สุขภาพและความปลอดภัยในชีวิตkpp.nfe.go.th/edu_kpp/3lesson/68.pdf ·...

ก

v

หนงสอเรยน สาระทกษะการดาเนนชวต

รายวชาเลอก

สขภาพและความปลอดภยในชวต

ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาข นพ นฐาน พทธศกราช 2551

ระดบ มธยมศกษาตอนปลาย

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดเชยงใหม

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หามจาหนาย

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของสานกงาน กศน. จงหวดเชยงใหม

รหสวชา ทช32005

ก

คานา หนงสอเรยนรายวชาเลอก วชา สขภาพและความปลอดภยในชวต รหส ทช 32005 ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย จดทาขนเพอใหผเรยนไดรบความรและประสบการณ ซงเปนไปตามหลกการและปรชญาการศกษานอกโรงเรยนและพระราชบญญตสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย พ.ศ. 2551 ใหผเรยนมคณธรรม จรยธรรม มสตปญญา มศกยภาพในการประกอบอาชพและสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ดงนน เพอใหการจดกระบวนการเรยนรของสถานศกษามประสทธภาพ สถานศกษาตองใชหนงสอเรยนทมคณภาพ สอดคลองกบสภาพปญหาความตองการของผเรยน ชมชน สงคม และคณลกษณะอนพงประสงคของสถานศกษา หนงสอเลมนไดประมวลองคความร กจกรรมเสรมทกษะ แบบวดประเมนผลการเรยนรไวอยางครบถวน โดยองคความรนนไดนาเนอหาสาระตามทหลกสตรกาหนดไว นามาเรยบเรยงอยางมมาตรฐานของการจดทาหนงสอเรยน เพอใหผเรยนอานเขาใจงาย สามารถอานและคนควาดวยตนเองไดอยางสะดวก คณะผจดทาหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยนสาระรายวชา สขภาพและความปลอดภยในชวต รหส ทช 32005 เลมนจะเปนสอการเรยนการสอนทอานวยประโยชนตอการเรยนตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพอใหสมฤทธผลตามมาตรฐาน ตวชวดทกาหนดไวในหลกสตรทกประการ

คณะผจดทา สานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม

ข

สารบญ เรอง หนา คานา ก สารบญ ค คาอธบายรายวชา จ บทท 1 แผนการเรยนรประจาบทท 1 1

ตอนท 1.1 สภาพแวดลอมกบการสงเสรมสขภาพ 2 เรองท 1.1.1 สภาพแวดลอมทางธรรมชาต 2 เรองท 1.1.2 สงแวดลอมทางสงคม 3

ตอนท 1.2 วธจดสภาพแวดลอมของครอบครว และชมชนทเออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ 4 บทท 2 แผนการเรยนรประจาบทท 2 10

ตอนท 2.1 ความหมายและความสาคญ ของการมสขภาพด 11 ตอนท 2.2 หลกการดแลสขภาพเบองตน การปองกนการสงเสรม

การรกษาพยาบาลเบองตนและการฟนฟสขภาพ 13 ตอนท 2.3 แนะนาวธการออกกาลงกายทถกตองและมขนตอนทถกตอง 14 ตอนท 2.4 การบรโภคอาหารทถกตามหลกโภชนาการและหลกอนามย 16 ตอนท 2.5 การใชยาอยางถกตอง 17

บทท 3

แผนการเรยนรประจาบทท 3 19 ตอนท 3.1.1การเลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ 20 ตอนท 3.1.2 ขอมลขาวสาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ 21 ตอนท3.2.2 สทธผบรโภคและกฎหมายทเกยวของ 22

ค

สารบญ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 แผนการเรยนรประจาบทท 4 23 ตอนท 4.1 การวางแผนชวตเพอการสขภาพทด 24 ตอนท 4.2 การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ 24 ตอนท 4.3 การปรบพฤตกรรมสขภาพ 25 บทท 5 แผนการเรยนรประจาบทท 5 26

ตอนท 5.1 แหลงขอมลสารสนเทศดานสขภาพ 27 ตอนท 5.2 วธแสวงหาและวธเลอกใชขอมลสารสนเทศดานสขภาพ 28

ตอนท 6.1 วธการฝกสตแบบตาง ๆ 30 ตอนท 6.2 การประเมนระดบของการมสต 33

บทท 7 แผนการเรยนรประจาบทท 7 34 ตอนท 7.1 ความหมายความสาคญของการพกผอนการใชเวลาวางและกจกรรมนนทนาการ 35 ตอนท 7.2 แหลงบรการนนทนาการ 36 บทท 8 แผนการเรยนรประจาบทท 8 37

ตอนท 8.1 หลกและวธการเสรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ 38 ตอนท 8.2 การทดสอบและประเมนสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ 40

บทท 9 แผนการเรยนรประจาบทท 9 42

ตอนท 9.1 ปจจยเสยงในการดารงชวต 43

ง

สารบญ (ตอ) บทท 10

แผนการเรยนรประจาบทท 10 50

ตอนท 10.1 การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ 51 ตอนท 10.2 ทกษะการชวยฟนคนชพ 52

บรรณานกรม 56 คณะผจดทา 57 คณะบรรณาธการ/ปรบปรงแกไข 58

รายละเอยดคาอธบายรายวชา ทช 32005 สขภาพและความปลอดภยในชวต

จานวน 3 หนวยกตระดบมธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนรระดบ รเขาใจมคณธรรมจรยธรรมเจตคตทดมทกษะในการดแลและสรางเสรมการมพฤตกรรมสขภาพทด

ปฏบตจนเปนกจนสยวางแผนพฒนาสขภาพดารงสขภาพของตนเองและครอบครวตลอดจนสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการสงเสรมดานสขภาพพลานามยและพฒนาสภาพแวดลอมทด

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จานวน (ชวโมง)

1 สขภาพกบสงแวดลอม -วเคราะหบทบาทและความ รบผดชอบของบคคลทมตอการปองกนโรคการสรางเสรมสขภาพของครอบครวและชมชน

1. สภาพแวดลอมกบการสงเสรมสขภาพ 1.1 สภาพแวดลอมทางธรรมชาต 1.2 สภาพแวดลอมทางสงคม 2. วธจดสภาพแวดลอมของ ครอบครวและชมชนทเออ ตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ

5

2 การดแลสขภาพตนเองและผอน

-ประเมนสขภาพสวนบคคล เพอกาหนดกลวธลดความเสยงและนาไปใชในการสรางเสรมสขภาพของตนเองชมชน และสงคม

1. ความหมายและความสาคญ ของการมสขภาพด 2. หลกการดแลสขภาพ เบองตนการปองกนการ สงเสรมการรกษาพยาบาล เบองตนและการฟนฟสขภาพ 3. กลวธนาไปสการม พฤตกรรมสขภาพดวยการ สรางพลงปญญา 3.1 แนะนาวธการออกกาลง กายทถกตองและมขนตอน 3.2บรโภคอาหารทถกหลกอนามย 3.3การใชยาอยางถกตอง

15

ข

ค ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จานวน

(ชวโมง)

3 สขภาพผบรโภค -อธบายเกยวกบสขภาพผ บรโภค

1. เลอกใชภมปญญาไทยเพอ สขภาพ 2. ขอมลขาวสาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ 3. สทธผบรโภคและกฎหมาย ทเกยวของ

15

4 การบรหารจดการชวต เพอสขภาพ

-วางแผนชวต ตรวจสอบและ ประเมนภาวะปรบพฤตกรรม เพอการมสขภาพทด

1. การวางแผนชวต เพอการม สขภาพทด 2. การตรวจสอบและประเมน ภาวะสขภาพ 3. การปรบพฤตกรรมสขภาพ

10

5 การสงเคราะหประยกต ใชขอมลสารสนเทศดาน สขภาพ ความปลอดภย การออกกาลงกายและการเลนกฬา

1. การเลอกใชขอมล ขาวสาร ทางดานสขภาพไดอยางถก ตอง 2. อธบายหลกการและวธการ นาเสนอและเผยแพรขอมล สารสนเทศดานสขภาพ ความปลอดภย การออก กาลงกายและการเลนกฬา

1. แหลงขอมลสารสนเทศ 2. วธการแสวงหาและวธเลอก ขอมลสนเทศ การสงเคราะห ประยกตใชขอมลสนเทศ ดานสขภาพและสมรรถภาพ 3. หลกการและวธนาเสนอ และเผยแพรขอมลขาว สาร สนเทศดานสขภาพ ความ ปลอดภย การออกกาลงกาย และการเลนกฬา

10

6 การมสต -บอกวธการฝกสตประโยชน และประเมนระดบของการมสต

1. วธการฝกสตแบบตางๆ 2. ประโยชนของการมสต 3. การประเมนระดบของ การมสต

15

7 การพกผอนและนนทนาการ

-ออกกาลงกายพกผอนฝกจต และรวมกจกรรมนนทนาการทเหมาะสมจนเปนกจนสย

1. ความหมายความสาคญของ การพกผอนการใชเวลาวาง และกจกรรมนนทนาการ 2. แหลงบรการนนทนาการ

10

ง ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จานวน

(ชวโมง)

8 การทดสอบและสรางเสรมสมรรถภาพทางกาย เพอสขภาพ

-ประเมนสรางเสรมและดารง สมรรถภาพทางกายและทางจตตามหลกการสรางเสรม สมรรถภาพเพอสขภาพ

1. หลกและวธการสรางเสรม สมรรถภาพทางกายเพอ สขภาพ 2. การทดสอบและประเมน สมรรถภาพทางกายเพอ สขภาพ

10

9 ความปลอดภยในชวต -ประเมนความเสยงตอสขภาพ และแสวงหาแนวทางปองกน อนตรายเพอความปลอดภย ในชวต

1. ปจจยเสยงในการดารงชวต 1.1 สงเสพตด 1.2 โรคตดตอทาง เพศสมพนธ 1.3 อบตเหต 2. การปองกนและหลกเลยง ปจจยเสยง

10

10 การปองกนหลกเลยงและทกษะการชวยฟนคนชพ

1. แสดงทกษะการใหความ ชวยเหลอเมอเกดสถานการณ คบขนไดอยางถกตอง 2. แสดงทกษะการชวยฟน คนชพไดอยางถกตอง

1. การปองกนหลกเลยงและ การใหความชวยเหลอเมอ เกดอบตเหตอคคภยและ อนตรายจากมลพษและ สารเคม 2. ทกษะการชวยฟนคนชพ

20

1

แผนการเรยนรประจาบท บทท 1สขภาพกบสงแวดลอม

สาระสาคญ สขภาพและสงแวดลอมมความสมพนธกน บคคลจะมสขภาพและสงแวดลอมทดไดนน นอกจากตองม

พฤตกรรมสขภาพทด มวธการปองกนโรคทถกตองเหมาะสมแลว การอาศยอยในสภาพทมสงแวดลอมทดยงเปนปจจยสาคญทสงผลตอภาวะสขภาพ และปญหามลพษทเกดขนกบสงแวดลอม เปนปญหาสาคญทสงผลกระทบตอสขภาพของคนเรา โดยสรปแลวสงแวดลอมถอวามอทธพลตอสขภาพของมนษยเปนอยางมาก

ผลการเรยนรทคาดหวง วเคราะหบทบาทและความรบผดชอบของบคคลทมตอการปองกนโรคการสรางเสรมสขภาพของ

ครอบครวและชมชน

ขอบขายเนอหา 1. สภาพแวดลอมกบการสงเสรมสขภาพ 2. วธจดสภาพแวดลอมของครอบครว และชมชนทเออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ

กจกรรมการเรยนร 1. ศกษาเอกสาร 2. ทากจกรรมทไดรบมอบหมาย

สอประกอบการเรยนร 1. เอกสารประกอบการเรยนร 2. สอ VCD 3. แหลงเรยนรในชมชน

ประเมนผล 1. ประเมนผลจากใบงาน/แบบฝกหด

2

ตอนท 1.1 สภาพแวดลอมกบการสงเสรมสขภาพ

เรองท 1.1.1 สภาพแวดลอมทางธรรมชาต

1.1 สงแวดลอมหมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวเรา ทงทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม เชน ปาไม ดน สตว แมนา อากาศ ถนน อาคาร บานเรอน ประเพณ วฒนธรรม ซงมอทธพลตอชวตและความเปนอยของมนษย

1.2 ลกษณะของสงแวดลอม แบงออกเปนลกษณะกวาง ๆ ได 2 สวนคอ 1. สงแวดลอมทางธรรมชาต เชน ปาไม ภเขา ดน นา อากาศ ทรพยากร 2. สงแวดลอมทางสงคม ทเปนทงรปธรรมและนามธรรม เชน ชมชนเมอง สงกอสราง

โบราณสถานศลปกรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ และวฒนธรรม

1.3 ปญหาสงแวดลอมทมผลกระทบตอสขภาพ 1. มลพษทางอากาศ หมายถง ภาวะอากาศทมสารเจอปนอยใน

ปรมาณทสงกวาระดบปกตเปนเวลา นานพอทจะทาใหเกดอนตรายแก มนษย สตว พช หรอทรพยสนตาง ๆ อาจเกดขนเองตามธรรมชาต เชน ฝนละอองจากลมพาย ภเขาไฟระเบด แผนดนไหว ไฟไหมปา กาซ ธรรมชาต กรณทเกดจากการกระทาของมนษย ไดแก มลพษจากทอ ไอเสยของรถยนต จากโรงงานอตสาหกรรมจากขบวนการผลต จาก กจกรรมดานการเกษตร จากการระเหยของกาซบางชนด ซงเกดจากขยะมลฝอยและของเสย

2. มลพษทางนา (Water Pollution) นาเปนปจจยทสาคญในการดารง ชวตมนษย นอกเหนอจากการอปโภคบรโภคในชวตประจาวนแลว นายงมบทบาทสงในการรงสรรคอารยะธรรมความมนคงและมงคงของสงคม มนษยชาตไดประโยชนมหาศาลจากทรพยากรนามาโดยตลอด แตในปจจบนปญหาการขาดแคลนนา และการเกดมลพษทางนายงทวความรนแรงขนทกขณะ เนองจากผใชนาสวนใหญขาดความรบรและจตสานกรบผดชอบตอปญหาทเกดขนในอนาคตอนใกล สถานการณของทรพยากรนาอาจเกดปญหาใหญถงขนวกฤต โดยเฉพาะในดานการขาดแคลนนา ทงนเนองจาก

- แนวโนมทจะเกดภยแลงมากขน - นาในแหลงนาตาง ๆ มคณภาพลดลง - การใชนาฟมเฟอยในกจการตาง ๆ อนไดแก เกษตรกรรม อตสาหกรรม พาณชยกรรม การใชนา ในครวเรอนและธรกจ บรการตาง ๆ 3. มลพษทางดน (Soil Pollution or Land Pollution) หมายถง ดนทเสอมคาไปจากเดมหรอม

สารมลพษเกนขดจากดจนเปนอนตรายตอสขภาพ และพลานามย ตลอดจนการเจรญเตบโตของพช และสตว ทงโดยทางตรงและทางออม

4. มลพษทางเสยง (noise pollution) เสยงดง (loud noise) หรอเสยงรบกวน (noise) หมายถง สภาวะทมเสยงดงเกนปกตหรอเสยงดงตอเนองยาวนาน จนกอใหเกดความราคาญ หรอเกดอนตรายตอระบบการไดยนของมนษย และหมายรวมถงสภาพแวดลอมทมเสยงสรางความรบกวน ทาใหเกดความเครยดทงทางรางกายและจตใจ

3

เรองท 1.1.2 สงแวดลอมทางสงคม สงแวดลอมทางสงคม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา ทคนสรางขนมาเพอใชประโยชนในดาน

ตาง ๆ เชน อาคารบานเรอน สงของเครองใชตาง ๆ วฒนธรรม ประเพณ การสรางสรรคสงแวดลอมทางสงคมในแตละแหง จะมลกษณะแตกตางกนตามสภาพแวดลอม เชน

สงแวดลอมทางสงคมในแตละครอบครว และในแตละโรงเรยน จะแตกตางกนไป 1. สงแวดลอมทางสงคมในครอบครว ในแตละครอบครวจะมการเปนอย และการปฏบตตนแตละท

แตกตางกน ทงนขนอยกบวฒนธรรมในครอบครวทถายทอด อบรม และปลกฝงจนเปนนสยสบตอกนมา เชน บางครอบครวสมาชกในบานพดาสภาพ มนาใจ เออเฟอเผอแผตอกน

2. สงแวดลอมทางสงคมในโรงเรยนสงแวดลอมทางสงคมในโรงเรยนทเปนสถานทหรอสงของเครองใช ตาง ๆ เปนสงทมคณคาตอการดาเนนชวตของบคคลในโรงเรยนสวนวฒนธรรมในโรงเรยน เชน เครองแตงกาย การพด การแสดงความเคารพ เปนแบบอยางของพฤตกรรมทดทโรงเรยนพยายามถายทอดใหกบนกเรยนในแตละรน

อทธพลของสงแวดลอมทางสงคมตอการดาเนนชวต

สงแวดลอมทางสงคมในครอบครวและโรงเรยน มผลตอการดาเนนชวตของสมาชกในครอบครวและสมาชกในโรงเรยน เชน

บานและโรงเรยนทตงอยในบรเวณทสกปรก หรอในบรเวณทมอากาศไมด กจะมผลตอสขภาพของคนในบานและนกเรยนในโรงเรยน เชน เจบปวยไดงาย เพราะหายใจเอาอากาศเสยเขาไป

บานและโรงเรยนทตงอยในบรเวณทมเสยงดงมาก เชน บานอยใกลสนามบน กทาใหสมาชกในบานมปญหาในเรองการสอสาร ตองพดเสยงดงหรอถาเปนโรงเรยนอยใกลสนามบน นกเรยนจะเรยนหนงสอไมรเรอง ทางโรงเรยนอาจตองปรบปรงสภาพแวดลอมเพอแกปญหา เชน ปลกตนไมมาก ๆ เพอดดซบเสยง หรอตดเครองปรบอากาศในหองเรยน เปนตน

