1

Paralellen tussen zelfbewaking bij het spreken en identificatie van spraaksegmenten

door luisteraars

Sieb Nooteboom & Hugo Quené UiL OTS

2

TOPKOK

kopkok

velaire sluiting

woordselectie:

segmentselectie:

articulatie:

2

3

Pouplier & Goldstein (2005)Goldstein et al. (2007)McMillan & Corley (2010)

1. Klankversprekingen combinaties van conflicterende spreekgebaren.

2. Gevolg van simultaan geactiveerde segmenten.

3. Articulatorische ambiguïteit.

4. Gehoord als correcte doelklank of concurrent.

4

TOPKOK

opkok

alveolairesluiting velaire sluiting

k

woordselectie:

segmentselectie:

articulatie:

t

5

0

100

200

300

400

500

600

700

correct &vloeiend

onverbeterdeversprekingen

verbeterdeversprekingen

Gem

idde

lde

resp

onsi

etijd

(ms)

Categorie

Nooteboom & Quené, Fonetiekdag 2011.

6

Vraag:

Is zelfbewaking indirect te onderzoeken door versprekingen te laten identificeren?

Dat zou twee afhankelijke variabelen opleveren, t.w.:1. Aantal misidentificaties2. ReactietijdenVersprekingen: articulatorisch ambigu >>perceptief ambigu of onduidelijk.

7

Voorspellingen:

1. Versproken spraakklanken meer misidentificaties en langere reactietijden dan correcte klanken.

2. Niet gedetecteerde versprekingen meer misidentificaties en langere reactietijden dan wél gedetecteerde versprekingen.

3. Laat gedetecteerde versprekingen (bos vot uh..vos bot) meer misidentificaties en langere reactietijden dan vroeg gedetecteerde versprekingen (bo.. vos bot).

8

Materiaal (N&Q 2008). Identiteit van iedere spraakklank bepaald door auditieve transcriptie uit 2008).

versprekingen correcte contrôlesniet gedetecteerd

158 158

vroeg gedetecteerd

80 80

laat gedetecteerd

53 53

totaal 291 291

9

Time (s)0 0.08608

-0.1689

0.2505

0

Spraakfragmenten: medeklinker plus 40 ms klinker

/k /

10

21 luisteraars

Identificatie van alle segmenten, zo snel mogelijk, responsie via PC-toetsenbord.

12222 responsies met 12222 reactietijden

11

N = 359 < 12222

Misidentificaties van stemhebbendheid zijn niet meegeteld

correcte contr.

niet gedet.

vroeg gedet.

laat gedet.

0

2

4

6

8

versprekingcategorie

% m

isid

entifi

catie

s

12

correcte contr.

niet gedet.

vroeg gedet.

laat gedet.

660

680

700

720

versprekingcategorie

gem

idde

lde

RT (m

s) N = 11476

13

Observaties en vragen:

1. Veel versprekingen perceptief onduidelijk, maar veel ook niet. Veel versprekingen zonder conflicterende spraakbewegingen?

2. Misidentificaties t.o.v. auditieve transcriptie zeldzaam. Auditieve transcripties geldig?

3. Vroeg gedetecteerde versprekingen gemiddeld net zo duidelijk als correcte controles. Ontdekt en uitgesproken vóórdat conflict met correcte doelklank optreedt? (Vgl. N&Q, 2008).

4. Vroeg gedetecteerde versprekingen duidelijker dan niet gedetecteerde. Zijn er onder laatste meer gevallen met conflict tussen versproken klank en doelklank?

5. Laat gedetecteerde versprekingen perceptief onduidelijker dan alle andere klassen. Wordt in deze gevallen detectie bevorderd door conflict tussen de twee klanken of door perceptieve onduidelijkheid?

14

Mogelijke interpretatie:1. Klankversprekingen in interne spraak: alles-of-niets vervangingen

van één spraakklank door een andere.

2. Als verspreking zeer snel wordt uitgesproken is er nog geen conflict met de correcte doelklank: begin uitspraak verspreking (N&Q, 2008).

3. Zelfbewaking van interne spraak reageert op verschil tussen versproken klank en doelklank (via perceptieve lus of via conflict in productie, N&D&S, 2011): Afbreken van spraak, vroege interrupties.

4. Wanneer versproken klank en doelklank beide geactiveerd zijn, en de uitspraak nog niet is begonnen, wordt activatie van beide naar articulatie gestuurd. Productiegebonden zelfbewaking reageert dan op mate van conflict tussen gelijktijdige spraakbewegingen: Hoe groter conflict hoe meer kans op detectie (en hoe onduidelijker de spraakklank).