the evaluation of phytochemical content, antioxidant activity and...

ว.วทย. มข. 43(2) 267-283 (2558) KKU Sci. J. 43(2) 267-283 (2015)

การประเมนปรมาณสารพฤกษเคมบางประการ ฤทธตานอนมลอสระ และปรมาณสารกลมฟนอลกของมะมวงพนเมองจงหวดฉะเชงเทรา

The Evaluation of Phytochemical Content, Antioxidant Activity and Total Phenolic Content of the Native Mango in

Chachoengsao Province ดวงพร ภผะกา1

บทคดยอ มะมวงจดเปนพชสมนไพรพนบานทมสรรพคณทางยา นยมใชในการแพทยทางเลอกกนอยางแพรหลาย

รวมทงการจาหนายเปนพชเศรษฐกจเพอการบรโภคสดทงภายในและตางประเทศ ดงนนงานวจยนศกษาองคประกอบทางเคม ฤทธการตานอนมลอสระ ปรมาณเบตาแคโรทนและไลโคปน รวมทงปรมาณสารกลมฟนอลกในมะมวงดบและสกของพนธพนบานของจงหวดฉะเชงเทรา ไดแก มะมวงพนธนาดอกไม พนธขายตก และพนธมหาชนก โดยทาการวเคราะหปรมาณฟนอลกทงหมด ปรมาณเบตาแคโรทนและไลโคปน โดยวธ HPLC และทดสอบฤทธการตานอนมลอสระโดยวธ DPPH และ FRAP จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณฟนอลกทงหมดของมะมวง 3 สายพนธมคาระหวาง 2.78-4.12 mg gallic acid/100 g FW และมคาแตกตางเพยงเลกนอยระหวางสายพนธ โดยพบวามะมวงนาดอกไมมปรมาณฟนอลกทงหมดมากทสด แตพบฤทธการตานอนมลอสระโดยวธ DPPH และ FRAP มากเปนอนดบ 2 รองจากมะมวงพนธมหาชนก สาหรบปรมาณเบตาแคโรทน พบวา ในมะมวงดบทง 3 สายพนธมคาระหวาง 2.29-3.79 mg/100g และมะมวงสกมคาระหวาง 20.54-50.32 mg/100g FW โดยมะมวงพนธมหาชนกสกมปรมาณแคโรทนมากทสด และมะมวงพนธขายตกดบมปรมาณเบตาแคโรทนนอยทสด สาหรบปรมาณไลโคปน พบวา มะมวงทง 3 พนธมการสะสมสารไลโคปนในเนอผล ซงมคาอยในชวง 0.22–0.28 mg/100 g FW โดยมะมวงพนธนาดอกไมมปรมาณไลโคปนมากทสดเทากบ 0.28 mg/100 g FW รองลงมาคอ มะมวงพนธขายตกและพนธมหาชนกมปรมาณไลโคปนเทากบ 0.25 และ 0.22 mg/100 g FW ตามลาดบ สวนปรมาณฟลาโวนอยดในมะมวงดบทง 3 สายพนธมคาอยในชวง 0.27–185.25 mg/100g และปรมาณฟลาโวนอยดในมะมวงสกมคาอยในชวง 0.12-978.12 mg/100g โดยมะมวงพนธนาดอกไมสกมปรมาณฟลาโวนอยดในเนอผลมากทสดเทากบ 978.12 mg/100 g FW

1สาขาวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร E-mail: [email protected]

268 KKU Science Journal Volume 43 Number 2 Research

ABSTRACT Mango is a traditional herb having medical effects. It has been used widely in alternative

medicine and sold as economic crop for fresh consumption in both inbound and outbound. The aim of this research was to study chemical composition, antioxidant activity, beta-carotene, lycopene contents, total phenolic contents, of Thai native cultivar mangos in Chachoengsao province such as Nam dok mai, Kaiteuk and Mahachanok. The contents of total phenolic compound and Beta-carotene, and lycopene were determined by HPLC. The antioxidant activities were also determined using DPPH and FRAP methods. The results showed that total phenolic content of Thai native cultivars of mango was 2.78-4.12 mg gallic acid/100 g FW, and was slightly different among cultivars. The “Nam dok mai” has the highest total phenolic content, least in second level from “Mahachanok” for DPPH activity, and FRAP activity. The beta-carotene content was found to be 2.29-3.79 mg/100g in green mangos, and 20.54-50.32 mg/100g in ripe mangos. The “Mahachanok” cultivar was found to have the highest beta-carotene content whereas the “Kaiteuk” cultivar was found to have the least beta-carotene content. Lycopene content was enough to be detected in three cultivar mangos about 0.22–0.28 mg/100 g FW. The “Nam dok mai” cultivar of mango gave the highest lycopene content about 0.28 0.28 mg/100 g FW, next “Kai teuk” and “Mahachanok” cultivar about 0.25 and 0.22 mg/100 g FW. The flavonoid content was 0.27-185.25 mg/100 mg in three cultivars. The ripe mango was found around 0.12-978.12 mg/100g The “Nam dok mai” cultivar of mango gave the highest flavonoid content about 978.12 mg/100 g FW คาสาคญ: มะมวง สารประกอบฟนอลก ไลโคปน ฟลาโวนอยด Keywords: Mango, Phenolic compound, Lycopene, Flavonoid

บทนา ชวงเวลาหลายปทผานมา แนวโนมในเรอง

ความสนใจดานสขภาพอนามยมมากขน รวมไปถงกระแสในเรองความหวงใยสขภาพ การรกษาอาการเจบปวย และการปองกน กาลงเปนสงทผบรโภคใหความสนใจเปนอยางมาก ผบรโภคหลากหลายประเทศทวโลกไ ด ใ หความสนใจในการนาส มนไพรและผลตภณฑจากสมนไพรมารบประทานหรอเพอใชบารงรกษาสขภาพ นอกจากน ยงนามาแปรรปเปน

ผลตภณฑเสรมอาหาร สงผลใหมลคาการตลาดผลตภณฑเสรมอาหารในประเทศไทยสงถง 9,165 ลานบาท (กรมวชาการเกษตร, 2556) ตวอยางการบรโภคผก ผลไม ธญพชทไมผานการขดส และพชสมนไพร ตาง ๆ ทเปนแหลงอาหารสาคญของสารตานอนมลอสระ (antioxidant) โดยทสารนจะสามารถชวยลดความเสยง ตอการเกดโรคตาง ๆ เชน โรคหวใจ โรคมะเรง โรคไขมนอดตนในเสนเลอด โรคเบาหวาน เปนตน (สภรตน, 2556) ทาใหเกดงานคนควาวจย

งานวจย วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 43 ฉบบท 2 269

หาสารตานอนมลอสระจากแหลงธรรมชาตเพมขน โดยเฉพาะผกและผลไม ซงสารสาคญทอยในผกและผลไม มคณสมบ ตเปนสารตานอน มลอสระ โดยมบทบาทสาคญในการชวยปองกน และชะลอการเกดโรคภยไขเจบตาง ๆ

มะมวงเปนผลไมชนดหนงทมคณสมบตตานอนมลอสระจากการทมสารตานอนมลอสระในปรมาณสง เชน วตามนซ เปนตน ซงสารดงกลาวมมากกวามะนาวถง 3 เทา และยงมคณสมบตในการลดปรมาณสารกลซด (reducing glucids) โดยมผลทาใหผวหนงเรยบลนนมชมชน และยงชวยกาจดเซลลทตายแลว จงมผลทาใหผวหนาสดใส นอกจากนมะมวงยงมสารจานวนนาตาลรวมกบกรดอะมโนทมผลชวยคงความชมชนไวทชนผวหนง วตามนเอและวตามนซในมะมวงยงมคณสมบตทชวยกาจดเซลลทตายแลวและทาใหผวหนาคงสภาพความออนเยาวลบรอยเหยวยนไดด (สภา-ลกษณ, 2556) รวมทงยงมสารสาคญอกหลายชนด เชน คาโรทนอยด (carotenoids) แอนโธไซยานน (anthocyanins) และสารประกอบฟนอลก (phenolic compounds) (Ajila et al., 2007a) สาหรบสารประกอบฟนอลกทสาคญซงพบในเปลอก เนอ และเมล ดมะ มว ง ไ ดแก แมงก เฟอรน (mangiferin) กรดแกลลก (gallic acid) กรดคาเฟอค (caffeic acid) และแทนนน (tannin) เปนตน (Abdalla et al., 2007; Ribeiro et al., 2008) ประการสาคญทผานมาในอดต ภมปญญาชาวบานยงมการนาสวนเนอผลมะมวงมาบรโภคเปนอาหารและยา โดยใชสวนตาง ๆ ของมะมวง เชน ผลสดแกใชรบประทานแกคลนไสอาเจยน วงเวยนและกระหายนา เปนตน ดงนนการศกษาวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระ และการวเคราะหปรมาณสารกลมฟนอลกในสารสกดของมะมวง 3 สายพน ธ ไ ดแก มะมวงพน ธน าดอกไม มะมวงพน ธขายตก และมะมวงพน ธ

