ประสทธผลของการใชโปรแกรมสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

สธรา แถวจนทก พยาบาลวชาชพช านาญการ

โรงพยาบาลบานลาด จ.เพชรบร

แนวคดของนวตกรรม • ภาวะแทรกซอนทางไตในผปวยเบาหวาน รอย

ละ 15.6 ภาวะแทรกซอนทางไตในผปวยโรคความดนโลหตสง รอยละ3.6

• อ าเภอบานลาด มอตราการปวยดวยโรคไตเพมมากขน อยางตอเนองทกป

• ป 2558 พบผปวยโรคไตทมารกษาทรพ.บานลาด จ านวน 345 คน คดเปนรอยละ 0.58

• ซงปญหาทส าคญคอ การรบประทานอาหารไมถกตอง

ท าการศกษาวจย เรองการศกษาประสทธผลของการใชโปรแกรมสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผ ปวยโรคไต

1.ความรดานอาหารและโภชนาการอยในระดบมาก 2.พฤตกรรมดานการรบประทานอาหาร มพฤตกรรม

เหมาะสม พฤตกรรมกอนและหลงการทดลองแตกตางกน และการทดสอบทางสถตพบวาคะแนนเฉลยความรของทงสองกลมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

1. การประเมนพฤตกรรมการบรโภค เพมการซกประวตเรองการดมเครองดมบ ารงก าลง

2. พฒนาระบบการใหความรและค าแนะน าเรองพฤตกรรมการรบรโภคอาหารโดย สาธตอาหารและชมรสชาตของอาหาร และเยยมบาน จงมการก าหนดแนวทางปฏบตในการดแลผปวยโรคไตเรอรงดานอาหารและโภชนาการ

ผปวยโรคไตเรอรง ไดรบค าแนะน าตามแนวทางการดแลผปวย ในรายทมคา eGFRลดลงมากกวา 4 ml/min/1.73 m2/yr จะไดรบการเยยมบานตามความเหมาะสมโดยทสหสาขาวชาชพจากโรงพยาบาลบานลาด หรอ รพ.สต. ในเขตรบผดชอบ

ประเมนพฤตกรรมการบรโภค

สอนธงโภชนาการ

ใหความร ค าแนะน าในคลนกโรคไตรายบคคล

สาธตอาหารโรคไต

พรอมชม

ค านวณอาหารรายบคคล

ตดตามเยยมบานรวมกบทมสหสาขาวชาชพ

ตดตามประเมนผล

แนวคดของนวตกรรม • ภาวะแทรกซอนทางไตในผ ปวยเบาหวาน รอยละ 15.6

ภาวะแทรกซอนทางไตในผ ปวยโรคความดนโลหตสง รอยละ3.6

• อ าเภอบานลาด มอตราการปวยดวยโรคไตเพมมากขน อยางตอเนองทกป

• ป 2558 พบผ ปวยโรคไตทมารกษาทรพ.บานลาด จ านวน 345 คน คดเปนรอยละ 0.58

• ซงปญหาทส าคญคอ การรบประทานอาหารไมถกตอง

ท าการศกษาวจย เรองการศกษาประสทธผลของการใชโปรแกรมสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผ ปวยโรคไต

1.เครองดมบ ำรงก ำลงมควำมสมพนธกบพฤตกรรมกำรบรโภคอำหำรเชงลบ

2.ควำมรดำนอำหำรและโภชนำกำรอยในระดบมำก

3.พฤตกรรมดำนกำรรบประทำนอำหำร มพฤตกรรมเหมำะสม พฤตกรรมกอนและหลงกำรทดลองแตกตำงกน และกำรทดสอบทำงสถตพบวำคะแนนเฉลยควำมรของทงสองกลมมควำมแตกตำงกนอยำงมนยส ำคญทำงสถต

1. การประเมนพฤตกรรมการบรโภค เพมการซกประวตเรองการดมเครองดมบ ารงก าลง

2. พฒนาระบบการใหความรและค าแนะน าเรองพฤตกรรมการรบรโภคอาหารโดย สาธตอาหารและชมรสชาตของอาหาร และเยยมบาน

3.จงมการก าหนดแนวทางปฏบตในการดแลผปวยโรคไตเรอรงดานอาหารและโภชนาการ

ผปวยโรคไตเรอรง ไดรบค าแนะน าตามแนวทางการดแลผปวย ในรายทมคา eGFRลดลงมากกวา 4 ml/min/1.73 m2/yr จะไดรบการเยยมบานตามความเหมาะสมโดยทสหสาขาวชาชพจากโรงพยาบาลบานลาด หรอ รพ.สต. ในเขตรบผดชอบ

