จุฬาอายุรศาสตร์ chula journal of medicine journal no.2... ·...
TRANSCRIPT
CHULA JOURNAL OF
MEDICINEINTERNALVOL. 31 NO. 2 APRIL-JUNE 2018
จฬาอายรศาสตร
ISSN 0857-5630
ปท 31 ฉบบท 2 เมษายน-มถนายน 2561
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว เพลน โทนสระนอย
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections) ชามา ปญจพลพงศ/พลภทร โรจนนครนทร
Jorunal club ธนนทร อศววเชยรจนดา/วทวส แนววงศ
EKG quiz อนรธ ฮนตระกล/ไพโรจน ฉตรานกลชย
Spot diagnosis จกกพฒน วนชานนท/ณชชา โชตถาวรศกด/ภาวณ ฤกษนมต
CME credit ณฐพงษ เจยมจรยธรรม
จฬาอายรศาสตรเจาของ
ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
หวหนาภาควชาอายรศาสตร
ศ.นพ.ธระพงษตณฑวเชยร
กองบรรณาธการทปรกษา
ศ.นพ.กมมนตพนธมจนดา
ศ.นพ.จตรสทธอมร
รศ.นพ.วทยาศรดามา
ศ.ดร.นพ.ชษณาสวนกระตาย
บรรณาธการ
รศ.นพ.ณฐพงษเจยมจรยธรรม
ผชวยบรรณาธการ
อ.นพ.จกกพฒนวนชานนท
ผศ.นพ.ณฐชยศรสวสด
รศ.นพ.นภชาญเออประเสรฐ
ผศ.นพ.ไพโรจนฉตรานกลชย
รศ.พญ.ภาวณฤกษนมตร
กองบรรณาธการ
รศ.นพ.ณฐพงษเจยมจรยธรรม
อ.นพ.จกกพฒนวนชานนท
ผศ.นพ.ณฐชยศรสวสด
อ.นพ.นรศรลกขณานรกษ
รศ.นพ.นภชาญเออประเสรฐ
อ.พญ.นภาปรญญานตกล
อ.ดร.นพ.นพ.ประสทธเผาทองค�า
ผศ.นพ.ไพโรจนฉตรานกลชย
รศ.พญ.ภาวณฤกษนมตร
อ.ดร.พญ.รงฤดชยธรกจ
ผศ.พญ.ลลตาวฒนะจรรยา
ผศ.พญ.อรอมาชตเนตร
ผศ.ดร.นพ.ธนนทรอศววเชยรจนดา
อ.นพ.วทวสแนววงศ
ฝายศลป
พรวภาเวทประเสรฐวงศ
ส�านกงาน
ตกภมสรมงคลานสรณชน2ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลจฬาลงกรณ
ถนนพระราม4เขตปทมวนกรงเทพฯ10330
โทรศพท022564246
แฟกซ022527858
E-mail:[email protected]
ก�าหนดออกปละ4ฉบบ
สามารถDownloadวารสารจฬาอายรศาสตรไดท
http://www.cumedicine.org/home/category/journal
จดท�าทบรษทปรนทแอนดมอรจ�ากดโทรศพท025387269
“จฬาอายรศาสตร”เปนวารสารทางวชาการของภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณวทยาลย
จดประสงค
1. เพอเผยแพรความรทางอายรศาสตรแกแพทยผสนใจโดยใชบทความสวนใหญเปนภาษาไทยโดยเสนอความ
ร จากกจกรรมทางวชาการของภาควชา ทน�ามาเสนอโดยแพทยประจ�าบาน และอาจารยในภาควชา
อายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
2. เพอใหแพทยประจ�าบานทฝกอบรมอยไดทบทวนความรจากการอานบทความในวารสารนอกทงไดมโอกาส
ฝกเขยนบทความทางวชาการ
3. เพอใหศษยเกาแพทยประจ�าบานอายรศาสตรไดทบทวนความรเปรยบเสมอนวาไดรวมประชมวชาการฟนฟ
ความรตอไปเปนการสงเสรมการศกษาตอเนอง
4. เพอเปนสอกลางระหวางภาควชาอายรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยกบศษยเกาแพทยประจ�าบาน
อายรศาสตรอายรแพทยและแพทยทวไป
สมาชก
1. อาจารยแพทยประจ�าบานและศษยเกาแพทยประจ�าบานภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย
2. แพทยทกทานทสนใจเขยนใบสมครมา
3. บคลากรทางการแพทยอนๆรวมทงนสตแพทยทคดวาบทความในวารสารนจะมประโยชน
ตวอยางการเขยนเอกสารอางอง
บทความ
SuankratayC,SuanD,AuztE,SomtD,XanF,TonA,etal.Studyofdiabetesmellitustreatmentinpatients
withglipizide.ClinInfectDis2005;10:206-8.
บทในหนงสอ
HughesIA.Congenitaladrenalhyperplasia.In:HallR,BasserM,eds.FundamentalsofClinicalEndocri-
nology.Edinburgh:ChurchillLivingstone,1989:197-204.
นโยบาย และการสงเรองตพมพในวารสารจฬาอายรศาสตร
จดหมายจากบรรณาธการ
สวสดสมาชกวารสารจฬาอายรศาสตร
วารสารฉบบนเปนฉบบท 2 ของป พ.ศ. 2561 ส�าหรบเนอหาประกอบดวย Topic review 2 เรอง
Jorunal club,EKGquiz และSpot diagnosis หวงวาทานสมาชกและผอานวารสารฯทกทานคงไดรบประโยชน
บางพอสมควร
สดทายนผ ใดสนใจจะเสนอรายงานผปวยหรอเนอหาในคอลมนใดๆสามารถสงมาทกองบรรณาธการ
หรอ email: [email protected] ตลอดจนปญหาหรอขอวจารณใดๆทางกองบรรณาธการยนดเสมอในการ
รบไวพจารณาครบ
รศ.นพ.ณฐพงษเจยมจรยธรรม
บรรณาธการ
สารบญ
จฬาอายรศาสตรปท31ฉบบท2เมษายน-มถนายน2561 หนา
การศกษาโรคตดเชอStreptococcus suisผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล 50
จงหวดสระแกว
เพลนโทนสระนอย
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก(Responsestoplatelet 66
transfusionindengueinfections)
ชามาปญจพลพงศ/พลภทรโรจนนครนทร
Jorunalclub 83
ธนนทรอศววเชยรจนดา/วทวสแนววงศ
EKGquiz 88
อนรธฮนตระกล/ไพโรจนฉตรานกลชย
Spotdiagnosis 92
จกกพฒนวนชานนท/ณชชาโชตถาวรศกด/ภาวณฤกษนมต
CMEcredit 97
ณฐพงษเจยมจรยธรรม
โครงการต�าราอายรศาสตร
ใบสงซอหนงสอ
จฬาอายรศาสตร50
Topic review
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวใน
โรงพยาบาล จงหวดสระแกว
เพลน โทนสระนอย*
* โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชสระแกว
บทคดยอทมาและความส�าคญ(Backgroundandrationale)
จงหวดสระแกวตงอยในภาคตะวนออกเปนจงหวดชายแดน
ทตดกบประเทศกมพชาและภาคตะวนออกเฉยงเหนอมวฒนธรรมการ
รบประทานอาหารสกๆดบๆโดยเฉพาะเนอหมท�าใหมรายงานการตด
เชอStreptococcus suis อยเรอยๆหลงจากทจงหวดสระแกวสามารถ
เพาะเชอและระบเชอชนดนไดตงแตเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2559เปนตน
มาพบผปวยทตดเชอชนดนมอาการทางคลนกและภาวะแทรกซอนท
หลากหลายและมการเกดภาวะหดบไดบอยๆวตถประสงคเพอศกษา
ความสมพนธระหวางการสมผสหมกบการตดเชอลกษณะอาการทาง
คลนกและภาวะแทรกซอนจากการตดเชอเนองจากยงไมมการศกษาใน
แถบภมภาคนมากอน การศกษาทผานมาเปนการศกษาในภาคเหนอ
และภาคกลางเปนสวนใหญ เพอใชเปนแนวทางในการปองกนการตด
เชอและรกษาโรคนตอไป
วธการศกษา(Methodology)
การศกษาเชงพรรณนาแบบยอนหลงท�าการเกบรวบรวม
ขอมลกลมตวอยางทตดเชอS. suis จากทะเบยนการเพาะเชอของหอง
ปฏบตการใบรายงานการสอบสวนโรครง502และสบคนรหสโรคจาก
ICD– 10ของผปวยในทมานอนโรงพยาบาลในชวงเดอนพฤษภาคม
พ.ศ.2559ถงมกราคมพ.ศ.2561และท�าการศกษาเวชระเบยนผปวย
ในเฉพาะทมการตดเชอจรงทงขอมลเชงระบาดวทยาขอมลทางคลนก
ภาวะแทรกซอนผลการรกษาและการตรวจทางหองปฏบตการความ
ไวของยาปฏชวนะทมตอเชอ
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 51
ผลการศกษา(Results)
พบผปวยตดเชอS. suis จ�านวน44รายอายเฉลย56ป เปนเพศชาย34ราย(77.3%)พบอบตการณ
สงสดในเดอนมถนายนสวนใหญประกอบอาชพรบจาง(43.2%)ท�าอาชพทเกยวกบกบสกร5ราย(11.4%)และ
ไมมโรคประจ�าตว27ราย(62.4%)เปนโรคความดนโลหตสงมากทสด(31.9%)มประวตสมผสหมทเสยงภายใน
7วนกอนมอาการ33ราย(89.2%)สวนใหญรบประทานเนอหมดบปรงไมสก28ราย(75.7%)มประวตมบาดแผล
ทมอขณะทสมผสหม 4 ราย (9.5%) มการตดเชอไดหลายระบบสวนใหญมการตดเชอทเยอหมสมอง26ราย
(59.1%)รองลงมาเปนการตดเชอทลนหวใจและการตดเชอในกระแสเลอดปฐมภม (primarybacteremia)อยางละ
5ราย(11.4%)พบsepticshockและระบบการหายใจลมเหลวอยางละ10ราย(25%)เปนภาวะแทรกซอนท
พบบอยทสดภาวะหดบพบเฉพาะในผปวยตดเชอเยอหมสมองอกเสบเทานน7ราย(29.17%)เปนสาเหตท�าให
ผปวยไดรบยาสเตยรอยดในภาวะน13ราย(29.5%)ผปวยเยอหมสมองอกเสบพบความดนแรกเปดน�าไขสนหลง
สง,leukocytosis,neutrophilเดนโปรตนสงและมน�าตาลต�าเปนสวนใหญตรวจพบเชอจากการยอมแกรมได16%
และจากการเพาะเชอไดหนงในสของผปวยพบเชอserotype2มากทสด31ราย(75.61%)การทดสอบความไว
ตอยาปฏชวนะพบวายงตอบสนองตอยาpenicillinและ ampicillinสงถง 42 ราย (97.67%)ดวยMICตอยา
penicillin<0.06–0.12ไมโครกรม/มล(65.7%)และตอยาampicillin<0.25ไมโครกรม/มล(92.6%)ตามล�าดบ
พบวาหลงใหยาปฏชวนะไขจะลงภายใน2วนและระยะเวลานอนโรงพยาบาล14วนถง1ใน4ของผปวยพบผปวย
ทเสยชวต6ราย(13.6%)เปนกลมmulti-organdysfunctionsyndromeตงแตแรกและกลมเยอหมหวใจอกเสบ
กงเฉยบพลนทตดเชอบรเวณลนหวใจaorticทเสยชวตหลง2สปดาหไปแลวอยางละครง
บทสรป(Conclusion)
ปจจยเสยงตอการตดเชอS. suis ทส�าคญคอการสมผสหมไมวาจะโดยการรบประทานหรอโดยการ
สมผสผานผวหนงทมแผลสามารถท�าใหเกดการตดเชอไดหลายระบบแตยงดทสามารถใชยากลมเพนนซลลนได
เนองจากมความไวไมคอยมการดอยาการรณรงคใหประชาชนมสขลกษณะทดในการรบประทานและปรงอาหาร
เชนรบประทานอาหารทปรงสกสะอาดการปองการการสมผสผลตภณฑจากหมบรเวณทมบาดแผลและการลาง
มอทถกตองรวมถงการสงเสรมการเลยงหมในระบบสขาภบาลทดเพอลดหมเกดโรคการสอบสวนโรคทรวดเรว
ถามการตดเชอนาจะเปนมาตรการการปองกนการตดเชอและการระบาดของเชอชนดนไดเปนอยางด
บทน�าความส�าคญทมาของปญหา(backgroundandrationale)
และทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ(reviewoftherelated
literature)
จงหวดสระแกว ตงอยในภาคตะวนออกของ
ประเทศไทยเปนจงหวดชายแดนทตดกบประเทศกมพชา
มวฒนธรรมการรบประทานอาหารสกๆดบๆคลายชาว
อสานเปนเพราะมประชากรบางสวนไดอพยพมาจากภาค
อสานและเปนจงหวดทตดกบภาคภาคตะวนออกเฉยง
เหนอคอจงหวดบรรมย โดยเฉพาะการรบประทานเนอ
หมดบหรอปรงไมสกดท�าใหมการตดเชอทน�าโรคจาก
สตวสคนทส�าคญคอการตดเชอStreptococcus suisเปน
จฬาอายรศาสตร52
ของโรคนนาจะต�ากวาความเปนจรงรายงานการเกดโรค
นรายแรกในประเทศไทยเมอปพ.ศ.2535เกดการระบาด
ขนในจงหวดล�าพนพบผปวยจ�านวน10รายทมผลยนยน
การตดเชอS. suis และปจจยเสยงเกดจากการรบประทาน
เนอและเลอดหมดบและมรายงานผปวยโรคเยอหมสมอง
อกเสบทเกดจากเชอน จ�านวน41 รายในภาคเหนอของ
ประเทศไทยชวงเดอนพฤษภาคมพ.ศ.25175การระบาด
ของโรคตดเชอS. suisครงใหญทสดทมการรายงานเกด
ขนในมณฑลเสฉวนสาธารณรฐประชาชนจนมผปวย
จ�านวน215รายในชวงเดอนกรกฎาคม-สงหาคมพ.ศ.
2548การระบาดครงนเกดขนภายหลงจากการตายของหม
โดยมอตราการปวยดวยภาวะtoxicshocksyndromeจาก
การตดเชอถงรอยละ28และอตราการปวยตายสงถงรอย
ละ18ซงปจจยเสยงทส�าคญในการระบาดในครงนพบ
วาเกดจากการช�าแหละหมทปวยหรอสมผสกบซากหมท
ปวยตายโดยไมทราบสาเหตเกอบครงหนงของผปวย(รอย
ละ48)มประวตมบาดแผลบรเวณมอในขณะทช�าแหละ
หมหรอสมผสซากหมหลงจากรายงานการระบาดใหญ
ในประเทศจนในครงนนเชอS. suis เรมเปนทสนใจใน
วงกวางทวโลกการศกษาทางระบาดวทยาของHuongVT
และคณะ2 ท�าการรวบรวมผปวยจนถงป พ.ศ. 2555
ทงหมด1,584ราย (เปนการระบาด3ครง จ�านวน189
ราย)และสวนใหญพบผปวยในประเทศไทย (36%)รอง
ลงมาเปนเวยดนาม(30%)และจน(22%)ตามล�าดบพบ
วาอตราความชกสะสมสงสดอยในประเทศไทยคอ8.21
รายตอลานประชากรรองลงคอประเทศเวยดนาม(5.40
รายตอลานประชากร)และประเทศเนเธอรแลนด (2.52
รายตอลานประชากร) อายเฉลย 51.4ป และเปนผชาย
76.6% สวนใหญเปนผใหญมเพยง 1 รายเปนเดกทารก
เพศหญงทรายงานในประเทศไทยผปวยมอาชพทสมผสโรค
38.1%ความสมพนธเกยวกบการสมผสหมกบการตดเชอ
จากการวเคราะหแบบ meta-analysis พบ 33.9%
ประวตการกนเนอหมกอนการปวยสวนใหญรายงานใน
แบคทเรยยอมตดสแกรมบวก(grampositivecocci,alpha-
orgamma–hemolyticstreptococcus)ซงเชอนจะอยใน
ชองจมกหรอตอมทอนซลของหม มระยะพกตวหลง
สมผสเชอแบคทเรยจากหมประมาณ1–14วนสามารถ
ท�าใหมการตดเชอกอโรคในคนไดหลายอยางอาทเชนเยอ
หมสมองอกเสบตดเชอในกระแสเลอดลนหวใจอกเสบ
ภาวะtoxicshocksyndromeภาวะโรคขออกเสบเปนตน
ลกษณะทางคลนกทส�าคญและอาจชวยใหสงสยการตด
เชอนเพมมากขนไดแกการตดเชอของผวหนงและเนอเยอ
ออนรวมดวยและมความผดปกตของการตรวจการไดยน
หรอหนาทอนของเสนประสาทสมองคท8เชนnystagmus
และการทรงตวทผดปกต เปนตน โดยอาจเกดขณะทม
หรอไมมอาการของเยอหมสมองอกเสบกได 1 และน�าไป
สการเสยชวตไดในอดตทผานมาหลายๆโรงพยาบาลรวม
ทงโรงพยาบาลในจงหวดสระแกวไมสามารถแยกเชอนได
มากอนเนองจากใชวธconventionalbiochemicaltestท
มความสามารถทจ�ากด ไมสามารถระบการตดเชอนได
รพร.สระแกวกอนเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2559ระบการ
ตดเชอไดแคว าเปน Streptococcus group D, non
enterococciหรอStreptococcusspp,S. pneumonia,other
Streptococcigroupหรอspeciesท�าใหไมไดมการรายงาน
อบตการณทแทจรงดงตวอยางของการศกษาในจงหวด
ล�าพนพบวา 70%ทวนจฉยกลมStreptococci viridans
ตรวจยนยนภายหลงวาเปนS. suisท�าใหการวนจฉยการ
ตดเชอS. suisผดน�าไปสการรกษาทไมเพยงพอเปนตน2,3,4
การตดเชอS. suisสามารถตดตอโรคได3ทาง
ดงน 1) ทางผวหนง ผานทางบาดแผล รอยถลอก 2)
ทางการกน เนอหมหรอผลตภณฑจากหมทดบหรอปรง
ไมสกซงผปวยคนไทยสวนใหญมกไดรบเชอโดยวธน 3)
ทางเยอบตา ยงไมมการรายงานการตดตอจากมนษยส
มนษยสวนใหญพบรายงานในพนททมการเลยงหรอรบ
ประทานหมเปนจ�านวนมากอยางไรกตามมความเปนไป
ไดวาการประเมนขนาดของปญหาและการแพรกระจาย
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 53
เอเชยโดยเฉพาะเวยดนามและไทย(37.3%)สวนใหญพบ
ในประเทศไทย(55.8%)ในประเทศอนๆมรายงานนอยผ
ปวยทตดเชอมบาดแผลทผวหนงกอนมอาการปวยพบได
หนงในสของผปวยและประวตดมแอลกอฮอลพบไดหนง
ในสามของผปวยอยางไรกตามจาก case–control study
ในประเทศเวยดนามหลงจากตดปจจยเสยงอนๆ และ
ตวแปรกอกวนออกไปแลว พบวาการใชเครองดม
แอลกอฮอลไมไดเปนปจจยเสยงทเปนอสระของการตด
เชอชนดนโรคประจ�าตวทพบบอยทสดคอโรคเบาหวาน
โรคอนๆคอโรคหวใจความดนโลหตสงตบแขงและโรค
มะเรงเยอหมสมองอกเสบเปนกลมอาการของโรคทบอย
ทสด(68%)ตามมาดวยsepsis(25%)ขออกเสบ(12.9%)
ตดเชอทลนหวใจ(12.4%)และendophthalmitis(4.6%)
มการรายงานอตราตายอยท 12.8%ภาวะ toxic shock
syndrome(TSS)เปนลกษณะทรนแรงของการตดเชอชนด
นจากการระบาด2ครงทจนพบอตราการตายดวยภาวะ
นอยท 64.0%และ 28.9%ตามล�าดบ และการศกษาท
จงหวดล�าพน3พบวาอตราการตายดวยTSSอยท 80%
นอกจากนการตดเชอ S. suis ยงท�าใหเกด bilaterally
sensori-neural healing loss 39.1% และ vestibular
dysfunction22.7%ตามมาไดบอยซงเปนการรายงานใน
ประเทศไทยเปนสวนใหญ4
เนองจากในจงหวดสระแกวเพงสามารถเพาะ
เชอและระบเชอชนดนไดตงแตพฤษภาคมพ.ศ. 2559
เปนตนมาท�าใหมรายงานผปวยตดเชอชนดนเปนระยะ
ซงมลกษณะอาการทางคลนกและภาวะแทรกซอนทแตก
ตางกนในผปวยแตละรายครงนไดท�าการศกษาปจจยเสยง
ตอการตดเชอประวตการสมผสหรอรบประทานหมหรอ
ผลตภณฑหมกอนมการตดเชอ และลกษณะอาการทาง
คลนกและภาวะแทรกซอนจากการตดเชอความไวของ
เชอและคาminimal inhibitory concentration ของยา
ปฏชวนะเพอเปนแนวทางในการปองกนการตดเชอและ
รกษาโรคนตอไปเนองจากยงไมมการศกษาในแถบภมภาค
นมากอน การศกษาทผานมาเปนการศกษาในภาคเหนอ
และภาคกลางเปนสวนใหญ
วตถประสงคของการวจย(researchobjectives)วตถประสงคหลก
1. เพอศกษาลกษณะประชากรระยะเวลาการ
เจบปวยกอนมารบการรกษาประวตสมผส
โรคปจจยเสยงของการตดเชอS. suis
2. เพอศกษาลกษณะอาการทางคลนกอวยวะ
ทมการตดเชอ ภาวะแทรกซอนและอตรา
การตายจากการตดเชอ S. suis
วตถประสงครอง
1. ศกษาความไวและคาminimal inhibitory
concentration,MICของยาปฏชวนะตอเชอ
S. suis
ระเบยบวธวจย(ResearchMethodology)ประชากรและกลมตวอยาง
เกณฑในการคดเลอกผ ป วย ( inclusion
criteria): ผทวนจฉยตดเชอตดเชอS. suis ในจงหวด
สระแกวทงหมดทนอนรกษาตวในโรงพยาบาลในจงหวด
สระแกวมประวตพกอาศยอยในจงหวดสระแกวมากกวา
1เดอนกอนปวยตงแตเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2559จนถง
เดอนมกราคม2561