มหาชนก โดยผลการศกษาครงนเปนการสงเสรมการใชยาสมนไพรจากผลไมในการดแลสขภาพ และนามาเปนขอมลเบองตนสาหรบการวจยประยกตในดานอน ๆ เพอใหเกดประโยชนสงสด

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาองคประกอบทางเคมและสาร

ออกฤทธสาคญในมะมวงพนธพนเมอง 2. เพอศกษาความสามารถในการตานอนมล

อสระในมะมวงพนธพนเมอง

วธการดาเนนการวจย 1. การเตรยมตวอยางเพอใชในการสกดสารและใชสาหรบการวเคราะห

การศกษาวจยในครงน ใช ตวอยางผลไมมะมวงสก 3 สายพนธ ไดแกพนธนาดอกไม พนธ ขายตก และพนธมหาชนก โดยสมเกบตวอยางมะมวงจากตลาดในอาเภอบางคลา จงหวดฉะเชง เทรา เนองจากเปนตลาดทมการจาหนายมะมวงพนธตาง ๆ จานวนมาก และอาเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทราเปนอาเภอทมการปลกมะมวงหลากหลายสายพนธและมการจาหนายจานวนมากทสด โดยจะเกบในเดอนมนาคม-เมษายน เนองจากเปนชวงเวลาทมปรมาณมะมวงออกผลมากทสด ตวอยางสายพนธละ 60 กโลกรม โดยแตละชนดสมเกบตวอยาง ทาการคดเลอกผลทสมบรณ ปราศจากบาดแผล ตาหนทเกดจากโรคและแมลงเขาทาลาย มขนาดผล รปรางและความบรบรณใกลเคยงกน หลงจากนนทาการลางผวเปลอกดวยนาสะอาด 2-3 ครง ปอกเปลอก (peel) และแยกเนอ (pulp) มะมวงแตละชนด สบและบดใหละเอยดเปนชนเลกเพอทาการเตรยมเปนสารสกดทาการทดลอง 6 ซา นาผลตผลทไดมาเตรยมการวเคราะหทาง


เคม ไดแก ไลโคปน เบตาแคโรทน ฟลาโวนอยด คลอโรฟลล สารฟนอลกทงหมด เปนตน

ท าการสกด เน อมะ มวงบดดวยน ากล น (aqueous extract) และสวนสกดดวยแอลกอฮอล (ethanolic extract) การเตรยมสารสกดทาโดยนาสวนเนอมะมวงสก มาบดใหละเอยด ชงเนอมะมวงอยางละ 1 กโลกรมใสในภาชนะบรรจนาปราศจากไอออน (deionized water, DI) และ ethanol (ความเขมขน 95%) อยางละ 1.5 ลตร ทาการสกดทอณหภมหองนาน 24 ช วโมง โดยใช เค รองเขยา (shaker) หลงจากนนเทสารละลายชนบนทเปนนาและเอทานอลใสในภาชนะแยกกน กรองดวยกระดาษกรองเบอร 1 เกบสารละลายใสทกรองได (fitrate) ไประเหยใหแหงโดยใชเครองระเหยสญญากาศ (freeze-dryer หรอ lyophilizer) และโดยใชเครองระเหยแหง (rotary evaporator) ทอณหภม 40 องศาเซลเซยส ตามลาดบ นาผงสารสกดแหง (powered extract) ทไดใสขวดทปดสนท เกบไวในภาชนะท มสารกนความชนเพอนาไปใชวเคราะหตอไป 2 การวเคราะหปรมาณสารสาคญและสารออกฤทธตาง ๆ

2 .1 . ปรมาณเ สนใย ท งหมด ปรมาณของแขง ทละลายไดทงหมด และคณสมบตทางกายภาพ ไดแก การวดเนอสมผส โดยการวเคราะหเนอสมผสใชเครอง texture analyzer (mode texture profile analysis) การวดปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดจะใชเครอง Digital refractometer สวนการวเคราะหหาเสนใย โดยใชวธมาตรฐาน AOAC

2.2 การวเคราะหปรมาณคลอโรฟลลในเนอผล (Gandul-Rojas et al., 1999) นาตวอยางเนอผล 40 กรม เตมสารละลาย N,N–dimethylformamide (DMF) ททาใหอมตวดวยเกลอแมกนเซยมคลอไรด (MgCl) ตามวธของ Minguez–Mosquera and

Garrido–Frenandez (1989) ทาการกรองตวอยางดวยปมสญญากาศ และทาการสกดซาจนกวาจะไดสารละลายใสไมมส นาสารสกดทไดทาการสกดอกครงดวยเฮกเซนในอตราสวนสารสกด:เฮกเซน (3 มลลลตร : 70 มลลลตร) สารสกดทไดจะแยกออกเปน 2 ชน โดยทสารสกดทละลายอยในตวทาละลาย DMF จะเปนสารกลมคลอโรฟลล อนพนธของคลอโรฟลล และแซนโท-ฟลล สาหรบสารสกดทละลายอยในตวทาละลาย เฮกเซนจะเปนสารกลมไขมนและแคโรทน นาสารสกดทอยในสารละลาย DMF ผสมดวยสารละลายโซเดยมคลอไรดความเขมขน 10 เปอรเซนต (นาหนก/ปรมาตร) ทอณหภม 0 องศาเซลเซยส นาสารสกดสวนทมคลอโรฟลลและแซนโทฟลลผสมอยเทลงในตวทาละลายไดเอทลอเทอร/เฮกเซน อตราสวน 1:1 (ปรมาตร/ปรมาตร) และนาสวนทเปนตวทาละลายนาผสมกบตวทาละลายไดเอทลอเทอรอกครง นาสารสกดทไดกรองดวยเกลอโซเดยมซลเฟต (anhydrous Na2SO4) และทาการระเหยจนแหงภายใตความดนทอณหภมตากวา 30 องศาเซลเซยส ทาการเกบสวนททาแหงไวในตแชอณหภม –20 องศาเซลเซยส (สารสามารถเกบไวไดไมเกน 18 ชวโมงเพอทาการวเคราะห ตวอยางควรทาการวเคราะหทนท) โดยการนามาใชใหนาสวนททาแหงแลวละลายดวยอะซโตน ปรมาตร 1.5 มลลลตร เพอทาการวเคราะหดวยเครอง high performance liquid chromatography (HPLC)

2.3 การวเคราะหปรมาณเบตาแคโรทนและสารไลโคปน ใชวธการสกดเบตาแคโรทน และไลโคปน ดดแปลงจาก Speek et al. (1985) โดยนาตวอยางผลตผลจานวน 3-5 กรม ทปนละเอยด ใสในขวดแกวสนาตาล (saponification flask) เตม 10% dกรดแอสคอรบค ปรมาตร 10 มลลลตร และ 2 โมลตอลตร ethanolic potassium hydroxide (KOH) ปรมาตร 50 มลลลตร ทาการผสมกนและตมในอางนารอน 30


นาท ตอมาน า ตวอยาง ทาใ ห เ ยน ท อณหภ ม หอง หลงจากนนใส 70 มลลลตร ของเฮกเซน ทาการเขยาอยางตอเนองนาน 2 นาท หลงจากแยกเปน 2 ชน ใหแยกสารชนบนใสในกรวยแยก (separating funnel) ทม 5% (w/v) KOH ปรมาตร 50 มลลลตร ทาการสกดแยกสาร 2 ครงดวยเฮกเซน ปรมาตร 35 มลลลตร ตอมาลางเฮกเซนออกจากสารทสกดไดดวย 10% (w/v) โซเดยมคลอไรด ปรมาตร 100 มลลลตร และลางตะกอนดวยนาปรมาตร 100 มลลลตร เพอลาง อลคาไลนออก จากนนนาสารละลายตวอยางทไดมาทาการระเหยสารสกดออกดวยเครองกลนระเหยสารแบบหมน (rotary evaporator) ภายใตความดนในอางนารอนท 37 องศาเซลเซยส ละลายสารสกดทไดนามาดวยคลอโรฟอรมปรมาตร 1 มลลลตร และเมทานอล ปรมาตร 1 มลลลตร นาสารละลายไปแยกวเคราะหหาสารเบตาแคโรทน และไลโคปน