แนวทางการดแลผปวยโรคไตเรอรงดานอาหารและโภชนาการ

แนวคดของนวตกรรม • 1. ผ ปวยสวนใหญสงอายจ าไมคอยไดมอาการหลงลม และไมมญาตดแลสงผลใหคาไตลดลงอยางรวดเรว

• 2. ผ ปวยบางสวนมคาไตลดลงอยางรวดเรวจากการรบประทานอาหารทไมถกตองในเรองเคม

1.จดท าโครงการพฒนาศกยภาพผ ปวยและญาตในการดแลผ ปวยโรคไตเรอรงผ ปวยโรคไตเรอรงแจกสมดคมอ กนอยางไรเมอไตเรมเสอมใหกบทก รพ.สต./ซอโมเดลอาหารส าหรบใหรพ.สต.ยมใช2.จดท าโปรแกรมส าเรจรปโดยใช Excel

1 สนบสนนคมอ กนอยางไรเมอไตเรมเสอม และ สอการสอนเปนโมเดลอาหารใหกบ รพ.สต.

2.สราง QR CODE โดยท าเปนสตกเกอร สมดคมอ “กนอยางไรเมอไตเรมเสอม” แจกใหกบญาตผ ปวยทสามารถใช smart phone ไดเพอใหญาตสะดวกในการชวยดแลผ ปวยทสงอาย

ผ ปวยโรคไตเรอรงมจ านวนลดลง รอยละ 0.49 และจ านวนผ ปวยรายใหมลดลง รอยละ 11.13 สงผลใหตวชวดท 2.3 การชะลอความเสอมของไต ผ ปวยมอตราการลดลงของ eGFR ลดลง < 4 ml/min/1.73 m2 /yrเพมขนเปนรอยละ 65.91และ 69.47 ตามล าดบ