เกณฑในการคดเลอกผ ออก (exclusion
criteria):ผทวนจฉยตดเชอตดเชอS. suisแตไมมขอมล
เนองจากหาชารทไมเจอหรอขอมลทส�าคญไมครบหรอ
ไมไดรกษาตวในโรงพยาบาลในจงหวดสระแกวไมไดพก
อาศยตวอยในจงหวดสระแกวในชวง1เดอนกอนปวย
ค�านยามศพททใชในการศกษา1. Septicemiaหมายถง การตรวจพบเชอ
S. suisในกระแสโลหตจากการเพาะเชอ
จฬาอายรศาสตร54
2. Septic shockหมายถง ผปวย sepsis ทม
hypotensionตองใช vasopressors ในการ
maintainMAP>65mmHgและหรอมคา
serumlactatelevel>2mmol/L(18mg/dL)
แมวาจะไดสารน�าเพยงพอแลวกตาม
3. Infective endocarditisคอภาวะตดเชอท
เกดขนภายในหวใจและเสนเลอดในชองอก
พยาธสภาพสวนใหญมกเกดทลนหวใจอาจ
ตรวจพบพยาธสภาพไดแกvegetationขนาด
ตางๆ โพรงหนอง รวมถงโครงสรางของ
หวใจทถกท�าลาย การวนจฉยเปนไปตาม
modifiedcriteria6
4. Spondylitis คอการตดเชอ osteomyelitis
ของspinalcolumnรวมกบมการท�าลายของ
vertebralbodiesเรมจากendplatesแตอาจ
มการลกลามไปท intervertebraldiscsดวย
สวน“Spondylodiscitis”คอการตดเชอท
เรมจากintervertebraldiscและมการลกลาม
ไปท vertebral bodies ใกลเคยง แตเวลา
วนจฉยอาจพบวามการตดเชอหรอท�าลายทง
vertebralbodiesและintervertebraldiscsท
พบในภาพถายทางรงสท�าใหไมทราบวาจด
เรมตนของการตดเชอแบคทเรยเรมทจด
ไหนกอน
5. Disseminated intravascular clotting,DIC
หมายถง ภาวะลมเลอดกระจายทวไปใน
หลอดเลอดท�าใหเกดพยาธสภาพทรนแรง2
ประการคอท�าใหอวยวะตางๆท�างานผดปกต
และมเลอดออกรนแรงโดยมการวนจฉย
ทางหองปฏบตการดงน 1) เกรดเลอดต�า
(Thrombocytopenia) 2) screening
coagulogram(PTT,PT,TT)นานกวาปกต
3)มfibrindegradationproduct(FDP)เกดขน
6. Minimalinhibitoryconcentration,MIC
หมายถงความเขมขนยาต�าสดทปองกนไม
ใหเชอแบคทเรยเจรญในหลอดทดลอง
7. Acutekidney injuryหมายถงผปวยทม
ระดบserumcreatinineเพมขนมากกวาหรอ
เทากบ0.3mg/dLภายใน48ชวโมงหรอ
serumcreatinineเพมขนมากกวาหรอเทากบ
1.5เทาจากของเดมหรอมปรมาณปสสาวะ
ออกนอยกวา0.5mL/kg/hrภายใน6ชวโมง
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล แบบบนทกทผศกษาสรางขนมา (case record
form) โดยแบงเปน 1)ขอมลทวไปของกลมตวอยาง 2)
ขอมลทางดานคลนกเชนประวตการสมผสหมหรอสตว
กลมเสยงกอนมอาการสญญาณชพผลการตรวจทางหอง
ปฏบตการต�าแหนงทมการตดเชอภาวะแทรกซอนจาก
การตดเชอ การทดสอบความไวตอยาปฏชวนะ และ
dischargestatusของผปวย
การรวบรวมขอมล(DataCollection)
หลงจากผานการรบรองจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในมนษยของโรงพยาบาลแลวท�าการ
เกบรวบรวมขอมลกลมตวอยางทตดเชอตดเชอS. suis
จากเวชระเบยนผปวยนอกชารทผปวยและจากใบสอบสวน
โรครง502ทมการวนจฉยวาตดเชอS. suisโดยคนหาราย
ชอผปวยทตดเชอ S. suis จากสมดรายงานการเพาะเชอ
จากหองปฏบตการทกสงสงตรวจทใชเครองVitek2_
compactautomateidentification/sensitivitybioMérieux’s
product เพอแยกวนจฉยเชอและการตรวจความไวยา
ปฏชวนะตอเชอ,MIC)คนจากการสบคนจากICD–10
รหสทคนคอA40.8(otherstreptococcussepsis),A40.9
(streptococcal sepsis, unspecified), 41.9 sepsis,
unspecified,B95.2StreptococcusgroupD,B95.4Other
Streptococcus ตรวจสอบแลวเปนเชอ S. suis และใบ
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 55
รายงานการสอบสวนโรครง502โดยผท�าวจยเปนผบนทก
ขอมลคนขอมลทงหมดทพบวามการตดเชอตงแตเดอน
พฤษภาคมพ.ศ.2559เปนตนไปจนถงมกราคมพ.ศ.2561
ขอมลทเกบเปนขอมลทวไปของกลมตวอยางขอมลทาง
คลนก และชนด serotype ของเชอและความไวตอยา
ปฏชวนะของยาทมตอเชอ
1) ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก วน
ทนอนโรงพยาบาลและกลบบานหรอเสย
ชวต เพศอาชพ โรคประจ�าตวประวตการ
ดมเครองดมทผสมแอลกอฮอลประวตการ
สมผสหรอรบประทานหมเลอดเนอหรอ
ผลตภณฑจากหมดบ การช�าแหละหรอ
ประกอบอาหารจากหมทปวยประวตการม
บาดแผลทมอกอนปวย ระยะเวลาตงแตม
อาการจนมาเขารบการรกษาพยาบาล
2) ลกษณะอาการทางคลนกไดแกสญญาณชพ
วนทเขารบการรกษา การตรวจทางหอง
ปฏบตการ(CBC,BUN,Cr,ผลการตรวจน�า
ไขสนหลงเฉพาะในกลมตวอยางทไดรบการ
วนจฉยเยอหมสมองอกเสบต�าแหนงทมการ
ตดเชอ ยาปฏชวนะทใช และระยะเวลาท
รกษาภาวะแทรกซอนstatusatdischarge
จ�านวนทนอนโรงพยาบาล
3) ขอมลเกยวกบตวเชอS. suisไดแกserotype
การทดสอบความไวตอยาปฏชวนะโดย
เฉพาะpenicillinsและampicillin
การวเคราะหขอมล(DataAnalysis)
วเคราะหขอมลเชงพรรณนาส�าหรบขอมลจาก
ตวแปรตอเนอง(continuousvariable)ผวจยจะแสดงผล
เปนคาเฉลย คาต�าสด และคาสงสดและสวนเบยงเบน
มาตรฐานหรอคามธยฐานและคาพสยตามความเหมาะสม
ของการกระจายตวของขอมลส�าหรบขอมลจากตวแปร
ไมตอเนอง (discrete variable) ผวจยจะแสดงผลเปน
สดสวนรอยละ
ตารางท1.ขอมลระบาดวทยาของการตดเชอS. suisในผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล44รายจงหวดสระแกว
ชวงเดอนพฤษภาคม2559–มกราคม2561
ขอมลทวไป ผลการศกษา
จ�านวนผปวยทงหมด 44ราย
อาย(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,คาเฉลย,พสย),ป,N=44 56+14,56,27-88ป
เพศชาย(ชาย:หญง) 34(77.3%)(3.4:1)
เดอนทมการตดเชอสงสดn(%),N=44 มถนายน(9,20.5%)
อาชพ,n(%),N=44
- รบจาง
- เกษตรกรรม
19(43.2%)
10(22.7%)
อาชพทเกยวของกบสกรn(%),N=44 5(11.4%)
ผลการศกษา
จฬาอายรศาสตร56
ตารางท2.ลกษณะอาการทางคลนกและผลการตรวจทางหองปฏบตการของผปวยทตดเชอStreptococcus suis
ตวแปร ผลการศกษา
จ�านวนวนทปวยกอนรบไวในโรงพยาบาล(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,คา
เฉลย,พสย)
1.5+/-7.9,4.66,1-30
อาการและอาการแสดงทมาพบแพทย,N=44ไข 40(90.9%)หนาวสน 18(40.9%) ปวดศรษะ 22(50%)คอแขงตรวจneckstiffnessไดผลบวก 11(25%)คลนไสอาเจยน 18(40.9%)ปวดทองถายเหลว 16(36.4%)ปวดหลงอยางรนแรง 7(15.9%)ซมไมรสกตวการรบรสตสมปชญญะเปลยนไป 16(36.4%)เหนอย 5(11.4%)
การไดยนลดลง 4(9.1%)วงเวยนเดนเซการทรงตวผดปกต 3(6.8%)
ออนแรง 5(11.4%)ชก 5(11.4%)ปวดเมอยปวดกลามเนอ 15(34.1%)
ขอมลทวไป ผลการศกษา
โรคประจ�าตว,n(%),N=44
- ไมมโรคประจ�าตว
- ความดนโลหตสง
27(62.4%)
10(31.9%)
ดมเครองดมแอลกอฮอล,n(%),N=43 23(53.5%)
ประวตสมผสหม7วนกอนมอาการ,n(%),N=37
- รบประทานเนอเลอดผลตภณฑสกรดบหรอปรงไมสกหรอรบ
ประทานสกรทปวย
- เลยงสกร
- ฆาหรอช�าแหละสกร
28(75.7%)
4(9.1%)
1(2.3%)
ประวตบาดแผลทมอ,n(%),N=42 4(9.5%)
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 57
ตวแปร ผลการศกษา
สญญาณชพวนแรกรบ(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,คาเฉลย,พสย),N=43อณหภม(oซ) 38.7+1.1,38.8,35.5-40.9อตราการเตนของหวใจ(ครงตอนาท) 105+20,102,68-154ความดนซสโตลก(มลลเมตรปรอท) 131+32,134,76-199ความดนไดแอสโตลก(มลลเมตรปรอท) 78+20,77,32-120
ภาวะแทรกซอนจากการตดเชอ,n(%),N=44ภาวะชอกจากการตดเชอ 11(25%) ภาวะหายใจลมเหลวเฉยบพลน 11(25%)ภาวะไตวายเฉยบพลน 10(22.7%)ภาวะไดยนลดลงหรอหหนวก 7(15.9%)จากทงหมด,26.9%
(7/26)จากผปวยทตดเชอเยอ
หมสมองอกเสบDisseminatedintravascularcoagulationn(%),N=44 4(9.1%)ภาวะอมพาต,n(%),N=44 3(6.8%)
การตดเชอในอวยวะตางๆ,n(%),N=44
เยอหมสมองอกเสบ(meningitis)
การตดเชอในกระแสเลอดปฐมภม(primarybacteremia)
การตดเชอทเยอบลนหวใจ(endocarditis)
ปอดอกเสบ
การตดเชอทกระดกและหมอนรองกระดกสนหลง
ทองเสย
ถงน�าดอกเสบ
การตดเชอของผวหนงและเนอเยอออน(cellulitis)
การตดเชอเยอหมสมองอกเสบและขออกเสบพรอมกน
26(59.1%)
5(11.4%)
5(11.4%)
2(4.5%)
2(4.5%)
1(2.3%)
1(2.3%)
1(2.3%)
1(2.3%)
ผลการตรวจเลอด,N=44
ความสมบรณของเมดเลอด(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,เฉลย,พสย)ฮโมโกลบน(g/dL) 12.8+2.1,12.7,8.3–16.3ฮมาโตครต(%) 39.0+6.1,37.8,23–49เมดเลอดขาว(เซลล/ไมโครลตร)
Leukocytosis,WBC>12,000
Leukopenia,WBC<4000
16,150+7,263,15,790,3,200
–35,770
30(68.2%)
2(4.5%)
จฬาอายรศาสตร58
ตวแปร ผลการศกษา
นวโทรฟล(%)
Leftshift(neutrophil>75%)
88.5+7.8,86.9,54–99
42(95.5%)เกรดเลอด,(เซลล/ไมโครลตร)]
ภาวะเกรดเลอดต�า(platelet<100,000)
211,809+139,597,211,809,
15,000–789,000
5(11.4%)BUN(mg/dL) 17+16,21,8–88Creatinine(mg/dL 0.86+1.31,13.2,0.5–6.64
พบเชอจากการเพาะเชอในเลอด,n(%),N=44 42(95.5%)
SerotypeofStreptococcus suis,n=(%),N=44
Serotype1
Serotype2
10(24.39%)
31(75.61%)
ความไวของเชอตอยาเพนนซลลน(MIC<0.06ไมโครกรม/มล,N=43 29(67.44%)
ความไวของเชอตอยาเพนนซลลนหรอแอมพซลลน,N=43 42(97.67)
MICตอยาเพนนซลลน(ไมโครกรม/มล),N=32
<0.064(S)
0.12(S)
0.25(I)
1(I)
2(I)
14(43.8%)
7(21.9%)
7(21.9%)
3(9.4%)
1(3.1%)
MICตอยาแอมพซลลน(ไมโครกรม/มล),N=27
<0.25(S)
2(I)
25(92.6%)
2(7.4%)
MICตอยาceftriaxoneหรอcefotaxime(ไมโครกรม/มล),N=28
<0.12(S)
0.25(S)
1(S)
2(I)
4(R)
5(17.9%)
19(67.9%)
1(3.6%)
1(3.6%)
2(7.1)
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 59
ผลการศกษา จากการศกษาผ ป วยทนอนรกษาตวในโรง
พยาบาลในจงหวดสระแกวตงแตเดอนพฤษภาคมพ.ศ.
2559 ถง เดอนมกราคมพ.ศ.2561 เปนเวลา21 เดอน
พบผปวยทไดรบการวนจฉยตดเชอS. suisจ�านวน44ราย
อายเฉลย56ปสวนใหญเปนเพศชาย77.3%(ชาย:หญง=
3.4 : 1) พบรายงานการตดเชอทงป แตในชวงเดอน
มถนายนพบอบตการณสงสด คดเปน1 ใน5 (20.5%)
ของผปวยทงหมด (รปท 1) สวนใหญประกอบอาชพ
รบจาง(43.2%)ประกอบอาชพทเกยวกบหม11.4%(เลยง
หม 4 รายและฆาหรอช�าแหละหม 1 ราย)และไมมโรค
ประจ�าตว (62.4%) เปนสวนใหญ มประวตดมเครองดม
แอลกอฮอลถงครงหนง (53.5%)มประวตสมผสหมท
เสยงภายใน7วนกอนมอาการสงถง89.2%สวนใหญรบ
ประทานเนอหมทดบหรอปรงไมสกหรอน�าสกรทปวยมา
ปรงอาหารคดเปน75.7%และพบวามประวตมบาดแผล
ทมอ9.5%ขณะทสมผสหม(ตารางท1)
ตวแปร ผลการศกษา
ลกษณะของน�าไขสนหลง(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,เฉลย,พสย)Openpressure,mean+SD,cmH
2O,N=21 20+10,23,12–57
เมดเลอดขาว(เซลล/ไมโครลตร),N=23 680+1884,1647,5–6080
นวโทรฟล,N=20 80.5+12.7,80.7,54–99โปรตน(กรม/ลตร),N=23 257.9+187.8,293.2,15.7–852.7
น�าตาล(มก./ดล.),N=23 27+24.9,28.9,0.1-81.0ยอมพบเชอจากการยอมแกรม,N=25 4(16%)ขนเชอจากการเพาะเชอ,N=25 10(25%)
ชนดของยาปฏชวนะทผปวยไดรบจรง,N=44
Ceftriaxone
Ampicillin
Ampicillinรวมกบgentamicin
CeftriaxoneรวมกบpenicillinG
29(65.91%)
3(6.8%)
4(9.1%)
3(6.8%)
ไดรบยาสเตยรอยดรวมดวย,N=44 13(29.5%)
การรกษา(มธยฐาน+คาเบยงเบนมาตรฐาน,เฉลย,ฐานนยม(%),พสย)
ระยะเวลาทนอนโรงพยาบาล,N=44
จ�านวนวนทไขลงหลงรกษา,N=40 3+3.9,4.2,2(25%),(1-15)
ผลลพธ
อตราตาย,N=44 6/44(13.6%)
จฬาอายรศาสตร60
ผ ปวยครงหนงจะมาพบแพทยหลงมอาการ
ภายใน1วนมไขเปนสวนใหญ40ราย(90.9%)มอาการ
หนาวสนได18ราย(40.9%)พบวามอาการปวดศรษะถง
ครงหนงของผปวย มอาการคลนไส อาเจยน 18 ราย
(40.9%)ปวดทองหรอมถายเหลว16ราย(36.4%)และม
ปวดหลงอยางรนแรง7ราย (15.9%)มาดวยซมสบสน
16ราย (36.4%)มการไดยนลดลง4ราย (9.1%)และม
อาการวงเวยนทรงตวล�าบากหรอเดนเซ3ราย(6.8%)ม
อาการปวดเมอยกลามเนอถงหนงในสาม(34.1%)ผปวย
ทตดเชอมาดวยอาการชกและออนแรง5ราย(11.4%)ผ
ปวยทมการตดเชอทลนหวใจทงหมดมาดวยอาการเหนอย
และในกลมทเปนเยอหมสมองอกเสบจะมคอแขง (neck
stiffness)11ราย(42%)(ตารางท2)
พบภาวะชอคจากการตดเชอ(septicshock)และ
ระบบการหายใจลมเหลวอยางละ11ราย(25%)เปนภาวะ
แทรกซอนจากการตดเชอทพบมากทสด มภาวะไตวาย
เฉยบพลน10ราย(22.7%)และภาวะDIC4ราย(9.1%)
และภาวะหดบ(hearingloss)7ราย(15.9%)จากผปวย
ทงหมดแตภาวะหดบพบเฉพาะในผปวยตดเชอเยอหม
สมองอกเสบเทานนคดเปน26.9%ซงเปนสาเหตท�าให
ผปวยไดรบยาสเตยรอยดในภาวะนถง 13 ราย (29.5%)
(ตารางท2)
ผปวยทตดเชอS. suis สวนใหญพบวาเปน
serotype231ราย(75.61%)สามารถท�าใหมการตดเชอ
ไดหลายระบบตรวจพบมการตดเชอทกระแสเลอด42ราย
(95.5%)สวนใหญมการตดเชอทเยอหมสมอง 26 ราย
รปท 1. ผปวยทตดเชอ S. suis ในจงหวดสระแกวชวงเดอนพฤษภาคม2559–มกราคม2561
แยกตามเดอนทมการตดเชอ
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 61
(59.1%) รองลงมาเปนการตดเชอทลนหวใจและการตด
เชอในกระแสเลอดปฐมภม (Primary bacteremia)อยาง
ละ5 ราย (11.4%)ปอดตดเชอและการตดเชอทกระดก
สนหลงอยางละ2ราย(4.5%)และนอกจากนยงท�าใหเกด
ถงน�าดอกเสบการตดเชอทางเดนอาหาร การตดเชอท
ผวหนงและเนอเยอออนอยางละ1ราย(2.3%)มรายงาน
การตดเชอเยอหมสมองอกเสบและขออกเสบพรอมกน1ราย
(2.3%)(ตารางท2)
ผลการตรวจภาวะความสมบรณของเมดเลอด
(CBC)พบleukocytosis (เมดเลอดขาวมากกวา12,000
เซลล/ไมโครลตร)30ราย(68.2%)ภาวะเมดเลอดขาวต�า
(leukopenia, เมดเลอดขาวนอยกวา 4,000 เซลล/
ไมโครลตร) 2 ราย(4.5%),Neutrophilia (นวโทรฟลล
มากกวา 75%) 42 ราย (95.5%และภาวะเกรดเลอดต�า
(เกรดเลอดนอยกวา 100,000 เซลล/ไมโครลตร) 5 ราย
(11.4%)(ตารางท2)
ผลการวเคราะหน�าไขสนหลงในผปวยทไดรบ
การวนจฉยเยอหมสมองอกเสบพบวาความดนแรกเปด
น�าไขสนหลงสงเฉลย20เซนตเมตรน�าพบเมดเลอดขาว
เฉลย1,647เซลล/ไมโครลตร(พสย5–6800)คาเซลลนว
โทรฟลลเฉลย80.7%(พสย54-99%)มโปรตน257.9
กรมตอลตร(พสย15.7–852.7)และมน�าตาลต�าเฉลย28.9
มลลกรมเปอรเซนต(พสย0.1–81.0)ผปวยทวนจฉยเยอ
หมสมองอกเสบสามารถตรวจพบเชอจากการยอมแกรม
ได 4 ราย (16%) และจากการเพาะเชอ 10 ราย (25%)
(ตารางท2)
การทดสอบความไวตอยาปฏชวนะพบวาเชอ
S. suisยงตอบสนองตอยาpenicillinและampicillinสง
ถง 97.67% ดวยMIC ตอ penicillin< 0.06 – 0.12
ไมโครกรม/มล(65.7%)และMICtoampicillin<0.25
ไมโครกรม/มล(92.6%)ตามล�าดบแตมอย2ราย(7.1%)
ทเชอดอตอยาceftriaxoneดวยMIC4ไมโครกรม/มลแต
2รายนกยงไวตอยาampicillinยาทใชในการศกษานมาก
ทสด คอ ceftriaxone (65.91%) ซงมความไวตอเชอด
(89.3%)(ตารางท2)
ผปวยตดเชอS. suisพบวาหลงใหยาปฏชวนะ
ไขจะลงภายใน 2 วนมากทสดถงหนงในสของผปวย
ระยะเวลานอนโรงพยาบาลเฉลย16วนสวนใหญนอนโรง
พยาบาล14วน(ฐานนยมเทากบมธยฐาน)ถง25%ใน
การศกษานพบผปวยทเสยชวตถง6ราย(13.6%)โดยพบ
ผเสยชวตภายใน72ชวโมง3ราย(6.82%) เปนกลมทม
อวยวะหลายระบบลมเหลวตงแตแรกรบและอก3 ราย
(6.82%)เปนกลมเยอหมหวใจอกเสบทตดเชอทลนหวใจ
aortic เสยชวตภายหลงจากนอนรกษาตวในโรงพยาบาล
ไปแลว2สปดาห(15,18และ22วน)(ตารางท2)
บทวจารณการศกษาระบาดวทยาของHoungVTLและ
คณะไดศกษาทางระบาดวทยาการตดเชอS. suisจนถงป
พ.ศ.2555จ�านวน1,584รายทวโลกพบวาประเทศไทยม
จ�านวนผปวยสงสด(36%)และอตราความชกสะสมสงสด
โดยมอตราความชกสะสมอยท0.82รายตอแสนประชากร2
จากการศกษาในจงหวดล�าพนชวงปพ.ศ. 2543 – 2545
และ2448 - 2550จ�านวน53ราย (มระบาดในป 2543
จ�านวน10ราย)พบอบตการณ6.2รายตอแสนประชากร3
และลาสดการศกษาในจงหวดนครปฐมชวงปพ.ศ.2549
–2555จ�านวน38รายพบอบตการณผปวยตอปอยระหวาง
0.1 – 2.2ตอแสนประชากรอบตการณสงสดในปพ.ศ.
