解脫協會︱︱︱︱︱︱切卡瓦、羅卓泰耶︱︱ ·...

1

切卡瓦、羅卓泰耶︱︱︱

著

解脫協會︱︱︱︱︱︱︱

編譯

切卡瓦、羅卓泰耶︱︱︱著

解脫協會︱︱︱︱︱︱︱編譯

修心七要集

修心七要集

3

月光童子系列序言

「月光童子」乃岡波巴大師於佛住世時之名號。大師曾於

佛前，誓言護持佛陀教法之實義傳承，故而得此尊名。

現今藏傳佛教翻譯類文獻，尤其是噶舉派藏譯漢著作，多

為經驗性實修之口訣，鮮有以理論為主之論典。惟本「月光童子

系列」之要務，即以詮釋理論性教言為宗旨，擬陸續翻譯出版往

昔噶舉祖師所著之各類論典。誠望能藉此機會，謹將更多珍貴

藏文典籍譯為中文，使之得以保存，進而推動歷代祖師重要文

獻之弘揚。與此同時，更期能逐步恢宏達波噶舉千年相繼、智慧

深蘊之殊勝講修傳統。

願善妙吉祥！

第十七世大寶法王噶瑪巴　鄔金欽列多傑　序於美國二○一八年三月十日

4 修心七要套組 5

月光童子系列序

月光童子文化隸屬解脫協會，出版藏傳佛教噶舉派歷代大

師的論典著作為主。

解脫協會，由創辦人羅卓仁謙於二○一六年初在菩提迦耶德

噶寺參與第三屆解脫莊嚴論研討會時，與　大寶法王尊者請示，

希望能夠投入噶舉派文獻的翻譯、研究與考證，由　法王慈悲指

示並賜予名稱、親書墨寶，成立此協會，並在得知本會將出版第

一本譯作時，又再次賜予名稱「月光童子」。

月光童子，是無比　岡波巴大師在佛前聽法時的法名，得

到　法王尊者賜予這個名字及其伴隨而來的期許與重任，讓我

們在感到無比榮幸的同時，深刻地體會到「任重而道遠」這句話

的意涵。

解脫協會的主旨，以翻譯、研究、比較與推廣噶舉派的祖

師論典為主 : 在藏傳佛教中，大師的著作可以分成教授（man

ngag）與論典（gzhung），前者大多為祖師從實修經驗談及修持

過程中的重要提點，後者則是重於詮釋印度大師們的論典、思

想與宗義，或可以說，前者重點闡述所對應的是　世親菩薩所

說教證二法中的「證法」，後者則是在「教法」上進行深入的

剖析。

解脫協會相信，透過徹底了解並實踐戒、定、慧，才能達

到「系統性學習」的目標、走向解脫，因此著重在研究、翻譯、

推廣大師們詮釋戒、定、慧三學的論典，而其中，由噶舉派大師

所著作的論典譯本，都將依序由月光童子文化出版。

以「噶瑪噶舉在華人地區扎根」為目標，我們所翻譯的論

典，都在請示　法王尊者後，以教派在藏文中最主要的論典磐

石開始翻譯，並持續與教派內堪布團交流意見，這讓我們在翻

譯上的呈現，能夠以重視白話文、易讀的文字，取代完全從藏文

直譯，卻生澀不合華語文法的文句，而不會流失其原本的真實

意涵。

其次，為了讓華人圈讀者們，在閱讀該論典時，同時可以

從華文大藏經中找到相對資料，每部藏文論典中大師所引用的

經論文句，我們都以其在華語大藏經中所對應的經典名稱、內

容與文句為主來呈現，取代逕自翻譯的作法，這個過程非常的


花時間，但我們相信，正是這樣嚴謹的態度，才能讓佛法久住於

世間。

月光童子文化的每一個翻譯計畫，都由解脫協會進行公開

的募資，所以我們的每一本著作都採免費流通。歡迎你加入我

們的行列，一起走向解脫、走向噶舉派無數大師們的正法寶庫。


本書序

不論是原始佛法所追求的「慧學」，或是大乘佛法所重視

的「般若」，都共享「透過禪修來轉化認知」作為佛法的一大特

色。其中，菩提心更是大乘佛法的核心、根本。根據《解脫莊嚴

論》的說法：「從皈依發心、觀修二無我到五道十地之間的一切

法門，總歸都是在菩提心的範疇中。」

菩提心的定義恰如大乘佛法一般，隨著時間的進展而有不

同的表現，包括不同時代的經典上、論典上，都有不同的描述與

定義；在藏傳佛法體系中，主要依循是兩個源頭：一者是《現觀

莊嚴論》中的定義：「發心為利他，求正等菩提。」次者則是根

據《解深密經》的記載：「菩提心者，其相有二：勝義菩提心及

世俗菩提心者是。」主張菩提心分成兩種，更進而認為前者的定

義屬於「世俗菩提心」的範疇。

既然菩提心是大乘的主心骨，可想而知，菩提心禪修必然

就是大乘的主要法門。這個法門包括很多不同的系統，諸如經

典上描述的各種培養菩提心的技巧，乃至於流傳在論典上的各

種法門，其中在藏傳佛法中較為有名的，主要是流傳於噶當派

的各類禪修口訣。

噶當派源自阿底峽尊者，但真正的開派祖師是其法嗣─

仲敦巴居士。阿底峽尊者是一位行解並重的大德，也是藏傳佛

法後弘期的重要代表人物，他具備論師、禪師與密法阿闍梨等

的性格於一身，並將思想鎔鑄在實修中，這樣的門風由其繼承

人仲敦巴發揚光大：所謂「噶當」一詞，為「佛經所說皆為口

訣」之意；換句話說，這是一個重視將經典所說的內容轉化為禪

修指導的宗派。

隨著噶當派的發展進程，也漸漸開展出重視經論的教典

系、重視實修導引的口訣系等等，但此宗派在藏傳佛法中的角

色，代表的正是將顯教經典義理轉為實修的「老實修行」道風；

因此，在噶當派中就有大量的「菩提心禪修」技巧，並以「修

心」之名流傳於世。

其中，切卡瓦．耶謝多傑所寫的《修心七要》被認為是其

中的佼佼之作。首先，作者本人年輕時求教於惹瓊巴尊者座下，

其為密勒日巴尊者的大弟子，這注定了作者重視禪修的性格。


其次，他在噶當派祖師排列中出生較晚─切卡瓦求學時，諸

如另一部也極為有名的教導《修心八頌》等其他修心法門早已

問世。第三，他年長後師從霞惹瓦，後者是仲敦巴弟子─開教

典系的博多瓦大師之傳人，並從霞惹瓦處學到了結合呼吸修持

自他交換的法門。

自他交換，是源自《入菩薩行論》的一種禪修技巧，但據

傳，結合呼吸來實踐此禪修技巧，實是阿底峽尊者的個人修持，

只在其主要法嗣間流傳。在霞惹瓦圓寂後，切卡瓦繼承了其住

持法位與教學責任，並將這一系列的優勢背景，以「自他交換」

法門作為修心之主軸，建構了修持菩提心的七個要點，成書此

《修心七要》。

概言之，此修心七要法門，具有教觀雙美、言簡意賅等特

點，特別是相對於早期的修心著作大多以日記、筆記的形式呈

現，文體零散，修心七要的科判大綱架構極為完整，易於理解。

這次我翻譯的《修心七要集》，採用的是索達吉堪布早已

翻譯的根本頌，並以蔣貢康楚羅卓泰耶所寫的註解為本。康楚

曾在其閉關指南建議《修心七要》是所有進入傳統三年閉關者，

所應當掌握的最基本、重要、不可忘之實修法門，他自己也在帶

領閉關時為此著作寫下了前面的祈請文、科判和後面的願文，

以及針對根本頌進行消文性的註釋。而註釋後段引用的覺囊派

多羅那他的教言指導，則是沿用噶陀仁珍千寶仁波切的譯本，

此外的其他譯文則都是筆者的作品。

此譯本的出品，本非解脫協會既有的翻譯計畫，實為 2019

年中的菩提心禪修課程所翻譯。由於協會的不動如來實修營第

一屆學員早已結業，第二屆也開辦在即，但許多學員對於修持

不動如來法門，所必須實踐的菩提心應如何按部就班圓滿，仍

有不少困惑，因此我安排此課程作為必修科目，並同時完成了

此著作的翻譯，作為參考資料。

此譯本的完成，除了感謝索達吉堪布、仁真千寶仁波切等

翻譯先賢外，也要感謝智慧林佛學院院長堪布慈囊仁波切在部

分口語上協助的釋疑。

羅卓仁謙二○一九年六月字於台灣台北


目錄

《修心傳承祈請文．至誠正信》

《大乘口訣．修心七要本頌》

《大乘修心七要教授─為初學菩提而開之易行大道》

1. 傳承源流

2. 綱要

3. 消文

　3.1 正說消文

　　3.1.1 介紹前行之基礎法

　　　3.1.1.1 座前行

　　　3.1.1.2 教授前行

　　3.1.2 正行―修習菩提心

　　　3.1.2.1 附修勝義菩提心

　　　　3.1.2.1.1 座上修持

　　　　　a. 前行

　　　　　b. 正行

　　　　3.1.2.1.2 座間修持

　　　3.1.2.2 主修世俗菩提心

015

021

035

037

041

043

043

043

043

045

047

047

047

049

049

053

053

　　　　3.1.2.2.1 前行

　　　　3.1.2.2.2 正行

　　　　3.1.2.2.3 座間修持

　　3.1.3 轉化惡緣為菩提道

　　　3.1.3.1 透過世俗菩提心

　　　3.1.3.2 透過勝義菩提心

　　　3.1.3.3 透過特別的修行

　　3.1.4 濃縮終生之修持

　　　3.1.4.1 在生的作法

　　　3.1.4.2 臨終的作法

　　3.1.5 修心有成之徵兆

　　3.1.6 修心之誓言

　　3.1.7 修心之學處

　3.2 附論傳承口訣

《修心願文─趨入菩提心汪洋階梯》

053

057

059

061

063

067

069

073

073

077

081

085

099

117

131

15《修心傳承祈請文．至誠正信》

《修心傳承祈請文．至誠正信》

༄༅། །བློ་སྦློང་བརྒྱུད་པའི་གསློལ་འདེབས་དད་པའི་གདུང་

སེལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སློ། །

16 修心七要套組 17《修心傳承祈請文．至誠正信》

༄༅། །ཐུབ་པའི་དབང་པློ་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་དང༌། །འཕགས་པ་ཐློགས་མེད་མཁས་

མཆློག་དབྱིག་གི་གཉེན། །གློལ་སེ་རྣམ་གཉིས་གུ་ཎ་མི་ཏྲ་དང༌། །སེངེ་བཟང་པློའི་ཞབས་

ལ་གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་བཏང་

ཟློག་སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །གང་སེལ་ཀུ་སཱ་ལི་པ་ཆེ་ཆུང་དང༌། །གསེར་གིང་

པ་དང་མགློན་པློ་ཨ་ཏི་ཤ །འབློམ་སློན་པློ་ཏློ་བ་དང་ཤ་ར་བ། །རྣལ་འབྱློར་འཆད་ཁ་བ་

ལ ་ལ་གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་

བཏང་ཟློག་སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །སྤིལ་བུ་པ་དང་འློད་ཟེར་བ་མ་དང༌། །ལྷ་

སིངས་བྱང་ཆུབ་འབུམ་པ་ཀུན་རྒྱལ་མཚན། །ཡློན་ཏན་དཔལ་བ་མཁན་ཆེན་བདེ ་བ་

དཔལ། །བཀའ་བཞི་གགས་པ་གཞློན་ནུར་གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་

ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་བཏང་ཟློག་སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །བྱང་

སེམས་བསློད་གགས་ཐློགས་མེད་བཟང་པློ་དཔལ། །ཡློན་ཏན་བློ་གློས་གཞློན་ནུ་བློ་གློས་

དང༌། །པཎ་ཆེན་ཤཱཀ་མཆློག་ཀུན་དགའ་མཆློག་གྲུབ་མཚན། །རེ ་བཙུན་གློལ་མཆློག་

ཞབས་ ་ལ་གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་

བཏང་ཟློག་སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །

祈請牟尼補彌勒，聖無著及世親師，二解脫軍功德友，及獅子賢尊足前，

加持我精熟慈悲，堪修菩提轉自私。

祈請大小古薩里，金洲怙主阿底峽，仲敦博多夏惹瓦，及瑜伽師切卡瓦，


祈請極普光上師，拉頂蔣秋蹦喜幢，圓燈德瓦巴和尚，四教弘傳童子尊，


祈請索札無著賢，圓燈玄努二羅卓，釋喬大哲棍噶秋，棍噶卓秋尊者前，


祈請隆日多羅主，二補處圓燈棍波，巴久爾札巴南嘉，共三棍波尊足下，


18 修心七要套組 19《修心傳承祈請文．至誠正信》

ལུང་རིགས་རྒྱ་མཚོ་ཀུན་མཁེན་སྒློལ་བའི་མགློན། །རྒྱལ་ཚབ་རྣམ་གཉིས་རྣལ་འབྱློར་ཡློན་ཏན་

མགློན། །མགློན་པློ་དཔལ་འབྱློར་མགློན་པློ་གགས་པའི་མཚན། །མགློན་པློ་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལ་

གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་བཏང་ཟློག་

སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །ཚེ་དབང་ནློར་བུ་ཕིན་ལས་ཤིང་རྟའི་ཞབས། །བསན་པའི་

ཉིན་བྱེད་གྲུབ་བརེས་བློ་གློས་མཚན། །ཀརྨ་ལྷག་མཐློང་གཞན་ཕན་འློད་ཟེར་རེ། །རྩ་བའི་བ་མ་

རྣམས ་ལ་གསློལ་བ་འདེབས། །བྱམས་དང་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང༌། །བློས་

བཏང་ཟློག་སློམ་ནུས་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །ཞེན་ལློག་ངེས་འབྱུང་གཉིས་པློས་གཞི་གཟུང་

ནས། །ཐེག་ཆེན་ལམ་ལས་ཕིར་མི་ལློག་པའི་གསང༌། །ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆློག་རྣམ་

པ་གཉིས། །སྐེས་བརྟན་གློང་དུ་འཕེལ་བར་བྱིན་གིས་རློབས། །ཆློས་བརྒྱད་རྨངས་བསྒེལ་བདག་

འཛིན་རྩད་ནས་བཅད། །གཞན་གཅེས་གཏིང་ནས་འབྱློངས་ཏེ་ཅི་སྣང་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གི་

གློགས་སུ་ཁེར་ནུས་པའི། །བློ་སྦློང་མཐའ་རུ་ཕིན་པར་བྱིན་གིས་རློབས། །དློན་དམ་སྐེ་འགག་

གནས་བལ་སློང་ཉིད་དང༌། །ཀུན་རློབ་རྟེན་འབེལ་སྒྱུ་མའི་ཚུལ་རྟློགས་ནས། །སིད་པ་ཇི་སིད་

མཁའ་ཁབ་འགློ་བའི་དློན། །ལྷུན་གྲུབ་ཐམས་ཅད་གཟིགས་པར་བདག་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་འདིའང་

བློ་སྦློང་ཁིད་ཡིག་གི་ཡན་ལག་ཏུ་བློ་གློས་མཐའ་ཡས་ཀིས་སེལ་བ་ཤུབྷཾ།། །།

祈請策旺諾辛達，登北寧結羅卓師，噶瑪拉通利他光，根本上師尊足下，


加持依二離貪念，不退轉大乘密道，願我生穩復增長，二種真實菩提心。

加持斷八法我執，純熟惜他遇諸相，堪能導菩提道上，如是修心願圓滿。

願證離生滅真空，及世俗幻緣起已，我成就一切智智，為盡輪迴利眾生。

此為羅卓泰耶所造之修心導引附錄，願善。

20 修心七要套組 21《大乘口訣．修心七要本頌》

《大乘口訣．修心七要本頌》

༄༅། །ཐེག་པ་ཆེན་པློའི་གདམས་ངག་བློ་སྦློང་དློན་བདུན་མའི་རྩ་བ་

བཞུགས་སློ། །


༄༅། །ཨློཾ་སྭ་སི། ཐེག་པ་ཆེན་པློའི་གདམས་ངག་བློ་སྦློང་གི་སློར་ལ་འཁིད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་

ཡློད་ཀང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་འཆད་ཁ་བའི་ལུགས་ཀིས་དློན་བདུན་དུ་མཛད་དེ། སློན་འགློ་

རྟེན་གི་ཆློས་བསན་པ། དངློས་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སྦློང་བ། རྐེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ཀི་ལམ་དུ་ཁེར་

བ། ཚེ་གཅིག་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ནས་བསན་པ། བློ་འབྱློངས་པའི་ཚད། བློ་སྦློང་གི་དམ་ཚིག །བློ་སྦློང་

གི་བསླབ་བྱ་དང་བདུན་གི། དང་པློ་ནི།

དང་པློ་སློན་འགློ་དག་ལ་བསླབ། །ཅེས་གསུངས་ཏེ།

དེ་ལ་གསུམ། དལ་འབྱློར་རེད་དཀའ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། འཁློར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསློམ་

པའློ། །གཉིས་པ་དངློས་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སྦློང་བ་ལ་གཉིས། དློན་དམ་དང༌། ཀུན་རློབ་

བློ། །དང་པློ་ལ་གསུམ། སྦློར་བ། དངློས་གཞི། རེས་སློ། །དང་པློ་ནི། སྐབས་སེམས། གསློལ་

གདབ། ཡན་ལག་བདུན་པ་འབུལ། ལུས་བསང༌། དབུགས་ཉེར་གཅིག་ཏུ་མ་འཁྲུགས་པར་

བགངས།

嗡梭帝！

大乘修心口訣的系統中，有各類不同的法門，善知識切卡

瓦將其歸納於七個要點：一、介紹基礎的前行法。二、修持正行

菩提心。三、轉化惡緣為菩提道。四、濃縮畢生之修持。五、修

心有成之徵兆。六、修心之誓言。七、修心之學處。

第一要、介紹基礎的前行法：

首先修前行

這包括觀修暇滿人身難得、死亡無常與輪迴過患三點。

第二要、修持正行菩提心，分成修持勝義菩提心與修持世

俗菩提心。前者包括：前行、正行和結行。

前行指的是皈依發心、祈請、七支供養、護身、正確數息

廿一次。


གཉིས་པ་ནི།

ཆློས་རྣམས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་བསམ། །མ་སྐེས་རིག་པའི་གཤིས་ལ་དཔྱད། །གཉེན་པློ་ཉིད་ཀང་རང་

སར་གློལ། །ལམ་གི་ངློ་བློ་ཀུན་གཞིའི་ངང་དུ་བཞག །

གསུམ་པ་ནི། ཐུན་མཚམས་སྒྱུ་མའི་སྐེས་བུར་བྱ། །

གཉིས་པ་ཀུན་རློབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསློམ་པ་ལ་གཉིས། མཉམ་བཞག་དང༌། རེས་ཐློབ་བློ། །དང་

པློ་ནི།

གཏློང་ལེན་གཉིས་པློ་སེལ་མར་སྦང༌། །དེ་གཉིས་རླུང་ལ་བསྐློན་ཏེ་བྱ། །

གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་གསུམ་དུག་གསུམ་དགེ་རྩ་གསུམ། །སྤློད་ལམ་ཀུན་ཏུ་ཚིག་གིས་སྦང༌། །ལེན་

པའི་གློ་རིམ་རང་ནས་བརྩམ། །

གསུམ་པ་རྐེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ཀི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ནི། སྣློད་བཅུད་སིག་པས་གང་བའི་ཚེ། །རྐེན་ངན་

བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་བསྒྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདི་ལ་གཉིས། བསམ་པ་དང༌། སྦློར་བའློ། །དང་པློ་ལ་

གཉིས། ཀུན་རློབ་དང༌། དློན་དམ་མློ། །དང་པློ་ནི།

第二，正行：

思諸法如夢，觀心性無生，對治亦自解，道體住賴耶。

第三，結行：

座間修幻化

接著是修持世俗菩提心，包括等至與後得兩個階段，首先：

雜修二取捨，彼二乘風息。

其次，後得時：

三境毒善根，諸威儀持頌，取次從自起。

第三要、轉化惡緣為菩提道：

罪滿情器時，惡緣成覺道。

這個要點包括兩個內容：思想與行動。前者是指世俗的思

想與勝義的思想，首先：


ལེ་ལན་ཐམས་ཅན་གཅིག་ལ་བདའ། །ཀུན་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བར་བསློམ། །གཉིས་པ་ནི།

འཁྲུལ་སྣང་སྐུ་བཞིར་བསློམ་པ་ཡི། །སློང་ཉིད་སྲུང་བ་བ་ན་མེད། །གཉིས་པ་སྦློར་བས་སྤད་པ་ནི།

སྦློར་བ་བཞི་ལན་ཐབས་ཀི་ཚོགས་བསགས། སིག་པ་སྦང༌། གདློན་ལ་མཆློད། ཆློས་སྐློང་མཆློད།

མཆན། མཆློག །འཕལ་ལ་གང་ཐུག་བསློམ་དུ་སྦང༌། །

བཞི་པ་ཚེ་གཅིག་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ནས་བསན་པ་ནི། མན་ངག་སིང་པློ་མདློར་བསྡུས་པ། །སློབས་ལྔ་

འཕེན་པའི། གློམས་པའི། དཀར་པློ་ས་བློན་གི། སུན་འབྱིན་པའི། སློན་ལམ་གི། མཆན། དག་དང་

སྦར་བ་བྱ། ཐེག་ཆེན་འཕློ་བའི་གདམས་ངག་ནི། །སློབས་ལྔ་ཉིད་ཡིན་སྤློད་ལམ་གཅེས། །

ལྔ་པ་འབྱློངས་པའི་ཚད་བསན་པ་ནི། ཆློས་ཀུན་དགློས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུས། །དཔང་པློ་གཉིས་ཀི་

གཙོ་བློ་བཟུང༌། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་རྒྱུན་དུ་བསེན། །ཡེངས་ཀང་ཐུབ་ན་འབྱློངས་པ་ཡིན། །

དྲུག་པ་བློ་སྦློང་གི་དམ་ཚིག་བསན་པ་ནི།

報應皆歸一，修一切大恩。

其次，勝義的思想是指：

迷境觀四身，空護為最上。

第二者的行動，則是指集資、淨障、施食魔障與供養護法

等四行，所以說：

四行勝方便，所欲修道用。

第四要、濃縮畢生之修持：

總攝竅訣要，應修習五力。大乘死教言，五力重威儀。

五力指的是牽引力、串習力、白種力、拔除力和祈願力。

第五要、修心有成之徵兆：

諸法攝一要，二證取上首，恆當依歡喜，能散即圓滿。

第六要、介紹修心之誓言：


སྤི་དློན་གསུམ་ཁས་བངས་དང་མ་འགལ་བ། ཐློ་ཅློར་མ་སློང་བ། ཕློགས་རེར་མ་ལྷུང་བ་སེ།

མཆན། ལ་རྟག་ཏུ་བསླབ། །འདུན་པ་བསྒྱུར་ལ་རང་སློར་བཞག །ཡན་ལག་ཉམས་པ་

བརློད། རང་བཞིན་གི་མི་བྱ། །གཞན་ཕློགས་གང་ཡང་མི་བསམ་མློ། །ཉློན་མློངས་གང་

ཆེ་སློན་ལ་སྦང༌། །འབས་བུར་རེ་བ་ཐམས་ཅད་སང༌། །དུག་ཅན་གི་ཟས་སངས། གཞུང་

བཟང་པློ་མ་བསེན། ཤགས་ངན་མ་རློད། འཕང་མ་བསྒུག །གནད་ལ་མི་དབབ། མཛོ་ཁལ་གང་

ལ་མི་འབྱློ། མགློགས་ཀི་རྩེ་མ་གཏློད། གཏློ་ལློག་མི་བྱ། ལྷ་བདུད་དུ་མི་དབབ། སྐིད་ཀི་ཡན་ལག་ཏུ་

སྡུག་མ་ཚོལ།

བདུན་པ་བློ་སྦློང་གི་བསླབ་བྱ་བསན་པ་ནི། རྣལ་འབྱློར་ཐམས་ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །ལློག་གནློན་

ཐམས་ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །ཐློག་མཐའ་གཉིས་ལ་བྱ་བ་གཉིས། །གཉིས་པློ་གང་བྱུང་བཟློད་པར་

བྱ། །གཉིས་པློ་སློག་དང་བསློས་ནས་བསྲུང༌། །དཀའ་བ་གསུམ་ཉློན་མློངས་པ་སྐེས་པ་ན། དྲན་

པ། བཟློག་པ། རྒྱུན་ཆད་པ་གསུམ་དཀའ་བ་བ་མ་འཇམ་དཔལ། ཆློས་ཉམས་སུ་ལློན། ལ་བསླབ་

པར་བྱ། །རྒྱུ་ཡི་གཙོ་བློ་རྣམ་གསུམ་བང༌། །ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་ཆློས་ཀི་མཐུན་རྐེན་

