โดยธรรมชาตแลวจะเรยนรจากการฟงเปนล าดบแรก จากนนจะเปนการออกเสยงหรอการพด การอาน และการเขยน ตามล าดบของพฒนาการทางสตปญญา (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011) ความสามารถดานภาษา คอ ความสามารถในการอาน การฟง การด การพด เพอร เขาใจ วเคราะห สรปสาระส าคญ ประเมนสงทอาน ฟง ด จากสอประเภทตางๆ และสอสารดวยการพด การเขยนไดถกตองตามหลกการใชภาษาอยางสรางสรรค เพอการน าไปใชใน

http://en.wikipedia.org/wiki/Neurolinguistics


ชวตประจ าวน การอยรวมกนในสงคมและการศกษาตลอดชวต (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

3.2.5 การคด (thinking)

การคด มาจากค าในภาษาองกฤษโบราณ วา þoht, or geþoht เปนศกยภาพของสมองในการประมวลขอมล เพอบรรลวตถประสงคของการคด เชน การท าความเขาใจ การตความ การท านาย การประเมนคณคา การจ าแนก การจดหมวดหม การตดสนใจ การแกปญหา การสรางสรรคนวตกรรม เปนตน (Anderson. 2004, Medin. 2005, Galotti. 2011)

ในทางประสาทวทยาศาสตร (cognitive neuroscience) การคดเปนการสงขอมลหรอสารสอประสาท (neurotransmitter) โดยมสารเคมทมหนาทในการน าสญญาณไฟฟาจากเซลลประสาทเซลลหนงไปยงอกเซลลหนง) ในรปของสญญาณไฟฟาทางเคม (electrochemical signaling) (Gazzaniga, Ivry, and Mangun. 2013) แผนภาพ 10 การสงสารสอประสาทระหวางเซลลประสาทเซลลหนง ไปยงอกเซลลหนง ทมา http://cdn.phys.org/newman/gfx/news/hires/understandin.jpg สบคนเมอ 8 สงหาคม 2558

ความจ า

การคด



การคด (thinking) ท าใหเกดความคด (thought) บคคลทมการคดอยางมประสทธภาพ มตวชวด 4 ประการ ไดแก (วชย วงษใหญ. 2555)

1. มจดมงหมายในการคด

2. คดอยบนพนฐานขอมล

3. ใชปญญา (เหตผล) ตรวจสอบความคด

4. คดทางบวกและสรางสรรค การคดแบงเปน 2 ระดบ ไดแก (Lazear. 2004, Brookhart. 2010) 1. การคดขนพนฐานประกอบดวย การจ า (remembering) การท าความเขาใจ (understanding) การประยกตใช (applying)

2. การคดขนสง (higher – order thinking) ประกอบดวยการคดวเคราะห (analytical thinking) การคดสงเคราะห (synthesis thinking) การคดประเมนคา (evaluate thinking) การคดสรางสรรค (creative thinking) การคดวจารณญาณ (critical thinking) การคดเปนระบบ (systematic thinking) การคดแกปญหาอยางสรางสรรค(creative problem solving) ซงเปนปจจยท าใหเกดการเรยนร

ในพระพทธศาสนาแบงวธการคดออกเปน 10 วธ ซงเปนวธการคดขนสงทมลกษณะบรณาการการคดตางๆ เรยกวา โยนโสมนสการ คอ หลกธรรมทวาดวย การใชความคดถกวธ คอ การท าในใจโดยแยบคาย มองสงทงหลายดวยความคดพจารณาสบคนถงตนเคา สาวหาเหตผลจนตลอดสาย แยกแยะออกพเคราะหดดวยปญญาทคดเปนระเบยบ และโดยอบายวธ ใหเหนสงนนๆ หรอปญหานนๆ ตามสภาวะและตามความสมพนธแหงเหตปจจย (reasoned attention; systematic attention; analytical thinking; critical reflection; thinking in terms of specific


conditionality; thinking by way of causal relations or by way of problem - solving) (คดมาจากหนงสอ พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม ของ พระพรหมคณาภรณ ป.อ. ปยตโต)

วธคดแบบโยนโสมนสการ คอ การน าวธคด 10 วธมาใชในทางปฏบต ดงน (สรปมาจากหนงสอพทธธรรม พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). 2557)

1. วธคดแบบสบสาวเหตปจจย คอ พจารณาปรากฏการณทเปนผล ใหรจกสภาวะทเปนจรง หรอพจารณาปญหาหาหนทางแกไข ดวยการคนหาสาเหต และปจจยตางๆ ทสมพนธ สงผลสบทอดกนมา อาจเรยกวา วธคดแบบอทปปจจยตา หรอคดตามหลกปฏจจสมปบาท แบงเปนวธคด ยอยอก 2 วธ คอ 1) คดแบบปจจยสมพนธ และ 2) คดแบบสอบสวนหรอตงค าถาม

2. วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ คอ การคดมงใหแยกแยะและใหรจกสงทงหลายตามสภาวะของสงนน เมอแยกแยะสวนประกอบออกแลวจะเหนภาวะทองคประกอบเหลานน ตรงกบการคดวเคราะหทใชกนอยในปจจบน

3. วธคดแบบสามญลกษณ หรอ วธคดแบบรเทาทนธรรมดา คอ การคดอยางรเทาทนความเปนไปของสงทงหลายซงจะตองเปนอยางนนๆตามธรรมชาตของมนเอง ในฐานะทเปนสงซงเกดจากเหตปจจยตางๆ จะตองเปนไปตามเหตปจจย แบงเปน 2 ขนตอน ไดแก ขนทหนง คอ รเทาทนและยอมรบความจรง เปนขนทวางทาทตอสงทงหลายโดยสอดคลองกบความเปนจรงธรรมชาต ขนทสอง คอ แกไขและท าการ ไปตามเหตปจจย เปนการปฏบตตอสงทงหลายโดยสอดคลองกบความจรง ตามธรรมชาต เปนการปฏบตดวยปญญา ดวยความรเทาทน เปนอสระ ไมผกมด ตว แกไข ดวยความรและแกทตวเหตปจจย

4. วธคดแบบอรยสจจ หรอคดแบบแกปญหา คอ วธคดแหงความดบทกข มลกษณะทวไป 2 ประการ คอ 1) วธคดตามเหตและผล สบสาวจากผลไปหาเหตแลวแกไขทตนเหต 2) เปนวธคดทตรงจดตรงเรอง ตรงไปตรงมา มงตรงตอสงทตอง


ปฏบต ใชแกปญหา ไมฟงซานออกไปในเรองทไมเกยวกบการแกไขปญหา กระบวนการคดแบบอรยสจจ ม 4 ขนตอนดงน

ขนท 1 ทกข คอ สภาพปญหา ความคบของ ตดขด กดดน บบคน บกพรอง ส าหรบทกขน เรามหนาทเพยงก าหนดร คอ ท าความเขาใจและก าหนดประเดนปญหาใหชด และท าความเขาใจปญหา

ขนท 2 สมทย คอ เหตเกดแหงทกข หรอสาเหตของปญหา ไดแก เหตปจจยตางๆ ทสมพนธกนสบทอดกนมา ซงตองสบคน วเคราะหและวนจฉยสาเหตของปญหาใหพบ

ขนท 3 นโรธ คอ ความดบทกข ความพนทกข ภาวะไรทกข พนปญหา เปนจดหมายทตองการ ในขนนจะตองก าหนดไดวาจดหมายทตองการคออะไร จดหมายนนเปนไปไดหรอไม เปนไปไดอยางไร มหลกการอยางไร มจดมงหมายรองอะไรบาง

ขนท 4 มรรค คอ ทางดบทกข ขอปฏบตใหถงความดบทกข หรอวธแกไขปญหา ไดแก วธการและรายละเอยดสงทตองปฏบตจรง 5. วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ หรอคดตามหลกการและความมงหมาย คอ พจารณาใหเขาใจความสมพนธระหวางหลกการกบความมงหมายเพอใหไดผลตรงตามความมงหมาย

6. วธคดแบบรทนคณโทษและทางออก คอ การพจารณาส งทงหลายตามความเปนจรง ในทกแงทกดาน ทงดานดและดานเสย ทงคณ ทงโทษ ของสงนน วเคราะหจดหมายทตองการบรรลวาคออะไร และมวธการด าเนนการอยางไร

7. วธคดแบบคณคาแท – คณคาเทยม คอ การพจารณาเกยวกบการใชสอย หรอการบรโภค เปนวธคดทบรรเทาตณหา ขดเกลากเลส ตดทางไมใหกเลส


เขามาครอบง าจตใจ คณคาแท คอ คณคาหรอประโยชนในแงทสนองความตองการของชวตโดยตรง เพอความดงาม ความด ารงอยดวยดของชวต หรอเพอประโยชนสขทงของตนเองและผ อน คณคาเทยม คอ คณคาหรอประโยชนทพอกเพมใหแกสงนน เพอปรนเปรอความตองการ หรอคณคาสนองตณหา

8. วธคดแบบเรากศล คอ การท าใจทชกน าความคดใหเดนไปในทางทดงามและเปนประโยชน ชวยแกนสยความเคยชนทชวราย พรอมกบสรางนสยความเคยชนใหม ทดงามใหแกจต

9. วธคดแบบอยกบปจจบน คอ การใชความคด และเนอหาของความคดอยางมสตระลกรอยกบปจจบน เปนการคดในแนวทางของความรหรอคดดวยอ านาจปญญา ไมวาจะเปนเรองทเปนไปอยในขณะน หรอเปนเรองลวงไปแลว หรอเปนเรองของกาลภายหนา กจดเขาในการอยกบปจจบนทงนน ความคดทไมอยกบปจจบน คอ ความคดทเลอนลอยไปตามอ านาจของตณหา คดไปตามอารมณและความรสก

10. วธคดแบบวภชชวาท หรอ วธคดแบบจ าแนกแยกแยะ คอ การพจารณาโดยแยกแยะใหเหนแตละแงแตละดานครบทกแงทกดาน ไมจบเอาแงหนงแงเดยว หรอบางแง ขนมาวนจฉยตคลมลงไป หรอประเมนคณคาความดความชว โดยถอเอาสวนเดยวหรอบางสวนเทานนแลวตดสนพรวดลงไป เมอสงเคราะหการคดแบบโยนโสมนสการทง 10 วธดงกลาวแลวเหลอศกยภาพของการคด 4 ประการดงน (พระธรรมปฏก (ป.อ.ปยตโต). 2546)

1. อปายมนสการ คอคดถกวธ มวธคด วธวจย และใชวธการนนอยางถกตองวองไว

2. ปถมนสการ คอคดมระเบยบ การศกษาจะตองสอนใหคนคดตอเนองอยางเปนระบบ มระเบยบ ไมกระโดดไปกระโดดมา คดอยางมเปาหมาย


3. การณมนสการ คอคดมเหตผล สามารถเชอมโยงวาเหตผลนน าไปสผลอะไรหรอผลน มาจากเหตอะไร

4. อปปาทกมนสการ คอ การคดทเปนกศล เปนการคดเพอคนหา แกนสารสาระเมอไดรบขอมลขาวสารมากมาย ตองรจกกรองเอาสวนทเปนประโยชนและเหมาะสมกบเรา

การคดเปนกระบวนการทางสมองทเกดขนในชวตประจ าวน และเปนปจจยทส าคญทสดของการเรยนร บคคลทมศกยภาพในการคดจะสามารถเรยนรสงตางๆ ไดอยางรวดเรว สามารถวเคราะห สงเคราะห ตลอดจนสรางสรรคนวตกรรมไดอยางตอเนอง ทกษะการรคดทกลาวมา เปนจดเนนของการโคชเพอการรคดซงจ าเปนอยางยงทโคชจะตองมความรความเขาใจอยางชดเจน เพอใหสามารถปฏบตการโคชใหผเรยนมพฒนาการของทกษะการรคดไดอยางตอเนอง โดยทกษะการรคดดงทกลาวมานนสามารถศกษาเพมเตมไดในหนงสอต าราทางดานจตวทยาทมอยทงในและตางประเทศจ านวนมาก การโคชเพอการรคดเพอพฒนาผเรยนไปสสงคมในอนาคต มจดเนนทส าคญทสดคอการโคชเพอพฒนาการคด โดยเฉพาะการคดขนสง (higher – order thinking) เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดวจารณญาณ เปนตน เพราะการคดเทานนทจะท าใหผเรยนสามารถด ารงชวตอยในพหสงคมไดอยางมคณภาพ มความสข สามารถพฒนาตนเองไดอยางตอเนอง ตลอดจนการท าประโยชนเพอสวนรวม และการชวยเหลอเกอกล เออเฟอเผอแผบคคลอน ดวยเหตนโคชจงเปนมากกวาการเปนผสอนหรอผบอกกลาวเทานน แตโคชคอผทจะท าใหผเรยนเกดการพฒนาดานการคดไดดวยตนเองอยางตอเนอง โดยใชเทคนควธการโคชอยางหลากหลาย สอดคลองกบธรรมชาตของผเรยนรายบคคลและบรบทตางๆ ทมอทธพลและสงผล ตอการเรยนร ดงนนการเปนโคชจงเปนสงทผสอนจะตองเรยนรและปรบเปลยนบทบาทของตนเองเปนโคชทดและเกง


3.3 การคดขนสง การคด คอ การกระท าทกสงทกอยางในสมอง เชน การระลกความทรงจ าหรอความร การท าความเขาใจ การวเคราะห การตความ การตรวจสอบทบทวน การคาดการณในอนาคต การใหเหตผล การประเมนคณคา การตดสนใจ การวางแผน การออกแบบ เปนตน

การคดมหลายลกษณะซงเปนปจจยส าคญส าหรบการเรยนรและการด ารงชวต ผเรยนจ าเปนตองไดรบการพฒนาศกยภาพดานการคดอยางตอเนอง โดยเฉพาะการคดขนสง (higher order thinking) เชน การคดวเคราะห (เปนจดเรมตนของการคดขนสง) การคดสงเคราะห การคดเชงระบบ การคดเชงเหตผล การคดเชงตรรกะ การคดอยางมวจารณญาณ การคดไตรตรอง การคดรเรม การคดสรางสรรค โดยโคชทมความรความสามารถ อนจะท าใหผเรยนมพฒนาการของการคดขนสงไดอยางตอเนอง

การคดขนสงแตละประเภทเปนสงทโคชตองมความรความเขาใจอยางชดเจน เพอใหสามารถท าการโคชผเรยนใหมการคดขนสงไดอยางมประสทธภาพ โดยสามารถใหค าจ ากดความไดด งตวอย างตอไปน (ราชบณฑตยสถาน. 2542, ราชบณฑตยสถาน. 2555, Oxford University. 2005, Bloom. 1956, Anderson and Krathwohl. 2001) การคดวเคราะห (analytical thinking) คอ การคดจ าแนกแยกแยะองคประกอบตางๆ ของสงทใหญกวา และการพจารณาความเกยวของกนระหวางองคประกอบเหลานนเพอใหเกดความรความเขาใจทลกซงมากยงขน เชน การจ าแนกองคประกอบของดอกไมทประกอบดวย กานดอก กลบดอกและเกสร เปนตน


การคดสงเคราะห (synthesis thinking) คอ การคดผสมผสานองคประกอบยอยๆ ของสงใดสงหนงเขาดวยกนอยางเปนระบบ ท าใหมความซบซอนมากขน และมลกษณะเปนองครวม ไมแยกสวน เชน การผสมผสานความรเกยวกบ การออกก าลงกาย ความรเกยวกบดชนมวลกาย (BMI) และความรเกยวกบความอวน น าไปสการสงเคราะหเปนองคความรดานการออกก าลงกายเพอลดน าหนก เปนตน การคดเชงระบบ (system thinking) คอ 1) การคดในเรองใดเรองหนง ทมองภาพรวมวาเปนระบบใหญ ซงประกอบดวยระบบยอยทมความสมบรณในตวเองหลายระบบ และระบบยอยเหลานนตางมความสมพนธกน 2) การคดในลกษณะวงจรของสาเหตและผล (cycle loop) ในเรองใดเรองหนงทมความเชอมโยงกน เชน การคดเกยวกบระบบของรางกายมนษยซงเปนระบบใหญ ประกอบดวยระบบยอยๆ ไดแก ระบบหายใจ ระบบหมนเวยนโลหต ระบบยอยอาหาร ระบบตอมไรทอ ระบบขบถาย ระบบหอหมรางกาย ระบบโครงกระดก ระบบกลามเนอ ระบบประสาท ระบบสบพนธ เปนตน การคดเชงเหตผล (rational thinking) คอ การคดทมลกษณะเชอมโยงความสมพนธของเหตและผลวาสาเหตทท าใหเกดผลคออะไร หรอผลทเกดขนมาจากสาเหตอะไร บนพนฐานของความรและขอมลตางๆ เชน การใหเหตผลวาเพราะเหตใดการตดไมท าลายปาจงเปนการท าลายสงแวดลอม เปนตน การคดเชงตรรกะ (logical thinking) คอ การอางความจรงอยางใดอยางหนงแลวน าไปสการลงสรปไปยงสงอนอยางมเหตผล เชน การอางความจรงวา 1) สสารทกชนดตองการทอย 2) อากาศเปนสสาร ดงนนสรปไดวา อากาศตองการทอย เปนตน การคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) คอ การคดพจารณาและประเมนขอมลหลกฐานตางๆ ทเกยวของกบเรองทคดดวยความมสตปญญา มเหตผล


น าไปสการตดสนใจอยางใดอยางหนง เชน การคดพจารณาและประเมนขอมลหลกฐานตางๆ วาการแตงกายชดนกเรยนทถกระเบยบชวยสงเสรมบคลกภาพทดของนกเรยนจรงหรอไม เปนตน

การคดไตรตรอง (reflective thinking) คอ การคดทบทวนในเรองใดเรองหนงทเกดขนในปจจบน (reflection in action) อดต (reflection on action) หรออนาคต (reflection for action)อยางมเหตผล โดยใชความร ขอมล หลกฐาน ประสบการณ น าไปสการปรบปรงและพฒนาใหดขน เชน การทบทวนพฤตกรรมความสนใจในเรยนรของตนเองจนไดขอสรปในการปรบปรงและพฒนาตนเองในการเรยนรครงตอไป เปนตน

การคดรเรม (initiative thinking) คอ การคดแสวงแนวทางหรอวธการใหมๆ ทน าไปสการปฏบตอยางใดอยางหนงทยงไมเคยท ามากอน และเปนสงทเปนประโยชน การคดรเรมเปนพนฐานของการคดสรางสรรค เชน การคดน าวสดเหลอใชมาสรางเปนผลตภณฑใหม เปนตน

การคดสรางสรรค (creative thinking) คอ การคดทน าไปสนวตกรรม ซงอาจเปนแนวคดใหม แนวทางใหม วธการใหม กระบวนการใหม เทคนคใหม สงประดษฐใหม ทสามารถน าไปใชประโยชนได การคดสรางสรรคเปนพนฐานของการสรางสรรคนวตกรรม เชน การคดคนพฒนานวตกรรมอาหารทผลตมาจากพชผกธรรมชาต ทมประโยชน และอยในความสนใจของผบรโภค เปนตน การพฒนาการคดขนสงของผเรยนเปนภารกจทส าคญของโคชทกคน ในการพฒนาใหผเรยนมทกษะการคดตางๆ ผานกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย สอดคลองกบความตองการและความสนใจของผเรยน การใชพลงค าถาม (power questions) การทบทวนหลงการปฏบต (after action review) การถอดบทเรยน (lesson learned) และการแลกเปลยนเรยนร


3.4 การโคชเพอการรคดบนฐานทฤษฎการเรยนรกลมการรคด ทฤษฎการเรยนรกลมการรคด (cognitive theories) ทน าเสนอตอไปนเปนทฤษฎการเรยนรรวมสมยซงมสาระส าคญดงน 1. ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt มสาระส าคญคอ จตและสมอง มความเปนองครวมและมความเชอมโยงกน การเรยนรทดยอมเกดจากสงเราตางๆ 2. ทฤษฎสนาม มสาระส าคญคอ การเรยนรเปนปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม 3. ทฤษฎเครองหมาย มสาระส าคญคอ การเรยนรเกดการใชเครองหมาย (sign) หรอความคาดหมาย เปนเครองชน าพฤตกรรมของตนเองไปส การบรรลจดมงหมายของการเรยนร 4. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget มสาระส าคญคอ เดกทกคนเกดมาพรอมทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและธรรมชาตตลอดเวลา 5. ทฤษฎการเรยนรของ Gagné มสาระส าคญคอ การเรยนรมหลายระดบและหลายประเภท แตละระดบและประเภทจ าเปนตองใชวธการจดการเรยนร ทแตกตางกน ซงตองมการปรบเปลยนใหมความสอดคลองกบความสนใจและความตองการของผเรยน จดมงหมายของการจดการเรยนร คอ การเรยนรของผเรยน 6. ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย มสาระส าคญคอ การเรยนรใดๆ จะมความหมายตอผเรยน หากสามารถเชอมโยงกบสงทเคยเรยนรมากอน เนอหาสาระใดๆ สามารถจดการเรยนรใหกบเดกได แตตองใชวธการใหเหมาะสมกบศกยภาพของเดกแตละคน เดกแตละคนสามารถเรยนรได 7. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Bruner มสาระส าคญคอ บคคลเลอกรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเอง 8. การสงเคราะหทฤษฎการเรยนรกลมการรคด ท าใหพบวา การโคชเพอการรคดทมประสทธภาพเปนการโคชทตอบสนองความตองการและความสนใจและธรรมชาตของผเรยน มความเปนระบบขนตอนใหผเรยนมประสบการณ


การเรยนรทหลากหลาย เชอมโยงกบประสบการณเดมอยางสอดคลองกบวถชวตของผเรยนทสามารถน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวน ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt (Gestalt Theory)

ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt กอตงขนในประเทศเยอรมน น าเสนอครงแรกโดย Christian von Ehrenfels (ค.ศ. 1859 - 1932) นกปรชญาชาวออสเตรยน (Austrian) มรากฐานทฤษฎมาจากทฤษฎการเรยนรของ David Hume, Johann Wolfgang von Goethe, Immanuel Kant, David Hartley, and Ernst Mach และ Max Wertheimer เปนผตงชอทฤษฎการเรยนรเหลานวา Gestalt มงเนนการศกษาจต และสมอง (mind and brain) หลกการของการศกษาทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt คอ จตและสมอง มความเปนองครวม (holistic) และมความเชอมโยงกน นกจตวทยาคนส าคญ คอ Max Wertheimer, Wolfgang Kholer, Kurt Koffka แนวคดส าคญของทฤษฎน คอ การเรยนรทดยอมเกดจากสงเราตางๆ การเรยนรทดเกดจากการเรยนรในภาพรวมกอนทจะเรยนรรายละเอยด ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt มสาระส าคญดงตอไปน 1. บคคลเรยนรสงทเปนองครวมกอนทจะเรยนรสวนประกอบยอยๆ ทมความเชอมโยงกบสงทเปนองครวมอยางเปนระบบมความเปนพลวต 2. การเรยนรเปนกระบวนการทางความคดของแตละบคคล บคคล จะเรยนรไดดตองใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค การแกปญหา เปนตน 3. การเรยนรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ 3.1 การรบร (perception) หมายถง การใชประสาทสมผสรบ สงเราแลวน าไปสกระบวนการคดโดยสมองหรอจตจะเชอมโยงส งท ไดรบรกบประสบการณเดม แลววเคราะหตความและแสดงปฏกรยาตอบสนองสงทไดรบรนน 3.2 การหยงเหน (insight) หมายถง การเรยนรทเกดขนอยางฉบพลนจากการพจารณาความเขาใจเหตและผลในภาพรวม

http://en.wikipedia.org/wiki/David_Hume

http://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe

http://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe

http://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Kant

http://en.wikipedia.org/wiki/David_Hartley_(philosopher)

http://en.wikipedia.org/wiki/Ernst_Mach


4. กฎการรบร ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt มพนฐานแนวคดหลกคอ บคคล จะรบรสงทเปนองครวมไดดกวาสวนประกอบยอยๆ โดยอาศยกฎการรบรสงเราตางๆ ตอไปน 4.1 กฎการรบรสวนรวมและสวนยอย (law of pragnanz) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบรสงทเปนสวนรวมกอนแลวจงรบรสงทเปนสวนยอย 4.2 กฎความคลายคลงกน (law of similarity) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบรสงเราทมความคลายคลงกนวาเปนกลมเดยวกน 4.3 กฎแหงความสมบรณ (law of closure) เปนกฎทระบวาบคคลสามารถรบรสงเราตางๆ ได แมวาสงเราเหลานนจะไมสมบรณ ถามประสบการณเดมทเพยงพอ 4.4 กฎแหงความใกลเคยง (law of proximity) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบรสงเราทมความใกลเคยงกนวาเปนสงเดยวกน 4.5 กฎแหงความตอเนอง (law of continuity) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบรสงทมความตอเนองกน เปนล าดบ มเหตผลสอดคลองกน 5. การเรยนรแบบหยงเหน (insight learning) Kohler ไดท าการทดลองพฤตกรรมการเรยนรของลง โดยวางกลวยไวในระยะหางทลงเออมไมถง ในทสดลงเกดความคดทจะน าไมทวางไวไปสอยกลวยมากนได Kohler สรปการทดลองนวา ลงเกดการเรยนรแบบหยงเหน (insight) ซงเปนการคนพบวธการแกปญหาไดในทนท จากการมองภาพรวมของปญหา การใชกระบวนการคดวเคราะห การแกปญหา การเชอมโยง และการจนตนาการผลลพธทจะเกดขน ในขณะท Max Wertheimer ไดระบไววา การแกปญหาของบคคลนน ท าได 2 วธ ค อ 1) การแกปญหาแบบ Productive thinking เปนการแกปญหาโดยใชการหยงเหน และ 2) การแกปญหาแบบ Reproductive thinking เปนการแกปญหาโดยใชประสบการณเดมและความรทมอย การหยงเหนเกดขนโดยม 3 ขนตอน ไดแก 1) การหยดใชความคด ท าใหจตหรอสมองวางจากความคด (leap in thinking) 2) การเกดกระบวนการทาง


สมองในลกษณะประมวลผล (mental processing) ภาพรวมของปญหา 3) เกดการคนพบวธการแกปญหาบนพนฐานของเหตผลตามปกตธรรมดา (normal reasoning) แนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt 1. สงเสรมใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหาอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เพราะการคดเปนพนฐานทส าคญของการเรยนร 2. ใหผเรยนเหนภาพรวมของสงทเรยนรกอนแลวจงใหเรยนรสวนยอยตามล าดบ เมอผเรยนไดเรยนรในสวนยอยจะเชอมโยงเขากบสงทเปนภาพรวมท าใหเกดความเขาใจทดขน 3. กระตนใหผเรยนมประสบการณการเรยนรทหลากหลายเพราะเมอผเรยนมประสบการณมากจะยงสงเสรมการเรยนรและการคดใหมประสทธภาพ 4. จดใหผ เรยนมประสบการณการเรยนร ใหมใหสอดคลองกบประสบการณเดมของผเรยนเพราะการเชอมโยงประสบการณเดมกบประสบการณใหมจะท าใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน 5. จดระบบใหผ เรยนเรยนรไปตามล าดบเนอหาสาระใหมความเชอมโยงกน 6. กระตนใหผเรยนเชอมโยงสงทเรยนรกบประสบการณเดมของตนเองเพอท าใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขน 7. การกระตนใหผเรยนคดแบบองครวม (holistic thinking) เพอท าใหเหนความเปนระบบของเนอหาสาระทเรยนตลอดจนความเชอมโยงกบสงอนๆ ทฤษฎสนาม (Field Theory) Kurt Zadek Lewin (ค.ศ. 1890 - 1947) นกจตวทยาชาวเยอรมน – อเมรกน ผคดคนและพฒนาการวจยปฏบตการ (action research) กลมพลวต (group


dynamic)มความเชอวาการเรยนร ว า เป นส งท เกดจากกระบวนการรบร และกระบวนการคดเพอการแกปญหาทเกดขน การเรยนรเปนปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม Lewin ระบวาสงแวดลอมทางการเรยนรม 2 ชนด ไดแก 1) สงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) และ 2) สงแวดลอมทางจตวทยา (psychological environment) สงแวดลอมทง 2 ดงกลาว จะมการเปลยนแปลงในลกษณะทเปนพลวต พฤตกรรมการเรยนรจะขนอยกบสภาพแวดลอมในขณะปจจบนซงจะแสดงออกมาอยางมเปาหมายและมพลง เมอบคคลมความตองการทจะเรยนร สงทอยในความตองการ ทจะเรยนรมพลงทางบวกและสงทอยนอกเหนอความตองการทเรยนรมพลงเปนลบ การเรยนรจะเกดขนเมอผเรยนมพลงทางบวกซงมาจากการอยในสงแวดลอมทเออตอการเรยนร

แนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎสนามของ Lewin 1. จดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรของผเรยนทงบรรยากาศ ทางกายภาพ บรรยากาศทางจตวทยาและบรรยากาศทางสงคม 2. โคชควรมบคลกภาพและพฤตกรรมการโคชทประทบใจของผเรยน ท าใหโคชเขาไปอยในความสนใจของผเรยน (life space) ซงชวยท าใหการเรยนร มประสทธภาพมากขน 3. กระบวนการโคชควรเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร ทฤษฎเครองหมาย (Sign Theory)

ทฤษฎเครองหมายคดคนขนโดย Edward Chace Tolman (ค.ศ. 1886 - 1959) นกจตวทยาชาวอเมรกน ทฤษฎเครองหมาย หรอทฤษฎความคาดหมาย (expectancy theory) พฒนามาจากทฤษฎการแสดงพฤตกรรมไปสจดมงหมายของบคคล มงเนนการเรยนรทเกดมาจากความรความเขาใจ Tolman ระบวา การเรยนร


เกดการใชเครองหมาย (sign) หรอความคาดหมาย เปนเครองชน าพฤตกรรมของตนเองไปส การบรรลจดมงหมายของการเรยนร การเรยนรโดยใชเครองหมาย หรอความคาดหวง เกดขนได 3 ลกษณะ ดงน 1. การคาดหมายรางวล (reward expectancy) มสาระส าคญคอ การเรยนรเกดขนจากการไดรบการตอบสนองรางวลทตนเองคาดหมาย ซงรางวลดงกลาวอาจจะมความแตกตางกนไปในแตละบคคล 2. การเรยนรจากเครองหมาย สญลกษณ สถานท (place learning) มสาระส าคญคอการเรยนรของบคคลจะเรมจากจดเรมตนไปยงจดหมายทตองการเปนล าดบขนตอน และจะมการปรบเปลยนวธการเรยนรไปตามสถานการณและเงอนไขตางๆ (เครองหมาย สญลกษณ สถานท) บคคลจะเลอกแสดงพฤตกรรมการเรยนร ในสงทเหนวาสามารถท าใหประสบความส าเรจได และหากประสบปญหาอปสรรคบคคล จะเปลยนแปลงพฤตกรรมทแสดงออกใหเหมาะสมกบสถานการณเพอการบรรลจดมงหมาย 3. การเรยนรเปนสงทเปนนามธรรม (latent learning) มสาระส าคญคอ การเรยนร เปนสงทเกดขนภายในตวบคคล เปนการเปลยนแปลงในความคด (cognitive change) สงเกตหรอวดโดยตรงไมได แตสงเกตหรอวดไดเมอบคคลแสดงพฤตกรรมการเรยนรออกมา

แนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎเครองหมาย 1. สงเสรมใหผเรยนมเปาหมายในการเรยนรหรอความคาดหมายผลลพธของการเรยนร ซงอาจเปนรางวลทผเรยนตองการ 2. ใชเทคนคการโคชเพอมงตอบสนองความตองการของผ เรยนรายบคคลเมอผเรยนไดรบการตอบสนองความตองการแลวจะเกดการเรยนรทดขน 3. ใชพลงค าถามทมงใหผเรยนเกดการเรยนรจากความเขาใจของตนเองมากกวาการจดจ าโดยขาดความเขาใจ


4. กระตนใหผ เร ยนเปนผ ก าหนดเปาหมายและวธ การเรยนร ของตนเองเพอใหบรรลจดมงหมาย กระตนใหผเรยนวางแผนการเรยนรและแกไขปญหาทเกดขนดวยตนเอง 5. ประเมนผลการโคชจากการแสดงพฤตกรรมการเรยนรออกมาสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนร

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา ( Intellectual Development Theory) ของ Piaget

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา พฒนาขนโดย Jean William Fritz Piaget (ค.ศ.1896 - 1980) นกจตวทยาชาวสวตเซอรแลนด Piaget มความเชอวาเดกทกคนเกดมาพรอมทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและธรรมชาตตลอดเวลา โดยการ ลงมอกระท า (active) การจดระบบ (organization) และการปรบตว (adaptation) ใหสอดคลองกบสงแวดลอมรอบตว โดยการดดซบ (assimilation) และการปรบแตง (accommodation) จนเกดความสมดล (equipvalium) เมอเกดความสมดลแลวการเรยนรจงเกดขน ซงการดดซบ การปรบแตง และความสมดล มสาระส าคญดงน การดดซบ เปนการรบรขอมลหรอประสบการณใหมของบคคล แลวเกบไวในโครงสรางของสตปญญา (cognitive schemas) การปรบแตงเปนการเชอมโยงประสบการณใหมกบประสบการณเดม เพอท าความเขาใจประสบการณใหมทไดรบ ความสมด ล เป นผลจากการปร บแต งประสบการณ ใหม ก บประสบการณเดมเขาดวยกนไดหรอเชอมโยงกนได ซงหากมความสมดลก จะเกด การเรยนรตามมา แตในทางกลบกนถาปรบแตงแลวยงไมสมดลกจะไมเกดการเรยนร

แนวทางการ โคช เ พอการร ค ด โดยประย กต ใ ชทฤษฎ พฒนาการ ทางสตปญญาของ Piaget 1. สง เสรมใหผ เร ยนได เรยนรประสบการณ ใหมท คล ายคล ง หรอเชอมโยงกบประสบการณเดม


2. กระตนใหผเรยนเชอมโยงประสบการณใหมกบประสบการณเดมของผเรยน เพอใหกระบวนการปรบแตงเกดความสมดล ท าใหเกดการเรยนร 3. เปดโอกาสใหผ เรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตวอยางตอเนอง 4. เปดโอกาสใหผเรยนไดการลงมอกระท าหรอปฏบตจรงในสงทเรยนรและใหมการแลกเปลยนเรยนร 5. หากผเรยนไมสามารถเรยนรสาระส าคญในเรองใด ควรใหขอมลพนฐานความรส าหรบผเรยนแตละคน เพอใหสามารถใชกระบวนการปรบแตงจนเกดความสมดล 6. ออกแบบการโคช เชน การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร การใชพลงค าถาม การใหขอมลยอนกลบ เปนตน ทสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยน ทฤษฎการเรยนรของ Gagné (The Gagné Assumption)

Robert Mills Gagné (ค.ศ.1916 - 2002) นกจตวทยาการศกษา ชาวอเมรกน เปนทรจกกนโดยทวไปในเรองของเงอนไขของการเรยนร (conditions of learning) Gagné มขอสมมตฐานทางการเรยนรวา การเรยนรมหลายระดบและประเภท แตละระดบและประเภทจ าเปนตองใชวธการจดการเรยนรทแตกตางกน ซงตองมการปรบเปลยนใหมความสอดคลองกบความสนใจ และความตองการของผเรยน จดมงหมายของการจดการเรยนร คอ การเรยนรของผ เรยน จากความเชอดงกลาวของ Gagné น ไดถกน าไปประยกตใชเปนรากฐานการวจยและพฒนารปแบบการจดการเรยนรในทกสาขาวชาชพ Gagné ระบวาการเรยนรม 5 หมวดหม ไดแก 1. ทกษะทางปญญา (intellectual skills) เปนการเรยนรเกยวกบการพฒนาศกยภาพและความสามารถในการตอบสนองสงเราตางๆ ของแตละบคคล มวธการจดการเรยนรหลายวธ 2. กลยทธการรคด (cognitive strategies) เปนการเรยนรเกยวกบการรบรขอมล การจดกระท าขอมล และการตอบสนองขอมล เพอน าไปสการจดจ า


การคด และการเรยนรมวธการจดการเรยนรหลายวธ เชน การสรางความสนใจ การลงรหสทางความคด (encoding) การระลกสงทอยในความทรงจ า การแกปญหา การคด เปนตน 3. การจ าสารสนเทศ (verbal information) เปนการเรยนรเกยวกบการจดจ าขอมลตางๆ เชน ชอบคคล หนาตา วน เวลา สถานท หมายเลขโทรศพท 4. ทกษะกลไกการเคลอนไหว (motor skills) เปนการเรยนรเกยวกบการเคลอนไหวรางกาย เชน การเดน การวง การขบรถ การวายน า การวาดภาพ 5. เจตคต (attitudes) เปนการเรยนรเกยวกบเจตจ านงทน าไปสความแตกตางทางความคด ความเชอ มมมอง ทมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรมของบคคล นอกจากน Gagné ไดเสนอขนตอนการวางแผนการจดการเรยนรไว 9 ขน ดงน 1. การก าหนดผลการเรยนรและเงอนไขเบองตนทางดานความร และทกษะทจ าเปนตองมมากอน (prerequisite) 2. การระบเงอนไขภายในทเออตอการเรยนร หรอกระบวนการเรยนรทผเรยนตองปฏบตตามล าดบขน เพอน าไปสการบรรลผลการเรยนร 3. การระบเงอนไขภายนอกทเออตอการเรยนร 4. การก าหนดบรบทของการจดการเรยนร 5. การศกษาคณลกษณะของผเรยน 6. การคดเลอกสอทใชส าหรบการจดการเรยนร 7. การวางแผนการเสรมแรงผเรยน 8. การวางแผนการประเมนผลแบบกาวหนา 9. การวางแผนการประเมนผลแบบรวบยอด นอกจากขนตอนการวางแผนการจดการเรยนรทกลาวมาขางตน Gagné ยงไดเสนอขนตอนการจดการเรยนรไว 9 ขน ดงน 1. การสรางความสนใจ


2. การแจงจดประสงคการเรยนร 3. การทบทวนความรเดม 4. การสอนเนอหาใหม 5. การใหแนวทางการเรยนร 6. การฝกปฏบตดวยตนเอง 7. การใหผลยอนกลบ 8. การประเมนผล 9. การสรปบทเรยน

Gagné ไดเสนอแนวทางการประเมนผลการจดการเรยนร โดยมงตรวจสอบการเรยนรตามจดประสงคการเรยนร โดยการประเมนจากสงทผเรยนปฏบตไดจรง (student performance) นอกจากนยงเปนการตรวจสอบประสทธภาพของการจดการเรยนร และแนวทางการปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนร แนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎการเรยนรของ Gagné 1. ใชวธการโคชอยางหลากหลายตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน 2. ปรบเปลยนวธการโคชไปตามระดบศกยภาพของผเรยนรายบคคล โดยเนอหาสาระมความเหมอนกนแตใชวธการโคชแตกตางกน 3. เลอกใชวธการโคชทตอบสนองธรรมชาตของการเรยนรในแตละหมวดหม เชน การเรยนรดานทกษะทางปญญา ควรเลอกใชการแกปญหาเปนวธการจดการเรยนร เปนตน 4. ใชการโคชสอดแทรกในกระบวนการจดการเรยนรทง 9 ขน 5. ประเมนผลการโคช โดยม งประเมนการเรยนร ของผ เร ยน ตามจดประสงคการเรยนรและน าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาผ เรยน อยางตอเนอง


ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (A Theory of Meaningful Verbal Learning)

ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย พฒนาขนโดย David Paul Ausubel (ค.ศ.1918 – 2008) นกจตวทยาชาวอเมรกน เขามความเชอวา การเรยนรใดๆ จะมความหมายตอผเรยนหากสามารถเชอมโยงกบสงทเคยเรยนรมากอน เนอหาสาระใดๆ สามารถจดการเรยนรใหกบเดกได แตตองใชวธการใหเหมาะสมกบศกยภาพของเดกแตละคน เดกแตละคนสามารถเรยนรไดเมอมความพรอม Ausubel แบงวธการเรยนรออกเปน 4 ลกษณะ ไดแก 1) การเรยนรโดยการรบขอมลอยางมความหมาย (Meaningful Reception Learning) 2) การเรยนรแบบทองจ าโดยไมทราบความหมาย (Rote Reception Learning) 3) การเรยนรแบบคนพบอยางมความหมาย (Meaningful Discovery Learning) และ 4) การเรยนรแบบคนพบอยางไมมความหมาย (Rote Discovery Learning) สงท Ausubel ใหความส าคญกบการเรยนรคอ ไมวาจะเปนการเรยนร ดวยวธการรบสาร หรอวธการคนพบควรเปนสงทมความหมายตอผเร ยน ซงมปจจย 3 ประการ ไดแก 1) เนอหาสาระทเรยนซงเปนสงทมความหมายตอผเรยน หรอเปนสงทคลายคลงกบสงทเคยเรยนรมากอน 2) ผเรยนมประสบการณทเกยวของกบสงทเรยน หรอไมกตองเชอมโยงสงทเรยนกบความรหรอประสบการณเดมทคลายคลงกน และ 3) ความตงใจของผเรยนในการทจะเชอมโยงสงทเรยนกบความรและประสบการณเดมของตนเอง นอกจากน Ausubel ไดจ าแนกการสรางความหมายของการเรยนร ออกเปน 3 วธการดงตอไปน 1. การสรางความหมายของการเรยนรในลกษณะทผเรยนเปนผรบขอมล (subordinate learning) เปนการเรยนรจากการฟง การด การอาน แบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การเชอมโยงสงทเรยนกบหลกการหรอกฎเกณฑทเคยเรยนรมาแลว (derivative subsumption) และ 2) การวเคราะหความสมพนธของสงทเรยนรใหม กบสงทเคยเรยนมาแลว (correlative subsumption)


2. การสรางความหมายของการเรยนรโดยการอนมาน วเคราะหจดกล มส งท เ ร ยนร ใหมตามหลกเกณฑหรอความคดรวบยอดทกว างขวางกว า (superordinate learning) หรอการสงเคราะห sub concept แลวสรปอางอง (generalization) ไปส main concept 3. การสร างความหมายของการเรยนร โดยการคดทมความหลากหลาย (combinatorial learning) เชน การคดวเคราะห การคดเชอมโยง การสงเคราะห เปนตน Advance organizer หรอการใหสงกปแนวหนา เปนเครองมอท Ausubel คดคนขนเพอเปนกลยทธการจดการเรยนรทสงเสรมการรคดท าใหเนอหาสาระเปนสงทมความหมายตอผเรยนมากขน ผเรยนเหนภาพรวมและความสมพนธของเนอหาสาระ ทเรยนกอนทจะเรมเรยน อกทงชวยในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดมใหเกดขน นอกจากนแลวการใหสงกปแนวหนา ยงเปนมากกวาการน าเสนอภาพรวมของบทเรยน แตเปนการจดระบบความคดของผเรยนเกยวกบความคดรวบยอดทจะเรยน วามสวนใดบางและแตละสวนมความเกยวของสมพนธกนอยางไร รปแบบของการใหสงกปแนวหนา มกจกรรม 3 ขนตอน ดงตอไปน 1. ขนการน าเสนอสงกปแนวหนา มกจกรรมยอยดงตอไปน 1.1 การน าเสนอจดประสงคการเรยนร 1.2 การน าเสนอสงกปแนวหนาของบทเรยน 1.3 การกระตนใหผเรยนเชอมโยงไปสความรเดม 2. ขนการเชอมโยงความรใหมกบความรเดม มกจกรรมยอยดงตอไปน 2.1 การน าเสนอเนอหาสาระและกจกรรมการเรยนร 2.2 การจดระบบโครงสรางความรใหมเขากบความรเดม 3. ขนสรางความเขมแขงใหกบโครงสรางความร 3.1 การบรณาการความรใหมไปสการประยกตใชในสถานการณ 3.2 การใหผเรยนวเคราะห สงเคราะห และสรปสงทไดเรยนร


แนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย ของ Ausubel 1. เลอกใชวธการโคชทมความสอดคลองกบระดบความพรอม และศกยภาพของผเรยนแตละคน 2. เชอมโยงเนอหาสาระกบความรและประสบการณเดมตลอดจน วถชวตของผเรยน 3. กระตนใหผเรยนตระหนกวาสงทเรยนรสามารถน าไปใชประโยชน ในชวตประจ าวนไดจรง 4. เชอมโยงและบรณาการเนอหาสาระเขากบวถชวตของผเรยน 5. กระตนใหผเรยนคดทบทวนถงประสบการณเดมทเกยวของกบ สงทเรยนหรอเชอมโยงสงทเรยนกบความรหรอประสบการณเดมทคลายคลงกน 6. กระตนใหผเรยนเชอมโยงสงทเรยนกบหลกการหรอกฎเกณฑ ทเคยเรยนรมาแลว รวมทงความสมพนธของสงทเรยนรใหมกบสงทเคยเรยนรแลว 7. กระตนใหผเรยนวเคราะหจดกลมสงทเรยนรใหมตามหลกเกณฑหรอความคดรวบยอดทกวางขวางกวา 8. กระตนใหผเรยนสรางความหมายของการเรยนรโดยกระบวนการคดทหลากหลาย 9. กระต นการคดอย าง เปนระบบโดยการ ใหส งกปแนวหน า (advance organizer) แกผเรยน ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Bruner (Cognitive Learning Theory) Jerome Seymour Bruner (เกดเมอ ค.ศ. 1915) นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดศกษาคนควาดานจตวทยาพฒนาการทางสตปญญา และไดพฒนาองคความรดานจตวทยาการรคด (Cognitive Psychology) และ ทฤษฎการเรยนรทางดานการรคด (Cognitive Learning Theory) อยางเปนรปธรรม โดยไดพมพหนงสอออกมา


หลายเลม เชน A Study of Thinking (ค.ศ. 1956) เปนตน นอกจากน Bruner ยงมความเชอวา บคคลเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเอง (discovery learning) และจากการท าวจยเกยวกบจตวทยาพฒนาการของเดก ในป ค.ศ. 1966 เขาไดน าเสนอทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาไววา ล าดบขนการเรยนรของบคคลแบงออกเปน 3 ขน ไดแก 1. ขนการเรยนรจากการกระท า (enactive stage) บางครงเรยกวาขน concrete stage อยในชวงอายแรกเกดถง 1 ป Bruner มความเชอวา การเรยนรของบคคลเรมจากการลงมอปฏบต การจบตองสมผส ดงนนขนเรยนรจากการกระท านจงเปนขนของการเรยนรจากการใชประสาทสมผสรบรสงตาง ๆ การลงมอกระท า (action – based information) ในขนนเดกสามารถจ าพฤตกรรมทแสดงออกเพอใหเกดสงใดสงหนง เชน ตองเขยาของเลนจงจะเกดเสยงดนตร เปนตน 2. ขนการเรยนรจากความคด (iconic stage) บางครงเรยกวา pictorial stage อยในชวงอาย 1 – 6 ป เปนขนการเรยนรจากภาพ (image - based) แทนของจรง หรอเหตการณจรง นอกจากนเดกยงสามารถเรยนรโดยการสรางมโนภาพในใจได (a mental picture in the mind) 3. ขนการเรยนรสญลกษณและนามธรรม (symbolic stage) บางครงเรยกวา abstract stage อยในชวงอาย 7 ป ขนไป เปนขนการเรยนรสงทซบซอนและเปนนามธรรมไดโดยการใชภาษาเปนสอการเรยนร เดกสามารถจดจ าสงทเรยนในรปของรหส (code) หรอสญลกษณ (symbol) โดยเดกสามารถสรางรหสสญลกษณชวยการเรยนรของตนเองไดอยางหลากหลายในขนตอนนความรของเดก จะถกเกบไวในรปแบบทหลากหลาย เชน ภาษา สญลกษณทางคณตศาสตร รปภาพ เปนตน

แนวทางการโคช เ พอการร ค ด โดยประย กต ใ ชทฤษฎ พฒนาการ ทางสตปญญาของ Bruner 1. ใชวธการโคชทตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน และใหผเรยนสบเสาะแสวงหาความรและเรยนรดวยตนเองตามระดบสตปญญา


3. เปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรจากสงทเปนของจรงหรอการลงมอปฏบตจรงแลวพฒนาไปสการเรยนรทเปนนามธรรม 4. สงเสรมใหผเรยนเรยนรสาระส าคญตามลลาการเรยนร (learning style) ของผเรยน เชน จ าสตรคณตศาสตรในลกษณะของบทเพลง กลอน เปนตน

ผลจากการวเคราะหขางตนสามารถสงเคราะหแนวทางการโคชเพอการรคดโดยประยกตใชทฤษฎการเรยนรกลมการรคด ดงน

1. กระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดทหลากหลายโดยเฉพาะการคดขนสง เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหาอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดอยางเปนระบบ เปนตน 2. สงเสรมใหผเรยนมประสบการณการเรยนรทหลากหลายสอดคลองกบสาระส าคญ ประสบการณเดม และวถชวตของผเรยน 3. กระตนการมองภาพรวมและภาพยอยทมความเชอมโยงกนอยางเปนระบบซงท าใหเหนความซบซอน (complexity) ของสาระส าคญในการเรยนร 4. จดสงแวดลอมและบรรยากาศทเออตอการเรยนรทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางจตวทยาและบรรยากาศทางสงคม 5. กระตนใหผเรยนมปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร และเหนความส าคญวาสงทเรยนรสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง 6. กระตนใหผเรยนก าหนดเปาหมาย วางแผน และใชวธการเรยนรและกระบวนการเรยนรทสอดคลองกบกบธรรมชาตของตนเอง 7. กระตนใหผเรยนประเมนการเรยนรของตนเองทน าไปสความเขาใจทถกตองของตนเอง 8. เปดโอกาสใหผเรยนไดการลงมอกระท าหรอปฏบตจรงในสงทเรยนรและใหมการแลกเปลยนเรยนร 9. ใชวธการโคชอยางหลากหลายตอบสนองความตองการ ความสนใจและธรรมชาตของผเรยนและปรบเปลยนวธการโคชไปตามระดบศกยภาพของผเรยน


10. ประเมนผลการ โคชจากการแสดงพฤตกรรมการเรยนร ทสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนรและน าผลการประเมนมาพฒนาผเรยน อยางตอเนอง

สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการรคดซงเปนกระบวนการ ทางสมอง (mental process) หรอการกระท าทางสมองหรอกระบวนการทสมอง มปฏสมพนธกบขอมลสารสนเทศตางๆ แลวมการประมวลผลเพอเปนสารสนเทศน าไปสการคด โคชจะตองพฒนาทกษะการรคด ซงเปนความสามารถในคดและการเรยนร ประกอบดวย การรบร (perception) ความสนใจ (attention) การจ า (memory) ภาษา (language) และการคด (thinking) โดยมสมอง (brain) เปนสวนประมวลผลขอมล (processing) ทรบเขามาจากประสาทสมผสตางๆ กอใหเกดการคดและการเรยนรขน การรบร เปนการแปลความหมายขอมลทบคคลไดรบจากสงแวดลอมผานทางอวยวะรบสมผส (sensory motor) ไดแก ตา ห จมก ลน ผวหนง ซงการรบรเปนพนฐานของการเรยนร ความสนใจเปนกระบวนการทางสมองในการเลอกใหความส าคญกบสงใดสงหนงในขณะทไมสนใจสงอน ความสนใจเกดขนได 2 ลกษณะ ไดแก 1) ความสนใจทเกดจากปจจยภายนอกหรอสงเรา 2) ความสนใจทเกดจากปจจยภายใน การจ าเปนกระบวนการทสมองลงรหสขอมล (encoding) โดยขอมลสารสนเทศแลวจดเกบ (stored) ไวในความทรงจ าและสามารถคนคน (retrieved) มาใชในสถานการณตางๆ ภาษาเปนความสามารถในการเรยนรระบบการใชสญลกษณทมความซบซอนเพอการสอสารของบคคล เปนประเดนหนงของการศกษาดานการรคด


การคด เปนศกยภาพของสมองในการประมวลขอมลเพอบรรลวตถประสงคของการคด เชน การท าความเขาใจ การตความ การท านาย การประเมนคณคา การจ าแนก การจดหมวดหม การตดสนใจ การแกปญหา การสรางสรรคนวตกรรม เปนตน การพฒนาการคดขนสงของผเรยนเปนภารกจทส าคญของโคชทกคน ในการพฒนาใหผเรยนมทกษะการคดตางๆ ผานกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย สอดคลองกบความตองการและความสนใจของผเรยน การใชพลงค าถาม (power questions) การทบทวนหลงการปฏบต (after action review) การถอดบทเรยน (lesson learned) และการแลกเปลยนเรยนร การโคชเพอการรคดบนฐานทฤษฎการเรยนรกลมการรคดมงเนนการกระตน สงเสรม ชแนะใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางตอเนอง โดยกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดทหลากหลายโดยเฉพาะการคดขนส ง ส ง เสรมใหผ เ รยน มประสบการณการเรยนรทหลากหลาย กระตนการมองภาพรวม จดสงแวดลอมและบรรยากาศทเออตอการเรยนร กระตนใหผเรยนมปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอม ก าหนดเปาหมาย วางแผน และใชวธการเรยนรและกระบวนการเรยนรทสอดคลองกบกบธรรมชาตของตนเอง ใหผเรยนประเมนการเรยนรของตนเอง เปดโอกาสใหผเรยน ไดการลงมอกระท าหรอปฏบตจรงในสงท เรยนรและใหมการแลกเปลยนเรยนร และประเมนผลการโคชทสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนร และน าผลการประเมนมาพฒนาผเรยนอยางตอเนอง


การโคชเพอการรคด

บนฐานทฤษฎการเรยนรกลมการรคด

มงเนนการกระตน สงเสรม ชแนะ

ใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางตอเนอง


บรรณานกรม พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2557). พทธธรรม ฉบบปรบขยาย. (พมพครงท 32). อยธยา: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ราชบณฑตยสถาน. (2555). พจนานกรมศพทศกษาศาสตรฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน. Anderson, John R. (2010). Cognitive Psychology and Its Implications. 7thed. New York: Worth Publishers. Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Bloom, B.S., (Ed.) (1956). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals: Handbook I, Cognitive Domain. New York: Longmans. Blomberg, O. (2011). "Concepts of cognition for cognitive engineering". International Journal of Aviation Psychology 21 (1): 85–104. doi:10.1080/10508414.2011.537561. Brookhart, Susan M. (2010). How to Assess Higher – Order Thinking in Your Classroom. Alexandria: ASCD. Eisenberger, Joann., Antonio, Marcia., and Bertrando, Robert. (2005). Self – Efficacy: Raising The Bar for All Students. 2nded. New York: Routledge. Festinger, L. (1957). A Theory of Cognitive Dissonance. California: Stanford University Press.

http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifier


Galotti, Kathleen M. (2014). Cognitive Psychology in and Out of The Laboratory. 5thed. Los Angeles: SAGE. Gazzaniga, Michael., Ivry, Ricchard B., Mangun, George R.(2013). Cognitive Neuroscience The Biology of The Mind. 4thed. New York: W.W. Norton & Company. Hunt, R. Reed., Ellis, Henry C. (2004). Fundamental of Cognitive Psychology. 7thed. Boston: McGraw-Hill Higher Education. Lazear, David. (2004). Higher–Order Thinking the Multiple Intelligences Way. Chicago: Zephyr Press. Matlin, Margaret W. (2009). Cognition. 7thed. New Jersey: John Wiley & Sons. Oxford University. (2005). Oxford Advance Learner’s Dictionary. 7thed. New York: Oxford University Press. Schacter, Daniel., Gilbert, Daniel T., and Wegner, Daniel M. (2011). Psychology. New York: Worth Publishers. Sternberg, Robert. J., & Sternberg, Karin. (2009). Cognitive Psychology. 6thed. Belmont, CA: Wadsworth, Engage Learning. Wallace, Joshua. (2013). “Cognitive – based learning” retrieved from http://www.ehow.com/about_5291526_cognitivebased- learning.html (สบคนเมอ 8 กมภาพนธ 2557) Wadsworth, Barry J. (1996). Piaget’s Theory of Cognitive and Affective Development: Foundations of Constructivism. 5thed. New York: Longman Publishers. Wright, Richard. D. and Ward, Lawrence. M. (2008). Orienting of Attention. Oxford: Oxford University Press.

บทท 4 การสรางความไววางใจ 133

บทท 4

การสรางความไววางใจ

134 บทท 4 การสรางความไววางใจ

ความไววางใจ (trust)

เปนปจจยทส าคญทสดของการโคช

เปนพลงสผเรยน

รสกสมผส (touch) โคชได

น ามาสความไววางใจซงกนและกน


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรองการสรางความไววางใจ มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของการสรางความไววางใจ จดมงหมายของการสรางความไววางใจ พลงของความไววางใจ (trust) เปนพลงใหผเรยนรสกสมผส (touch) กบโคชได และน ามาสความไววางใจซงกนและกน ความตองการของผเรยนทเปนพนฐานของความไววางใจ บคลกภาพของโคชทเสรมสรางความไววางใจ การสอสารของโคช ทเสรมสรางความไววางใจ วธการสรางความไววางใจ ปจจยยดเหนยวความไววางใจ และการจดการความไววางใจ โดยมสาระส าคญดงตอไปน

1. ความไววางใจเปนปจจยทส าคญทสดของการโคชเพราะเปนเหตปจจยเดยวทท าใหผเรยนพรอมทจะเรยนรและพฒนาตนเองตามค าชแนะของโคช หากการโคชเปนไปดวยความไววางใจซงกนและกน โคชมความไววางใจผเรยน ผเรยน มความไววางใจโคช 2. จดมงหมายของการสรางความไววางใจ ทส าคญทสดคอ การท าใหผเรยนมความเชอมนวาจะไดรบการดแลจากโคชดวยความรก ความเมตตา เพอใหเกดการพฒนาในดานตางๆ อยางตอเนอง

3. ความไววางใจเปนพลงทอยในจตใจของผเรยน ท าใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองตามแนวทางและค าชแนะของโคชไดอยางตอเนอง เมอผเรยนมความไววางใจโคช ผเรยนจะมความเชอมน ในตนเอง กลาแสดงความคดเหน กลาตงค าถาม กลาคด ซงสงเหลานลวนเปนปจจยทท าใหเกดการเรยนร 4. ผเรยนแตละคน แตละชวงวย มธรรมชาตและความตองการ ทแตกตางกน ซงโคชตองศกษาวเคราะหและตอบสนองเพอสรางความไววางใจ ใหเกดขน


5. บคลกภาพเปนปจจยทส าคญเบองตนของการสรางความไววางใจ โคชทมบคลกภาพทดยอมสรางความไววางใจใหกบผเรยน ไดอยางรวดเรว 6. การสอสารในการโคชเปนกระบวนการสอสารความร ความคด และความรสก จากโคชไปยงผเรยน โดยมวตถประสงคเพอใหผเรยนเกดการเรยนร และพฒนาอยางตอเนอง 7. ความไววางใจ สามารถสรางไดทกเวลาทท าการโคชและตองท าอยางตอเนอง

8. การโคชเปนสงทมากกวาการบอกกลาวใหผเรยนพฒนาตนเองเทานน โคชจะตองท างานหนกหลายประการ ซงเปนปจจย ยดเหนยวความไววางใจ ไวได 9. ความไววางใจของผ เรยน สามารถมเพมขนและลดลงไดตามประสทธภาพในการโคช หากสามารถจดการความไววางใจไดยอมสงผลท าใหการโคชด าเนนการตอไปไดอยางด


4.1 แนวคดของการสรางความไววางใจ

4.3 พลงของความไววางใจ

4.4 ความตองการของผเรยนทเปนพนฐาน ของความไววางใจ

4.5 บคลกภาพของโคชทเสรมสรางความไววางใจ

4.6 การสอสารของโคชทเสรมสรางความไววางใจ

4. การสราง ความไววางใจ

4.7 วธการสรางความไววางใจ

4.8 ปจจยยดเหนยวความไววางใจ

4.9 การจดการความไววางใจ

4.2 จดมงหมาของการสรางความไววางใจ


Trust & Touch

ผเรยนมความเชอมน

วาไดรบความรก ความเมตตา จากโคช

ท าใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง


4.1 แนวคดของการสรางความไววางใจ ความไววางใจเปนปจจยทส าคญทสดของการโคชเพราะเปนเหตปจจยเดยวทท าใหผเรยนพรอมทจะเรยนรและพฒนาตนเองตามค าชแนะของโคช หากการโคชเปนไปดวยความไววางใจซงกนและกนโดยโคชมความไววางใจผเรยน ผเรยน มความไววางใจโคช ความไววางใจ เปนมตทางดานจตใจทเกดขนจากการไดรบการตอบสนองความตองการ ทชวยเสรมพลงความเชอมนในตนเอง ความรสกปลอดภย เมอมความไววางใจกพรอมทจะรบฟงและปฏบตตามอยางเตมใจและมความสข พระพรหมคณาภรณ ป.อ. ปยตโต. (2557) ไดวเคราะหแบงระดบของความสขไว 5 ขน ดงน ขนท 1 ความสขจากการเสพวตถ หรอสงบ ารงบ าเรอภายนอก เปนความสขทเกดกบบคคลทกคนโดยทวไป เกดจากการไดรบสงทตนเองตองการ เชน ทรพยสน การเคารพนบถอ การใหเกยรต เปนตน ขนท 2 ความสขจากการให เปนความสขทเกดจากการมความเมตตากรณาในการใหกบบคคลอนดวยความบรสทธใจ ไมหวงผลตอบแทน การใหดงกลาวมหลายรปแบบ อาจเปนการใหสงของ ใหความชวยเหลอ ใหความร ใหความคดทด ใหอภย เปนตน ขนท 3 ความสขจากการด าเนนช วตถกตองสอดคลองกบธรรมชาต เปนความสขทเกดจากการด าเนนชวตทถกตองตามธรรมชาต ซงถาวเคราะหแลวความสขขนนเปนความสขทเกดจาก การประพฤตอยในศลธรรมอนดงาม การไมเบยดเบยนทงตนเองและผอน การพดและท าในสงทเปนจรง ขนท 4 ความสขจากความสามารถในการปรงแตง เปนความสข ทเกดจากการคดทางบวก (positive thinking) เมอตองประสบกบสถานการณตางๆ เปนการเปลยนมมมองทางลบใหเปนทางบวก เปลยนสภาพจตใจจากความเศราหมอง ขนมว ไมสบายใจ ใหเปนความเบกบานใจ สบายใจ


ขนท 5 ความสขเหนอการปรงแตง เปนความสขทไมตองอาศยการปรงแตง ความสข เกดจากการใชปญญาหรอเหตผล รเทาทนความจรงของโลกและชวต จตเปนอเบกขา เปนจตทสบาย ไมมอะไรมารบกวน

การเรยนรอยางมความสขเปนตวแปรทส าคญทสดในการเรยนรของผเรยน เพราะเปนทงเหตปจจยทสงเสรมการเรยนรและเปนผลทเกดจากการทผเรยนไดเรยนร ดงนนผสอนจงควรใหความส าคญกบความสขในการเรยนรใหมาก โดยการจดการเรยนรใหผเรยนมความสขเปนล าดบแรกซงถาน าระดบขนของความสข 5 ขน มาวเคราะหตวอยางกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความสขในการเรยนรจะวเคราะหไดดงตารางตอไปน ตาราง 8 กจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนของความสข ตวอยางกจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนท 1 ความสขจากการเสพวตถ - ฝกใหผเรยนใชสอและเทคโนโลยในการสบเสาะแสวงหา ความร - ฝกใหผเรยนเรยนรจากสอทตนเตน ดงดดความสนใจ - ฝกใหผเรยนใหการยอมรบ การชมเชย การใหก าลงใจ แกเพอน

ขนท 2 ความสขจากการให - ฝกใหผเรยนใหความชวยเหลอเพอน - ฝกใหผเรยนใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอเพอน - ฝกใหผเรยนใหเพอนยมสงของอปกรณการเรยน - ฝกใหผเรยนใหค าชมเชย ใหก าลงใจเพอน - ฝกใหผเรยนใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไข ผลงาน

ขนท 3 ความสขจากการด าเนน ชวตถกตองสอดคลองกบ ธรรมชาต

- ใหโอกาสผเรยนปฏบตงานเตมความสามารถ - ฝกใหผเรยนประเมนและปรบปรงตนเองอยางตอเนอง - ฝกใหผเรยนพดและท าในสงทเปนจรง - ฝกใหผเรยนแลกเปลยนเรยนรรวมกน


ตาราง 8 กจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข (ตอ)

ขนของความสข ตวอยางกจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนท 4 ความสขจากความสามารถ ในการปรงแตง

- ฝกใหผเรยนรบรความคด อารมณ ของตนเอง - ฝกใหผเรยนคดทางบวกตอสถานการณทเกดขน - ฝกใหผเรยนคนหาขอดทแฝงอยในภาระงานตางๆ - ฝกใหผเรยนมความคดยดหยน ไมยดตด

ขนท 5 ความสขเหนอการปรงแตง - ฝกการมสตรตว - ฝกใหผเรยนรจกการใชเหตผลพจารณาสงตางๆ ตามความเปนจรง - ฝกใหผเรยนใหรจกการปลอยวาง (อเบกขา)

การจดการเรยนรทใหผ เรยนเกดความสขในการเรยนรจะตองพฒนาการยกระดบความสขของผเรยนควบคไปกบกจกรรมการเรยนรตางๆ ตงแตความสขขนท 1 ความสขจาการเสพวตถ ความสขขนท 2 ความสขจากการให ความสขขนท 3 ความสขเกดจาการด าเนนชวตถกตองสอดคลองกบธรรมชาต ความสขขนท 4 ความสขจากความสามารถในการปรงแตง และความสขขนท 5 ความสขเหนอการปรงแตง ซงโคชจะตองมความเชอมนวาความสขทง 5 ขน สามารถพฒนาใหเกดขนกบผเรยนไดจรง ความไววางใจ เปนการมความเชอมน ศรทธา และรสกปลอดภย ทไดรบจากโคช การสรางความไววางใจของโคช เปนทกษะทส าคญทสดในการทจะเปนโคชทด ยงไปกวาการมความรความสามารถ ในสงทโคช เพราะความไววางใจเปนประตใจของผเรยน วาเขาจะรบฟงและปฏบตตามค าชแนะของโคชหรอไมเพยงใด การสรางความไววางใจ ท าไดไมยากหากโคชมใจใหกบผเรยน เมอมใจ ทจะโคชกจะแสดงออกมาเปนพฤตกรรมทสามารถสรางความไววางใจไดอยางมพลง หากโคชไดแสดงพฤตกรรมทแสดงถงความรก ความเมตตา และความปรารถนาด ตอผเรยนแลว ยอมสรางความไววางใจใหกบผเรยนอยางตอเนอง


โคชจ าเปนจะตองสรางความไววางใจของผเรยนอยางตอเนอง ไมใชท าครงเดยวแลวจบ เพราะความไววางใจเปนปจจยหลอเลยงใหกระบวนการโคชด าเนนไปอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล เปรยบเสมอนน ามนหลอลนในเครองยนต ทจะตองมเพยงพอในทกขณะทเครองยนตท างาน ความไววางใจกเชนเดยวกน การสรางความไววางใจสอดแทรกอยในกจกรรมและกระบวนการโคชอยางตอเนอง แสดงออกมาผานค าพด การสอสารในรปแบบตางๆ ตลอดจนการประพฤตและปฏบตอนๆ ขนอยกบบรบทของการโคช เชน การท าใหดเปนตวอยาง กสามารถสรางความไววางใจใหกบผเรยนได และการสรางความไววางใจตองมาจากใจจงจะไดใจผเรยนในบรรยากาศของการเคารพศกดศรความเปนมนษย

4.2 จดมงหมายของการสรางความไววางใจ

ความไววางใจเปนพลงทอยในจตใจของผเรยน ท าใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองตามแนวทางและค าชแนะของโคชไดอยางตอเนอง จดมงหมายของการสรางความไววางใจทส าคญทสดคอ การท าใหผเรยนมความเชอมนวาจะไดรบ การดแลจากโคชดวยความรกความเมตตาเพอใหเกดการพฒนาในดานตางๆ อยางตอเนอง โดยผทมความไววางใจตอโคชจะแสดงพฤตกรรมใหเหน 3 ดานดงตอไปน (Shaw. 1997) 1. การเปดเผย (openness) ขอมลตางๆ เชน ขอมลเกยวกบความรความคดเหน อารมณ ความรสก ทศนคต ปญหาทคบของใจ ปญหาทตองการแกไข 2. การเคารพ (respect) และใหเกยรตซงกนและกนอยางเทาเทยม การปฏบตตอกนดวยความมไมตรจต มสมพนธภาพทดตอกน 3. ความสอดคลองกน (alignment) คอ การมความคดเหนตอสงใดสงหนงไปในทศทางเดยวกนหรอแนวเดยวกน แตอาจจะไมเหมอนกนทงหมด และการตดสนใจรวมกน


4.3 พลงของความไววางใจ ความไววางใจเปนพลงทอยในจตใจของผเรยน ท าใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองตามแนวทางและค าชแนะของโคชไดอยางตอเนอง เมอผเรยน มความไววางใจโคช ผเรยนจะมความเชอมนในตนเอง กลาแสดงความคดเหน กลาตงค าถาม กลาคด ซงสงเหลานลวนเปนปจจยทท าใหเกดการเรยนร เมอมความไววางใจแลวจะไมมความกลว โดยความไววางใจเปนปจจยสนบสนนการเรยนรในการโคช สวนความกลวเปนปจจยทไมสนบสนนการเรยนร โคชทดจะสรางความไววางใจ และไมสรางความกลว เมอมความไววางใจกพรอมทจะท าตาม ดงนนความไววางใจจงมพลงมหาศาลทเปนโจทยทาทายโคชทจะสรางใหเกดขนกบผเรยนอยตลอดเวลาเพราะความไววางใจอาจจะสญหายไปไดในระหวางการโคช หากโคชละเลยการสรางความไววางใจ เมอผเรยนมความไววางใจใหกบโคชจะเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรหลายประการ ไดแก ใชความมงมนพยายามมากขน มการแลกเปลยนเรยนรมากขน มพฒนาการการเรยนรทดขน มความรกและความเมตตาตอกนมากขน ดวยเหตน โคชจ าเปนตองใหความส าคญกบพลงความไววางใจทจะตองดแลใหมอยในผเรยนอยตลอดเวลา ผานการกระท าและการสอสารอยางสรางสรรค การทโคชจะท าใหความไววางใจเกดขนกบผเรยนไดนน สงส าคญคอการสรางพลงความไววางใจใหเกดขนกบตนเองกอน (self - trust) หมายความวา ตองเปนคนทไววางใจคนอนเสยกอน กอนทจะใหคนอนมาไววางใจตนเอง Shaw (1997) ไดอธบายไววา โคชทจะท าใหคนอนไววางใจตนเอง จะตองมความไววางใจคนอนกอน แตทงนทงนนกจะตองเรมจากความไววางใจตนเองเปนอนดบแรก แลวพลงของความไววางใจจะแผขยายออกไปสคนรอบขางทอยใกลชด และบคคลอนๆ ตอไป ซงจากแนวคดของ Shaw ท าใหเหนวา ผสอนทจะเปนโคชทสามารถสรางความไววางใจใหกบผเรยนไดนน จะตองเปนคนทไววางใจตนเอง ไววางใจเพอนรวมงาน ผบรหาร ผเรยน และบคคลอนๆ เสยกอน จงจะไดรบความไววางใจจากผเรยนกลบคนมา ดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 11 การแผขยายของพลงความไววางใจ

4.4 ความตองการของผเรยนทเปนพนฐานของความไววางใจ ผเรยนแตละคน แตละชวงวย มธรรมชาตและความตองการทแตกตางกน ซงโคชตองศกษาวเคราะหและตอบสนองเพอสรางความไววางใจใหเกดขน โดยทวไปแลวผเรยนทกชวงวยมความตองการดงน

ความตองการความปลอดภยทงทางรางกายและจตใจเปนความตองการพนฐานทจ าเปนส าหรบการพฒนาไปสความไววางใจ โดยทวไปแลวสงทโคชควรใหความสนใจใสใจ คอ ความตองการดานจตใจ เพราะเปนจตใจเปนเรองทส าคญส าหรบการโคช หากผเรยนมความปลอดภยดานจตใจแลวการเรยนรและพฒนาจะตามมา สวนความปลอดภยทางดานรางกายนนสวนมากมกเปนเรองสงแวดลอมทเออตอการโคชเปนส าคญ

ความไววางใจบคคลรอบขาง และผเรยน

ความไววางใจเพอนรวมงาน

ความไววางใจ ตนเอง


ความตองการเคารพนบถอ จดอยในกลมความตองการดานจตใจทผเรยนทกชวงวยมความตองการไดรบการเคารพนบถอจากโคช การเคารพนบถอน หมายถงการใหเกยรตและเคารพศกดศรความเปนมนษยของผเรยน การเปดโอกาสใหคด และตดสนใจดวยตนเอง มโอกาสในการเลอก โดยโคชไมใชวธการสงและควบคมจนผเรยนขาดเสรภาพในการพฒนาตนเอง ความตองการไดรบการยอมรบในความสามารถ โคชทดตองยอมรบ ขดความสามารถทผเรยนท าได แลวคอยๆ พฒนาใหดขน การใหการยอมรบนจะเปนการสรางพลงความเชอมนในตนเองใหกบผเรยนวาเขามศกยภาพทสามารถพฒนาตนเองได ทงยงเปนการจงใจและเสรมแรงการพฒนาอกดวย การแสดงออกถง การยอมรบในความสามารถนท าไดหลายวธ เชน การใหค าชมเชย เปนตน อยางไร กตามการยอมรบความสามารถนไมไดหมายความวาหยดพฒนาเพยงเทานแตจะตองพฒนาใหดยงขนไปอกอยางตอเนอง

ความตองการของผ เรยนประถมศกษา โดยทวไปเปนความตองการ ดานรางกาย ความปลอดภยทางดานจตใจและการสรางสรรคนวตกรรมทตนเองสนใจ ความตองการของผเรยนระดบมธยมศกษา โดยทวไปตองการมอสระในการเรยนร การไดรบการยอมรบในความคดและความสามารถ และการไดรบการยอมรบจากเพศตรงขาม และการสรางสรรคนวตกรรมทตนเองสนใจ ความตองการของผเรยนระดบอดมศกษา โดยทวไปตองการใชศกยภาพของตนเองในการเรยนร การเรยนรทตอบสนองการประสบความส าเรจในชวต การใหเกยรต การเคารพศกดศรความเปนมนษย และการสรางสรรคนวตกรรมทตนเองสนใจ การวเคราะหใหพบความตองการของผ เรยนแตละคนจะท าใหโคชสามารถปฏบตตนตอบสนองผเรยนไดอยางตรงจดซงเปนพนฐานทน าไปสความไววางใจทผเรยนจะมใหกบโคช


4.5 บคลกภาพของโคชทเสรมสรางความไววางใจ บคลกภาพเปนปจจยทส าคญเบองตนของการสรางความไววางใจ โคชทมบคลกภาพทดยอมสรางความไววางใจใหกบผเรยนไดอยางรวดเรว บคลกภาพของโคช ทเสรมสรางความไววางใจของผเรยนมดงน การแตงกายสภาพเรยบรอย เพราะการแตงกายเปนสงแรกทผเรยน จะประสบพบเจอจากโคช ทสะทอนถงการใหเกยรตและการเคารพศกดศรของผเรยน อกทงเปนสงทสะทอนถงความคดและจตใจของโคชอกดวยวาใหความส าคญกบผเรยนและการท าหนาทการโคชเพยงใดซงผเรยนรบรไดจากการสงเกตการแตงกายของโคช การยมแยมแจมใส รอยยมเปนหนาตางของหวใจทโคชควรหมนเปนคนทยมงาย การยมในบางครงมพลงมากวาค าพด การยมเปนการเปดใจใหผเรยนทราบวาโคชก าลงมความรสกอยางไร การยมท าใหผเรยนรสกถงความมนคงและปลอดภยทางดานจตใจ การแสดงออกถงภาวะผน าทางวชาการ (academic leadership) ของโคชท าใหผเรยนมความเชอมนในความรความสามารถของโคช วาจะสามารถโคชเขาใหประสบความส าเรจไดอยางแทจรง ซงภาวะผน าทางวชาการนจะเปนค าตอบสดทายวาผเรยนจะมความไววางใจโคชหรอไม ในบางครงเราจะพบวามโคชบางคนทแตงการสภาพเรยบรอย ยมแยมแจมใส แตขาดภาวะผน าทางวชาการ สดทายกไมสามารถโคชใหผเรยนประสบความส าเรจได เพราะไมสามารถชแนะผเรยนใหเกดการพฒนาทดขนได นอกจากนการไมมภาวะผน าทางวชาการยงสงผลท าใหผเรยนลดความไววางใจลง จนในทสดตองเปนฝายขอยตกระบวนการโคชและแสวงหาโคชคนใหมทสามารถ ตอบโจทยความตองการได ความออนนอมถอมตนและเคารพผเรยนในฐานะทเปนบคคลทมศกดศรความเปนมนษย การเปนโคชมไดหมายความวาจะมสทธหรออ านาจเหนอผเรยน แตอยางใด ในทางกลบกนโคชควรวางใจ ใหถกตองวาตนเปนผทจะมาเรยนรรวมกน กบผเรยนในฐานะทมประสบการณสงกวา ทสามารถใหขอคด ขอเสนอแนะ ขอชแนะ


แนวทางการแกไขปญหา การวางแผนการพฒนาสการประสบความส าเรจ รวมทง การแบงปนประสบการณทมคณคา มากกวาการใชอ านาจควบคมผเรยน หากท าเชนนนนอกจากจะไมไดรบความไววางใจแลวยงท าใหการโคชไมประสบความส าเรจอกดวย กลยาณมตรธรรมทเสรมสรางความไววางใจของผเรยน กลยานมตรธรรม 7 ประการ เปนปจจยส าคญทสงเสรมใหผเรยนมความไววางใจตอโคช โดยโคชทมกลยาณมตรธรรมทง 7 ประการอยในตนซงมสาระส าคญตามทพระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ไดระบไวในหนงสอ พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม และแนวทางการปฏบตเพอเสรมสรางความไววางใจของผเรยน ดงตารางตอไปน

ตาราง 9 การวเคราะหหลกธรรมกลยาณมตรทเสรมสรางความไววางใจของผเรยน

หลกธรรมกลยาณมตร แนวปฏบตเพอเสรมสรางความไววางใจของผเรยน ปโย : นารก ในฐานเปนทสบายใจและสนทสนม ชวนใหอยากเขาไปปรกษา ไตถาม

ยมแยม แจมใส มมารยาททางสงคม ทกทาย ไตถาม มมนษยสมพนธ แตงกายสภาพเรยบรอย ควบคมอารมณไดด ไมแสดงความโกรธ หงดหงด

คร : นาเคารพ ในฐานประพฤตสมควรแกฐานะ ใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงใจ และปลอดภย

มบคลกภาพทด นาเลอมใส ใหเกยรตผเรยน ปฏบตตนเหมาะสมกบกาลเทศะ ใหความรสกอบอนและปลอดภยแกผเรยน ใหค าปรกษาปญหาตางๆ อยางจรงใจ

ภาวนโย : นาเจรญใจ หรอนายกยอง ในฐานทรงคณ คอ ความรและภมปญญาแทจรง ทงเปนผฝกอบรมและปรบปรงตนอยเสมอ ควรเอาอยาง ท าใหระลก และเอยอางดวยซาบซงภมใจ

แสวงหาความรและพฒนาตนเองในดานตางๆ อยางสม าเสมอ และน าความรมาแบงปนใหกบ ผเรยนอยางตอเนอง ทงทเปนเรองวชาการ และเปนความรเกยวกบการด ารงชวต พฒนาตนเองและเปนตวแบบทางดาน คณธรรมจรยธรรม และคานยมอนดงาม ตลอดจนการท าประโยชนเพอสวนรวม


ตาราง 9 การวเคราะหหลกธรรมกลยาณมตรทเสรมสรางความไววางใจของผเรยน (ตอ)

หลกธรรมกลยาณมตร แนวปฏบตเพอเสรมสรางความไววางใจของผเรยน วตตา จ : รจกพดใหไดผล รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไร ควรพดอะไรอยางไร คอยให ค าแนะน าวากลาวตกเตอน เปนทปรกษาทด

อธบายใหเหตผลจนผเรยนเกดการเรยนรและเขาใจ ใหค าแนะน า ใหค าปรกษา ใหก าลงใจ ใหค าชแนะ ในการเรยนรและการแกปญหาแกผเรยน พดความจรงและถกตองกบกาลเทศะ พดสรางแรงบนดาลใจในการเรยนรของผเรยน

วจนกขโม : อดทนตอถอยค า คอ พรอมทจะรบฟงค าปรกษาซกถามค าเสนอแนะวพากษวจารณ อดทน ฟงไดไมเบอ ไมฉนเฉยว

รบฟงผเรยนดวยความตงใจ ใสใจ ฟงใหไดยน ไมดวนสรป ตดสนสงทไดฟง ฟงดวยใจเปนกลาง รบฟงปญหาของผเรยนในเรองตางๆ ตลอดจน ความคดเหน ขอเสนอแนะของผเรยน โดยไมแสดงอารมณโกรธ หงดหงด

คมภรญจ กถ กตตา : แถลงเรองล าลกได สามารถอธบายเรองยงยากซบซอน ใหเขาใจ และใหเรยนรเรองราวทลกซงยงขนไป

ใชเทคนคการอธบายเรองทยากโดยยกตวอยางสงทเขาใจไดงาย การเชอมโยงเรองทซบซอนเขากบ สงทอยรอบตวในชวตประวน แปลงสงทเปน นามธรรมซงยากตอการเขาใจใหเปนรปธรรม ทเขาใจงายและชดเจน

โน จฏฐาเน นโยชเย : ไมชกน าในอฐาน คอ ไมแนะน าในเรองเหลวไหล หรอชกจงไปในทางเสอมเสย

ชแนะแนวทางใหผเรยนใชความมงมนพยายาม ในการเรยนร น าสงทเปนประโยชนมาใหผเรยน แนะน าใหผเรยนปฏบตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม และคานยมอนดงาม

โคชทมกลยาณมตรธรรม 7 ประการ จะชวยสรางความไววางใจและด ารงรกษาความไววางใจของผเรยนไดตลอดเวลา ซงโคชสามารถน ามาปฏบตไดตามบรบทของการโคชผเรยนทมความแตกตางกน


4.6 การสอสารของโคชทเสรมสรางความไววางใจ การส อสารในการ โคช เปนกระบวนการส อสารความร คว ามค ด และความรสก จากโคชไปยงผเรยน โดยมวตถประสงคเพอใหผเรยนเกดการเรยนร และพฒนาอยางตอเนอง การสอสารดวยภาษาทมพลง บวไมช าน าไมขน ชวยรกษาสมพนธภาพระหวางโคชและผเรยน ซงภาษาทมพลงมลกษณะเปนภาษาความรสก ปนอยดวย การสอสารอยางสรางสรรค ชวยสรางความไววางใจ ตองไมมการเปรยบเทยบกบบคคลอน เพราะการเปรยบเทยบจะท าให ผเรยนรสกดอยคณคา และขาดทกษะและความสามารถ การสอสารโดยใชพลงภาษาชวยเสรมสรางความไววางใจ ความเชอมนในตนเอง และความภาคภมใจของผเรยน ความไววางใจถกท าลายได หากสอสารไมถกวธ เชน ค ากลาวทแสดงถงความเหนอยหนาย ทอแท อารมณหงดหงดของโคช เปนตน การสอสารทมประสทธภาพ ชวยท าใหกระบวนการโคชด าเนนไปอยางราบรน มสมพนธภาพทดระหวางโคชและผเรยน การสอสารทเสรมสรางความไววางใจ เปนการสอสารดวยความชดเจน ตรงประเดน มความจรงใจ ความหวงใย และความ ใสใจแฝงอยในสารนน

4.7 วธการสรางความไววางใจ ความไววางใจสามารถสรางไดทกเวลาทท าการโคชและตองท าอยางตอเนอง เมอท าการโคช ดงน 1. รบรความรสกของผเรยน แลวตอบสนองตอความรสกนนทนท 2. แสดงออกถงภาวะผน าทางวชาการ ดวยการปฏบตใหเหน เปนตวอยาง กอนทจะใหค าชแนะ เพราะการกระท ามพลงมากกวาการพด


3. น าประสบการณของโคชมาแลกเปลยนเรยนรกบผเรยน ชวยท าใหเหนวาโคชไดมประสบการณเหลานมากอนแลว 4. ใหค าชแนะแนวทางเมอผเรยนประสบปญหา บางครงอาจจะตองชวยจดการแกปญหาตามความจ าเปน 5. ใหก าลงใจ ใหการเสรมแรง เมอผเรยนตองการก าลงใจในการพฒนาตนเอง 6. ใหความชวยเหลอในบางเรอง ทอยนอกเหนอความสามารถของผเรยน ซงการใหความชวยเหลอนนจะชวยใหผเรยนไดเรยนรและพฒนาไดอยางตอเนอง 7. ใหค าชนชม เมอผเรยนท าสงทเปนประโยชนตอการพฒนาตนเอง 8. ใหค าปรกษาอยางทนท วงท เม อ ผ เ ร ยนมความตองการขอเสนอแนะแนวทางตางๆ 9. แสดงความเปนมตร ดวยการยมแยมแจมใส ทกทาย ไตถามสารทกขสกดบโดยทวไป ไมเขาไปในเรองสวนตว 10. งดเวนการน าเรองราวของผเรยนไปกลาวถงหรอพดคยกบบคคลอน ซงเปนจรยธรรมส าคญของโคช โดยเฉพาะการกลาวถงขอจ ากดหรอสงทตองปรบปรงแกไข ยกเวนในการกลาวถงในทประชมของทมโคชเทานน 11. ใหความยตธรรมกบผเรยนอยางเทาเทยมกน ในกรณทโคช หนงคนท าหนาท โคชผ เรยนหลายคนในเวลาเดยวกน จะตองหามเลอกปฏบต โดยเดดขาด เพราะการเลอกปฏบตเปนการสรางความไมยตธรรมใหเกดขนระหวางผเรยน อาจท าใหเกดปญหารายแรงตามมา คอ การแตกความสามคคระหวางผเรยน ส านกงาน ก.พ. (2554) เสนอแนวทางการสรางความไววางใจไวหลายประการซงสามารถน ามาปรบประยกตใชในการสรางความไววางใจของโคชดงน 1. รบฟงดวยความตงใจ ฟงอยางเขาใจ 2. สนทนาอยางเปดเผย จรงใจ 3. ใหความเคารพความคดของผอน


4. เปดเผย โปรงใส ตรวจสอบได 5. แสดงความรบผดชอบและกลาวค าขอโทษ 6. ชนชมความสามารถของผเรยน ชมเชยอยางจรงใจ 7. ใหขอมลยอนกลบเพอการพฒนาตอยอด 8. กลาเผชญหนากบปญหาและความทาทาย นอกจากน Markovic, McAtavey and Fischweicher (2014) ไดเสนอรปแบบการสรางความไววางใจในการโคชทพฒนามาจากรปแบบการสรางความไววางใจในองคกรของ Mayer (1995) ไวอยางนาสนใจวาจะตองประกอบดวยความรความสามารถ ความเมตตากรณา และความซอสตยของโคชเอง ทจะเปนปจจยท าใหเกดความไววางใจดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 12 รปแบบการสรางความไววางใจในการโคช

ความร ความสามารถของโคช

ความเมตตากรณา ของโคช

ความซอสตย ของโคช

- ความเชยวชาญเฉพาะทาง - ทกษะการแกปญหา

- ค านงถงประโยชนทผเรยนจะไดรบ - รกษาค ามนสญญา - ปฏบตสอดคลองกบบรบททางวฒนธรรม - ไมฉกฉวยโอกาสเพอประโยชนสวนตว

