CMYK

Sa umano’y pagbubuka s ng gate ng NIA sa Prinza…

AUGUST 24 - 30, 20092 SEPTEMBER 13 - 19, 2009

Bangkay ng senglot, natagpuan sa KawitKAWIT, CAVITE – Isang lalaki ang nat agpuang p alutang-lut angsa ilog ng Banalo ng makita ng isang basurero habangnangangalakal.

Kinilala ang bangkayna si Aurello Teña y Gall-ano; 47 taong gulang; res-idente ng 990 Talaba 1,Bacoor Cavite.

Ayon sa ipinadalang re-port ni PO1 Plaridel O.

Daprosa Jr; imbestigador;kay P/Insp. MamertoMalubay; Chief of Police ngKawit Station; Noong Sept.10, 2009 sa ganap na alas8:30 ng umaga na may na-tanggap sila, tawag mula

sa isang nagpakilalang siMichael dela Cruz na isangbasurero.

Base sa salaysay nidela Cruz, habang siya aynangangalakal sa ilog ngBanalo ay may nakita si-

Airgym Fitness CenterAirgym Fitness CenterAirgym Fitness CenterAirgym Fitness CenterAirgym Fitness CenterCavite City Branch

We’re open to serve you

If you want to feel healthy

and fit come and visit us at

2nd floor of 7 Days Pawnshop

Dra. Salamanca Road San Antonio Cavite City

WE OFFER WEIGHT TRAINING PROGRAM FOR:

1. Body Building 7. Body Toning

2. Advance Body Building 8. Body Shapping

3. Lose Weight 9. Taebo / Aerbo

4. Gain Weight 10. Karate

5. Power & Bulk Routine 11. Ballroom

6. Exercise for Sports Improvement

MONDAY TO SUNDAY (8:00 am – 9:00 pm)

For more inquiry pls. look or call:

Ms. Chai S. Burgos / Melchor / James

Tel. Nos. (046) 431-0515 / (046) 438-2226

MUSIKA AT BALITANG PAMBATAIANA T. FAMY – Pres. Supreme Pupil Gov . Div. Level

91.9 BOMB FM Every Sunday 6:00pm – 7:00pmNATURE OF THE SHOW:

With the station’s aim of airing balance programs, we are coming up with ashow from students (Primary level). It aims to develop students skills in writingnews and journalism. And also to make them informed and aware of what’shappening in our community today. It is also promotes camaraderie amongelementary school leaders who would be joining IANA FAMY week after week in thequestion’s to be participated in by the students listener.

There would also be a “letter sender” portion and a “kiddy singing contest”in the show. The music we would be playing would be the likes of Ms. Lea Salonga.

HOST PROFILE:*Consistent SPED (Fast Learner) Student from Grade 1 to 6*Candidate for Valedictorian, MRES*MATHRATHON Champion, 2005*Modelong Ginto Quiz Bee Champion, 2007*Math Challenge Champion, 2007*MATHRATHON Champion, 2008*National Gold Medalist, Kumon Phils.*Nutri Quiz Bee Champion, 2009*President, Supreme Pupils Government, Div. Level (SPG)*Read-A-Loud, English Champion Division Level 2003-2004*MATHRATHON Regional Champion 2004-2005, Tanza Cavite*MATHRATHON Champion Division Level 2007-2008*MATHRATHON 1st Place Regional Competition 2007-2008 Sto. Tomas Batangas*MTAP Champion Division Level 2007-2008*MATHALINO Champion Division Level 2008-2009

yang lulutang-lutang nabangkay na inakala niyangisang basura lamang.

Ngunit ng kanya itongsiyasatin ay laking gulatniya ng makita niyangisang lumulobongbangkay pala ang kanyangnakita na nakasuot ng t-shirt at short na puti,kayumanggi ang kulay,may kalakihan ang panga-ngatawan, at may taas na5’4.

Kaya naman mabilisniyang ipinagbigay alamito sa kapulisan upang ip-abatid ang pangyayari.

Sa isinagawang imb-estigasyon ng CaviteSOCO Team sa pangun-guna ni PS1 Oliver B. De-chitan walang nakitanganumang bakas ng pam-amaslang sa katawan niTeña.

Sa pagtatanung-ta-nong, huling nakita noong

Sept. 8, 2009 ang biktima satapat ng SM Bacoor sa may7-11 na nag-iinom at umihisa tabi ng ilog habangkalakasan ng ulan naposibleng nahulog sa ilogat inanod ng malakas naagos.

Nakilala ang bangkaysa nakuhang lisensya sakanyang suot na short. Kayanaman ipinagbigay alamkaagad ito ng kapulisan sapamilya ng biktima.

SENGLOT SA ILOG- Ang nat agpuang bangkay ni Aurello G . Teña sa ilog ng Banalo,Kawit Cavite. Kuha ni SID SAMANIEGO

Maling impormasyon, nagdulotng takot at pangamba sa Cavite

NAGHATID ng takot atpangamba sa Caviteñopartikular sa mga residen-teng Rosario at Noveletaang kumalat na text scarena umano’y magpapaka-wala ng tubig ang NationalIrrigation Authority sa Prin-za, Malabon.

Ayon sa naka panayamng Responde Cavite kayRosario Mayor NonongRicafrente, “Walang gateang Prinza kaya walangDam na bubuksan upangmagpapakawala ng tubig.

Hindi dapat mabahalaang mamamayan pagkatito ay bineripika na natin sa

provincial engineer ng Ca-vite.”

Gayun din ang nagingtugon ni Nadia de la Cruzng Provincial Disaster Co-ordinating Council. “Wa-lang gate ang Prinza sideng NIA.

Kung sakali mangumapaw ang tubig, dahilito sa natural na volumeng ulan at hindi dahil sanagbukas ng gate angNIA.”

“Pero pinapaalalaha-nan pa rin ang mamama-yan na mag-ingat sa gan-itong panahon ng kalami-dad. Tama po na lagi ta-

yong magtanong at ku-malap ng sapat na im-pormasyon para sa kalig-tasan ng ating pamilya.

Maging mapanuri rintayo at baka lalo pa natingikapahamak ang panini-wala sa sabi-sabi.”

Matatandaang lumu-bog ang malaking bahaging Rosario, Novelata atMalabon noong nagdaangbagyong Milenyo (Set-yembre 2006), kung saanmaraming buhay at ari-ari-an ang tinangay ng bahana lumagpas sa mga ka-bahayan.

SID SAMANIEGO

AUGUST 24 - 30, 2009 3SEPTEMBER 13 - 19, 2009

TRIPLE RP R S P E C I A L I S TFor your comics, AVP, survey

and image packaging needs

please contact

0929-8581636 / 0922-2268209

AUGUST 24 - 30, 20094 SEPTEMBER 13 - 19, 2009

MAY paghahambing ang kandidatura nina Joseph “Erap”Estrada at ni Oca Sabater sa nalalapit na halalan. Hindikaila sa lahat na sila ay kapwa nahatulan ng hukumanng mabigat na parusa na ginawang habang-buhay napagkabilanggo, bagamat may pagkakaiba ang dahilanng kanilang pagkakapiit sa bilangguan at ang mgapangyayari matapos ng pagbasa ng hatol ng husgado.

Kay Erap ay kaagad may kasunod na pagpapatawadng Pangulo ng Pilipinas (Presidential pardon), kay Oca,ay pagbuno ng buong parusa sa bilangguan. Ang “pardon”na iginawad kay Erap ay “absolute” na ang ibig sabihinay walang kahalong kondisyon o pasubali sa pagbabang kapatawaran. Taliwas sa “conditional pardon”, nakinakailangang sumunod sa pinaiiral ng pagpapatawad.

At kung bumali o hindi sumunod sa mga kondisyonay maaaring bawiin ang “pardon”. Sa “absolute”, ibabaliksa kanya ang lahat ng karapatang sibil at politikal, kasamarito ang bumoto at maiboto.

Ang katayuan naman ni Sabater ay iba. Ayon saasuntong PP vs Jacinto Reyes y. Ramirez and OcaSabater G.R. no. L-41537. Feb 24, 1981, kinumpirma ng“Supreme Court” ang gawad sa hatol ng mababanghukuman sa mga akusado.

Kung babasahin sa dating batas na ang mga nahatulano nabilanggo “by final judgement for subversion,insurrection, rebellion, or any offense for which he has beensentenced to a penalty of more than 18 months or for acrime involving moral turpitude, shall be DISQUALIFIED tobe a candidate or to hold any office unless he has beengiven plenary pardon or granted amnesty.”

The disqualifications herein provided shall bedeemed removed upon x x x x x or after the expiration of aperiod of five years of his service of sentence.

Ayon sa Supreme Court,section 40 ng RA 7160 athindi ang BP 881 ang siyangnararapat ipatupad nabatas. Sa kadahilananghindi lang ito ang hulingisinabatas kundi ito aymismong nagsasaad ng“local officials” o pamunu-ang lokal. Na hindi tulad ngpagbanggit sa isang batas (DP 881) na ang sinasakop angpaghalal sa lahat ng pamunuan sa bayan. Ito ay ayon sanaunang “ruling” ng COMELEC sa nabanggit na asunto.

Ngunit ang nasabing “ruling” ay isinantabi ng “SupremeCourt” ng idineklara nito na ang RA 7160 ang dapat napairalin, (David vs COMELEC). Dagdag pa ng Kataas-taasang Hukuman na hindi na kailangan pang ang asuntongkinasasangkutan ay “involving moral turpitude”, sapagkatito ay nasusugan na ng nasabing huling batas.

Ang katanungan na lamang ay kung lumipas na angpanahong itinakda ng batas upang ang akusado aymaaaring muling kumandidato.Sec. 40 Disqualificationxxxxx (a) Those sentenced by final judgement for anoffense involving moral turpitude or for an offensepunishable by one (1) year or more of imprisonment within(2) years after serving sentence.

At si Oca ay mahigit nang dalawang taong nabubuhayng malaya.

Kaya’t ayon sa batas na sinusunod sa kasalukuyanat walang bagong batas na pinaiiral ang “Supreme Court”,si Oca Sabater ay WALANG BALAKID upang maghain ngkanyang kandidatura bilang alkalde ng lunsod ng Cavitesa darating na halalan.

“B“B“B“B“BUWUWUWUWUWAAAAAYYYYYAAAAA””””” sa gitna ng kalsada sa gitna ng kalsada sa gitna ng kalsada sa gitna ng kalsada sa gitna ng kalsadaSA pag-uumpisa ng atingpahayagan, dinagsa tayo ngsumbong ng mga driver atoperator ng pampublikongsaksakyan ng bumibiyahepatungong SM Bacoor atZapote. Iba’t ibang hinaing atreaksyon ang atingnasaksihan ng maka-panayam ang mga driver na

ito.Kung sa pag-aakala mong sa gubat at Zoo mo lang

makikita ang mga “Buwaya” nagkakamali ka. Dahil ditopa lang sa tapat ng SM Bacoor ay makikita mo na sila,kumakain ng barya-baryang pera na kinutkot sa pagod atpawisang tsuper. Lantaran daw ang panghihingi ng mgamagigiting na alagad ng lansangan sa ating mga tsuper,na halos wala ng kitahin sa araw-araw nilangpamamasada. Dahil sa garapalang pangongolekta ngbarya-baryang pera, lalo na sa mga sasakyang kungtawagin ay SIBAT pero kumukuha ng pasahero sakanilang hawak na teritoryo.Kaya madalas aynagkukulang pa ang kanilang pang-Boundary sa kanilangamo.

Sa mga traffic enforcer diyan sa SM Bacoor, basahinninyo ito: “ANG KAPAL NG PAGMUMUKHA NINYO!” Kahit

batuhin ng DURYAN ang mga pagmumukha ninyo, diiyan mabubutas dahil sa TIGAS at ESPALTONG klase ngmukha ninyo, pero siguradong mangangamoy angbahong itinatago ninyo.

Para mapuksa ang mga “BUWAYANG” ito angpanawagan natin sa Bacoor Traffic Management OfficeHead Mr. Rodel Rosario, sir aksyon pronto!

*** *** ***Video Karera at Fruit Gamesnagkalat sa bayan ng Kawit

Isang alyas “Edward” daw ang humahawak ng mgavideo karera at fruit games sa bayan ng Kawit, Cavite.Ang nakapagtataka halos kalapit-bahay lang ito ng PoliceStation at munisipyo ang lungga ng Edward na ito.

Parang walang nakikita? O baka naman kusangipinipikit ni P/Insp. Mamerto Osea Malubay ang kanyangdalawang mata?

Sir bangon na, mukhang tinatanghali ka na ng gisingat di mo na nalalaman ang nangyayari sa paligid mo?Sir trabaho lang po, walang personalan!

*** *** ***Marami pong salamat sa mga lahat ng bumubuo ng

Cavite City Vikings, Cavite Pirates, PHMI, Racoda, LadyBikers, Primo, Brgy. 7 ni Kag. Cris Trinidad, GilbertPotante, E-Mar Prod’n, na naging bahagi ng amingprograma. Mga sir/mam saludo po kami sa inyong lahat.

