№37 (313). Чоршанбе, 5-уми декабри соли 2012

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 1

Як гапи њафта 2 «Розњои пинњон» 5 3

Ќосими БЕКМУЊАММАД:

Шарњи сиёсї

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол | №37 (313). Чоршанбе, 5-уми декабри соли 2012 | Е-mail: [email protected]

мубориза

Муште, ки басари давлати яњудї

мекўбанд

љањон

Муњиддин Кабириро ба суд даъват

карданд

"Трактор -вертолёт"

мардикорнома

2

10

Бастани сомонањо то куљо аз Бек Зуњуров вобаста аст?

Фазлиддин ХОЉАЕВ: Љаноби ИКС:Таваллуди Фаластин ва

муттањидони экзотикии АмрикоФейсбук, «налог» ва

«Одобномаи интернетї»Бонки љањонї дар Тољикистон

инќилоб мекунад?

Дар ин шумора:

Ќорї Восит ба куљоѓайб зад?

16

АФАНДЇ, ЌАРЗ ВА 40МИЛЛИОНЕРИ ТОЉИК

Аз ќарзњои хориљї дар Тољикистон кињо миллионер мешаванд?

№37 (313), 5-уми декабри соли 20122

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

Фазлиддин Хољаев,рўзноманигор:

Нигаронии ИМА аз баста шудани фейсбук

НИГАРОНЇ

Сафорати Иёлоти Муттањидаи Амрико аз Њукумати Тољикистон хоњиш кард, ки ба фаъолияти Ша-бакаи иљтимоии Фейсбук ва сайти интернетии Радиои Озодї монеа эљод накунад.

Дар ин бора дар изњоротиСафорати ИМА дар Тољикистонгуфта шудааст.

Дар ин изњорот, аз љумла,гуфта мешавад: "Баста шуда-ни шабакаи Фейсбук, сомонаиРадиои Озодї ва дигар сомо-нањои хабарї аз љониби Хада-моти алоќаи назди ЊукуматиТољикистон боиси нигаронииСафорати ИМА шудааст.

Иёлоти Муттањида боварїдорад, ки њуќуќи њар як шањр-

Фейсбук, «налог» ва«Одобномаи интернетї»

Дар назар аст, ки барои љилавгирї аз дашному фањшои интер-нетї аз тарафи нињодњои њукуматї ва мардуми кишвар "Одобно-маи интернетї" тањия гардад. Ин њам дар њоле, ки чанде пеш фаъ-олияти шабакаи иљтимоии Фейсбукро мањдуд карданд ва раисиХадамоти алоќаи кишвар Бег Зуњуров «мазњакаеро» низ роњандозїнамуд. Яъне бояд соњиби Фейсбук пайдо шавад ва ба Тољикистон«налог» супорад. Он ваќт гуфта мешуд, ки мањдуд кардани ин ша-бака тањранги сиёсї дорад. Ба ин далел, ки мухолифини ЊукуматиТољикистон рўи сањифаи он «тањќир мерехтаанд». Аммо акнун тас-мими тањияи «Одобномаи интернетї»-ро танњо метавон дастак ба-рои инкор кардани аќидаи аввалї донист.

Бањси масљид дар Кўлоб…Рўњонии маъруфи минтаќаи Кўлоб Њайдар Шарифзода љониб-

дории худро аз коњиш додани теъдоди масољиди љомеъ изњор дошт.Ба ќавли ў, масљиди бисёр иттињодро аз байн мебарад ва боисинофањмињо мегардад. Ў њамчунин гуфтааст, ки масљидњо боиси киб-ру ѓурури мањалдорї шудаанд ва ѓайри «љанљол» њељ манфиатенадоранд. Рўњонї аз он изњори нигаронї дорад, ки домулло аќидаихудро пеш мебарад ва ќавмро шиа мекунад ё дигаре салафї. Агарчунин њолат дар масљидњои Кўлоб дар њаќиќат љой дошта бошад,воќеан боиси нигаронист. Аммо барои як нафар мусалмон шубњао-вар аст, ки масљид иттињоди мардуми мулкиро барњам занад. Зеро…

… ва дар ФаронсаБа мушоњида мерасад, ки дар давлатњои пешрафтаи дунё та-

ваљљўњи мардум ба масољид зиёд аст. Масалан, чанд рўзаке ќабляке аз мудофеони њуќуќи њамљинсгароён дар Фаронса аз таъсисимасљиде мустаќил барои тамоми мусалмонони фориѓ аз гароишиљинсияшон хабар дод. Бале, ин дар як давлати аврупоист ва дарнисбати табаќае, ки масалан дар Тољикистон сазовори нафрат ме-гарданд. Пас, шояд ин тасмими фаронсавињо барои аз бероња бароњи рост баргардонидани шањрвандонашон бо истифода аз масо-љид бошад.

Хатари парокандашавии ЊДТЧанд муддат боз сарусадо атрофи Њизби демократи Тољикис-

тон баланд мешавад ва коршиносон њадс мезананд, ки шояд инраванд ба парокандашавии њизб оварда расонад. Муддаиён даъводоранд, ки раиси њизб Масъуд Собиров дар пешбурди кори он фаъ-олияти фарогире надоштааст ва аз ин сабаб, таѓйироте лозим аст.Инсоф кунед, бародарон! О кї гуфта метавонад, ки ягон њизби ди-гари Тољикистон дар пешбурди љомеа фаъол аст!? Масалан, мангуфта наметавонам.

Муборак бод!Боиси хушњолист, ки шоир ва рўзноманигори русзабони тољика-

мон Темури Варќї барои баргардон намудани ѓазалиёти ЊофизиШерозї ба забони русї дар љашнвораи байналмилалии адабї дарЌирѓизистон љойи сеюмро ба даст овард. Њарчанд ин љой дараљаисеюм аст, аммо аз ањамият холї нест, зеро метавонад роње ба бур-дборињои ояндаи тољикон бошад. Љоиза муборак, њамкасби азиз!

Инсоф кунед, бародарон! О кї гуфта метавонад, ки ягонњизби дигари Тољикистон дар пешбурди љомеа фаъол

аст!? Масалан, ман гуфта наметавонам.

ванд дар озодона иброз наму-дани фикри худ - хоњ дар май-дони оммавї ва хоњ дар шаба-каи интернетї умумибашарист.

Мо аз Њукумати Тољикистонхоњиш мекунем, ки њуќуќи озо-дона иброз намудани њар шањ-рвандро эњтиром кунад ва мањ-дудиятро аз шабакаи Фейсбук,сомонаи Радиои Озодї ва ди-гар сомонањои хабарї бекорнамояд".

Шабакаи иљтимоии Фейсбук

дар њудуди Тољикистон аз 25-уми ноябри соли љорї бо супо-риши Хадамоти алоќаи Тољики-стон дастнорас аст. Њамчунин,дастрасї ба сомонаи РадиоиОзодї панљшанбеи гузашта, 29-уми ноябр, дар њудуди Тољики-стон мањдуд шуда буд.

Бег Зуњуров, раиси Хадамо-ти алоќаи Тољикистон, ба жур-налистон гуфт: - Шабакаи иљти-моии Фейсбук бо сабабњои тех-никї баста шудааст. ?, њамчу-нин, гуфт, бигзор соњиби Фейс-бук назди ў биёяд ва фањмо-над, ки оё ба давлат андоз ме-супорад ё не.

Бинобар иттилои расонањоирасмии Русия, раиси Хадамо-ти алоќаи Тољикистон, ахиран,зимни мулоќот бо асосгузориФейсбук Марк Сукерберг гуф-тааст, ки Шабакаи иљтимоииФейсбукро рўзњои наздик дарТољикистон фаъол хоњад кард,аммо ба шарте ки истифодаба-рандагони Фейсбук зимни исти-фода аз ин шабака ба одобимуошират риоя кунанд, - мена-висад Интерфакс.

Муњиддин Кабириро ба суд даъват кардандЊАНГОМАИ НАВ

Суди ноњияи Исмоили Сомонии пойтахт ба Муњиддин Кабирї, раиси Њизби нањзати исломї ва вакили ин њизбдар парлумони Тољикистон даъватнома фиристодааст.

Муњиддин Кабирї дар робита бабурида шудани дарахтон дар кўча-ву хиёбонњои пойтахт асос ёфта-аст, ки дар сомонаи интернетииОљонсии иттилоотии TojNews нашршуда буд.

Муовини сардори Раёсатињифзи муњити зисти шањри Душан-бе Абдуќуддус Музаффаров ба ха-барнигори TojNews гуфта буд, "ари-заи даъвогї охири њафтаи гузаштадар робита ба маќолаи "Баъди 10сол Душанбе урён мешавад", басуд ирсол шудааст.

- Зеро Муњиддин Кабирї дасто-вардњо ва корњои ободониеро, кидар пойтахт солњои охир ба сомонрасонида шудаанд, нодида гириф-тааст,- таъкид кард АбдуќуддусМузаффаров.

Муњиддин Кабирї, вакили пар-лумони Тољикистон аз Њизби нањза-ти исломи Тољикистон, дар љараё-ни муњокимаи Ќонуни ЉумњурииТољикистон "Дар бораи њифзињавои атмосфера" дар яке аз љала-сањои парлумонї гуфта буд: "Гул-гаштњо ва дарахтон њар сол дарДушанбе бурида мешаванд, аммокасе дар бораи пайомади он вавазъи экологии шањр фикр карда-аст? Солона дар шањри Душанбедањњо дарахтон канда мешаванд,аммо маќомот садо баланд наме-кунад. Бо кандан ва нест карданидарахтон оё вазъи атмосфера вай-рон намешавад? Дар њар кишварнисбати њар як бех дарахт ва бут-тањо ќарори алоњида ќабул меша-вад. На ин ки бо як ќарор дањњодарахт ва бутта канда шавад! Ё дарљойи гулгаштњо биноњои баландо-шёна сохта шуда истодаанд. Гул-гаштњо аз байн рафта истодаанд.Баъди 10 сол як Душанбеи "урён",бидуни гулгашту љойи сайругаштромерос хоњем монд. Ё паркњоро ме-созем, панљарапеч мекунем вабояд бо пардохти пул вориди оншавед. Ин чї гап аст?"

Ин изњороти Кабирї дар сомо-

Дар ин бора як манбаъ аз судиноњияи Исмоили Сомонї баТоjNews иттилоъ дод.

Бино ба гуфтаи манбаъ, даъ-ватномаи суд ба раиси ЊНИТ субњирўзи 3 декабр расонида шудааст.

- Дар њамин њафта вакилиЊНИТ бо парвандаи шикоятї ши-нос мешавад ва баъдан тарафњодар мурофиаи судї даъвоњои худ-ро исбот мекунанд. Аз сабаби он киМуњиддин Кабирї дар сафари корїбуданд ва тибќи ќонунгузорї, баъ-ди бозгашташ вай бояд дар таъри-хи 6-уми декабри соли љорї ба судњозир шавад.

Муњиддин Кабирї, раиси ЊНИТтасдиќ кард, ки даъватномаи суд-ро дастрас кардааст ва гуфт, рўзимуќарраршуда ба суд њозир хоњадшуд. Вай гуфт, тибќи ќонун бароихуд вакили дифоъ мегирад.

9-уми ноябр Раёсати њифзимуњити зист ва Њукумати шањриДушанбе аз болои Муњиддин Ка-бирї ба Суди ноњияи Исмоили Со-монї шикоят бурдаанд.

Бинобар иттилои Раёсатињифзи муњити зист, аризаи шикоя-тии Њукумат ва Раёсати њифзи му-њити зисти пойтахт ба изњороти

ДИПЛОМАТИЯ

наи TojNews 12-уми октябри солиљорї интишор шуда буд.

Њамчунин, 30-юми октябр дарсомонаи Ољонсии иттилоотииTojNews љавоби шањрдории Душан-бе ба ин изњороти Муњиддин Ка-бирї дарљ шуда буд, ки дар он гуф-та мешуд: "Ягон дарахт, ягон гул-гашт бе иљозати маќомот на кандамешаваду на вайрон. Даќиќ донис-тан хоњед, ба сохтори дахлдоримаќомот мурољиат намоед. Ба та-ваљљуњи Шумо ва онњое, ки аз итти-лоатон дар шубњаву њайрат монда-анд, мерасонем, ки танњо бо маќ-сади ободонию созандагї ва ама-лисозии Наќшаи генералии шањриДушанбе соли 2011 аз шумораиумумии мурољиатњо барои барта-раф намудани 2 њазору 123 дарахтњамагї дар шањр 1 њазору 18 дарахтва соли равон бошад, аз шумораиумумии мурољиатњо барои барта-раф намудани 3 њазору 250 дарахтњамагї 2 њазору 602 адад дарахтбурида шудааст, ки ба ин миќдорњам дарахтони солхўрдаи аз офа-тњои табиї осебдида ва њам дарах-тони ба татбиќи Наќшаи генералиюободонии шањр монеашуда мањсу-банд.

Мавриди зикр медонем, ки миќ-дори дарахтони аз рўи заруриятбартарафшуда 0.1(сифру аз сад як)њиссаи миќдори умумии дарахтон-ро њам ташкил намедињад. Ба инаќли кўдак њам мерасад, ки роњупайроња, манзилу иншоот дар фазоё болои дарахту деворњо сохтаюбунёд намешаванд..."

Аммо Муњиддин Кабирї дар яксуњбат бо Радиои "Озодї" ботааљ-љуб аз шеваи посухи шањрдорї гуф-та буд, ки "даври дўѓу пўписа вавоњимањо кайњо гузаштааст вањатто ин гуна шеваи рањбарї низдигар ба кор намеравад. Бењтараст, бо тафоњум ва орому бидуниасабоният суњбат кард ва ба шањр-вандон низ имкон бояд дод, то тан-ќид кунанд ва эрод бигиранд."

Боздошти ду марзбони тољикбо гумони ќочоќи сигор

ЉИНОЯТ

Кормандони Раёсати Агентии назорати давлатии молиявї вамубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон 5 корманди комис-сариати њарбии шањру навоњии ин вилоятро бо гумони ришваси-тонї боздошт кардаанд.

Ду корманди Раёсати марзбо-нии минтаќаи Ишкошимро бо гу-мони ќочоќи 13 њазор ќуттии сиго-ри Pine аз Бадахшон боздоштшуданд. Дар ин бора имрўз баРадиои Озодї Саъдулло Рањма-туллоев, сухангўи Ољонсии мубо-риза бар гардиши ѓайриќонуниимаводи мухаддири назди раёсат-љумњурии Тољикистон, хабар дод.

Ба гуфтаи ў, кормандониОљонсї дар доираи амалиёти"Кўкнор-2012" дар 50 километриХоруѓ дар постгоњи "Андароб" аз

як мошини мусофирбар миќдорибузурги сигорро ошкор намуданд.Кормандони Ољонсї мошини"Мерседес"-ро, ки ба дунболи мо-шини мусофирбар меомад,манъкарданд. Дар дохили он, аз љумла,ду корманди сарраёсати неруњоимарзбонї менишастанд. Онњозимни бозпурсї гуфтаанд, ки си-горњоро аз як шањрванди Афѓони-стон харидорї кардаанд ва мехо-стаанд ба шањри Душанбе ба-ранд.

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 3

ЯК ШАРЊИ СИЁСЇ

аз ЌосимиБЕКМУЊАММАД

Таваллуди Фаластин вамуттањидони экзотикии Амрико

Љумъаи гузашта иттифоќе афтод, ки ба ќавли Виталий Чуркин, намояндаидоимии Русия дар Созмони Миллали Муттањид "марњилае муњим барои барќаро-рии адолати таърихист". Маљмаи умумии СММ Фаластинро ба унвони кишваринозири ѓайриузв пазируфт. Аз ин тасмим 138 кишвар њимоят кардаву фаќат 9кишвар раъйи мухолиф доданд.

Акнун узвияти нозир ба Фаластин иљоза медињад, то дар нишастњои СММњузур ёфта, аз имконоти нињодњои марбутаи он ва аз љумла Додгоњи байналмил-лалии љиної бањрабардорї намояд. Дар соли гузашта Фаластин дархости узвия-ти СММ-ро карда, аз њимояти Маљмаи умумии он низ бархурдор шуда буд, валеин тасмим дар Шўрои амният бо ветои Амрико рў ба рў гардид. МухолифатиАмрико Фаластинро водор ба талош барои касби љойгоњи њуќуќии кишвари нози-ри ѓайриузви СММ кард, ки барои он ниёзе ба Шўрои амният набуда, балки тас-мим Маљмаи умумї кофї дониста мешавад.

Љолиб аст, ки Амрикову Исроил билофосила тасмими Маљмаи умумии СММ-ро иштибоњ донистанд ва аз эњтимоли афзоиши фишор ба Фаластин сўњбат бамиён оварданд. Аслан нороњатии Вашингтону Тел-Авив аз он аст, ки акнун Фала-стин метавонад ба Додгоњи байналмилалии Лоња (Гаага) мурољиат кардаву љино-ятњои бешумори Исроил ва муттањидонаш дар њаќќи ин сарзамину миллатро баисбот расонад.

Ќабл аз баргузории нишасти ахири Маљмаи умумии СММ намояндагони КохиСафед бо Мањмуд Аббос, раиси Ташкилоти худгардони Фаластин вохўрда, таќо-зои бозпас гирифтани дархости узвияти нозиррро намуданд. Чун мурод њосилнашуд, худи Барак Обама бо Аббос телефонї сўњбат кард, аммо боз њам бена-тиља. Шояд аз ангуштшумор лањзањо бошад, ки ќудрати шумораи аввали дунёдар муќобили як сарзамини хурд, сарзамине, ки беш аз ним ќарн тањти истибдодиИсроил-муттањиди Амрико ќарор дорад, эњсоси аљзу нотавонї кард.

Алами Амрикоро бештар ин чиз тоза намуд, ки дар сангари мухолифат боузвияти Фаластин дар Маљмаи умумии СММ таќрибан њеч кишвари ќудратмандумуњиме дар канори он ќарор нагирифт. Бештари муттањидони Вашингтон кишва-рњои экзотикие буданд, ки њатто на њар касе бо номњои онњо ошност: Палау, Мик-ронезия, Науру, Љазоири Маршал…

Амрико, ки њамеша бо баланд кардани парчами дифоъ аз "манфиатњои љомеаиљањонї" аз њеч гуна иќдом, ба шумули лашкаркашї ба ќаламрави кишварњои му-стаќил сарфи назар намекунад, ба мањзи он ки навбат ба Фаластини ишѓолїмерасад, назари љомеаи љањониро беарзиш ва њатто иштибоњ мешуморад. Дар31 октябри соли љорї ваќте Фаластин бо аксарияти овоз ба узвияти ЮНЕСКОпазируфта шуд, Амрико њушдор дод, ки пардохти сањми молии худро ба ин нињо-ди омўзишї, илмї ва фарњангии СММ ќатъ хоњад кард. Яъне дар асл Амрико азњафтод пушти љомеаи љањонии мустаќил безор аст ва СММ-ро ба унвони як нињо-ди вобаста ба худ дидан мехоњаду бас.

Мањмуд Аббос ќатъномаи Маљмаи умумии СММ дар њаќќи кишварашро "Гу-воњномаи таваллуди Фаластин" номид. Таваллуде, ки њанўз комил набудаву зо-њиран имтињонњои сангинтареро дар пеш дорад. Исроил бо беэътиноии тамом баиродаи љомеаи љањонї ва њушдорњои ахири дабири кулли СММ Пан Ги Мун бунё-ди се њазор манзили навро дар сарзаминњои ишѓолї ва мушаххасан дар шарќиБайтулмуќаддас ва каронаи Бохтарї оѓоз кардааст. Агар пуштибонии бечуну ча-рои Амрико аз Исроил набошад, аз куљо љуръати ќарор гирифтан дар муќобилидунёро мекунад? Бале, дар муќобили дунё, зеро дар ќиёс бо Палау, Науру ваЉазоири Маршал 138 кишвари љонибдори Фаластин, ки дар миёни онњо Русия,Чин, Њинд, Франсия, Япония, Белгия, Бразилия, Туркия, Ирон ва ѓайра њастанд,воќеан дунё њисоб мешаванд. Зимнан њама кишварњои Осиёи Марказї низ азузвияти Фаластин пуштибонї карданд, ки иттифоќи хушњолкунандаест.

Ду рўз пеш Конгресси Амрико ба унвони иќдоми љавобї ба тасмими ёдшудаиМаљмаи умумии СММ эълон кард, ки ба интиќоли кўмаки молии 197 миллиондолларї ба Фаластин иљозат нахоњад дод. Раги ѓайрати шайхњои бар рўи нафтугаз хобидаи араб кайњо аз тапидан мондааст, вагарна ин маблаѓе нест, ки сарза-мини нахустин ќиблаи мусалмононро дастнигари бегонагон кунад. Вале агар аз1.5 миллиард мусалмони дунё дањ дарсадашон соле 10 - долларї барои Фалас-тин ихтисос дињанд, 1.5 миллиард мешавад, ки њам вобастагии онро аз АмриковуИсроил кам мекунад ва њам ба устувории ќадамњояш дар роњи расидан ба истиќ-лолу озодии комил кўмак менамояд.

Хадамоти муњољират маќоми дипломатї гирифтПЕШРАВЇ

Намояндагони Хадамоти муњољирати Тољикистон дар Русия ва намояндагони Хадамоти федера-лии Русия дар Тољикистон маќоми дипломатї мегиранд.

Дар ин бора аз Хадамоти му-њољирати кишвар ба TojNews итти-лоъ доданд.

Бино ба иттилои манбаъ, онњодар он сурат маќоми дипломатїмегиранд, ки Созишномаи маќомињуќуќии намояндагињои Хадамотимуњољирати Русия дар Тољикистонва Тољикистон дар Русия ба на-здикї ба тасвиб мерасад.

Ин созишнома ба он хотир аст,

ИЛЊОМИ ЊАФТА

Амрико њушдор дод, ки пардохти сањми молии худро ба ин нињоди омўзишї, илмї вафарњангии СММ ќатъ хоњад кард. Яъне дар асл Амрико аз њафтод пушти љомеаи љањониимустаќил безор аст ва СММ-ро ба унвони як нињоди вобаста ба худ дидан мехоњаду бас.

СУРУШИ ФИРДАВСЇЗи баъди њамчу ман фарди сухангустар сухан монад,Зи баъди њамчу ман марди ватанпарвар ватан монад.Ватандузду кафандузду сухандуздон намедонанд,К-аз онњо не пари коњеву не як газ кафан монад.