บานและโรงเรยนทตงอยในบรเวณชมชนทมอาคารสง ๆ ลอมรอบกจะมผลทาใหบรเวณบานและบรเวณโรงเรยนมสภาพอากาศคอนขางรอนเพราะลมพดผานลาบากมาก เนองจากถกอาคารสงๆ กนทางลมไว

การอนรกษสงแวดลอมทางสงคม

สงแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรมในโรงเรยน เปนสงทมคณคาตอการดาเนนชวตของนกเรยนในโรงเรยน เชน อาคารเรยน สนามกฬา อปกรณ การเรยนตาง ๆ ไฟฟา นาประปา รวมทงวฒนธรรมตาง ๆ เปนตน สงเหลานเปนสงทมคณคา ดงนนเราตองชวยกนดแลรกษาและสบทอด เพอใหเกดประโยชนตอนกเรยนในโรงเรยน รวมทงเกดความภาคภมใจ

นกเรยนสามารถมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมทางสงคมในโรงเรยนไดดงน 1. ชวยกนดแลรกษาอปกรณและเครองมอเครองใชของโรงเรยน เชน โตะ เกาอ อปกรณการเรยน

อปกรณกฬา เมอใชแลวใหเกบเขาท ถาพบวามสงของใดชารด ใหแจงเจาหนาททรบผดชอบใหซอมแซม 2. ใชนาและไฟฟาอยางประหยด เชน เมอเปดกอกนาแลวใหปดสนทไฟฟาตามหองเรยนและอาคาร

เรยน เมอเลกใชแลวใหชวยกนปดใหเรยบรอย ซงเปนการชวยประหยดพลงงานดวย 3. ปฏบตตนตามวฒนธรรมในโรงเรยน เชน แตงกายถกตองตามทโรงเรยนกาหนด พดจาสภาพ

เรยบรอย แสดงความเคารพคณครอยางเหมาะสม เขาแถวซออาหาร เปนตน

4

ตอนท 1.2 วธจดสภาพแวดลอมของครอบครว และชมชนทเออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ ทกคนควรตระหนกถงความสาคญของสงแวดลอม ปลกฝงแนวคดคานยมในการดแลสงแวดลอม เรมตงแตในบาน ในชมชน และมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอม รวมทงการใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยด และชวยกนพฒนาสงแวดลอมเพอการมสขภาพด

วธจดสภาพแวดลอมของครอบครว เออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ

สภาพแวดลอมของครอบครวประกอบไปดวยปจจยทง ๔ ดาน อนไดแกดานการอบรมเลยงด ดานความสมพนธภายในครอบครว ดานทอยอาศย และดานความคาดหวงของครอบครว ดานการอบรมเลยงด

สภาพแวดลอมของครอบครวในดานการอบรมเลยงด ไดแก การไดรบความรก เอาใจใสดแล จากบดา มารดา หรอผปกครอง, บดา มารดา หรอผปกครองชวยใหหายกลมใจ และคลายทกขและบดา มารดา หรอผปกครองมความภาคภมใจในตวนกเรยน ดานความสมพนธภายในครอบครว

สวนมากมสภาพแวดลอมของครอบครวในดานความสมพนธอนดบแรก ไดแก บดา มารดา อยรวมกนเปนครอบครวทอบอน, บดา มารดาหรอผปกครองไมทะเลาะววาทกน และพ หรอ นองไมทะเลาะกน ดานทอยอาศย

ดานทอยอาศย สภาพแวดลอมของครอบครว ตองใชระยะเวลาการเดนทางมาวทยาลยเปนเวลานาน, บานหลงพอประมาณ ไมคบแคบ นาอยและไมมปญหาเรองไฟฟา น าทใชบรโภค อปโภค ดานความคาดหวงของครอบครว

มสภาพแวดลอมของครอบครวในดานความคาดหวง ไดแก ใหรางวล หรอ ของขวญเมอลกๆไดคะแนนดสาเรจการศกษาในระดบปรญญาตร และบดา มารดา หรอผปกครองสนบสนนทนทรพยในการเรยน

วธจดสภาพแวดลอมของชมชนทเออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ

1. การสรางจตสานกดานสงแวดลอมชมชน การจดงานรนเรงหรอกจกรรมตางๆ ในชมชน หากมการตกแตงสถานทควรคานงถงเรองดงน 1.1. ตกแตงดวยวสดทไมเปนอนตรายและภาระตอสงแวดลอม ใชวสดทสามารถใชได หลายครง และนากลบมาใชใหมได

1.2. ไมใชโฟมในการตกแตง 1.3. ใชตนไม วสดธรรมชาต เชน ใบตอง ดอกไมสด ในการตกแตงสถานทใหมากทสด

2. การสงเสรมคณภาพสงแวดลอมชมชนดวยสอ ในพนทของชมชนแตละแหงนน ควรจดใหมปานรณรงคดานสงแวดลอม เพอใหขอมลหรอเตอนใจแกผพบเหน โดยตดตงแบบถาวรควรคานงถงความเหมาะสมสวยงาม จะสามารถกระตนเตอนใหคนในชมชนตระหนกถงความรวมรวมใจกน รกษาคณภาพสงแวดลอมในชมชนไดเปนอยางด

3. ชมชนกบการอนรกษทรพยากรทองเทยว สถานททองเทยว กจกรรมและวฒนธรรม ประเพณของทองถน นอกจากจะเปนสมบตทนาภาคภมใจของชมชนทองถนแลว ยงกอผลเศรษฐกจของทองถนอกดวย การรวมแรงรวมใจกนอนรกษทรพยากรทองเทยวใหคงอยอยางยงยน จงเปนสงจาเปนอยางยงเชน - ชวยกนรกษาสภาพธรรมชาตใหคงความสมบรณไวมากทสด – บรณปฏสงขรณแหลงโบราณสถานอยางถกวธ เพอใหคงอยคชมชนตลอดไป – รณรงคสงเสรมและฟนฟขนบธรรมเนยมประเพณของทองถน

5

– รกษาศลปหตถกรรมทเปนเอกลกษณดงเดมของทองถน โดยอาจนามาผลตเปนสนคาทระลก 4. การปองกนปญหาขยะในชมชน

การมสวนรวมของคนในชมชน เพอปองกนปญหาขยะในชมชนทาไดโดย – ลดการนาขยะเขาบาน กอนซอของเขาบานทกครง ควรถามตนเองวามความตองการและจาเปน จรงๆ หรอไม เพราะของทเหลอใชจากการใช นนคอปรมาณขยะชมชนทเพมขน – มถงขยะประจาบาน ถงขยะควรเปนภาชนะทแขงแรงมฝาปดมดชดสามารถปองกนแมลงและสตว – แยกขยะกอนทง วสดบางชนดสามารถนามาใชใหมได หรอนาไปแปรรปเพอกลบมาใชอกได เชน ขวด แกว โลหะ หรอกระดาษเปนตน วสดเหลานสามารถขยายไดเปนการลดปรมาณขยะทจะนา ไปกาจดอก – ทงขยะใหถกท ตามจดทกาหนดไวสาหรบการทงขยะเทานน

ขอปฏบต 1. ใหมการกาจดขยะในบาน และทงขยะในทรองรบ 2. หลกเลยงการใชวสดอปกรณ ทกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม 3. ใหมและใชสวมทถกสขลกษณะ 4. ใหมการกาจดนาทงในครวเรอน ทถกตอง 5. ใชทรพยากรอยางประหยด 6. อนรกษและพฒนาสงแวดลอม

ผลกระทบตอสขภาพ

ปญหาสงแวดลอม - ขยะมลฝอย -มลพษทางนา -มลพษทางอากาศ -มลพษทางเสยง - ดนเสย

ดานรางกาย - เกดโรคภยไขเจบตาง ๆ - สขภาพกายเสอมโทรม - รางกายออนแอ - เกดโรคตดตอแพรออกไปอยาง รวดเรว

ดานจตใจ - เกดความราคาญ หงดหงด - เกดความเครยด - เกดความเบอหนาย ทอแท

ดานความปลอดภย - ไมมทอยอาศย - ทรพยสนเสยหาย - เกดอาชญากรรมตาง ๆ - เกดอบตเหตไดงาย

6

การปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม : ทมผลตอสขภาพ ลดหรอหลกเลยงการใชวสด อปกรณ สารเคม ททาลายสงแวดลอม

กาจดขยะมลฝอยในบานใหถกวธ

กาจดนาทงในบานอยางถกวธ กอนระบายสคระบายนา

7

ใชนาอยางประหยด

ใชไฟฟาอยางประหยด

มสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอม

8

แบบฝกหด : สขภาพกบสงแวดลอม

คาสง ใหนกศกษาแสดงความคดเหน ดานการดแลสขภาพตนเองทมผลกระทบตอสงแวดลอม ตามหวขอทกาหนดใหตอไปน

พฤตกรรมทแสดงออกถงความรบผดชอบตอสขภาพของสวนรวม ความรบผดชอบตอ พฤตกรรมการแสดงความรบผดชอบ(อยางไร)

ตนเอง

1……………………………………………………… 2……………………………………………………… 3………………………………………………………

ครอบครว

1……………………………………………………… 2……………………………………………………… 3………………………………………………………

สถานศกษา

1……………………………………………………… 2……………………………………………………… 3………………………………………………………

ชมชน

1……………………………………………………… 2……………………………………………………… 3………………………………………………………

9

แบบฝกหด : สขภาพกบสงแวดลอม

คาสง ใหนกศกษาสารวจพฤตกรรมของตนเอง ในการดแลรกษาสงแวดลอม ตามหวขอทกาหนดใหตอไปน โดยการขด ลงในตาราง ตามความเปนจรง

พฤตกรรม ทาประจา ทาบางครง ไมเคยทา หมายเหต 1. ทงขยะลงในถงขยะสาธารณะ 2. เดดดอกไมในสวนสาธารณะ 3. ทาลายแหลงนาขงเพาะพนธยงในชมชน 4. ใชชอนกลางขณะกนอาหารรวมกบผอน 5. ใชผาปดปากและจมก ขณะจามหรอไอ 6. ทาความสะอาดสถานทสาธารณะในชมชน 7. เขารวมรณรงคปองกนโรค 8. ใชนาและไฟฟาอยางประหยด

10

แผนการเรยนรประจาบท บทท 2 การดแลสขภาพตนเองและผอน

สาระสาคญ ปจจบนสงคมไทยไดมการเปลยนแปลงจากสงคมเกษตรกรรมไปสสงคมอตสาหกรรม การใชชวตของ

คนเปลยนไปทงในแงการใชแรงงานทางานมาใชสมองนงโตะทางาน การใชชวตอยางเรงรบทาใหเกดความเครยด ขาดการออกกาลงกาย ขาดการรบประทานอาหารทมคณภาพ ขาดความสนใจตอสขภาพตวทาใหเกดโรคตางๆ ซงเกดจากการไมดแลตวเองใหดเชน โรคหลอดเลอดหวใจตบ โรคหลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง โรคมะเรงซงโรคเหลานสามารถปองกน หรอลดอบตการณไดโดยการทเราใสใจดแลตวเอง เพยงใชเวลาวนละประมาณ 1 ชวโมงกสามารถทาใหสขภาพดขน

ผลการเรยนรทคาดหวง

ประเมนสขภาพสวนบคคลเพอกาหนดกลวธลดความเสยงและนาไปใชในการสรางเสรมสขภาพของตนเองชมชนและสงคม

ขอบขายเนอหา

1. ความหมายและความสาคญ ของการมสขภาพด 2. หลกการดแลสขภาพเบองตนการปองกนการสงเสรมการรกษาพยาบาล เบองตนและการฟนฟสขภาพ 3. กลวธนาไปสการม พฤตกรรมสขภาพดวยการ สรางพลงปญญา

กจกรรมการเรยนร

1. ศกษาเอกสาร 2. ทากจกรรมทไดรบมอบหมาย

สอประกอบการเรยนร

1. เอกสารประกอบการเรยนร 2. สอ VCD

3. แหลงเรยนรในชมชน

ประเมนผล

1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากใบงาน/แบบฝกหด

11

ตอนท 2.1 ความหมายและความสาคญ ของการมสขภาพด สขภาพ คออะไร ????

การมสขภาพทด เปนสงททกคนตางกพงปรารถนาทจะม กอนอนเรากควรจะเขาใจในความหมายทแทจรงของคาวา "สขภาพ" กนกอน วาสขภาพนนมความหมายวาอยางไร และคณเขาใจความหมายของคาวาสขภาพทถกตองแลวหรอยง ??

สขภาพ มความหมาย 3 ประการ คอ 1. ความปลอดภย (Safe) 2. ความไมมโรค (Sound) 3. ความปลอดภย และไมมโรค (Whole) องคกรอนามยโลก ไดใหคานยามคาวา สขภาพ หมายถง สขภาวะทสมบรณทงทางกาย ทางจต และ

ทางสงคมตามรางพระราชบญญตสขภาพแหงชาต 2545 ใหความหมายของคาวา สขภาพ คอ ภาวะทมความพรอมสมบรณทงทางรางกาย คอ รางกายทสมบรณแขงแรง คลองแคลว มกาลง ไมเปนโรค ไมพการ ไมมอบตเหตอนตราย มสงแวดลอมทสงเสรมสขภาพ ดงนน "สขภาพ" จงหมายถง "การมรางกายแขงแรง ปราศจากโรคภยไขเจบในทกสวนของรางกาย มสขภาพจตด และสามารถปรบตวใหอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางปกตสข ผมสขภาพดถอวาเปนกาไรของชวต เพราะทาใหผเปนเจาของชวตดารงชวตอยอยางเปนสขได" นนเอง จะเหนไดวา สขภาพนน ไมไดมเพยงทางกายและทางจตใจเทานน แตยงรวมถงการปรบตวเขาสสงคมไดอยางมความสขดวย เมอรอยางนแลว เรากควรจะรกษาสขภาพของเราใหดอยเสมอ เพอทเราจะไดมจตใจทมความสข รนเรง ไมตดขด มเมตตา มสต มสมาธ และการทครอบครวจะมความอบอน ชมชนเขมแขง และสงคมมความยตธรรมไดนน จะตองเกดขนจากการจดการทางสขภาพในระดบตางๆทงสขภาพในระดบของปจเจกบคคล (Individual Health) สขภาพของครอบครว (Family Health) อนามยชมชน (CommunityHealth) และสขภาพของสาธารณะ (Public Health) นนเอง ความสาคญของสขภาพ

หลายคน อาจสงสยวา "สขภาพ" นน มความสาคญอยางไร และทาไมคนเราจงตองดแล รกษาสขภาพ ในสอการเรยนรน จงไดนาพระพทธภาษตทางพระพทธศาสนามาอธบายความสาคญของสขภาพ ดงน

"อโรคยา ปรมา ลาภา” ความหมาย “ความไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ” นบเปนสจธรรมททกคนสามารถสมผสไดดวยตนเอง อยางเวลาทเราเจบปวย ไมสบาย ตองทานยา

เพอรกษาและบรรเทาอาการเปนปวย รวมทงอารมณหงดหงด และราคาญใจ ทไมสามารถดาเนนกจวตรประจาวนไดตามปกต เรากจะเหนไดวาเวลาทเราไมเจบ ไมปวยนน มนชางเปนเวลาทมความสขยงนก พระพทธสภาษตน จงเปนทยอมรบกนทวไป แมแตชาวอารยประเทศทางตะวนตก กยงยอมรบและเหนพองตองกนวา“สขภาพ คอพรอนประเสรฐสด"

นอกจากน ยงมสภาษตของชาวอาหรบโบราณทกลาวไววา “คนทมสขภาพด คอคนทมความหวง และคนทมความหวง คอคนทมทกสงทกอยาง” นนกหมายความวา "สขภาพ คอวถแหงชวต" โดย สขภาพ เปนเสมอนหนงวถทาง หรอหนทางซงจะนาไปสความสข และความสาเรจตางๆ ไดนนเอง

13

ตอนท 2.2 หลกการดแลสขภาพเบองตน การปองกนการสงเสรมการรกษาพยาบาลเบองตน และการฟนฟสขภาพ

หลกการดแลสขภาพเบองตน

1. รบประทานอาหาร อยางถกตองเหมาะสม อาหารเชาสาคญมากเพราะชวงเชารางกายขาดนาตาลถาไมรบประทานอาหารเชาจะเกดภาวะขาด

นาตาลซงจะมผลทาใหความคดตอตน ไมปลอดโปรง วตกกงวล ใจสน ออนเพลย หงดหงดโมโหงาย มอเชารบประทานไดเชาทสดยงด (ระหวางเวลา 6.00 –7.00 น.) เพราะทองวางมานานหากยงไมมอาหารใหดมนาอนหรอนาขาวอน ๆกอน ควรทานขาวตมรอน ๆจะชวยใหงายตอการขบถายอจจาระ ถาจาเปนตองรบประทาน(สาย)ใกลอาหารมอกลางวน อยารบประทานมาก

อาหารกลางวนควรเปนอาหารหนกเชน ขาวสวย พรอมกบขาวครบ 5 หม เพราะรางกายตองใชพลงงานมากและควรรบประทานใหเพยงพอแกความตองการของรางกาย

2. ขบถายอจจาระ ปสสาวะ สมาเสมอทกวน 3. ใสเสอผาใหเหมาะสมกบฤดกาล เชนหนาหนาวกใสเสอผาหนา ๆ สวมหมวก ถงมอ ถงเทา

