turkey user experience 2016/17 -...
TRANSCRIPT
TURKEYUSER EXPERIENCE(UX) REPORT
Turkish Edition
2016/17
İstihdam İstatistikleri
Hakkında
Rapor
Katkıda Bulunanlar
4
2
6
22
Türkiye’de, Kullanıcı Deneyimi Tasarımı, Danışmanlığı, Eğitimi ve Kullanılabilirlik Testi gibi hizmetlerde uzmanlaşmış ilk şirketiz. 2005 yılından bugüne servislerimizle yerli-yabancı müşterilerimize son kullanıcıları için daha iyi ürün ve servisler tasarlamalarında yardımcı oluyoruz.
Yıllardır, User Experience Professionals Association (UXPA) ve Information Architecture Institute (IAI) gibi uluslararası bağımsız platformlardaki aktif görevlerimiz sayesinde, global trendlere ilk elden ulaşarak Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik hakkındaki bilgi birikimimizi sektöre aktarıyoruz.
Merhaba! Biz, kullanıcı beklentileri ve iş hedeflerinin uyumunu sağlayan kullanıcı deneyimleri ve etkileşimler tasarlıyoruz.
Türkiye Kullanıcı Deneyimi Raporu (Turkey User Experience Report) 2016-17, Türkiye’de Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanındaki mevcut durum, beklentiler ve eğilimler üzerine, bu alanda çalışmalar yapan profesyonellerin perspektifi ile yürütülmüş ilk kapsamlı araştırmanın ikinci edisyonudur. Bu çalışmaya Bankacılık, Sigorta, E-Ticaret, Bilişim, Reklam ve Telekomünikasyon gibi pek çok farklı sektörden katılım olmuştur. Raporun kapsam çalışması ve analizi UXistanbul Konferansı Strateji Komitesi tarafından gerçekleştirilmiş olup, tasarım ve uygulaması ise UXservices tarafından gerçekleştirilmiştir.
Rapor, sürekli artan rekabet koşullarına uyum sağlanabilmesi için kaçınılmaz olan Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik yatırımlarının, ülkemizde ne şekilde ele alındığını, bu alanda kurumların karşılaştığı sorunların neler olduğunu, kariyer yollarını ve gelişime açık noktaları yansıtmaktadır. Bunun yanısıra raporda Türkiye’nin Kullanıcı Deneyimi Olgunluk Düzeyi, kurumların sıklıkla kullandığı teknik ve araçlar, UX yatırımlarının geri dönüşleri gibi konulara yer verilmiştir.
Her yıl tekrarlanacak bu araştırma ile Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanında yaşanacak değişimler, karşılaştırmalı şekilde analiz edilerek raporlanacaktır.
Saygılarımızla
TURKEYUSER EXPERIENCE(UX) REPORT 2016/17
KullanılabilirlikTesti
ArayüzTasarımı
UzmanGörüşü
BilgiMimarisi
KullanıcıAraştırması
UX Alanındaki Profesyonellerin Sayısı
Aktif UX İş İlanı Sayısı
Kaç Sektörde UX Profesyoneli Aranıyor
En Çok UX Profesyoneli Aranan 10 Sektör
UX Profesyonellerinin Tecrübe Seviyeleri
En Çok UX ProfesyoneliYetiştiren 10 Üniversite
Aktif CV Sayısı
Anadolu Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Uludağ Üniversitesi
Gazi Üniversitesi
Dokuz Eylül Üniversitesi
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)
İstanbul Üniversitesi (İÜ)
Namık Kemal Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi
Kadın
2016’da Çıkmış Toplam
UX İş İlanı Sayısı
Bilişim
İnternet
Yazılım
E-Ticaret
Reklam ve Tanıtım
Otomotiv
Giyim
Tekstil
Mağazacılık
Ev Tekstili
Erkek
8.430
63
77
7021.9882.4912.0791.170
5.130
365
3.300
Tecrübesiz
1-2 Yıl
3-5 Yıl
6-10 Yıl
11+
Türkiye’nin en popüler kariyer portalı Kariyer.net tarafından sağlanan verilerle oluşturulmuştur.
04
Kullanıcı Deneyimi (UX) İstihdam İstatistikleri
IT/High Tech
Telekomünikasyon
Medya
Reklam - Tanıtım
Banka / Finans
E-Ticaret
Sigorta
Diğer
%24
%8
%3
%7
%21
%11
%4
%22
Kullanıcı Deneyimi kavramı ve kullanılabilirliğin önemi her geçen gün tüm sektörlere daha fazla yayılıyor. Bu sorunun sonuçları da farklı sektörlerden bir çok kişinin bu ankete katıldığını ve bu kavramların yaygınlaştığını gösteriyor.
Geçtiğimiz yıl %31’le ilk sırada bulunan bilişim sektörünün bu seneki araştırmada da lider konumda bulunduğunu; fakat diğer sektörlerdeki farkındalık artışı nedeni ile oranının bu yıl %24 seviyesinde kaldığını görüyoruz. Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik kavramlarının hayatımızın her noktasına temas eden kavramlar olduğunun, daha fazla sektör tarafından anlaşılmaya başlandığını gözlemliyoruz.
