بيماريها بيماريها تتییيرير مركز مدمركز مد

مافيمافي

مراقبت آلودگي به پدیکولوز

کارشناس ارشدکارشناس ارشد

: برنامه كلي :هدف برنامه كلي هدف

شپش به آلودگي شپش كنترل به آلودگي ووكنترلدر آن آلودگي بار در كاهش آن آلودگي بار كاهش

جامعهجامعه

:استراتژيها

آموزش و اطالع رساني-1

درمان اپيدميولوژيك- 2

بهبود وضعيت ثبت و برقراري نظام مراقبت -3اطالعات و گزارش دهي

با بيماريهاي اپيدميكآمادگي مقابله -4 منتقله از طريق شپش

مقدمهمقدمه

. و اجباري ،دایمی،شپش انگل خارجي

استخونخوار جوامع انساني به دوران قبل از تاريخ قدمت آلودگي به آن -

دهد بررسي ژنتيكي شپش نشان ميبر مي گردد سال قبل از گوريل به انسان ميليون 3/3 اين انگل حدود

راه يافته است.

ولي نقش شپش به عنوان ناقل تعدادي از - تنها (راجعه، اپيدميك و تب خندق تيفوس، تب)بيماريها

از اوايل قرن اخير شناخته شده است.

: بهبود وضعيت اگر چه در مناطق متعددي- تاثير بسزائي اجتماعيو اقتصادي ،بهداشتي

اما به شپش داشته است كاهش آلودگيدر دارد گستردگي جهانيهمچنان اين انگل

: مورفولوژی وانواع شپش خونخوار و بدون بال ،حشره اي كوچك

است عانه را در انسان و تن ،و مي تواند سر

.آلوده كندسه نوع شپش انگل جوامع انساني عبارتند

از:

Pediculus humanus capitis- شپش سر1

Pediculus humans humanus- شپش تن 2

Phthirus Pubis(crablice)- شپش عانه3

.

تخم شپش:

توسط به اندازه ته سنجاق بوده (Nit) رشک بالغ ماده شپش

لباس تاروپود یامو به پايه بطور محكمي میشودچسبانده

و بيضي یا وكوچك كروي يك برآمدگي بصورت

تظاهر داردشكل

:توجه:در تمام انواع شپش

تارهاي لباس و يا موماده چسباننده تخم به : از نوعي است كه

در حاللهاي معمولي مقاوم بوده - به پوست و مو نيز -

آسيب نمي رساند

: شپش به آلودگي عوارض

در مناطق شپشامروزه نقش را از نقطه نظر معتدله و سرد

اذيت و آزار افراد انساني قابل مقايسه با مشكالت

مناطق در پشه هاناشي از معرفي مي نمايندگرمسيري

:عوارض آلودگي به شپش

وبعلت تلقيح ماده بزاقي خارش شديد پوست -1مواد دفعي شپش به زير پوست

ضخيم شدن پوست در وپوسته پوسته شدن - 2اثر خاراندن زياد

بدنبال بروز عفونت هاي ثانويه باكتريال -3 مثل زرد زخم و..........()خاراندن زياد پوست

تب راجعه ،نظیرتيفوس همه گيرانتقال بيماريهاي -4 ،همه گير

شپش توسط تب خند ق ،تیفوس اندمیک تن

چگونه به وجود شپش سر چگونه به وجود شپش سر مشکوک شویم ؟مشکوک شویم ؟

شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده موها خود را از چشمان ما مخفی می

مشاهده رشک هایکند، لذا بیشتر است که شک به چسبیده به موی سر

آلودگی ایجاد میکند

:تشخيص :مورد مشكوك

تن در جامعه ووجود خارش در ناحيه سر آلوده به شپش

.: مورد قطعي

همراه با مشخصات شپش یا رشكمشاهده باليني فوق

نکات مهم در درمان آلودگی:

دركليه موارد آلودگي به انواع شپش اساس :درمان متاثر از

فردي -1 بهداشت اصول دقيق رعايتمنظم ودسترسي -2 استحمام انجام

البسه -3 منظم تعويض امكان

: در درمان آلودگي به انواع شپش

اساس عملكرد كنترلي ،درمان اپيدميولوژيك ٭است

مخازن آلودگي از طريق بررسي اعضاء و شناسائي منابع ) درمان دسته جمعي و موارد تماس وهمكالسي ها و خانواده

