ليال كاظمي1389بهار

به شرايطي اطالق مي شود كه در آن بسياري از موسسات مالي يا دارايي ها به طور ناگهاني بخش

اعظمي از ارزش خود را از دست مي دهند.

در طي قرن هاي نوزده و بيستم عمده بحران هاي مالي شامل ترس از خالي شدن ذخيره نقدي بانك

ها بود.

شروع و در پاييز 2007 بحران مالي كه از سال به اوج خود رسيد بزرگترين بحران 2008سال

به بعد محسوب مي شود. 1929-33مالي از سال

30بزرگ ترين بحران اقتصادی پس از دهه

در آمريكا چند نوع موسسه مالي وجود دارد. بانك سپردهگذاري و بانك هاي سرمايه گذاري مانند لمن برادرز.

هQزرگ دهQود بQد از رکQاد 30بعQاد ایجQا دو نهQره آمریکQا کنگQدر آمریک کQرQد بQا نQام »QفQانیQ میQ« و »QفQردی مQک« کQه QکارشQاQن ایQن بQود کQه دو ایQن خریدنQد. می این QبانQک QهQا از را QکنQمسQ ایQه این Qوام مQوسسQه هم پسQ از خریQد وام هQا بQا قQرار دادنQ وام هQاQ درQ بسQته هQای مختلQف بQا نQاQم اوراقQ بهQاQدار رهQنQی اQقQداQم بQه فQروش آنهQا در a کشQورهاQی خQارجی، بQاQزار دیگQری کرQدنQد. QمشQتQریان ایQن بQازاQر غالبQا

باQنک ها، صندوQق های بازQنشستگQی و امثQالهم بودنQد.

ه وامQورتی کQد در صQان نهQاد موقQع فQروش متعهQد شQده این دو را اQین ضQرر نهQاد دو ایQن بدهQد هQاQیش Qرا نQتوانQد قسQط گیرنQده

جبران می کنند.

نرخ بهره

تقاضاي وام

عرضه < تقاضا قيمت مسكن

تقاضا براي خريد مسكن

عرضه مسكن

آگاهي مردم از كاهش قيمت

كاهش قيمت

هزار دالر500خانه: هزار دالر475وام :

هزار 350افت قيمت: دالر

حال تصور كنيد بانكي مانند لمن برادرز كه صد

ها ميليارد دالر از اين نوع وام ها خريداري

.كرده است

oرشد حباب مسكنoشرايط اعتباري آسانo اعطاي وام به افراد كم اعتبارoفروپاشي سيستم بانكي سايهoحباب قيمتي كاال

2006 تا 1997قيمت مسكن در آمريكا بين سال هاي % افزايش را نشان مي دهد124ميالدي، .

سفته بازي در بازار مسكن آمريكا در رشد.بادكنكي قيمتها تاثير زيادي داشت

2001 ميليارد دالر در سال 627حجم سرمايه گذاري در مسكن از . افزايش يافت2005 ميليارد دالر در سال 1428به

قيمت مسكن در آمريكا نسبت به اواسط سال 2008در سال % كاهش داشت20 بيش از 2006 .

: افزایش پرداخت وام به افراد کم اعتبار 2شکل شماره 2006 تا 2004بین سالهاي

: افزایش پرداخت وام به افراد کم اعتبار بین 2شکل شماره 2006 تا 2004سالهاي

يكي از اولين قربانيQان بحQران مQالي يكي از بانQك هQاي انگليسQي بQه نام نورترن راك بود.

ماننQد آمریکQا مQالی مهم نهادهQای از بسQیاری ورشکسQتگی (BROTHERS LEHMAN ) 2008در سپتامبر

اولين شQركتهايي كQه تحت تQاثير بحQران قQرار گرفتنQد شQركت هQايي بودند كه مستقيما درگير فعاليت هاي بخش مسكن بودند.

هQاي سQال طQول تQا 2007در از 2008 بيش موسسQه 100 اعطاي وام رهني ورشكست شدند.

موسسQات بQزرگ زيQادي يQا ورشكسQت شQدند يQا اينكQه توسQط بخش دولQتي تصQاحب شQدند از جملQه مي تQوان بQه موسسQات مQالي لمن

اشاره كرد. AIGبرادرز، مريل لينچ و شركت بيمه

درصQد وام 70شرکت هQای فQنی مي و فQردی مQک كQه های مسکن را در

بQازار نوسQان علت بQه امQا انQد کQرده تQامین آمریکQا مسکن با بحران مالی

مواجه شده اند.