ขณะนอนตอนกลางคนควรหมผาปดถงอก 4. ออกกาลงกายควรออกกาลงกายกลางแจงทกวน 5. รกษาความสะอาดของสถานทพกอาศยเพอชวยใหสงแวดลอมดอากาศด 6. รกษาอารมณใหปลอดโปรงแจมใสตลอดทงวนและอยาลมนงสมาธทกวน 7. พกผอนใหเพยงพอเหมาะสมกบเพศและวยไมควรนอนดกเกน 20.00 น. ตดตอกนหลายวน 8. มทาทาง และอรยาบถทถกตองเหมาะสมในการทางานในชวตประจาวน

14

ตอนท 2.3 แนะนาวธการออกกาลงกายทถกตองและมขนตอนทถกตอง การสงเสรมสขภาพเปนมตหนงทางสขภาพทมความสาคญมากทจะชวยใหเราดารงชวตอยอยางปกต

สข ในการสงเสรมสขภาพจะตองมความรความเขาใจ เกยวกบความหมายของมตสขภาพ เขาใจหลกและวธปฏบตในการสงเสรมสขภาพ เพอนาไปสการปฏบตในการสงเสรมสขภาพไดอยางถกตอง

การดแลสขภาพตนเองเปนกระบวนการทบคคลกระทากจกรรมตางๆ ทเปนการสงเสรมสขภาพ การ ปองกนการเกดโรคและการเจบปวย การรกษาอาการผดปกตและการเจบปวยการดแลสขภาพตนเอง

แบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ 1. การดแลสขภาพตนเองในภาวะปกต 2. การดแลสขภาพตนเองเมอรสกวาผดปกต 3. การดแลสขภาพตนเองเมอเจบปวยและไดรบการกาหนดวาเปนผปวย ประโยชนของการสงเสรมสขภาพ

1. มสขภาพดทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ทาใหดารงชวตอยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางปกตสข

2. โอกาสเกดโรค การเจบปวย และความผดปกตตางๆมนอยมาก 3. ไมเสยเวลาในการเรยน เนองจากไมเจบปวย 4. ไมเสยคาใชจายในการรกษาอาการเจบปวยตางๆ 5. มพฒนาการทางดานรางกายเปนไปตามปกต การออกกาลงกายหมายถง การเคลอนไหวรางกาย หรอการกระตนใหสวนตางๆของรางกายทางาน

มากกวาภาวะปกตอยางเปนระบบระเบยบโดยคานงถงความเหมาะสมของเพศ วยและสภาพรางกายของแตละบคคลจนสงผลใหสวนตางๆของรางกายนนๆ มการเปลยนแปลงทดขน และสามารถดารงชวตไดอยางเปนสขและมคณภาพ

หลกปฏบตเพอนามาใชในการวางแผนและจดเวลาในการออกกาลงกาย 1. ยดหลก "4 พ"คาวา "หลกสพอ" ประกอบดวย "บอยพอ หนกพอ นานพอ และพอใจ" 2. สารวจสขภาพของตนเอง 3. ตดสนใจเลอกชนดของการออกกาลงกายโดยตองใหเหมาะกบเพศและวย 4. กาหนดโปรแกรมออกกาลงกาย 5. ขอควรระวงในขณะออกกาลงกายควรหยดออกกาลงกายทนทหากขณะออกกาลงกายม

อาการผดปกตเกดขน

การเตรยมตวกอนออกกาลงกาย กอนออกกาลงกายทกครง ทานตองทาการอบอนรางกายกอน อาจใชวธเดนภายในบาน รอบบานหรอ เดนสายพาน ฯลฯ โดยปกตแลวควรใชเวลาในการอบอนรางกายประมาณ 5-10 นาท ซงในการทา

ความอบอน รางกายนจะทาใหเลอดไปเลยงอวยวะสวนตาง ๆ ไดมากขน และหลอดเลอดมการเตรยมความ

พรอมมากขน เปนการปองกนการบาดเจบจากการออกกาลงกาย

15

เทคนคการออกกาลงกายอยางถกวธ 1. การออกกาลงกายใหไดผลดทสดคอ ไมควรออกกาลงกายนอยกวา 30 นาท/ครง และ

ไมควรนอยกวา 3 ครงตอสปดาห ทางทดควรจะหมนออกกาลงกายอยางสมาเสมอ รางกายจะไดปรบสมดลอยางสมบรณแขงแรง2. ถาเหนอยจากการออกกาลงกายควรหยดอยาออกกาลงกายแบบหกโหม อยาฝนสงขารตวเอง และกาลงของตวเองเดดขาด เพราะจะทาใหกลามเนอฉกขาดไดงายและเกดอนตรายตอรางกายได

3. กอนออกกาลงกายทกครงควรวอรมรางกายกอนเพอเปนการปรบอณหภมใหรางกายพรอม และเตรยมกลามเนอเพอยดและคลายตวอยางยดหยน สวนเวลาทออกกาลงกายเสรจกควรวอรมอพดวยเชนกน เพอชวยลดการปวดเมอย

4. เวลาทออกกาลงกายในชวงแรกๆอาจจะรสกปวดเมอยไดอยางเหนไดชด แตถาคณออกกาลงกายเปนประจาอาการปวดเมอยจะนอยลง

5. คณควรจะเปลยนรปแบบในการออกกาลงกายบางเพอความสนก เพมความหลากหลาย และ ไมนาเบอ เพราะแตละกฬากมขอดแตกตางกนออกไป

6. ควรดมนากอนออกกาลงกายประมาณ 3 ชวโมงประมาณ 2-3 แกว และในระหวางเลนกควรดม 1-2 แกว เพอเปนการชดเชยการสญเสยนาระหวางทออกกาลงกาย และปองกนไมใหรางกายเกดอาการเกรงเปนตะครว คลนไสหรอปวดหว เนองจากภาวะขาดนานนเอง

7. ไมควรดมกาแฟกอนออกกาลงกายเพราะสารคาเฟอน จะไปกระตนการทางานของหวใจทาใหรสกเหนอยหอบระหวางทออกกาลงกายไดคะ

การปฏบตตวหลงการออกกาลงกาย

หลงจากออกกาลงกายแลว อยาหยดออกกาลงกายในทนท โดยเฉพาะทานทออกกาลงกายอยางหนก เพราะจะทาใหเลอดไปเลยงสมองไมทน อาจทาใหเกดอาการหนามด ควรอบอนรางกายประมาณ 5-10 นาท จนกระทงชพจรกลบคนสสภาพปกต และควรดมนาใหเพยงพอภายหลงออกกาลงกาย ประโยชนของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายอยางสมาเสมอจะทาใหสขภาพรางกายแขงแรง ระบบตาง ๆ ในรางกายทางานไดอยางมประสทธภาพ เชน - ชวยใหระบบไหลเวยนของเลอดทางานไดด ไปเลยงสวนตาง ๆ ไดมากขน ปองกนการเกดโรคหวใจโรคความดนตา มภมตานทานของรางกายดขน และปองกนโรคตาง ๆ เชน โรคเบาหวาน โรคอวน โรคขอเสอม เปนตน - ชวยในการควบคมนาหนก การทรงตว และทาใหการเคลอนไหวคลองแคลวขน

- ชวยใหระบบขบถายทางานไดดขน - ชวยลดความเครยด และทาใหการนอนหลบพกผอนดขน

16

เรองท 2.4 การบรโภคอาหารทถกตามหลกโภชนาการและหลกอนามย

อาหาร หมายถง สารซงอาจเปนของแขงหรอของเหลวทรบประทานเขาไปแลว ไมเปนพษหรอโทษตอรางกายแตมประโยชนตอรางกาย

โภชนาการ หมายถง วทยาศาสตรสาขาหนงทศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของอาหารทเขาไปในรางกายการพฒนาของรางกายจากการไดรบสารอาหารรวมทงการปรงแตงอาหารใหเหมาะสมกบความตองการตามสภาพและวย

อนามย องคการอนามยโลก ไดใหคาจากดความไววา “ การมสขภาพสมบรณดทงทางรางกายและจตใจ และสามารถดารงชพอยในสงคมไดดวยดซงไมเพยงปราศจากโรค หรอไมแขงแรงทพพลภาพเทานน ” สารอาหารหมายถง สารเคมทประกอบอยในอาหาร เชน โปรตน ไขมน คารโบไฮเดรตซงใหประโยชน ตอรางกาย อาหารตางๆทเรารบประทานเขาไปนนแยกคณสมบตทางเคมแลวจะไดสารอาหาร 6 ประเภท คอ

1. โปรตน ไดแก เนอสตว นม ไข และโปรตนในพช ไดแก ถวชนดตางๆเปนตน 2. คารโบไฮเดรต ไดแก ขาวชนดตางๆ แปง นาตาลเผอก มน เปนตน 3. ไขมน ไดแก ไขมนจากสตว และนามนจากพช 4. วตามน ไดแก วตามนทละลายไดในไขมน และวตามนทละลายในนา 5. เกลอแร ไดแก ผลไมชนดตางๆ พชผก นม ไข เครองในสตวอาหารทะเล เปนตน

การเลอกบรโภคอาหารใหถกหลกอนามย มหลกการบรโภคดงน

1. อาหารตองสกและผานความรอนแลว อาหารทปรงสกแลวยอมทาใหเชอโรคทมในอาหารถกทาลาย ไปดวย อาหารทสกและผานความรอนอยางเพยงพอยอมทาใหเกดความปลอด ภยแกผบรโภคอาหารนนๆ

2. ควรเลอกซออาหารทมคณคาทางอาหารสงและมราคาถก การเลอกซออาหาร ควรพจารณาเปรยบเทยบถงคณคาของอาหารประเภทตางๆ ใหละเอยด เพราะอาหารทมราคาแพงไมไดมคณคาทางอาหารสงเสมอไป เชน เนอสนในซงมราคาแพง แตมคณคาอาหารเทากบเนอสะโพกทมราคาถกกวา ถวมราคาถกกวาอาหารจาพวกเนอสตว แตมคณคาเทาๆกน เปนตน

3. ควรเลอกซออาหารทมคณภาพ ในปจจบนการทาอาหารรบประทานเองเปนการยงยากและเปนการสนเปลองเวลา การซออาหารจงควรหาซออาหารทมคณคาสง หรอรบประทานอาหารปนโตเพราะจะไดอาหารทสดและมคณคาทางอาหารทสงกวาอาหารกระปองและราคากถกกวา แตเลอกซอจากพอคาทไวใจไดและไมเอารดเอาเปรยบผซอมากเกนไป

4. ควรรบประทานผก ผลไมเปนประจา การเลอกซอผลไมควรเปรยบเทยบถงคณคาของผลไมชนดตางๆ เพราะผลไมบางชนดใหแคลอรสง

บางชนดใหแคลอรตาแตผลไมนนมคณคาใหสารวตามนและเกลอแรซงเปนประโยชนตอรางกาย

17

ตอนท 2.5 การใชยาอยางถกตอง ยาทเรานามาใชมอยหลายชนด บางชนดเราอาจหาซอเองได แตบางชนดตองซอตามใบสงของแพทย

เทานน เพราะยาเหลานเปนยาอนตราย ดงนนกอนใชยา เราจงควรทราบหลกการใชยาใหถกตอง ดงน 1) กอนใชยาทกครง ตองอานฉลากยาใหเขาใจ อานใหละเอยด และปฏบตตามอยางเครงครด 2) ใชยาใหตรงกบโรค โดยปรกษาแพทยหรอเภสชกรกอนใช เพราะจะทาใหไมเปนอนตราย 3) ใชยาใหถกวธ เชน ไมแกะผงยาทอยในแคปซลมาโรยแผล ยาชนดทใชทาหามนามารบประทาน ยาทใชภายนอก ไดแก ขผง ครม ยาผง ยาเหนบ ยาหยอด มขอดคอมผลเฉพาะบรเวณทใหยา

เทานนและมการดดซมเขาสรางกายไดนอย จงไมคอยมผลอนตอระบบในรางกาย ขอเสยคอ ใชไดดกบโรคทเกดบรเวณพนผวรางกายเทานน และฤทธของยาอยไดไมนาน โดยมวธการใชดงน

- ยาใชทา ใหทาเพยงบาง ๆ เฉพาะบรเวณทเปน ระวงอยาใหถกนาลางออกหรอถกเสอผาเชดออก - ยาใชถนวด กใหทาและถบรเวณทมอาการเบา ๆ - ยาใชโรย ควรทาความสะอาดแผล และเชดบรเวณทจะโรยใหแหงเสยกอน ไมควรโรยยาทแผลสด

หรอแผลมนาเหลอง เพราะผงยาจะเกาะกนแขงและปดแผล อาจเปนแหลงสะสมเชอโรคภายในแผลได - ยาใชหยอด จะมทงยาหยอดตา หยอดห หยอดจมกหรอพนจมก ยาทใชภายใน ไดแก ยาเมดยาผง ยานา ขอด คอ สะดวก ปลอดภย และใชไดกบยาสวนใหญ แตม

ขอเสยคอ ออกฤทธไดชาและปรมาณยาทเขาสกระแสเลอดอาจแตกตางกนตามสภาพการดดซม โดยมวธการใชดงน

- ยาเมดทใหเคยวกอนรบประทาน ไดแก ยาลดกรดและยาขบลมชนดเมดทงนเพอใหเมดยาแตกเปนชนเลก จะไดมผวสมผสกบกรดหรอฟองอากาศในกระเพาะอาหารไดมากขน

- ยาทหามเคยวใหกลนลงไปเลย ไดแก ยาชนดทเคลอบนาตาล และชนดทเคลอบฟลมบาง ๆ จบดจะรสกลน ยาดงกลาวเปนรปแบบทออกฤทธเนนนาน ตองการใหยาเมดคอยๆละลายทละนอย

- ยาแคปซล เปนยาทหามเคยวใหกลนลงไปเลย ขอดคอรบประทานงาย เพราะกลบรสและกลนของยาไดด

- ยาผง มอยหลายชนด และใชแตกตางกน เชน ตวงใสชอนรบประทานแลวดมนาตาม หรอชนดตวง

มาละลายนากอน และยาผงทตองละลายนาในขวดใหไดปรมาตรทกาหนดไวกอนทจะใชรบประทาน เชนยาปฏชวนะชนดผงสาหรบเดก โดยนาทนามาผสมตองเปน นาดมทตมสกและทงใหเยน ตองเกบในตเยนทไมใชชองแชแขงและหากใชไมหมดใน 7 วนหลงจากทผสมนาแลวใหทงเสย

- ยานาแขวนตะกอน (Suspension) เชน ยาลดกรดตองเขยาขวดให ผงยาทตกตะกอนกระจายเปนเนอเดยวกน จงรนยารบประทาน ถาเขยาแลวตะกอนยงไมกระจายตว แสดงวายานนเสอมคณภาพแลว

- ยานาใส เชน ยานาเชอม ตองเขยาขวดกอนใช ถาเกดผลกขน หรอเขยาแลวไมละลาย ไมควรกน - ยานาแขวนละออง (Emulsion) เชน นามนตบปลา ยาจะแยกออกเปนของเหลว 2 ชน เวลาจะใช ใหเขยาจนเปนชนเดยวกนกอน จงรนมารบประทาน ถาเขยาแลวยาไมรวมตวกนแสดงวายานนเสอม

คณภาพแลว 4) ใชยาใหถกกบบคคล ควรใชยาใหถกกบสภาพของบคคล เพราะรางกายของแตละคน ไมเหมอนกน เชน ยาทใหเดกกน ตองมปรมาณไมเทากบผใหญ ยาบางชนดไมควรใหหญงมครรภกน เพราะอาจเปนอนตรายตอลกในทองได 5) ใชยาใหถกขนาด ควรใชยาตามขนาดทแพทยหรอเภสชกรกาหนดไว เพราะถาใชเกนขนาด อาจเกดอนตรายตอรางกาย หรอถาใชนอยไป อาจจะทาใหการรกษาโรคไมไดผลด

18

1 ชอนชา (มาตรฐาน) = 5 มลลลตร = 2 ชอนกาแฟ (ในครว) = 1 ชอนกนขาว 1 ชอนโตะ (มาตรฐาน) =15 มลลลตร = 6 ชอนกาแฟ (ในครว) = 3 ชอนกนขาว 6) ใชยาใหถกเวลา ยาแตละชนดจะกาหนดระยะเวลาทใชไว ดงน ยากอนอาหาร ใหกนกอนอาหาร 30 นาท ถง 1 ชวโมง เพอใหยาดดซมเขาสรางกายไดด ยาหลงอาหาร ใหกนหลงอาหารทนท หรอไมเกน 15 นาทถาลมกนยาในระยะเวลาทกาหนด ใหกนทนททนกได แตถาใกลเวลากนยาครงตอไปกรอกนยาในมอตอไปในขนาดปกต ขอแนะนาการใชยา 1. ยาหลงอาหารทนท ใหกนหลงอาหารทนท เชน ยาลดการอกเสบปวดขอหรอกลามเนอ 2. ยาพรอมอาหาร กนพรอมอาหาร ในมอนนๆ 3. ยาผงผสมนากนฆาเชอสาหรบเดก หลงจากผสมนาแลวไมควรใชเกน 7 วน ขณะทไมใชยา ควรเกบยาในตเยนชนใตชองแขงลงมา หามเกบไวในชองแชแขง 4. ยาหยอดตา หลงเปดใชแลว จะเกบไวไดไมเกน 1 เดอน โดยทวไปจะเกบในตเยนชนใตชองแขงลงมา หามเกบในชองแชแขง 5. การเกบรกษายาทวไป ควรเกบไวในทแหง และพนจากแสงแดด 6. อาการแพยา หากกนยาแลวมอาการผดปกตเกดขน เชน มผนคนตามตว มจาทผวหนง หนามด แนนหนาอก หายใจไมสะดวก หรอใจสน ใหหยดยา และมาปรกษาแพทยทนท