2.4 การวเคราะหปรมาณฟลาโวนอยด ใชวธการสกดฟลาโวนอยด ดดแปลงจาก Junka et al. (2007) และ Wang et al. (2009) โดยนาตวอยางมะมวง 5 กรม ของผลตผลมาปนใหละเอยดในอะซโตน 80% ปรมาตร 20 ml ทมกรดฟอรมค 0.2% เขยาท 4 องศาเซลเซยส นาน 6 ชวโมง แลวกรองดวย ก ร ะ ด า ษ ก ร อ ง แ ล ว น า ก า ก ม า ส ก ด ซ า ด ว ย อะซโตนอก 2 ครง แลวนาสารสกดทไดมารวมกน จากนนระเหยตวทาละลายทอณหภม 35 องศาเซลเซยส ในสภาพกงสญญาศดวยเครองกลนระเหยสารแบบหมน ปรบปรมาตรสารสกดดวยนากลนทมกรดฟอรมค 3% นาสารสกดมาแยกดวย C18 Sep-Pak cartridge (waters) ลางดวยนากลนทมกรดฟอรมค 3% เพอใหนาตาล กรดอนทรย และสารประกอบอสระทละลายนาไดถกชะออกมา จากนนชะ ฟลาโวนอยด ออกมาดวย เมทานอลทมกรดฟอรมค 3% นามากรองดวยเยอเลอกผาน (membrane filter ขนาด 0.45

μm กอนฉดเขาเครอง HPLC และการตรวจวดปรมาณ ฟลาโวนอยด โดยเครอง HPLC-PAD (LC-20AT prominence liquid chromatograph (Shimazu, Japan) - SPD-M20A Diode array detector (PAD))

2.5 การวเคราะหหาสารออกฤทธทางชวภาพ

2.5.1 การตรวจสอบปรมาณสารประกอบฟนอลกทงหมด (total phenolics) โดยวธ Folin-Ciocalteus โดยดดแปลงวธของ Zhou and Yu. (2004); Kubola and Siriamornpun (2008) โดยปเปตสารละลาย Gallic acid มาตรฐานในแตละความเขมขนอยางละ 1 มลลลตร ผสมกบสารมาตรฐาน Folin-Ciocalteus reagent 0.5 มลลลตร ใสหลอดทดลองแตละหลอด ผสมใหเขากนแลวตงทงไว 30 นาท จากนนเตมสารละลาย โซเดยมคารบอเนต 20 เปอรเซนต (w/v) 3 มลลลตร ตงทงไว 15 นาท แลวเตมนากลน 10 มลลลตร กรองดวยกระดาษกรองเบอร 1 นาสารละลายทไดไปวดคาการดดกลนแสงท 725 นาโนเมตร แลวนาคาการดดกลนแสงทไดมาสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid

2.5.2 การวเคราะหวตามนซดวย HPLC โดยวธของ Abushita et al. (1997) โดยทาการชงกรดแอสคอบค 10 มลลกรม มาละลายนา 10 มลลลตร จะไดวตามนซความเขมขน 1 มลลกรม/มลลลตร ทาการเจอจางความเขมขนเปน 0.125 0.0625 0.3125 และ 0.01625 มลลกรม/มลลลตร วเคราะหแบบ external standard วเคราะหวตามนซ ดวย HPLC .ใชคอลมน ขนาด 4.6×150 มลลเมตร, 5 μm สวนเฟสเคลอนท (mobile phase) ประกอบดวยเมทนอล และ KH2PO4

ความเขมขน 0.1 โมล ทาการเปลยนอตราสวนของ เมทานอลและ KH2PO4 (gradient) ตลอดการวเคราะห โดยทเวลาเรมตนให เมทานอล:KH2PO4 (3:97) เปนเวลา 5 นาท อตราการไหลเปน 0.75 มลลลตร/นาท


ไปเปน 1 มลลลตร/นาท ในนาทท 8 โดยฉดปรมาตร 20 ไมโครลตร วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 220 นาโนเมตร

2.5.3 การวเคราะหสารประกอบฟนอลกดวยเครอง HPLC ดดแปรงวธจาก Dragovic-Uzelac et al. (2005), Kubola and Siriamornpun (2008) การแยกสารประกอบดวยเครอง HPLC โดยการใชคอลมน C18 ขนาด 4.6×150 mm, 5 μm สวนเฟสเคลอนท (mobile phase) เปนระบบเกรเดยนท เฟสเคลอนท A คอ นาประกอบดวยกรดแอซตก 3% เฟสเคลอนท B ประกอบดวย กรดแอซตก 3% อะซโตไน-ไตร 25% และนา 72% ในระบบ gradient ในนาทท 0-40 เฟสเคลอนท A 30% เฟสเคลอนท B 70% อตราการเคลอนไหล 1 มลลลตรตอนาท นาทท 40-45 เฟสเคลอนท A 20% เฟสเคลอนท B 80% อตราการเคลอนไหล 1 มลลลตรตอนาท นาทท 45-55 เฟสเคลอนท A 15% เฟสเคลอนท B 85% อตราการเคลอนไหล 1 มลลลตรตอนาท นาทท 55-57 เฟสเคลอนท A 10% เฟสเคลอนท B 90% อตราการเคลอนไหล 1 มลลลตรตอนาท ระบบการปฏบตงาน อณหภมคอลมน 20 องศาเซลเซยส ปรมาตรในการฉด 20 ไมโครลตร วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 280 นาโนเมตร

2.6 การวเคราะหกจกรรมการตานอนมลอสระโดย in vitro assays

2.6.1 การวเคราะหฤทธการตานอนมลอสระดวยวธ ferric reducing/antioxidant power (FRAP) ดดแปลงจากวธของ Benzie and Strain (1996); Kubola and Siriamornpun (2008) โดยนาสารละลาย FRAP reagent 1.8 มลลลตร นากลน 180 ไมโครลตร และสารสกด 60 ไมโครลตร หรอ สารละลายมาตรฐาน ใสในหลอดทดลองนาไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 4 นาท นาไปวด

คาการดดกลนแสงทความยาวคลน 593 นาโนเมตร โดยใชสารละลาย FRAP reagent เปน blank แลวนาคาการดดกลนแสงทไดมาเทยบกบกราฟมาตรฐาน FeSO4•7H2O เพอหาความสามารถในการออกฤทธการตานอนมลอสระ สาหรบการทากราฟมาตรฐาน FeSO4•7H2O นาสารละลาย FRAP reagent 1.8 มลลลตร นากลน 180 ไมโครลตร ปเปตสารละลาย FeSO4•7H2O ในแตละความเขมขน (0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 และ 3.0 มลลโมล/ลตร) อยางละ 60 ไมโครลตร ใสในหลอดทดลองนาไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 4 นาท นาไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 593 นาโนเมตร แลวนาคาการดดกลนแสงทไดมาสรางกราฟมาตรฐาน FeSO4•7H2O

2.6.2 การวเคราะหฤทธการตานอนมลอสระดวยวธ DPPH radical scavenging activity ดดแปลงจากวธของ Dasgupta and De (2006), Kubola and Siriamornpun (2008)

2.7 การวเคราะหปรมาณแทนนนทงหมด โดยเตรยม 2,2 diphemyl-1-picrylhydrazyl radical (DPPH) ความเขมขน 0.2 มลลโมล/ลตร โดยการชง DPPH 0.04 กรม/มลลลตร ปรบปรมาตรดวยเอทานอลใหเทากบ 100 มลลลตร แลวนาไปผสมดวยเครอง Vortex ปดดวยฟอยลเกบไวทอณหภม 4 องศา-เซลเซยส หลงจากนนทาการทดสอบตวอยางสารสกดโดยดดสารสกดอยางละ 0.1 มลลลตรในหลอดทดลอง อยางละ 3 หลอด จากนนปเปตสารละลาย DPPH ทเตรยมไวใสหลอดทใสสารสกดตวอยางไปแลวหลอดละ 3 มลลลตร เพอใหทาปฏกรยากน แลวทาการเขยา ทงไวในทมดเปนเวลา 30 นาท จากนนนาไปวดคาการดดกลนแสง ทความยาวคลน 517 นาโนเมตร