بانQک اینQدی مQک )سQومین بانQک بQزرگ آمریکQا( یکی از بزرگ ترین ارائه

کشQور این در مسQکن خریQد بQرای وام دهنQدگان ورشکست شد.

كارشناسQان داليQل متعQددي را بQراي تسQري بحQران مQالي آمريكQا بQه سراسQر جهQان عنQوان مي كننQد كQه ارتباطQات گسQترده ميQان

نهادهاي اقتصادي جهاني يكي از بارزترين آنهاست.

بحQران مQالی و اعتبQاری کQه در حQال حاضQر کشQورهای صQنعتی و بQرخی از کشQورهای در حQال توسQعه بQا آن روبQرو هسQتند ابعQاد بسQیار گسQترده

زیانهQای ناشQی از 2008ای دارد. صQندوق بین المللی پQول در آوریQل بحQران از کQه پس را بحQران اقتصQادی 1929این بحQران مهمQترین

میلیQارد دالر بQرآورد کQرده بQود 1000جهQان محسQوب می شQود حQدود امQا این رقم در حQال حاضQر بQه مQراتب بیش از پیش بیQنی هQای اولیQه اسQت. تعQدادی از کشQورهای آسQیایی ماننQد عربسQتان سQعودی، امQارات زمQره در کQه نQیز ..... و ژاپن سQنگاپور، چین، متحQده، عQربی سQهامداران موسسQات اعتبQاری ورشکسQته یQا زیQان دیQده در آمریکQا و

اروپا هستند از این بحران آسیب دیده اند.

کسادی ورکود در جهان

درسطح جهان GDP کاهش

کاهش تقاضا برای نفت خام

نفXتی درآمXدهای و نفت کXه ازآنجXا بسXیار جایگXاه اخXیر هXای دهXه درطXول بXه ایXران دراقتصXاد وسیاسXت را مهمی خXود اختصXاص داده اسXت بنXابراین کXاهش مشXکالت توانXد می نفت قیمت شXدید وجXود بXه ایXران بXرای را اقتصXادی زیXاد

آورد.

كاهش قيمت نفت

Financial crisis and peak oil prices

بحران وامهای رهنی نازل (SUBPRIME MORTGAGE CRISIS)

بحران تنگنای اعتباری (CREDIT CRUNCH CRISIS)

بحران مالی آمریکا(FINANCIAL CRISIS)

بحران مالی جهانی(GLOBAL FINANCIAL CRISIS)

Subprime Delinquencies

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

Mar

-98

Sep

-98

Mar

-99

Sep

-99

Mar

-00

Sep

-00

Mar

-01

Sep

-01

Mar

-02

Sep

-02

Mar

-03

Sep

-03

Mar

-04

Sep

-04

Mar

-05

Sep

-05

Mar

-06

Sep

-06

Mar

-07

Sep

-07

Mar

-08

% o

f Tot

al L

oans

back

بروز نااطمینانی دربازارهای مالی بیش از هرچیزی می تواند به این بازار آسیب برساند.

در اثرپرداخت وامهای ساب پرایم بسیاری از موسسات و بانکهای وام

دهنده متضرر شدند . نااطمینانی مردم همه سعی کردند

طلب خود رااز بانکها وصول کنند

وام دهی دربازارهای مالی با رکود روبروشد و تنها با بهره های باال می شد

وام گرفت . تعدادي از نهادهاي مالي آمريكا از جملهnew century financial corporation به سبب الوصول شدن

bac اعطاي وام جديد را متوقف كردند. 2007مطالباتشان از آوريل k

به دلیXل پیوسXتگی نهادهXای مXالی آمریکا

با یکXدیگر بXه سXرعت بحXرانی کXه درزمینه

بXود وامهXای رهXنی شXروع شXده تمام ابعاد

و فراگXرفت را سXرمایه بازار تبدیل به یک

بحران مالی شد. مXالی 2008در سXپتامبر بحXران

آمریکاوشXاخص رسXید خXود اوج بXه

سهام به شدت سقوط کرد.

و بسXXیاری ازموسسXXات مXXالی بانXک سXرمایه آمریکXا ماننXد

( LEHMANگXذاری BROTHERS هXبیم شXرکت )

X(AIG رانXبحX ر اینXر اثXبX و ).Xدیدند Xیب شدیدیXآس

الQت سQه نخسQار ماهQداد2008در چهQده 50 تعXاخته شXاي سXه هXخان %جQديQد كQهQ درQ معQرض QفQروش QقQرQار QگQرفتQه QبQوQد رQوي QدسQتQ صQاQحباQن آنهQا بQاQقي مانQده

بود.