Mga Haw Shaw sa Cavite CityNOONG araw, kapag gustomo ng masarap na kainan,pumunta ka sa Cavite City.Sine? Cavite City. Mga batikanat iginagalang na statesman,intelektwal, pilosopo atpolitiko? Makipag-usap sataga-Cavite City. Mgamanunulat at mamahayag?Ah, taga-Cavite City sila. Ilang

dekadang tiningala ng buong lalawigan ng Cavite bilangsentro ng kapangyarihang politikal at pang-ekonomiyaang Ciudad Cavite. Naging duyan din ng sining atpilosopiya ang nasabing lunsod. De kalibre, de kalidadat may dignidad ang taga-Cavite City.

Noon yun.Kamakailan, nang piratahin ang dyaryo natin,

nakakahiya mang aminin, parang binaboy ng mgatastarudong ito ang dakilang pamana ng ating mganinuno.

“Mga Trapo ng Cavite?” Ibig sabihin, inihihiwalay ngnagpakalat ng piniratang dyaryo ang kanyang sarili kina

Romeo Ramos, Resty Enriquez, Timoteo Encarnacion atOscar Sabater, isama na rin sina Dino Chua at JasminGilera… gusto nyang sabihin mas angat sya sa mgataong ito. E, palkups naman pala ang taong ito. Hindi ba’tmas Trapo ang nagsasabing Trapo sa isang politiko?Kadalasan, ang nagmamalinis, ang syangpinakamarungis.

Haw Shaw.Wag lang magkapera, wag lang magkaroon ng ilang

tsutsuwariwap… politiko na. Wag lang malapitan atmahingian ng kaunting pabor… nag-aasta nang lider.

Haw Shaw.Dumarami sila sa Cavite City. Mahuhusay magbigay

ng opinion at kuro-kuro sa kung anu-ano (lalo na salarangan ng politika) at kung saan-saan (lalo na kungpaano manalo) kahit na sa totoong mundo, ni hindi silanakikita o naririnig. Ni hindi nga pinapansin ng anumangpambansang partidong politikal o pambansangpersonalidad ang mga haw shaw na ito. Pero kungmakaasta at makapapel sa Cavite City… naku po… nunong dunong.

Sundan sa pahina 14

eros s. ataliaeditor-in-chief

rommel sanchezmanaging editor

wilfedo generagacirculation manager

sid luna samaniegochief of reporters

efren abueg, ph deditorial consultantprof. freddie silao

community & extensionrelation consultant

nadia dela cruz2nd district coordinator

rex del rosario3rd district coordinator

jun isidro1st district coordinator

melvin rosdigital media director

atty. dan filoteolegal counsel

Ang Responde Cavite ay inilalathala Linggu-Ling-go ng Think N Print Publishing House na may tangga-pan sa 232 Garcia St., Caridad, Cavite City at tele-pono blg.(046) 527-0092.

CAVITE-- Kasimbilis ngsunog na kumalat angbali-balita sa unang isyung Responde Cavite , pi-nag-uusapan ito sa lahatng sulok. Napalis angbagsik ng bagyong si La-

buyo sa lakas ng arrive. Excited ang lahat.Pati mga ahente, newstand at newsboy ay walang

tigil sa amin ng kakatanong kung kailan lalabas angunang isyu.

Okey pati sa mga madlang Caviteño, halos mabaliang mga leeg sa paglingon sa aming mga naka-dis-play na pabalat ng unang isyu. Inaalala nga namin nabaka magkabanggaan, lalo na ng mga sasakyan.

Sinabotahe pa nga ng mga walang magawa, naissirain ang aming magandang simula.

E, kaso hindi sila nagtagumpay. Bagkus ay lalo panginabangan ang aming unang isyu.

***Pero siyempre, may kasabihan ngang “you cannot

please everybody? Mayroon ding mga hindi natutuwa.May mga nagsabi pa nga na bakit daw kailangan

may motorcade pa. Bakit daw nagsabit at naglagay pang kung anu-ano.

Maraming balita din ang kumalat. Una ay si ViceMayor Dino Chua daw ang financier ng aming pahaya-gan. Sumunod na araw, may bagong tsika na naman.Sina Rosario, Cavite Mayor Nonong Ricafrente, OcaSabater at Jasmin Fernandez daw naman ang amingmga financier.

Ha, ha, ha! Kung pagbabasehan ang balita,mukhang natatanging anak ng Diyos ang RespondeCavite -- ang daming financier, e.

Obvious na ang gusto ng ilan nating detractors aysirain ang kredibilidad ng ating pahayagan pati na angmga taong nasa likod nito.

Pero obvious din na hindi sila nagtagumpay! Lalopang sumikat at pinag-usapan ang bagong pahayagangkinahuhumalingan ngayon ng mga Caviteño.

Daig pa namin ang pulitikong tumatakbo sa kunganumang posisyon na mas una pang inintriga.

Sabi nga, kapag daw hitik sa bunga ang isang punoay binabato. Sa kaso ng Responde Cavite , na bagonghasik pa nga lang, pero masasabing maagang namu-nga, maaaring may katwiran na nga silang batuhin.

Pero, hindi rin naman nila kasi masisisi kungpagkalumpunan kami ng mga totoo at dekalibrengmanunulat. Totoo at dekalibre in a sense na mga multi-awarded at duly recognize ng iba’t ibang samahan ngmga manunulat at mamamahayag.

Pero may isang salita akong iiwan sa inyo!Brrrrrrtttt!!! Behhh, inggit lang kayo!

Salamat sapagpapa-

sikat sa amin

Oca Sabater, makakatakbo ba?

AUGUST 24 - 30, 2009 5SEPTEMBER 13 - 19, 2009

The CaviteGeriatric

CenterIT is the joint mandate ofRepublic Act no. 7432 of1992, as amended by Re-public Act no.7876 of 1995,

and the Local Government code of 1991 for the devolu-tion of major authority and responsibility the Local Gov-ernment Unit (LGUs) in the creation of senior citizen’scenters and provision of integrated social and medicalservices to older persons.

In recognition of and pursuant to the aforementioneddirective, the Sangguniang Panlalawigan ng Cavite en-acted on Jan. 21, 2002 Resolution no.032-5-2002 whichauthorizes the provincial governor to establish the Cavi-te geriatric center. Subsequently, the governor issued onSept. 5, 2002 executive order no.20 providing for the es-tablishment of the Cavite geriatric center, an officeunder the provincial department of social welfare anddevelopment. As contain in the premises, the center isenvisioned to serve as a haven for the senior citizen ofCavite where they will receive high quality but low costgeriatric care. However, more than this specialized ap-proach to combat elderly illness, the dormitory-type cen-ter will provide a comprehensive package of health, rec-reation educational, cultural and spiritual programs tomake senior citizens feel and experience independencerather than reliance on others, hope than helplessnessparticipation than abandonment and love, self–fullmentand dignity during the twilight of their lives.The centerundoubtedly, could serve as a model for the senior citi-zens center in the twenty-three LGUs of Cavite. Whilelocated in the municipality of Indang, it could extend out-patient services to the federation of senior citizens as-sociations in the other municipalities and cities. Bigyannatin ng balik-tanaw ang maikling kasaysayan ng Geri-atric Center. Matapos na makabili ng kaputol na lupa,maisa-ayos at mabakuran ang lote, makapagsimulangmagtayo ng gusali at makapaglaan ng pondong kapu-punan. Upang matapos ang pagawain, bigla nalamangnahinto ang proyektong ito.

Ano nga ba ang nangyari sa center na ibinandilangpriority project ng Provincial Administration? Hindi pamalinaw ang mga kadahilanan ng pagkakauntal opagkakabinbin. Sa loob ng apat na taon kung kasala-nan man ang nangyari, kanino kaya ito maipapataw? Sangayon ay mistulang “jungle” ang lugar ng center naposibleng pamugaran ng mga makamandag na ahas,ang gusaling hindi pa tapos ay kinakailangan ng kum-punihin, salamat sa pagbabantay ng isang pamilyangnaninirahan dito sa kapahintulutan daw ng isang opis-yal ng pamahalaan. It is not too late, yet. It is not theobjective of this corner to blame or to cast aspersion topersonages on whose capable hands rest the final des-tiny of Cavite geriatric center. We can only remind softlyand humbly that a beautiful dream emanating from a UNDeclaration, the Philippines Constitution, laws, resolu-tions and executive order “ay manatiling makabitin sabalintataw”.

Kultura ng Pinoy na karamihan sa mga matatandaay namumuhay kasama ng kanilang mga anak. Da-tapwa’t sa pag-inog ng panahon, isa na ngayong reali-dad na mainam ang mga magulang ng mga anak nalumilikas sa mga kabayanan at syudad at mamuhay natuloy ng nagisa sa dating tirahan.

Nangunguna ang “religious sector” sa paglingap samga matatandang alagad ng simbahan na tapos sakanilang paglilingkod. Tampok ang pagtatayo ng mgatahanan ng katulad ng kadiwa sa pagkapari ng AntipoloCity, San Vicente De Paul Home for the Aged ng PanayIsland at ang itinatag ng Daugthers of Charity sa LahugCebu at Bacolod, Negros Occidental. Sa ating lalawi-gan, may mga ilan na ring institusyon na kumakalingasa ating mga nakakatandang mamamayan. Halimba-wa, ang Augustinian Recoletos Sister’s. Sa tulong ngisang Chairman Foundation ay nagtayo ng mga gusal-ing tirahan, pulungan chapel, lutuan at kainan.

Hospital at Recreation Center para sa kanilang retira-dong kasambahay at klinika naman sa mga di nila kasa-mahan sa paligid ay may mga hardin ng bulaklak at gu-lay, ubasan, at taniman ng mga prutas na pagkaka-abala-han ng mga kapatid nilang may kakayahan pang kumilosat gumawa.

(Sundan sa P . 12)

Ako mismo! Di koakalain na mapabilang akosa mga nabigyan ngpagkakataon na maisamasa isang bahagi ng RatedK, Channel 2 at Ms. KorinaSanchez pa. Nakakagulatpa ang titulo ng episodenoong Agosto 16 “And thewinner is…” Feeling ko ta-laga, winner ako!

Sabi ko pa nga, para na rin akong naparangalan saginawa ng Rated K. Imagine, napanood pala ako di langsa bayan ng Salinas, di lang sa bansang Pilipinas, kun-di buong mundo pa. That’s very touching and suprising!Plugging pa lang sa TV bago pa lang talaga ipalabas,nabigyan na ng “Hent” na kasama ako sa ipi-feature sanasabing programa.

Halos lahat ng nakakakilala sa akin ay nagtext, tu-mawag, at ini-inform ako sa kanilang nakita at nabali-taan. Kaysarap ng pakiramdam! Pati mga bata, mag-aaral na aking tinuturuan sa katesismo, kapitbahay, atkahit di ko kilala ay binabati ako.

At noong mismong araw nang ito’y naipalabas, ma-rami ang natuwa at halu-halong emosyon ang ipinapad-ama sa akin dahil sa naging “dating” at paraan ng pala-bas ukol sa akin. Iisa ang nababanggit: “Napaka-sin-cere ko daw, at dakila ang aking hangarin sa pagtulongsa mga bata!”

Muli ay napaiyak ako sa sobrang tuwa sa pagtang-gap sa kanilang napanood tungkol sa gawaing pagtu-turo. Nagsimula ang pagtext, pagtawag, at pagbisita saakin upang ipaalam ang kanilang suporta at tulong. Diko na sila iisa-isahin, sa susunod po ng aking pagbaba-lita, inyo na pong mapapag-alaman ang mga buong pu-song tumutulong sa aking nais para sa mga bata. Na-uunawaan nila ang aking hangad. Tinanggap ang akinglayunin at pagkatao sa paggawa nito.

Di ko po ikinakahiya ang aking ginagawa para samga nagnanais na matuto. Sa halip, akin itong ipinag-mamalaki at gustong ipagsigawan sa lahat. Kahit anopa ang sabihin ng ilan, tuloy pa rin ang aking serbisyopara sa lahat ng nangangailangang mag-aaral upangmaiangat nila ang antas ng kanilang pamumuhay.

Naniniwala man o hindi, may duda man o walangbahid na paghanga, tumaas man ang kilay o sumaludo,lahat sila ay bahagi ng tagumpay ng isang malinis nahangarin para sa bayan. Alam kong mananatili ito sa

Inspirasyon, dala ng ‘Rated K’puso’t isip ng bawat tao higit sa aking mga estudyantena itinuturing nila akong isang inspirasyon.

Salamat sa pagtitiwala! Alay ko ito sa Poong Mayka-pal na Siyang gabay ko sa aking buhay! Naging matatagako, naghintay, at gumawa ng walang hinahanap na ka-palit sa kapwa. Basta ang alam ko masaya at bukal saaking kalooban ang gawaing ito.

Itutuloy ko pa rin ang laban sa “kamangmangan”.Itataas ko pa rin ang antas ng kamulatan at karununganng mga bata! Isusulong ko pa rin ang pagkatuto at pag-aaral para sa lahat. “Ang maging marunong at may pi-nag-aralan tiyak ang pupuntahan.”