2555อยท 3.2 รายตอแสนประชากร4 จากการศกษาใน
จงหวดสระแกวครงนชวงเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2559ถง
เดอนมกราคมพ.ศ.2561เปนเวลา21เดอนพบผปวย
จ�านวน44รายถาคดเฉพาะปพ.ศ.2560จ�านวนผปวย28
ราย ซงคดเปนอบตการณ 4.98 ตอแสนประชากร
(ประชากรในจงหวดสระแกวณวนท31ธนวาคมพ.ศ.
2560 จ�านวน561,938คน)ซงเปนอบตการณทสงกวา
ของประเทศและโลกคอนขางมากและยงไมมรายงานการ
จฬาอายรศาสตร62
ศกษาในภมภาคตะวนออกมากอน อาจเปนเพราะวา
จงหวดสระแกวมวฒนธรรมการรบประทานอาหารสกๆ
ดบๆ โดยเฉพาะเนอหม รวมกบการเลยงหมทไมถก
สขลกษณะและการน�าหมทปวยมารบประทานแทนทจะ
ท�าลายนอกจากนการทพบรายงานมากกวาทอนนอกจาก
มอบตการณสงจรงดงกลาวแลว อาจเกดจากมการน�า
เครองตรวจVitek2_compact automate identification/
sensitivitybioMérieux’sproductมาใชแทนการตรวจดวย
วธดงเดมทสามารถวนจฉยเชอไดมากขนไวขนดวยซงวธ
ดงเดมไมสามารถวเคราะหแยกเชอได สามารถระบแยก
เชอไดแคStreptococcusgroupDnonenterococciหรอ
Streptococcus spp,S. pneumonia, other Streptococci
groupหรอ speciesท�าใหไมไดมการรายงานอบตการณ
ทแทจรงดงตวอยางของการศกษาในจงหวดล�าพนพบวา
70%ทวนจฉยกลมStreptococciviridansตรวจยนยนภาย
หลงวาเปน S. suisท�าใหการวนจฉยการตดเชอS. suisผด
น�าไปสการรกษาทไมเพยงพอเปนตนนอกจากนมการ
ศกษาทผานมาผ ปวย S. suis ประมาณ 62.5 % ใน
ประเทศไทยและ20%ในประเทศเนเธอรแลนดถกวนจฉย
เบองตนวาเปนviridansStreptococci2,3,7,8เชนเดยวกน
อายเฉลยผปวยอยท56ป(พสย27–88ป)สวน
ใหญเปนเพศชาย (77.3%)อตราสวนชาย:หญงคอ 3:1
คลายกบการศกษาทผานมา1,9พบรายงานการตดเชอทงป
แตในชวงเดอนมถนายนพบอบตการณสงสด (20.5%)
ของผปวยทงหมดเหมอนกบการศกษาทผานมา(Kayและ
คณะป2538;Maและคณะป2551)ตางจากการศกษาใน
จงหวดนครปฐมพบอบตการณสงสดอยในชวงเดอน
เมษายน(23.7%)4
ผปวยสวนใหญ แขงแรงด ไมมโรคประจ�าตว
(62.4%)พบวามโรคประจ�าตวเพยง 17 ราย (38.6%)
เหมอนกบการศกษาในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ1 และการ
ศกษาในตางประเทศทผานมา7,10,14แตตางจากการศกษา
ทจงหวดล�าพนทผปวยสวนใหญมโรคประจ�าตว (83%)3
โรคทพบสวนใหญในการศกษาทผานเปนโรคเบาหวาน2,3,9
ตางจากการศกษานทพบโรคความดนโลหตเปนสวนใหญ
สวนใหญประกอบอาชพรบจาง(43.2%)เหมอน
กบการศกษาในจงหวดล�าพนทพบในผใชแรงงานมาก
ทสด3 ตางจากการศกษาในจงหวดนครปฐมทมอาชพ
เกษตรกรรมมากทสด(87%)4ปจจยเสยงทส�าคญคอการ
สมผสหมหรอเนอหมทเสยง4การศกษานมผปวย 5คน
(11.4%)ทมอาชพสมผสกบหมหรอเนอหมโดยตรง(เลยง
สกร4รายและฆาช�าแหละสกร1ราย)มผปวย33ราย
(89.2%) ทมประวตชดเจนวาสมผสหมทเสยงกอนม
อาการสวนใหญรบประทานเนอหมทดบหรอปรงไมสก
หรอน�าหมทปวยมาปรงอาหาร (75.7%) และพบวาม
ประวตมบาดแผลทมอขณะทสมผสหม4ราย(9.5%)ต�า
กวาการศกษาของ van SamkarA และคณะพบ 20%
(78/384)9คลายกบการศกษาในจงหวดล�าพนพบวาผปวย
สวนใหญ(88.7%)มประวตกนเนอหมหรอเลอดหมทดบ
กอนมอาการแตตางกนทวาในจงหวดล�าพนผปวยเปนโรค
ตดเชอจากการกนไมมประวตสมผสทางผวหนงโดยไมม
ประวตกนเนอหมเหมอนการศกษาในครงน 3 และการ
ศกษาในฮองกง(Keyและคณะป2538)พบผปวยทสมผส
หมเสยง62%กอนมอาการตางจากการศกษาระบาดวทยา
ของHuongVTและคณะพบผปวยมอาชพทสมผสหม
38.1%และมประวตกนอาหารทมความเสยงตอการตดเชอ
37.3%2ซงแสดงใหเหนวาการสมผสกบหมทเปนโรคไม
วาจะเปนการรบประทานเนอหมหรอผลตภณฑทมาจาก
หมทปรงไมสกพอหรอรบประทานหมทปวยเลยงสกรท
ปวยหรอแมกระทงการฆาหรอช�าแหละสกรการประกอบ
อาหารจากสกรทเปนโรคและการสมผสเนอหมทเสยงผาน
ทางผวหนงทเปนแผลกสามารถท�าใหเกดการตดเชอชนด
นได
ผปวยสวนใหญมาดวยไข (90.9%) เหมอนกบ
การศกษาทผานมา (vanSamkarAและคณะพบไขถง
97%)9 ในกลมผปวยเยอหมสมองอกเสบจะมคอแขง
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 63
(stiffneckpositive)42%(11จาก26ราย)พบต�ากวา
การศกษาทผานมา93%(462จาก496ราย)9ผปวยทมการตด
เชอทลนหวใจทงหมดมาดวยอาการเหนอยจ�านวนวนทม
อาการปวยจนเขามารบการรกษาตวในโรงพยาบาล1วน
พบไดถง50%(พสย1-30วน)คลายๆกบการศกษาทผาน
มา1 จ�านวนวนตงแต 2 สปดาหขนไปกอนมานอนโรง
พยาบาลม5ราย(14,22วนอยางละรายและ30วน3ราย)
เปนกลมเยอหมหวใจอกเสบแสดงใหเหนวากลมนมการ
ด�าเนนโรคทนานกอนเขามารบการรกษาตว
ผ ปวยทตดเชอS. suis สวนใหญพบวาเปน
serotype231ราย(75.61%)คลายกบการศกษาทผานมา2,4
มอาการแสดงทางคลนกทหลากหลายเชนการตดเชอใน
กระแสเลอดอยางเดยว การตดเชอเยอหมสมองอกเสบ
การตดเชอทเยอหมหวใจการตดเชอทกระดกและหมอน
รองกระดกสนหลง ขออกเสบ เปนตนแตเยอหมสมอง
อกเสบพบอบตการณสงสด (59.1%) รองลงมาเปนเยอ
หมหวใจอกเสบและการตดเชอในกระแสเลอดปฐมภม
(primarybacteremia)(11.4%)เหมอนกบในการศกษาท
ผ านมา2 ตางจากรายงานการศกษาในโรงพยาบาล
มหาวทยาลย เชยงใหม พบเยอห มหวใจอกเสบก ง
เฉยบพลนมากทสด12 ตางจากการศกษาในจงหวด
นครปฐมทพบขออกเสบเปนอนดบสองไมพบการตดเชอ
ทลนหวใจเลย และการศกษานพบกลมอาการทหลาก
หลายมากกวาการตดเชอทจงหวดล�าพนและนครปฐม
จงหวดล�าพนพบเพยง5กลมอาการ(เยอหมสมองอกเสบ
การตดเชอในกระแสเลอดแบบปฐมภม toxic shock
syndrome เยอหมหวใจอกเสบและการตดเชอทกระดก
สนหลง)การศกษาทจงหวดนครปฐมพบ2กลมอาการ
เทานน(เยอหมสมองอกเสบขออกเสบ)3,4
ภาวะแทรกซอนจากการตดเชอพบภาวะชอค
จากการตดเชอ(septicshock)และระบบการหายใจลม
เหลวสงสดอยางละ25%มภาวะไตวายเฉยบพลน22.7%
และภาวะDIC9.1%สงกวาการศกษาการศกษาทผานมา
(ชษณาและคณะพบภาวะชอค16.7%;การศกษาระบาด
วทยาของHuongVTและคณะพบภาวะชอคจากการตด
เชอระบบการหายใจลมเหลวภาวะไตวายเฉยบพลน11.9,
16.7 และ 7.1%ตามล�าดบแตภาวะDIC ใกลเคยงกน
10.3%)และการศกษาพบภาวะหดบ(hearingloss)15.9%
จากผปวยทงหมดแตภาวะหดบพบเฉพาะในผปวยตดเชอ
เยอหมสมองอกเสบเทานนคดเปน29.17%ของผปวย
ต�ากวาการศกษาทผานมาการศกษาในจงหวดนครปฐม
และล�าพนพบประมาณครงหนง(50-55.3%)ของผปวย
ตดเชอเยอหมสมองอกเสบ2,3,4,9ซงภาวะหดบนเราไดตรวจ
ยนยนดวย audiogramพบวาเปน bilateral high tone
sensori-neuralhearing lossซงเปนสาเหตท�าใหผปวยได
รบยาสเตยรอยดในภาวะน 13ราย (29.5%) เพราะมการ
ศกษาทผานมาพบวาชวยลดความรนแรงของภาวะหดบ
ได13,14
ผลการตรวจภาวะความสมบรณของเมดเลอด
(CBC)พบ leukocytosis 68.2%ภาวะเมดเลอดขาวต�า
(leukopenia) 4.5% แตวาพบผ ปวยทตดเชอมภาวะ
neutrophilia(นวโทรฟลลมากกวา75%)ถง95.5%(42ใน
44ราย)(มธยฐาน88.5%พสย54–99%)และภาวะ
เกรดเลอดต�า (เกรดเลอดนอยกวา 100,000 เซลล/
ไมโครลตร)พบได11.4%ผลการศกษาคลายกบการศกษา
ทผานมา1,2,4
ผลการวเคราะหน�าไขสนหลงในผปวยทไดรบ
การวนจฉยเยอหมสมองอกเสบพบวาความดนแรกเปด
น�าไขสนหลงสง(มธยฐาน20เซนตเมตรน�า)พบเมดเลอด
ขาวสง (leukocytosis) (มธยฐาน680,พสย 5 – 6,800
เซลล/ไมโครลตร)Neutrophilia(มธยฐาน80.5%,พสย
54-99%)มระดบโปรตนทสง(มธยฐาน257.9กรมตอ
ลตร,พสย15.7–852.7)และมระดบน�าตาลต�า(มธยฐาน
27,พสย0.1–81.0มลลกรมเปอรเซนต)แนวโนมคลาย
กบการศกษาทผานมา1,2,3,4,9ผปวยทวนจฉยเยอหมสมอง
อกเสบสามารถตรวจพบเชอจากการยอมแกรมเพยง16%
จฬาอายรศาสตร64
ต�ากวาการศกษาในประเทศไทยทผานมาทพบถง 56%1
และจากการเพาะเชอได25%(10ใน25)สงกวาการศกษา
ในจงหวดนครปฐมพบเพยง16.7%(6ใน24)4ต�ากวา
การศกษาในจงหวดล�าพนทพบถง93.8%(15ใน16)และ
vanSamkarAและคณะ83%(758ใน913)9ทนอยเพราะ
วามหลายรายทมาท�าการตรวจน�าไขสนหลงหลงจากทพบ
วามเชอS. suisขนในกระแสเลอดแลวเพอตรวจหาแหลง
ตดเชอเพมซงเปนการตรวจหลงใหปฏชวนะไปแลว
มากกวา24ชวโมง
การทดสอบความไวของเชอตอยาปฏชวนะพบ
วายงตอบสนองตอยา penicillin และ ampicillin ทสง
(97.7%)ดวยมธยฐานและพสยMICตอยา penicillin,
ampicillinและceftriaxoneไดแก<0.06,<0.06–2;<
0.25,<0.25–2และ<0.12,<0.12–4ไมโครกรม/มล
ตามล�าดบตางจากการศกษาในอดตทไมมรายงานเชอท
ดอยาpenicillinsหรอมการดอทนอยมากและพสยของ
MICกแนวโนมสงขน1,2,4,9มผลทดสอบความไวของยา2
ราย (7.1%) ทเชอดอตอยา ceftriaxone ดวยMIC 4
ไมโครกรม/มลแต2รายนกยงไวตอยาampicillinม1ราย
ทยงใหยาceftriaxoneตอไดเนองจากไขลงดอาการผปวย
ดขนจงใหยาตอจนครบ14วนโดยไมไดเปลยนยาผปวย
ไดรบการรกษาดวยceftriaxoneทนทตงแตแรกรบทนอน
โรงพยาบาลหลงเพาะเชอในเลอดเปนยาทใชในการศกษา
นมากทสด (65.91%) เนองจากแพทยทวไปนยมใช
เนองจากความครอบคลมเชอทกวางบรหารยาทงายและ
มความไวตอเชอด
ระยะเวลาทไขลงหลงรกษาภายใน48ชวโมงพบ
มากทสด (25%) ระยะเวลานอนโรงพยาบาล 14 วน
(ฐานนยมเทากบมธยฐาน) ซงเปนระยะเวลาทใหยา
ปฏชวนะครบ14 วนพอดพบมากทสด (25%) ในการ
ศกษานพบผปวยเสยชวต6ราย(13.6%)ใกลเคยงกบการ
ศกษาระบาดวทยาของHuongVTและคณะพบอตราการ
เสยชวตอยท12.8%2สงกวาการศกษาในอดตทมรายงาน
อยระหวาง7–12%(Kayและคณะ,2538;Arendsและ
Zanen, 2541)และการศกษาของ vanSamkarAและ
คณะ13 พบอตราการตายของผ ปวยดวยเยอห มสมอง
อกเสบจากการตดเชอS. suisอยท2.9%และตางจาก
การศกษาในจงหวดนครปฐมไมพบผปวยทเสยชวตเลย4
การศกษาครงนพบผเสยชวตภายใน72ชวโมงเนองจาก
มการตดเชอทรนแรงซงเกดการท�างานของอวยวะตางๆ
ลมเหลวหลายระบบพรอมกนตามมาตงแตแรกรบ3ราย
(6.82%)และอก3ราย(6.82%)เสยชวตภายหลงจากนอน
รกษาตวในโรงพยาบาลไปแลวนานกวา2สปดาห(15,18
และ22วน)พบในกลมผปวยทตดเชอเยอหมหวใจอกเสบ
(3ใน5รายของผปวยทตดเชอเยอหมหวใจอกเสบ)ทตด
เชอบรเวณลนหวใจ aortic เนองจากภาวะหวใจวายท
ควบคมยากจากตวโรคทรนแรง รวมกบมภาวะไตวาย
เฉยบพลนซงเกดจากยาปฏชวนะทใชคอgentamicinและ
หรอจากover-diuresisจากยาขบปสสาวะในการรกษา
ภาวะหวใจวายเฉยบพลนซงใกลเคยงอตราการเสยชวตใน
จงหวดล�าพนดวยเยอหมหวใจอกเสบกงเฉยบพลนอยท
50% ตางจากการระบาดในจนพบสาเหตการเสยชวต
หลกๆคอภาวะtoxicshocksyndrome(Tangและคณะ,
2549)และการศกษาในจงหวดล�าพนพบวาอตราการเสย
ชวตสงสดในในกลมTSS (80%)ซงเสยชวตภายใน 48
ชวโมงหลงนอนโรงพยาบาล เนองจากภาวะTSSซงสง
ผลใหเกดภาวะsepsisและการท�างานของอวยวะตางๆลม
เหลวหลายระบบพรอมกนตามมากลมทเสยชวตรองลง
มาคอภาวะตดเชอทเยอหมหวใจกงเฉยบพลน(50%)3
ประโยชนทไดจากการศกษานนอกจากขอมลท
กลาวมาแลวขางตนยงเปนแนวทางในการรณรงคปองการ
การตดเชอในประชาชนเรองพฤตกรรมการรบประทาน
เพอปองกนการตดเชอS. suisรวมถงการศกษาตอไปใน
อนาคตอาจท�าวจยรวมกบปศสตวเกยวกบการเลยงหมให
ปลอดเชอS. suisขนตนอาจศกษาพาหะน�าโรคของหมใน
พนททงทเปนฟารมทเลยงในฟารมปดของบรษทใหญและ
การศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ผปวยทนอนรกษาตวในโรงพยาบาล จงหวดสระแกว
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 65
ของชาวบานเลยง เพอเปนแนวทางและหามาตรการ
การเลยงหมทถกสขลกษณะตอไป
บทสรปการตดเชอS. suis ปจจยเสยงตอการตดเชอท
ส�าคญคอการสมผสหมเสยงไมวาจะโดยการรบประทาน
หรอโดยการสมผสผานผวหนงทมแผลสามารถท�าใหเกด
การตดเชอไดหลายระบบ แตยงดทสามารถใชยา กลม
เพนนซลลนได อยเนองจากมความไว ไมคอยมการดอยา
การรณรงคใหประชาชนมสขลกษณะทดในการรบ
ประทานและปรงอาหารเชนรบประทานอาหารทปรงสก
สะอาดการปองการการสมผสผลตภณฑจากหมบรเวณท
มบาดแผลและการลางมอทถกตอง รวมถงการสงเสรม
การเลยงหมในระบบสขาภบาลทดเพอลดหมเกดโรคการ
สอบสวนโรคทรวดเรวถามการตดเชอนาจะเปนมาตรการ
การปองกนการตดเชอและการระบาดของเชอชนดนได
เปนอยางด
เอกสารอางอง1. SuankratayC,IntalapapornP,NunthapisudP,ArunyingmongkolK,Wilde
H.Streptococcus suismeningitisinThailand.SouthestAsainJTropMed
PublicHealth2004;35:868-76.
2. HuongVT,HuyNH,HuyNT,HorbyP,NghiaHD,ThiemVD,etel.
Epidemiology,ClinicalManifestations,andOutcomesofStreptococcus
suisInfectioninHumansEmergingInfectiousDiseases.2014;20:1105-14.
3. FongcomA,PruksakornS,NetsirisawanP,PongprasertR,OnsibudP.
Streptococcus suis infection: aprospective study innorthernThailand.