Зи ноогоњињо бар халќ огањнома додам ман,На "Шањнома", ки бар пирўзињо рањнома додам ман.Касе аз Кеши Мањмуд аст ё худ хеши Мањмуд аст,Чу номам бар забон оранд, нонаш дар дањон монад.

Нахуст озодї бояд хост, пас ободї бояд хост,Аљам гар бе макону љост, кай подору побарљост.Набояд аз лиќои ѓайри худ бут сохтан бар худ,Бимирад миллат, ар як лањза аз худсохтан монад.

Басе ноањл аз ањли ќалам будасту хоњад буд,Вале чун ман кам аз ањли алам будасту хоњад буд.Пас аз ман шеър пардози дигар ёбад, вале донам,Ки дар њар давр нав ин достонњои куњан монад.

Агар аз чашми давроне фитам, Рустам ба по хезад,Ба њифзи номи ман Кова ба гардун шўр ангезад.Ва аз шањбонги* миллат ларза афтад Хоку Кайњонро,Ки аз биму нињебаш ќалби айём аз задан монад. Салими Зарафшонфар

Боздошти 5 масъули комиссариатњои њарбї барои ришва

ОЌИБАТ

Кормандони Раёсати Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи ЉумњурииТољикистон 5 корманди комиссариатњи њарбии шањру навоњии ин вилоятро бо гумони ришватситонїбоздошт кардаанд.

Дар ин бора ба TojNews Њик-матулло Исматов, сардоришўъбаи пешгирии раёсати маз-кур ба TojNews гуфт, ки ин нафа-рон намояндагони комиссариа-тњои њарбии ноњияњои Восеъ,Панљ, Шўрообод ва ду нафар азмасъулини комиссариати њарбииноњияи Бохтар мебошанд.

"Ин нафарон мехостанд, ба-рои "халос" кардани љавонон азхизмати њарбии њатмї аз волидо-

ни онњо пора гиранд ва њамаашонњангоми гирифтани ришва ба да-сти маќомот афтоданд", -мегўядЊикматулло Исматов.

Ба хотири халал наёфтани таф-тишот, маќомот аз ифшои ному на-саби гумонбарон худдорї мевар-занд, аммо гуфта мешавад, гумон-барон барои рањо кардани љавононаз хизмати њарбї аз волидайни онњоаз 300 то 900 доллари амрикої пораталаб кардаанд.

Мањбусони Хатлон ба љойи кор ниёз дорандИЛОЉИ ВОЌЕА

Њарчанд миќдори умумии мањбусони муассисањои ислоњии вилояти Хатлонро масъулин ифшо карданнамехоњанд, аммо иќрор мешаванд, ки танњо 87 нафари онњо бо љойи кори доимї таъминанду халос.

Ин дар њолест, ки дар вилоя-ти Хатлон чор муассисаи ислоњї- дар шањрњои Ќўрѓонтеппа, Нораква ноњияњои Ёвону Љиликўл амалмекунанд. Дар як рўз барои хўро-ки як мањбус 4 сомонї маблаѓљудо шудааст.

Дар ин бора Файзулло Холов,прокурори Прокуратураи назора-

ти давлатии ќонунњо дар муасси-сањои ислоњии вилояти Хатлон, баTojNews иттилоъ дод.

Бино ба ититилои манбаъ,мањбусон дар вилояти Хатлонасосан ба сохтани сандуќ, хиш-тњои сементї, хишти хом, дўзан-дагї ва корњои дењќонї љалб кар-да шудаанд.

- Айни замон мо якљоя бо роњ-барияти муассисањои ислоњии дарќаламрави вилоят буда тамомиимкониятњоро истифода намудаистодаем, ки теъдоди бештаримањбусонро бо кор љалб намоем,чунки яке аз усулњои ислоњшавїин ба кор љалб кардани онњо бањисоб меравад. Дар муассисањоиислоњии вилояти Хатлон нафаро-не, ки бо гуноњи дуздї, ќаллобї,куштор, таљовуз ба номус, пай-равї аз њизбу њаракатњои харак-тери террористию экстремистїдошта ва дигар гуноњњои аз ин њамвазнинтар мањкум шудаанд, адоиљазо менамоянд,- мегўяд Файзул-ло Холов.

ки кормандони хадамоти њар дукишвар њангоми иљрои вазифањоихуд њамчун як дипломат фаъоли-ят мекунанд ва салоњиятњои онњоболо бурда хоњад шуд.

Созишномаи дуюм дар бораисафарбаркунии шањрвандони То-љикистон барои амалї карданифаъолияти корї дар Русия мебо-шад, ки то марти соли оянда баимзо хоњад расид.

"Мегафон" сарњадњоро наздик мекунадЌАЛАМРАВ

Ширкати "МегаФон Тољикистон" сарњадњои Тољикистону Чинро бо насб кардани Истгоњи нодирииртиботи бесим дар њудуди терминали гумрукии "Кулма" наздик кард.

Дар ин бора Шањноз Комил-зода, сардори робита бо љомеаиширкати мазкур хабар дод.

Ба иттилои манбаъ, Истгоњи

иртиботи бесим (ИИБ) дар ба-ландии беш аз 4000 метр љойгирбуда, дар кишвар њамто надош-та, бо таваљљуњ ба шароити душ-

вори иќлимї ва љуѓрофї дар инноњия хатњои интиќоли ќувваибарќ фароњам нашудаанд, бино-бар ин Истгоњи иртиботи бесимаз њисоби системаи ќувваи барќиавтономї, ки дар асоси аккуму-ляторњои офтобї бунёд шуда-анд, кор мекунад.

ИИБ ронандагони зиёдеро, китавассути сарњади ТољикистонуЧин убур мекунанд, њамчунин,терминали гумрукї ва дидбон-гоњњои наздисарњадиро боалоќаи мобилї таъмин мекунад.

Дар њоли њозир, шабакаи"МегаФон Тољикистон" ин беш аз2000 Истгоњи иртиботи бесиминасли дувум ва сеюм аст, ки80%-и онњо берун аз шањрњоибузург насб карда шудаанд.

Њоло ширкат беш аз 1 500000 муштариёнро дар Тољикис-тон бо алоќа таъмин мекунад.

№37 (313), 5-уми декабри соли 20124 Ин нињод дўсти Тољикистон, дурусттараш, њукумати он аст. Дўсти мардум нест,

зеро агар дўст мебуд, ба њукумат роњњои шаффоф ба даст овардани маблаѓи њаминбарќи истењсолшавандаро нишон медод.

ХУЉАНДГузориш дар аксњо аз хабарнигори «Нигоњ»

шањри партовњо -2

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 5

МАВЌЕЪ

Ба андешаи Шумо Њукумати Тољикистон њам ба истеъфо равад?

«Розњои пинњон»-иљаноби ИКС

Бонки љањонї дар Тољикистонинќилоб мекунад?

Мат

лаб

и ин

гўш

а ан

деш

ањои

шах

сї б

уда,

м

етав

онад

бо

мав

ќеъ

и «Н

игоњ

» м

уѓой

ират

нам

ояд

.i

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊОЯк њафтаи ахир «Фейсбук» аз аксњои Бек Зуњуров, раиси Хадамоти алоќаи Тољикистон гўё ки «мека-

фад». Њар кас њар тавре, ки хоњад, ўро бо сухану бо аксњои гуногун масхара мекунад. Њатто дар ин аксњоихандаовар Марк Сукерберг, соњиби «Фейсбук» бо сарварони ИМА ва Олмон - Барак Обамаву Ангела Мер-кел дар бораи изњороти ахири Бек Зуњуров дар бораи баста шудани «Фейсбук» дар Тољикистон «сўњбатмекунад». Владимир Путину Дмитрий Медведев - президент ва сарвазири Русия њам бо Бек Зуњуров дарбораи Фейсбук» «шўхї доранд». Ба назар мерасад, ки изњороти хориќулодда, яъне ѓайримунтазираи сар-вари Хадамоти алоќаи Тољикистон ба оташи «шавќу шўри» фейсбукиён рўѓан мерезад. Аммо ин њама бамасхара кашиданњои Бек Зуњуров дар интернет то куљо сињат дорад? Оё бастани «Фейсбук» ва дигарсомонањо аз иродаи шахсии Бек Зуњуров аст ё ягон марљаъ - маќоми дигар, барои мисол, Кумитаи давла-тии амнияти миллї, дастгоњи президенти Тољикистон ё Шўрои амният? Суол њам ин аст:

Бастани сомонањо то куљо аз БекЗуњуров вобаста аст?

Дориюши Раљабиён:- Њарфи њисоб аст.Рустам Маљидов:- "Аз боло" будан ё набуданаша-ку

намедонам, лекин кори дурусте накар-дааст. Дур нест, ки гуфти русњо, "доиг-рается"... Аз як љињат, ў ба танњої тас-мим гирифта наметавонад; аз љињатидигар, формулировкаи "бањонањо" ба-рои сатњи болотар он ќадар мувофиќнест... Ба њар сурат, ки аз боло бошадучї иродаи худаш, барои њамагон «хиз-мати хирсона»-е будаасту хоњад буд.

Фаридун Њикматзода:- Интиќоди масхаромез ба Бек Зу-

њуров њамчун як вазири бесавод ванолоиќ ба вазифаи ишѓолнамудаашамали дурусту мантиќист, аммо дарбаста шудани Фейсбук ва чандон на-ќши калидї надорад. Балки асосињамаи бадбахтињои миллат нафаридигар аст ва яктост.

Соњибёри Толиб:- Албатта ба эњтимоли зиёд ин гуна

тасмим аз боло бояд бошад. Зеро азмусоњибањои Бек Зуњуров маълум аст,ки ў њунари мустаќилона тасмим гириф-танро надорад ва дурустии корашроисбот карда наметавонад. Агар Б. Зу-њуров Фейсбукро барои чанд рўз хомўшнамуда, ба дунбои он чанд љумлаи со-лим мегуфт, ё хомўширо авло медо-нист, минусаш камрангтар мебуд.

Ёќуби САИД, рўзноманигор:- ЊА. Ба истеъфо биравад. Аз ин вазиру раисњои беамал ё камамал, ки њар

рўзи дар мансаб буданашон, эњтимолан як сол Тољикистонро ба ќафо мекашад,якбора халос шудан бењтар. Сарфи назар аз он, ки дар соли оянда интихоботираёсатиљумњурї дар назар аст ва баъд аз эълони натиљаи интихобот раисљумњуритозаинтихоб њатман њукуматро ба истъеъфо хоњад фиристод, њарчи барваќттар аззаљри ин мансабдорон рањо шавем, њамон андоза бурд хоњем кард. Ба онњое, кибовар доранд, агар њукумат ба якборагї истеъфо биравад, пайдо кардани ин теъ-дод вазиру раис кори душворе хоњад буд, посух чунин аст: њукумате, ки натавонистдар 20 сол њадди аќал 20 кадри шоиста тарбия кунад, бояд њич шанси дигаребарои боќї мондан надошта бошад. Вазиру раису рањбарони мо њама кадрњоиШўравї њастанд. Бовар дорам садњо нафар афроди шоиста дар љомеаи мо мављ-уданд, ки аз ўњдаи идораи кишвар аз вазиру раисони имрўза дида бењтару хубтармебароянд.

Фарњод НИДОЕВ, омўзгор:- НА, ман розї нестам, ки њукумати Тољикистон ба истеъфо равад. Дар љала-

саи парлумони Украина вакилон бо њам бањс мекунанд ва баъзан ваќт бо њаммушту гиребон мешаванд. Дар парлумони мо агар нафари аввал чизеро пешни-њод кард, бояд њама бо як овоз «њо» гўянд. Аз тарафи дигар, мо тољикон ба мутеъбудан одат кардаем ва нав ќомати хамгаштаи худро ќариб рост карда истодаем,гарчанде, ки кишварњои абарќудрат намехоњанд, ки мо пеш равем ва бо њар роњувасила фишори худро мерасонанд. Мо низ бояд ба њамаи ин тобовар бошем ваба суханони адуи худ бояд гўш надињем. Агар имрўз мо худро бар ќиболи Украи-на ё Русияву дигар кишвар монему ба истеъфо фиристем, пас нафарони навомада то љои худро барои худ муваффаќ менамоянд, ки аз байн чанд соли дигарсипарї мешавад. Хизмати њамин мардони бовиљдон буд, ки моро оламиён ши-нохтанд ва эътироф карданд. Ба истеъфо равон кардани њукумат њоло 4 - 5 солидигар боќї мондааст.

3-юми декабр бо амри рањбари Украина њукумати ин кишвар ба истеъфо рафт. Њатто сарвазири Украина ариза навиштааст, ки ўро рухсат дињанд,то корро љамъбаст намояд. Дар Тољикистон њам аз ноўњдабароии њукумат зиёд мегўянд ва бархе ба сарвазир, ки синаш ба нафаќа расидааст, њамишора мекунанд. Аммо дар љаласањои салонаи њукумат танњо љойивазнамоии кадрњо ба назар мехўрад. Як гуруњ барои ба истеъфо рафтани њуку-мати кунунї муќобил њастанд ва мегўянд, мењнати шоёни ин фидоињо буд, ки мо ба ин дараља расидем ва онњо чашми сер доранд. Гурўњи дигар иниддаоро рад карда мегўянд, ки ин тим кишварро аз мушкилот бароварда натавонист. Онњо мегўянд, ин «абармардон» дар 20 сол натавонистанд, киба љои худ дигаронро тарбия кунанд, пас онњо бояд ба истеъфо раванд. Вобаста ба ин «Нигоњ» пурсид:

Гузориши ахири Бонки љањониро ба љуз заминасозї барои инќилоб ё тар-киши иљтимої дар Тољикистон чизи дигаре наметавон унвон кард. Ин Бонк бањукумати Тољикистон пешнињод кардааст, ки дар наздиктарин фурсат ќиматибарќро 50 дарсад боло кунад. Хуб, ин як пешнињод аст. Аммо на беш аз ин?

Агар ба таърихи чанд соли ахир назар кунем, мебинем, ки Бонки љањонїба як дўсти нави Тољикистон табдил меёбад, дар баробари Русия, ки аз њай-баташ амрашро итоат мекунем, Чин, ки сармояи њангуфтро ба сарамон мере-зад. Бидуни бањс, имрўз Бонки Љањонї сарнавишти Роѓунро дар ихтиёри худгирифтааст. Аз ин нињод вобаста аст, ки мо онро месозем ё не, њадди аќал чїтур бояд созем. Аксари тасмимњо ё барномањое, ки барои ислоњоти соњањо,њатто маориф гирифта ва тањия мешаванд, бо «дастуру роњнамоињои хирад-мандонаи» ин Бонк сурат мегиранд. Мисол зиёд аст, аммо љои оварданашоннест.

Њоло инро бигўем, ки чаро Бонки љањонї маслињат медињад ќимати барќ50 дарсад боло бурда шавад? Воќеан, ин Бонк њисоб кардааст, ки барои рафъкардани камбуди барќ дар фасли сармо мо бояд чандин корро анљом дињем,аз ќабили таљдиди нерўгоњњои кўњна, сохтани нерўгоњњои нав, воридоти барќихориљї, кам кардани харољоти барќи «Талко» ва ѓ.њ. Барои ин корњо зарур аст,ки 3, 4 миллиард доллар барои 8 сол дошта бошем. Ногуфта намонад, бо инмаблаѓ Роѓунро метавон сохт! Аммо хуб мебуд, ин маблаѓ аз ягон манбаъидигар, масалан, кўмакњои беруна ва ё сармоягузорињои хориљї таъмин ша-вад. Аммо Бонки љањонї пешнињод мекунад, ки ин маблаѓ асосан аз њисобиболо бурдани ќимати барќ ба даст ояд. Бонк хуб медонад, ки ин кори як солуду сол нест. Агар Тољикистон ба гапи Бонк равад њам, оќибат пешгўина-шаванда хоњад буд. Дар Тољикистон воњима нашавад, беш аз 60 дарсадиэнержии иќтисод аз барќ бармеояд. Чун барќ гарон шуд, ќимати мањсуло-те, ки дар кишвар истењсол мешавад, боло меравад - аз кишоварзї тосаноат.

Боло рафтани ќиматњо ду маротиба дар Ќирѓизистон инќилоб ба бороварда буд. Албатта, он чї Бонки љањонї андешидааст, набояд ба инќи-лоб орад. Ин нињод дўсти Тољикистон, дурусттараш, њукумати он аст. Дўстимардум нест, зеро агар дўст мебуд, ба њукумат роњњои шаффоф ба дастовардани маблаѓи њамин барќи истењсолшавандаро нишон медод. Њамахуб медонем, ки агар дар замони Шўравї талафоти барќ 8 - 9 дарсад буд,њоло ба 20 дарсад расидааст. Инро мутахассисони «Барќи тољик» ва ва-зорати энергетикаву саноат њар хел тафсир карда, пур мекунанд. Аммочї љои гап, барќро медузданд. Соли гузашта дар вилояти Суѓд як нозирибарќро Агентии мубориза бо фасод боздошт карда буд, ки 2 миллионсомониро аз њисоби барќ дуздида буд. Ин «тањамтани фасод» гўё маб-лаѓи ду миллион сомониро аз худа карда, онро ба њисоби хољагии об гуза-ронидааст. Хољагии об, таври маълум, ќарздори аз њама бузурги «Барќитољик» аст. Худи «Барќ» аз андозу Сангтўда - 1 садњо миллион сомонїќарздор! Ба гунае, «ман ѓуломи Ќамбарам, Ќамбар ѓуломи замбар аст».

Њадс метавон зад, ки пешнињоди Бонки љањонї ибтидои як барномаибузург аст ва зайле омодагї ба сохтмони нерўгоњи Роѓун. Ростї, дар таф-сири пешнињоди Бонки љањонї «Барќи тољик» гуфт, ки салоњияташ нест,кораш истењсол аст ва гап дар бораи сиёсат меравад, сиёсати иќтисодї.Дар вазорати энергетика ва саноат гуфтанд, ки умуман ин пешнињодронадидаанд. Њељ имкон надорад, ки муайянкундаи сиёсатњои энержї инпешнињодњои Бонки љањониро надида бошад. Дар њоле ки раиси Иттињо-ди муштариён онро дар варианти русиаш хондааст. Хуб, агар ин як бар-номаи омодагї ба нерўгоњи Роѓун аст, пас чаро бояд боз ба кисаи мардумрабт гирад? Бале, сармоягузори хориљї мебинад, ки агар молаш харидордорад, сармоя мегузорад. Барќи Тољикистон - Роѓунро ба АфѓонистонуПокистон мешавад содир кард ва бо нархњои љањонї. Хатти интиќоли барќњам њаст. Пас чаро сармоягузорон дар нерўгоњњои дигар сармоягузорїнамекунанд?

Чаро мо фикр накунем, ки Бонки љањонї мехоњад барои як инќилоб ётаркиши иљтимої дар Тољикистон замина фароњам мекунад? Ё аз њељ чїнагуфтан бояд чизе гуфт? Аммо шарт аст, ки як пешнињод пурсарусадо,њангомавї ва инќилобї бошад?

Њарчанд дастнорас кардани баъзе расонањои иттилоотиро дар Эрони исломї кори дурустнамењисобам, аммо посухи маќомдорони ин кишвари њамзабон мардона аст. Б. Зуњуров бапосухи кораш аќаллан "дурўѓи олиљаноб" ёфта натавонист.

Аммо посухњои по дар њавои ў натанњохудашро мавриди хандањои мардумќарор дод, балки дар сатњи байналмил-лалї номи Тољикистонро низ. Бубинед,дар дигар кишварњо низ баъзе сомо-нањоро мањдуд мекунанд, аммо посу-хашон ба ин андоза хандовар нест.Барои мисол, Эрон дастрасии расона-еро, ки барои мардумаш мањдуд ме-намояд, ошкоро мегўяд, ки он бо арзи-шњои давлатдориаш мувофиќ нест, инмаънои онро дорад, ки расонаи мањ-дудшуда ба режими сиёсии ин кишвартањдид мекунад. Њарчанд дастнораскардани баъзе расонањои иттилооти-ро дар Эрони исломї кори дуруст на-мењисобам, аммо посухи маќомдоро-ни ин кишвари њамзабон мардона аст.Б. Зуњуров ба посухи кораш аќаллан"дурўѓи олиљаноб" ёфта натавонист.

Фахриддин Холбек:- Ростї, ман њам њайрон мешавам,

ки чаро истифодабарандагони Фейсбукба муњтарам Бек Зуњуров мечаспанд.Ман чунин хулоса кардам, ки бароиаксарият масхара кардани Бек Зуњуровмуњимтар аз мушкили дастрасї ба Фей-сбук аст. Дар њаќикат, бояд аз аслиќазия суњбат кард, на шахсияти алоњи-даро мавриди тамасхуру истењзо ќарордод.

Эраљи Амон:- Чунки мањз БСЗ далелњои чунин

тасмимро худ шарњ медињад. Як бормегўяд, ки кори профилактики аст, якбори дигар мегўяд, ки соњиби Фейсбукандоз супорад. Албатта, ин хандаовараст, аммо ки бовар мекунад, ки дардавлати мо МАЊЗ БСЗ ин гуна масъа-лањоеро њал мекунад, ки ба имиљи То-љикистон таъсир мерасонад. Аз рўихабарњо, сахт таъсир њам кард, ки са-форатњои созмонњои хориљї аз ин кориалоќачии №1 љумњурї эътироз доранд.

Фарид Ориён Балхї:- Ман њам дар Фейсбук як пост гу-

зошта будам, ки чаро фейсбукчињоимуњтарам ба Бек Зуњуров часпидаанд.Ин бечора маълум, ки як иљрокунандааст. Њатто намедонад, чї гўяд. Гўё кимахсус њамин гуна харзагўї мекунад.Рост мегўед, хандаовар аст. Дар Фей-сбук одамони нереални бисёранд, вале

аз чї сабаб аст, ки онњо њам ба њаќиќатнигаристан намехоњанд. Бек Зуњуров-ро масхара кунанд димоѓашон чоќ.Хайр Зуњуровро як рўз аз кор гиранд,ба љои ў каси дигар ояд, гуфта метаво-нем, ки Фейсбук ё Озодиро мањкам на-мекунад. Ин як спектакл аст. Њукуматбо воситаи ин фикри мардумро ба ди-гар љой бурдааст. Фейсбукчињо поддудкаи њукумат бозї доранд.