19

แผนการเรยนรประจาบท บทท 3 สขภาพผบรโภค สาระสาคญ

คนไทยไมคอยเหนความสาคญในเรองการใชสทธของผบรโภค จงถกเอารดเอาเปรยบทงในดานคณภาพเเละราคา เเละมกจะไมสนใจทจะรกษาของตนเองใหมากขน อกทงประชาชนสวนใหญยงขาดความรความเขาใจเกยวกบสทธตางๆ ทไดรบการคมครองตามกฎหมาย และไมทราบถงวธการเลอกซอสนคาเเละบรการทถกตอง ตลอดจนขาดขอมลประกอบการตดสนใจเลอกซอสคาเเละบรการ รวมทงผบรโภคยงคงมลกษณะไมสนใจทจะเอาเรองกบผประกอบธรกจทเอารดเอาเปรยบ ยงมลกษณะตางคนตางอย ไมมการรวมตวกนเพอสรางอานาจในการตอรองเพอรกษาสทธประโยชนของตนเอง

ผลการเรยนรทคาดหวง 1.อธบายเกยวกบสขภาพผบรโภค ขอบขายเนอหา 1.เลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ

2. ขอมลขาวสาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ 3. สทธผบรโภคและกฎหมายทเกยวของ



ประเมนผล -

20

ตอนท 3.1.1การเลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ ภมปญญาไทย (Thai Wisdom)หมายถงสตปญญา องคความรและคานยมทนามาใชในการดาเนน

ชวตไดอยางเหมาะสม เปนมรดกทางวฒนธรรมทเกดจากการสงสมประสบการณ ความรแขนงตางๆ ของบรรพชนไทยนบแตอดต สอดคลองกบวถชวต ภมปญญาไทย จงมความสาคญตอการพฒนาชวตความเปนอยของคนไทย ทงดานเศรษฐกจและสงคม ตวอยางภมปญญาไทยทเกยวของกบสขภาพ เชน การแพทยแผนไทย สมนไพร อาหารไทย ยาไทย ฯลฯ แนวทางการใชภมปญญาไทยเพอการสรางเสรมสขภาพและการปองกนโรคในชมชน 1. การนวดไทยเปนภมปญญาอนลาคาในการรกษาโรค การสรางเสรมสขภาพรางกายและจตใจของคนไทยทสบทอดกนมาตงแตอดตจนถงปจจบน เชน ภรรยานวดใหสามลกนวดใหปยาตายาย โดยอวยวะตางๆ เชน ศอก เขา เทา นวดใหกนอกทงยงมการพฒนาโดยใชอปกรณชวยในการนวด เชน ไมกดทอง นมสาว การนวดไทยแบงออกไดเปน 2 แบบ ไดแก การนวดแบบราชสานก และการนวดแบบเชลยศกด ประโยชนของการนวดไทยมผลดตอสขภาพในหลายๆดาน เชน การกระตนระบบประสาทเพมประสทธภาพของระบบทางเดนหายใจชวยกระตนการทางานของระบบไหลเวยนโลหตและนาเหลอง ลดการเกรงตวของกลามเนอและผอนคลายความตงเครยดทางจตใจ

2. การประคบสมนไพรเปนภมปญญาทางดานการแพทยแผนไทย ทมการสบทอดจากบรรพบรษมาชานานโดยมการใชสมนไพรหอดวยผาเปนลก เรยกวา ลกประคบ นามาประคบบรเวณทมอาการปวดเมอย เคลด ขดยอกจะชวยบรรเทาอาการปวดไดซงสมนไพรทใชทาลกประคบสวนใหญนนจะมนนามนหอมระเหยเมอนงใหรอนแลวแลวนามนหอมระเหยซงเปนตวยาจะออกมากบไอนาและความชนและเมอประคบตวยาเหลานนจะซมเขาผวหนง ชวยรกษาอาการเคลด ขดยอก ลดอาการบวมอกเสบของกลามเนอ เอน และขอตอ นอกจากนความรอนจากลกประคบยงชวยกระตนการไหลเวยนของเลอด ชวยใหตวยาซมผานผวหนงไดดขนอกทงกลนของนามนหอมระเหยยงชวยใหคลายเครยดเกดความสดชนอกดวย

3. นาสมนไพรผกพนบานและอาหารเพอสขภาพอาหารและนาดมนอกจากจะชวยใหรางกายเจรญเตมโตแขงแรงอยในภาวะปกตแลวอาหารและนาสมนไพรบางชนดทนยมรกประทานกนอยในปจจบนยงชวยรกษาโรคและอาการเจบปวยตางๆไดอก

4. การทาสมาธ สวดมนต และภาวนาเพอการรกษาโรคเปนวถชวต ความศรทธาตอพระพทธศาสนาของชาวไทย จดวาเปนภมปญญาทางการแพทยแผนไทย ทชวยสรางเสรมสขภาพไดเปนอยางดโดยเฉพาะสขภาพทางใจเพราะการทาสมาธสวดมนตและภาวนา ชวยใหจตใจทสบสนและวาวนเกดความสงบมความสข ผอนคลายความเครยดมสมาธและเกดปญญาในปจจบนมการวจยทางการแพทย พบวา การสวดมนต ภาวนาและการทาสมาธชวยใหหวใจทางานหนกนอยลง สงผลดตอปอด ระบบการหายใจ 29

5. กายบรหารแบบไทยหรอกายบรหารทาฤาษดดตนเปนภมปญญาทางการแพทยแผนไทยเกดขนจากการสบทอดตอ ๆ กนมาของนกบวชนกพรต พระสงฆ หรอชาวพทธทนยมนงสมาธ วปสสนากรรมฐานซงมความแตกตางกบทาโยคะของอนเดย โดยเปนทาทไมผาดโผนหรอฝนรางกายจนเกนไป บคคลทวไปสามารถทาไดและเมอปฏบตอยางถกตองจะชวยรกษาอาการปวดเมอย ชวยใหการเคลอนไหวของแขนขา หรอขอตอตางๆ เปนไปอยางคลองแคลว ทาใหเลอดหมนเวยนไดด สรางสมาธผอนคลายความเครยด และเพมประสทธภาพของการหายใจ

21

ตอนท 3.1.2 ขอมลขาวสาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ ขอมลขาวสาร

ระบบขอมลขาวสารสขภาพในปจจบนมจดแขงคอมความชดเจน ลดความซาซอน ประหยดงบประมาณในการจดพมพระเบยนและรายงาน มการแลกเปลยนขอมลไดกวางขวางยงขน ระบบขอมลขาวสารสขภาพ จงมความจาเปนตอการระบปญหา ตดสนใจโดยใชขอมลสนบสนน ควบคมกากบและประเมนประสทธผลประสทธภาพของงานสาธารณสขในทกระดบ ลกษณะทดของขอมลสารสนเทศ

1. ตองมความเทยงตรง 2. ทนเวลาการใชงาน 3. ตรงตามความตองการ

แหลงทมาของขอมลขาวสารสขภาพ 1. แหลงปฐมภม (Primary Sources) ไดแก การเกบขอมลดวยตนเอง อาจมาจาก

- การจดทะเบยน เชน การแจงเกด แจงตาย การยายทอย - การแจงนบหรอการสารวจโดยตรง เชน การสารวจสภาวะสขภาพของประชาชน - ขอมลจากการสงแบบสอบถามไปใหกรอกเปนเฉพาะเรอง ๆ

2. แหลงทตยภม (Secondary sources) ไดแกแหลงททาการเผยแพรขอมล แตไมไดทาการเกบรวบรวมในขนแรกนนดวยตนเอง หรอสถานททยนยอมใหขอมลแตผตองการใช ซงเปนวธททนคาใชจายและเวลาไดมาก หากขอมลนนมความครบถวนและตรงกบความตองการ ประเภทของระบบขอมลขาวสารสขภาพทกระทรวงสาธารณสขรวบรวบ ไดแก

1. ขอมลสถานะสขภาพ (Health status) 2. ขอมลบรการสขภาพ (Health services) 3. ขอมลทรพยากรสขภาพ (Health resources) 4. ขอมลตามนโยบายยทธศาสตร (Health strategy support) 5. ขอมลสภาวะเศรษฐกจสงคม และสงแวดลอม

22

ตอนท3.2.2 สทธผบรโภคและกฎหมายทเกยวของ กฎหมายคมครองผบรโภค ไดบญญตสทธของผบรโภคได 5 ประการคอ 1) สทธทจะไดรบขาวสาร รวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาและบรการ เพอการพจารณาเลอกซอสนคาหรอรบบรการอยางถกตอง ทาใหไมหลงผดในคณภาพสนคาและบรการ 2) สทธทจะมอสระในการเลอกสนคาและบรการโดยปราศจากการชกจงกอนตดสนใจซอสนคา 3) สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการสนคาทมคณภาพและไดมาตรฐานเหมาะสมแกการใช ไมกอใหเกดอนตรายแกรางกายหรอทรพยสน ในกรณทใชตามคาแนะนาของผผลต 4) สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย อนหมายถง สทธทจะไดรบการคมครอง และชดใชคาเสยหาย เมอมการละเมดสทธผบรโภค หนาทของผบรโภค โดยไมขดตอกฎหมาย ทควรปฏบต คอ 1) ผบรโภคตองใชความระมดระวงตามสมควรในการซอสนคาหรอรบบรการ เชน ตรวจสอบฉลากแสดงราคาและปรมาณ ไมหลงเชอในคาโฆษณาคณภาพสนคา 2) การเขาทาสญญาผกมดการตามกฎหมาย โดยการลงมอชอ ตองตรวจสอบความชดเจนของภาษาทใชตามสญญาใหเขาใจรดกม หรอควรปรกษาผรทางกฎหมาย หากไมเขาใจ 3) ขอตกลงตาง ๆ ทตองการใหมผลบงคบใช ควรทาเปนหนงสอและลงลายมอชอผประกอบธรกจดวย 4) ผบรโภคมหนาทเกบหลกฐานไว เพอประโยชนในการเรยกรองคาเสยหาย 5) เมอมการละเมดสทธของผบรโภค ผบรโภคควรดาเนนการเรยกรองตอหนวยงานทเกยวของหรอตอคณะกรรมการคมครองผบรโภค กฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายคมครองผบรโภคเปนกฎหมายทเกยวกบการดารงชวตของคนในสงคม โดยทวไปจะเกยวของกบการบรโภคสนคาและการใชบรการ เชน มนษยตองบรโภคอาหาร เครองดม ตองใชบรการรถประจาทาง รถไฟฟา รวมทงบรการอนๆ เพออานวยความสะดวก เชน การใชบตรเครดต โทรศพทมอถอ เปนตน ดงนนการบรโภคหรอการใชบรการตาง ๆ จะตองไดมาตรฐานและมคณภาพครบถวนตามทผผลตไดโฆษณาแนะนาไว ดวยเหตนรฐในฐานะผคมครองดแลประชาชน หากพบวาประชาชนไดรบความเดอดรอนจากการบรโภคสนคาและบรการจะตองรบ เขาไปแกไขเยยวยาและชดเชยความเสยหายใหกบประชาชน หนวยงานทคมครองผบรโภค 1. กรณทประชาชนไดรบความเดอดรอนเกยวกบอาหาร ยา หรอเครองสาอาง เปนหนาทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณาสข ทตองเขามาดแล 2. กรณทประชาชนไดรบความเดอดรอนเกยวกบมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมกเปนหนาทของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ทตองเขามาดแล 3. กรณทประชาชนไดรบความเดอดรอนเกยวกบเจาของธรกจจดสรรทดน อาคารชด เปนหนาทของกรมทดน กระทรวงมหาดไทยเขามาดแล 4. กรณทประชาชนไดรบความเดอดรอนเกยวกบคณภาพหรอราคาสนคาอปโภคบรโภค เปนหนาทของกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย ทตองเขามาดแล 5. กรณทประชาชนไดรบความเดอดรอนเกยวกบการประกนภยหรอประกนชวต เปนหนาทของ กรมารประกนภย กระทรวงพาณชย ทตองเขามาดแล

23

แผนการเรยนรประจาบท บทท 4 การบรหารจดการชวตเพอสขภาพ

สาระสาคญ ปจจบนสภาวะสงแวดลอมทเปลยนแปลง มลพษทางอากาศทไมบรสทธ รวมถงพฤตกรรมในการดาเนน

ชวตทละเลยการออกกาลงกาย ทางานหนกหรอเครยดมากเกนไป การพกผอนนอย และการเลอกรบประทานอาหารทไมถกตองตามหลกโภชนาการ ฯลฯ ทงหมดทลวนแลวแตทาใหสขภาพทรดโทรมจงตองมการบรหารจดการชวตเพอสขภาพ ฟนฟสภาพรางกายใหมสภาพดขน. ผลการเรยนรทคาดหวง

วางแผนชวต ตรวจสอบและ ประเมนภาวะปรบพฤตกรรม เพอการมสขภาพทด

ขอบขายเนอหา 1. การวางแผนชวต เพอการมสขภาพทด 2. การตรวจสอบและประเมน ภาวะสขภาพ 3. การปรบพฤตกรรมสขภาพ

กจกรรมการเรยนร



1. เอกสารประกอบการเรยนร 2. สอ VCD 3. แหลงเรยนรในชมชน


-

24

ตอนท 4.1 การวางแผนชวตเพอการสขภาพทด การวางแผนดแลสขภาพตนเองและบคคลในครอบครวเปนเรองทมคณคาอยางยง เพราะนอกจาก

จะเปนสงทชวยกระตนใหตวของเราเองและบคคลในครอบครวเกดความกระตอรอรนในการดแลสขภาพแลวยงเปนสงทชวยใหเกดสมพนธภาพอนดระหวางสมาชกทกคนในครอบครว ซงจะชวยแกปญหาตางๆ ไดอยางดอนจะนาไปสการมคณภาพชวตทดในอนาคต

การวางแผนในการดแลสขภาพลวงหนาซงจะชวยใหเกดผลด ดงน 1. สามารถทจะกาหนดวธการ หรอเลอกรปแบบทเหมาะสมกบการดาเนนชวตของตวเราเองหรอ

บคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม 2. สามารถจะกาหนดชวงเวลาในการดแลสขภาพไดอยางเหมาะสม หรออาจจะกาหนดชวงเวลาใน

การตรวจสขภาพประจาปของบคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม 3. เปนการเฝาระวงสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว ไมใหปวยดวยโรคตาง ๆ นบวาเปน

การสรางสขภาพซงจะดกวาการทจะตองมาซอมสขภาพ หรอการรกษาพยาบาลในภายหลง 4. ชวยในการวางแผนเรองของเศรษฐกจและการเงนในครอบครว เนองจากไมตองใชจายเงนไปในการ

รกษาพยาบาล 5. สงเสรมสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว 6. ทาใหคณภาพชวตทงของตนเองและสมาชกในครอบครวดขน

ตอนท 4.2 การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ การประเมน หมายถง การคาดคะเนหรอประมาณคา

สขภาพ (Health) หมายถง สขภาวะ (Well–Being หรอ Wellness) ทสมบรณและเชอมโยงกนเปนองครวมอยางสมดลทงมตทางจตวญญาณ (มโนธรรม) ทางสงคม ทางกาย และทางจต ซงมไดหมายถงเฉพาะความไมพการและความไมมโรคเทานน

การประเมนสขภาพ หมายถง การประมาณคาความสมบรณทงทางกาย ทางจต และทางสงคม ความสาคญของการประเมนสขภาพ การประเมนสขภาพ เปนวธการหนงทเราสามารถรตนเองวา มความเสยงตอสขภาพอยางไร สามารถ

ตรวจสอบดวยตนเองได รเหตผลของการเกดสภาวะเสยงทางสขภาพและสวสดภาพ ไมวาจะเกดจากโรค สงแวดลอม สงเสพตด อบตเหตและอบตภยตางๆ เพอใหเกดความตระหนก และเหนความสาคญในการดแลสขภาพใหมคณภาพชวตทด เปนทปรารถนาของคนทกคน

25

องคประกอบของสขภาพสขภาพของคนเราจะดหรอไมขนอยกบองคประกอบ 3 สวน คอ 1. สขภาพทางกายด สขภาพด หมายถง การมรางกายทแขงแรง สมบรณ ระบบตางๆ ในรางกายทางานม

ประสทธภาพยงขน สามารถประกอบกจกรรมตางๆ ไดเปนปกต 2. สขภาพทางจตด

สขภาพจตด หมายถง การสขภาพของจตใจทด สามารถปรบตวใหอยในสงคมและสงแวดลอมไดอยางเปนสข

3. สขภาพทางสงคมด สขภาพทางสงคมด หมายถง การดารงชวตอยในครอบครวและสงคมอยางมความสข สามารถทางานรวมกบผอนไดอยางด มความขดแยงนอยทสด ตอนท 4.3 การปรบพฤตกรรมสขภาพ เหตผลของการปรบพฤตกรรมสขภาพ

1.พฤตกรรมเสยงในดานตางๆเปนปญหาสาธารณสขทสาคญ : ความเปลยนแปลงดานอาหารการกนการกนนอกบานอยางเรงรบอาหารสาเรจรปสดสวนอาหารสารอาหารไดไมครบถวนและถกตองขาดการออกกาลงกายทาใหเกดภาวะอวน

2. นโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา มการขยายการบรการ สงเสรมสขภาพและปองกนโรคงานการคดกรองพฤตกรรมเสยงและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในกลมประชาชนอาย 15 ปขนไป

3. การแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอกเปนอกทางเลอกทสามารถนามาผสมผสานปฏบตเพอปรบเปลยนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

4. เพอสงเสรมใหผมพฤตกรรมเสยง มแนวทางเลอกในการดแลสขภาพและเปลยนแปลงพฤตกรรม สขภาพ ใหรางกายแขงแรง สขภาพดขน

