การสอบสวนโรคอาหารเป็�นพิ�ษ : สงส�ยโบทู�ลิ�ซึ�ม

หม�� 14 ตำ�าบลิร�องเคาะ อ.ว�งเหน อ จ.ลิ�าป็าง

เมษายน 2553

SRRT (สสจ.ลิ�าป็าง /อ.ว�งเหน อ/สคร .10 )

ความเป็�นมา16

เมษายน 2553

ส�งตำ�อมาร�บการร�กษาโรงพิยาบาลิลิ�าป็างในว�นเดี$ยวก�น

ผู้�&ป็'วย เพิศชาย อาย* 64 ป็+

ป็วดีทู&อง เว$ยนศ$รษะมาก พิ�ดีไม�ช�ดี ป็ากแห&ง/คอแห&ง กลิ นลิ�าบาก หายใจขั�ดี แขันขัาอ�อนแรง ไม�ม$ไขั&ม$ป็ระว�ตำ�ร�บป็ระทูานลิาบหม�ป็'าดี�บ แพิทูย/ว�น�จฉั�ย R/O Streptococus suis

หม�� 17 ตำ.ร�องเคาะ

ว�ตำถุ*ป็ระสงค/1 .ย นย�นการว�น�จฉั�ยแลิะการ

ระบาดี2. ทูราบลิ�กษณะทูางระบาดี

ว�ทูยา3. ศ�กษาป็3จจ�ยเส$4ยงขัองการ

เก�ดีโรค4. หาแนวทูางการการ

ป็5องก�นควบค*มโรค

การศ�กษาระบาดีว�ทูยา เช�งพิรรณนา

Retrospective Cohort Study เพิ 4อหาป็3จจ�ยเส$4ยงขัองการระบาดี

ว�ธี$การศ�กษา

การศ�กษาระบาดีว�ทูยาเช�งว�เคราะห/

ผู้�&ทู$4อาศ�ยอย��ในหม��ทู$4 14 ตำ�าบลิร�องเคาะ หร อม$ป็ระว�ตำ�เดี�นทูางเขั&ามาร�บป็ระทูานอาหารทู$4หม�� 14 ระหว�างว�นทู$4 6 เมษายน– 6 พิฤษภาคม 2553 แลิะม$อาการหลิ�กอย�างใดีอย�างหน�4งตำ�อไป็น$9 หายใจลิ�าบาก ลิ�9นแขั:ง พิ�ดีไม�ช�ดี กลิ นลิ�าบาก เห:นภาพิซึ&อน กลิ&ามเน 9ออ�อนแรง หร อ ม$อาการรองตำ�อไป็น$9 ตำ�9งแตำ� 2 อาการขั�9นไป็ ค อ เจ:บคอ/แสบคอ เว$ยนศ$รษะมาก ป็วดีทู&อง ป็วดีตำามร�างกาย คลิ 4นไส&อาเจ$ยน ป็าก / คอแห&ง

น�ยามผู้�&ป็'วยผู้�&ป็'วยเขั&าขั�าย (Probable case)

ผู้�&ป็'วยเขั&าขั�าย แลิะม$ผู้ลิการตำรวจย นย�นทูางห&องป็ฏิ�บ�ตำ�การทู$4จ�าเพิาะ ไดี&แก� ตำรวจพิบสารพิ�ษโบทู�ลิ�น�มในเลิ อดี หร ออ*จจาระขัองผู้�&ป็'วย หร อ อาหารทู$4ผู้�&ป็'วยร�บป็ระทูาน โดียว�ธี$ Mouse Bioassay หร อตำรวจพิบเช 9อClostridium botulinum ในตำ�วอย�างอ*จจาระขัองผู้�&ป็'วย

น�ยามผู้�&ป็'วยผู้�&ป็'วย ย นย�น (Confirm case)

ผู้ลิการสอบสวน

เพิศชาย อาย* 64 ป็+

เพิศชาย อาย* 47 ป็+

เพิศหญิ�ง อาย* 52 ป็+

Hypertension

ป็วดีทู&อง เว$ยนศ$รษะมาก พิ�ดีไม�ช�ดี ตำาพิร�าม�ว กลิ นลิ�าบากเห:นภาพิซึ&อน แขัน/ขัาอ�อนแรง , Lt facial palsy

Hypertension

Dysathria R/O Stroke

ร�&ส�กตำ�วดี$ ถุามตำอบ / ทู�าตำามทู$4ส�4งไดี& Admit 2 ว�น cardiact arrest

เส$ยช$ว�ตำ15 เม.ย 2553

ป็วดีทู&อง เว$ยนศ$รษะมาก พิ�ดีไม�ช�ดี ป็าก/คอแห&ง กลิ นลิ�าบาก หายใจขั�ดี แขัน/ขัาอ�อนแรง