Абдуллоњи Самарќандї:- ФесБег)))) Круто.. Ба ФСБ мо-

нанд)))) Акнун дар тамоми Тољикистоназ њама гизала аст ин БЗС аст)))

Фахриддин Холбек:- Алами Мўсоро аз Исо мегиранд

)))Абдуманнон Шералиев:- Њама медонанд, ки на ЗБС ва на

ягон раису вазири дигар иродаи шахсїнадоранд. Аммо чун худи ў ба њайси"главнокомандующий" худнамої меку-над, мардум њам илољи дигаре љузъ бачолиш кашидани худи ў надоранд.

Умед Љайњонї:- Гумон надорам, ки Бег Зуњур ин

тасмимро худаш гирифта бошад. Ўфармонбардоре беш нест ва чунон кимебинем, дар заминаи фаъолияташ насалоњияте дорад ва на кифояте. Дас-тури бастани Фейсбук низ аз он фар-монњои кадушохона аст, ки њам давлат-ро пеши миллат беобрў мекунад ва њамкишварро дар чашми љањониён. Чунинвазире барои давлати окно Рањмоннанговар аст.

Бахтиёр Аминов:- Мо намедонем то чи андоза ин

ОЌО тасмим гирифта метавонад ху-даш. Аммо ун тарзу шеваи гуфторе, кидорад, агар њамин аст, ки мо шуниде-му хондем, бењтар аст, ки барои њаме-ша хомўш бимонад. Ин тарзи сухангўїва соддатар карда бигўем, чї гуфтан-ро надонистан, ба як нафаре, ки соњиб-мансаби воломаќом аст, намезебад.Намедонї, ки ба њарфњои ў бихандї ёбигирйї. Бояд љустучў кард, ки ин љанобдар куљо тањсил карда, ва чї касе ри-солаи номзадиашро навиштааст? Азсўњбатњояш маълум аст, ки одами тањ-силнодида аст. Ё ман хато мекунам...

№37 (313), 5-уми декабри соли 20126

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Лаќабњои авлодї

Яке аз сабабњои дигари даст ба худкушї задании наврасонро набудани равонши-носон дар мактабњо арзёбї мекунанд. Дар кишварњои Аврупо њар як мактаб равон-

шинос дорад, ки рафтору хислати њар як хонандаро зери назорат мегирад.

ТАРЃИБОТ - САБАБИХУДКУШЇ?

- Аз рўи мушоњидањои корї њарќадар, ки мо корњои тарѓиботиробештар кунем, њамон ќадар шумо-раи худкушон зиёд мешавад. ВАО"даст ба худкушї задаанд", гуф-та, маълумот медињанд, ки ин бањолати равонии мардум таъсирихудро мерасонад. Масалан, дарАшт мо бо ањолї вохўрї гузаро-нидем. Як духтарак худкуширомањкум кард, аммо баъди якњафта хабар омад, ки њамон дух-тарак - ѓолиби чанд олимпиада вамукофотпулї худ даст ба ин корзадааст, - мегўяд Мунаввара Да-добоева, сармутахассиси Куми-таи кор бо занон ва оилаи њуку-мати вилоят.

Аммо ба назари Ойнињол Бо-боназарова, сарвари созмони"Перспектива +" яке аз роњњоибартараф кардани ин муаммопурзўр кардани корњои тарѓибо-тию ташвиќотї, масалан, бољалби имомхатибон ба ин масъ-ала мебошад:

- Ин таљрибаро дар шањри Но-рак ба кор бурданд ва он натиљаи

хуб дода истодааст. Бояд њар якимомхатиб дар масљид оиди инмасъала баромад кунад. Албат-та ин масъаларо пурра њал карданамешаванд, вале сатњи онропаст кардан лозим аст.

Сабабњои дигари даст ба худ-кушї задани сокинонро бештарисоњибназарон аз паст будани са-тњи зиндагии мардум арзёбї ме-кунанд, вале Ќоњир Расулзода,раиси вилояти Суѓд мегўяд, ин та-нњо сабабгори чунин њолат шуданаметавонад, зеро "замони љангишањрвандї шароити мо дар кадомсатњ буду имрўз дар кадом шаро-ит зиндагї мекунем".

БАРНОМАИ БИСЁРЯке аз сабабњои дигари

даст ба худкушї задании на-врасонро набудани равонши-носон дар мактабњо арзёбїмекунанд. Дар кишварњои Ав-рупо њар як мактаб равоншиносдорад, ки рафтору хислати њаряк хонандаро зери назорат ме-гирад. Дар "давраи гузариш"аксар наврасон агар ба ягон му-ноќиша рў ба рў шаванд, ягона

Худкушї зиёд мешавад

Дар давоми 10 моњи солиљорї дар вилояти Суѓд 261 на-фар даст ба худкушї задаанд,ки назар ба њамин давраи солигузашта 39 адад зиёд аст. Таш-вишњо аз он бештар шудаанд,ки њатто ноболиѓон даст ба инамал мезананд. Дар шањриЌайроќќум як духтараки 8 -сола даст ба худкушї задааст.Дар вилоят тайи 10 моњи солиљорї 43 ноболиѓ худро кушта-анд, ки дар ќиёс бо њамин дав-раи соли гузашта ин раќам 11нафар зиёд аст.

Бино ба иттилои прокуроривилояти Суѓд Шариф Ќурбонов,аз 261 нафаре, ки даст ба худ-кушї задаанд, 139 нафар занва 129 нафар марданд. Аз иншумора 90 нафар наљот додашудаанд. 85% чунин шахсонхудро таввассути овехтан ваистеъмоли њар гуна доруворїба њалокат расондаанд. Саба-би худкушии 82 нафар муайянкарда нашудааст.

Шариф Назаров, сардориРаёсати ВКД дар вилояти Суѓдгуфт, дар панљ соли охир дар

Дар кўњистони Тољикистон њародам, њар авлод ва њатто дењањолаќаб доранд. Як дўстам аз Панља-кент наќл мекард, ки фалон дења-ро "Саг" мегўянду фалонашро"Хар". Њамчунон дар Айнї дења бадења лаќаб доранд. Аз касе њампўшида нест, ки одамон лаќабњоихудро доранд. Як њамкурс доштем,ки њама ўро "Гург" мегуфт. Пас фањ-мем номи ў Фахриддин будаасту азшоир "Гургонї" њамин "гург"-ашробарои ў лаќаб кардаанд.

Дар Љиргатоли мо њам "Кал","Буз", "Мурѓ", "Хар" ва ѓайрањо ла-ќабњои авлодиянд. Аммо ихтисосдодани ин лаќабњо ба як авлод "да-товард" - и имрўзињо нест, балкидар гузашта бобоњо барои набера-гон онњоро "кор" карда, "мерос" гу-зоштаанд. Аз њама аљиб, таърихчаипайдоиши онњо аст, ки аксарашонхандовар мебошанд.

Дар хонае мењмон будем, кинафаре даромад. Шўхикунон њози-рин гуфтанд, ки "Сияњлинг" омад,об биёред пояшро шўяд". Маълу-мамон шуд, ки лаќаби ин нафар"Сияњлинг" будааст. Бобокалони ўсолњои сиюми асри гузашта авва-лин шуда, аз мардикории Фарѓонамањсї пўшида меояд. Мардум ба ў"Сияњлинг" лаќаб мегузоранд. Инлаќаб ба наберањояш низ "мерос"мемонад.

"Шашдарза" њам лаќаби як ав-лод аст. Яке аз бобоњои эшон даргузашта ба алафдаравї машѓулбудааст. Ваќте аз дарав ба хонабармегардад, мардум аз ў мепур-санд, ки "чанд дарза алаф дара-видї?" Он мард дар посух мегўяд:"Шаш дарза". Мардум њайрон ме-шаванд, ки чї тур ў аз пагоњ то бегоњкор мекардаасту фаќат шаш дарзаалаф медаравад. Пас фањманд, онмард дар талаффуз шаст (60) - рошаш (6) мегуфтааст.

Марди дигаре модиён ва хутикдоштааст. Рўзе хутик ѓайб мезанад.Худи модахар њељ њангос намезанад,ки бачааш баргардад. Соњиби хармаљбур мешавад, ки худ њангос за-над, то хутик ба назди модиён ояд.Њамин тавр њам мекунад ва хутик азљойпайдо шуда меояд. Касе шоњидиин њодиса будааст ва онро ба дига-рон наќл кардааст. Хулоса, лаќабиавлоди њамон одам мешавад "Хар".

Ќиссаи боз аљибтаре њаст. Ус-тои чирадасте ба хотири пинњонкардани сирри худ барои аспаш якароба месозад. Ин корро ў пуррадар њавлиаш анљом медињад. Ваќ-те ароба омода шуд, фикре ба са-раш мезанад, ки акнун онро чї турба беруни дарвоза барорад. Њар-чанд мекунад ароба аз дарвозаберун намешавад. Калонї мекунад.Аммо усто бо ин вазъ муросо на-карда, аробаро аз дигар вайронкарда, бори дигар дар кўча онророст мекунад. Аробаи хубе меша-вад ва солњо хизмат мекунад. Аммоаз ин ќисса њам мардуми бекорикўњистон огоњ мешаванд ва тоимрўз боќимондагони он усто ла-ќаби "Ароба" - ро гирифтанд.

Намедонам ин лаќабњо то куљомардумро нороњат мекунанд, зероваќте бо намояндаи ин ё он авлодбо лаќабаш мурољиат мекунанд,аксаран инро шўхї мепиндоранд ваонњо шарм њам намекунанд. Бо инвуљуд, лањзањои "конфликт" исти-фодаи лаќабњо, ба назарам, он ода-монро кўчак мекунанд ва дар вазъиноњинљор мегузоранд. Њарчанд таъ-рихчаи онњо хеле шавќангез аст,таърихчањои бесобиќа ва аљиб…

Фирдавси НИЗОМАфзал БОСОЛИЕВ

дитар бояд кор буд, хамааш гапихолї…

Имрўз дар Суѓд 13 равонпи-зишк фаъолият мекунанд. 10 соласт, ки раёсати тандрустии вило-ят натавонистааст ин масъалароњал намояд, ки теъдоди онњо аф-зуда шавад. Намояндаи раёсатитандурустї Муќќадам Њусейновамегўяд, ба вазорати маориф чан-дин маротиба бо мактуб мурољи-ат кардаанд, ки ниёз ба чунин му-тахассисон доранд, аммо теъдо-ди хоњишмандон њам дар ин на-муди касб кам њастанд.

Набудани даромади иловагїба мисли дигар касбњои марбут бадухтурї сабаби кам рў оварданиљавонон ба ин ихтисос шудааст.Ваќте масъулин махоњанд инмасъаларо њал кунанд бояд бароинафароне, ки касби равонпизики-ро интихоб мекунанд, имтиёз ди-њанд ва имиљи равоншиносиро ба-ланд бардоранд, вагарна бо ќабу-ли њар гуна барномањо пеши роњихудкушињоро наметавон гирифт.

Афзал БОСОЛИЕВ,Хуљанд

бораи пешгирии худкушињо баягон натиља ноил нашудаанд.Ин нишондодро аксар коршино-сон фољиа меноманд ва њамо-но масъала ташвишовар аст.

ФИЛМ САБАБИ ХУДКУШЇ?- Дар ноњияи Ашт як нобо-

лиѓ пас аз тамошои филм ба-рои такрор кардани њамонамал даст ба худкушї задааст.Хушбахтона, арѓамчин кандамешаваду ноболиѓ меафтад, -мегўяд мудири бахши њуќуќикўдаки њукумати вилояти СуѓдАъзам Холмирзоев. - Имрўзтариќи интернет ва телефо-нњои њамроњ њаргуна филмњоифањшу зўровариро наврасонукўдакон бе ягон мамониат та-мошо мекунанд. Филмњое, кифањшу зўровариро талќин ме-кунанд, роњат дар сари роњњо-ву дўконњои фитафурўшї сав-до мешаванд. Масъулин назо-рат намебаранд. Тамошоифилмњои туркиро, ки бештара-шон пандуахлоќї њастандманъ шудаанду, ин гуна фил-мњо не.

илољи корро дар сўиќасд баљони худ мебинанд. Ба анде-шаи Аъзам Холмирзоев, он на-фароне, ки имрўз аз рўи бар-номањо кор мекунанд, пеш азњама бояд малакаю мањоратикасбии онњо баланд бардошташавад, вагарна бо ќабули бар-номањо пешгирї кардани инкорњо ѓайриимкон мебошад:

- Инро бинед, ки вазорати тан-дурустї ќариб 15 барнома ќабулкардааст, ки њамаи ин муаммоњо-ро дар бар мегирад. Кумитаи корбо занон њам дар масъалаи корбо ноболиѓон барномањои махсусдорад, аммо натиља ќаноатбахшнест...

13 РАВОНПИЗИШК БАРОИ2 МИЛЛИОН АЊОЛЇ

Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Ра-сулзода низ аз афзудани теъдо-ди худкушињо дар вилоят изњоринигаронї намуда, сабаби онродар камфаъолиятии масъулонунвон кард:

- Гузаронидани вохўриву чора-бинињо дар байни мардум танњодар расмият аст, натиља нест, љид-

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 7Бино ба иттилои адвокат, Ќорї Абдулвосит аз боздоштгоњ 15-уми октябри соли љорї боќарори Суди Олии Русия озод шуда, баъди 5 рўзи ба озодї баромаданаш, 20-умиоктябри соли љорї, аз манзили истиќоматиаш рабуда шудааст.

Вакилони дифоъ ва наздикониАбдулвосит Латипов, мулаќќаб баЌорї Восит, бо сипарї шудани яку-ним моњ аз ѓайб задани вай ната-вонистаанд мањалли будубошисобиќ узви мухолифинро даќиќ ку-нанд. Агар ба ахбор бингарем,њатто хадамоти амниятии ду киш-вар - Русия ва Тољикистон њам ни-њоят натавонистанд, ки љои ўро му-айян намоянд. Ќорї ѓайб задааст.

Шуњрат Ќудратов, вакили ди-фои ў, ба ТоjNews гуфт, зерњимояимо дар њудуди Тољикистон аст вааз тарафи маќомоти ќудратї азРусия рабуда оварда шудааст.

- Ман шахсан ба Кумитаи ам-нияти миллї ва Прокуратураи ге-нералии кишвар хаттї мурољиатнамуда, посухи ин маќомотро бомуњтавои он ки Абдулвосит Лати-пов дар њудуди Тољикистон ќарорнадорад, дастрас кардам. Вале инин тавр нест, ў дар Тољикистонќарор дорад ва аз тарафи маќомо-ти ќудратї нигоњдорї мешавад.

Тибќи ќонунњои байналмилалї,бояд ки Ќорї Абдулвосит ба Тољи-кистон интиќол дода намешуд ваагар мешуд, ба монанди Ёќуб Са-лимов Русия ўро расман медод, ёмисли Муњаммадрўзї ИскандаровПрокуратураи генералї оварда-нашро таъйид мекард ва ё ба мо-нанди Низомхон Љўраев тариќи те-левизор баромад карда, васфу си-тоиши ватан менамуд. Аммо як моњзиёд шуд, ки овозаи оварданашњаст, вале таъйиди маќомот нест.

Шуњрат Ќудратов мегўяд, киагар Тољикистон расман тасдиќ ку-

над, ки Абдулвосит дар Тољикистонаст, бояд барои вайрон карданисанадњои меъёрии байналмилалїдар назди маќомоти байналмилалїва созмонњои њуќуќи инсон баљавобгарї кашида шавад. Бароибоздошт ва истирдоди Ќорї ВоситРусия њам љавобгарї дорад.

Ќорї Восит дар гузаштаи начан-дон дур, баъди Созишномаи сулњиљонибњои даргири љанги шањрван-дии Тољикистон, яке аз фармонде-њони мухолифин ва тањти њимоятиЊољї Акбар Тўраљонзода, собиќсарвари ИНОТ, муовини сарвази-ри ваќти Тољикистон ва рўњониимаъруфи кишвар буд. Маќомотмегўянд, ки ў муњофизи шахсииљаноби Тўраљонзода буд. Аммомавсуф ин иддаоро рад карда, мег-ўяд, Ќорї Восит афсари вазоратидифоъ буд, на муњофизи ў.

Дар бораи рабуда шудани ЌорїВосит яку ним моњ ќабл вакили ди-фои вай Юлия Аксенова иттилоъдода буд.

Бино ба иттилои адвокат, ЌорїАбдулвосит аз боздоштгоњи махсу-се, ки дар он нафарони интизориљазои маъмурї нигоњ дошта меша-ванд, 15-уми октябри соли љорї боќарори Суди Олии Русия озодшуда, баъди 5 рўзи ба озодї баро-маданаш, 20-уми октябри солиљорї, аз манзили истиќоматиашрабуда шудааст.

Юлия Аксенова, адвокати ЌорїАбдулвосит, ба расонањо гуфтабуд, ки 20-уми октябр аз шиносњоиЛатипов дар мавриди рабуда шу-дани ў аз љониби гуруњи силоњдо-

Адвокати Ќорї Абдулвосит гуфта-аст, ба Суди Аврупо оид ба њуќуќиинсон мактуби расмї дар бораидуздида шудани Абдулвосит Лати-пов ирсол шудааст.

Адвокати Абдулвосит Латиповба расонањо гуфт, шояд, дар оян-даи наздик Ќорї Абдулвосит дарТољикистон "иќрор" хоњад шуд, кихуд ба Ватан баргаштааст, тавре кибо Низомхон Љўраев, собиќ раисиКорхонаи кимиёи шањри Исфарашуда буд.

Аммо њоло интригаи рўз аст, кичаро њукумат аз боздошти ЌорїВосит хабар намедињад?

Њољї Акбар Тўраљонзода мег-ўяд: "Мо њам зиёд шунидем, ки боядаз Ќорї дар бораи мо маълумотгиранд ва зидди мо истифода ку-нанд. Аммо ман баъди имзои сулњва оромї њељ гоњ касеро барои ама-лњои ѓайриќонунї водор накарда-ам. Њамаи амалњое, ки онњо то им-зои сулњ карда буданд, авф шуда-анд. Онњо барои ин амалњо набоядзери фишор ќарор гиранд".

Ќорї Абдулвосит, соли тавал-лудаш 1968, сокини шањри Кофар-нињон, дар замони љанги шањр-вандї яке аз иштирокчиёни фаъо-ли мухолифини Тољикистон буд.Тирамоњи соли 2010 ў дар Волгог-рад аз љониби маќомоти Русия боталаби Душанбе дар бораи истир-доди ў ба Тољикистон боздоштшуда буд. Ў соли 1998 мавридиафв ќарор гирифта, парвандаиљиної алайњи ў ќатъ карда шуда-аст.

ЌОРЇ ВОСИТба куљо ѓайб зад?

Хандањоипрезидент ва вазир

Дар шањри Душанбе фиттаи њунарнамоии њаљвии “Ѓарибшо ком-пания”-ро дар Рўзи милитсияи тољик, ки 10-уми ноябри соли љорїдар Кохи Вањдати пойтахт баргузор шуда буд, имрўз дар њар дуконифиттаифурўшии пойтахт харидан мумкин аст.

Завќу хандањои президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон ва ге-нерал-майор Рамазон Рањимов, вазири корњои дохилии Тољикистонба њоли милисаи тољик аз назари наворбардорони ин маърака дурнамондааст.

Њаљв ба њар њол, њаљв аст ва албатта дар он њиссаи њаќиќат њаст.Дар њаљви тољик, ки баъди шўравї коста меноманд, ин њисса беш-тар аз худи њаљв аст, ба назарам. Ё шояд завќи мо дигар аст, ки кайба њаљви тољик хандиданамро дар ёд надорам. Баъзан фикр меку-нам, гиристан ба њоли ин њаљву тамошобинаш дурусттар мебуд.

Аммо баъди тамошои ин навор хулоса мекунї, ки президент вавазири корњои дохилии Тољикистонро аз ин ки мўйи бадани корман-дони маќомоти милисаи тољик бо шунидани номи Агентии муборизабо фасод рост-рост мешавад, ханда меояд. Бо дидани чашмонисиёњу кабуди боздоштшуда дар шўъбачаи милиса низ, аз афташонњоро ханда меояд.

Баъди тамошои ин навор, ба гумон аст, ки ба вазири корњои до-хилии Тољикистон, ё президент Эмомалї Рањмон нафаре аз латукўбшудани худ, ё наздикаш дар шўъбаи милиса шикоят кунад. Ё агаршикоят њам кунад, фаќат ба хотири он хоњад буд, ки дигар илољу љоебарои рафтан надорад.

Вазири корњои дохилии Тољикистон ва Эмомалї Рањмон аз та-мошои сањнаи њаљвї дар бораи он ки чи хел корманди милиса кис-сањои боздоштшударо мекобад, завќ мекунанд. Њарчанд дар пой-тахт, рўзњои ахир, ба назар чунин наменамояд, ки њарду: њам вази-ри корњои дохилї ва њам президент ба ханда ваќт дошта бошанд.

Дар пеш интихоботи президентии соли 2013 аст. Ва маќомотикорњои дохилии Тољикистон гўё дар њолати омодабош ќарор доранд.Ба назар чунин менамояд, ки дар пойтахт аз сар задани гирдињамоїва бетартибињои оммавї хавф мебаранд.

Масалан дар пойтахт, ваќтњои ахир, баъди соати 17:00-и бегоњїдар Душанбе гурўњ -гурўњ љавононро дар либоси кормандони маќо-моти корњои дохилї дида, кас ба тањлука меафтад. Онњо, ки дардаст чўбдаст њам доранд, имкон намедињанд, то дар кўчаву хиёбо-нњои пойтахт издињоми мусофирони наќлиёти љамъиятї дар як љољамъ шаванд.

Ба хулоса аз хабарњои Вазорати корњои дохилии Тољикистон низметавон гуфт, ки маќомот сар задани бетартибињои оммавї дар киш-варро як навъ пешгўї мекунанд.

Барои мисол, аввали моњи ноябри соли љорї тибќи наќшаи Ва-зорати корњои дохилї дар њудуди шањри Сарбанди вилояти Хатлонмашќњои тактикї-омодабошї доир гардид.

Тавре Вазорати корњои дохилии Тољикистон иттилоъ дод,муњтавои ин машќ бе зарару талафот ба эътидол овардани гир-дињамої ва бетартибињои оммавї буд.

“Шартњои минбаъдаи машќи тактикї озод кардани гаравго-нњои шартї, аз хатари тарконидан њифз кардани иншооти му-њими стратегї, тирпаронии нишонрас бо истифода аз граната-мёт, техникањои зирењпўш иборат буд. Рафти машќњоро Вази-ри корњои дохилии кишвар генерал-лейтенанти милитсия Ра-мазон Рањимов, Раиси вилояти Хатлон Ѓайбулло Афзалов, сар-дори Раёсати Вазорати корњои дохилї дар вилояти Хатлон ге-нерал-майори милитсия Анвар Таѓоймуродов, сардорони ма-ќомоти ќудратии вилоят ва дигар шахсони расмї назорат наму-да, ба мањорату таљриба ва омодабошии њарбии њайати шах-сии маќомоти корњои дохилї дар вилояти Хатлон бањои баланддоданд”.