འཛོམ་པ་སེ། མློས་གུས། སྤློ་བ། བསླབ་བྱ། བསློམ། །འབལ་མེད་གསུམ་ལུས་ངག་ཡིད་

གསུམ་དགེ་བ་དང་ལན་པར་བྱ། །ཡུལ་ལ་འབྱློར་རྒུད་གཉིས་སློ། །ཕློགས་མེད་དག་ཆློས་སྤི་

དང་བློ་སྦློང་གི་དམ་ཚིག །ཏུ་སྦང༌། །

恒學三總義，轉欲自穩重，不應說缺陷，全莫思他過，

先淨重煩惱，斷一切果求，捨棄有毒食，莫學重義氣，

莫發粗惡語，勿候險阻處，莫刺要害處，犏載莫移牛，

不好強爭先，斷除諸邪命，天莫淪為魔，為樂莫求苦。

所謂的三總義指的是：不違背修心誓言、不狂妄、不片面。

第七要、介紹修心之學處：

諸瑜伽持一，遇違緣修一，初後行二事，二境皆應忍，

捨命護二事，當學三種難，取三主要因，修三無失壞，

成就三無離，於境修無偏，遍且深修習，於厲境恆修，

不依賴他緣，今當修主要，不顛倒是非，不時作時修，

當堅定而修，以二觀察解，不好大喜功，不暴躁易怒，

不喜怒無常，莫追求聲譽。


其中，三種難，是指在煩惱出現時意識它、扭轉它、斬斷

它；這必須在吉祥上師座下修學。

三無失壞，是指三種修行的順緣：虔信、踴躍、修學。

三無離，是指具足身語意三門善根。

境，是指豐饒時與匱乏時，其所要修習的則是一切的佛法，

特別是修心誓言。

不顛倒是非，指的是：不顛倒忍辱、不顛倒欲求、不顛倒

所嚐、不顛倒悲憫、不顛倒目標、不顛倒隨喜。

而如理修持上說的學處後，其結果是：

將此盛五濁，轉為菩提道。

此口訣的源流是：

竅訣甘露藏，乃傳自金洲。

ཁབ་དང་གཏིང་འབྱློངས་ཀུན་ལ་གཅེས། །བཀློལ་བ་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བསློམ། །རྐེན་གཞན་དག་ལ་

ལྟློས་མི་བྱ། །ད་རེས་གཙོ་བློ་ཉམས་སུ་བང༌། །གློ་ལློག་མི་བྱ། བཟློད་པ། འདུན་པ། རློ་མྱང༌། སིང་

རེ། གཉེར་སེམས། ཡི་རང༌། རེས་འཇློག་མི་བྱ། དློལ་ཆློད་དུ་སྦང༌། རྟློག་དཔྱད་གཉིས་ཀིས་ཐར་

བར་བྱ། ཡུས་མ་བསློམས། ཀློ་ལློང་མ་སློམས། ཡུད་ཙམ་པ་མི་བྱ། འློར་ཆེ་མ་འདློད། ཅེས་སློ། །དེ་

ལྟ་བུའི་བསླབ་བྱ་ལ་ལེགས་པར་བསླབ་པས།

སིགས་མ་ལྔ་པློ་བདློ་བ་འདི། །བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན། །གདམས་ངག་གི་ཁུངས་སློས་པ་

ནི།

མན་ངག་བདུད་རྩིའི་སིང་པློ་འདི། །གསེར་གིང་པ་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན། །


大瑜伽自在切卡瓦強調，此口訣是以其修心圓滿為基礎所

宣說：

由昔修業醒，自眾信為因，能輕苦譏毀，請調我執教，

今死亦無憾！

此本頌的內容在長短、順序上有很多版本，這裡採用的是

佛子無著仁波切的教導文。

願吉祥！願善！

རྣལ་འབྱློར་གི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པློ་འཆང་ཀ་བ་རང་ཉིད་ཐུགས་ལེགས་པར་འབྱློངས་པ་ལ་བརྟེན་

གདམས་ངག་ལ་ཆེད་དུ་བརློད་པ་ནི།

སློན་སྦངས་ལས་ཀི་འཕློ་སད་པས། །རང་གི་མློས་པ་མང་བའི་རྒྱུས། །སྡུག་བསལ་གཏམ་ངན་ཁད་

བསད་ནས། །བདག་འཛིན་འདུལ་བའི་གདམས་ངག་ཞུས། །ད་ནི་ཤི་ཡང་མི་འགློད་དློ། །ཞེས་སློ། །

དེ་ལྟར་རྩ་ཚིག་འདི་ལ་རྒྱས་བསྡུས་དང་གློ་རིམ་འདྲ་མིན་མང་ནའང༌། འདིར་རྒྱལ་སས་ཐློགས་མེད་

རིན་པློ་ཆེའི་འཁིད་ཡིག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བཀློད་པའློ། །མང་ལཾ། དགེའློ།། །།

34 修心七要套組 35《大乘修心七要教授──為初學菩提而開之易行大道》

《大乘修心七要教授─為初學菩提而開之易行大道》

༄༅། །ཐེག་པ་ཆེན་པློ་བློ་སྦློང་དློན་བདུན་མའི་ཁིད་ཡིག་བློ་དམན་

འཇུག་བདེར་བཀློད་པ་བྱང་ཆུབ་གཞུང་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སློ། །


༄༅། །གུ་རུ་བུདྡྷ་བློ་དི་ས་ཏེ་བྷེ་ན་མཿ། །བྱམས་པའི་འཁློར་ལློ་སློན་ཏུ་འགློ། །དློན་གཉིས་ཕློགས་

ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ། །ཐུབ་མཆློག་ཞབས་ཀི་པདློ་ནི། །མི་ཕེད་དད་པས་གཙུག་ཏུ་བཅིང༌། །དཔའ་

བློ་སིང་རེའི་གྲུ་བཟུང་ནས། །སིད་འགློ་སྡུག་བསལ་མཚོ་ལས་སྒློལ། །འཇམ་དཔལ་སྤན་རས་

གཟིགས་དབང་སློགས། །གགས་ཆེན་རྒྱལ་བའི་སས་ལ་འདུད། །སློང་ཉིད་སིང་རེའི་ལམ་བཟང་

སློན། །བ་ན་མེད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གི་འདྲེན་པ་ནི། །བ་མའི་ཞབས་ལ་ཕག་

བགིའློ། །སས་བཅས་རྒྱལ་བའི་བགློད་གཅིག་ལམ། །གློ་བར་སླ་བས་བསླད་མེད་ལ། །ལག་ལེན་

བདེ་བས་འཇུག་པར་སྤློ། །ཟབ་པས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་དེ་འཆད། །

འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སློམ་པའི་མན་ངག་ཁད་པར་དུ་འཕགས་པ་བློ་སྦློང་དློན་བདུན་མའི་

ཁིད་སློན་པ་ལ་གསུམ། བརྒྱུད་པའི་འབྱུང་ཁུངས། སྤིའི་དགློས་དློན། ཁིད་གཞུང་དངློས་འཆད་

པའློ། །དང་པློ་ནི།

ཐུབ་དབང་སས་དང་བཅས་པའི་ཐུགས་ཀི་མན་ངག་སན་ནས་སན་ཏུ་བརྒྱུད་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀི་

མངའ་བདག་གསེར་གིང་པ་ཆློས་ཀི་གགས་པ་དང༌། རང་གི་སྐུ་ཤ་དངློས་སུ་སྦིན་ཅིང་བྱམས་སིང་

རེ་ལ་བརྟེན་ནས་སློང་ཉིད་རྟློགས་པ་བ་མ་དརྨ་རཀི་ཏ་དང༌། གཞན་གི་སྡུག་བསལ་རང་ལ་དངློས་

སུ་ལེན་ནུས་པ་བ་མ་བྱམས་པའི་རྣལ་འབྱློར་བ་གསུམ་ལས་

頂禮菩提心上師佛！

先發慈心輪，二利得尊勝，勝能仁蓮足，摯信奉頂上。

掌悲心堅船，渡眾出苦海；禮美名佛子，文殊觀音等。

開空悲妙道，無上善知識，一切佛導師，上師足下禮。

今說佛菩薩，成佛一奧道，易知無扭曲，踴躍入易行。

修習菩提心的殊勝口訣―《修心七要》共有三個要點：

1. 傳承源流

釋迦牟尼佛及諸佛子口耳相傳的心中口訣，是由至尊阿底

峽尊者在：

一、菩提心主―金洲法稱。

二、佈施己肉，依慈悲心而證空性之上師―法護。

三、能真實吸收他人痛苦之上師―慈心瑜伽師。


ཇློ་བློ་རེ་དཔལ་ལན་ཨ་ཏི་ཤས་ཡུན་རིང་དུ་འབད་རྩློལ་ཆེན་པློའི་ཚུལ་གིས་རློགས་པར་གསན་

ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀིས་ཐུགས་རྒྱུད་གཏམས། བློད་ཀི་མགློན་ཏུ་ཕེབས་ནས་ཆློས་ཀི་འཁློར་ལློ་

དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་ཀང་ཚུལ་འདི་ཁློ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་བསློར། རིགས་ཅན་གསུམ་གི་གདུལ་བྱ་

མཐའ་ཡས་པ་བྱང་གློལ་དུ་བཀློད་པ་ལས། སླློབ་མའི་གཙོ་བློ་ཁུ་རློག་འབློམ་གསུམ་དང༌། དེ་ལས་

ཀང་སྤན་རས་གཟིགས་དངློས་འབློམ་སློན་རིན་པློ་ཆེའི་ཞལ་སླློབ་རིགས་གསུམ་སྤྲུལ་པ་སྐུ་མཆེད་

གསུམ་ལ། གཞུང༌། གདམས་ངག །མན་ངག་གསུམ་གི་བཀའ་སློ་སློར་བབས་པ་དགེ་བའི་བཤེས་

གཉེན་ཆེན་པློ་རྣམས་ལས་རིམ་པར་བརྒྱུད་དེ། བཀའ་གདམས་གཞུང་དྲུག་བཤད་སློལ་གི་བཀའ་

དགེ་ལུགས་པ་ལ་བབས། བདེན་བཞི་གདམས་ངག་ཏུ་སློན་པའི་བཀའ་དྭགས་བརྒྱུད་པ་ལ་བབས།

མན་ངག་ཐིག་ལེ་བཅུ་དྲུག་གི་བཀའ་སློལ་གཉིས་ཀས་སྐློང་བར་བཞེད། དེ་ལྟར་ལྷ་ཆློས་བདུན་ལན་

གི་བསན་པའི་བདག་པློ་བཀའ་གདམས་རིན་པློ་ཆེར་གགས་པ། ལྷ་བཞིས་ལུས་བརྒྱན། སེ་སྣློད་

གསུམ་གིས་ངག་བརྒྱན། བསླབ་པ་གསུམ་གིས་སེམས་བརྒྱན་པའི་བཀའ་རྒྱུད་རིན་པློ་ཆེ་འདི་ལ།

མདློ་ལུགས་རང་རྐང་དང༌། སགས་དང་ཅུང་ཟད་འབེལ་བའི་གདམས་ངག་མཐའ་ཡས་པ་བཞུགས་

པ་ཐམས་ཅད་ཀང་སློང་ཉིད་སིང་རེ་ཟུང་འབེལ་གི་ལམ་སློན་པ་ཤ་སག་ཡིན་མློད། གཙོ་བློར་ཀུན་

རློབ་བྱང་སེམས་ཀི་བཀའ་བབས་པས་བརྒྱུད་འཛིན་སྐེས་ཆེན་ཕལ་མློ་ཆེས་བདག་གཞན་བརེ་བའི་

མན་ངག་དང་རྣམ་ཐར་རྩལ་དུ་བཏློན་ཅིང༌།

三位大師座下，長時精勤熏修，圓滿聽聞後，發起菩提心。

尊者後來來到藏地，所轉動的無量法輪，都是以此法為基

礎；他導引三種種姓的無量所化弟子，步上菩提與解脫。其中，

最主要的弟子即是庫氏 1、俄氏 2譯師和仲敦巴 3三人，後者是

真實的觀世音菩薩。

仲敦巴有三大弟子，他們是三部怙主的化現，各自承繼了

教典、口訣、教授三種學門，這三大學門在後代的大善知識間代

代相傳。傳統上認為：「噶當六論」的講說教典傳承傳入格魯

派，「開演四諦」的口訣傳承則進入了達波噶舉，至於「十六明

點」的教授傳承，則是同時受到此二傳承的維護。

如上所說，具足「七天法」的教主―「大寶噶當派」，

其純粹顯教並與密教有些微關係的一切口訣，都完整的傳入了

「身」為四本尊所莊嚴，「語」為三藏所莊嚴，「意」為三學所

莊嚴的大寶噶舉派。而這些口訣，完全都是在彰顯空性與悲心

雙運之道。其中，最主要的就是世俗菩提心的傳承，持有此傳承

的祖師們大多都是「自他交換」之口訣和體悟的實證者。


དེ་ལའང་ཁིད་ཚུལ་གི་ཕག་སློལ་འདྲ་མིན་མང་བ་ལས། དློན་བདུན་མ་འདི་ནི་བྱ་འཆད་ཀ་བ་ཆེན་པློ་

ཡེ་ཤེས་རློ་རེའི་གདམས་པའི་བཀའ་སློལ་ལས་བྱློན་པ་ལགས་སློ། །


མཐློ་རིས་ལྷ་མིའི་བདེ་འབས་ལ་སིང་པློ་མེད་པ་ལྟ་ཞློག །ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཐློབ་ཀང་མྱང་འདས་

མཐར་ཐུག་མ་ཡིན་པས། ཡང་དག་པར་རློགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀི་གློ་འཕང་ཁློ་ན་དློན་ཏུ་གཉེར་

དགློས། དེ་འཐློབ་པར་བྱེད་པ་ལ་བྱམས་སིང་རེ་ལ་བློ་སྦློང་བ་ཀུན་རློབ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་དང༌།

སྤློས་བལ་རྣམ་པར་མི་རྟློག་པའི་ངང་དུ་མཉམ་པར་འཇློག་པ་དློན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སློམ་

པ་དེ་གཉིས་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཐབས་གཞན་ཡློད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ཀླུས། བདག་ཉིད་དང་

ནི་འཇིག་རྟེན་འདིས། །བ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཐློབ་འདློད་ན། །དེ་ཡི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །རི་དབང་

རྒྱལ་པློ་ལྟར་བརྟན་དང༌། །ཕློགས་མཐས་གཏུགས་པའི་སིང་རེ་དང༌། །གཉིས་ལ་མི་བརྟེན་ཡེ་ཤེས་

ལགས། །ཞེས་གསུངས་སློ། །དེའང་བསློད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀི་ཚོགས་རྣམས་ཀང་གང་དང་

ལན་ན་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཀི་ཕ་རློལ་ཏུ་ཕིན་པ་སློགས་ཐེག་པ་ཆེན་པློའི་གངས་སུ་ཆུད་པའི་

རྩ་བ་ནི་སེམས་བསྐེད་པ་ཁློ་ན་ཡིན་ཅིང༌། དེའང་བྱམས་སིང་རེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐེ་བ་དང༌། མཐར་

ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་ཐློབ་པ་ནའང་དམིགས་མེད་སིང་རེས་གཞན་དློན་ཉག་གཅིག་མཛད་པ་ལས་

ཅིའང་བྱར་ཡློད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལས་དང་པློ་པའི་རྒྱུད་ལ་དློན་དམ་བྱང་སེམས་ཇི་བཞིན་པ་མི་

སྐེ་ཞིང༌། ཀུན་རློབ་བྱང་སེམས་སྦློང་ན་ངེས་པར་སྐེ་ལ། དེ་སྐེས་པས་དློན་དམ་བྱང་སེམས་རང་

ཤུགས་སུ་རྟློགས་པར་འགྱུར་བ་སློགས་སློ་དུ་མ་ནས་ཐློག་མར་སེམས་བསྐེད་པའི་དློན་འབས་ཀུན་

རློབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནན་ཏན་དུ་བསློམ་དགློས་ལ།

此法門的教學傳統有各類不同的系統，而此「修心七要」

則是切卡瓦．耶謝多傑所傳下的法門。

2. 綱要

不只人、天的善道安樂毫無意義，就算是得到了聲聞、獨

覺的菩提，也並非究竟的涅槃，因此，我們只應追求正等覺佛的

果位；而為了得到此果位，就必須透過修持世俗菩提心―修

慈悲心，以及等至於離戲無分別境界的勝義菩提心二者別無他

法，聖龍猛曾說：「為自他俱得，無上菩提果，是菩提根本，心

堅如山王，因十方際悲，及無二依智 4。」

具備福慧資糧，就進入了無住涅槃之波羅蜜多等大乘的行

列中，而其根本則是發心，發心又是源自菩提心。依憑著無緣大

悲而純粹地利他，是得到究竟佛果的唯一法門。

另外，初學者的內心並無法出生真實的勝義菩提心，但世

俗菩提心必能透過修持而出生；後者出生後，行者自然就能體悟

到勝義菩提心。總之，佛法以種種角度，強調初學者投入修持發

心之果―世俗菩提心的重要性。


དེའི་གདམས་ངག་འདུན་པས་སྦློང་བའི་ཐབས་ཀི་རྩ་བ་ནི། སླློབ་དཔློན་ཞི་བ་ལྷས། གང་ཞིག་བདག་

དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐབ་པར་འདློད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་ཏུ་བརེ་བྱ་བ། །གསང་

བའི་དམ་པ་སྤད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འློག་ཏུ་འཆད་པའི་བདག་གཞན་བརེ་བའི་བསློམ་

རིམ་ཁློ་ན་ཏེ། བློ་སྦློང་རིམ་པ་གཞན་རྣམས་ཀང་འདི་ལས་འཕློས་པའི་ཡན་ལག་ཤ་སག་གློ །

༈ གསུམ་པ་ལ་གཉིས། གཞུང་ཁིད་དངློས་འཆད་པ་དང༌། བརྒྱུད་པའི་གདམས་པས་ཁ་སློང་

བའློ། །དང་པློ་ལ་བདུན། སློན་འགློ་རྟེན་གི་ཆློས་བསེན་པ། དངློས་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སྦློང་

བ། རྐེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ཀི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ། ཚེ་གཅིག་གི་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ནས་བསན་པ། བློ་

འབྱློངས་པའི་ཚད། བློ་སྦློང་གི་དམ་ཚིག །བློ་སྦློང་གི་བསླབ་བྱའློ། །དང་པློ་ནི།

ཐློག་མར་སློན་འགློ་དག་ལ་བསླབ། །

ཅེས་གསུངས་ཏེ། འདི་ལ་གཉིས། ཐུན་གི་སློན་འགློ་དང༌། ཁིད་ཀི་སློན་འགློའློ ། །དང་པློ་ནི།

ཐུན་ལ་འཇུག་པའི་ཐློག་མ་ཐམས་ཅད་དུ། རང་གི་སྤི་བློར་པད་ཟའི་གདན་ལ་རྩ་བའི་བ་མ་ཞལ་

འཛུམ་བག །སྐུ་གཟི་བརིད་དང་ལན་ཞིང༌། ཐུགས་དམིགས་མེད་སིང་རེས་འགློ་ལ་དགློངས་ཏེ་

བཞུགས་པ། རྩ་བརྒྱུད་བ་མ་ཀུན་འདུས་ཀི་ངློ་བློར་བསམ། མློས་གུས་དུང་དུང་བའི་ངང་ནས་སྤློ་ན་

བརྒྱུད་པའི་གསློལ་འདེབས་ཀང་བྱ།

此修持的口訣―「願修方便」的根本，就是寂天佛子所

說：「若人欲速疾，救護自與他，當修自他換，勝妙祕密訣 5。」

亦即此論後面會談到的自他交換禪修次第：其他修心次第，都是

從此次第發展出的支分。

3. 消文

3.1 正說消文

3.1.1 介紹前行之基礎法

首先修前行

3.1.1.1 座前行

每一次上座前，都要觀想自己的頂上有蓮花、月輪寶墊，

上面坐著微笑的上師，他威嚴端坐，以無緣悲眷顧一切眾生，其

本質即是一切根本傳承上師的聚集。

行者應當心懷摯誠虔敬，可以的話就唸誦傳承祈請文，特


ཁད་པར་དུ། བ་མ་ཡང་དག་པ་ཡློངས་ཀི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པློས་བདག་ལ་བྱིན་གིས་

བརབ་ཏུ་གསློལ། བྱམས་སིང་རེ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་ཁད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐེ་བར་མཛད་དུ་

གསློལ། ཞེས་གསློལ་བ་ལན་བརྒྱ་སློང་དུ་བཏབ་པའི་མཐར། བ་མ་དེ་ཉིད་རང་གི་སྤི་བློའི་ཚངས་

བུག་ནས་མར་བྱློན། སིང་འློད་ཀི་གུར་ཁང་སང་ལློགས་ཁ་གེན་བསན་ལྟ་བུར་བཞུགས་པར་བསམ་

ལ་མློས་གུས་དུང་བ་ཞིག་བྱ་བ་ནི་བ་མའི་རྣལ་འབྱློར་ཏེ་ཐུན་འགློ་ཐམས་ཅད་དུ་གལ་ཆེའློ། །


དལ་འབྱློར་རེད་དཀའ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། འཁློར་བའི་ཉེས་དམིགས། ལས་རྒྱུ་འབས་བསམ་པ་

བཞི་པློ་ཁིད་གསར་བ་ཡིན་ན་ལམ་རིམ་ལྟར་རྒྱས་པར་འཆད་ཅིང༌། རྒྱུད་ལ་སྐེ་ངེས་སུ་བསློམ་

དགློས་ལ། དམིགས་པའི་རྩ་བ་མདློར་བསྡུས་ལ་མློས་ན། ཆློས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དལ་འབྱློར་ཕུན་སུམ་

ཚོགས་པ་དང་ལན་པའི་མི་ལུས་རིན་པློ་ཆེ་འདི་ཐློབ་པ་ལ་རྒྱུ་དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྒྲུབ་

དགློས། སེམས་ཅན་གི་ནང་ན་དགེ་བ་རྣམ་དག་བསྒྲུབ་པ་ཆེས་ཉུང་བས་འབས་བུ་དལ་འབྱློར་ཐློབ་

པ་དཀའ། དུད་འགློ་ལ་སློགས་པ་འགློ་བ་གཞན་ལ་ལྟློས་ན་མི་ལུས་ཐློབ་པ་སིད་ཙམ་དུ་འདུག་པས།

བདག་གིས་ད་རེས་མི་ལུས་ལན་ཅིག་ཐློབ་པ་འདི་ཆུད་ཟློས་སུ་མི་བཏང་བར་ཆློས་རྣམ་དག་ཅིག་ཅི་

ནས་ཀང་བྱ། དེའང་ཚེ་ལ་ངེས་པ་མེད་ཅིང་འཆི་བའི་རྐེན་ཤིན་ཏུ་མང༌། དེ་རིང་ཙམ་ཡང་མི་འཆི་

བར་འདུག་པའི་གདིང་ཡང་མེད་པས།

別是要祈請：「祈請一切真實師，大善知識加持我，令我心中得

出生，殊勝慈悲菩提心。」達百、千次。

最後，觀想頂上的上師從梵穴下降，融入我們心中的光團，

它的形狀恰如一頂帳頂打開的帳篷，並心懷摯誠虔敬。

每一座前都應當修持如此的上師瑜伽，至為切要。

3.1.1.2 教授前行

若沒有學習過暇滿難得、觀死無常、輪迴過患與業因果報

的四種思維，那應該依循道次第的方式深入探討；總之，應當努

力修持，直到自心產生這些念頭。

概言之，此觀想的根本如下：要得到能修持佛法之暇滿具足

的寶貴人身，極為難得；有情之中，造下清淨善業的眾生極少，

所以暇滿人身極為難得。如果跟畜生等其他眾生相比，幾乎可以

說只有這一次能夠得到人身。既然現在得到此人身，那應該不

任其空過，而盡量修持清淨善法。

此人身的壽數不定，死緣極多，所以任何人都無法確知「今


ད་ལྟ་ཉིད་ནས་དམ་པའི་ཆློས་ལ་འབད་དགློས། འཆི་བའི་ཚེ་དགེ་སིག་གཉིས་པློ་མ་གཏློགས་ཟས་

ནློར་ལློངས་སྤློད་གནས་ལུས་དབང་ཐང་གང་ཡང་རེས་སུ་མི་འབང་ཞིང་ཕན་པ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་

པས་ཅིས་ཀང་དགློས་པ་མེད། ཤི་བའི་འློག་ཏུ་ལས་ཀི་དབང་གིས་འགློ་བ་རིགས་དྲུག་གང་དུ་སྐེས་

ཀང་སྡུག་བསལ་འབའ་ཞིག་མ་གཏློགས་བདེ་བ་སྐྲ་རྩེ་ཙམ་མེད། དགེ་སིག་གི་ལས་ལས་བདེ་སྡུག་

གི་འབས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་བསླུ་བ་མེད་པས་སིག་པ་སློག་ལ་བབ་ཀང་མི་བྱེད། དགེ་བ་ཁློ་ན་འབད་