3. การแยกองคประกอบทางเคม 3.1 การแยกดวยเทคนคโครมาโทกราฟ

แบบผวบาง 3.1.1 การเตรยมแผนไมโครสไลด

โครมาโทกราฟแบบผวบาง (microslide TLC) โดยการเตรยมแผนไมโครสไลดทสะอาด อบแหงทอณหภม 110 องศาเซลเซยส ทงใหเยนแลวเชดดวยอะซโตน ผสม ซลกาเจล จเอฟ 524 (Silica gel 60 GF254) กบนากลนในอตราสวน 1:2 โดยมวล ผสมใหเขากนดจนมลกษณะเปน Slurry ใชซลกาเจลเคลอบบนแผนไมโครสไลด ทงไวใหซลกาเจลแหงแลวจงนาไปอบทอณหภม 110 องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 ชวโมง

3.1.2 การเลอกตวทาละลายทเหมาะสม โดยเตรยมสารละลายของสารตวอยางจากตวทาละลายทเหมาะสมทสามารถละลายสารตวอยางไดดทสด ใชหลอดแคพพลลาร แตมสารลงบนแผนทนเลเยอร- โครมาโทกราฟ แลววางในแกวทมตวทาละลายอมตวอย ปลอยใหตวทาละลายซมขนไปจนสดพนผวหนา ตวดดซบ นาทนเลเยอรโครมาโทกราฟ ไปตรวจสอบ หาตาแหนงสารโดยสองดวยเครองสองรงสเหลอมวง เปลยนระบบตวทาละลายอนทรยจนกระทงไดระบบตวทาลายทใหผลการแยกดทสด

3.2 การแยกดวยคอลมนโครมาโทกราฟ 3.2.1 การเตรยมคอลมน ใชซลกาเจล

สาหรบบรรจลงในคอลมนชงมา 30 เทา ของสารสกดผสมซลกาเจลกบตวทาละลายเอทานอล แลวทาใหมลกษณะไมขนไมเหลวจนเกนไปและไมมฟองอากาศเทผานคอลมนทมสาลและทรายละเอยดทสะอาดปดอยดานลางคอลมน ในระหวางทบรรจซลกา ควรใชลกยางเคาะขางๆ คอลมนเพอใหบรรจแนนและเรยบสมาเสมอ

3.2.2 การเตรยมสารเพอบรรจในคอลมน นาสารสกดใสลงในบกเกอรใสตวทาละลายเอทานอลลงไป และคนใหสารละลายเขากน นาไประเหยดวยเครอง

ระเหยสญญากาศแบบหมนจนเอทานอลระเหยออกหมด จงนาสารตวอยางทไดไปลงคอลมนโครมาโทกราฟ

3.2.3 การบรรจสารลงคอลมน ทาการรวมสารทแยกได ดวยวธการแยกสารสกดโดยวธ TLC ซงใชตวทาละลายจากอตราสวนทเหมาะสมทหาไดขางตน ใสลงในแกว ใสกระดาษกรองใหสารละลายอมตว ใชหลอดแคพพลลารจมลงในขวด จดสารลงบนสไลด แผนละ 3 จด ใสลงในแกว สงเกตดวาตวทาละลายนนสงถงขดบน นาแผนสไลดออกมาวางใหแหง นาไปสองดดวยเครองสองรงส เหนอมวง สง เกตระยะหางของสารแตละสารของแตละขวดทสารเคลอนท ขวดใดเคลอนทเทากนหรอใกลเคยงกนใหนามารวมเปนขวดเดยวกน หลงจากนนนาสารทรวมสวนทเหมอนกนเขาดวยกน ไดสารทงหมด 4 กลม แลวนาไปหาฤทธตานอนมลอสระอกครง เลอกกลมสารทมฤทธตานอนมลอสระมากทสดไปตรวจองคประกอบทางเคมดวยเทคนค GC/MS

3.3 การวเคราะหองคประกอบทางเคมของสารดวยเทคนค GC/MS

นาสารกลมทแยกไดและมประสทธภาพการเปนสารตานอนมลอสระดทสดจากขอ 3.2 สงวเคราะหเ พอหาองคประกอบทางเคมของสารดวยเทคนค GC/MS

ผลการวจย 1. สมบตทางกายภาพและปรมาณของแขงทละลายไดทงหมด

1.1 การวดเนอสมผส (texture analysis) การวดเนอสมผสของมะมวงทง 3 สายพนธ โดยมะมวงดบสายพนธมะมวงนาดอกไม พนธขายตก และพนธมหาชนก มคาความกรอบ 8.71 14.29 และ 9.36 ตามลาดบ ซงคาความกรอบของมะมวงดบทงสามสายพน ธ มความแตกตา งอ ยา ง มน ยส าคญทางสถ ต


(p<0.05) เมอเปรยบเทยบคาความกรอบพบวา มะมวงขายตกมคาความกรอบมากทสด คอ มคาเทากบ 14.29 N คาความกรอบนจะแสดงคณภาพทางกายภาพในสวนของแรงททาใหตวอยางแตกหกโดยเปนตวอยางทมคาความแขงสงและมความสามารถเกาะรวมตวกนตา ในการแสดงถงคณภาพทางประสาทสมผสจะทาใหทราบถงระยะเวลานานทใชในการเคยวบดตวอยางทเปน

ของแขงในอตราการเคยวทคงทจนกระทงสามารถทจะกลนได จากการวดลกษณะเนอสมผสดานความแขงและความเหนยว พบวา มะมวงทงสามสายพนธมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) พบวามะมวงนาดอกไม มคาความแขงและความเหนยวมากทสด คอมคา 8.42 และ -2.85 N ตามลาดบ ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 แสดงการวดเนอสมผสของมะมวง 3 สายพนธ

คาการวดเนอสมผส (N) สายพนธของมะมวง

มะมวงดบ มะมวงสก นาดอกไม ขายตก มหาชนก นาดอกไม ขายตก มหาชนก

ความกรอบ 8.71+0.53c 14.29+0.58a 9.36+0.84b 031+0.11c 0.52+005b 0.61+0.05a

ความแขง 8.42+0.51a 8.07+0.29b 7.40+0.21b 0.31+0.01 0.33+0.02 0.36+0.04a

ความเหนยว -2.85+0.13a -2.08+0.55b -2.48+0.26b -0.13+0.04 -0.11+0.03 -0.14+0.01

หมายเหต: ตวอกษรทตางกนกากบในแนวนอนมความแตกตางกนอยางมนยสาคญ (p<0.05), คาเฉลย+คาเบยงเบนมาตรฐาน (n=3)

1.2 ปรมาณของแขงทละลายไดทงหมด (total soluble solid) ในมะมวงสายพนธขายตกดบมปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดมากทสดคดเปนรอยละ 4.63 องศาบรกซ รองลงมาคอ มะมวงมหาชนกและมะมวงนาดอกไมมปรมาณของแขงทละลายไดทงหมด คดเปนรอยละ 3.57 และ 3.35 องศาบรกซ ตามลาดบ ในมะมวงสกพบวามะมวงนาดอกไมมปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดมากทสด รองลงมาคอ มะมวงมหาชนกและมะมวงขายตก คดเปนรอยละ 18.54 16.55 และ 9.22 องศาบรกซ ตามลาดบ ปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดมความแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทงในเนอดบและสกของมะมวงทง 3 สายพนธ ดงแสดงในตารางท 2 จากผลการทดลองแสดงใหเหนวาเนอมะมวงสกในแตละสายพนธมปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดมากกวาเนอมะมวงดบ เนองมาจากในระยะทมะมวงดบนนองคประกอบสวนใหญจะเปนคารโบไฮเดรตทอยในรปของแปงแตเมอมะมวงเรมสก คารโบไฮเดรตจะถกเปลยนไปอยในรปของนาตาล ซงเปนคารโบไฮเดรตทใหรสหวาน และละลายนาได นาตาลสวนใหญในผลไมจะเปนนาตาลฟรกโทส ดงนนมะมวงสกมปรมาณของแขงทละลายนาไดทงหมดมากกวามะมวงดบ

ตารางท 2 ปรมาณของแขงทละลายไดทงหมดของมะมวง 3 สายพนธ

คาเฉลย %, Brix สายพนธของมะมวง

นาดอกไม ขายตก มหาชนก ผลดบns 3.35+0.16b 4.63+1.27a 3.57+0.32c

ผลสกns 18.54+0.51a 9.22+0.29c 16.55+0.21b



1.3 การวเคราะหเสนใยทงหมด (total fiber content) ในเนอมะมวงดบมปรมาณเสนใยทงหมดในแตละสายพนธไมแตกตางทางสถต (p<0.05) มปรมาณ 2.6 เปอรเซนต สวนในมะมวงสกมปรมาณเสนใยทงหมดในแตละสายพนธใกล เคยงกนคอมปรมาณประมาณ 2.2 เปอรเซนต ดงตารางท 3 จากผล