- ซอสตยตอวชาชพของตนเอง - สะทอนผลการปฏบตของผเรยนตามจรง

ความไววางใจ ของผเรยน


แนวคดเกยวกบความไววางใจของ Stephen M.R. Covey Stephen M.R. Covey ไดกลาวไวในหนงสอ The Speed of Trust: The One Thing That Changes Everything วา ความไววางใจ (Trust) สามารถสรางใหเกดขนได พฒนาใหมมากขนได ถกท าลายได และสามารถสรางขนใหมอกได ถาเรามความรวาความไววางใจประกอบดวยอะไรบาง Covey ไดเสนอไววา ความไววางใจ จะเกดขนไดจะตองมองคประกอบหลก 2 ประการ ไดแก 1) บทบาทหรอบคลกภาพทแสดงออกมา (Character) และ 2) ความสามารถทท าไดจรง (competence) โดยในสวนของบทบาทหรอบคลกภาพทแสดงออกมานนจะตองมรากฐานมาจากความคดและเจตนาทดตามหลกคณธรรมจรยธรรม สวนความสามารถ ทท าไดจรงนนมรากฐานมาจากความรและประสบการณการท างาน ตลอดจนการประสบความส าเรจจนเปนทยอมรบของแตละคน นอกจากนความไววางใจยงมรากฐานหรอแกน (cores) ทส าคญ 4 ประการทมความเชอมโยงกน 1) คณธรรมจรยธรรมและคานยมทดงามทอยในจตใจ (integrity) เปนคณลกษณะทดทอยในตวบคคล เชน ความซอสตย ความมวนย ความเสมอตนเสมอปลาย ความออนนอมถอมตน ความรบผดชอบ ความกลาหาญ เปนตน ซงแกนทางดานคณธรรมจรยธรรมนเปรยบเสมอนรากของตนไมทเปนจดเรมตนของการเจรญเตบโตและใหผลผลตตอไป 2) การมเจตนาทด (intent) เปนมตทางดานความคดและจตใจทมความสรางสรรค คดด คดในสงทเปนประโยชนตอสวนรวม มเจตจ านงมงมนทจะประสบความส าเรจ มแรงบนดาลใจ มการวางแผนและก าหนดเปาหมายทตองการบรรล และมการลงมอปฏบตเพอการบรรลเปาหมาย ซงแกนทางดานการมเจตนาทดเปรยบเสมอนล าตนของตนไม 3) การมความสามารถ (capabilities) เปรยบเสมอนกงกานของตนไมซงเปนความสามารถในการน าความเกง (Talents) เจตคต (Attitudes) ทกษะ (Skills) ความร (Knowledge) และสไตล (Style) มาใชในการท างาน 4) ผลลพธ (Results) คอ ผลผลตของการใชความสามารถจนประสบความส าเรจ ความส าเรจคอผลลพธ ทเปรยบเสมอนสวนผลของตนไม แสดงไดดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 13 แนวความคดเกยวกบความไววางใจของ Stephen M.R. Covey ทมา https://medepi.files.wordpress.com/2013/07/covey_speed-of- trust_tree.png สบคนเมอ 12 กนยายน 2558


Covey ไดอธบายไววาความไววางใจทบคคลหนงจะมใหกบอกบคคลหนงหรอ relationship trust จะเกดจากพฤตกรรม 13 ประการ จ าแนกออกไดเปน 3 กลม ดงตอไปน พฤตกรรมทมบทบาทเปนฐาน (Character – Based Behavior) 1. การพดตรงและชดเจน (talk straight) เปนการสอสารโดยการพดทมความถกตอง มความชดเจนทไมตองตความซงอาจเปนสาเหตของความเขาใจผดในการสอสาร การพดตรงยงหมายความรวมถงการพดทแสดงเจตนาของตนเองออกไปยงผฟงอยางชดเจน ตรงไปตรงมา พดดวยความซอสตยจรงใจ พดในสงทเปนประโยชน พดในสงทสรางสรรคน าไปสการเปลยนแปลงทดขน อยางไรกตามการพดนยงจะตองค านงถงความเหมาะสมกบกาลเวลา สถานท และบคคลดวย 2. การใหเกยรตและเคารพ (demonstrate respect) เปนปจจยส าคญอกประการหนงทชวยสรางความไววางใจไดเปนอยางด การใหเกยรตและการเคารพน หมายถง การใหความส าคญกบบคคลอนอยางเทาเทยมกนในฐานะทเปนบคคลทมเกยรตและศกดศร นอกจากนยงรวมไปถงการเคารพในฐานะทเปนบคคลทมความคดและมศกยภาพ อกทงการใหความเปนมตร ใหความยตธรรม การใหความรกและมความปรารถนาด การใหเกยรตและเคารพยงชวยท าใหบคคลเกดความภาคภมใจและความเชอมนในตนเองซงเปนพนฐานส าคญของการพฒนางานและการเรยนร 3. การมความโปรงใส (create transparency) เปนการแสดงออกถงความซอสตยสจรต เปนธรรม ความถกตอง และความจรงทสามารถตรวจสอบไดจากบคคลทเกยวของ โดยการมความโปรงใสนเปนสงหนงทชวยเสรมสรางบารมทท าใหเกดความไววางใจไดอยางยงยน โดยการคด พด และกระท าในสงทตรงกน เปดเผย จรงใจและไมมวาระซอนเรน (hidden agenda) 4. การยอมรบผด (right wrongs) เปนการแสดงความรบผดชอบตอการคด การตดสนใจ และการกระท าของตนเอง เปนปจจยทท าใหเกดความไววางใจอยางหนง การยอมรบผดแสดงออกไดตลอดเวลาดวยตนเองโดยไมตองรอใหใครมาต าหนตเตยน เชน การกลาวค าขอโทษทนทเมอท าผดพลาด การแกไข


ขอผดพลาดดวยวธการตางๆ ทสามารถท าใหสถานการณดขน หรอสงทผดพลาดไดรบการเยยวยา เปนตน การยอมรบผดเปนพฤตกรรมทสะทอนถงความมใจกวาง การไมยดตดกบความคดของตนเอง อกทงยงเปนการรกษาสมพนธภาพทดระหวางกนอกดวย 5. การซอสตยตอบคคลอน (show loyalty) เปนการใหเครดต (credit) แกบคคลอนทเปนเจาของความคด เจาของผลงาน หรอเจาของนวตกรรม ตลอดจนการมความรบผดชอบตอการพดและการกระท าทอางองมาจากบคคลอนอยางถกตอง ไมแปลงสารมาเปนของตนเอง ไมขโมยความคดของบคคลอน มาเปนของตนเอง รวมทงการใหความยตธรรมตอบคคลอนดวยการไมพดลบหลงในทางทไมด (นนทา) ท าใหผทถกกลาวถงไมไดรบความยตธรรมเพราะไมมโอกาสอธบายหรอชแจงขอเทจจรง

พฤตกรรมทมความสามารถเปนฐาน (Competence – Based Behavior) 6. การท างานใหส าเรจเหนผล (deliver results) เปนสงทสะทอนถงการน าความรความสามารถมาใชในการท างานไดประสบความส าเรจ ซงการท างานส าเรจนนท าใหไดรบความไววางใจจากบคคลอน เชน เมอมภารกจส าคญทตองท าใหส าเรจแลวความไววางใจจะถกมอบใหกบคนทเคยประสบความส าเรจแลวเปน แมงานหรอหวหนาในการปฏบตภารกจน เปนตน นอกจากนการท างานใหประสบความส าเรจยงสามารถชวยสรางความไววางใจจากบคลากรใหมทเพงเขามารวมงาน อกดวย 7. การพฒนาใหดขน (get better) เปนพฤตกรรมทสะทอนใหเหนถงการไมหยดเรยนรและมการพฒนาอยางตอเนองโดยพฒนาใหดขนกวาเดม เปนพฤตกรรมชวยสรางความไววางใจไดเปนอยางด เนองจากพฤตกรรมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนองท าใหมความรททนสมยและมนวตกรรม ซงอาจเปนนวตกรรมทางความคด เทคนควธการ ขนตอนการท างาน ซงจะท าใหบคคลรอบขางมความไววางใจวาสงทคด พด และกระท านน มความถกตองเชอถอไดโดยเปนผลมาจากการทเรยนรและพฒนาตลอดเวลา


8. การเผชญกบความจรง (confront reality) เปนการใชความร ความคด และทกษะตางๆ ในการปฏบตงาน การแกไขปญหา ตลอดจนการสรางสรรคนวตกรรมจนประสบความส าเรจอยางมประสทธภาพ (มคณภาพ รวดเรว และประหยด) โดยไมหลกเลยง เพกเฉย หรอหนปญหา นอกจากนยงหมายรวมถงการใชศกยภาพของบคลากรหรอความเกงของแตละคนมาเปนพลงรวม (synergy) ในการแกปญหาอกดวย 9. การชแจงเปาหมายใหกระจาง (clarify expectations) เปนการเสรมสรางการมวสยทศนรวมกน (shared vision) และสรางเปาหมายทชดเจนรวมกน และสรางขอตกลงรวมกนในการทจะปฏบตงานใหบรรลเปาหมายดงกลาว 10. ก า ร ป ฏ บ ต ง า น ด ว ย ส า น ก ร บ ผ ด ช อ บ ( practice accountability) เปนการควบคมและก ากบตนเองและบคลากรใหปฏบตงานดวยส านกความรบผดชอบ โปรงใส ตรวจสอบได ผน าทจะสรางความไววางใจจากบคลากรไดนนจะตองมส านกความรบผดชอบในสวนตน และสามารถกระตนบคลากรใหมส านกความรบผดชอบไปพรอมกนดวย

พฤตกรรมทมบทบาทและความสามารถเปนฐาน (Character & Competence Behavior) 11. การฟง (listen first) หมายถงการฟงอยางตงใจ การฟงอยางลกซง ฟงใหไดยนเสยงทอยขางใน (ความคด อารมณ ความรสก ความตองการ ทซอนอยภายใน) การฟงท าใหเกดความไววางใจไดโดยการตอบสนองสงทไดฟงนนอยางเหมาะสม เชน การแสดงความเหนอกเหนใจ (empathy) การแสดงความหวงใย ตลอดจนการใหก าลงใจ เปนตน ซงผทฟงเปนและเกบความลบไดดจะสามารถสรางความไววางใจไดอยางรวดเรว 12. การรกษาสจจะ (keep commitments) เปนการปฏบตตามสงทไดพดหรอใหค ามนสญญาไว ซงการรกษาสจจะเปนวธการทสามารถสรางความไววางใจจากบคคลอนไดรวดเรวมากทสด เพราะการรกษาสจจะท าใหเกดความเชอถอไดในตวบคคล อกทงการปฏบตตามค ามนสญญายงเปนการแสดงถงการใหเกยรต


และเคารพบคคลอนอกดวย บคคลใดทไดรบการปฏบตตอตนเองตามค ามนสญญา ยอมมอบความไววางใจใหในระยะยาว 13. การรกษาและเพมความไววางใจ (extend trust) เปนการปฏบตตามแนวทางพฤตกรรมการสรางความไววางใจอยางตอเนองซงนอกจากจะรกษาความไววางใจไวไดแลวยงเปนการเพมระดบความไววางใจใหมากขน และไดรบความไววางใจจากบคคลตางๆ จ านวนมากขน

จากผลงานของ Covey ขางตนสามารถวเคราะหแนวปฏบตของโคชทเสรมสรางความไววางใจไดดงตอไปน ตาราง 10 แนวปฏบตการโคชเพอเสรมสรางความไววางใจ

พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช พฤตกรรมทมบทบาทเปนฐาน

การพดตรงและชดเจน - ชแนะแนวทางการพฒนาผเรยน อยางตรงไปตรงมาและชดเจน - ใหขอเสนอแนะเพอการพฒนาตนเองของผเรยน อยางสรางสรรค - บอกเจตนาทแทจรงของโคชไปยงผเรยน - สะทอนจดออนของผเรยนดวยความจรงใจ - สะทอนจดแขงทผเรยนควรพฒนาตอยอด - กลาวค าพดตอผเรยนเหมาะสมกบกาลเวลา และสถานท - ใชภาษาทชดเจน เขาใจงาย เหมาะกบผเรยน - พดกระตนใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงตนเอง - พดใหก าลงใจผเรยนใชความพยายามไปส เปาหมาย


ตาราง 10 แนวปฏบตการโคชเพอเสรมสรางความไววางใจ (ตอ)

พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช - แสดงความคดเหนตอกระบวนการเรยนร

ความกาวหนาทางการเรยนร และผลผลต การเรยนรของผเรยนอยางตรงไปตรงมา

การใหเกยรตและเคารพ - ใหความส าคญกบความคดของผเรยนทกคน - เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหน และความเปนตวของตวเอง - ใหความเอาใจใสมตดานอารมณและความรสก ของผเรยนอยางเทาเทยมกน - เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงศกยภาพของตนเอง - ยอมรบความคดเหนทมประโยชนของผเรยน - ใหโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหน แสดงความสามารถของตนเอง - แสดงความใสใจกบความคดของผเรยน - ยอมรบแนวความคดทถกตองของผเรยน - ใหความส าคญกบความเปนตวตนของผเรยน - เอาใจผเรยนมาใสใจตนเองแสดงความเขาใจ และความใสใจตอความตองการของผเรยน - ใหความเปนมตรกบผเรยน - ใหความยตธรรมกบผเรยนทกคน - ชมเชยผเรยนดวยความจรงใจ - แสดงกรยามารยาททดตอผเรยน - - ไมท าใหผเรยนรสกเสยหนา หรอเสยก าลงใจ



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การมความโปรงใส - อธบายใหเหตผลสนบสนนการตดสนใจตางๆ

ใหผเรยนเขาใจ - ปฏบตตอผเรยนอยางเทาเทยมและเสมอภาคกน - ใหความยตธรรมในการประเมนผเรยนตาม มาตรฐานหรอขอตกลงรวมกน - ตดสนใจในการโคชบนพนฐานของความถกตอง - เปดเผยขอมลการเรยนรแกผเรยนเฉพาะบคคล ตามความเปนจรง

การยอมรบผด - กลาวค าขอโทษผเรยนทนทททราบวามความ ผดพลาด - แสดงความรบผดชอบตอการกระท าของตนเอง ทสงผลกระทบตอผเรยน - ปรบปรงแกไขสงทผดพลาดใหถกตองและท าให ผเรยนเหนวาสงทผดพลาดไดรบการแกไขแลว - แกไขกจกรรมการเรยนรทผดพลาดใหกลบมา ถกตอง - แสดงความเสยใจตอผเรยนในสงทโคช ท าผดพลาด - ใหค ามนสญญาตอผเรยนวาความผดพลาด จะไมเกดขนอก - ใหการเยยวยาผเรยนตอผลกระทบทเกดขนจาก ความผดพลาด - ปองกนสาเหตทกอใหเกดความผดพลาด



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การซอสตยตอบคคลอน - กลาวถงแหลงทมาของขอมลตางๆ ทสอสาร

กบผเรยนใหผเรยนทราบ - อางองเจาของผลงานหรอเจาของความคด ใหผเรยนทราบอยางถกตอง - พดกบผเรยนในสงทตรงกบความเปนจรง หรอขอเทจจรงทเกดขนโดยไมบดเบอนขอมล - คด พด และกระท าตอผเรยนในสงทตรงกน - ไมนนทาวาราย หรอไมกลาวถงบคคลอน ในทางทไมดใหผเรยนฟง - ปฏบตตอผเรยนดวยใจปรารถนาด ไมมผลประโยชนอนใดแอบแฝง - ชแนะผเรยนใหพฒนาตนเองไปสเปาหมายทด มประโยชนตอการด ารงชวตในอนาคต - เลอกสรรสงทดทสดมาใหผเรยนไดเรยนร - ไมทอดทงผเรยน เมอเขาไมประสบความส าเรจ ในการเรยนร และใหการดแลเอาใจใสผเรยน ใหประสบความส าเรจเตมตามศกยภาพทม - พดถงผเรยนในแงมมของการเรยนรและการ พฒนาใหมคณภาพมากขน ไมตฉนนนทา ผเรยนลบหลง - รบผดชอบตอผลการเรยนรและคณภาพของ ผเรยนโดยการใหความชวยเหลอจนผเรยน ประสบความส าเรจ



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช พฤตกรรมทมความสามารถเปนฐาน

การท างานใหส าเรจเหนผล - ตรวจสอบผลการเรยนรและสะทอนผลไปยง ผเรยนตรงตามก าหนดเวลา - แสดงใหผเรยนเหนวาผสอนประสบความส าเรจ ในการโคชจนผเรยนเกดการเรยนร - แสดงขอมลสารสนเทศทสะทอนถงการประสบ ความส าเรจในการเรยนรของผเรยนแตละคน - ยกตวอยางผเรยนทประสบความส าเรจในการ เรยนร หรอผเรยนทมคณภาพจากการทไดใช ความมงมนพยายามในการพฒนาตนเอง

การพฒนาใหดขน - ปรบปรงวธการโคชผเรยนใหสอดคลองกบ ธรรมชาตและความตองการรายบคคล - ปรบปรงวธการจดการเรยนรใหทนสมยอยเสมอ - ปรบเปลยนสอการเรยนรใหมความนาสนใจ สอดคลองกบเนอหาสาระอยเสมอ - ปรบปรงและเปลยนแปลงกจกรรมการเรยนร ใหสอดคลองกบเนอหาสาระ และธรรมชาต ของผเรยนอยเสมอ - พฒนาวธการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร การใหขอมลยอนกลบ และการใหขอมลเพอการ เรยนรตอยอดอยเสมอ - เปลยนแปลงวธการประเมนผลการเรยนร ทตอบสนองความตองการของผเรยน



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การเผชญกบความจรง - ยอมรบขอจ ากดหรอศกยภาพในการเรยนร

ของผเรยนและน ามาพฒนาวธการโคช - แกปญหาทางการเรยนรของผเรยนทเกดขน ดวยวธการทมประสทธภาพ - น าความรดานตางๆ มาใชในการออกแบบ กจกรรมการเรยนร และกลวธการโคชผเรยน - ใชความพยายามในการโคชเพอใหผเรยน เกดการเรยนรเตมตามศกยภาพ - น าความรดานตางๆ มาพฒนานวตกรรม การเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยน - ไมเพกเฉยตอปญหาการเรยนรของผเรยน และรวมกนหาแนวทางการแกไขกบผเรยน - ไมหลกเลยงผเรยนทขอรบความชวยเหลอ โดยอาสาใหความชวยเหลอทงทางดานวชาการ และดานอนๆ ตามความเหมาะสม - เปดโอกาสใหผเรยนไดรวมแกไขปญหาทางการ เรยนรของตนเอง - เปดโอกาสใหผเรยนไดชวยเหลอซงกนและกน และแลกเปลยนเรยนรรวมกนเพอน าไปสการ แกปญหาทเกดขน - แสวงหาแนวทางการปองกนปญหาทางการ เรยนรทอาจจะเกดขนซ าอก - น าศกยภาพผเรยนมาใชในการแกปญหารวมกน



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การชแจงเปาหมายใหกระจาง - ใหขอมลเกยวกบเปาหมายของการเรยนร

แกผเรยนทกครงทท าการโคช - ใหขอมลเกยวกบเกณฑหรอมาตรฐานคณภาพ ของผลงานทผเรยนจะตองปฏบตใหบรรล - รวมกนก าหนดเปาหมายการเรยนรกบผเรยน - ใหขอมลระดบคณภาพของผลงานหรอผลการ เรยนรของผเรยน และแนะน าใหทราบถงระดบ คณภาพของผลงานหรอผลการเรยนรทผเรยน ควรพฒนาตอยอดไปใหถง - เปดโอกาสใหผเรยนซกถามขอสงสยเกยวกบ เปาหมายของการเรยนร - ใหผเรยนอธบายเปาหมายของการเรยนรของตน - รวมกบผเรยนในการตรวจสอบการบรรล เปาหมายการเรยนรเปนระยะๆ - ใหขอมลเกยวกบขอบขายและแนวทาง การประเมนผลการเรยนร - ใหขอมลเกยวกบเกณฑการใหคะแนน (scoring rubrics) ผลงาน และเปดโอกาส ใหผเรยนปรบเปลยนเกณฑการใหคะแนน ใหมความชดเจนมากขน - ยกตวอยางหรอใหค าชแจงเพมเตมเกยวกบ ลกษณะของผลงานทมคณภาพ ใหผเรยน เหนภาพอยางเปนรปธรรม



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การปฏบตงานดวยส านกรบผดชอบ - วางแผนการโคชผเรยนอยางมประสทธภาพ

- วเคราะหจดเดนและจดทผเรยนแตละคน จะตองไดรบการสงเสรมตอยอดและพฒนา - ใหความเอาใจใส ชวยเหลอผเรยนใหเกดการ เรยนรอยางเตมความสามารถ - พฒนาเครองมอการประเมนผลการเรยนร ทมคณภาพครอบคลมทงดานเนอหาสาระ กระบวนการเรยนร สมรรถนะ และคณลกษณะ - ประเมนผลการเรยนรของผเรยนรายบคคล ดวยวธการและเครองมอทมคณภาพและม ความยตธรรมในการประเมน - สะทอนผลการประเมนไปยงผเรยนตามความ เปนจรง และชแนะแนวทางการปรบปรง และพฒนาตนเองใหแกผเรยน - ตดตามความกาวหนาทางการเรยนรของ ผเรยนเปนรายบคคล - ปรบปรงและพฒนาเนอหาสาระ กจกรรม และสอการเรยนรใหมความทนสมยตลอดเวลา - พฒนาตนเองใหมความรและทกษะเพมพนขน และน ามาใชในการโคชผเรยนอยางตอเนอง - กระตนผเรยนใหมส านกความรบผดชอบตอการ เรยนรของตนเอง มงเนนการมวนยในตนเอง (self - discipline) เปนส าคญ



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช พฤตกรรมทมบทบาทและความสามารถเปนฐาน

การฟง - ตงใจฟงความคดเหน หรอค าตอบของผเรยน - ไมพดแทรกระหวางทผเรยนก าลงอธบาย หรอตอบค าถามของโคช - ไมดวนตดสนสงทไดฟง ซกถามขอมลเพมเตม หากเรองทฟงยงมขอมลไมเพยงพอ - ฟงใหจบโดยไมแสดงอาการเบอหนาย - แสดงความคดเหนทสรางสรรคเกยวกบเรองทฟง - เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหน หรอตอบค าถามอยางเตมท - แสดงความเขาใจในเรองทฟง เชน พยกหนา - แสดงความเหนอกเหนใจผเรยนในเรองทก าลง กงวลใจหรอไมสบายใจ และชวยหาทางออกทด - ใหก าลงใจผเรยนในการพดใหจบดวยความมนใจ - ไมน าเรองราวของผเรยนไปพดตอโดยไมไดรบ อนญาตจากผเรยน - แสดงความคดเหนตอเรองราวทฟงจากผเรยน อยางสรางสรรค - แสดงความยนดหากเรองทฟงนนเปนเรองทด และแสดงความเสยใจหากเปนเรองทไมด - ไมน าความลบหรอสงทผเรยนไมมนใจไปพดตอ กบบคคลอน เพราะท าใหผเรยนขาดความมนใจ มากยงขน



พฤตกรรมตามแนวของ Covey แนวการปฏบตของโคช การรกษาสจจะ - ปฏบตตามสงทไดตกลงรวมกนไวกบผเรยน

เชน การจดการเรยนรตรงตามจดประสงค การปฏบตกจกรรมตามแผนทก าหนดไว - ตรงตอเวลาตามทไดนดหมายไวกบผเรยน - พดและกระท าตอผเรยนอยางตรงกน - รกษากฎกตกาตางๆ ทไดตกลงรวมกนกบผเรยน อยางตรงไปตรงมาและเทาเทยมกน - มอบหมายกจกรรมการเรยนรตามทไดตกลงกน ไวตงแตตน หากจะมการเปลยนแปลงตอง ไดรบความรวมมอจากผเรยนกอน - ประเมนผลการเรยนรตามเกณฑการประเมน ทไดตกลงกนไวลวงหนา - สะทอนผลการประเมนและใหความชวยเหลอ ผเรยนจนประสบความส าเรจในการเรยนร

การรกษาและเพมความไววางใจ - ปฏบตตามแนวทางการสรางความไววางใจ ตอผเรยนทกคนอยางตอเนอง ไดแก การพดตรง และชดเจน การใหเกยรตและเคารพ การมความโปรงใส การยอมรบผด การซอสตยตอบคคลอน การท างานใหส าเรจ เหนผล การพฒนาใหดขน การเผชญกบ ความจรง การชแจงเปาหมายใหกระจาง การปฏบตงานดวยส านกรบผดชอบ การฟง และการรกษาสจจะตามทกลาวมา


4.8 ปจจยยดเหนยวความไววางใจ การโคชเปนสงทมากกวาการบอกกลาวใหผเรยนพฒนาตนเองเทานน ซงใครๆ กสามารถกระท าได โดยไมตองมความรความเชยวชาญอะไร ซงการกระท าดงกลาวจะสามารถโคชผเรยนไดเพยงชวคราวเทานน เมอผเรยนน าสงทไดรบการโคชมาวเคราะหภายหลง แลวพบวาเขาไมไดรบประโยชนเทาทควรจากโคช เมอนนเขาจะเดนจากโคชไปทนท ดงนนโคชจะตองท างานหนกหลายประการ ซงเปนปจจยยดเหนยวความไววางใจดงตอไปน 1. การแสวงหาความรในเรองทท าการโคชอยางตอเนองเพราะความรใหมๆ จะเปนสงทสงเสรมการมภาวะผน าทางวชาการของโคชและเมอโคช มภาวะผน าทางวชาการแลว ความไววางใจของผเรยนจะตามมา 2. ศกษาคนควา วจย และสรางสรรคนวตกรรมตางๆทสามารถน ามาใชในการโคช ท าใหการโคชมเทคนค วธการทสอดคลองกบความตองการของผเรยน 3. ความอดทนของโคชในการใหค าแนะน าชวยเหลอในสงทผเรยนตองการ แมวาการใหค าแนะน าชวยเหลอนนจะเปนเรองเดม แตจะตองใชเทคนควธการทแตกตางจากเดม ท าใหผเรยนเหนถงความมงมนพยายามในการโคชของโคช

4. ความสม าเสมอในการโคช ทโคชท าการโคชใหกบผเรยนอยางตอเนอง และผเรยนมพฒนาการทดขนอยางเหนไดชด

4.9 การจดการความไววางใจ

ความไววางใจของผ เรยนนนสามารถมเพมขนและลดลงไดตามประสทธภาพในการโคช ซง โคชจะตองมทกษะในการจดการกบความไววางใจ หากสามารถจดการความไววางใจได ยอมสงผลท าใหการโคชด าเนนการตอไปไดอยางด


หากไมสามารถจดการความไววางใจได กยอมสงผลเสยตอการโคชไดเชนเดยวกน การจดการความไววางใจ ไมใชการหลอกลวงผเรยน แตเปนการท าใหผเรยนมความเชอมนและศรทธา ในตวโคช พรอมทจะเรยนรและพฒนาตนเองไปพรอมกบโคช ไดตลอดเวลา

เหตผลทตองมการจดการความไววางใจ เนองจากผเรยนอาจมขอสงสย บางประการเกยวกบเหตผลในการปฏบตตามค าชแนะของโคชซงโคชยอมมจดมงหมาย ทตองการใหผเรยนเกดการพฒนาทดขนแตผเรยนอาจมค าถามอยในใจวาเพราะอะไร จงตองปฏบตตามทโคชแนะน า หากผเรยนมความคดเหนแยงกบโคชและโคชไมสามารถอธบายชแจงเหตผลได ยอมสงผลกระทบตอความไววางใจทผเรยนจะมใหกบโคช

อยางไรกตามการสรางความไววางใจไมใชการตามใจแตโคชตองอธบายใหเหตผลและชแจงประโยชนท ผ เรยนจะไดรบ จากการปฏบตตามค าแนะน า การตามใจผเรยนไมใชวธการทถกตอง เพราะในทายทสดแลวผเรยนจะไมไดเรยนรและพฒนาซ ายงเปนการท าลายโอกาสการพฒนาอกดวย

ความไววางใจจะถกท าลายลงในทนท หากผเรยนทราบวาโคชไมมความจรงใจและความปรารถนาดตอเขา ดงนนการตามใจอาจสรางความประทบใจ แบบฉาบฉวย แตไมผลเสยปรากฏขน โคชจะไมสามารถสรางความไววางใจไดอกเลย วธการจดการความไววางใจของผเรยนมดงตอไปน 1. สงเกตพฤตกรรมของผเรยน หากพบวา ผเรยนใหการยอมรบขอเสนอแนะ ค าชแนะ ค าแนะน า ของโคช เปนอยางด นนเปนพฤตกรรม ทสะทอนใหเหนวาผเรยนมความไววางใจโคช เมอโคชสงเกตพบดงนแลว ใหด าเนนการ โคชสงทยากและซบซอนตอไปอยางตอเนอง ผ เรยนพรอมปฏบตงานทยากหรอซบซอน เพอพฒนาตนเองอยางกาวกระโดด

2. สงเกตพฤตกรรมของผเรยน หากพบวา ผเรยนตงค าถามยอนกลบในลกษณะตองการเหตผลจากโคช วาเพราะเหตใดจงตองปฏบตอยางนนอยางน แสดงวา ผเรยนเรมมขอสงสยในขอเสนอแนะค าชแนะ ค าแนะน าของโคช โคชตองหยด


การโคชไวชวขณะ แลวอธบายใหเหตผลเชงวชาการ สนบสนนขอเสนอแนะ ค าชแนะ ค าแนะน า วาหากผเรยนปฏบตตามแลวจะเกดผลอยางไร และผลนนมความเชอมโยงกบเปาหมายสงสดของผเรยนอยางไร แลวสงเกตพฤตกรรมของผเรยน ในระหวางการอธบายใหเหตผลอยนน หากพบวาผเรยนเรมใหการยอมรบ เหตผลดงกลาวแลวจงท าการโคชตอไป หากยงไมยอมรบโคชกจะตองอธบายใหเหตผลเพมเตม โดยอาจใชการยกตวอยางขอเทจจรงทเกดขนในอดต หรอตวอยางจากประสบการณตรงของโคช และตวอยางทมน าหนกมากทสด คอ ตวอยางทเกดขนกบผเรยนเอง ซงการยกตวอยางสนบสนนการใหเหตผลของโคช จะท าใหผเรยนยอมรบเหตผลของโคชไดเรวขน และปราศจากความแคลงใจ ท าใหการโคชสามารถด าเนนตอไปได

สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทนไดกลาวถง ความไววางใจซงเปนปจจยทส าคญทสดของการโคช เพราะเปนเหตปจจยเดยวทท าใหผเรยนพรอมทจะเรยนรและพฒนาตนเองตามค าชแนะของโคช หากการโคชเปนไปดวยความไววางใจซงกนและกน โคชมความไววางใจผเรยน ผเรยน มความไววางใจโคช โดยจดมงหมายทส าคญทสดของการสรางความไววางใจ คอ การท าใหผเรยนมความเชอมนวาจะไดรบการดแลจากโคชดวยความรก ความเมตตา เพอใหเกดการพฒนาในดานตางๆ อยางตอเนอง เพราะความไววางใจเปนพลงทอยในจตใจของผเรยน ท าใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองตามแนวทางและค าชแนะของโคชไดอยางตอเนอง เมอผเรยนมความไววางใจโคช ผเรยนจะมความเชอมน ในตนเอง กลาแสดงความคดเหน กลาต งค าถาม กลาคด ซงสงเหลานลวนเปนปจจยทท าใหเกดการเรยนร อกทงผเรยนแตละคน แตละชวงวย มธรรมชาตและความตองการทแตกตางกน ซงโคชตองศกษาวเคราะหและตอบสนองเพอสรางความไววางใหใหเกดขน โดยปจจยทเสรมสรางความไววางใจมหลายปจจย ซงบคลกภาพเปนปจจยทส าคญเบองตนของการสรางความไววางใจ โคชทมบคลกภาพทดยอมสรางความไววางใจใหกบผเรยน ไดอยางรวดเรว อกทงการสอสารในการโคช


เปนกระบวนการสอสารความร ความคด และความรสก จากโคชไปยงผเรยน โดยมวตถประสงคเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาอยางตอเนอง นอกจากนสงส าคญอกประการหนงทโคชควรตระหนกอยเสมอ คอ ความไววางใจ สามารถสรางไดทกเวลาทท าการโคชและตองท าอยางตอเนอง การโคชเปนสงทมากกวาการบอกกลาวใหผเรยนพฒนาตนเองเทานน โคชจะตองท างานหนกหลายประการซงเปนปจจย ยดเหนยวความไววางใจไวได เพราะความไววางใจของผเรยน สามารถมเพมขนและลดลงไดตามประสทธภาพในการโคช หากสามารถจดการความไววางใจไดยอมสงผลท าใหการโคชด าเนนการตอไปไดอยางด


บรรณานกรม

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). (2557). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท 22. อยธยา: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. . (2557). พทธธรรม ฉบบปรบขยาย. (พมพครงท 32). อยธยา: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ส านกงาน ก.พ. (2554). “การบรหารทรพยากรบคคลบนความหลากหลาย ทกษะการ บรหารจดการทม ตนเอง และบคลกภาพ เพอพฒนาภาวะผน า” สบคนจาก http://www.apm.co.th/_data/download/ppt/00000458.pdf วนท 12 กนยายน 2558 Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Covey, Stephen M.R. (2006). The Speed of Trust: The One Thing That Changes Everything. New York: SIMON & SCHUSTER. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Markovic, J., McAtavey, J., and Fischweicher, P. (2014). “An Integrative Trust Model in the Coaching Context” American Journal Review. Vol.14(1-2) pp. 102 – 110.


Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Mayer, C.R., Davis H.J., &Schoorman, F.D. (1995). “An Integrative Model of Organization Trust” The Academy of Management Review. 20(3), 709 – 734. Shaw, R.B. (1997). Trust in the Balance. 2nded. San Francisco: Jossey-Bass. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.

บทท 5 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 173

บทท 5

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

174 บทท 5 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

แรงจงใจภายใน (inner motivation)

สรางไดจากการ Feed – Up

การ Feed – up ทด

ชวยสรางแรงจงใจในการเรยนร


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรองการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up) มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร การใชค าถามเพอกระตนการเรยนร การใชสอเพอกระตนการเรยนร การใชเรองเลาเพอกระตนการเรยนรการใหผเรยนลงมอปฏบต เพอกระตนการเรยนร ตวชวดการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร โดยมสาระส าคญดงตอไปน

1. การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up) ของผเรยนเปนการด าเนนการดวยวธการตางๆ เพอใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยนร มวนยในตนเอง (self - discipline) ทราบผลลพธการเรยนร และแนวทางการเรยนร ซงสงเหลานลวนเปนปจจยเกอหนนการเรยนรทมประสทธภาพ

2. จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร คอ การสรางแรงจงใจภายในในการเรยนรของผเรยน โดยมงใหผเรยนไดเรยนรและพฒนาจากความตองการของตนเอง อยางไรกตามการสรางแรงจงใจภายในของผเรยนประถมศกษา อาจจะตองใชแรงจงใจภายนอกมากระตนกอนแตสดทายจะตองสรางแรงจงใจภายในใหเกดขน

3. การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชค าถามเปนการตงค าถามทกระตนความอยากรของผเรยน มงเนนใหเกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนรเปนส าคญ

4. การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชสอเปนอกวธการหนงทโคชสามารถเลอกใชไดตามความสนใจของผเรยนและสมพนธกบสาระส าคญทผเรยนจะตองเรยนร


5. การใช เรองเลาเปนอกว ธการหน งท ใชส าหรบการใหขอมล เพอกระตนการเรยนรทโคชสามารถเลอกใชตามบรบทของการโคช การใชเรองเลาทมประสทธภาพ สามารถกระตนการเรยนร การคดขนสง และมตดานจตใจไดเปนอยางด

6. การใหผ เ ร ยนลงมอปฏบต เปน อกวธ การหน งท ใช ส าหรบ การกระตนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ โดยโคชมกจกรรมทใชเวลาไมมากในการกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนร

7. การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรสามารถท าไดหลายวธการ โคชอาจใชวธการใดวธการหนง หรอใชหลายๆ วธรวมกนกได แตยดจดมงหมายเกยวกบแรงจงใจ แรงบนดาลใจในการเรยนรเปนส าคญ


5.1 แนวคดของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

5.2 จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

5.3 การใชค าถามเพอกระตนการเรยนร

5.4 การใชสอเพอกระตนการเรยนร

5.5 การใชเรองเลาเพอกระตนการเรยนร

5. การใหขอมล เพอกระตนการเรยนร

5.6 การใหผเรยนลงมอปฏบตเพอกระตนการเรยนร

5.7 กจกรรมการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร


Feed – up

เปนปจจยท าใหผเรยน

เกดแรงจงใจภายใน

ในการเรยนร


5.1 แนวคดของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

การใหขอมลในการเรยนรของผเรยนแบงได 3 ประเภท ไดแก

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up)

การใหขอมลยอนกลบ (feedback)

การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด (feed - forward)

ในบทนจะกลาวถง เฉพาะการใหขอมลเ พอกระตนการเรยนรซ ง มสาระส าคญดงน

Feed – Up

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร เปนการใหขอมลพนฐานของการเรยนร ไดแก จดประสงค การเรยนร วธการเรยนร กระบวนการเรยนร สอการเรยนร แหลงการเรยนร ภาระงาน (job and task) ตลอดจนวธการวดและเกณฑการประเมนผล ทผโคชตองแจงใหผเรยนทราบกอนทจะเรมการเรยนการสอน

นอกจากนผโคชยงตองสรางแรงจงใจในการเรยนรโดยเนนแรงจงใจภายใน (inner motivation) ชแจงใหผเรยนเกดความตระหนก เหนคณคาในสงทจะเรยนร

การใหขอมลกระตนการเรยนรเปนสงทส าคญมากของกระบวนการจดการเรยนการสอน เพราะผเรยนไดทราบขอมลทส าคญกอนทจะเรมเรยน อกทงยงมแรงจงใจและอยากเรยนร

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร เปนการด าเนนการดวยวธการตางๆ เพอใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยนร มวนยในตนเอง (self - discipline) ทราบผลลพธการเรยนร และแนวทางการเรยนร ซงสงเหลานลวนเปนปจจยเกอหนนการเรยนรทมประสทธภาพ


การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรเปนขนตอนทส าคญทท าใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยนรซงใหความส าคญกบแรงจงใจภายใน (inner motivation) ทผ เรยนเกดความตระหนกและมความตองการในการเรยนรดวยความใฝเรยนร ของตนเอง มากกวาปจจยจากภายนอก

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรเปนทกษะส าคญอกประการหนงของโคช ทจ าเปนตองด าเนนการอยางมประสทธภาพ เพราะเปนสวนส าคญทท าใหผเรยน ใหความรวมมอในการปฏบตกจกรรมการเรยนร และกจกรรมการพฒนาตนเอง ทงในดานความร ทกษะ และคณลกษณะทพงประสงค แรงจงใจภายในเปนปจจยส าคญทท าใหผเรยนรวมปฏบตกจกรรมการเรยนร และกจกรรมการพฒนาตนเองไดอยางตอเนอง

แรงจงใจ (motivation) คอการลงทนสวนตวของบคคลทอยภายในจตใจคอ แรงบนดาลใจ (inspiration) หรอแรงปรารถนา (passion) ก ากบทศทางและสรางความตอเนองการเรยนรของผ เรยนเปนทรพยากรสวนตว คอ ความสนใจ การจดการเวลา การใชความพยายามของแตละคนจนประสบความส าเรจ ซงทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธ ของ David I. McClelland ไดอธบายไววาสงจงใจทท าใหบคคลใชความพยายามในการท างานตางๆ ใหประสบความส าเรจอยางดทสดตามทไดก าหนดจดมงหมายไวนนประกอบดวย 1) ความตองการความส าเรจ 2) ความตองการความผกพน และ 3) ความตองการพลงอ านาจ ซงเมอบคคลประสบความส าเรจในสงใดแลวกจะเปนแรงกระตนใหพฒนาตนเองใหกาวหนามากยงขน โดยความตองการทง 3 ดานดงกลาว มสาระส าคญดงน (McClelland. 1961) 1. ความตองการความส าเรจ (Need for Achievement) เปนความตองการกระท าสงตางๆ อยางเตมความสามารถของตนเองเพอการประสบความส าเรจ บคคลทมความตองการใฝสมฤทธจะมคณลกษณะชอบท างานททาทายความสามารถ มความรบผดชอบสง วางแผนการท างานอยางเปนระบบ ตลอดจนตองการขอเสนอแนะเพอการพฒนางานจากบคคลรอบขาง


2. ความตองการความผกพน (Need for Affiliation) เปนความตองการการยอมรบนบถอจากบคคลอน เปนสวนหนงของสงคมหรอกลม มสมพนธภาพทดกบบคคลอน บคคลทมความตองการความผกพนจะมคณลกษณะของความรวมมอมากกวาการแขงขน สรางและรกษาสมพนธภาพทดกบบคคลอนไดด 3. ความตองการอ านาจ (Need for Power) เปนความตองการมพลงอ านาจหรออทธพลเหนอบคคลอน บคคลทมความตองการพลงอ านาจสงจะมคณลกษณะความเปนผน า กลาตดสนใจ ตองการไดรบการยอมรบหรอยกยองจากบคคลอน ชอบการแขงขนและเอาชนะ มผลการวจยทใชทฤษฎแรงจงใจของ McClelland หลายผลงานทท าใหเหนวาการใชทฤษฎแรงจงใจในดานความตองการความส าเรจ สามารถพฒนาการเรยนรของผเรยนไดอยางด เชน ผลการวจยของ Moor, Grabsch และ Rotter ทใชทฤษฎแรงจงใจของ McClelland กบผ เรยนในโครงการ Leadership Living Learning Community ทมหาวทยาลย Taxas A&M ผลการวจยพบวา จ านวนผเรยนทมแรงจงใจใฝสมฤทธในการทจะพฒนาความรความสามารถและความเปนผน าของตนเองมมากทสด รองลงมาคอแรงจงใจดานความผกพน และแรงจงใจดานความตองการอ านาจ (Moor, Grabsch, and Rotter. 2010) การใชแรงจงใจสการลงมอท าเพอบรรลความคาดหวงเปาหมายของผเรยนแตละคนมหลายเปาหมายในเวลาเดยวกน เปาหมายการเรยน เปาหมายทางสงคมเปาหมายของผสอนกบผเรยนไมตรงกนผสอนพงยดเปาหมายผเรยนเปนหลกในการจดกระบวนการเรยนรใหแกผเรยนเปาหมายการเรยนรทดน าไปสผลการเรยนทลกซงแตกฉาน โคชควรใหขอมลเพอกระตนการเรยนรแกผเรยนเพอใหเขาเกดแรงจงใจ ในการเรยนรและพฒนาตนเอง การมวนยในตนเอง การก าหนดเปาหมายของตนเอง การควบคมตนเอง และการก ากบตนเอง การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรสามารถท าไดหลายวธการตามบรบทและเปาหมายของการโคช การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรอยางมประสทธภาพ ชวยท าใหผเรยนมความพรอมในการเรยนรดานตางๆ ดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 14 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up)

การใหขอมล เพอกระตน การเรยนร

แรงจงใจภายใน

มวนย ในตนเอง

ทราบ ผลลพธ


ทราบ แนวทาง การเรยนร

ความพรอม ในการเรยนร


5.2 จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร จดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรมดงตอไปน

1. การสรางแรงจงใจภายในในการเรยนรของผเรยนโดยมงใหผเรยน ไดเรยนรและพฒนาจากความตองการของตนเอง อยางไรกตามการสรางแรงจงใจภายในของผ เรยนประถมศกษาอาจจะตองใชแรงจงใจภายนอกมากระตนกอน แตสดทายจะตองสรางแรงจงใจภายในใหเกดขน

2. กระตนความตองการและความสนใจในการเรยนรและพฒนาตนเองดานตางๆ เชน ความร ความประพฤต ทกษะตางๆ

3. กระตนแรงบนดาลใจ (inspiration) ในการทจะท ากจกรรมการเรยนรใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว

4. กระตนการคดขนสงซงเปนสงจ าเปนตอการเรยนรและการสรางสรรคนวตกรรมของผเรยน

5. กระตนวนยในตนเอง (self - discipline) ประกอบดวยการก าหนดเปาหมายของตนเอง การก ากบตนเองและการควบคมตนเองซงเปนปจจยส าคญของการประสบความส าเรจในการเรยนร

6. สรางบรรยากาศทเ ออตอการเรยนรทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางสงคม และบรรยากาศทางจตวทยา

7. สรางความกระตอรอรนทจะปฏบตกจกรรมการเรยนรหรอกจกรรม การพฒนาตนเองตางๆ ของผเรยน

8. ท าใหผเรยนทราบผลลพธการเรยนรและแนวทางการเรยนรทจะท าใหบรรลจดมงหมาย


5.3 การใชค าถามเพอกระตนการเรยนร การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชค าถามเปนการตงค าถามทกระตนความอยากรของผเรยน มงเนนใหเกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนร เปนส าคญ ค าถามทกระตนการเรยนรทด สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนรได โดยตวค าถามทมประสทธภาพสวนใหญมกจะเปนค าถามทกระตนการคดสรางสรรค หรอการคดแกปญหาอยางสรางสรรค ซงสามารถคดไดอยางกวางขวาง ไมมขอบเขตจ ากด ซงจะน าไปสการเรยนรตอไป ลกษณะของค าถามจะมลกษณะเปนค าถามปลายเปดใหผเรยนคดในสงท ไมนาจะเปนไปได แตในความเปนจรงแลวสามารถเปนไปได ค าถามในลกษณะน จะดงดดความสนใจจากผเรยนไดเปนอยางด การใชค าถามเพอกระตนการเรยนร มงกระตนการคดของผเรยนมากกวาการไดค าตอบทถกตอง โคชตองระมดระวงวาการตงค าถามในสวนน ไมคาดหวงวาผเรยนจะตองตอบใหถกตอง แตเนนใหผเรยนแสดงความคดเหนของตนเองออกมาใหมากทสดและเกดความอยากร นคอจดมงหมายของการตงค าถามเพอกระตน การเรยนร แนวทางการตงค าถามเพอกระตนการเรยนรในบรบทของการจดการเรยนการสอน โคชควรถามผ เรยนทงชนเรยนโดยภาพรวมกอนไมควรถามเฉพาะบคคล เนองจากวฒนธรรมการเรยนรของผเรยนสวนใหญจะกลวการถกตงค าถาม เมอผเรยนมความมนใจและใหความไววางใจโคชมากขนแลว จงถามค าถามผเรยนรายบคคล การถามในภาพรวมทกคนชวยสรางบรรยากาศแหงความปลอดภยไดด อกทงยงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดใชกระบวนการคดหาค าตอบอกดวย ในบางครงหากการถามนน เปนการถามเฉพาะบคคล จะมผเรยนคนอนสวนหนง ไมใชกระบวนการคดของตนเองตอค าถามนน นบวาเปนการเสยโอกาสทจะใชค าถามกระตนการเรยนร