པ་ཆེན་པློས་བསྒྲུབ་པར་བྱའློ་སམ་པ་ནན་ཏན་དུ་སྦང༌། ཐུན་མཇུག་རྣམས་སུ་ཡན་ལག་བདུན་པ་ཅི་

ནུས་དང༌། ཐུན་མཚམས་སུ་དམིགས་པའི་དློན་ལག་ལེན་ཏུ་འདེབས་པ་ནི་སྦློར་དངློས་ཐམས་ཅད་

ལ་འགེ་བར་བྱའློ། །

天必不死」；因此，此刻就應當努力修行。死亡來臨時，除了善

惡二者之外，飲食、財富、受用、身體、權力都不會追隨我們而

去，我們死後會受業力的影響，決定轉世往六道的任何一處，而

這些都不過是痛苦而已，連一髮尖的快樂都不可得。

善業感樂、苦業感苦的因果道理，是無謬無誤的，所以應

當思考：「我就算死亡現前也不應造惡業，唯以努力投入修行善

法為要。」並持續練習這樣的思維。在座前盡量修持七支，座間

則將所觀想的內容付諸實踐，這是所有前行、正行都一體適用

的修持態度。

3.1.2 正行―修習菩提心

3.1.2.1 附修勝義菩提心

3.1.2.1.1 座上修持

a. 前行

完成上師瑜伽後，行者端身正坐，無謬地修持計算出入息

的數息觀二十一次，讓自己成為修持靜慮的法器。


༈ གཉིས་པ་དངློས་གཞི་ལ་གཉིས། དློན་དམ་བྱང་སེམས་ཞར་བྱུང་དུ་བསློམ་པ། ཀུན་རློབ་བྱང་

སེམས་གཙོ་བློར་བསློམ་པའློ། །དང་པློ་ལ་གཉིས། ཐུན་དང་ཐུན་མཚམས་སློ། །དང་པློ་ལ་སྦློར་བ་

བ་མའི་རྣལ་འབྱློར་སློང་ནས། ལུས་དྲང་པློར་འདུག་སེ་དབུགས་ཕིར་འགློ་དང་ནང་འགློ་ལན་ཉེར་

གཅིག་གི་བར་དུ་མ་འཁྲུགས་པར་བགངས་པས་བསམ་གཏན་གི་སྣློད་དུ་རུང་བར་འགྱུར་རློ། །

དངློས་གཞི་ནི།

ཆློས་རྣམས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་བསམ། །

ཞེས་གསུངས་པས། སྣློད་བཅུད་དངློས་པློའི་ཆློས་གཟུང་བའི་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་འདི་རྣམས་རང་གི་

སེམས་ཀི་འཁྲུལ་སྣང་ཁློ་ན་ཡིན་པས། དློན་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀང་མེད་དེ་རྨི་ལམ་གི་

སྣང་བ་ལྟ་བུའློ། །ཞེས་བསམ་ལ་འདུན་པ་ཅུང་ཟད་སྦང༌། སེམས་ཉིད་བདེན་ནམ་སམ་ན།

མ་སྐེས་རིག་པའི་གཤིས་ལ་དཔྱད། །

ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་སེམས་ཀི་ངློ་བློ་ལ་ཆེར་གིས་བལྟས་པས་ཁ་དློག་དབྱིབས་སློགས་གང་

དུའང་མ་གྲུབ་ཅིང་བྱུང་བའི་ཁུངས་མེད་པས་དང་པློར་མ་སྐེས། ད་ལྟ་ལུས་ཀི་ཕི་ནང་ལ་སློགས་པ་

གང་དུའང་མི་གནས། མཐར་འགློ་ཞིང་འགག་པའི་ཡུལ་མེད་པ་སྐེ་འགག་གནས་བལ་གི་རིག་པའི་

གཤིས་ལ་སེམས་ཚོལ་གི་དཔྱད་པས་ཐག་ཆློད་ཀི་ངེས་ཤེས་ཐློབ་པར་བྱ། དེའི་ཚེ་ལུས་སེམས་

ཐམས་ཅད་སློང་པའློ་སམ་པ་དང༌། སློང་པ་ལ་ཅིས་ཀང་ཕན་གནློད་མེད་དློ་སམ་པ་སློགས་གཉེན་

པློའི་རྣམ་རྟློག་བྱུང་ན།

གཉེན་པློ་ཉིད་ཀང་རང་སར་གློལ། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ།

b. 正行

思諸法如夢

思考：「情、器世界的一切事物、一切所取境的顯像，都

不過是心的迷亂投射而已，實際上毫無真實可言，譬如夢境一

般。」並稍微投入於此主張。

既然如此，那麼心性是真實的嗎？

觀心性無生

如果專注觀察自心的心性，會發現它毫無顏色、形狀等特

性，也無法找出其源頭、所以不生，它此刻也不住於我們身體的

內、外任何一處，而最後也沒有前往、消失的去處，所以不滅。

行者應用心去尋找、分析出此超越生、住、滅的心之本質，而得

到果斷的肯定。

此時，如果心中生起「身心一切皆空啊！」或「空中毫無

利害可言啊！」等妄念：

對治亦自解


གཉེན་པློ་བདེན་མེད་ཀི་འདུན་པ་དེ་གའི་ངློ་བློ་བལྟས་པས། དེ་ཉིད་ཀང་གཏད་མེད་རང་སར་གློལ་

བ་དེའི་ངང་དུ་ལྷློད་ཀིས་ཀློད། དེ་དག་ནི་དཔྱད་སློམ་པའི་གྲུབ་དློན་མན་ངག་ཏུ་བསན་པའློ། །

ངློ་བློ་ཀུན་གཞིའི་ངང་དུ་བཞག །

ཅེས་པ་ནི་འཇློག་ཚུལ་དངློས་བསན་པ་སེ། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བདུན་གི་སྤློ་བསྡུ་ཐམས་ཅད་དང་ཕལ་

ནས། ཆློས་ཐམས་ཅད་ཀི་ངློ་བློ་ཀུན་གཞི་ངང་ལུགས་དགེ་བ་བདེ་གཤེགས་སིང་པློའི་སྒས་བསན་

པ། སྤློས་བལ་གསལ་ལ་མི་རྟློག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གི་ངང་དུ། གཤིས་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་

བློས་གང་ཡང་མི་འཛིན་པར་རང་བབ་ཏུ་བཞག་པ་སེ། མདློར་ན་རྣམ་རྟློག་གི་རེས་སུ་མི་འབང་བར་

སེམས་ཉིད་གསལ་ལ་རྟློག་མེད་ཀི་ངང་དུ་ཅི་གནས་སུ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ནི་འཇློག་སློམ་པའི་

བབ་སློའློ ། །རེས་ཡན་ལག་བདུན་པ་སར་ལྟར་འགེའློ། །


ཐུན་མཚམས་སྒྱུ་མའི་སྐེས་བུར་བྱ། །

ཞེས་པས།

應當看著此對治、也就是認定「無實」的這分念頭之本性，

會發現它無法指認、自然解脫；行者當於此狀態中放鬆。

以上是以教授的方式，闡述「分析修」的意涵。

道體住賴耶

此處談的是內心安住的方式：在擺脫七識的一切開展與收

攝後，內心應不執著於任何本不存在的「本質」自然放在一切法

的體性―阿賴耶之本來善性「如來藏」中：它是帶有離戲、清

明、無分別三種特性的境界。

總之，要盡量讓自心不追隨妄念，平等維持在清明、無念

的心性境界中，此即「安放修」。

最後，如前所說地修持七支。

3.1.2.1.2 座間修持

座間修幻化


ཐུན་མཚམས་སུ་སྤློད་ལམ་ཅི་བྱེད་ཀང་མཉམ་བཞག་གི་ཉམས་དང་མ་བལ་བར། རང་གཞན་སྣློད་

བཅུད་གང་སྣང་ཐམས་ཅད་མེད་བཞིན་ཏུ་སྣང་བ་སྒྱུ་མའི་སྐེས་བུ་ལྟར་བདེན་མེད་དུ་ཤེས་པའི་

འདུན་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བསྐེད་དློ། །

གཉིས་པ་ཀུན་རློབ་བྱང་སེམས་སློམ་པ་ལ་གསུམ། སྦློར་བ། དངློས་གཞི། ཐུན་མཚམས་ཀི་ཆློས་

སློ། །དང་པློ་སློན་འགློ་སློགས་གློང་ལྟར་ལ། གཏློང་ལེན་གི་གཞི་བྱམས་སིང་རེ་བསློམ་དགློས་ཏེ།

དེའང་ཐློག་མར་རང་གི་རྩ་བའི་མ་མདུན་དུ་ཡློད་པར་དམིགས། འདིས་བདག་ལྟློ་ན་གནས་པ་ནས་

བཟུང་སེ་འབད་རྩློལ་ཆེན་པློས་བསྐངས། མློ་རང་ན་ཚ་འཁག་ལྟློགས་ཐམས་ཅད་བསན། ཟས་གློས་

སེར། མི་གཙང་བ་ཕིས། བཟང་པློ་བསླབ། ངན་པ་ལས་བཟློག་པས་ད་ལྟ་སངས་རྒྱས་ཀི་བསན་པ་

དང་མཇལ་ཞིང་ཆློས་སྒྲུབ་ཏུ་ཡློད་པས་ཤིན་ཏུ་དྲིན་ཆེ། ཚེ་འདིར་ཁློ་ནར་མ་ཟད་ཚེ་རབས་དཔག་

ཏུ་མེད་པ་རྣམས་སུའང་དེ་ཁློ་ན་ལྟར་བྱས་ནས། བདག་གི་དློན་བྱས་པས་འདི་རང་འཁློར་བར་

འཁམས་ཤིང་སྡུག་བསལ་སྣ་ཚོགས་མྱློང་བ་སིང་རེ་སམ་པ་དྲག་ཏུ་བསློམ། དེ་ནས་ཁ་ཙམ་མིན་

པའི་སིང་རེ་སྐེས་ཤིང་འབྱངས་ནས་རིམ་པར་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་ལ་བསླབ་སེ།

座間的任何行為，都應不離上說的平等安住之體驗，維持

意識到「自他、情器等一切顯相，都是本無而顯現，如幻士一般

毫無真實。」的主張。

3.1.2.2 主修世俗菩提心

3.1.2.2.1 前行

前行如上所說，要先修持自他交換的基礎―慈悲心。首

先，要觀想母親位在前方，接著投入思維：

「從懷胎開始，她就幾盡全力的保護我們，承受一切的疾

病、寒冷、飢餓，將衣服與飲食給予我們，為我們擦拭糞尿，教

育如法、避免惡法，以致我們如今能夠接觸佛法，投入修行，其

恩德何其大！

「不但此生的母親對我們具有大恩，我們無始以來每一世

的母親也都曾這樣利益我們，而今，他們仍然流轉於輪迴中，感

受著種種痛苦，真可憐！」

在真實而非空口的悲心出生後，行者應當依序擴大此修持


སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྩ་བའི་མ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏུ་ཐློག་མ་མེད་པ་ནས་མར་མ་གྱུར་པ་གཅིག་

ཀང་མེད་ཕན་མ་བཏགས་པ་མེད་སམ་པས་ཐློག་མར་སྐེ་སླ་བ་མཛའ་བཤེས་གཉེན་འདུན། སྡུག་

བསལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ངན་སློང་གསུམ། ཉམ་ཐག་པའི་མི། ཚེ་འདིར་སྐིད་ཀང་ཤི་མ་ཐག་དམྱལ་

བར་འགློ་བའི་སིག་པློ་ཆེ་རྣམས་ལ་བསློམ། དེ་འབྱློངས་ནས་སྐེ་དཀའ་བ་གནློད་བྱེད་དག་དང་

གདློན་སློགས་ལ་བསློམ། དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསློམ། བདག་གི་ཕ་མ་མི་འདློད་

བཞིན་ཏུ་སྡུག་བསལ་སྣ་ཚོགས་མྱློང་བ་མ་ཟད་སྡུག་བསལ་གི་རྒྱུ་ཁམས་པློ་ཆེ་ལ་ལློངས་སྤློད་པ་

འདི་རྣམས་སིང་རེ་རེ། ཅི་ཚུག་བྱ། ད་ནི་ངས་ཀང་འདི་རྣམས་ཀི་དྲིན་ལན་ཏུ་གནློད་པ་བསལ། བདེ་

བ་དང་སྐིད་པ་བྱས་ནས་ཕན་གདགས་པར་བྱའློ་སམ་པའི་བློ་བསན་མི་བཟློད་པ་ཙམ་དུ་སྦློང་ངློ༌། །


གཏློང་ལེན་གཉིས་པློ་སེལ་མར་སྦངས། །དེ་ཉིད་རླུང་ལ་བསྐློན་ཏེ་བྱ། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། སིང་རེའི་ཡུལ་གྱུར་ཕ་མ་དེ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསལ་གིས་དངློས་སུ་གནློད། ཀུན་

འབྱུང་གིས་བརྒྱུད་ནས་གནློད་པས། མའི་རྒྱུད་ལ་ཡློད་པའི་སྡུག་བསལ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཀུན་

འབྱུང་ལས་དང་ཉློན་མློངས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བང་བར་བགིའློ་སམ་པས་དེ་རྣམས་ཐམས་

ཅད་རང་ལ་བྱུང་བར་བསློམ་ཞིང༌།

範圍：一切有情都如同我們此生的母親一般，無始以來沒有一人

未曾做過我們的母親；此觀修的對象可以依序放大：先針對我們

的親友、感受大痛苦的三惡道有情、悲戚之人或此生安樂但死

後會立刻墮入地獄的大惡人們，以他們這些能讓人較輕易升起

悲心的對象來修持。

在這樣的練習熟練後，接著針對難以升起悲心的對象：傷

害我們的敵人或邪魔來修持悲心，進而針對一切有情培養悲心：

且應當培養如下的念頭：「不但我們的父母，正在不得已地感受

著各種痛苦，一切正在造下大苦因的有情，都實在可憐，該怎麼

辦呢！我應該正確地報恩，讓他們得到安樂，以利益他們。」直

到此種悲心無法遏抑，自然出現為止。

3.1.2.2.2 正行

雜修二取捨，彼二乘風息。

作為悲心對象的父母，現正受到痛苦直接逼迫，以及苦因―

集諦的間接傷害，因此，我們應該希望自己代受母親心中的種

種痛苦，以及業、煩惱等所有集諦；觀想這一切都發生在我們


བྱུང་ན་དགའ་བའི་འདུན་པ་དྲག་ཏུ་བྱ། བདག་གི་ལུས་ལློངས་སྤློད་དུས་གསུམ་གི་དགེ་བ་དང་བདེ་

བ་ཐམས་ཅད་ཕ་མ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་སིག་སྒིབ་སྡུག་བསལ་ཅི་ཡློད་པ་ཐམས་ཅད་ནག་

རུབ་ཀིས་བསྡུས། སྣ་སློ་ནས་ཞུགས། རང་གི་སིང་ནང་དུ་ཐིམ་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་སིག་སྡུག་

དང་གཏན་བལ་དུ་སློང་བར་བསམ། དབུགས་ཕིར་འགློ་བ་ན། རང་གི་བདེ་བ་དང་དགེ་བ་ཅི་ཡློད་

པ་ཐམས་ཅད་ཟ་ཟེར་ལྟ་བུའི་རྣམ་པས་སྣ་སློ་ནས་དཀར་ལམ་གིས་སློང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་

ཐིམ། དེ་རྣམས་འཕལ་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀི་གློ་འཕང་ཐློབ་པར་བསམ་ཞིང་དགའ་བའང་བསློམ།

དེ་ལྟར་རླུང་ལ་གཏློང་ལེན་བསྐློན་པ་འདི་ཉིད་ཐུན་གི་དངློས་གཞིར་བྱས་ཏེ་སྦང༌། ཕིས་སུའང་དྲན་

པས་ནམ་ཟིན་ཟིན་ལ་ཉམས་སུ་ལེན། བློ་སྦློང་གི་དངློས་གཞི་འདི་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཞི་བ་ལྷས། བདག་

བདེ་གཞན་གི་སྡུག་བསལ་དག །ཡང་དག་བརེ་བར་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་མི་འགྲུབ་

ཅིང༌། །འཁློར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །ཅེས་སློགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སློ། །

གསུམ་པ་ཐུན་མཚམས་ཀི་ཉམས་ལེན་ནི།

ཡུལ་གསུམ་དུག་གསུམ་དགེ་རྩ་གསུམ། །

ཞེས་པ་ནི། ཡུལ་ཡིད་དུ་འློང་བ་དང་ཕན་འདློགས་པ་ལ་ཞེན་ཆགས། ཡིད་དུ་མི་འློང་བ་དང་གནློད་

བྱེད་ལ་ཞེ་སང༌། བར་མ་ལ་ཅིའང་མི་བསམ་པའི་གཏི་མུག་སེ་ཡུལ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་དུག་

གསུམ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འབྱུང་བས།

身上，如果能夠發生，更要深感歡喜。

特別是可以搭配自己的呼吸來觀想：吸氣時，觀想父母等

一切有情的罪障、痛苦都化為黑風，從鼻孔進入而融入心中，令

一切有情都遠離了罪惡和痛苦；呼氣時，觀想自己的一切善行與

安樂，都變成如同月光一樣的白風流出，融入一切有情，令他們

即刻得到佛果，一邊觀想、一邊心生歡喜。

如此維持呼吸的修持，是座上所要修持的正行，在任何時

候想到此法門，也應該提起這樣的修行，這就是修心的正行，寂

天曾深入地說：「若不以自樂，真實換他苦，非僅不成佛，生死

亦無樂 4。」

3.1.2.2.3 座間修持

三境毒善根

日常生活中，我們會持續對三種境界產生三毒：對喜歡的

對境與利益產生貪愛，對不喜歡、有害的對境產生嗔恨，對中等

的對境則產生毫無想法的愚痴。


དེ་མ་ཐག་ངློས་ཟིན་པར་བྱས་ལ། དཔེར་ན་འདློད་ཆགས་སྐེས་པའི་ཚེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་

ཉློན་མློངས་པ་འདློད་ཆགས་ཇི་སེད་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་འདི་ལ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །སེམས་

ཅན་ཐམས་ཅད་འདློད་ཆགས་མེད་པའི་དགེ་རྩ་དང་ལན་པར་གྱུར་ཅིག །དེ་རྣམས་ཀི་ཉློན་མློངས་

པའི་གློ་བདག་གི་འདིས་ཆློད་ནས་སངས་རྒྱས་མ་ཐློབ་ཀི་བར་དུ་ཉློན་མློངས་པ་དང་བལ་བར་གྱུར་

ཅིག །སམ་དུ་བསམ། ཞེ་སང་སློགས་ལའང་དེས་འགེས་ཏེ་ལམ་དུ་ཁེར་བས་དུག་གསུམ་དགེ་བའི་

རྩ་བ་མཐའ་ཡས་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རློ། །

སྤློད་ལམ་ཀུན་ཏུ་ཚིག་གིས་སྦང༌། །

ཞེས་པས། དུས་ཐམས་ཅད་དུ། བདག་ལ་དེ་དག་སྡུག་སིན་ཅིང༌། །བདག་དགེ་མ་ལུས་དེར་སིན་

ཤློག །ཅེས་འཕགས་པའི་གསུང་དང༌། ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་ཐམས་ཅད་ཇློ་བློ་སེམས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་

འབུལ་ལློ། །གློང་དང་བུབ་ཁ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བང་བར་བགིའློ། །ཞེས་བཀའ་གདམས་པའི་

གསུང་སྒློས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀི་སིག་པ་དང་སྡུག་བསལ་ཐམས་ཅད་བདག་

ལ་སིན་ཅིང༌། བདག་གི་དགེ་བ་དང་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སིན་པར་གྱུར་

ཅིག །ཅེས་རྒྱལ་སས་ཐློགས་མེད་གསུང་སེ་དེ་ལྟ་བུ་གང་རུང་བརློད་ཅིང་འདུན་པ་དྲག་ཏུ་བྱ།

ལེན་པའི་གློ་རིམས་རང་ནས་བརྩམ། །

ཞེས་པས། གཞན་གི་སྡུག་བསལ་རང་ལ་ལེན་ནུས་པའི་ཕིར། གློ་རིམ་གི་ཐློག་མར་རང་ནས་བརྩམ་

སེ། རང་ལ་མ་འློངས་པར་སིན་འགྱུར་གི་སྡུག་བསལ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་ཡིད་ཀིས་བངས་ལ། དེ་བྱང་

ནས་གཞན་གི་སྡུག་བསལ་རྣམས་བང་ངློ༌། །

行者應當在三毒產生後，立刻認出它來：比如說，當心中出

生貪欲時，應該想：「願一切有情之所有貪欲煩惱都吸收入我此煩

惱，願一切有情具足無貪欲之善根，願我斬斷他們的煩惱之首、

令直至成佛都遠離煩惱。」遇到嗔痴等煩惱時，也如此操作。透

過這種「導為道用」的方式，能夠將三毒轉化為三種無邊善根。

諸威儀持頌

日常時盡量唸誦：「願彼所作惡，於我果報熟，是我所行

善，於彼果報熟 6。」的聖言，或是：「願供一切勝利予尊貴眾

生，願取一切虧損於行者我身 7。」的噶當派教言，以及佛子無

著 8所說的：「眾生罪苦願報於我身，我造善樂願報於眾生。」

殷勤懇切地唸誦上述的任何一句聖言。

取次從自起

為了讓自己能夠領受他人的痛苦，所以整個修持的次第應

該從自己開始：行者應當在此刻，領受未來將會成熟的一切痛

苦，熟練之後再領受他人的痛苦。


༈ གསུམ་པ་ལམ་ཁེར་ནི།

སྣློད་བཅུད་སིག་པས་གང་བའི་ཚེ། །རྐེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་བསྒྱུར། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣློད་ཀི་དཔལ་འབྱློར་ཉམས་པ་དང༌། བཅུད་ཀི་སེམས་ཅན་མ་རུངས་པས་འཚེ་

བ་སློགས་སིག་པའི་འབས་བུ་སྡུག་བསལ་མང་པློས་གང་བའི་ཚེ། ཐློག་ཏུ་བབ་པའི་རྐེན་ངན་དེ་དག་

བྱང་ཆུབ་ཀི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་དགློས་པས།

དེ་ལ་གསུམ། ཀུན་རློབ་བྱང་སེམས་ལ་བརྟེན་པ། དློན་དམ་བྱང་སེམས་ལ་བརྟེན་པ། སྤློད་པ་ཁད་

པར་ཅན་ལ་བརྟེན་པའློ། །དང་པློ་ནི།

ལེ་ལན་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་བདའ། །

ཞེས་པས། རང་གི་ལུས་ལ་ན་ཚ། སེམས་ཀི་སྡུག་བསལ། མི་ཁ་སྐུར་འདེབས། དག་གློད་ཁ་མཆུ།

མདློར་ན་རང་དང་རང་ཕློགས་ལ་མི་འདློད་པ་ཆེ་ཕ་ཅི་བྱུང་ཡང༌། འདིས་གནློད་པ་བྱས་སློ་སམ་པའི་

ལེ་ལན་གཞན་ལ་མི་འདའ་བར། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་སེམས་འདིས། འཁློར་བ་ཐློག་

མ་མེད་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་རང་འདློད་ཁློ་ནས་མི་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱས་པའི་འབས་བུ་སྡུག་བསལ་

འདི་རྣམས་ཐློག་ཏུ་བབས་པ་ཡིན་པས། གཞན་སུའང་མ་ལན་གི། བདག་གཅེས་འཛིན་འདིས་ལན་

པས་འདི་གཅིག་པུ་ཅི་ཐུལ་བྱའློ་སམ་པས། ཆློས་ཐམས་ཅད་བདག་འཛིན་གི་ཐློག་ཏུ་རྩལ་སྤྲུགས་ལ་

བཏང་ས།ེ སྤློད་འཇུག་ལས། འཇགི་རྟནེ་དག་ན་འཚ་ེབ་གང་ཡློད་དང༌། །འཇགིས་དང་སྡུག་བསལ་ཇ་ིསདེ་

ཡློད་གྱུར་པ། །ད་ེཀུན་བདག་ཏུ་འཛནི་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲ་ེཆནེ་དསེ་ཀློ་བདག་ལ་ཅ་ིཞགི་བྱ། །ཞསེ་དང༌།

འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁློར་བར་བདག་ལ་གནློད་པ་བྱས། །ད་ནི་འཁློན་རྣམས་དྲན་

བྱས་ཏེ། །ཁློད་ཀི་རང་སེམས་ངན་པ་གཞློམ། །ཞེས་སློགས་གསུངས་སློ། །

3.1.3 轉化惡緣為菩提道

罪滿情器時，惡緣成覺道。

當器世界的資源衰損、情世界的有情變得粗鄙而造下各種

傷害性的惡業，引生大量的苦果時，行者應將如此襲來的惡緣

轉為菩提道用。

3.1.3.1 透過世俗菩提心

報應皆歸一

總之，當我們遇到身體的病苦、心裡的鬱悶、他人的誹謗和

敵人的損害等自己討厭的狀況時，不應外尋他人來負責，認為：

「就是他在傷害我！」實際上，是我們那將無我視為我而執著的

心，從無始輪迴以來直至今日，但求己利所造下的各種不善業，

它們的果報才引發了這些痛苦；所以，正確的心態是：「沒有他

人需要負責，正是我的我愛執要負責！我只要戰勝它即可！」

將一切法歸咎於我執上。《入菩薩行論》說：「世間諸災害、怖

畏及眾苦，悉由我執生，留彼何所為？」又說：「如是汝屢屢，

棄我令久苦。今憶宿仇怨，摧汝自利心。」


ཀུན་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བར་བསློམ། །

ཞེས་པས། སྤིར་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པ་ནི་ཡུལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བསེན་པར་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་

མེད་པས་བྱང་ཆུབ་འདློད་པའི་གང་ཟག་ལ་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་བཀའ་དྲིན་མཉམ། ཁད་

པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་མར་མ་གྱུར་པ་གཅིག་ཀང་མེད་པས་དྲིན་ཆེ། ཡང་དགློས་གནློད་

བྱེད་ལ་སློགས་པ་འདི་རྣམས་བདག་གི་ཚོགས་བསགས་དང་སྒིབ་སྦློང་གི་གློགས་དང་དཔུང་གཉེན་

ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སམ་དུ་བསམ་ལ་གཏློང་ལེན་བསློམ། ཐ་ན་ཁི་དང་འབུ་སིན་ཡན་

ཆད་ལ་ཁློང་མི་ཁློ་བར་དངློས་སུ་ཕན་ཅི་ཐློགས་ལ་འབད། མི་ནུས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས། གནློད་

བྱེད་འདི་མྱུར་དུ་སྡུག་བསལ་དང་བལ། བདེ་བ་དང་ལན། སངས་རྒྱས་ཀི་གློ་འཕང་ཐློབ་པར་གྱུར་

ཅིག་སམ་པས་ངག་ཏུའང་བརློད། ཡང་ད་ཕིན་ཆད། བདག་གིས་དགེ་བ་ཅི་བྱེད་ཐམས་ཅད་འདིའི་

དློན་ཏུ་བྱའློ་སམ་དུ་སེམས་བསྐེད། ལྷ་འདྲེ་ལ། ཐློག་མ་མེད་པ་ནས་བདག་གིས་འདི་ལ་གནློད་པ་

བསྐལ་བས་གནློད་པ་བྱུང༌། ད་རེས་དེའི་ལན་ཏུ་ཤ་ཁག་ལ་སློགས་པ་སྦིན་ནློ་སམ་པས། གནློད་

བྱེད་དེའི་མདུན་ཏུ་རང་ལུས་བློས་བཏང་ལ། བདག་གི་ཤ་ཁག་ལ་སློགས་པ་གང་འདློད་ཁློད་ཀིས་

རློལ་ཅིག་ཅེས་བརློད་ཅིང༌། བློས་ལིངས་ཀིས་བསྐྱུར་བས། གནློད་བྱེད་དེས་ཤ་ཁག་ལ་སློགས་པ་

ལློངས་སྤློད་པས་རྒྱུད་ཟག་མེད་ཀི་བདེ་བས་གང༌། བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་སྐེས་པར་བསློམ།

修一切大恩

概言之，一切有情，是想要成佛者在成佛之途上，不可或

缺的對境；所以，對於想要覺悟的人來說，有情和佛陀二者的恩

德相等。特別是沒有一位有情不曾做過我們的父母，所以其恩

德更是廣大！具體來說，迫害等行為是我們集資淨障的幫手、

友軍，其恩德更是無比之大！

行者應當抱持這樣的心態，而修持取捨，乃至對一隻狗、

一條蟲以上的有情，都不起瞋心並盡力去利益他們。

如果做不到的話，至少也要心想、口誦：「願一切有情快

速遠離受害之痛苦、得到快樂，成就佛果！」並心想著自己此後

所造的一切善行都是為此人所造，如此發心。

對於鬼神的態度應是：「我無始以來曾傷害他，所以這是

他的報復；這次，我應該以自己的血、肉來作為回贈。」並觀想

將自己的色身送給為害的鬼神，口中說出：「請享用我的血、肉

等任何你想要的東西。」接著切換角度，觀想為害者在享用了血

肉之後，內心充滿了無漏之安樂，生起了兩種菩提心。


ཡང༌། བདག་གཉེན་པློ་དང་བལ་ནས་ཉློན་མློངས་པ་སྐེས་པ་མ་ཚོར་བ་ལ། གནློད་བྱེད་འདིས་སྦྲན་

པས་འདི་བ་མའམ་སངས་རྒྱས་ཀི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ངེས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སྦློང་བའི་

བསྐུལ་མ་བྱས་པས་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སམ་དུ་བསམ། ཡང༌། ནད་དང་སྡུག་བསལ་བྱུང་ན། འདི་

མ་བྱུང་ན་བདག་ཚེ་འདིའི་བྱ་བས་གཡེངས་ཏེ་ཆློས་མི་དྲན་པར་འདུག །འདིས་ཆློས་དྲན་ཏུ་བཅུག་

པས་བ་མ་དཀློན་མཆློག་གི་ཕིན་ལས་ཡིན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སམ་དུ་ཞེ་ཐག་པ་ནས་བསམ། མདློར་ན་

རང་དློན་སྒྲུབ་པའི་བསམ་སྦློར་སུ་ལ་ཡློད་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་ཁིམ་པ་ཡིན་ཅིང༌། གཞན་དློན་སྒྲུབ་པའི་

བསམ་སྦློར་སུ་ལ་ཡློད་པ་དེ་ཆློས་པ་ཡིན་པས། གང་རི་ཐང་པའི་ཞལ་ནས། ངས་ཇི་ཙམ་གི་ཆློས་

ཟབ་མློ་ཞིག་ཞལ་ཕེ་སེ་བལྟས་ཀང་སྐློན་ཐམས་ཅད་རང་གི་ཡིན་པར་འདུག །ཡློན་ཏན་ཐམས་ཅད་

ཇློ་བློ་སེམས་ཅན་གི་ཡིན་པར་འདུག །དེའི་གནད་ཀས་ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་གཞན་ལ་སྦིན། གློང་དང་

བུབ་ཀ་རང་གིས་ལེན་པ་འདི་མིན་པ་གློ་རྒྱུ་མེད་གསུངས།


འཁྲུལ་སྣང་སྐུ་བཞིར་ལྟ་བ་ཡི། །སློང་ཉིད་སྲུང་བ་བ་ན་མེད། །

ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྤིར་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དང༌། སློས་རྐེན་ངན་དེའང་རྨི་ལམ་དུ་མེས་འཚིག་པའམ་

ཆུས་ཁེར་ནས་ཉམ་ཐག་པ་ལྟར། རང་སེམས་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་མི་བདེན་པ་ལ་བདེན་པར་བཟུང་

བ་སེ། སྣང་ཡང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ཐག་བཅད།

或者，應當想：「在我的對治失去作用，沒有察覺到煩惱

出現時，此為害者無疑是上師或佛的化身，為了鼓勵我們發起

菩提心而來，恩德極大！」

當身上出現病苦時，應當肯定地想：「若無這些病苦，我

就會讓此生放逸、忘記佛法，這分病苦讓我想起佛法，必然是上

師與三寶的事業，恩德極大！」

總之，任何人都具有凡夫的自利之想，只有行者才具有成

辦利他的心態，所以朗日唐巴曾說：「依我看，再深奧的法門，

都是在強調：一切缺點源自自我，一切功德來自尊貴有情；既然

如此，我們自然應該佈施勝利、領受虧損。如此而已。」

3.1.3.2 透過勝義菩提心

迷境觀四身，空護為最上。

一切的顯像、特別是當下的這個惡緣，都不過是迷惑我們

自心的顯像罷了，毫無真實；但我們卻將它視為實有，好比在夢

中因為火災或水災而難過一般。認定「唯有顯現，無絲毫真實」


སྣང་ཙམ་དེ་འཛིན་མེད་ཀི་ངང་ལ་བཞག་པས། ངློ་བློ་སློང་པ་ཆློས་སྐུ། རྣམ་པ་གསལ་བ་སྤྲུལ་སྐུ།

དེ་གཉིས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ལློངས་སྐུ། དེ་རྣམས་དབྱེར་མེད་ངློ་བློ་ཉིད་ཀི་སྐུ་སེ། སྐེ་འགག་གནས་

གསུམ་ངློས་བཟུང་དང་བལ་བའི་ངང་ལ་མཉམ་པར་འཇློག་པ་ནི། སྐུ་བཞི་ངློ་སྤློད་ཀི་གདམས་ངག །ལྟ་

བའི་གློ་ཆ། སློང་ཉིད་ཀི་སྲུང་འཁློར་ཅེས་འཁྲུལ་སྣང་གཅློད་པའི་མན་ངག་བ་ན་མེད་པའློ། །

གསུམ་པ་ནི།

སྦློར་བ་བཞི་ལན་ཐབས་ཀི་མཆློག །

ཅེས་གསུངས་ཏེ། དེའང་ཚོགས་བསགས་པའི་སྦློར་བ། སིག་པ་བཤགས་པའི་སྦློར་བ། ལྷ་འདྲེ་ལ་

གཏློར་མ་སྦིན་པ། མཁའ་འགློ་ཆློས་སྐློང་ལ་མཆློད་གཏློར་འབུལ་བའི་སྦློར་བ་བཞི་དང་ལན་པ་ནི།

རྐེན་ངན་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་རྣམས་ཀི་མཆློག་ཡིན།

དེ་ལ་དང་པློ་ནི། བདག་འདློད་པ་བདེ་བ་འདློད་ཀང༌། འློང་བ་སྡུག་བསལ་ཁློ་ན་འློང་བ་འདིར་སྡུག་

བསལ་གི་རྒྱུ་སིག་པ་སློངས། བདེ་སྐིད་ཀི་རྒྱུ་ཚོགས་སློགས་ཤིག་པའི་བརར་འདུག་པས་དེ་ལྟར་

བྱའློ་སམ་པས། བ་མ་དཀློན་མཆློག་ལ་མཆློད་པ། དགེ་འདུན་ལ་བསེན་བཀུར། འབྱུང་པློའི་གཏློར་

མ། མར་མེ་སཱཙྪ་ཕག་བསློར་སློགས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གི་ཚོགས་གསློག་ཅི་འགྲུབ་དང༌།

སྐབས་འགློ་སེམས་བསྐེད། ཁད་པར་ཡན་ལག་བདུན་པ་དང་མཎྜལ་ལ་འབད།

後，將此顯像放下於無執著的狀態中。其體性空即是法身，表相

明即是化身，體相的雙運即是報身，前三者的無異則是體性身；

將它們平等地放在超越生、住、滅之指認的境界，此即直指四身

之口訣，又名為「正見鎧甲」、「空性護輪」是斬斷幻象的無上

教授。

3.1.3.3 透過特別的修行

四行勝方便

集資加行、懺罪加行、施食鬼神加行和供養空行護法加行，

即是以惡緣為道的四種最勝方便。

一、聚資加行

心想：「我們想要的都是快樂，但引來的卻只有痛苦；現在

既然有斬斷苦因―惡業和累積樂因―資糧的方法，我應當

投入其中。」並努力投入於供養上師與三寶，侍奉僧伽，為餓鬼

施食，點燈、印塔、禮拜、轉繞等身語意三門的集資行為中，更

應投入於皈依發心，特別是七支供養和獻曼達中，乃至唸誦《盡


བདག་ན་བ་ལེགས་ན་ན་བར་བྱིན་གིས་བརབ་ཏུ་གསློལ། སློས་པ་ལེགས་ན་སློས་པར་བྱིན་གིས་

བརབ་ཏུ་གསློལ། ཤི་བ་ལེགས་ན་ཤི་བར་བྱིན་གིས་བརབ་ཏུ་གསློལ། ཞེས་རེ་དློགས་འགློག་པའི་

གསློལ་བ་གདབ་བློ། །

གཉིས་པ་ནི། འདུན་པ་སར་ལྟར་ལ། སར་བྱས་ཀི་སིག་པ་ལ་འགློད་པ་རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་

སློབས། ཕིན་ཆད་སློག་ལ་བབ་ཀང་མི་བྱེད་སམ་པ་ཉེས་པ་ལས་ལློག་པའི་སློབས། དཀློན་མཆློག་

ལ་སྐབས་སུ་འགློ་ཞིང་སེམས་བསྐེད་པ་རྟེན་གི་སློབས། སློང་པ་ཉིད་བསློམ་པ་དང༌། གཟུངས་

སགས་ཁད་པར་ཅན་ཟློས་པ་སློགས་གཉེན་པློའི་སློ་དྲུག་ལ་འབད་ཅིང་རེ་དློགས་འགློག་པའི་

གསློལ་འདེབས་བྱེད་པ་གཉེན་པློ་ཀུན་ཏུ་སྤློད་པའི་སློབས་བཞི་པློ་ཚད་དུ་ལློངས་པར་བྱ།

གསུམ་པ་ནི། གནློད་བྱེད་ལ་གཏློར་མ་སྦིན། ཁེད་ཀིས་སར་བདག་གི་ལན་ཆགས་བསག་ཏུ་ཕིན་

ཅིང་བུ་ལློན་ཁེར་བར་བྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། ད་དུང་བདག་བརག་པར་མཛད་དུ་གསློལ།

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་སྡུག་བསལ་མི་འདློད་པ་ནད་བྱུར་ཆགས་ཉམ་ང་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་

སིན་པར་མཛད་དུ་གསློལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསལ་དང་བལ་བར་མཛོད་ཅིག །ཅེས་

ཕིན་ལས་བཅློལ། དེ་ལྟར་མི་ནུས་ན། གཏློར་མ་བཏང༌། བྱམས་སིང་རེ་གཏློང་ལེན་བསློམ་ལ། ངས་

ཁློད་ལ་འཕལ་དང་ཡུན་ཏུ་གང་ཕན་པ་བྱ་ཡིས། ངའི་ཆློས་ཀི་བར་ཆད་མ་བྱེད་ཅིག །ཅེས་བཀའ་

བསློས།

བཞི་པ་ནི། ཆློས་སྐློང་ལ་གཏློར་མ་འབུལ། ཆློས་སྒྲུབ་པའི་འགལ་རྐེན་ཞི་བ་དང༌། མཐུན་རྐེན་འགྲུབ་

པའི་ཕིན་ལས་བཅློལ། ཁད་པར་གློང་སློས་རེ་དློགས་འགློག་པའི་གསློལ་འདེབས་བྱའློ། །རྐེན་གློ་

བུར་བ་ལམ་དུ་སླློང་བའི་ཕིར། །

除期盼祈請文》：「若病最妙願得病，若起最妙願得起，若死最

妙願得死。」

二、懺罪加行

心態如前，經由悔恨過去惡行的悔過力，立誓未來就算生

命有難也不再造惡的斷惡力，皈依三寶與發菩提心等所依力，

以及投入於禪修空性、唸誦特別的咒語等六門對治，並唸誦《盡

除期盼祈請文》的對治力；行者應當具備以上四力來懺悔罪業。

三、向為害的鬼神佈施糰食，並囑托事業：「感謝你來討

我過去欠你的債，現在請毀了我吧！請讓一切有情的痛苦、不

堪與悲戚都成熟在我身上！請讓一切有情超越痛苦！」

如果無法如此，至少要在佈施糰食後修持慈心、悲心和取

捨法，並囑托：「我會在此刻、在未來都盡量利益您，請不要阻

礙我修行。」

四、向護法獻上糰食，囑託令修法障礙平息、順緣成就的

事業，特別是要唸誦上述的《盡除期盼祈請文》。


འཕལ་ལ་གང་ཐུག་བསློམ་དུ་སྦང༌། །

ཞེས་པས། གློ་བུར་དུ་ན་ཚ་གདློན་བགེགས་ཉློན་མློངས་པ་སློགས་རང་ལ་བྱུང་བའམ་གཞན་ལ་མི་

འདློད་པས་གཙེས་པ་མཐློང་ན་གཏློང་ལེན་ཁློ་ན་བྱའློ་སམ་པ་དང༌། དགེ་བ་སློགས་རང་གི་བསམ་

སྦློར་ལེགས་པ་ཀུན་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདི་བས་ཀང་ཆེས་ལྷག་པའི་ཆློས་ཀི་བྱ་བ་ལ་ངང་

གིས་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག་སམ་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྐིད་པ་བྱུང་ནའང་དེ་བཞིན་ཏུ་སྦར། གལ་ཏེ་

རྣམ་རྟློག་ངན་པ་སྐེ་བའམ། དབང་མེད་དུ་བྱ་བ་ངན་པ་ལ་འཇུག་དགློས་པ་བྱུང་ན། སེམས་ཅན་

ཐམས་ཅད་ཀི་རྣམ་རྟློག་ངན་པའམ། བྱ་བ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་འདི་ལ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག་

སམ་དུ་བསམ། མདློར་ན་ཟ་ཉལ་འགློ་འཆག་སྤློད་ལམ་ཅི་བྱེད་ཀང་གཞན་ཕན་གི་བསམ་པས་ཟིན་

པར་བྱས་ནས། འཕལ་ལ་རྐེན་བཟང་ངན་གང་ཐུག་ཀང་བློ་སྦློང་གི་བསློམ་ཁློ་ནར་སྦང་བར་བྱའློ། །

༈ བཞི་པ་ཚེ་གཅིག་གི་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ནས་བསན་པ་ལ་གཉིས། ཚེ་འདིར་ཇི་ལྟར་བྱ་བ་དང༌། འཆི་

ཀར་ཇི་ལྟར་བྱ་བའློ། །དང་པློ་ནི།

མན་ངག་སིང་པློ་མདློར་བསྡུས་པ། །སློབས་ལྔ་དག་དང་སྦར་བར་བྱ། །

ཞེས་པ་སེ། དམ་པའི་ཆློས་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་མན་ངག་ཟབ་དགུ་གཅིག་དྲིལ་ཉམས་ལེན་གནད་

འགག་མདློར་བསྡུ་ན་སློབས་ལྔ་སེ།

所欲修道用

為了將日常生活中出現的機遇導入道上，日常生活中無論

是自己遇到、或是看到他人受到疾病、魔擾、煩惱等所苦時，都

應修持取捨法。當自己發起善心等念頭時，要祈願：「願一切有

情能進入比我這個念頭更殊勝的善法中！」感到安樂時也應如

此祈願。如果心中出現惡念、或不得已要造下惡行時，應祈願：

「願一切有情的惡念和惡行都被我此行所吸收！」

總之，無論在飲、食、行、住等一切行為時，都應懷抱著利

他的念頭，無論遇到善惡等任何因緣，都應導入修心禪修中。

3.1.4 濃縮終生之修持

3.1.4.1 在生的作法

總攝竅訣要，應修習五力。

修持正法的深奧口訣濃縮於一處，如此的竅訣精要共有

五力：


དང་པློ་འཕེན་པའི་སློབས་ནི། དུས་འདི་ནས་བཟུང་སེ་སངས་མ་རྒྱས་ཀི་བར་དང༌། ཁད་པར་མ་

ཤིའི་བར་དང༌། སློས་སུ་ལློ་འདི་དང་ཟ་བ་འདི། ཡང་སློས་དེ་རིང་ནས་སང་གི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀི་

སེམས་གཉིས་དང་གཏན་ནས་མི་འབལ་བར་བྱའློ། །ཞེས་བློའི་འཕེན་པ་དྲག་པློ་བཏང༌།

གཉིས་པ་གློམས་པའི་སློབས་ནི། སྤློད་ལམ་མམ། དགེ་སིག་ལུང་མ་བསན་གི་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ལ་

འཇུག་གི་འདུག་ཀང་དྲན་ཤེས་ཀིས་ཀིག་གིས་བཟུང་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་མ་བལ་བར་

ཡང་དང་ཡང་དུ་སྦང་བ་སེ། མདློར་ན་དགེ་སྦློར་གི་གཙོ་བློ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་བསླབ་པའློ། །

གསུམ་པ་དཀར་པློའི་ས་བློན་གི་སློབས་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་སྐེ་བ་དང་འཕེལ་བའི་དློན་ཏུ་དགེ་

བ་ལ་ཆློག་ཤེས་མེད་པར་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དགེ་བ་ལ་རྟག་ཏུ་འབུངས་པའློ། །

བཞི་པ་སུན་འབྱིན་པའི་སློབས་ནི། བདག་གཅེས་འཛིན་གི་རྣམ་རྟློག་ནམ་བྱུང་བ་ན། སར་ཡང་ཐློག་

མ་མེད་པ་ནས་འཁློར་བར་འཁམས། སྡུག་བསལ་སྣ་ཚོགས་མྱློང་བ་ཁློད་ཀིས་ལན།

一、牽引力

行者應發起強烈的心態作為牽引：「從此刻起乃至成佛，

特別是乃至未死，尤其是乃至今年終、本月終，更針對於從今天

到明天之間，我絕對不離開兩種菩提心。」

二、串習力

日常的一切行為，或是將投入善、惡、無記等任何行為時，

都應該有正知、正見的監視，再再提醒自己不離於修持兩種菩

提心。概言之，善行的核心就是修持菩提心。

三、白種力

為了生起、增長菩提心，行者應對善法毫無饜足，長期將

身語意三門浸到善法中。

四、拔除力

一旦內心生起我愛執，應當心想：「我無始以來輾轉輪迴、

感受無邊痛苦，都是因為你！今生的一切罪惡和苦痛，也都是


ཚེ་འདིར་ཡང་སིག་པ་སྡུག་བསལ་ཇི་སེད་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་འདི་ཁློ་ནས་ལན། ད་ཡང་ཁློད་དང་

འགློགས་ན་སྐིད་མེད། ད་རེས་འདི་ཅི་བརག་ཅི་ཐུལ་བྱ་དགློས་སམ་པས་བདག་འཛིན་གི་རྣམ་རྟློག་

རྒྱངས་ཀིས་སང་བའློ། །

ལྔ་པ་ནི་སློན་ལམ་གི་སློབས་ནི། དགེ་སྦློར་གང་བྱེད་ཀི་གཤམ་དུ། སྤིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་

བདག་ཁློ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀི་ས་ལ་འདྲེན་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །ཁད་པར་དུས་འདི་ནས་སངས་

རྒྱས་མ་ཐློབ་ཀི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་རིན་པློ་ཆེ་རྣམ་པ་གཉིས་རྨི་ལམ་དུའང་མི་བརེད་ཅིང་

གློང་ནས་གློང་དུ་འཕེལ་བར་ཤློག་ཅིག །རྐེན་ངན་ཅི་བྱུང་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀི་གློགས་སུ་ཁེར་

ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །ཅེས་ཞེ་ཐག་པ་ནས་གདབ་ཅིང༌། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དེའི་དློན་དུ་བསློ་བར་

བྱའློ། །

གཉིས་པ་ཆློས་འདིའི་ལུགས་ཀི་འདའ་ཁ་མའི་གདམས་ངག་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཅེ་ན།

ཐེག་ཆེན་འཕློ་བའི་གདམས་ངག་ནི། སློབས་ལྔ་ཉིད་ཡིན་སྤློད་ལམ་གཅེས། །

ཞེས་པ་སེ། ཆློས་འདི་ལ་སྦངས་པའི་གང་ཟག་འཆི་ངེས་པའི་ནད་ཀིས་ཐེབས་པའི་ཚེ། དང་པློར། ཡློ་

བྱད་ཅི་ཡློད་པ་ཐམས་ཅད་སྤིར་བ་མ་དཀློན་མཆློག་སློས་རང་ཉིད་ཕན་ཡློན་འདི་རང་ཆེས་སམ་པའི་

ཕློགས་སུ་བཏང་ལ་ཆགས་ཞེན་འཁི་བ་སྤུ་རྩེ་ཙམ་མེད་པར་བྱེད་པ་དཀར་པློའི་ས་བློན་གི་སློབས།

源自於你。如果再跟你為伴，必然毫無安樂，所以應當盡量地摧

毀、調伏。」而遠離我愛執。

五、祈願力

造作任何善業的同時，應發自內心的祈願：「願我一人即

能引領一切有情到達佛地！特別是今起直至未成佛前，願夢中

也不忘二種菩提心，令其進步增長。願任何惡緣的到來，都能轉

為菩提心的助伴。」將一切善業都迴向於此目標。

3.1.4.2 臨終的作法

大乘死教言，五力重威儀。

修持此法的行者在死亡到來時：

一、白種力

要毫無貪戀地將剩下的所有財物都供養給上師三寶，特別

是曾大力利益自己的對象。


ནུས་ན་ཡན་ལག་བདུན་པ་འབུལ། མི་ནུས་ནའང་བདག་གི་དུས་གསུམ་དུ་བསགས་པའི་དགེ་བའི་

རྩ་བ་ཇི་ཡློད་པའི་མཐུས། བདག་སྐེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་རིན་པློ་ཆེ་མི་བརེད་ཅིང་

སྦངས་ནས་གློང་དུ་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག །ཆློས་འདི་སློན་པའི་བ་མ་ཡང་དག་པ་དང་མཇལ་བར་

གྱུར་ཅིག །དེ་ལྟར་འགྲུབ་པ་བ་མ་དང་དཀློན་མཆློག་རིན་པློ་ཆེས་བྱིན་གིས་བརབ་ཏུ་གསློལ། ཞེས་

ཡིད་རྩེ་གཅིག་པས་སློན་པ་སློན་ལམ་གི་སློབས་དང༌། བདག་གཅེས་འཛིན་འདིས་སྐེ་བ་གངས་མེད་

པར་སྡུག་ཏུ་བཅུག །ད་རེས་ཀང་འཆི་བའི་སྡུག་བསལ་མྱློང༌། དློན་དམ་པར་བདག་དང་སེམས་

མ་གྲུབ་པས་འཆི་རྒྱུ་མེད། ནའློ་འཆིའློ་བསམ་པའི་བདག་འཛིན་ཁློད་ཅི་ནས་བརག་པར་བྱའློ་སམ་

པ་སློགས་སུན་འབྱིན་པའི་སློབས་དང༌། འཆི་ཁ་དང་བར་དློ་དང་སྐེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀི་