SoutheastAsianJTropMedPublicHealth.2009;40:511–7.
4. PraphasiriP,OwusuJT,ThammathitiwatS,DitsungnoenD,Boonmongkon
P, SangwichianO, et el.Streptococcus suis Infection inHospitalized
Patients,Nakhon Phanom,Thailand. Emerging InfectiousDiseases.
2015;21:345-8.
5. RusmeechanS,SribusaraP.Streptococcus suismeningitis: thenewest
seriousInfectiousdisease. J Med Assoc Thai.2008May;91(5):654-8.
6. GilbertHabibG,LancellottiG,AntunesMJ,BongiorniMG,CasaltaJP,
ZottiFD,et el.2015ESCGuidelines for themanagementof infective
endocarditis.EuropeanHeartJournal.2015;36:3075–123.
7. ArendsJP,ZanenHC.MeningitiscausedbyStreptococcus suis inhumans.
RevInfectDis;10:131-7.
8. DonsakulK,DejthevapornC,WitoonpanichR. Streptococcus suis
infection:clinicalfeaturesanddiagnosticpitfalls.SoutheastAsianJTrop
MedPublicHealth.2003;34:154–8.
9. vanSamkarAV,BrouwerMC,SchultszC,vanderEndeA,vandeBeek
D.Streptococcus suisMeningitis:ASystematicReviewandMeta-analysis.
PLoSNegl TropDis. 2015; 9(10): e0004191.Doi:10.1371/journal.
pntd.004191.
10. LuttickenR,TemmeN,HahnG,BarthelheimerEW.Meningitiscaused
byStreptococcus suis:casereportandreviewoftheliterature.
11. KayR,ChengAF,TseCy.Streptococcus suisinHong.QJMed1995;88:63-8.
12. Wangkaew S, Chaiwarith R, Tharavichitkul P, Supparatpinyo K.
Streptococcus suis: a series of 41 cases fromChiangMaiUniversity
Hospital.J Infect2006;52:455-60.
13. vanSamkarA,BrouwerMC,SchultszC,vanderEndeA,vandeBeekD.
Streptococcus suis meningitis in the Netherlands. J Infect. 2015.
doi:10.1016/j.jinf.2015.07.001PMID:26165610.
14. NguyenTH,TranTH,ThwaitesG,LyVC,DinhXS,HoDangTN,etal.
Dexamethasone inVietnamese adolescents and adultswith bacterial
meningitis.NEnglJMed.2007;357:2431–40.http://dx.doi.org/10.1056/
NEJMoa070852
66
Topic review
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses
to platelet transfusion in dengue infections)
ชามา ปญจพลพงศ*
พลภทร โรจนนครนทร**
* แพทยประจ�าบาน
ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
** ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
บทคดยอทมาและความส�าคญ
การตดเชอเดงกเปนโรคตดเชอทพบไดบอยและเกดทวทก
ภมภาคในโลกอางองตามการศกษาของWilliamJ.H.McBride,etal.1
โดยความเจบปวยอนเนองจากโรคตดเชอเดงกท�าใหเกดผลเสยหลาย
ประการ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจหรอดานสาธารณสข โดยอาจเกด
ภาวะทพพลภาพหรอเสยชวตรวมถงการเกดภาวะแทรกซอนตางๆเชน
ระบบไหลเวยนโลหตลมเหลวการมภาวะเกลดเลอดต�าการมภาวะเลอด
ออกผดปกต โดยกลไกการเกดเลอดออกผดปกตสวนหนงสมพนธกบ
การมภาวะเกลดเลอดต�าการรกษาสวนหนงในผปวยทมระดบเกลดเลอด
ต�าและ/หรอมภาวะเลอดออกผดปกตรวมดวยคอการใหเกลดเลอดแก
ผปวย งานวจยนท�าเพอศกษาการตอบสนองตอการใหเกลดเลอดใน
ผปวยโรคตดเชอเดงกในโรงพยาบาลจฬาลงกรณสภากาชาดไทย
วธการศกษา
ศกษาเปนเชงวเคราะหโดยเกบขอมลผปวยทไดรบการวนจฉย
โรควาเปนโรคไขเลอดออกเดงกทเขารกษาในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ
ระหวางวนท1มกราคมพ.ศ.2550ถง31ธนวาคมพ.ศ.2559โดยมชวง
อายตงแต 15ปขนไปและมระดบเกลดเลอดต�ากวา 30,000/mlแบง
เปนกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและไมไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดศกษาความแตกตางของระดบเกลดเลอดและระดบความ
รนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตเปรยบเทยบกนระหวางกลมท
ไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 67
ผลการศกษา
เปรยบเทยบขอมลพนฐานเมอแรกเขาการศกษาระหวางผปวยตดเชอเดงกระหวางกลมทไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอด(N=28)และกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด(N=27)พบวากลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดมอาการรนแรงกวา(P=0.003),คามธยฐานของระดบเกลดเลอด16,000/μlและ22,000/μl(P=0.023)
และการมภาวะเลอดออกผดปกตณวนทเขาสการศกษาเปน75%และ48.1%ตามล�าดบ(P=0.042)
การเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของวนท 1หลงเขาสการศกษาเมอเทยบกบวนทเขาสการศกษา
ระหวางกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดมคาเทากบ-3,000/μlและ
-5,000/μlตามล�าดบ (P=0.231)สวนการเปลยนแปลงของวนท 3 เทากบ17,000/μlและ11,000/μlตามล�าดบ
(P=0.686)ในวนท1หลงการรกษาดวยเกลดเลอดผปวย60.71%ไมมเลอดออกเทยบกบ74.07%ในกลมควบคม
สรป
การวจยนไมพบประโยชนทชดเจนของการใหเกลดเลอดในผปวยไขเลอดออกทมเกลดเลอดต�ากวา
30,000/mlอยางไรกตามกลมผปวยทไดรบเกลดเลอดเปนผปวยทมอาการรนแรงกวากลมทไมไดรบเกลดเลอด
เมอแรกเขาการศกษาท�าใหมขอจ�ากดในการแปลผล
ค�าอธบายสญลกษณและค�ายอ
DHFI DenguehemorrhagicfevergradeI
DHFII DenguehemorrhagicfevergradeII
DSS Dengueshocksyndrome
P0 Baselineplateletcountatthedayofenrollment
CCI Correctedcountincrement
PPIday1 Post-transfusionplateletincrementofthefirstdayaftertheenrollment
PPIday3 Post-transfusionplateletincrementofthethirddayaftertheenrollment
WHO WorldHealthOrganization
No. Numberofcases
SLE Systemiclupuserythematosus
ITP Immunethrombocytopenicpurpura
Hr hour
NSAIDs Non-steroidanti-inflammatorydrugs
P P-value
ทมาและความส�าคญการตดเชอเดงกถอเปนโรคตดเชอทพบไดบอย
และเกดทวทกภมภาคในโลกทงแถบเอเชยและภมภาคอน
โดยความเจบปวยอนเนองจากโรคตดเชอเดงกท�าใหเกด
ผลเสยหลายประการ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ หรอ
ดานสาธารณสขโดยอาจเกดภาวะทพพลภาพหรอเสยชวต
รวมถงการเกดภาวะแทรกซอนตางๆเชนระบบไหลเวยน
โลหตลมเหลวการมภาวะเกลดเลอดต�าการมภาวะเลอดออก
จฬาอายรศาสตร68
ZamanKhanAssir,etal.7
ในการศกษาดงกลาวท�าการศกษาในผปวยตด
เชอเดงกทมระดบเกลดเลอดต�ากวา30,000/μlผปวยทเขา
รวมการศกษาจะถกแบงเปน2กลมคอกลมทใหการรกษา
ดวยเกลดเลอดและกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
โดยมวตถประสงคหลกในการศกษาคอ ระดบการ
เปลยนแปลงของเกลดเลอดท24และ72ชวโมง(platelet
count increments at 24 and 72 hr)โดยค�านวณจาก
Correctedcountincrement(CCI)มสตรดงน
CCI = (PPI x BSA(m2)) x 1011/number of
plateletstransfused
ซง post-transfusion platelet increment (PPI)
ค�านวณจากสตรขางลางและbodysurfacearea(BSA)ใช
สตรของMostellerFormula
PPI = post-tranfusion platelet count – pre-
transfusionplateletcount
โดยใชคาMeanและS.D.ของPPIท24ชวโมง
ของกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดแทนดวยμ1และ
s1มคาเทากบ34,780/μlและ43,820/μlตามล�าดบและ
ของกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดแทนดวย μ2
และs2มคาเทากบ4,280/μlและ10,360/μlตามล�าดบ
โดยใชคาratio=1,Alpha(α)=0.05และคาBeta(β)=0.2น�ามาค�านวณขนาดตวอยางไดกลมละ18คนจากสตร
ตอไปน
และเมอค�านวณขนาดตวอยางของศกษาPPIท
72ชวโมงสามารถค�านวณขนาดตวอยางจากสตรขางตน
เชนกนโดยแทนคาMeanและS.D.ของPPIท72ชวโมง
ของกลมทไดรบการรกษาดวยμ1และs1 มคาเทากบ
75,430/μlและ69,465/μlตามล�าดบและของกลมทไมได
ผดปกต ดงไดมการศกษาในผ ปวยเดกทตดเชอเดงก
ในประเทศเวยดนามกพบวามความรนแรงทงในแงของ
การมภาวะเลอดออกผดปกต และการมระบบไหลเวยน
โลหตลมเหลวโดยอางองการศกษาจากBridgetA.Wills,etal.2
โดยกลไกการเกดเลอดออกผดปกตสวนหนงสมพนธกบ
การมภาวะเกลดเลอดต�า3 โดยพบวาพยาธวทยาการเกด
ภาวะเกลดเลอดต�าสวนหนงนนมาจากการมภาวะกด
ไขกระดกอกสวนคอการทเกลดเลอดในกระแสเลอดถก
ท�าลายมากขนการรกษาสวนหนงในผปวยทมเกลดเลอด
ออกทแพทยใหการรกษาแกผปวยคอการใหเกลดเลอดแก
ผปวยทตรวจพบวามระดบเกลดเลอดต�าเนองจากมความ
สมพนธของการเกดภาวะเลอดออกผดปกตทงทรนแรง
นอยไปถงมากกบการมระดบเกลดเลอดต�า4 แตในทาง
ปฏบตยงมความแตกตางกนในหลายประเทศในการตดสน
ใจใหการรกษาผปวยทมเกลดเลอดต�าในโรคหรอภาวะ
ตางๆ5 รวมถงในโรคตดเชอเดงกดวยเชนกนการศกษา
เรวๆนพบวาการใหเกลดเลอดแบบปองกนไมสามารถลด
ภาวะเลอดออกไดเมอเทยบกบกลมควบคม6
เนองจากมการท�าลายเกลดเลอดมากขน จงม
ค�าถามวาการใหเกลดเลอดแกผปวยเหลานสามารถท�าให
มเกลดเลอดเพมขนไดหรอไม และสามารถท�าใหเลอด
หยดไดหรอไม งานวจยนจงท�าเพอการศกษาการตอบ
สนองตอการใหเกลดเลอดในผปวยโรคตดเชอเดงก โดย
ศกษาความแตกตางของระดบเกลดเลอดกอนและหลง
การใหเกลดเลอดในผปวยเดงก และการหยดของภาวะ
เลอดออกผดปกตหลงการใหเกลดเลอดในผปวยเดงก
การหาขนาดตวอยางประชากรและวธการวจยการหาขนาดตวอยางประชากร
อางองการค�านวณขนาดตวอยางจากการศกษา
หวขอเรอง “Effectiveness of Platelet Transfusion in
DengueFever:ARandomizedControlledTrial” เปน
การศกษาทท�าขนในประเทศปากสถานโดยMuhammad
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 69
รบการรกษาดวยเกลดเลอดแทนดวยμ2และs2มคา
เทากบ32,840/μlและ30,900/μlโดยใชคา ratio(r)=1,
Alpha(α)=0.05และคาBeta(β)=0.2น�ามาค�านวณขนาดตวอยางไดกลมละ26คนแตเนองจากในการศกษา
นตางกบการศกษาทน�ามาอางอง เนองจากเปนการศกษา
ยอนหลงจากเวชระเบยนผปวยในทไมไดมการบนทก
ขอมลน�าหนกและสวนสงอยางครบถวน จงท�าใหไม
สามารถค�านวณbody surface area ไดในการศกษานจง
แทนการตดตามระดบเกลดเลอดท24ชวโมงดวยระดบ
เกลดเลอดท1วนและระดบเกลดเลอดท72ชวโมงดวย
ระดบเกลดเลอดท 3 โดยบนทกและค�านวณการ
เปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดวนท 1หลงเขาสการ
ศกษาเทยบกบวนทเขาสการศกษา (Post-transfusion
plateletincrementofthefirstdayaftertheenrollment:
PPIday1)และการเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดวนท
3หลงเขาสการศกษาเทยบกบวนทเขาสการศกษา(Post-
transfusionplateletincrementofthethirddayafterthe
enrollment:PPIday3)โดยมสตรการค�านวณPPIday1และ
PPIday3ดงน
PPIday1= platelet count of the first day –
plateletcountatbaseline
PPIday3= platelet count of the third day –
plateletcountatbaseline
วธการวจย เปนการศกษาแบบRetrospectiveCohortStudy
โดยศกษาขอมลจากเวชระเบยนของผปวยทนอนรกษาท
โรงพยาบาลจฬาลงกรณในชวงวนท1มกราคมพ.ศ.2550
ถงวนท31ธนวาคมพ.ศ.2559โดยท�าการสมประชากร
จากสองกลมคอผปวยไขเลอดออกและผปวยกลมอาการ
เดงกชอคทเปนผใหญอายตงแต15ปขนไปรวมทงสน225คน
มเกณฑในการคดเลอกเขาสศกษา (Inclusion
Criteria)คอผปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนโรคไขเลอด
ออกเดงกและกลมอาการเดงกชอคทมอายตงแต15ปขน
ไป โดยตองมระดบเกลดเลอดต�ากวาหรอเทากบ 30,000/
μlในวนทเขาสการศกษาและสามารถตดตามผลการตรวจ
ของระดบเกลดเลอดในวนท1และวนท3หลงเขาสการ
ศกษาได โดยยดแนวทางการวนจฉยตามแนวทางการ
วนจฉยและรกษาไขเดงกและไขเลอดออกเดงกในผใหญ
ปพ.ศ.2556(ตามเกณฑขางลาง)
เกณฑการวนจฉยไขเลอดออกเดงก
ผปวยทมอาการทางคลนกขอ1และ2รวมกบ
มการเปลยนแปลงทางหองปฏบตการทง2ขอคอ
1. ไขเฉยบพลนและสงลอย2-7วน
2. ภาวะเลอดออกอยางนอยมTourniquet test
ใหผลบวกรวมกบอาการเลอดออกอนๆ
3. จ�านวนเกลดเลอดนอยกวาหรอเท ากบ
100,000/μlหรอตรวจพบในblood smear
นอยกวาหรอเทากบ6ตว/oilfield
4. มหลกฐานการรวของพลาสมาเชนเลอดขนขน
ดจากการเพมขนของคาHematocritมากกวา
หรอ เท า กบร อยละ 20 เ มอ เทยบกบ
Hematocritเดมหรอมน�าในชองปอดหรอม
น�าในชองทองหรอมระดบโปรตนหรออล
บมนในเลอดต�า
นอกจากนยงอาจมอาการและการตรวจทางหอง
ปฏบตการเพมเตมดงตอไปน
อาการทางคลนก:
-ตบโตมกกดเจบ
- มการเปลยนแปลงในระบบไหลเวยนโลหต
หรอมภาวะชอค
การตรวจทางหองปฏบตการ:
- ตรวจ CBCพบมเมดเลอดขาวต�า จ�านวน
นวโตรฟลต�าและตรวจพบatypicallymphocyte
จฬาอายรศาสตร70
ผปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนไขเลอดออกเดงกในระยะ
วกฤต (Critical stage)มความรนแรงของโรคแบงเปน 4
ระดบ(grade)**คอ
Grade I ไมมภาวะชอก มแตการตรวจพบ
tourniquettestใหผลบวกและ/หรอeasybruising
Grade II ไมมภาวะชอกแตมภาวะเลอดออก
เชนมจดเลอดออกตามตวมเลอดก�าเดาหรออาเจยน/ถาย
อจจาระเปนเลอด/สด�า
GradeIIIมภาวะชอกโดยมชพจรเบาเรวpulse
pressureแคบหรอความดนโลหตต�าหรอมตวเยนเหงอ
ออกกระสบกระสาย
GradeIVมภาวะชอกรนแรงวดความดนโลหต
และ/หรอจบชพจรไมได
**ไขเลอดออกเดงกทมระดบความรนแรงเปนgrade III
และgradeIVถอเปนdengueshocksyndrome(DSS)
สวนเกณฑในการคดเลอกออกจากการศกษา
(ExclusionCriteria)คอผปวยทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดมากอนเขาสการศกษา,ผปวยทไดรบการวนจฉยวา
มโรคอนรวมทท�าใหมภาวะเกลดเลอดต�าอยแลวหรอโรค
รวมทมโอกาสเกดภาวะเลอดออกผดปกต เชน โรค ITP,
โรคตบแขงและโรคอนๆ,ผปวยทไดรบการวนจฉยวามโรค
อนรวมทอาจมผลตอการเกดภาวะซด การเกดภาวะเมด
เลอดแดงแตกงายมากกวาประชากรปกตทอาจไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดและผลตภณฑของเลอดเรวกวาและ
ปรมาณมากกวาประชากรปกตท�าใหการจดระดบความ
รนแรงของภาวะการมเลอดออกผดปกตสงกวาประชากร
ปกต เนองจากการแบงระดบความรนแรงของภาวะทม
เลอดออกผดปกตในผปวยทไดรบการรกษาดวยการให
เลอดจะจดอยในระดบความรนแรงฯระดบสาม เชนผ
ปวยกลมโรคธาลสซเมย, โรคG6PD, โรคเมดเลอดแดง
แตกจากยา,SLEฯลฯ,ผปวยทไดรบการวนจฉยวามโรค
ร วมอนๆ ทอาจมผลหรอความเกยวเนองต อการ
เปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดเชนโรคมะเรงหรอโรค
ทเกยวกบAutoimmunediseaseเชนSLE,autoimmune
thyroiditis,AIHAซงอาจมกลไกดานภมคมกนทอาจมผล
ตอระดบเกลดเลอดทต�าลงไดหรอผปวยทมโรคบางอยาง
ทตองใชยากดภมคมกนเชนSteroidsดงทไดมการศกษา
การน�ายาSteroidsมาใชในการรกษาเกลดเลอดต�าในผปวย
เดงก8-11หรอยาทมผลตอการมเลอดออกผดปกตเชนยา
ตานเกลดเลอดหรอยาละลายลมเลอดเชนผปวยทไดรบ
การปลกถายอวยวะมากอนผปวยทไดรบการรกษาดวย
NSAIDs,antiplateletหรอanticoagulantsมากอนเปนตน
โดยการศกษานสามารถรวบรวมผเขาการศกษา
ได225คนตงแตวนท1มกราคมพ.ศ.2550–วนท31
ธนวาคมพ.ศ. 2559การเกบรวบรวมขอมลตองคดออก
170คนเนองจาก58คนไมมวนใดในชวงเวลาการศกษา
ทมเกลดเลอดนอยกวา30,000/μl,61คนไมมการตดตาม
ระดบเกลดเลอดของวนท 1 และวนท 3หลงเขาสการ
ศกษา,13คนขอมลเวชระเบยนสญหายหรอมปญหาใน
การสบคน,1คนไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดกอนเขาส
การศกษา,3คนมประวตปลกถายอวยวะและรกษาดวย
ยากดภมคมกน, 24คนมประวตโรคประจ�าตวทมระดบ
เกลดเลอดต�าผดปกต, เปนโรคทอาจมผลตอระดบเกลด
เลอดหรออาจท�าใหมภาวะเลอดออกผดปกต,10คนได
รบการรกษาดวยยาทมผลตอการท�างานของเกลดเลอด
หรออาจท�าใหมภาวะเลอดออกผดปกต เหลอผปวยทเขา
สการศกษาทงสน55คนจากนนแบงผปวยออกเปนกลม
ท1คอกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดหลงเขาสการ
ศกษาโดยจะตองไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดนบตงแต
เรมเขาสการศกษาจนถงกอนเจาะเลอดเพอวดระดบเกลด
เลอดวนท3หลงเขาสการศกษารวมทงสนเปนจ�านวน28
คนและกลมทสองคอกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดเลยตลอดชวงวนทเขาสการศกษาถงวนท3หลงเขา
สการศกษารวมทงสนเปนจ�านวน27คนดงแผนภมท1
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 71
การบนทกขอมล
บนทกขอมลพนฐานประชากร ไดแก อาย,
เพศ,การวนจฉยโรคไขเลอดออกเดงกหรอโรคเดงกชอค
แบงระดบโรคตามWHO,ระดบเกลดเลอด,การมหรอไมม
เลอดออกผดปกต, ต�าแหนงของการมเลอดออกผดปกต
และระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกต
ในวนทเขาสการศกษา
บนทกระดบเกลดเลอดวนท1และวนท3หลง
ผปวยเขาสการศกษา(โดยนบวนทเขาสการศกษาเปนวน
ท0แทนดวยสญลกษณP0)รวมถงผลตางของระดบเกลด
เลอดของวนท1และวนท3เทยบกบระดบเกลดเลอดใน
วนทเขาสการศกษาทงในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดแทนดวยPPIday1และPPIday3(Post-transfusion
platelet increment of the first and the third day) โดย
ค�านวณจาก
PPIday1=plateletcountofday1-plateletcount
ofday0
PPIday3=plateletcountofday3-plateletcount
ofday0
นอกจากนส�าหรบกลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดจะมการบนทกระดบเกลดเลอดกอนและหลง
การใหเกลดเลอด(pre-treatmentplateletcountandpost-
treatmentplateletcount)และกลมทไมไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดจะมการบนทกระดบเกลดเลอดวนทมระดบต�าสด
และอกหนงวนถดมา(Nadirplateletcountandpost-Nadir-
1dplateletcount)จากนนน�าค�านวณตามสตรตอไปน
Post-Treatmentplatelet increment/μl=post-
treatmentplateletcount/μl–pre-treatmentplateletcount/μl
แผนภมท1.จ�านวนผเขาการศกษา
จฬาอายรศาสตร72
Post-Nadir-1d-platelet increment/μl = Post-
Nadir-1dplateletcount/μl–Nadirplateletcount/μl
จากนนน�าขอมลผปวยมาวเคราะห
การวเคราะหทางสถต
สวนแรกเปนการบรรยายลกษณะพนฐานขอมล
ผปวยทศกษาส�าหรบขอมลเชงกลมจะใชรอยละในการ
บรรยายส�าหรบขอมลเชงปรมาณใชสถตคามธยฐาน,คา
เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในการบรรยายระหวาง
ผปวยทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและไมไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอด
สวนตอมาคอการวเคราะหการเปลยนแปลงของ
ระดบเกลดเลอดวนท 1และวนท 3หลงเขาสการศกษา
เทยบกบวนทเขาสการศกษา(วนท0)ทงในกลมทไดและ
กลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดตามล�าดบ
-การวเคราะหความแตกตางระหวางระดบเกลด
เลอดกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดจากกลมทไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดเปรยบเทยบกบระดบเกลดเลอดในวน
ทมระดบต�าทสดจากกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
-การวเคราะหความแตกตางระหวางระดบเกลด
เลอดหลงใหการรกษาดวยเกลดเลอดเทยบกบระดบเกลด
เลอด1วนหลงวนทผปวยมระดบเกลดเลอดต�าทสดจาก
กลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดตาม
ล�าดบ
- การวเคราะหความแตกตางระหวางการ
เปลยนแปลงระดบเกลดเลอดในวนหลงเทยบกบวนกอน
ใหการรกษาดวยเกลดเลอด กบความแตกตางของการ
เปลยนแปลงระดบเกลดเลอดของ1วนหลงวนทมระดบ
เกลดเลอดต�าทสดเทยบกบวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสด
จากกลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดตาม
ล�าดบ
-การวเคราะหระดบความรนแรงของภาวะเลอด
ออกผดปกตในวนกอนและหลงใหเกลดเลอดในกลมทได
รบการรกษาดวยเกลดเลอด
-การวเคราะหระดบความรนแรงของภาวะเลอด
ออกผดปกตในวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสดและ1วน
หลงวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสดในกลมทไมไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอด
-การวเคราะหการเปลยนแปลงของระดบความ
รนแรงของภาวะเลอดออกผดปกตระหวางกลมทไดรบ
และไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด โดยเทยบจากการ
Bleedingscorechangeโดยค�านวณจาก
“Bleedingscorechangeoftreatmentgroup”
= (Bleeding score of post-treatment date) -
(Bleedingscoreofpre-treatmentdate)
“Bleedingscorechangeofcontrolgroup”
= (Bleeding score of 1d-post-nadir date) –
(Bleedingscoreofnadirdate)
-ใชMann-WhitneyUtestใชชวงความเชอมน
ทรอยละ95(P<0.05)การวเคราะหทางสถตทงหมดท�า
ในโปรแกรมSPSSstatistic22.0
ผลการวจยขอมลพนฐานประชากร(ตารางท1)
ประชากรทศกษา 225 คนมผเขาเกณฑการ
ศกษา55คนมคามธยฐานของอายอยท27+/-13.14ปเปน
เพศชาย31คนคดเปน56.36%เปนเพศหญง24คนคด
เปน43.63%โดยแบงเปนกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดในชวงทเขาสการศกษาทงหมด 28 คน คดเปน
50.90%มคามธยฐานของอายอยท23±10.71ป เปนเพศ
ชาย19คนคดเปน68.85%เปนเพศหญง9คนคดเปน
32.14%และแบงเปนกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลด
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 73
เลอดในชวงทเขาส การศกษาทงหมด 27 คน คดเปน
49.09%มคามธยฐานของอายอยท36+/-13.90ปเปนเพศ
ชาย12คนคดเปน44.44%เปนเพศหญง15คนคดเปน
55.55% โดยพบวาอายและเพศระหวางกลมทไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ไมไดแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.090และ
P-value=0.083ตามล�าดบ)
ผปวยทงหมดทเขาสการศกษาถกวนจฉยวาเปน
ไขเลอดออกระดบหนงทงหมด 24คน คดเปน 43.63%
ของผปวยทเขาสการศกษาทงหมด,ถกวนจฉยวาเปนไข
เลอดออกระดบสองทงหมด29คนคดเปน52.72%ของ
ผปวยทเขาสการศกษาทงหมดและถกวนจฉยวาเปนกลม
อาการเดงกชอคทงหมด2คนคดเปน3.63%ของผปวย
ทงหมดส�าหรบผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดในชวงทเขาสการศกษาถกวนจฉยวาเปนไขเลอดออก
ระดบหนง 7คน คดเปน 25.00%ของผปวยทงหมดใน
กลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดถกวนจฉยวาเปนไข
เลอดออกระดบสอง19คน คดเปน67.85%ของผปวย
ทงหมดในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดถกวนจฉย
วาเปนกลมอาการเดงกชอค2คนคดเปน7.14%ของผปวย
ทงหมดในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดสวนอก
กลมคอผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ในชวงทเขาสการศกษาถกวนจฉยวาเปนไขเลอดออก
ระดบหนง17คนคดเปน62.96%ของผปวยทงหมดใน
กลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดถกวนจฉยวาเปน
ไขเลอดออกระดบสอง10คนคดเปน37.03%ของผปวย
ทงหมดในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดถก
วนจฉยวาเปนกลมอาการเดงกชอค0คนคดเปน0.00%
ของผปวยทงหมดในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวาวนจฉยครงแรกทผปวยเขาสการศกษาระหวาง
กลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและกลมทไมไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดมความแตกตางกนอยางมนย
ส�าคญ(P-value=0.003)
นอกจากนยงพบวาคามธยฐานของระดบเกลด
เลอดณวนทเขาสการศกษาในกลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดมคาเทากบ 16,000/μl และมคา Interquartile
rangeเทากบ7,366.55-24,633.46/μlสวนคามธยฐานของ
ระดบเกลดเลอดณวนทเขาสการศกษาในกลมทไมไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดมคาเทากบ 22,000/μl และมคา
Interquartilerangeเทากบ14,813.83–29,186.46/μlพบ
วาคามธยฐานของระดบเกลดเลอดณวนทเขาสการศกษา
ระหวางกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด และกลมท
ไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดมความแตกตางกนอยาง
มนยส�าคญ(P-value=0.023)
จากการศกษาพบวาผปวยทงหมดทเขาสการ
ศกษามภาวะเลอดออกผดปกตณวนทเรมเขาสการศกษา
(day0)ทงหมด34คนคดเปน61.81%ของผปวยทเขาส
การศกษาทงหมดโดยแบงเปนผปวยกลมทไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดทมภาวะเลอดออกผดปกต21คนคดเปน
75.00%ของผปวยกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
และแบงเปนกลมผปวยทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ทมภาวะเลอดออกผดปกต13คนคดเปน48.41%ของ
ผปวยกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวาการม
ภาวะเลอดออกผดปกตณ วนทเขาสการศกษาระหวาง
กลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและกลมทไมไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดมความแตกตางกนอยางมนย
ส�าคญ(P-value=0.042)
เมอท�าการศกษาต�าแหนงของการมภาวะเลอด
ออกผดปกตณวนทเขาสการศกษาพบวาผปวยทงหมด
ตรวจไมพบภาวะเลอดออกผดปกต21คนคดเปน38.18%
ของผปวยทงหมดแตตรวจพบภาวะเลอดออกผดปกตใน
ชองปากและจมก7คนคดเปน12.72%ทางเดนอาหาร2
คนคดเปน3.63%,ทางเดนปสสาวะ4คนคดเปน7.27%,
ทางผวหนง14คนคดเปน25.45%และตรวจพบวามภาวะ
เลอดออกผดปกตมากกวาหรอเทากบสองต�าแหนงขนไป
ทงหมด8คนคดเปน14.54%
จฬาอายรศาสตร74
ตารางท1.แสดงขอมลพนฐานของผปวยแบงตามกลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
Characteristics Treatmentgroup
N=28(50.90%)
Controlgroup
N=27(49.09%)
Total
N=55(100.00%)
Age,years
Median
Range
23
12.29–33.71
36
22.10–49.90
P-value=0.090
27
13.86–40.14
Sex,no.(%)
Male
Female
19(68.85)
9(32.14)
12(44.44)
15(55.55)
P-value=0.083
31(56.36)
24(43.63)
Diagnosisatthetimeofenrollment,no.(%)
DHFgrI
DHFgrII
DSS
7(25.00)
19(67.85)
2(7.14)
17(62.96)
10(37.03)
0(0.00)
P-value=0.003
24(43.63)
29(52.72)
2(3.63)
Baselineplateletcountatthetimeof
enrollment/μl;P0
Median
Interquartilerange
16,000
7,366.55-24,633.46
22,000
14,813.83-29,186.46
P-value=0.023
Bleedingatthetimeofenrollment,no.(%)
Yes 21(75.00) 13(48.14)
P-value=0.042
34(61.81)
Siteofbleeding,no.(%)
None
Oralandnasal
Gastrointestinal
Genitourinary
Pulmonary
Dermatology
Multiplesites
7(25.00)
6(21.42)
2(7.14)
2(7.14)
0(0.00)
6(21.42)
5(17.86)
14(51.85)
0(0.00)
0(0.00)
2(7.40)
0(0.00)
8(29.63)
3(11.11)
P-value=0.183
21(38.18)
6(10.90)
2(3.63)
4(7.27)
0(0.00)
14(25.45)
8(14.54)
WHOgradeofbleeding,no.(%)
Noanybleeding
WHOgradeI
WHOgradeII
7(25.00)
16(57.14)
5(17.85)
14(51.85)
10(37.03)
3(11.11)
P-value=0.036
21(38.18)
26(47.27)
8(14.54)
DHF=Denguehemorrhagicfever,DSS=Dengueshocksyndrome,WHO=WorldHealthOrganization
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 75
ส�าหรบต�าแหนงของการมภาวะเลอดออกผด
ปกตณวนทเขาสการศกษาพบวาในกลมทไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดตรวจพบวามภาวะเลอดออกผดปกตณวน
ทเขาสการศกษาดงนคอในชองปากและจมก6คนคด
เปน21.42%,ทางเดนอาหารและทางเดนปสสาวะกลมละ
2คนคดเปนกลมละ7.14%,ทางผวหนง6คนคดเปน
21.42%,พบมากกวาหรอเทากบสองต�าแหนงอก5คนคด
เปน17.86%,และไมพบมภาวะเลอดออกผดปกตทใดอก
7คนคดเปน25.00%
สวนต�าแหนงของการมภาวะเลอดออกผดปกต
ณวนทเขาสการศกษาพบวาในกลมทไมไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดตรวจพบวามภาวะเลอดออกผดปกตณวน
ทเขาสการศกษาดงนคอในชองปากและจมก1คนคด
เปน3.70%,ทางเดนปสสาวะ2คนคดเปน7.40%,ทาง
ผวหนง8คนคดเปน29.63%,พบวามภาวะเลอดออกผด
ปกตมากกวาหรอเทากบสองต�าแหนงขนไป3คนคดเปน
11.11%,และไมพบวามภาวะเลอดออกผดปกตอก14คน
คดเปน51.85%พบวาต�าแหนงของการมภาวะเลอดออก
ผดปกตระหวางกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและ
กลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดไมมความแตกตาง
กนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.183)
จากการศกษาความระดบความรนแรงของภาวะ
เลอดออกผดปกตตามการแบงของWHOณวนทเขาสการ
ศกษาพบวาผปวยทงหมดมความรนแรงฯระดบหนง26
คนคดเปน47.27%,มความรนแรงฯระดบสอง8คนคด
เปน14.54%,และไมพบวามเลอดออกต�าแหนงใด21คน
คดเปน 38.18% โดยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวามระดบความรนแรงของภาวะเลอดออกผดปก
ตฯทระดบหนง16คนคดเปน57.14%,มความรนแรง
ของภาวะเลอดออกผดปกตฯทระดบสอง5คนคดเปน
17.85%,และตรวจพบวาไมมภาวะเลอดออกผดปกตอก7
คนคดเปน25.00%สวนในกลมทไมไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดพบวามระดบความรนแรงของภาวะเลอดออก
ผดปกตฯทระดบหนง 10คนคดเปน37.03%,มความ
รนแรงของภาวะเลอดออกผดปกตฯทระดบสอง3คนคด
เปน11.11%,และตรวจพบวาไมมภาวะเลอดออกผดปกต
อก14คนคดเปน51.85%พบวาระดบความรนแรงของ
ภาวะเลอดออกผดปกตแบงตามWHOมความแตกตางกน
ตารางท2.ตารางเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของวนท1หลงเขาสการศกษาเทยบกบวนทเขาส
การศกษาและการเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของวนท3หลงเขาสการศกษาเทยบกบวนทเขาสการศกษาระหวาง
กลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
PPI/μl Treatmentgroup(N=28)
Controlgroup(N=27)
P-value
PPId1/μlMedianInterquartilerange
-3,00010,000
-5,0007,000
0.231
PPId3/μlMedianInterquartilerange
17,000-12,751.50-46,751.59
11,000-21,471.59–43,471.59
0.686
PPId1=PPIatthefirstdayaftertheenrollmentofthepatientPPId3=PPIatthethirddayaftertheenrollmentofthepatient
จฬาอายรศาสตร76
อยางมนยส�าคญระหวางกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดและกล มท ไม ได รบการรกษาด วยเกลดเลอด
(P-value=0.036)
จากการศกษาเปรยบเทยบระดบเกลดเลอดท
เปลยนแปลงณ วนทหนงหลงเขาสการศกษา (Post-
transfusionplatelet incrementof thefirstday;PPId1)
ค�านวณจากผลตางของระดบเกลดเลอดของวนทหนงหลง
เขาสการศกษา (platelet count at thefirstdayafter the
enrollment)กบวนทเขาสการศกษา(plateletcountatthe
dayof enrollment)ของผปวยกลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดและกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบ
วาระดบเกลดเลอดทเปลยนแปลงในกลมทไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดมคามธยฐานของระดบเกลดเลอดทเทากบ
-3,000/μlโดยมคาInterquartilerangeเทากบ10,000/μl
สวนกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวาระดบ
เกลดเลอดทเปลยนแปลงมคามธยฐานเทากบ -5,000/μl
โดยมคา Interquartile range เทากบ7,000/μlพบวาการ
เปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดฯดงกลาวขางตนไมม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.231)
จากการศกษาเปรยบเทยบระดบเกลดเลอดท
เปลยนแปลงณ วนทสามหลงเขาสการศกษา (Post-
transfusionplateletincrementofthethirdday;PPId3)
ค�านวณจากผลตางของระดบเกลดเลอดของวนทสามหลง
เขาสการศกษา(plateletcountatthethirddayafterthe
enrollment)กบวนทเขาสการศกษา(plateletcountatthe
dayofenrollment)ของผปวยคอกลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดและกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบ
วาระดบเกลดเลอดทเปลยนแปลงในกลมทไดรบการรกษา
ตารางท3.ตารางเปรยบเทยบระดบเกลดเลอดPre-treatmentหรอNadir-plateletcount,เปรยบเทยบระดบเกลดเลอด
Post-treatmentหรอPost-Nadir-1d-plateletcountและเปรยบเทยบPost-TxplateletincrementหรอPost-Nadir-1d-
plateletincrementระหวางกลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
Plateletcount/μl Treatmentgroup(N=28)
Controlgroup(N=27)
P-value
Pre-treatmentplateletcountorNadirplateletcount/μlMedianS.D.
8,000+/-7,281.63
13,000+/-6,617.98
0.033
Post-treatmentplateletcountorPost-Nadir-1d-plateletcount/μlMedianS.D.
20,000+/-13,881.01
19,000+/-12,178.98
0.833
Post-TreatmentplateletincrementorPost-Nadir-1d-plateletincrement/μlMedianS.D.
10,500+/-12,864.22
6,000+/-9,233.44
0.262
S.D.=Standarddeviation
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 77
ดวยเกลดเลอดมคามธยฐานของระดบเกลดเลอดทเพมขน
เทากบ 17,000/μl โดยมคา Interquartile range เทากบ
-12,751.50ถง46,751.59/μlสวนกลมทไมไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดพบวาระดบเกลดเลอดทเปลยนแปลงเพม
ขนเชนกนโดยมคามธยฐานของระดบเกลดเลอดทเพมขน
เทากบ 10,000/μl โดยมคา Interquartile range เทากบ
-21,471.59ถง43,471.59/μlพบวาการเปลยนแปลงของ
ระดบเกลดเลอดฯดงกลาวขางตนไมมความแตกตางกน
อยางมนยส�าคญ(P-value=0.68)
ผลการศกษาพบวาผ ปวยในกลมทไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดมคามธยฐานของระดบเกลดเลอด
กอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดเทากบ8,000/μlมคาเบยง
เบนมาตรฐานเทากบ7,281.63/μl เปรยบเทยบกบผปวย
ในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดมคามธยฐาน
ของระดบเกลดเลอดในวนทคาต�าทสดเทากบ 13,000/μl
และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ6,617/98/μlโดย
เมอเปรยบเทยบคามธยฐานของระดบเกลดเลอดจากทง
สองกล ม พบวามความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ
(P=0.033)
สวนผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวามคามธยฐานของระดบเกลดเลอดของวนหลง
จากไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดเทากบ20,000/μlและ
คาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 13,881.01/μl เปรยบ
เทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ทมคามธยฐานของระดบเกลดเลอด1วนหลงจากวนทม
คาต�าทสดเทากบ 19,000/μl และมคาสวนเบยงเบน
มาตรฐานเทากบ 12,178.98/μl โดยเมอเปรยบเทยบคา
มธยฐานของระดบเกลดเลอดจากทงสองกลมพบวาไมม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.833)
และผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวาคามธยฐานของการเปลยนแปลงของระดบ
เกลดเลอดในวนหลงเทยบกบวนกอนใหการรกษาดวย
เกลดเลอดมคาเทากบ 10,500/μlและมคาสวนเบยงเบน
มาตรฐานเทากบ 12,864.22/μl ในขณะทผปวยในกลมท
ไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวาคามธยฐานของ
การเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอด1วนหลงวนทมคาต�า
ทสดเทยบกบวนทมคาต�าทสดมคาเทากบ6,000/μlและม
คาของสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ9,233.44/μlโดยเมอ
ตารางท4.แสดงจ�านวนและเปอรเซนตของผปวยในวนกอนใหเกลดเลอดและวนหลงจากใหเกลดเลอดในกลมทไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดและแสดงจ�านวนและเปอรเซนตของผปวยในวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสดเทยบกบ1วน
หลงจากมระดบเกลดเลอดต�าทสดในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดแบงตามระดบความรนแรงของการมภาวะ
เลอดออกผดปกต
Bleedinggradeof
WHO
Treatmentgroup Controlgroup
Pre-treatmentdate
N=28(%)
Post-treatmentdate
N=28(%)
Nadirdate
N=27(%)
1d-post-nadir
date
N=27(%)
Grade0 6(21.42) 17(60.71) 20(74.07) 25(92.59)
Grade1 16(57.14) 9(32.14) 5(18.51) 0(0.00)
Grade2 4(14.28) 1(3.57) 2(7.40) 2(7.40)
Grade3 2(7.14) 1(3.57) 0(0.00) 0(0.00)
WHO=WorldHealthOrganization
จฬาอายรศาสตร78
เปรยบเทยบคามธยฐานของการเปลยนแปลงระดบเกลด
เลอดจากทงสองกลมขางตนพบวาไมมความแตกตางกน
อยางมนยส�าคญ(P-value=0.262)
ผลการศกษาพบวาผ ปวยในกลมทไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดพบวาในวนกอนการรกษาดวยการ
ใหเกลดเลอดมจ�านวนผปวยทไมมภาวะเลอดออกผดปกต
ทงหมด6คนคดเปน21.42%มจ�านวนผปวยทมระดบ
ความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตอยในระดบ
ท1ทงหมด16คนคดเปน57.14%มระดบความรนแรงฯ
อยในระดบท 2ทงหมด4คน คดเปน14.28% มระดบ
ความรนแรงฯอยในระดบท3ทงหมด2คนคดเปน7.14%
นอกจากนยงพบวาในวนหลงการใหการรกษา
ดวยการใหเกลดเลอดมจ�านวนผปวยทไมมภาวะเลอดออก
ผดปกตทงหมด17คนคดเปน60.71%มจ�านวนผปวยท
มระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตอย
ในระดบท1ทงหมด9คนคดเปน32.14%มระดบความ
รนแรงฯอยในระดบท2ทงหมด1คนคดเปน3.57%และ
มระดบความรนแรงฯอยในระดบท3ทงหมด1คนคด
เปน3.57%
สวนผลการศกษาของผปวยในกลมทไมไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดพบวาในวนทมระดบของเกลด
เลอดต�าทสดมจ�านวนผปวยทไมมภาวะเลอดออกผดปกต
ตารางท5.ตารางเปรยบเทยบระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตวนกอนและหลงใหเกลดเลอดในกลม
ทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด, ระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสด
และ1วนหลงวนทมระดบเกลดเลอดต�าทสดและการเปลยนแปลงระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกต
ของวนหลงเทยบกบวนกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดและของ1วนหลงวนทมคาต�าทสดเทยบกบวนทมคาต�าทสด
ของผปวยจากกลมทไดรบและไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
Treatmentgroup Controlgroup P-value
Pre-treatmentorNadir-date
bleedinggrade
Median
Means
S.D.