هQب درصQد كQاهش 60 حQدود 2008 ماهQه اول 4ساخت خانQه هQاي جديQد نسQبت يافت.

ادرهXكوني3مصXد مسXون واحXه ميليQه ماهQ2009 در س

الQادرات آن درسQه صQهايي كQترين بخشQدت 2008يكي از مهمQه شQالي بQود مQاز رك آQسQيب دQيQد QصQنQعت QاتومبQيQل QسQاQزي QبQود .Q كشQور ژQاQپن كQه دQرQ صQدور QاتومبيQل مقQام

Q با QاستQرQدنيا داQ درQ Qل راQوQت18اQسQا Qشده QجهQموا QيلQومبQات QدراتQاQش صQكاه %Q

هQه بيش از 2008در ژانويQرد كQويس اعالم كQك سQون بانQارد دالر 18 يونيXميلي از طXلبهXاي آنX در بخش XمسXكن آمXريكXا غXيرX قاXبXل وصXوXل

است.

درسطح جهان و بازارهای مالی یکپارچگی به دلیلسرمایه گذاری بانکها و نهادهای مالی کشورهای مختلف در

با سقوط بورسهای آمریکا آنها نیز تحت تاثیر قرار آمریکا گرفتند.

كشورهايي كه روند ادغام آنها در اقتصاد جهاني به كندي صورت گرفته است از آسيب كمتري برخوردار خواهند بود. كشورهاي توسعه يافته

اي مانند برزيل، مكزيك و آرژانتين كه اقتصاد آنها به اقتصاد آمريكا وابستگي شديدي دارد از بحران مالي فعلي تاثيرپذيري بيشتري خواهند

داشت.

این بحران به سرعت از آمریکا به سایر کشورهای اروپایی و آسیاییسرایت کرد.

سقوط شديد ارزش سهام در بازارهاي مالي بين المللي

2008كاهش شديد حجم سرمايه گذاري هاي خارجي در سال

.در اثر بحران مالی به صنعت توریسم آسیب جدی وارد شده است

2009بر اساس پیش بینی سازمان بین المللی کار تا پایان سال بیش از

میلیون فرصت شغلی در کشورهای در حال توسعه از دست 50خواهد رفت.

3/9 به 2007% در سال 5كاهش نرخ رشد اقتصاد جهاني از %2009% در سال 3 و 2008در سال

2008 نسبت به سال 2009 در صادرات در سال %9کاهش

گسترش بيكاري در سطح بين المللي به مقياسي كه در دهههاي اخير مقرون به سابقه نبود.

كاهش ميزان كمك هاي كشور هاي توسعه يافته در كشورهايكم رشد و فقير

درصد کاهش یافته است25صادرات برزیل و چین در ژانویه امسال

افزايش نرخ تورم در كشور هايي كه تراز بازرگاني نامتعادلدارند.

20 بیش از 2008حجم سرمایه گذاریهای مستقیم خارجی در سال درصد کاهش یافته است.

میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال 2008در سال 500( کاهش نشان داد و به کمتر از 2007 درصد )نسبت به سال 50توسعه

میلیارد دالر رسید.

الغQال بQک سQتر از یQدتی کمQرف مQیر ظQالی اخQران مQبحر بQه اقتQصQاد جهQانی 50 بQر Qون دالQتریلیQ قQاز طریQ a عQمQدتا

خQسQارت مQاQلی در QبازارهQای داراییهQا اQرزش کQاهQش وQاQرد کQرQده QاسQت کQه اQین QزQیQان بQهQ QمنزلQه Qاز دQسQت رفتن

83Q در سالQ دنیاQ اخالصQست. 2008 درصد تولید نQا

روهQورهای گQات کشQای نجQرح هQر طQطح 20اگQدر س تریلیQون دالر بQرآورد شQده اسQت و 5ملی کQه معQادل

2 در 20اعتبQارات و کمکهQای مصQوب اجالس گQروه )حQدود 2009فوریQه لنQدن 1 /1 a کال دالر( تریلیQون

یابQد اقتصQاد 12تنهQا تحقQق بQه وارده زیQان درصQد را جبران خواهد کرد. جهانی

تQای گروه بیسQای بانکهQکل از وزرای دارایی و روسQمتش QزیQ20مرکQاQدنیQ زرگQاد بQتصQا اقQه بQا بQه اروپQیQاتحاد QابQسQاحت

کQه QتQاس واحQد QرویQقلم درصQد QتولیQد 85عنQوان QیQک Q وQ اQیQدن QالصQ80ناخQدQدرصQ ومQدو سQ ودQدQح QوQ نیQاQارت جهQتج