སེམས་རིན་པློ་ཆེ་རྣམ་པ་གཉིས་དང་མ་བལ་བར་བྱའློ་སམ་པ་འཕེན་པའི་སློབས་དང༌། སར་བསློམ་

པའི་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་གསལ་འདེབས་པ་ནི་གློམས་པའི་སློབས་ཡིན་པས།

二、發願力

可以的話修持七支供養，不行的話也要至心發願：「願我

三時所造一切善根，令我生生世世不忘大寶菩提心，修持此心

而得增長！願能值遇教授此法之真實上師！願上師三寶加持此

願成就！」

三、拔除力

心想：「我愛執令我無量世來都掉入痛苦中，現在更被死

苦所逼；勝義上來看，我和心都是不存在的，故無死亡可言。所

以，想著『病苦』、『死苦』等我執念，你消失吧！」

四、牽引力

心想「死時、中陰時、再生時，我都不要離開兩種大寶菩

提心」而為導引。

五、串習力

練習上述的兩種菩提心。


གཙོ་བློར་དེ་དག་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་ཞིང༌། གློགས་སུ་སྤློད་ལམ་ཡང་གཅེས་ཏེ་ལུས་གནད་ཆློས་བདུན་

ནམ། མི་ནུས་ན་གཞློག་གཡས་འློག་ཏུ་བཅུག །ལག་པ་གཡས་པ་འགམ་པར་བརྟེན་པའི་མཐེའུ་

ཆུང་གིས་སྣ་བུག་གཡས་བཀག །རླུང་གཡློན་ནས་རྒྱུ་བར་བྱས་ལ་བྱམས་སིང་རེ་སློན་ཏུ་འགློ་བས་

རླུང་འགློ་འློང་དང་སྦར་ཏེ་གཏློང་ལེན་སྦང༌། དེའི་རེས་ལ་འཁློར་འདས་སྐེ་འཆི་ལ་སློགས་པ་

ཐམས་ཅད་སེམས་སྣང་ཡིན། སེམས་ཉིད་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ཤེས་པའི་ངང་དུ་བློས་ཅིར་

ཡང་མི་འཛིན་པར་བཞག །དེ་དག་གི་ངང་ལ་དབུགས་འགློ་ནུས་པར་བྱའློ། །འཆི་ཁའི་གདམས་

ངག་འུད་ཆེ་བ་མང་སེ་འདི་ལས་ངློ་མཚར་བ་མེད་གསུངས། འགློན་བུ་མ་ཉམས་པའི་བསེག་ཐལ།

རློ་ཁབ་ལེན་གི་ཕེ་མ་གཉིས་སྦྲང་སྨློན་ལ་སྦར་བ་སྤི་བློར་བྱུག་པའང་རས་ཀི་འཕློ་བའི་མན་ངག་ཡིན་

ནློ། །

༈ ལྔ་པ་བློ་འབྱངས་པའི་ཚད་བསན་པ་ནི།

ཆློས་ཀུན་དགློས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུས། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཆློས་ཐམས་ཅད་ཀི་དགློས་པ་ནི་བདག་འཛིན་འདུལ་བ་གཅིག་

པུར་འདུས་པས། ཆློས་བྱས་བཞིན། བློ་སྦློང་བསློམ་བཞིན་བདག་གཅེས་འཛིན་ཇེ་ཆུང་དུ་འགློ་

དགློས། བདག་འཛིན་གི་གཉེན་པློར་མ་སློང་ན་ཆློས་བྱས་ཚད་དློན་མེད་དུ་སློང་བ་ཡིན། ཆློས་ཆློས་

སུ་འགློ་མི་འགློའི་རྩ་བ་འདི་ལ་ཐུག་པས། འདི་ཆློས་པ་སང་ལ་འཇལ་བའི་རྒྱ་མ་ཡིན་གསུངས།

行者應當專注於上述的五力及重視相關的威儀，可以的話

以七支坐姿、不行的話則右脅而臥，右手掌打開並以小指按住

右鼻孔，只用左鼻孔呼吸；在修持慈心、悲心後，搭配呼吸來修

持取捨法。

接著，在認識到「有寂、生死等一切都是心的顯像，心性

毫無實體。」的狀態下，心無執著地放著，迎接死亡。

據說，臨終的重要口訣很多，但沒有比上述更為殊勝者。

至於將燜燒過的貝殼與磁石二者磨成粉，並混入蜂蜜製成塗劑

並塗在梵穴來促成往生，則是有形之頗瓦法的教授。

3.1.5 修心有成之徵兆

諸法攝一要

大、小乘的一切修行，目的都只是為了調伏我執。所以，

修行、修心者，我愛執應該越來越微弱；如果修行不能對治我

執，那一切的修持都毫無意義。法是否入法中即取決於此，因此

祖師認為，這是檢視一位修行者合格與否的標準。


དཔང་པློ་གཉིས་ཀི་གཙོ་བློ་བཟུང༌། །

ཞེས་པ་ནི། གཞན་དག་གིས་ཆློས་པ་ཚད་ལན་ཏུ་མཐློང་བ་ཡང་དཔང་པློ་ཡིན་མློད་ཀི། རང་བློ་ལློག་

གྱུར་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པས་མི་རྟློགས། སྤློད་ལམ་ལེགས་པ་སྣ་རེས་ཀང་མགུ་བར་སིད། རང་སེམས་

རང་གིས་མ་ཁེལ་བ་ཞིག་རྟག་ཏུ་བྱུང་ན་བློ་སྦངས་པའི་རྟགས་ཡིན་པས། གཞན་གི་དཔང་པློ་ལ་

ཆགས་མི་འཇློག་པར། རང་སེམས་ཀི་དཔང་པློ་གཙོ་བློར་བཟུང་ངློ༌། །

ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་རྒྱུན་ཏུ་བརྟེན། །

ཞེས་པ་ནི། རྐེན་ངན་སྡུག་བསལ་ཅི་བྱུང་ཡང་འཇིགས་སྐྲག་ཡིད་མུག་ནམ་ཡང་མི་སྐེ་བར། བློ་

སྦློང་གི་གློགས་སུ་སློང་ནས་ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་པ་དང་རྒྱུན་ཏུ་འགློགས་པ་ནི་བློ་འབྱངས་པའི་

ཚད་ཡིན་པས། རྐེན་ངན་གང་བྱུང་ཡང་དེ་ལ་དགའ་བ་བསློམ་ནས། དེའི་སེང་དུ་གཞན་གི་རྐེན་ངན་

ཐམས་ཅད་ཀང་དགའ་བཞིན་ཏུ་ལེན་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱའློ། །

ཡེངས་ཀང་ཐུབ་ན་སྦངས་པ་ཡིན། །

ཞེས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་རྩལ་ཅན་དེ་ཡེངས་ཀང་རྟ་ལས་མི་ལྷུང་བ་ལྟར་གློ་བུར་དུ་རྐེན་ངན་བྱུང་བ་

ན། ཆེད་གཏད་དྲན་པས་མ་བཟུང་ཡང་རྐེན་ངན་དེ་ཉིད་བློ་སྦློང་གི་གློགས་སུ་འགློ་ཐུབ་ན་འབྱངས་

པ་སེ། དག་གཉེན་གནློད་བྱེད་བདེ་སྡུག་ཅི་སྣང་ཐམས་ཅད་ཀི་སེང་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་

རྩློལ་མེད་ལྷང་ལྷང་སྐེ་བའློ། །

二證取上首

他人雖然也能驗證我們是否為合格的行者，但是內心實不

足為外人所知、表面的良好表現也可能是虛偽的，所以當我們

能夠長時毫無羞愧地面對自心，這才是修心有成的徵兆。因此，

我們不應過度顧慮他人的驗證，而要由自己為自心作證。

恆當依歡喜

遇到任何的惡緣與痛苦時，內心毫不生起恐懼與悲傷，反

而能讓它們轉為修心的助緣，時常保持安樂，這是修心有成的

徵兆。對任何的惡緣禪修歡喜，並進一步地歡喜承受他人的所

有惡緣，是行者應當修習的法門。

能散即圓滿

騎士分心時也不會墜馬，同理：當惡緣突然來襲，就算不

刻意用力提起正念，也能將此惡緣轉為修心的助伴，這也是修

心有成之徵兆。這樣的人不論面對親友、利害、苦樂，都能悠然

出生兩種菩提心。


བཞི་པློ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱློངས་ཤིང་གནད་དུ་སློང་བའི་རྟགས་ཡིན་གི། སྦང་མི་དགློས་པའི་

རྟགས་ཡིན་ཟེར་བ་མིན་པས། སངས་མ་རྒྱས་ཀི་བར་དུ་གློང་འཕེལ་ལ་བསླབ་བློ། །

༈ དྲུག་པ་བློ་སྦློང་གི་དམ་ཚིག་ནི།

སྤི་དློན་གསུམ་ལ་རྟག་ཏུ་བསླབ། །

ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྤི་དློན་གསུམ་ནི། བློ་སྦློང་ཁས་བངས་དང་མ་འགལ་བ་སེ། སློ་ཐར་བྱང་སེམས་

སགས་ཀི་བསླབ་པ་ཕ་མློ་ཚུན་ཆད་རང་གིས་གང་བངས་པ་ལ་ཉེས་ལྟུང་གི་དྲི་མས་མ་གློས་པ་དང༌།

ཐློར་ཆློར་མ་ཤློར་བ་སེ། བདག་གཅེས་འཛིན་མེད་པ་གཞན་གིས་གློ་རུ་རེ་བས། ལྷ་རྟེན་བཤིག་

པ། ཤིང་གཉན་གཅློད་པ། ཆུ་གཉན་དཀྲུགས་པ། མཛེ་སྤང་དང་འགློགས་པ་སློགས་ཐློ་ཆློའི་སྤློད་པ་

སངས་ཏེ་རྣམ་ཐར་གཙང་སིང་ངེ་བར་བྱ་བ་དང༌།

上述四種狀況，是行者修持菩提心有所成的徵兆；並不是

說這樣的人就不需要持續修心，修心是必須持續修持，直至成

佛的事。

3.1.6 修心之誓言

恒學三總義

所謂的三總義，指的是：

一、不違背修心誓言

不讓自己所求受的別解脫戒、菩薩戒或密咒戒等戒律之任

何細微學處，受到惡墮罪的污染。

二、不狂妄

為了讓他人知道自己毫無我愛執，而刻意的摧毀神像，擾

亂樹神或水神等狂妄的行徑，都應該是要避免的，理應保持清

淨的威儀。


ཕློགས་རེར་མ་ལྷུང་བ་སེ། མིའི་གནློད་པ་བཟློད་ཀང་ལྷ་འདྲེའི་གནློད་པ་མི་བཟློད་པ་དང༌། དེ་གློ་

ལློག་པ་དང༌། གཉེན་ལ་བཟློད་དག་ལ་མི་བཟློད་པ་དང༌། དེ་རྣམས་ལ་བཟློད་ཀང་ན་ཚ་སློགས་སྡུག་

བསལ་ལ་མི་བཟློད་པ་དང༌། དེ་ཐམས་ཅད་བཟློད་ཀང་སྐིད་ཐློག་ཏུ་ཆློས་འཆློར་བ་སློགས་བློ་སྦློང་

ཕློགས་རེ་བ་སང་བ་དམ་ཚིག་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་བསླབ་པར་བྱའློ། །

འདུན་པ་བསྒྱུར་ལ་རང་སློར་བཞག །

ཅེས་པ་ནི། སར་རང་གཅེས་གཞན་མི་གཅེས་པའི་འདུན་པ་དེ་གློ་ལློག་ཏུ་བསྒྱུར་ལ་གཞན་དློན་ཁློ་

ནར་གཅེས་པར་བཟུང༌། བློ་སྦློང་ཐམས་ཅད་མངློན་ཚན་ཆུང་ལ་ས་ཆློད་ཆེ་བ་ཞིག་བྱ་དགློས་པས།

ཕིའི་སྤློད་ལམ་ཆློས་མཐུན་གི་གློགས་པློ་གཞན་རྣམས་དང་འདྲ་བར་རང་སློ་ཐུབ་པར་བཞག་ལ།

གཞན་གིས་མ་ཚོར་བར་རྒྱུད་སིན་པ་ཞིག་བྱའློ། །

ཡན་ལག་ཉམས་པ་བརློད་མི་བྱ། །

ཞེས་པས། གཞན་ལ་འཇིག་རྟེན་གི་སྐློན་ཞར་བ་གེན་པ་ལ་སློགས་པ་དང༌། ཆློས་ཀི་སྐློན་སློམ་པ་

ཉམས་པ་སློགས་མི་སན་པའི་ཚིག་མི་བརློད་པར་ཞི་དུལ་འཛུམ་དང་བཅས་པས་འཐད་ཅིང་ཡིད་ལ་

འབབ་པའི་ཚིག་བརློད་དློ། །

三、不片面

能夠忍受人類的危害卻不能忍受鬼神的迫害，或與此相

反，乃至能夠忍受親友卻不能忍受敵人，或是能夠忍受上述的

一切，卻不能忍受病苦；乃至能夠忍受一切逆境，卻在快樂時忘

記佛法等等。

避免上述的片面修心，是行者應當持續修習的誓言。

轉欲自穩重

扭轉過去自重輕他的我愛欲後，應當珍視他人，一切修心。

但其外在的行為，應該與其他同學法友一般自然，意指要

在他人不知的情況下成熟自心。

不應說缺陷

不與他人議論世間的各種過失、或是犯戒等修行上的不足

等惡語，應微笑、寂靜地說著柔軟語。


གཞན་ཕློགས་གང་ཡང་མི་བསམ་མློ། །

ཞེས་གཞན་ཕློགས་སེམས་ཅན་སྤི་དང༌། ཁད་པར་ཆློས་སློར་ཞུགས་པ་གང་གིའང་སྐློན་མི་བསམ་

སེ། སྐློན་མཐློང་བ་དེ་ང་རང་གི་སྣང་བ་མ་དག་པས་ལེན། ཁློང་ལ་དེ་འདྲ་མེད། སངས་རྒྱས་བཅློམ་

ལན་འདས་ལའང་སྐློན་ཏུ་མཐློང་བ་ཁ་ཅིག་བྱུང་བ་དང་འདྲ་སམ་དུ་བསམ་ལ། རང་བློ་སྐློན་ཅན་ཚར་

བཅད་པར་བྱའློ། །

ཉློན་མློངས་གང་ཆེ་སློན་ལ་སྦང༌། །

ཞེས་རང་རྒྱུད་ལ་ཉློན་མློངས་གང་ཆེ་བརྟག་ལ། ཐློག་མར་དེའི་སེང་དུ་ཆློས་ཐམས་ཅད་སྤུངས་ནས་

འདུལ་ཞིང་སྦང༌།

འབས་བུར་རེ་བ་ཐམས་ཅད་སངས། །

ཞེས་བློ་སྦློང་བསློམས་པས་ལྷ་འདྲེ་ཐུལ་དུ་རེ་བ་དང༌། རང་བཟང་པློར་མཐློང་དུ་རེ་བས་གནློད་ལན་

ཏུ་ཕན་གདགས་པ་སློགས་ཚུལ་འཆློས་ཡིན་པས་སང་སེ། མདློར་ན་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐིད་སན་གགས།

ཕི་མ་ལྷ་མིའི་བདེ་བ་རང་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐློབ་འདློད་སློགས་རང་དློན་ཡིད་བྱེད་ཀི་འབས་

བུ་ལ་རེ་བ་ཐམས་ཅད་སང་ངློ༌། །

全莫思他過

「他」包括一切有情、特別是修行者。行者應該避免思慮

他們的過失，一旦看到他人的過失，要知道「這是我自己的顯像

不清淨所致，他人並無這樣的問題；好比連佛陀都曾被有些人認

為是有過失的一般」，理應如此地調伏有缺陷的自心。

先淨重煩惱

觀察自心中哪種煩惱最重，並以一切法門針對此煩惱開始

調伏、修持。

斷一切果求

如果練習修心，希望能夠調伏鬼神、或是讓自己變得更好

等，這些期盼自己能夠得利的想法，都是過度的造作，理應避

免。總之，應當避免的包括：追求此生的安樂、名聲或是期盼來

生的人天安樂、個人解脫等個人利益果報。


དུག་ཅན་གི་ཟས་སང༌།

ཞེས་པ་ནི། དངློས་པློ་བདེན་འཛིན་དང༌། བདག་གཅེས་འཛིན་གིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་དགེ་

སྦློར་ཐམས་ཅད་ཁ་ཟས་དུག་ཅན་དང་མཚུངས་པས་སང་ལ། འཛིན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་བསླབ་བློ། །

གཞུང་བཟང་པློ་མ་བསེན།

ཞེས་པ་ནི། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་མི་གཞུང་བཟང་པློ་ཅན་དེས་ས་ཕློགས་དུས་ཚོད་ཇི་ཙམ་སློང་

ཡང་རང་ལ་ལྟློས་པའི་མི་བརེད་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་ཏུ། རང་ལ་གནློད་པ་བྱས་པ་ལ་འཁློན་ཏུ་བཟུང་

ནས་འཁློན་འཛིན་དེ་ལས་ནམ་ཡང་མི་ལློག་པ་དེ་སངས་ལ། གནློད་པའི་ལན་ཏུ་སླར་ཡང་ཕན་

འདློགས་པའི་བསམ་སྦློར་དང་ལན་པར་བྱའློ། །

ཤག་ངན་མ་རློད།

ཅེས་པ་ནི། སྤིར་གཞན་གི་མཚང་འབྲུ་བ་ལ་དགའ་བར་མི་བྱ། སློས་སུ་ཕ་རློལ་པློས་རང་ལ་ཚིག་

ངན་སྨྲས་པའི་ལན་དུ་གཞན་ལ་གནློད་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བ་མ་ཟད། ཉེས་པ་བྱུང་ནའང་འདིས་ལན་མི་

སྨྲ་བར་ནམ་ཡང་གཞན་གི་ཡློན་ཏན་བསགས་པ་ལ་བརྩློན་པར་བྱའློ། །

捨棄有毒食

基於執著事物為真實、或是我愛執為動機，所造的一切善

法，都如同有毒的食物一般，理應捨棄；行者應修學無執著的如

幻法門。

莫學重義氣

譬如說，重義氣的世間人，不論經過多久、隔了多遠，我

們都不會忘記他；如果用這樣的方式來記恨自己的仇人，瞋恨不

捨的話，是理應避免的。行者應以正面反饋之心態與行為來對

待迫害。

莫發粗惡語

不應樂於揭露他人的短處，特別是不應以惡語答覆他人對

我們說的惡口；就算被傷害了，也不應報復，反而應持續地讚揚

其功德。


འཕང་མ་བསྒུག །

ཅེས་པས། གཞན་གི་གནློད་པ་བྱས་པ་ཞེ་ལ་བཞག་ནས་ལློ་མང་པློ་ལློན་ཀང་མ་བརེད་པར་གནློད་

ལན་འཁློལ་བའི་འཕང་བྱུང་དུས་གནློད་སྐེལ་བ་དེ་སང་ནས་གནློད་ལན་ཕན་གང་ཐློགས་བཏགས་པ་

སེ། གདློན་གི་གནློད་པ་ལྟ་བུ་ལའང་གནློད་འཛིན་མི་བྱ་བར་བྱམས་སིང་རེ་འབའ་ཞིག་བསློམ།

གནད་ལ་མི་དབབ།

ཞེས་མིའི་སྐློན་མཚང་ནས་འབྲུ་བ་སློགས་གནད་ལ་བཀར་བའི་ཚིག་དང༌། མི་མ་ཡིན་པའི་སློག་

སགས་འདྲེན་པ་སློགས་གཞན་སེམས་ལ་ཟུག་རྔུ་སྐེད་པའི་ཚིག་མི་བརློད།

མཛོ་ཁལ་གང་ལ་མི་འབྱློ།

ཞེས་པས། རང་ལ་བབ་པའི་ཁག་ངན་གཞན་ལ་བསྐུར་བ་དང༌། རང་ཐློག་བབ་པའི་བྱ་དཀའ་བ་

གཡློ་སྒྱུས་གཞན་གི་སེང་དུ་བསྒྱུར་ན། མཛོའི་རྒྱབ་ཁལ་གང་ལ་བྱློ་བ་ལྟ་བུ་སེ་དེ་ལྟར་མི་བྱ།

མགློགས་ཀི་རྩེ་མི་གཏློད།

ཅེས་རྟ་རྒྱུགས་པའི་ཚེ་སུ་མགློགས་ལ་བློ་རྩེ་གཏློད་པ་བཞིན་ཆློས་པ་འདྲ་འདྲའི་ནང་དུ་རེད་བཀུར་

སན་གགས་སློགས་རང་ལ་ལྷག་པར་འློང་དུ་རེ་བ་དང༌། ཟང་ཟིང་གི་རེད་པ་ཐློབ་པའི་ཐབས་སྣ་

ཚོགས་ལ་བརྩློན་པའི་བསམ་སྦློར་སངས་ཏེ།

勿候險阻處

如果因為他人的迫害，而將其深深地記在心中長達數年而

不願放棄，打算抓到機會就要報復，這樣的念頭是應該避免的，

反而應以德報怨地利益對方。就算受到鬼神的迫害，也不應懷

恨在心，反應修持慈悲。

莫刺要害處

不應宣說揭發他人短處的針對性言語，或是唸誦斷除非人

性命的咒語等恐嚇他人的言語。

犏載莫移牛

狡猾地將自己理應負責的差事或責任推卸給他人，就像將

犏的重擔轉移給牛背負一樣，理應避免。

不好強爭先

賽馬時，大家都會搶著爭先；如果修行人在法友中，希望自

己能得到更好的利養、名聲，透過種種方式想要爭取供養，這些


རེད་བཀུར་སན་གགས་བྱུང་མ་བྱུང་ལ་ཁད་པར་མེད་པར་བྱའློ། །

གཏློ་ལློག་མི་བྱ།

ཞེས་པས། ཕུགས་རང་བཟང་བར་འདློད་ནས་འཕལ་ཕམ་ཁ་ལེན་པ་དང༌། ནད་གདློན་ཞི་དང་རྐེན་

ངན་བཟློག་ཏུ་རེ་ནས་བློ་སྦློང་བྱེད་ན། ལྟློ་བཅློས་བློན་གེར་བཞིན་ཏུ་ལློག་པའི་ཆློས་སུ་སློང་བ་ཡིན་

པས་དེ་ལྟར་མི་བྱ་བར་སྐིད་སྡུག་གང་བྱུང་ཡང་རེ་དློགས་སེམས་འཕིགས་སངས་ཏེ་བསློམ། རྒྱལ་

སས་ཐློགས་མེད་ཞལ་ནས། ཚན་གཅིག་གི་རྣམ་རྟློག་ལ་བློ་སྦློང་འདི། འདྲེ་གདློན་ལ་ཕན་པའི་

ཐབས་ཞིག་ཏུ་གློ་བ་འདྲ་སེ། དེ་ཙུག་བྱེད་ན་བློན་བྱེད་པ་དང་ཁད་མེད། ཆློས་བྱ་བ་ཉློན་མློངས་པ་

དང་རྣམ་རྟློག་གི་གཉེན་པློར་འགློ་བ་ཞིག་དགློས་པ་ཡིན་གསུངས། འདིས་མཚོན་ནས་ཆློས་ལློག་

ཟེར་བའང༌། རྟག་ཆད་དུ་ལྟ་བ་ལྟ་ལློག །མཆློག་འཛིན་གི་སློམ་པ་སློམ་ལློག །སློམ་པ་གསུམ་དང་

མི་མཐུན་པ་སྤློད་ལློག་སེ། དམ་པའི་ཆློས་ཚད་མ་ནས་གསུངས་པའི་ལྟ་སྤློད་དང་འགལ་བ་རང་

གཞན་མཆློག་དམན་སུ་ལ་ཡློད་ཀང་ཆློས་ལློག་ཟེར་ཞིང་འཁློར་བ་དང་ངན་སློང་དུ་འཕེན་པ་ཡིན་ཏེ།

དཔེར་ན་དཔྱད་ལློག་གམ། ནད་ལ་སན་ལློག་ཅེས་པ་ལྟ་བུའློ། །གང་ཟག་ཁ་ཅིག་གིས་སྦར་བའམ།

གཏེར་ནས་བྱུང་བ་འགའ་ཞིག་ཆློས་ལློག་ཅེས་རྩློམ་ཆློས་དང་གཏེར་ཆློས་དེ་དག་ཡང་དག་དང་

ལློག་པ་ཡིན་མིན་ལེའུ་གཅིག་གི་ཚིག་དློན་ལའང་མ་དཔྱད་པར་སྨྲ་བ་ནི། གྲུབ་མཐའ་རང་རང་གི་

ཞེན་ཕློགས་སམ། གང་ཟག་གི་གནས་སབས་ལ་ལྟློས་ནས་བསྒགས་པར་སྣང་མློད།

心態與行為都應避免。對利養與名聲的態度，應該可有可無。

斷除諸邪命

如果是為了遠大的利益而接納當下的虧損，或是為了平息

疾病、魔擾等惡緣而修心，都將如一般苯教的祭祀儀式一般，淪

為非法，理應避免；不論遭遇安樂或痛苦，都應捨棄期待或恐

懼，一心修持，佛子無著曾說：「種種修心的念頭，如果淪為利

益鬼神的法事，實際上將與苯教的儀式毫無差別；因此，修行的

內容一定要趨向對治煩惱和妄念。」

可見，邪法包括常見與斷見的「邪見」，「禁取修」的邪

修，違背三律儀的「邪行」，只要懷有與正法量學所說的見、行

相違的思想，那無論你是誰，這樣的思想都是「邪法」，會使我

們墮入惡趣，就像判斷錯誤或誤服藥物一般。

有些人毫不分析某部著作或伏藏法內容，連其中一品的文

字與意涵是否正確都未深入，就逕稱：「那人的著作是邪法！這

個伏藏法是邪法！」這不過是受宗派之見、或個人的階段限制

所說的言論罷了。


གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཚོད་སངས་རྒྱས་མ་གཏློགས་གཞན་གིས་མི་བཟུང་བར་གསུངས་པས་ལྟ་སྤློད་