ไมมญาตดแล

โปรแกรมค านวณปรมาณโซเดยมทไดรบใน 1 วนรายการ

กบขาวรวมส ารบ พลงงานเฉลย โปรตน โซเดยม

ไขเจยว(1ฟอง) 0 0 0 0

ไขตน(1ฟอง) 0 0 0 0

ผดผกใสเนอสตว(1ชต) 0 0 0 0

ผดผกไมใสเนอสตว(1ชต) 0 0 0 0

ผดเผด ฉฉ เนอสตวผด ลาบ หมก (1ชต) 0 0 0 0

ย ามเนอสตว (1ชต) 0 0 0 0

สมต า (1ชต) 0 0 0 0

ตมย า แกงสม แปะวะ แกงปา แกงเลยง แกงผก แกงจด (1ชต) 0 0 0 0

แกงแพนง หอหมก (1ชต) 0 0 0 0

แกงเผด แกงเขยวหวาน แกงกะท ตมขา (1ชต) 0 0 0 0

น าพรกใสเนอสตว(1ชต) 0 0 0 0

ปน แจว จอมน าพรก ไมใสเนอสตว(1ชต) 0 0 0 0

หมวดอาหารจานเดยว

ขาวราดกบขาว1-2อยาง(1จาน) 0 0 0 0

ขาวตมเครอง/โจกไมใสกระเทยมเจยว 0 0 0 0

ขาวผด/กวยเตยวผด(1จาน) 0 0 0 0

กวยเตยวน า/ขนมจน(1ชาม) 0 0 0 0

กวยเตยวแหง ไมใสกระเทยมเจยว(1ชาม) 0 0 0 0

ราดหนา(1จาน) 0 0 0 0

หมวดขาวและแปง

ขาวสวย/เสนกวยเตยว/เสนขนมจน(1ทพพ) 0 0 0 0

ขนมปง(1แผน) 0 0 0 0

วนเสน/กวยเตยวเซยงไฮ/สาค(1ทพพ) 0 0 0 0

น ามน(1ชช)/ครมเทยม(2ชช)/กะท น าสลด (1ชต) 0 0 0 0

หมวดเนอสตว

เนอสตวสก (1ชต) 0 0 0 0

อาหารทะเล(1ชต) หรอ ไข (1/2ฟอง) 0 0 0 0

เนอสตวแปรรป/ตากแหง(1ชต) 0 0 0 0

ถ ว/ธญพช ผ1ชต) 0 0 0 0

หมวดผก

ผกสก(1ทพพ)หรอผกสด(2ทพพ) 0 0 0 0

ผกแปรรป/ดอง/กระปอง (1ทพพ) 0 0 0 0

หมวดผลไม

ผลไมสด(1สวน) 0 0 0 0

ผลไมอบแหง (1ชต) เชน ลกเกด 0 0 0 0

ผลไมดอง (1ชต) เชน มะมวงดอง บวย 0 0 0 0

ผลไมแปรรป (1ถต.) เชนผลไมกระปอง 0 0 0 0

หมวดขนม

ขนบกรบกรอบ (1หอเลก 30 กรม) 0 0 0 0

ขนมไทย (1ชน) 0 0 0 0

ขนมไทยใสกะท (1ถวย) 0 0 0 0

ขนม/เบอเกอรใสเนอสตวหรอชส (1ชน) 0 0 0 0

ขนม/เบอเกอรใสถ ว หรอไมมเนอสตว(1ชน) 0 0 0 0

หมวดเครองดม

น าหวาน/น าสมนไพร/น าผลไม(1แกว/240cc) 0 0 0 0

น าอดลม(1กระปอง 325cc)/ชาเขยว(1ขวด/500cc) 0 0 0 0

นม/นมถ วเหลอง/เครองดมธญพช(1แกว/กลอง240cc) 0 0 0 0

ชานม กาแฟ ชอคโกแลต (1แกว/240ccป 0 0 0 0

หมวดเครองปรง

เกลอ (1ชช) 0 0 0 0

ผงปรงรส (1ชช) 0 0 0 0

ผงชรส (1ชช) 0 0 0 0

น าปลา/ซอ ว/ซอสปรงรส (1ชช) 0 0 0 0

กะป (1ชช) 0 0 0 0

น าจ มไก/ซอสพรก/ซอสมะเขอเทศ 0 0 0 0

น าตาล (1ชช/1กอน) 0 0 0 0

รวม 0 0 0

คณคาทางโภชนาการตอ 1 หนวยจ านวนทกนตอวน

โมเดลอาหาร

แนวคดของนวตกรรม• 1. ผ ปวยสวนใหญสงอายจ าไมคอยไดมอาการหลงลม และไมมญาตดแลสงผลใหคาไตลดลงอยางรวดเรว

• 2. ผ ปวยบางสวนมคาไตลดลงอยางรวดเรวจากการรบประทานอาหารทไมถกตองในเรองเคม

1.จดท าโครงการพฒนาศกยภาพผ ปวยและญาตในการดแลผ ปวยโรคไตเรอรงผ ปวยโรคไตเรอรงแจกสมดคมอ กนอยางไรเมอไตเรมเสอมใหกบทก รพ.สต./ ซอโมเดลอาหารส าหรบใหรพ.สต.ยมใช2.จดท าโปรแกรมส าเรจรปโดยใช Excel

1 สนบสนนคมอ กนอยางไรเมอไตเรมเสอม และ สอการสอนเปนโมเดลอาหารใหกบ รพ.สต.

2.สราง QR CODE โดยท าเปนสตกเกอร สมดคมอ “กนอยางไรเมอไตเรมเสอม” แจกใหกบญาตผ ปวยทสามารถใช smart phone ไดเพอใหญาตสะดวกในการชวยดแลผ ปวยทสงอาย

ผ ปวยโรคไตเรอรงมจ านวนลดลง รอยละ 0.49 และจ านวนผ ปวยรายใหมลดลง รอยละ 11.13 สงผลใหการชะลอความเสอมของไต ผ ปวยมอตราการลดลงของ eGFR ลดลง < 4 ml/min/1.73

m2 /yr เพมขนเปนรอยละ 65.91และ 69.47 ตามล าดบ

QR CODE หนงสอคมอ กนอยางไรเมอไตเรมเสอม

วตถประสงคและเปาหมายของการสรางสรรคนวตกรรม

•1. พฒนำระบบกำรใหควำมรและค ำแนะน ำเรองพฤตกรรมกำรบรโภคอำหำรในผปวยโรคไต

•2. ผปวยโรคไตเรอรงตระหนกถงควำมส ำคญของกำรเลอกบรโภคอำหำรเฉพำะโรค ซงจะสงผลใหชะลอกำรเสอมของไต

เพอศกษำประสทธผลของกำรใชโปรแกรมสงเสรมกำรบรโภคอำหำรของผปวยโรคไต

เรอรง

เปลยนแปลงวธกำร รปแบบกำรใหบรกำรเพอใหผปวยประทบใจ พงพอใจ และลดควำมถของผปวยในกำรเขำมำรกษำในโรงพยำบำล

1. ปรบเปลยนพฤตกรรมแบบ โดยใหเรยนรจำกของจรง

2. ผปวยไดรบกำรดแลอยำงตอเนองตงแตทรพ.และทบำน

3. ไดดแลควำมเปนอยอยำงใกลชดและเปนกนเอง

4. มกำรดแลแบบทมสหสำขำวชำชพตงแต รพ. ถง รพ.สต5. ใชเทคโนโลยในกำรด ำเนนงำน เพอเพมควำมสะดวกและรวดเรว