Geçtiğimiz yılın raporuna katılan en büyük grup İş Analistleri, ikinci büyük grup Yöneticiler iken; bu yıl sıralamanın değiştiğini görüyoruz. Önceki yıl ile karşılaştırıldığında Diğer grubunda görülen %8’lik artışın, farklı unvanlara sahip çalışanların UX konularına ilgisinin arttığına işaret ettiğini söyleyebiliriz. Yöneticilerin oranındaki geçtiğimiz yıla göre %6 artış olması da, yöneticilerin Kullanıcı Deneyimi konularına artan ilgisinin bir işareti sayılabilir. Test Uzmanı grubunda ise %6’lık düşüş gözlemlenmekte.
Hangi SektördeÇalışıyorsunuz?
Çalıştığınız Kurumdaki Unvanınız Nedir?
Yönetici
Proje Yöneticisi Test Uzmanı
Web Tasarımcısı
İş Analisti
Diğer
Yazılım Geliştirme Uzmanı
UX Tasarımcısı, Uzmanı
Grafik / Arayüz Tasarımcısı
Ürün Yöneticisi
%22
%7 %6
%3
%12
%7
%4
%17
%18
%4
0706
Çalıştığınız Kurumun Kullanıcı Deneyimi (UX) ile İlgisini En İyi Hangisi Tanımlar?
0908
Kullanıcı Deneyimi Olgunluk Düzeyi (UX Maturity Model) kurumlarda Kullanıcı Deneyimi’ne verilen önemi, bu alanda yapılan yatırımları, kurumlar bünyesindeki süreçleri ve kullanılan araçları baz alan, 6 farklı olgunluk seviyesinden oluşan bir sınıflandırma modelidir.
Anket sonuçlarına göre kurumların önemli bir bölümünün henüz sadece Interested (İlgili) seviyesinde olmalarına rağmen, %70’ten fazlasının bu alana yatırım yapmakta olduklarını görüyoruz. Ayrıca önceki yıl ile kıyaslandığında, UX olgunluk basamaklarında görülen yukarı doğru hareketin, geçtiğimiz yılki tahminlerimizi doğruladığını söyleyebiliriz.
Modeldeki ilk seviye olan Unrecognized (Tanınmıyor), kurumda Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik kavramlarının önemine dair herhangi bir farkındalığın bulunmadığı ve organizasyonda bu disiplinden kadroların yer almadığı anlamına gelmektedir. Anket katılımcılarının %9’u çalıştıkları kurumların bu olgunluk seviyesinde bulunduğunu belirtmektedir.
Modeldeki 4. seviye olan Comitted (Sürekli), Kullanıcı Deneyimi farkındalığının kurumdaki yönetim kademesine kadar ulaştığını ve Kullanıcı Deneyimi alanına dışarıdan destek almayı kapsayacak şekilde yatırımın yapıldığını belirten düzeydir. Anket katılımcılarının %11’li kurumların bu olgunluk düzeyine ulaşmış olduklarını ifade etmektedir.
Modeldeki 2. olgunluk seviyesi olan Interested (İlgili), yönetim ve ekiplerde UX farkındalığının oluştuğunu fakat bu alana yapılan kadro ve bütçe yatırımlarının, ihtiyacı karşılamak için yeterli olmadığını işaret eder. Anket sonuçlarına göre ülkemizde mevcut durumu en iyi tarifleyen olgunluk seviyesinin %28 oran ile Interested olduğunu söyleyebiliriz.
5. seviyede Engaged (Bağlı) yer alan alan kurumlarda, Kullanıcı Deneyimi aktivitelerine Pazarlama, Satış veya Finans gibi diğer kritik aktiviteler düzeyinde önem verilmektedir. Katılımcıların %16’lık bölümü, bağlı bulundukları kurumların bu seviyede olduklarını belirtmektedir.
Modelin 3. olgunluk seviyesi olan Invested (Yatırım Yapılıyor), kurumda Kullanıcı Deneyimi süreçlerine önem verildiğini ve bu alana yatırım yapılmaya başlandığını ifade eder. Katılımcıların %21’i çalıştıkları kurumların bu seviyede olduklarını belirtmekteler.
Modelin 6. ve en üst seviyesi olan Embedded (Yerleşik), kurumun Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik konusundaki amaçlarına ulaşmak için şirket içinde özel kadroların bulunduğu ve bu kadroların dışarıdan alınan profesyonel hizmetlerle desteklendiğini göstermektedir. Anket verilene göre %15’lik oran, bu alanda gelişmiş ülkelerin gerisinde kaldığımızı gösteriyor olmasına rağmen, son yıllarda yatırımlardaki ciddi artışlar ve firmaların Kullanıcı Deneyimi’ni kurum kültürlerine adapte etme çalışmaları umut vericidir.