R/O Strep suis

D/C 20 เม.ย 2553

Index cases

13 เมย.53

รพิศ

หม�� 17 ตำ.ร�องเคาะ

หม�� 14 ตำ�าบลิร�องเคาะ

Differential Diagnosis :Botulism

BotulismEarly sign:

คลิ 4นไส& อาเจ$ยน อ�อนเพิลิ$ย เว$ยนศ$รษะ ป็ากแห&ง ตำาพิร�าม�ว เห:นภาพิซึ&อน กลิ นลิ�าบากLate sign: กลิ&ามเน 9ออ�อนแรงทู�9ง 2 ขั&าง เร�4มจากอ�มพิาตำขัองกลิ&ามเน 9อลิ�าคอแขัน ตำามดี&วยกลิ&ามเน 9อทู$4ช�วยในการหายใจแลิะกลิ&ามเน 9อขัา*ไม�ม$ไขั& แลิะไม�ส�ญิเส$ยการร�&ตำ�ว

Strep suis

TrichinosisMeningitis :ไขั&

ป็วดีศ$รษะ อาเจ$ยน คอแขั:ง Decreased level of consciousness ส�ญิเส$ยการไดี&ย�นอย�างถุาวรSepticemia: ไขั& ป็วดีกลิ&ามเน 9อ จ�9าเลิ อดี Toxic shock syndrome (TSS)

อ 4น ๆ : diarrhea URI , Arthalgia ,Uveitis , endocarditis

เร�4มดี&วย N/V ป็วดีทู&อง ถุ�ายเหลิว แลิะอาจม$ไขั& ป็วดีกลิ&ามเน 9อ ป็วดีตำา หน�งตำาบวม เลิ อดีออกใตำ&เย 4อบ*ตำา เลิ อดีใตำ&เลิ:บกระหายน�9า หนาวอ�อนเพิลิ$ย

การย นย�นการว�น�จฉั�ย

Foodborne Botulism

ป็ระว�ตำ�การร�บป็ระทูาน

เน 9อหม�ป็'าดี�บ

ผู้�&ป็'วยไม�ม$ไขั& ร�&ส�กตำ�วดี$

Dry mouthDisphagiaDysarthriaDiplopia visual disturbanceDescending paralysis

5 D

สถุานการณ/การระบาดี Foodborne Botulism

2546 อ. สบป็ราบ จ.ลิ�าป็าง 10 2 หน�อไม&อ�ดีป็>? บ

2548 อ.เน�นมะป็ราง พิ�ษณ*โลิก 8

0 แหนมหม�ป็'า 2549 อ.บ&านหลิวง จ.น�าน 16

3 0 หน�อไม&อ�ดีป็>? บ ก�4ง อ. ภ�ซึาง จ. พิะเยา 40 0 เน 9อเก&งดี�บ

2 5 5 0 อ. ป็าย จ. แม�ฮ่�องสอน 3 0 แหนมหม�ป็'าดี�บ

อ. ภ�เพิ$ยง จ. น�าน 3 0 แกงค�4วเตำ�าใส�ใบ

กระเพิรา

ป็+ พิ.ศ. สถุานทู$4 ผู้�&ป็'วย เส$ยช$ว�ตำ อาหารทู$4เป็�นสาเหตำ*

(ราย) (ราย)

ก�นในป็'า 9 -10 เมษายน 2553

แผู้นผู้�งการร�บป็ระทูานเน 9อหม�ป็'า9 เมษายน

2553หม�ป็'าตำ�วทู$4

1

10 เมษายน 2553

หม�ป็'าตำ�วทู$4 2

ส&าดี�บ

แบ�ง 9 กองทู�า

แหนม

ส&าดี�บเน 9อแลิะส�วนทู$4

เหลิ อแบ�งเป็�น 9

กองแป็5งนมแลิะไส&ตำ�นย�าง

สมค�ดี บ*ญิฝาง

สมอ /ณ�ฐพิงษ/

ทูองดี$

เสน�ห/

จ�นทูร/ว.

จ�นทูร/ป็.