26

แผนการเรยนรประจาบท บทท 5 การสงเคราะหประยกตใชขอมลสารสนเทศดานสขภาพ สาระสาคญ

ขอมลสารสนเทศดานสขภาพ เปนสงจาเปนและมความสาคญชวยใหความร(Knowledge) ชวยในการตดสนใจ (Dicision Making) ขอมลขาวสารสขภาพ อาจหมายถงขอมลขาวสารทางการแพทยและอนามย ประกอบดวยขอมลสถานะสขภาพ ขอมลสถานบรการ การใหบรการขอมลทรพยากรสขภาพ ซงจะมประโยชนในเรองการดแลสขภาพเปนอยางมาก


1. การเลอกใชขอมล ขาวสารทางดานสขภาพไดอยางถกตอง 2. อธบายหลกการและวธการนาเสนอและเผยแพรขอมล สารสนเทศดานสขภาพความปลอดภย การ

ออกกาลงกายและการเลนกฬา ขอบขายเนอหา

1. แหลงขอมลสารสนเทศ 2. วธการแสวงหาและวธเลอกขอมลสนเทศ การสงเคราะหประยกตใชขอมลสนเทศ ดานสขภาพและ

สมรรถภาพ 3. หลกการและวธนาเสนอ และเผยแพรขอมลขาวสารสนเทศดานสขภาพ ความปลอดภย การออกกาลงกาย และการเลนกฬา กจกรรมการเรยนร





27

ตอนท 5.1 แหลงขอมลสารสนเทศดานสขภาพ แหลงทมาของขอมลขาวสารสขภาพ 1.แหลงปฐมภม (Primary Sources) ไดแก การเกบขอมลดวยตนเอง อาจมาจาก

- การจดทะเบยน เชน การแจงเกด แจงตาย การยายทอย - การแจงนบหรอการสารวจโดยตรง เชนการสารวจสภาวะสขภาพของประชาชน - ขอมลจากการสงแบบสอบถามไปใหกรอกเปนเฉพาะเรอง ๆ

2.แหลงทตยภม (Secondary sources) ไดแก แหลงททาการเผยแพรขอมลแตไมไดทาการเกบรวบรวมในขนแรกนนดวยตนเอง หรอสถานททยนยอมใหขอมลแตผตองการใช ซงเปนวธททนคาใชจายและเวลาไดมาก หากขอมลนนมความครบถวนและตรงกบความตองการ

1. World Health Organization 2. World Heath Statistics 3. กระทรวงสาธารณสข 4. มลนธสาธารณสขแหงชาต 5. สถาบนวจยระบบสาธารณสข 6. สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) 7. สานกงานกลางสารสนเทศบรการสขภาพ 8. สานกงานกองทนสนบสนนการเสรมสรางสขภาพ (สสส.) 9. สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

ระบบสารสนเทศสขภาพ(Health Information) หมายถงสารสนเทศทเกยวกบสขภาพอนามยของประชาชนรวมถงขอมลดานทรพยากรสาธารณสขและกจกรรมสาธารณสขสารสนเทศสขภาพม 5 ประเภทไดแก

- ขอมลดานประชากรเศรษฐกจและสงคม - ขอมลดานสถานสขภาพ - ขอมลดานทรพยากรสาธารณสข - ขอมลดานกจกรรมสาธารณสข - ขอมลดานการบรหารจดการ

ประโยชนของสารสนเทศสขภาพคอ ทาใหทราบสถานสขภาพปญหาสขภาพอนามยของชมชนปญหา อปสรรคในการใหบรการสาธารณสขประสทธภาพ/ประสทธผลของการดาเนนงานบรการสาธารณสขเพอใชเปนแนวทางในการวางแผนเพอแกปญหาสาธารณสขไดอยางถกตองและเหมาะสม

28

ตอนท 5.2 วธแสวงหาและวธเลอกใชขอมลสารสนเทศดานสขภาพ การใชประโยชนจากขอมลขาวสารสขภาพ การนาขอมลทจดเกบบนทกเอง หรอนามาจากแหลงอน มารวบรวมประมวลผล นาเสนอ วเคราะหและแปรผล เพอนาไปประกอบการวางแผน กาหนดยทธศาสตร กาหนดตวชวด (KPI) กาหนดเปาหมายในการประเมนผลการดาเนนงานสาธารณสขและใชเปนเครองมอในการควบคมกากบการดาเนนงานขอมลจงเปนสงจาเปนและมความสาคญชวยใหความร (Knowledge) ชวยในการตดสนใจ (Decision Making) ขอมลขาวสารสขภาพ อาจหมายถงขอมลขาวสารทางการแพทยและอนามย ประกอบดวย ขอมลสถานะสขภาพขอมลสถานบรการ การใหบรการ ขอมลทรพยากรสขภาพเพอการกากบการดาเนนงานสาหรบหนวยงานสาธารณสขทวประเทศรวมถงขอมลดานการเงน การคลงแตถงอยางไรความตองการดานสขภาพกยงมขอมลประกอบอน ๆ ทไมใชมาจากงานสาธารณสขโดยตรง เชน ขอมลทางดานประชากรเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ประเภทของระบบขอมลขาวสารสขภาพทกระทรวงสาธารณสขรวบรวบ ไดแก

1. ขอมลสถานะสขภาพ (Health status) 2. ขอมลบรการสขภาพ (Health services) 3. ขอมลทรพยากรสขภาพ (Health resources) 4. ขอมลตามนโยบายยทธศาสตร (Health strategy support) 5. ขอมลสภาวะเศรษฐกจสงคม และสงแวดลอม

ตอนท 5.3 วธการนาเสนอและเผยแพรขอมลสารสนเทศดานสขภาพ 1. จดตงคลงขอมลดานสขภาพระดบชาตเพอจดเกบขอมล/ฐานขอมลสขภาพสาหรบ

ใหบรการกบผบรหาร นกวชาการ หนวยงานตาง และประชาชนทวไป 2. เปนศนยกลางเผยแพรองคความรและการเรยนร (KM) ของสานกนโยบายและยทธศาสตร 3. จดทาสถต และขอมลทสาคญดานสขภาพ 4.เปนศนยกลางการใหบรการขอมลสถานะสขภาพ บรการสขภาพ ทรพยากรสขภาพ ขอมล

ตามตวชวดตามแผนยทธศาสตรตาง ๆ และบรการขอมลสขภาพทผานการวเคราะหซงนาเสนอในเชงนโยบายและยทธศาสตร

5.ใหคาแนะนาแกผขอใชขอมลตาง ๆ เชน การใชประโยชนขอมล คานยาม ขอจากดของขอมลการไดมาซงขอมล เพอชวยใหผใชขอมลใชขอมลไดอยางถกตอง

6.วเคราะห ออกแบบ จดทา Web site ในสวนของสานกนโยบายและยทธศาสตรและกลมภารกจดานขอมลขาวสารและสารสนเทศสขภาพ

7.ใหบรการเผยแพรขอมลทาง web site และทางเอกสาร 8.งานหองสมดเพอใหบรการหนงสอวชาการ/ตารา/เอกสารทางวชาการ ทงภาษาไทยและ

ภาษาองกฤษ 9.วางระบบบารงรกษาฐานขอมลใหปลอดภยและสามารถใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพ

29

แผนการเรยนรประจาบท บทท 6 การมสต

สาระสาคญ การฝกสมาธ จะชวยใหจตใจมความสงบ ไมฟงซานและเปนกลาง ทาใหเกดการปลอยวาง ลดอารมณ

ในเชงลบ และความเขาใจผด ไดสมผสกบความสขอนแทจรงทมอยภายในใจตนเอง เปนจตทแจมใส มความชดเจน ทาใหจตรวาความทกขตางๆทเกดขนภายในใจนนเกดขนไดอยางไร แลวปลอยวางทเหต ทาใหจตใจสงบสข ผลการเรยนรทคาดหวง บอกวธการฝกสตประโยชนและประเมนระดบของการมสต

ขอบขายเนอหา 1. วธการฝกสตแบบตางๆ 2. ประโยชนของการมสต

3. การประเมนระดบของการมสต





30

ตอนท 6.1 วธการฝกสตแบบตาง ๆ แนวทางการปฏบตสาหรบฝกสต แบบตาง ๆ มดงน คอ

1. เรมจากตนนอนในแตละวนใหฝกทาสมาธอยางนอยประมาณ 15- 30 นาท แลวจงคอยเพมจนถง 1 ชวโมงเปนประจา (อาจมการสวดมนตไหวพระดวยหรอไมกได) การทาสมาธจะอยในอรยาบถใดกได และคาบรกรรมทใชแลวแตถนด เพอเรมฝกจตใหมคณภาพ

2. ตอดวยการเจรญสต คอ ระลกรในการทากจสวนตวเชน อาบนาแปรงฟน รบประทานอาหาร หรอพบปะพดจา ฯลฯ ทากจไดกใหมสตระลกรและตนตวอยเสมอทกๆ อรยาบถ “เดนนบเทา นอนนบทอง จบจองลมหายใจ เคลอนไหวดวยสต” หดรสกตวบอยๆ

3. ใหฝกทาสมาธ สลบกบการเจรญสต เชนนทกๆ 1 - 3 ชวโมง(ระยะเวลาอาจปรบสนยาวไดตามความเหมาะสม) ทงนตองแนใจวา เปนการปฏบตในแนวทางทถก เปนสมมาทฐ เมอเจรญสตไดคลองขน ใหเพมการเจรญสตใหมากกวาการทาสมาธ

4. ศลหาและกศลกรรมบถสบอยาใหขาดและใหงดเวนอบายมขทกชนดตลอดชวต หากศลขอใดขาดใหสมาทานศลหาใหมทนท เอาเจตนางดเวนเปนทตง เพราะศลเปนบาทฐานของการปฏบต

5. ทานทมภารกจมากและตองทากจการงานตางๆ ทจะตองพบปะตดตอกบบคคลอนๆ ใหหมนสารวม กาย วาจา ใจ อยเปนนจ ใหมสตระลกร อยกบงานนนๆ ขณะพดเจรจากใหมสตระลกรอยกบการพดเจรจานนๆ ตลอดเวลา เมออยตามลาพงกใหเรมสมาธหรอเจรญสตตอไป

6. เมอเรมฝกใหมๆ จะมอาการเผลอสตบอยมาก และบางทเจรญสตไมถก ดงนน จงตองฝกรตวใหเปน และเมอใดทเผลอหรอคด ใจลอยฟงซานไป กใหกลบมามสตระลกรอยกบปจจบน ใหตงใจปฏบตสมาธใหมนใหมอกครง จนกวาจะสงบ ความสงบอยทการปลอยวางจตใหพอด

7. ขณะทเขาหองนาถายทกขหนก-เบาหนาว-รอน หว-กระหาย กใหเจรญสตระลกรทกครงไป 8. ตอนกลางวน ควรหาหนงสอธรรมะมาอาน หรอฟงเทปธรรมะสลบการปฏบต ถาเหนวาม

อาการเบอหรอออนลา อาจเกดจากการตงใจเกนไป หรออาจปฏบตไมถกทางกเปนได ใหเฝาสงเกตและพจารณาดวย

9. ใหมองโลกแงดเสมอๆทาจตใจใหราเรงแจมใสตลอดทงวนไมคด พด หรอทาในสงอกศล ไมกลาวรายผอน ใหพด คด แตสวนทดของเขา นนแหละคอการเจรญวปสสนา และตอไปจะทาใหกลายเปนคนทมความโกรธนอยลง จนการแสดงออกทางกายนอยลงๆ จะเหนแตความโกรธทเกดอยแตในจตเทานน

10. ใหประเมนผลทกๆ 1 - 3 ชวโมงหรอวนละ 3-4 ครง และใหทาทกวน ใหสงเกตดตวเองวา เบากายเบาใจกวาแตกอนหรอไมเพราะเหตใด

11. กอนนอนทกคนใหอยกบสมาธในอรยาบถนอนตะแคงขวา หรอเจรญสตจนกวาจะหลบทกครงไป ถาไมหลบใหนอนด “รปนอน” จนกวาจะหลบ

12. เมอประเมนผลแลวใหสารวจตรวจสอบเปาหมาย คอ การเพยรใหมสตระลกรอยอยางตอเนอง สมาเสมอ ใหสงเกตดวามความกาวหนาอยางไรบางหรอไม หากยงไมกาวหนา ตองคนหาสาเหตแทจรงแลวรบแกไขใหตรวจสอบดวาทานไดปฏบตถกทาง

13. ใหพยายามฝกทาความเพยรเฝาใสใจในความรสกใหแยบคายพยายามแลวพยายามอก ใหเพมมากขนเรอยๆ จากทคดวายากมากๆ จนกลายเปนงาย และเกดเปนนสยประจาตว

31

14. จงอยาพยายามสงสยใหเพยงแตพยายามเฝาระลกรในปจจบนธรรมอยในกายในจต (รป-นาม) กลมปญหาขอสงสยกจะหมดความหมายไปเอง (หลวงปเทยน จตตสโภ ทานวา “คดเปนหน รเปนแมว”)

15. จงอยาคดเอาเองวา ตนเองยงมบญวาสนานอยขอทาบญทาทานไป จงอยาดหมนตวเอง เมอเรมฝกปฏบตหรอเจรญสตใหมๆ จะเกดการเผลอสตบอยๆจะเปนอยหลายเดอน หรอบางทอาจหลายป แตฝกบอยๆ เขากจะคอยๆระลกรถขนเรอยๆ ขอใหพยายามทาความเพยรตอไป

16. จงพยายามทาตนใหหนกแนนและกวางใหญ ดจแผนดนและผนนา ทสามารถรองรบไดทงสงของทสะอาดและโสโครกซงแผนดนและผนนารกชงใครไมเปน คอ ทงไมยนด (สงของทสะอาด) และไมยนราย(ของโสโครก) ใดๆ วางใจใหเปนกลางๆ ใหได ความสาเรจกอยทตรงน

การทาสมาธเบองตน

การทาสมาธ หากปฏบตเปนประจาจะทาใหจตใจเบกบาน สมองแจมใส หายเครยด ซงหลกของการทาสมาธ คอ การเอาจตใจไปจดจอกบสงใดสงหนงเพยงอยางเดยว ในทนกคอ ลมหายใจเขา-ออก และหยดการคดถงเรองอนๆ ทงหมด

การปฏบตใหเลอกสถานททเงยบสงบ ไมมใครรบกวนโดยอาจเปนมมสงบในบาน เชน หองนอน หองพระ เปนตน

วธการฝก ใหผฝกนงในทาทสบาย โดยอาจนงขดสมาธหรอนงพบเพยบกได แลวแตถนด จากนนจงกาหนด

ลมหายใจเขา-ออก โดยสงเกตลมทมากระทบปลายจมกหรอรมฝปากบน ใหรวาขณะนนลมหายใจเขาหรอออก ซงการฝกจะมขนตอน ดงน

ขนท 1เรมนบลมหายใจเขา-ออก ดงน หายใจเขานบ 1 หายใจออกนบ 1 นบเชนนไปเรอยๆ จนถง 5 เรมนบใหมจาก 1 จนถง 6 เรมนบใหมจาก 1 จนถง 7 เรมนบใหมจาก 1 จนถง 8 เรมนบใหมจาก 1 จนถง 9 เรมนบใหมจาก 1 จนถง 10 เมอนบครบ 10 จะถอเปน 1 รอบ ยอนกลบมาเรมนบ 1 ถง 5 ใหม (ขนรอบใหม) ดงตวอยางตอไปน.

1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 6,6 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 6,6 7,7 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 6,6 7,7 8,8 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 6,6 7,7 8,8 9,9 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 6,6 7,7 8,8 9,9 10,10 1,1 2,2 3.3 4,4 5,5 ฯลฯ

32

ในการฝกครงแรกๆ อาจยงไมมสมาธพอ ทาใหนบเลขผดพลาดหรอบางทอาจลมนบเลขเปนบางชวงถอเปนเรองปกต ตอไปใหพยายามตงสตใหม เมอมความคดอนแทรกเขามากใหรบร แลวปลอยใหผานไป ไมเกบมาคดตอ ในทสดกจะสามารถนบเลขไดอยางตอเนองและไมผดพลาด เพราะมสมาธดขน

ขนท 2 เมอจตใจสงบมากขน ใหเรมนบเลขแบบเรวขนไปอก คอ หายใจเขานบ 1 หายใจออกนบ 2 หายใจเขานบ 3 หายใจออกนบ 4 หายใจเขานบ 5 เรมนบใหมจาก 1-6, 1-7, 1-8, 1-9 และ 1-10 ตามลาดบ นบเปน 1 รอบ ขนรอบใหม หายใจเขานบ 1 หายใจออกนบ 2 นบไปเรอยๆ จนถง 5 ดงตวอยางตอไปน

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 ฯลฯ

ขนท 3เมอนบลมหายใจเขา-ออกไดเรวและไมผดพลาด แสดงวาจตใจสงบแลว ในขนนใหใชสตรบรลมหายใจเขา-ออก เพยงอยางเดยว ไมตองนบเลขอก และไมคดเรองใดๆ ทงสน มแตความสงบเทานน

ขนแนะนา ควรฝกสมาธเปนประจา โดยเฉพาะกอนนอนจะชวยใหนอนหลบไดด

ตอนท 6.2 ประโยชนของการมสต ชวยใหเกดความระมด ระวง ปองกนภย เหตรายตางๆ ชวยใหการงานสาเรจลลวงไปดวยด ชวยปองกนไมใหตกสความชว ชวยใหสานก ตระหนกในหนาทเสมอ

สต ชวยใหประพฤตทางกาย วาจา และใจ ถกตอง ( เปนสจต ) สต ชวยใหความคด และการรบรวตถภายนอก แจมใส สต ชวยใหจตใจบรสทธ สต ชวยใหไมหลงใหลอารมณตางๆ ทมากระทบ

สต มคณมากเหมอนหวใจ ในการทางานทกอยาง และเปนหลกสาคญในการดาเนนชวต ใหถกตองและดงามแมผมความรมาก เปนพหสตมศลปะ หากขาดสต กอาจทาผดพลาด ยงความเสยหายใหเกดขนไดเสมอ