การทดลองแสดงใหเหนวาเนอมะมวงดบและสกมปรมาณเสนใยใกลเคยงกน ปรมาณเสนใยในแตละสายพนธของผลดบและผลสกไมมความแตกตางอยางมนยสาคญ ทงนอาจเนองมาจากความแตกตางของสายพนธและการเปลยนแปลงโครงสรางภายในของมะมวงแตละสายพนธ

ตารางท 3 ปรมาณเสนใยทงหมดของมะมวง 3 สายพนธ

ปรมาณเสนใยทงหมด (%) สายพนธของมะมวง

นาดอกไม ขายตก มหาชนก ผลดบns 2.60+0.52 2.60+0.37 2.60+0.13 ผลสกns 2.20+0.11 2.20+0.28 2.20+0.35


2. การวเคราะหปรมาณคลอโรฟลลในเนอผล สายพนธมผลตอชนดและปรมาณคลอโรฟลล

แตทกพนธมการสะสมคลอโรฟลล เอ ในเนอมากกวาคลอโรฟลล บ โดยมะมวงพน ธขายตกมปรมาณคลอโรฟลล เอ ในเนอผลมากทสด เทากบ 0.68 mg/100 g FW รองลงมาคอ มะมวงพนธนาดอกไม และพนธมหาชนก ซงมปรมาณคลอโรฟลล เอ เทากบ 0.64 และ 0.16 mg/100 g FW ตามลาดบ ซงพบวามะมวงทง 3 สายพนธ มะมวงพนธมหาชนกพบการสะสมปรมาณคลอโรฟลล เอ ในเนอผลนอยทสด จากการวเคราะหหาปรมาณคลอโรฟลล บ พบวา มะมวงพนธขายตก มปรมาณคลอโรฟลล บ ในเนอผลมากทสด เทากบ 0.067 mg/100 g FW นอกนนในมะมวงพนธนาดอกไม และพนธมหาชนกไมพบการสะสมปรมาณคลอโรฟลล บ ในเนอผล 3 . ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ป ร ม า ณ เ บ ต า แ ค โ ร ท น (-carotene) และสารไลโคปน (lycopene)

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ห า ป ร ม า ณ ส า ร เ บ ต า แคโรทนในมะมวงทง 3 สายพนธ พบวา ในมะมวงดบ

สายพนธทพบมากทสดคอ มะมวงพนธมหาชนก รองลงมาคอ มะมวงพนธนาดอกไม และมะมวงขายตก มปรมาณ 3.79 3.42 และ 2.29 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ ในมะมวงสกพบวามะมวงพนธมหาชนก มปรมาณสารเบตาแคโรทนมากทสด มปรมาณ 50.32 มลลกรม/100 กรม รองลงมาคอ มะมวงพนธนาดอกไม และมะมวงขายตก ปรมาณทพบ คอ 44.56 และ 20.54 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ ปรมาณสารเบตาแคโรทน มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตามทตรวจพบในเนอมะมวงดบและสกในแตละสายพนธ สาหรบการวเคราะหปรมาณไลโคปนในเนอมะมวงพบวา มะมวงทง 3 พนธมการสะสมสารไลโคปนในเนอผล ซงมคาอยในชวง 0.22–0.28 มลลกรม/100 กรม FW โดยมะมวงพนธนาดอกไมมปรมาณไลโคปนมากทสด เทากบ 0.28 มลลกรม /100 กรม FW รองลงมาคอ มะมวงพนธขายตกและพนธมหาชนกมปรมาณไลโคปนเทากบ 0.25 และ 0.22 มลลกรม/100 กรม FW ตามลาดบ มรายละเอยดดงรปท 1


รปท 1 (ก) ปรมาณ -carotene ในเนอผลมะมวงพนธนาดอกไม พนธขายตก และพนธมหาชนก (เนอผลดบ) และ (ข)

ปรมาณ -carotene ในเนอผลมะมวงพนธนาดอกไม พนธขายตก และพนธมหาชนก (เนอผลสก)

4. การวเคราะหปรมาณฟลาโวนอยด ปรมาณฟลาโวนอยดในมะมวงทง 3 พนธ ม

คาอยในชวง 0.12-978.12 มลลกรม/100 กรม FW โดยใช HPLC เทยบกบสารฟลาโวนอยดมาตรฐาน ดงน rutin, myricetin, luteolin, quercetin, apigeninc และ kaempferol จากการทดลองพบวา ปรมาณทพบมากทสดในมะมวงดบและสก คอ rutin มปรมาณอยในชวง 2.91-978.12 มลลกรม/100 กรม ซงพบมากในมะมวงนาดอกไมสก 978.12 มลลกรม/100 กรม และในมะมวงดบพบมากในมะมวงมหาชนก มปรมาณ 185.25 mg/100g นอกจากนมรายงานการวจยถงความสามารถของ rutin วาเปนตวทชวยสงเสรมการใชวตามนดในรางกาย รกษาสภาพและการทางานของหลอดเลอดใหแขงแรง ชวยในการไหลเวยนโลหต ปองกนการเกด เสนโลหตฝอยแตก และปองกนเลอดออกตามไรฟน (วารน, 2550) สาหรบสาร myricetin ในมะมวงดบและสกพบมากในมะมวงขายตกมปรมาณ 28.31 และ 20.41 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ สาร quercetin ในมะมวงดบพบมากใน

มะมวงมหาชนกมปรมาณ 3.41 มลลกรม/100 กรม และในมะมวงสก ตรวจพบวามปรมาณใกลเคยงอยในชวง 1.08-1.78 มลลกรม/100 กรม สาร luteolin ในมะมวงดบพบมากในมะมวงมหาชนกมปรมาณ 2.45 มลลกรม/100 กรม และในมะมวงสกตรวจพบวามป ร ม าณ ใ ก ล เ ค ย ง ก น อ ย ใ น ช ว ง 0 . 1 2 -0 . 6 2 มลลกรม/100 กรม สาร apiggenin ในมะมวงดบและสกพบมากในมะมวงมหาชนกมปรมาณ 8.64 และ 2.08 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ สาร kaempferol ในมะมวงดบและสกพบมากในมะมวงมหาชนก มปรมาณ 13.72 และ 10.53 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ ซงมรายละเอยดสรปไดในตารางท 4 จากการทดลองพบวาปรมาณสารฟลาโวนอยดแตละชนดทเปรยบเทยบกบสารมาตรฐานทสามารถตรวจพบไดมป รมาณทแตกตางกนอ ยาง มน ยส าคญทางสถ ต (p<0.05) ทงทตรวจพบในเนอมะมวงดบและสกในแตละสายพนธ

(ข) (ก)


ตารางท 4 ปรมาณฟลาโวนอยดในเนอมะมวงทง 3 พนธ ดวยวธ HPLC ชนดและปรมาณ สารฟลาโวนอยด

(mg/100g)

สายพนธของมะมวง มะมวงดบ มะมวงสก

นาดอกไม ขายตก มหาชนก นาดอกไม ขายตก มหาชนก Rutin 85.72±2.44b 2.91±0.08c 185.25±7.56a 978.12±8.54a 2.86±0.02c 704.15±25.32b Myricetin 0.75±0.09c 28.31±0.16a 4.72±0.35b 1.24±0.01b 20.41±1.94a 0.87±0.02c Quercetin 1.44±0.05b 1.68±0.07c 3.41±0.04b 1.63±0.01b 1.08±0.02c 1.78±0.41a Luteolin 1.18±1.52b 0.27±0.02c 2.45±0.43a 0.62±0.03a 0.21±0.01a 0.12±0.02c Apiggenin 2.12±0.01a 2.19±0.01b 8.64±0.25a 1.89±0.01b 1.65±0.01c 2.08±0.02a kaempferol 9.47±0.03b 2.82±0.01c 13.72±1.45a 8.25±0.41a 2.63±0.02b 10.53±0.84a