Шахсан ман то њол баъди хондани ин хабар ба як саволљавоб мељўям, ки наход маќомоит корњои дохилии Тољикистон -Њукумат барои безарару талафот ба эътидол овардани вазъ,дар њолати гирдињамої ва бетартибињои оммавї аз “граната-мёт ва техникањои зирењпўш” истифода кунад?

Дар ин хабар, ки дар сомонаи Вазорати корњи дохилии То-љикистон интишор шудааст, њамчунин гуфта мешавад, “Баргу-зории чунин машќњои тактикї на танњо муайянкунандаи њолатиомодабошии кормандони милитсия дар њолатњои фавќулодамебошад, балки дар он нафарони ботаљриба, нишонзанњо-мер-ганњои бењтарин муаррифї мешаванд”.

Зиёда аз ин, Рамазон Рањимов, вазири корњои дохилии То-љикистон, субњи 9-уми ноябр, зимни суханронї дар марши тан-танавї бахшида ба Иди касбии кормандони милитсия, дар май-дони 800-солагии Москваи пойтахт гуфт, ки “имрўз ин сохториќудратии мамлакат омодааст њама гуна ќуввањои љиноятиромањв ва безарар гардонида, аз иљрои њама амру супоришњо босарбаландї барояд.

Яъне њукумат огоњ мекунад, ки дар њолати фавќулодда азснайперон њам истифода хоњад кард?

... боФаридун Рањнавард

БИДУНИ F Трони ниќобпўш хабар ёфтааст вабаъд аз ин касе ўро надидааст:

- Ба ман соати 18:00 (20-умиоктябри 2012) занг заданд. Соати18:20 ман ба прокурор занг задам.Прокурор ба ман гуфт, ки имрўзшанбе ва охири њафтаи корї аст вакасе бо ин кор машѓул намешавад.Аммо рўзи душанбе ба ман гуф-танд, ки шояд, ў худ фирор карда-аст ва касе ба љустуљўи ў машѓулнахоњад шуд. Ўро мавриди кофту-ков ќарор надодаанд. Њарчанд аз ўбаёнот дар бораи тарк накарданиноњия гирифта буданд. Ва ѓайб за-дани Ќорї Восит мебоист прокурор-ро ба ташвиш меовард.

Ќазияи Ќорї Восит тањти назо-рати Суди Аврупо оид ба њуќуќиинсон ќарор дошт ва ахири моњиоктябр муњлати ба Русия аз љони-би ин суд барои санљиши парван-даи ў додашуда ба анљом мерасид.

-агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад,

ба

мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.

Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ»

Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо!

СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38; 93-520-99-64

Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем!

АБДУЛВОСИТ ЛАТИПОВ

Мат

лаб

и ин

гўш

а ан

деш

ањои

шах

сї б

уда,

м

етав

онад

бо

мав

ќеъ

и «Н

игоњ

» м

уѓой

ират

нам

ояд

.i

№37 (313), 5-уми декабри соли 20128Бо бањонаи Роѓун моро ба ин бозори сердаромад (3-4 млрд.) роњ намедињад. Агар мо

участкаи Амузангро таъмир намуда, роњи оњанро барќарор намоем, њарсола метаво-нем то 100 млн. долл. (танњо 10%) аз боркашонї ба Афѓонистон фоида барем.

Оѓози асри II пеш аз милод Хитойимутnамарказшуда бо душмани нав -ќабилањои гунњо дучор шуд. Иттифоќиќабилањои гун њам бар зидди Хитой вањам бар зидди ќабилањои сакоии эро-нинажод, ки дар вилояти њозираи {итоиГансу умр ба сар мебурданд, мубори-зањои шадидро оѓоз менамояд. Яке азќадимтарин ниёгони мо - сакоињо (чинї-юечжи) зери фишори гунњо ба Ѓарб кўчмебанданд. Баъди ним аср ба тахтишоњии Хитой яке аз машњуртарин им-ператорони он давра - Уди (140-86)меояд. Ў хуб медонад, ки сакоињо њам-сояњои хуби хитоињо буданд ва азм ме-кунад, ки барои идома додани мубо-риза бо душмани тавоно (гунњо) бо онњоаз нав иттифоќ баста, онњоро ба аќиббаргардонад. Соли 138 п.а.м. импера-тор яке аз моњиртарин фиристодањоихуд Чжан Тсянро ба кофтукови сакоињоба ѓарб мефиристад. Муњаќќиќон њаминсолро оѓози Шоњроњи Абрешим мењи-собанд. Баъди 10 соли сафари хелевазнину хатарнок фиристодаи хитоїсакоињоро дар њудуди њозираи Тољики-стони љанубї ёфт. Сакоињо бо такли-фи император розї намешаванд, чун-ки онњо дар кишвари нав давлатњоизаифи Бохтару Юнонро шикаст дода,бо барпо кардани давлати худ машѓулбуданд. Яке аз 5 ќабилаи онњо - Кушо-ниён бо бунёди бузургтарин империяидунёи ќадим машњур мебошад.

Аз назари тактикї сафари фири-стодаи хитої ба маќсади худ наме-расад, чунки сакоињо ба биёбонњоиХитой барнамегарданд. Лекин аз на-зари стратегї ин сафар ба Ѓарби Дурдар љањонбинии онваќтаи хитоињо яктањавуллоти хеле љиддї меоранд. Хи-тоињо то ин ваќт худро маркази љањоназ 4 тараф бо ќабилањои барбариибефарњанг ињоташуда мењисобиданд.Ахбороти фиристодаи хитої тасавву-ри танги геополитикии онњоро хелевасеъ мекунад, чунки онњо бори ав-вал оиди халќњои бумии ботамаддун- Даван (Фарѓона), Анси (Парфия),Дахя (Бохтар) ва дигарон маълумотмегиранд. Бо њамин мањдудшавии(изолятсияи) Хитой аз дигар мин-таќањои дунёи ќадим ба охир мера-сад ва робитањои гуногуни он ба Ша-рќи Миёна ва Наздик рўз аз рўз инки-шоф меёбад. Дар ин роњи тиљоратиитрансконтиненталї њазорњо намудимол раддубадал мешуданд, лекинабрешим садсолањо дар маќоми ав-вал буд ва номи роњро чунин гузош-танд. Дар инкишофи ин роњи љањонї,ки пайвандгари тамаддунњо, динњо ванавоварињои љањонї буд, на танњосакоињо, балки дигар аљдодони мо чунсуѓдињо, бохтарињо, хоразмиён ва ди-гарон сањми намоён доштанд.

Баъди кашфиётњои бузургиљуѓрофї, ки бо сафари бањрии Хрис-тофор Колумб ба Њиндустон (с. 1492)ва кашфи ќитъаи Амрико оѓоз ёфтава гузаштани тиљорати љањонї азхушкї ба бањр Шоњроњи Абрешим рўба таназзул меорад. Ба рушди инроњи хушкии љањонї омили мустам-ликадорї низ монеъаи сахт гузошт,чунки давлатњои мустамликадор ме-хостанд боигарии мустамликањои худ-ро танњо ба маркази давлати худ ин-тиќол намоянд. Бори аввал љањонбайни мустамликадорони Португалиява Испания соли 1494 тибќи Созиш-номаи Тордесиляс таќсим мешавад.Баъдан ба таќсими љањон (ба мустам-ликањо) дигар кишварњои аврупої низфаъол шомил шуданд.

Эњёи Шоњроњи Абрешим ба ши-касти системаи мустамликадорї дарљањон ва солњои охири ИттифоќиШўравї рост омад. Эњёи Шоњроњи Аб-решимро бе истиќлолияти давлатњоиОсиёи Марказї ва Ќафќоз, ки хатсай-рњои асосии он аз њудудњои ин киш-варњо мегузашт, тасаввур кардан ѓай-риимкон аст. Аввалин лоињаи эњёиШоњроњи Абрешим дар солњои 80-умиасри гузашта аз тарафи институтиСММ - ЮНЕСКО ташкил шуд.

Баъди пошхўрии ИттифоќиШўравї дар њамаи кишварњои ОсиёиМарказї ва Ќафќоз тањќиќотњо валоињањои гуногун роњандозї шуданд.Ин кишварњо дур аз бандарњои љањонї

љойгир шуда буданд, барои њамин онњоэњёи Шоњроњи Абрешимро яке аз на-ќшањои муњими геополитикї ва геоиќ-тисодии худ ќабул намуданд.

Дар Ќирѓизистони давраи АскарАкаев "Доктринаи Шоњроњи Абрешим"коркард шуд. Ќазоќистон аввалин шудадар минтаќа гузаргоњњои худро бо Хи-той боз намуд. Туркманистон соли 1996бо пайвасти системаи роњи оњаниОсиёи Миёна бо Эрон дар участкаи Са-рахс-Тељен ба эњёи "Шоњроњи Абреши-ми оњанин" имкон дод. Дар се пойтах-ти кишварњои минтаќа (Бишкек, Тош-канд ва Алмато) ба хиёбонњои калонионњо номи Шоњроњи Абрешим гузошташуд.

Агар Шоњроњи Абрешими анъа-навї танњо ба роњи хушки (корвонї) вабањрї (киштї) људо мешуд, акнун дарохири асри XX он дигар инфрасохто-рњои нави интиќолро чун роњи оњан,роњи њавої, лўлањо, хати интиќолибарќ, алоќаи оптикиву риштавї ва ди-гаронро низ дар бар мегирад.

Кишварњои љањонї низ ба ин ра-ванд бетафовут набуданд. Хитой, ва-тани абрешим, ба ин раванд зуд шо-мил шуд ва бо давлатњои Русия, Ќазо-ќистон, Ќирѓизистон ва Тољикистон бањ-

1993 дар аспирантураи шањри Санкт-Петербург тањсил намуда, дар рисолаиномзадии худ ма]салаи худшиносиимиллї дар фарњангї сиёсии љомеаи то-љиконро тањќиќ мекардам. Таваљљўњимаро як нуќта- вобастагии мустањкамиинкишофи ниёгони мо - тољикон бофаъолияти Шоњроњи Абрешим сахт бахуд љалб намуд. Он ваќтњо аз аксариадабиёт ва харитањо грифи "махфї" ги-рифта, ба хонандагон пешкаш мешуд.Дар охири соли 1992 дар китобхонаиномдори Салтиков - Шедрини Петер-бург ба дасти ман харитаи Штаби Ге-нералии Артиши Шўравї афтид. Дарчунин харитањо имконоти њарбї (яънеимконоти убури) аѓбањо дода мешавад.Таваљљўњи маро се аѓба - Хунљароб,Беик ва Кулма ба худ кашид. Мутахас-сисон хуб медонанд, ки аѓбаи Хунља-роб гузаргоњи асосии шоњроњи Ќароќо-рум дар сарњади Хитой ва Покистон ме-бошад. Ду омил сабаб шуд, ки ман Кул-маро интихоб намудам. Аввал ин ки?ин аѓба аз аѓбаи Беик шимолтар љой-гир буда, аз долони Вањони Афѓонис-тон дуртар аст. Дуюмин, аѓбаи Кулмааз дигар аѓбањои ќаторкўњи Сарикўл башањри Тошќўрѓон, маркази уезди худ-мухтори тољикнишини Тошќўрѓони Хи-

Шоњроњи Вањдат) бо аѓбаи Кулма чун"равзана ба сўи Хитой" дар Тољикис-тон аввалин бор дар яке аз љаласањоиИнститути иќтисоди љањонї ва муноси-батњои байналхалќии АИ (њозира Ин-ститути иќтисод), ки ман ба он љо бакор омада будам, пешнињод шуд. Лоињааз тарафи тамоми њамкорони илмїдастгирї ёфт.

Дар тўли 6 сол, давраи гузаштаназ назария ба амалbz, бахшида ба эњёиШоњроњи Абрешим (бо мавзў]њои гуно-гун) дар њамин Институт 4 конферен-сияи байналхалќї бургузор намудем.Наќшаро ба вазоратњо ва дастгоњи Пре-зидент муаррифї намуда, дар хориља

калиди мебошад. Дастгоњи президентмасалањои ќабул, таъминоти љои хобва ѓизои мењмононро дар тамоми хат-сайри он ба дўши худ гирифт. Ба Фон-ди мо масъалањои иљораи њамаи во-ситањои наќлиёт, музди мењнати ро-нандагон, таъмири мошинњо, таъми-ноти наќлиёт бо маводи сўзишворїва дигар масъалањое, ки бо њаракатиКорвон вобаста буд, гузошта шуд.

Бо суханони дигар, давраи Дев-дара гузашту даври Гулдара омад.

Фонди мо фаъолияти худро да-вом дода, то имрўз дар ноњияи Вар-зоб бо иштироки як гурўњ сафоратњова созмонњои байналхалќї бо бунё-ди Маркази байналхалќии илмї, фа-рњангї ва туристї (музеи) "ШоњроњиАбрешим", омўзиши мероси он вамасъалањои табдили Тољикистон бачорсўи Осиё машѓул мебошад.

Чанд пешнињодњо барои пурзўрнамудани наќши Тољикистон бароиэњёи "Шоњроњи Абрешим":

1. Њукумати Тољикистон бояд гуф-тушунидњоро бо Њукумати Ўзбекистоноид ба барќарорсозии хатсайри роњиоњани Термиз-Ќўрѓонтеппа-Кўлоб бароњ монда, онњоро то њаkли мусбатион идома дињанд. Чунки баъди 27 но-ябри соли гузашта дар натиљаи куш-та шудани аскарони покистони дар гу-заргоњи сарњади бо Афѓонистон азњамлаи тайёраи НАТО, њукумати По-кистон шабакаи таъминоти љанубииартишњои давлатњои ѓарбро тавассу-ти кишвари худ манъ намуд. Дар на-тиља давлатњои аъзои НАТО бароитаъминоти артиши зиёда аз садњазо-раи худ ба шабакаи таъминоти ши-молї, ки тавассути кишварњои ОсиёиМарказї мегузарад, гузаштанд. Агардар ваќти кашонидани борњо аз бан-дари Ќарочї то вилоятњои гуногуниАфѓонистон њарсола зиёда таќрибан100 млн. доллари ИМА сарф мешуд,имрўзњо он солона зиёда аз 1 млрддолл. ро ташкил медињад. Бароињамин Тошканд, ки роњи оњанро азТермиз то фурўдгоњи Мазори Шарифсохта ба истифода додааст, намехо-њад ба ин бозори чанд миллиарди-наи боркашонї њамсояњои он воридшавад. Бо бањонаи Роѓун моро ба инбозори сердаромад (3-4 млрд.) роњнамедињад. Агар мо участкаи Аму-зангро таъмир намуда, роњи оњанробарќарор намоем, њарсола метаво-нем то 100 млн. долл. (танњо 10%)аз боркашонї ба Афѓонистон фои-да барем.

2. Њукумати Тољикистон бояд ама-лисозии лоињаи роњи оњани Ќашѓар-Олой-Рашт-Душанбе- Румї-МазориШариф-Њирот бо њар роњи дипломатїсуръат бахшад. Таљрибаи Амузангбаръало нишон дод, ки бе бунёди роњиоњани алтернативї мо стратегияи ба-ромадан аз бунбасти коммуникатсио-ниро пура ва њаматарафа анљом доданаметавонем.

3. Ба Агентии зиддимонополї оидба 2 ё 3 карата кам намудани нархигузаргоњњои пулакии ширкати ИРС ом-ўхта баромада шавад.

4. Ба Вазорати рушди иќтисод васавдо оид ба бунёди корхонањои муш-тарак оид ба логистика (боркашонї)дар бандарњои љањонї чун Бандар-Аб-бос, Ќарочї, Дубай, Клайпеда, Ново-российск ва ѓайра омўхта шуда, онророњандозї намояд.

5. Дар ДМТ оид ба ташкили марка-зи тањќиќоти "Дипломатияи Шоњроњи Аб-решим" барои тањќиќи сањми бузургиниёгони тољикон дар пешбурдани дип-ломатияи дунёи ќадим омўхта шавад.

Шоњроњи Вањдат - Шоњроњи Абрешим:

Аз Девдара то ГулдараДар 2150 - умин солгарди оѓози Шоњроњи Абрешим

Шоњроњи Вањдат ба анљом мерасад.

сњои сарњадии худро њал намуда, мар-њила ба марњила гузаргоњњои зиёди ти-љоратии худро бо ин кишварњо боз на-муд. Руњи эњёи Шоњроњи Абрешим оми-ли асосии бунёди созмони минтаќавї"Панљгонаи Шанхай" шуд, ки аз с. 2001ба Созмони Њамкории Шанхай табдилёфта, имрўз чун яке аз бонуфузтаринсозмонњои љањонї фаъолияти хуб до-рад. Эрон ду гузаргоњи автомобилиродар минтаќањои Сарахс ва Ашќобод иф-титоњ намуд. Япония дар чорчўбаилоињаи Шоњроњи Абрешими худ ба аз-навсозии фурудгоњњои Ўзбекистон Бу-хоро, Самарќанд, Нукус ва дигарон му-соидат намуд. Иттињоди Аврупо низфаъолияти худро дар ин самт оѓоз на-муда, лоињаи ТРАСЕКА (корридори на-ќлиёти - Аврупо -Каaќоз-Осиё) коркарднамуда, то имрўз амалї намуда исто-дааст. ИМА дур аз ќитъfи мо љойгирбуда, низ бо лоињаи нави худ "ШоњроњиАбрешими нав", ки њадафи асосии онпайвасти гуногуншаклии Афѓонистон ваОсиёи Љанубї ба Осиёи Марказї ме-бошад, ба ин раванди љањонї шомилшуд.

САЊМИ ТОЉИКИСТОН ДАР ЭЊЁИШОЊРОЊИ АБРЕШИМ.

Тољикистони мо - меросхўри асосииШоњроњи Абрешим аз ин равандњоиљањонї дар канор намонд. Солњои 1990-

той наздиктар буд. Ба аѓбаи Кулма ва-зифаи "равзана ба сўи Хитой"-ро вогу-зоштам.

Дуюмин кори ман њамин буд, ки бамасалаи эњёи Шоњроњи Абрешим му-носибати механикї ё формалї накар-дам. Њадафи асосї хатсайри таърихиироњро таѓйир дода, ба пайвасти мин-таќањои гуногуни кишвар (Бадахшон-ро бо Хатлон, онро ба маркази мам-лакат, марказро бо Суѓд) эътибориљиддї додан буд. Ба роњи эњёшаван-да номи нав - Шоњроњи Вањдат гузош-та шуд. Барои он, ки агар дар арсаиберунї (ё байналхалќї) Шоњроњи Аб-решим кишвари моро ба љомеаиљањонї пайваст намояд, дар дохилминтаќањои аз якдигар пароканда шу-даро дар атрофи пойтахти азизамонгирд меоварад. Аѓбањои Ќўйтезек, Дев-дара, Чормаѓзак, Шар-шар, Уштур,Шањристон ва дигарон саъди роњи вањ-дати миллї буданд.

Шоњроњи Вањдат чун механизмиасосии ташаккули худшиносии миллї28 декабри 1993 дар Шўрои диссер-татсионии Донишгоњи Санкт-Петер-бург дар ќатори дигар навоварињоирисолаи номзади илмњои сиёсатши-носї (бори аввал дар Тољикистон) бањимоя пешнињод карда шуд. Баъди 5моњ мас]алаи актуалии бунёди Шоњ-роњи Абрешим дар сифати нав (чун

низ (Хитой, Русия, Италия, Эрон ва ѓ.)маќолањои илмї чоп намудем.

Албатта, баъди Созишномаи ис-тиќрори сулњ ва ризояти миллї марњи-лаи сифатан нави инкишофи Тољикис-тон оѓоз ёфт ва бо сафари аввали худбаъди 27 июли соли 1997 ба Бадах-шон Президенти кишвар Эмомалї Рањ-мон бевосита марњилаи нави инкишо-фи давлат - марњилаи "Роњсозї"-рооѓоз бахшид.

Мо низ барои зудтар гузаштан азназария ба амалия дар раванди вањ-дати миллї соли 1998 фонди миллї"Шоњроњи Абрешим - Шоњроњи Вањдат"ро созмон додем. Баъди як соли фаъ-олияти Фонд мо ба Президенти киш-вар Эмомалї Рањмон бо мактуб муро-љиат намудем, ки бахшида ба РўзиВањдат (2 солагии он), "Корвони I Су-лњу Вањдат дар Шоњроњи Вањдат"-роташкил намоем. Ба хушбахтии мо, роњ-бари давлат натанњо иљозат дод, бал-ки ќисми зиёди харољоти онро ба ўњдаиДастгоњи худ гузошт.

Дар ташкил ва баргузории чор Кор-вон (с.1999, 2000, 2002 ва 2006) мо баягон сарпарасти хориљї мурољиат на-кардем ва маблаѓи ягон созмонро на-гирифтем. Наќшаи ташкил ва баргузо-рии њамаи Корвонњои Сулњу Вањдат дарШоњроњи Вањдат моли сирф ватанїбуда, наќши Президент дар он наќшї

АбдуѓаниМамадазимов,сиёсатшинос

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 9Ќарзњо, албатта, имрўз дар иќтисодиёти Тољикистон муаммоњои зиёди судоварї ва муоммоњои зиёдиташкили менељмент, ташкили роњбарї ва умуман пешвої ва рушди касби роњбарї доранд, кимутаассифона, наметавонад баландбардории њосилнокии мењнати корманди тољикро таъмин намояд.

Њукумати Тољикистон Барномаидавлатии ќарзгирии берунаро бароисолњои 2013 - 2015 тасдиќ кард. Тайиин муддат Тољикистон аз хориљи киш-вар 1 миллиарду 576,14 миллиондоллари ИМА ќарз хоњад гирифт.

Тарњи ќарзњои нави хориљї замо-не ба тасвиб расид, ки Сандуќи бай-нулмилалии пул (СБП ё МВФ) азмизони баланди ќарзи берунии То-љикистон изњори нигаронї кард вагуфт, бо ин њол Тољикистонро мета-вонад бўњрони ќарз тањдид кунад.

Тибќи иттилои Вазорати молияиТољикистон, ќарзи хориљии кишвардар њоли њозир 2, 1 миллиард дол-лар ё 22 дарсад аз маљмўи мањсуло-ти дохилии кишвар (ММВ ё ВВП) - роташкил мекунад.