Para sa mga taong di nagsasawa at patuloy na na-niniwala sa akin bilang tao, bilang guro, at bilangmamamayan ng Rosario, nandito lang ako palagi. Sakayng aking pedicab – dala ay ang mga aklat, papel, lapis, atkabutihang-asal. Patuloy ko pa ring susuyurin ang buongbayan para ipalaganap ang “GMRC”, reading, writing, atarithmetic. Wika nga: “Back to basics”. Paninindigan kopa rin ang pagiging “Pedicab Teacher”.

Sa mga batang naniniwala sa akin, kay Rey, Len, Vicky,at Ms. Korina Sanchez at sa lahat ng bumubuo ng RatedK ng ABS-CBN channel 2, buong kagalakan po akongnagpapasalamat sa inyong pagtitiwala. Naging makulayat makabuluhan ang aking buhay sa pamamagitan nginspirasyong dala ng Rated K.

Nagbago nang tuluyan ang takbo ng aking buhay sapangyayaring ito. Tunay na ginabayan ako ng Disyos salahat ng aking ginagawa. Ang mga ‘apportunities’ na in-ihain sa akin ay isang biyaya, regalo at milagro.

Totoong kapag ikaw ay tapat sa iyong paglilingkod satao, bayan at sa Diyos, tiyak na ang panalo mo sa matang Diyos at ang gantimpala ay ipagkakaloob sa iyo ngbuong-buo.

Remember, someday, we’ll forget the hurt, the rea-son we cried and who coused us pain, we will finallyrealize that the secret of being free is not revenge, butletting things unfold in this own way and own time. After-all, what matters is not the first but the last chapter of ourlife which shows how well we ran the race.

So smile, laugh, forgive believe and love over andover again.

Keep dreaming! Keep on keeping on!***

Good Morning, Teacher! Ang palagiang pagbati ngUmagang Kayganda at Bagong Pag-asa.Edukasyon…kahit saan…kahit kailan…katuwang sakarunungan at kaunlaran.

HABANG naghihintay ng pagbabago (kung suswerti-hen tayo sa eleksyon 2010), ano ang dapat gawin ngtaumbayan?

MAG-ORGANISA. Kung kayo’y street vendors, halim-bawa, paano ninyo mapoprotektahan ang inyong inter-es? Sabihin nang may okupado na kayong pwesto saating mga lansangan, papayag ba kayong matabihan ngisa pang ang ipinagbibili ay produktong tulad ng ib-inebenta ninyo? Siyempre hindi. Paano nga kung kayo’ytabihan at maramdaman ninyong humihina ang inyongbenta dahil may kakumpetensya na kayo? Aawayin baninyo ang vendor na iyon?

Mag-ingat kayo. Matatalo kayo sa away, lalo’t mauwiiyon sa karahasan. Hindi inyo ang pwesto n’yo sa lan-sangan. Para iyon sa lahat. Basta’t pinapayagan ng in-yong barangay o ng munisipyo, pwedeng mag-vendorang taong iyon sa tabi ng pwesto n’yo.

Pero alam n’yong ang kahulugan niyon, mababa-wasan ang kita ninyo, kakapusin ng gastos ang inyongpamilya at maaari pang magkautang-utang kayo. Lalona kung five-six ang puhunan ninyo na inuutang lang saBumbay.

Ano ang dapat gawin? MAG-ORGANISA. Ayain angkapwa ninyo vendor sa abot ng inyong tingin mula sapwesto n’yo na MAGKAISA, magkaroon ng mga opisya-les, mag-usap at magkasundo tungkol sa mga regu-lasyon sa inyong pagtitinda.

Ano ang BENTAHE nito? Maiiwasan ang di pagka-kaintindihan na takaw-away. Pansinin na madaling mag-init ang ulo natin kapag hindi nagkaliwanagan agad. Anomang sigalot, lalo’t hindi makaya ng dalawang hindinagkakaintindihan, ay may mamamagitan na samahankung kayo’y organisado.

Magiging malaki ang tsansa n’yo na kumita nangmalaki. Bakit? Kung kayo’y isang samahan, maaaringLANSAHAN ang pagbagsak sa inyo ng mga produktonginyong ibebenta. At MURA ang pagbili nang maramihan

kaysa kayo ay isa-isangpumunta sa palengke,maagang gumising atmakipagtawaran sa binibil-han n’yo. Magkakaroon patayo ng mabuting relasyonsa mga BIYAHERONG nag-babagsak sa inyo ng ka-nilang mga produkto. At angmabuting relasyon ay nauu-wi sa “swerte” at “makaibigang” paghahanapbuhay. Anglansakang pamimili ng samahan ninyo ay magagawarin sa pag-utang. IISA o ILAN lamang ang uutangan nginyong grupo at magreresulta iyon sa mababang inter-es.

Kung ORGANISADO kayo sa pag-utang, pagbebentaat pagbabayad ng inyong obligasyon, magiging “paraan”na iyon ng inyong paghahanapbuhay. Maraming posibil-idad na mangyayari. Halimbawa’y mapalalawak ninyoang pagbe-vendor ninyo. May mga “socially-oriented” nanegosyanteng handang tumulong sa inyo. Maaari silangmagbigay sa inyo ng mga seminar para maging “diversi-fied o iba-iba” ang inyong pagbebenta at may mga is-tratehiya kayong matututuhan para kayo ay makakilalang tamang daan patungo sa lalong progresibong ha-napbuhay.

Ginagawa na ito sa ibang mga lugar. Sa halip natumunganga’t umasa sa “biyaya” ng eleksyon, kayo angmag-umpisa ng pagbabago. Baguhin ang inyong sarilisa pamamagitan ng pagkilos. Turuan ang inyong sarili.Lagyan ng “gasolina” ang motor ng inyong pagkatao.Maging maparaan kayo. At magiging modelo kayo sakomunidad at makahahawa pa sa iba para magma-sipag.

Isang simpleng halimbawa lang ito ng pag-oorgan-isa na hindi naman mahirap gawin.

(Susunod: Pag-oorganisa at Komunidad)

Matutong mag-organisa

AUGUST 24 - 30, 2009SEPTEMBER 13 - 19, 20096

PAGLULUNSAD NG RESPONDE CAVITE, TAGUMPAYCASA, HACIENDA TE-JEROS CONVENTION, Ro-sario – “Kung ganito angmga taong nasa likod ngisang pahayagan, hindiito maaaring hindi ma-ging tunay na boses ngmamamayan.” Ito angnaging pahayag ni MayorNonong Ricafrente sa idi-naos na Launching ngResponde Cavite noongSabado Sept 5, , ang pi-nakabagong tabloid pam-

probinsya ng Cavite.Panauhing tagapagsa-

lita sina Ms. Lani Mercado-Revilla at Mayor NonongRicafrente na kapwa na-ging mapagpasalamat sapagkakatatag ng risona-ble’t responsableng pahay-agan sa lalawigan. Uma-asa si Revilla na kaka-tawanin ng Responde Ca-vite ang pagiging ikaapat naEstado (Fourth State) ng pa-hayagan. “Isabuhay nating

lahat ang pinakamataas naantas ng propesyunalismoat pinakamalalim na mala-sakit sa kapakanan ngating bayan… ng ating lala-wigan… na pare-parehonating mahal.” ani Revilla.

Ikinatutuwa naman ngalkalde ang pagigingrespetado’t propesyunalng mga nasa likod ng pa-hayagan na aniya’y mag-mumulat at huhubog sakamalayan ng mamba-

basang Kabitenyo.Dumalo rin sa paglulun-

sad sina Provincial Sec.Jose De Castro, RubenQuinto na Tourism Officer atexecutive Assistant ng Rosa-rio, at Jerry Gracio na Natio-nal Book Awardee. Nag-paabot din ng pagbati at bu-laklak si Sen. Manny Villar.

Binuhay naman ni JoelCosta Malabanan ang du-gong makabayan ng mgadumalo sa pamamagitan

ng kanyang mga awit, at ki-nilig ang mga kababaihansa alternatibong rock niFerdinand Jarin na isa ringmanunulat at PalancaAwardee.

Nakibahagi rin sa mo-torcade ang mga BikersAssociation gaya ng CaviteCity Viking, Cavite Pirates,Lady Bikers, Police HotlineMovement Inc., PRIMO,Brgy 7 na pinamunuan niKag. Cris Trinidad at Brgy

56 sa pamumuno niKag. Jimmy Adaya atMark Hernandez.

Ang Responde Ca-vite ay binubuo ng mgaindibibwal na respe-tado’t kinikilala sa laran-gan ng pamamahayag.Matatandaang bago painilunsad ang pahaya-gan ay pinarata na ito attinangkang isabotaheng ilang di pa nakikila-lang salarin.

AUGUST 24 - 30, 2009 7SEPTEMBER 13 - 19, 2009

1. Ang grupo ngNGO sa katatapos namotorcade

2. Police HotlineMovement Inc.

3. Cavite City Vi-kings

4. RACODA5. Cavite Pirates6.Ang Magarang

ayos ng programa7. E-MAR Produc-

tion8. Sandaling Pana-

langin9. Cavite Lady Bi-

kers10. Ang Multicab ng

Brgy. 7 kasama si Kag.Cris Trinidad habang pa-pasok sa Casa Haciendasa katatapos na Motor-cade

11. Ang masayangkainan ng ibat-ibang bisi-tang Print Media sa pan-gunguna ni Ms. Tess Le-onillo ng Operation Ex-pose.

12. Mula sa ikalawangpalapag ng Casa.

13. Ang publisher/Edi-

tor-in-Chief habangmasayang sinalubong siMayor Nonong Ricafrente.

14. Nagkakatuwaanang tatlong bata na ito nanahumaling basahin angpahayagang RespondeCavite

15. Si Prof. Joel Mala-banan habang kinakantaang sarili niyang kompo-sisyong “NapagtripanLang”

16. Si Prof. FerdinandJarin, Palanca Awardeena nagpaunlak umawit ng

sarili niyang komposisy-ong “ Pahayagan”

17. Ang Cavite YoungWriters President na siRonald Verso na nagbig-ay ng inspirasyong panan-alita

18. Ang panauhingpandangal na si Ms. LaniMercado habang papasoksa loob ng Casa Hacien-da.

19. Ang masayangkainan ng Responde Cav-ite

20. Masayang nagpa-

kuha ng larawan si MsLani Mercado at si DanielGeneraga, Videographerng AAB Digital Video Pro-duction

21. Natatanging ina ngCavite

22. Si Mayor NonongRicafrente habang nag-bibigay ng inspirasyongpananalita

23. Si Ms. Lani Merca-do na masayang nagta-lumpati at nagbigayparangal sa lahat ng bu-mubuo ng pahayagang

Responde Cavite24. Si Eros S. Atalia-

Publisher/ Editor-in-Chief habang nagpapak-ilala sa mga bisita kungpaano nabuo ang Re-sponde Cavite

25. Ang bumubuo ngResponde Cavite

26. Ang paghahawi ngtabing na pinangunahanni Ms. Lani Mercado,Mayor Nonong Ricafrenteng Rosario, Cavite at ErosAtalia, Editor-in-Chief /publisher.

AUGUST 24 - 30, 200910 SEPTEMBER 13 - 19, 2009

Capricorn: Ka-kailanganin angibayong pag-sisikap upang

makamit ang iyong mgapinapangarap.Hindi mag-tatagal at matutupad naito. Lucky days – Tuesday/ Thursday

A q u a r i u s :Makikita moang taongm a g p a p a l i -gaya sa ‘yo.Bigyan lamang

siya ng pagkakataon namapatunayan muna angkanilang pag-ibig. Luckydays – Thursday / Sunday

Pisces : I n g g i tlamang ang na-raramdaman nilasa iyo. Huwag na

lamang patulan ang anu-mang naririnig. Ipagpatu-loy ang maayos na traba-ho at matatapos din anglahat ng gulo. Lucky days

– Monday / SaturdayAries : Sa iyong pi-nagdaanan na ka-lungkutan ituringmo na lang naisang masamang

panaginip. Dahil may ma-gandang bukas ang naghi-hintay sa ‘yo. Lucky days –Thursday / Friday

Taurus : Muli ka-yong magtatagpong taong nagka-roon ng bahagisa iyong naka-

raan at ito ay hindi mo in-aasahan. Lucky days – Sa-turday / Sunday

Gemini : Maymga taong naissaman ta lah inang iyong kabu-

tihan. Maging maingat at ta-lasan ang pakiramdam sabawat sandali. Lucky days– Monday / Wednesday

C a n c e r :Parating angisang proble-ma na possi-

ble mong ikasira o ikabuti.Magdesisyon nang tama atmaganda ang kalalabasannito. Lucky days – Wednes-day / Sunday

Leo : Pagtatang-kaan kang akitinng isang taongnoon pa ay may

gusto sa iyo sa pamama-gitan ng regalo. Huwagmong patulan, sa simulalang siya magaling. Luckydays – Friday / Sunday

Virgo : Suwerteka ba? Oo angsuwerte mo hindisa materyal na

mga bagay, ito ay may kaug-nayan sa pangdamdamin.Bibigyan ka ng tuwa atgalak ng iyong minamahal.Lucky days – Saturday /Sunday

Libra : Hindi kamagtatagumpaysa buhay kungpuro ka hiya. Kai-

langan mo ng tapang at

kaunting kapal ng mukha.Lucky days – Wednesday /Friday

Scorpio : Gawinmo ngayon anggusto mong ga-win dahil hindi

ka pababayaang mabigong iyong kapalaran. Maka-salubong ka man ng mabi-bigat na pagsubok, ikaw parin ay magtatagumpay.Lucky days – Tuesday / Fri-day

Sagittarius :Ang kapa-kanan molang ang inii-sip nila. Hu-wag mong

masamain ang paghihigpitna ginagawa nito. Masmabuting pairalin mo angiyong pang-unawa. Luckydays – Friday / Saturday

SINASABING namana na-tin sa mga kastila ang pa-giging relihiyoso at pag-samba sa mga larawan atsanto, at sa kagustuhandin ng mga kastila na

tayo’y maging tapat sa kanila at magbigay ng karampa-tang buwis, ginawa naman nilang panakot sa atin angsimbahan at ang mga santo sa loob nito.