%21Invested(Yatırım Yapılıyor)%28
Interested(İlgili)
%9Unrecognized(Tanınmıyor)
%11Committed(Sürekli)
%16Engaged(Bağlı)
%15Embedded(Yerleşik)
Çalıştığınız Kurumdaki Kullanıcı Deneyimi (UX) Aktivitelerinde, Sizi En Fazla Etkileyen Sorun Hangisidir?
10 11
Çalıştığınız Kurumda Kullanıcı Deneyimi (UX) Odaklı Çalışmaları Kim(ler) Gerçekleştirir?
Kullanıcı Deneyimi Tasarımı alanında yaşanan ilerlemeler, disiplin özelinde derinlik kazanma ihtiyacını ortaya çıkartmıştır. Bu nedenle geçtiğimiz yıllarda kurumlarda konu üzerinde ağırlıklı çalışanlar iş analistleri ve kısmen yazılım geliştiricileri iken, günümüzde konu uzmanları yetişmeye başlamış ve görevlerinin başına geçmişlerdir.
Anket sonuçlarından Kullanıcı Deneyimi aktivitelerinde alan bilgisi, zaman, iş gücü ve bütçe yetersizliği en büyük sorunlar olarak öne çıkmaktadır.
Son yıllarda Kullanıcı Deneyimi kavramının öne çıkmasıyla bu alanla ilgili bilgi sahibi olan kişi sayısı günden güne artmakta ve kurumlarda yerlerini almaya başlamakta. Kullanıcı Deneyimi alanındaki farkındalığın artışıyla kurumlarda alan bilgisine sahip uzmanların istihdamının artacağını öngörüyoruz.
Kurumlar, rekabet ortamında geride kalma kaygısıyla Kullanıcı Deneyimi uzmanları, tasarım uzmanları yetiştirmeye; organizasyonlarında konuyla ilgili uzman bölümlere yer vermeye başlamışlardır. Araştırma sonucu bu gelişmeyi tanımlamakla birlikte, halen bir gelişim alanının bulunduğunu da göstermektedir.
Bir diğer önemli nokta ise bu 4 temel unsurun da UX Olgunluk Düzeyi ile doğru orantılı olmasıdır. Kurumların bu alandaki olgunluk seviyeleri yükseldikçe bu tip sorunlarının azalma eğiliminde olacağını söyleyebiliriz.
Kullanıcı Deneyimi UzmanlarıAlan bilgisi yetersizliği İş Analistleriİşgücü yetersizliği
Test UzmanlarıHiçbiri
DiğerDiğer
Tasarım UzmanlarıZaman yetersizliği
*Bu soruda birden fazla seçim yapılmıştır.
Yazılım MühendisleriBütçe yetersizliği Hiç KimseTeknoloji
%41%33 %32%15
%12%10
%8%3
%38%24
%17%11 %10%4
Sizce Kullanıcı Deneyimi (UX) Organizasyonu,IT (ya da Ürün Geliştirme) Departmanının İçinde Mi, Yoksa Dışında Mı Konumlandırılmalıdır?
12
Çalıştığınız Kurumun 2016 Yılında Kullanıcı Deneyimi (UX) Aktiviteleri İçin Ayırdığı Bütçe Sizce Yeterli Miydi?
Hayır, yeterli değildi
Anket sonuçlarına göre %58 oranında bir katılımcı kitlesi, Kullanıcı Deneyimi aktiviteleri için kurumlarında yeterli bütçe ayrılmadığını ifade etmektedir.
Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik çalışmalarının son yıllarda öneminin giderek artmasıyla beraber, kurumlar gittikçe daha fazla yatırım yapmaya başlamıştır. Ancak, Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsü süreçlerindeki olgunluk düzeyinin yeterli olmaması sebebiyle, Kullanıcı Deneyimine öncelik verilememekte ve yeterli yatırımlar halen yapılamamaktadır.
Kullanıcı odaklı çözümler geliştirme yöneliminde ve Kullanıcı Deneyimi ekiplerinin bulunduğu firma sayısında geçtiğimiz yıla oranla artış görülmektedir. Önümüzdeki dönemde Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik konusunun önem kazanmaya devam etmesi ile birlikte bu alana ayrılan bütçelerin artış trendinde olacağını öngörüyoruz.
%58Evet, yeterliydi
%17Fikrim yok
%25
13
İçinde konumlanmalı Dışında konumlanmalı
%57 %43
Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik ekiplerinin organizasyondaki konumlarının IT içinde ya da IT dışında kurgulanması, kurumlarda halen sıklıkla tartışılmakta olan konulardandır.
Anket sonuçlarında katılımcılarının %57’si UX ekiplerinin IT organizasyonu içinde konumlandırılmaları gerektiği yönünde görüş belirtirken, %43’ünün UX ekiplerinin IT organizasyonunun dışında konumlandırılması gerektiğini savundukları ve bu rakamların önceki yıl ile hemen hemen aynı olduğu görülmektedir.
