1

CÜMLE

CÜMLENİN ÖGELERİ

• YÜKLEM • ÖZNE

Bir duyguyu, düşünceyi, isteği anlatmak için kullanılan ve yargı bildiren söz veya söz dizisine cümle denir.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

2

• Gideceğim.• Okula gideceğim.• Okula sabah gideceğim.• Okula sabah yürüyerek gideceğim.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Örnekler

3

Cümlenin temel ögeleri

Yüklem Özne

Cümlenin yardımcı ögeleri

Nesne (Belirtili- Belirtisiz) Dolaylı TümleçZarf Tümleci

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

4

1) YÜKLEM

Yüklem, cümlenin temel ögesidir. İş, oluş, hareket bildirir ve cümleyi bir yargıya bağlar.Yüklemsiz cümle olmaz.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

5

Düşünüyorum. Y.Eve gitmeyi düşünüyorum. Y.Dersten sonra eve gitmeyi düşünüyorum. Y.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Örnekler

6

TÜRKÇE SÖZ DİZİMİ

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Özne + Tümleç + Yüklem

7

Gel buraya! Y.Sakla samanı gelir zamanı . Y. Y.Kara bulutları kaldır aradan. Y.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Örnekler

8

Her sözcük ya da sözcük grubundan yüklem yapılabilir.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

!

9

Kar bir gün boyunca yağdı.FİİL Y.Suyun sesi gürül gürüldü.İKİLEME Y.Ona yardım eden kişi bendim.ZAMİR Y. Sevinçten etekleri zil çalıyordu.DEYİM Y.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Örnekler

10

Cümlenin en önemli ögesi yüklemdir.Diğer ögeler yükleme sorular sorularak bulunur.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

!

11

2) ÖZNE

Yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ögedir. Özneyi bulmak için yükleme KİM, NE soruları sorulur.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

12

Arkadaşım yeni kıyafetimi çok beğendi. Ö. Y.Ben bu yüzden yalnızlığa hasretim. Ö. Y.Sulamayınca kurumuş çiçekler. Y. Ö.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Hasret olan kim?

Beğenen kim?

Kuruyan ne?

Örnekler

13

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

ÖZNE ÇEŞİTLERİ

1) Gerçek ÖzneA) Açık ÖzneB) Gizli Özne

2) Sözde Özne

14

1) GERÇEK ÖZNE

A) Açık Özne Cümle içinde açık bir şekilde gösterilen öznedir.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

15

Kuşlar yuvalarına döndü. Ö. Y. Çocuk ödevlerini bitirdi. Ö . Y.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Bitiren kim?

Dönen ne?

Örnekler

16

1) GERÇEK ÖZNE

B) Gizli Özne Cümlede doğrudan yer almayan ancak yüklemin taşıdığı eklerden anlaşılan öznedir.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

17

Yemekleri beğenmedim. Y.

Küçükken sürekli ağlardın.

Y.

Ben

G.Ö.

Sen

G.Ö.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Ağlayan kim?

Beğenmeyenkim?

Örnekler

18

2) SÖZDE ÖZNE

Cümlede, aslında nesne olan öge özne olarak kullanılır.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

19

Çöpler atıldı. Ö. Y. Düğün için giysiler alındı. Ö. Y.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Alınan ne?

Atılan ne?

Örnekler

20

Her sözcük ya da sözcük grubu özne olabilir.

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

!

21

Okulun bahçesi temizlendi. Ö. Y.O konuya çalışan soruları çözer. Ö. Y. Herkes söylenilenleri dikkatle dinledi. Ö. Y.

İSİM TAMLAMASI

SIFAT – FİİLGRUBU

ZAMİR

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)

Örnekler

22

CÜMLENİN

ÖGELERİ

•YÜKLEM• ÖZNE

TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Yüklem-Özne)