33

ตอนท 6.2 การประเมนระดบของการมสต เทคนคเตอนจตตนเองในชวงทจตถกกระทบทางตา ห จมก ลน กายและจต ในระยะทเราฝกสมาธ

1. เมอดวงตากระทบรป กเตอนตนเองวา "ตา" แคเหนคลนแสงและส ไมประเมนภาพ ดงจตกลบมาอยในปจจบน

2. เมอหกระทบเสยง กเตอนตนเองวา "ห" แคไดยนคลนเสยง ไมประเมนเสยง ดงจตกลบมาอยในความเปนกลาง

3. เมอจมกกระทบกลน กเตอนตนเองวา "จมก" แคไดกลน ไมประเมนกลน ดงจตกลบมาอยในปจจบน

4. เมอลนกระทบรส กเตอนตนเองวา "ลน" แครรส ไมประเมนรส ดงจตกลบมาอยในความเปนกลาง 5. เมอกายกระทบเครองสมผส กเตอนตนเองวา "กาย" แคสมผส รสก ไมประเมนการกระทบทาง

กาย ดงจตกลบมาอยในปจจบน 6. เมอจตกระทบกบขอมล กเตอนตนเองวา "จต" แครสกใจ ไมประเมนการกระทบ ดงจตกลบมาอย

ในปจจบน 7. ในชวงทเราฝกสมาธ ถาเราเตอนตนเองได เรากจะไมคอยหลงไปกบความคดหรออารมณ การ

เตอนจตจะชวยใหเรากลบมาอยในความเปนกลาง

34

แผนการเรยนรประจาบท บทท 7 การพกผอนและนนทนาการ

สาระสาคญ การพกผอนเปนสงทจาเปนตอมนษยทกคน การพกผอนมอยหลายลกษณะ ทงการหยดพกชวคราว

ขณะปฏบตกจกรรม การนอนหลบ และรวมถงการทากจกรรมตาง ๆ ททาใหเกดความเพลดเพลนดวย ผลการเรยนรทคาดหวง

วเคราะหบทบาทและความรบผดชอบของบคคลทมตอการปองกนโรคการสรางเสรมสขภาพของครอบครวและชมชน ขอบขายเนอหา

ออกกาลงกายพกผอน ฝกจตและรวมกจกรรมนนทนาการทเหมาะสมจนเปนกจนสย กจกรรมการเรยนร 1. ศกษาเอกสาร

2. ทากจกรรมทไดรบมอบหมาย



35

ตอนท 7.1 ความหมายความสาคญของการพกผอนการใชเวลาวางและกจกรรมนนทนาการ การพกผอน หมายถง การหยดพกการปฏบตกจกรรมทกอใหเกดภาวะความตงเครยดหรอความ

เมอยลาทเกดขนกบรางกายและจตใจของคนเรา นนทนาการ หมายถง กจกรรมตางๆ ทเราปฏบตดวยความสมครใจในเวลาวางโดยไมหวงสงตอบแทน

นอกจากความพอใจและความเพลดเพลน ประโยชนของการพกผอนและนนทนาการ

1. อวยวะตาง ๆ ในรางกายไดพกผอน ขณะทเรานอนหลบ รางกายจะผอนคลาย หวใจเตนชาลง ความดนโลหตจะลดลง การทางานของอวยวะตาง ๆ ในรางกายจะลดลง จงถอวาอวยวะตาง ๆ ไดพกผอนไปดวย ซงทาใหหลงจากนอนหลบอยางเพยงพอจะมความสดชน กระปรกระเปราเมอตนขนมา และพรอมทจะปฏบตงานตาง ๆ 2. คลายความเหนดเหนอยเมอยลา เพราะขณะทคนเราปฏบตกจกรรมจะทาใหรางกายและจตใจม ความเหนดเหนอยเกดขน เนองจากมการใชพลงงานของรางกาย ทาใหพลงงานในกลามเนอมปรมาณลดลง รวมทงจะมการสะสมของเสย ไดแก กรดแลคตกในเซลลกลามเนอและในกระแสเลอดเพมขน ซงจะสงผลใหประสทธภาพในการทางานของรางกายลดลง แตถามการหยดพกชวขณะหนงหรอเปลยนอรยาบถเปนระยะ ๆ จะทาใหกลามเนอบรเวณนนไดผอนคลาย และสามารถปฏบตกจกรรมตอไป 3. ผอนคลายความเครยด จากการปฏบตภารกจงานตาง ๆ และแตละวน โดยเฉพาะการปฏบตงานทซาซากเหมอนเดมทกวน งานทตองรบเรง งานบรการทตองคอยดแลเอาใจใสลกคา การทตองทางานหนกตดตอกน แมกระทงการเรยนหนงสออยางขยนขนแขง อาจทาใหเกดความเบอหนายหรอเกดความเครยดสะสมขนได ซงจะสงผลเสยตอรางกายและจตใจ และยงทาใหประสทธภาพในการทางานหรอการเรยนลดลง การพกผอนโดยการปฏบตกจกรรมททาใหเกดความเพลดเพลนในเวลาวาง หรอเมอทางานอยางหนกมาชวงหนงแลว หรอในชวงโรงเรยนปดเทอม จะชวยผอนคลายความเครยดทเกดขนลงไปไดและทาใหเกดความกระตอรอรนทจะเรยนหนงสอหรอปฏบตงานตอไป

36

ตอนท 7.2 แหลงบรการนนทนาการ แหลงนนทนาการหมายถง สถานททจดเตรยมเครองอานวยความสะดวกและการใหบรการในดานการจดกจกรรมนนทนาการ ทงภาครฐบาลและภาคเอกชน สถานทจดกจกรรมนนทนาการ

1. สวนหยอมและสวนไมตอกไมประดบ จดไวเพอการพกผอนหยอนใจทงในบาน สานกงานสถานทราชการ และในชมชน

2. สวนสาธารณะ เปนแหลงทบคคลทวไปสามารถเขาไปใชบรการเปนทพกผอน ออกกาลงกาย 3. อทยานแหงชาต เปนแหลงทางธรรมชาตทมทวทศนสวยงาน มพนธไม พนธสตวปาทหายาก

มสภาพเปนปาเขาตามธรรมชาต พนทกวางขวาง มสถานทพกผอนหยอนใน เปนสถานทจดแคมป เพอศกษาธรรมชาต การเดนทางไกล

4. วนอทยาน เปนสถานทธรรมชาตทมทวทศนสวยงาม แตมพนทนอยกวาอทยานแหงชาตเปนสถานทพกผอนหยอนใจ มสงอานวยความสะดวกเหมาะสมกบสภาพ เชน จดทาโตะ มานงทางเดน เปนตน เปนททไมหางไกลจากชมชนมากนก

5. สวนรกขชาต เปนสวนทสรางขนเพอรวบรวมพนธไมตางๆ โดยเฉพาะไมยนตนทมคาทางเศรษฐกจ รวมทงไมดอกทมในทองถนตางๆ เปนแหลงพกผอนหยอนใจ และยงไดรบความร

6. ศนยเยาวชน เปนแหลงสงเสรมใหเยาวชนไดใชเวลาวางใหเปนประโยชน สามารถจดกจกรรม หลายอยาง มทงงานดานศลปหตถกรรม ดนตร กฬา การอาน การเขยน เปนตน

7. คายลกเสอ ดาเนนงานทงภาครฐและเอกชน เปนแหลงจดกจกรรมใหกบเดกและเยาวชน เพอใหม สขภาพด ปลกฝงนสยรกชาต มความซอสตย สจรต สรางความสามคคในหมคณะ เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตว

8. ชายหาด เปนสถานทพกผอนหยอนใจ 9. พพธภณฑ เปนแหลงรวบรวมโบราณวตถตางๆ 10. สนามกฬา เปนสถานทใหคนมาเลนกฬา มาออกกาลงกาย

37

แผนการเรยนรประจาบท บทท 8 การทดสอบและสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ

สาระสาคญ สมรรถภาพทางกายเปนความสามารถของบคคลในอนทจะใชระบบตางๆ กระทากจกรรมใดๆ อน

เกยวกบการแสดงออกซงความสามารถทางรางกายได อยางมประสทธภาพและสามารถฟนตวกลบสสภาวะปกตไดในเวลาอนรวดเรว เราจะทราบไดวาเรามสมรรถภาพทางกายในดานในมากหรอนอย กโดยการทดสอบสมรรถภาพทางกายดวย แบบทดสอบมาตรฐาน เมอเรามสมรรถภาพทางกายในดานใดนอย เรากสามารถเสรมสรางขนมาไดดวยการกาหนดการฝกหรอออกกาลงกายตอไป


ประเมนสรางเสรมและดารงสมรรถภาพทางกายและทางจตตามหลกการสรางเสรมสมรรถภาพเพอสขภาพ

ขอบขายเนอหา 1. หลกและวธการสรางเสรม สมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ 2. การทดสอบและประเมนสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ




-

38

ตอนท 8.1หลกและวธการเสรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ความหมายของสมรรถภาพทางกาย

สมรรถภาพทางกาย (Physical fitness) หมายถง ภาพความสามารถของรางกายในการประกอบการงานหรอ กจกรรมทางกาย อยางใดอยางหนงเปนอยางดโดยไมเหนอยเรว สมรรถภาพทางกายเปนสวนสาคญในการพฒนาการทางดานรางกาย ของมนษย สมรรถภาพทางกายของบคคลทวไป จะเกดขนไดจากการเคลอนไหวรางกาย หรอออกกาลงกายอยางสมาเสมอ องคประกอบของสมรรถภาพทางกาย

1. ความทนทานของระบบไหลเวยนเลอด (Cardiovascular Endurance) 2. ความแขงแรงของกลามเนอ (Muscular Strength) 3. ความทนทานของกลามเนอ (Muscular Endurance) 4. กาลง (Power) 5. ความเรว (Speed) 6. ความคลองตว (Agility) 7. ความออนตว (Flexibility) 8. การทรงตว (Balance)

ความสาคญและความจาเปนในการเสรมสรางสมรรถภาพทางกาย

ปจจยททาใหคนเราดารงชวตอยไดอยางเปนปกตสข ไดแก อาหาร นา อากาศ แสงแดด การออกกาลงกาย การพกผอน และสงยดเหนยวทางจตใจ จะเหนไดวาการออกกาลงกายนบเปนปจจยทสาคญมาก เพราะเปนกจกรรมททาใหรางกายเกดการเคลอนไหวอนเปนบอเกดแหงพฒนาการดานตางๆ

ความกาวหนาทางเทคโนโลยทาใหมนษยไดรบความสะดวดสบายยงขน ผลทางมมกลบทเกดขนกคอ การขาดการออกกาลงกาย ซงความเจบไขไดปวยกจะตามมา เชน ความอวน โรคความดนเลอดสง โรคเกยวกบหวใจ เปนตน

การออกกาลงกาย นอกจากจะชวยเพมพนสมรรถภาพทางกายแลว ยงมประโยชนอนๆ อก เชน รปรางดขน ชะลอความเสอมของอวยวะ ชวยใหผมอาการผดปกตมอาการดขน ระบบขบถายดขน นอนหลบไดดขน พลงทางเพศดขน หวใจ ปอดและหลอดเลอดทาหนาทไดดขน ชวยใหอาการของโรคหลายโรคดขน ชวยใหตงครรภและคลอดไดงายขน ชวยประหยดคารกษาพยาบาลเพราะมแอนตบอดสง สรปแลวกคอความมสขภาพดนนเอง ประเภทของสมรรถภาพทางกาย ประเภทของสมรรถภาพทางกายแบงเปน 2 ประเภท ดงน

1.สมรรถภาพทางกลไก หมายถง สมรรถภาพทประกอบดวยความทนทานของระบบหายใจ และระบบไหลเวยนเลอด ความแขงแรงอดทนของกลามเนอ ความยดหยนของกลามเนอหรอความออนตว และสดสวนของรางกาย

2. สมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ หมายถง ความสามารถของระบบตาง ๆ ในรางกายทเปนความ สามารถเชงสรรวทยาของระบบทจะชวยปองกนบคคลจากโรคตางๆ ซงมสาเหตจากภาวะของการขาดการออกกาลงกาย และถอวาเปนปจจยสาคญทจะชวยใหคนเรามสขภาพทด

39

คณคาการมสมรรถภาพทางกายทด สมรรถภาพทางกายจะเกดขนไดกตอเมอรางกายไดมการเคลอนไหวออกกาลงกายเปนประจา

สมาเสมอ การทบคคลมสมรรถภาพทางกายทด มคณคาและประโยชนดงน 1. ผมสมรรถภาพทางกายดจะเปนผทมสขภาพด 2. ผมสมรรถภาพทางกายทดจะชวยใหมบคลกลกษณะสงาผาเผย คลองแคลวกระฉบกระเฉง 3. ผมสมรรถภาพทางกายทดจะมการทางานประสานกนระหวางระบบตางๆ 4. ผมสมรรถภาพทางกายทดจะทางานสาเรจไดโดยใชแรงนอยกวา เหนอยนอยกวา ทาใหรางกาย

สามารถนากาลงไปใชในงานอนไดตอไป

วธการสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ การทดสอบสมรรถภาพทางกลไก กาวขาออกดานขาง ผทดสอบยนครอมเสนกลาง เทาทงสองหางกนพอประมาณ เมอไดรบสญญาณ

เรมใหเรมกาวเทาออกดานขางครอมเสนทางดานขวา กลบมาครอมเสนกลาง และกาวไปครอมเสนทางดานซายสลบไปสลบมาทงสามเสน โดยทาใหเรวทสดในเวลา 20 วนาท ใหทา 2 ครง เอาครงทดทสดเปนผลการทดสอบ บนทกผลการทดสอบเปนจานวนครงททาได

ยนกระโดดสง ยนชดกาแพง ยกแขนขางหนงเหยยดขนดานบนเหนอหว ทาเครองหมายวดใหสงกวาแขนประมาณ 20

เซนตเมตร แลวกระโดดใหสดทสด ทาอยางนกลายๆครจะพบวา ยงกระโดดยงสงขน

กลามเนอหลง ยนบนเครองวดจบคานแบบความอ หลงทามม 30 องศากบแนวดง แขนและขาเหยยดตรง เกรง

กลามเนอหลงเหยยดตวขน บนทกผลเปนกโล แรงบบมอ การทดสอบโดยใชมอลบแมกนเซยมคารบอเนต(magnesium carbonate) เพอกนหลอลน แลวปรบ

เครองวด จบเครองวดใหเหมาะสม โดยใชขอนวท 2 รบนาหนกของเครองวด ยนตรงปลอยแขนหอยขางลาตว พรอมแขนออกหางลาตวเลกนอย บบใหสดแรงหามไมใหสวนใดของรางกายโดนเครองวด ทาอยางนสองครง 2ครง และบนทกผลเพอวดการทดลองทดทสด

ยนกมตวลงขางหนา ยนใหเทาหางกนพอประมาณ ขาแขนยดตรงและชดกน กมตวไปขางหนาใหมากทสด ทาอยางน 2 ครง

แลวบนทกและเลอกผลทดทสด กาวขนมา กาวขนและลงบนไดเปน 4 จงหวะ ใน 1นาท ตองทาใหได 30 ครงตอกนเปนเวลา 3 นาท พกหนงนาท

แลวจบชพจร ทาอยางน 3 ครง รวมชพจรทง 3ครง

40

ตอนท 8.2 การทดสอบและประเมนสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ

แบบทดสอบสมรรถภาพทางกายทนยมใชกนและเปนทยอมรบจากประเทศตาง ๆทวโลกวาเปนแบบทดสอบทเหมาะสมสาหรบผสนใจทวไปและสามารถทดสอบดวยตนเองได คอแบบทดสอบสมรรถภาพทางกายมาตรฐานนานาชาต ใชชอยอวา ICSPFT

( International Committee Standard of Physical Fitness Test ) ใชวดสมรรถภาพทางกายโดยทวไปประกอบดวยแบบทดสอบยอย 8 รายการ ไดแก

1. วงเรว 50 เมตร ( 50 Meter Sprint ) 2. ยนกระโดดไกล ( Standing Board Jump) 3. แรงบบของมอ ( Grip Strength) 4. ลก – นง 30 วนาท ( 30 Second Sit Up) 5. ดงขอ งอแขนหอยตว (Pull Up) 6. วงเกบของ ( Shuttle Run) 7. นงงอตว/งอตวไปขางหนา ( Trunk Forward Flexion) 8. วงระยะไกล ( Long Distance Run)

ขอควรคานงในการสรางเสรมสรรถภาพทางกาย การสรางเสรมสรรถภาพทางกายโดยใชกจกรรมออกกาลงกายหรอการเลนกฬา เปนสงทมประโยชน

ตอรางกาย ทาใหรางกายแขงแรง มบคคลภาพทดขน 1. อาย วยตางๆ จะมความเหมาะสมกบการออกกาลงกาย หรอการเลนกฬาไมเหมอนกน การเลอก

กจกรรมจงแตกตางกนในแตละวย 2. เพศ สมรรถภาพทางกายของหญงและชายยอมมความแตกตางกน 3. สภาพรางกาย จตใจ และ พรสวรรค เปนเรองของตวบคคล ซงเปนผลมาจากกรรมพนธและ

อทธพล ของสงแวดลอมขนาดรปราง ลกษณะทางกาย

4.อาหาร มผลตอการสรางเสรมสรรถภาพทางกาย 5. ภมอากาศ มอทธพลตอการสรางเสรมสรรถภาพทางกายมาก ความรอนทาใหความอดทนลดลง

เพราะทาใหการระบายความรอนทเกดจากการทางานของกลามเนอทาไดยากขน ดงนนกลางวนเหมาะสาหรบการฝกความอดทน

6. เครองแตงกาย ลกษณะของเสอผา เชน แขนสน แขนยาว เนอผา สของเสอผา จะมผลกระทบตอการออกกาลงการของในแงของความคลองตว การระบายความรอน