Q.دQده انQدا QتصاصQه خود اخQب Qزمین را Qعیت کرهQمQج

روه در حقیقتQاری در این گQرای همکQه بQت کQمجمعی اسارتQبQاط QبQا سQیسQتQم QمQاQلیQ بیQن الQمللی و مشQورتQ پQیرامون

QالتQکQع مشQفQر QاQنیQدی دQاQصQی اقتQاQعضQا Qت وQسQده اQشQ QادQایج اQینQ گQرQوه درQ کQنفQرانس هQا Qو اجQالس QهQای بیQنQ اQلمللی خQود

کوشQش میQ QکننQدQ رQاه کQارهQاQیی بQراQی ثبQات سQیQسQتم QمQاQلی .بیQنQ QالمQلQلQی وQ مقQابله بQا بحQرانهQای QاقQتصاQدی QبیابنQد

: اجالس اول گروه بیست در واشنگتن

سه موضوع را بررسی کرد: اول منشای بحران کنونی، دوم بررسی تدابیر اتخاذ شده مانند نقدینگی تزریق شده به بازارهای جهانی؛ و

سومین و مهمترین موضوع بحث درباره ی اقدام .های پیش رو

در لندن: 20اجالس دوم گروه هدف این نشست، بررسی و توافق بر سر طرحی تازه برای ایجاد تغییراتی در نظام

اقتصادی جهان برای مقابله با رکود بود.

منابع مالی تحت موافقت کرده اند که 20کشورهای گروهو آن را به اختیار صندوق بین المللی پول را سه برابر کنند

میلیارد دالر افزایش دهند.750

طرح های نجات یا بسته های ارزش کل 2010تا پایان سال به پنج تریلیون دالر 20کشورهای عضوگروه محرک اقتصادی

بالغ خواهد شد که هزینه کردندرصد افزایش خواهد داد.4 این مبالغ تولید ناخالص دنیا را تا

20در کشورهای عضو گروه نرخ بهره a یافته کاهش عمدتااست تا سیاست های پولی انبساطی بتواند به بازگشت ثبات

مالی کمک کند.

میلیارد دالر منابع مالی اضافی- 850اعطای توسط نهادهای مالی بین المللی- به کشورهای

در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور توافق 2008همانطور که در اجالس آوریل

سهمیه کشورها در صندوق شده است میزان - برای باال بردن قدرت وام بین المللی پول

دهندگی آن – افزایش خواهد یافت.

بحران مالی اخیر ظرف مدتی کمتر از یک سال بالغ a از تریلیون دالر به اقتصاد جهانی 50 بر عمدتا

طریق کاهش ارزش داراییها در بازارهای مالی خسارت وارد کرده است که این زیان به منزله از

درصد تولید ناخالص دنیا در سال 83دست رفتن است. بنابراین اگر طرح های نجات 2008

5 در سطح ملی که معادل 20کشورهای گروه تریلیون دالر برآورد شده است و اعتبارات و

فوریه 2 در 20کمکهای مصوب اجالس گروه a تحقق 1/ 1 لندن )حدود 2009 تریلیون دالر( کال

را درصد زیان وارده به اقتصاد جهانی 12تنها یابد جبران خواهد کرد.

ود درQدات قبلي خQا علي رغم تعهQور هQرخي كشQايتي بQدامات حمQاقو QاريQجQت ايجQاد QموانQع از خQوددQاري و QاريQتج QازيQس آزاد QوردQم

جلوگيري از تشديد ركود جهاني

اگر چه اغلب کشورهای مهم صنعتی عضو G20 در اجالس مورخ قول دادند که از اتخاذ سیاستهای حمایتی- به هر 2008نوامبر

شکل- برای مقابله با بحران و کمک به صنایع خود از این طریق a این وعده را زیر پا گذاشته و اغلب آنان خودداری نمایند اما عمال

طرح های نجات « یا »بسته های محرک اقتصادی« به انواع »در خط مشیهای حمایتی روی آوردند.

بسته هاي نجات كشورها داراي اثرات فراملي است و اگر اينبسته ها مشتمل بر اقدامات حمايتي محدودكننده باشند اثرات

منفي آنها ابعاد جهاني خواهد كرد.

17 ” تعداد 20 كشور عضو“ گروه 20از بين كشور موانعي را در راه واردات خود ايجاد

كردند يا براي صادرات خود مشوق هايي مغاير با تعهدات بين المللي فراهم نمودند و تنها

ژاپن، افريقاي جنوبي و عربستان به تعهدات خود وفادار مانده و به اقدامات حمايتي محدود

يارانه هاي جديدي براي صادركنندگان برقرار كننده متوسل نشده اند. كرده است كه مغاير با توافق نامه سازمان تجارت

جهاني است.