5. การวเคราะหสารออกฤทธทางชวภาพ 5.1 การวเคราะหปรมาณสารประกอบ

ฟนอลกทงหมด (total phenolics) ในมะมวงทงสาม 3 สายพนธ พบวาในมะมวงดบสายพนธนาดอกไมมปรมาณสารประกอบฟนอลกมากทสด รองลงมาคอ มะมวงมหาชนกและมะมวงขายตก มปรมาณนอยทสด โดยมปรมาณสารประกอบฟนอลก 4.12 3.14 และ 2.78 มลลกรม/100 กรม ในมะมวงสกพบวามะมวงมหาชนกมปรมาณสารประกอบฟนอลกมากทสด มปรมาณ 6.23 mg/100g รองลงมาคอมะมวงขายตกและมะมวงนาดอกไม มปรมาณ 1.19 และ 1.15 มลลกรม/100 กรม ปรมาณสารประกอบฟนอลกในมะมวงทงสามสายพนธมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในมะมวงดบและมะมวงสกในแตละสายพนธ จากผลการวเคราะหปรมาณฟลาโวนอยด ดงตารางท 4 และปรมาณสารประกอบฟนอลกทงหมดในเนอผลของมะมวงทง 3 สายพนธ และนามาวเคราะหความสมพนธสหสมพนธ (correlation) ระหวางปรมาณของสารประกอบฟนอลกกบปรมาณส า ร ฟ ล า โ ว น อ ย ด แ ส ด ง ใ ห เ ห น ว า ป ร ม าณสารประกอบฟนอลกในเนอมความสมพนธกบปรมาณฟลาโวนอยด มคาสหสมพนธเพยง 0.4079 ซงอาจจะเป น เ พ ร า ะมะ ม ว งบ า ง พ น ธ แ ม จ ะ ม ก า ร ส ร า ง

สารประกอบฟนอลกแตในจานวนนนเปนสารฟลาโวนอยดเพยงเลกนอย

5.2 การวเคราะหวตามนซดวย HPLC โดยวธของ Abushita et al. (1997) พบวา ปรมาณวตามนซ มะมวง 3 สายพนธ พบวามะมวงดบมปรมาณวตามนซอยในชวง 0.35-0.41 mg/g และมะมวงสกมปรมาณวตามนซอยในชวง 0.34-0.35 mg/g จากการวจยแสดงในเหนวาปรมาณวตามนซมปรมาณทไมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทงในเนอมะมวงดบและมะมวงสกในแตละสายพนธ จากผลการทดลองแสดงใหเหนวาเนอมะมวงดบมปรมาณวตามนซสงกวาเนอมะมวงสก มะมวงดบใหคณคาสงทงวตามนซและใยอาหาร ดงนนในมะมวงดบจะใหคณคามากกวา วตามนซหรอ กรดแอสคอบค (ascorbic acid) เปนสารอาหารทละลายไดในนา โดยรางกายไมสามารถทจะสรางเองได จงจาเปนตองไดรบจากการรบประทานเขาไป

5.3 การวเคราะหสารประกอบฟนอลกดวยเทคนค HPLC ในมะมวงทง 3 สายพนธ โดยเปรยบเทยบกบสารฟนอลกมาตรฐาน พบวา ปรมาณของสาร gallic acid พบมากทสด ในมะมวงดบและสก โดยมปรมาณอยในชวง 10.22 -74.21 มลลกรม/100 กรม และ 12.11-31.40 มลลกรม/100 กรม ตามลาดบ


และในทกสารสามารถตรวจพบไดในทกสายพนธของมะมวงดบและสกในปรมาณทแตกตางกน และพบวามปรมาณ gallic acid ทมความแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถต (p<0.05) ในแตละสายพนธของมะมวงดบและสก ซงสามารถสรปรายละเอยดดงตารางท 5

ตารางท 5 ปรมาณสารฟนอลกดวยวธ HPLC ของมะมวง 3 สายพนธ ชนดและปรมาณ

สารฟนอลก (mg/g)

สายพนธของมะมวง มะมวงดบ มะมวงสก

นาดอกไม ขายตก มหาชนก นาดอกไม ขายตก มหาชนก GA 74.21±2.11a 10.22±0.01c 27±0.04b 31.40±0.03b 12.11±0.03c 28.09±0.05a

PCCA 10.10±0.04a 8.13±0.03b 1.62±0.01c 1.70±0.01b 1.09±0.01c 2.66±0.02a P-OH 1.85±0.01a 1.97±0.23a 1.23±0.02b 1.75±0.71a 1.12±0.07b 1.30±0.04b ChA 8.14±0.02b 9.18±0.04a 7.23±0.01b 8.56±0.12a 8.14±0.01b 8.23±0.01a VA 2.01±0.01a 1.95±0.03b 0.42±0.01 c 3.25±0.02b 4.08±0.07a 0.49±0.02 CA 1.21±0.01b 2.06±0.01a 1.28±0.01b 1.24±0.01c 1.48±0.01b 1.92±0.01a Syg 1.87±0.01a 1.02±0.01b 1.19±0.01 b 1.28±0.01c 3.97±0.01b 7.14±0.02a P-co 0.99±0.01c 1.33±0.01b 9.43±0.02a 1.12±0.07 1.12±0.16 1.12±0.24 FAns 0.85±0.02 0.86±0.02 0.87±0.04 0.94±0.06 0.94±0.18 0.94±0.57 Snp 10.22±0.01b 11.97±0.02a 10.41±0.03b 10.22±0.05 9.17±1.14 9.56±0.02

6. ฤทธการตานอนมลอสระ (antioxidant activity) การวเคราะหฤทธการตานอนมลอสระของ

มะมวง ในการวจยนไดทาการทดลองฤทธการตานอนมลอสระในหลอดทดลอง (in vitro) 2 วธ คอ FRAP (ferric reducing /antioxidant power) และ DPPH radical scavenging activity

6.1 การวเคราะหฤทธการตานอนมลอสระดวยวธ FRAP เปนวธวเคราะหความสามารถในการตานอนมลอสระททาหนาทใหอเลคตรอน (ตวรดวซ) ซงจะมผลทาให ferric ion (Fe3+) ในสารจะถกรดวซโดยสารตานอนมลอสระจากสารประกอบเชงซอนเหลก Fe3+-TPTZ ไดเปน ferrous ion (Fe2+) คอเปน Fe2+-TPTZ ซงสามารถดดกลนแสงทความยาวคลน 593 นาโนเมตร ดงนนเมอเปรยบเทยบความสามารถในการรดวซ ไอออนเหลกของสารสกดจากมะมวง พบวาสารสกดจากมะมวงขายตกมความสามารถในการรดวซ

ไอออนเหลกไดมากทสด โดยสามารถรดวซได 1.45 mmol FeSO4 equivalent/100g FW รองลงมาคอ มะมวงนาดอกไมและมะมวงขายตก 0.97 และ 0.71 mmol FeSO4 equivalent/100g FW ในมะมวงสกพบวามะมวงมหาชนก มความสามารถในการรดวซไอออนเหลกไดมากทสด รองลงมาคอ มะมวงขายตก และมะมวงนาดอกไมโดยมความสามารถในการรดวซ 0.84 0.19 และ 0.10 มลลโมล FeSO4 equivalent/100g FW ตามลาดบ

6.2 การวเคราะหฤทธการตานอนมลอสระดวยวธ DPPH radical scavenging activity โดยศกษาตวอยางมะมวง 3 สายพนธ ทงดบและสก โดยวดคาการดดกลนแสงของตวอยางทความยาวคลน 517 นาโนเมตร พบวาการวเคราะหหาฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH ในเนอผลมะมวงดบทง 3 สายพนธมคาอยในชวง 0.23-1.85 มลลโมล/100 กรม FW โดยชนด


และสายพนธมผลตอฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญยง (P<0.01) มะมวงพนธมหาชนกมฤทธตานอนมลอสระมากทสด เทากบ 1.85 มลลโมล/100 กรม FW รองลงมาไดแก มะมวงพนธนาดอกไม เทากบ 0.95 มลลโมล/100 กรม FW และมะมวงพนธขายตกจะมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด เทากบ 0.23 มลลโมล/100 กรม FW สาหรบการทดสอบฤทธการตานอนมลอสระของสารสกดจากมะมวงสก ดวยวธ DPPH radical scavenging activity พบวา การวเคราะหหาฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH ในเนอผลมะมวงสกทง 3 สายพนธมคาอยในชวง 0.42-1.91 มลลโมล/100 กรม FW โดยชนดและสายพนธมผลตอฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญยง (P<0.01) สารสกดจากมะมวงพนธมหาชนกมฤทธการตานอนมลอสระมากทสด คอ 1.91 มลลโมล/100 กรม FW รองลงมาคอ มะมวงนาดอกไม และมะมวงขายตก เทากบ 1.25 และ 0.42 มลลโมล/100 กรม FW