(آنهاشوند درمان باید احتمالی تماس موارد تمام یعنی

داشت خواهد وجود مجدد ابتالی احتمال همیشه اینصورت غیر در

روز 7 – 10در كليه موارد بايد افراد درمان شده ٭ ، تحت درمان مجدد قرار گيرندبعد

چرا که اگر چه با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم های آن از بین میروند ، اما از آنجایی که امکان بیرون آمدن

لذا بهتر است درمان ، روز بعد از تخم ها وجود دارد 7آنها تا مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید توانایی

. از بین بروند،حرکت پیدا کنند

شپش در وتوجه جدی به انهدام رشك ٭ وسايل شخصي

شانه، برس ،كاله، روسري، بالش، ملحفه و ....نظیر

در آموزش افراد آلوده به ويژه دانش ٭آموزان

و فرد آلوده اجتماعي و مسائل رواني به توجه گردد و از هر گونه توهين و خانواده وي

پرهيز شودآزار رواني

الگوريتم ارسال داده ها :

مناطق شهري مناطق روستايي

خانه خانه

درماني بهداشتي مركز

پايگاه بهداشتي

بهداشتي پايگاه

درماني بهداشتي مدرسه مركز

پرورش و آموزش منطقه

مدارس بهداشت بابيماريها واحد مبارزه شهرستان واحد بهداشت مركز

استان بيماريهايمدارس بهداشت استان

بيماريها مديريت مركزكل نوجوانان، سالمتادارهمدارس و جوانان

متفرقه

ماهيانه موارد همه در باالتر سطوح به ها داده ارسال ستا زمان

مدرسه

توجه گزارش موارد آلودگي به

تا سطح ملي شپش تناستاجباری ، بصورت فوری

و

ارسال سریع فرم هاي خالصه اطالعات بررسي اپيدميولوژيكي تا مركز مديريت

بيماريها.

- شرح وظايف خانه بهداشت و پایگاه 1بهداشتی

شرح وظايف سطوح مختلف نظام سالمت

شرح وظايف كاردان بهداشتي در مركز شرح وظايف كاردان بهداشتي در مركز -2 -2- شرح وظايف پزشك مركز بهداشتي درماني- شرح وظايف پزشك مركز بهداشتي درماني33بهداشتي درمانيبهداشتي درماني

شرح وظايف واحد بهداشت مدارس شرح وظايف واحد بهداشت مدارس -4 -4شرح وظايف گروه بهداشت مدارس استانشرح وظايف گروه بهداشت مدارس استان -5 -5شهرستانشهرستان

شرح وظايف واحد مبارزه با بيماريها شرح وظايف واحد مبارزه با بيماريها -6 -6استان- 77شهرستانشهرستان بيماريهاي با مبارزه گروه وظايف استان- شرح بيماريهاي با مبارزه گروه وظايف شرح

ملی- 88 سطح ستادهای وظایف ملی- شرح سطح ستادهای وظایف شرح

شرح وظايف گروه بهداشت مدارس :استان

براي آموزش هاي مختلف و تدوين برنامه عملياتي -1برنامه هاي اطالع رساني

پيگيري برگزاري جلسات كميته مراقبت -2پديكوزيس

برگزاري جلسات هماهنگي بين بخشي با -3آموزش و پرورش وجلسات درون بخشي

مورد نياز

بررسي وضعيت آلودگي به شپش در -4سطح استان براي برنامه ريزي مشترك با

آموزش و پرورش

شرح وظايف گروههای مبارزه با : بيماريها

مشاركت در تدوين برنامه عملياتي-1

مشاركت در برگزاري جلسات و كميته -2هاي مربوطه

دريافت گزارشات موارد همه گيري - 3، زندان ها،پديكولوزيس از پادگان ها و مهد كودك ها وخوابگاههاي دانشجويي

مدارس و انجام بررسي هاي كارشناسي و تالش جهت كاهش آلودگي

موارد آلودگي به شپش تنپيگيري سريع - 4 وگزارش شده و اعالم نظر كارشناسي

انجام اقدامات رفع آلودگي

انجام فعالیت آموزشی و بیماریابی و -5مواقع بحران هادرمان موارد پدیکولوزیس در

آناليز داده هاي ارسالي از شهرستان ها و -6 ماهه به گروه بهداشت مدارس و 3ارسال فيدبك

سطح شهرستان ها

ارسال اطالعات بصورت ماهيانه به مركز مديريت - 7بيماريها

پيش بيني و تامين داروي مورد نياز ساالنه-8

وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني.....