ทูองส*ขั

ออกจากป็'า ทูยอยก�น 10-16 เมษายน 2553

ผู้ลิการสอบสวน

คนร�บป็ระทูานหม�ป็'า 100 คน ป็'วย 19 คน อ�ตำราป็'วย

ร&อยลิะ 19.00Hospitalized 10 รายACF 9 ราย

OPD 1 ราย IPD 9 รายDeath 2 ราย ร�กษาหาย 6 ราย ร�กษาอย�� 2 รายCFR 10.53 % เพิศ ชาย : หญิ�ง 17. : 1 อาย*:

ม�ธียฐาน 42 ป็+ - 1468( ป็+)

อาการแลิะอาการแสดีง

ร&อยลิะ

Epidemic curve

Continuous common source

ระยะฟั3กตำ�ว

อ�ตำราป็'วย จ�าแนกตำามรายการอาหาร

66.67 66.67 66.67

33.3327.27

17.24

00

10

20

30

40

50

60

70

ส&าหม�ป็'า1 ส&าหม�ป็'า2 แป็5งนม+ไส&ตำ�นย�าง หม�ป็'าป็>9ง ลิาบหม�ป็'าดี�บ แหนม หม�ทูอดี

อ�ตำรา:ร&อยลิะ

ก�นในป็'า 9 -10 เมษายน 2553

อ�ตำราป็'วย จ�าแนกตำามเจ&าขัองเน 9อหม�ป็'า (ป็*5น)9 เมษายน

2553หม�ป็'าตำ�วทู$4

1

10 เมษายน 2553

หม�ป็'าตำ�วทู$4 2

ส&าดี�บAR=66.6%

แบ�ง 9 กอง

ทู�าแหนม

ส&าดี�บAR=66.6 %

เน 9อแลิะส�วนทู$4เหลิ อ

แบ�งเป็�น 9 กองแป็5งนมแลิะ

ไส&ตำ�นย�างAR=66.67 %

สมค�ดีAR 12.50 %

บ*ญิฝางAR

60.0%

สมอ/ณ�ฐพิงษ/AR=

41.67%

ทูองดี$AR 13.33%

เสน�ห/AR

11.11%

จ�นทูร/ ว.AR

5.56 %

จ�นทูร/ ป็.

AR=0.0%

ทูองส*ขัAR

20.00%

ออกจากป็'าทูยอยก�น 10-16 เมษายน 2553

ผู้�&ป็'วยเส$ยช$ว�ตำ

ค�าความเส$4ยงส�มพิ�ทูธี/ป็ระเภทูอาหาร ร�บ

ป็ระทูานไม�ไดี&ร�บป็ระทูาน

RR 95%CI

ป็'วย

ไม�ป็'วย

ป็'วย

ไม�ป็'วย

ส&าหม�ป็'า ตำ�ว 1 (ในป็'า)

6 3 13 78 2.5714

1.0168-

6.5027

ส&าหม�ป็'า ตำ�ว 2 (ในป็'า)

6 3 13 78 2.5714

1.0168-

6.5027

แป็5งนมแลิะไส&ตำ�นย�าง

6 3 13 78 2.5714

1.0168-

6.5027

ลิาบหม�ป็'า ตำ�ว 2 (หม��บ&าน)

15

40 4 41 1.2528

1.0404-

1.5086

แหนม (หม�ป็'าตำ�วทู$4 1)

5 24 14 57 0.9701

0.7925-

1.1875

หม�ป็>9 ง 2 4 17 77 1.2287

0.6923-

2.1808

หม�ทูอดี 0 5 19 76 0.8 0.7235-

0.8846

การส�งตำ�วอย�างตำรวจม$การเก:บตำ�วอย�างเลิ อดี เพิ 4อเพิาะเช 9อ 3 ตำ�วอย�าง ส�งตำ�วอย�างเลิ อดี เพิ 4อตำรวจหา Toxin 4 ตำ�วอย�าง ตำ�วอย�างอ*จจาระตำรวจหา Toxin 4 ตำ�วอย�าง

ผู้�&ป็'วย

เน 9อหม�ป็'า/แหนม

ตำรวจหา Toxinส�งตำรวจหาตำ�วอ�อนขัอง T.spiralis

ผู้ลิ lab

หาเช 9อ strep suis ให& -ve

Toxin อย��ระหว�างรอผู้ลิ

ตำ�วอย�างเลิ อดี

ไม�พิบตำ�วอ�อนขัอง T. spiralisพิบเช 9อแบคทู$เร$ยไม�ย�อยสลิายเน 9อฉั$ดีหน� หน�ตำายหมดี