Аммо коршиносон ба ин омор, киќарзи хориљии Тољикистон 2, 1 мил-лиард доллар аст, шак доранд. Зул-фиќори Исмоилиён, иктисодшиноситољик мегўяд, нишондодњои омор та-нњо омори расмї аст:

Зулфиќори Исмоилиён, иктисод-шиноси тољик дар он назар аст, кинишондодњои омор, ки Тољикистонгўё наздик ба 2,5 миллиард долларќарздор бошад, танњо омори расмїаст.

- Ќарзи дохилии Тољикистон тољое иттилоъ дорам, аз панљоњ дар-сади маљмўи мањсулоти дохилї зиёдшудааст. Он оморе, ки мо медонем,танњо омори расмї аст. Омори ѓай-рирасмї, албатта, зиёдтар аст, зероон нишондодњое, ки њатто имрўз баъ-зе аз иќтисодшиносони тољик мег-ўянд, омори соли гузашта буд.

Рўзи 14-уми ноябр Љонатан Дан,ки як њайати кории Сандуќи байнал-милалии пул дар Тољикистонро роњ-барї мекард, дар як нишасти хабарїдар Душанбе гуфт, бо назардоштињаљми ками содирот ва маблаѓе, киТољикистон њамасола барои рўпўшнамудани ќарзи хориљии худ равонамесозад, хавфи сар задани бўњрониќарзї хеле зиёд аст.

Аммо Вазорати молияи Тољики-стон дар посух ба ин нигаронии СБПгуфт, барои пардохти ќарзи хориљїаз буљаи соли 2012 - 120 миллион вааз буљаи соли 2013 - 670 миллионсомонї људо мешавад.

Тибќи иттилои расмї, Тољикис-тон њоло аз Бонки љањонї - 41,3, Бон-ки осиёии рушд - 76,0, Бонки исло-мии рушд - 289,3, Фонди саудии рушд- 41,7, Фонди ќувайтии рушд - 32,1,Фонди Абу-Дабї - 15,0, Фонди Созмо-ни давлатњои содиркунандаи нафт(ОПЕК) - 47,4, Бонки аврупоии таљ-дид ва рушд - 117,9, Бонки содиротуворидотии Хитой - 830,7, Фаронса -24,6, Олмон - 22,2, Бонки аврупоиисармоягузорї 37,9 млн. долл. ИМАќарздор аст.

Дар њоле, ки аз буљаи давлатииТољикистон дар соли 2013 барои бар-гардонидани бањраи ин ќарзњо 120миллион доллар људо шудааст, Зул-фиќори Исмоилиён мегўяд, ин миќ-дор маблаѓ барои баргардониданиќарз хело ночиз аст.

- Агар њар сол аз буљаи давлат120 миллион сомонї, њудуди 25 мил-лион доллар људо намоянд, пас ху-датон як њисоб кунед, ки Тољикистонбаъди 20 сол не, балки баъд аз 100сол шояд ќарзњоро баргардонад.Соли оянда, ки мегўянд, 670 милли-он сомонї, муодили 130 миллиондоллар људо мешавад, низ мардум-ро хотирљамъ карда наметавонад.

КЇ ЌАРЗРО БАРМЕГАРДОНАД?Тољикистони 20 соли ахир аз ќар-

зњои хориљї фаровон истифода ме-кунад. Он чї љомеаи Тољикистонронигарон мекунад, ин аст, ки агар њуку-мат 1,5 миллиарди дигар ќарз гирад,метавонад онро баргардонад вамасъулияти бозгардонии ќарзњоиТољикистон ба дўши кї хоњад буд?Њукумати имрўза ё набераву абера-гони сокинони имрўз?

Љамолиддин Нуралиев, муовиниаввали вазири молияи Тољикистон,ки барномаи давлатии ќарзгирї ба-рои се соли ояндаро дар парлумонтавзењ кард, ба хабарнигорон гуфт,ки њаљми ќарзњои хориљии кишварронаметавон нигаронкунанда арзёбїкард ва ин маблаѓњо аз хориља бокафолати давлат ва бо бањрањоикамтар гирифта хоњанд шуд.

Табаралї Ѓаниев, доктори ил-мњои иќтисод, њам мегўяд, њар гунабарномае, ки аз љониби давлат тас-диќ мегардад, маќсаднок аст ва на-фароне, ки ин барномаро тасдиќ кар-даанд, бовар доранд, ки ин ќарз су-довар аст ва баргардонида мешавад:

- Мувофиќи талаботи идоракуниидавлатї ва роњбарии соњањо, њаршахси масъул дар ин ё он вазифапеш аз њама андешаронии чуќур бояддошта бошад, зеро масъулият дардўши онњост. Ќарзњо, албатта, имрўздар иќтисодиёти Тољикистон муам-моњои зиёди судоварї ва муоммоњоизиёди ташкили менељмент, ташкилироњбарї ва умуман пешвої ва руш-ди касби роњбарї доранд, ки мутаас-сифона, наметавонад баландбардо-рии њосилнокии мењнати кормандитољикро таъмин намояд.

ЌАРЗ БАРОИ КЇ ВА ЧЇ?Вазорати молия мегўяд, Барно-

маи ќарзгирии беруна барои руш-ди соњањои кишоварзї - 106,6, тан-дурустї - 36,7, маориф - 43,4, энер-гетика - 403,3, наќлиёт ва комму-никатсия - 861,56, хољагии манзи-лию коммуналї - 79,6 ва дигарсоњањои иќтисодиёти кишвар 45,0млн. доллари ИМА љалб меша-ванд. Татбиќи 35 лоињањои амал-кунанда барои бењтар намуданисоњањои инфрасохторї (кишо-варзї, наќлиёт, энергетика, хоља-гии манзилию коммуналї) нигаро-нида шудаанд, ки дар назар аст,дар оянда имконияти баргардони-дани ќарзњо аз њисоби даромадњоиин соњањо амалї гардад.

Коршинсон мегўянд, барои инсоњањо 20 соли ахир чандин милли-он харљ шуда, аммо бењбудеро баљуз роњњо дар соњае мушоњида на-метавон кард. Аз миллионњо дол-лар барои энергетика њамоно хо-нањо сарду ториканд, тандурустї вамаориф њанўз њам аз фасод мечар-ханд ва дастовардњо ночизу соњањоаз замона ќафо мондаанд.

Табаралаї Ѓаниев мегўяд, аздонишу њунари роњбарон вобастааст, ки аз ин ќарзњо чї ќадар судбардошта мешавад:

- Сабаби гирифтани ќарзи бе-руна мушкилоти кадрї низ њаст.Агар аз рўи њолдонии роњбаронитољик бањо дињем ва ќудрату таво-ноии роњбарони моро ба 10 хол ба-робар созем, пас роњбарони корхо-нањои мо аз 5 хол зиёд намегиранд.Имконоти рушди иќтисодии љањонваќте ки 10 хола асту роњбарони мотанњо 5 хол мегиранд, маљбур њас-тем, ки дар ин соња аз кўмаки беру-на талаб кунем, ба ќарзу ќарзгирїмурољиат намоем. Мутаассифона,иќтисодиёти моро, њамчун иќтисо-диёти солим бањо додан мумкиннест, чун сахт фасодзада аст.

Њољимуњаммад Умаров, докто-ри улуми иќтисод, мегўяд, меъёриќарзгирї барои њама кишварњо якхел нест ва њар яке бояд риск ватавони ќарзбаргардонии худро му-айян кунад:

- Пажўњишгоњи иќтисодии Ака-демияи илмњои Русия барои киш-варњое, ба монанди Тољикистон, инмеъёрро 25 дарсади њаљми ММДмуайян кардааст. Содда кардагўем, агар тавони баргардонидан-ро дорї, ќарз гир! Њамин гуна тавондар Тољикистон њоло нест.

Иддае дигар аз коршиносон, боишора ба он ки дар доираи барно-маи ќарзгирии давлат барои солњои2013 ва 2015 њиссаи бештар њамо-но аз Бонки содироту воридоти Чинаст ва 830 миллион доллар аз онгирифта мешавад, ин нуктаро мах-

сус зикр мекунанд, ки њамсояишарќї дар натиља ба ягона кишва-ри ќарздињанда табдил меёбад.Воќеан, Чин сармоягузори шоњроњиДушанбе - Чаноќ аст ва соли сав-вум аст, ки мардум шоњиди љамъо-варии пул тариќи плазањои ширка-ти IRS дар ин роњ њастанд. Овозањаст, ки ин ширкат пулњои љамъкар-даашро ба Љазирањои ВирљинияиБритания мегузаронад. Њељ кас на-медонад, ки оё аз ин пул барои пар-дохти ќарзи Чин маблаѓ гузарони-да мешавад, ё не? Оё ин ќарзро кїхоњад пардохт?

Тањлилгарон аз ин хотир сиё-сати ќарзии давлати Тољикистон-ро ношаффоф мехонанд ва нига-рониашон аз ин аст, имрўз масъу-лони давлат афзоиши ќарзи бе-рунї ва паёмадњои онро нодидамегиранд ва бо ин њол барои на-сли оянда мушкили љиддиеро бабор меоранд, зеро пас аз 20-30соле, ки мўњлати пардохти ќарзњоиберунї аст, он замон ин масъулондар сари мансаб нахоњанд буд вамасъулияти бозпас гардонданимаблаѓњо ба насли оянда вогузорхоњад шуд.

Вазъ як латифаро ба хотир ме-орад.

"Афандї ба назди бой омадагуфт:

- Агар хоњї, ба харат бо забо-ни одамї гап заданро меомўзам.

- Дар чанд ваќт?.- Дар бист сол.- Чї мехоњї ба ивазаш?- 1000 тангаи тилло.- Агар натавони чї?- Маро ќатл намоед.- Майлаш, ман розї. Дињед ба

вай 1000 танга. Мардумон инро дида, ба

Афандї гуфтанд:- Ту девонаї, охир, мекушанд

туро.- Ман не, шумо девонаед. Дар

ин бист сол ё ман мемурам, ё бой-бобо ва ё хар.

АЗ КУЉО?Дар њоле ки бањси ќарзи берунї

дар Тољикистон ба вуљуд омад, якширкати байнулмилалии консал-тингї бо номи Wealth-X дар Синга-пур эълон дошт, ки дар Тољикистонтеъдоди онњое, ки аз 30 миллион дол-лар бештар доранд, 40 нафар њас-танд ва маблаѓи умумии сармояионњо 6 миллиард долларро ташкилмекунад. Ќариб се буљети Тољикис-тон ва ду баробари маблаѓест, кисолона ба Тољикистон муњољиринмефиристанд.

Коршиносон мегўянд, дар њоле киТољикистон як кишвари ќашшоќ аст,мављудияти 40 нафар, он њам афро-де, ки расман ва ќонунї тариќи бон-књои хориљї кор мекунанд, пули худ-ро гардиш медињанд, хеле суолњороба вуљуд меорад. Ќабл аз њама инсуол, ки ин миллионњо аз куљоянд,ваќте дар Тољикистон истењсолотнест, агар њаст он њам дар корхонањоибузурги давлатї ва пахта?

Њољимуњаммад Умаров мегўяд,иќтисоди Тољикистон асосан "соягї"аст ва њељ як аз миллионери тољикбо роњи ќонунї сарват андўхта наме-тавонад. Вай афзуд, аксари ин мил-лионерон, бидуни шак, мансабдоронњастанд:

- Бо роњњои дуздї пул меёбанд,пеш аз њама дуздии хазинаи давлат,ќарзњои бузурги хориљї. Аз ќочоќимаводи мухаддир ва ёрии башардў-стона пул кор мекунанд. Панљ сол бамардуми пахтакор пул надоданд,аммо бархе аз ин њисоб миллионњодоллар ёфтанд. Њељ яке аз њисобиистењсолот миллион кор накардааст.Биржањо њастанд, ки барои кисаиафроди алоњида кор мекунанд. Ху-лоса, аз рўи принсипи "зану гиру хўр".Дигар њељ.

Суоли охирин њам бељавоб ме-монад, ки оё аз 1,5 миллиарди ќарзиба номи мардуми Тољикистон бозкињо миллионер мешаванд?

Афандї, ќарз ва 40миллионери тољик

Аз ќарзњои хориљї дар Тољикистон кињо миллионер мешаванд?

Шањло АБДУЛЛОЕВА,Фаромарзи ФОЗИЛ

№37 (313), 5-уми декабри соли 201210

Албатта, ин ќатъи равобити дип-ломатї нест, вале як эътирози ош-коро ба ќасди давлати яњудї бароибунёди 3 њазор воњиди маскунї дарсоњили Ѓарбии рўди Урдун ва Бай-тулмуќаддас аст.

Рўзи душанбе Фаронса, Шветсиява Британияи Кабир сафирони Ис-роил дар кишварашонро ба вазора-ти корњои хориљї даъват карданд варасман нигаронии амиќи худро бапазириши тарњи нави шањраксозїдар Ќудси шариф ва азсаргирии бло-ки харобиовари Е1 расониданд.Олмон њам, ки яке аз муттањидониаслии давлати яњудї дар Аврупо башумор меравад, дар остонаи сафа-ри Бинёмин Натанёњу ба ин кишвартавсия додааст, ки аз густаришишањраксозї љилавгирї кунад. Сарва-ри парламони ин кишвар ШтефанЗайберг хостори таваќќуф дар шањ-

Муште, ки ба сари давлати яњудї мекўбандШАРЊИ ХАБАРИ №1

раксозињои Исроил шуд. Маскав дарбаёнияе гуфт, ки иќдомоти Исроил-ро бо нигаронї дунбол мекунад.Вазири корњои хориљии ШветсияКарл Билд бошад, дар блоги худ Ис-роилро шадидан зери тозиёнаи тан-ќид гирифт ва навишт, ки "наќшаиИсроил ин ќасоси ошкор ба ќарориСММ аст".

Њамагї як рўз баъд аз соњиби ма-ќоми кишвари нозир дар СММ шуда-ни Фаластин, ки ин худ як шинохтирасмии он ба њайси давлати муста-ќил аст, Исроил фавран эълон кар-да, ки ба муќобили љараён њаракат хо-њад кард ва иќдоми нахустини он агар

боздоштани кўмакњои молиявї баФаластини худгардон бошад, иќдомидигар ва нигаронкунандаи он идомаишањраксозињо барои яњудиён дар сар-заминњоест, ки на дирўз ва на имрўзќаламрави Исроил набуданд ва не-станд. Бинямин Натанёњу-сарвазиридавлати яњудї сарењан эълон кард,ки давлаташ аслан ќарори шинохтирасмии Фаластинро ќабул надорад,зеро СММ дар асл намедонад ин љочї мегузарад. Ва эълон њам кард, киакнун алораѓми иќдомоти байналми-лалї дар манотиќе бунгоњњои исти-ќоматї бунёд хоњад кард, ки ќабланберун ах ихтиёроти он буд ва ќасд њам

надошт дар он шањракњои яњудини-шин бисозад.

Дабири кулли СММ Пан Ги Муншояд аввалин бор буд, ки бо лањнишадид аз иќдомоти исроил интиќодкард. Ў изњор дошт, ки Исроил мехо-њад Байтулмуќаддаси шарќиро аз со-њили ѓарбии рўди Урдун људо кунад.

"Шањраксозї аз нигоњи њуќуќибайналмилалї ѓайриќонунист ваагар ин тарњи 3 њазор воњиди мас-кунї дар Байтулмуќаддас, Самарава Иудей амалї гардад, ба роњињалли дипломатии мушкил миёни дукишвар хати батлон хоњад кашид", -гуфт Пан Ги Мун ва илова кард: "Ба

Фирўз МУЊАММАД

Ба дунболи изњороти Дабири кулли СММ Пан Ги Мун рўзи душанбе хабар дода шуд, ки Фаронса ва Британияи Кабир эълон карданд, омодаандсафарони худро аз Исроил бозхонанд. Ин аввалин бор дар таърихи ду кишвар аст, ки ба нишони эътироз аз сиёсатњои ишѓолгаронаи давлати яњудїљуръат мекунанд, то сарварони намояндагињои дипломатии худро фаро хонанд. Њарчанд рўзе баъд сухангўи нахуствазири Британия ин хабарро то њаддетакзиб кард, вале худи пањн гардидани он дар олами сиёсати байналмилалї чизи тоза ба назар мерасид. Ин хабар аввал аз љониби њама хабаргузорињоимаъруфи љањонї, аз љумла Рейтер, ИТАР-ТАСС, Франс-Пресс, Форс интишор ёфт.

Бо назардошти њамон таљриба Крокер мегўяд ин ду киш-вар бањси Сурияро низ бо њам мустаќиман анљом дињанд,

чун Эрон як кишвари калидї дар ин бўњрон аст.

Насрулло НИЁЗЇ

Аз аввали њафтаи гузаштагўмагўњо атрофи барномањои њас-таии Эрон боло гирифтанд ва баназар мерасад ин мушкил ба мар-њилаи нави њассоси худ мерасад.Эрон тањдид кард, ки њар амалинизомї алайњи ин кишвар тањди-де ба хуруљи Тењрон ба муоњадаипањн насохтани силоњи атомї хо-њад дошт.

Ин гуфтугўњо дар пасманзараихабарњои баргузории конфронсибайналмилалї оид ба бунёди мин-таќаи озод аз силоњи атомї дарХовари Миёна доир шуд, ки њамо-но санаи шуруи он мушаххас нества њатто маълум њам нашудааст,ки он умуман доир хоњад шуд ё на.

Аммо имрўз дар остонаи бар-гузории њамин конфронси байнал-милалї Эрон эълон кард, ки агарМАГАТЭ тањќиќњои муљаддадихудро ќатъ накунад, узвияти худ-ро дар ањдномаи густариши си-лоњи атомї ќатъ хоњад намуд. Тањ-лилгари Reuters дар њошияи ин ха-бар навишт, ки тањдиди хориљ гар-дидани Эрон аз муоњадаи ДНЯОметавонад мушкиле дар баргузо-рии ин конфронс эљод намояд.

Њамзамон бо ин, рўзи љумъаЭрон аз Созмони байналмилалииэнержии њастаї таќозо кард, китањќиќу тафтиши барномањои ато-мии ин кишварро ќатъ кунад. Ти-бќи иттилои Франс-пресс, изњоротдар ин замина иборат аз 50 бахшироа гардид, ки ба гумони љонибиЭрон тахминњо дар мавриди сох-тани силоњи ќатли ом аз љонибиТењронро рад мекунанд.

Вале њоло ба назар мерасаддар Вашингтон њам љињати вори-ди муколамаи мустаќим шудан боЭрон омодагии љиддї меравад.Ахиран дар ин бора расман Њил-ларї Клинтон, вазири умури хо-риљаи ин кишвар иттилоъ дод. Инаввалин бор аст, ки дар сатњи ва-зири хориља масъалаи гуфтушуни-ди мустаќим бо Эрон матрањ ме-шавад.

"Мо бо шарикони худ аз гурўњи"5+1" (аъзоёни доимии Шўрои ам-нияти СММ - Русия, ИМА, Брита-нияи Кабир, Чин, Фаронса ва Ол-мон дар назар аст) пайваста дарин бора кор мебарем, машваратмекунем ва омода њастем, ки якгуфтугў ва муколамаи дуљонибароњандозї шавад, агар албатта,љониби Эрон њам ба ин моил бо-шад. Масъалањое њастанд, ки мометавонем баррасї кунем. Валемо ба иртиботи мутаќобила умеддорем". -гуфт Њилларї Клинтон.

Шояд иштибоњ набошад агаргўем, ки аз соли 1978, ки Инќило-би Исломї дар Эрон пирўз шуд,зиддият миёни Вашингтон ва Тењ-рон оѓоз шудаву роњи њалли худрото ба ин дам пайдо накардааст.

Бо Эрон чї бояд кард?

сохтани силоњи атомї даст меё-бад.

Љонибдорони муколамаи сиё-сиву дипломатї бо Эрон бар ин на-заранд, ки аслан барномањои њас-таии Эрон ва њатто соњиби яроќиатомї шудани ин кишвар зиддиманфиатњои миллии ИМА нест. Азљумла тањлилгари шинохта ЉорљФридман навиштааст: "Тањдидиасосии эронї атомї нест. Вай ме-тавонад соњиби силоњи њастаїшавад ва њатто агар соњиби ин гунааслиња низ нашавад, чун тањдидбоќї мемонад. Дар пасманзараирўйдодњои охири Сурия њатто агарЭрон фардо аз барномањои њас-таии худ даст кашад, вазъ аз инњам мураккабтар мешавад". Инкоршинос дар идома менависад,ки Арабистони Саудї, ИМА, Тур-кия ва Исроил аз меъёрњои дуго-на кор мегиранд: аз сўе ба Эронфишорњоро ташдид мебахшанд вабо ин васила мехоњанд љанбањоизаифи онро кашф кунанд ва аз сўидигар, мекўшанд низоми Асадродар Сурия ба шикаст рў ба рў со-занд, то аз нуфузи Эрон дар мин-таќа бикоњанд".

Фридман њатто ба душманиифорсњо бо яњудиён бовар надорадва мегўяд ин як њолати гузарандааст. Чун дар гузашта Эрони шоњан-шоњї бо Исроил иртиботњои хеленаздик дошт ва форсњо инро хи-лофи манфиатњои миллї худ на-медиданд. Аммо имрўз Исроилдар ин маврид хеле зиёдаравї ме-кунад ва душманталошињои он аф-зунтар аз пеш аст. Ва дар хуло-саи худ Фридман се роњи иртиботбо Эронро пешкаш менамояд. Якеон ки ИМА бояд хоставу нохостатањаввулот дар бозингарони мин-таќаиро бипазирад ва кўшиш ку-над, ки дар вазъи нав худро муто-биќ созад. Дуюм, канор омадан боЭрон ва њатто ин њам аз бисёрљињат аз Тењрон вобаста аст, ки чїгуна иртибот бо Вашингтон дош-тан мехоњад. Аммо ин роњест, киИМА бештар зарар мебинад. Вароњи сеюм ин љанг аст. Аммо инљанг то кадом њад ба манфиат хо-њад буд, ваќт нишон медињад.

Њамчуноне дида мешавад, ра-сидан ба ин натиља, ки бо Эронакнун бояд вориди муколамаи рўба рў шуд, ѓояи аз хеле замонњоилќошуда аз љониби тањлилгаронусиёсатмадорони худи Амрикост вадигарон њам агар ба ин нукта таъ-кид кардаанд, аммо дар таќвиятитањлилњои онњо њарф задаанд. Пасметавон гуфт, ки эъломияи Њилла-ри Клинтон аллакай як шохаињамон сиёсати аз ќабл машварат-шуда дар ин маврид аст, ки боЭрон чї бояд кард?