ཚད་དང་ལན་ཕིན་གང་ཟག་དེ་ལ་རང་མ་མགུ་ཡང་དེ་ཙམ་གིས་ཆློས་ལློག་ཏུ་བསྒྲུབ་མི་ནུས་ཏེ།

དཔེར་ན་གསེར་བཟང་པློ་དང་འདྲ་མིན་གཉིས་འཚོང་པ་པློ་མཆློག་དམན་གི་ཁད་པར་མེད་པ་བཞིན་

ནློ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀི་ཞལ་ནས། གང་ཟག་ལ་མི་བརྟློན་ཆློས་ལ་བརྟློན། ཞེས་ཡང་ཡང་བཀའ་

བསྩལ་པ་སེ་འདིའང་གློ་བ་གལ་ཆེ་སྣང་བ་ནི་འཕློས་སུ་སློས་པའློ། །

ལྷ་བདུད་དུ་མི་དབབ།

ཅེས་པས། བློ་སྦློང་སློམ་བཞིན་ང་རྒྱལ་དང་རློམས་སེམས་བྱས་ཏེ་རང་རྒྱུད་རེངས་ན། ལྷ་བདུད་དུ་

བབ་པ་དང་འདྲ་བར་ཆློས་ཆློས་མིན་ཏུ་སློང་བ་ཡིན་པས། ཆློས་སམ་བློ་སྦློང་ཇི་ཙམ་སློམ་བཞིན་

རང་རྒྱུད་ཇེ་ཐུལ་དུ་འགློ་བར་བྱས་ཏེ། ཀུན་ལ་བན་གི་ཐ་མ་ལྟར་བྱའློ། །

སྐིད་ཀི་ཡན་ལག་ཏུ་སྡུག་མ་ཚོལ།

ཞེས་ཡློན་བདག་སློགས་ལ་ན་ཚ་ཤི་ཆད་བྱུང་ན་ཟས་ནློར་འློང༌། གྲྭ་རློགས་གློགས་མཆེད་ཤི་ན་

དཔེ་ཆ་ལྷ་རྟེན་འློང༌། རང་དང་མཉམ་པ་ཤི་ན་ང་གཅིག་པུ་ལ་བསློད་ནམས་འློང༌། དག་ཤི་ན་ལེགས་

སམ་པ་སློགས་མདློར་ན་རང་སྐིད་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གཞན་ལ་མི་འདློད་པ་སྡུག་བསལ་ཡློང་དུ་རེ་བ་

སང་བར་བྱ་དགློས་སློ། །

據說，一個人的內心如何，除了佛陀之外無人可以知道，

所以如果某人具備正見、正行，那就算我們不喜歡他，這也不構

成其法門是「邪法」，好比我們無法基於一個商人的行情，就直

接主觀斷定其手上的黃金之真偽一般。另外，佛說：「依法不依

人」，此言教至為切要。

天莫淪為魔

內心如果在修心時受到我慢、自高的污染，就像「天淪為

魔」一般，使修行者變成非法者了。越深入修行、修心，那自心

應該更加調伏，自居於眾人之末。

為樂莫求苦

概言之，諸如「如果施主生病將死，那我就會得到衣食

供養。」「如果親友死去，我就會得到其經本與佛像。」「如

果同學死去，那我就會獨得供養。」「如果敵人死去該有多好

啊！」等，一定要避免為了自己的快樂而希望他人感受到痛苦

的念頭。


༈ བདུན་པ་བློ་སྦློང་གི་བསླབ་བྱ་བསན་པ་ནི།

རྣལ་འབྱློར་ཐམས་ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཟས་ཟ་བ། གློས་གློན་པ། ཉལ་བ། འགློ་འདུག་ལ་སློགས་པ་ཐམས་ཅད་གཞན་ལ་

ཕན་འདག་པའི་བསམ་པ་དང་མི་འབལ་བའི་རྣལ་འབྱློར་གཅིག་པུས་ལམ་དུ་ཁེར།

ལློག་ནློན་ཐམས་ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །

ཞེས་དཔྱད་ཀི་ལློག་གནློན་ཏུ་དཔྱད་རང་བྱ་བ་བཞིན། བློ་སྦློང་བསློམ་པའི་ཚེ་ན་ཚ་རྐེན་ངན་མང་བ།

མི་ཁ་སྐུར་འདེབས་ཟུག་པ། འདྲེ་གདློན་དག་གློད་ཀིས་འཚེ་བ། རང་གི་ཉློན་མློངས་པ་ཆེ་རུ་སློང་

བ། སློམ་སིང་མི་འདློད་པ་སློགས་བྱུང་ན། འཇིག་རྟེན་གི་ཁམས་ན་བདག་གི་ཉེས་པ་འདི་ལྟ་བུ་བྱུང་

བའི་སེམས་ཅན་མང་པློ་ཡློད་པས་དེ་རྣམས་སིང་རེ་རེ་སམ་དུ་བསམ་ལ། མི་འདློད་པ་འདིའི་སེང་དུ་

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་མི་འདློད་པ་སྡུག་བསལ་ཐམས་ཅད་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག་སམ་དུ་བདག་

གཞན་བརེ་བའི་ལློག་ནློན་གཅིག་པུ་བྱའློ། །

ཐློག་མཐའ་གཉིས་ལ་བྱ་བ་གཉིས། །

ཞེས་པས་ཐློག་མ་ནངས་པར་ལང་མ་ཐག་པའི་ཚེ། དེ་རིང་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་དང་མ་བལ་

བར་བྱའློ་སམ་པའི་འཕེན་པ་ཤུགས་དྲག་པློ་བཏང༌། ཉིན་མློའང་དྲན་པ་རྒྱུན་ཆགས་ཀིས་ཟིན་པར་

བྱས་མཐར་དློ་ནུབ་ཉལ་བ་ན་དེ་རིང་གི་བསམ་སྦློར་རྣམས་ལ་བརྟགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་དང་

འགལ་བ་བྱུང་ན་རང་ལ་བརན་བགང་སེ་བཤགས་པ་དང༌། ཕིན་ཆད་དེ་ལྟར་མི་འབྱུང་བའི་དམ་

བཅའ་བྱ། མ་འགལ་བར་འདུག་ན་དགའ་བ་བསློམ་ཞིང་ཕིན་ཆད་རང་གཞན་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་

ཆེས་ལྷག་པ་ལ་འཇུག་ནུས་པའི་སློན་ལམ་གདབ་པ་སེ་བྱ་བ་གཉིས་པློ་དེ་ལ་དུས་རྒྱུན་ཏུ་བསླབ།

3.1.7 修心之學處

諸瑜伽持一

無論是在用餐、穿衣、睡眠、行住坐臥等一切時刻，都應

不離利他的心態，專心以此瑜伽將一切行為轉為道用。

遇違緣修一

所謂，修心時如果疾病與逆緣變多、他人越加批評、冤親

債主為害、煩惱越加粗重或不願修心等，出現上述的狀況時，應

該心想：「世上有許多眾生同樣帶有我的這些問題，真可憐！願

我的這個惡緣能夠吸收一切有情的惡緣！」一心專注於修持如

此的自他交換。

初後行二事

每天一起床時要發起強烈的念頭：「我今天絕不離開兩種

菩提心！」來導正一整天，日常也應以持續的正念來維持這個

念頭，晚上要入睡前則要反觀自己一整天的思想與行為，如果

有違背菩提心的作為，要深刻地發露懺悔，發誓不再造作；若毫


ཉེས་ལྟུང་སློམ་པ་སློགས་ལའང་འདུན་བསམ་དེ་བཞིན་ཏུ་བྱའློ། །

གཉིས་པློ་གང་བྱུང་བཟློད་པར་བྱ། །

ཞེས་རང་ཉིད་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསལ་བ་དང་ཉམ་ཐག་པ་བྱུང་ནའང་སློན་ལས་སུ་བསམ་སེ་ཞེ་འཁང་

སེམས་སྡུག་མི་བྱ་བར་གཞན་གི་སིག་སྡུག་ཐམས་ཅད་ལེན་ཅིང་སིག་སྒིབ་སྦློང་བའི་ཐབས་ལ་

འབད། འཁློར་དང་ལློངས་སྤློད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སློགས་བདེ་སྐིད་ཆེར་བྱུང་ནའང་བག་མེད་

བཏང་སློམས་ཀི་དབང་དུ་མི་བཏང་བར། ནློར་དགེ་ཕློགས་སུ་བཏང༌། དབང་ཐང་དགེ་བར་བསྒྱུར།

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་སྐིད་དང་ལན་པར་སློན་ལམ་གདབ། མདློར་ན་བདེ་སྡུག་གཉིས་པློ་གང་

བྱུང་ཡང་བཟློད་པར་བྱ།

གཉིས་པློ་སློག་དང་བསློས་ནས་བསྲུང༌། །

ཞེས་སློམ་པ་གསུམ་སློགས་ཆློས་སྤིའི་བསླབ་བྱ་དང༌། བློ་སྦློང་གི་སློས་ཀི་བསླབ་བྱ་དང་དམ་ཚིག་

ཚུལ་བཞིན་སྲུང་བ་ལས་འདི་ཕིའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བས་དམ་ཚིག་དེ་གཉིས་སློག་དང་

བསློས་ནས་བསྲུང༌། དེའང་ཅི་བྱེད་རང་དློན་གི་རྣམ་རྟློག་གི་འཁི་བ་མ་ཞུགས་པར་གཞན་ཕན་གི་

བསམ་པ་ཁློ་ནས་བསྲུང་ངློ༌། །

無違背，應該心感歡喜，並發願今後自、他一切有情能夠比今日

的表現更為進步。

時常學習這兩件事情，在面對律儀的墮罪等學處時，也應

以同理的期許和心態來修持。

二境皆應忍

當自己非常痛苦、淒慘時，要將其視為過去業力的結果，

不流連於悲痛中，進而領受他人的一切罪障與痛苦，並努力修

持淨障法門。如果得到眷屬、財富等圓滿的大安樂時，也不該放

逸於無記中，理應將財富與權力都轉為善法，祈願一切有情都

能得到安樂。

總之，不論是面對苦或樂，都應安忍。

捨命護二事

守護三律儀等整體佛法的學處，特別是修心的特定學處與誓

言，必能引生將來的一切安樂，因此要捨命守護此二事；無論做

什麼，都不應沾染上自利的期待，唯以「利他」的心態來守護。


དཀའ་བ་གསུམ་ལ་བསླབ་པར་བྱ། །

ཞེས་པ་ནི། ཉློན་མློངས་པ་དང་པློར་ངློ་ཤེས་པ་དཀའ། བར་དུ་བཟློག་པར་དཀའ། མཐར་རྒྱུན་གཅློད་

པར་དཀའ་བས། དང་པློར་སྐེས་མ་ཐག་ཉློན་མློངས་པ་ཡིན་པ་ངློས་ཟིན་པར་བྱ། བར་དུ་གཉེན་པློའི་

སློབས་སྐེད་ནས་སང༌། མཐར་ཕིན་ཆད་འདི་ལྟ་བུ་གཏན་ནས་མི་འབྱུང་བར་བྱ་སམ་པའི་ཞེ་བཅད་

དེ་གསུམ་པློ་ལ་བསླབ་པར་བྱའློ། །

རྒྱུ་ཡི་གཙོ་བློ་རྣམ་གསུམ་བང༌། །

ཞེས་ཆློས་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུའི་གཙོ་བློ་བ་མ་བཟང་པློ་དང༌། རང་གི་བློ་ལས་སུ་རུང་བས་ཆློས་ཚུལ་བཞིན་

ཉམས་སུ་ལློན་པ་དང༌། ཟས་གློས་སློགས་ཆློས་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་རྐེན་འཛོམ་པ་སེ། དེ་གསུམ་རང་

ལ་འཛོམ་ན་དགའ་བ་བསློམ། གཞན་ལའང་དེ་གསུམ་ཚང་བར་སློན་ལམ་གདབ། མ་ཚང་ན་གཞན་

ལ་སིང་རེ་བསློམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་རྒྱུའི་གཙོ་བློ་མ་ཚང་བ་ཐམས་ཅད་རང་ལ་སྤུངས་ཏེ་

བང༌། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་དེ་གསུམ་དང་ལན་པར་སློན་ལམ་གདབ།

當學三種難

在面對煩惱時，首先，要辨認出煩惱是很難的，接著要扭

轉它是很難的，最後要斬斷它也是很難的；因此，行者要下定決

心修習這三種難事：首先，煩惱一出現就要意識到它；其次，要

創造對治來斷除它；最後，要下定決心未來不再產生此煩惱。

取三主要因

修行的三個主因，依序是：

一、良好的上師。

二、自心堪任，如理修行。

三、擁有衣食等修行的必要條件。

如果自己具備這三個條件，應心感歡喜，也要祈願他人能

具備此三個要素，對於不具備者心生悲憫，祈願：「願一切有情

所缺失的條件都能由我承受，讓自、他都能成就這三種主因。」


ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་བསློམ། །

ཞེས་པ་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པློའི་ཆློས་ཀི་ཡློན་ཏན་ཐམས་ཅད་བ་མ་ལ་རག་ལས་པས། བ་མའི་མློས་

གུས་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། བློ་སྦློང་ཐེག་ཆེན་ཆློས་ཀི་ཡང་སིང་ཡིན་པས། བློ་སྦློང་བསློམ་པ་ལ་

སྤློ་བ་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། སློམ་པ་གསུམ་གི་བསླབ་བྱ་ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་བསླབ་

བློ། །

འབལ་མེད་གསུམ་དང་ལན་པར་བྱ། །

ཞེས་དུས་རྟག་ཏུ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་སིག་པ་སློང་ཞིང་དགེ་བའི་རྩ་བ་འབལ་བ་མེད་པ་དང་ལན་

པར་བྱའློ། །

ཡུལ་ལ་ཕློགས་མེད་དག་ཏུ་སྦང༌། །ཁབ་དང་གཏིང་འབྱློངས་ཀུན་ལ་གཅེས། །

ཞེས་ཡུལ་ལ་ཕློགས་རིས་མེད་པ་སེམས་ཅན་དང༌། འབྱུང་བ་བཞི་སློགས་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་

དང༌། མི་མ་ཡིན་སློགས་བློ་ཡུལ་དུ་བཟང་ངན་གང་ཤར་ཐམས་ཅད་ལ་བློ་སྦློང་ཁློ་ནས་ཁབ་པ་དང༌།

དེའང་ཁ་ཙམ་ཚིག་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཏིང་ནས་འབྱངས་པར་བྱ་བ་གཅེས་སློ། །

བཀློལ་བ་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བསློམ། །

ཞེས་བློ་སྦློང་དཀའ་བའི་ཡུལ་སང་བའི་དག། གནློད་པའི་བགེགས་ཁད་པར་རང་གིས་ཕན་བཏགས་

པའི་ལན་ཏུ་གནློད་པ་བྱེད་པའི་ལློག་སྒྲུབ་མཁན་དང༌། རང་གི་འགན་ཟར་འདུག་པ། ལྷན་ཅིག་ཏུ་

འགློགས་པ། ཞེ་འགས་མེད་ཀང་རང་བཞིན་གིས་གནློད་པ། ལས་ཀི་དབང་གིས་སིང་དུ་མི་སྡུག་པ་

སློགས་ལ་ལྷག་པར་བྱམས་སིང་རེ་རྩལ་ཏུ་བཏློན་ནས་བསློམ་མློ། །

修三無失壞

行者應學習三種「無失壞」：大乘的一切正法功德源自上

師，所以對上師的虔信應無失壞；修心是大乘的最終核心，所以

對於修心的興趣應無失壞；三律儀的學處也應無失壞。

成就三無離

日常不斷地讓身語意避免罪惡，不離善業。

於境修無偏，遍且深修習。

用修心的口訣，無偏私地面對有情等境界，或是四大等無

情境界，乃至於非人等境界；這絕非空口白話，而要發自內心地

修持。

於厲境恆修

針對難以修心的對象，包括：敵人、為害者，特別是對我們

以怨報德的小人、對手、無意卻對我們造成傷害的友人，或因為

業力導致自己極為討厭的對象等等，我們更應該特別投入於慈、


བ་མ་དང་ཕ་མ་སློགས་ཡུལ་གཉན་པློ་ལ་གནློད་པར་འགྱུར་བའང་ཁད་པར་དུ་སང་ངློ༌། །

རྐེན་གཞན་དག་ལ་ལྟློས་མི་བྱ། །

ཞེས་ཁམས་བཟང་ངན་དང༌། ལློངས་སྤློད་དཀློན་མློད་དང༌། མི་ཁ་བྱམས་མི་བྱམས་དང༌། གནློད་པ་

ཡློད་མེད་སློགས་རྐེན་བཟང་ངན་གང་ལའང་རགས་མ་ལས་པར། མཐུན་རྐེན་འཛོམ་ན་འཛོམ་ཐློག་

ཏུ་བློ་སྦློང༌། མ་འཛོམ་ན་མ་འཛོམ་པ་དེ་ཉིད་ཀི་ཐློག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་གཉིས་བསློམ་པ་སེ།

མདློར་ན་རང་གཞན་ལ་མི་ལྟློས་པར་བློ་སྦློང་གི་རྣལ་འབྱློར་དང་རྟག་ཏུ་མི་འབལ་བའློ། །

ད་རེས་གཙོ་བློ་ཉམས་སུ་བང༌། །

ཞེས་ཐློག་མ་མེད་པ་ནས་ལུས་གངས་མེད་པ་བང་བ་ཐམས་ཅད་དློན་མེད་ཁློ་ནར་སློང༌། ཕིས་ནས་

ཀང་མཐུན་རྐེན་འཛོམ་པ་འདི་འདྲ་མི་འློང་བས། ད་རེས་མི་ལུས་ཐློབ། ཡང་དག་པའི་ཆློས་མཇལ་

བའི་སབས་འདིར་ཚེ་རབས་གཏན་གི་འདུན་མ་འགྲུབ་པའི་དློན་གི་གཙོ་བློ་ཞིག་ཉམས་སུ་བང་

དགློས། དེའང་ཚེ་འདིའི་དློན་ལས་ཕི་མའི་དློན་གཙོ་ཆེ། ཕི་མའང་འཁློར་བ་ལས་ཐར་པ་གཙོ། རང་

དློན་ལས་གཞན་དློན་གཙོ། ཆློས་བཤད་སྒྲུབ་གཉིས་ལས་སྒྲུབ་པ་གཙོ། སྒྲུབ་པ་གཞན་ལས་བྱང་

ཆུབ་ཀི་སེམས་སྦློང་བ་གཙོ། དེའང་ལུང་རིགས་ཀི་དཔྱད་སློམ་ལས་བ་མའི་མན་ངག་ཕུར་ཚུགས་

སུ་བསློམ་པ་གཙོ། སྤློད་ལམ་གཞན་ལས་མལ་དུ་བསད་ནས་སྦློང་བ་གཙོ་ཆེའློ། །

悲的技巧而修心。也應毫無偏私地對待迫害我們的上師、父母等

親人的為害者。

不依賴他緣

行者不應依賴身體的健康與否？自己富裕與否？他人言語

溫暖與否？有害與否？等善、惡緣的差別，順緣聚集時即以此

修心，不聚集時也以此來修持兩種菩提心。

總之，要不管自、他，持續不離於修心瑜伽。

今當修主要

我們無始以來已經毫無意義地轉世了無數次，將來也不會

有機會如現在一般具備各種善緣；因此，既然現在得到人身並遇

到正法，就應該修持生生世世內心所求的主要目的。

來生的意義大於此生，而解脫的意義更大於來生的輪迴安

樂，利他又更勝於自利的解脫，行解二門中又以行門為重，行門

中又以修菩提心為主，修菩提心有教證之抉擇修和上師之口訣直

修，後者至要。最後相對於其他的方式，坐在墊上修心方是主要。


གློ་ལློག་མི་བྱ།

ཞེས་པ་ནི། གློ་ལློག་དྲུག་སང་བ་སེ། ཆློས་སྒྲུབ་པའི་དཀའ་སྤད་མི་བཟློད་པར་དག་འདུལ་གཉེན་

སྐློང་ཞིང་ལས་ཚོང་ཁེ་སློགས་ཀི་སྡུག་བསལ་བཟློད་པ་བཟློད་པ་གློ་ལློག །ཆློས་རྣམ་དག་སྒྲུབ་པ་ལ་

འདུན་པ་མི་བྱེད་པར་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐིད་དཔལ་འབྱློར་ལ་འདུན་པ་བྱེད་པ་འདུན་པ་གློ་ལློག །ཐློས་

བསམ་སློམ་གསུམ་གི་རློ་མི་མྱང་བར་ཟང་ཟིང་ལློངས་སྤློད་ཀི་རློ་མྱང་བ་རློ་མྱང་གློ་ལློག །སིག་

པ་བྱེད་པ་ལ་སིང་རེ་མི་བྱེད་པར་ཆློས་ཕིར་དཀའ་ཐུབ་བྱེད་པ་ལ་སིང་རེ་བསློམ་པ་སིང་རེ་གློ་

ལློག །རང་ལ་ལྟློས་པའི་མི་ཆློས་ལ་མི་སྦློར་བར་ཚེ་འདིའི་ཆེ་ཐབས་ལ་སྦློར་བ་གཉེར་སེམས་

གློ་ལློག །འཁློར་འདས་ཀི་བདེ་སྐིད་དང་དགེ་བ་ལ་དགའ་བ་མི་སློམ་པར་གཞན་ལ་མི་བདེ་བ་

དང་དག་ལ་སྡུག་བསལ་བྱུང་བ་ལ་དགའ་བ་བསློམ་པ་རེས་སུ་ཡི་རང་གློ་ལློག་སེ།

不顛倒是非

行者應該避免六種顛倒：

一、無法忍受修行的困難，卻能夠為了保護親友、戰勝敵

人，而承受農務和商務之苦，是為安忍顛倒。

二、不求修持清淨法，卻欣喜於此生的安樂財富，是為欲

求顛倒。

三、不品嚐聞思修的味道，卻品嘗物質受用的味道，是為

品味顛倒。

四、不悲憫造惡者，卻悲憫為了修行而辛苦者，是為悲憫

顛倒。

五、不引導信賴自己的人修行，卻引導他們去爭取此生的

名利，是為目標顛倒。

六、不練習歡喜於輪迴與涅槃的安樂和善法，卻對他人感

到的不樂、敵人遭遇的痛苦感到歡喜，是為隨喜顛倒。


དྲུག་པློ་དེ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སང་བར་བྱའློ། །

རེས་འཇློག་མི་བྱ།

ཞེས་རེས་འགའ་བྱེད། རེས་འགའ་མི་བྱེད་པ་དེ་ཆློས་ལ་ངེས་ཤེས་མ་སྐེས་པ་ཡིན་པས། བློ་སྣ་མི་

མང་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བློ་སྦློང་བར་བྱ།

དློལ་ཆློད་དུ་སྦང༌།

ཞེས་རྣམ་གཡེང་དང་མ་འབེལ་བར་བློ་སྦློང་ཁློ་ནར་བློ་ལིངས་ཀིས་བསྐྱུར་ལ་ཕློགས་གཅིག་ཏུ་སྦང༌།

རྟློག་དཔྱློད་གཉིས་ཀིས་ཐར་བར་བྱ།

ཞེས་རང་རྒྱུད་ལ་རྒྱུན་ཏུ་རྟློག་ཅིང་དཔྱློད་པ་གཉིས་ཀིས་ཉློན་མློངས་དང་བདག་འཛིན་ལས་ཐར་

བར་བྱ་དགློས་ཏེ། དེའང་རང་རྒྱུད་ལ་ཉློན་མློངས་པ་སྐེ་བའི་ཡུལ་ཡིད་ལ་བྱས་ཏེ། དྲག་ཏུ་སྐེ་མི་སྐེ་

བརྟག །སྐེ་ན་གཉེན་པློ་དྲག་ཏུ་བསེན། ཡང་བདག་གཅེས་འཛིན་ཅི་འདྲ་འདུག་བལྟ། གལ་ཏེ་མེད་

པ་ལྟར་འདུག་ན་ཆགས་སང་གི་ཡུལ་ཞིག་བསེན་ལ་བརྟག །དེའི་ཚེ་གཅེས་འཛིན་སྐེ་བར་འདུག་ན་

བདག་གཞན་བརེ་བའི་གཉེན་པློས་དེ་མ་ཐག་སང་ངློ༌། །

行者應當避免這六種顛倒。

不時作時修

偶爾修持、偶爾不修持，是因為行者對修行尚未篤定；應

該避免胡思亂想，至心修心。

當堅定而修

不放逸、堅定地一門深入於修心的轉心之途上。

以二觀察解

行者應持續以兩種觀察自心，令自己脫離煩惱和我執：首

先，想像讓自己會心生煩惱的對象，再觀察自己出現的煩惱是否

強烈；如果煩惱出現了，則要徹底地依賴對治。

其次，觀察自己的我愛執狀況如何，如果發現沒有我愛執在

運作，那要透過接觸會讓自心產生貪愛或嗔恨的對象，來觀察我

愛執是否出現。在我愛執出現時，要立刻以自他交換的對治念來

消滅它。


ཡུས་མ་བསློམ།

ཞེས་ཕ་རློལ་པློ་ལ་རང་གི་དྲིན་ཡློད་ཀང་ཡུས་ཆེ་མི་བྱ་སེ་བདག་པས་གཞན་གཅེས་སློམ་པའི་ཕིར་