Mayo 3, 1897, tuluyang nasakop ng mga kastila angbayan ng Naik, Kabite, matapos ng pagsakop na gina-wa sa karatig bayan nitong Santa Cruz(Tanza ngayon).

Sa simbahan ng Naik naganap ang isa sa mga nag-papatunay na tumataliwas ang mga kawal-kastila samga bagay na mahigpit nilang ipinatutupad sa atin, angpaggalang sa mga rebulto at santo.

Ayon sa isang kawal-kastila ng Regimiento 73, nanadakip naman ng bandang huli ng mga Pilipinong nagi-hihimagsik, kakatwa ang ginawang asal ng mga ilangkasamahan nila sa loob ng simbahan ng Naik.

“Sa loob ng simbahan sa sandaling iyon at sa harapng mga Puno(tawag nila sa mga santo), ay wala nangmaririnig na hiyawan kundi ang tungayaw, salitang ma-hahalay at mga sabing dalahira.” kwento ng isang sun-dalong kastila.

Ayon naman sa iba, nasa kampanaryo daw sila ngmga sandaling iyon at namamaril ng mga ilang nakiki-tang nagtatakbuhan ng makarinig sila ng putukan mulasa loob ng simbahan. Dali-dali silang bumaba sa pag-aakalang nasa baba na ang mga naghihimagsik na Pili-pino at nakalusot sa paningin nila, pero laking gulat nila

Panulukang BatoPanulukang BatoPanulukang BatoPanulukang BatoPanulukang Bato

ng makita’y mga kapwa sundalong kastila na binubu-hos ang galit sa ilang mga santo at larawan na nasasimbahan.

Mula sa saling tagalog ni Carlos Ronquillo. Ani ngisang sundalong kastila sa larawan ni Birheng Marya,“Ha, Ha, Ha! Birheng p(uta)— asawa ng pendehong siSan Jose. Ikaw ang tagapagsanggalang ng mga tu-lisan, eh? Ha, Ha, Ha. Ngayon, oo, magbabayad ka saamin. Nasaan yaong iyong pinoprotektahan? Ah, tuma-kas gaya ng mga sungayan (usang lalaki)? Alam mokung nasaan sila?

Maliksing sumasayaw sa mga moteteng inaawit sasimbahan; ngunit hindi sila matagpuan dahilan sa ikaway aming bihag,” kasabay ng sunod-sunod na putok ngmauser na umugong sa buong simbahan.Bukod sa larawan ni Birheng Marya, mas lubos nilangpinag-initan ang patron ng Binakayan na pinagmulanng mga Magdalo ni Aguinaldo, ang santong si SanMiguel, at gayundin ang tinamo ng pinagmulan ng pan-galang Magdalo na si Maria Magdalena, na pinaulanandin ng mga bala. Tumama ang isang bala sa kaliwang bahagi ng nooni Magdalena na naging dahilan ng pagkakabuwal nito,kasabay ng isang daing ng isang sundalong kastilangnamamaril din.

Tumalbog ang bala sa noo ni Maria Magdalena attumama sa sundalong iyon na agad ring naging sanhing pagkamatay.

Wika nga ng ibang sundalong kastilang kasama saloob ng simbahan, ang pangyayaring iyon daw ay isangmilagrong matatawag.

Pulang Tinta (2)HINDI ko masisisi namag-alala sa akin angaking mga magulang dahilalam nila ang mganangyayari sa mgakatulad kong nalilinya saprogresibo at maka-bayang manunulat omamamahayag sa kasa-lukuyang panahon na min-san ay may kakambal napanganib sa buhay at

kapag minalas pa ay nababawian ng buhay. Ngunitalam nilang ako ay nasa hustong gulang na at maykakayanang magpasya para sa aking sarili at naisinsa buhay datapwat patuloy ang lagi nilang payo atpaalala na mag-ingat palagi, maging responsable salahat ng aking susulatin o gagawin at huwagkalilimutang tumawag sa Diyos ng Kasaysayan.

Kaisa ako sa pagkundena sa lahat ng anyo at por-ma ng paglapastangan sa mga karapatan ngmamamayan at maging sa pagkitil sa buhay ng ilangmga progresibo at makabayang manunulat, mamama-hayag at aktibista ng kasalukuyang gobyernong ito.Marami ang nagbubuwis ng buhay dahil sa paglabansa katiwalian at pagsisiwalat ng katotohanan. Matagalpa ang itatakbo ng digma at kapag dumating na angpanahon ng pagpula ng silangan ay hudyat na ito ngkatapusan ng mga tiwali at kurakot, ng mga mapag-samantala at mandaraya, ng mga ganid at mapang-alipin at sa panahong iyon na bababa na ang langit sasangkatauhan ay tinitiyak kong wala ng PULANG TIN-TA na guguhit sa bawat lansangan mula sa patak ngdugo ng mga manunulat, mamamahayag, aktibista,mandirigma at ng mamamayang handang magbuwisng buhay para sa tunay at huling pagbabago ng bayan.

Sa mga pahayagang aking pinaglingkuran sa mganakalipas na taon gaya ng The Gazette, StudentsChronicle, Movies & Friends, Liwayway at OperationExpose ay lubos kong ipinapaabot sa inyo ang akingpasasalamat sa tiwalang ibinigay ninyo sa akin at samasasayang panahon na ating pinagsamahan na kunghindi dahil sa inyo ay wala pa rin ako sa kalagayan ko

ngayon bilang progresibo at makabayang manunulato mamamahayag.

Para naman sa lahat ng mamamayang aabutin ngRESPONDE CAVITE ay iniaalay ko ang bawat akdangaking isusulat sa bago kong pitak na SULONG BAYANsa pahayagang ito.

At para naman sa mga kasamahan ko sa dakilangpahayagang ito ng RESPONDE CAVITE ay maramingsalamat sa inyong tiwala sa akin na ako aymapabilang at mapahanay sa mga hindi basta-basta,pambihira, kilala, mahuhusay at pinagpipitaganang hali-gi ng kasaysayan ng pagsusulat sa ating bansa.

Maraming salamat, mabuhay & GOD Bless. SU-LONG BAYAN!!!

*** *** *** *** ***Pagbati: Maligayang pagbati ng happy birthday sa

aking pamangkin na si BIENCY JOSHUA DEL ROSA-RIO –FEROLINO ng Brgy. Daine 1, Indang, Cavite. Godbless you & I love you.

Pakikiramay sa lahat ng naulila, kapamilya at ma-hal sa buhay ng aking namayapang tito na si OSCARSARNE –AMBAS, SR. ng Brgy. Poblacion 1, Indang,Cavite. Kakang Oscar salamat at paalam. Sumalangitka nawa sa piling ng Maykapal.

(Ang kaibigan ni Aguinaldo) La Amiga de Aguinaldo.

HOROSCOPENI MIDNIGHTJT

Ang kapalaran sa mgabituin ay gabay

lamang, wala pa ringpinakamabisa kundi

ang panalangin.

Congratulations!!!Iany Famy – Sales In-

ventory, ChampionJenette Solis – Tie

Dye, 1st PlaceBernette Joy Causing

– Flower Arrangement, 2nd

Place 2009 Division SkillsDevelopment and Com-petition for Home Eco-nomicsHeld at Julian Fe-lipe Elem. School Septem-ber 10, 2009Headed byMrs. Violeta Francisco EPPSupervisor

Greetings comingfrom: Manuel Rojas Elem.School Parents andTeacher

HAPPY 19TH BIRTHDAYSept. 11, 2009

Chucklyn Alera Familara

Greetings!“Wish you all the best”From Your Papa Jun

and Mama Malou“May the spirit of God’s

love be with you on yournatal day, Happy Birthday”

From your family: Res-ponde Cavite

“Evang-eva ka na ta-laga, mahal kong pa-mangkin”

From your Tita Eva atiba pa

HAPPY 18TH BIRTHDAYSept. 13, 2009

Catherine “CATZ”Hernandez

“Nawa’y lumigaya ka saiyong kaarawan, dalanginnamin ang malusogmong pangangatawan atkalusugan. Manatili na-wang maging masaya anghuwaran nating pamilya”

Greetings comingfrom your loving PapaRicky, Ken2, Ajah

AUGUST 24 - 30, 2009 11SEPTEMBER 13 - 19, 2009

araw ay nasurpresa na la-mang si Mang Lureng sakanyang bahay ng may ta-ong pumunta upang ibalikang kanyang baril. Ayon sadi inaaasahang panauhin,ipinasasauli raw iyon ngisang taong nakikilalalaniya sa lugar na kanyangpinuntahan sa Nobeleta.Iyon ang simula ng pag-kakatuklas ni Nardo sa ti-rahan ni Mang Lureng nasiya niyang naging mada-las na panauhin. Sa kabilang kanilang pagkakaibi-gan, labis na ikinabahala niMang Lureng ang kanilangmadalas na pagkikita niNardo sa dahilang magkai-ba ang kanilang katayuansa lipunan, pinaghahanapng mga alagad ng batasang kaniyang kabigan, sa-mantalang siya ay isangalagad ng batas. Hindi na-man naging dahilan sa ka-nilang samahan ang mag-kasalungat nilang panini-wala at kinabibilangangantas ng pamumuhay.

Si Mang Lureng ay sun-od sa layaw sa kanyangmga magulang dahil saito’y solong anak. Mahirappara sa kanya ang maki-bagay sa isang taong hindimauunawaan ang kanyangmga karanasan sa buhay.Si Nardo naman ay nang-galing sa isang mahirapna pamilya na walang per-manenteng tirahan. Uma-asa lamang si Nardo satulong ng mga taong kani-yang mga nilalapitan. Ngu-nit sadya yatang sila aymagkapalad na magingmagkaibigan, nang luma-on ay napakinabangan nilaang isa’t isa sa mga hindiinaaasahang bagay,

Napag-alaman ni MangLureng na maraming taoang nahipo ng kaibigang siNardo sa mga lugar na pi-

HINDI masyadong panatagang loob ni Mang Lurengnang sabihin sa kanya naang sadya ng may-akda aymagtanung-tanong tungkolsa kanyang mga alaalatungkol kay Nardong Putik.

Naitanong niya kungpapaano nalaman ng nag-sasaliksik na kaibigan siyang nasirang Nardo at bi-nanggit ng may-akda namarami siyang napagta-nungan nakapagsabi nasiya ay isang malapit nakaibigan ng paksain.

Maya pag-aatubili sakanyang ekspresyon ngunitnapapayag din siya namagpaunlak sa kondis-yong hindi siya kukuhananng larawan. Sa kabila ngkanyang pag-ubo, patuloypa rin siya sa paninigarilyosa oras ng panayam. Pam-insan-minsan ay uubo ngmalakas at sesenyas nasya ay dudura (na parangmay kabigatan ang kan-yang dinaramdam sakatawan). Nahihiya manang may-akda sa pang-aa-bala ay pinagpatuloy pa rinniya ang kanyang sadya—ang makapulot ngpagkakakilanlan kay Nardobilang kaibigan at taong la-bas.

Unang PagkikitaSa pakikipanayam kay

Mang Lureng ay makikilalasi Leonardo Manicio saaspekto ng pagiging isangkaibigan at taong labas.Ayon sa kanya, nuong mgapanahong si Nardo ay nag-tatago sa mga alagad ngbatas, nagkukuta ito, kasa-

ma ang ilang mga tauhansa isang liblib na lugar saKabite. At isa rito ay angbaryo ng Sambal sa bayanng Nobeleta kung saan silaunang nagkakilala. Uma-akyat ng ligaw nuon siMang Lureng sa isang dala-gang nagngangalang Lour-des Caldejon ng nasabingbaryo. Madalas siyangduon ay nalalagi kahit paang nilalakad lamanag angpagpunta sa nasabinglugar mula sa bayan ngHeneral Trias kung saansiya naninirahan at nagli-lingkod bilang kasapi ngPhilippine Constabulary.