شهرستان..... مركز بهداشتي درماني....... (ثبت موارد آلودگي به شپش )1فرم شماره

13ماه.......سال.....

٭ ٭ سابقهآلودگ

ي

نوع شپشمحل سكونت

مرد زن

تعداد كل

واحد بهداشت

ي تابعه

ردي

ندافرد

دارد

عانه

تنسر

شهر

روستا

17>

17-11

10-66>

17>

17-11

10-6

6>

نام ونام

خانوادگی

متفرق٭ه

جمع

نام و امضاء مسئول

متفرقه: گزارش موارد از زندان ها، پادگان ها، خوابگاههاي دانشجويي و ...٭

ماه گذشته3 وجود آلودگي در طي ٭ ٭

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكيمعاونت سالمت

دانشگاه/ دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني2فرم شماره

شهرستان...................

فرم گزارش آلودگي به شپش مركز بهداشتي درماني..............................

خانه بهداشت ..........

13 ماه...............سال.................

سابقه آلودگي

٭٭نوع شپش

محل سكونت

مرد زنتعداد كل

ندارد

دارد

عانه تن سرشهر

روستا

17>

17-11

10-6

6>

17>

17-11

10-6

6>

................: مسئول امضاء و نام تنظيم تاريخ................گزارش

ماه گذشته3 وجود آلودگي در طي ٭٭

ماهه 6دانشگاههاي علوم پزشکی كشور که در گزارش ننموده اند1385دوم سال

نام دانشگاه رديف نام دانشگاه رديف

زاهدان 9 اردبیل 1

زابل 10 خوزستان 2

کرمان 11 ایالم 3

رفسنجان 12 کرمانشاه 4

شیراز 13 آذرغربی 5

کهکیلویه 14 آذرشرقی 6

گلستان 15 خراسان رضوی 7

یزد 16 بابل 8

بيماري بيماري مراقبت مراقبتشيستوزوميازيسشيستوزوميازيس

((بیالرزیوزیسبیالرزیوزیس))مافيمافي

ارشد ارشد کارشناس مديرت کارشناس مديرت مركز مركزبيماريهابيماريها

كلي:كلي:هدف هدف

بيماري • ف بيماري حذ ف حذكشور در كشور شيستوزوميازيس در شيستوزوميازيس

ايران اسالمي ايران جمهوري اسالمي جمهوري

اعالم حذف بیماری :•

فقدان گزارش انتقال بیماری شیستوزومیازیس

درسطح کشور جمهوری اسالمی ایران

به تحت مراقبت های استاندارد سال3 - 5مدت

تعريف•عفونتي است كه در اثر استقرار كرمهاي پهن •

نر و ماده بالغ )ترماتود( در سياهرگهاي مثانه و تخم ریزی آنها بوجود ميآید

در بدن ميزبان تخم تعدادنشانه هاي بيماري بستگي به •انساني دارد.

:مهمترين عارضه ابتال به شيستوزوما هماتوبيوم•

وجود و افزايش دفعات دفع ادرار ، كاهش ادرار عفونت ، ايجاد مانع در دفع ادرار،خون در ادرار

سرطان و عقيمي ،باكتريايي دستگاه ادراريمثانه

میزبان نهایی تنها انسان•شیستوزوما هماتوبیوم است

حلزون انگل میزبان واسط• استبولینوس

( B.truncatus ایران و در خاور میانه )

شيسيتوزوميازيس بيماري شيسيتوزوميازيس وضعيت بيماري وضعيت: ايران :در ايران در

: كانون مجزا6فقط در استان خوزستان در •

اندیمشک- 2 كانون اصلي اطراف دزفول -1 شوشتر -4 كانون هاي اطراف شوش -3 خرمشهر -6اهواز شمال -5

بيماري در شدت هاي مختلف آلودگي • درروستای درصد90تا 10ازنسبت

استان گزارش شده است

لغايت 1356از سال )روند بيماري شيستوزوميازيس در جمهوري اسالمي ايران1384 )