Birbirine denk sayılabilecek bu sonuçlar, temelde kurumların UX yaklaşımlarının birer sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan UX Olgunluk derecelendirmesinde üst sıralara çıkıldıkça, kurumların UX’in stratejik olarak ele alınarak, ekip ve aktivitelerinin giderek bağımsızlaşmakta olduklarını gözlemleriz.
Önümüzdeki dönemde Kurumsal UX olgunluk düzeylerindeki iyileşmenin devam ederek UX ekiplerinin IT dışında konumlandırma eğilimleri kadar dış kaynak ya da servis kullanım oranlarının artacağını öngörüyoruz.
15
Yazılım geliştirme yaşam döngüsü / ürün geliştirme sürecinin tüm fazlarında
Ürün canlıya / piyasaya çıktıktan sonra, kullanıcıların yaşadığı kötü deneyimler sonrası
Canlıya çıkmadan, yazılım yaşam döngüsü / ürün geliştirme sürecinin en sonunda
Çalıştığım kurumda UX yatırımı yapılmıyor
Çalıştığınız Kurum Kullanıcı Deneyimi (UX) Yatırımını Genellikle Ne Zaman Yapar?
14
%23
%14%23
%40
Kullanıcı Deneyimi aktivitelerinin ürün, yazılım ya da hizmet geliştirme süreçlerinin tüm safhalarında gerçekleştirilmesi idealdir. Bu şekilde gerçekleştirilen projelerin yatırım dönüşüm (ROI) ve başarı oranları daha yüksek olacaktır.
Önceki yılın raporu ile kıyaslandığında çok büyük değişimler gözlenmiyor olmakla birlikte, UX yatırımı yapmayan kurumların oranındaki %20’lik azalmayı güzel bir işaret olarak yorumlayabiliriz. Önümüzdeki dönemde hiç yatırım yapmayan kurum sayısındaki azalmanın devam edeceğini öngörmekteyiz.
Çalıştığınız Kurumdaki Kullanıcı Deneyimi (UX) Yatırımlarının Geri Dönüşleri (ROI) Hakkında Ne Düşünüyorsunuz?
Yatırımların tatmin edici sonuçlar veriyor olması olumlu bir gösterge olmakla birlikte, katılımcılar genelinde %50’den fazla bir oranla herhangi bir ölçüm yapılmadığının belirtilmesi ise önümüzdeki dönemde iyileştirilme yapılması gereken bir konu olarak göze çarpmaktadır.
Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanındaki yatırımlarda, kurumların hedeferinin (müşteri memnuniyeti, marka sadakati, vb.) ve bekledikleri faydaların (verimlilik artışı, düşük maliyetler, yüksek satış oranları, vb.) ölçümlenebilir bir biçimde tanımlaması gerekmektedir.
ROI (Return of Investment), yapılan yatırımların kazanımını ölçümleyebilmek amacı ile raporun önceki kısımlarında bahsedilen Kullanıcı Deneyimi Olgunluk Düzeyi Modelinde (UX Maturity Model) Invested ve üzeri olgunluk seviyelerinde bulunan kurumlar için oldukça önem arz eden bir konudur.
Anket sonuçlarından katılımcıların %28’inin kurumlarında, ROI ölçümlemesinin yapıldığını belirttiklerini görüyoruz. Geçtiğimiz yıllara oranla ölçümleme çalışmalarının artmasıyla beraber ROI ölçümlemesi yapanlar içerisinde ise %68 oranında kurumların sonuçlardan memnun olduğu izlenimini almaktayız.
Fikrim yok
ROI Ölçümlüyoruz, sonuçlardan memnun değiliz
%21
%9
%51
%19
ROI Ölçümlemiyoruz
ROI Ölçümlüyoruz, sonuçlardan çok memnunuz
Çalıştığınız Kurumda Kullanıcı Deneyimi (UX) Çalışmalarının Ne Kadarı Profesyonel Hizmet Sağlayıcıları Tarafından Tedarik Edilmektedir?
Kurumların bir kısmı Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik aktivitelerinin tamamını outsource ederek, bu aktiviteleri profesyonel hizmet sağlayıcıları üzerinden yürütmekte iken; diğer bir kısmı ise kendi ekiplerini kurarak bu aktiviteleri gerçekleştirmeyi tercih etmektedirler.
Sektörel tecrübemize dayanarak, bu alana yatırım yapan kurumların, zaman zaman yeterli sayıda ve deneyimde kaynak bulma sıkıntısı yaşamaları durumunda, iç kaynaklarını ve süreçlerini olgunlaştırmayı hedeflediklerinde ve ürünlerini dışarıdan bağımsız bir gözle tasarlamak ve değerlendirmek amacı ile profesyonel hizmetlerden faydalandıklarını gözlemliyoruz.
Anket sonuçlarına göre Türkiye’deki kurumların yarısından fazlasının Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik aktivitelerini farklı oranlarda Outsource etmekte olduğunu gözlemlemekteyiz. Bu oran geçtiğimiz yıllara göre artış göstermekle beraber, aynı aktiviteleri iç kaynaklar ile yapma eğiliminde olan kurumların oranın azaldığını göstermektedir. Bu azalma, kurumların bu aktiviteleri tamamen dış kaynaklar ile yapma eğiliminden ziyade bu alandaki yatırımlarının artması sonucu kendi kaynaklarının yeterli olmamasından kaynaklanmakta olduğunu söyleyebiliriz.