Райан Крокер муддати 30 сол сар-варии намояндагињои дипломатииИМА дар кишварњои исломиро баўњда дошт ва сафир дар Покистон,Кувейт, Сурия, Покистон ва Ироќбуд. Солњои 2007-2009 мањз боширкати ў гуфтугўњои мустаќимиИМА ва Эрон доир ба Ироќ баргу-зор шуд, ки баъдан он муфид васозанда арзёбї мешуд. Бо назар-дошти њамон таљриба Крокер мег-ўяд ин ду кишвар бањси Суриярониз бо њам мустаќиман анљом ди-њанд, чун Эрон як кишвари калидїдар ин бўњрон аст.

Аммо баъди ин масъалаи гуф-тушунидњои мустаќим оид ба бар-номањои њастаии Эрон пеш омад.Коршиносон мегўянд, агар дарИроќ ин муколамањо судманд бу-

ков мулоќоти дипломатии дуљони-ба сабабгори хунсо шудани њам-лаи Исроил ба Эрон медонад. Инсоњибмаќоми давлати Русия, киузви њайати музокароти 5+1 аст, азљумла гуфт: "Мо њељ бањсе дар инмаврид надорем, вале Русияумедвор аст, ки аз мўњтавои музо-карот огоњ бошад". Ба гуфтаи Ряб-ков дар њоли њозир талошњои ѓай-рирасмї миёни Эрон ва ИМА бар-ќарор аст, "аммо музокароти мус-таќим њам мумкин ва эљоди фазоисолими гуфтушунид барои момушкил эљод намекунад", мегўядў. Муовини вазири корњои хориљииРусия њамчунин гуфт, ки агар Ам-рико ва Эрон мустаќиман воридигуфтугў шаванд, музокароти бай-налмилалї низ ба роњи худ идома

тиљаи мусбате барои лаѓви барно-мањои њастаии ин кишвар нахоњаддошт. Зеро Эрон метавонад мав-зеъро таѓйир дињад ва ё фурсатебаъди амалиёт ба ѓанисозии урандубора оѓоз намояд. Гузашта аз иниттињоди зиддиэроние, ки ИМАдар назар дорад, метавонад бинобар сабаби зиддиятњои дохилїчандон устувор њам набошад.

Ин коршинос пешнињод ме-кард, ки агар масъалаи буданиИсроил дар арсаи байналмилалїдар миён бошад, пас ба "Њамос"ва "Њизбуллоњ" бояд њамла кард,ки ин камари Эронро мешиканад.Аммо њамла ба худи ин кишварбоиси иттињоди неруњои дохилїмешавад ва табиист дар ин гунањолатњо давлати Эрон ба зудї ба

Ин суолест, ки шояд дар кўтоњмуддат посухи дигаргуна пайдо кунад.Чун дар долонњои Кохи Сафед аллакай мавзўъи гуфтушунидњои мустаќим

бо Тењрон дар њоли матрањ шудан аст.

Миёни ин ду кишвар њељ иртибо-ти мустаќими дипломатї вуљуд на-дорад.

АЗ РАЙАН КРОКЕР ТОСЕРГЕЙ РЯБКОВ

Вале чун дигар рўйдодњо ра-сидан ба имрўз њам таърихеропушти сар гузоштааст. Чанде пешсобиќадори дипломатияи ИМАРайан Крокер дар сўњбат бо "Ал-монитор" гуфта буд, ки дар ќада-ми аввал Эрон ва ИМА бояд саримасъалаи бўњрон дар Сурия багуфтугўи дуљониба биншинанд.

данд, пас чаро бањси барномањоињастаї барои ду љониб беманфи-ат бошанд? Ва таќрибан моње пешРусия низ ѓояи гуфтушуниди мус-таќими Амрико бо Эрон ташвиќкард. Њамчуноне ќаблан њам"Нигоњ" навишта буд, аввали моњиноябр "Файнэншл таймс" сўњбате-ро бо муовини вазири корњои хо-риљии Русия Сергей Рябков инти-шор дод, ки мегуфт барои њаллимасоили вобаста ба барномањоињастаии Эрон Вашингтон ва Тењ-рон бояд мустаќиман сари мизимузокарот нишинанд. Сергей Ряб-

хоњад ёфт ва ин ду метавонандњамдигарро пурра намоянд. Вай азмузокароти Истамбул розист вамегўяд, ки натиљањои он бесобиќабуд ва бояд кўшид, ки он аз дастбиравад".

МУХОЛИФАТИТАЊЛИЛГАРОНИ АМРИКОЇ

Љеймс Доббинс, собиќ ёвариКотиби давлатии ИМА ва директо-ри Маркази бехатарии байналми-лалї ва сиёсати мудофиаи корпо-ратсияи RAND бар ин назар аст, киамалиёти низомї алайњи Эрон на-

РАКЕТАЊОИ ЭРОНЇ

фоидаи сулњ аст, агар ин тарњ мута-ваќќиф шавад".

Њамчуноне дида мешавад, якИсроил дар сели интиќодоти авру-поињо ќарор гирифтааст ва иќдомо-ти султахоњонаи давлати яњудї инбор аз љониби кишварњое њам, кимуттањидону љонибдорони он мебо-шанд, мањкум мешавад. Шояд ин борсанге, ки ба сари он мезананд, кор-соз ояд ва билохира фаластинињоњам баъди њудудан 70 соли мањру-мият аз озодињои демокративу сар-гардонињои беватанї соњибватаншаванд?

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 11Њатто њодисањое ба ќайд гирифта шудаанд, ки табибонро бо 10сомониву 20 сомонї њам алайњашон парванда кушода буданд.Муаллимеро медонам, ки бо 50 доллар пушти панљара фиристода шуд.

марази табобатнашаванда тамомисоњањои кишварро фаро гирифта-аст, њатто хонандаи мактаб медо-над, ки коррупсия чист? Низоми ку-нунии мо ба он оварда расонид, киаз тифли боѓча то хонандаи мактабаллакай бо коррупся рў ба рў шуда,њатто сабаќи нахустини коррупся-виро бо додани ришва ба муаллимоѓоз мекунад. Дар рафти сўњбатваќте сухан дар бораи гирифтанипора мерафт, роњбарии яке аз по-ликлиникањои кишвар, ки аз овар-дани номаш худдорї кард, изњордошт, ки поликлиникаи онњо дартамоми ноњия зиёда аз 900 коргардорад. Ба ќавли ў, "агар яке аз са-бабњои асосии ба фасод даст за-дани табибон маоши паст бошад,сабаби дувум он аст, ки сисемаиимрўза онњоро ба ин иќдом маљбурмекунад. Нахуст њар як нафаре, кики бо сабабњои гуногун барои таф-тиш меояд, бо гирифтани маб-лаѓњои зиёд бармегардад ва инњама маблаѓ аз табибон љамъоварїмешавад. Танњо як поликлиникаиморо њукумати ноњия маљбуран боарзиши 32 000 сомонї ба газетањоидавлатї обуна намуд. Мо таъмирикабинету њатто деворњои биноњоробо роњи љмъоварии маблаѓ ба ит-мом мерасонем. Агар ин њама маб-лаѓро мо аз маош дињем, бояд уму-ман кор накунем. Ин аст, ки табибњам кўшим мекунад, ки аќаллан пу-лњои бо бањонаи гуногун љамъова-ришавандаро љуброн намояд".

Ба ќавли Додситони кулли То-љикистон, дар кишвар аз аввали сол1.4 њазор љинояти коррупсионї баќайд гирифта шудааст, ки барои чу-нин як љумњурии кўчак хеле зиёдаст. Коршиногсн ба он андешаанд,ки њатто вазирону мансабдоронибаландпояи њукуматї пора меги-ранд, вале бинобар он ки онњо бавоситаи шахсони боварибахшимаблаѓњои зарур ба даст меоранд,аз чашми агентї дур мемонанд.Агар чунин намебуд магар вазиритољик метавонист бо маоши пастихуд ба рўйхати миллионерњо воридгардад. Шояд дар Тољикистон низагар даромади њар мансабдоридавлатї зери назорат гирифта ме-шуд он гоњ воќеан коррупсия аќаландар вазорату кумитањо камтар ме-гардид. Вале мутаассифона да-ромади асосии мансабдорони дав-латї аз чашми ањолї пинњон аст вамиёни онњову ањолї фосилањо ни-њоят зиёданд.

Созмони Милали Муттањид дарКонвенсия таъйид кардааст, ки кор-рупсия ба пешрафти иќтисодиётхалал расонида, амалисозии де-мократикунонии љомеаро барњаммедињад ва дар назди ќонун баро-бар будани њамаро зери суолќарор медињад. Дар баробари ин,коррупсия боварии љомеаро бањукуматдорон аз байн мебарад вабилохира боиси ба миён омадануравнаќ ёфтани гурўњњои љиноятпе-ша, терроризм ва дигар омилњои бабехатарии инсон тањдидкунандамегардад".

Пас, чї бояд кард, то халќ бамансабдорон, ба њукумат ва ба ма-ќомоти њуќуќ бовар карда дар му-бориза алайњи коррупсия бо њаммуттањид бошанд? Ба фикри манбарои ин бояд пеш аз њама Хуку-мати кишвар мансабдорони бафасод дастдоштаро аз мансаб дурнамояд ва маќомоти њифзи њуќуќсафњои худро аз порахўрон тозакунанд. Он гоњ воќеан имкониятибарњам додани коррупсия имконпа-зир мегарад. Дар акси њол, "Ту на-пурс, љони бобо. Ту напурсу маннагўям."

Њар сол 9 декабр дар тамомиљањон чун Рўзи байналмилалии му-бориза бо коррупсия таљлил ме-шавад. Асос барои таљлили ин љашнњанўз Конференсияи байналмилла-лии зидди коррупсия буд, ки соли2001 бори нахуст дар Мексика бар-гузор гардид ва дар он КонвенсияиСозмони Милали Муттањид зиддикоррупсия ќабул карда шуд. Худињамон сол ба Конвенсияи мазкур100 давлати дунё имзо гузоштанд.Созмони Милали Муттањид баъд азду соли он 9 декабри соли 2003, рўзи9 декабрро - рўзи байналмилалиимубориза бо коррупсия эълон кардва аллакай 9 декабри соли 2004 чо-рабинии мазкур дар сатњи байнал-милалї љашн гирифта шуд. Азњамон сол инљониб ќариб тамомидавлатњои дунё дар ин рўз ин чора-биниро расман ќайд мекунанд вабарои дар байни мардум ба вуљудовардани фазои оштинопазири зид-дикоррупсионї чорабинињои мухта-лифи хусусияти фањмондадињивуташвиќотї доштаро рањандозї ме-кунанд.

То ба имрўз 140 давлати дунёба Конвенсияи мазкур имзо гузош-таву 80 давлати дунё онро расмандар коргузорињои худ мавриди бањ-рабардорї ќарор додаанд. Тољики-стон низ аз соли 2006 ба ин Конвен-сия имзо гузошта, онро расманќисми таркибии низоми њуќуќии худэътироф кардааст. Баъд аз имзогузаштан ба Конвенсияи мазкурЊукумати Тољикистон њатто як зум-ра ќонунњои дахлдор ќабул намуда,баъзе ќонунњои њукуќии худро бамеъёрњои он мувофиќ намуд.

Аммо њоло саволи матрањ инаст, ки ваќте тамоми соњањои њаётимо, аксари вазоратхонањову куми-тањо ва њатто мансабдорони дав-латї аз љумла суду прокуратура бафасод ѓута задаанд, оё бо ќабулиќонунњои манфиатнок дар кишварва пуштибонї намудан аз Конвен-сияи Созмони Милали Муттањидалайњи коррупсия имконияти пеш-гирї ва барњам додани коррупсиявуљуд дорад?

НИЗОМИ ФАСОДЇБаъзе коршиносон бар он анде-

шаанд, ки низоми њокимияти имрў-за худ чунин шароитеро ба вуљудовардааст, ки тамоми сохторњоиљамъиятї на танњо боѓчаву макта-бњо ва соњаи тандурустї, балки ма-ќомоти алайњи коррупсия муборизабаранда низ худ ба фасод ѓўта за-даанд. Њанўз як сол пеш директориМаркази тадќиќоти стратегии наздипрезиденти Тољикистон Сўњроб Ша-рипов (айни замон намояндаи пар-лумон) оид ба мушкилоти коррупсиянатиљаи пурсишеро ба ВАО шарњдода изњор дошта буд, ки "муттаас-сифона афкори љамъиятї нишонмедињад, ки дар Тољикистон мубо-риза бурдан дар муќобили корруп-сия номумкин аст, зеро коррупсиябарои Тољикистон ба як падидаи

муќаррарї табдил ёфтааст". Аз рўихулосаи ў, "Агар дар соли 2005 миќ-дори миёнаи гирифтани пора 620сомонї њисоб шуда бошад, то соли2011 маблаѓи пора ба њисоби миё-на ба 1800 сомонї ($380) баробаршуд". Яъне коррупсия дар Тољикис-тон рў ба рушд аст, на таназзул.Маблаѓе, ки аз њисоби фасод бадаст меояд, ба ќавли Шарипов "ба-робар аст ба маблаѓи яксолаи буљаиТољикистон". Оё ин дањшат нест?

Афкори умум нишон медињад,ки мардум ба он аќидаанд, ки њуку-мат метавонад дар муќобили кор-рупсия дар корхонањои истењсолї,мактабњо, табобатхонањо, поликли-никањо ва ѓайра мубориза барад.Аммо мушкилї дар он аст, ки кор-рупсия аз њама бештар дар худимаќомоти њуќуќ љой дорад, ин аст,ки пешгирї кардани коррупсия вамубориза алайњи он номумкин аст.

Сатњи фасодзадагии вазоратњочї гуна бояд муайян карда шавад?

Њодисаи солњои охир ва боз-доштњои пурсарусадои кормандонимаќомоти хуќуќ, аз љумла, суду про-куратура бо маблаѓњои нињоят калоннишон медињанд, ки маќомоте, кибояд алайњи коррупсия муборизаиоштинопазир барад, худ дар сафифасодзадатаринњо ќарор доранд.Масалан, охири моњи майи соли2012 Агентии назорати молиявї вамубориза бар зидди фасод Шермат

Нуров, собиќ муовини додситониинаќлиёти кишварро бо иттињомиришвахорї бо маблаѓи 100 њазордоллар боздошт карда буд.

Баъдан судяи Суди Олї НурНуров низ бо иттињоми гирифтаниришва ва ќаллобї бозпурсї шуда,бо пешнињоди Эмомалї Рањмонњатто аз вазифаи додраси ДодгоњиОлии кишвар бозхонда шуд. Ба ит-тилои Агентии назорати молиявї вамубориза бар зидди фасод Нур Ну-ров тибќи моддаи 4 банди 247 Ко-декси љиноии Тољикистон "дар ќал-лобї дар њаљми калон" муттањаммешавад. Њолдонњо маблаѓи гириф-таи ўро 150 њазор доллар ишорамекунанд.

Боздошти Рустам Олимов, собиќайбдоркунандаи давлатї, муфатти-ши Додситонии кул бошад, тамомиТољикистонро ба ларза овард. Муво-фиќи маълумоти Агентии назоратимолиявї ва мубориза бар зиддифасод Олимов дар гирифтани пораба миќдори $350 њазор доллар айб-дор карда мешавад.

Худ ќазоват кунед ваќте танњосе нафар боздошташуда аз СудиОливу Прокуратураи генералї, кињар се дар кори як парвандаи маъ-руф бо "парвандаи исфарагињо" бомаблаѓип 550 њазор доллар мутта-њам мешаванд, оё тамоми парван-дањои кушодашудаи Ољонсии зид-дикоррупсияро дар ин маќомот

љамъ намоем, ин маблаѓ чї ќадар-ро ташкил медода бошад? Боварїаст, ки он ба миллионњо доллармерасад.

КЇ АЗ ЊАМА ФАСОДЗАДАТАРАСТ?

Барои муайян намудани сатњифасодзадагии ин ё он маќомот нааз рўи парвандањои кушодашуда,балки аз рўи маблаѓњои тасарруф-намудаи онњо бањо дињем. Агар чу-нин бањодињї вобаста ба маблаѓсурат гирад, яќинан гуфта метаво-нем, ки вобаста ба маблаѓ прокура-тураи генералї дар љои аввал, СудиОлї дар љои дуввум ва баъд дига-рњо ќарор хоњад гирифт. Зеро бароион ки мо соњаи маориф ва ё танду-рустиро дар бахши фасод ба проку-ратура ва ё Суд баробар кунем,бояд аќалан 550 њазор парвандаалайњи онњо кушоем. Масалан, агардар 100 парвандаи кушодашудаалайњи намояндагони соњањои тан-дурустї ва маориф 100 000 доллармаблаѓ нишон дода шуда бошад,танњо як нафар намояндаи додси-тонї бо 350 њазор доллар боздоштшудааст, ки ин баробар ба 350 му-аллим ва ё духтур аст. Зеро муал-лимону табибон асосан бо маблаѓ-хои хурд боздошт мешаванд, кињадди нињоии онњо на зиёда аз 1000доллар аст. Њатто њодисањое баќайд гирифта шудаанд, ки табибон-ро бо 10 сомониву 20 сомонї њамалайњашон парванда кушода бу-данд. Муаллимеро медонам, ки бо50 доллар пушти панљара фиристо-да шуд.

Баъди ин ќадар боздоштњои пур-сарусадои њомиёни њуќуќ оё ба фаъ-олияти онњо бовар мемонад? Кїбовар мекунад, ки мањз намоянда-гони њифзи њуќуќ, ки худ ба фасодѓута задаанд, фасодро аз байн ме-баранд? Ба ин рўйхат мо метаво-нем дањхо вазорарату кумитањорониз ворид намоем.

ЧАРО МАРДУМ БА ФАСОДРЎ МЕОРАНД?

Шояд 20 сол пеш на њар як шањ-рванд медонист, ки коррусия чист.Дар айни замон, ки анќариб он чун

Кишвари фасодзадаЧаро фасод дар Тољикистонрў ба рушд аст, на таназзул?

www.tojnews.org

www.tojnews.orgАкрами ХОЛИЌ

- Уштури сафеда дидам.- Гап нест. Рехтагиш аз ту!

№37 (313), 5-уми декабри соли 201212 Ќариб дар тамоми асарњои устод Теша Раљаб ќањрамонњои сохта мављуд

нестанд. Њама одамони воќеъї котиби комсомолу котиби њизб ва дигар ман-сабдорони ваќт буда, дар бораи њодисањои муайян навишта шудаанд.

Раљабро фаромўш кардаанд, ба шумор набу-дааст, балки њама ўро аз хотир баровардаанд…

Устод Теша Раљаб ба њайати кормандонињафтаномаи "Нигоњ" ихлоси беандоза дошт. Инбуд, ки баъди мутолиаи њар шумораи навбатїзанг мезад, агар бо сабабе гўшии телефонробардошта наметавонистем, бо ташвиши зебоипирона ба идораи њафтанома меомад.

Пайхас кардан душвор набуд, ки бо диданимо - хабарнигорон ташвиши устод бартараф ме-гардиду дар бораи маќолањои њафтанома ва ху-биву камбудињояш сухан мекард. Ба устод шу-мораи телефони њамроњамро додам, ки њар ваќтзанг зад, дер накарда бардорам. Дигар њеч ваќтзангњои устодро бељавоб намегузоштам. Аз жур-налистика канор рафтаму бо њамин аз устод дуршудам.

Аз он ки устод ба "Нигоњ"-у нигоњнавардонихлоси зиёд дошт, аз котиби масъули "Нигоњ"Эраљи Амон пурсидам, ки дар шумораи навба-тии њафтанома дар бораи устод матлабе нашрмешавад, посухи рад гирифтам.

Ў гуфт, ки шумораро омода кардаанд. На-шрия чоп шуду ба даст гирифтам, њатто як ха-бар дар бораи даргузашти устод Теша Раљабнашр нашудааст. Агар ў Теша Раљаби дўсти"Нигоњ" намебуду як шоир ё журналисти дигаритољик њам мебуд, бояд фаромўш намешуд, чунтаќозои касб хабар додан аст. Вале барои њаркорманди "Нигоњ" бахусус Теша Раљаб бояд фа-ромўшношуданї бошад. Зеро ваќте њама "Ро-ѓун" менависанду дар сањифањои "Нигоњ" "Ро-ѓон" менависанд, ин мањз пешнињоди Теша Ра-љаб аст, ки бояд "Роѓон" навишт. Корманди"Нигоњ" њуќуќе надорад, ки чунин мардро бо сањ-лангорие фаромўш намояд, зеро ба назарамТеша Раљаб ба як маъно барои "Нигоњ" пир буд.Њар ваќт барои мо таъкид мекард, ки мисрањоидар сањифаи аввали нахустшумораи "Нигоњ"-рофаромўш накунед, ки барои як хабарнигор якљањон маънї дорад ва ба сањлангорї роњ нахо-њед дод:

Чашме, ки надорад назаре, њалќаи дом аст,

Њар лаб, ки сухансанљ набошад,лаби бом аст.

Сабти мусоњибае, ки ду сол ќабл њамроњиФаридун бо устод кардаем, аз бойгониам гўшкардам. Дар бораи зиндагї, асарњои навишта-аш, муњољират, муносибати имрўзиён наќл ме-кунад. Дар њама самт ў аз њамсафону њамќада-монаш дигар аст. Ў пеш аз њама Теша Раљаббуд, мањз ба њамин хотир аз дигарон фарќ дошт.На њар нависандаву ќаламбадасте, ки даъвоедорад, Теша Раљаб шуда метавонад, зеро ўмавќеву сухани гуфтанї дошт. Мавќеаш бема-вќеї набуд, суханаш дар кунљи ќалбаш намеѓу-нљид, ин аст, ки њамеша дар њама давру замонињаёташ чизе мегуфт, ки дигарњо аз гуфтанашхуддорї мекарданд. Ба маънои фањмотар зиёиидаврони худ буд, тантанаи адолатро ситоиш ме-кард.