اتحاديه اروپا

ميزان مالياتهاي قابل استرداد صادركنندگان خود را افزايش است. WTOداده اند كه به منزله زير پا گذاشتن تعهدات

چين و هندوستا

ن

ميالدي، وال استريت با 2006 تا 2002در سال هاي اعطاي وام هاي كم بهره، نقشي اساسي در ايجاد و تشكيل حباب قيمتي در بخش مسكن داشت. به نظر مي رسد اين بار نوبت فدرال رزرو رسيده باشد تا با

اسكناس بي پشتوانه بار تزريق هزارها ميليارد دالر ديگر حباب هاي قيمتي در اقتصاد بحران زده آمريكا

ايجاد كند.

فدرال رزرو آمريكا كماكان مقادير كالني اسكناس بدون پشتوانه به بانك هاتزريق مي كند. مبناي پولي، كه از پول هاي در گردش و ذخاير بانك ها )پايه وام

تريليون 2/2 به 2009 ميليارد دالر در سال 850هاي جديد( تشكيل مي شود، از 1350 ميالدي افزايش يافته است. تزريق بيش از 2010 فوريه 24دالر در

ماه، خود مي تواند بار 15ميليارد دالر اسكناس بي پشتوانه آن هم در كمتر از ديگر حباب هاي قيمتي در اقتصاد بحران زده آمريكا ايجاد كند.

مخالفت آلمان ها با اتحاديه پولي يورو به دليل عدم كاهشبدهي هاي كشور ها

.يونان وضعيت مغشوش حساب هاي خود را پنهان ساخته بود

بحران بدهي يونان اعتماد به يورو را کاهش داده و اين احتمالرا افزايش داده است که ديگر اقتصادهاي ضعيف اروپايي

همچون اسپانيا و پرتغال نيز ممکن نيازمند نجات مالي باشند.

زماني که سخن از »نجات« به ميان مي آيد همهنگاه ها به سمت آلمان بزرگ ترين اقتصاد اروپا

و معتبرترين قرض دهنده در اين قاره، برمي گردند.

و رتبه اعتبارات یونان را به مرتبه »بی ارزش« تنزل داد موسسه استاندارد اند پورز منفی کاهش داد. یونان هم اکنون پذیرفته A مثبت به Aاعتبارات پرتغال را از درجه

و از کشورهای اروپایی و نمی تواند بدهی های خود را بازپرداخت کند است که کرده است. درحال حاضر درمورد درخواست نجات مالی صندوق بین المللی پول

در بازپرداخت بدهی هایش تردید وجود دارد.پرتغال توانایی

،سقوط بازارها پس از آن آغاز شد كه موسسات معتبر جهانياوراق بهادار صادر شده از سوي دولت و نهادهاي مالي يونان را

و اضافه كردند كه اين كشور به دليل ناتواني در فاقد ارزش اعالم پرداخت به موقع اصل و فرع بدهي هاي خود، محلي غيرمطمئن

براي سرمايه گذاري محسوب مي شود.

اما از آنجايي که استفاده از طرح نجات با پيمان نامه مورد توافق کشورهاي عضودر بدو تشکيل حوزه يورو در تضاد است، در صورتي که شرکاي يونان )ديگر اعضاي

در حوزه يورو( اين کشور را نجات دهند، ارزش يورو تضعيف خواهد شد. بنابراين هر صورت يورو تحت فشار قرار خواهد گرفت.

Who knows what will happen

next?

ميليارد دالر 700موافقت قوه مقننه آمريكا با تخصيص اعتبار براي كمك به نهادهاي مالي آسيب ديده و اجراي

برنامه هاي مقابله با بحران

ايQه 85اعطQارد دالر وام بQميلي AIG الQا در قبQط آمريكQتوس درصد سهام 80تملك

ران وQا بحQه بQراي مقابلQا بQه اروپQران اتحاديQكيل اجالس سQتشتصويب برنامه اي براي :

تضمين وام هاي بانكي در خطQر كQه اعتبQاري و موسسQات بانكهQا بQراي مQدت كوتQاه اعتبQارات تامين

ورشكستگي قرار دارند. تريليون يورو اعتبار براي مقابله با بحران 2تعهد ارائه

كشور صنعتي 7تشكيل اجالس گروه

انتظار افزايش بيشتر افزايش تقاضا براي مسكن قيمت مسكن

افزايش قيمت مسكن

شکل گيری حباب مسکن

back