6. สงเสรมใหญำตมสวนรวมในกำรดแลผปวย7. พฒนำกำรดแลผปวย/ใหกำรดแลแบบองครวม /หวใจของควำมเปนมนษย

8. พฒนำระบบกำรดแลผปวยในกำรใหบรกำรสขภำพแบบเครอขำย

1.ผปวยโรคไตเรอรงมจ ำนวนลดลง รอยละ 0.49 และจ ำนวนผปวยรำยใหมลดลง รอยละ 11.13

2.ชะลอควำมเสอมของไต ผปวยมอตรำกำรลดลงของ eGFR ลดลง < 4 ml/min/1.73 m2 /yr เพมขนในป 2559 เปนรอยละ 65.91 และในป 2560 เพมขนเปนรอยละ 69.47

3. ม QR CODE สมดคมอ “กนอยำงไรเมอไตเรมเสอม” ลดคำใชจำยในกำรจดพมพ

4. ด ำเนนกำรดแลผปวยโรคไตเรอรงทงเครอขำย ในรปแบบเดยวกน มสอกำรสอนทเออใหกบ รพ.แมขำยและรพ.สต.

5.มแนวทำงกำรดแลผปวยโรคไตเรอรงดำนอำหำรและโภชนำกำร

อำหำรทเหมำะสมกบโรคทเปนอย

6.มกำรสงตอขอมลในกำรดแลผปวยและตดตำมเยยมแบบทมสหสำขำวชำชพ อยำงตอเนอง 7.ผปวยรถงประโยชนของกำรปรบเปลยนพฤตกรรม และรปแบบกำรรบประทำน

8. มกำรท ำงำนเปนทม

9. มกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศใหเหมำะกบสถำนกำรณในยค ไทยแลนด 4.0

10. มกำรซกประวตเรองกำรดมเครองดมบ ำรงก ำลงเพมเตม

11. ลดจ ำนวนผปวยทเขำมำรบกำรรกษำในโรงพยำบำล เนองจำกระยะเวลำกำรนดผปวยหำงขน

12. จ ำหนำยผปวยออกจำกคลนกดวยดขน รอยละ 8.10

13. ลดคำใชจำยของประเทศทตองใชในกำรฟอก/ลำงไต

1. เพอพฒนำคณภำพ คลนกโรคไตเรอรง2. ใหกำรดแลผปวยเฉพำะรำยไดอยำงตอเนอง3. ใชเปนแนวทำงกำรดแลผปวยโรคไตเรอรง4. เพอลดจ ำนวนผปวยทเขำมำรบกำรรกษำในโรงพยำบำล

ประโยชน/ผลลพธ1.ดแลผปวยอยำงมมำตรฐำน มกำรปรบเปลยนพฤตกรรมอยำงจรงจง

และมกำรตดตำมอยำงตอเนอง .

2. ผปวยโรคไตเรอรงมจ ำนวนลดลง รอยละ 0.49

3. ผปวยมอตรำกำรลดลงของ eGFR ลดลง < 4 ml/min/1.73 m2 /yr

เพมขนเปนรอยละ 65.91 และ 69.47 ตำมล ำดบ

4. สงผลใหผปวยมภำวะสขภำพดขน ลดคำใชจำยในกำรลำง/ฟอกไต

5. ลดกำรเดนทำงของผปวยมำรพ.

6. ผปวยไดรบกำรเรยนรแบบเฉพำะรำย

7. รอยละของควำมพงพอใจในผปวยทไดรบกำรเยยมบำน คดเปน

รอยละ 90

1. เปนกระบวนกำรด ำเนนงำนทผำนกำรวจยในรปแบบเชงทดลองแลว รพช.อนๆทสนใจน ำไปใชและสำมำรถปรบใหเขำกบบรบทได

2. เพอเพมประสทธภำพในกำรดแลผปวยโรคไตเรอรง3. เปนรปแบบกำรท ำงำนเปนทมอยำงตอเนอง 4. สำมำรถน ำโปรแกรมส ำเรจรปไปใชในคลนกเพอลดเวลำกำร

ใหบรกำรผปวยเฉพำะรำยได5. QR Code คมอกำรกนอยำงไรเมอไตเรมเสอมสำมำรถน ำไปใชไดทกรพ.หรอประชำชนทสนใจสำมำรถสแกนเพออำนเอกสำรได

นวตกรรมไมจ ำเปนตองเปนสงใหมของโลก ทไมเคยท ำมำกอน ถงนวตกรรมซ ำกบของคนอนแตถำเปนนวตกรรมท

เรำคดไดเอง ถอเปนนวตกรรมใหม

ถำมวแตมองหำ

กไมมทำงเจอ

นพ.มนตร แสงภทรำชย