ตวอยางค าถามทใชส าหรบกระตนการเรยนรในบรบทตางๆ มดงตอไปน

ตาราง 11 ตวอยางการใชค าถามเพอกระตนการเรยนร

สาระส าคญ ระดบ ตวอยางค าถาม

ค าไทยทมหลายความหมาย

ป.3 นกเรยนคดวาค าวา “กน” ในสองประโยคน มความหมายเหมอนหรอตางกนอยางไร 1. ฉนกนขาวกอนมาโรงเรยน 2. คนทจรตโกงกนชาต

ขนราก ม. 1 นกเรยนอยากรหรอไมวา ขนราก เหมอน หรอตางจากราก อยางไร และเราจะมวธการอยางไรใหมองเหนขนรากของพช

เลขยกก าลง

ม. 2 มเลข 3 อย 2 ตว นกเรยนคดวาจะท าอยางไร จงไดค าตอบเทากบ 9

การมสต อยกบปจจบน

ใชได ทกระดบ

นกเรยนคดวา ความโลภ ความโกรธ ความหลง เราควรก าจดสงใดกอน

จตสาธารณะ ใชได ทกระดบ

นกเรยนคดวานกเรยนสามารถท าประโยชน ใหกบสงคมในเรองใดไดบาง

ความซอสตย สจรต


นกเรยนคดวาโกงแลวไดประโยชนรวมกน เปนความคดทถกตองหรอไม

การรบประทานอาหารสขภาพ


นกเรยนคดวาสขภาพทดเรมตนจากอะไร ไดบาง นกเรยนคดวานกเรยนจะเรมตนสขภาพดของตนเองอยางไร

การใช App Line

ในการเรยนร


นกเรยนคดวา App Line ใชท าอะไรไดบาง และนกเรยนสามารถใช App Line ท าอะไรบาง


ตาราง 11 ตวอยางการใชค าถามเพอกระตนการเรยนร (ตอ)

สาระส าคญ ระดบชน ตวอยางค าถาม

การวจย เพอพฒนา การเรยนร

อดมศกษา นกศกษาคดวาการวจยเพอพฒนาการเรยนร ตองท าเปน 5 บท หรอไม เพราะเหตใด

การเรยนรโดยใช

วจยเปนฐาน

อดมศกษา นกศกษาคดวาการเรยนการสอนกบการวจย เปนเรองเดยวกนหรอไม เพราะเหตใด

การโคช เพอการรคด

อดมศกษา นกศกษาคดวาการโคชสามารถพฒนาการรคด ของผเรยนไดหรอไม เพราะเหตใด

การประเมน ตามสภาพจรง

อดมศกษา นกศกษาคดวาการจดการเรยนการสอนกบการ ประเมนตามสภาพจรงเปนสงเดยวกนหรอไม

จากตวอยางการใชค าถามกระตนการเรยนรขางตน จะพบวาโคชสามารถถามค าถามอนๆ ทเกยวของกบสาระส าคญทตองการกระตนการเรยนรไดหลากหลายมาก อยาลมวา “ค าถามทด มคามากกวาค าตอบทถกตอง” หมายความวา โคชไมตองคาดหวงวาทกค าตอบจะตองถกตอง แต ใหคาดหวงวาทกค าถามจะตองมค าตอบกลบคนมา จะถกหรอผดยงไมใชเรองส าคญในการกระตนการเรยนรน ถาผเรยนตอบถกกเปนสงทด แตถาผเรยนตอบผดกจะเปนโจทยใหโคชน าไปคดตอวาจะใชกลวธการโคชตอไปอยางไรใหผเรยนมความเขาใจทถกตอง


5.4 การใชสอเพอกระตนการเรยนร การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชสอ เปนอกวธการหนงทโคชสามารถเลอกใชไดตามความสนใจของผเรยนและสมพนธกบสาระส าคญทผเรยนจะตองเรยนร

สอทสามารถน ามาใชกระตนการเรยนรมหลากหลายชนด เชน ของจรง รปภาพ คลป เปนตน การเลอกใชสอประเภทใดขนอยกบ บรบท สาระส าคญทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร ธรรมชาตผเรยน และจดมงหมายของการกระตนการเรยนร

ปจจบนมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยสงมาก มสอทอยในโลกออนไลนมากมายทโคชสามารถคดสรรมาใชกระตนการเรยนรได การเลอกสอออนไลนควรสอดคลองกบระดบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนดวย สอแตชนมความซบซอนในการวเคราะหเพอท าความเขาใจในระดบทแตกตางกน กรณทเปนเดกเลกควรใชสอทตรงไปตรงมา ไมซบซอน แตถาเปนเดกโตสามารถใชสอทซบซอนมากขนได

การใชสอในการกระตนการเรยนร อาจมการใชค าถามรวมดวย เพอใหการกระตนการเรยนรมประสทธภาพมากขน ผเรยนไดดสอและตอบค าถามรวมดวย เพอน าไปสกระบวนการเรยนรตางๆ ตอไป

การเลอกสอออนไลนมขอพงระวงบางประการ เชน สอทมความรนแรง ไมควรน ามาใชไมวาดวยเหตผลใดๆ กตาม เพราะการทผเรยนไดดสอทมความรนแรง จะเกดการรบรและจดจ าไวในจตใตส านก ซงเปนปจจยหนงทท าใหผเรยนมพฤตกรรมกาวราว ดงนนควรเลอกสอทไมมความรนแรง แตมความสรางสรรค ซงการทผเรยนไดดสอทสรางสรรคชวยท าใหสมองสวนคด (สมองสวนหนา) ท างานในเชงบวก เปนปจจย ทท าใหเกดการคดสรางสรรคตอไป


ตวอยางการใชสอเพอกระตนการเรยนรในบรบทตางๆ ท าตารางวเคราะหจ าแนกตาม กลมเปาหมาย ประเภทสาระส าคญ และตวอยางสอ มดงตอไปน ตวอยางท 1 การใชภาพไอศกรมโคนมากระตนการเรยนร โดยใหผเรยน มแรงจงใจในการเรยนร และลงมอปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยความมงมนทนทแลวจะประสบความส าเรจ เหมอนกบการรบประทานไอศกรมทนทกอนทจะละลาย แผนภาพ 15 การใชสอภาพไอศกรมโคนในการกระตนการเรยนร


ตวอยางท 2 การใชภาพถงชาประเภทตางๆ มากระตนการเรยนร โดยใหผเรยนมความอดทนในการปฏบตกจกรรมการเรยนรจนประสบความส าเรจ เปรยบเสมอนถงชาทจมอยในน ารอน มความอดทนสงจนกระทงไดน าชาออกมา ใหเราดม แผนภาพ 16 การใชสอภาพถงชาในการกระตนการเรยนร


ตวอยางท 3 การใชของจรงทเปนตะกรา 3 ใบ ตดขอความทตะกรา แตละใบเรยงล าดบ ใบท 1 รสกอยางไร ใบท 2 เรยนรอะไร และใบท 3 จะน าไปปฏบตอยางไร มาใชกระตนการเรยนรของผเรยน เพอใหทราบผลลพธวาเมอเสรจสนการเรยนรแลว ผเรยนจะตองถอดบทเรยนออกมาวา ตนเองรสกอยางไรตอกจกรรมทไดปฏบต ไดเรยนรอะไรจากการท ากจกรรม และจะน าสงทไดเรยนรไปปฏบตอยางไร นอกจากนยงท าใหผเรยนทราบแนวทางการเรยนรอกดวยวา จะตองมความตงใจในการปฏบตกจกรรม เพราะถาไมตงใจกจะถอดบทเรยนออกมาไมได และจะท าใหไมมอะไรไปแลกเปลยนเรยนรกบเพอน แผนภาพ 17 การใชสอทเปนของจรง ตะกรา 3 ใบในการกระตนการเรยนร


ตวอยางท 4 การใชชดภาพถายจากสถานทจรงเพอกระตน การเรยนร เรอง สถาบนพระมหากษตรยกบรากฐานของสงคมไทย การทผเรยนไดเหนภาพถายจากสถานทจรงจะใหอารมณและความรสกทแตกตางจากการใชภาพถายท copy มาจากเวบไซต แตถาไมมภาพถายจากสถานทจรง กอาจใชวธการอนในการกระตนการเรยนร ไดอกดงทไดกลาวน ามาในเบองตนแลว ภาพนเปนภาพ “KING BHUMIBOL ADULYADEJ SQUARE” หรอ “จตรสภมพลอดลยเดช” ตงอยบรเวณแยกถนน Bennett กบถนน Eliot หนา John F. Kennedy School of Government ใกลกบโรงพยาบาล Mount Auburn Hospital โรงพยาบาลทประสตของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว เมอง Boston มลรฐ Massachusetts ประเทศสหรฐอเมรกา แผนภาพ 18 การใชสอทเปนภาพถายจากสถานทจรงในการกระตนการเรยนร


ขอความทจารกไวมใจความส าคญดงน

"จตรสแหงนสรางขนเพอระลกถงศภวาระวนพระราชสมภพของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชแหงประเทศไทย

ณ โรงพยาบาลเมาทนออเบรน เคมบรดจ มลรฐแมสซาชเสตต เมอวนท 5 ธนวาคม 1927 ขณะทเจาฟามหดลพระบรมราชชนก

ศกษาอยทวทยาลยแพทยศาสตรฮารวารด

จตรสนวางศลาฤกษเมอวนท 7 เมษายน 1990 โดยพระเจาลกเธอเจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ อครราชกมาร

พระธดาองคสดทองในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกตฯ พระบรมราชนนาถ แหงประเทศไทย

เปนเครองหมายร าลกแทนสายสมพนธใกลชดระหวางประชากร แหงนครเคมบรดจและปวงชนชาวไทย

อนสรณสถานนเปดแพรคลมปาย เมอวนท 14 พฤศจกายน 1992 โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร

เปนผแทนพระองค และผแทนปวงชนชาวไทย ในการเปดแพรคลมปายอนสรณสถาน"

ทมาขอความแปลภาษาไทย facebook.com/Proud.to.be.SIAM สบคนเมอวนท 14 สงหาคม 2558


5.5 การใชเรองเลาเพอกระตนการเรยนร การใชเรองเลาเปนอกวธการหนงทใชส าหรบการใหขอมลเพอกระตน การเรยนรทโคชสามารถเลอกใชตามบรบทของการโคช การใชเรองเลาทมประสทธภาพ สามารถกระตนการเรยนร การคดขนสงและมตดานจตใจไดเปนอยางด

เรองเลาทใชในการกระตนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพควรเปนเรองจรงทเกดขนกบประสบการณของโคช หรอเรองทเกดขนจรงในอดต เรองราวทางประวตศาสตร

การใชเรองเลาในการกระตนการเรยนร หากโคชมทกษะในการเลาเรองทมอรรถรส จะยงกระตนการเรยนรไดมากขนเปนอยางมาก

อยางไรกตามการใชวธการเลาเรองจะเหมาะสมกบผเรยนทมรปแบบ การเรยนรจากการฟง นนคอ ถาผเรยนชอบฟงแลวการใชวธการเลาเรองจะสามารถกระตนการเรยนรไดด

การเลาเรองทกระตนการเรยนรนน โคชจะตองสอดแทรกสาระส าคญเขาไปในเนอเรอง เพอใหเรองทเลาสามารถเชอมโยงไปสสาระส าคญทผเรยนจะตองเรยนร หรอทกษะทตองปฏบตได

การเลาเรอง ไมใชเลาไปเรอยๆ โดยไมมสาระส าคญ การเลาเรองโดยไมมสาระส าคญจะเปนการเสยเวลาโดยเปลาประโยชนและไมสามารถกระตนการเรยนรได

เรองทเลาเปนสงทส าคญมากทโคชจะตองคดสรรมาแลวเปนอยางด เรองทน ามาเลาควรมเนอหาทสรางสรรค สามารถสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม คานยมทดงาม คตสอนใจไดดวย เพราะนอกจากจะกระตนการเรยนรไดแลว ยงสามารถพฒนามตทางดานจตใจไดอกดวย นบวาเปนการลงทนทคมคา


ทกษะการเลาเรองทส าคญเพอกระตนการเรยนร และจนตนาการ ของผเรยน มดงน 1. การใชเสยงประกอบการเลาเรองทสอดคลองกบเนอหาของเรอง 2. การใชภาษากายประกอบการเลาเรองชวยการท าความเขาใจ กบเนอเรอง 3. การสรางอารมณและความรสกรวมของผเรยนไปกบเรองราวทเลา 4. การใชค าถามสอดแทรกขณะเลาเรอง เพอใหความคดของผเรยนอยกบเรองทเลา ท าใหคดและตดตามตลอดเรองเลา 5. การสรปเรองทเลาเพอน าไปสกระบวนการเรยนรในขนตอนตอไป 6. ทกษะการเลาเรองดงกลาวโคชควรฝกฝนใหเกดความช านาญ มหลายครงทโคชเลาเรองแลวผเรยนขาดความสนใจกลางคน ท าใหบรรยากาศในการเรยนรสญเสยไป 7. การใชเรองเลาเพอกระตนการเรยนรสามารถท าไดตลอดเวลาของการโคช โดยไมมขอจ ากดใดๆ แตโคชจะตองวเคราะหและเลอกจงหวะเวลาในการเลาใหเหมาะสม และท าใหการกระตนการเรยนรบรรลจดมงหมาย ตวอยางการใชเรองเลาในการกระตนการเรยนร ในการโคชสาระส าคญ เรอง การไมประทษรายบคคลอน โดยการเลาเรองพระเทวทตใหปลอยชางนาฬาคร สนๆ วา พระเทวทตเปนพระทมจตใจมกใหญใฝสงไดท าการประทษรายตอพระพทธเจา โดยใหปลอยชางพระทนงของพระเจาอาชาตศตรทก าลงตกมน เพอใหท ารายพระพทธเจา แตพระพทธเจาทรงแผเมตตาใหชางนาฬาคร จนชางนาฬาครสงบลง และไดฟงพระธรรมเทศนาของพระพทธเจา จนเกดปญญาและเอางวงลบพระบาท ของพระพทธเจา และกลบไปยงโรงชางในทสด เหตการณทท าใหพระเทวทตสญเสยความเลอมใสศรทธาจากประชาชนและบรรดาลกศษย ไมมใครตอนรบ ไมมใครถวายอาหารให และเสอมเสยจากลาภสกการะทงปวง พทธประวตตอนนสอนใหรวา “การประทษรายบคคลอน ยอมน าความเสอมเสยใหกบตนเอง”


เมอเลาเรองพทธประวตแลว ผสอนจงด าเนนการจดการเรยนรใหผเรยนปฏบตกจกรรมการไมประทษรายบคคลอนตอไป

แผนภาพ 19 ภาพพทธประวตตอนพระเทวทตใหปลอยชางนาฬาคร ทมา https://th.wikipedia.org/wiki/#/media/File:Devadatta_- Inciting_an_elephant_to_charge_at_the_Buddha.jpg สบคนเมอ 8 สงหาคม 2558

5.6 การใหผเรยนลงมอปฏบตเพอกระตนการเรยนร

การใหผเรยนลงมอปฏบตเปนอกวธการหนงทใชส าหรบกระตนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ โดยโคชมกจกรรมทใชเวลาไมมากในการกระตนใหผเรยน เกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนร

กจกรรมการปฏบตส าหรบการกระตนการเรยนร เนนการสรางความตนตวและความสนใจ มากกวาการฝกทกษะการปฏบตในกระบวนการเรยนรโดยทวไป

ลกษณะกจกรรมการปฏบตในการกระตนการเรยนรมความทาทายความคดและจนตนาการของผเรยน ชวยสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนรทสนกตนเตน


กจกรรมกระตนการเรยนรไมควรยากหรองายเกนไป โคชควรเลอก ใหเหมาะสมกบระดบความสามารถของผเรยน หากกจกรรมงายเกนไปกจะไมนาสนใจ และถายากเกนไปจนไมท าใหส าเรจไดกจกรรมนนกไมสามารถสรางแรงจงใจในการเรยนรได

การกระตนการเรยนรโดยใชกจกรรมโคชควรใชค าถามรวมดวยเพอใหผเรยนใชกระบวนการคดตางๆ เกดการเหนคณคา และมเจตคตทดตอสงทจะเรยนรตอไป

การใชกจกรรมใหผเรยนปฏบตเพอกระตนการเรยนรนจะมประโยชนอยางมาก เพราะผ เรยนจะไดใชประสาทสมผสตางๆ ของรางกายในการท ากจกรรม มปฏสมพนธเชงรก อกทงเปนปจจยทน าไปสการเรยนรสาระส าคญตางๆ อยางมประสทธภาพ เนองจากไดมประสบการณตรงกบสงทก าลงจะเรยนร

อยางไรกตามกจกรรมทผ เรยนปฏบต เ พอกระตนการเรยนร ควรมสาระส าคญทผเรยนจะตองเรยนรบรณาการอยในกจกรรมนนๆ ดวย นอกจากนยงสามารถบรณาการคณลกษณะไดอกดวย แตอยาลมวากจกรรมสวนนปฏบตเพอกระตนการเรยนรเทานน จดมงหมายส าคญ คอ การท าใหผเรยนเกดแรงจงใจ แรงปรารถนา ในการเรยนรตอไป

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยการใหผเรยนลงมอปฏบตเปนภารกจทโคชจะตองวางแผนและเตรยมการมาอยางด เพอใหการปฏบตของผเรยนน าไปสการเรยนรในเชง concept ซงการเตรยมความพรอมในสวนนมรายละเอยดมากกวาการใหขอมลเ พอกระตนการเรยนร โดยการตงค าถาม การใชสอ และการใชเรองเลา จากประสบการณ ทผานมามกไมคอยพบบอยนกทโคชจะใชวธการใหผเรยนลงมอปฏบตในการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร


อยางไรกตามการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยการใหผเรยนลงมอปฏบตน สามารถเชอมโยงกจกรรมไปสกจกรรมการเรยนร ทแทจรงไดดวย ไมไดหมายความวาใหผเรยนปฏบตกจกรรมในการกระตนการเรยนรแลวจะเดนกจกรรมตอไปไมไดซงถาหากโคชท าตรงนจะกจะเปนประโยชนอยางมากกบผเรยน เนองจากการเรยนรจากการปฏบตเปนการเรยนรทสงผลดตอความจ า มากกวาการเรยนร ดวยการฟงและการดจากสอ ดงนนในกระบวนการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร จงควรอยางยงทโคชจะใชวธการทหลากหลาย เลอกใหเหมาะสมกบผเรยน ตวอยางของการใหผเรยนลงมอปฏบตเพอกระตนการเรยนรมดงตอไปน (ภาพถายตอไปนเปนภาพ ทผเขยนไดถายเกบไวดวยตนเอง) ตวอยางท 1 ในการเรยนรเรองพลงงานลม โคชไดใหขอมลเพอกระตนการเรยนร โดยใหผเรยนประดษฐสงของทเกยวของกบพลงงานลม ใชเวลาประมาณ 10 นาท ภาพนกเรยนในรปนเปนนกเรยนโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานแมน านอย อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร สรางสงประดษฐทเรยกวาคอปเตอรหลอดกาแฟ มแรงบนดาลใจมาจากการเสดจพระราชด าเนนของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มาเยยมโรงเรยนโดยเฮลคอปเตอร นกเรยนไดประดษฐเฮลคอปเตอรหลอดกาแฟ กอนทจะกลบไปเรยนเรองพลงงานลมกบครต ารวจตระเวนชายแดนตอไป


ตวอยางท 2 โคชใชกจกรรมการรองเพลง “ปลาท” เพอกระตนการเรยนร เรอง “ปลาทซาเตยะ” ส าหรบผเรยนระดบอนบาล 2 โรงเรยนอนบาลสมทรสงคราม จงหวดสมทรสงคราม การรองเพลงท าใหผเรยนเกดความกระตอรอรน และสนกสนานในการเรยนร ทงยงชวยใหจดจ าสาระส าคญไดด


ตวอยางท 3 การกระตนการเรยนรของผเรยนปฐมวยท Shizuoka Affiliated Elementary School ประเทศญปน เรอง ระบบนเวศ โดยการใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมการส ารวจสงแวดลอมทจ าลองอยในกลองพลาสตกใส ท าใหผเรยน มความสนกสนาน ตนเตน ยมแยมแจมใส และเรยนรอยางมความสข นบวาเปนการ Feed – up ทมประสทธภาพสงมาก


5.7 กจกรรมการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร

การใหขอมลเพอกระตนการเรยนรสามารถท าไดหลายวธการ โคชอาจใชวธการใดวธการหนง หรอใชหลายๆ วธรวมกนกได แตยดจดมงหมายเกยวกบแรงจงใจ แรงบนดาลใจในการเรยนรทเปนรากฐานของความสขในการเรยนรเปนส าคญ โดยการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรมกจกรรมส าคญทโคชควรด าเนนการ ดงตอไปน

1. สรางความสนใจในการเรยนร

2. สรางแรงจงใจภายในในการเรยนร

3. สรางเชอมนในตนเองใหกบผเรยน

4. สรางแรงปรารถนาในการเรยนรใหกบผเรยน

5. สรางบรรยากาศทเออตอการเรยนร

6. กระตนวนยเชงบวก (positive discipline)

7. สรางความกระตอรอรนและพรอมเรยนร

8. กระตนกระบวนการคดขนสงของผเรยน

9. สอสารผลลพธของการเรยนรไปยงผเรยน

10. ทบทวนความรเดมทจ าเปนตอการเรยนร

11. แจงจดประสงคการเรยนร

12. แจงภาระงานทผเรยนจะไดปฏบตการเรยนร

13. แจงประเดนและเกณฑการประเมนใหผเรยนทราบ

โดยผเรยนสามารถมสวนรวมในการก าหนดประเดน

และเกณฑการประเมนได


สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up) เปนการด าเนนการดวยวธการตางๆ เพอใหผเรยนเกดแรงจงใจ ในการเรยนร มวนยในตนเอง (self - discipline) ทราบผลลพธการเรยนร และแนวทางการเรยนร ซงสงเหลานลวนเปนปจจยเกอหนนการเรยนรทมประสทธภาพจดมงหมายของการใหขอมลเพอกระตนการเรยนร คอ การสรางแรงจงใจภายใน ในการเรยนรของผเรยน โดยมงใหผเรยนไดเรยนรและพฒนาจากความตองการของตนเอง อยางไรกตามการสรางแรงจงใจภายในของผเรยนประถมศกษา อาจจะตองใชแรงจงใจภายนอกมากระตนกอนแตสดทายจะตองสรางแรงจงใจภายในใหเกดขน ซงการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชค าถามเปนการตงค าถามทกระตนความอยากรของผเรยน มงเนนใหเกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนร เปนส าคญ นอกจากนการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรโดยใชสอเปนอกวธการหนงทโคชสามารถเลอกใชไดตามความสนใจของผเรยนและสมพนธกบสาระส าคญทผเรยนจะตองเรยนร การใชเรองเลาเปนอกวธการหนงทใชส าหรบการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรทโคชสามารถเลอกใชตามบรบทของการโคช การใชเรองเลาทมประสทธภาพ สามารถกระตนการเรยนร การคดขนสง และมตดานจตใจไดเปนอยางด นอกจากนการใหผเรยนลงมอปฏบตเปนอกวธการหนงทใชส าหรบการกระตนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพโดยมกจกรรมการโคชท ใช เวลาไมมากในการกระตนใหผ เรยน เกดแรงจงใจและความตองการในการเรยนร และทส าคญคอการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรสามารถท าไดหลายวธการโคชอาจใชวธการใดวธการหนง หรอใชหลายๆ วธรวมกนกได แตตองยดจดมงหมายเกยวกบแรงจงใจ แรงบนดาลใจในการเรยนร เปนส าคญ


การ Feed – up

สามารถกระท าไดตลอดทกชวงเวลา

ทโคชเหนวาผเรยนก าลงตองการ

แรงจงใจในการเรยนร



Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. McClelland, D.C. (1961). The Achieving Society. New York: The Free Press. Moore, L.L., Grabsch, D.K., and Rotter, C. (2010). “Using Achievement Motivation Theory to Explain Student Participation in a Residential Leadership Learning Community”. Journal of Leadership Education. 9(2) pp. 22 – 34. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.


การ Feed – up

ชวยกระตนการคดทมตอการเรยนร

เปนปจจยส าคญของการใช

กระบวนการเรยนรและกระบวนการคด

บทท 6 การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน 205

บทท 6

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

206 บทท 6 การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

Checking for Understanding

เปนกลไกส าคญของการโคช

ใหผเรยนเกดการพฒนาอยางตอเนอง


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน (checking for understanding) มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน จดมงหมายของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน ประโยชนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน ชวงเวลาของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน วธการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน และแนวทางการชวยเหลอผเรยนหลงการตรวจสอบความเขาใจ โดยมสาระส าคญดงตอไปน

1. การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน เปนภารกจทส าคญประการหนงของโคช เนองจากเปนเครองมอในการตรวจสอบวนจฉยความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคดหรอกระบวนการเรยนรของผเรยนทโคชจะตองประคบประคอง ใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยนร

2. การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน มจดมงหมายเพอตรวจสอบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยน เพอใหความชวยเหลอผเรยนตอไป 3. การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน ชวยท าใหโคชมสารสนเทศเกยวกบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยน และน าไปใชโคชใหผเรยนประสบความส าเรจ 4. การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน สามารถด าเนนการไดตลอดทกชวงเวลาของการเรยนร ไดแก กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร หลงการเรยนร และตดตามผลการเรยนร


5. การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนมหลายวธการทโคชสามารถเลอกใชไดตามบรบทของการโคช เชน การสงเกตพฤตกรรมผเรยน การซกถาม และการตรวจสอบผลงาน เปนตน 6. การชวยเหลอผเรยนภายหลงการตรวจสอบความเขาใจมหลายวธการทโคชควรเลอกใชใหเหมาะสมตามบรบทของการโคช ซงโดยทวไปม 5 วธการ ไดแก 1) การใหค าอธบายเพมเตมหรอท าตวอยาง 2) การแนะน าใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง3) การใหเพอนชวยเพอน 4) การใหฝกทกษะเพมเตม 5) การสอนซอมเสรม


6.1 แนวคดของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

6.2 จดมงหมายของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

6.3 ประโยชนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

6.4 ชวงเวลาของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

6.5 วธการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

6. การตรวจสอบ ความเขาใจของผเรยน

6.6 แนวทางการชวยเหลอผเรยน หลงการตรวจสอบความเขาใจ


การควบคมความคดของตนเอง

มงเนนไปทค าพดทมตอตวเราเอง

เราไมไดเหนสงตางๆ อยางทมนเปน

แตเราเหนมนอยางทเขาเปน

“We don’t see thing as they are

We see them as we are”


6.1 แนวคดของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนเปนภารกจส าคญประการหนงของโคช เนองจากเปนเครองมอในการตรวจสอบวนจฉยความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน ทโคชจะตองประคบประคองใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยนร

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนเปนกลไกการพฒนาผเรยนทโคชเกงๆ จะสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ จนไดขอมลสารสนเทศทถกตอง มาพฒนาผเรยน

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน ท าไดหลายวธการ ทงทเปนทางการ และไมเปนทางการ เชน การสงเกต การสอบถาม การประเมนผลงาน การใหผเรยนรายงานตนเอง การใหผเรยนแสดงความคดเหน การทดสอบเพอการวนจฉย เปนตน โดยโคชสามารถเลอกใชวธการตางๆ ไดตามความเหมาะสมกบบรบทของการโคช

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน กระท าไดตลอดทกชวงเวลาของการเรยนร ไดแก กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร หลงการเรยนร ตดตามการเรยนร โดยน าขอมลสารสนเทศมาพฒนาผเรยนโดยใชพลงค าถาม (power questions) ตลอดจนการใหขอมลยอนกลบ (feedback) และการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด (feed - forward) ตลอดจนวธการอนๆ ตามความเหมาะสม

6.2 จดมงหมายของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน มจดมงหมายเพอเกบรวบรวมขอมลเชงประจกษ เกยวกบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนร


ดวยวธการตางๆ ตามสภาพจรง ตลอดทกชวงเวลาการเรยนร จนไดขอมลสารสนเทศ ทถกตองและเพยงพอแลวน ามาวนจฉยจดบกพรองในการเรยนรของผ เรยน และด าเนนการใหความชวยเหลอผเรยนอยางตอเนอง

6.3 ประโยชนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนมประโยชนตอโคชและผเรยนหลายประการ ดงตอไปน

1. ท าให โคชทราบความร ความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยน ซงเปนขอมลส าคญทจะท าใหโคชสามารถน ามา วางแผนการโคชไดอยางมประสทธภาพ

2. ท าใหโคชทราบความเขาใจทคลาดเคลอน (misconception) ของผเรยน น าไปสการใหความชวยเหลอแกไขใหถกตอง

3. ท าใหโคชทราบกระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน น าไปสการใหการสงเสรมและสนบสนนใหผเรยนใชกระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของตนเองใหมประสทธภาพมากขน

4. ท าใหโคชทราบระดบผลการเรยนร ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน วาเปนไปตามจดประสงคการเรยนรหรอไมเพยงใด น าไปสการปรบปรงการโคชใหมประสทธภาพมากขน

5. ผเรยนไดรบการพฒนาความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนร ไดตรงตามความตองการเปนรายบคคล อนเนองมาจากการโคชทมความหลากหลายสอดคลองกบผลการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน


6.4 ชวงเวลาของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนนนโคชสามารถด าเนนการไดตลอด ทกชวงเวลาของการเรยนร ไดแก กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร หลงการเรยนร และตดตามผลการเรยนร ดงน

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนกอนการเรยนร มจดมงหมายเพอตรวจสอบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยนทเปนพนฐานทส าคญจ าเปนตอการเรยนรสงใหม โดยใชวธการตรวจสอบทเหมาะสม หากพบวาผเรยนยงมความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนร ยงไมเพยงพอ โคชจะตองเตรยมความพรอมใหกบผเรยนกอน

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนระหวางการเรยนร มจดมงหมายเพอตรวจสอบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน วาสอดคลองกบกจกรรมการเรยนรทก าลงด าเนนไปหรอไมเพยงใด โดยใชวธการตรวจสอบทเหมาะสม หากโคชพบวาผเรยนมความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนร ไมสอดคลองกบกจกรรม การเรยนรทก าลงด าเนนไป โคชจะตองใหความชวยเหลอผเรยนทนท

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนหลงการเรยนร มจดมงหมายเพอตรวจสอบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยนภายหลงเสรจสนการปฏบตกจกรรมการเรยนร วาบรรลจดประสงคการเรยนรหรอไมเพยงใด โดยใชวธการตรวจสอบทเหมาะสม หากโคชพบวา ผเรยนไมบรรลจดประสงคการเรยนร โคชจะตองท าการซอมเสรมใหกบผเรยน กอนทจะเรยนรเรองใหมตอไป


การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนระยะตดตามการเรยนร มจดมงหมายเพอตรวจสอบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน เมอผานระยะเวลาหนงหลงการเรยนรวายงคงอยหรอไมเพยงใด ดวยวธการตรวจสอบทเหมาะสม หากโคชพบวาผเรยนไมสามารถคงไวซงความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนร โคชจะตองทบทวนความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรใหผเรยน การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนกอนการเรยนร ระหวางการเรยนร และหลงการเรยนร มประเดนส าคญทแตกตางกน ดงตารางตอไปน ตาราง 12 จดเนนทแตกตางกนของการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร และหลงการเรยนร

ชวงเวลา สารสนเทศส าคญ

ทตรวจสอบ การปฏบตของโคช หลงการตรวจสอบ

กอน การเรยนร

พนฐานทส าคญ และจ าเปนตอการ

เรยนรสงใหม

- เตรยมความพรอมกอนการเรยนร - วางแผนการโคชรายบคคล

ระหวาง การเรยนร

การตดตาม บทเรยน ไดทน

- ใหความชวยเหลอรายบคคล เชน 1) ใชพลงค าถาม 2) การใหผลยอนกลบ 3) การใหขอมลเพอเรยนรตอยอด

หลง การเรยนร

การบรรลจดประสงค การเรยนร

- ซอมเสรมการเรยนร - ปรบปรงและพฒนาวธการโคช

ตดตาม การเรยนร

การคงอย ของการเรยนร

- ทบทวนการเรยนร - ปรบปรงและพฒนาวธการโคช


6.5 วธการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนมหลายวธการทโคชสามารถเลอกใช ไดตามบรบทของการโคช วธการทใชมากและไดผล เชน การสงเกตพฤตกรรมผเรยน การซกถาม และการตรวจสอบผลงาน เปนตน การสงเกตพฤตกรรมผเรยน เปนวธการทท าไดงายและรวดเรว โดยโคชใชการสงเกตผเรยนระหวางทผเรยนปฏบตกจกรรมการเรยนรกจะพบวาผเรยนแตละบคคลก าลงตดตามบทเรยนอยหรอไม เรยนทนหรอไมอยางไร หากผเรยนขาดการตดตามบทเรยนจะสงผลใหเรยนไมทน โดยโคชทเกงจะสงเกตผเรยนไดอยางทวถงตลอดเวลา เมอโคชสงเกตพบวาผเรยนไมตดตามบทเรยนหรอตามบทเรยนไมทนจะมกลวธดงความสนใจของผเรยนกลบมาสบทเรยน บทเรยนในทน หมายถง สาระและกจกรรมการเรยนรทผเรยนจะตองเรยนรหรอปฏบตเพอการบรรลจดประสงคการเรยนร ตวบงชพฤตกรรมการตดตามบทเรยนไดทน และการตดตามบทเรยนไมทน ทมกพบอยเสมอ วเคราะหไดดงตารางตอไปน ตาราง 13 พฤตกรรมบงชการตดตามบทเรยนไดทน และการตดตามบทเรยนไมทน

ตดตามบทเรยนไดทน ตดตามบทเรยนไมทน

- แสดงความคดเหน - ไมแสดงความคดเหน - ตอบค าถาม - นงนงๆ มองเฉยๆ - เงยหนามองโคช - มองไปทอน - พยกหนา - กมหนาแอบท าอยางอน - ท ากจกรรมการเรยนร - ท าอยางอน


ตาราง 13 พฤตกรรมบงชการตดตามบทเรยนไดทน และการตดตามบทเรยนไมทน (ตอ)

ตดตามบทเรยนไดทน ตดตามบทเรยนไมทน

- ใหความสนใจสอการเรยนร - จบคคยกน - สบคนความร - เลน app อนๆ - อธบายขนตอนได - อธบายวกวน สบสน - แสดงตวอยางใหดไดถกตอง - แสดงตวอยางผดพลาด - ใหเหตผลสนบสนนได - เหตผลทใหขาดความสมเหตสมผล - คดเปนระบบ - คดเปนสวนๆ ขาดความเชอมโยง - มความมนใจ - วตกกงวล - ท าไดถกตอง - ท าไมได

นอกจากพฤตกรรมดงกลาวแลวยงมพฤตกรรมอนๆ อกทโคชจะตองหมนสงเกตผเรยนซงจะท าใหโคชทราบวาผเรยนยงอยกบบทเรยนหรอไม หากผเรยนอยกบบทเรยนตลอดเวลากมแนวโนมทดวาเขาจะสามารถเรยนรไดบรรลจดประสงค

การซกถามผ เรยนเปนวธการทท าไดงายและรวดเรวอกวธการหนง ทสามารถใชตรวจสอบความรความเขาใจและระบบความคดของผเรยนไดอยางมประสทธภาพ การซกถามท าใหโคชทราบไดทนทวาผเรยนมความรความเขาใจทถกตองหรอคลาดเคลอน

ลกษณะค าถามเพอตรวจสอบความเขาใจ มความหลากหลาย เชน ค าถามถกผด ค าถามใหตอบสนๆ ค าถามใหอธบายใหเหตผล ค าถามใหยกตวอยาง ค าถามทใหวเคราะห เปนตน


องคประกอบของค าถามม 2 สวน คอ 1) สาระส าคญ (main concept) และ 2) ระดบการคด ดงนนค าตอบของผเรยนกจะสะทอนองคประกอบทง 2 ประการเชนกน ค าถามในสวนนไมเนน evaluation หรอการประเมนเพอตดสนแตเนน assessment หรอประเมนเพอพฒนา ดงนนจงไมมการใหคะแนนหรอตดคะแนนจากค าตอบของผเรยนแตจะเปนการใหความชวยเหลอผเรยนใหเกดการพฒนา

การตรวจสอบผลงาน ท าใหทราบวาผเรยนมความรความเขาใจอยางถกตองหรอไม มทกษะอยในระดบใดซงจะสะทอนออกมาใหเหนจากผลงานตางๆ โคชจะตองมการตรวจสอบผลงานของผเรยนในทกขนตอนของการเรยนร และสามารถชวยเหลอผเรยนไดทนท

การตรวจสอบผลงาน สามารถท าไดตลอดเวลาทผ เรยนลงมอปฏบตกจกรรมการเรยนรโดยตรวจสอบไปตามแตละขนตอน เชนการแกปญหา ม 4 ขนตอน ไดแก 1) วเคราะหปญหา 2) วางแผนแกปญหา 3) ด าเนนการแกปญหา 4) ประเมนผล โดยทผเรยนลงมอแกปญหาตามขนตอนทง 4 ขนตอน และแตละขนตอนจะมผลงานเกดขน โคชจะตองตรวจสอบตรงนวาแตละขนตอนผ เรยนมผลงานเปนอยางไร หากพบวา ผเรยนวเคราะหปญหาไมได โคชกจะตองชวยเหลอตรงนเสยกอนทจะใหผเรยนวางแผนแกปญหาตอไป

ดงนนโคชจงตองมความรเกยวกบกระบวนการเรยนร (learning process) ดวยเพอทจะตรวจสอบผลงานไดอยางมประสทธภาพ ซงผเขยนไดน าเสนอไวในหนงสอ “จากหลกสตรแกนกลางสหลกสตรสถานศกษา: กระบวนทศนใหมการพฒนา”แลว นอกจากนโคชควรใหความส าคญกบจดเนนของการตรวจสอบในแตละขนตอนของกระบวนการเรยนรดวย ดงตวอยางกระบวนการแกปญหาทแสดงในตารางตอไปน


ตาราง 14 จดเนนของการตรวจสอบผลงานของผเรยนในแตละขนตอนของ กระบวนการเรยนร

กระบวนการแกปญหา จดเนนของการตรวจสอบ

1. วเคราะหปญหา - ผเรยนระบปญหาไดหรอไม - ผเรยนวเคราะหสาเหตของปญหาไดหรอไม - ผเรยนวเคราะหความเชอมโยงของสาเหต ของปญหาไดหรอไม - ผเรยนระบความส าเรจของการแกปญหาไดหรอไม

2. วางแผนแกปญหา - ผเรยนใชกระบวนการคดในการวางแผนหรอไม - ผเรยนวางแผนแกปญหาเปนระบบหรอไม - ผเรยนวางแผนอยางมประสทธภาพหรอไม - แผนทวางไวน าไปสการแกปญหาไดหรอไม - ผเรยนมการทบทวนความถกตองของแผนหรอไม

3. ด าเนนการแกปญหา - ผเรยนแกปญหาตามแผนหรอไม - ผเรยนแกปญหาอยางเปนระบบหรอไม - ผเรยนใชการมสวนรวมในการแกปญหาหรอไม - ผเรยนปรบวธการแกปญหาสอดคลองกบบรบทหรอไม - กจกรรมการแกปญหามประสทธภาพหรอไม - ผเรยนมวนยในการแกปญหาหรอไม

4. ประเมนผล - ผเรยนประเมนการแกปญหาหรอไม - ผเรยนมเกณฑการประเมนการแกปญหาหรอไม - ผเรยนลงสรปผลการแกปญหาถกตองหรอไม - ผเรยนถอดบทเรยนการแกปญหาไดดหรอไม


การตรวจสอบผลงานของผเรยน โคชอาจตรวจสอบผลงานทเปนผลผลต ของการเรยนรดวยอกได โดยผลผลตของการเรยนรจะสะทอนองคความรทเปนแกน หรอสาระส าคญ (core concept) ของการเรยนร จากหลกฐานรองรอยตางๆ เชน การสรปองคความรของผเรยน ดงตวอยางตอไปน

การวเคราะหสาระส าคญ เรอง น าพรกกะป

จากการเรยนรแบบโครงงาน ผานกระบวนการโคช

น าพรกกะป

พรก กระตนความอยากอาหาร

มะเขอพวง ปองกนทองผก ลดความดน

ผกสด / ผกตม ใหวตามน

และเกลอแร

กะป มโซเดยม ไอโอดน

วตามนซ

หอมแดง ตานอนมลอสระ เซลลแขงแรง

กระเทยม ปองกนการตดเชอ

ลดไขมนในเสนเลอด

กงแหง มแคลเซยม

ชวยกระดกแขงแรง ปลาท มไอโอดน ชวยการเจรญเตบโต

และเสรมสรางความจ า


การวเคราะหสาระส าคญ เรอง มาตรฐานขาว จากการเรยนรแบบสบคน ผานกระบวนการโคช

มาตรฐานขาว

คดเมลดพนธ

ปลกขาว

เกบเกยวขาว

บรรจลงถง

ปรบปรงคณภาพ

น าเขาโรงส


การวเคราะหสาระส าคญ เรอง หวใจของการคาเสร จากการเรยนรแบบโครงงาน ผานกระบวนการโคช

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนจากผลผลตตางๆ ชวยท าใหโคชมนใจไดวาผเรยนแตละคนเกดการเรยนรตามทมงหวงแลว ซงการเรยนรทลกซงและแมนย าในปจจบน จะเปนรากฐานทส าคญของการเรยนรในอนาคต

ดงนนจงมความจ าเปนทโคชจะตองใชความมงมนพยายามโคชผเรยน ทกๆ คน ดวยวธการตางๆ อยางเหมาะสม จนกระทงผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง กอนทจะด าเนนการโคชการเรยนรในสาระส าคญอนๆ ตอไป โดยโคชจะตองมการตรวจสอบความเขาใจของผเรยนเปนระยะๆ อยางรวดเรวและมประสทธภาพ

หวใจ ของการคาเสร

การแขงขนเปนธรรม

กฎ กตกา

คณภาพ

ตลาด

บรการ

ซอสตย

ราคา


6.6 แนวทางการชวยเหลอผเรยนหลงการตรวจสอบความเขาใจ เมอโคชไดตรวจสอบความเขาใจของผเรยนแลว พบวา ผเรยนมความเขาใจคลาดเคลอน โคชตองชวยเหลอผเรยนดวยวธการตางๆ อยางเหมาะสมตามบรบทของการโคช ซงโดยทวไปม 5 วธการ ไดแก 1) การใหค าอธบายเพมเตมหรอท าตวอยาง 2) การแนะน าใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง3) การใหเพอนชวยเพอน 4) การใหฝกทกษะเพมเตม 5) การสอนซอมเสรม

การใหค าอธบายเพมเตมหรอท าตวอยางใหผเรยนศกษาเปนวธการ ทรวดเรวทสดในการชวยเหลอผเรยน ใชไดทงทเปนความร ทกษะ หรอกระบวนการคด ท าไดทนททโคชสงเกตพบวาผเรยนมความเขาใจทคลาดเคลอน หรอตามบทเรยนไมทน นบวาเปนวธการทมประสทธภาพสงวธการหนง

การแนะน าใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง (self – learning) ในประเดนทผเรยนยงไมเขาใจอยางชดเจน อาจเปนการมอบหมายหนงสอใหอานเพมเตม การฝกทกษะบางอยางดวยตนเอง หรออาจเปนการฝกทกษะการคดบางทกษะทผเรยนยงขาดอยกได แลวใหผเรยนกลบมารายงานการเรยนรของตนเองกบโคชอกครง เพอใหแนใจวาผเรยนเกดการเรยนรตามทก าหนดอยางแทจรงแลว

การใหเพอนชวยเพอน โดยใหผเรยนทเกงกวาท าการชวยเหลอผเรยน ทออนกวา โดยโคชมอบหมายภารกจใหผเรยนอยางชดเจนวา ประเดนทตองการใหชวยเหลอการเรยนรคออะไร จากนนโคชเปดโอกาสและใหเวลาแกผเรยนในการชวยเหลอกน วธการเพอนชวยเพอนชวยท าใหผเรยนไดรบการพฒนาคณลกษณะดานอนๆ ไปพรอมกนดวย เชน การมจตอาสา ความเมตตากรณา เปนตน และหลงจากทผเรยนไดชวยเหลอกนแลว โคชจะตองใหผ เรยนมารายงานการเรยนรใหทราบวาไดมการชวยเหลอกนอยางไร เกดการเรยนรอะไร และสงทเรยนรมานนถกตองหรอไม


การใหฝกทกษะเพมเตม เปนการทโคชใหผเรยนทมทกษะไมเพยงพอ ท าการฝกทกษะบางประการทยงขาดอยเพมเตม โดยใชแบบฝกทกษะในลกษณะตางๆ ทมจดเนนเปนการเฉพาะ ซงแบบฝกทกษะอาจเปนการฝกบนกระดาษ หรอการลงมอฝกปฏบตจรงกได ขนอยกบประเดนทผเรยนตองไดรบการฝก โดยโคชอาจใหผเรยนฝกดวยตนเอง หรอคอยก ากบการฝกของผเรยนในระหวางการฝกกได ในกรณทเปนทกษะ ทยากหรอซบซอน เพอปองกนไมใหผเรยนมความผดพลาดซ าอก

การสอนซอมเสรม เปนวธการชวยเหลอผเรยนอยางเปนระบบเหมาะส าหรบการทผเรยนมความเขาใจทคลาดเคลอนคอนขางมาก ผเรยนยงไมพรอมทจะเรยนรไดดวยตนเอง เปนประเดนทยากและซบซอน โดยโคชท าการสอนซอมเสรม หรอฝกทกษะเฉพาะจด โดยใชเทคนควธการสอนใหสอดคลองกบรปแบบการรคด (cognitive style) ของผเรยนเปนรายบคคล

แนวทางการเลอกใชวธการชวยเหลอผเรยนใหสอดคลองกบธรรมชาต ของผเรยน วเคราะหไดดงตารางตอไปน ตาราง 15 แนวทางการเลอกใชวธการชวยเหลอผเรยน

วธการ ธรรมชาตของผเรยนทรบความชวยเหลอ การใหค าอธบายเพมเตม หรอแสดงตวอยางใหศกษา

- ชอบเรยนรจากการฟง หรอการด

การแนะน าใหผเรยน ไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง

- มวนยในตนเอง - มนสยรกการเรยนร - มทกษะการเรยนรดวยตนเอง

การใหเพอนชวยเพอน - มวนยในตนเอง - มทกษะมนษยสมพนธ - มทกษะการท างานรวมกบผอน


ตาราง 15 แนวทางการเลอกใชวธการชวยเหลอผเรยน (ตอ)

วธการ ธรรมชาตผเรยนทรบความชวยเหลอ

การใหฝกทกษะเพมเตม - มวนยในตนเอง - ชอบเรยนรจากการลงมอปฏบต

การสอนซอมเสรม - มความมงมนและอดทน - ขาดความเชอมนในตนเอง

นอกจากการเลอกใชวธการชวยเหลอผเรยนดวยวธการทกลาวมาแลว โคชอาจใชวธการชวยเหลอผเรยนตามระดบความสามารถของผเรยนอกแนวทางหนง โดยใชวธการใหค าอธบาย การท าตวอยางใหศกษา การใหค าแนะน า และการใชพลงค าถาม ตามล าดบดงตอไปน

ตาราง 16 วธการชวยเหลอผเรยนตามระดบความสามารถของผเรยน

วธการ

ระดบความสามารถของผเรยน ยงไมร

ไมเขาใจ เขาใจ

แตท าไมได ท าได

แตขาด ทกษะ

มทกษะ แตขาด การรเรม

มทกษะ และม

การรเรม

มการรเรม แตความคด ยงไมชดเจน

ใหค าอธบาย เพมเตม

ท าตวอยาง ใหศกษา

ใหค าแนะน า

ใชพลงค าถาม

เครองหมาย หมายถง วธการชวยเหลอผเรยนตามระดบความสามารถของผเรยน


สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน เปนภารกจทส าคญประการหนงของโคช เนองจากเปนเครองมอในการตรวจสอบวนจฉยความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด หรอกระบวนการเรยนรของผเรยน ทโคชจะตองประคบประคองใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยนร โดยทการตรวจสอบความเขาใจของผ เรยน มจดมงหมายเพอตรวจสอบความร ความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยน เพอใหความชวยเหลอผ เรยนตอไป การตรวจสอบความเขาใจของผ เรยน ชวยท าให โคช มสารสนเทศเกยวกบความรความเขาใจ ทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยน และน าไปใชโคชใหผเรยนประสบความส าเรจ โดยสามารถด าเนนการ ไดตลอดทกชวงเวลาของการเรยนร ไดแก กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร หลงการเรยนร และตดตามผลการเรยนร อนงการตรวจสอบความเขาใจของผเรยน มหลายวธการทโคชสามารถเลอกใชไดตามบรบทของการโคชในแตละครง เชน การสงเกตพฤตกรรมผเรยน การซกถาม และการตรวจสอบผลงาน เปนตน นอกจากนการชวยเหลอผเรยนภายหลงการตรวจสอบความเขาใจ มหลายวธการทโคชควรเลอกใชใหเหมาะสมตามบรบทของการโคช ซงโดยทวไปม 5 วธการ ไดแก 1) การใหค าอธบายเพมเตมหรอท าตวอยาง 2) การแนะน าใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง3) การใหเพอนชวยเพอน 4) การใหฝกทกษะเพมเตม 5) การสอนซอมเสรม


โคชทเกงจะสามารถ

ตรวจสอบความเขาใจ

ของผเรยนจนไดขอมลสารสนเทศ

ทถกตองมาพฒนาผเรยน


บรรณานกรม Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.