དང༌། མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་དང་ཆློས་ཉམས་སུ་བངས་ནས་དཀའ་ཐུབ་ཡུན་རིང་བྱས་པ་སློགས་

རང་དློན་ཡིན་པས་གཞན་ལ་ཡུས་བྱ་དློན་མེད་པའི་ཕིར། ཡུས་གཞན་ལ་མི་འཚོང་ངློ༌། །མི་ལ་རེ་བ་

མ་ཆེ། ལྷ་ལ་གསློལ་བ་ཐློབ་བྱ་བ་རྭ་སྒེང་པའི་བཀའ་ཡིན་གསུངས།

ཀློ་ལློང་མི་སློམ།

ཞེས་གཞན་ལ་ཕག་དློག་གི་བསམ་པ་མི་བྱ། གཞན་གིས་རང་ལ་མི་མང་སར་ས་ཕབ་པ་དང༌།

གནློད་པ་བྱེད་པ་སློགས་ལ་ལན་མི་བྱ་ཞིང་སེམས་རྒྱུད་འཁྲུགས་པ་སང༌། པློ་ཏློ་བའི་ཞལ་ནས། འློ་

སློལ་ཆློས་པ་རྣམས་ཆློས་བདག་འཛིན་གི་གཉེན་པློར་མ་སློང་བས། བཟློད་སན་ཤའུ་བས་ཆུང༌།

ཀློ་ལློང་གཙང་བཙན་པས་དམ་པར་གདའ་སེ། དེས་ཆློས་ཀི་གློ་མི་ཆློད་པས་ཆློས་བདག་འཛིན་གི་

གཉེན་པློར་འགློ་བ་ཞིག་དགློས་གསུངས།

ཡུད་ཙམ་པ་མི་བྱ།

ཞེས་ཅུང་ཟད་ཙམ་རེས་དགའ་མི་དགའི་རྣམ་འགྱུར་སློན་པ་སེ་གློགས་ཀི་སེམས་ལ་གཟན་པ་མི་བྱ།

不好大喜功

就算自己對某人具有恩德，也不應好大喜功，因為行者修

持的是「愛他甚我」的練習，另外，我們長期辛苦地投入於實

踐學問、品德與修行，其實也不過是為了利益自己，何來好大

喜功可言？熱振大師曾說：「切莫期待他人的誇讚，但應專於

祈請三寶。」

不暴躁易怒

不應對他人心懷嫉妒，他人在公共場合批評、傷害我們時，

也不應報復、更要避免內心的惱亂，博多瓦 9大師曾說：「我們

修行人修的法大都沒有用來對治我執，以致自己的忍耐力不如小

鳥，脾氣比國王還大，這才不是修行。我們所修的法，一定要能

對治我執才是。」

不喜怒無常

不應時而喜、時而怒，讓自己的表情給法友造成心理上的

負擔。


འློར་ཆེ་མ་འདློད།

ཞེས་པས་རང་གིས་ཆློས་ཉམས་སུ་བངས་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་བཏགས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ལས་

བྱས་པ་སློགས་ལ་གཞན་གི་འློར་ཆེའི་ཚིག་གི་གཏློང་རག་འབྱུང་དུ་རེ་བ་མི་བྱ་སེ། མདློར་ན་སན་

གགས་ཡློང་དུ་རེ་བ་སང་བའློ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་དེ་རྣམས་ནི་བློ་སྦློང་མི་ཉམས་ཤིང་གློང་འཕེལ་

དུ་འགྱུར་བའི་ཐབས་ཡིན་ལ། མདློར་ན་རྒྱལ་སས་རིན་པློ་ཆེས། ཚེ་ཧིལ་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་

རྣམ་པ་གཉིས་པློ་མཉམ་རེས་གཉིས་ཀི་སློ་ནས་ལེགས་པར་སྦངས་ནས། འབྱངས་པའི་གདིང་ཐློབ་

པར་བྱའློ་ཞེས་གདམས་པ་ལྟར་འབད་དློ། །

སིགས་མ་ལྔ་པློ་བདློ་བ་འདི། །བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན། །

མན་ངག་བདུད་རྩིའི་སིང་པློ་འདི། །གསེར་གིང་པ་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན། །

ཞེས་པ་ནི། དུས་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། ཚེ་དང༌། ཉློན་མློངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་སིགས་མ་ལྔ་

བདློ་བས་བདེ་བའི་མཐུན་རྐེན་ནི་ཉུང༌། འགལ་རྐེན་མི་མཐུན་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བས་ཆློས་གཞན་གི་

གཉེན་པློས་མ་སླེབས་པ་ན། བློ་སྦློང་མཁན་ལ་རྐེན་ངན་ཇི་ཙམ་མང་བཞིན་དགེ་སྦློར་འཕེལ་བ་

དཔེར་ན་ཤིང་ཇི་ཙམ་མང་བཞིན་མེ་ལེ་ཕི་ཕིར་འཕེལ་བ་ལྟར། ཉློན་མློངས་དང་རྐེན་ངན་ཐམས་

ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀི་ལམ་ཁློ་ནར་བསྒྱུར་བ། གཞན་ལ་མེད་པའི་ཁད་ཆློས། དབང་པློ་མཆློག་དམན་

ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་ཐློགས་ཤིང་རྒྱུད་ལ་འབྱློར་བའི་མན་ངག་བདུད་རྩིའི་སིང་པློ་ལྟ་བུ་འདི།

莫追求聲譽

不應期待他人會以讚嘆來評價我們的修行、利他或行善

等，總之，要避免對於美名的追求。

上述的一切學處，是令修心的進展不退、向前邁進的方法，

概言之，行者應努力於實踐大寶佛子 10所說：「只要畢生投入於

自他平等、自他交換的兩種修持來練習兩種菩提心，就必然能圓

滿之。」的口訣。

將此盛五濁，轉為菩提道，竅訣甘露藏，乃傳自金洲。

劫濁、眾生濁、命濁、煩惱濁和見濁共五濁的此刻，安樂

的順緣極少，而為害的逆緣極多，因此難以實踐其他的對治法；

但對於修心者來說，逆緣再多、都會變成增長善行的助緣，好比

木材再多都只會更加助長火勢一般。此法門的特點，是能將一

切煩惱、逆緣轉為菩提道，能夠利益一切利根和鈍根者，令他們

自心圓滿。

此竅訣如同甘露的精華，是阿底峽尊者三位上師中，恩德


ཇློ་བློའི་བ་མ་རྣམ་གསུམ་ནང་ནས་མཆློག་ཏུ་སྐུ་དྲིན་ཆེ་བ་ཇློ་བློ་གསེར་གིང་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཟབ་

ཆློས་ཡིན་ནློ། །ཞེས་པའློ། །

སློན་སྦང་ལས་ཀི་འཕློ་སད་པས། །རང་གི་མློས་པ་མང་བའི་རྒྱུས། །

སྡུག་བསལ་གཏམ་ངན་ཁད་བསད་ནས། །

བདག་འཛིན་འདུལ་བའི་གདམས་ངག་ཞུས། །ད་ནི་ཤི་ཡང་མི་འགློད་དློ། །

ཞེས་པ་ནི། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པློ་འཆད་ཁ་བ་ཉིད་སློན་གི་ལས་འཕློ་སད་ནས། ཆློས་འདི་

ཁློ་ན་ལ་ཐུགས་མློས་པས་དཀའ་སྤད་ཆེན་པློས་ཆློས་ཐམས་ཅད་ཀི་རྩ་བ་རང་སེམས་བདག་འཛིན་

འདུལ་བའི་གདམས་ངག་འདི་ཉིད། ཇློ་བློ་ཡབ་སས་ཀི་བཀའ་བརྒྱུད་ལས་ཞུས་ཤིང་ཐུགས་ལེགས་

པར་སྦངས་པས། བདག་པས་གཞན་གཅེས་ཀི་ཐུགས་རང་འདློད་ཀི་འཁི་བ་གཏན་ནས་མེད་པ་

སྐེས་ཏེ། ཆློས་སློར་ཞུགས་པའི་དློན་འབས་མཐར་ཐུག་པ་གྲུབ་ཅིང་གདིང་ཐློབ་པས་འགློད་པ་མེད་

པའློ། །ཤློ་ཀ་ཕི་མ་འདི་གཉིས་གཞུང་མཛད་པ་པློས་མཇུག་སྡུད་པའི་གསུང་ཡིན་ནློ། །

གཉིས་པ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་པས་ཁ་སློང་བ་ནི།

དེ་ལྟར་བློ་སྦློང་གི་ཆློས་ཟབ་མློ་འདི་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་འདུག་ན་སྐློ་རློག་ཡིན་ཏེ་བདེ་སྡུག་ཐམས་

ཅད་བློ་སྦློང་ཁློ་ནས་ལམ་དུ་ཁེར་ཆློག་པ་མ་ཟད། ཆློས་ཟབ་མློས་ལས་ངན་ལྷློངས་ནས་སེམས་

ལྷློངས་སུ། འགློ་ན་སློད་སིང་འདློད། སློད་ན་འགློ་སིང་འདློད་པ་སློགས་བྱུང་ན་འདི་ལྟར་བསློམ་སེ།

ཁློད་ཀི་གཤིས་ལུགས་འདི་འདྲ་ན། །གནས་མལ་འདི་ཡང་ཡང་རབ་ཡིན། །བློ་སེམས་འདི་ཡང་

བདེ་མློ་ཡིན། །གཞན་ཏུ་ཁེད་ཀི་སྡུག་སན་འདིས། །དམྱལ་བར་མ་སྐེས་ཁ་རེ་ཆེ། །བཙོ་སེག་མ་

མྱློང་ཁ་རེ་ཆེ། །ཞེས་དང༌། གཞན་ཡང་འཇིགས་པ་རབ་བསམ་སེ། །བདག་ལ་ཁེལ་བདས་ཆེན་པློ་

བྱ། །ལྟློ་ལ་གློང་བསྐུར་དཀའ་ཐུབ་བྱ། །

最勝的金洲大師所傳的甚深法門。

由昔修業醒，自眾信為因，能輕苦譏毀，請調我執教，

今死亦無憾！

大知識切卡瓦經由過去善業的醒覺，以及對於此法的至誠

信心，因此極為辛苦地修持一切法之根本―傳自阿底峽尊者

師徒教傳的調伏自心我執之口訣，進而產生愛他甚我的念頭，

徹底消除了欣求自利的結使，成就入正法門的究竟目的，內心

篤定而無悔。

上述最後兩偈是本頌作者的結語。

3.2 附論傳承口訣

上述的修心深奧法門，是獨居修持者的重要支柱；如果在

修持淨化惡業的此法時，內心感到焦躁：行走時想坐下，或坐

下時又想行走等，此時應當觀修《菩薩次第》所說的自責文：

「即汝之性格，此處為上首，此念為安樂，依汝罪而判，不墮獄

乃福，無焚燒乃福。」又說：「餘思畏懼事，對己當恥責，虧食


གློས་ལ་གློང་བསྐུར་དམན་ཆ་བང༌། །བདེ་སྡུག་ཁད་བསད་གཉེན་པློ་བསློམ། །

ཞེས་སེམས་དཔའི་རིམ་པ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་རང་ལ་ཤགས་འདེབས་གནད་དུ་འགློ་བར་

བྱའློ། །ན་བའི་ཚེ་ན་ནད་གཡློག་ཡིན་ཏེ། དེའང་སན་པ་ནད་གཡློག་མཛའ་བཤེས་སློགས་ལ་འདི་

ལས་དྲག་པ་ཞིག་བྱེད་ཐང་སམ་སེམས་ཡུས་པའི་དུས་སུ། ན་བ་འདི་གཞན་སུས་ཀང་མ་ལན་

བདག་འཛིན་ཁློ་ནས་ལན། སན་དང་ནད་གཡློག་གིས་མ་ཕན་ན་སར་འདི་མ་བྱས་སམ་པ་མེད་རུང་

སུའང་འཇིགས་པ་འདི་ལས་མ་ཐར། ད་རེས་བདག་འཛིན་ཁློད་ལ་འདི་མཁློ་བས་སིང་ཚིམ་སམ་དུ་

བསམ་ལ་དེའི་སེང་དུ་གཞན་གི་ནད་གདློན་སློགས་ལེན་པ་ལ་བསླབ་བློ། །

གཞན་ཡང་ཇློ་བློ་གསེར་གིང་པའི་གསུངས་ལས།

རྟློག་པ་ཐམས་ཅད་འབུར་འཇློམས་ཏེ། གཉེན་པློ་ཐམས་ཅད་བཅློམ་བརེག་ཡིན། །འདུན་མ་ཐམས་

ཅད་ཆིག་འདྲིལ་ཏེ། །ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཆློད་ཡིན། །གཉེན་པློ་རྣམ་བྱང་གི་ཆློས་བཞི་

སེ། །མཐའ་འཁློབ་འདུལ་ན་དགློས་པ་ཡིན། །འཁློར་ངན་ལློག་སྒྲུབ་བཟློད་པ་ལ། །སིགས་མའི་དུས་

སུ་མཁློ་བ་ཡིན། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྣམ་རྟློག་སྐེས་མ་ཐག་བློ་སྦློང་ངམ་སློང་ཉིད་ཀི་ངང་དུ་འབུར་འཇློམས་བྱ། གཉེན་

པློ་ཐམས་ཅད་ཕི་ནས་དལ་བུས་བསློམ་པ་མ་ཡིན་པར་ཉློན་མློངས་སྐེས་མ་ཐག་ཐློག་བརིས་གློ་རེག་

ཏུ་བཅློམ། འཕལ་ཕུག་གི་འདུན་མ་སྣ་ཁ་མང་པློ་མི་ཤློམས་པར་སེམས་ལ་གང་ངན་དང་བདག་

འཛིན་བརག་ཅི་ཐུབ་གཅིག་པུར་བསྒིལ།

作難行，虧衣取劣質，樂苦皆對治。」

如果生病時，我們更要成為自己的護士；當我們責怪自己

現有的藥物、醫護與親友之照顧不夠好時，理應心想：「疾病是

我執所致，與他人無關；如果現有的醫護不夠完善，過去我曾接

觸過、更良好的醫護照料也未能讓我痊癒。可見，現有的疾病是

我執你所應得的，應滿足才是！」遇到任何其他的問題時，也應

如此地將之歸咎於我執。

另外，金洲大師曾說：「諸念生即滅，諸治即擊壞，諸願為

集合，諸道即當達；治法四菩提，需用渡邊地，惡眷報忍法，濁

世必須要。」

妄念生起後，應立刻讓它在修心或是空性的境界中消亡。

一切的對治並非來自外在循序漸進的培養，而是在煩惱出

現的當下立刻擊毀它。

內心出現的各種念頭與願望，不需各自實踐，只要集中在

摧毀惡念與我執即可。


བདག་འཛིན་དང་ནམ་བལ་ན་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་པས་ལམ་གཅིག་ཆློད་དེས་ལམ་རིམ་པ་བརྩི་མི་

དགློས། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕློགས་ཀི་གཉེན་པློ་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ན་ཆློས་བཞི་པློ་འདིར་འདུས་པའློ། །

རྐེན་ངན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན། །འདྲེ་གདློན་རྒྱལ་བའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན། །ན་ཚ་སིག་སྒིབ་ཀི་

ཕགས་ཤིང་ཡིན། །སྡུག་བསལ་ཆློས་ཉིད་ཀི་ཡློ་ལློངས་ཡིན། །ཀུན་ནས་ཉློན་མློངས་ཀི་ཆློས་བཞི་

སེ། །མཐའ་འཁློབ་འདུལ་ན་དགློས་པ་ཡིན། །འཁློར་ངན་ལློག་སྒྲུབ་བཟློད་པ་ལ། །སིགས་མའི་དུས་

སུ་མཁློ་བ་ཡིན། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྐེན་ངན་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོགས་གསློག་སྒིབ་སྦློང༌། དམ་པའི་ཆློས་དྲན་པ། རྟློགས་

པ་ལ་བློགས་འདློན་པ་སློགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བས་རྐེན་ངན་སང་

མི་དགློས། ལྷ་འདྲེའི་ཆློ་འཕྲུལ་དང༌། གདློན་གི་གནློད་པ་བྱུང་ན་དགེ་སྦློར་དང་ཐུགས་དམ་འཕེལ་

བའི་གློགས་སུ་འགྱུར་བས་བ་མ་དང་སངས་རྒྱས་ཀི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པས་འཇིགས་མི་དགློས། དམ་

ཆློས་ཚུལ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལ་སློན་གི་ལས་ངན་སླློང་པས་ལུས་ལ་ན་ཚ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ཡང་འབྱུང་

ལ། བྱུང་བ་དེའང་ནད་ཚབ་ཆེན་པློ་ལྟ་ཅི་སློས། ཆུང་ངུ་ཀད་པ་ན་བ་ཙམ་གིས་ཀང་ཐློག་མེད་ནས་

བསགས་པའི་སིག་སྒིབ་ཐམས་ཅད་ཕགས་མས་འདློད་པ་ལྟར་དག་པ་མདློ་ལས་ཡང་ཡང་གསུངས་

པས་ནད་ལ་དགའ་བ་བསློམ། སེམས་ལ་སྡུག་བསལ་བྱུང་ན་སྡུག་བསལ་དེའི་ངློ་བློ་ལ་བལྟས་པས་

སློང་ཉིད་དུ་འཆར། སྡུག་བསལ་ཇི་ཙམ་ཆེ་རུང་ཆློས་ཉིད་ཀི་ཡློ་ལློངས་ཡིན་པས་ཡིད་ཞུམ་པ་མི་

དགློས།

一旦離開我執，此即成佛；所以只需要此唯一之道，而不

用排序起各式各樣的道次第。

概言之，一切清淨法、對治法，總歸上述四菩提法之上。

再者：「惡緣即善識，部多為佛化，病痛滅罪帚，痛苦法性

德，轉煩惱四法，濁世必須要。」

基於惡緣，我們才能集資、淨障，憶念正法、增長證量等，

可見它們是我們的善知識，不需要刻意避免。

如果遇到鬼神的影響或部多的干擾，這正是增長我們善行

與誓言的幫手，可見它們是上師與佛的化現，不需恐懼。

在正確地修持正法時，大多會因為過去惡業的成熟，而使

我們的身體出現各類的病痛。當病痛出現時，不論其大小，都如

同是掃除我們無始以來所造一切罪障之掃帚一般，行者應一再

觀修此佛經上的說法。

心感憂愁時，應直接地看著此憂愁的本質，它當下就會轉化

為空性；而任何程度的痛苦，本質上都是法性的展現，不需擔心。


這些現象的出現都是好事，它們可以變成修行的幫手；此

即不捨煩惱四法，轉為修持的口訣。

再者：「快樂大克服，痛苦大終結，無用正需要，鉤攝凶為

吉，反用四治法，濁世必須要。」

身心快樂時，我們自然會想要造下各種非法的行為。所以

感到快樂時，行者應看著那分快樂的念頭，會發現它毫無實體，

不過是一個「快樂」的表象罷了；透過將此表象佈施給一切有

情，能夠將之轉為道用，使行者不受此快樂表象的控制，維持獨

立。這是克服快樂的方式。

感到痛苦時，不需憂愁，而應直接看著此分痛苦的本質，會

發現它消散為空性；行者應將此痛苦的表象作為基礎，吸收一切

有情的痛苦與不適，不受其控制。這是終結任何痛苦的方式。

遇到不需要、不想要的人事物時，要知道它們正是協助我

們摧毀我愛執的幫手，應放鬆地認為：「愛我執啊！這就是你需

要的對手啊！請這位對手盡量摧毀它吧！」

དེ་རྣམས་བྱུང་ན་བྱུང་གིས་བཟང་སེ་ཉམས་ལེན་གི་གློགས་སུ་ཁེར་ཆློག་པས། ཀུན་ནས་ཉློན་

མློངས་པའི་ཆློས་བཞི་མི་སངས་ཉམས་སུ་བང་བའི་གདམས་ངག་གློ །

སྐིད་ཀི་གཉའ་གནློན་ཆེན་པློ་ཡིན། །སྡུག་གི་མཇུག་སྡུད་ཆེན་པློ་ཡིན། །མི་མཁློ་ཤློས་ནི་འདློད་

ཐློག་ཡིན། །ལྟས་ངན་གཡང་དུ་ལེན་པ་ཡིན། །གཉེན་པློ་ལློག་གནློན་གི་ཆློས་བཞི་སེ། །མཐའ་

འཁློབ་འདུལ་ན་དགློས་པ་ཡིན། །འཁློར་ངན་ལློག་སྒྲུབ་བཟློད་པ་ལ། །སིགས་མའི་དུས་སུ་མཁློ་

བ་ཡིན། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལུས་སེམས་བདེ་ཞིང་སྐིད་ན་ཆློས་མིན་བྱ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་འདློད་དུ་འློང་བས།

སྐིད་པར་སམ་པའི་ངློ་བློ་ལ་བལྟས་པས་དངློས་པློར་མ་གྲུབ། སྐིད་པར་སྣང་བ་ཙམ་དེ་སེམས་ཅན་

རྣམས་ལ་སྦིན་ནས་ལམ་དུ་ཁེར། སྐིད་སྣང་དེའི་དབང་དུ་མི་བཏང་བར་རང་ཆློ་ཐུབ་པར་བྱས་པས་

སྐིད་ཀི་གཉའ་གནློན་ཡིན། སྡུག་བསལ་བྱུང་ན་ཡི་མུག་མི་བྱ་བར་ངློ་བློ་ལ་བལྟས་པས་སློང་པར་

ཡལ། སྡུག་སྣང་དེའི་སེང་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀི་སྡུག་བསལ་མི་འདློད་པ་བང་ཞིང་རང་ཆློ་

ཐུབ་པར་བྱས་པས་སྡུག་བསལ་མཐའ་དག་གི་མཇུག་སྡུད་པ་ཡིན། མི་མཁློ་མི་འདློད་པ་ཐམས་ཅད་

ཐློག་ཏུ་བབ་ན་བདག་གཅེས་འཛིན་བརག་པའི་གློགས་བསམ་ཐློག་འདློད་ཐློག་ཡིན། བདག་འཛིན་

ཁློད་ལ་འདི་རང་མཁློ། འདི་ཅིས་ཀང་བརག་ཏུ་ཆུག་ཅིག་སམ་བློ་བདེ་འབློལ་གིས་བཞག །


遇到惡兆、凶兆時，我們容易感到緊張、七上八下；此時

理應不卑不亢地心想：「太好了！這正是我需要的！應將這些惡

兆、凶兆都歸咎於愛我執上！」

以上是無人能及的四種反用對治法。

再者：「我為諸過根，拋棄遠方法，他為功德根，立即可受

法，對治二終結，需用渡邊地，惡眷報忍法，濁世必須要。」

總之，一切修心的根本，濃縮在「遠拋自利、擁抱利他」

兩個關鍵；此句作為教導文的終點，再次強調了修行的核心。

最後：「觀觀直直觀，輕鬆置安樂，此即不束解。」

任何粗、細層次的煩惱與妄念出現時，如果隨逐其後，使

內心遊蕩於外，那實與凡夫無異，此為歧途。行者理應刻意將心

轉而向內，赤裸裸地看著；一旦發現自己看不到任何事物時，就

在這「觀而不見」的空性上輕鬆地停著。如此修持時，心中出現

的一切妄念與煩惱不論有多少，都無法束縛住行者，反而會自

然解脫、成為智慧資糧。

此即勝義菩提心禪修的核心。

ལྟས་ངན་དང་ཆློ་འཕྲུལ་བྱུང་ན་ཅི་ལན། གང་དྲག་སམ་པའི་རྣམ་རྟློག་སྣ་ཚོགས་འཆར། དེའི་ཚེ་འདི་

དགློས་རྒྱུ་ཡིན། བྱུང་པ་ལེགས། བདག་གཅེས་འཛིན་འདིའི་སེང་དུ་ལྟས་ངན་ཐམས་ཅད་སྤུངས་

ཤིག་སམ་དུ་སེམས་འཕིག་མེད་པར་བཞག །གཉེན་པློ་གཞན་གི་མ་ཐུལ་བའི་ལློག་གནློན་གི་ཆློས་

བཞིའློ། །

བདག་ནི་སྐློན་གི་རྩ་བ་སེ། །རྒྱངས་ཀིས་བསྐྱུར་བའི་ཆློས་ཤིག་ཡིན། །གཞན་ནི་ཡློན་ཏན་གི་འབྱུང་

ཁུངས་ཏེ། །ཅངས་ཏེ་ལེན་པའི་ཆློས་ཤིག་ཡིན། །གཉེན་པློ་མཇུག་སྡུད་ཀི་ཆློས་གཉིས་ཏེ། །མཐའ་

