1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM THI TUYỂN SINH LỚP 10 TỈNH QUẢNG NINH TRƯỜNG THPT CHUYÊN HẠ LONG NĂM HỌC 2012 – 2013 ðỀ THI CHÍNH THỨC Môn: Ngữ văn (Hướng dẫn chấm này có 03 trang)

I. Hướng dẫn chung

- Giám khảo cần nắm vững các yêu cầu của hướng dẫn chấm ñể ñánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách ñếm ý cho ñiểm.

- Do ñặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ ñộng, linh hoạt trong việc vận dụng ñáp án và thang ñiểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.

- Việc chi tiết hóa ñiểm số các ý (nếu có) phải ñảm bảo không sai lệch với tổng ñiểm của mỗi ý và ñược thống nhất trong Hội ñồng chấm thi.

- ðiểm toàn bài là 10,0 ñiểm, chi tiết ñến 0,25 ñiểm. II. ðáp án và thang ñiểm

Câu ðáp án ðiểm Cho ñoạn văn sau: “Một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lòng cô gái. Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ ñi theo cô trong chuyến ñi thứ nhất ra ñời. Mà vì một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cô.” a. ðoạn văn trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? b. Hình ảnh “một bó hoa nào khác nữa” trong câu văn thứ ba có ý nghĩa gì? a. ðoạn văn trên trích trong văn bản Lặng lẽ Sa Pa. Tác giả: Nguyễn Thành Long 0,50

1 (2,0ñ)

b. Ý nghĩa hình ảnh “một bó hoa nào khác nữa”: - Những giá trị tinh thần mà cô gái ñã tìm thấy ở anh thanh niên. - Bó hoa của niềm tin, niềm lạc quan, tình yêu cuộc sống ngân vang trong lòng cô gái. - Giúp cô nhận ra giá trị và vẻ ñẹp của cuộc sống; có thêm sức mạnh ñể vượt qua mọi khó khăn và cống hiến sức mình cho quê hương ñất nước.

1,50

Có ý kiến cho rằng: “Mặt trời mọc rồi lặn, mặt trăng tròn rồi lại khuyết nhưng ánh sáng mà người thầy rọi vào ta sẽ còn mãi trong cuộc ñời”. Viết một bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên. * Nêu ñược vấn ñề cần nghị luận: vai trò và sự ảnh hưởng của người thầy ñối với con người.

0,50

2

(3,0ñ)

* Giải thích: - “Mặt trời”,“mặt trăng” là những thiên thể trong tự nhiên có thể chiếu sáng nhưng chỉ chiếu sáng từng lúc “mọc rồi lặn”, và có thể thay ñổi “tròn rồi lại khuyết”. - “Ánh sáng từ người thầy rọi vào ta”: Ánh sáng của trí tuệ, tâm hồn, nhân cách từ người thầy chiếu rọi vào chúng ta. ðó là nguồn ánh sáng tỏa chiếu từ con người nhưng “còn mãi” trong cuộc ñời.

0,50

2

* Bàn luận: - Người thầy chiếu rọi vào cuộc ñời ta nhiều nguồn ánh sáng: về tri thức, thẩm mĩ, ñạo lý làm người. - Nhờ ñược tiếp nhận những nguồn ánh sáng ñó mà chúng ta trưởng thành cả về thể chất và tâm hồn. Vì thế ánh sáng mà người thầy chiếu rọi sẽ còn mãi trong cuộc ñời. - Phê phán những người không kính trọng, biết ơn, chưa thấy ñược công lao to lớn của người thầy. (Học sinh cần có dẫn chứng xác thực, phù hợp)

1,50

* Bài học nhận thức và hành ñộng: Biết ơn người thầy, phấn ñấu tu dưỡng, rèn luyện ñể trở thành những người có ích cho xã hội.

0,50

Tình cảm gia ñình trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt. a. Viết bài văn nghị luận cho ñề văn trên.

3.1. Yêu cầu về kĩ năng Biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Kết cấu chặt chẽ, diễn ñạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

3.2. Yêu cầu về kiến thức Trên cơ sở những hiểu biết về nhà thơ Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa, thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần làm rõ ñược các ý cơ bản sau:

* Nêu ñược vấn ñề cần nghị luận 0,25 * ðề tài tình cảm gia ñình: - Là ñề tài quen thuộc, gần gũi ñược nhiều nhà văn, nhà thơ khai thác, khám phá. - ðối với Bằng Việt, tình cảm gia ñình ñược thể hiện một cách sâu sắc qua tình cảm bà cháu.

0,50

- Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà: “Một bếp lửa (...) nắng mưa”.

0,25

- Suy ngẫm về người bà: + Cuộc ñời vất vả, nhọc nhằn: “Lận ñận ñời bà biết mấy nắng mưa”, “thương bà khó nhọc” + Phẩm chất: tần tảo, giàu lòng yêu thương, ñức hi sinh; có bản lĩnh, vững vàng trước mọi thử thách, là chỗ dựa tinh thần cho cháu, cho gia ñình. + Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa cho thế hệ kế tiếp. ðiều ñó trở thành niềm tin thiêng liêng, kì diệu, nâng bước người cháu trên suốt chặng ñường dài: “Nhóm bếp lửa (...) – bếp lửa !” -> Hình ảnh người bà trong bài thơ tiêu biểu cho vẻ ñẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam.

0,75

- Tình cảm thương nhớ, lòng kính yêu và biết ơn bà của người cháu ñã trưởng thành nay ở phương trời xa:“Giờ cháu (...) lên chưa ?...”

0,25

3a (4,5ñ)

* Mở rộng, nâng cao vấn ñề : - Với ñề tài về tình cảm gia ñình, nhà thơ Bằng Việt ñã có những khám phá và sáng tạo riêng. Bài thơ gợi lại những kỉ niệm ñầy xúc ñộng về người bà và tình bà cháu, ñồng thời thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu ñối với bà và rộng hơn là là tình cảm ñối với quê hương, ñất nước. Nhờ thế tình bà cháu trở nên thiêng liêng, cao ñẹp và mang dấu ấn thời ñại.

0,75

3

- Là tình cảm mang giá trị nhân văn sâu sắc, có sức lay ñộng sâu xa ñến ñời sống tâm hồn của con người. Tình cảm ấy có sức tỏa sáng, nâng ñỡ con người trong suốt hành trình của cuộc ñời. * Nghệ thuật: - Xây dựng hình ảnh thơ vừa cụ thể vừa gợi nhiều liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng. - Thể thơ tám chữ phù hợp với giọng ñiệu cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm. - Bài thơ kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm.

1,00

* ðánh giá chung về vấn ñề nghị luận. 0,25 3b

(0,5ñ) Học sinh ghi lại dàn ý sơ lược bài văn ñã viết. 0,50

Cộng 10,0

..................................Hết.............................

4