Чанд асари устодро - њам ашъору њам на-срашро аз дасти худашон гирифта мутолиа кар-дам. Шеъри баланде дар ашъораш набуд, на-сре дар китобњояш нахондам, ки аз услубу ни-гориш мутаассир гардї. Аммо чизе навишташудааст, ки дигарњо аз навиштанаш њарос дош-танд. Ќариб дар тамоми асарњои устод ТешаРаљаб ќањрамонњои сохта мављуд нестанд. Њамаодамони воќеї котиби комсомолу котиби њизбва дигар мансабдорони ваќт буда, дар бораињодисањои муайян навишта шудаанд. ЊаттоШўравї ўро дар чорчўби санзурааш ѓунљонданатавонист. Дастнависи китобњояш солњо дарнашриёт дар зери чангу гард мемонданд, то банашр расанд. Пеш аз "Гузашти айём"-и ЉумъаОдина "Гардиши айём" навишта буд, чандин солчоп накарданд. Дар замони Шўравї романи "Ро-ѓон" дар Душанбе чандин сол аз нашриёт банашриёт мегашт. Солњои 90-ум барои нашри ро-мани "Роѓон" дар Тошканд мањз ба хотири ун-вони роман монеа пеш меоранд, билохира,номи китобро ба "Вашгирд" иваз намуда, нашр

мекунанд. Њамон замон низ Тошканд мухоли-фи "Роѓон" буд. Ба ибораи Султон Њамад ТешаРаљаб "Роѓон"-ро пеш аз мо бунёд кард", он њамдар ќалби Ўзбекистон. Ин асар пурра дар њаф-таномаи "Нигоњ" соли 2009 бознашр шуд. Дарсўњбаташ гуфта буд, ки агар раиси Кумитаи ис-лоњоти забон мебудам, президентро њам бароиталаффузи хатои "Роѓон" љарима намуда, маб-лаѓашро ба бунёди сохтмон мегузарондам. Баиддаои устод, шакли дуруст "Роѓон" аст, на "Ро-ѓун".

Дар замони истиќлолу нооромињои дохилїТеша Раљаб хомўш набуд. Ваќте њама аз якљониб сифат мекарданду дар мањфилњои ало-њида аз љониби дигар сухан мегуфтанду ў суха-ну мавќеи худашро дар шакли китоб пешкашимардум кард. Дар асарњояш - "Таќдири Тоњир"ва "Фољиаи тољикон" аз мухолифини собиќ њимо-ят кардааст.

Баъди 31 соли аъзои Њизби коммунист бу-дан, дар соли 1991, ваќте Горбачевро мањкуммекунанд, бо эътироз, ки чаро њама хомўшанд,билети њизбиашро супорида сафи њизбро таркмекунад.

Њайратовартар аз њама, 60-солагии ТешаРаљаб дар Тошканд бошукўњ таљлил карда ме-шавад ва тариќи телевизиони Ўзбекистон на-моиш медињанд. Чанд сол ќабл барои 70-сола-гиаш ќариб як соат наворбардорї намуда, мег-ўянд, ки 40 даќиќа дар телевизиони "Сафина"барнома пахш мекунем, аммо шодбош њам на-гуфтанд, чї расад ба намоиш додан…

То дами охир њамеша дигар буд. Аз як на-враси пойлучи даруни пахтазор то ба чењраисаршинос расид. Як - як дар сўњбатњояш гила-мандї мекард, ки ин карданду он карданд, имрўзмо њам ба ќатори њамон ќадрношиносњое даро-мадем, ки билохира, устодро фаромўш кардем.Моро маъзур доред!

Худованд хонаи охирататонро ободу мунав-вар гардонад!

Абдуазими АБДУВАЊЊОБ

Хабари даргузашти устод Теша Раљабро азсомонаи бахши тољикии радиои ВВС хондам,ки аз нашри он ду рўз гузашта буд. Хеле хиљо-латзада шудам, ки бо он њама мењре, ки устодба мо - хабарнигорони собиќи њафтаномаи"Нигоњ" дошт, ўро фаромўш кардаам… Дар мат-лаби сомонаи ВВС аз мусоњибаи як сол ќаблирўзноманигори шинохта Султони Њамад бо ма-рњум Теша Раљаб иќтибос шудааст, яќин кар-дам, ки дар сомонаи "Рўзгор" дар ин мавридшояд чизе навишта шуда бошад. Хато накар-дам. Устод Султони Њамад аз маросими гуселба хонаи охирати марњум Теша Раљаб гузори-ше омода намудаанд. Баъди мутолиаи он да-рёфтам, ки сафи ман баринњое, ки устод Теша

Теша Раљабе, ки њамеша дигар буд…

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 13Агар, ки мо мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз марказивилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллатќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем.

Бародари азиз, Абдулњафиз!Одатан ба навиштањо дар бора-

ам кам эътибор медињам, зеро кас-би ман њамин аст ва одат њам карда-ам, ки гоње аз тарси мансабу гоње азкинаву адоват ва гоње бо ѓаризаисиёсї ва ё њамчун љабрдида дар бо-раам менависанд, лекин ба њуруфиШумо хоњиши чанд сухан гуфтанболо гирифт, чунки Шумо на манса-би баланд доред ва на кинаву адо-ват ба ман. Ва љабрдида њам нестед.Ва худ илтимос кардаед, ки "ќаламронед." Номатонро дар њафтаномадида, дар њайрат задам. Аввал, гу-мон кардам, ин ду посух чоп шуда,яке ба љонибдории раиси ноњиявудигаре ба тарафдории ман, вале мансањв кардам. Вале аз имзои "НаимаНазирї" хурсанд шудам, ки дардењаи ман духтар сарвари мактаббудааст! Ва барои имзо гузоштанљасорат њам доштааст! Дар ин роњимушкили омўзгорї ва роњбарї ба инбону танњо комёбињо орзумандам!

Бародари гиромї, нуктаи аввалон аст, ки аз назари ман пеш аз њамаШумо аз Имлои нави забони тољикїбехабар мондаед ва дар навиштаниоддитарин калимањо хато мекунед.Масалан, калимаи "директор" ё "лит-сей" (Шумо ташкилаш карда бошедњам) исми хос нестанд ва дар имлоомадааст, ки вазифањо бо њарфихурд навишта мешаванд. Ба заммиин, баъзе љумлањо њам хато. Байтиовардаатон њам сатри дувумаш "Садбад кунаду ба њељ як нек нарасад"ѓалат.Бинобарин пеш аз он ки маќо-лаеро ба идорае фиристед, чанд борхонед, аќаллан ба ягон талабаиаълохон, ки мактаби Шумо пур азонњост ва ё муаллими адабиёт ни-шон медодед, дар бораи дараљаизабондонии Шумо тасаввуроти дигарпайдо намешуд.

Ман њам ин ќадар шеърдон не-стам, вале чун ин байти маъмул аст,зуд хатои Шумо пеши назар намуд.Бо вуљуди ин ман боз барои сањвнакардан аз як шеърдон, асли онропурсидам ва он чунин будааст:

Бадхоњи касон њељ ба маќсад нарасад,

Гар як накунад, то бахудаш сад нарасад.

Ман неки ту хоњамуту хоњї бади ман,

Ту нек набиниву ба манбад нарасад.

Мо тахмин сї сол ин сў якдигар-ро шиносем, вале дар ин муддатитўлонї маро нашинохта будаед, чун-ки намедонед, ба ман чї тавр муро-љиат кунед. Дар аввал аз ман мепур-сед, ки "оѓо" (дурусташ "оќо") ,"љаноб" ё "домулло" гўед. Боз бо ки-ноя шарњ њам медињед, ки барои чїмаро "љаноб" гуфтан хостед. Саба-баш дар он будааст, ки ман дар са-форати Амрико кор кардаам... Агардар сафорат кор карда, "љаноб" шудабошам, аз шуѓли "љаноб", бародариазиз, Шумо њам бањра бардоштаед.Агар фаромўш карда бошед, ёдрасмекунам. Яъне тахмин дањ сол пешдар сафорат чун ба ман гуфтанд, кияк барномаи сафар ба Амрико бароимуаллимон њаст ва номзадњоро пеш-нињод кунед, пеш аз њама номи Шу-мои азиз дар хотирам гардон шуд.Њол он ки ман метавонистам мансаб-дореро пешнињод кунам ва кори ху-дамонро пеш барем. Шумо медонед,ки мо газетањои бачагона нашр ме-кунем, вале виљдон набардошт, зероШумо яке аз бењтарини бењтаринњодар байни муаллимони кишвар бу-дед ва агар чунин имконият дар манмебуд, њозир њам Шуморо тавсиямекардам.

Њамин тавр, бо тавсияи њамин"љаноб"- е, ки Шумо имрўз бо киноя

мувофиќи нишондоди сафорат монаметавонистем шахсони доѓи судїдоштаро барои сафар тавсия кунемва агар ин доѓи Шумо фош мешуд,шояд ман љазо њам мегирифтам...

Ин "љаноб" дар ваќташ барои баАмрико рафтани бародари гиромї(аз "бародар" гуфтан њам метарсам,ки мабодо боз он нафарро њам маъ-лумотдињандаи ман нањисобанд. Баман аз он роњ кироякаш, ки њамро-њаш аз Хуљанд ба Исфара меома-дем, наќл кард ва ў маро ба он љойбурд ва бори дигар боз бо кирояка-ше рафтам, њоло он ки пас аз инмаќола баъзе аз авлоди маро шабо-на то ба милисахона бурдаанд...),сарвару марди кордон, хоксор ваботамкин Болтахўља Солењхўљаев,мудири бахши кишоварзии ноњияиИсфара, шодравон Авлиё Љумонќу-лов, боз ба ду нафари дигар аз њуку-мати шањри Исфара (ин ду нафар босабабњои гуногун аз сафар даст ка-шиданд) тавсия дода буд.

Шумо менависед: "...бењтарашбаъди хондани ин маќолаатон, кионро чун як шахси кўрдилу беанде-ша навиштаед, шуморо "носипос"ном барем? А, чї гуфтед?"

Чї њам мегуфтам! Ваќте сатњизабондонї ва виљдони Шумо чунинбошад. Яъне, агар маро кўрдилу но-сипос шуморед, пас аз назари Шу-мои азиз ман њамин хел будаам,вале носипосии хешро дар њаќќиШумо наёфтам, чунки "Носипос"маънояш кўрнамак аст! Яъне, яке бадигаре намак медињаду дигарекўрнамакї мекунад. Њамту не? (саб-

ки худатон) Ин хел бошад, ман кайва дар куљо намаки Шуморо хўрда-ам??? Мабодо ќарздор - ку нестам?

Бинобар ин маљбурам кардед, аз"носипос"- ињоям сўњбат кунам, зероШумо менависед: "Аслан аз шумоюнавиштањои беасос иншокардаишумо ранљидани мо, њамдиёронатонхуб њам нест... Зеро "фикри њар касдалели хиради ўст!"

Солњои њаштодуми асри гузаш-та Шумо бо љурме дар мањбас ниша-ста будед ва ба ќавли худатон, дарон макон ба ќадри умри инсон раси-даед ва пас аз озод шудан шиориШумо он буд, ки ба халќу Ватан хиз-мат мекунед ва аз худ номи нек вакори нек боќї гузоред. Воќеан њамњамчун муаллими кимиё номатон ба-ромад ва аз Душанбе ба дењаи Сурхрафтам ва дар њафтаномаи "Адаби-ёт ва санъат", ки 100 њазор нусха чопмешуд, ба ќавли Шумо, "навиштаи

он кас сарвараш њастанд, 42 нафархатм карда, 41 нафар ба мактаби олї(!) ва як нафар ба коллељ ќабул шу-дааст ва он рўйхатро дар газетаи"Азия - Plus" чоп кардем. Имсол аз64 шогирд - 64 нафар (!!!) донишљ-ўйи мактаби олї тайёр кардаанд. Онкас њам мисли Шумо на бароишўњрат ва на барои олимпиада кормекунанд... Ва дуятон аз омўзгоронва сарварони бењтарини соњаи мао-риф дар Тољикистонед!

Нукта ё хоњиши дигар. Дар бораикасе чизе нависед, номашро ДУ-РУСТ нишон дињед, њарчанд нафратдореду "љаноб" ё "кўрнамак"-аш ме-хонед. Ба маълумоти Шумо мера-сонам, ки номи њуљљатии ман "Муњи-буллоњ Ќурбон" аст ва соли 1998 даршањри Исфара ман номамро тољикїва пурра кардам. Њамин номи "Му-њибуллоњ"-ро ба ман дар тифлї гу-зошта будаанд. Яъне, ман на "Му-

гул резед! Ин кори шахсии Шумо!Вале хоњиш дорам, аз номи "мо..."посух нанависед, чунки дар байнимардуми Исфара њазорон њазор њас-танд, ки бо "мо..."-и Шумо нестанд,чунки ба ман њам занг заданд, изњо-ри сипос намуданд ва њатто омодањастанд, њуљљату санадњои зиёдродар бораи фасод, махсусан, фасо-ди замин, пешнињод кунанд.

Ва аз њама муњимаш, ба миёнибањси ду тараф ворид нашавед, чун-ки дар бораи чунин одамон миёнимардум фикри мусбат нест. Имрўзбоз мегўям, ки сохтани роњи 2, 5 кмкори хато буд. Медонед чаро? Ба-рои он ки мардуми дењкадаи Сомо-ниён, болои заводи кимёи Исфарачандин сол пештар андак обод гар-дида, дар он ОДАМОН зиндагї ме-кунанд, вале то њол мумфарш нашу-дааст.Чанд кўчаву растањои шањринтизори асфалтанд. Ба љойи дашттамоми кўчањои асосии шањрро мум-фарш кардан афзалтар набуд?Аќаллан дар ќалбатон ба ин саволимантиќї љавоби мусбат дињед! Шумодар Тољикистон кай ва дар куљо ди-дед, ки аввал даштро мумфарш кар-да, баъд он љойро обод кардаанд?!Як саволаки дигаре, ки дар бораашњарфе нагуфтед, ба Шумо њаволамекунам: чаро дар бораи канданирелси оњан, мумфарш кардан ва бозшинонидани он релс барои танњо ЯКБОР гузаштани љипи президентњарфе нагуфтед? Зеро он љой њампул рафтааст ва њам ХУШОМАДбуд...

Бародари азиз!Барои он ки он маќоларо нави-

сам, ман ду бор ба он макон, баќавли Шумо, "роњи зарурї" рафтам.Ва дар ду дафъа њам љонзоде набудва чанд љойи роњро сел бурдааст.Магар "роњи зарурї"-ро ба чунинњоли табоњ мегузоранд? Кадом меъ-мор тарњи чунин роњро бе ба инобатгирифтани он ки дашт селрања ме-бошад, кашидааст? Бовар дорам,чор моњи охир ба он роњ на Шуморафтаед ва на роњбари дигар. Онљой чанд масъалаи дигар аст, валеман дар ин маќола намехоњам сухан-ро ба дарозо кашам.

Ба фаъолияти ин ё он шахс ода-тан бо гузашти дањсолањо бањо ме-дињанд. Мову Шумо хуб дар ёд до-рем, ки солњои шастуми асри гузаш-та Никита Хрушёв роњбари кишвариабарќудрати Иттињоди Шўравї будуњама љой пур аз аксњои бузурги ў. Чуназ мансаб гирифтанд, њама суратњ-ояшро пора карданд. Ва ё мо шоњи-ди баръакси ин гуна амалњо њам шу-дем. Садњо олим, сарватманд ванамояндаи бузурги ислом, ба ном"душманони халќ", ки солњои сивумиасри гузашта аз тарафи ЊукуматиШўравї парронда шуда буданд,имрўз сафед гардидаанд. Фаќаттаърих ба кирдори њар инсон бањоидуруст медињад. Бинобар ин бо љум-лае аз посухи мўњтарам ОсифхонМаматов ва мўњтарам Мубин Фатто-ев, ки ба ман њам писанд омад, ба-родари азиз, сўњбати дуямонро баанљом мерасонем:

"Ин суханони мо шояд ба баъзе"ватандўстон" ќобили ќабул набо-шад, аммо баъди садсолањо, наслиояндаи мо ба шахсият, наќш ва сањ-ми бузурги Президенти ЉумњурииТољикистон Эмомалї Рањмон дарэњё ва ташаккули давлату давлатдо-рии тољикон бањои шоиста хоњаддод."

Њарчанд домулло нестаму "до-мулло" њам гуфтаед, дуои неке дарњаќќатон мегўям: дар паноњи Аллоњибузург бошед, бародари азиз, Абду-лњафиз!

Бо эњтиром,Муњибуллоњ Ќурбон,

рўзноманигор

Пистаи маѓздорагар лаб во кунад...

Чанд андеша дар атрофи навиштаи АбдулњафизАзизов, директори литсейи № 1 - и шањри Исфара,депутати Маљлиси миллии Маљлиси Олии ЉТ ва НаимаНазирї, директори мактаб аз дењаи Чоркўњ "Роњинавбунёди Мопарї "роњи хушомад" не, роњи зарурїаст!"ба маќолаам "Роњи хушомади роњбар".

беасоси ман" "Умри дубора"дар бо-раи њунари омўзгорї ва таљрибаибойи Шумо њамчун омўзгори кимиёнашр гардид. Аз назари худам "но-сипосї" њамин буд, ки муаллими ма-шњурро машњуртар кардам!

Магар њамин кўрнамакист? Ва ёкўрнамак кист?

Ман бо он маќола ќаноат накар-дам ва боз ба суроѓи Шумо рафтам,яъне бо телевизони Тољикистон, кион ваќт як шабака дошт, ба ќароромадем, ки дар бораи фаъолиятиШумо ва фарзандонатон филмињуљљатї бо њамон номи "Умри дубо-ра" бардорем. Ва бардоштем ва оняке аз бењтарин филм дар њамон солбуд. Дар омади гап бигўям, ки на та-нњо дар бораи Шумо, балки њар ин-соне барои пешрафти миллату дав-лат (њукумат не) сањм мегузорад, та-вонам, менависам. Тахмин ду моњќабл дар бораи њамкасби Шумо Аб-дурањмон Шорањматов, директорилитсеи давлатии № 3 аз дењаи Во-рух дар нашрияи "Минбари халќ" вачанде пеш дар "Љумњурият" бо номи"Ворухи ман" навиштам.

Моњи гузашта бо Шабакаи авва-ли телевизиони Тољикистон бароибардоштани филми њуљљатї дар бо-раи устод Шорањматов маслињат кар-дем. Ман боз ба Ворух рафтам, валеустод гуфтанд, намехоњанд дар бо-раашон филм бардорем. Ман њанўзумедворам, ки рўзе розї мешаванд,чунки филм на барои Шорањматов,балки барои мардум, аз љумла, омў-згорони љумњурї, зарур аст. Буби-нед, соли гузашта литсеи № 3-ро, ки

њиб" њастам ва на "Муњибулло".Бародари азиз, муовини раиси

шањри Исфара Осифхон Маматовниз њамроњи сармеъмори шањр Му-бин Фаттоев ба маќола посух навиш-таанд ва баъзе хатоњои маро нишонњам додаанд. Аз љумла, кўчаи "Мир-ний" аллакай номи Бобољон Ѓафу-ровро гирифтааст. Аљиб! Хиёбониасосии шањрро "Марказї" ном дода-анду кўчаи канортари шањрро "Бобо-љон Ѓафуров". Инаш дар омади гап.Њарчанд онњо низ ѓалатњои зиёд со-дир кардаанд, аз онњо сипосгузорам,зеро дар посухи худ номи маро ду-руст навиштаанд ва тањќиромезњарф назаданд ва аз доираи одобандаки андак берун рафтаанд! Њолон ки ОНЊО мебоист номи маро но-дуруст менавиштанд, зеро аввалан,омўзгори маъруф нестанд, баъданман камбудии ОНЊОРО нишон до-дам, на азони Шуморо.

Навиштаед, ки "Агар, ки мо, мар-думи Исфараро имконияту иљозатмебуд, аз маркази вилояти Суѓд тошањри Исфара пеши пои ин фарзан-ди сарсупурдаи миллат ќолин андох-таю гул мепошидем ва гулфишонїмекардем".

Агар пулатон расаду њавсалаа-тон бошад, пеши пойи президент азХуљанд не, аз Душанбе то Исфара

P.S. Бародари азиз, агар ба њукумат иртибот дошта бо-

шед, расонед, ки баъзе собиќ њаммањаллагињоям, ки дар Ис-фара кор мекунанд, наќши кабўтари дубомаро бозида исто-даанд...

дар борааш њарф мезанед, ду ё сењафта дар Иёлоти Муттањидаи Ам-рико, яъне, дар "кишвари љанобњо"будед (барои сафари як нафар тах-мин 20 - 25 њазор доллар меравад)ва баъди бозгашт боифтихор наќламкардед, ки бо шогирдатон дар он љомулоќот доштед. Вале њамин ќадаркўшидам, лекин ба ёд оварда ната-вонистам, ки дар он рўзњо маро"љаноб" гуфта бошед...

То имрўз ба Шумо нагуфта бу-дам, вале акнун метавонам гўям, ки

РОЊИ АСФАЛТПЎШИ ИСФАРА

№37 (313), 5-уми декабри соли 201214Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи интихоботи президент", киаз љониби Кумитаи тадорукот оид ба ислоњоти интихоботи прези-

дент" ба парлумон пешнињод шуд, баррасї нашуд.

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012 15

Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: [email protected]

ЛАЊЗАЕ АЗ ГУЗАШТИ АЙЁМ

Чун камбудие, ё шубњае дар њуљљат ва бору бўѓчањо намеёфтанд, њуљљатроба дастамон дода истода оњистаяк: " Ака, ягон чиз намепартої" - мегуфтанд.Хайр, чї илољ? Якчї - нимчї мепартофтем. Бањс намекардем.