การตรวจสอบความเขาใจ

ชวยท าใหโคชมนใจไดวา

ผเรยนแตละคนเกดการเรยนร

ตามทมงหวงแลว

บทท 7 พลงค าถาม 229

บทท 7

พลงค าถาม

230 บทท 7 พลงค าถาม

พลงค าถาม

ชวยชแนะการรคดเปนสงจ าเปน ส าหรบการพฒนาการคดของผเรยน

ซงผสอนตองใชอยางสม าเสมอ

และมความเหมาะสมกบบรบท


บทน า

การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง พลงค าถาม (power question) มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของพลงค าถาม ความส าคญของพลงค าถาม พลงค าถามชแนะการรคด พลงค าถามกระตนการเรยนร ระบบการใชพลงค าถาม กลยทธการใชพลงค าถาม กลยทธการตอบสนองค าตอบของผเรยน โดยมสาระส าคญดงตอไปน

1. พลงค าถาม (power questions) เปนค าถามกระตนการคดและน าไปสการเรยนร เปนค าถามทสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนรเปนค าถามทมประสทธภาพมากกวาเปนค าถามทวๆ ไป

2. พลงค าถามชวยพฒนากระบวนการคดขนสงและคณลกษณะ รกการเรยนร การเปนบคคลแหงการเรยนร

3. พลงค าถาม เปนเครองมอทส าคญทสดของการโคชเพอการรคด เพราะเปนวธการทใชกระตนและพฒนากระบวนการคดของผ เรยน โดยเฉพาะกระบวนการคดขนสง ตลอดจนคณลกษณะตางๆ

4. การใชพลงค าถามทมประสทธภาพเปนกจกรรมทมความเปนระบบ โดยพลงค าถามจะมการปรบใหสอดคลองกบระดบความสามารถของผเรยน

5. การใชพลงค าถาม มกลยทธ 5 ประการ ไดแก 1) วางแผนการใชพลงค าถามลวงหนา 2) หลกเลยงการใชค าถามทชน าค าตอบ (leading questions) 3) เวนระยะเวลาใหผเรยนคดหาค าตอบอยางเหมาะสม 4) ไมย าค าถาม 5) ถามดวยค าถามทชดเจน (clear)

6. การตอบสนองตอค าตอบของผเรยนภายหลงทโคชไดใชพลงค าถาม ไดแก 1) ตกลงกบผเรยนวาทกค าตอบลวนเปนสงทมคณคา 2) แสดงความสนใจ ตอค าตอบของผเรยน 3) ชนชมค าตอบของผเรยน 4) ไมขดจงหวะการตอบค าถามของผเรยน 5) ถาผเรยนไมตอบค าถาม ใหตงค าถามใหมทงายกวา


“ท าไม”

เปนค าถามทด ท าใหผถกถาม คดลกซง หยดคด ไตรตรอง ตรวจสอบวาก าลงท าอะไรอย


7.1 แนวคดของพลงค าถาม

7.2 ความส าคญของพลงค าถาม

7.3 พลงค าถามเพอพฒนาผเรยน

7.4 ระบบการใชพลงค าถาม

7. พลงค าถาม

7.6 กลยทธการตอบสนองค าตอบของผเรยน

7.5 กลยทธการใชพลงค าถาม


“ท าไม”

ถาใชผดท ผดเวลา ผดประเดน อาจสอวามความไมพอใจแฝงอย


7.1 แนวคดของพลงค าถาม การเปนโคชทดนนตองถามใหมากกวาการตอบตองเขาใจกอนใหค าแนะน าและทส าคญตองสรางความไววางใจซงกนและกนกอนทจะท างานรวมกน พลงค าถาม เปนค าถามกระตนการคด และน าไปสการเรยนรเปนค าถามทสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนรเปนค าถามทมประสทธภาพมากกวาเปนค าถามทวๆ ไป พลงค าถามเปนค าถามกระตนความคด เปนค าถามแบบเปดการตงใจฟง เปดโอกาสรบฟง รอคอยการรบฟงอยางจรงจง เชน นกเรยนคดวาคณมวธการแกปญหานอยางไร โสเครตส (Socrates) ผเปนเทพแหงการตงค าถาม เขาใชค าถามกระตก ตอมความคดของลกศษย ดงความสนใจของลกศษยใหอยกบกระบวนการเรยนร เชน ถามวาความดคออะไร สงใดเรยกวาด เปนตน Harvard University น าวธการนมาใชสอนนกศกษาเพราะวา ความเปนเลศของมนษยอยทการตงค าถามกบตนเองและผอน ชวต ทไมเคยตงค าถามเปนชวตทขาดคณคา การเรยนการสอนยคใหมจะตองเรมดวยค าถามแทนการพดไปเรอยๆ การออกค าสง หรอการกลาวอางอวดรของโคช ค าถามทดมคามากกวาค าพดทวๆ ไป โคชควรปรบเปลยนการใชค ากลาวทขาดพลงใหเปนพลงค าถามเพอกระตนและสงเสรมการรคดของผเรยน ดงตวอยางตอไปน

ค ากลาวทวไป - เธอตองตงใจท างานทครสงใหมากกวาน พลงค าถาม - เธอท างานชนนสดฝมอแลวหรอยง ค ากลาวทวไป - ครทนอารมณฉนเฉยวของเธอไมไหวแลว พลงค าถาม - เวลาทเธอโมโห ฉนเฉยว เธอคดวามนกระทบความสมพนธกบคนทเธอ สนทมากทสดอยางไร


7.2 ความส าคญของพลงค าถาม พลงค าถามมความส าคญตอการเรยนรและการคดของผเรยนหลายประการ โดยเฉพาะการคดขนสง ซงพลงค าถามจะไปกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดตางๆ ของตนเองอยางตอเนอง ชวยท าใหคนพบค าตอบทถกตองซงเปนค าตอบทไดผานกระบวนการคดใครครวญตรวจสอบของผเรยนมาแลวเปนอยางด

นอกจากนการใชพลงค าถามยงชวยท าใหผเรยนไดพฒนาคณลกษณะ รกการเรยนร หรอบคคลแหงการเรยนร เมอผ เรยนไดน าพลงค าถามจากโคช ไปแสวงหาความรเพมเตมดวยตนเองจนกระทงไดค าตอบทถกตอง

7.3 พลงค าถามเพอพฒนาผเรยน พลงค าถาม (power questions) เปนเครองมอทส าคญทสดของการโคชเพอการรคด เพราะเปนวธการทใชกระตนและพฒนากระบวนการคดของผเรยน โดยเฉพาะกระบวนการคดขนสง เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหา การคดอยางเปนระบบ การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เปนตน ลกษณะของพลงค าถามมลกษณะเปนค าถามปลายเปดใหผเรยนคด โดยใชค ากรยา (action verbs) ในการตงค าถามท มตวอยางดงตอไปน การใชพลงค าถามทด ควรเปนค าถามทกระตนใหผเรยนไดใชความคดในระดบตางๆ ไดแก ความจ า ความเขาใจ การประยกต การวเคราะห การประเมนคา และการสรางสรรค ซง Anderson and Krathwohl. (2001) ไดปรบปรงล าดบขนการรคด (cognitive domain) ของ Bloom (1956) ดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 20 ล าดบขนการรคดของ Bloom กบ Anderson and Krathwohl จากการปรบปรงล าดบขนการรคดดงกลาว จงไดมการก าหนดค ากรยา (action verb) ทสอดคลองกบล าดบขนการรคด ซงมรากฐานมาจากค ากรยาท Bloom ไดคดคนไว ผเขยนไดสงเคราะหรวมกนไดดงตอไปน (Bloom. 1956, Anderson and Krathwohl. 2001) ตาราง 17 ค ากรยาทใชในการตงค าถามตามล าดบขนการรคด

ระดบการคด ค ากรยาทใชในการตงค าถาม

สรางสรรค ออกแบบ เรยบเรยง สราง วางแผน ประมวล ก าหนด ประดษฐ ตงสมมตฐาน เปลยน ทดแทน เขยน พฒนา สรปอางอง บรณาการ ปรบปรง จดระบบ เตรยมการ ผลต จดเรยงใหม เรยบเรยงใหม แกไขใหดขน เลอก

ความร

ความเขาใจ

การน าไปใช

การวเคราะห

การสงเคราะห

การ ประเมนคา

ความจ า

ความเขาใจ

ประยกต

วเคราะห

ประเมน

สรางสรรค

Bloom. (1956) Anderson and Krathwohl. (2001)


ตาราง 17 ค ากรยาทใชในการตงค าถามตามล าดบขนการรคด (ตอ)

ระดบการคด ค ากรยาทใชในการตงค าถาม

ประเมน ตดสน ตดสนใจ ประเมน เลอก ประมาณ ใหคะแนน ท านาย เลอก ทดสอบ เรยงล าดบความส าคญ พจารณา ลงความเหน วพากษ วจารณ ตชม โนมนาว ชกจง วด ปกปอง ลงความเหน

วเคราะห วเคราะห เปรยบเทยบ จดประเภท อธบายความแตกตาง จดกลม คดแยก ค านวณ อนมาน แนะน า เลอก จ าแนก แยกแยะ เชอมโยง บงช ส ารวจ ระบความสมพนธ

ประยกต แกปญหา ประยกต สาธต แสดงตวอยาง ใช เปลยน เลอก แสดง ท าใหสมบรณ เตรยม สอน จดการ ทดลอง

ความเขาใจ อธบาย บรรยาย ตความ ขยายความ สรป ท าใหชดเจน อภปราย แปล เทยบเคยง สรป กลาวอาง

ความจ า ระบ บอกชอ จบค เลอก ระลก ทอง อาน บนทก เขยน ท าสญลกษณ ท าเครองหมาย บอกรายการ

ตวอยางพลงค าถามชแนะการรคดทเชอมโยงกบสาระส าคญ

สาระส าคญ เรอง สเหลยมมมฉาก มตวอยางพลงค าถามดงน

- สเหลยมมมฉากมลกษณะเฉพาะอยางไร

- สเหลยมมมฉากเปนสเหลยมจตรสหรอไม เพราะเหตใด

- สเหลยมจตรสเปนสเหลยมมมฉากหรอไม เพราะเหตใด

- มวธการค านวณเสนรอบรปสเหลยมมมฉากไดอยางไร

- ถาน ารปสเหลยมมมฉากมาวางตอกนจะไดผลลพธเปนรปอะไร


- ถาตองการหาพนทรปสเหลยมมมฉาก สามารถท าอยางไรไดบาง

- ขอมลทจ าเปนตอการหาความยาวของเสนรอบรปสเหลยมมมฉาก

มอะไรบาง

- ขอมลทจ าเปนตอการหาพนทรปสเหลยมมมฉากมอะไรบาง

- การหาความยาวเสนรอบรป กบพนทของสเหลยมมมฉาก

มความเหมอนหรอตางกนอยางไร

- ถาทราบความยาวของดานรปสเหลยมจตรส 1 ดาน จะสามารถ

หาเสนรอบรปและพนทไดหรอไม เพราะเหตใด

- ถาทราบความยาวของดานรปสเหลยมผนผา 1 ดาน จะสามารถ

หาเสนรอบรปและพนทไดหรอไม เพราะเหตใด

- ควรวางแผนการหาความยาวของเสนรอบรปและพนทของสเหลยมมมฉาก

ทก าหนดใหนอยางไร

- มวธการใหมๆ ในการหาความยาวของเสนรอบรป และพนทของ

สเหลยมมมฉากนอกหรอไม

- มนใจหรอไมวาค าตอบของความยาวเสนรอบรปและพนททค านวณได

มความถกตอง และเพราะอะไร

- ใหระบสงของเครองใชในชวตประจ าวนทมรปสเหลยมมมฉากประกอบ

- ถาแบงรปสเหลยมมมฉากออกเปนรปสามเหลยมทมความเทากน

ทกประการ จะไดรปสามเหลยมทเทากนทกประการกรป

- สเหลยมมมฉากน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนไดอยางไรบาง


นอกจากนการใชพลงค าถามยงชวยเสรมสรางคณลกษณะของผเรยน ไดอกดวย โดยโคชใชพลงค าถามแทนค ากลาวหรอค าถามแบบเดม ดงตวอยางตอไปน ตาราง 18 ตวอยางการใชพลงค าถามเสรมสรางคณลกษณะของผเรยน

ค ากลาว / ค าถาม แบบเดม พลงค าถาม

ท าไดหรอยง อธบายขนตอนการท าไดอยางไร ท าใหดกวานไดมย ท าดทสดแลวหรอยง เมอไหรจะเสรจ พรอมทจะใหชนชมผลงานเมอไร ท าไมไมท า ท าไมไดตรงไหน มสงใดใหชวยมย ท าผดอกแลว มนใจหรอไมวาท าไดถกตองแลว ท าไมท างานไมเรยบรอย มสงใดทจะแกไขใหเรยบรอยอกหรอไม ท าไมไมตงใจเรยน วนนตงใจเรยนดทสดแลวหรอยง ท าไมสงงานไมตรงเวลา การสงงานตรงเวลามขอดอยางไร อยาเหนแกตวใหมากนก การเหนแกประโยชนสวนรวมคออะไร ตงใจท าการบานใหมากกวาน การตงใจท าการบานมประโยชนอยางไร เมอไหรจะหยดลอกการบาน การท าการบานดวยตนเองมขอดอยางไร คดใหมากกวานไดมย มวธการอนอกหรอไม เงยบๆ หนอยไดมย นกเรยนพรอมจะเรยนรหรอยง ท าไดแคนหรอ ใชความพยามยามในการท าแลวหรอยง มเหตผลหนอยไดมย เหตผลของนกเรยนคออะไร ท าไมถงท าแบบน เหตผลทตดสนใจแบบนคออะไร เมอไหรจะเรมลงมอเสยท พรอมทจะเรยนรแลวหรอยง ไปลอกใครมา ท างานนโดยใชกระบวนการอยางไร หดมความรบผดชอบเสยบาง ความรบผดชอบมประโยชนอยางไร


นอกจากนโคชยงสามารถใชพลงค าถามในลกษณะตางๆ เพอเสรมสรางคณภาพของผเรยน ดงตวอยางตอไปน 1. พลงค าถามเสรมสรางการตรวจสอบผลการเรยนรของตนเอง - แนใจในค าตอบของตนเองหรอยง - มนใจในค าตอบของตนเองแลวหรอยง - มนใจไดอยางไรวาค าตอบทคดไดมความถกตอง - ตองการทบทวนค าตอบของตนเองอกครงหรอไม - คดวาผลงานของนกเรยนมคณภาพอยในระดบใด - คดวามสงใดทประสบความส าเรจในการเรยนรครงน - คาดวาค าตอบของตนเองมความสมเหตสมผลหรอไม - คดวาค าตอบของตนเองนาจะถกตองหรอไมเพราะอะไร - คดวาตนเองมสงใดทตองปรบปรงแกไขในการเรยนรครงตอไป - ลองทบทวนตรวจสอบค าตอบของตนเองอกครงจะดกวาหรอไม 2. พลงค าถามเสรมสรางการอธบายขยายรายละเอยด - รายละเอยดเปนอยางไร - เรองนมรายละเอยดเปนอยางไร - มรายละเอยดเพมเตมอกหรอไม - นาสนใจมาก...เรองราวเปนมาอยางไร - ชวยอธบายใหมากขนกวานอกไดหรอไม - พอจะเลารายละเอยดเพมเตมอกไดหรอไม - นาสนใจมาก...ชวยอธบายขยายรายละเอยดอกนด - มรายละเอยดอนๆ ทเกยวของกบเรองนอกหรอไม - รายละเอยดของเรองนเปนอยางไร ชวยอธบายเพมเตมอก


3. พลงค าถามเสรมสรางการแสดงทศนคต - คดอยางไรกบเรองน - คดอยางไรกบปญหาน - เหนดวยกบเรองนหรอไม - คดอยางไรกบเหตการณน - รสกอยางไรกบเหตการณน - รสกอยางไรกบผลงานชนน - มแนวคดอยางไรในประเดนน - มมมมองตอเหตการณนอยางไร - มความคดเกยวกบเรองนอยางไร - คดอยางไรกบวธการแกปญหาดวยวธการน - มทรรศนะอยางไรเกยวกบประเดนทกลาวมา - มมมมองตอปญหานและแนวทางการแกไขอยางไร

4. พลงค าถามเสรมสรางการสรปแนวคด - แนวความคดโดยรวมคออะไร - สรปแนวคดของกลมไดวาอยางไร - นวตกรรมชนนมแนวคดวาอยางไร - สงทจะท ามแนวคดพนฐานอยางไร - สรปเปนแนวคดทแทจรงไดอยางไร - สงทกลาวมามแนวคดส าคญอยางไร - มแนวคดอยางไรกบการท างานชนน - แนวคดในการท างานชนนเปนอยางไร - แนวคดทสนบสนนการแกปญหานคออะไร - ประเดนส าคญของสวนนมแนวคดวาอยางไร - แนวความคดหลกทแทจรงของเรองนคออะไร - คดวาแนวคดส าคญของเรองนอยทประเดนใด


5. พลงค าถามเสรมสรางการสรปความรดวยตนเอง - เรองนสรปไดวาอยางไร - สงทไดเรยนรวนนคออะไร - นทานเรองนสอนใหรวาอะไร - หวใจส าคญของเรองนคออะไร - ใจความส าคญของสงนคออะไร - สาระส าคญของเรองนสรปไดอยางไร - ไดรบความรอะไรจากการท ากจกรรมน - ประเดนส าคญของสวนนมใจความวาอยางไร - Concept ของเนอหาทกลาวมานนสรปไดวาอยางไร - ไดความรอะไรจากการท ากจกรรมการแลกเปลยนเรยนรครงน

6. พลงค าถามเสรมสรางการใหเหตผลสนบสนนการคดและตดสนใจ - ชอบสงนเพราะอะไร - ทคดแบบนมเหตผลอะไร - เลอกท าแบบนเพราะอะไร - มเหตผลในชแจงวาอยางไร - ตดสนใจแบบนเพราะอะไร - ใหเหตผลสนบสนนไดหรอไม - เพราะอะไรจงเลอกแนวทางน - เหนดวยกบเรองนเพราะอะไร - เหตผลทตดสนใจแบบนคออะไร - เหตผลทตดสนใจแบบนคออะไร - ไมเหนดวยกบเรองนเพราะอะไร - เหตผลทท าใหใชวธการนคออะไร - ใชวธการทแตกตางออกไปเพราะอะไร - เหตผลทไมเลอกใชวธการทเหมอนคนอนๆ คออะไร


7. พลงค าถามเสรมสรางการแสดงความคดเหนตอสงใดสงหนง - มความคดเหนตอเรองนอยางไร - มความคดเหนตอนวตกรรมนอยางไร - มความคดเหนอยางไรเกยวกบผลงานในวนน - มความคดเหนวาควรปรบปรงใหดขนอยางไร - มความคดเหนทเหนดวยหรอไมเหนดวยกบเรองน - มความคดเหนวาอะไรคอจดดและจดดอยของสงน - มความคดเหนอยางไรเกยวกบกจกรรมการทดลองในวนน - มความคดเหนตอกระบวนการแกปญหาของเพอนอยางไร - มความคดเหนอยางไรเกยวกบปญหาสงแวดลอมในปจจบน - มความคดเหนอยางไรกบพฤตกรรมการใช Smart Phone ของวยรน

8. พลงค าถามเสรมสรางการใหเหตผลเกยวกบสงใดสงหนง - เราควรประหยดเพราะเหตใด - เหตผลทตองออกก าลงกายคออะไร - ตนไมมประโยชนตอมนษยเพราะอะไร - ทรพยากรปาไมถกท าลายเพราะเหตใด - เพราะเหตใดเราจงตองดแลรกษาสขภาพ - สารเสพตดมโทษตอรางกายเพราะเหตใด - การสงเกตท าใหเกดความรไดเพราะเหตใด - ทกคนตองประกอบอาชพสจรตเพราะอะไร - เพราะเหตใดพชจงเปนสงมชวตประเภทหนง - สงแวดลอมมความส าคญตอมนษยเพราะเหตใด - จ านวนคบวกดวยจ านวนคจะไดจ านวนคเสมอเพราะอะไร - การสอสารภาษาองกฤษมความส าคญมากในปจจบนเพราะอะไร - เพราะเหตใดการอานออกเขยนไดจงมความส าคญตอการด ารงชวต - เพราะเหตใดสถานการณปญหาเรองสงแวดลอมจงมความรนแรงมากขน


9. พลงค าถามเสรมสรางการแสวงหาวธการแกปญหา - ปญหาทเกดขนควรแกไขโดยวธการใด - มวธการแกปญหานไดอยางไรบาง - ควรแกปญหานอยางไร - ปญหานสามารถแกไขไดหรอไม - วธการแกปญหานดทสดแลวหรอยง - ยงมวธการแกปญหาวธการอนอกหรอไม - วธการแกปญหาทเหมาะสมกบบรบทนควรเปนอยางไร - วธการแกปญหานมวธการเดยวหรอไม - วธการทเหมาะสมกบการแกปญหานมกวธ - การแกปญหาในท านองเดยวกนนควรด าเนนการอยางไร - จะมวธการศกษาวเคราะหแนวทางการแกไขปญหานไดอยางไร

10. พลงค าถามเสรมสรางการท านายปรากฏการณบางอยาง - จะเกดอะไรขนถามสงนน - จะเกดอะไรขนถาไมมสงน - นาจะเกดอะไรขนนบจากน - หากขาดสงนจะเปนอยางไร - ถามสงนแลว อาจจะเกดอะไรขนตามมา - ถาไมมสงนแลว อาจจะเกดอะไรขนตามมา - สงทคาดวานาจะเกดขนหลงจากนคออะไร - อนาคตจะเปนอยางไรถาหากยงเปนแบบน - นกเรยนคดวาจะเกดอะไรขนกบเหตการณน - ถาสงนเกดขนนกเรยนคดวาจะเกดอะไรตอไป - ถาในปนฝนตกชก คดวาฤดหนาวปนจะเปนอยางไร - ผลกระทบทอาจจะเกดขนซงเปนผลจากเหตการณนคออะไร - ถาฉดยาฆาแมลงลงในแหลงน า คดวาจะเกดอะไรขนตามมา


11. พลงค าถามเสรมสรางการศกษาคนควาเพมเตมดวยตนเอง - คนเพมอกนดดมย - แหลงความรอยทไหน - หาความรเพมเตมไดจากทใด - สงทตองศกษาเพมเตมคออะไร - ควรศกษาคนควาเพมเตมในประเดนใด - แสวงหาความรเพมเตมอกจะดกวาหรอไม - มนใจหรอไมวาขอมลทน าเสนอมานเพยงพอแลว - ประเดนทนาจะตองศกษาเพมเตมนาจะเปนประเดนใด - หากตองการความรเพมเตมในประเดนนควรท าอยางไร - ชวยคนควาเพมเตมใหครอบคลมประเดนมากขนไดหรอไม - ถาหากไดศกษาคนควาเพมเตมดวยตนเองแลวจะเขาใจมากขนอยางไร

12. พลงค าถามเสรมสรางการทบทวนความคดของตนเอง - แนใจนะ - คดดแลวนะ - มนใจแนนะ - มนใจมากเพยงใด - คดดทสดแลวใชมย - คดรอบคอบดแลวใชหรอไม - ความคดตกตะกอนแลวหรอยง - จะทบทวนความคดอกครงดมย - ตรวจสอบความคดดแลวหรอยง - คดไตรตรองรอบดานแลวใชหรอไม - แนใจในความคดของตนเองแลวหรอยง - มนใจหรอไมวาสงทคดจะน าไปปฏบตไดจรง - ลองทบทวนความคดของตนเองอกครงไดหรอไม


13. พลงค าถามเสรมสรางการก าหนดเปาหมายของตนเอง - วนนตองการเรยนรเรองใด - มความรอะไรทตองการค าตอบ - ตองการใหภารกจเสรจสนเมอใด - มทกษะอะไรทตองการท าใหดขน - คาดหวงอะไรจากการเรยนรวนน - เปาหมายของการเรยนรครงนคออะไร - สงทตองการประสบความส าเรจคออะไร - ผลงานจะออกมาดและมคณภาพอยางไร - สงทตองการประสบความส าเรจวนนคออะไร - พฒนาการเรยนรทจะเกดขนในครงตอไปคออะไร - เปาหมายทส าคญทสดของการท างานชนนเปนอยางไร

14. พลงค าถามเสรมสรางการวางแผนพฒนาตนเอง - วางแผนพฒนาตนเองอยางไรด - มแผนการพฒนาตนเองอยางไร - ควรวางแผนการพฒนาทกษะนอยางไรด - ขนตอนการพฒนาทกษะนควรเปนอยางไร - จะวางแผนอยางไรใหมผลการเรยนรทดขน - ควรวางแผนพฒนาตนเองใหชดเจนกอนดมย - วางแผนพฒนาตนเองมาเปนอยางดแลวใชหรอไม - ควรวางแผนพฒนาตนเองอยางไรใหบรรลเปาหมาย - การพฒนาตนเองไปสเปาหมาย ควรวางแผนอยางไร - ท าอยางไรจงจะบรรลเปาหมายการพฒนาตนเองครงน - หากตองการพฒนาตนเองในเรองน จะวางแผนอยางไร - ถาจะพฒนาทกษะนใหดขน ควรวางแผนการพฒนาอยางไร - กระบวนการพฒนาตนเองควรเรมจากอะไร และท าอยางไรตอไป


15. พลงค าถามเสรมสรางความเชอมนในตนเอง - มนใจนะ - ไมยากเกนไปใชมย - คดวาตนเองมความเกงในเรองใด - สญญาไดหรอไมวาจะท าใหดทสด - เชอมยวาเราสามารถท าเรองนได - ทกคนสามารถพฒนาไดใชหรอไม - เชอหรอไมวาตนเองจะท าไดส าเรจ - สงทยากกวานกเคยท ามาแลวใชหรอไม - ไมมอะไรยากเกนความพยายามจรงมย - ถงแมจะผดพลาดเรากสามารถแกไขไดใชหรอไม - เชอหรอไมวา คนเราทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได

16. พลงค าถามเสรมสรางความรบผดชอบและพยายาม - ไดใชความพยายามอยางไร - ใชความพยายามเตมทแลวหรอยง - ขนตอนใดทตองใชความพยายามมากทสด - คดวานาจะใชความพยายามมากกวานดมย - ความรบผดชอบสงผลตอการท างานอยางไร - ไดใชความรบผดชอบในการท างานชนนอยางไร - ควรแสดงความรบผดชอบตอเหตการณนอยางไร - มความรบผดชอบและพยายามมากพอแลวหรอยง - ท าหนาททไดรบผดชอบเตมความสามารถแลวหรอยง - สงทตองใชความพยายามอยางมากในงานชนนคออะไร - ความพยายามสงผลตอการท างานในระยะยาวอยางไร - สงทตองแสดงความรบผดชอบเพอใหงานนส าเรจคออะไร - ไดแสดงความรบผดชอบตอภารงานทไดรบมอบหมายอยางไร


17. พลงค าถามเสรมสรางการแกปญหาอยางสรางสรรค - แกปญหานอยางไรด - ปญหานควรแกไขอยางไรด - มวธการแกปญหานอยางไรด - วธการแกปญหาทดทสดควรเปนอยางไร - ปญหานควรแกไขอยางไรใหไดผลอยางยงยน - ทางออกทดทสดของปญหานควรเปนอยางไร - จะแกปญหานและไมเกดความขดแยงไดอยางไร - ใชเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยแกปญหานไดอยางไร - จะแกปญหานแลวเกดประโยชนกบทกฝายไดอยางไร - ทางออกของปญหานมกวธ วธใดนาจะดทสด เพราะอะไร - ควรแกปญหานอยางไรจงจะท าใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง - ปจจยสนบสนนใหการแกปญหานใหประสบความส าเรจเปนอยางไร 18. พลงค าถามเสรมสรางความซอสตยสจรต - ความซอสตยสจรตมคณคาตอเราอยางไร - ความซอสตยสจรตสรางสรรคสงคมไดอยางไร - ความซอสตยสจรตท าใหงานมคณภาพไดอยางไร - ความซอสตยสจรตท าใหเกดการพฒนาไดอยางไร - ความซอสตยสจรตท าใหประเทศเขมแขงไดอยางไร - ความซอสตยสจรตท าใหชวตเราเจรญกาวหนาอยางไร - ถาขาดความซอสตยสจรตแลวจะสงผลระยะยาวอยางไร - มแนวทางการพฒนาความซอสตยสจรตของตนเองอยางไร - ความซอสตยสจรตชวยท าใหชมชนเกดการพฒนาไดอยางไร - ถาทกคนในสงคมมความซอสตยสจรตจะสงผลท าใหเกดสงใด - ความซอสตยสจรตมความส าคญตอสงคมและประเทศชาตอยางไร - ความซอสตยสจรตเปนพลงขบเคลอนสงคมและประเทศชาตอยางไร


19. พลงค าถามเสรมสรางการใฝเรยนร - อยากเรยนรสงใด - สงทยงไมรคออะไร - แหลงขอมลอยทไหนบาง - ตองการพฒนาตนเองในเรองใด - การใฝเรยนรมประโยชนอยางไร - มวธการเขาถงความรนไดอยางไร - เราตองเรยนรตลอดเวลาเพราะอะไร - เราสามารถเรยนรตลอดเวลาไดอยางไร - ควรใชเครองมออะไรในการแสวงหาความร - คนทใฝเรยนรจะประสบความส าเรจอยางไร - ความใฝเรยนรชวยท าใหเกดการพฒนาอยางไร - การพฒนาใดๆ จะตองอาศยความรเพราะเหตใด

20. พลงค าถามเสรมสรางการคดเปนระบบ - การท างานชนนมขนตอนอยางไร - กระบวนการแกปญหานควรเปนอยางไร - ผลงานชนนมกระบวนการท างานอยางไร - จะเรมตนงานชนนอยางเปนระบบไดอยางไร - ขนตอนทก าหนดไวมประสทธภาพเปนอยางไร - การท างานอยางเปนระบบมความส าคญอยางไร - ระบบการท างานชนนใหมคณภาพควรเปนอยางไร - ระบบการท างานของเรามประสทธภาพเปนอยางไร - ระบบการท างานชนนควรปรบปรงและพฒนาอยางไร - เราควรก าหนดขนตอนการท างานรวมกนเปนทมอยางไร - ขนตอนหลกและขนตอนยอยของการท างานนเปนอยางไร - ขนตอนการท างานชนนแตละขนตอนมความสมพนธกนอยางไร


21. พลงค าถามเสรมสรางความพอเพยง - ชวตทพอเพยงดอยางไร - การใชชวตแบบพอเพยงควรเปนอยางไร - ความพอเพยงมความส าคญตอเราอยางไร - มแนวทางการใชชวตอยางพอเพยงอยางไร - เพราะเหตใดชวตเราจงตองมความพอเพยง - หากชวตมความพอเพยงแลวจะสงผลอยางไร - ความไมพอเพยงสงผลกระทบระยะยาวอยางไร - การกระท าใดๆ หากมความพอด จะสงผลอยางไร - ความพอเพยงท าใหเกดการพฒนาคณภาพชวตอยางไร - ความพอเพยงสามารถปฏบตในชวตประจ าวนไดอยางไร - การกระท าใดๆ หากมากหรอนอยเกนไปจะสงผลอยางไร - ความพอเพยงท าใหเกดความประหยดและประโยชนอยางไร

22. พลงค าถามเสรมสรางการคดรเรมสรางสรรค - อยากเปลยนแปลงมย - มอะไรใหมๆ หรอไม - สงใหมๆ นาจะเปนอยางไร - มวธการทดกวาเดมอยางไร - เรมเบอวธการเดมๆ หรอยง - ความแตกตางทดขนคออะไร - จะเปลยนแปลงใหดขนอยางไรด - สงใหมๆ ทอยากใหเกดขนคออะไร - ถาไมท าแบบเดม จะท าแบบใหมอยางไร - เบอหรอยงทตองท าแบบเดมๆ อยอยางน - ตองการเปลยนแปลงไปสสงทดกวาหรอยง - ถาหากไมท าแบบน ยงมวธการอนอกหรอไม


23. พลงค าถามเสรมสรางการใชเทคโนโลยสารสนเทศ - เทคโนโลยสารสนเทศมประโยชนอยางไร - คนทใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางถกตองเปนอยางไร - มวธการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรอยางไร - หากใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางถกวธจะเกดผลอยางไร - มวธการใชเทคโนโลยสารสนเทศชวยการท างานนอยางไร - หากใชเทคโนโลยสารสนเทศในทางทผดจะเกดผลอยางไร - การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรมวธการอยางไร - มวธการใชเทคโนโลยสารสนเทศใหเกดประโยชนไดอยางไร - การใชเทคโนโลยสารสนเทศใหเกดประโยชนควรท าอยางไร - การใชเทคโนโลยสารสนเทศมประโยชนตอการด ารงชวตอยางไร - เทคโนโลยสารสนเทศชวยใหการเรยนรสงตางๆ รวดเรวขนอยางไร - ปจจยทท าใหการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกดประโยชนสงสดคออะไร

24. พลงค าถามเสรมสรางการแลกเปลยนเรยนร - ทราบหรอไมวาเพอนๆ คดอยางไร - เพอนๆ เหนดวยกบเราหรอไมอยางไร - แลกเปลยนเรยนรกบเพอนแลวหรอยง - มนใจหรอไมวาเพอนๆ จะคดเหมอนเรา - แลกเปลยนเรยนรกบเพอนแลวเปนอยางไร - เพอนๆ มประสบการณเหมอนกบเราหรอไม - ความเหนของเราเปนตวแทนของกลมหรอยง - พรอมทจะแลกเปลยนเรยนรกบเพอนๆ หรอยง - เพอนๆ มวธการเหมอนหรอแตกตางจากเราอยางไร - การแลกเปลยนเรยนรท าใหเกดนวตกรรมไดอยางไร - ประสบการณทนาเรยนรและแบงปนกบเพอนคออะไร - มสงใดทตองการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนอกหรอไม


25. พลงค าถามเสรมสรางนสยรกการท างาน - มวธการท างานนใหดทสดอยางไร - การท างานท าใหเกดการพฒนาอยางไร - การตงใจท างานสงผลดตองานนนอยางไร - การท างานไมใหคงคางมประโยชนอยางไร - ตงใจท างานนเตมความสามารถแลวหรอยง - การท างานชวยท าใหเรามคณคาเพราะอะไร - การท างานใหเสรจไปวนๆ เปนสงทไมดอยางไร - ความเอาใจใสในงาน จะท าใหงานนนมคณภาพอยางไร - การใหความส าคญกบคณภาพ ท าใหเกดผลตองานอยางไร - ความรกในการท างานสงผลตอความเจรญกาวหนาอยางไร - ความเกยจครานในการท างานสงผลกระทบระยะยาวอยางไร - ความมงมนและทมเทในการท างานชวยท าใหงานนนเปนอยางไร

26. พลงค าถามเสรมสรางการอนรกษทรพยากรธรรมชาต - เราจะชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตไดอยางไร - มวธการฟนฟทรพยากรธรรมชาตทเสยไปอยางไร - มการวางแผนอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางไร - ทรพยากรธรรมชาตมความส าคญตอมนษยอยางไร - หากไมมทรพยากรธรรมชาตจะสงผลกระทบอยางไร - มวธการเพมทรพยากรธรรมชาตประเภทตางๆ อยางไร - จะดอยางไรหากทกคนชวยกนอนรกษทรพยากรธรรมชาต - การอนรกษทรพยากรธรรมชาตสามารถท าไดทกวนอยางไร - มวธการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในชวตประจ าวนอยางไร - มขอปฏบตในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตของตนเองอยางไร - การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท าไดงายๆ อยางไร - แนวทางการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสดเปนอยางไร


27. พลงค าถามเสรมสรางจตอาสาและจตสาธารณะ - วนนมจตอาสาและจตสาธารณะแลวหรอยง - เขาใจค าวาจตอาสาและจตสาธารณะวาอยางไร - เราควรมจตอาสาและจตสาธารณะเพราะเหตใด - การมจตอาสาและจตสาธารณะท าไดงายโดยวธการใด - การมจตอาสาและจตสาธารณะเปนสงทท าไดงายอยางไร - หากคนในสงคมมจตอาสาและจตสาธารณะจะสงผลดอยางไร - การมจตอาสาและจตสาธารณะท าใหสงคมนาอยเพราะเหตใด - หากคนในสงคมขาดจตอาสาและจตสาธารณะจะสงผลอยางไร - คดอยางไรกบค าวา “ชมชนนาอยดวยจตอาสาและจตสาธารณะ” - เราสามารถแสดงพฤตกรรมจตอาสาและจตสาธารณะไดโดยวธการใด - การมจตอาสาและจตสาธารณะท าใหตนเองเปนทรกของคนอนอยางไร - เปนไปไดหรอไมทเราจะแสดงพฤตกรรมจตอาสาและจตสาธารณะทกวน

28. พลงค าถามเสรมสรางการมวนยในตนเอง - คาดวาจะประสบความส าเรจเมอใด - ตองการมความรความสามารถดานใด - ตองการพฒนาตนเองไปสเปาหมายอะไร - วางแผนตนเองเพอไปสความส าเรจอยางไร - มวธการควบคมตนเองไปสเปาหมายอยางไร - วางแผนปองกนปญหาและอปสรรคไวอยางไร - คาดวาจะประสบปญหาและอปสรรคอะไรบาง - มวธการก ากบตนเองใหเปนไปตามแผนอยางไร - มตวชวดหรอเกณฑความส าเรจในเรองนอยางไร - ตองท าสงใดบางเพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว - มวธการตรวจสอบประสทธภาพการท างานนอยางไร - ขณะนการท างานของเราเปนไปตามแผนทก าหนดหรอไม