Inakala ni Nardo nasiya’y isang espiya ng pa-mahalaan kung kaya hi-narap siya nito kasama angilang mga tauhan upangkumpiskahin ang kanyangdalang baril. Di naman siyanagpasindak sa grupo ninaNardo kung kaya’t nagawapa niyang ipaliwanag nahindi siya naparoon upangmag-espiya kundi upangmanligaw lamang sa kan-yang napupusuang si Lour-des. Subalit matapos ma-kapagpaliwanag, kinuhapa rin sa kanya ang dalangbaril na kanya ring ipa-naubaya upang hindi siyamapahamak sa grupo ngmga taong karamihan aymay atraso sa batas. Ga-yun pa man, nakipag-ka-sundo si Nardo kay MangLureng na isasauli nito angkanyang baril kapalit ngpagbibigay ng lugar ng kan-yang tinitirhan sa HeneralTrias. Hindi niya inaasahanang unang engkwentrongiyon ay madalas pang ma-susundan at magigingsimula ng isang pagka-kaibigan.

Simula ng pagkaka-ibigan

Makalipas ang ilang

Secret luvDear Ate Bebang,Gusto kong ligawan

ang kasama ko sa traba-ho. Guro ako sa Ekono-miks at siya naman saMath. Magkasama kami saisang grupo na laging sa-bay kung magtanghalian atmagmeryenda. Itatanongko sana sa ‘yo, paano koba siya liligawan?

Pagatu ng Rosario,

Cavite

Mahal kong Pagatu, Kailangan mo munang

malaman kung puwedekang manligaw. Baka mayboyfriend na siya o kaya hin-di pala niya type magpali-

gaw ngayon, di ba, tapospoporma-porma ka diyan.Kaya tanungin mo munasiya ng “puwede ba akongmanligaw?” Kapag pumay-ag siya, heto:

Kung wala kang bud-get:

Batiin mo siya sa tu-wing magkikita kayo. Kahitsimpleng hi at hello lang,ayos na. Ibig lang sabihinay ikinatutuwa mong maki-ta siya nang sandalingiyon.

Pasayahin o patawaninmo siya tuwing may pag-kakataon ka. One joke aday keeps the doctor away.Kailangan lang, whole-some ang jokes, ha?

Lumikha para sa kan-ya. Kung musikero ka, gu-mawa ng awit. Kung ikaway pintor, magpinta. At ipa-rinig o ibigay sa kanya angnilikha. Pamagatan itogamit ang pangalan niya.

Kung may budget ka: Alamin kung saan siya

mahilig. Kung prutas,mag-umpisa ka nang mag-baon ng papaya o saging.Maganda rin naman iyanpara sa ‘yo. Kung kasabaymo siyang mananghali,bigyan mo siya ng ilang

hiwa o piraso ng prutas.Ikaw na mismo ang mag-lagay sa platito niya.

Ihatid mo siya pamin-san-minsan sa bahay nilao di kaya sa sakayan. Maypogi points ka kung ililibremo siya. Magastos ito kayapaminsan-minsan mo ngalang dapat gawin.

Patunayan mong maa-asahan ka sa oras ng pan-gangailangan. Kunwari,nabalitaan mong nagkasa-kit ang kapamilya niya,mag-alok ka ng tulong.Maaaring sa paghahanapng ospital o doktor, pagha-hatid ng pagkain, pagbili nggamot o pagbabantay ngmaysakit.

Pagatu, mga mungka-hi lang ito. Siyempre sapanliligaw, kani-kaniyangdiskarte talaga iyan. Kaya,good luck. Hangad kongmagka-love life ka na.

Ako pa rin,Ate Bebang0919-31757083814592

beverlysiy@gmail.comwww.liraonline.org

www.panpilpipol.wordpress.com

www.dagdagdunongproject.multiply.com

www.dagdagdunong.blogspot.com

ISINILANG si David T. Mamaril sa Noveleta, Cavite noongMarso 17, 1918. Naging sentro ng rebolusyon angbayang ito dahil dito isinilang ang paksyong Magdiwangng Katipunan sa pangunguna ni Mariano Alvarez at ngkanyang mga kapatid. Nanguna rin ang bayan na ito sakultura at sining dahil dito naging popular ang komedya(moro-moro) at sarsuwela.

Itinatag dito bago magkadigma ang Ilaw at Panitik(o Inang Panitik?) at Kapisanang Kudyapi nanananatiling buhay at masigla sa mga taon ng dekadakwarenta at singkwenta. Nagluningning sa sining ngpanitikan ang mga pangalang Miguel Luna (dula), ZoilaRicafrente (dulang pambata), Delfin Collado Baylen(tula), Rosendo Alvarez (tula), Jose Ma. Villena (tula),Ben Capri (?), Rufino Reyes (?), at Teo S. Baylen (tula atsalaysay).

Bago magkadigma, nagtipun-tipon ang mgamanunulat sa mga bahay-bahay sa Noveleta, kasama

pagsulat ng tula. Isa sa mga lumahok si Tomas Gomezna malao’y naging milyunaryo, “magaling siyangtumula,” aniya.

Kilala na niya si Teo S. Baylen noong nasa gradefour siya. Ipinabasa niya rito ang kanyang mga tulang“sira-sira,e”, ngunit sinabi ng makatang labing-apat nataon ang tanda sa kanya. “Ang batang ito, kapagnagtagal, magiging makata.”

Nasa ikatlong taon din siya nang unang malathalasa Taliba ang isa niyang tula. Pasingaw ang tawag doon.Akala roon, dati na siyang sumusulat, kaya ang sagotniya, “hindi baguhan lang ako.”

Nagkataong maraming babasahin sa Tagalog bagomagkadigma. Pinangungunahan ito ng Liwayway (1922)na buhay pa hanggang ngayon (2004). Sa pananalita niTeodoro Agoncillo (1949), “sa ayos ng aklat-dasalan,yumukod sa madla ang Silahis na pinamatnugutan ninaTeodoro Virrey at Domingo Raymundo”, lumabas ang Ilang-ilang (patnugot ni Inigo Regalado) na sadyang inangkopsa panlasa ng karaniwang mambabasa at nakiisang hanaysa mga babasahing nakipagngitian sa mga babaingpalengke, gayundin ang Sinag-Tala ni Clodualdo DelMundo na binalanse ang kagustuhang makaaliw at nagingbabasahin ng kabataang mga estudyante, Saga-Saga niPedro Reyes Villanueva, Pag-asa ni Jacinto R. De Leon,at Bulaklak ni Jose L. Santos.

Sa dami ng babasahing ito, sinasabi ni DTM nanakasulat siya ng sanlibong tula. Kahit nangamatay angkaramihan sa mga babasahing ito, pagkaraan ngdigmaan ay inilathala uli ng Liwayway , Ilang-ilang, atBulaklak na pinaglabasan ng mga tula ni Mamaril.

Nardong Putik

ang mga kabataang dalaga’t binata, nagtutulaan,nagkakantahan, at nagtutugtugan. Halimbawa nito angbahay ni Amanda Alvarez: may piano roon, kaya ganapang kasayahan na ikinatutuwa naman ng mga magulangng dalaga.

Pagkaraan ng digmaan, nagpatuloy ang KapisanangKudyapi sa mga pagtitipun-tipong ito. Sabi ni DTM, “lalongmasigla, maraming makakain, maraming pera ang tao,ginagasta agad.”

Parang artists’ guild ang Kapisanang Kudyapi. Hindilamang manunulat ang mga kasapi. “Pambayan din”, sabini Mamaril, kaya kasama ang mga prominenteng tao saNoveleta sa mga kasayahang ito.

Ang lolo ni DTM ay veterano de la revolution. Taal nataga-Noveleta ang kanyang ina at ang napangasawanito’y isang taga-Pangasinan. Bago nagkadigma, angtatay niya’y nagtatrabaho sa US Navy Yard (Sangley Point),kasama sa Medical Group na naging pribilehiyo ni DTMdahil naging empleyado rin siya sa Navy Yard, “nagingclerk ako.”

Ito’y nang makatapos na si DTM ng pag-aaral.Nagsimula siya ng pag-aaral sa primarya sa Noveleta,hanggang ikaapat na antas at nakatapos ng elementaryasa Cavite City. Nag-aral siya sa Cavite High School atnagtangkang mag-abugado sa Far Eastern University.

Tulad ng ibang nahilig sa pagsusulat, nagsimula siDTM sa pahayagang pampaaralan. Nasa third year siyasa haiskul ng una siyang nagsulat sa wikang Ingles. “Maylesson kami sa eskwela, sa pagtula. Mga tuntunin sasukat at tugma, mga tayutay…” Iyon ang naging unanghasaan niya sa pagtula. Saka may mga kompetisyon sa

nagtataguan nito. Mara-ming tao ang tinutulunganni Nardo na halos lahat ayumaaasa sa kanya ng mgapang-araw-araw na panga-ngailangan: mula sa pag-kain hanggang sa mgagamot. Naantig ang dam-damin sa kanyang natukla-sang ito. Naunawaan niyaang malinis na hangarin niNardo na tulungan angkaniyang kapwa mahirap.Bilang isang kaibigan, ipi-naalam niya dito ang mgataong may-kaya sa buhayna maaaring mahingannito ng tulong.

May isang pagkakataonna nagkaroon ng hidwaanang magkaibigan. Walangkapera-pera si MangLureng nang hingan siyang tulong para sa isang

kaanak na may sakit. Gina-mit niya ang lagda ni Nardosa kanyang liham—pahinging tulong sa kababayang siTinoy Granados na nanalosa sweepstake. Dahil duonnatulungan ni mang Lurengang kaniyang kaanak.

Ngunit nang dumatingang pagkakataon na angtunay na Nardo na ang hu-mihingi ng tulong kay Tinoy,hindi na nagbigay angnanalo sa sweepstakesapagkat sinabi nitongsiya’y nakapagbigay na ngtulong sa isang nagdala ngliham na may lagdang Nar-do.

Nagtapat si MangLureng sa kaibigan na siyaang gumamit ng pangalannito at ipinaliwanag kungbakit niya ito nagawa. Na-

galit si Nardo pero pina-tawad din naman siya nitoat sinabihang huwag nalamang mauuulit ang ga-yong pangyayari.

(Anak ng Noveleta, anak ng Cavite)DAVID T. MAMARIL

i hamak na mas mala-ki ang kikitain nya sa

malaking agaw-bitin. Yunnga lang, may mga paangnakatulos sa dagat.

Marahan silang buma-ba. Ramdam nya agad anginit ng alig. Malinaw-linawpa rin naman sa ilalim ka-hit na namumuti ang iba-baw ng dagat. Inisa-isanya ang haligi ng bila. Nan-doon at nakakulumpon angmga tahong na halos pam-benta na ang laki. Nilapi-tan nya ang mga ito. Sakaway ng kanyang mga ka-may at sikad nya sa ilalimng dagat, lumikha ito ng ba-hagyang pagkilos ng tubig.At iyun na. Lumuwa ang la-man ng tahong. Naiwanang mga balat na na-kakapit sa kawayan. Nag-labusaw ang tubig. Luman-

sa lalo ang dagat. Pinun-tahan nya ang pabitin atpalutang. Ang pabitin ayang mga tahong na naka-bitin sa pagitan ng mga tu-los samantalang ang pa-lutang ay tahong na naka-balot sa lambat na pinalu-lutang ng styrofoam na na-katali sa pagitan ng mgaposte. Sinenyasan nya siMang Amor. Ginilitan nyaang kanyang leeg sa pam-amagitan ng hintuturo. Tilanagsasabing “Nasintesya-han na ang tahong”. Umi-ling si Mang Amor. Isinen-yas ng matanda ang masmalalim na parte ng kawa-yan.

Kahit parehas nilangalam na mas madalingmamatay ang tahong samas malalim, nagbaka-sakali pa rin sila. Umahonmuna sya para kumuha nghangin. Pinuno ang baga.At saka sumisid. Umahonna si Mang Amor. May edadna ito at hindi na kaya angmas malalim.

Si Intoy ang bihasa sa la-hat ng magtatahong sa Ka-lye Marino. Kaya nga syatinawag na ‘Intoy Syokoy’dahil para nga raw itong syo-koy na nakatatagal sa ilalimng dagat. Para bang mayhasang ito tulad sa isda.

Bagamat maipagkaka-mali na rin si Intoy sa syokoy.Sunog ang balat sa araw atasin. Maligasgas. Makapal.