- Ман дар як солагиам ба бемории устухоншикангирифтор шуда, солњои 1965 - 66 аввал дар бемор-хонаи ноњия баъдан дар Ќарияи болои шањри Душан-бе бистарї гардидам. Маро дар ин љо љарроњї наму-данд. Баъди љарроњї пойи ростам аз пойи чапам 28см кўтоњ шуд. Њамчунин тарњи рўям каљ шуда, дасто-нам низ аз сабаби ин беморї љарроњї шудаанд. Оила-дор, соњиби 1 писар ва 2 духтарча мебошам. Дартаърихи 4-уми марти соли 1999 аз ВТК (комиссияитиббї) гузашта, бо аломати бемории "остеомиелит"(устухоншикан) абадалумр маъюби гуруњи дуюм шу-дам. Аз љое ба љое рафтан ва бор бардоштан бароямбисёр душвор аст. Аз 5 кг бор зиёд бардошта наме-тавонам. Пас аз ба нафаќа шинондан бароям 71 со-монї нафаќа муайян карданд. Боре ба масъулинињифзи иљтимоии ноњия гуфтам, ки нафаќаи ман камаст намешавад онро зиёд кард. Онњо гуфтанд, кибарои зиёд кардани нафаќа 14 соли собиќаи корїдаркор аст. Ман замони Шўравї ду сол дар "УШОС"(раёсати обтаъминкунї), ду соли дигар дар маѓозаимолњои рўзгор ба њайси посбон ва аз соли 1995 то2001 дар почтаи ноњия ба њайси хаткашон кор кар-дам. 11 сол собиќаи корї дорам. Аммо дар љои кориохирам дафтарчаи мењнатии маро гум кардаанд вањамин кадар собиќаи кориамро бе ёрии маќомотисалоњиятдори дахлдор исбот карда наметавонам.Бигўед, чї кор кунам? Солњои охир ба ќадру имконутавон ба хотири таъмини рўзгор ба фурўши маљал-лаву рўзнома дар ноњия машѓулам. Њоло бемориамхуруљ карда азият медињад. Оилаи камбизоатем. Њам-сарам низ касалманд аст. Мувофиќи ќонунњои љориикишвар бояд чанд сомонї нафаќа гирам? Оё имко-ни зиёд кардани нафаќаи ман њаст? Агар ман танси-њат мебудам, бовар кунед, ба шумо мурољиат наме-кардам, балки бо обилаи дастонам мењнат карда, ри-

МАН ВОКУНИШЊОИ ЃАРАЗНОКРОЌАБУЛ НАДОРАМ!

- Ман вокуниши муовини раиси шањри Исфара Осифхон Маматов,сармеъмори шањр Мубин Фаттоев, директори Литсейи №1 Абдулња-физ Азизов ва директори мактаби миёнаи №3-и љамоати дењоти Чор-куњи шањри Исфара Наима Назириро, ки он љавоб ба маќолаи танќи-дии рўзноманигор Муњибуллоњ Ќурбон буд, хонда, хеле дилозурдашудам. Муовини раис бо сармеъмори шањр ќариб ки њамаи навиш-тањои Муњибулло Ќурбонро тасдиќ карданд. Вале ўро боз дурўѓгў ба-ровардаанд. Аз љумла мумфарш кардани дашт, равуои мошинњоро ба"низом" даровардани коркунони БДА, вайронии роњ... Як дурўѓи боло-хонадори Осифхон Маматов ва Мубин Фаттоев ин аст: "Воќеан њамалакай он рўз таќсими манзилгоњњо оѓоз шуда буд, то њол идома до-рад". Пас саволе ба миён меояд, ки чаро то омадани президент заминтаќсим нашуд? Чаро то њол давом дорад? Ё барои анљомаш боз ома-дани президентро интизоранд? Дар рўзи пешвози президент, ки бозваќт ёфта ба заминтаќсимкунї машѓул шуд? Ин њама сафсата ва хок-пошї ба чашми роњбарон аст. Дар охир боз маддоњї! Мардум бе мад-доњии шумо њам президенти худро мешиносад ва эњтиром мекунад!Љавоби Абдулњафиз Азизов ва Наима Назирї барои ман бисёр риќќа-товар буд. Ин љавоб тањќири Муњибуллоњ Ќурбон ва "доклад" ба "боло"ва ширин кардани худашон мебошад. Онњо худро ањли зиё ва ањлимаорифи Исфара муаррифї намуда, њатто дарки вожаи љанобро на-кардаанд. Вожањои љаноб, мулло, домулло ва акоро бо нафрат мисоловардаанд. Ин "ањли зиё" намедонанд, ки тољикон бузургону пешвоёнихудро муллову домулло ва љаноб гўён мурољиат мекунанд. Њатто инњоба фикрам якдигарро њангоми мурољиат "товаришов"-њо гуфта журна-листро бошад бо чунин лањни омиёна тањќир мекунанд. Оё ин турфааз ањли зиё мебошанд? Дар чанд љои дигар Муњибуллоњ Ќурбонро Му-њиб зикр кардаанд, ки ба шаъни ин "ањли зиё" намезебад. Хайрият, инќолинпартоиро манъ карданд, набошад ин Азизовњою Назирињо тамо-ми ќолинњои вилояти Суѓдро љамъ намуда, роњро аз шањри Душанбето Исфара ќолинпўш мекарданд. Президенти кишвар Эмомалї Рањ-мон борњо дар баромадњояшон гуфтаанд, ки маро таърифи беасос на-кунед. Аммо њамин ќабил одамон бо ин рафторашон президентро дарњиљолат мемонанд. Чизи дигар ин аст, ки дар маќолаи МуњибуллоњиЌурбон гап сари роњ буд ин "зиёиён" бошанд нисфи зиёди љавоби худ-ро бо "доклад" дар бораи кору бори маорифу таърифи раиси шањриИсфара пур кардаанд. Ба фикрам, кадоме аз ин "зиёиён" мудири мао-рифи шањри Исфара шуданист! Як савол ба ин "ањли зиё" чаро касе азмардуми одии Исфара нисбати ин матлаби навиштаи Муњибулло Ќур-бон вокунише нанавишту мањз Шумо навиштед? Ман чунин вокуни-шњои ѓаразнокро ќабул надорам! Ин "ањли зиё" ба мисли роњбаронидаврони Шўравї аз номи халќ гап мезананд, лек ин гапњо суханонихуди онњост.

Туманљон САФАРОВ,сокини дењаи Сурхоби ноњияи Фархор

?-И НОБОБ

ОЁ ИМКОНИ ЗИЁД КАРДАНИ НАФАЌАИ МАН АСТ?зќу рўзї меёфтам. Аммо, чї кор кунам, ки маљбурамба шумо мурољиат кунам.

Абдулњанон САФАРОВ,сокини дењаи Арали ноњияи Абдурањмони Љомї

- Тањлили њуљљатњои нафаќавии Сафаров Абдулњаноннишон дод, ки 11-уми марти соли 1999 Раёсати Агентиидавлатии суѓуртаи иљтимої ва нафаќа дар ноњияи А. Љомїба ў бо назардошти собиќаи кории 11-сола нафаќа аз рўимаъюбї (њамчун маъюби гуруњи 2) ба андозаи3678 рубли тољикї таъин намудааст. Баъдан нафаќаи ном-бурда дар асоси фармонњои президенти ЉТ якчанд маро-тиба бозњисобї гардида, аз 1-уми июли соли 2010 андо-заи он 80 сомониро ташкил мекард. Моњи июли соли 2010мувофиќи талаботи моддаи 88-и Ќонуни ЉТ "Дар бораитаъмини нафаќаи шањрвандони ЉТ" асоснокии њуљљатњоитасдиќкунандаи собиќаи корї ва музди мењнати СафаровА. дар хољагии Ленини ноњияи А. Љомї дар давраи солњои1981-1991 мавриди санљиши мутаќобила ќарор дода шудва маълум гардид, ки њуљљатњои мазкур асоси воќеї надо-ранд.

Аз ин лињоз, таъиноти нафаќаи Сафаров А. аз нав бар-расї гардида, аз 1-уми сентябри соли 2010 ба ў нафаќа азрўи маъюбї бо собиќаи нопурраи корї (3 солу 1 моњ), беназардошти музди мењнат таъин гардид, ки баъди бозњи-собї дар асоси Фармони президенти ЉТ аз 13-уми авгус-ти соли 2012, тањти №1313 андозаи он 96,13 сомонироташкил медињад. Њамзамон тибќи протоколи маќомоти ва-колатдор аз 2-юми августи соли 2010, тањти №529 аз инандоза маблаѓи ќаблан зиёд пардохтшуда боздошт шудаистодааст ва ба нафаќагир њармоња 76,91 сомони пардохтгардида истодааст, ки дуруст мебошад.

Ба саволи Шумо сардори Раёсати муносибатњоимењнатии Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолииТољикистон Раљаб РАЉАБОВ посух дод.

- Тобистони соли 1993 банда барои аёдати хешу табор озими шањриИстаравшан шудам. Назорат дар роњи Душанбе - Хуљанд љиддї ва пурзўрбуд. То Истаравшан дар њашт (8) посгоњ моро манъ намуда, аз таги мо-шин сар карда, то мусофирон, бору бўѓчањо ва бордони мошинро аз на-зар мегузаронданд. Чун камбудие, ё шубњае дар њуљљат ва бору бўѓчањонамеёфтанд, њуљљатро ба дастамон дода истода оњистаяк: " Ака, ягончиз намепартої" - мегуфтанд. Хайр, чї илољ? Якчї - нимчї мепартоф-тем. Бањс намекардем.

Дар даромадгоњи Истаравшан нозири шинос (ў номи маро намедо-нисту ман номи ўро) моро манъ намуд. Њуљљатњоямонро талаб накард.Фаќат баъди салому њолпурсї гуфт:

- Акои њамшањр, шумо аз Душанбе то ин љо аз якчанд "филтр" гузаш-та омадед, бинобар он њољати "проверка"-и "документ"- атон нест. Ягончиз мепартофтагитон?

- Эй додарљон, аз Душанбе то инљая дар њашт (8) љой аз парто-партодилзанак шудам. Як боракак аз лутфу марњамати шумо осудаю бема-лол гузаштан имконият дошта бошад?

Ў табассумкунон ба чашмонам менигарист... Нозири ношиносе, киаз лањљаи гуфтораш мардуми дигар минтаќа буд, њайрон-њайрон пур-сид?

- Парто- партош чияй?Нозири њамшањриям зуд инони гапро ба дигар тараф бурд:- Ин акаам (ишора сўям намуда) аз оби маъдани Анзоб бисёр нўши-

да будаанд, бинобар он дар њашт љой парто-парто, яъне ќай карда ома-данд. Дилзанак шудаанд.

- Ита, ки боша тезтар љавобуш бте, брава. Дилзанак неву дилмардакшава...

Њољї Абдуллоњи ЊОЉЇ,сокини шањри Душанбе

ПАРТО - ПАРТО

АКСИ ГЎЁ

САФАРИ КОРИИ БУЗ ДАР АВТОБУСИ № 3 ПОЙТАХТ

ХАНЉАРИ ЊАСУДРўи сиёњи ту, гаштаст лолагун,Не аз савоби ЊАЌ! Хунобаи дил аст.Аз пушти чорво, љуз мую бўи буз,Не анбаре туро, не минбаре туро.Бо ќалбу чашми танг, не шодї дидаи,Не азми диданаш чашмат кушудаї.Бо ханљари њасуд,Аз диди танги худ,Дилро зудудаї,Сарро буридаї.Бо панљањои тарс, аз њавзи хуни ман,Дар рўи хони ман, хуноба мехўрї,Шўроба мехўрї, чун шўрчашмањо.

Хунро кашида мањс, бар чењрагони худ,Гўё, ки мекунї пинњон љурми худ??!Фориѓ зи фарри ман,Орї зи карри ман,Њар лањзаву замон, аз дашту пуштањо,Изи нигину тољ аз љадди ман бурун,Ояд, вале ту он нобуд мекунї!!!Фориѓ аз он ки мо,Аз умќи ќарнњо,Дар умќи ќалбњо,Бо худ гирифтаем,Ному нишонаро,Фарри Каёнаро.Гар дуд мекунї,Нобуд мекунї,Аммо яќин бидон:Тољик нахуфтааст,Тољик нахуфтанист,Тољик намурдааст,Тољик намурданист.

МуњаммадиќболиИМОМИДДИН

ШЕЪР

Д И Ќ Ќ А Т!Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан

ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед.Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъ-сумї - 3, назди хона - музейи Мирзо Турсунзода.Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шу-мораи телефони 985 60 86 85 занг занед ва ё бавоситаи смс - паём саволи худро ирсол доред.Њамчунин ба почтаи электронии[email protected] нависед.

ОЁ ДАР ГРАММАТИКАИ ЗАБОНИ ЎЗБАКЇПАДЕЖ МАВЉУД АСТ?

- Байни ману як њамкурсам оиди доштан ё надоштани падеж дарграмматикаи забони ўзбакї бањс ба миён омад. Мехостам, бидонам, киоё дар грамматикаи забони ўзбакї падеж мављуд аст?

Камолиддин НАФАСОВ,донишљўи Донишгоњи миллии Тољикистон

- Дар грамматикаи забони ўзбакї чун забони тољикї падеж вуљуд надо-рад. Падеж дар забони русї ва арабї мављуд аст. Масалан, дар граммати-каи забони русї 6 падеж мављуд аст, ки аз рўи саволњои муайян дар он бан-дакњо таѓйир меёбанд.

Ба саволи шумо омўзгори фанни забони ўзбакї Насиба ЉАЛОЛОВАљавоб дод.

?-И НОБОБ

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ

№37 (313), 5-уми декабри соли 201216

МУАССИС:Созмони љамъиятии

«ИНДЕМ»(«Информатика барои

демократия ва рушди миллї»).

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораион муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифодашудааст.Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохтимуайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашмадар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи«Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољи-кистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ња фтан ома дар Ваз орат и фа рњ ан гиЉу мњ у р ии Т ољик ис т он б а ќа йд

ги рифт а шу даас т.Индекси обуна: 68990

Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт»чоп мешавад. Теъдод 4 000

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї

НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон,шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3.Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09

Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам.

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосиботтел: 224 25 09

Шўъбаи тањќиќот ва тањлилтел: 44 600 80 38

Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисодтел: 224 25 09

Шўъбаи реклом ва огоњиномањотел: 93 500 77 41

Масъули логистика ва чоп:тел: 93 591 02 01

Раиси Шўрои муњаррирон:С.А. Дўстов

Котиби масъул:Эраљи Амон

ЛАТИФАЊО

"Трактор - вертолёт"

Роботсарв

- Ман робот не, ки барои чї иљронашуд гуфта, мушт бар стол задангирам. Њар мушкилро њаматарафадида баромада, барои њалаш чораљўїменамоем.

ЊайфтирНуриддин ЌАРШИБОЕВ, раиси АМ-

ВАОТ:- Њар нафаре, ки андеша дорад, ки

бо роњи масдудияти интернет амниятииттилоотии кишварро таъмин мекунад,иштибоњи бузург мекунад…

- Ба чашми нафаре, ки дар хатти оптикї пайи тириСВД-ро кашф кардааст, бовар кунед, амнияти иттилоотїбомба менамояд, ако. Бењуда сухан њайф накунед, раис-ако!

ПактовазоратМањмудхон ШОЕВ, сухангўи вазора-

ти маориф:- Аз тарафи роњбарияти вазорати

маориф кўшиш карда мешавад, то инозмунњо ба таври шаффоф баргузор

гарданд. Шояд њолатњое низ рух дињанд, ки факто-рњои инсонї дар он наќш бозанд.

-Ёоу товба, замана худуш чаппа шидай-да. Ин пакто-рњора авваллар ѓайриинсонї мегуптанд. Хазир, худуш наваку инсонї каден Шумо, маълм.

ТадорукраисМасъуд СОБИРОВ, роњбари ЊДТ:- Таъсиси гурўњи тадорукот ва до-

ман задан ба вазъи дохилии њизби де-мократї, кори дасти нињодњои њукуматїмебошад, ки дар остонаи интихоботи2013-и раёсати љумњурї, мехоњанд ин

нерўи сиёсии кишварро пароканда кунанд.

- Шанси бењтарин барои пайвастан ба Гурўњи 24, раф-та кора 25 кунед. Ин хел шанс дигар нашуданаш мумкин.Баъди соли 2013, даќиќ, ки ин шансро ба Шумо намеди-њанд. Ба пеш, љаноби раис!

ПулбаромадИззатулло ШАРИФОВ, муовини вази-

ри адлия:- Дар њар баромади (суханронї) худ

дар назди мањбусон, мо ба онњо мегўем,ки хешовандонатон пул надињанд, бамањбас телефон наоранд.

- Гап байни худамон, баъди баромадњо ба онњо чїмегўед?

ХатовакбузургСафаралї РАЉАБОВ, вакили парлу-

мон:- Дар Тољикистон ќонуни афв ба да-

раљаи лозима ќабул карда шудааст. Ба-рои њар моњ ќонуни авф ќабул карда на-мешавад. Њамин нав ќонунро ба муно-

сибати 21 - солагии Истиќлолият ќабул карда будем.Чунин тасмим дар љашнњои бузург гирифта мешавад,на њар замон.

Ако! Хатои бузурги сиёсї кардед! Росташро гўед, ёШумо њам хапу дам шишта, тарафдори варианти таќдир-сўзии иљлосия-мї? Эњтиёт шудан даркор, дар гардишњо.

ВАКАНСИЯБа њукумати як ноњия љавоне

баъди хатми Донишгоњ меояд. Аз ўмепурсанд:

Шўхињо аз Субњон Љалилов,рўзноманигор

МАРДИКОРНОМА

Э, рањмат, ако! Як љањон ташаккур Шумова. Ахир иќроршудид-де-а? Ино њич пенсиява намебурод гуфта, шумо ро-бот хиёл кара гаштас. Равед, дам гирид-э-э-э!

Оќил ОЌИЛОВ,сарвазир:

- Тар-тар-тар-тар, пат-пат-пат-пат -гўён гоњ аз интарафам мегузашту гоњ аз он тараф. Акнун бошад аз

ман бист ќадам дуртар ист гирифт.

- Чї корро карда метавонед, чїњунар доред?

Ў љавоб медињад: - Њич чї.Масъули идораи кадрњо љавоб

медињад:- Дер кардед, ин вакансия чанд

сол аст, ки банд аст.

ПЕШРАВЇДар кишвар дастрасї бо навта-

рин технологияњо бо суръат давомдорад. Имсол тамоми мансабдоронтелефонњои айфон-3-и худро баайфон 5 иваз карданд.

ДАСТГИРЇДар Вазорати тандурустї инак

чанд соат аст, ки маљлис давом до-рад. Шояд баъзењо љазо бигиранд.Аз рўи маълумоте, ки ба дастирўзноманигорон расид, маълум ме-

Оё шумо боре дар умратон"трактор - вертолёт"-ро дидаед?Албатта, ин намуди техника вуљуднадорад, аммо оё мешавад бо дастин техникаро сохт?

Ба ин саволњо ќањрамонњои де-ринаи торнигор Мўсо ва Муллошопосух медињанд.

Мўсо:- Овањ! Боз омад! Аз садояш ши-

нохтам! Ин трактор - вертолёт аст!Ин техникаи худсозро маротибаидуввум аст мебинам. Париданаш-ро, рости гап, ягон маротиба нади-дам, аммо аљаб садо дораду аљабтез меронад.

Садояш гоњ мисли тар - таритрактору гоњ мисли пат - пати вер-толёт. Аљоиб.

Вањ, ин дафъа наздиктар мео-яд! Ураа, ин дафъа муяссарам ме-шавад, ки онро аз наздик бинам!Маротибаи аввал њарчанд аз пасиў давидам, то ба тарзи сохти он на-здиктар шинос шавам, аммо дар якљой намеистод.

- Тар-тар-тар-тар, пат-пат-пат-пат -гўён гоњ аз ин тарафам мегу-зашту гоњ аз он тараф. Акнун бо-шад аз ман бист ќадам дуртар истгирифт.

Ронандааш як марди њузарбишикамдор ва сиёњињои дасту рўяш,ё равѓанолуд буд, ё офтобсўхта.Ронандааш аз трактор-вертолётпоин омад ва дар назди муњаррикион љунбуљул мекард. Эњ, бечорае,бо чї ќадар зањматњое ин техникаи"нест - андар - љањон"-ро сохта бо-шад...

Садо нест шуд. Ронанда муњар-рикро хомўш кард ва худ ба самтерафта нопадид гашт.

Бењтарин имконият! Њоло раф-та аз наздик чї тавр сохта шуданитрактор - вертолётро меомўзам. БаТољикистон рафта, њатман аз паяшмешавам. Ягон трактори кўњнаи ар-зонро харида, ба он чархбол насбменамоям. Ва минбаъд ба Русия

бо он меоям. Аммо афсўс, ки як љоинишаст дорад..

Инак, ба трактор - вертолёт на-здиктар мешавам. Сохти онро ме-хоњам чуќуртар омўзам. Эњ, боядкоѓазу ќаламе њамроњам мегириф-там, то наќшаи сохти онро тасвирнамоям. Хайр, њеч гап не, дар ёдаммегирам.

Хуб… Аз муњаррик бо пањлўи"кабина" мурвате чархзананда баболо рафтааст ва дар болои "каби-на" боз мурватњои дандонакдоридигар. Ња, дар боло "редуктор" ваба он се бели калон - калони чарх-бол насб шудааст. Ана, садои пат-пат аз куљо меомадааст.

Аммо як чизашро нафањмидам.Чаро баробари ба кор андохтанимуњаррик чархбол њам чарх меза-над?

Ана ронанда њам бозгашт. Бех-тараш, аз ў мепурсам.

Ба суоли ман ронанда сар љун-бонд ва дар бораи сохти он ба наќлдаромад.

Ронанда хеле муфассал сохтионро фањмонд. Њељ мушкилие на-

доштааст-ку. Њатман аз паяш хоњамшуд. Њатман!

Ѓайриинтизор садои гўшкарку-нандаи муњаррик баланд шуд вачархњо низ оњиста - оњиста ба чарх-занї даромаданд.

Ман фосиларо дур гирифта, интехникаро тамошо мекардам. Индафъа садояш баланд ва каме ди-гар хел буд. Мисли пештара, тар-тар-тар-тар, пат-пат-пат-пат наме-гуфт.

Овањ, садояш хеле нофорамигўшкаркунанда…

Хррр…фусс…хррр…фусс…Чашмонам беихтиёр боз шу-

данд. Ё тавба, гўё деворњои хона азсадои "хррр… фусс…" меларзи-данд.

Дигар тоќатам тоќ шуду гуфтам:- Акаи Муллошо! Акаи Муллошо!

Ака, хуррас накашед, ба пањлуи ди-гар гардед. Мемонед дигарон хамхоб раванд?

www.ilhom.wordpress.com

шавад, ки пулњое, ки барои дастги-риии соњаи тандурустии дењот људошуда буд, барои дастгирии њамонсоња сарф шудааст.

НАРХАСОСМансабдорон ва масъулон баъ-

ди омўзиш ва тањлил ба хулосаеомаданд, ки барои баланд карданинархњо њоло ягон асос вуљуд надо-рад, барои њамин њам аз соли навнархњо бе асос баланд мешаванд.

ПЕДАЛБо маќсади осонтар кардани

кори депутатњо олимони тољик ихти-рои нав карданд:

- Акнун ба љои тугмачањо дар рўимиз дар парлумон педалњо дар зеримиз пайдо мешаванд, ки њангомиовоздињї онро бо по пахш карданзарур аст.

№37 (313). Чоршанбе, 5-уми декабри соли 2012

Documents