1.00
1.03
0.80
0.00
0.33
0.62
0.000
Post-treatmentor1d-postnadir
datebleedinggrade
Median
Means
S.D.
0.00
0.75
0.51
0.00
0.14
0.53
0.011
Bleedingscorechange
Median
Means
S.D.
0.00
-0.15
0.75
0.00
-0.18
0.55
0.038
S.D.=Standarddeviation
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 79
ทงหมด20คนคดเปน74.07%มจ�านวนผปวยทมระดบ
ความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตอยในระดบ
ท1ทงหมด5คนคดเปน18.51%มระดบความรนแรงฯ
อยในระดบท2ทงหมด2คนคดเปน7.40%และมผปวย
ทมระดบความรนแรงฯอยในระดบท3เลยคดเปน0.00%
นอกจากนนยงพบวา 1 วนหลงวนทมระดบ
เกลดเลอดต�าทสด ในกลมผปวยทไมไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดมจ�านวนผปวยทไมมภาวะเลอดออกผดปกต
ทงหมด25คนคดเปน92.59%ไมพบมผปวยทมระดบ
ความรนแรงฯระดบท 1และระดบท 3 คดเปนระดบละ
0.00%และพบวามจ�านวนผปวยทมระดบความรนแรงฯ
ระดบท2ทงหมด2คนคดเปน7.40%
ผลการศกษาพบวาผ ปวยในกลมทไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอดมคาเฉลยของระดบความรนแรงของ
การมภาวะเลอดออกผดปกตกอนใหการรกษาดวยเกลด
เลอดเทากบ 1.03 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.80
เปรยบเทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดมคาเฉลยของระดบความรนแรงของการมภาวะเลอด
ออกผดปกตในวนทคาต�าทสดเทากบ0.33และมคาสวน
เบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.62 โดยเมอเปรยบเทยบคา
เฉลยของระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผด
ปกตจากทงสองกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนย
ส�าคญ(P=0.000)
สวนผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวามคาเฉลยของระดบความรนแรงการมภาวะ
เลอดออกผดปกตของวนหลงจากไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดเทากบ 0.51และคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ
0.75เปรยบเทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดทมคาเฉลยของระดบความรนแรงของการม
ภาวะเลอดออกผดปกต 1 วนหลงจากวนทมคาต�าทสด
เทากบ0.14และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.53
โดยเมอเปรยบเทยบคาเฉลยของระดบความรนแรงของ
การมภาวะเลอดออกผดปกตจากทงสองกลม พบวาม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.011)
และผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวาคาเฉลยของการเปลยนแปลงของระดบความ
รนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตในวนหลงเทยบ
กบวนกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดมคาเทากบ -0.51
และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.75 ในขณะท
ผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวาคา
เฉลยของการเปลยนแปลงของระดบความรนแรงของการ
มภาวะเลอดออกผดปกต1วนหลงวนทมคาต�าทสดเทยบ
กบวนทมคาต�าทสดมคาเทากบ -0.18และมคาของสวน
เบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55 โดยเมอเปรยบเทยบคา
เฉลยของการเปลยนแปลงระดบความรนแรงของการม
ภาวะเลอดออกผดปกตจากทงสองกลมขางตนพบวาม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.038)
อภปรายผลการศกษาเมอศกษาขอมลพนฐานระหวางผปวยตดเชอเด
งกระหวางกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดและกลม
ทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวามความแตกตาง
กนอยางมนยส�าคญในแงของวนจฉยครงแรกทผปวยเขา
สการศกษา(P-value=0.003),คามธยฐานของระดบเกลด
เลอดณวนทเขาสการศกษา(P-value=0.023),การมภาวะ
เลอดออกผดปกตณวนทเขาสการศกษา(P-value=0.042),
ระดบความรนแรงของภาวะเลอดออกผดปกตแบงตาม
WHO (P-value=0.036) ซงสอดคลองกบแนวทางในเวช
ปฏบตของแพทยทมแนวโนมจะท�าการรกษาโดยการให
เกลดเลอดในผปวยทมระดบเกลดเลอดต�า,มภาวะเลอด
ออกผดปกตหรอมความรนแรงของภาวะเลอดออกผด
ปกตทมากกวา
ในขณะทขอมลพนฐานระหวางผปวยตดเชอเด
งกระหวางสองกลมขางตน ไมพบวามความแตกตางกน
อยางมนยส�าคญในแงของอาย (P-value=0.090), เพศ
(P-value=0.083), และต�าแหนงของการมภาวะเลอดออก
ผดปกต (P-value=0.183) ซงกเปนเหตเปนผล เนองจาก
ในแงของอาย, เพศ,หรอต�าแหนงของการมภาวะเลอด
ออกผดปกตกไมไดมผลโดยตรงกบการตดสนใจรกษาผ
ปวยทมระดบเกลดเลอดต�าหรอมภาวะเลอดออกผดปกต
จฬาอายรศาสตร80
แตอยางใดในทางปฏบต
แตส�าหรบการศกษาความแตกตางของการ
เปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของวนท1และวนท3
หลงเขาสการศกษาเมอเทยบกบวนทเขาสการศกษา(PPI
day1 and PPIday3) ระหวางกลมทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอด (Treatment group) และกลมทไมไดรบการ
รกษาดวยเกลดเลอด(Controlgroup)พบวาไมมความแตก
ตางกนอยางมนยส�าคญ (P-value=0.231) ซงจากการ
บนทกขอมลและการวเคราะหพบวาความแตกตางของ
การเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของวนท1หลงเขา
สการศกษาเทยบกบวนทเขาสการศกษา(PPIday1)พบวา
อาจน�าผลการศกษามาอางองไมไดเนองจากการเกบขอมล
ระดบเกลดเลอดของผปวยในกลมทตองไดรบการรกษา
ดวยเกลดเลอดยงมสดสวนของผปวยจ�านวนมากทยงไม
ไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดแตกลบไดรบการรกษาดง
กลาวในวนถดไปดงนนการวเคราะหการเปลยนแปลงของ
ระดบเกลดเลอดของกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ในวนท1หลงเขาสการศกษาจงไมสามารถน�ามาอางองได
เพราะจะมผ ป วยบางคนยงไม ได รบการรกษาดวย
เกลดเลอด
ส�าหรบความแตกตางของการเปลยนแปลงของ
ระดบเกลดเลอดของวนท3หลงเขาสการศกษาเมอเทยบ
กบวนทเขาสการศกษา (PPIday3) ระหวางกลมทไดรบ
และไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด กพบวาไมมความ
แตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.686)กสอดคลอง
กบผลการศกษาของหลายการศกษา7,11,12แตอาจไมแสดง
ถงการเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดของผปวยกลมท
ไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดอยางแทจรงเนองจากผปวย
บางคนไดรบเกลดเลอดหลงเขาสการศกษาแลว1วนบาง
คนไดรบเมอเขาสการศกษาแลว2วนดงนนเมอวดระดบ
เกลดเลอดหลงใหการรกษาไปในระยะเวลาทไมเทากนจง
อาจท�าใหไมแสดงถงคาการเปลยนแปลงระดบเกลดเลอด
หลงการรกษาอยางแทจรง ซงนาจะตองน�าไปปรบปรง
รปแบบการเกบขอมลในการศกษาเรองเดยวกนนใน
โอกาสตอไป
ส�าหรบผลการศกษาพบวาผปวยในกลมทไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดมคามธยฐานของระดบเกลดเลอด
วนกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดเทากบ8,000/μlเปรยบ
เทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
มของระดบเกลดเลอดในวนทคาต�าทสดเทากบ13,000/μl
โดยเมอเปรยบเทยบคามธยฐานของระดบเกลดเลอดจาก
ทงสองกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ
(P=0.033)เชนเดยวกบสวนผลการเปรยบเทยบการมภาวะ
เลอดออกผดปกตระหวางผปวยสองกลมพบวาผปวยใน
กลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดมคาเฉลยของระดบ
ความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตกอนใหการ
รกษาดวยเกลดเลอดเทากบ1.03เปรยบเทยบกบผปวยใน
กลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดมคาเฉลยของ
ระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตในวน
ทคาต�าทสดเทากบ0.33พบวามความแตกตางกนอยางม
นยส�าคญ(P=0.000)ซงกสอดคลองกบเวชปฏบตจรงของ
แพทยผปฏบตงาน เนองจากผปวยทมแนวโนมคอนต�า
หรอมระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกต
ทมากกวากมโอกาสทแพทยจะตดสนใจใหการรกษาดวย
เกลดเลอดสงกวาท�าใหผลการวเคราะหระดบเกลดเลอด
ในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดจงมระดบต�ากวา
กลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
สวนผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวามคามธยฐานของระดบเกลดเลอดของวนหลง
จากไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดเทากบ20,000/μlเปรยบ
เทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
ทมคามธยฐานของระดบเกลดเลอด1วนหลงจากวนทม
คาต�าทสดเทากบ 19,000/μl โดยเมอเปรยบเทยบคา
มธยฐานของระดบเกลดเลอดจากทงสองกลมพบวาไมม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.833)และ
ผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลดเลอดพบวาคา
มธยฐานของการเปลยนแปลงของระดบเกลดเลอดในวน
หลงเทยบกบวนกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดมคา
เทากบ 10,500/μl ในขณะทผปวยในกลมทไมไดรบการ
รกษาด วยเกลดเลอด พบว าค ามธยฐานของการ
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 81
เปลยนแปลงของระดบเกลดเลอด1วนหลงวนทมคาต�า
ทสดเทยบกบวนทมคาต�าทสดมคาเทากบ6,000/μl โดย
เมอเปรยบเทยบคามธยฐานของการเปลยนแปลงระดบ
เกลดเลอดจากทงสองกลมขางตนพบวาไมมความแตก
ตางกนอยางมนยส�าคญ (P-value=0.262) ซงเปนทนา
สงเกตวาอาจมเหตปจจยอนๆอกทท�าใหระดบเกลดเลอด
ในสองกลมไมมความแตกตางกนและเปนขอตระหนกวา
เราควรใหการรกษาผ ปวยตดเชอเดงกดวยเกลดเลอด
เฉพาะกรณทมขอบงชเทานน เพราะหากใหโดยไมมขอ
บงชและเกดภาวะแทรกซอนจากการรกษายงอาจเกดผล
เสยกบผปวยได
สวนผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวามคาเฉลยของระดบความรนแรงการมภาวะ
เลอดออกผดปกตของวนหลงจากไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดเทากบ0.51เปรยบเทยบกบผปวยในกลมทไมไดรบ
การรกษาดวยเกลดเลอดทมคาเฉลยของระดบความ
รนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกต1วนหลงจากวน
ทมคาต�าทสดเทากบ0.14พบวามความแตกตางกนอยาง
มนยส�าคญ(P-value=0.011)ในขอนจงเปนขอสนบสนน
วามการตอบสนองตอการรกษาดวยเกลดเลอดในผปวย
ตดเชอเดงกกลมทมภาวะเลอดออกผดปกตในระดบทม
ความรนแรงมากกวา จงอาจน�ามาใชอางองในการปฏบต
งานจรงได
ส�าหรบผปวยในกลมทไดรบการรกษาดวยเกลด
เลอดพบวาคาเฉลยของการเปลยนแปลงของระดบความ
รนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตในวนหลงเทยบ
กบวนกอนใหการรกษาดวยเกลดเลอดมคาเทากบ -0.15
ในขณะทผปวยในกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
พบวาคาเฉลยของการเปลยนแปลงของระดบความรนแรง
ของการมภาวะเลอดออกผดปกต 1 วนหลงวนทมคาต�า
ทสดเทยบกบวนทมคาต�าทสดมคาเทากบ -0.18พบวาม
ความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(P-value=0.038)แสดง
ใหเหนวาการตอบสนองตอการรกษาดวยเกลดเลอดในผ
ปวยตดเชอเดงกมการตอบสนองตอการรกษาถงแมคา
เฉลยของการเปลยนแปลงระดบความรนแรงของการม
ภาวะเลอดออกผดปกตจะมคาเทากนคอ 0.00 แตเมอ
ค�านวณทางสถตแลวแตกตางกนอยางมนยส�าคญดงนน
จงอาจน�ามาใชอางองไดในกรณทผปวยตดเชอเดงกทม
ระดบความรนแรงของการมภาวะเลอดออกผดปกตตงแต
ระดบ1ขนไปและมขอบงชจงควรพจารณาการรกษาดวย
เกลดเลอดรวมดวย
ทงนเนองจากการศกษาฉบบนไดมงประเดนการ
ศกษาในหวขอเรองการตอบสนองตอการใหเกลดเลอดใน
ผปวยตดเชอเดงกของประชากรกลมเปาหมายคอผปวยท
เขารบการรกษาในโรงพยาบาลจฬาลงกรณสภากาชาดไทย
โดยวตถประสงคหลกในการศกษา (Primary outcome)
โดยประชากรเกอบทงหมดเปนประชากรเชอชาตไทยและ
เอเซยอาคเนยในชวงสบปยอนหลงจงนาจะเปนประโยชน
ในแงผลการศกษาในประชากรทใกลเคยงกบประชากรใน
ภมภาคเอเซยมากกวาการน�าผลมาจากตางประเทศใน
ภมภาคอน ซงอาจมปจจยอนทอาจสงผลท�าใหผลการ
ศกษาตางกนไดหากศกษาในผปวยตางเชอชาตกน โดยม
การเปรยบเทยบการศกษาในหวขอเรองดงกลาวทมพบ
วาการท�าการศกษาในภมภาคอนๆของโลก12,13 แตเนอง
ดวยการศกษานเปนการสบคนขอมลยอนหลงจากการ
สบคนเวชระเบยนผปวยในซงจะคอนขางมขอจ�ากดใน
การศกษาตางกบรปแบบของการศกษาไปขางหนาหลาย
ประการไมวาจะเปนขอมลสญหายบางสวนหรอการมขอ
จ�ากดในการรวบรวมประชากรทเขาเกณฑการศกษาใหได
จ�านวนมากพอในการศกษานซงเรมตนการศกษาดวยการ
สมประชากรตวอยางมาจากแตละกลมคอกลมผปวยไข
เลอดออกและกลมอาการเดงกชอคทไดรบการรกษาดวย
เกลดเลอดและกลมทไมไดรบการรกษาดวยเกลดเลอด
จากนนจงคดเลอกผปวยเขาตาม InclusionCriteriaและ
คดออกตามExclusionCriteriaซงอาจท�าใหมอคตทเกด
จากทงในขนตอนการเลอกประชากรสมตวอยางท�าใหไม
เปนตวแทนประชากร(Samplingbias)เพราะประชากรม
คณลกษณะทหลากหลาย(heterogeneous)หรออคตทเกด
จากการเลอกตวอยางหรอความเอนเอยงโดยการคดเลอก
(Selectionbias)นอกจากนยงพบปญหาของConfounding
จฬาอายรศาสตร82
factorsอนๆเพมเตมไดอกดงนนจงมความจ�าเปนอยางยง
ทจะใชจ�านวนประชากรในการศกษาทมากขนกวานและ
อาจตองศกษาในรปแบบRandomizedcontroltrialตอไป
ในอนาคตเพอสามารถก�าหนดตวแปรตางๆไดชดเจนและ
ลดขอจ�ากดบางอยางลง
สวนในเหตผลในแงของเกณฑการคดเลอก
ประชากรทเขาสการศกษานขอหนง ผศกษาไดตงเกณฑ
ใหผปวยไขเลอดออกเดงกหรอผปวยกลมอาการเดงกชอค
ทมระดบเกลดเลอดวนทเขาสการศกษาต�ากวาหรอเทากบ
30,000 เนองจากมแนวโนมจะสบคนประชากรทเปนผ
ปวยทจะรบการรกษาดวยเกลดเลอดเพมขน เนองจาก
จ�านวนประชากรยอนหลงสบปใน ร.พ.จฬาลงกรณทได
รบการศกษาดวยเกลดเลอดกมจ�านวนไมไดมากนกหลง
จากทไดคดผปวยบางคนออกจากการศกษาไปแลว โดย
เกณฑดงกลาวจะสงกวา PlateletTransfusionProtocol
เลกนอย โดยอางองจากการศกษาของ GmurJ,et al.14
นอกจากนจากระดบเกลดเลอดดงกลาวอยในเกณฑท
แพทยมโอกาสจะตดสนใจทงใหและไมใหเกลดเลอดใน
การรกษาทงในกรณทมหรอไมมภาวะเลอดออกผดปกต
ทางผศกษาคาดหมายกอนท�าการศกษานไววาจะท�าใหได
ประชากรทงสองกลมมาเปรยบเทยบกนไดเพยงพอจงเปน
เหตผลในการน�าเกณฑดงกลาวมาใชในการศกษา
สรปผลการศกษา การวจยนไมพบประโยชนทชดเจนของการให
เกลดเลอดในผ ปวยไขเลอดออกทมเกลดเลอดต�ากวา
30000/mlคอการมเกลดเลอดเพมขนและอาการเลอดออก
หลงไดเกลดเลอดแลว ไมดกวากลมทไมไดเกลดเลอด
อยางไรกตามกลมผปวยทไดรบเกลดเลอดเปนผปวยทม
อาการรนแรงกวากลมทไมไดรบเกลดเลอดเมอแรกเขาการ
ศกษาและขนาดตวอยางคอนขางนอยท�าใหมขอจ�ากด
ในการแปลผล
เอกสารอางอง1. McBride WJ, Bielefeldt-Ohmann H. Dengue viral infections;
pathogenesisandepidemiology.Microbesandinfection.2000;2(9):1041-50.
2. WillsBA,OraguiEE,StephensAC,DaramolaOA,DungNM,LoanHT,
et al.Coagulation abnormalities in dengue hemorrhagic fever: serial
investigationsin167Vietnamesechildrenwithdengueshocksyndrome.
Clinicalinfectiousdiseases.2002;35(3):277-85.
3. Srichaikul T,Nimmannitya S.Haematology in dengue and dengue
haemorrhagic fever.Best Practice&ResearchClinicalHaematology.
2000;13(2):261-76.
4. Slichter SJ.Relationship between platelet count and bleeding risk in
thrombocytopenicpatients.Transfusionmedicinereviews.2004;18(3):153-67.
5. VermaA,AgarwalP.Plateletutilizationinthedevelopingworld:strategies
to optimize platelet transfusion practices. Transfusion andApheresis
Science.2009;41(2):145-9.
6. LyeDC,ArchuletaS,Syed-OmarSF,LowJG,OhHM,WeiY,etal.
Prophylacticplatelet transfusionplussupportivecareversussupportive
carealone inadultswithdengueand thrombocytopenia:amulticentre,
open-label,randomised,superioritytrial.TheLancet.2017.
7. AssirMZK,KamranU,AhmadHI,BashirS,MansoorH,AneesSB.
Effectiveness of platelet transfusion in dengue Fever: a randomized
controlledtrial.TransfusionMedicineandHemotherapy.2013;40(5):362-8.
8. LeongK,SrinivasP.Corticosteroid-responsiveprolongedthrombocytopenia
following dengue haemorrhagic fever.MEDICAL JOURNALOF
MALAYSIA.1993;48:369-.
9. MartínezRA.Treatment of acute phase of dengue fever: a systematic
review.Infectio.2008;12(4):277-86.
10. KularatneS.SurveyonthemanagementofdengueinfectioninSriLanka:
opinionsofphysiciansandpediatricians.SoutheastAsianjournaloftropical
medicineandpublichealth.2005;36(5):1198.
11. ChikkaveeraiahSK,ReddyR,KumarA.Aprospectiveobservationalstudy
of dengue feverwith thrombocytopeniawith reference to treatment.
InternationalJournalofResearchinMedicalSciences.2016;4(3):902-7.
12. ChaudharyR,KhetanD,SinhaS,SinhaP,SonkerA,PandeyP,etal.
TransfusionsupporttoDenguepatientsinahospitalbasedbloodtransfusion
serviceinnorthIndia.Transfusionandapheresisscience.2006;35(3):239-44.
13. FujimotoDE,KoifmanS.Clinicalandlaboratorycharacteristicsofpatients
withdenguehemorrhagicfevermanifestationsandtheirtransfusionprofile.
Revistabrasileiradehematologiaehemoterapia.2014;36(2):115-20.
14. Gmur J,Burger J, SchanzU,Fehr J, SchaffnerA.Safety of stringent
prophylacticplatelettransfusionpolicyforpatientswithacuteleukaemia.
TheLancet.1991;338(8777):1223-6.