At kahit bagong ligo pa syang tabang, ‘wag lang di pag-pawisan ng kaunti ay amoydagat agad sya. Kulay kala-wang ang buhok. Di nya nakailangang magpa-high-lights pa ng chestnuts oblond. Bilugan ang mgamata na pirming mapuladahil sa hapdi ng tubig-alat.Malalapad ang mga palad atmahahaba ang daliri. Payatna mahahaba ang mgabraso’t kamay, hita’t binti.Madaling lumubog, mada-ling lumutang sa dagat. Ma-hahabang malalapad angkanyang mga paa na kapagkanyang pinagdikit sa pag-sikad ay aakalain mong bun-tot nga ng isda. Wala pang

tumatalo sa kanya sa bilisanng paglangoy, palaliman atpatagalan ng pagsisid. Ma-pamatanda o mapabata pa-nis lahat sila kay Intoy Sy-okoy. Sa edad nitong desi-sais, mukha na syang bey-nte singko pero parangkatawan ng trese anyos.Unat ang kanyang mgakalamnan, balat, buto’t litidsa paglangoy at pagsisid.Ngunit walang makaingmatinong sustansya angmga bahaging ito kungkayat sila-sila na lang angnagkakainan. Di tulad ngmga swimmer na atleta,bato-bato’t malalapad angkatawan na umbok ang ma-sel. Si Intoy, bato nga. Pero

ANG propesyon ng pagtuturo sa paaralan, kagaya ngisang sining ay kailangan ng dedikasyon. Anumang ara-lin ang itinuturo ng isang titser, mahalagang maipauna-wa niya sa kanyang mag-aaral ang kabuluhan ng kan-yang aralin sa pang-araw-araw na buhay. Ang kabiguanng guro ng mailahad kung bakit niya itinuturo ang kan-yang paksa at ang kakulangan ng pag-unawa ng mag-aaral kung bakit niya ginagawa ang isang proyekto oakdang sulatin ay isang pag-aaksaya ng oras at salapi.Sapagkat bakit pa natin pag-aaralan ang isang bagayna wala namang malinaw na paggagamitan?

Nasa husay ng guro at sa kahandaan ng estudyan-te nakabatay ang pagkakaroon ng pagkatuto at mahal-agang edukasyon. Subalit papaano kung angedukasyon mismo ay itinuturing nang isang negosyo?

Papaano kung ang pangunahing layunin na ng pag-tuturo ay ang kumitang salapi? Papaanokung ang mismongpaaralan na ang nag-babago ng prayoridadat mas inuuna na angkikitain ng kapitalistakaysa sa ang pagtat-aguyod ng mataas nauri ng edukasyon? Pa-paano kung tinatapa-kan na ang karapatanng mga guro at niyu-yurakan na ang panga-ngailangan ng mga estudyante para sa mas makabu-luhang pagkatuto?

Mahalaga na ang guro ay maging isang tunay nahalimbawa ng katapatan at pakikibaka tungo sa katoto-hanan at katarungan. Sa sandaling ang isang guro aymaging bulag na tagasunod na lamang ng kapitalistaay nagsisimulang mawala ang kanyang pagkaguro.Siya ay unti-unting nagiging robot at nawawalan ngdangal ang kanyang propesyon. Kapag nawalan ngdangal ang propesyon, nawawala na rin ang esensiyang pagiging guro.

Kung kaya ang guro ay nananatiling guro habangkaya niyang lumaban para sa katwiran at manindigansa kung ano ang makatarungan. Sa sandaling ang guroay nagbulag-bulagan, nagbingi-bingihan at nawalan ngpakialam sa kalagayan ng kanyang paaralan at lipunan,ang guro ay isa nang alipin na tagapagtaguyod ng ka-mangmangan sa halip na ng kaliwanagan.

Ikaw, guro ka pa ba?Maaaring hindi sasang-ayon sa akin ang mganakararami ngunit para sa akin ay hindi naman talagaganoon kalaki ang naimbag ni Cory Aquino sa Pilipinas.Ang bigong CARP, ang Mendiola Masscare, angpaglobo ng utang sa IMF-WB at ang mga kudeta angtanging nakatatak sa isipan ko na naganap sa panahonng panunungkulan ni Cory. Ang sinasabi ng marami nademokrasyang diumano ay naibalik sa panunungkulanni Cory ay hungkag at huwad. Totoong napatalsik sapoder si Marcos ngunit si Cory ay nagmistulang pawnsa labanan ng mga naghaharing uri.

Ginamit si Cory Aquino ng mga kalaban sa pulitikani Marcos upang sila naman ang maghari. At sakapapaano masasabing naibalik ang demokrasya kungang mismong hustisya para kay Ninoy ay hindi naman

nakamit? Isang balintuna nanabigo ang mismong pangulona bigyang katarungan angkamatayan mismo ng kanyangasawa. At ano ang nangyari sapamilya Marcos? Unti-untisilang nakabalik sa poder athanggang sa kasalukuyan ayhindi pa rin lubusang nababawiang mga nakaw na yaman ngmga ito.

Totoong ang PEOPLEPOWER ay nakaimpluwensiyasa mga pagbabago sa mundo.

Ngunit hindi si Cory Aquino ang nagpasimuno nito kundiang mga ordinaryong mamamayang Pilipino. At angmga ordinaryong Pilipino ring ito ang umasa ngpagbabago ngunit nabigo.

Ang kasaysayan ay umuusad hindi sa kapangyarihanng iisang tao kundi sa pinagsama-samang pagkilos ngmamamayan. Kahanga-hanga ang katatagan ni CoryAquino nang magsikap siyang tumayo at lumaban bilangbalo ni Ninoy ngunit siya ay nabigo na baguhin angkalagayan ng Pilipinas. Ginamit lamang si Cory ng mganaghahari upang itaguyod ang kanilang sariling interes.At ang mga naghaharing ito rin ang nasa likod ni GMA sakasalukuyan.

Ang tunay na lakas ng mulat na sambayanan angmagpapalaya sa Pilipinas. Kung kailan ito magaganapay ang samabayan rin ang magtatakda.

Ang ating papel ay magsuri at kumilos upang angbayan ay ibangon!

KKKKKAILAILAILAILAILAN  GURO ANG GURO?AN  GURO ANG GURO?AN  GURO ANG GURO?AN  GURO ANG GURO?AN  GURO ANG GURO?

Dpagpapalinis ng mga bak-lad sa mga susunod naaraw. Sapat na paramakapagsimula syangmuling magtanim sa kapi-raso nyang pwesto. Sobrapa nang kaunti. Ngunitngayon nya kailangan angpera.

Sa unang pwesto niMang Amor sila pumunta.Itinali ng matanda ang lun-day sa isa sa mga nakaus-ling tulos ng kawayan. Dala-wa ang pwesto rito ni MangAmor. Bawat isa ay maytiglimang bila. Ang bawatbila ay may di kukulangingtrenta y sais na kawayan.Kung sisilipin mula saitaas, maitutulad sa isang

ni eros atalia

Unang Gantimpala Don Carlos PalancaMemorial Awards for Literature (2006)

parang isang buhay na pos-teng kongkreto.

Sisid si Intoy. Nangabaysa mga tulos ng kawayan.Hinihila ang sarili pababasa pamamagitan ng paba-ligtad na pag-akyat sa pal-osebo. Inuga nya ang mgapahalang na kawayan. Ki-nuskos ang mga nakakapitna tahong. Umalsa angmga laman, lumabusawlalo ang tubig. Wala syanggaanong maaninag. Ipi-nasya nyang umahon na.Isang sikad paitaas.

S i s i n g h a p - s i n g h a psyang umahon. Tinanggalang salamin pandagat.

Ano?(Itutuloy)

INDANG, CAVITE – Sa taong ito ay naging simple subalitmatagumpay at masaya ang pagdiriwang ng Kapistahanng Patrong San Gregorio Magno noong ika-2 at ika-3 ngSetyembre, 2009.

Gaya ng inaasahan ay dinagsa ng mga mamamayanng Indang at karatig bayan ang masayang karakol noongika-2 ng Setyembre na nagsimula ganap na 2:00 ng haponsa patyo ng simbahan at dumaan sa mga pangunahinglansangan ng bayan. Mahigit sa 20 grupo ng mgamananayaw o magkakarakol ang sumama sapagdiriwang na ito suot ang kani-kanilang magagandanguniporme. Sa pagdiriwang ng karakol sa taong ito aylumabas at sumama rin ang mga estudyante ng SaintGregory Academy (SGA) at ang mga kaanib ng El Shaddai–Indang Chapter at The Fraternal Order of the Chevaliers,Inc. –Walang Tinag Conclave #5 Indang, Cavite.

Kinabukasan ika-3 ng Setyembre ay isinagawa saparokya ganap na 9:00 ng umaga ang isang misakonselebrada para sa mismong araw ng kapistahan ngpatrong San Gregorio Magno na pinangunahan nglubhang kagalang-galang Obispo Chito Tagle at tanangkaparian sa buong lalawigan ng Cavite. Sinundan ito ngpagsasagawa ng sakramento ng binyag o binyagangbayan ganap na 11:00 ng umaga.

Kinagabihan ay muling nagsikip ang mgapangunahing lansangan ng bayan ng ganap na 7:00 nggabi ay inilabas na ang inaabangang prusisyong bayantampok ang ibat-ibang imahen ng santo o patron ng bawatbaranggay sa Indang sa ilalim ng parokya ni SanGregorio. Mahigit sa 20 imahen ang isinama sa prusisyonat ilan sa mga ito ay ang imahen ng Birheng Maria, PitongArkanghel at si San Gregorio Magno.

Kahit simple ay naging matagumpay at masaya angpagdiriwang sa taong ito ng kapistahan ng patron dahilna rin sa patnubay ng parish priest at parish vicar at satulong ng masisipag na church workers ng parokya nasina Sis. Florencia Tibayan , Sis. Anicia Babaan sampung bawat Barangay Pastoral Council. –Rex del Rosario

Kapistahan ng San GregorioKapistahan ng San GregorioKapistahan ng San GregorioKapistahan ng San GregorioKapistahan ng San Gregoriosa Indang, Ipinagdiwangsa Indang, Ipinagdiwangsa Indang, Ipinagdiwangsa Indang, Ipinagdiwangsa Indang, Ipinagdiwang

Sumunod na rin dito ang pagtatayo sa bayan ngImus katabi ng simbahan ng Home for the Retired Priestpara sa kapariang di na bumalik sa kanilang mga pi-nanggalingang pamilya.

Ang barangay Kalachuchi sa Indang ay may ipinag-mamalaking Bahay Kalinga. Tulong-tulong ika nga,kaya patuloy ang daloy ng bigas, pagkaing de-lata,gamot at iba pang pangangailangan ng kapus paladna Senior Citizen mula sa mga nilalang na may busi-lak na kalooban.

Senior ... mula P. 5

AUGUST 24 - 30, 200912 SEPTEMBER 13 - 19, 2009

Isang sulyap sa CaviteCavite CityKinilala bilang Tanguay

o Tangway ang Cavite Citynoon bago pa man din du-mating ang mga Kastila.Noong 1571, sinakop ito ngmga Kastila, at tinawag naPuerto de Cavite o CaviteViejo. Bilang bagong capi-tal (Kawit ang nagingunang Kapital), naginghimpilan at tahanan ito ngmga alkalde mayor, opisyalng lalawigan, opisyal ngmga Spanish Navy at ngmga pamilya nito.

Noong 1720, ang ki-nalalagyan ng imahen ngNuestra Señora de laSoledad de Porta Vaga namaunlad na distritong sen-tral ng San Roque, ay gi-nawang bagong bayan nabinubuo ng mga baryo ngRosario, San Jose (or PuloBunducan), Soledad, SanRafael (Cagayan), San An-

tonio at Estanzuela. SaSan Roque rin nakatiraang mga katutubong kaw-al, mga trabahador nasapilitan pinagagawa (po-los y servicios) at ang ka-nilang mga pamilya.

Pinalitan ng Caridadang dating Estansuelanoong 1868 at naging hi-walay na bayan. Sinasa-kop nito ang apat na bar-riong Mojon, Calumpang,Dalahican at Santa Cruz.Pinagsama ng PhilippineCommission ang tatlongbayan ng Cavite Puerto,San Roque at Caridadnoong 1903. At ang Caviteay itinatakdang magingsyudad noong 1940(Unabia, T.P at Cuarto V.I.R. mga ed 2002).

Bagamat napapaligi-ran ng dagat, ilang kilo-metro lang ang pagitan ngPuerto sa Maynila at

Parañaque. Maliit lang angnasabing bayan. Katuna-yan, ito ang pinakadulo atloob. Sa sangandaan saNoveleta (pinakamalapitna bayan bago ang CaviteCity kung manggagaling saMaynila), kapag kumananna ang mga sasakyan,wala na itong ibang matu-tumbok kundi ang CaviteCity. Kung magkakagulo saCavite City, wala itongibang lalabasan kundi angsangandaan ng Noveletana patungong Rosario atKawit. Kaya nga tinawag natagaloob ang mga taongnakatira sa Cavite City.

Dahil syudad, mas nau-na itong nalinang kung iha-hambing sa mga karatigbayan lalo na noong deka-da 60 at 70. Nandito angkauna-unahang sinehansa buong probinsya ngCavite na dinadayo ng

mga‘tagalabas’,maraminglibangan (beerhouse, sug-alan, sabungan at iba pa),at ang Sangley Point NavalBase na dating base ngmga Amerikano.

Hindi naman masya-dong mabiyaya ang dagatsa Cavite City dahil sa limi-tasyon ng tubig na sakopnito. Dahil siyudad at maun-lad (noong dekada 60 at70), sa ibang hanapbuhaynapaling ang atensyon ngkaramihan. Gaya ng beer-house, pangangamuhan/paninilbihan sa mga Ameri-kano, pagtatrabaho sa loobng base bilang civilian em-ployee at iba pa. Dahil nag-ing lupain ng oportunidadang Cavite City noongpanahon ng Base-Ameri-kano, dumagsa ang taomula sa iba’t ibang lugar atkahit mula pa sa malala-yong probinsya.