Bir kısmı dışarıdan alınıyor Dışarıdan hiçbir hizmet alımı yok
%45 %32
Fikrim yok
%12Tamamı dışarıdan alınıyor
%11
16
Çalıştığınız Kurumda Kullanıcı Deneyimi (UX) Çalışmaları Sonucunda Tasarımlara İlişkin Son Kararı Kim(ler) Verir?
17
Yönetim Kurulu / Genel Müdür / Üst Yönetim UX Ekipleri
Proje Yöneticileri
Yazılım Geliştirme Ekipleri
İş Birimleri
CIO / CTO / IT Direktörü
Kullanıcılar
İş Analistleri
Diğer
%42%24
%20
%14
%32
%22
%14
%18
%3
Pek çok zaman bu çalışmaları uçtan uca yürüten departmanların değil, çalışmaya sadece son noktada dahil olmuş üst yöneticilerin bu kararları alabildiğini görüyoruz.
Geliştirilen tasarımlara ilişkin alınan kararların kullanıcılar tarafından verilmesine ilişkin oranının geçtiğimiz yıllara göre artış göstermesi hedeflenmesi gereken doğrultuda olamk açısından umut vericidir. Kullanıcı merkezli tasarım (User Centered Design) trendleri bu konudaki yaklaşımı net bir biçimde ifade etmektedir.
Anket sonuçlarına baktığımızda Üst Yönetimin tasarımlara ilişkin nihai kararı verme sürecinde oldukça aktif bir rol oynadığını görmekteyiz. Bu konuda Kullanıcı Deneyimi Ekiplerinin kullanıcıların ihtiyaçlarını analiz ederek tasarıma yansıtmaları sebebiyle ön planda olmaları doğru bir yaklaşım olacaktır.
Kurum dinamiklerine ve yapılanmasına göre tasarımsal kararların pek çok farklı kişi / departman tarafından verildiğini deneyimlemekteyiz.
*Bu soruda birden fazla seçim yapılmıştır.
Çalıştığınız Kurumda Kullanıcı Deneyimi (UX) Çalışmalarında Hedef Kullanıcılar Nasıl Belirleniyor?
Ürünlerimizi en çok kullanan/satın alan kullanıcı profillerini seçiyoruz
Demografik özelliklerine göre belirliyoruz (Yaş, Gelir Seviyesi, Öğrenim Durumu, vb.)
Sosyal Medya’da en etkin, çevresi en geniş olan kullanıcı profillerini seçiyoruz
%35 %19
%2
%27
%17
Davranışsal Özelliklerine göre belirliyoruz
Pazarlama / Satış Departmanları ne derse onu yapıyoruz
Kullanıcı merkezli tasarım süreçlerinde hedef kullanıcıları belirlemek en kritik konulardan biridir. Kullanıcılar ne kadar doğru bir biçimde belirlenip tanımlanırsa, Kullanıcı Deneyimi çalışmalarının beklenen etkiyi yaratma ihtimali buna paralel olarak artacaktır.
Anket katılımcılarının önemli bir bölümü kullanıcı araştırmalarında herhangi bir teknik kullanmadıklarını belirtmiştir. Bunun yanında konu hakkında bilgi sahibi olmadıklarını ifade eden katılımcı sayısının geçtiğimiz yıla oranla azaldığı görülmektedir. UX araştırmalarında kullanılan tekniklerin bilinirliğinin artmış olmasına rağmen kurumlar bünyesinde gerçekleştirilen kullanıcı araştırmalarının henüz yeterli olgunlukta olmadığını görmekteyiz.
Anket sonuçlarına göre, Türkiye’deki kurumların hedef kullanıcılarını belirlerken genellikle Ürünlerini en çok kullanan ya da satın alan kullanıcı profillerini baz aldıklarını gözlemliyoruz.
Geçtiğimiz yıllara oranla Davranışsal özelliklere göre hedef kullanıcı seçiminin önem kazandığı ve Pazarlama / Satış Departmanlarının geribildirimleri ile hareket ederek kullanıcı belirleme yönteminin ise azaldığı gözlemliyoruz.
Anket sonuçlarına göre, Türkiye genelinde en çok tercih edilen kullanıcı araştırma yönteminin saha araştırmaları olduğunu görüyoruz. Sektörel tecrübemizden hareketle, kullanıcı gözleminin, sahaya çıkmanın veya kullanıcılarla direkt görüşmelerde bulunmanın iyi bir Kullanıcı Deneyimi tasarımı için kritik faydalar sağlayan yöntemler olduğunu söyleyebiliriz.