29. พลงค าถามเสรมสรางทกษะการใชชวต - ชวตทดควรเปนอยางไร - มวธการปฏเสธสารเสพตดอยางไร - การควบคมอารมณทดควรท าอยางไร - คณคาทแทจรงของบคคลดไดจากอะไร - การดแลสขภาพใหแขงแรงท าไดอยางไร - ความอดทนเปนปจจยของความส าเรจอยางไร - การสรางสมพนธภาพทดกบบคคลอนมวธการอยางไร - การรกษาสมพนธภาพทดกบบคคลอนมวธการอยางไร - การมสตปญญาชวยท าใหชวตมคณภาพดขนไดอยางไร - ความขยนหมนเพยรท าใหมความเจรญกาวหนาไดอยางไร - ความประหยดและรจกใชในวนนท าใหอนาคตเปนอยางไร - การเรยนรดวยตนเองตลอดเวลาชวยท าใหชวตเปนอยางไร 30. พลงค าถามเสรมสรางคณลกษณะพลเมองตนร (Active Citizen) - เรมเลยดมย - ถาเราไมเรม แลวใครจะเรม - เราจะท าประโยชนอะไรใหกบชมชนไดบาง - รวมกนสรางสรรคชมชนและสงคมของเรากนดมย - หาอะไรท าทเปนประโยชนตอชมชนของเรากนดมย - เราจะรเรมกจกรรมดๆ ใหกบชมชนและสงคมไดอยางไร - คดวาตนเองท าประโยชนอะไรใหกบชมชนหรอสงคมไดบาง - หนงสมองและสองมอของเราชวยชมชนและสงคมไดอยางไร - คดอยางไรถาหากเราไดรเรมสงดๆ ใหกบชมชนและสงคมของเรา - ความคดสรางสรรคของเราจะเปนประโยชนตอสวนรวมไดอยางไร - ความรความสามารถของเราจะเปนประโยชนตอสวนรวมไดอยางไร


ตวอยางพลงค าถามดงกลาวมาขางตนเปนเพยงตวอยางพลงค าถามทผเขยนมกใชกบผเรยนอยบอยครงซงผลการใชพลงค าถามท าใหผเรยนเกดกระบวนการคด กระบวนการเรยนรไดเปนอยางด ซงยงสามารถปรบประยกตใชค าถามกบบรบทตางๆ ของการโคชไดอยางหลากหลาย จากทกลาวมาท าใหเหนวาค าถาม เปนเครองมอส าคญของการโคชในฐานะทเปนตวกระตน ชแนะใหผเรยนแสดงออกถงพฒนาการการเรยนร รวมทงเปนเครองมอวดและประเมนผล เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน เทคนคการตงค าถามเพอสงเสรมการเรยนรของผเรยนเปนสงส าคญทครควรเรยนรและน ามาใชอยางตอเนองและมประสทธภาพ การใชพลงค าถามเปนทกษะพนฐานส าคญทโคชจะตองมการตงค าถาม ทมประสทธภาพจะชวยกระตนการคดขนสงของผเรยนไดเปนอยางด

Cognitive Questioning กบการคดวเคราะหแกปญหาทตนตอ (Root Cause Analysis)

การคดวเคราะหแกปญหาทตนตอ คอ กระบวนการพจารณาเหตปจจย ทท าใหเกดปญหาอยางเปนระบบ เพอท าใหเขาใจวงจรของการเกดปญหาอนจะน าไปสการแกไขปญหาทตนตอ

เปาหมายหนงของการโคชเพอการรคด คอ การตงค าถามใหผ เรยน เกดความสงสยในปญหา และคดวเคราะหเชอมโยงใหเหนระบบของปญหา โดยโคชท าหนาทตงค าถามทกระตนการคด โดยไมมการใหค าตอบทถกตอง ค าถามตางๆ ของโคชจะชวยก าหนดประเดนและวธการคดของผ เรยน ใหผ เรยนไดใชกระบวนการ ทางสตปญญาของตนเอง ซงเปนกระบวนการพฒนาการรคดไดเปนอยางด


การต งค าถามเพอน าไปส การคดว เคราะหแกปญหาทตนตออาจใชกระบวนการแกปญหาเปนกรอบในการตงค าถาม เวลาถามตองถามไปทละขนตอน จะถามขามขนตอนไมได เชน กระบวนการแกปญหา ประกอบดวย ขนท 1 การระบปญหา ขนท 2 การวเคราะหสาเหตของปญหา ขนท 3 การก าหนดเปาหมายของการแกปญหา ขนท 4 การก าหนดวธการแกปญหา การตงค าถามจะถามไปทละขน แตละขนอาจมเพยงค าถามเดยวหรอหลายค าถาม ขนอยกบความสามารถของผเรยนวาจะบรรลผลในแตละขนแลวหรอไม ซงโคชจะตองมความสามารถในการตงค าถาม และใจเยนไมบอกค าตอบแกผเรยน ดงตวอยางกรณศกษา การคดวเคราะหแกปญหาทตนตอ ตอไปน


หอคอยบรรหารทสพรรณบร มความสวยงามมากกลางวนจะมผมาเยยมชมกลางคนมไฟสาดสองสวยงาม นกพราบชอบมาอาศยอยและสรางปญหาขรดหอคอยพนกงานตองใชอปกรณและน ายาท าความสะอาด ซงใชงบประมาณเปนจ านวนมาก ถาทานเปนผดแลหอคอย ทานจะแกปญหานอยางไร คดวาอะไรคอตนตอของปญหา คดวารากเหงาของปญหานคออะไรทจะท าใหปญหาหมดไป 1. นก 2. แมลง 3. แสงไฟ การตงค าถามกระตนการคดของผเรยน ควรตะลอมความคดของผเรยน ใหน าไปสการคนพบค าตอบ ดงน

เปดไฟสวาง แมลงชอบมาเลนแสงไฟ นกพราบจงมากนแมลงเปนอาหารแลวขรดหอคอย

ถาคดวานกเปนปญหา จบนกใหหมดไป นกกลมอนกจะมาอก

ถาคดวาแมลงเปนปญหา ก าจดแมลงใหหมดไป แมลงกลมอนกจะมาอก

ถาคดวาแสงไฟเปนปญหา ปดไฟตอนกลางคน แมลงไมมาเลนไฟ นกไมมากนแมลง ปญหานกขรดหอคอยหมดไป


7.4 ระบบการใชพลงค าถาม การใชพลงค าถามเปนเครองมอส าคญส าหรบกระตนการคดของผเรยน ค าถามทกระตนการคด (thinking questions) เปนหวใจทส าคญของการโคช เพราะการโคชทดจะตองใชค าถามกระตนใหผ เรยนคดและพฒนาตนเองอยางตอเนอง การโคชทดเปนมากกวาการใหค าตอบทถกตอง หากแตอยทการดงศกยภาพของผเรยนออกมาแลวใหเขาพฒนาดวยตวของเขาเองเตมตามศกยภาพ

การใชพลงค าถามทกระตนการรคด มความเปนระบบทสะทอนใหเหนถงขนตอนและกระบวนการตงค าถามผเรยน โดยมจดประสงคของการถาม และการตอบสนองตอค าตอบของผเรยนไมวาจะเปนค าตอบทถกตองหรอผดพลาดซงค าถาม ทชแนะการรคดของผเรยนมหลายลกษณะ เชน ค าถามทกระตนความจ า ค าถามทใหผเรยนคดวเคราะห คดสงเคราะห คดประเมนคา และคดสรางสรรค ค าถามทใหผเรยนใชมมมองทหลากหลาย เปนตน

ระบบการใชพลงค าถามทชแนะการรคด เรมตงแตการท โคชตงค าถามผเรยน แลวตรวจสอบวาสงทผเรยนตอบนนถกตองหรอไม หากถกตองกจะถามดวยค าถามทซบซอนมากขน คอ เปนค าถามทตองใชการคดวเคราะห สงเคราะห ประเมนคา และสรางสรรค เพอทจะตอบค าถามของโคช ส าหรบในกรณทผเรยนตอบผดพลาด โคชจะไมเฉลยค าตอบทนท แตจะใชวธการตงพลงค าถามเพอใหผเรยนไดทบทวนความรเดมเพอทจะน ามาตอบค าถาม ถาตอบไดถกตองกจะน าไปสค าถามใหมถดไป แตถาหากยงตอบผดพลาดอย โคชจะใหขอมลสารสนเทศเพมเตมแกผเรยน เพอใหตอบค าถามอกครง และถาหากตอบไดถกตองกจะน าไปสค าถามใหมถดไป แตถายงตอบผดพลาดอย โคชจงท าการอธบายและแสดงตวอยางเพมเตม แลวจงถามผเรยนดวยค าถามเดมซ าอกครง ซงมวงจรการใชพลงค าถามในลกษณะนอยางตอเนอง แสดงไดดงแผนภาพตอไปน


แผนภาพ 21 ระบบการใชพลงค าถาม

จดเรมตน

โคชตงค าถาม

ผเรยนตอบค าถาม

ค าตอบของผเรยน ถกตอง

โคชตงค าถาม ทซบซอนมากขน

ค าตอบของผเรยน ผดพลาด ถกตอง

โคช ตงค าถามใหม

ผดพลาด

โคชใชค าถาม ทบทวนความรเดม

ค าตอบของผเรยน ถกตอง ผดพลาด

โคชใหขอมลสารสนเทศ เพมเตมแกผเรยน

ค าตอบของผเรยน ถกตอง ผดพลาด

ใหค าอธบาย พรอมยกตวอยาง

โคช ตงค าถาม

ใหม

โคช ตงค าถามใหม

โคชตงค าถาม ดวยค าถามเดมอกครง


7.5 กลยทธการใชพลงค าถาม การโคชผเรยนจะตองคอยๆ ตงค าถามใหผเรยนคนพบสงทตนเองมอยเหนเปาหมายระยะสน ระยะยาวของตนเอง กระตนใหคดวา ตนทนทเขามจะไปถงเปาหมายนนไดอยางไร กระบวนการอะไรบางระหวางทางตองท าอะไรเพมเตม ถาท าอยางตอเนอง คณภาพการเรยนรของผเรยนจะเกดการเปลยนแปลง การใชพลงค าถาม มกลยทธ 5 ประการดงตอไปน 1. วางแผนการใชพลงค าถามลวงหนา โดยเปนค าถามทเสรมสรางใหผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนรโดยการตงค าถามทดควรมลกษณะเปนค าถามปลายเปด ใหผเรยนคดวเคราะห สงเคราะห การใหเหตผล การคดแกปญหา และการคดสรางสรรค มากกวาค าถามทเพยงใหผเรยนระลกความจ าเทานน

2. หลกเลยงการใชค าถามทชน าค าตอบ (leading questions) เพราะเปนค าถามทไมไดกระตนการคดของผเรยน อกทงยงเปนการสรางเงอนไขการไมคดใหกบผเรยนอกดวย การใชค าถามทไมชน าค าตอบจะชวยใหผเรยนไดใชกระบวนการคดทหลากหลายเพอหาค าตอบในสงทโคชใชพลงค าถาม ซงอาจไดรบค าตอบดๆ ทโคช ไมคาดคดมากอน

3. เวนระยะเวลาใหผเรยนคดหาค าตอบอยางเหมาะสม ผเรยนทถนดใชสมองซกซายในการคดจะตองใชเวลานานในการตอบค าถาม เพราะผเรยนจะไมตอบจนกวาจะแนใจค าตอบของตน ตรงกนขามกบผเรยนทถนดใชสมองซกขวาในการคด จะตอบค าถามของโคชทนท โดยอาจจะยงไมไดใครครวญทบทวนความถกตองของค าตอบตนเอง ดงนนโคชจะตองเขาใจความแตกตางของผเรยนในจดนดวย เพราะถาโคชไมเขาใจจดนแลวอาจท าใหเขาใจผดคดวาผเรยนไมกระตอรอรนทจะตอบค าถาม และอาจต าหนผเรยนไดโดยไมรตว


4. ไมย าค าถาม การย าค าถามหรอการถามซ าจะท าใหผเรยนขาดความสนใจในค าถามของโคช เนองจากผเรยนเกดการเรยนรวาไมจ าเปนตองตงใจฟงค าถาม หรอไมตองมสมาธในการฟงค าถามกไดเพราะโคชจะตองถามซ าอกหลายครง 5. ถามดวยค าถามทชดเจน (clear) และเฉพาะเจาะจง (specific) โดยการตงประเดนค าถามประมาณ 1 – 2 ประเดนค าถามเทานนในการถามแตละครง เปนการสรางแรงจงใจ ในการตอบค าถามใหกบผเรยน หากถามหลายประเดนผเรยนอาจเกดความเหนอยลาในการตอบค าถาม

7.6 กลยทธการตอบสนองค าตอบของผเรยน

การตอบสนองตอค าตอบของผ เรยนภายหลงทโคชไดใชพลงค าถาม มแนวทางการปฏบตดงตอไปน

1. ตกลงกบผเรยนวาทกค าตอบลวนเปนสงทมคณคา ไมมค าตอบใด ทผดพลาด ซงการสรางขอตกลงดงกลาวจะท าใหผเรยนมความกลาทจะตอบค าถาม ไมกลวการตอบผด หรอการอายเพอนรวมชนเรยน อยางไรกตามโคชจ าเปนตองมวธการแกไขค าตอบของผเรยนหากตอบผด โดยไมใหผเรยนรสกเสยหนา

2. แสดงความสนใจตอค าตอบของผเรยน เชน การพยกหนา การยม เปนตน ซงเปนการสรางแรงจงใจในขณะตอบค าถาม จะท าใหผเรยนเกดความมนใจ ในการตอบค าถามและตอบค าถามไดมากขน กลาแสดงความคดเหนสนบสนนค าตอบของตนเอง

3. ชนชมค าตอบของผเรยน เมอผเรยนตอบเสรจสนแลว จ าเปนอยางยงทโคชจะตองแสดงความชนชมค าตอบของผเรยน ไมวาค าตอบนนจะถกตองหรอไมกตาม หากผเรยนตอบผด โคชอาจกลาววา “เปนค าตอบทนาสนใจ แตครคดวา......”


4. ไมขดจงหวะการตอบค าถามของผเรยน ขอนส าคญมากเพราะการขดจงหวะในการตอบค าถามของผเรยน จะท าใหสญเสยความมนใจ และอาจรสกวาเสยหนา อายเพอน ท าใหไมตอบค าถามโคชอกตอไป เนองจากไดรบประสบการณทไมพงพอใจจากการตอบค าถาม

5. ถาผเรยนไมตอบค าถาม ใหตงค าถามใหมทงายกวาค าถามเดม เพราะค าถามทถามนนอาจยากเกนไปส าหรบผเรยนหรออาจเปนค าถามทไมชดเจน คลมเครอ อยางไรกตามกอนทโคชจะถามดวยค าถามใหม อาจถามผเรยนกอนวาเขาใจในสงทโคชถามหรอไม เพราะบางครงการทผเรยนเงยบอยนน เขาอาจก าลงใชความคดตางๆ เพอคนหาค าตอบกเปนได


สรป

สาระส าคญทน าเสนอในบทนไดกลาวถงพลงค าถาม (power questions) ซงเปนค าถามกระตนการคด และน าไปสการเรยนร เปนค าถามทสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนร เปนค าถามทมประสทธภาพมากกวาเปนค าถามทวๆ ไป โดยพลงค าถามชวยพฒนากระบวนการคดขนสงและคณลกษณะตางๆ เชน รกการเรยนร การเปนบคคลแหงการเรยนร อกทงเปนเครองมอทส าคญทสดของการโคช เพอการรคด เพราะเปนวธการทใชกระตนและพฒนากระบวนการคดของผเรยน โดยเฉพาะกระบวนการคดขนสง ตลอดจนคณลกษณะตางๆ การใชพลงค าถามทมประสทธภาพเปนกจกรรมทมความเปนระบบ โดยพลงค าถามจะมการปรบใหสอดคลองกบระดบความสามารถของผเรยน โดยมกลยทธในการใชพลงค าถาม 5 ประการ ไดแก 1) วางแผนการใชพลงค าถามลวงหนา 2) หลกเลยงการใชค าถามทชน าค าตอบ (leading questions) 3) เวนระยะเวลาใหผเรยนคดหาค าตอบอยางเหมาะสม 4) ไมย าค าถาม 5) ถามดวยค าถามทชดเจน (clear) โดยทโคชจะตองมการตอบสนองตอค าตอบของผเรยนภายหลงทโคชไดใชพลงค าถาม ไดแก 1) ตกลงกบผเรยนวาทกค าตอบลวนเปนสงทมคณคา 2) แสดงความสนใจตอค าตอบของผเรยน 3) ชนชมค าตอบของผเรยน 4) ไมขดจงหวะการตอบค าถามของผเรยน 5) ถาผเรยนไมตอบค าถาม ใหโคชตงค าถามใหม ทงายกวา


บรรณานกรม Bloom, B.S., (Ed.) (1956). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals: Handbook I, Cognitive Domain. New York: Longmans. Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.


พลงค าถาม ชวยกระตนใหผเรยน

เปนนกคด นกปฏบต นกวจย

นกนวตกรรมสรางสรรค

บทท 8 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค 267

บทท 8

การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค

268 บทท 8 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค

การใหขอมลยอนกลบ

อยางสรางสรรค

ชวยสรางความมงมน

และพยายามในการเรยนร


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค ความส าคญของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคโดยการกลาวค าพด การสอสารเชงบวกเพมพลงการใหขอมลยอนกลบ ทกษะการชนชมและเหนคณคา และการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคทเนนการสะทอนคดและถอดบทเรยน โดยมสาระส าคญดงตอไปน 1. การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค เปนการใหขอมลเกยวกบผลการเรยนรของผเรยน ดวยวธการทสรางสรรค สอดคลองกบธรรมชาตผเรยน 2. การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค ชวยท าใหผเรยนเรยนร และพฒนาตนเองอยางตอเนอง มแรงบนดาลใจในการเรยนร มองเหนจดแขงและจดทตองพฒนาตนเอง ท าใหสามารถพฒนาความร ทกษะ กระบวนการคดและกระบวนการเรยนรของตนเองไดเตมตามศกยภาพ 3. การสอสารเชงบวกดวยความจรงใจใชเพมพลงปรารถนาสงเสรมใหผเรยนใชความพยายามมากยงขน และเพมพลงการตรวจสอบตวเองของผเรยน 4. การสอสารเชงบวกเปนปจจยความส าเรจของการใหขอมลยอนกลบ ชวยเพมพลงการใหขอมลยอนกลบไปสผเรยนใหมประสทธภาพมากขน 5. ทกษะการชนชมเหนคณคา เปนทกษะส าคญของโคชชวยให การสอสารระหวางโคชและผเรยนมความสรางสรรค ท าใหการโคช มประสทธภาพ มากยงขน ทงยงเปนการเสรมสรางสมพนธภาพทด


6. การใหผลยอนกลบทเนนการสะทอนคดและการถอดบทเรยน ของผเรยน ชวยท าใหโคชมสารสนเทศเกยวกบการรคดของผเรยนทชดเจนมากขน สามารถน ามาโคชใหเกดการพฒนาไดอยางตอเนอง


8.1 แนวคดของการใหขอมลยอนกลบ อยางสรางสรรค

8.2 ความส าคญของการใหขอมลยอนกลบ อยางสรางสรรค

8.3 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค โดยการกลาวค าพด

8.5 การสอสารเชงบวกเพมพลงการใหขอมลยอนกลบ

8.6 ทกษะการชนชมและเหนคณคา

8. การใหขอมลยอนกลบ อยางสรางสรรค

8.4 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค โดยการสะทอนคดและถอดบทเรยน


ปฏบตตวตอผเรยน

อยางทเราอยากใหผอนปฏบตตอเรา

เพราะผเรยนกมความปรารถนาเชนเดยวกน


8.1 แนวคดของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค

การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค เปนการใหขอมลเกยวกบผลการเรยนรของผเรยน คณภาพของผลงาน พฤตกรรมคณธรรมจรยธรรม และคานยมอนพงประสงค อนเปนประโยชนตอการพฒนาผเรยนโดยโคช ทงกอน ระหวาง และภายหลงทผเรยนไดปฏบตกจกรรมการเรยนรหรอการท ากจกรรมตางๆ ดวยวธการ ทสรางสรรค สอดคลองกบธรรมชาตผเรยน โดยมจดมงหมายเพอใหผเรยนทราบจดแขงและจดทตองปรบปรงและพฒนาตนเอง

8.2 ความส าคญของการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค

การใหขอมลยอนกลบทมประสทธภาพ ชวยท าใหผเรยนเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง มแรงบนดาลใจในการเรยนร มองเหนจดแขงและจดทตองพฒนาตนเอง ท าใหสามารถพฒนาความร ทกษะ กระบวนการคด และกระบวนการเรยนรของตนเองไดเตมตามศกยภาพ นอกจากนการทผเรยนไดรบการใหขอมลยอนกลบทชดเจนยงชวยท าใหมเปาหมายในการพฒนาตนเองใหประสบความส าเรจยงขนอกดวย เนองจากการทผเรยนทราบจดบกพรองของตนเอง จะท าใหเขาสามารถวางแผน และก าหนดวธการพฒนาตนเองไดตรงตามรปแบบการเรยนร (learning style) ของตนเองได

8.3 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคโดยการกลาวค าพด

ส าหรบการใหขอมลยอนกลบเชงสรางสรรคนน โคชจะใชการสอสาร เชงบวก (positive communication) ดวยความจรงใจทงทเปนภาษาพดและภาษากายทท าใหผเรยนเกดการเรยนร การปรบเปลยนการกลาวค าพดจากแบบเดมไปส แบบใหมทสรางสรรค แสดงไดดงตารางตอไปน


ตาราง 19 การใหขอมลยอนกลบดวยการพดแบบใหม

การพดแบบเดม การพดแบบใหม

- บอกใหร - ตงค าถามชวนคด - ท าตวเปนผเชยวชาญ - ชกชวนใหคนอนแบงปนสงทถนด

- ควบคมความร - ชวยดงประสบการณของผเรยนออกมา

- คาดเดาความหมาย - ถามความหมายทแทจรง - ชน าทางออก - แสดงใหคนอนรวาพวกเขาเกงและฉลาด

- มงแตวเคราะห - สงเคราะหหรอน าความคดของผอน มาผสมผสานเปนหนงเดยวและมองภาพรวม

ตวอยางการกลาวค าพดอยางสรางสรรค ในการใหขอมลยอนกลบ ในลกษณะ I massage หรอการสอสารความคดความรสกตางๆ จากโคชไปยงผเรยนดงตวอยางตอไปน Feedback เพมพลงปรารถนา - อะไรทชวยใหงานมคณภาพมากยงขน - สวนใดของงานหรอสงทนกเรยนก าลงท าอย คอสงทนาตนเตนหรอนาสนใจทสด เพราะอะไร - อะไรคอสงทนกเรยนประทบใจมากทสดในงานทท า - ครคดวาถาเธอใชความพยายามเพมขนอกนดเธอจะท างานไดดกวาเดม Feedback สงเสรมการใชความพยายาม - สวนไหนทคดวาดทสด - เลาใหฟงมากกวานไดไหม - ยงมวธการพฒนางานใหดขนกวานอกหรอไม


- ขอใหใชความมงมนและความพยายามมากขน - นกเรยนคดวายงมสวนใดของงานทสามารถพฒนาใหดขนไดอก Feedback เพมพลงการตรวจสอบตนเอง - ใจของนกเรยนบอกวาอะไร - มอะไรทนกเรยนอยากท าใหนอยลง - จากตรงนนกเรยนคดวาจะท าอะไรตอไป - นกเรยนคดวาถาท าอยางนแลวจะเกดผลเสยอะไร - มสวนไหนของงานทนกเรยนอยากใชเวลากบมนมากขน - นกเรยนคดวาอะไรเปนปจจยทชวยใหนกเรยนตดสนใจได - ครไมคอยมนใจในค าตอบของเธอ อยากใหลองทบทวนดอกครง - ครดใจมากทเธอตรวจสอบความเรยบรอยของการบานกอนน ามาสงคร

การสราง self – talk ของตนเองพยายามสรางชดประโยคใหครอบคลมเปาหมายของตนเองใหมากทสด คดบวก ใสพลงงานทงหมดลงไปในทกค าพดและการสนทนากบตวเอง - ใชค าพดทเปนของตวเอง - ใชค าพดชดเจน ครอบคลม - ใชค าพดทเรยบงาย จ างาย - ใชค าพดทไมท าใหเกดผลเสยขางเคยง - ใชค าพดทเหมาะสมกบศกยภาพทเราม - ใชค าพดทเปนปจจบน ปจจบน ไมใชอนาคต - ใชค าพดทเปนรปธรรม จบตองได เหนภาพ ตรวจสอบได


8.4 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคทเนนการสะทอนคด และถอดบทเรยน การสะทอนคด (reflective thinking) เปนการใหผเรยนคดไตรตรอง ทบทวน พจารณาสงตางๆ อยางรอบคอบ มเหตผลดวยสตและปญญา เปนวธการทบทวนประสบการณจากการปฏบตของตนเอง เพอน าไปสการเรยนร การสรางความร การคนพบจดเดน และจดทตองปรบปรงแกไข เกดการพฒนาอยางตอเนอง

การสะทอนคดเปนกระบวนการชวยใหเกดการเรยนร โดยใชกระบวนการคดผานประสบการณทมผลตออารมณและความรสก ชวยใหเกดการหยงรและคนพบตนเอง การเขยนบนทกการสะทอนคดยงชวยใหคนพบขอมลเชงประจกษทน าไปสการคดอยางมวจารณญาณ

การสะทอนคดชวยพฒนาการเรยนรซงประกอบดวย 6 ขนตอน ดงตอไปน 1. สรางความตระหนก ใชสถานการณกระตนความรสกและความคด 2. ทบทวนและตระหนกถงความรสก บนทก และแลกเปลยนเรยนร 3. ทบทวนขอเทจจรง เขยนบนทก และน าไปแลกเปลยนเรยนร 4. หาขอมล วเคราะห เพอท าความเขาใจเหตการณนน 5. ปรบเปลยนการเรยนร ปรบมมมอง ความคด จากการเรยนร 6. การน าความรจากการสะทอนคดไปประยกตใชในสถานการณใหม

การสะทอนคด 3 ระยะ โคชสามารถใชวธการใหขอมลยอนกลบโดยการใหผเรยนสะทอนคดตนเองตลอดชวงเวลาของการเรยนรดงน Reflection on action เกดขนหลงจากประสบการณเปนการมองยอนสถานการณ เพอใหเกดความเขาใจทดขน


Reflection in action เกดขนในขณะทอยในสถานการณทไมมค าตอบชดเจน และท าใหหยดคด เพอหาทางออก แกปญหาขณะท ากจกรรม

Reflection for action เปนการเปดความคดทมงจะวางแผนการแกปญหาในอนาคต

การสะทอนคดเปนกระบวนการประมวลผลทางสมองเรยกวา Mental model เรมจากการรบขอมลผานประสาทสมผสตางๆ น าไปสการสงเกตขอมลและประสบการณ การเลอกขอมล การแปลระบบความหมายประมวลผลขอมล การก าหนดสมมตฐาน การสรป และเกดการยอมรบและความเชอ นอกจากนการสะทอนคดยงชวยใหเกดการคดทเปนระบบ ทมองเหนความเปนองครวมซงถอวาเปนระบบใหญ และสวนทเปนองคประกอบตางๆ คอระบบยอย มความสมพนธเชอมโยงกน กระบวนการสะทอนคดของ Mental Model แสดงไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 22 กระบวนการสะทอนคดของ Mental Model


เมอผเรยนไดสะทอนคดตนเองแลว สงทจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางตอเนองตอไป คอ การถอดบทเรยน ซงเปนเครองมอในการแปลงผลผลตของการสะทอนคดใหออกมาเปนรปธรรม ใชเปนขอมลสารสนเทศส าหรบโคชในการโคช ใหผเรยนเกดการพฒนา

การถอดบทเรยน (lesson - learned)

การกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรทดมหลายวธ การถอดบทเรยน (lesson - learned) เปนวธการหนงทมงเนนการวเคราะหความรและประสบการณหลงการปฏบตกจกรรมการเรยนร สามารถพฒนาการคดวเคราะห สงเคราะหน าไปสการปรบปรงและพฒนาการปฏบตหรอการเรยนรใหมประสทธภาพ มากขน

นอกจากนการถอดบทเรยนยงเปนการใหขอมลปอนกลบอยางเปนระบบ ตอคณะท างานเกยวกบผลการปฏบตกจกรรมทด าเนนการแลวเปนการกระตนใหคณะท างานเกดความตนตวและมความรสกผกพน ( involve) อยกบกจกรรมและเปนกระบวนการแลกเปลยนเรยนรรวมกน โดยใหเนนทผลการปฏบตวาเปนไปตาม “สงทคาดหวง” อยางไรใหผเรยนไดรจกทบทวนตนเอง การจบประเดนความรทเกดขนสนๆ ภายหลงการท ากจกรรมของกลมรวมทงทบทวนและสะทอนบทเรยนเพอน าไปส การวางแผนตอไป ลกษณะของการถอดบทเรยน 1. บทเรยนจะอธบายเหตการณและเงอนไขทเกดขน 2. ค าอธบายจะตองมคณคาไปสการปฏบต 3. ค าอธบายจะมค าส าคญหรอสาระส าคญทเกดจากการเรยนร 4. บทเรยน คอความรเมอจบเหตการณหรอบทเรยนทสงเคราะหจาก สารสนเทศทเกบสะสมขอมลในอดต


การถอดบทเรยนเปนกระบวนการ ขนตอนการถอดบทเรยนตองอาศยปจจยและองคประกอบทเหมาะสม องคประกอบของผถอดบทเรยนมหลายดาน เชน ดานความพรอม คณสมบต ทกษะการสอสาร การเปดใจ ความมงมนทจะเรยนรมากกวาการวพากษวจารณ องคประกอบของผถอดบทเรยน เปนการแบงปนความร เพอขยายสงดๆ ใหเกดการเรยนรตอยอด ขนไป วธการถอดบทเรยน 1. ตองตอบโจทย การถอดบทเรยนอะไร เพออะไร 2. ใครคอบคคลทจะถอดบทเรยน การถอดบทเรยนของคนอน หรอการถอดบทเรยนตวเอง 3. วธการถอดบทเรยน ควรเลอกวธการใหเหมาะสมกบผถอดบทเรยน 4. แบบปฏบตทด (best practice) อาจจะมประเดนทคลายกน แตแตกตางบรบท การหาบทเรยนทดถอวาไดความรทมคณคามพลง 5. สนทรยสนทนา (dialogue) เปนกลไกส าคญในการถอดบทเรยน ทมากกวาการตงค าถาม 6.ไดรบบทเรยนทมใชความแตกตางทเกดขน จากสงทคาดหวงกบสงทเกดขนจรง ตามนยของการตงสมมตฐานการวจยอะไร ทท าใหเกดความแตกตางนน เปนปจจยใหเกดพฤตกรรมอยางไร “สงนคอบทเรยน”


ใบกจกรรมการถอดบทเรยน ค าชแจง ใหผเรยนทบทวนถงสาระและกจกรรมการเรยนรตางๆ แลวถอดบทเรยน ลงในตารางตอไปน แลวน ามาแลกเปลยนเรยนรกบโคชและเพอน

ประเดนการถอดบทเรยน บทเรยนทผเรยนไดรบ

สงทคาดหวงในการเขารวมกจกรรม การเรยนรคออะไร

สงทไดเรยนรในวนนคออะไร

เชอในสงทไดเรยนรจากโคชหรอไม

ถาเชอ เชออยางไร เพราะเหตใด

เพราะเหตใดจงคดวาสงทไดรบจากโคช เปนสงทถกตอง

ถาไมเชอ มสาเหตมาจากอะไร

สงทจะเรยนรตอยอด คออะไร

สงทจะพฒนาตนเองตอไปคออะไร

แนวคดของการถอดบทเรยนเรยนตามใบกจกรรมการถอดบทเรยนขางตน ผเขยนไดเสนอทมาจากการวจยไวในหนงสอ “การประเมนหลกสตรเพอการเรยนรและพฒนา” แลว


8.5 การสอสารเชงบวกเพมพลงการใหขอมลยอนกลบ การสอสารเชงบวกนบวาเปนปจจยความส าเรจของการใหขอมลยอนกลบ เพราะการสอสารเชงบวกชวยเพมพลงการใหขอมลยอนกลบไปสผเรยนใหมประสทธภาพมากขน ใหผเรยนยอมรบจดทตนเองตองปรบปรง อกทงชวยท าใหเกด แรงบนดาลใจและความมงมนในการพฒนาตนเองอกดวย หลกการสอสารเชงบวก มดงน

1. ใหความเอาใจใสตอผเรยน ใหความส าคญกบผเรยนในฐานะทเปนมนษย มเกยตและศกดศรทตองใหความเคารพ ใหความส าคญกบมตทางดานจตใจ ทออนโยนในฐานะทยงเปนเดก

2. ใชภาษากายทมประสทธภาพ ในการสอสารอารมณ ความรสก ถงความหวงใย ความรกและความปรารถนาดตอผเรยน เมอผเรยนเกดการรบรวาโคช มความรกใหกบเขา ผเรยนจะมพลงในการเรยนรและพฒนาตนเองอยางมาก

3. ใชภาษาเชงบวก หลกเลยงค าต าหน โดยภาษาเชงบวกเปนภาษาทมพลง สามารถสรางแรงบนดาลใจและความมงมนใหผเรยนเกดความตองการพฒนาตนเอง ความเชอมน ความภาคภมใจ ไมใชภาษาในเชงต าหนตเตยน หรอเปรยบเทยบกบผเรยนคนอนๆ เพราะเปนการบนทอนก าลงใจ ความเชอมน และท าลายความภาคภมใจในตนเองซงสงเหลานลวนเปนปจจยสงเสรมการเรยนรทส าคญมาก

4. การสอสารในแนวราบ เปนการสอสารดวยภาษาทมความเทาเทยมกนระหวางโคชและผเรยน ในลกษณะของสนทรยสนทนา และการฟงอยางลกซง ไมดวนตดสน ท าใหบรรยากาศการสะทอนผลการประเมนเปนไปอยางมประสทธภาพ ผเรยนไมมความหวาดกลว ทจะรบทราบผลการประเมนมโอกาสเลอกแนวทางการปรบปรงและพฒนาตนเอง ก าหนดเปาหมายและวธการพฒนาตนเองโดยไดรบค าแนะน าจากโคช


5. การตดตามพฒนาการของผเรยน เปนสวนส าคญทท าใหผเรยนทราบวาโคชใหความเอาใจใสพฒนาการการเรยนรของผ เรยน ท าใหผ เรยนเกดความรสกวาตนเองเปนบคคลทมคณคาเปนความหวงของ โคช การไตถามถงความกาวหนาของการปรบปรงและพฒนาตนเอง การใหก าลงใจทกครงเมอผเรยนแสดงพฤตกรรมทสะทอนถงการพฒนาตนเองหรอการเสรมแรงทางบวกใหกบผเรยนอยางสม าเสมอ

สนทรยสนทนา (Dialogue)

การสนทนาอยางครนคดและผลดอกออกผลเปนกระบวนการพดจา เพอใหเกดความเขาใจซงกนและกน โดยผานการครนคดอยางลกซงเพอใหเกดความคดใหม มมมองใหมทผลดอกออกผล การสนทนาแบบนจะท าใหแตละคนพยายามฟงคนอน และตงค าถามเพอใหเกดความรใหมรวมกน

สนทรยสนทนา เนนการสรางพนททางสงคมใหมทเออตอการคดรวมกนอยางเสมอภาค การสนทนาทน าไปสการคดรวมกน ฟงซงกนและกนโดยไมมการตดสนขอสรปใดๆ ความคดทด เกดจากการฟงทมคณภาพ การตงใจฟงกน การเขาใจกน การเทใจมารวมกน มสมาธอยกบตวเอง และเสยงทไดยน ใหความเขาใจกบเสยงผอนก าหนดใจรบรความเงยบดวยความรสกเชงบวก

สนทรยสนทนา เนนการฟงอยางสงบ ฟงใหไดยน (deep listening) เมอสงบและลกกสมผสความจรงได ท าใหเกดปญญาจะคด จะพด จะท า กผานสภาวะทางปญญามาแลว จงตรงตอความจรงเกดประโยชนมากกวาการคด การพด การกระท าอยางตนๆ สนทรยสนทนาจะท าใหจตสงบและประสบอสรภาพ

สนทรยสนทนา มงเนนการสอสารของมนษย เพอใหเกดความเขาใจอยางลกระหวางกน สรางความละเอยดออน (awareness and sensibility) ทมองไปถง


“ความคดทแฝงอยภายใน” (tacit) ซงกลายเปนสงเพาะเลยงความขดแยงของแตละบคคล และอาจกลายเปนความขดแยงระหวางกนได

การจดการความคดทยดมนถอมนหรอความเปนตวตนโดยมหลกการของสนทรยสนทนา 3 ประการ ไดแก

1. หลกความเทาเทยมกน การสนทนาทดเปนการขจดสลายอ านาจ ใหทกคนมความเทาเทยมกน เกดการมสวนรวมในกระบวนการแหงความคดรวม

2. หลกการรบฟงอยางลกซงเมอมคนก าลงพด รวมทงรบฟงเสยง แหงความเงยบทเกดขนในวงสนทนาขณะทยงไมมผพด โดยถอวาความเงยบเปนสงปกตไมจ าเปนตองรสกอดอดทไมมคนพด

3. หลกการเฝาดจตใจและความคดทเกดขนอยางไมตดสนวาถกหรอผด เฝาดความคดของตนเองท เกดขนมาใหม ประเมนความรสกวาอยากจะเขารวมแลกเปลยนความคดเหนหรอไม

8.6 ทกษะการชนชมและเหนคณคา

ทกษะการชนชมเหนคณคา (appreciation skills) เปนทกษะส าคญของโคชทท าหนาทโคช การชนชมและเหนคณคาเปนการสอสารระหวางโคชและผเรยนอยางสรางสรรค ท าใหการโคชมประสทธภาพมากยงขน ทงยงเปนการเสรมสรางสมพนธภาพทดอกดวย โดยทกษะการชนชมและเหนคณคา มดงตอไปน

1. ประทบใจผลงาน “ครรสกดใจมากทคณสอบแขงขนเขาทใหมได” การกลาวดวยเสยงแสดงความยนด แววตาเปนประกาย จะท าใหลกศษยเกดความเชอมนในสมรรถนะของตน (self - efficacy)


2. ชนชอบพฤตกรรม เปนการพดระบการกระท า “ครนกถงเมอสปดาหทแลวกอนสอบคณทบทวนเรองตางๆ และคนควาผาน internet รวมกบเพอน ครประทบใจมาก” การพดเรองราวทชดเจนจะท าใหลกศษยรสกภมใจในตนเอง (self - esteem) รวาอะไรทตนเองมการพฒนาและไดรบการยอมรบ

3. ชนชมลกษณะ เปนการกลาวเชอมโยงผลงานหรอลกษณะนสยทดงาม “สงทส าเรจไดกดวยความอดทน มวนย มความใฝร และรจกควบคมตนเอง ลกษณะนสยทดงามน จะตดตวเธอไป และท าใหเธอส าเรจเสมอ” กลาวดวยน าเสยงเชอมน จะท าใหลกศษยรจกตวเอง (self - realization) มลกษณะนสยอยางทควร ธ ารงรกษาไว และพฒนาตอไป วาจาทแชมชน เพมอ านาจการสงสอน การเขาใจตนเอง ( intrapersonal) การเขากบคนอน ( interpersonal) การใชชวตอยางมความหมาย (existential) จะพฒนาไดจากการใหแรงเสรมอยางเหมาะสม

ค าพดทไมสรางสรรค (-) และสรางสรรค (+)

- นกเรยนเมอไรจะหยดพดกนเสยท (-) - ถานกเรยนเงยบเสยง นกเรยนจะไดยนครพดไดชดเจน (+)

- นกเรยนพดมากตลอดเวลา (-) - ครเขาใจวานกเรยนอยากปรกษากน แตขณะนครขอให นกเรยนเงยบกอน เพอทกคนจะไดยนสงทครพด (+)


- เธอนชอบตะโกนพดจาหยาบคายเปนประจ า (-) - ค าพดบางอยางเหมาะทจะใชเฉพาะกลม เฉพาะท ผเรยนไมควรน ามาใชในโรงเรยน (+)

- ผทขดเขยนโตะเปนพวกท าลายทรพยสมบต (-) - นกเรยนควรเขยนบนกระดานเพราะโตะเรยนเปนสมบต ของสวนรวมเราตองชวยกนรกษา (+) โคชจ าเปนตองเรยนรและฝกฝนทกษะการชนชมและเหนคณคาเพอใชในการใหขอมลยอนกลบตอผเรยนอยางมประสทธภาพ

สรป

สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค ซ งเปนการใหขอมลเกยวกบผลการเรยนรของผ เรยน ดวยวธการ ทสรางสรรค สอดคลองกบธรรมชาตผเรยน โดยการใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค ชวยท าใหผเรยนเรยนร และพฒนาตนเองอยางตอเนอง มแรงบนดาลใจในการเรยนร มองเหนจดแขงและจดทตองพฒนาตนเอง ท าใหสามารถพฒนาความร ทกษะ กระบวนการคดและกระบวนการเรยนรของตนเองไดเตมตามศกยภาพ ใชการสอสารเชงบวกดวยความจรงใจใชเพมพลงปรารถนาสงเสรมใหผเรยนใชความพยายาม มากยงขน และเพมพลงการตรวจสอบตวเองของผเรยน นอกจากนการสอสารเชงบวกยงเปนปจจยความส าเรจของการใหขอมลยอนกลบ ชวยเพมพลงการใหขอมลยอนกลบไปสผ เรยนใหมประสทธภาพมากขน โคชจะตองมทกษะการชนชมเหนคณคา ชวยใหการสอสารระหวางโคชและผเรยนมความสรางสรรค เสรมสรางสมพนธภาพทดการใหผลยอนกลบทเนนการสะทอนคดและการถอดบทเรยนของผเรยน ชวยท าใหโคชมสารสนเทศเกยวกบการรคดของผเรยนทชดเจนมากขน สามารถน ามาโคชใหเกดการพฒนาไดอยางตอเนอง


การสอสารเชงบวก

เปนปจจยความส าเรจ

ของการใหขอมลยอนกลบ


บรรณานกรม Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.