6.3 การวเคราะหปรมาณแทนนนทงหมด ผลการวเคราะหปรมาณแทนนนทงหมดในสารสกดจากมะมวงทง 3 สายพนธ ทงดบและสก พบวาปรมาณสารแทนนนในมะมวงดบมปรมาณมากกวาปรมาณสารแทนนนในมะมวงสก ซงพบวาปรมาณสารแทนนนในมะมวงพนธขายตกดบ มปรมาณแทนนนมากทสด คอ 25.29 มลลกรมตอลตร รองลงมา คอ มะมวงพนธมหาชนก และมะมวงพนธนาดอกไม ในปรมาณ 21.63 และ 18.09 มลลกรมตอลตร สาหรบมะมวงพนธขายตกสกมปรมาณแทนนนมากทสด คอ 11.25 มลลกรมตอลตร รองลงมา คอ มะมวงพนธมหาชนก และมะมวงพนธนาดอกไม ในปรมาณ 21.63 และ 18.09 มลลกรมตอลตร

อภปรายผล จากการศกษาปรมาณสารฟลาโวนอยดในผล

มะมวงผลดบและสกของมะมวง 3 สายพนธ คอ มะมวงพนธนาดอกไม มะมวงพนธขายตก และมะมวงพนธมหาชนก พบวาปรมาณสารกลมฟโนลกในธรรมชาตแมวาจะมปรมาณทแตกตางกนอยาง มนยสาคญในพชตางชนดกน หรอแมแตในพชชนดเดยวกน ซงมาจากสถานทผลตทแตกตางกน แตพบวาโดยเฉลยทคนไดรบตอวนจะอยในชวงตงแต 20 มลลกรม – 1 กรม ซงเปนปรมาณทสงกวาปรมาณวตามนอทไดรบตอวน (วรชยา, 2555; โอภา, 2549) โดยปจจบนพบวาสารประกอบในกลมโพลฟนอลก เชน ฟลาโวนอย (ฟลาโวนอยด) ฟนลโปรพานอยด phenylpropanoids) เปนสารทมบทบาทสาคญในการตานอนมลอสระ (โอภา, 2549) จากการศกษาทางระบาดวทยาพบวา สารออกฤทธทางชวภาพเหลานมความเกยวของในการลดอตราการเสยงและเพมอตราปองกนการเกดโรคหวใจ โรคมะเรง โรคเกยวกบหลอดเลอด และโรคหวใจรวมทงโรคอน ๆ (โอภา, 2549; Kalirage and Dedoussis, 2007) สวนการหาปรมาณของสารประกอบฟนอลกทงหมดนน เนอมะมวงดบมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาเนอมะมวงสก Ribeiro et al. (2008) ไดศกษาปรมาณสารประกอบฟนอลก และกจกรรมการตานอนมลอสระของมะมวงในสายพนธทพบในประเทศบราซล ไดรายงานวาสายพนธของมะมวงในแตละสายพนธมความแตกตางของสารประกอบฟนอลกรวม สารประกอบฟนอลกเปนสารทปองกนการเสอมสภาพของอาหารแลว ยงสามารถลดการเกดปฏกรยาออกซเดชนในระบบรางกายของผบรโภค โดยพบวาการบรโภคผลไมในปรมาณมากสามารถลดความเสยงในการเกดโรคหลอดเลอดหวใจอดตน อกทงยงสามารถลดความเสยงในการเกดโรคมะเรงบางชนด อยางไรกตามประสทธภาพการเปนสารตานออกซเดชนของผลไมจะแตกตางกนไป


ขนอยกบชนดของผลไม นอกจากนจากการทดลองยงเหนไดอกวาเมอนาสารสกดจากเนอผลมะมวงดบมาวเคราะหฤทธตานอนมลอสระโดยวธ FRAP พบวาชนดและสายพนธมผลตอฤทธตานอนมลอสระโดยวธ FRAP มะมวงมหาชนกมฤทธตานอน มลอสระมากทสด ในขณะทมะมวงพนธขายตกมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด

สรปผลการวจย เนอมะมวงดบและเนอมะมวงสกในแตละสาย

พนธมปรมาณเสนใยอยในชวง 2.10–2.60 เปอรเซนต ปรมาณเสนใยของมะมวงดบทง 3 สายพนธ ไมมความแตกตางกน แตปรมาณเสนใยของมะมวงสกอยในชวง 2.10-2.20 เปอรเซนต การวเคราะหสารออกฤทธทางชวภาพในมะมวงทง 3 สายพนธ จากการศกษาปรมาณสารออกฤทธในผลมะมวงผลดบและสกของมะมวง 3 สายพนธ คอ มะมวงพนธนาดอกไม มะมวงพนธขายตก และมะมวงพนธมหาชนก พบวาการวเคราะหหาฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH ในเนอผลมะมวงดบ มคาอยในชวง 0.23-1.85 มลลโมล/100 กรม FW สาหรบมะมวงสก มคาอยในชวง 0.42-1.91 มลลโมล/100 กรม FW โดยชนดและสายพนธมผลตอฤทธตานอนมลอสระโดยวธ DPPH และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญยง (P<0.01) เมอนาสารสกดจากเนอผลมะมวงดบมาวเคราะหฤทธตานอนมลอสระโดยวธ FRAP พบวาชนดและสายพนธมผลตอฤทธตานอนมลอสระโดยวธ FRAP มะมวงมหาชนกมฤทธตานอนมลอสระมากทสด เทากบ 1.45 มลลโมล/100 กรม FW ในขณะทมะมวงพนธขายตกมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด เทากบ 0.71 มลลโมล/100 กรม FW ตามลาดบ สาหรบเปอรเซนตการยบยงของสารสกดจากเนอมความแตกตางทางสถตทงชนดและสายพนธ ปรมาณสารประกอบฟนอลของมะมวงผลดบและสก ม

คาอยในชวง 10.22-74.21 mg gallic acid /100 g และ 12.11-31.40 mg gallic acid /100 g ตามลาดบ ผลมะมวงดบตางชนดกนมปรมาณสารประกอบฟนอลแตกตางกนอยางมาก นอกจากนเนอผลมะมวงดบและสก มะมวงทง 3 สายพนธ มปรมาณสารเบตาแคโรทนในเนอมะมวงดบอยในชวง 2.29–3.79 มลลกรม/100 กรม FW และในเนอมะมวงสกอยในชวง 20.54-50.32 มลลกรม/100 กรม FW ซงมะมวงตางสายพนธกมการสะสมสารเบตาแคโรทนทแตกตางกน (P<0.05) ในดานของการวเคราะหปรมาณไลโคปนในเนอมะมวงดบและสก พบวา มะมวงทง 3 พนธมการสะสมสารไลโคปนในเนอผล ซงมคาอยในชวง 0.22–0.28 มลลกรม/100 กรม FW โดยมะมวงพนธนาดอกไมมปรมาณไลโคปน มากทสด เทากบ 0.28 มลลกรม/100 กรม FW รองลงมาคอ มะมวงพนธขายตกและพนธมหาชนกมปรมาณไลโคปน เทากบ 0.25 และ 0.22 มลลกรม/100 กรม FW ตามลาดบ

ปรมาณสารประกอบฟนอลกรวมทงหมดทวเคราะหจากมะมวง พบมากในมะมวงพนธมหาชนกสกมปรมาณ 6.23 มลลกรม/100 กรม รองลงมาคอมะมวงพนธนาดอกไมดบมปรมาณ 4.12 มลลกรม/100 กรม และมะมวงพนธนาดอกไมสกจะมปรมาณฟนอลก เทากบ 1.15 มลลกรม/100 กรม ซงมปรมาณนอยทสดในพนธมะมวงทง 3 พนธ

ปรมาณของวตามนซสามารถตรวจพบไดมากทสดในมะมวงทงสามชนด โดยมะมวงพนธนาดอกไมมปรมาณวตามนซสงทสด เทากบ 0.41 ซงในภาพรวมมะมวงทงสามสายพนธมปรมาณวตามนซอยในชวง 0.34-0.41 มลลกรม/100 กรม

ปรมาณเบตาแคโรทนพบมากในมะมวงพนธมหาชนกสก มปรมาณสงถง 50.32 มลลกรม/100 กรม รองลงมาคอมะมวงพนธนาดอกไมสก และมะมวงพนธขายตกสก มปรมาณ 44.56 มลลกรม/100 กรม และ


20.54 มลลกรม/100 กรม ซงมะมวงสกทง 3 สายพนธมปรมาณเบตาแคโรทนอยในชวง 20.54-50.32 มลลกรม/100 กรม สวนมะมวงดบทง 3 สายพนธมปรมาณเบตาแคโรทนอยในชวง 2.29-3.79 มลลกรม/100 กรม