Kullanıcı odaklı ürünler geliştirebilmek için kullanıcıları iyi tanımak ve detaylı bir biçimde analiz etmek gerekmektedir. Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanında pek çok farklı yöntem ve metodoloji ile bu konular hakkında nitelikli bilgiler elde etmek mümkündür.
Çalıştığınız Kurumda Kullanıcı Deneyimi (UX) Araştırmalarında Uygulanan Teknikler Nelerdir?
Field/Saha Araştırmaları
Fikrim yok
Herhangi bir teknik kullanmıyoruz
Etnografik Araştırmalar Diğer
SUMI, WAMMI, SUS, vb. Anketler
%48
%19
%29
%13 %1
%24
*Bu soruda birden fazla seçim yapılmıştır.
18 19
Çalıştığınız Kurumda Kullanılabilirlik Testlerinde Uygulanan Teknikler Nelerdir?
Kullanıcı Gözlemi Testi (User Observation)
A/B Testleri
Heatmap, Gazeplot, Eye Tracking, Mouse Tracking
Herhangi bir teknik kullanmıyoruz
Fikrim yok
Uzman Görüşü Testi (Heuristic Inspection)
Anketler (Paper / Online Surveys)
%53
%34
%7
%37
%27
%36
%19
*Bu soruda birden fazla seçim yapılmıştır.
İyi bir Kullanıcı Deneyimi (UX) Uzmanında Bulunması Gereken En Önemli Yetkinlik Sizce Hangisidir?
UX metodolojilerine ve tekniklerine hakim olmalı
Teknoloji / Uygulama anlamındaki sınırları bilmeli, üretilemeyecek ürünleri tasarlamamalı
Fikrim yok
%23 %11
%1
%56
%2%6
%1
Çok yönlü olmalı (Görsel tasarım, Etkileşim tasarımı, Kullanılabilirlik Testleri, vb.)
UX Tool’larını etkin bir biçimde kullanmalı
Görsel tasarım konusunda yetkin olmalı
Diğer
Anket katılımcılarının yarıdan fazlası, Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanındaki profesyonellerin bu alandaki Uluslararası metodoloji ve tekniklere hakim olmasını beklemektedir. Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik çalışmaları, birden fazla disiplini içinde barındıran bir yaklaşım ile ürünler ve kullanıcılar arasındaki etkileşimin kullanıcı odaklı şekilde tasarlanmasını amaçlar. Bu nedenle, bu alandaki profesyonellerin çok yönlü, araştırmacı ve gözlemci olması doğru hedefe yönelik bir beklentidir.
Sektörel tecrübemiz doğrultusunda iyi bir Kullanıcı Deneyimi Tasarımı için uluslararası metodolojilerin ve tekniklerin kullanılmasının gerekli olduğunu gözlemlemekteyiz. Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik alanındaki yetkinliklerin geliştirilmesi için uygulamalı eğitimlerin alınması ve sektör genelinde kabul görmüş Kullanıcı Deneyimi kriterlerinin projelere adapte edilmesi gerekmektedir.
20 21
Kurumların kullanıcı odaklı ürün geliştirmeye daha fazla yatırım yapmaları ile hem bir ihtiyacı karşılayan hem de kullanıcının gerçek hayat problemini hızlı çözen ürünler, kendi değerlerini daha fazla ortaya koymaya başlamıştır.
Kullanılabilirlik testleri, ürün geliştirme sürecinin tüm fazlarında uygulanabilmektedir. Kullanılabilirlik test teknikleri ise geniş bir çeşitlilik göstermekte ve özellikle bilişim sektöründe sürekli yenilenmektedir.
Anket sonuçlarına göre, katılımcıların yarıdan fazlasının önceki yılda olduğu gibi Kullanıcı Gözlemi yöntemini uyguladığı anlaşılmaktadır. Yeni yöntem ve tekniklerle uygulama alanı daralmakta olan Anketlerin oranında %20 civarı azalma yaşanırken, Uzman Görüşü testleri 2. sıraya yükseldiği görülmektedir.
Sektörel tecrübemiz ışığında, kullanımının önceki yıla göre belirgin biçimde arttığı görülen A/B Testlerinin, kurumlarda veriye dayalı karar verme yaklaşımının yerleşmesine doğrudan yardımcı olduğunu söyleyebiliriz.
Çalıştığınız Kurumda, Kullanıcı Deneyimi (UX) Uzmanlarının Gelişimi İçin Neler Sağlanmaktadır?
Konferans / Seminer
İç Eğitimler
Online Kaynaklar
Kitaplar
Herhangi bir yatırım yapılmıyor
Uluslararası Eğitimler
Diğer
%38
%26
%37
%19
%1
%33
%13
Kurumların, hızla gelişen bilişim dünyasına aynı hızda adapte olabilmeleri için kültürel değişim geçirmeleri kaçınılmazdır. Bu sebep ile, insan kaynakları alanında son yıllarda Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlilik uzmanları arayışının arttığını görmekteyiz. Kurumlarda çalışan kişilerin bilgilerinin güncel olması hem doğru üretime yol açacak, hem de işinin ehli olan ekipler ile kullanıcının problemini gerçek anlamda çözebilen ürünlerin üretimini sağlayacaktır.