TanzaAng salitang “Tanza” ay

may dalawang pinaniniwa-laang pinanggalingan.Una, maaring ito raw ayang kabaligtaran ng sali-tang ‘santa’ mula sa SantaCruz de Malabon (naunang pangalan ng nasa-bing lugar). Ikalawa, maa-ring ito ay ang pinaikling“estancia” mula sa Estan-cia de Santa Cruz de Mala-bon. Ang estancia ay sali-tang Kastila na nangan-gahulugang buhanginan ohasyenda.

Ang Tanza ay nakahim-lay ang likuran sa malawakna karagatan. Binubuo ngmga barangay na pawangsa pangingisda nabubu-hay. Pinaniniwalaan din nanaitatag na ang lugar na itonoong 1770 pero noon la-mang Agosto 29, 1880nang ganap itong maihiwa-lay mula sa San Franciscode Malabon na dating su-masakop sa Tanza.

Ilan sa mga barangaydito ay hango sa mga likasna halaman o kapaligirangaya ng Barangay Santol,Julugan (pinaghuhuluganng lambat ng mga mang-ingisda), Amaya (mula samamaya o maramingibong maya), Calibuyo (si-garilyo na gawa sa dahonat apog).

Pangingisda ang pan-gunahing ikinabubuhay ngmga taga-Tanza. Napa-paligiran ng malawak nakaragatan ng Manila Bay atBataan. Malapit ito sa pan-dawan (fishbroker). Istrate-hiko ang lokasyon na pwe-deng pagtagusan ng mgadaan patungong Noveleta,Rosario, Naic, Alfonso, Ma-ragondon at iba pa.

KAYA lagikong ina-a b a n g a nang balita sau m a g a ,t a n g h a l i ,gabi atm a d a l i n g

araw dahil tuwang tuwa ako makita angmga eksena sa ating bansa. Para na kasiakong nanonood ng telenobela, pantaser-ye o pelikulang pang-box office sa ibinaba-lita kung gaano nagiging palpak pa angdati nang palpak.

Gaya ng usapin sa droga. Ang mgaahensya ng gobyerno ay nag-aagawan ngcredit o papuri, nagtuturuan sa kapalpa-kan at higit sa lahat, nagsasalungatan satungkulin ng bawat isa. Maganda yan.Kapag ganito ang mga nangyayari, isa langang ibig sabihin nito, hindi alam ng goby-erno ang kanilang trabaho. Kasing kahu-lugan din ito na hindi alam ng gobyernokung ano ang dapat gawin. At kapag ganitonang ganito, bwahahahaha… lalong ba-baha ng droga sa bansa.

Ano nga kaya, higitan natin ang Colum-bia sa lala ng droga sa lipunan? Yun bangmga 80% ng mga mamamayan ay tumitirang drugs (drugs ha? Ibig sabihin marami).Kung marami na ang adiktos sa bansa,ibig sabihin, mga adiktos na angatmananaig sa pagpapasya. Naku, ano kayaang magiging plataporma de gobyerno ngmga politiko para makuha ang boto ng mgaadiktos (kung hindi pa adiktos ang mgapolitiko). Ganito siguro:

1.Kapag ako ang binoto nyo, magpa-pasa ako ng batas na titiyak na hindigagalaw ang presyo ng droga sa merkadonang sa gayon, maging accessible angdroga kahit na sa pinakamahihirap na adiksa ating bansa.

2.Kapag ako ang binoto nyo, titiyakin kona hindi na natin kailangan pang mag-im-port ng mga paraphernalia tulad ng tooth-er, aluminum foil, water pipe, burner at ibapa… ibig sabihin nito, local na industriyana ang magsu-supply ng mga ito. Nanga-ngahulugan ito ng maraming trabaho.

Drugs, drugs at drugs pa(at drugs pa uli)Maraming trabaho, maraming kita. Ma-raming kita, maraming pambili ng dro-ga.

3.Kapag ako ang ibinoto nyo, pai-igtingin ko ang drugs education sa ban-sa. Sa elementarya pa lang, ituturo naang wastong paggamit ng droga paranaman hindi sila ma-estapa, maloko satimbang, sukat at timpla. Ituturo din samga bata kung paano mag-recycle ngnapkin, toother, water pipe, aluminumfoil. Tandaan natin na kapag mataas angdemand sa paraphernalia, posibleng tu-maas ang presyo. Kapag tumaas angpresyo, kakaunti ang makakagamit ngdroga.

4.Kapag ako ang ibinoto nyo, bubu-wagin ko ang monopolyo at cartel sa dro-ga. Magkakaroon tayo ng open publicbidding sa drugs. Kahit pa humantongtayo sa pag-import ng droga mula saibang mga bansa maturuan lang angmga manufacturer ng droga ng kanilangleksyon.

5.Kapag ako ang ibinoto, titiyakin kona matutupad ang aking slogan na: Sabawat pamilya, may isang sugapa sadroga.

6.Kapag ako ang ibinoto, titiyakin kona matutupad ang aking slogan na: Dro-ga sa bawat hapag (sa halip na pagkain)ng pamilyang Pilipino.

7.Kapag ako ang ibinoto, titiyakin kona matutupad ang aking slogan na: AimHigh With God, But If You’re IntoDrugs…You Are the God.

8.Kapag ako ang ibonoto, titiyakin kona matutupad ang aking slogan na:Nasa Kabataan ang Pag-asa ng bayan,Nasa droga ang katuparan ng Pantasyang Bayan.

9. Boto Mo Ko, Sagot Ko Ang Bato mo.10.Ang Hindi Lumingon sa Pinang-

galingan, Hindi Madadaya sa Tirahan.Kita nyo na mga belabed riders, ang

sayang tanawin makita kung paano na-giging circus ang bansa kapag nagtag-po ang politiko at drugs sa iisang lugardi ba?

Heaven pre!

Gimik sa Panaginip 2

HINDI lahat ng panaginipay nangangailangan ngsikolohista upang mauna-waan ang kahulugan. Tayomismo ay kaya natinggawin ito sa paggamit nglohika. Tandaan: ang pa-naginip ay hindi mis-teryo… at lalong hindi tinigng alien na kumakausapsayo. Kung kaya namanhindi natin kailangan ngtawas o propeta sabangketa para unawainito.

Walang mabutingmagsusuri ng panaginipkundi ang mismong nana-ginip. Sapagkat sya anghigit na nakakaaalam ngkonteksto, simbolo, atdamdamin sa panaginipkinakailangan lamang anglohika at tapat na pagsu-suri.

Ang unang hakbangsa pagsusuri ng pa-naginip ay ang pagtatala.Sa sandaling magising ka,subukang isulat kaagadang detalye ng iyong pa-naginip. Kung matutulogmuna uli bago pa isulat,tiyak na may malilimutanka na sa mga detalye pag-gising. Mas mainam angvoice record sa pagsasal-arawan ng panaginip. Masnaitatala nito maging angdamdamin na mababa-kas sa tinig. Mas madalirin ito at mabilis kesamagsulat lalo’t kung mad-aling araw mangangapaka pa ng bolpen at papel.Ang mga cellphone na ka-raniwang katabi natin sapagtulog ay may mga fea-ture na ng voice recordingat madaling gamitin.

Kapag handa ka nangsuriin ang iyong pa-naginip, pakinggan obasahin muli angnaitalang panaginip atalamin ang namamaya-ning tema (theme) nito.

Halimbawa, “nasaloob ako ng isang parangkweba o tunnel, madilim.Nakikita ko sa bandangbukana ng lagusan angaking girlfriend…. Naroonsya sa malapit sa liwanag.Nakatayo, Lalapitan kosana sya upang yakapinngunit may malakinggagamba na nakaharangsa daraanan ko. Nalu-lungkot ako at alam kongnalulungkot din ang akinggirlfriend.”

Ang maaaring temanito ay: hadlang sa pagi-tan ng minamahal ha-bang ikaw ay nasamadilim na lugar.

Tanungin mo ngayonang iyong sarili, ano sa

“totoong buhay” ang impr-esyon mo o damdamin saisang gagamba o insekto,lalo na’t nakita mo ito saiyong dadaanan? Ano angnangyayari sa yo unangginagawa mo kapag naka-harang ito sa yong daraan-an? (Natatakot ka ba? Na-hahadlangan sa lakad? Oagad mong pinapatay anginsektong ito? O nanana-langin ka na magkaroonng isang mas malakinginsekto na kakain sa ga-gamba?)

Ano sa “totoong buhay”ang impresyon mo o dam-damin kapag ikaw ay nasamadilim na lugar o kwebao madilim na tunnel? (Na-tatakot ka ba sa dilim?Nabubuhay ba ang senseof adventure sa yo? Onamamayani ang dam-damin ng kawalang katiya-kan?)

Sa panaginip, ano angpagkakaunawa mo sa gi-nagawa ng gf? (Palabasba ng dilim since malapitsya sa liwanag? Nakatayolang? Naghihintay sa iyo?

Ganun ding pagsusuriang gawin sa lahat ng kar-akter o detalye (kuweba otunnel, gf, atbpa) nasangkap sa yong pa-naginip at saka mo pag-tagni-tagniin… kailanganlamang na magpakatotooka sa sarili mo sa pagsag-ot.

Ang susunod na hak-bang ay ang pag-uugnayng mga kasagutan.

Kung ang sagot saating unang halibawa ayganito: takot sa gagamba;ang impresyon sa dilim aykawalang katiyakan oproblema; at palabas angGF. —Maaaring magingganito ang pakahulugan:

Na sa problemado okawalang katiyakan (dilimo kweba) ka na sitwasyonat may bagay o pangyayarikang kinatatakutan (ga-gamba) na maaring huma-hadlang sa iyo sa relasyonmo sa iyong gf (gagambasa pagitan o daraananpatungo sa gf). Alam mona maaring lumabas o lu-mayo sa yo ang gf at hindimo sya malapitan.

Maaari din naman nahindi literal na “GF” mismoang isinisimbolo sa pa-naginip kundi isang babaena malapit sa ‘yo. Maaringang inilalalarawan ng pa-naginip ay “babaeng maymalalim na kaugnayan.”

Tandaan na ang lamanng panaginip ay prosesong iyong isipan. Kungganuon ay malaon mo ngalam ang mga bagay naipinapahiwatig nito atmaaaring iniiwasan molang isipin o kaya namanay binabagabag ka nitokaya mo napapanagi-nipan.

Hindi dapat katakutano ituring na hiwaga angpanaginip… habang inii-wasan natin ang sinasabinito, lalo lamang itongmagpapaulit-ulit habanghindi natutugunan.

AUGUST 24 - 30, 2009 13SEPTEMBER 13 - 19, 2009

AUGUST 24 - 30, 200914 SEPTEMBER 13 - 19, 2009

Sundot...mula sa pahina 4

Ang mga Haw Shaw,pag nagsama-sama… la-hat sila, intelektwal.

Naku po, sa dyaryo,marami rin nya.

Wag lang hindi maka-hawak ng computer, pwedenang maging manunulat.Napag-utusan lang ngmagsulat… panganga-tawan nang magsulat kahitna… haw shaw.

Kaya nga nagigingstatesman, politiko, intele-ktwal, pilosopo, manunulato mamamahayag ang indi-bidwal dahil may mgabagay syang nakikita nahindi nakikita ng karami-han. May masasabi sya nahindi masasabi ng karami-han. Sasabihing bago.Sasabihing kakaiba. Dahilkapag ang indibidwal ayipinagsisigawan ang alamna ng lahat at sa pakiram-dam nya ay monopolyo nyaang kaalaman at karunu-ngan… ganoon din kala-kas na ipinagsisigawannya na isa syang sertipika-dong haw shaw. Puhunanng sinumang pumapalaotsa napiling larangan angmahabang karanasan,pagsasanay, pag-aaral(pormal man o sa paman-tasan ng buhay) at pagba-basa at pagbabasa at pag-babasa kasama ng replek-tibong sensibilidad.

Kaya dito sa RespondeCavite (Risonable, Res-ponsible) hindi pwede angpwede na. Hindi pwedeang kung sino-sino lang.Piling-pili. Salang-sala.May pangalan sa napilinglarangan. De kalibre, dekalidad at may dignidad.

Dapat sa Cavite City…ipagbawal ang Haw Shaw.

HINDI na nila ma-describenang ayos ang itsura nya:maliit lang, angat ang ka-may sa ilalim ng dibdibpara masukat kung ganosya katangkad (marahilganun nila kataas iangatang kanilang kamay parahaklitin ang bata). Wala ringnakatitiyak sa edad ngbata, sampu, otso, dose,naglalaro marahil angedad ng bata sa mga bilangna ito (o marahil sa mgaedad na ito nila tinuturingang bata). Wala ring na-kaaalam ng tunay na pa-ngalan ng bata. Tinatawagnila syang Manlo. Kungtawagin man sya sa to-toong pangalan ng ina, hin-di naman sya lumilingon.