ปรมาณฟลาโวนอยดทตรวจพบปรมาณมากทสดในมะมวงดบและสก คอ rutin มปรมาณอยในชวง 2.91-978.12 มลลกรม/100 กรม ซงพบมากทสดในมะมวงพนธนาดอกไมสก มปรมาณสงถง 978.12 มลลกรม/100 กรม รองลงมา ไดแก kaempferol มปรมาณอยในชวง 2.63-13.72 มลลกรม/100 กรม ซงพบมากทสดในมะมวงพนธมหาชนกสก มปรมาณสงถง 13.72 มลลกรม/100 กรม

การทดสอบฤทธการตานอนมลอสระจากการสกดของมะมวงทง 3 สายพนธ โดยการทดสอบดวยวธ FRAP และดวยวธการวเคราะหฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH พบวาสารสกดจากมะมวงพนธมหาชนกดบมความสามารถในการรดวซ ferric ion (Fe3+) ไดมากทสด โดยสามารถรดวซได 1.45 mmol FeSO4 equivalent/100 g FW สาหรบการทดสอบฤทธการตานอนมลอสระของสารสกดจากมะมวงดบดวยวธ DPPH radical scavenging activity พบวาสารสกดจากมะมวงพนธมหาชนกสกมความสามารถในการตานอนมลอสระสงสด คอ 1.91 มลลโมล/100 กรม

ก า ร ศ ก ษ า น แ ส ด ง ใ ห เ ห น ว า ป ร ม าณสารประกอบฟนอลกรวมมความสมพนธเปนสดสวนโดยตรงกบคาฤทธแอนตออกซแดนท สวนเนอผลสกมฤทธตานอนมลอสระสงกวาสวนเนอผลดบ สารแอนตออกซแดนททเปนองคประกอบสามารถแสดงคณสมบตทาลายอนมลอสระและจบตรงธาตเหลกได Nunez Selles และคณะผวจยรายงานสารฟนอลก กรดแกลลค, 3,4-dihydroxybenzoic acid, gallic acid methyl ester, gallic acid propyl ester, mangiferin, (+)-

catechin, (-)-epicatechin, และ benzoic acid propyl ester ในสวนสกดเปลอกตนมะมวงมคณสมบตเปนสารแอนตออกซแดนททด และยบยงการอกเสบได

Pardo-Andreu et al. ศกษาพบวาสารประกอบเชงซอนของสวนสกดมะมวงกบไอออนธาตเหลกมฤทธตานออกซเดชนและทาลายอนมลอสระไดดกวาสวนสกดมะมวงเพยงอยางเดยว ขบวนการสก (ripening process) ของผลมะมวงมอทธพลตอปรมาณฤทธแอนตออกซแดนทและสารประกอบฟนอลกรวม Rocha Ribeiro และทมวจยไดทาการวเคราะหสารองคประกอบสาคญในผลมะมวง (นาหนก 100 กรม) พบวามปรมาณสารประกอบฟนอลก 48.4-208.7 มลลกรม ปรมาณสารแคโรทนอยดรวม 1.91-2.63 มลลกรม ปรมาณสารเบตาแคโรทน 661-2,220 ไมโครกรม และกรดแอสคอรบกรวม 9.79-77.71 มลลกรม Barreto และคณะผวจยแสดง ใหเหนวา xanthone-O-glycosides (mangiferin), gallotannins, benzophenones, penta-o-galloyl-glucoside gallic acid และ methyl gallate เปนสารองคประกอบของมะมวง สวนสกดดวยนาของเปลอกมะมวงมสารประกอบฟนอลกอย 7 ชนดไดแก gallic acid, 3,4-dihydroxybenzoic acid, gallic acid methyl ester, gallic acid propyl ester, mangiferin, (+)-catechin, (-)-epicatechin และ benzoic acid propyl ester ผลการตรวจเอกลกษณและวเคราะหปรมาณสารฟนอลกพบวา สวนเปลอกและเนอผลสกของมะมวงพนธทงสองชนดน มสารจาพวก quercetin/quercetin glycoside, kaempferol/kampferol glycoside, pycnogenol proanthrocyanidins, coumaroyl glycosides, caffeic glycoside, naringenin glycoside, myricetin glycoside และ mangiferin ประกอบอย โดยสารองคประกอบเหลานมบทบาทสาคญในการ


transactivation สาร peroxisome proliferator-activated receptor isoforms (PPARs) สวนสกดเปลอกมะมวงพนธ Tommy Atkins มสารองคประกอบ gallotannins (1.4 มลลกรม กรด แกลลกตอมวลสารสกดเปลอกแหง 1 กรม) จานวน 18 ชนดและ benzophenone derivatives จานวน 5 ชนด (ไดแก galloylated maclurin และ iriflophenone glucosides) มสาร gallotannins (15.5 มลลกรม กรดแกลลกตอมวลสารสกดเมลดแหง 1 กรม) จานวน 21 ชนดในสวนเมลดและสาร gallotannins (0.2 มลลกรม กรดแกลลกตอมวลสารสกดเนอผลแหง 1 กรม) จานวน 8 ชนดในสวนเนอผล

ซงสามารถแยกวเคราะหไดเปนสาร quercetin O-glycosides, kaempferol O-glycoside, xanthone C-glycosides, mangiferin, isomangiferin, galloyl derivatives และ flavonol hexoside

เอกสารอางอง นวลจนทร พารกษาและนนทวน บญยะประภศร. (2545).

ศกยภาพการใชสมนไพรในอตสาหกรรมผลตสตว คมอการวจยสมนไพรในการผลตสตว. กรงเทพ : ไทยแสงเทยนการพมพ.

ขอมลทางบรรณานกรมหอสมดแหงชาต. (2541). กลวย. กรงเทพฯ: แสงแดด.

จตธนา แจมเมฆ (2540). วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร. พมพครงท2 กรงเทพมหานคร : สานกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ธญญาภรณ ศรเลศ. (2550). การประเมนลกษณะเนอสมผสในอาหาร. วารสารเทคโนโลยการอาหาร มหาวทยาลยสยาม. ปท 3 ฉบบท 1 มถนายน 2549- พฤษภาคม 2550.

นธยา รตนปนนท. (2549). เคมอาหาร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

นฤภทร ฤทธนภา, หรญรตน สวรรณนท และ อรนาถ สนทรวฒน. (2550). ความสามารถในการตานปฏกรยา

ออกซเดชนของสารสกดลกหวา . วารสารวทยาศาสตรเกษตร. 38: 63-65.

วจตร วงใน. (2536). การทาสวนมะมวง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน กรงเทพ: สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. หนา 103-105.

วระศกด สาม. (2548). “แคโรทนอยด : โครงสรางทางเคมและกลไกลทมผลตอการทาหนาทของรางกาย,” SWU Journal of Pharmaceutical Sciences. 10(1): 58-66.

วารน แสงกตตโกมล. (2543). ปรมาณรวมของสารตานอนมลอสระในผก ผลไมและสมนไพร.วารสารสหเวชศาสตร 1: 11-18.

วารน แสงกตตโกมล. (2550). การเปรยบเทยบปรมาณสารโพลฟโนลกสและปรมาณรวมการตานสารอนมลอสระในผกและสมนไพร.วารสารสหเวชศาสตร 3: 91-99.

Berardini, N., Fezer, R., Conrad, J., Beifuss, U., Carle, R. and Schieber, A. (2005). Screening of mange (Mangifera indica L.) cultivars for their contents of flavonol O- and xanthone C-glycoside, anthocyanins and pectin. J. Agric. Food Chem. 53: 1563-1570.

Benzie, I.F., and Strain, J.J. (1996). The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of “antioxidant power”: the FRAP assay. Anal. Biochem. 239: 70-76.

Charoensiri, R., Kongkachuichai, R., Suknicom, S. and Sungpuag, P. (2009). Beta- carotene, lycopene, and alpha-tochopherol contents of selected Thai fruits. Food Chemistry 113: 202-207.

Hodzic, Z., Pasalic, H., Memisevic, A., Srabovic, M., Saletovic, M. and Poljakovic, M. (2009). The influence of total phenols content on antioxidant capacity in the whole grain extracts. European Journal of Scientific Research. 28(3): 471-477.


Thaipong, K., Boonprakob, U., Crosby, K., Cisneros-Zevallos, L. and Byrne, D.H. (2006). Comparison of ABTS, DPPH, FRAP, and ORAC assays for estimating antioxidant activity from guava fruit extracts. Journal of Food Composition and Analysis 19: 669–667.

Wangcharoen, W. and Morasuk, W. (2007). Antioxidant capacity and phenolic content of some Thai culinary plants. Maejo International Journal of Science and Technology 01(02): 100-106.

the evaluation of phytochemical content, antioxidant activity and...

Documents