Önceki yıllara göre uzman gelişimi için kurum tarafından bir yatırım yapılmıyor olması ve iç eğitim olanaklarının görece olarak daha da düşmesi, buna rağmen konferans ve seminerler gibi daha çok birebir etkileşimin ortaya konulduğu alanlara yönelinmiş olması, çalışan kişilerin bilincinin yükseldiğini ancak kurumların bu konuda gerekli yatırımı yapmadığı sonucunu doğuruyor. Online kaynakların ve kitapların yaygın kullanımı kişisel özveri ve ilgi sayesinde gerçekleşirken, kurumların rekabette öne çıkmak için istihdam yarattığı gibi eğitim olanaklarına da yatırım yapmaları gerekliliğini gösteriyor.
*Bu soruda birden fazla seçim yapılmıştır.
Kullanıcı Deneyimi (UX) Alanında, Üniversiteleri (Lisans / Yüksek Lisans Programlarını) Yeterli Görüyor Musunuz?
23
Üniversitelerde, çoğunlukla bilişim ve tasarım alanlarında, kısmen de mühendislik programlarında UX derslerine rastlıyoruz. Ancak sadece UX’e yoğunlaşan kapsamlı bir programa ihtiyaç olduğu söylenebilir. Bu tip bir programın devreye alınması nitelikli UX profesyoneli ihtiyacının karşılanmasına da hizmet edebilecek olmasının yanı sıra, UX araştırmalarına da ev sahipliği yapabilir. Aynı zamanda işletme ve yönetim programlarında «Yöneticiler için UX» seviyesinde eğitim / derslere yer verilerek, genel UX bilgi birikiminin ve uygulamalarının artmasına katkı sağlayabilir.
Anket sonuçlarının üniversitelerde geliştirmeye çok açık, önemli bir noktayı işaret ettiğini söyleyebiliriz. Katılımcıların sadece %1’i UX konusunda üniversitelerin seviyesini çok iyi bulurken, UX alanında bir bölüm olduğunu düşünmeyen-duymayan, var olan bölümlerin ihtiyacı karşılamadığını, veya bölümlerin / programların yeterli sayıda olmadığını düşünenler katılımcılar tüm grubun %71’ini oluşturuyor.
Bu alanda bir bölüm olduğunu düşünmüyorum / duymadım
%47Varolan bölümler ihtiyacı karşılayacak yetkinlikte değil
%20
Üniversiteler çok iyi bir seviyede
%1
Fikrim yok
%18 Üniversiteler bünyesinde yeterli sayıda bölüm / program yok
%14
22
KATILIMCILAR
24
A. Betül Bayraktar
Adem Uyanık
Anıl Çelebi
Ayşe Toprak
Barbaros Yazkan
Batukhan Taluy
Birgül Başarır Özel
Burak Yersel
Burcu Gümüş
Çağrı Barış Kasap
Caner Tan
Cenk Tükel
Didem
Dilek Mataracı
Ece Çınar
Eda Nazlı Gündüz
Emine Çelik
Eray Gürbaş
Faruk Yücegög
A. Kozikoglu
Ahmet Emre Zorlu
Arzu Atalay
Bahadır Peksezer
Barış Makal
Begüm Akın
Bugra Dere
Burak Yetgin
Çağatay Okuyan
Çağrı Bıkmaz
Cansu Dağbağlı
Cihan Güler
Kayalıdereden
Doğuş Can Çiçek
Ece Kavuncubaşı
Eftal Börekçi
Emrah Özdamar
Erdem Şener
Fatma Kılıç Yurdaer
Adem Ay
Ahmet Gürel
Ayhan Döşlü
Bahattin Carav
Barış Şen
Bengi Kepkep
Burak Kocoglu
Burçin Çelik
Çağlar Özer
Can Garip
Cansu Nur Kılıç
Deniz Devrim Cengiz
Didem Tüzün
Doktor Murat
Ece Öztürk
Elif Yildirim
Emre Gül
Esra Turna
Ferdi Çıldız
Adem Çüçen
Ahmet Tirakioğulları
Aynur Akkol Özkan
Baran Kapçak
Basat Okay
Berna Yıldız
Burak Nisa
Burcu Barutçu
Çağlar Şaşmaz
Canberk Sevdeğer
Cemre Akkartal
Devrim Melek
Dilara Durak
Kurtuluş
Eda Emiri
Elvan Oktar
Emre Güngörmüş
Evren Kayalı
Furkan Sevgili
Gamze Yılmaz
Gökhan Samuk
Güney Deniz Özberk
Hakan Güvez
Hasan Kutluay
İbrahim Yağmur
İlhami Hatay
İpek Tansarıkaya
Kadir Yiğitözü
Kerem Erdem Göç
Merve Sakarya Aybar
Mustafa Emre
Nazif Can Ulucan
Nihan Akkuş
Nükhet Savaş
Öykü Kayaalp
Özgür Can Demirtaş
Refik Uğur Karakuş