འཁློབ་འདུལ་ན་དགློས་པ་ཡིན། །འཁློར་ངན་ལློག་སྒྲུབ་བཟློད་པ་ལ། །སིགས་མའི་དུས་སུ་མཁློ་བ་

ཡིན། །

ཞེས་གསུངས་ཏེ། མདློར་ན་བློ་སྦློང་གི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་རང་དློན་རྒྱངས་ཀིས་བསྐྱུར་བ་དང༌།

གཞན་དློན་ཅངས་ཀིས་འཇུས་པ་གཉིས་ལ་འདུས་པས་ཁིད་ཀི་མཇུག་དློན་བསྡུས་པ་ཡིན་པའི་

ཕིར། ཉམས་ལེན་གི་རྩ་བར་བཟུང་ངློ༌། །

ལློག་ཅརེ་ལློག་ལ་ཅརེ་ཅརེ་ལྟློས། །ཤགི་ག་ིཤགི་ལ་འབློལ་ལ་ེཞློག །དསེ་ན་ིམ་ིའཆངི་གློལ་བར་འདློད། །

ཅེས་པ་ནི། ཉློན་མློངས་པ་དང་རྣམ་རྟློག་ཕ་རགས་གང་ཤར་ཡང་དེའི་རེས་སུ་འབང་ནས་སེམས་

ཕི་རུ་ཡེངས་ན་ཐ་མལ་པ་དང་ཁད་མེད་པར་ལམ་ལློག་པར་འགྱུར་བས། ཁ་ནང་དུ་ཆེར་གིས་ལློག་

ནས་ངློ་བློ་ལ་གཅེར་གིས་བལྟ། བལྟས་པས་མ་མཐློང་བའི་སློང་ཉིད་དེའི་ངང་དུ་ཤིག་གེར་

བཤིག །ལྷློད་ཀིས་ཀློད་ལ་བཞག་པས་རྣམ་རྟློག་ཉློན་མློངས་ཅི་ཙམ་མང་རུང་མི་འཆིང་ཞིང་རང་

གློལ་ཡེ་ཤེས་ཀི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་སེ། དློན་དམ་བྱང་སེམས་ཀི་བསློམ་རིམ་སིང་པློའློ ། །

དེ་ལྟར་ཇློ་བློ་རེ་ལྷ་གཅིག་གི་བཀའ་སློལ་ལས་བྱློན་པའི་བློ་སྦློང་གི་གདམས་ངག་བརྒྱུད་པ་སློ་སློའི་


總之，源自阿底峽獨尊教傳中的修心口訣系統，其中共有

許多不同的教導方式，而這一切的實踐關要都歸納在此論所記

載的的七個要點中。

針對此論進行講解的註疏、法師也非常多，而我所得到的

解釋，是以聖大寶無著佛子、棍噶寧波尊者 11等大師所寫的註

解為本；所以，我懷著利他的單純期望，從上述諸位大師的法語

甘露醍醐中，以方便初學者了解為目的，擷取了部分內容並整

理成此註解。

顯密道根本，諸法之精華，深奧然行易，眾疏中最勝，

此法難得聞，聞已行復難；行此有福者，而今稀如金。

多說唯勞因，然依利他想，造疏善唯願，眾熟二覺心。

我的弟子―精通五明的噶瑪圖多一直期盼我寫下此論，

此為遠因；最近又受到對大寶菩提心懷有不壞誓願與信心的祖

古噶瑪塔克南若，以及噶瑪涅敦上師等專心於修持的善緣行者

們清楚、強烈地一再要求。

ཁིད་སློལ་ཇི་སེད་ཅིག་བཞུགས་པའི་ཉམས་ལེན་གི་གནད་དློན་ཐམས་ཅད་དློན་བདུན་གི་གཞུང་

འདིར་འདུ་བས། ཁིད་ཡིག་རྒྱས་བསྡུས་མང་པློ་དང༌། དེ་འཆད་པ་པློ་མཐའ་ཡས་པར་བཞུགས་པ་

ལས། ཁད་པར་འཕགས་པ་རྒྱལ་སས་རིན་པློ་ཆེ་ཐློགས་མེད་ཞབས་དང༌། རེ་བཙུན་ཀུན་དགའ་

སིང་པློའི་ཁིད་ཡིག་དག་ལས་ཁིད་ཚུལ་ཞིབ་མློར་ཐློབ་པས་སྐེས་ཆེན་ཟུང་གི་གསུང་གི་བདུད་རྩིའི་

ཉིང་ཁུ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ལས་དང་པློ་པས་གློ་སླ་གཙོར་བཏློན། གཞན་ཕན་གི་བསམ་པ་བཟང་པློ་

ཁློ་ནས་འདུས་གསལ་དུ་བསེབས་པའློ། །

མདློ་སགས་ལམ་གི་རྩ་བ་སེ། །དམ་ཆློས་ཀུན་གི་སིང་པློའི་བཅུད། །ཟབ་ཅིང་ཉམས་སུ་བང་

བདེ་བ། །ཁིད་ཚུལ་ཀུན་ལས་རྨད་དུ་བྱུང༌། །ཟབ་ཆློས་འདི་འདྲ་ཐློས་པ་དཀའ། །ཐློས་ནས་

ཉམས་སུ་ལེན་པ་དཀའ། །འདི་སྤློད་བསློད་ནམས་ནློར་ལན་པ། །དེང་སང་ས་སེང་གསེར་

བཞིན་དཀློན། །དེས་ན་སྨྲ་མང་ངལ་བའི་རྒྱུ། །འློན་ཀང་གཞན་ཕན་ལྷག་བསམ་གིས། །འདི་

བྱས་དགེ་བས་ལུས་ཅན་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་གཉིས་འབྱློང་བར་ཤློག །ཅེས་པའང་རང་སླློབ་

ལྔ་རིག་པ་ཀརྨ་མཐུ་སློབས་ཀིས་རིང་ནས་བསྐུལ་ཞིང་ཉེ་ཆར་བྱང་ཆུབ་ཀི་སེམས་རིན་པློ་ཆེ་ལ་མི་

འཕློག་པའི་འདུན་པས་གཡར་དམ་འཆའ་བ་མཆློག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཀརྨ་ཐབས་མཁས་རྣམ་རློལ་

དང༌། བ་མ་ཀརྨ་ངེས་དློན་སློགས་སྒྲུབ་ལ་གཞློལ་བའི་སལ་ལན་རྣམས་ཀི་ཐུགས་དམ་གསལ་

འདེབས་སུ།


因此，慈尊噶瑪大司徒的法嗣―羅卓泰耶，成書此文於

八蚌寺最靜處―棍桑德謙約薩林（普賢大樂明光洲），願能利

益無邊有情，增長善樂。

བཞེད་བསྐུལ་ནན་ཅར་གི་ངློར། བྱམས་མགློན་ཀརྨ་སི་ཏུའི་འབངས་བློ་གློས་མཐའ་ཡས་ཀི་དཔལ་

སྤུངས་ཡང་དབེན་ཀུན་བཟང་བདེ་ཆེན་འློད་གསལ་གིང་དུ་སྦར་བ་འགློ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་ཕན་

པར་གྱུར་ཅིག། །།དགེ་ལེགས་འཕེལ།། །།


注釋

1. 庫．尊珠雍仲（精進不生）：為藏傳佛法中阿毘達摩傳講系統重要大師。2. 俄．雷貝雪熱（善慧）：又稱大俄氏，開桑普寺，後者為藏傳佛法因明學重鎮。3. 仲敦巴．嘉威鈕古（佛苗）：阿底峽主要法嗣，開噶當派。4. 出自《寶行王正論》。5. 出自《入菩薩行論》如石法師譯本，下同。6. 出自《寶行王正論》。7. 此為《修心八頌》作者朗日唐巴所說。8. 即佛子無著賢（托美桑波），《佛子行三十七頌》作者。9. 博多瓦．仁謙賽（寶明）：仲敦巴三大弟子之一，開噶當派教典系。10.即佛子無著賢。11.棍噶寧波（慶喜賢），即多羅那他，藏傳佛法重要歷史學者，覺囊派大師。

130 修心七要套組 131《修心願文──趨入菩提心汪洋階梯》

《修心願文─趨入菩提心汪洋階梯》

༄༅། །བློ་སྦློང་སློན་ལམ་བྱང་སེམས་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངློགས་ཞེས་བྱ་

བ་བཞུགས་སློ། །


༄༅། །འཕགས་མཆློག་སྤན་རས་གཟིགས་དབང་དང༌། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་

དཔའ་རྣམས། །ཐུགས་བསྐེད་མཐར་ཕིན་བདེན་པ་ཡིས། །བདག་གཞན་མཁའ་མཉམ་འགློ་

ཀུན་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆློག་སྐེ་བར་ཤློག །སེམས་ཅན་ཞེ་སང་ལ་ཞུགས་དང༌། །ཚ་

གང་དམྱལ་བ་མྱློང་བ་ཡི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་ལ་ཐིམ། །བདག་གི་བྱམས་པའི་

སེམས་དང་ནི། །ཞེ་སང་མེད་པའི་དགེ་རྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །ཞེ་

སང་དམྱལ་བའི་གནས་སློངས་ནས། །རློ་རེ་རིགས་ཀི་སྤན་རས་གཟིགས། །མེ་ལློང་ཡེ་ཤེས་

མཆློག་ཐློབ་ཤློག །སེར་སྣ་འདློད་ཆགས་ལ་ཞུགས་དང༌། །ཡི་དྭགས་བཀེས་སློམས་མྱློང་བ་

ཡི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་ལ་ཐིམ། །བདག་གི་སློང་བའི་སེམས་དང་ནི། །འདློད་ཆགས་

མེད་པའི་དགེ་རྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །སེར་སྣ་ཡི་དྭགས་གནས་སློངས་

ནས། །པད་རིགས་ཀི་སྤན་རས་གཟིགས། །སློར་རྟློག་ཡེ་ཤེས་མཆློག་ཐློབ་ཤློག །གཏི་མུག་སྤློད་

ལ་ཞུགས་རྣམས་དང༌། །དུད་འགློ་གེན་ཅིང་ལྐུགས་པ་ཡི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་ལ་

ཐིམ། །བདག་གི་སྐེས་སྦངས་ཤེས་རབ་དང༌། །གཏི་མུག་མེད་པའི་དགེ་རྩ་རྣམས། ། ནམ་

མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །གཏི་མུག་དུད་འགློའི་གནས་སློངས་ནས། །བདེ་གཤེགས་

རིགས་ཀི་སྤན་རས་གཟིགས། །ཆློས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་མཆློག་ཐློབ་ཤློག །ཕག་དློག་ཁློང་

ནས་འཁྲུགས་རྣམས་དང༌། །འཐབ་ཅིང་རྩློད་པའི་ལྷ་མིན་གི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་

ལ་ཐིམ། །བདག་གི་སློ་གསུམ་བཟློད་པ་དང༌། །ཕག་དློག་མེད་པའི་དགེརྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་

མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །འཐབ་རྩློད་ལྷ་མིན་གནས་སློངས་ནས། །ལས་ཀི་རིགས་ཀི་སྤན་རས་

གཟིགས། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་མཆློག་ཐློབ་ཤློག །ང་རྒྱལ་སེམས་ཀིས་ནློན་རྣམས་དང༌། །ཕམ་ལྟུང་

尊勝觀音等，諸佛菩薩眾，發心真極力，願等空自他，

眾生皆發心。願我納懷瞋，及住冷熱獄，眾生苦因果；

我發慈憫心，及無嗔善根，咸施等空眾，令嗔獄空絕；

成金剛觀音，得大圓鏡智。願我納貪吝，及感飢渴鬼，

眾生苦因果；我發捨離心，及無貪善根，咸施等空眾，

令慳餓鬼絕；成蓮花觀音，得妙觀察智。願我納愚行，

及闇冥畜生，眾生苦因果；我發生修慧，及無痴善根，

咸施等空眾，令愚畜生絕；成如來觀音，得法界勝智。

願我納妒惱，及諍鬥修羅，眾生苦因果；我三門安忍，

及無妒善根，咸施等空眾，諍鬥修羅絕；成羯磨觀音，

得成所作智。願我納貢高，及墮苦天人，眾生苦因果；


མྱློང་བའི་ལྷ་རྣམས་ཀི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་ལ་ཐིམ། །བདག་གིས་བརྩློན་འགྲུས་

བརྩམས་པ་དང༌། །ང་རྒྱལ་མེད་པའི་དགེརྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །ཕམ་

ལྟུང་ལྷ་ཡི་གནས་སློངས་ནས། །རིན་ཆེན་རིགས་ཀི ་སྤན་རས་གཟིགས། །མཉམ་ཉིད་

ཡེ ་ཤེས་མཆློག་ཐློབ་ཤློག །ཐློག་མེད་ལས་སྒིབ་ཇི ་སེད་དང༌། །སྐེ ་ར་ན་འཆི ་འཁློར་བ་

ཡི། །སྡུག་བསལ་རྒྱུ་འབས་བདག་ལ་ཐིམ། །བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གིས། །ཐློག་

མེད་ནས་བསགས་དགེ་རྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །བེལ་ཕློངས་མི་

ཡི་གནས་སློངས་ནས། །ཆློས་སྐུ་དྲི་མེད་སྤན་རས་གཟིགས། །རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཆློག་ཐློབ་

ཤློག །སློ་ཐར་བྱང་སེམས་གསང་སགས་ཀི། །ཉམས་ཆག་ཉེས་ལྟུང་བདག་ལ་ཐིམ། །བདག་

གིས་སློམ་གསུམ་བསྲུངས་པའི་དགེ །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །སློམ་གསུམ་

རྣམ་པར་དག་གྱུར་ནས། །ཉམས་པའི་དྲི་ཙམ་མི་འབྱུང་བར། །རིགས་འདུས་རློ་རེ་སེམས་ཐློབ་

ཤློག །སློག་བཅད་རྟེན་གསུམ་གཞིག་གཞློམ་སློགས། །ཚེ་ཐུང་ལས་སྒིབ་བདག་ལ་ཐིམ། །

རྟེན་གསུམ་བཞེངས་དང་སློག་བསྐབས་དགེ །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །དུས་མིན་

འཆི་བའི་མིང་མི་གགས། །རློ་རེ་ཚེ་དཔག་མེད་ཐློབ་ཤློག །རླུང་མཁིས་བད་ཀན་འདུས་པ་

སློགས། །འགློ་བའི་ནད་ཀུན་བདག་ལ་ཐིམ། །རེག་རྡུང་སངས་དང་སན་སྦིན་སློགས། །ནད་

མེད་བདེ་སྐིད་དགེ་རྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །དུག་གསུམ་ནད་

སེལ་སན་གི་བ། །བཻདཱུརྻ་འློད་སྐུ་ཐློབ་ཤློག །རྐུ་འཕློག་མ་བྱིན་བངས་པ་ཡིས། །བཀེས་

སློམ་དབུལ་ཕློངས་བདག་ལ་ཐིམ། །ཆློས་ནློར་སྦིན་འབས་ཇི་སེད་པ། །ནམ་མཁའ་མཉམ་

པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །འདློད་དགུ་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་པ། །ནམ་མཁའ་མཛོད་ལ་ལློངས་སྤློད་ཤློག །མི་

我勤修精進，及無慢善根，咸施等空眾，天墮落空絕；

成寶部觀音，得平等性智。願我納無始，轉生老病死，

業障苦因果；我三門無始，勤聚諸善根，咸施等空眾，

令窮困人絕；成法身觀音，得自生勝智。願我納違犯，

三律儀墮罪；我守三戒善，咸施等空眾，令三戒清淨，

衰損咸不生；成部主金薩。願我納減壽，毀聖殺生業；

我建聖救生，善施等空眾，令橫死名絕；成金剛彌陀。

願我納眾病，膽熱風痰等；我止害施藥，除病與樂善，

咸施等空眾；成除三毒身，藥師琉璃光。願我納偷盜，

及困頓罪苦；我施法財等，咸施等空眾；令所求自成，

受用虛空庫。願我納造惡，致生於穢土，一切諸罪障；


དགེ་འབའ་ཞིག་བྱས་པ་ཡིས། །མ་དག་ཞིང་དུ་སྐེ་བ་ཡི། །ལས་སྒིབ་ཇི་སེད་བདག་ལ་

ཐིམ། །སེམས་བསྐེད་འགྱུར་བ་བཅུ་ལ་སློགས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །ཀུན་

ཀང་མངློན་དགའ་བདེ་ལན་སློགས། །དག་ཞིང་ཁློ་ནར་སྐེ་བར་ཤློག །ལློག་ལྟ་འབའ་ཞིག་

བསློམས་པ་ཡིས། །དཀློན་མཆློག་མཉེས་པར་མི་བགིད་པའི། །ལས་སྒིབ་ཇི་སེད་་བདག་ལ་

ཐིམ། །དད་པ་རྣམ་གསུམ་དགེ་རྩ་སློགས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །བསླུ་མེད་

ལས་དང་འབས་བུ་ལ། །ཡིད་ཆེས་ཁློང་ནས་རློལ་བ་ཡིས། །དགེ་སྒྲུབ་སིག་སློང་བྱེད་པར་

ཤློག །བདག་འཛིན་འབའ་ཞིག་གློམས་པ་ཡིས། །རང་སྣང་དག་རུ་ལྟ་བ་ཡིས། །ཆགས་སང་

མ་ལུས་་བདག་ལ་ཐིམ། །ཚད་མེད་བཞི་ཡི་དགེ་རྩ་རྣམས། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་

སྦིན། །ཀུན་ཀང་བྱམས་པ་སིང་རེ་དང༌། །དགའ་བ་བཏང་སློམས་སེམས་ལན་ཤློག །འཁྲུལ་

སྣང་བདེན་པར་འཛིན་པའི་སེམས། །སྡུག་བསལ་འབྱུང་ཁུངས་བདག་ལ་ཐིམ། །སློང་

ཞིང་བདག་མེད་རྟློགས་པ་ནི། །ནམ་མཁའ་མཉམ་པའི་འགློ་ལ་སྦིན། །སློང་ཉིད་ཟབ་མློ་

རྒྱུད་ལ་སྐེས། །རློགས་སངས་གློ་འཕང་མཆློག་ཐློབ་ཤློག །མདློར་ན་འཇིགས་པ་བཅུ་དྲུག་

སློགས། །མི་འདློད་པ་དང་འཕད་པ་དང༌། །ཉེ་དུ་ཟས་ནློར་གནས་གློགས་སློགས། །འདློད་

པ་རྣམས་དང་བལ་བ་དང༌། །དག་འདུལ་གཉེན་སྐློང་སློ་ནམ་སློགས། །ཡློད་པ་བསྐང་

གིས་མི་ལློངས་དང༌། །མངའ་ཐང་ལློངས་སྤློད་སན་གགས་སློགས། །མེད་པ་བཙལ་གིས་

མི་རེད་དང༌། །བར་ཆད་བློ་བུར་ཡེ་འདྲློགས་སློགས། །འགྱུར་བའི་སྡུག་བསལ་ཇི་སེད་

པ། །བདག་གིས་བདག་འཛིན་སེང་དུ་ལེན། །དུས་གསུམ་དགེ་བའི་དངློས་ཀུན་དང༌། །ཁ་

རེ་དབང་ཐང་ལུས་སློག་བཅས། །ལྟློས་པ་མེད་པ་འགློ་ལ་སྦིན། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་

我發心十行，咸施等空眾；令咸生淨土，妙喜極樂等。

願我納邪見，厭離三寶等，一切諸罪障；我三信善根，

咸施等空眾，令深信勝解，不欺之因果，而行善斷惡。

願我納我執，視自境為敵，一切貪瞋心；我修四無量，

善施等空眾，令皆具慈悲，及以喜捨心。願我納苦因，

執幻為實心；我悟空無我，咸施等空眾，令心生空證，

成正等覺佛。總之十六難，怨憎相會苦，親友衣食等，

愛別分離苦，制敵及護親，守有不成苦，權勢財富名，

有求不得苦，及惡祟障礙，一切變壞苦，皆歸我執咎；

我三時造善，權福運色身，無顧施眾生，願含識安樂，

入菩提妙行。我說法導善，所飲食所乘，信我施財食，


བདེ་སྐིད་ལན། །བྱང་ཆུབ་སྤློད་ལ་འཇུག་པར་ཤློག །བདག་གིས་ཆློས་བཤད་དགེ་བསྐུལ་

དང༌། །ཤ་ཟློས་ཞློ་བཟུང་བཞློན་པ་ཞློན། །བདག་ལ་དད་གུས་ཟས་ནློར་སྦིན། །མ་དད་

ལློག་ལྟ་བཀུར་འདེབས་དང༌། །འཕློག་བཅློམ་རེག་རྡུང་ངན་སེམས་འཆང༌། །བཟང་ངན་

ལས་ཀིས་འབེལ་བ་སློགས། །མདློར་ན་བདག་ལུས་མཐློང་བ་དང༌། །བདག་གི་མིང་ཐློས་

སྐློན་ཡློན་དྲན། །རླུང་རིས་རེག་པའི་འགློ་ཀུན་ཀང༌། །ཐློག་མེད་སིག་སྒིབ་ཟད་ནས་ནི། །འཕགས་

མཆློག་ཐུགས་རེ་ཆེན་པློ་ཡིས། །བདེ་བ་ཅན་ཏུ་འདྲེན་པར་ཤློག །བདག་གི་སློ་གསུམ་བྱ་

སྤློད་དང༌། །ལུས་ཀི ་དྲི ་མ་ཚུན་ཆད་ཀིས། །འགློ ་ཕན་ཁློ ་ན་བྱེད་ནུས་ཤློག །བདག་གི ་

ལུས་སློག་ལ་འཚེ ་བའི། །མི ་དང་མི ་མིན་གནློད་སེམས་ཅན། །ཐློག་མ་ཁློ ་ནར་འཚང་

རྒྱ་ཤློག །བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཅུང་ཟད་ཀང༌། །སིག་པའི་འབས་བུར་མ་གྱུར་ཅིག །རྨི་ལམ་

ཆུ་ཟ་སགི་རྒྱུ་ལྟར། །བརྟག་ན་བདནེ་པར་མ་གྲུབ་པ། །བདག་འཛནི་འད་ིཡསི་ཐམས་ཅད་བསླུས། །བདག་

དང་མཁའ་མཉམ་འགློ་ཀུན་དང༌། །གདློན་བགེགས་མི་མ་ཡིན་ལ་སློགས། །དློན་དམ་སློང་པ་ཉིད་

དུ་མཉམ། །སློང་ལ་བདེན་ཞེན་བྱེད་པ་འཁྲུལ། །ཀུན་རློབ་ཕ་མར་མ་གྱུར་མེད། །འཇིག་རྟེན་དག་

ན་ཕ་མ་ལས། །དྲིན་ཆེ་བ་ནི་གང་ཞིག་ཡློད། །མ་བུར་གནློད་སེམས་འཆང་བ་འཁྲུལ། །དེ་བས་ཕ་

མ་སེམས་ཅན་ནི། །ཕློགས་རིས་མེད་པའི་དྲིན་དྲན་པས། །ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་གཞན་ལ་སྦིན། །གློང་

དང་བུབ་ཁ་རང་ལ་ལེན། །བདག་གི་ལྷག་བསམ་འདི་ཡི་མཐུས། །ཐམས་ཅད་སྒིབ་སྦངས་ཚོགས་

རློགས་ཤིང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆློག་རིན་པློ་ཆེ། །སློང་ཉིད་སིང་རེའི་སིང་པློ་ཅན། །ཕིན་ཅི་མ་

ལློག་རྒྱལ་བའི་ལམ། །བདེ་བག་ཉིད་དུ་སྐེས་ནས་ཀང༌། །རྣམ་མཁེན་སངས་རྒྱས་མྱུར་

ཐློབ་ཤློག །ཅེས་པའང་བློ་སྦློང་ལ་མློས་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་བློ་གློས་མཐའ་ཡས་ཀིས་དབེན་

པའི་རི་ངློགས་སུ་སིང་ནས་སློན་པ་དགེ། །།མངལཾ།། །།

及不信邪謗，惡槌擊打我，諸善惡緣者；總之見我身，

聞名念功過，過身風觸者，願無始罪盡，受尊聖觀音，

導至極樂土。願我三門行，乃至身微塵，皆但為利他。

願害我身命，惡心人非人，首先得成佛。願因害我者，

無少分罪果。如夢幻水月，觀之無實者，為我執所欺；

自他等空眾，非人等魔障，真空中平等；實執空復謬。

俗無非父母：世間恩人中，無勝父母者，懷害母心謬！

故應無偏私，念父母眾恩；機遇施與他，虧損歸我受。

承是清淨念，願障淨資集，眾生得易發，大寶菩提心，

空性大悲藏，不顛倒勝道，速成遍知佛。

依止「信解修心」為修行之道的羅卓泰耶，至心發願於寂

靜山上。願吉祥！

作者│切卡瓦、羅卓泰耶

譯者│羅卓仁謙

審校│羅卓仁謙、汪靜玉

編輯│江致潔

美術設計│林銀玲

翻譯計畫執行│解脫協會

計畫發起人│羅卓仁謙

出版單位│解脫協會

電子信箱│ [email protected]

網址│ mokshah.org

修心七要集

解脫協會︱︱︱︱︱︱ 切卡瓦、羅卓泰耶︱︱ ·...

Documents

解脫協會︱︱︱︱︱︱切卡瓦、羅卓泰耶︱︱ ·...