7. แอลกอฮอล มผลตอสรรถภาพโดยตรง แอลกอฮอลทสะสมอยในเลอดจะกระตนใหสวนประสาทสวนทเกยวกบการควบคมการเคลอนไหว การมองเหนดอยประสทธภายลดลง

8. บหร ในควนบหรมสารทเปนพษตอรางกาย

42

แผนการเรยนรประจาบท บทท 9 ความปลอดภยในชวต

สาระสาคญ ในสภาวะสงคมปจจบนทมการแขงขนกนในทกๆดานความปลอดภยในการดารงชวต กนบเปนดชน

อยางหนงทสะทอนถงการมคณภาพชวตทดซงปญหาความปลอดภยนน สวนหนง เกดจากอบตภยตางๆ และอกสวนหนงเกดจากพฤตกรรมเสยงของตนเองดวยเหตนเราจงตองเรยนรวา มพฤตกรรมลกษณะใดบางทเสยงตอสขภาพและความปลอดภยหลกการเสรมสรางความปลอดภย วธการรบมอเมอเผชญกบภยอนตรายตางๆ


ประเมนความเสยงตอสขภาพและแสวงหาแนวทางปองกนอนตรายเพอความปลอดภยในชวต

ขอบขายเนอหา 1. ปจจยเสยงในการดารงชวต 2. การปองกนและหลกเลยง ปจจยเสยง




43

ตอนท 9.1 ปจจยเสยงในการดารงชวต เรองท 9.1.1 สงเสพตด ยาเสพตดหมายถง สารใดกตามทเกดขนตามธรรมชาต หรอสารทสงเคราะหขน เมอนาเขาสรางกาย ไมวาจะโดยวธรบประทาน ดม สบ ฉด หรอดวยวธการใด ๆ แลว ทาใหเกดผลตอรางกายและจตใจนอกจากนยงจะทาใหเกดการเสพตดไดหากใชสารนนเปนประจาทกวน หรอวนละหลาย ๆ ครง ลกษณะสาคญของสารเสพตด จะทาใหเกดอาการ และอาการแสดงตอผเสพดงน 1. เกดอาการดอยา หรอตานยา และเมอตดแลว ตองการใชสารนนในประมาณมากขน 2. เกดอาการขาดยาถอนยา หรออยากยา เมอใชสารนนเทาเดม ลดลง หรอหยดใช 3. มความตองการเสพทงทางรางกายและจตใจอยางรนแรงตลอดเวลา 4. สขภาพรางกายทรดโทรมลงเกดโทษตอตนเอง ครอบครว ผอน ตลอดจนสงคม และประเทศชาต ประเภทของยาเสพตด ปจจบน สงเสพตดหรอยาเสพตดใหโทษมหลายประเภท อาจจาแนกไดหลายเกณฑ นอกจากแบงตาม แหลงทมาแลว ยงแบงตามการออกฤทธและแบงตามกากฎหมายดงน 1. จาแนกตามสงเสพตดทมา - ประเภททไดจากธรรมชาต เชน ฝน มอรฟน กระทอม กญชา - ประเภททไดจากการสงเคราะห เชน เฮโรอน ยานอนหลบ ยามา แอมเฟตามน สารระเหย 2. จาแนกสงเสพตดตามกฎหมาย - ประเภทถกกฎหมาย เชน ยาแกไอนาดา บหร เหลา กาแฟ ฯลฯ - ประเภทผดกฎหมาย เชน มอรฟน ฝน เฮโรอน กญชา กระทอม แอมเฟตามน ฯลฯ 3. การจาแนกสงเสพตดตามการออกฤทธตอระบบประสาทสวนกลาง -ประเภทกดประสาท เชน ฝน มอรฟน เฮโรอน ยากลอมประสาท ยาระงบประทสาท ยานอนหลบ สารระเหย เครองดมมนเมา เชนเหลา เบยร ฯ - ประเภทกระตนประสาท เชน แอมเฟตามน ยามา ใบกระทอม บหร กาแฟ โคคาอน - ประเภทหลอนประสาท เชน แอล เอส ด,เอส ท พ,นามนระเหย - ประเภทออกฤทธผสมผสาน อาจกด กระตน หรอหลอนประสาทผสมรวมกนไดแก กญชา สาเหตททาใหเกดยาเสพตด 1. ตดเพราะฤทธของยา เมอรางกายมนษยไดรบยาเสพตดเขาไป ฤทธของยาเสพตดจะทาใหระบบตางๆ ของรางกายเปลยนแปลงไป ซงถาการใชยาไมบอยหรอนานครง ไมคอยมผลตอรางกาย แตถาใชตดตอเพยงชวระยะเวลาหนงจะทาใหมผลตอรางกายและจตใจ มลกษณะ 4 ประการ คอ - มความตองการอยางแรงกลาทจะเสพยาหรอสารนนอกตอไปเรอๆ - มความโนมเอยงทจะเพมปรมาณของยาเสพตดขนทดขณะ - ถาถงเวลาทเกดความตองการแลวไมไดเสพ จะเกดอาการอยากยา หรออาการขาดยา เชน หาว อาเจยนนาตานามกไหล ทรนทราย คลมคลง โมโห ขาดสต - ยาทเสพนนจะไปทาลายสขภาพของผเสพทงรางกาย ทาใหซบผอม มโรคแทรกซอน และทางจตใจ เกดอาการทางประสาท จตใจไมปกต 2. ตดยาเสพตดเพราะสงแวดลอม - สภาพแวดลอมภายนอกของบานทอยอาศย เตมไปดวยแหลงคายาเสพตด เชนใกลบรเวณศนยการคา หนาโรงหนง ซงเปนการซอยาเสพตดทกรปแบบ

44

- สงแวดลอมภายในบานขาดความอบอน รวมไปถงปญหาชวตคนในครอบครวและฐานะทางเศรษฐกจ สงแวดลอมจะทาใหเดกหนไปพงยาเสพตด การขาดความเอาใจใสดแลจากพอแม และขาดการยอมรบจากครอบครว เดกจะหนไปคบเพอนรอมกลมเพอตองการความอบอน สภาพของกลมเพอนสภาพของเพอนบานใกลเคยง - สงแวดลอมทางโรงเรยน เดกมปญหาทางการเรยน เนองจากเรยนไมทนเพอน เบอคร เบอโรงเรยน ทาใหหนโรงเรยนไปอยในสงแวดลอมทตนพอใจ เปนเหตใหตกเปนเหยอของการตดยาเสพตด 3. ตดเพราะความผดปกตทางรางกายและจตใจ ตอนท 2 วธปองกนและหลกเลยงการใชสารเสพตด สารเสพตดมอนตรายตอผใชหรอผเสพ ดงนน เราจงตองมวธปองกนและหลกเลยงการใชสารเสพตด 1. ครอบครวทอบอนจะเปนรวปองกนสารเสพตดไดเปนอยางด 2.ตองมใจคอหนกแนน อาจมเพอนชกชวนใหเสพกตองปฏเสธอยาไปเสพไมตองเกรงใจเพอนในทางทผด 3. อยาลองเปนอนขาด เพราะจะนาไปสการใชสารเสพตดบอยครงจนเกดการตดได สารเสพตดบางอยางเสพครงสองครงกตดแลว 4. ตองคดใหม อยาคดแบบเกา ๆ คอคดวาการเสพสารเสพตดเปนสงทโกเก เพอนฝงจะยอมรบ คอตองคดวาคนทเสพเปนคนทเสพเปนคนทนาอบอาย นารงเกยจเปนคนออนแอชกจงงาย ถาเพอนฝงไมรบเพราะเราไมเสพกชงเขาไมตองไปคบดวยกบเพอนคนทชกชวน เราไปสความหายนะ 5. ตองตระหนกถงพษภยเพราะสารเสพตดทกชนดมพษภยตอรางกายทงสน 6. ตองตระหนกวาการทนกเรยนไปใชสารเสพตด ถาพอแม ผปกครองรจะทาใหทานเสยใจ 7. พยายามหลกเลยงจากสงแวดลอมทเออตอการใชสารเสพตด เชน หลกเลยงจากเพอน ทใชสาร เสพตดไมไปเทยวสถานบนเทงเรงรมย เปนตน 8. ศกษาหาความรเกยวกบสารเสพตดชนดตาง ๆ เพอใหรถงอนตรายและเรยนรวธหลกเลยงและปองกน 9. ไมใชสารเสพตดเพอการรกษาโรคดวยตนเอง ยาบางชนดมสารเสพตดผสมอย เชน ยาระงบปวดบางชนด ยาแกไอบางชนด 10. ควรหากจกรรมทาอยาใหมเวลาวางมาก “ ลานกฬาตานยาเสพตด ’’ ซงการเลนกฬาจะทาใหสนกสนาน มเวลาวางนอยลง กจะชวยไมใหคนเราหนเหไปใชสารเสพตดได 11. ถามปญหาไมพงสารเสพตด ควรปรกษาพอแม ผปกครอง คร อาจารย ญาตผใหญ 12. ถาพบวามการจาหนาย จายแจกสารเสพตดกนในสถานศกษาใหแจงครอาจารย ถานอกใหบอกผปกครองใหไปแจงตารวจ แตตองระมดระวงในเรองความปลอดภยดวย เพราะถาผจาหนายรวาใครขดผล ประโยชนหรอทาใหเขาเดอดรอน สรป ปจจยเสยงตอสขภาพ ประกอบดวยปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม และปจจยเสยง ดานพฤตกรรม - ปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม เชน การเกดอบตเหต การเกดภยธรรมชาต เปนตน - ปจจยเสยงดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การบรโภคอาหารและผลตภณฑทเปนอนตรายตอสขภาพและถาคนเราสามารถหลกเลยงปจจยเสยงและพฤตกรรมเสยงดงทกลาวมาแลวจะทาใหรางกายมสขภาพแขงแรง และมความปลอดภยในชวต

45

เรองท 9.1.2 โรคตดตอทางเพศสมพนธ โรคตดตอทางเพศสมพนธ หรอโรคสงผานทางเพศสมพนธ(Sexually transmitted disease; STD) อาจเรยกวา"กามโรค" (Venereal disease) หรอ"วด"เกดขนจากการตดตอกนผานทางเพศสมพนธ ไมวาจะเปนการรวมเพศทางชองคลอด ทางปาก หรอทวารหนก สาเหตของการเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ

สาเหตของการตดเชอทางเพศสมพนธ แบงออกเปน 3 กลมคอ 1. เกดจากเชอไวรส ซงบางชนดสามารถรกษาใหหายขาดได บางชนดไมมยารกษา และบางชนดยงสามารถฝงตวอย และกลบมาเปนซาไดอกโรคตดตอทางเพศสมพนธทเกดจากเชอไวรส ไดแก - เรมทอวยวะเพศ - หดหงอนไก - ไวรสตบอกเสบบ ฯลฯ 2. เกดจากเชอแบคทเรยสามารถรกษาใหหายขาดได ดวยการใชยาปฏชวนะ ไดแก - ซฟลส - หนองใน - หนองในเทยม - ทอปสสาวะอกเสบ - ชองคลอดอกเสบ ฯลฯ 3. เกดจากเชออน ๆเชน พยาธ สามารถรกษาใหหายขาดได ดวยการใชยาปฏชวนะ กลมเสยงตอการเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ คนทมเพศสมพนธกบชาย หรอหญงบรการ ใน 3 เดอนกอนหนา คนทมคนอนมากกวา 1 คน ในชวง 3 เดอนกอนหนา คนทมเพศสมพนธกบคคนใหม ในชวง 3 เดอนกอนหนา ผทมประวตปวยเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธใน 1 ปทผานมา ผทมคครองอยคนละท อาการแบบใด สงสยเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ หากมอาการเหลาน สามารถสงสยไดวาเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ ในผชายจะมอาการปสสาวะแสบขด ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวดอวยวะเพศ มผน ตม แผล บรเวณอวยวะเพศ มเมอกใส หรอหนองไหลออกมา ในผหญงจะรสกเจบ เสยวทองนอย ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวด คนอวยวะเพศ มผน ตม แผลบรเวณอวยวะเพศ มตกขาวสเหลอง มกลนเหมน

46

โรคตดตอทางเพศสมพนธ ทสาคญไดแก 1. โรคเอดส (AIDS) หรอกลมอาการภมคมกนเสอม เกดจากการรบเชอ Human immunodeficiency virus หรอ HIV เขาไปทาลายเมดเลอดขาว ทเปนแหลงสรางภมคมกนโรค ทาใหภมคมกนโรคลดนอยลง จงทาใหเชอโรคฉวยโอกาสแทรกซอนเขาสรางกายไดงายขน เชน มะเรง วณโรค และสาเหตการเสยชวตกมกเกดขนจากโรคตดเชอฉวยโอกาสตางๆ เหลาน ทจะทาใหอาการรนแรง และเสยชวตอยางรวดเรว 2. หนองใน (Gonorrhoea) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอแบคทเรยชอ Neisseria gonorrhoeae ทาใหเกดอาการระคายเคองในทอปสสาวะ แสบขดเวลาปสสาวะ และมหนองไหลออกจากทอปสสาวะ อาจจะทาใหเกดการอกเสบในชองทอง หรอเปนหมนหากไมไดรบการรกษา 3. หนองในเทยม (Non-gonococcal Urethritis/Non gonococcal Cervicitis) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธททาใหมอาการแสบปลายทอปสสาวะ ปสสาวะขดและมหนองไหล และมมกออกเลกนอยโดยเฉพาะในชวงเชา สวนผหญงอาจมอาการตกขาวผดปกต 4. แผลรมออน (Chancroid) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอ Haemophilus Ducreyi ทาใหเกดแผลทอวยวะเพศ บวมและเจบ บางคนมตอมนาเหลองทขาหนบ หรอทชาวบานเรยกไขดนบวม หากไมรกษาหนองจะแตกออกจากตอมนาเหลอง มกมหลายแผล ขอบแผลนมและไมเรยบ กนแผลสกปรกมหนอง มเลอดออกงาย เวลาสมผสเจบปวดมาก บางรายตอมนาเหลองทขาหนบจะบวม และเปนฝ เมอฝแตกจะเปนแผล 5. เรมทอวยวะเพศ (Genita Herpes Simplex Virus Infection) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธทเกดเชอไวรส herpes simplex virus ทาใหเกดอาการปวดแสบบรเวณขา กนหรออวยวะเพศ และตามดวยผนเปนตมนาใส แผลหายไดเองใน 2-3 สปดาห แตเชอยงอยในรางกาย เมอรางกายออนแอ เชอกจะกลบเปนใหม 6. หดขาวสก (Molluscum contagiosum) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอไวรส Molluscum contagiosum virus (MCV) ทาใหเกดเปนตมนนบนผวหนง ผวเรยบขนาดเลก ขนาดประมาณ 2-5 มลลเมตร จะพบมากขนในรายทมการตดเชอ HIV จานวนตมทเกดขนอาจมมากหรอนอยขนกบสภาพรางกายของผปวยขณะนนวารางกายมความแขงแรงเพยงใด ถาใชเขมสะกดตรงกลางแลวบบดจะไดเนอหดสขาวๆ คลายขาวสก มกเปนทบรเวณหวหนาว อวยวะเพศภายนอกและโคนขาดานใน 7. หดหงอนไก (Condyloma Acuminata) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากไวรส Human papilloma virus ลกษณะเปนตงเนอออน ๆ สชมพคลายหงอนไก ชอบขนทอนและอบชน ในผชายมกพบทอวยวะเพศ บรเวณใตหนงหมปลายอวยวะเพศชาย ตลอดทงบรเวณรอบรอยเปดขอบ, ทอปสสาวะ และอณฑะ สวนผหญงจะพบทปากชองคลอด ผนงชองคลอด ปากมดลก ปากทวารหนกและฝเยบ ถาไมรบรกษาจะเปนมากขน และทารกอาจตดเชอไดขณะคลอด 8. หด (Scabies) เกดจากตวไร Sarcoptes scabei ลกษณะจะมตมนาใสและตมหนองคนขนกระจายทง 2 ขางของรางกาย มกพบตามงามนวมอ ขอศอก รกแร รอบหวนม รอบสะดอ อวยวะสบพนธ ขอเทา หลงเทา กน ผปวยมกมอาการคนมาก โดยเฉพาะเวลากลางคน สามารถตดตอไดจากการสมผสใกลชด สมผสทางเพศหรอ อยใกลชดกบผปวย