ตำ�วอย�างหม�ป็'า/แหนม

ส�าน�กงานสาธีารณส*ขัจ�งหว�ดีจ�ดีทู�าป็ระกาศแจ&งเตำ อนป็ระชาชนทู*กอ�าเภอ

ให&ความร�&แลิะป็ระชาส�มพิ�นธี/ เก$4ยวก�บอาการเบ 9องตำ&นขัองการเก�ดีโรค

การควบค*มป็5องก�นโรค

ค&นหาผู้�&ป็'วยเพิ�4มเตำ�มในหม��บ&าน แลิะแนะน�าให&ส�งเกตำอาการตำ�ว เอง

การตำ�ดีตำามแลิะเฝ5าระว�งผู้�&ป็'วยทู$4ม$อาการไม�ร*นแรงแลิะกลิ�บมาพิ�กร�กษาตำ�ว

การทู�าลิายอาหารทู$4เป็�นสาเหตำ*การเก�ดีโรค ไดี&แก� เน 9อหม�ป็'า แหนม

ว�จารณ/อาการทูางคลิ�น�กส�าค�ญิเขั&าไดี&ก�บอาหารเป็�นพิ�ษ

โรคโบทู�ลิ�ซึ�ม ภาวะไร&ออกซึ�เจน การป็นเป็E9 อนขัณะช�าแหลิะ /ไม�ม$น�9าช�าระ

ลิ&างทู�าความสะอาดี การจ�ดีเก:บ แลิะการขันส�งเน 9อหม�ป็'าในถุ*ง

พิลิาสตำ�กทู$4ป็>ดีป็ากถุ*ง นาน - 1012 ช�4วโมงการว�น�จฉั�ย ขั&อม�ลิทูางคลิ�น�ก 5 D ป็ระว�ตำ�อาหารทู$4ผู้�&ป็'วยร�บป็ระทูาน

ม$การระบาดีขัองอาหารเป็�นพิ�ษโบทู�ลิ�ซึ�มเก�ดีจากการก�นเน 9อหม�ป็'าทู$4อาจม$การป็นเป็E9 อนสารพิ�ษโบทู�ลิ�ซึ�มดี�าเน�นการมาตำรการควบค*มแลิะป็5องก�นโรค การเก:บเน 9อหม�ป็'าทู$4เหลิ อไป็ทู�าลิาย ให&ส*ขัศ�กษาแลิะป็ระชาส�มพิ�นธี/ ดี�าเน�นการเฝ5าระว�งตำ�ดีตำามอย�างใกลิ&

ช�ดีไม�พิบรายงานผู้�&ป็'วยเพิ�4มเตำ�มในพิ 9นทู$4

สร*ป็

โอกาสพิ�ฒนา

พิฤตำ�กรรมการบร�โภคขัองป็ระชาชนการว�น�จฉั�ยขัองแพิทูย/การส 4อสารความเส$4ยงระหว�างหน�วยงาน/ภายในหน�วยงาน

ขั&อเสนอแนะ

1 .ควรเร�งร�ดีการแก&ป็3ญิหาพิฤตำ�กรรมการบร�โภคขัองป็ระชาชน

2.Dead case Conference 3 .ป็ระช*มผู้�&เก$4ยวขั&องเพิ 4อพิ�ฒนา

ระบบการส 4อสารความเส$4ยงระหว�างหน�วยงาน/ภายในหน�วยงาน

ก�ตำตำ�กรรมป็ระกาศ

ผู้�&อ�านวยการโรงพิยาบาลิว�งเหน อ สาธีารณส*ขัอ�าเภอว�งเหน อ ทู$ม SRRTว�งเหน อ ผู้�&อ�านวยการโรงพิยาบาลิลิ�าป็างผู้�&อ�านวยการส�าน�กงานป็5องก�นโรคทู$4 10 เช$ยงใหม�ห�วหน&ากลิ*�มระบาดีว�ทูยา ,นายอ�านวย ทู�พิศร$ราช ส�าน�กงานป็5องก�นโรคทู$4 10 เช$ยงใหม�นายแพิทูย/นเรศฤทูธี�G ขั�ดีธีะส$มา ผู้�&อ�านวยการโรงพิยาบาลิแจ&ห�มแพิทูย/หญิ�งดีาร�นทูร/ อาร$ย/โชคช�ย ส�าน�กระบาดีว�ทูยานายแพิทูย/ค�านวณ อ�9งช�ศ�กดี�G กรมควบค*มโรคนายแพิทูย/สมศ�กดี/ ธีรรมธี�ตำ�ว�ฒน/ ศ�นย/ความร�วมม อดี&านสาธีารณส*ขัไทูย สหร�ฐอเมร�กานายแพิทูย/โอภาส การย/กว�นพิงศ/ ผู้�&อ�านวยการส�าน�กควบค*มโรคตำ�ดีตำ�อทู�4วไป็ผู้�&อ�านวยการศ�นย/ว�ทูยาศาสตำร/การแพิทูย/ เช$ยงใหม�ผู้�&อ�านวยการสถุาบ�นว�จ�ยว�ทูยาศาสตำร/ กรมว�ทูยาศาสตำร/การแพิทูย/