640 1356 1

651 1357 2

718 1358 3

370 1359 4

240 136 5

310 1361 6

205 1362 7

150 1363 8

70 1364 9

62 1365 1

40 1366 11

15 1367 12

43 1368 13

45 1369 14

22 1370 15

15 1371 16

20 1372 17

7 1373 18

10 1374 19

14 1375 20

6 1376 21

2 1377 22

5 1378 23

0 1379 24

1 1380 25

بیماری با مبارزه بیماری روش با مبارزه ::روش

بیماریابی و درمان مبتالیان-1

: مبارزه با حلزون ناقل -2 بهسازی محیطالف - سمپاشی کا نون های ب-

آلوده به حلزون

در بیالرزیوز فعلی های ید تهدایران : شرايط جديد بوجود آمده در خوزستان از قبيل-1

برنامه و طرح توسعه نيشكر ،سد سازي مثل اجراي طرح هاي وسيع توسعه ای هاي گسترده آب خيزداري

گسترش وفور حلزون ناقل- 2

: وجود سه كانون فعال انتقال بيماري در كشور عراق -3 مجاورت )عراق جنوب و مركز قسمت های عمدتا� در

درصد آلودگي در بين كودكان 9/1-6گزارش شيوع ( مرزهاي ايران( ناصريه مجاور بصره، دياله ،رماديه ، محموديه مجاور بغداد)عراقی

تبادالت و ايران وعراق شرايط جدید بوجود آمده بین -4وسيع جمعيتي

•

خوزستان استان در

بيماري • مجدد بازگشت و خطرشديد آلودگي

شدت به شده پاك نواحي همهدارد وجود

در بيماري تعاريف بندي طبقهمراقبت برنامه

كشوري فني كميته نظريه براساس:

مشكوك :مورد به مناطق مسافرین و ساکنینهماچوری در

یا عراق بهیا و اندمیک سابق در ایرانسایر مناطق اندمیک

كه علت آن در بررسي هاي اوليه توسط پزشك مشخص نشده باشد.

مورد محتمل: وجود خون در +درد در هنگام دفع ادرارمورد مشکوک يكقطرات آخر ادرار در

: قطعي مورد

مدفوع یامشاهده تخم انگل درنمونه ادرار یا

گزارش اسمیر مثبت در پاتولوژی بافت دستگاه

يامورد مشكوكدر ادراری یا گوارشی محتمل

ترتیب تقسيمتقسيم به پرخطر مناطق ترتیب بندی به پرخطر مناطق بندیخطر شدت خطر كاهش شدت كاهش

وجود حلزون +سال گذشته 10سابقه وجود بیماري طی -1میزبان واسط

وجود حلزونبدون سال گذشته 10سابقه وجود بیماری طی -2 بامرزهای زمینی یا آبیوجود حلزون میزبان واسط در -3

عراق و 10بدون سابقه وجود بيماري در ایران مسیرهای زیارتی اتباع عراقي در داخل

سال گذشته

گزارش بیماری سال گذشته 10 مناطقی که از پيش از -4

داشته اند

باالي خطر معرض در باالي افراد خطر معرض در افرادشامل شامل آلودگی : :آلودگی

ساير مناطق و- مسافرین به مناطق آلوده عراق 1اندميك

- مهاجرین اخیر از مناطق بي خطر به مناطق 2پرخطر

- شاغلین مرتبط با آبهای سطحی در مناطق پر 3خطر

ساله مناطق پرخطر5-15- افراد 4

- کلیه افراد خانواده بیماران شناخته شده5

مشکوک موارد ادراراز نمونه مشکوک تهیه موارد ادراراز نمونه تهیهمحتمل محتمل و و

در منطقه آندمیک بیماری:-1درساعات بین قسمت ثلث آخرادرار 14 تا 10

در زمان اجرای درسایر مناطق -2:برنامه حذف بیماری

هم حجم + ساعته24کل ادرار درصد5فرمالین

درمان :درمان :

Praziquantel : 40 mg/kg 12منقسم به فاصله یا بصورت دوز واحد

ساعت داروي انتخابي براي درمان

شيستوزوماهماتوبيومنکته بسیار مهم در درمان بیماران مبتال به

شیستوزومیازیس :فقط موارد قطعی بیماری نیازمند درمان

هستند محتمل توصیه وبرای موارد مشکوک

نمیشود

فعاليت هاي مرتبط با استراتژيها:

مهندس مافي

ريت بيماريهایمركز مد