การตอบสนองตอการใหเกลดเลอดในโรคตดเชอเดงก (Responses to platelet transfusion in dengue infections)
83
Journal club6/23/2018 Efficacy of osteoporosis pharmacotherapies in preventing fracture among oral glucocorticoid users: a network meta-analysis. - PubMed - …
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26782683 1/2
INTRODUCTION:
METHODS:
RESULTS:
CONCLUSIONS:
Osteoporos Int. 2016 Jun;27(6):1989-98. doi: 10.1007/s00198-015-3476-4. Epub 2016 Jan 18.
Efficacy of osteoporosis pharmacotherapies in preventing fractureamong oral glucocorticoid users: a network meta-analysis.Amiche MA , Albaum JM , Tadrous M , Pechlivanoglou P , Lévesque LE , Adachi JD , Cadarette SM .
AbstractEfficacy of osteoporosis medication is not well-established among patients taking oralglucocorticoids. We assessed the efficacy of approved osteoporosis pharmacotherapies inpreventing fracture by combining data from randomized controlled trials. Teriparatide, risedronate,and etidronate were associated with decreased vertebral fracture risk.
Several osteoporosis drugs are approved for the prevention and treatment ofglucocorticoid (GC)-induced osteoporosis. However, the efficacy of these treatments among oral GCusers is still limited. We aimed to examine the comparative efficacy of osteoporosis treatmentsamong oral GC users.
We updated a systematic review through to March 2015 to identify all double-blindedrandomized controlled trials (RCTs) that examined osteoporosis treatment among oral GC users. Weused a network meta-analysis with informative priors to derive comparative risk ratios (RRs) and95 % credible intervals (95 % CrI) for vertebral and non-vertebral fracture and mean differences inlumbar spine (LS) and femoral neck (FN) bone mineral density (BMD). Treatment ranking wasestimated using the surface under the cumulative ranking curve (SUCRA) statistic. A meta-regression was completed to assess a subgroup effect between patients with prior GC exposuresand GC initiators.
We identified 27 eligible RCTs examining nine active comparators. Etidronate (RR, 0.41;95%CrI = 0.17-0.90), risedronate (RR = 0.30, 95%CrI = 0.14-0.61), and teriparatide (RR = 0.07,95%CrI = 0.001-0.48) showed greater efficacy than placebo in preventing vertebral fractures; yet, notreatment effects were statistically significant in reducing non-vertebral fractures. Alendronate,risedronate, and etidronate increased LS BMD while alendronate and raloxifene increased FN BMD.In preventing vertebral fractures, teriparatide was ranked as the best treatment (SUCRA: 77 %),followed by risedronate (77 %) and zoledronic acid (76 %). For non-vertebral fractures, teriparatidealso had the highest SUCRA (69 %), followed by risedronate (64 %). No subgroup effect wasidentified with regards to prior GC exposure.
Despite weak trial evidence available for fracture prevention among GC users, weidentified several drugs that are likely to prevent osteoporotic fracture. Teriparatide, risedronate, andetidronate were associated with decreased vertebral fracture risk.
Format: Abstract
1 2 2,3 2 4 5 2
Author information
Full text links
PubMed
6/23/2018 Efficacy of osteoporosis pharmacotherapies in preventing fracture among oral glucocorticoid users: a network meta-analysis. - PubMed - …
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26782683 2/2
KEYWORDS: Glucocorticoid-induced osteoporosis; Network meta-analysis; Treatment efficacy
PMID: 26782683 DOI: 10.1007/s00198-015-3476-4
[Indexed for MEDLINE]
Publication types, MeSH terms, Substances
LinkOut - more resources
จฬาอายรศาสตร84
บทความนมวตถประสงคเพอ ตรวจสอบการ
เปรยบเทยบประสทธภาพของการรกษาภาวะosteoporosis
ระหวางผใชยากลมglucocorticoidsชนดรบประทานกบ
ยาหลอก โดยการท�า systematic reviewแบบทเรยกวา
networkmeta-analysisเนองจากประสทธภาพของยาทใช
รกษาosteoporosisยงไมเปนทยอมรบกนดส�าหรบการรบ
ประทานยากลมglucocorticoidsดวยการรวบรวมขอมล
การศกษาแบบสมทดลองเปรยบเทยบของยาทไดรบการ
รบรองวามประสทธภาพในการปองกนกระดกหกแตก
ราว ในภาวะosteoporosis ไดแก calcitonin, zoledronic
acid,terioparatide,alendronate,risedronate,etidronate,
ibandronate,denosumab,และraloxifene
การท�าnetworkmeta-analysisในบทความนใช
Bayesian random effects frameworkและใช Poisson
modelsส�าหรบผลลพธกระดกหกแตกราวและใชlinear
modelsทเหมาะสมกบขอมลbonematerialdensityมการ
คาดคะเนความตางแบบกน(heterogeneity)ของnetwork
meta-analysisโดยใชทงแบบvagueและinformativeprior
distribution โดย informative prior distributionส�าหรบ
ความตางแบบกนระหวางการศกษาถกคนพบมาจากการ
ใชCochranemeta-analysesofsimilartrialdesignsและ
ตรวจสอบความตางแบบกนโดยใชbetween-trialvariance
มการทดสอบการคาดคะเนความไมสอดคลองกน
(inconsistency)โดยถกประเมนดวยการเปรยบเทยบแบบ
consistency versus inconsistencymodelmethodsหลง
จากนน มการจดล�าดบประสทธภาพการรกษาโดยใช
Surfaceunderthecumulativerankingcurveหรอทเรยก
ยอ ๆ วา SUCRA statistics การวเคราะหท�าโดยใช
โปรแกรมMarkovChainMonteCarlosimulationในชด
ค�าสงWINBUGS
วจารณวารสารเรองEfficacyofosteoporosispharmacotherapiesinpreventingfractureamongoralglucocorticoidusers:anetworkmeta-analysis
ตพมพในวารสารOsteoporosisInternationalป2016ปท27หนา1989-98โดยผศ.ดร.นพ.ธนนทรอศววเชยรจนดา
วจารณการวจยโดยเฉพาะทเกยวกบการรกษาการจะน�า
ผลการวจยมาใชกบผปวยในเวชปฏบต มความจ�าเปนจะ
ตองน�าผลการวจยของแตละการศกษาทเกยวของมา
รวบรวมเพอหาผลลพธรวม เนองจากการอางองผลการ
วจยเพยงการศกษาเดยวมขอจ�ากดไดแกผลลพธของการ
รกษาหรอทเรยกวา treatment effect จะแตกตางกน
ระหวางการศกษา แมวาจะท�าการวจยในประชากรทม
ลกษณะเหมอนกน(identical)ดวยกฎเกณฑและขอตกลง
เดยวกน (same protocol)1 การรวบรวมผลการศกษาท
เกยวของทมอยอยางเปนระบบหรอเรยกวา systematic
reviewจงมความจ�าเปนสามารถลดอคตทจะเกดขนจาก
สาเหตตางๆ ได1และการสรปผลลพธรวมเปนขอมลเชง
ปรมาณเรยกวาmeta-analysis ท�าใหบอกถงขนาดของ
ผลลพธรวมไดวามผลมากนอยเพยงใด1 ขอดของการท�า
meta-analysisไดแกการเพมความแมนย�า(precision)ของ
ผลลพธของการรกษาการลดโอกาสสรปผลลพธของการ
รกษาวาไมแตกตางปลอม(falsenegative)การเพมโอกาส
การเปนตวแทนประชากรเปาหมายของประชากรทน�ามา
ศกษาสามารถประเมนความแปรปรวนหรอความแตกตาง
กน (heterogeneity) ของผลลพธของการรกษาระหวาง
การศกษาและเพมโอกาสการสรปผลถกตอง(power)เมอ
ท�าการวเคราะหในกลมยอย(subgroupanalyses)1,2
การท�าmeta-analysis ตามธรรมเนยมปฏบต
เป นการหาปรมาณประสทธภาพ (efficacy) หรอ
ประสทธผล(effectiveness)สมพทธ(relative)ของการ
รกษา2สงสอดแทรก(intervention)ทมการศกษาเปรยบ
เทยบกนโดยตรง(directหรอhead-to-headcomparison)
เปรยบเทยบกนเปนคๆ ซงเรยกวาpair-wisemeta-analysis
อยางไรกตามการท�า pair-wisemeta-analysis จะตองม
Journalclub
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 85
การศกษาเปรยบเทยบทเปนแบบเปรยบเทยบกนโดยตรง
เปนค ๆ แตในความเปนจรง มทางเลอกในการรกษา
มากมายทมอยแตไมมการศกษาเปรยบเทยบกนโดยตรงซง
กนและกนเปนคๆจงไมสามารถท�าmeta-analysisตาม
ธรรมเนยมปฏบตได2มการคดคนวธการวเคราะหขนมา
ทเรยกวาnetworkmeta-analysisเพอใชในการเปรยบเทยบ
วธการรกษาทมการศกษาวจยเปรยบเทยบกนทงทางตรง
เปนคๆและทางออมและเปรยบเทยบระหวางการรกษา
มากกวา2วธไปพรอมๆกนโดยการสรางเปนเครอขาย
การรกษาหาปรมาณประสทธภาพ/ประสทธผลสมพทธ2ขอดของการท�าnetworkmeta-analysisไดแกการเพม
ความแมนย�า(precision)ในผลการรกษาจากการเพมขนาด
ตวอยางและสามารถจดล�าดบประสทธภาพ/ประสทธผล
ระหวางวธการรกษาได2ส�าหรบการเปรยบเทยบการรกษา
ทางออมม3วธไดแกการเปรยบเทยบแบบงายๆ (simple
comparison)ทมการศกษาเปรยบเทยบกนเปนคๆเชนม
วธการรกษาเพยง3วธการรกษาหรอเปนแบบทเรยกวา
รางแหดวงดาว(starnetwork)ทมการรกษาหลายๆวธการ
รกษา แตทกวธการรกษามการศกษาเปรยบเทยบเปนค
โดยตรงกบ 1 วธการรกษาเทานนและการศกษาเปรยบ
เทยบกนเปนค ๆ แบบรางแหสลบซบซอน (complex
network)หมายถงการศกษาเปรยบเทยบกนเปนคๆไขว
กนไปมาระหวางการรกษาอยางเชนในบทความน
การจะใชnetworkmeta-analysis3ไดกตอเมอม
การทดสอบและผานการทดสอบทง3การคาดคะเนหลก
(mainassumptions)ไดแก1.การทดสอบความคลายคลง
กน(assumptionofsimilarity)การศกษาทรวบรวมมาตอง
มความคลายคลงกนทงในเรองระเบยบวธการวจยและ
ลกษณะทางคลนกของผทเขารวมโครงการ ไดแกขอมล
พนฐานของผปวยโดยเฉพาะตวแปรทมผลตอผลลพธของ
การศกษา การก�าหนดผลลพธและวธการวดผลลพธ
(outcomes)การรกษารวม(co-treatment)และระยะเวลา
การตดตามการรกษา4เพราะถามความแตกตางกนระหวาง
การศกษาจะสงผลกระทบตอการเปรยบเทยบผลการรกษา
แบบทางออมทอาจจะสรปไดไมถกตอง5,6ซงบทความน
ไม ได กล าวถง 2. การทดสอบความตางแบบกน
(assumptionofheterogeneity)เพราะถามความตางแบบ
กนระหวางการศกษาจะสงผลตอการเปรยบเทยบผลการ
รกษาทางออมได 3, 5, 6 การทดสอบความตางแบบกนใช
informativepriordistributionดวยการหาmeta-analysis
ทคลายคลงกนทมผอนท�าไวกอนแลวมาหาลกษณะพน
ฐานของผปวยวาลกษณะพนฐานอะไรมผลตอความตาง
แบบกนระหวางการศกษาบาง เพอน�ามาท�า predictive
distributionและดวาการศกษาของเรามความตางแบบกน
หรอไม7ซงบทความนไดใชทงแบบvagueหรอบางครง
ใชค�าวา uninformative และแบบ informative prior
distribution และ 3. การทดสอบความสอดคลองกน
(assumptionofconsistency)โดยทผลลพธจากการเปรยบ
เทยบทางออมตองสอดคลองหรอเทากบผลลพธจากการ
ศกษาเปรยบเทยบโดยตรงตามสมการทวา ผลลพธจาก
การศกษาโดยตรงระหวางBกบCตองเทากบผลลพธจาก
การศกษาโดยออมระหวางBกบCซงเทากบผลลพธจาก
การศกษาโดยตรงระหวางAกบBลบดวยผลลพธจาก
การศกษาโดยตรงระหวางA กบC 3, 5, 8 เพราะถาไม
สอดคลองกนจะท�าใหการสรปผลการรกษาผดได 9 ซง
ทดสอบโดยใชวธ consistencymodel10, unrelatedmean
effectsmodel, variancemeasures of inconsistency6,
inconsistencymodel10,11หรอnodesplitting9,12หรอNet
heatplot13ซงบทความนมการทดสอบโดยใชconsistency
versusinconsistencymodelmethods
หลงจากการทดสอบการคลาดคะเนหลกทง 3
ขอแลวจะมาพจารณาเรองตนแบบการวเคราะห(model)5
ซงมทงหมด3วธไดแกfixed-effect,random-effectและ
meta-regressionmodelซงบทความนเลอกใช random-
effect ตอมาเปนการพจารณาเรอง กรอบการวเคราะห
(analysisframework)5ซงม2แนวทางไดแกfrequentist
approachและBayesian approachส�าหรบ frequentist
approachเปนวธทางสถตตามประเพณปฏบตดวยการหา
เปนคาเฉลยน�าหนกและชวงความเชอมน (confidence
intervals) โดยการประมาณคาและอางองซงขนอยกบ
จฬาอายรศาสตร86
โอกาสทจะเปนไปไดมากทสด และโอกาสการเกด
เหตการณจะแปรตามจ�านวนของการศกษา ส�าหรบ
Bayesianapproachเปนการหาคาโอกาสทจะเปนไปไดภาย
หลงจากการเกบขอมลจากการประมาณคาโอกาสเปนไป
ไดกอนทจะไดขอมลมาซงบทความนเลอกแบบBayesian
frameworkหลงจากนนจะมาวเคราะหผลลพธรวมของ
การศกษาโดยขนอยกบชนดขอมลผลลพธวาเปนชนดใด
ถาเปนขอมลจ�านวนนบทไมตอเนอง(discretedata)จะใช
Poissonmodelsซงผลลพธกระดกหกแตกราวเปนขอมล
จ�านวนนบทไมตอเนองและถาเปนขอมลจ�านวนนบตอ
เนองทมศนยแท(ratiodata)ทมการกระจายแบบปกตจะ
ใช linearmodelซงผลลพธbonematerialdensity เปน
ขอมลแบบratiodataเมอไดท�าการวเคราะหผลลพธรวม
ระหวางการรกษาแตละชนดแลว จะน�ามาจดล�าดบ
ประสทธภาพของการรกษาแตละชนดดวยวธ SUCRA
statistics14ตามบทความนและใชโปรแกรมการวเคราะห
ทเรยกวาMarkovChainMonteCarlosimulationเนองจาก
ม parameter จ�านวนมากทจะตองน�ามาวเคราะหผสม
ผสานกน
โดยสรป บทความน ไม ได กล าวถง เพยง
assumptionofsimilarityซงเปนหนงในmainassumptions
ทจะตองทดสอบและผานการทดสอบอาจจะตองเขยนไป
ถามผเขยนบทความหรอถามเวลาผอานอาจจะลองคนหา
บทความทถกรวบรวมมาท�าnetworkmeta-analysisนและ
น�ามาพจารณาในเรองของระเบยบวธวจยและลกษณะทาง
คลนกของผทเขารวมโครงการ โดยเฉพาะตวแปรทมผล
ตอผลลพธของการศกษาและประเมนวาผานการทดสอบ
assumption of similarity หรอไม เพอทจะน�าไปใช
ประโยชนตอไป
เอกสารอางอง1. ZwahlenM,RenehanA,EggerM.Meta-analysis inmedical research:
potentialsandlimitations.UrolOncol.2008;26:320-9.
2. FooteCJ,ChaudhryH,BhandariM,ThabaneL,FurukawaTA,PetrisorB,
et al. NetworkMeta-analysis:Users’Guide for Surgeons: Part I -
Credibility.ClinOrthopRelatRes.2015;473:2166-71.
3. KieferC,SturtzS,BenderR.IndirectComparisonsandNetworkMeta-
Analyses.DtschArzteblInt.2015;112:803-8.
4. JansenJP,FleurenceR,DevineB,ItzlerR,BarrettA,HawkinsN,etal.
Interpretingindirecttreatmentcomparisonsandnetworkmeta-analysisfor
health-caredecisionmaking:reportoftheISPORTaskForceonIndirect
TreatmentComparisonsGoodResearchPractices:part1.ValueHealth.
2011;14:417-28.
5. HoaglinDC,HawkinsN,JansenJP,ScottDA,ItzlerR,CappelleriJC,et
al.Conductingindirect-treatment-comparisonandnetwork-meta-analysis
studies:reportoftheISPORTaskForceonIndirectTreatmentComparisons
GoodResearchPractices:part2.ValueHealth.2011;14:429-37.
6. LeeAW.Reviewofmixedtreatmentcomparisonsinpublishedsystematic
reviewsshowsmarkedincreasesince2009.JClinEpidemiol.2014;67:138-43.
7. TurnerRM,DaveyJ,ClarkeMJ,ThompsonSG,HigginsJP.Predicting
theextentofheterogeneityinmeta-analysis,usingempiricaldatafromthe
CochraneDatabaseofSystematicReviews.IntJEpidemiol.2012;41:818-27.
8. MavridisD,GiannatsiM,CiprianiA,SalantiG.Aprimeronnetwork
meta-analysiswithemphasisonmentalhealth.EvidBasedMentHealth.
2015;18:40-6.
9. DiasS,WeltonNJ,SuttonAJ,CaldwellDM,LuG,AdesAE.Evidence
synthesisfordecisionmaking4:inconsistencyinnetworksofevidence
basedonrandomizedcontrolledtrials.MedDecisMaking.2013;33:641-56.
10. SalantiG,HigginsJP,AdesAE,IoannidisJP.Evaluationofnetworksof
randomizedtrials.StatMethodsMedRes.2008;17:279-301.
11. LuG,AdesA.Assessing evidence consistency inmixed treatment
comparisons.JAmStatAssoc.2006;101:447--459.
12. DiasS,WeltonNJ,CaldwellDM,AdesAE.Checking consistency in
mixedtreatmentcomparisonmeta-analysis.StatMed.2010;29:932-44.
13. KrahnU,BinderH,KönigJ.Agraphicaltoolforlocatinginconsistency
innetworkmeta-analyses.BMCMedResMethodol.2013;13:35.
14. SalantiG,AdesAE, Ioannidis JP.Graphicalmethods and numerical
summariesforpresentingresultsfrommultiple-treatmentmeta-analysis:
anoverviewandtutorial.JClinEpidemiol.2011;64:163–71.
Journalclub
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 87
วจารณวารสารเรองEfficacyofosteoporosispharmacotherapiesinpreventingfractureamongoralglucocorticoidusers:anetworkmeta-analysis
ตพมพในวารสารOsteoporosisInternationalป2016ปท27หนา1989–1998โดยอ.นพ.วทวสแนววงศ
วจารณ - Objectiveของpaperนเพอassessfracture
risk (primaryobjective คอvertebral fracture) ในกลม
steroidinducedosteoporosisทใชยากลมตางๆเพอน�ามา
จดล�าดบยาทประสทธภาพดทสดในการรกษาภาวะน
- RCTs ทน�ามาวเคราะหสวนใหญใชBMD
เปนprimaryendpointซงเปนsurrogatemarkerทมขอ
จ�ากดในกลมsteroidinducedosteoporosisเพราะในกลม
นกระดกจะหกทBMDสงกวาในกลมกระดกพรนทไมได
ใชglucocorticoids
- Baseline characteristic รวบรวมคนไขทใช
GCs ในหลาย indication ซงเปนขอด แตอยางไรกตาม
จ�านวนคนทเขารวมการศกษาทเปนpremenopausalและ
ผชายมนอย อกทงยงมBMDT-score ทแตกตางกนใน
แตละRCTs(Tscore-2.71ถง0.71)
- การศกษาสวนใหญเทยบกบ placebo ซง
ปจจบนการศกษาเรอง osteoporosisมกจะเปน head to
headcomparisonมากกวาและมการศกษาของยาบางตว
นอยเชนdenosumab,ibandronate
- สรปการศกษานไดจดล�าดบยาทใชรกษา
ภาวะsteroidinducedosteoporosisโดยใชSUCRAvalues
ไดแก teriparatide, risedronate, zoledronate etidronate
อยางไรกตามมยาบางตวทมหลกฐานวาไดผลดในภาวะน
แตไมไดน�าขอมลมารวมในnetworkmeta-analysis เชน
denosumabเปนตน
- ยา teriparatide ยงสรปไมไดวาดกวาตวอน
เพราะน�า paper มาวเคราะหเพยง 1 study คอ direct
comparisonกบalendronateเทานน
- สวนขอมลของยาetidronateตองแปลผลดวย
ความระมดระวงเพราะbaselineBMDม heterogeneity
สงอกทงetidronateเปนยาทไมนยมใชไดปจจบน
- การศกษาออกมากอนguidelineของACR
2017 ซงปจจบนในหญงวยเจรญพนธแนะน�า first line
therapyคอoralbisphosphonateและsecondlinetherapy
คอ teriparatide สวนในผชายหรอผหญงทไมใชวยเจรญ
พนธแนะน�าivbisphosphonate,teriparatide,denosumab
ตามล�าดบ
88
EKG quizอนรธฮนตระกล*
ไพโรจนฉตรานกลชย**
* แพทยประจ�าบานตอยอดหนวยอายรศาสตรหวใจและหลอดเลอด
คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
**ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
จงอานและแปลผล12-leadECGของผปวยรายนอยางเปนระบบ
รปท1.