Hinanap ko si Manlo samga kalye ng Tanza parasa ginagawa kong pelikulatungkol sa mga street chil-dren. Minsan, nakita syangnakatali sa poste sa apla-ya, para hindi makalayo ngbahay sabi ng ina. Tatlongtaong gulang na si Manlonang matutong maglakadpara manghingi ng pagkain

sa mga bahay-bahay. Mularin nuon, natuto na ang ba-tang hindi umuwi parati satahanan. Makikita na itongmadalas na natutulog sabench sa parke ng bayan.Nakita ko sya dating natu-tulog sa ilalim ng mesa ngairconditioned na conve-nience store. Hindi buma-barkada sa ka-edarangbata si Manlo, matatagpuansya kasama ang TropangHiphop sa bilyaran o saTropang Outlaw sa datingCelebrity Beach. Dun syamadalas nakikitang hini-hithit pa ang tirang mgayosi o nagsisindi ng foil namay shabu. Mga kwento nalang tungkol kay Manlo angnatagpuan ko sa mga lugarna ito kasama ang akingfilm crew. Sa isang walangpangalang nitso ko na na-kitang muli si Manlo nangsamahan kami ng nakaba-batang kapatid na si Raffy.Namatay si Manlo sa kagatng aso. Ang sabi ng ma-rami ay sa kapabayaan. Bi-nalot sya sa foil at sa mgakumot. Hindi na binurol.

Sino ang nagpabayakay Manlo? Sa gabi, su-masama pamalakaya angama nya para sa maliit nakita. Sa umaga, tulog angama. Madalas high sa sha-bu ang ina. Madalas kajam-ming din ang anak. Kungmakasama man sa tropa,papupulutin sya ng limosna pisong pinahid sa dumi,o hahainan ng lugaw napuno ng dinikdik na sili.Napasasama pa syangmagnakaw ng mga si-

nampay at muntikan nangmahuli ng mga tanod min-san. May mga pamilyamang umampon kay Man-lo, bumabalik pa rin sya sakalye. Kung mapirmi mansa isang tahanan, napag-uutusang syang pag-nakawan ang kumupkopna pamilya. Nagkananaang di ginamot na sugat satengang hiniwahiwa ngblade ng isang katropangHiphop. Pinagkatiwalaansyang magmasid ng mgashop-lifters sa isang con-venience store kapalit ngmga pagkaing malapitnang mag-expire, aangkassya sa tricycle pauwi bitbitang pagkain, pasalubongsa pito pang mga kapatid.

Walang matibay na hali-gi ang bahay ni Manlo nasinira ng dumaang Milenyo.Kinabitan lang ng pinag-tagpi-tagping sako ang ba-wat poste. May bubongmang pawid, sila ay naba-basa tuwing umuulan.Nagtitiis ang walongmagkakapatid sa mga ga-bing walang ilaw at sa maydalawang dipang espas-yong tulugan. Katuwaan nang Outlaw na tabunan ngbuhangin si Manlo sa tu-wing matatagpuang tulogsa aplaya.

Hindi lingid sa kaala-man ng marami ang sit-wasyon ni Manlo. Ginaba-yan na dapat sya ng baran-gay. Tungkulin ng bawatbarangay magbuo ng coun-cil ng mga responsablengmamamayan na manga-

ngalaga sa karapatan ngmga bata sa kanilang lugar.

Kasa-kasama ng tro-pang Outlaw si Manlo nanakikipagbatuhan sa apla-ya sa tuwing kumakati angdagat at nagdurugtong angWawa at Salinas. Naka-gawian na raw ng mgataga-roon ang magbatuhannoong unang panahon pa.Wala nang makapagsabing dahilan ng away. Sa en-kwentrong ito, maramingnasasaktan at namamatay.Nakwento ni PoklongRomero na minsang bumilisa tindahan ang nanay niManlo ng blade, bulak, atalcohol. Pumunta ito saparehong aplaya, at dunpala manganganak mag-isa. Bumalik ang ina sa tin-dahan pagkatapos, bitbitang sanggol, at bumili na-man ng yosi.

Mabuti na raw na nama-tay si Manlo hanggat maa-ga, tatanda lamang itongsanggano. Pangamba niPiyong Sortijas, isa sa pi-nakamalapit na katropa saOutlaw ni Manlo, baka bal-ang araw ay matuto pa itongbalikan ang tropa. Sa kabi-lang tropa ng mga Hiphop,patay na si Manlo at di nadapat pag-usapan.

Huling nakita si Manlosa parke na naghahanap

ng nawawalang pares ngtsinelas. Hinataw nya ngkawayan ang isang galit nagalit na aso pagdating sabahay. Nang hindi ito nan-ahan, pinulot uli ni Manloang binitiwang kawayan, atdun sya pinuruhan nito ngkagat sa braso. Mula nuon,nakaratay na uli si Manlosa sahig ng bahay, ma-dalas nanghahangkab.

Magkakaiba ang salay-say ng mga pangyayari sapagkamatay ni Manlo.Kwento ng ina nitong si-namahan nya ang anak sachildren’s hospital. Kwen-to ng ama na hinihintaynito ang Lunes kung kailannagbubukas ang center.Inabutan naman daw ngpagpapagamot ang batang may-ari ng asong na-kakagat. Aso raw nila angnakakagat, ako ng ina.Kung may tulong pinansyalnaman daw na iniabot,mukhang napunta lamangiyon sa shabu. Baka na-man daw maghihilom angrabis ni Manlo tulad nangmahiwa ang kanyang ten-ga.

Nanduon na ang baran-gay nang humingi ng tu-long ang kaanak ni Manlosa pagpapalibing. Katum-bas ng perang nakolektasa abuloy, ang pagreleaseng bangkay nito sa puner-arya, at ang nitso sa libin-gan sa Amaya. Pilit mangpabendisyonan sa sim-bahan ng San Angustin,hindi na sya umabot saoras ng pagbabasbas ng

Walang TahananNi Ronald Verzo (President of Cavite Young Writers Association)

mga patay.Sa tropang Outlaw, hin-

di na malaking puwang angpagkawala ni Manlo, nan-jan naman daw si Raffy,ang bago nilang laruan.Pagdating ng Pasko, sigu-radong-sigurado si Raffy,malalagyan na ng lapidaang libingan ng kapatid.Nakatingala sya sa ika-apat na apartment na pi-naglagakan ng labi ni Man-lo. Sapat na raw ang ma-papamasko nya sa gaga-wing pagbabahay-bahay saJulugan para makapagpa-gawa ng lapida. Tumigil naraw ang ina ni Manlo namagshabu mula ngmamatay ang anak. Maki-kita mo pa rin ang ibangmga anak nito na nagba-bahay-bahay para mang-hingi ng pagkain o ng kon-ting piso.

Ang mundong ito ay ini-wan na ni Manlo kay Raffy.Matatapos na ang tulay saLongos, Bacoor na magdu-rugtong ng Maynila sa Cav-ite. Higit na malaki na angporsiyento ng mga mi-grante kesa sa mga taal naCaviteño dahil sa malawa-kang pabahay sa probin-sya. Nailipat na rin ang mgasquatters sa mga riles ngMaynila sa mga relocationsites sa Trece Martires Cityat Imus. Pinagtitibay pa rinang EPZA laban sa pan-daigdigang recession. Tu-mataas na ang lupang bi-nakuran ng breakwater saaplaya sa Wawa. Nag-un-ahan ang mga taongmagtirik ng bahay sa pina-palapad na pampang.Nanggaling na rin ang mgamigrante sa dagat. Nag-tatayo ng bahay sa aplayaang mga Bicolano, Bisaya,at Badjao. Marami nanggumagawa ng tahanan saCavite. Kapag nakita raw niRaffy uli si Manlo, yayayainnya ang kapatid na umuwi,at tumahan muna sa ka-nila.

AUGUST 24 - 30, 2009 15SEPTEMBER 13 - 19, 2009

PAGKATAPOS hiwain angmalamyang tiyan ng baka,alisin ang mga lamang-loob. Maari din naming hin-di, depende sa trip mo.

Puwede pa siyanggamiting baging sa tambol.Kailangan nga langpatuyuin para sigurado angbanat ng balat.

Ang paghaplos sa tam-bol ay paghaplos sa mi-namahal, na maaari moring, sa oras ng hinahon atpaghuhulagpos, sa oras ng

kilig at pangamba, maarimo ring, balatan. Sa katam-tamang lutong, sa maingayna lasap, sa pagkabanassa katawan, sa oras na itona ang iyong nararamda-man, handa na ang tambol,dahil hindi ba’t sabi nila,pinapakawalan mo la-mang ang ginawa mo, hin-di mo talaga ito tinatapos.At ako, at ikaw, makikinig ngbuong pangamba, saunang ulinig ng huni,“baka”.

BakaIsang kwentong dagli ni Ayn Frances dela Cruz

CACACACACAGEGEGEGEGE“KAD“KAD“KAD“KAD“KADYYYYYO”O”O”O”O”FILFILFILFILFILOOOOOTEOTEOTEOTEOTEO

Sa basura’t kalamidaddapat handa ang syudad.

ANG PAGMAMALASAKIT SA BAYAN,NASA DUGO LANG ‘YAN

WILL Y’SCATERINGSERVICES

0926-9246847 / 527-0092 / 504-4294

BASURA SA CAVITE,NAKAKAALARMA!

NANAWAGAN si CarloDante “Cage” Filoteo,kasalukuyang namamaha-la ng Solid Waste Conver-sion Facilities ng Cavite Cityng tamang pagsasaayosng basura ng mamamayanng lungsod. “Nakakaalar-ma na ang mga datos...”bungad ng tagapamahala.

Base sa kompyutas-yong ginawa ng GeneralServices Office (GSO), tina-tayang ang nalilikhang ba-sura per capita ng lungsoday 0.5 kg. nangangahu-lugan ito na sa bawat taongnaninirahan sa lunsod, syaay nakalilikha ng humugitkumulang sa kalahating ki-long basura bawat araw. Sapagtaya ng popolusyon ngkukulangin ng kaunti sa105 libo (2007), ang solidwaste ng Cavite City aymaaaring umabot sa 52.5metriko tonelada bawataraw. O kaya’y 1,575 metri-ko tonelada kada buwan. Okaya’y 18900 metrikotonelada kada taon; hindimaitatatwa, napakaramingbasura ang pinag-uusa-pan.

Base sa pag-aaral ngEnvironmental Manage-ment Board (EMB), 73% la-mang ng 52.5 metrikotonelada ng basura angnakokolekta ng mga dumptrucks na inuupahan ngating lokal na pamahalaan

(huwag kalimutan angdaang pedicab na guma-gala, kumakatok sa atingpinto upang kolektahin angating basura kapalit ng i-lang barya). Iyan ay kung i-pagpapalagay na ang mgatruck ay tumatakbo at hindimasira, ipinapalagay din nakakayanin din ito ng Mate-rial Recovery Facility. Angnatitirang 27% ng ating

araw-araw na basura o ha-los 14 na metriko toneladaay nauuwi sa kanal, bakan-teng lote, sulok-sulok ngkalsada, pamilihan, tubig-an, at iba pang lugar nakung saan, sa kasamaangpalad, ay may nakapaskelna nagsasabing “HUWAGMAGTAPON NG BASURADITO!”

Bilang tugon sa sulira-nin, pinangunahan ni May-ot Totie Paredes ay ang in-vestment sa constructionng isang Waste Conver-sion Facility—likha ng mgaFilipinong inhinyero at en-

trepreneurs. Gayun din,ang pamahalaang lunsoday magbibigay ng tuloy-tu-loy na pagsisikap upangmakatiyak na ang mama-mayan ay up-to-date samga kasalukuyang poli-siya ukol sa solid wastemanagement. “Kinakail-angan ng konting pasen-sya mula sa mamama-yan… ngunit higit sa lahat,tayo mismo, magsikap napabababain ang basurangnaiaambag natin sa araw-araw.” Pagwawakas pa niFiloteo. WILFREDO GENER-AGA

Pila sa Noontime Show? Mistulang pila sa noontimeshow ang dagsa ng tao sa tahanan ni Mayor NonongRicafrente ng Rosario, Cavite upang magpatala nangsa gayon ay makatanggap ng tulong na bigas galingsa munisipyo dahil sa bagyong Labuyo.

Happy reading to REV . FR. REDENTOR CORPUZ,MR. JOSE MOJICA, MS. JOY AÑONUEVO, Faculty& Staff of Saint Gregory Acadeny (SGA), Indang,

Cavite. Greeting from Rex del Rosario &Responde Cavite Family .

* * *Belated happy birthday to MR. JUANITO S.

MOJICA of Indang, Cavite. Greetings from GeorgeMojica and Rex del Rosario.

Ang pinakaaabangan na prequel na best selling na Peksman (Mamatay Ka Man) Nagsisinungaling Akoni Eros Atalia na Ligo Na U, Lapit Na Me ay ilulunsad na sa SMX Mall of Asia sa Setyembre 17, 2009, 1 1AM kasabay ng Manila International Book Fair . Inaaanyayahan ang lahat na dumalo. May p agkakat aonding makausap, makakwentuhan at personal na makilala ng mga mambabasa ang ilang manunulat ngVISPRINT. Ang Ligo Na U, Lapit Na Me ay malapit nang ilabas sa inyong mga suking bookstore.

Published by UST Press 2005Published by VISPRINT 2007