47

9. ซฟลส (Syphilis) เกดจากการตดเชอ Treponema pallidum เปนโรคทมอนตราย และมอาการเรอรง สามารถตดตอยาวนานกวา 2 ป ลกษณะการตดเชอเรมแรกจะเปนกอนแขง แตไมเจบทบรเวณอวยวะเพศ หากไมรกษาจะกลายเปนระยะทสองทเรยกวา เขาขอหรอออกดอก ถาทงไวนานจะทาใหเกดโรค แกระบบตางๆ ของรางกายหลายระบบ ทงซฟลสระบบหวใจและหลอดเลอด ซฟลสระบบประสาท เปนตน นอกจากน 10. โลน (Pediculosis Pubis) เกดจากแมลงตวเลกทเรยกวา pediculosis pubis อาศยอยทขนหวเหนา ชอบไชตามรากขนออน และดดเลอดคนเปนอาหาร ผทเปนโรคน จะมอาการคน เมอเกาจะทาใหเจาตวเชอแพรไปยงบรเวณอนได การวนจฉยสามารถทาไดดวยตาเปลา จะพบไขสขาวเกาะตรงโคนขนไขจะมลกษณะวงร สวนตวแมลงเมอกนเลอดเตมทจะออกสนาตาล ตดตอไดจากการสมผสทางเพศกบผปวย หรอใชกางเกงในรวมกน การรกษาสามารถซอยาทาไดตามรานขายยา แตคนทองหรอเดกควรจะปรกษาแพทย 11. พยาธชองคลอด (Vaginal Trichomoniasis) เกดจากเชอโปรโตซว Trichomonas vaginalis ผปวยจะมอาการตกขาวผดปกต มสเขยวขนหรอเหลองเขม มฟองอากาศและมกลนเหมน เกดการระคายเคองบรเวณอวยวะเพศ เจบปวดขณะมเพศสมพนธ คนและแสบปากชองคลอด 12. เชอราในชองคลอด (Vaginal Candidiasis) เกดจากเชอรากลม Candida ซงรอยละ 80 - 90 เกดจาก Candida albicans ทาใหมอาการระคายเคองบรเวณชองคลอด มการตกขาวขนจบเปนกอน อาจมอาการปสสาวะแสบขด เจบขณะรวมเพศ 13. องเชงกรานอกเสบ (Pelvic Inflammatory Diseases, PID) หรอโรคปกมดลกอกเสบ เกดจากการตดเชอของมดลก รงไข หรอทอรงไข อาจเสยชวตไดหากตดเชอรนแรง และหากไมรกษา อาจเกดโรคแทรกซอนจนเปนหมนหรอเสยชวตได 14. แผลกามโรคเรอรงทขาหนบ (Granuloma inguinale) เกดจากเชอแบคทเรย Donovania granulomatis โดยจะมแผลทบรเวณอวยวะเพศ ขาหนบ ซอกขา หรอบรเวณหนา และไมพบในประเทศไทย มกพบในคนผวดา การปองกน โรคตดตอทางเพศสมพนธ วธปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธคอ 1. ใสถงยางอนามย หากจะมเพศสมพนธกบคนทไมแนใจวามเชอหรอไม 2. รกษาความสะอาดของรางกายและอวยวะเพศอยางสมาเสมอ 3. ไมเปลยนคนอน ใหมสาม หรอภรรยาคนเดยว 4. ไมควรมเพศสมพนธตงแตยงอายนอย เนองจากมสถตวา ผทมเพศสมพนธตงแตอายยงนอยจะมโอกาสตดโรคตดตอทางเพศสมพนธสง 5. ตรวจโรคเปนประจาทกป เพอหาเชอโรค แมจะไมมอาการใด ๆ โดยเฉพาะคทกาลงจะแตงงาน 6. เรยนร ศกษาอาการของโรคตดตอทางเพศสมพนธ 7. ไมควรมเพศสมพนธขณะมประจาเดอน เพราะจะทาใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธไดงาย 8. ไมควรมเพศสมพนธทางทวารหนก หากจาเปนใหสวมถงยางอนามย 9. ไมควรสวนลางชองคลอด เพราะจะทาใหเกดการตดเชอโรคตดตอทางเพศสมพนธไดงาย

48

วธปฏบตตวของผทเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ 1. ตองรกษาอยางรวดเรว เพอปองกนการแพรเชอโรค 2. แจงคนอนใหทราบวา เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเพอจะไดปองกน ไมใหเชอแพรไปสคนอน 3. รกษาอาการ และปฏบตตวตามคาแนะนาของแพทยอยางเครงครด 4. หลกเลยงการมเพศสมพนธ หรอการสาเรจความใครดวยตวเอง เพอปองกนไมใหอาการอกเสบ ลกลาม 5. งดดมเครองดมแอลกอฮอล ของมนเมาทกชนด 6. ไมควรซอยามารกษาเอง ควรปรกษาแพทย เพอใหไดรบการรกษาทถกตอง

49

เรองท 9.1.3 อบตเหต อบตเหต หมายถง เหตการณทเกดขนโดยไมคาดคด อาจเกดจากความประมาทของตนเองหรอจาก คนอนๆ หรอจากเหตการณสดวสย เชน ฟาผา นาทวม ชนดของอบตเหตภายในบานอบตเหตทเกดขนภายในบาน อาจจาแนกออกเปนชนดตางๆ ไดดงน

1) การพลดตกหกลม 2) ไฟไหม นารอนลวด 3) การถกของแหลมคมอปกรณและอาวธปน 4) การไดรบสารพษ 5) การไดรบแกสหงตม 6) ทางเดนหายใจอดตน 7) การจมนา

สถานทเกดอบตเหตทบาน - อบตเหตทบานมกเกดขนตามสถานทตาง ๆ ดงน - สนามและลานหนาบาน - รวบาน ประต หนาตาง - พนบานระเบยงบาน

50

แผนการเรยนรประจาบท บทท 10 การปองกนหลกเลยงและทกษะการชวยฟนคนชพ

สาระสาคญ ปจจบนอบตเหตเปนสงททกคนพยายามหลกเลยงและหาวธปองกน แตกไมสามารถปองกนไดทกกรณผทไดรบบาดเจบจากอบตเหตหรอผทปวยกะทนหน จาเปนตองไดรบการปฐมพยาบาลอยางมประสทธภาพเพอใหพนจากความพการหรออนตรายแกชวตกอนนาสงโรงพยาบาลการปฐมพยาบาลจงเปนสงสาคญ และจาเปนเพอชวยเหลอผปวยเบองตนโดยใชอปกรณตาง ๆ เทาทมอย หรอจดหาไดในทเกดเหต

ผลการเรยนรทคาดหวง แสดงทกษะการใหความชวยเหลอเมอเกดสถานการณคบขนและการชวยฟนคนชพไดอยางถกตอง

ขอบขายเนอหา การปองกนหลกเลยงและการใหความชวยเหลอเมอเกดอบตเหตอคคภยและ อนตรายจากมลพษและ

สารเคม




51

ตอนท 10.1 การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ การปฐมพยาบาล หมายถง การใหความชวยเหลอผปวยหรอผบาดเจบ ณ สถานทเกดเหต โดยใชอปกรณเทาทจะหาไดในขณะนน กอนทผบาดเจบจะไดรบการดแลรกษาจากบคลากรทางการแพทย หรอสงตอไปยงโรงพยาบาล การปฐมพยาบาล มวตถประสงคทสาคญ คอ

1. เพอชวยชวต 2. เพอเปนการลดความรนแรงของการบาดเจบหรอการเจบปวย 3. เพอทาใหบรรเทาความเจบปวดทรมาน และชวยทรมาน และชวยใหกลบสสภาพเดมโดยเรว 4. เพอปองกนความพการทจะเกดขนตามมาภายหลงการปฐมพยาบาลแบบตาง ๆ

การปฐมพยาบาลการชวยฟนคนชพผไดรบอบตเหต 1. ตรวจดการหายใจ การทางานของหวใจ พรอมทงใหการชวยเหลอ 2. อยาเคลอนยายผไดรบบาดเจบจากตาแหนงเดม ยกเวน ในกรณทอาจมอนตรายทงผบาดเจบและผ ปฐมพยาบาล 3. หมผาใหผปวยเพอปองกนการชอค 4. ขยายเขมขดและเสอผาใหหลวม 5. ถามแผลควรพนผาให และถากระดกหก ตองเขาเฝอกชวคราวให 6. ถาผปวยมสตด ชวนผปวยคย เพอใหเกดความสบายใจ 7. อยกบผบาดเจบ จนกระทงสงผบาดเจบแกหนวยกภย ตารวจ หรอญาต 8. พงระลกถงขอบเขตและความสามารถของตนเองในการใหปฐมพยาบาล

52

ตอนท 10.2 ทกษะการชวยฟนคนชพ 1. อบตเหตทางรถยนต 1. ผใหการชวยเหลอ ตองตงสตใหด อยาแสดงอาการททาใหผปวยเสยขวญ ตดสนใจวาอะไรเปนสง จาเปนทจะตองใหการชวยเหลอกอน หรอหลง หรอมความจาเปนตองสงผปวย เพอรบการรกษาทโรงพยาบาล ทนท 2. สงแวดลอม อยาใหคนมงด เคลอนยายผปวยใหถกวธจากสถานทเกดเหต ประเมนสถานการณของ อบตเหตทเกดขน ขนตอนประเมนสภาพผบาดเจบฉกเฉน - ตรวจดชพจร - ตรวจบาดแผลมเลอดออกหรอไม - ตรวจดสผว - ตรวจดการเคลอนไหวของรางกาย

53

2. กรณโดนไฟดด ยงถาเปนลกของเรา พอแมมกจะตกใจ และความรบรอนชวยลกจงเขาไปฉดมอดงแขนหรอดงตวลกโดยทนท ซงนนเทากบนาตวเองไปเปนเหยอไฟชอตอกคนโดยหมดโอกาสทจะชวยทงชวตลกและตนเอง วธการทถกตองกคอ

1) กอนอนจะตองตดทางเดนกระแสไฟฟาโดยการสบฟวส,ยกคทเอาทลง หรอดงปลกออก

(การปดสวตซในตวเครองไฟฟาแตเพยงอยางเดยวจะไมไดผลเพราะยงไมตดกระแสไฟทเขาสตวเครอง)

2) หากยงไมสามารถตดทางเดนกระแสไฟไดทนทใหหาวตถทไมเปนสอไฟฟา เชน ไมแหงๆ,เชอก,สายยาง,แผนยาง,เกาอไมหรอ ผาหม คลอง-ดง หรอผลกผทโดนไฟดด ใหหลดพนจากจดทโดนดดและเพอความปลอดภย ผทชวยเหลอควรยนอยบนพนทแหง

3) หลงจากทชวยผเคราะหรายออกมาจากไฟดดไดแลวถาพบวาเขาไมหายใจ,หวใจไมเตน กตองกระตนโดยการเปาปาก และกดทรวงอก

54

3. กรณโดนนารอนลวก ผทไดรบบาดเจบจากการถกของรอนลวก ถง 2ขนตอน คอ

1. การทาใหบรเวณทโดนของรอนลวกใหเยนลงโดยเรว เชนใหแผลไดแชในอางนาเยน หรอปลอยให นากอกไหลผานอยางนอยสก 10นาท จากนนกใชผากอซซบแผลใหแหงแลวใชผากอซทแหงและสะอาด ปดคลมบาดแผลแตอยาใหแนน เพราะแผลทโดนของรอนลวกจะมอาการบวม 2. ผวทโดนลวกหรอไหม จะมตมเลกๆใสๆขนทแผลเสมอหลายคนเหนเขาเปนตองเอาเขมไปเจาะใหแตกอยาทาเชนนน เพราะจะทาใหเกดการตดเชอไดงายๆ ซามนยงอาจเขาสผวหนงชนในทาใหอกเสบเขาไปใหญขอแนะนาเมอแผลขน “ตมนา”กคอ ... ปลอยไวอยางนนแลวซบใหแหง จากนนกใชสาลชบแอลกอฮอลเชดรอบๆตมนานนอยางเบาๆ 4. กรณจมนา การปฐมพยาบาลเดกจมนาทไมหายใจและ/หรอ หวใจไมเตน

1) เรยกผอยขางเคยงใหมาชวยเหลอและใหผชวยโทรขอความชวยเหลอหนวยฉกเฉนท 1669 2) เปดทางเดนหายใจ โดยใหเดกนอนราบกดหนาผากลงและเชยคางขนเบาๆ 3) ตรวจการหายใจโดยมองหนาอกหรอทองวามการเคลอนไหวหรอไมฟงดวามเสยงหาย หรอไมก

สมผส โดยแนบใบหนาไปใกลจมกและปากของเดกเพอสมผสลมหายใจ 4) ในกรณอายนอยกวา 1 ป ชวยการหายใจโดยประกบปากของผชวยเหลอครอบจมกและปากเดก

และเปาลมหายใจออก 2 ครงโดยใหแตละครงยาว 1-2 วนาท และสงเกตวาหนาอกของเดกขยายตามการเปาลมหรอไม

5 ) คลาชพจร บรเวณตนแขนดานในครงทางระหวางขอศอกและหวไหลถาเดกไมหายใจแตมชพจร ใหทาการเปาปากตอเพยงอยางเดยวโดยทา 20 ครงตอนาท หรอ เปาปาก 1 ครงตอ 3 วนาท ถาเดกไมหายใจและไมมชพจรใหทาการกระตนการเตนของหวใจ

6) กระตนการเตนของหวใจโดยหาตาแหนงของการกดหนาอกเพอกระตนหวใจไดโดยลากเสนสมมตระหวางหวนมทงสองขาง ตาแหนงทจะกดคอ บนกระดกหนาอกใตตอเสนสมมตทลากระหวางหวนมทงสองขางลงมา กดโดยใชนวสองนว กดลกใหกระดกหนาอกยบลงประมาณ 1-1.5 นวความถของการกดคอกดหนาอก 5 ครงสลบกบการใหผชวยระบบหายใจเปาปาก 1 ครง

55

7) ในกรณอายมากกวา 1 ป เปาปากไดโดยประกบปากของผชวยเหลอบนปากเดกเทานน (ไมรวมจมก)เมอตองนวดหวใจ ใหหาตาแหนงของการกดหนาอกไดโดยลากนวตามขอบชายโครงชางใดขางหนงจนถงกงกลางซงชายโครงทงสองขางมาชนกน เรยกวาจดปลายลางกระดกหนาอก ตาแหนงทจะกดคอ บนกระดกหนาอกเหนอตอจดปลายลางกระดกหนาอก 1 ความกวางของนวมอจรง กดโดยใชสนมอกดลกใหกระดกหนาอกยบลงประมาณ 1-1.5 นวความถของการกดคอกดหนาอก 5 ครงสลบกบการใหผชวยระบบหายใจเปาปาก 1 ครง

56

บรรณานกรม

โกวท ประวาลพฤกษ และคณะ.(25455). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา :พลศกษา ชวงชนท3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

ดร.รชน ขวญบญจน และคณะ.(2554). สขศกษาและพลศกษา ชนมธยมศกษาปท 1กรงเทพมหานคร :ไทย วฒนาพานช.

ยพาพร ทองตง และคณะ.(2546). พลศกษา ม.1กรงเทพมหานคร :สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

รศ.ดร.สมหมาย แตงสกล และคณะ.(2554). สขศกษาและพลศกษา ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1 กรงเทพมหานคร :บรษทวฒนาพานช จากด.

อทย สงวนพงศ และคณะ.(2546). พลศกษา ม.1 กรงเทพมหานคร: บรษทอกษรเจรญทศนจากด

รชน ขวญบญจน และคณะ.(2547).หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา ชวงชนท4 ชนมธยมศกษาปท5. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณช.

57

คณะผจดทา ทปรกษา

นางสาววจตร กนทาโย ผอานวยการ กศน.อาเภอเวยงแหง

ผจดทา

นายพทยา ธาตอนจนทร คร คศ.1 กศน.อาเภอเวยงแหง

58

คณะบรรณาธการ/ปรบปรงแกไข

ทปรกษา

นายศภกร ศรศกดา ผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม นางมนา กตชานนท รองผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม


นางณชชา ทะภมนทร ผอานวยการ กศน.อาเภอดอยเตา ประธานกรรมการ นายพทยา ธาตอนจนทร คร คศ.1 กศน.อาเภอเวยงแหง กรรมการ นางสาวศรพชร วรเศรษฐกลไชย คร คศ.1 กศน.อาเภอพราว กรรมการ นางปภนดา เอกชยอาภรณ ครอาสาสมครฯ กศน.อาเภอเมองเชยงใหม กรรมการ นายสกล ศรนา คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนกาแพง กรรมการ นางสาวพชวรรณ อาพนธส คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนทราย กรรมการ นางเดอนฉาย แตมมาก คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวแสงระว แกวรากมก คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวสรสวด สวรรณพงศ คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวจนทรจรา ออนอน นกวเคราะหนโยบายและแผน สานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม กรรมการ และเลขานการ

56

บรรณานกรม

โกวท ประวาลพฤกษ และคณะ.(25455). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา :พลศกษา ชวงชนท3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

ดร.รชน ขวญบญจน และคณะ.(2554). สขศกษาและพลศกษา ชนมธยมศกษาปท 1กรงเทพมหานคร :ไทย วฒนาพานช.

ยพาพร ทองตง และคณะ.(2546). พลศกษา ม.1กรงเทพมหานคร :สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

รศ.ดร.สมหมาย แตงสกล และคณะ.(2554). สขศกษาและพลศกษา ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1 กรงเทพมหานคร :บรษทวฒนาพานช จากด.

อทย สงวนพงศ และคณะ.(2546). พลศกษา ม.1 กรงเทพมหานคร: บรษทอกษรเจรญทศนจากด

รชน ขวญบญจน และคณะ.(2547).หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา ชวงชนท4 ชนมธยมศกษาปท5. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณช.

57

คณะผจดทา ทปรกษา

นางสาววจตร กนทาโย ผอานวยการ กศน.อาเภอเวยงแหง

ผจดทา

นายพทยา ธาตอนจนทร คร คศ.1 กศน.อาเภอเวยงแหง

58


ทปรกษา

นายศภกร ศรศกดา ผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม นางมนา กตชานนท รองผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม


นางณชชา ทะภมนทร ผอานวยการ กศน.อาเภอ ดอยเตา ประธานกรรมการ นายพทยา ธาตอนจนทร คร คศ.1 กศน.อาเภอเวยงแหง กรรมการ นาง สาวศรพชร วรเศรษฐกลไชย คร คศ.1 กศน.อาเภอพราว กรรมการ นางปภนดา เอกชยอาภรณ คร อาสาสมครฯ กศน.อาเภอเมองเชยงใหม กรรมการ นายสกล ศรนา คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนกาแพง กรรมการ นางสาวพชวรรณ อาพนธส คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนทราย กรรมการ นางเดอนฉาย แตมมาก คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวแสงระว แกวรากมก คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวสรสวด สวรรณพงศ คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางสาวจนทรจรา ออนอน นกวเคราะหนโยบายและแผน สานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม กรรมการ และเลขานการ

สุขภาพและความปลอดภัยในชีวิตkpp.nfe.go.th/edu_kpp/3lesson/68.pdf ·...

Documents