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 89
จาก12-leadECGแผนนเครองวงดวยความเรวปกตคอ25มม.ตอวนาทความสงของคลนไฟฟาหวใจเปน
ไปตามมาตรฐานคอ10มม.ตอ1มลลโวลต
1.Rhythmเปนnormalsinusrhythmrate75bpmมprematureatrialcontractionbeatในbeatท8และ13
(แสดงในรปท2)สงเกตจากการทPwaveมาเรวขนและmorphologyของPwaveเปลยนไปจากPwaveตวอนๆ
2.Pwaveaxisandmorphology:axisของPwaveอยทประมาณ+90องศา(normalPwaveaxisจะอยท0
ถง+75องศา)เนองจากเหนisoelectricPwaveในleadI,negativePwaveในleadaVLและเหนprominentpositive
PwaveในleadII,III,aVFซงทง2ภาวะอาจเกดจากการทมrightatrialenlargementหรอจากการวางตวทอยในแนว
verticalมากกวาปกตของheartเชนในภาวะCOPD
3.PRintervalอยท120msecซงอยในเกณฑปกต
4.QRSaxisandmorphology:
4.1.AxisของQRScomplexอยทประมาณ+120องศาจากการทQRScomplexในleadI
เปนnegativeleadIIเปนbiphasicและในleadaVFเปนpositiveซงถอวามภาวะrightaxisdeviation
4.2.QRSamplitudeในlimbleadsมลกษณะlowvoltage
4.3.ในQRScomplexในchestleadsจะเหนวามpersistentSwaveในleadsV1-6และrS
patternในleadV5,6ซงเมอรวมกบการทมrightaxisdeviationดวยแลวนนจะบงถงภาวะRVhypertrophyแตเปน
ทนาสงเกตวาในภาวะRVhypertrophyทวไป(anteriorloopdisplacementในhorizontalplane(รปท3)มกจะเหน
prominentRwaveหรอR/Sratio>1ในleadV1เพราะเปนleadทอยฝงขวาของทรวงอกและใกลกบrightventricle
มากทสดซงไมพบmorphologyดงกลาวจาก12-leadECGของผปวยรายนแตกลบเหนเปนrSpatternในleadV1
แทนท�าใหในคดถงวาภาวะRVhypertrophyในรายนเปนลกษณะposteriorloopdisplacementในhorizontalplane
ซงจะพบในภาวะCOPD
4.4.QRScomplexทตามหลงมาจากPACs(beatท8,13)มmorphologyและaxisทเปลยนไป
คอmorenegativeในleadII,aVFและmorepositiveในleadaVLและaVRซงอาจเปนไดทงleftaxisและsuperior
axisdeviationและนาจะเขาไดกบภาวะaberrantconductionทเกดจากleftanteriorfasciclerefractorinessมากทสด
5.STsegmentและTwave:อยในเกณฑปกตQTcintervalอยท413msec
6.สดทายหากสงเกตอยางละเอยดจะพบวาQRSmorphologyและaxisใน12-leadECGแผนนมอย2กลม
หลก(แสดงในรปท2)การเปลยนแปลงไปมาดงกลาวเกดทก3-4beats(คดเปนทก2-3วนาท)และจะเหนวาPwave
morphologyกเปลยนไปเลกนอยดวยตามQRSmorphologyทเปลยนไปท�าใหคดถงวาการเปลยนแปลงดงกลาวนาจะ
เปนผลมาจากการหายใจกลาวคอการมchestwallmovementแลวท�าใหpositionของทงatriaและventriclesเคลอน
ไปมามากทสดโดยมขอสนบสนนเพมเตมคอการเหนbaselineECGเคลอนทขนลงไปมาในchest leadsโดยเฉพาะ
leadV1และV6แตไมเหนในlimbleads
โดยสรปจาก12-leadECGแผนนนกถงวาผปวยมอาจมโรคCOPDwithcor-pulmonaleสงผลใหเหนมRV
hypertrophyและfindingsตางๆขางตนมากทสด
เฉลย
จฬาอายรศาสตร90
รปท2.
การเปลยนแปลงของคลนไฟฟาหวใจในโรคCOPDเกดจาก1.การเพมขนของlungvolumeท�าใหหวใจถก
กดและหมนไปดานหลงซาย(clockwiserotation(มองจากเทาคนไข))(รปท5)ท�าใหleftventricleหมนไปอยดานหลง
และrightventricleหมนมาอยทางดานหนาซายมากขนอกทงการเพมขนของlungvolumeท�าใหกระบงลมอยต�าลง
และท�าใหหวใจวางตวในแนว verticalมากขน2.ภาวะ chronic hypoxiaท�าใหเกด hypoxic vasoconstrictionของ
pulmonaryarteryและเกดpulmonaryhypertensionสงผลใหRVpressureloadสงขนจนเกดRVhypertrophyและ
RAenlargementตามมา
การเปลยนแปลงของECGทสามารถพบไดไดแก
1.Pwave:PwaveaxisจะมาทางขวาเนองจากheartวางตวในแนวverticalและมRAenlargementท�าให
เหนlow-voltagePwaveในleadV1และleadI,highvoltageในleadII,IIIและaVF(P≥2.5mm)และอาจเปน
negativeในleadaVL
2.Rightaxisdeviation
3.ClockwiserotationคอR/SratioในleadV5≤1
4.LowvoltageQRScomplexes(limbsleadsand/orchestleads)
5.S1S2S3patternคอเหนdominantSในleadI, II, IIIทก leadซงสามารถเหนไดในECGของผปวย
รายนดวย
6.RVhypertrophyซงกรณทพบรวมกบCOPDจะวนจฉยวามtrueRVhypertrophyกตอเมอพบ1.Marked
rightaxisdeviation(>110องศา)2.DeepSwavesในlateralchestleads3.พบS1Q3T3pattern
7.Multifocalatrialtachycardia
EKGquiz
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 91
รปท3.แสดงการหมนของหวใจในภาวะรปท4.Chestx-rayของผปวย
RVhypertrophy
รปท5.แสดงการหมนของแกนหวใจแบบclockwiseและcounterclockwise
Suggestreadings:1. LarssenMS,SteineK,HildeJM,etalMechanismsofECGsignsinchronicobstructivepulmonarydiseaseOpenHeart2017;4:e000552.doi:10.1136/
openhrt-2016-000552
2. AntoniBayesDeLuna.Chapter10.Clinicalelectrocardiography,4thedition,JohnWileyandSons;2012:123-157
3. DavidM.MirvisandAryL.Goldberger.Chapter12.Braunwald’sheartdisease.10thedition,Elsevier;2015:114-154
92
Spot diagnosisรองพงศโพลงละ*
ผปวยชายอาย 43ปมาโรงพยาบาลดวยไข ไอแหงๆและปวดเมอยตามตวเปนเวลา 10วนคนไขมประวต
end-stagekidneydiseaseและไดท�าkidneytransplantเมอ6เดอนกอนปจจบนไดรบประทานยาtacrolimus10มก.
ตอวน,mycophenolatemofetil2,000มก.ตอวนและprednisolone10มก.ตอวนตรวจรางกายพบมไข38.7OCโดยไมม
ความผดปกตอยางอน
CTchestพบมlungnoduleทrightmiddlelungดงรปท1และWright’sstainของbronchoalveolarlavage
พบความผดปกตดงรปท2จงใหการวนจฉย
ผปวยรายท1
รปท1.
จกกพฒนวนชานนท*
*สาขาวชาโรคตดเชอภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 93
รปท2.
จฬาอายรศาสตร94
เฉลยผปวย
ผปวยรายนมภาวะ pulmonary histoplasmosis โดยจากรปWright’s stainของ bronchoalveolar lavage
พบวาม intracellular narrow-base budding yeast อยเปนจ�านวนมากลกษณะเขาไดกบHistoplasma capsulatum
โดยปกตราชนดนจะไมมcapsuleลอมรอบแตในรปจะเหนclearzoneเลกๆรอบyeastcellซงเกดจากการหดตวหลง
processspecimenท�าใหอาจสบสนกบCryptococcus ซงมcapsuleหนาไดHistoplasma capsulatum เปนเชอราในกลม
dimorphic fungiซงจะปรากฏเปนyeast form ในรางกายมนษย เนองจากHistoplasma เปน intracellular organism
ภมคมกนทส�าคญในการควบคมการตดเชอไดแกcellular-mediatedimmunityโดยเฉพาะอยางยงT-lymphocyteดงนน
ผทมความปกตของภมคมกนเชนผตดเชอHIV,ผปวยโรคมะเรงทางระบบโลหตวทยา,ผทไดรบยากดภมคมกนหรอ
ผทไดรบการปลกถายอวยวะจงมความเสยงในการตดเชอดงกลาว
จากกรณศกษาดงกลาวเหนไดกวาการยอม specimenดวยตนเองโดยไมตองรอผลจากหองปฏบตการนนม
ความส�าคญเนองจากสามารถเหนผลและวนจฉยไดทนทรวมถงใหยาเพอรกษาอยางรวดเรวสวนใหญการยอมWright’s
stainจากrespiratoryspecimenตองแปลผลอยางระมดระวงเมอเหนyeastcellเพราะCandida ซงเปนเชอประจ�าถน
นนไมเปนเชอกอโรคโดยลกษณะทชวยแยกจากHistoplasma (2–4micron)ไดแกขนาดทใหญกวา(10–12micron)
ยกเวนCandida grabata หรอการมpseudohyphaeเปนตนผปวยรายนไดรบการรกษาดวยliposomalamphotericinB
เปนเวลา14วนและเปลยนเปนitraconazoleหลงจากนนอาการของผปวยดขนและlungnoduleหายไปหลงการfollow
upCT
เอกสารอางองKauffmanC.Histoplasmosis:aClinicalandLaboratoryUpdate.ClinMicrobiolRev2007;20(1):115–132.
Spotdiagnosis
95
Spot diagnosisณชชาโชตถาวรศกด*
ภาวณฤกษนมต**
Case1
ผปวยชายไทยคอาย45ปมาดวยอาการผนคนขนตามตว1สปดาหผนขนมากบรเวณหลงมอขอศอกหลง
สวนลางกนโดยผนขนอยางรวดเรวมอาการคนรวมดวยผปวยปฏเสธประวตไขหนาวสนปวดเมอยกลามเนอผปวย
ปฏเสธประวตโรคประจ�าตวและไมมคนในครอบครวมอาการเชนเดยวกน ตรวจรางกาย skin: generalizedmultiple
skin-coloredtoyellowishpapules,somewitherythematoushalo,concentratedontheextensorsurfacesofforearms,
elbows,lowerbackandkneesผลตรวจทางหองปฏบตการTotalcholesterol1,050mg/dL,Triglycerides2,356mg/
dL,Fastingbloodglucose441mg/dL,HemoglobinA1c12.6%รปการตรวจรางกายดงรปท1จงใหการวนจฉย
รปท1.
*แพทยประจ�าบานภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
**สาขาวชาตจวทยาภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
จฬาอายรศาสตร96
เฉลย
Eruptivexanthoma เปนหนงในอาการแสดงทางผวหนงทพบไดบอยผนมลกษณะsmallyellowish to red
papules1to5mmindiameterwithwaxycentersonerythematousbases.โดยมกขนเปนกลม(crops)บรเวณextensor
surfacesของแขนและขารวมทงบรเวณกนxanthomaชนดนอาจมอาการคนหรอกดเจบไดซงแตกตางจากxanthoma
ชนดอนๆสาเหตการเกดมกสมพนธกบภาวะ hyper-triglyceridemia และ uncontrolled diabetesmellitus, ภาวะ
alcoholdependence,ยาบางประเภทเชนisotretinoinและfamilialhyperlipidemias(FredericksontypesI,IV,andV)1
นอกจากนยงสมพนธกบโรคอนๆทกอใหเกดภาวะSecondaryhypertriglyceridemiaเชนhypothyroidism,end-stage
renaldisease,และnephroticsyndrome2ผลตรวจชนเนอ(Histopathology)จะพบลกษณะfoamymacrophagesinthe
superficialdermiswithlymphocyticinfiltrateดงรปท2.
การวนจฉยโรคเปนสงส�าคญ เนองจากผนอาจเปนอาการแสดงแรกของโรคเบาหวานทยงไมไดรบการรกษา
หรอโรคไขมนในเลอดสง การวนจฉยและการใหการรกษาอยางทนทวงทอาจชวยปองกน/ลดการเกดภาวะแทรกซอน
ทสามารถพบรวมไดเชนภาวะตบออนอกเสบ3มรายงานวาในผปวยทมระดบserumtriglyceride>1,000mg/dLมความ
เสยงในการเกดภาวะตบออนอกเสบประมาณ5%ในขณะทผปวยทมระดบserumtriglyceride>2,000mg/dLมความ
เสยงในการเกดภาวะตบออนอกเสบสงถง10–20%4การรกษาโรคประกอบดวยการควบคมอาหาร(strictlow-fatdiet),
การออกก�าลงกายและการใหยาควบคมระดบไขมนในเลอดเชนยาในกลมfibratesและnicotinicacidรวมทงการให
ยาควบคมระดบน�าตาลในเลอด3 โดยปกตมกจะคมระดบไขมนและน�าตาลในเลอดใหลดลงอยางรวดเรว เพอปองกน
การเกดภาวะแทรกซอนโดยภายหลงการรกษาxanthomaจะหายไดเองในระยะเวลาไมกสปดาหโดยไมทงรอยแผลเปน5
นอกจากeruptivexanthomaเมอพจารณาจากลกษณะทางคลนกยงพบxanthomaประเภทอนๆทสมพนธกบภาวะไข
มนในเลอดสงเชนกนเชนtuberousxanthoma,tendinousxanthoma,planexanthomaและxanthomadisseminatum
รปท2.Bothintracellularandextracellularlipiddeposition(H&E;originalmagnifications40x,100x,and400x).
เอกสารอางอง1. DurringtonP.Dyslipidaemia.Lancet2003;362:717-31.
2. BrunzellJD.Clinicalpractice.Hypertriglyceridemia.NEnglJMed2007;357:1009-17.
3. LeafDA.Chylomicronemiaandthechylomicronemiasyndrome:apracticalapproachtomanagement.AmJMed2008;121:10-2.
4. SchererJ,SinghVP,PitchumoniCS,YadavD.Issuesinhypertriglyceridemicpancreatitis:anupdate.JClinGastroenterol2014;48:195-203.
5. KreitzerT,WrightA,ShulbrookJ.A47-year-oldmanwitheruptionsonhistrunk.JFamPract2006;55:597-9.
Spotdiagnosis
97
CME creditการอานวารสารจฬาอายรศาสตรสามารถขอCMEcreditไดฉบบละ3 เครดตชวโมง เปนสอการศกษาตอ
เนองส�าหรบแพทยกจกรรมกลมท3ประเภทท23(ศกษาดวยตนเอง)โดยโครงการการศกษาตอเนองคณะแพทยศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลยตามเกณฑของศนยการศกษาตอเนองของแพทยแพทยสภาโดยตอบค�าถามขางลางนสงมายง
นายแพทยณฐพงษเจยมจรยธรรม
วารสารจฬาอายรศาสตรภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
กรงเทพฯ10330
โดยกรอกชอทอยและเลขทใบประกอบวชาชพเวชกรรมภาควชาอายรศาสตรจะไดบนทกเครดตใหทานโดย
สามารถตรวจสอบขอมลขาวสารจากศนยการศกษาตอเนองhttp://www.ccme.or.thหรอ(02)9386794ตอ13
ค�าถาม
1.จากการศกษาโรคตดเชอStreptococcus suisพบอบตการณสงในชวงใด
ก.มกราคม
ข.มนาคม
ค.มถนายน
ง.กนยายน
จ.ธนวาคม
2.จากการศกษาโรคตดเชอ Streptococcus suis ปจจยเสยงทส�าคญตอการตดเชอคอ
ก.รบประทานเนอหมดบ
ข.โรคความดนโลหตสง
ค.อาชพรบจาง
ง.มประวตสมผสเนอหมดบ
จ.ใชยาปฏชวนะเปนประจ�า
3.จากการศกษาโรคตดเชอStreptococcus suisผปวยมกจะมการตดเชอทอวยวะใดมากทสด
ก.เยอหมสมอง
ข.กระดกและขอ
ค.ปอด
ง.ทางเดนปสสาวะ
จ.ตดเชอในกระแสเลอดปฐมภม
จฬาอายรศาสตร98
4.Networkmeta-analysisเหมาะกบการศกษาวจยแบบใด
ก. การศกษาทมการเปรยบเทยบการรกษา2สงสอดแทรก(intervention)ทมการศกษาเปรยบเทยบโดยตรง
(head-to-headcomparison)
ข. การศกษาเปรยบเทยบการรษาทมอยมากมายและไมมการศกษาเปรยบเทยบกนโดยตรงมากอน
ค. การศกษาหาความเสยงของการเกดโรค
ง. การศกษาเพอหาประสทธภาพของการรกษาเทยบกบการรกษาหลอก
จ. ถกทกขอ
5.ขอใดเปนลกษณะคลนไฟฟาหวใจทพบไดในผปวยโรคถงลมโปงพอง
ก. Rightaxisdeviation
ข. Counterclockwiserotation
ค. HighvoltageQRScomplex
ง. LVhypertrophy
จ. Atrialfibrillation
6.Eruptivexanthomaพบบอยในผปวยโรคตอไปนยกเวน
ก. Hypertriglyceridemia
ข. Uncontrolleddiabetesmellitus
ค. Hyperthyroidism
ง. ESRD
จ. Nephroticsyndrome
7.Histoplasma capsulatum เปนเชอในกลมใด
ก. Yeast
ข. Mold
ค. Dimorphicfungi
ง. Fungus-likeorganism
จ. Higherbacteria
8.ภมคมกนทส�าคญในการควบคมการตดเชอHistoplasmaคอ
ก. Cellular-mediatedimmunity
ข. Humoral-mediatedimmunity
ค. Anatomicalbarriers
ง. Complementsystem
จ. ถกทกขอ
CMEcredit
ปท 31 ฉบบท 1 เมษายน-มถนายน 2561 99
9.จากการศกษาEfficacyofosteoporosispharmacotherapiesinpreventingfractureamongoralglucocorticoid
users:anetworkmeta-analysis(ตพมพในวารสารOsteoporosisInternationalป2016ปท27หนา1989-98)พบ
ขอมลวายาใดใชรกษาภาวะsteroidinducedosteoporosisไดยกเวนยาใดทยงไมสามารถสรปได
ก. Risedronate
ข. Zoledronate
ค. Teriparatide
ง. Denosumab
จ. Etidronate
10.การศกษาResponsestoplatelettransfusioninDengueinfectionsเปนลกษณะการวจยแบบใด
ก. Retrospectivecohortstudy
ข. Prospectivecohortstudy
ค. Retrospectivestudy
ง. Experimentalstudy
จ. Cross-sectionalstudy
ตอบค�าถามวารสารจฬาอายรศาสตรปท31ฉบบท2เม.ย.-ม.ย.2561(CMEcredit3เครดต)
ค�าตอบ 1. ก. ข. ค. ง. จ.
2. ก. ข. ค. ง. จ.
3. ก. ข. ค. ง. จ.
4. ก. ข. ค. ง. จ.
5. ก. ข. ค. ง. จ. (เขยนเครองหมายXในค�าตอบทถกตอง)
6. ก. ข. ค. ง. จ.
7. ก. ข. ค. ง. จ.
8. ก. ข. ค. ง. จ.
9. ก. ข. ค. ง. จ.
10. ก. ข. ค. ง. จ.
ชอผขอCMEcredit........................................................................................................................................
ใบประกอบวชาชพเวชกรรมเลขท..................................................................................................................
ทอย................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ใบสงซอต�าราโครงการต�าราอายรศาสตร
ต�าราอายรศาสตรเลม1และ2 ราคาปก1,300บาท/ชด จ�านวน...................เลม
การสมภาษณประวตและตรวจรางกาย ราคาปก350บาท จ�านวน...................เลม
ต�าราอายรศาสตรส�าหรบทนตแพทย ราคาปก350บาท จ�านวน...................เลม
ManualofMedicalDiagnosis(หมด) ราคาปก150บาท จ�านวน...................เลม
ManualofMedicalTherapeutics(หมด) ราคาปก200บาท จ�านวน...................เลม
ManualofMedicalInvestigations ราคาปก300บาท จ�านวน...................เลม
ClinicalPracticeGuideline2010 ราคาปก300บาท จ�านวน...................เลม
InternalMedicineCoreContent ราคาปก320บาท จ�านวน...................เลม
forMedicalStudents
BEATTHEOSCE ราคาปก120บาท จ�านวน...................เลม
Emergencyinmedicine ราคาปก400บาท จ�านวน...................เลม
ทงหมดจ�านวน...............................เลมราคา................................บาท
กรณาสงจายเชคในนามวารสารจฬาอายรศาสตร(เชคตางจงหวดบวกเพมอก10บาทตอ1เชค)
สงมาท วารสารจฬาอายรศาสตร
ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลจฬาลงกรณ
1873ถนนพระราม4เขตปทมวนกรงเทพมหานคร10330
สถานทจดสง(กรณาเขยนตวบรรจงใหชดเจน)
ชอ .........................................................................................................................................................
ทอย .........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................