การใหขอมลยอนกลบ

ทมประสทธภาพ

ชวยท าใหผเรยนเรยนร

และพฒนาตนเองอยางตอเนอง

บทท 9 การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 289

บทท 9

การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด

290 บทท 9 การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด

ผเรยนมเปาหมายในการเรยนรทแตกตางกน โคชควร feed – forward ตอบโจทยเปาหมายตางๆ ดงน

เปาหมายการเรยนรของผเรยน

เปาหมายการเรยนรของผเรยนมหลายประเภท

เปาหมายการเรยนร (Learning goals)

เปาหมายสมรรถนะ (Performance goals)

เปาหมายหลบหลกการท างานหนก (Work – Avoidant goals)

เปาหมายการเรยนรหลายอยางชวยเสรม (Synergy) ซงกนและกน

เปาหมายดานความชอบ (Affective goals)

เปาหมายทางสงคม (Social goals)

การไดรบการยอมรบเปาหมายจากโคช จะสงเสรมใหเปาหมายการเรยนรมพลงเขมแขงขน


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด (feed - forward) มงสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด ความส าคญของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด และแนวทางการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดทกระตนการคดขนสง โดยมสาระส าคญดงตอไปน

1. การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดเปนการใหขอมลสารสนเทศโดยโคช เพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองใหมคณภาพมากขน ภายหลงการจดการเรยนการสอน โดยมจดเนนไปทการเรยนรหรอการพฒนาจะเกดขน ในอนาคต (focus on future learning) มากกวาการมองยอนกลบไปทผลการเรยนรหรอผลงานทเกดขนในอดต

2. การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดมความส าคญตอผเรยนหลายประการโดยเฉพาะอยางยงการวางแผนการเรยนร และการก าหนดเปาหมายการเรยนรของผเรยน 3. การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดมวธการทมประสทธภาพหลายวธ โดยมวธทส าคญไดแก Concept mapping, Learning outcomes mapping, Advance organizer, Power questions, Cognitive guided, Group discussion, Classroom assessment – based, Root cause misconceptions analysis, Self – reflection, Self – assessment, Dialogue, Peer coaching 4. การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดนนเพอเสรมสรางการคดขนสงนนโคชสามารถก าหนดกจกรรมตางๆ ใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเองตามความสนใจ ไดตามบรบทของการโคช ซงสามารถชวยเสรมสรางการคดขนสงของผเรยน ไดอยางตอเนอง


สงทผเรยนท าไมถกตอง

อาจเปนเพราะขาดความร

ทกษะหรอยงไมมความถนด


9.1 แนวคดของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด

9.2 ความส าคญของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด

9.3 วธการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด 9. การใหขอมล

เพอการเรยนรตอยอด

9.5 ตวอยางการโคชเพอการรคดจากประสบการณ และการวจย

9.4 กจกรรมการเรยนรตอยอดทเสรมสรางการคดขนสง


การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด

เปนการใหขอมลสารสนเทศ

เพอใหผเรยนสามารถเรยนร

และพฒนาตนเองใหมคณภาพมากขน


9.1 แนวคดของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด (feed - forward) ในมตของการรคดหรอ Cognitive Science เปนการใหขอมลสารสนเทศ เพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองใหมคณภาพมากขนโดยมจดเนนไปทการเรยนรหรอการพฒนา จะเกดขนในอนาคต (focus on future learning) มากกวาการมองยอนกลบไปทผลการเรยนรหรอผลงานทเกดขนในอดต

การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดเปนวธการพฒนาผเรยนวธการหนง โดยโคชใหขอมลแกผเรยนวาสงทผเรยนควรจะมพฒนาการทดขนในอนาคตคออะไร เพอใหผเรยนไปเรยนรและพฒนาตนเองใหดยงขน บนฐานความร ทกษะ สมรรถนะและคณลกษณะทมอยในปจจบน โดยทอาจกระท ากบผเรยนทงชนเรยน กลมเลก หรอรายบคคลกได

การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด มจดมงหมายเพอใหผเรยนทราบวาการเรยนรทจะเกดขนในครงตอไป (อนาคต) คอเรองอะไร มสาระส าคญ (concept) อยางไร จะเรยนรอยางไรจะตองเตรยมความพรอมในเรองใด เพอใหการเรยนร ครงตอไปนนมประสทธภาพสงสด

นอกจากนการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดยงมงใหผเรยนแตละคน ไปแสวงหาความรหรอเรยนรดวยตนเองเพมเตมใหมความรความเขาใจทชดเจน มทกษะทคลองแคลวมากขน ตามความสนใจของผเรยนในลกษณะการเรยนรสวนบคคล (individualize learning) อกดวย

โคชควรใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดกบผ เรยนอยางหลากหลาย สอดคลองกบระดบความร ความสามารถ และคณลกษณะของผเรยนอยางเพยงพอ และเหมาะสมทผเรยนจะพฒนาตนเองไดประสบความส าเรจในแตละขนตอนของการเรยนร


การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร (feed - up) การตรวจสอบความเขาใจของผเรยน (checking for understanding) และการใหขอมลยอนกลบ (feedback) และการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด (feed - forward) มความสมพนธกบชวงเวลาการเรยนร แสดงไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 23 ความสมพนธของการใหขอมล 3 แบบ และการตรวจสอบความเขาใจ กบชวงเวลาของการเรยนร จากแผนภาพแสดงใหเหนวาการใหขอมลเพอกระตนการเรยนรเนนท การสรางความพรอมและแรงจงใจในการเรยน การตรวจสอบความเขาใจเนนทระหวางการจดการเรยนรหรอการโคช การใหขอมลยอนกลบเนนไปทการเรยนร ในปจจบน และทผานมาในอดต สวนการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดเนนไปทการเรยนร และการพฒนาทจะมขนในอนาคต

กอนการเรยนร ระหวางการเรยนร สนสดการเรยนร

Feed - up Checking for understanding

Feed - forward

Feedback


9.2 ความส าคญของการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดมความส าคญตอผเรยนหลายประการดงน

1. ผเรยนทราบประเดน หวขอ สาระส าคญ หรอทกษะทจะเรยนร ในการเรยนครงตอไป ซงมความตอเนองหรอเชอมโยงจากการเรยนรในครงปจจบน

2. ผเรยนสามารถก าหนดเปาหมายในการเรยนรของตนเองได จากการทเขาทราบวาจะมการเรยนรอะไรในการเรยนรครงตอไป

3. ผเรยนสามารถวางแผนการเรยนรและการปฏบตกจกรรมตางๆ ทสอดคลองกบระดบความสามารถและธรรมชาตของตนเอง เพอใหประสบความส าเรจในการเรยนรครงตอไปได

4. ผเรยนสามารถเตรยมความพรอมเกยวกบเนอหาสาระทจะมการเรยนรไวลวงหนาได จากการททราบวาจะมการเรยนรอะไรในครงตอไป

5. ผเรยนสามารถเตรยมการฝกทกษะพนฐานทจ าเปนตอการพฒนาทกษะใหมทจะมการเรยนรได

6. ผเรยนไดรบการพฒนาวนยในตนเองอยางบรณาการ ผานการเตรยมความพรอมในการเรยนรลวงหนา

7. ชวยเพมประสทธภาพการใชเวลาในการเรยนร โดยจะสามารถใชเวลาในการเรยนรในสงทเปนสาระส าคญไดมากขน ซงเปนผลมาจากการเตรยมความพรอมของผเรยน


9.3 วธการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดมวธการทมประสทธภาพหลายวธ โดยมวธทส าคญดงน

1. Concept mapping หรอผงมโนทศนของบทเรยนทจดท าขนอยางเปนระบบกอนทจะเรมการเรยนรของแตละหนวยการเรยนร โดยมความครอบคลมทงองคความร ทกษะ กระบวนการเรยนร สมรรถนะ และคณลกษณะ ชวยท าใหผเรยนทราบวาเมอสนสดการเรยนหนวยการเรยนรปจจบนแลว หนวยการเรยนรตอไป คออะไร มประเดนส าคญอะไรบางทจะตองเรยนร

2. Learning outcomes mapping หรอผงผลการเรยนร เปนการแสดงผลการเรยนรของผเรยนในแตละชวงเวลาหรอในแตละหนวยการเรยนร ใหเหนวาเปนอยางไร มพฒนาการอยางไร 3. Advance organizer หรอการใหสงกปแนวหนา เปนการฉายภาพการเรยนรทจะเกดขนในอนาคต ครอบคลมสาระส าคญ กระบวนการเรยนร แหลงการเรยนร วสดอปกรณทจะตองใชในการเรยนร ระยะเวลา ตลอดจนวธการวดและประเมนผลชวยท าใหผเรยนเหนภาพของการเรยนรโดยรวมในการเรยนรครงตอไป

4. Power questions หรอการใชพลงค าถามกระตนใหผเรยนวนจฉยและพฒนาตนเอง ชแนะประเดนและวธการเรยนรหรอพฒนาทเหมาะสมกบผเรยน เพมแรงบนดาลใจในการเรยนร ใหก าลงใจผเรยน และเสรมพลงอยางตอเนอง เชน

- เธอมนใจวาท างานชนนดทสดแลวใชไหม - แนใจนะวาเธอท าสดฝมอแลว - ครเชอวาการท างานครงนจะประสบความส าเรจ มากกวาครงกอนอยางแนนอน


- ท างานชนนเสรจแลวน ามาใหครชนชมดวยนะ - ขอใหมความละเอยดรอบคอบในการท างานชนน ผลงานจะออกมาดมาก

5. Cognitive guided หรอการชแนะทางการรคด เปนการกลาวแนะใหผเรยนใชกระบวนการคดดวยตนเอง วาตนเองควรจะมพฒนาการเรยนรในอนาคต หรอในการเรยนรครงตอไปเปนอยางไร วธการนเนนกระบวนการคดของผเรยนเปนส าคญ มากกวาการบอกกลาวจากโคช นบวาเปนวธการทมประสทธภาพสงส าหรบผเรยนทมวนยในตนเอง (self - discipline) มกระบวนการคดวเคราะห เนองจากผเรยนกลมนจะคดเองไดวาสงทโคชชแนะนนหมายความวาอยางไร

6. Group discussion หรอการอภปรายกลม เปนวธการทโคชเปดโอกาสใหผ เร ยนแตละกลมอภปรายเกยวกบกระบวนการท างาน ( process) ความกาวหนา (progress) และผลลพธ (product) ของกลม วาจะตองมการพฒนาใหดขนในอนาคตอยางไร ผเรยนทอยในกลมเดยวกนจะรวมกนวเคราะหจดทกลมจะตองพฒนาโดยใชขอมลเชงประจกษตางๆ ชวยท าใหกลมมเปาหมายในการพฒนาการเรยนรในอนาคตรวมกน

7. Classroom based - assessment เปนการน าผลการประเมนระดบชนเรยนในปจจบน มาเปนขอมลสารสนเทศส าหรบการก าหนดประเดนของการเรยนรในอนาคต โดยโคชอาจจะเปนผก าหนดดวยตนเอง ในกรณทเปนสงทส าคญจ าเปน และอาจจะใหผเรยนมสวนรวมในการก าหนดดวยกได การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดดวยวธการนชวยท าใหการเรยนรมความสอดคลองกบระดบความรความสามารถของผเรยนทมอยในปจจบน

8. Root cause misconceptions analysis วธการนโคชจะน าผลการวนจฉยสาเหตของความเขาใจทคลาดเคลอนของผเรยน มาเปนขอมลสารสนเทศ ในการใหขอมลเพอการเรยนรในอนาคตของผเรยน วธการนสวนมากมกจะใชกบผเรยน


เปนรายบคคลมากกวาทงชนเรยน เนองจากการใหขอมลจะมงใหผเรยนไปศกษาเรยนรเพมเตมในประเดนทมความเฉพาะเจาะจงตามความเขาใจทคลาดเคลอนของผเรยน

9. Self – reflection หรอการสะทอนคดดวยตนเอง เปนวธการใหผเรยนใชการคดสะทอน (reflective thinking) เกยวกบกระบวนการเรยนร กระบวนการคด และผลการเรยนรของตนเอง เพอคนหาประเดนทตองปรบปรงและพฒนาใหดยงขนในอนาคต ผเรยนทมรปแบบการเรยนรดวยการคดจะสามารถตอบโจทยของโคชไดวาสงทจะตองพฒนาใหดขนในอนาคตนนคออะไร

10. Self – assessment เปนการใหขอมลโดยใหผเรยนประเมนตนเองจากขอมลเชงประจกษ ในประเดนทโคชเหนวาผเรยนสามารถพฒนาใหดขนไดดวยตนเองในอนาคต เนนใหผเรยนคนพบดวยตนเอง โดยการประเมนนมความแตกตางจากการประเมนโดยทวไปในขน checking for understanding โดยการประเมน ในสวนน มงใหผเรยนมองตนเองจนคนพบวา สงทตนสามารถท าใหดขนไดในอนาคตคออะไร ซงเปนวธการทเหมาะส าหรบผเรยนทมลกษณะมงอนาคตสง เนองจากผเรยนกลมนจะก าหนดเปาหมายการเรยนรของตนเองไดด

11. Dialogue หรอสนทรยสนทนา เปนการใชการสนทนาพดคย ในประเดนตางๆ ของการเรยนรในปจจบน เพอน าไปสการก าหนดประเดนและเปาหมายของการเรยนรในอนาคต วธการนโคชจะสนทนากบผเรยนเกยวกบความร ทกษะ กระบวนการเรยนร หรอกระบวนการคดของผ เรยนในลกษณะกลมเลก หรอรายบคคล เพอใหผ เรยนคดใครครวญ ตรวจสอบ เกดการรบรและน าไปส การเปลยนแปลงจากดานใน (transformative learning) และเปนผก าหนดประเดนการเรยนรและพฒนาในอนาคตดวยตนเอง วธการ Dialogue แตกตางจากวธ Self – reflection และ Self – assessment อยางชดเจนตรงทวธการ Dialogue เปนวธการทโคชจะตองใหการชวยเหลอประคบประคองผ เรยนใหคนพบดวยตนเอง มากกวาวธการ Self – reflection และ Self – assessment


12. Peer coaching วธการนเปนการใหผเรยนทเกงกวาท าหนาทเปนเปนโคชในลกษณะเพอนโคชเพอน ชวยวเคราะหเพอนและก าหนดประเดนสงทเพอนควรมการเรยนรและพฒนาในอนาคต วธการนจะตองมนใจวาเพอนทเปนโคชจะสามารถเปนโคชทดไดอยางมประสทธภาพ ชวยสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรซงกนและกน ชวยเหลอเกอกลกน ตาราง 20 จดเนนของการ Feed – up, Checking for understanding, Feedback, Feed – forward ใน Process, Progress และ Product ของการเรยนร Process Progress Product Feed – up ทกษะกระบวนการ

ทจะไดเรยนร ในครงน คออะไร

ความกาวหนา ของการเรยนร ในครงน คออะไร

ผลผลตของการ เรยนรในครงน คออะไร

Checking for understanding

ทกษะกระบวนการ ทผเรยนในขณะน เปนอยางไร

ความกาวหนา ของการเรยนร ในขณะนเปนอยางไร

ผลผลตของการ เรยนรในขณะน เปนอยางไร

Feedback ทกษะกระบวนการ ทผเรยนทผานมา เปนอยางไร

ความกาวหนา ของการเรยนร ทผานมา เปนอยางไร

ผลผลตของการ เรยนรทผานมา เปนอยางไร

Feed - forward ทกษะกระบวนการ ทผเรยนควรพฒนา ในการเรยนร ครงตอไป หรอในอนาคต คออะไร

ความกาวหนา ของการเรยนร ทผเรยนควรพฒนา ในการเรยนร ครงตอไป หรอในอนาคต คออะไร

ผลผลตทผเรยน ควรพฒนา ในการเรยนร ครงตอไป หรอในอนาคต คออะไร


9.4 กจกรรมการเรยนรตอยอดทเสรมสรางการคดขนสง การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดนนเพอเสรมสรางการคดขนสงนน โคชสามารถก าหนดกจกรรมตางๆ ใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเองตามความสนใจ ไดตามบรบทของการโคช ซงสามารถชวยเสรมสรางการคดขนสงของผเรยน ไดอยางตอเนองเพราะไมตองคอยใหมาพบกนในชนเรยน ในทนผเขยนไดน าเสนอตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอดดวยตนเอง ทเสรมสรางการคดวเคราะห การคดประเมนคา การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ ดงตารางตอไปน ตาราง 21 ตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอดดวยตนเองเพอเสรมสรางการคดขนสง

การคดขนสง ตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอด

การวเคราะห - จดกลมความเหมอน จ าแนกความแตกตาง - หาสาเหตของปรากฏการณตางๆ อยางมเหตผล - อธบายความเกยวของของสงตางๆ พรอมใหเหตผล - จ าแนกแยกแยะองคประกอบของสงใดสงหนง - คาดการณเหตการณในอนาคตอยางมเหตผล - คนหาสาเหตทแทจรงของปญหา - คนหาเหตผลของการแสดงพฤตกรรมของบคคล - คนหาปจจยทท าใหเกดเหตการณในชมชน สงคม - แยกแยะขอเทจจรงออกจากความคดเหน - วเคราะหขอมลสถตและน าไปลงขอสรป


ตาราง 21 ตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอดดวยตนเองเพอเสรมสรางการคดขนสง (ตอ)


การประเมนคา - ตดสนใจในเรองใดเรองหนงอยางมเหตผล - ชจดแขงหรอจดทตองปรบปรงแกไขในเรองใดเรองหนง - ตดสนใจกระท าอยางใดอยางหนงดวยความถกตอง - หาทางออกของปญหาใดๆ ดวยวธการทถกตอง - ตดสนคณคาของเรองใดเรองหนงอยางมเหตผล - ตดสนปญหาเรองใดเรองหนงอยางมเหตผล - ตรวจสอบคณภาพของสงใดสงหนงตามเกณฑทก าหนด

การสรางสรรค - น าของเหลอใชมาปรบประยกตใชกบสงใหม - แสวงหาวธการท างานใดๆ อยางหลากหลาย - ออกแบบผลตภณฑทมประโยชน - แสวงหาวธการ กระบวนการ หรอเทคนคใหมๆ - ประดษฐสงของตางๆ ตามความตองการและเปนประโยชน - พฒนาสงทมอยแลวใหดยงขน - น าสงทไมใชแลวกลบมาใชประโยชนอยางอน - ปรบปรงสงใดๆ ใหดขน - สรางสงของเครองใชจากวสดตางๆ ทมอย - แสวงหาสงอนมาทดแทนสงทขาดหายไป - เสนอแนวทางหรอวธการใหมทแตกตางไปจากเดม - คดหาวธการแกปญหาใหส าเรจอยางหลากหลาย - ประดษฐของใชจากวสดเหลอใชตางๆ


ตาราง 21 ตวอยางกจกรรมการเรยนรตอยอดดวยตนเองเพอเสรมสรางการคดขนสง (ตอ)


การคดอยางม วจารณญาณ

- พจารณาขอดขอเสยของเรองใดเรองหนง - คดอยางรอบดานและตดสนใจปฏบตหรอไมปฏบต

- พจารณาขอมลตางๆ กอนตดสนใจเชอหรอไมเชอ - แสวงหาขอมลหลกฐานอยางหลากหลาย น ามาสงเคราะห

และตดสนใจอยางใดอยางหนง - แสวงหาทางเลอกทหลากหลายและตดสนใจเลอก

ทางเลอกทดทสด - ตดสนใจปฏบตหรอไมปฏบตโดยค านงถงผลกระทบ

ทอาจเกดขนขางหนา การคดเปนระบบ - ก าหนดขนตอนการปฏบตงานใดๆ ดวยตนเอง

- วางแผนการปฏบตงานแบบครบวงจรตงแตตนจนจบ - แสวงหาความสมพนธเชอมโยงของสงตางๆ

- ออกแบบวงจรการปฏบตงานใดๆ - ปฏบตงานใดๆ ตามขนตอนทก าหนด - มองเรองใดๆ ในภาพรวมและภาพยอยทมความสมพนธกน - สรางผงขนตอนของการปฏบตงานใดๆ - จดท าแผนทความส าเรจของตนเองอยางเปนขนตอน - ปฏบตงานตามวงจร Plan Do Check Action - ล าดบกจกรรมการปฏบตงานทน าไปสความส าเรจ - ถอดบทเรยนกระบวนการปฏบตงานของตนเอง


9.5 ตวอยางการโคชเพอการรคดจากประสบการณและการวจย จากการทผเขยนไดด าเนนโครงการวจย เรอง การพฒนาแนวการโคชส าหรบผสอนโรงเรยนปลายทางทเสรมสรางการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ในระดบการศกษาขนพนฐาน โดยลงพนทในจงหวดสพรรณบร โดยแบงระยะเวลาการโคชออกเปน 3 ระยะ ไดแก ระยะกอนการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ระยะระหวางการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม และระยะหลงการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ปรากฏผลดงตอไปน (มารต พฒผล. 2558)

แนวการโคชส าหรบผสอนโรงเรยนปลายทางทเสรมสราง การเรยนรทางไกลผานดาวเทยม

วตถประสงค 1. เพอใหผสอนโรงเรยนปลายทางใชเปนแนวทางปฏบตการโคชในการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมใหมประสทธภาพและประสทธผล 2. เพอใหผบรหารใชเปนแนวทางในการพฒนาและสงเสรมผสอนโรงเรยนปลายทางใหสามารถท าการโคชในการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมใหมประสทธภาพและประสทธผล

นยามค าส าคญ 1. แนวการโคช หมายถง แนวปฏบตในการเตรยมความพรอมกอนมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม แนวปฏบตระหวางทด าเนนการเรยนรทางไกล ผานดาวเทยมและแนวปฏบตหลงการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ของผสอนโรงเรยนปลายทาง


2. ระยะกอนการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง หมายถง แนวปฏบต เพอเตรยมความพรอมกอนถงวนทจะมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม ในแตละครง 3. ระยะระหวางการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง แนวปฏบตตงแตเรมตนเขาสชนเรยนกอนทจะมการถายทอดสญญาณการเรยนร ระหวางการถายทอดสญญาณการเรยนร จนกระทงเสรจสนกจกรรมการเรยนรในชนเรยน

4. ระยะหลงการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง แนวปฏบตภายหลงเสรจสนกจกรรมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมหรอหลงเลกชนเรยนแลว

5. สาระส าคญ (core concepts) หมายถง องคความรทผเรยนตองมความรความเขาใจอยางลกซง หรอทกษะทผเรยนจะตองปฏบตได ภายหลงเสรจสนการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมในแตละครง 6. Feed – up หมายถง การกระตนความสนใจและแรงจงใจในการเรยนร ทผสอนโรงเรยนปลายทางด าเนนการกบผเรยน 7. Checking for understanding หมายถง การตรวจสอบความเขาใจในสาระส าคญของผเรยน ระหวางทมกจกรรมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม 8. Power questions หมายถง การใชค าถามทกระตนการคดขนสง ของผเรยน เชน การคดวเคราะห การคดแกปญหา การคดสรางสรรค เปนตน 9. Feedback และ Feed – forward หมายถง การใหขอมลยอนกลบเพอการพฒนาผเรยน และการใหผเรยนใชการกระบวนการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง


แนวการโคชส าหรบผสอนโรงเรยนปลายทางทเสรมสรางการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม แตละระยะมดงตอไปน ระยะกอนการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง หมายถงแนวปฏบตเพอเตรยมความพรอมกอนถงวนทจะมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมในแตละครง ควรมเวลาเตรยมประมาณ 1 – 2 วน มแนวปฏบตดงน 1. ศกษาแผนการจดการเรยนรในคมอการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมโดยมงเนนสาระส าคญ (core concepts) กระบวนการและกจกรรมเรยนรและการประเมนผลการเรยนร 2. ศกษาความรเพมเตมเกยวกบสาระส าคญของการเรยนรใหมความเขาใจอยางถกตองและแมนย า 3. เตรยมวสด อปกรณ สถานท ทใชในการปฏบตกจกรรมการเรยนร ใหครบถวนตามแผนการจดการเรยนร 4. เตรยมความพรอมผเรยน โดยการแจงก าหนดเวลาการเรยน สงทผเรยนจะไดเรยนร (core concepts) และกจกรรมการเรยนรทผเรยนจะไดลงมอปฏบต 5. สรางแรงจงใจภายใน ( inner motivation) ในการเรยนรใหกบผเรยน มงเนนการชใหเหนประโยชนของสงทเรยน และการแจงกจกรรมททาทายความสามารถของผเรยน ระยะระหวางการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง แนวปฏบตตงแต เรมตนเขาสชนเรยนกอนทจะมการถายทอดสญญาณการเรยนร ระหวางการถายทอดสญญาณการเรยนร จนกระทงเสรจสนกจกรรมการเรยนรในชนเรยน มแนวปฏบต 4 องคประกอบดงน


การ Feed – up 1. ทบทวนสาระส าคญ (core concepts) ทเปนพนฐาน 2. แจงจดประสงคของการเรยนรและภาระงานการเรยนร 3. กระตนแรงจงใจภายใน (inner motivation) ในการเรยนร 4. สรางเชอมนและความภาคภมใจในตนเองของผเรยน

การ Checking for understanding 1. สงเกตพฤตกรรมของผเรยนระหวางปฏบตกจกรรมการเรยนร 2. ซกถามผเรยนรายบคคลเฉพาะรายทสงสยวาตามบทเรยนไมทน 3. ใหความชวยเหลอผเรยนทตามบทเรยนไมทนโดยวธการทเหมาะสม 4. อธบายเพมเตมสอดแทรกไประหวางการปฏบตกจกรรมการเรยนร

การใช Power questions 1. ตงค าถามกระตนการคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรค 2. ใชค าถามอยางหลากหลายสอดคลองกบระดบความสามารถ 3. ใชเทคนควธการตางๆ กระตนใหผเรยนคดหาค าตอบทถกตอง 4. ชนชมค าตอบทกค าตอบของผเรยนใหก าลงใจผเรยนทตอบค าถาม

การ Feedback 1. สรปสาระส าคญของการเรยนรรวมกบผเรยน 2. ชนชมการใชความพยายามและความมงมนของผเรยน 3. สะทอนจดดและจดทตองพฒนาในการเรยนรใหกบผเรยน 4. เสนอแนะแนวทางการปรบปรงและพฒนาใหกบผเรยน

การ Feed – forward 1. ใหก าลงใจผเรยนในการเรยนรและพฒนาตอยอดอยางตอเนอง 2. ใหผเรยนแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนเพอเพมความเขาใจ 3. ชประเดนทผเรยนควรศกษาคนควาหรอฝกหดเพมเตม 4. ใชพลงค าถามใหผเรยนไปคดตอยอดสงทไดเรยนรไปแลว


ระยะหลงการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หมายถง แนวปฏบตภายหลงเสรจสนกจกรรมการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม หรอหลงเลกชนเรยนแลว มแนวทางการโคชดงน 1. ประเมนรวบยอดการเรยนรของผ เรยนรายบคคล มงเนนการประเมนความรในสาระส าคญ กระบวนการเรยนร และคณลกษณะ 2. สะทอนผลการประ เมน ไปส ก า ร พฒนาผ เ ร ยนร ายบ คคล และพฒนาการจดการเรยนรทางไกลผานดาวเทยม 3. ถอดบทเรยนปจจยทท าใหการเรยนรทางไกลผานดาวเทยมประสบความส าเรจ และแบบปฏบตทดทควรบนทกไวเปนองคความรทสอดคลองกบบรบท การเรยนรทางไกลผานดาวเทยมของตนเอง จากผลการวจยดงกลาวขางตนนนท าให เหนวาการโคชเพอการรคด ทประกอบดวยการ Feed – up , Checking for understanding, Feedback และ Feed – forward เปนกระบวนการพฒนาผเรยนทมความเปนระบบ ไมเนนการถายทอดความร แตเนนการกระตนการเรยนร และการใหขอมลเพอการเรยนร ตอยอดนน นบวาเปนองคประกอบส าคญประการหนงในการโคชทผเรยนจะไปเรยนรตอยอดไดดวยตนเอง

ประสบการณจากการแบบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธ ดานการพฒนาหลกสตรและการเรยนร

นอกจากตวอยางการโคชเพอการรคดขางตนแลว ผ เขยนยงไดพฒนา แบบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธดานการพฒนาหลกสตรและการเรยนร ส าหรบนสตระดบบณฑตศกษา เพอใชเปนเครองมอส าหรบการ Feed – up, Checking for understanding, Feedback และ Feed – forward ดงน


- การ Feed – up โดยผเขยนใหนสตศกษาแบบประเมนคณภาพของเคาโครงปรญญานพนธ เพอใหเหนวาลกษณะของเคาโครงปรญญานพนธทมคณภาพพรอมทจะน าเสนอคณะกรรมการพจารณา (เสนอ proposal) เปนอยางไร ซงชวยท าใหนสตเกดแรงจงใจและเหนเปาหมายของการพฒนาเคาโครงปรญญานพนธทมความชดเจนเปนรปธรรม ท าใหสามารถวางแผนการพฒนาเคาโครงปรญญานพนธมคณภาพของตนเองไดอยางเปนระบบ - การ Checking for understanding โดยผเขยนน าแบบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธ มาใชประเมนเอกสารเคาโครงปรญญานพนธของนสต เปนรายบคคล โดยลกษณะการใชจะเปนการใชอยางตอเนองเปนชวงเวลา เพอน าขอมลสารสนเทศมาพฒนานสต ใหมความรความเขาใจและทกษะตางๆ ทเกยวของเพมมากขน จนสามารถพฒนาเคาโครงปรญญานพนธทมคณภาพ - การ Feedback โดยผเขยนน าผลการประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธ มาสะทอนผลไปยงนสต ใหไดเรยนรและพฒนาอยางตอเนองเปนระยะๆ ภายหลงเสรจสนการประเมนในแตละครง - การ Feed – forward โดยผเขยนท าการชประเดนสงทนสต / นกศกษาจะตองเรยนรและพฒนาตนเองเพมเตมในประเดนตางๆ ตามผลการประเมนเปนรายบคคล ซงท าใหนสตทราบวาตนเองจะตองพฒนาอะไรใหดขน และทราบวา ในอนาคตสงทตองลงมอท าตอไปคออะไร จากการใชแบบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธทผเขยนพฒนาขน ผเขยนสงเกตพบวา นสตทไดรบการ Feed – up , Checking for understanding, Feedback และ Feed – forward การพฒนาเคาโครงปรญญานพนธตามแนวทาง ทกลาวมา สามารถพฒนาเคาโครงปรญญานพนธไดอยางมคณภาพทโดดเดนคอ


เคาโครงปรญญานพนธของนสตไมมลกษณะ copy & paste มการสงเคราะหเอกสารและงานวจยตางๆ ทน าไปสการก าหนดกรอบความคดของการวจยไดกระชบ และตรงประเดน และนสตสามารถตอบค าถามของคณะกรรมการพจารณาเคาโครง ในลกษณะการอธบายใหเหตผลสนบสนนความคดในการท าวจยของตนเองไดอยางชดเจน

แบบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธ ดานการพฒนาหลกสตรและการเรยนร

ค าชแจง

1. แบบประเมนนใชส าหรบประเมนคณภาพเคาโครงปรญญานพนธดานการพฒนาหลกสตร และการเรยนร 2. แบบประเมนฉบบนจดท าขนส าหรบปรญญานพนธทใชแบบแผนการวจยและพฒนา (Research and Development) เปนส าคญ 3. ท าเครองหมาย (ถาเคาโครงปรญญานพนธมคณภาพเปนไปตามรายการทประเมน) หรอท าเครองหมาย X (ถาปรญญานพนธมคณภาพไมเปนไปตามรายการทประเมน) ลงใน พรอมทงระบเลขหนาทเกยวของลงใน ( ) และเขยนขอเสนอแนะในการปรบปรง และพฒนาใหมคณภาพมากยงขน

ชอเรองปรญญานพนธ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ชอนสต ............................................................................................................................................. ชอผประเมน ..................................................................................................................................... วนทประเมน ......................................................................................................................................

สวนท 1 ชอเรองปรญญานพนธ ระบตวแปรตาม ระบตวแปรตน / นวตกรรม ระบกลมเปาหมาย กระชบชดเจน


สวนท 2 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ระบปญหาการวจยไมซ าซอนกบปญหาการวจยทผานมา ( ) ระบปญหาซงเปนทมาของการวจยชดเจน มขอมลเชงประจกษสนบสนน ( ) สรปแนวคดทฤษฎทใชในการวจยสนบสนนเหตผลการเลอกแนวคดทฤษฎเหลานน ( ) วเคราะหความส าคญในประเดนปญหาการวจยอยางมเหตผลเชงวชาการ ( ) มการวเคราะหเชอมโยงไปสค าถามการวจย ( )

สวนท 3 ค าถามการวจยและวตถประสงคการวจย ค าถามการวจยสอดคลองกบชอเรองการวจย ( ) ค าถามการวจยมความชดเจนวาตองการทราบอะไร ( ) ค าถามการวจยสามารถตอบไดดวยกระบวนการวจย ( ) วตถประสงคการวจยสอดคลองกบค าถามการวจยทกขอ ( ) วตถประสงคการวจยสอดคลองกบชอเรองการวจย ( ) วตถประสงคการวจยชแนวทางการด าเนนการวจย ( )

สวนท 4 ขอบเขตดานตวแปร ระบตวแปรตน / นวตกรรม สอดคลองกบชอเรองการวจย ( ) ระบตวแปรตามสอดคลองกบวตถประสงคการวจย ( ) ตวแปรตน/นวตกรรม กบตวแปรตาม มความสมเหตสมผลในการเลอกมาศกษา ( ) ระบระยะเวลาการด าเนนการวจยอยางชดเจน ( )

สวนท 5 ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง ระบกลมเปาหมายของการวจยอยางชดเจนและมเหตผล (ถาตอบขอน ไมตองตรวจสอบรายการตอๆ ไป ในสวนน) ( ) ระบกรอบประชากรชดเจน ( ) ระบกลมตวอยางทเปนสวนหนงของประชากรอยางชดเจน ( ) จ านวนกลมตวอยางมความเพยงพอตอการวจย ( )

สวนท 6 ประโยชนและความส าคญของการวจย ระบประโยชนของการวจยสอดคลองกบเหตผลของการท าวจย ( ) ระบประโยชนของการวจยทสมเหตสมผลกบผลการวจย ( ) ระบชดเจนวาใครบางจะไดประโยชนและไดประโยชนอยางไร ( )


สวนท 7 นยามศพทเฉพาะ ระบค านยามศพทเฉพาะครอบคลมค าส าคญในชอเรองการวจย ( ) ระบค านยามศพทครบตวแปรทศกษาทกตวแปร ( ) ระบค านยามศพทตวแปรทกตวแปรในลกษณะนยามเชงปฏบตการทตรงกบ ผลการสงเคราะหในบทท 2 ( ) ระบค านยามศพทตวแปรทตองท าการวดโดยระบวธการวดทตรงกบทระบในบทท 3 ( ) ระบนยามศพทเฉพาะค าส าคญอนๆ ทมความหมายใชเฉพาะในการวจยครงน ( )

สวนท 8 การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของครอบคลมตวแปรทศกษาทกตวแปร ( ) ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดทฤษฎตรงตามทระบไว ในความเปนมาและความส าคญของปญหา ( ) แสดงการวเคราะหและสงเคราะหองคความรและผลการวจยในลกษณะบรณาการ สะทอนองคความรของผวจย ( ) ไมมการเขยนน าเสนอในลกษณะของการน าเสนอตามล าดบทละบคคล ( ) มการสรปหรอวเคราะหถงการน าแนวคดทฤษฎทกทฤษฎ ไปใชในการวจย ไวอยางชดเจน และเฉพาะเจาะจง ( ) สงเคราะหสาระส าคญของแนวคดทฤษฎทกแนวคดทฤษฎไปสการก าหนด กรอบความคดของการวจย ( ) ศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของโดยใชแหลงขอมลปฐมภม ( )

สวนท 9 กรอบแนวคดของการวจย สะทอนใหเหนแนวความคดของการวจยไดอยางชดเจนและเปนระบบ ( ) มการเขยนอธบายแผนภาพกรอบแนวคดของการวจยอยางเปนขนตอน เปนระบบ มขอมลเชงประจกษสนบสนน ( ) แผนภาพกรอบแนวคดของการวจย สอดคลองกบแนวคดทฤษฎ และตวแปรทศกษา ทงตวแปรตนและตวแปรตาม ( ) ไมแสดงแผนภาพกรอบแนวคดของการวจยในลกษณะขนตอนการวจย ( )


สวนท 10 วธการเลอกกลมตวอยาง ระบกลมเปาหมายของการวจยอยางชดเจนและมเหตผล (ถาตอบขอน ไมตองตรวจสอบรายการตอๆ ไป ในสวนน) ( ) แสดงกรอบประชากรไวอยางชดเจน ( ) แสดงขนตอนการเลอกกลมตวอยางเปนระบบ ( ) แสดงวธการเลอกกลมตวอยางอยางสมเหตสมผล ( ) กลมตวอยางทเลอกมาได สามารถเปนตวแทนทดของประชากร ( )

สวนท 11 การสรางเครองมอทใชวดตวแปร ระบเครองมอทใชวดตวแปรตรงกบตวแปรทศกษาทกตวแปร ( ) ระบขนตอนการสรางเครองมอแตละชนดครบทกขนตอน ( ) ระบวธการตรวจสอบคณภาพของเครองมอวดดานตางๆ ครบถวน ( ) ระบคณสมบตของผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอแตละชนด สอดคลองกบชนดของ เครองมอ ( ) เครองมอทใชวดตวแปรแตละชนด สามารถวดตวแปรไดอยางนาเชอถอ ( )

สวนท 12 การพฒนารางนวตกรรม (เชน รางหลกสตร รางรปแบบการจดการเรยนร) (ถางานวจยไมมการพฒนานวตกรรมใหขามสวนท 12 นไป) ระบขอมลพนฐานทจะน ามาใชพฒนานวตกรรมอยางครบถวน ( ) ระบขนตอนการยกรางนวตกรรมอยางเปนระบบ มรายละเอยดของกจกรรม การด าเนนการ ( ) ระบวธการตรวจสอบคณภาพเบองตนของนวตกรรม โดยใชวธการทเหมาะสมกบ ประเภทของนวตกรรม ( ) ระบคณสมบตของผเชยวชาญประเมนคณภาพเบองตนของนวตกรรม สอดคลองกบ จดเนนของนวตกรรม ( ) แสดงแนวทางหรอวธการปรบปรงรางนวตกรรมกอนน าไปทดลองใชน ารอง ( )

สวนท 13 การทดลองใชน ารองนวตกรรม (ถางานวจยไมมการพฒนานวตกรรมใหขามสวนท 13 นไป) ทดลองน ารองในปรมาณทเพยงพอส าหรบการน ามาปรบปรงแกไข ( ) ทดลองน ารองกบบคคลทไมใชกลมตวอยาง หรอกลมเปาหมายของการวจย ( )


มความเปนไปไดวา การทดลองน ารอง จะท าใหไดขอมลมาปรบปรงรางนวตกรรม ใหดขนได ( ) มการปรบปรงรางนวตกรรมกอนทจะน าไปทดลองใชจรง ( )

สวนท 14 การทดลองใชนวตกรรม แบบแผนการทดลองใชนวตกรรมมความเหมาะสมกบบรบทการวจย ( ) ทดลองใชนวตกรรมกบบคคลทเปนกลมตวอยาง หรอกลมเปาหมาย ( ) เกบรวบรวมขอมลในการทดลองใชนวตกรรมไดครบถวนส าหรบน าไปวเคราะห ( ) วเคราะหขอมลตรงตามวตถประสงคการวจย ( ) ใชวธการวเคราะหขอมลทสามารถตอบค าถามการวจยได ( )

สวนท 15 การปรบปรงนวตกรรมหลงการทดลองใช ระบเกณฑการประเมนประสทธผลของนวตกรรมอยางชดเจน ( ) ระบวธการประเมนประสทธผลของนวตกรรม สอดคลองกบเกณฑประสทธผล ของนวตกรรม ( ) แสดงวธการปรบปรงนวตกรรมหลงการทดลองใช ( )

สวนท 16 การอางอง ไมปรากฏการคดลอกเอกสารจากบคคลอน ( ) อางองในเนอหาเอกสารอยางถกตองและชดเจน ( ) อางองเอกสารทายเอกสารอยางถกตองและครบถวนทกรายการ ( )

ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

พฒนามาจากแนวคดของ รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล

26 กรกฎาคม 2558


สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการใหขอมลเพอการเรยนร ตอยอด ซงเปนการใหขอมลสารสนเทศโดยโคช เพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองใหมคณภาพมากขน ภายหลงการจดการเรยนการสอน โดยมจดเนนไปท การเรยนรหรอการพฒนาจะเกดขนในอนาคต (focus on future learning) มากกวาการมองยอนกลบไปทผลการเรยนรหรอผลงานทเกดขนในอดต ซงการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดมความส าคญตอผเรยนหลายประการโดยเฉพาะอยางยงการวางแผนการเรยนร และการก าหนดเปาหมายการเรยนรของตนเอง โดยมวธการทมประสทธภาพหลายวธ โดยมวธทส าคญไดแก Concept mapping, Learning outcomes mapping, Advance organizer, Power questions, Cognitive guided, Group discussion, Classroom assessment – based, Root cause misconceptions analysis, Self – reflection, Self – assessment, Dialogue, Peer coaching นอกจากนการใหขอมลเพอการเรยนรตอยอดเพอเสรมสรางการคด ขนสงนน โคชสามารถก าหนดกจกรรมตางๆ ใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเองตามความสนใจ ไดตามบรบทของการโคช ซงสามารถชวยเสรมสรางการคดขนสงของผเรยนไดอยางตอเนอง


บรรณานกรม มารต พฒผล. (2558). รายงานการวจยฉบบสมบรณ เรอง การพฒนาแนวการโคช ส าหรบผสอนโรงเรยนปลายทางทเสรมสรางการเรยนรทางไกล ผานดาวเทยม ในระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. Anderson, Lorin. W, & Krathwohl, David. R. (eds.) (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Abridged Edition, New York: Longman. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Costa, Arthur L. and Garmston, Robert J. (2002). Cognitive Coaching A Foundation for Renaissance Schools. 2nded. Massachusetts: Christopher – Gordon Publishers, Inc. Knight, Jim. (2009). Coaching Approaches & Perspectives. California: Corwin Press. Marzano, Robert J. and Simms, Julia. (2012). Coaching Classroom Instruction: The Classroom Strategies Series. Bloomington: Marzano Research Laboratory. Sobel, Andrew and Panas, Jerold. (2012). Power Questions: Build Relationships, Win New Business, and Influence Others. New York: John Wiley & Sons, Incorporated. Sweeney, Diane. (2010). Student – Centered Coaching: A guide for K – 8 Coaches and Principals. California: Corwin Press.