Saliha Günay
Semih Özkoç
Serkan Akoğlanoğlu
Seyfi Güloğlu
Şeref Keser
Turgay Öztürk
Uğur Gökdere
Gaye Özsezginler
Gresi Sanje
Hacer Güner
Halil Ozcan
Hilmi Kanat
İbrahim Yeler
İlker Öztürk
İrem Güldağ
Kemal Nalçacı
Mahmut Hasil
Merve Yılmaz
Ceyhan
Nergis Çalıkoğlu
Nihan Ocak
Oğuz Yilmaz
Özcan Çikot
Özgür Işılak
Rifat Emre
Seçil Kavas
Semra Dönmez
Serkan Bağçe
Simge Acılıoğlu
Tolga Mırmırık
Ufuk Koç
Ümran Akbulut
Gökalp Tüfekli
Gülşah Ayhan
Hakan Bulut
Hamide Bayar
Hülya Türkmen
İdil Tosya
İlknur Kızılay
Jülide Mercan
Kenan Kalav
Mehmet Bütün
Mihrican Atalay
Mustafa Tarık Seçgin
Neslihan Kızılbey
Nilay Ocak
Oğuzhan Uysal
Özde Sözer
Ozgur Ozar
Rişar Azuz
Seher Bakim
Sercan Er
Sevda Coşkun
Sinem Takmaz
Tolgahan Demirayak
Ufuk Şensöz
Vincent Bouvard
Gökhan Çağdaş
Gülşah Özakıncı
Hakan Güvez
Hanife Koç Ünal
İbrahim Uludağ
İlayda Kaçar
İlyas Özgören
Kaan Karakaya
Kerem Demir
Mehmet Yersel
Murat Çabuk
Mutlu Kaya
Nezih Can Mutlu
Nisa Aksoy
Onur Oğuz
Özge Sevindir
Pınar Gökçek
Şaban Ertin
Selim Güner
Serhat Türkel
Sevgi Tunç
Süheyla Demir
Tuğçe Ertaş
Uğur Ağırgöl
Yasemin Cengiz
25
*İsmini vermek istemeyen katılımcılar hariç tutulmuştur.
Yasin Çelenk
Zeynep Karapars
Yasemin Cirt
Zeycan Yılmaz
Yeşim YunuslarYasin Yüksel
UXistanbul Strateji Komitesi
Ahmet Ertan AlganFounder
Axana Consultancy
Onur ÖzgünSenior Vice President
D-Teknoloji
Ferdi ÇıldızUX Designer
The King Content & Creative Agency
Fitnat BudakConsultantUxservices
Merve Damla İçözOrganization Specialist
UXservices
Ceyda GüzelCustomer & UX &
Standardization ManagerIntertech
Pınar CinaliAssociate Partner
UXservices
Barış SarıalioğluManaging Partner
UXservices
Burcu NurcanUX & Visual Designer
UXservices
Gökalp TüfekliUX Interaction Designer
Bilyoner
Mehmet BeletHead uf UI/UX
Hürriyet e-Business
Oğuzhan ErdinçAssociate Professor
of Industrial EngineeringKültür Üniversitesi
Duygu AşurecilerBS Proje & Portföy Yönetimi KıdemliProje YöneticisiArçelik Group
Koray YitmenPresident
UXPA Istanbul Chapter
Nilay OcakDigital Customer
Experience Manager Akbank
İmge AkbulutUX Designer UXservices
Havvanur ÖzmenCX Specialist
Türkiye İş Bankası
Özge SevindirUX & Usability Specialist
UXservices
Besim KosovaMarketing Manager
UXservices
Emrah FakirCEO
Pharos Digital
Levent BoranManager of Client Database
& Product Catalogue Analysis Department
Yapı Kredi
Nurdan SağlamManager of Application
ArchitectureYapı Kredi
Yasin DemirUX / UI / Development,
Product ArchitectCiner Yayın Holding
Fatih ArslanUX & Innovation Expert
Arçelik Group
Emrah YayıcıManaging Partner
UXservices
Mustafa OralSales and Marketing
Manager Hangikredi.com
Şevket AslanProduct Manager
Emlakjet.com
Tolga MırmırıkFounder
furpl Consultancy Services
Orçun KepezAssistant Professor of Interior Architecture & Environmental DesignKadir Has Üniversitesi
Sera SerenExperienced Operations
ManagerUXservices
Dilek SıvışBS Proje & Portföy Yönetimi KıdemliProje YöneticisiTürkiye Finans
26 27
Turkey User Experience Report’un online versiyonuna yan sayfadakiQR kodu taratarak ya da uxservices.com/yayinlar adresinden erişebilirsiniz.
28
company/uxservices
uxservices
company/uxservices
uxservices.com
uxservices
İletişim;
Eski Büyükdere Cad. Maslak İş Merkezi A Blok Kat: 8 Sarıyer / İstanbul Türkiye
+90 212 276 06 43
TURKEYUSER EXPERIENCE(UX) REPORT