โคชคาดหวงจะใหผเรยน

ท าอะไรมากกวาทเปนอยจรง

อยาแกไขดวยค าต าหนตเตยน

แตใหแกไขทสาเหตของปญหา

บทท 10 การประเมนผลการโคช 319

บทท 10

การประเมนผลการโคช

320 บทท 10 การประเมนผลการโคช

การวดตองม “เครองมอ”

การประเมนตองม “เกณฑ”

การประเมนไมใชเพอการ “พสจน”

แตเปนการ

“ปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง”


บทน า การน าเสนอเนอหาสาระ เรอง การประเมนผลการโคช มงสรางความรความเขาใจเกยวกบการประเมนในศตวรรษท 21 การประเมนทเสรมพลง วธการประเมนทเสรมพลงตามสภาพจรง เครองมอการประเมนจากผลงานวจย และการสะทอนผลการประเมนทมประสทธภาพ โดยมสาระส าคญดงตอไปน 1. กระบวนทศนของการประเมนผลการเรยนรในศตวรรษท 21 เปนแนวความคดในการประเมนผลการเรยนรทเนนการประเมนเพอการปรบปรง และพฒนา (assessment for improvement) โดยแบงแนวทางการประเมนออกเปนสามแนวทาง ไดแก 1) การประเมนเพอการเรยนร 2) การประเมนขณะเรยนร และ 3) การประเมนผลการเรยนร 2. หลกการประ เมนผลการ เร ยนร ท เ สร มพล ง คอว ธ การว ด และประเมนผลตามสภาพจรง (authentic assessment) มหลกการ 4 ขอ ดงน 1) ใชผประเมนหลายฝาย 2) ใชวธการและเครองมอหลายชนด 3) วดและประเมนหลายครง 4) สะทอนผลการประเมนสการปรบปรงและพฒนา 3. วธการประเมนท เสรมพล งตามสภาพจร งมหลายวธ เชน การสงเกตพฤตกรรม การใชเกณฑการใหคะแนน การใชแฟมสะสมผลงาน การรายงานตนเอง การประเมนภาคปฏบต การจดท าโครงงาน หรอนทรรศการ การทดลองหรอการสาธต และวธการอนๆ ทโคชควรเลอกใชใหเหมาะสมกบบรบท 4. การประเมนผลการโคชมความแตกตางจากการตรวจสอบความเขาใจ (checking for understanding) ตรงทการประเมนใหความส าคญกบการ


ก าหนดระดบคณภาพผเรยน เพอน าไปสการพฒนาซงจ าเปนตองมเครองมอการประเมนทมคณภาพ 5. การสะทอนผลการประเมน เปนปจจยส าคญของการกระตน ใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเองใหมความร ความสามารถดานการรคด รวมทงพฤตกรรมทดขน การสะทอนผลการประเมนมเปาหมาย 3 ประการไดแก 1) ผเรยนไดรบทราบผลการประเมนทถกตอง 2) ผเรยนไดรบการสะทอนผลการประเมนเชงบวกจากโคช และ 3) ผเรยนมแรงบนดาลใจและความมงมนในการปรบปรงและพฒนาตนเอง


10.1 สามแนวทางการประเมนผลการโคช

10.2 การประเมนผลการโคชทเสรมพลง

10.3 เครองมอการประเมนจากผลงานวจย

10. การประเมน ผลการโคช

10.4 การสะทอนผลการประเมนทมประสทธภาพ


การประเมนผลการโคช

มงเนนการประเมนเพอเพอการพฒนา

มากกวาการประเมนเพอการตดสน


10.1 สามแนวทางการประเมนผลการโคช กระบวนทศนการประเมนผลการเรยนรในศตวรรษท 21 เปนแนวความคดในการประเมนผลการเรยนรท เนนการประเมนเพอการปรบปรงและพฒนา (assessment for improvement) โดยแบงแนวทางการประเมนออกเปน 3 แนวทาง ไดแก 1) การประเมนเพอการเรยนร (assessment for learning) 2) การประเมนขณะเรยนร (assessment as learning) และ 3) การประเมนผลการเรยนร (assessment of learning) การประเมนเพอการเรยนร (assessment for learning)

เปนการประเมนระหวางทาง (formative assessment) ทโคชมบทบาทเปนผประเมนผเรยนดวยวธการประเมนทหลากหลายตามสภาพจรง และน าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาผเรยนอยางตอเนอง โดยโคชใชวธการสงเกตและการสอสารสวนบคคลเปนวธการส าคญในการประเมน โคชสามารถท าการประเมนเพอการเรยนรไดตลอดระเวลาของการโคช โดยใชวธการทงาย สะดวกรวดเรว ทงนเพอใหผเรยนทราบจดทตนเองจะตองปรบร งและพฒนาไดอยางตอเนองนนเอง การประเมนขณะเรยนร (assessment as learning)

เปนการประเมนทผเรยนใชการประเมนเปนวธการเรยนรและพฒนาตนเองการประเมนลกษณะน มจดเนนคอการใหผเรยนไดใชการประเมนตนเอง (self - assessment) เปนกระบวนการเรยนรชนดหนง ผเรยนประเมนตนเองเปนระยะๆ ในระหวางการปฏบตกจกรรมการเรยนร ผเรยนจะไดประเมนตนเองและแสวงหาแนวทางพฒนาตนเองอยางตอเนอง อกทงยงมโอกาสการประเมนเพอนรวมชนเรยนและใหขอเสนอแนะเพอพฒนาการเรยนร


โดยผ เรยนควรตงค าถามตรวจสอบการเรยนรของตนเองดงตอไปน 1. จดมงหมายของการเรยนรของเราคออะไร 2. เราไดความรอะไรบางจากการเรยนรในครงน 3. มวธการเรยนรในเรองนอยางไร 4. มความเขาใจสาระส าคญทเรยนนวาอยางไร 5. มเกณฑการประเมนผลการเรยนรของเราอยางไร และประสบความส าเรจตามเกณฑนนหรอไม 6. มวธการยกระดบผลการเรยนรของเราในการเรยนครงตอไป อยางไร

การพฒนาผเรยนใหมความสามารถในการประเมนตนเองนนเปนสงทส าคญในการทผเรยนจะพฒนาไดดวยตนเองในระยะยาว โคชควรเปดโอกาสใหผเรยนรวมอภปรายแสดงความคดเหนเกยวกบผลการเรยนร ผเรยนมสวนรวมในการก าหนดเกณฑการประเมนผลการเรยนร การใหขอมลยอนกลบตอผเรยนอยางตอเนอง เพอใหผเรยนใชกระบวนการคดตางๆ ในการประเมนตนเองและแสวงหาแนวทางการพฒนาตนเอง ซงเปนการสงเสรมคณลกษณะการเรยนรดวยตนเองตลอดชวตของผเรยนอกดวย

การประเมนผลการเรยนร (assessment of learning)

การประเมนผลการเรยนร มวตถประสงคส าคญเพอตดสนผลการเรยนร ของผเรยน โดยโคชเปนผทมบทบาทหลกในการประเมน โดยการประเมนจะมลกษณะเปนการประเมนรวบยอด (summative assessment) ทใชวตถประสงคหรอผลลพธการเรยนรเปนมาตรฐานการประเมน ตลอดจนใชวธการและเครองมอประเมน ทมคณภาพเชอถอได ซงโดยทวไปแลวการประเมนผลการเรยนรจะมลกษณะทเปนทางการมากกวาการประเมนเพอการเรยนร และการประเมนขณะเรยนร ซงอาจใชเครองมอการประเมนทมคณภาพ


โคชควรใชการประเมนผลการเรยนร ควบคกบการประเมนเพอการเรยนร และการประเมนขณะการเรยนร เพอใหมผลการประเมนทหลากหลาย สามารถใชพฒนาผเรยนไดอยางตอเนอง รวมทงใชเปนสารสนเทศจากการประเมนเปนแนวทาง ส าหรบการปรบปรงและพฒนาการเรยนการสอนของโคชอยางตอเนอง

10.2 การประเมนผลการโคชทเสรมพลงตามสภาพจรง

สงใดทวดไมไดกปรบปรงพฒนาไมได It you can’t measure, You Can’t improve. การประเมนไมใชการพสจนแตเปนการปรบปรงพฒนา

Evaluation is not to prove, but to improve. (Ebel, R.L. (1979)

การประเมนผลการโคชทเสรมพลงตามสภาพจรงมหลกการเดยวกนกบหลกการประเมนการเรยนรทเสรมพลงตามสภาพจรงสามารถน ามาใชรวมกนไดโดยมหลกการ 4 ขอ ดงน (วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. 2558: 96)

1) ใชผประเมนหลายๆ ฝาย เชน ผเรยน เพอน ตนเอง ผปกครอง ผเกยวของ

2) ใชวธการและเครองมอหลายๆ ชนด เชน การสงเกต การปฏบตจรง การสอสารสวนบคคล

3) วดและประเมนหลายๆ ครง ในชวงเวลาการเรยนร ไดแก กอนเรยน ระหวางเรยน หลงเรยน ตดตามผล

4) สะทอนผลการประเมนสการปรบปรงและพฒนาผเรยน รวมทงการจดการเรยนการสอนอยางตอเนอง


จากหลกการประเมนการเรยนรทเสรมพลงทง 4 ขอดงกลาวสามารถสรปไดดงแผนภาพตอไปน (วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. 2558: 97)

แผนภาพ 24 รปแบบการประเมนการเรยนรทเสรมพลงตามสภาพจรง การประเมนตามรปแบบขางตนโคชสามารถเลอกใชผประเมน วธการและเครองมอส าหรบการประเมน ชวงเวลาการประเมน และวธการสะทอนผลการประเมนทสอดคลองกบบรบทตางๆ อยางเหมาะสมและมประสทธภาพ โดยตองค าน งอยเสมอว า การประเ มนผลการโคชนน เปนการประเ มน เพอปรบปร งและพฒนา (assessment for improvement) ไมใชการประเมนเพอตดสน (judgment) ดงนนการประเมนผลการโคชจงควรด าเนนการอยางตอเนอง เพอใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดตลอดเวลา โดยมงเนนการประเมนตามสภาพจรงรายบคคล (individual authentic assessment) และการใหขอมลยอนกลบเพอการพฒนาเปนรายบคคลทมสงทตองปรบปรงและพฒนาแตกตางกน

ตนเอง

เพอน ผโคช

ผเกยวของ

การทดสอบ การสงเกต

การรายงาน ตนเอง

การตรวจ ชนงาน

กอน เรยน

หลง เรยน

ระหวางเรยน ตดตามผล

การสะทอนผล


บทบาทของโคชในการประเมนการเรยนรมดงน 1. ประเมนสะทอนความกาวหนาทางการเรยนรของผเรยน 2. ชแนะโดยการวนจฉยจดบกพรองในการเรยนรของผเรยน และน ามาสการดแลชวยเหลอใหเกดการเรยนร 3. ใหขอมลยอนกลบเชงสรางสรรคตอผเรยนเพอพฒนาผลการเรยนร 4. สอสารผลการประเมนไปยงผเกยวของทกฝาย

วธการประเมนทมประสทธภาพ การใชวธการประเมนผลการเรยนรมหลากหลาย ซงผสอนควรเลอกใชใหเหมาะสมกบสงทตองการประเมนดงตารางตอไปน (Marzano. 2000)

ตาราง 22 วธการประเมนทมประสทธภาพ

สงทประเมน ขอสอบ

เลอกตอบ ขอสอบ

ตอบขยาย ขอสอบ ตอบสน

การสอบ ปากเปลา

การทดสอบ

ภาคปฏบต

การ สงเกต

การประเมน ตนเอง

ความร ในเนอหาสาระ

M H H H H M H

กระบวนการ เรยนร

L M L M H H H

กระบวนการคด

M H M H H L H

การสอสาร

L H L H H L H

คณลกษณะ และเจตคต

L L L L M H H

H หมายถง มประสทธภาพสง M หมายถง มประสทธภาพปานกลาง L หมายถง มประสทธภาพ


การประเมนการเรยนร 4 ชวงเวลา การประเมนการเรยนรทเสรมสรางการรคด แบงชวงเวลาของการประเมนออกเปน 4 ชวง ดงน (วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. 2556)

การประเมนกอนเรยน 1. ตรวจสอบวาผเรยนมความรความเขาใจพนฐานอยในระดบใด 2. ตรวจสอบวาผเรยนมทกษะพนฐานทจ าเปนเพยงใด 3. น าผลการประเมนไปวางแผนการจดการเรยนรใหเหมาะสม กบความสามารถในการเรยนร รปแบบการเรยนรของผเรยน 4. ใชเปนขอมลส าหรบเปรยบเทยบกบผลการประเมนหลงเรยน

การประเมนระหวางเรยน 1. ตรวจสอบวาผเรยนบรรลวตถประสงคทก าหนดไวในแตละ ขนตอนหรอไม 2. ตรวจสอบทกษะการปฏบตของผเรยนอยางตอเนอง 3. น าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนร 4. ใชเปนขอมลส าหรบการประเมนหลงเรยน

การประเมนหลงเรยน 1. ตรวจสอบวาผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคหรอไม 2. น าผลการประเมนมาพฒนาผเรยนเปนรายบคคล 3. น าผลการประเมนไปปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนร

การประเมนตดตามผล 1. ตรวจสอบวาผเรยนยงคงเขาใจสาระส าคญทเรยนรไปแลว มากนอยเพยงใด 2. ตรวจสอบวาผเรยนสามารถประยกตใชความรกบสถานการณ ตางๆ ไดดเพยงใด 3. น าผลการประเมนไปใชในการพฒนาผเรยน


องคประกอบ 3P ทใชในการประเมนผเรยน การประเมนผเรยนของโคชนน มจดเนนทส าคญซงเกยวของกบการรคด คอการเรยนรของผเรยน ซงประเมนจากขอมล 3 มต และมขอบขายการประเมนในแตละมตดงน 1. Process (กระบวนการเรยนร) - ผเรยนมกระบวนการท างานรวมกนหรอไม - ผเรยนมกระบวนการเรยนรดวยตนเองหรอไม - ผเรยนมความมงมนพยายามในการเรยนรหรอไม - ผเรยนมวธการเรยนรและวธการแกปญหาหรอไม - ผเรยนมกระบวนการสบเสาะแสวงหาความรหรอไม

2. Progress (ความกาวหนาของการเรยนร) - ผเรยนมทกษะเพมขนอยางไร - สงทผเรยนท าไดดกวาเดมคออะไร - ผเรยนมพฒนาการในท างานจากเดมเปนอยางไร - พฒนาการของการเรยนรของผเรยนเพมขนเพยงใด - ผเรยนมความกาวหนาทางการเรยนรเพยงพอหรอไม 3. Product (ผลผลตของการเรยนร) - สงทผเรยนเกดการเรยนรคออะไร - ผลงานของผเรยนมคณภาพเพยงใด - ผเรยนมทกษะตามทก าหนดไวแลวหรอไม - ผเรยนสามารถท างานทก าหนดไวไดแลวหรอยง - ผเรยนเกดการเรยนรหลงจากการปฏบตกจกรรมแลวเพยงใด


การใชพลงค าถามเพอประเมน 3P และเสรมพลงการเรยนร การประเมน 3P ดงทกลาวมานน โคชอาจจะท าการประเมนดวยตนเอง หรออาจจะใชพลงค าถามตอผเรยน ใหผเรยนประเมนตนเองโดยการตอบพลงค าถามของโคชกได ซงวธการใชพลงค าถามนชวยท าใหผ เรยนพฒนาตนเองไดดยงขน เนองจากผเรยนไดประเมนตนเองและคดหาวธการทเหมาสมส าหรบการพฒนาตนเอง ตวอยางการใชพลงค าถามเพอประเมน 3P มดงน

1. Process (กระบวนการเรยนร) - มกระบวนการท างานชนนมาไดอยางไร - ขนตอนการปฏบตงานนไดท ามาอยางไร - วธการปฏบตงานนไดท ามาอยางไร - มวธการสบเสาะแสวงหาความรมาไดอยางไร - สงทควรปรบปรงกระบวนการเรยนรของตนเองคออะไร*

2. Progress (ความกาวหนาของการเรยนร) - สงทท าไดดขนคออะไร - สงทไดเรยนรมากขนคออะไร - ทกษะอะไรทคดวาตนเองท าไดดขน - สงทตองการพฒนาใหดยงขนในอนาคตคออะไร - มวธการพฒนาตนเองใหกาวหนามากยงขนอยางไร*

3. Product (ผลผลตของการเรยนร) - คณภาพของผลงานชนนเปนอยางไร - สงทไดเรยนรวนนคออะไร - คดวาตนเองประสบความส าเรจในการเรยนรวนนอยางไร - สงทควรปรบปรงและพฒนาผลงานของตนเองคออะไร*

* เปนค าถามทโคชจะตองถามบอยๆ เพอเสรมพลงการเรยนรใหกบผเรยน


10.3 เครองมอการประเมนผลการโคชจากผลงานวจย การประเมนผลการโคชมความแตกตางจากการตรวจสอบความเขาใจ (checking for understanding) ตรงทการประเมนใหความส าคญกบการก าหนดระดบคณภาพผเรยน เพอน าไปสการพฒนาใหดยงขน ซงจ าเปนตองมเครองมอการประเมนทมคณภาพ จากประสบการณการท าวจยทเกยวของกบการประเมนผลการเรยนร ของผเขยนท าใหมเครองมอการประเมน และเกณฑการใหคะแนนทผานการตรวจสอบคณภาพและทดลองใชมาแลวหลายชนด ซงโคชทสนใจสามารถน าไปใชไดตามบรบทการโคชตางๆ ดงน


แบบประเมนความมวนย ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชส าหรบประเมนความมวนยของผเรยน 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมเมอไดรบค าสง 2 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมเมอไดรบการกระตน 3 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมดวยตนเอง

ชอ – สกล

ผลการประเมน

รวม ตงใจ ในการ เรยนร

ปฏบตงาน บรรล

เปาหมาย

อดทน ตอสงยวย

รบผดชอบ ตอตนเอง

และสวนรวม

เกณฑการประเมน 4 – 6 คะแนน ปรบปรง 7 – 8 คะแนน พอใช 9 – 10 คะแนน ด 11 – 12 คะแนน ดมาก


แบบประเมนจตอาสา

ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชส าหรบประเมนจตอาสาของผเรยน 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมเมอไดรบการรองขอ 2 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมเมอไดรบการกระตน 3 คะแนน หมายถง แสดงพฤตกรรมดวยตนเอง


ผลการประเมน

รวม แบงปน สงของ

ใหความ ชวยเหลอ

ใหค า แนะน า

ใหความรสก ทด ความคด

ทางบวก



แบบประเมนความสามารถในการสอสาร

ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชประเมนความสามารถในการสอสารของผเรยน 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง ปฏบตดวยตนเองยงไมคอยได ตองไดรบการชวยเหลอ 2 คะแนน หมายถง ปฏบตไดดวยตนเอง แตตองไดรบค าแนะน าเพมเตม 3 คะแนน หมายถง ปฏบตไดดวยตนเอง สามารถเปนแบบอยางของเพอน

ชอ – สกล รายการประเมน

รวม ตรง ประเดน

เคารพผฟง

สราง สมพนธภาพ

บรรล เปาหมาย



แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา

ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชประเมนความสามารถในการแกปญหา 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง มความสามารถในรายการทประเมน เมอไดรบการชวยเหลอ 2 คะแนน หมายถง มความสามารถในรายการทประเมนเมอไดรบ ค าแนะน า 3 คะแนน หมายถง มความสามารถในรายการทประเมน ไดดวยตนเอง


รายการประเมน

รวม วเคราะห ปญหา

วางแผน แกปญหา

ด าเนนการ แกปญหา

ตรวจสอบ ผลการ

แกปญหา



แบบประเมนความใฝเรยนร

ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชประเมนความใฝรของผเรยน 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง ปฏบตเมอไดรบค าสง 2 คะแนน หมายถง ปฏบตดวยตนเอง แตตองไดรบค าแนะน าเพมเตม 3 คะแนน หมายถง ปฏบตดวยตนเอง และเปนแบบอยางของเพอน



รวม การ

สบเสาะ คนควา

การคด วเคราะห

การ ตงค าถาม

การ จดบนทก



แบบประเมนความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

ค าชแจง 1. แบบประเมนนใชประเมนความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมของผเรยน 2. เขยนระดบคะแนนลงในชองผลการประเมนโดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1 คะแนน หมายถง ปฏบตเมอไดรบค าสง 2 คะแนน หมายถง ปฏบตดวยตนเอง แตตองไดรบค าแนะน าเพมเตม 3 คะแนน หมายถง ปฏบตดวยตนเอง และเปนแบบอยางของเพอน



รวม

การใช ทรพยากร

อยาง ประหยด

การใช ทรพยากร

ใหเกด ประโยชน

สงสด

กระท า สงตางๆ

รบผดชอบ ตอสงคม สวนรวม

อนรกษ และไมท าลาย

สงแวดลอม



เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความสามารถในการแกปญหา ทางคณตศาสตรของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน

คะแนน / ความหมาย

ความสามารถทปรากฏใหเหน

4 (ดมาก) - ด าเนนการแกปญหาไดส าเรจดวยวธการทหลากหลาย และมความเหมาะสมกบปญหา - อธบายเหตผลในการใชวธการแกปญหาไดเขาใจชดเจน - ด าเนนการตรวจสอบและสะทอนผลการแกปญหาอยางม ประสทธภาพ - เกดความรใหมจากการด าเนนการแกปญหา

3 (ด) - ด าเนนการแกปญหาไดส าเรจ - อธบายเหตผลในการใชวธการแกปญหาไดเขาใจชดเจน - ด าเนนการตรวจสอบและสะทอนผลการแกปญหาอยางม ประสทธภาพ

2 (พอใช) - ด าเนนการแกปญหาไดบางสวน - อธบายเหตผลในการใชวธการแกปญหาไดเขาใจไดบาง

1 (ปรบปรง) - ด าเนนการแกปญหาไดเลกนอย


เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความสามารถในการใหเหตผล ทางคณตศาสตรของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) - คาดคะเนค าตอบทนาจะเปนไปไดอยางสมเหตสมผล - อธบายเหตผลประกอบการตดสนใจไดอยางเหมาะสม - สรปผลของการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

3 (ด) - คาดคะเนค าตอบทนาจะเปนไปไดอยางสมเหตสมผล - ระบเหตผลประกอบการตดสนใจได

2 (พอใช) - คาดคะเนค าตอบทนาจะเปนไปไดโดยมเหตผลประกอบ 1 (ปรบปรง) - คาดคะเนค าตอบทนาจะเปนไปไดแตไมมเหตผลประกอบ


เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตร และการน าเสนอ

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความสามารถในการสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตรและการน าเสนอของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) - ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมาย และน าเสนอไดอยางถกตองเหมาะสม - จดระบบและเชอมโยงความคดผานกระบวนการสอสารไดชดเจน - สอสารความคดทางดานคณตศาสตรอยางตอเนองและชดเจน

3 (ด) - ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมาย และน าเสนอไดอยางถกตอง - จดระบบและเชอมโยงความคดผานกระบวนการสอสารได - สอสารความคดทางดานคณตศาสตรอยางตอเนอง

2 (พอใช) - ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมายและน าเสนอได - จดระบบและเชอมโยงความคดผานกระบวนการสอสารได

1 (ปรบปรง) - ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมาย และน าเสนอยงไมถกตอง - จดระบบและเชอมโยงความคดยงไมชดเจน


เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความสามารถในการเชอมโยงความร ตางๆ ทางคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ ของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) - น าความรตางๆ ทางคณตศาสตรมาใชในการเรยนรเนอหาใหม ไดดวยตนเอง - น าความรทางคณตศาสตรไปใชในชวตประจ าวนอยางเหมาะสม กบสถานการณตางๆ ไดดวยตนเอง

3 (ด) - น าความรตางๆ ทางคณตศาสตรมาใชในการเรยนรเนอหาใหม ไดเมอไดรบค าชแนะจากโคช - น าความรทางคณตศาสตรไปใชในชวตประจ าวนอยางเหมาะสม กบสถานการณตางๆ ไดดวยตนเอง เมอไดรบค าชแนะจากโคช

2 พอใช

- น าความรตางๆ ทางคณตศาสตรมาใชในการเรยนรเนอหาใหม ไดดวยตนเองเมอไดรบค าชน าจากโคช - น าความรทางคณตศาสตรไปใชในชวตประจ าวนอยางเหมาะสม กบสถานการณตางๆ ไดดวยตนเอง เมอไดรบค าชน าจากโคช

1 ปรบปรง

- น าความรตางๆ ทางคณตศาสตรมาใชในการเรยนรเนอหาใหม ไดเมอไดเหนตวอยางจากโคช


เกณฑการใหคะแนนความคดรเรมสรางสรรค

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความคดรเรมสรางสรรคของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) สามารถแสดงความคดรเรมใหมๆ ความคลองแคลวในการคด ความยดหยนในการคด และความละเอยดลออในการคด ไดดวยตนเอง

3 (ด) สามารถแสดงความคดรเรมใหมๆ ความคลองแคลวในการคด ความยดหยนในการคด และความละเอยดลออในการคดได เมอไดรบการกระตน

2 (พอใช) สามารถแสดงความคดรเรมใหมๆ ความคลองแคลวในการคด ความยดหยนในการคด และความละเอยดลออในการคดได เมอไดรบการยกตวอยาง

1 (ปรบปรง) สามารถแสดงความคดรเรมใหมๆ ความคลองแคลวในการคด ความยดหยนในการคด และความละเอยดลออในการคดได โดยตองใหค าแนะน าอยางใกลชด


เกณฑการใหคะแนนการมวจารณญาณ

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนการคดอยางมวจารณญาณของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน


พฤตกรรมทปรากฏใหเหน

4 (ดมาก) ตดสนใจปฏบตกจกรรมการเรยนรไดอยางถกตอง มเหตมผล ค านงถงผลทจะเกดขนจากการตดสนใจ และตรวจสอบผลของการตดสนใจดวยตนเองอยางสม าเสมอ

3 (ด) ตดสนใจปฏบตกจกรรมการเรยนรไดอยางถกตอง มเหตมผล ค านงถงผลทจะเกดขนจากการตดสนใจ และตรวจสอบผลของการตดสนใจเมอไดรบค าชแนะจากโคช

2 (พอใช) ตดสนใจปฏบตกจกรรมการเรยนรไดอยางถกตอง มเหตมผล ค านงถงผลทจะเกดขนจากการตดสนใจ และตรวจสอบผลของการตดสนใจเมอไดรบค าชน าจากโคช

1 (ปรบปรง) ตดสนใจปฏบตกจกรรมการเรยนรไดอยางถกตอง มเหตมผล ค านงถงผลทจะเกดขนจากการตดสนใจ และตรวจสอบผลของการตดสนใจเมอไดรบค าสงจากโคช


เกณฑการใหคะแนนการท างานอยางเปนระบบรอบคอบ

ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนการท างานอยางเปนระบบรอบคอบ ของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) ท างานอยางมแผนการ มล าดบขนตอน ระมดระวง ไมเผอเรอ มการตรวจสอบความถกตองของงาน ดวยตนเองอยางสม าเสมอ

3 (ด) ท างานอยางมแผนการ มล าดบขนตอน ระมดระวง ไมเผอเรอ มการตรวจสอบความถกตองของงานดวยตนเองเมอไดรบ การกระตน

2 (พอใช) ท างานอยางมแผนการ มล าดบขนตอน ระมดระวง ไมเผอเรอ มการตรวจสอบความถกตองของงานดวยตนเองเมอไดรบ การก ากบดแลหางๆ

1 (ปรบปรง) ท างานอยางมแผนการ มล าดบขนตอน ระมดระวง ไมเผอเรอ มการตรวจสอบความถกตองของงานดวยตนเองเมอไดรบค าสง หรอการควบคมอยางใกลชด


เกณฑการใหคะแนนความมระเบยบวนย ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความมระเบยบวนยของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) ปฏบตตนตามขอก าหนดของชนเรยน หรอขอก าหนดในการท ากจกรรมการเรยนรดวยตนเองอยางสม าเสมอ

3 (ด) ปฏบตตนตามขอก าหนดของชนเรยน หรอขอก าหนดในการท ากจกรรมการเรยนรดวยตนเองเมอไดรบการกระตน

2 (พอใช) ปฏบตตนตามขอก าหนดของชนเรยน หรอขอก าหนดในการท ากจกรรมการเรยนรดวยตนเองเมอไดรบการก ากบดแลหางๆ

1 (ปรบปรง) ปฏบตตนตามขอก าหนดของชนเรยน หรอขอก าหนดในการท ากจกรรมการเรยนรดวยตนเองเมอไดรบค าสง หรอการควบคมอยางใกลชด


เกณฑการใหคะแนนความรบผดชอบ ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความรบผดชอบของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) ปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจเตมความสามารถ ดวยตนเองอยางสม าเสมอ และยอมรบผลของการกระท าของตนเองทกครง

3 (ด) ปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจเตมความสามารถ ดวยตนเองเมอไดรบการกระตน และยอมรบผลของการ กระท าของตนเองเมอไดรบการกระตน

2 (พอใช) ปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจเตมความสามารถ ดวยตนเองเมอไดรบการตกเตอน และยอมรบผลของการ กระท าของตนเองเมอมการสรางเงอนไขตางๆ

1 (ปรบปรง) ปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจเตมความสามารถ ดวยตนเองเมอไดรบค าสง และยอมรบผลของการกระท า ของตนเองเมอมขอมลหลกฐานมาสนบสนน


เกณฑการใหคะแนนความเชอมนในตนเอง ค าชแจง 1. เกณฑการใหคะแนนนใชส าหรบใหคะแนนความเชอมนในตนเองของผเรยน 2. เกณฑการใหคะแนนนมระดบคะแนน 4 ระดบ ไดแก 4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) และ 1 (ปรบปรง) 3. โปรดพจารณาขอมลอยางหลากหลาย แลวบนทกคะแนนของผเรยนแตละคน โดยใชเกณฑการใหคะแนนตอไปน



4 (ดมาก) พดแสดงความคดเหน ตอบค าถาม ปฏบตกจกรรม การเรยนร และน าเสนอผลงานไดดวยตนเอง

3 (ด) พดแสดงความคดเหน ตอบค าถาม ปฏบตกจกรรม การเรยนรและน าเสนอผลงานไดดวยตนเอง เมอไดรบการเสรมแรง

2 (พอใช) พดแสดงความคดเหน ตอบค าถาม ปฏบตกจกรรม การเรยนรและน าเสนอผลงานไดดวยตนเอง เมอไดรบการเสรมแรง หรอเงอนไขตางๆ

1 (ปรบปรง) พดแสดงความคดเหน ตอบค าถาม ปฏบตกจกรรม การเรยนร และน าเสนอผลงานของตนเอง โดยไดรบความชวยเหลอจากโคชหรอเพอนผเรยน


10.4 การสะทอนผลการประเมนทมประสทธภาพ

การสะทอนผลการประเมน เปนปจจยส าคญของการกระตนใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเองใหมความร ความสามารถดานการรคด รวมทงพฤตกรรมทดขน การสะทอนผลการประเมนมเปาหมาย 3 ประการ ไดแก 1) ผเรยนไดรบทราบผลการประเมนทถกตอง 2) ผเรยนไดรบการสะทอนผลการประเมนเชงบวกจากโคช และ 3) ผเรยนมแรงบนดาลใจและความมงมนในการเรยนร ปรบปรงและพฒนาตนเอง 1. ผเรยนไดรบทราบผลการประเมนทถกตอง หมายถง การทผเรยนสามารถเขาถงผลการประเมนของตนเองซงเปนผลการประเมนทถกตองมประสทธภาพ และสามารถน ามาใชเปนสารสนเทศส าหรบการปรบปรงและพฒนาตนเองไดอยางเปนรปธรรม มทศทางในการพฒนาทชดเจน และมความเปนไปได 2. ผเรยนไดรบการสะทอนผลการประเมนเชงบวกจากโคช หมายถง การทผเรยนไดรบการสอสารผลการประเมน รวมทงแนวทางการปรบปรงและพฒนาจากโคช ในรปแบบตางๆ ทงทเปนวจนภาษา และอวจนภาษา อยางสรางสรรค มความเปนกลยาณมตร สรางแรงบนดาลใจในการปรบปรงและพฒนาตนเองใหดยงขน 3. ผเรยนมแรงบนดาลใจและความมงมนในการปรบปรงและพฒนาตนเอง หมายถง การทผเรยนมแรงบนดาลใจ มความมงมน และมเปาหมายของการปรบปรงและพฒนาตนเองอยางสอดคลองกบผลการประเมน และไดด าเนนการปรบปรงและพฒนาตนเองใหบรรลเปาหมายนนดวยวธการทเหมาะสม


สรป สาระส าคญทน าเสนอในบทน ไดกลาวถงการประเมนผลการโคช โดยมแนวความคดในการประเมนผลการเรยนรทเนนการประเมนเพอการปรบปรงและพฒนา (assessment for improvement) โดยแบงแนวทางการประเมนออกเปน 3 แนวทาง ไดแก 1) การประเมนเพอการเรยนร 2) การประเมนขณะเรยนร และ 3) การประเมนผลการเรยนร โดยหลกการประเมนผลการเรยนรทเสรมพลง มอย 4 ประการ ดงน 1) ใชผประเมนหลายฝาย 2) ใชวธการและเครองมอหลายชนด 3) วดและประเมนหลายครง 4) สะทอนผลการประเมนสการปรบปรงและพฒนา ส าหรบวธการประเมนทเสรมพลงตามสภาพจรงมหลายวธ เชน การสงเกตพฤตกรรม การใชเกณฑการใหคะแนน การใชแฟมสะสมผลงาน การรายงานตนเอง การประเมนภาคปฏบต การจดท าโครงงาน หรอนทรรศการ การทดลองหรอการสาธต และวธการอนๆ ทโคชควรเลอกใชใหเหมาะสมกบบรบท อนงการประเมนผลการโคชมความแตกตางจากการตรวจสอบความเขาใจ (checking for understanding) ตรงทการประเมนใหความส าคญกบการน าไปสการพฒนา ซงจ าเปนตองมเครองมอการประเมนทมคณภาพ และใชการสะทอนผลการประเมน เปนปจจยส าคญของการกระตนใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเองใหมความร ความสามารถดานการรคด รวมทงพฤตกรรมทดขน การสะทอนผลการประเมนมเปาหมาย 3 ประการ ไดแก 1) ผเรยนไดรบทราบผลการประเมนทถกตอง 2) ผเรยนไดรบการสะทอนผลการประเมนเชงบวกจากโคช และ 3) ผเรยนมแรงบนดาลใจและความมงมนในการปรบปรงและพฒนาตนเอง


“หวใจของการประเมน

ทน าไปสสารสนเทศทถกตอง

จะตองมเครองมอการประเมนทมคณภาพ”



วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. (2558). จากหลกสตรแกนกลางสหลกสตร สถานศกษา: กระบวนทศนใหมการพฒนา. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ จ ากด. Battista, Michael T. (2012). Cognition – Based Assessment & Teaching of Geometric Measurement: Building on Student’s Reasoning. Portsmouth: Heinemann. Ebel, Robert L. (1979). Essentials of Educational Measurement. New Jersey: Prentice Hall. Hodges, John R. (2007). Cognitive Assessment for Clinicians. 2nded. New York: Cambridge University Press. Leighton, Jacqueline., and Gierl, Mark J. (2011). The Learning Science in Educational Assessment: The Role of Cognitive Models. New York: Cambridge University Press. Marzano, Robert J. (2000). Transforming Classroom Grading. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development. Moss. Pamela A., and other. (2008). Assessment, Equity, and Opportunity to Learn. New York: Cambridge University Press. Scharmer, C. Otto. (2007). Theory – U Leading From The Future As It Emerges. San Francisco: Berrett – Koehler Publishers. Sprenger, Marilee. (2008). Differentiation Through Learning Styles and Memory. 2nded. California: Corwin Press. Tan, Oon – Seng., and Seng, Alice Seok – Hoon. (2008). Cognitive Modifiability in Learning and Assessment: International Perspectives. Singapore: Cengage Learning Asia Pte Ltd.


“โคชทด

ตองไดใจเดก

นงอยในหวใจเดก

เดกจะเรยนรสงตางๆ

ทกเรองไดอยางมหศจรรย”

การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching) 355

ดรรชนค ำส ำคญ

ค ำส ำคญ หนำ Administrator coaching 41 Advance organizer 298 Classroom – based assessment 299 Cognitive coaching 42 Cognitive quided 299 Concept mapping 298 Content coaching 42 Dialogue 300 Expert coaching 41 Feedback เพมพลงการตรวจสอบตนเอง 275 Feedback เพมพลงปรารถนา 274 Feedback สงเสรมการใชความพยายาม 274 Group discussion 299 Instructional coaching 42 Leadership coaching 42 Learning outcomes mapping 298 Literacy coaching 42 Mental model 277 Peer coaching 41 Peer coaching 301 Power questions 298 Reflection for action 277

356 การโคชเพอการรคด (Cognitive Coaching)


ค ำส ำคญ หนำ Reflection in action 277 Reflection on action 276 Root cause misconceptions analysis 299 Self – assessment 300 Self – reflection 300 three R’s 8 กระตนการคดขนสง 183 กระตนความตองการและความสนใจ 183 กระตนแรงบนดาลใจ 183 กระตนวนยในตนเอง 183 กระบวนการทางปญญา 91 กระบวนการทางสตปญญา 49 กระบวนการทางสมอง 89 กระบวนการประมวลผลขอมลสารสนเทศ 92 กระบวนการรคด 1 กระบวนการรคดของสมอง 89 กระบวนการเรยนร 16 กลวการถกตงค าถาม 184 กลยาณมตรธรรม 147 การก าหนดทางเลอก 69 การก าหนดเปาหมาย 68 การแกปญหาอยางสรางสรรค 56



ค ำส ำคญ หนำ การคนคน 102 การคด 56 การคด 104 การคดขนพนฐาน 105 การคดขนสง 105 การคดเชงตรรกะ 111 การคดเชงระบบ 111 การคดเชงเหตผล 111 การคดไตรตรอง 112 การคดรเรม 112 การคดวเคราะห 110 การคดวเคราะหแกปญหาทตนตอ 256 การคดสรางสรรค 112 การคดสงเคราะห 111 การคดอยางมวจารณญาณ 111 การเคารพ 142 การเคารพนบถอ 145 การเคารพศกดศรความเปนมนษย 142 การโคช 41 การโคชเพอการรคด 42 การจดเกบ 101 การจ า 101



ค ำส ำคญ หนำ การชแจงเปาหมายใหกระจาง 156 การใชกระบวนการคด 10 การใชกระบวนการเรยนรจากบคคลอน 10 การใชพลงค าถามเพอประเมน 3P 332 การซกถามผเรยน 216 การซมซบ 91 การซอสตยตอบคคลอน 154 การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนกอนการเรยนร 213 การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนระยะตดตาม การเรยนร

214

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนระหวางการเรยนร

213

การตรวจสอบความเขาใจของผเรยนหลงการเรยนร 213 การตรวจสอบผลการเรยนร 19 การตรวจสอบผลงาน 217 การตรวจสอบวนจฉย 211 การตรวจสอบสภาพจรง 68 การตงค าถามกระตนการคด 66 การตงค าถามและการฟง 56 การตดสนใจ 69 การตดตามพฒนาการของผเรยน 282 การถอดบทเรยน 19



ค ำส ำคญ หนำ การถอดบทเรยน 65 การถอดบทเรยน 278 การถอดบทเรยนการโคช 20 การท างานใหส าเรจเหนผล 155 การแนะน าใหผเรยนไปเรยนรเพมเตมดวยตนเอง 222 การบรณาการ 25 การแบงความสนใจ 100 การปฏบตการโคช 19 การปฏบตการเรยนร 18 การปฏบตงานดวยส านกรบผดชอบ 156 การประเมนกอนเรยน 330 การประเมนการเรยนร 4 ชวงเวลา 330 การประเมนขณะเรยนร 325 การประเมนตนเอง 325 การประเมนตามสภาพจรงรายบคคล 328 การประเมนตดตามผล 330 การประเมนทเสรมพลง 60 การประเมนผลการโคช 19 การประเมนผลการโคช 70 การประเมนผลการเรยนร 326 การประเมนเพอการเรยนร 325 การประเมนรวบยอด 326



ค ำส ำคญ หนำ การประเมนระหวางทาง 325 การประเมนระหวางเรยน 330 การประเมนหลงเรยน 330 การปรบกระบวนการรคด 91 การเปลยนแปลงจากดานใน 300 การเปดเผย 142 การแปลความหมาย 95 การเผชญกบความจรง 156 การฝก 43 การพฒนาใหดขน 155 การพดตรงและชดเจน 154 การเพม 25 การฟง 156 การฟงอยางสงบ 282 การมความโปรงใส 154 การมโครงงานท างานรวมกน 26 การมวนยในตนเอง 58 การยอมรบ 59 การยอมรบในความสามารถ 145 การยอมรบผด 154 การรกษาและเพมความไววางใจ 157 การรกษาสจจะ 156



ค ำส ำคญ หนำ การรบร 95 การรบรความสามารถในตนเอง 98 การรคด 89 การเรยนแบบ Multi – Disciplinary 25 การเรยนเพอร 15 การเรยนร 1 การเรยนรเชงรบ 90 การเรยนรเชงรก 16 การเรยนรเชงรก 90 การเรยนรดานการรคด 89 การเรยนรทจะฟง 25 การเรยนรทเนนการปฏบตกจกรรม 17 การเรยนรทเนนการรคด 90 การเรยนรทมความยดหยน 24 การเรยนรในสงคมพหวฒนธรรม 25 การเรยนรเพอการเปลยนแปลง 17 การเรยนรเพอการอยรวมกน 16 การเรยนรเพอชวต 16 การเรยนรเพอปฏบตไดจรง 16 การเรยนรภาษา 103 การเรยนรสวนบคคล 295 การเรยนรอยางมความสข 140



ค ำส ำคญ หนำ การลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง 10 การลงรหส 101 การลด 25 การเลอกสงทใหความสนใจ 100 การแลกเปลยนเรยนร 26 การวางแผนการโคช 19 การวางแผนการเรยนร 18 การสราง self – talk 275 การสรางความตระหนกรในตนเองทแทจรง 17 การสรางแรงจงใจภายใน 183 การสอน 21 การสอนซอมเสรม 223 การสะทอนคด 276 การสะทอนคด 3 ระยะ 276 การสะทอนผล 327 การสงเกตพฤตกรรมผเรยน 215 การสอสารความคดความรสก 274 การสอสารเชงบวก 273 การสอสารดวยภาษาทมพลง 149 การสอสารทมประสทธภาพ 149 การสอสารในแนวราบ 281 การสอสารสวนบคคล 325



ค ำส ำคญ หนำ การสอสารอยางสรางสรรค 149 การเสรมพลง 26 การแสวงหาความร 167 การหลอมรวม 25 การใหเกยรตและเคารพ 154 การใหขอมลเพอกระตนการเรยนร 179 การใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรค 273 การใหค าอธบายเพมเตมหรอท าตวอยาง 222 การใหฝกทกษะเพมเตม 223 การใหเพอนชวยเพอน 222 แกไขปรบปรงขอผดพลาดใหผเรยน 65 ขอมลขนาดใหญ 102 คนสมบรณแบบ 77 คลนอลฟา 97 ความเขาใจ 59 ความคด 105 ความคดทแฝงอยภายใน 283 ความจรงใจ 59 ความจ าท างาน 102 ความจ าระยะยาว 102 ความจ าระยะสน 102 ความซบซอน 94



ค ำส ำคญ หนำ ความตองการความผกพน 181 ความตองการความส าเรจ 180 ความตองการอ านาจ 181 ความนาสนใจของสงเรา 96 ความปลอดภย 184 ความปลอดภยทงทางรายกายและจตใจ 145 ความผกพนของผเรยนกบโคช 66 ความรเกยวกบการวจย 60 ความรเกยวกบเทคโนโลย 60 ความรเกยวกบสาระทสอน 61 ความรในวธการสอน 61 ความไววางใจ 139 ความสนใจ 99 ความสม าเสมอในการโคช 167 ความสอดคลองกน 142 ความสามารถดานภาษา 103 ความอดทน 167 ค าถามทกระตนการคด 259 ค าถามทกระตนความอยากร 184 ค าถามทดมคามากกวาค าตอบทถกตอง 186 ค าพดทไมสรางสรรคและสรางสรรค 284 โคช 21



ค ำส ำคญ หนำ โคชการรคด 21 จรณทกษะ 54 จรตในการเรยนร 74 จต 89 จนตมยปญญา 10 จนตะ 11 จดเนนการเรยนร 24 ชแนะ 21 ชวตคอการเรยนร 14 ชวตเพอการเรยนร 14 ชวตแหงการเรยนร 14 ชนชมค าตอบของผเรยน 262 ใชภาษากายทมประสทธภาพ 281 ใชภาษาเชงบวก 281 ตกลงกบผเรยนวาทกค าตอบลวนเปนสงทมคณคา 262 ตงค าถามใหมทงายกวาค าถามเดม 263 ตดสนผลการเรยนร 326 ถามดวยค าถามทชดเจนและเฉพาะเจาะจง 262 ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt 114 ทฤษฎการเรยนรของ Gagné 120 ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย 123 ทฤษฎเครองหมาย 117



ค ำส ำคญ หนำ ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา 119 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Bruner 125 ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธ 180 ทฤษฎสนาม 116 ทกษะการรคด 89 ทกษะการเลาเรอง 194 ทกษะการแลกเปลยนเรยนร 58 ทกษะทางวชาการ 54 ทกษะทางสงคม 54 ท าใหผเรยนทราบผลลพธการเรยนร 183 โทสจรต 74 นกสงเกตการณ 78 นกแสดง 77 บทบาทของโคชในการประเมนการเรยนร 329 บพภาคของการศกษา 9 แบบแขงขน 75 แบบพงพา 75 แบบมสวนรวม 75 แบบรวมมอ 75 แบบหลกเลยง 75 แบบอสระ 75 ปรโตโฆสะ 9



ค ำส ำคญ หนำ ประคบประคอง 211 ประสบการณ 97 ประสบการณเดม 95 ประสาทวทยาศาสตรการรคด 103 ประสาทสมผส 95 ปญญา 9 ปจฉา 11 ผน าการรคด 48 ผปกปอง 78 ผประสานไมตร 79 ผภกด 78 ผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาได 17 ผสอนยคใหมกบการโคชเพอการรคด 48 ผเสพ 78 ผให 77 ผเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร 21 พลงค าถาม 236 พหสต 11 พเลยง 41 พทธจรต 74 ฟงใหไดยน 282 ภาวนามยปญญา 10



ค ำส ำคญ หนำ ภาวะผน าทางวชาการ 65 ภาษา 103 มการบรหารเวลาทด 55 มความมนคงในอารมณ 60 มความยดหยน 60 มความสามารถในการใชภาษา 55 มจรยธรรม 59 มบคลกภาพทด 55 มมนษยสมพนธด 55 มมารยาททางสงคม 55 โมหะจรต 74 ไมขดจงหวะการตอบค าถามของผเรยน 263 ไมย าค าถาม 262 โยนโนมนสการ 9, 105 ระดบของความสข 139 ระดบสตปญญา 97 ระบบประสาท 95 ราคะจรต 74 รจกการคาดผล 63 รจกกาล 63 รจกชมชน 63 รจกตน 63



ค ำส ำคญ หนำ รจกบคคล 63 รจกประมาณ 63 รจกเหต 63 รปแบบการรคด 223 รปแบบการเรยนร 75 แรงจงใจ 180 แรงจงใจภายใน 179 แรงบนดาลใจ 180 แรงบนดาลใจในการเรยนร 44 แรงปรารถนา 180 ลขต 11 วงจรการเรยนรสการพฒนา 18 วางแผนการใชพลงค าถามลวงหนา 261 วาจาทแชมชน 284 วตกจรต 74 วทยาศาสตรการรคด 92 วธการถอดบทเรยน 279 วธการประเมนทมประสทธภาพ 329 วธการเสรมพลง 26 วนยในตนเอง 179 เวนระยะเวลาใหผเรยนคดหาค าตอบ 261 ศรทธาจรต 74



ค ำส ำคญ หนำ ศกยภาพในการเรยนรดวยตนเอง 22 ศกษาคนควาและสรางสรรคนวตกรรม 167 สภาวะทางจตใจ 97 สมาธ 100 สรางความกระตอรอรน 183 สรางความทาทายใหผเรยน 65 สรางบรรยากาศทเออตอการเรยนร 183 สรางแรงบนดาลใจใหกบผเรยน 64 สะทอนคด 21 สาระส าคญ 295 สงเรา 95 สเสาหลกทางการศกษา 15 สอสารอยางมประสทธภาพ 55 สตมยปญญา 10 สตะ 11 สนทรยสนทนา 65 สนทรยสนทนา 282 แสดงความสนใจตอค าตอบของผเรยน 262 หลกการโคชเพอการรคด 44 หลกการเฝาดจตใจและความคด 283 หลกการรบฟงอยางลกซง 283 หลกความเทาเทยม 283



ค ำส ำคญ หนำ หลกเลยงการใชค าถามทชน าค าตอบ 261 หวใจนกปราชญ 11 ใหก าลงใจสนบสนนผเรยน 65 ใหความเอาใจใสตอผเรยน 281 องคประกอบ 3P ทใชในการประเมนผเรยน 331 องคประกอบของการศกษา 9 องคประกอบของค าถาม 217 อวยวะรบสมผส 95 อารมณศลปน 77

การโค้ชเพื่อการรู้คิด¸าร...7.1 แนวค...

Documents