๒

“ความรทางวชาการและทางปฏบตทสอนในโรงเรยน เปนทงรากฐานและปจจยทส าคญยงของทก

คน เพราะบคคลไดอาศยความรเปนก าลงทจะน าพาตวใหกาวไปสความส าเรจ และความรดงกลาวนไมขดกบศาสนาไมวาศาสนาใด ตรงขามกลบสนบสนนกน กลาวคอ ความรชวยใหเรยนรศาสนาไดโดยกวางขวาง และศาสนาชวยใหศกษาหาความรไดอยางลกซงและชดแจง

เพราะฉะนน ทงวชาและศาสนาจงด าเนนควบคกนไป เปนสงส าคญส าหรบชวตดวยกน ผใดมทงหลกวชาทงหลกศาสนา ยอมด าเนนถงความส าเรจในชวตไดอยางไมพลาดพลง”

พระบรมราโชวาท พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รชกาลท ๙ พระราชทานแกครใหญโรงเรยนและนกเรยนทสมควรไดรบพระราชทานรางวล ตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ

ประจ าปการศกษา ๒๕๑๕ และครนกเรยนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลามภาคใต ณ หอประชมครสภา วนเสารท ๑ ธนวาคม พทธศกราช ๒๕๑๖

ทมา หลกทส าคญของชวต ๑๐๐ ค าสอนพอ ตอนท ๕๖ หนา ๖๐

๓

ค าน า ศาสนาอสลามเปนแนวทางการด าเนนชวตทครอบคลมกจวตรประจ าวนของมนษย ซงจะน าไปสความ

ผาสกทงโลกนและโลกหนา โดยมอลกรอานและอลหะดษเปนธรรมนญ ซงมสลมทกคนตองศกษาหาความรเพอน าไปปฏบตในชวตประจ าวน ดงนน การศกษาศาสนาควบคกบวชาสามญจงเปนความตองการของประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต และสถานศกษาทตอบสนองความตองการของประชาชนเรองอสลามศกษามาอยางยาวนาน คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สถาบนศกษาปอเนาะ และศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ซงเปนอตลกษณทมเฉพาะจงหวดชายแดนภาคใตเทานน

ในการจดท าแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๗๙ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ซงรบผดชอบการจดท าแผนการศกษาแหงชาตและมาตรฐานการศกษาของชาตเหนวา ควรใหความส าคญกบอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ซงเปนการศกษาทมอตลกษณเฉพาะทองถน จงสนใจทจะศกษาแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาส าหรบสถานศกษาทกระดบ/ประเภทในจงหวดชายแดนภาคใต คอ ศนยพฒนาเดกเลก ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนศกษาปอเนาะ และสถาบนอดมศกษา มลนธสข-แกว แกวแดง ซงเปนองคกรเอกชนทท ากจกรรมเพอสรางสนตสขในพนทจงหวดชายแดนภาคใตจงอาสาเขามาท าการศกษาวจยเรองน ซงไดขอคนพบทงความส าเรจ ปญหาและอปสรรคของการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาทเปนประโยชนมากมายส าหรบการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต ขณะเดยวกนกสอดคลองกบอตลกษณและความตองการของประชาชนในพนทตอไป ดงไดน าเสนอไวในรายงานวจยฉบบน งานวจยนพบวารางมาตรฐานการศกษาแหงชาตฉบบใหมมความสอดคลองกบมาตรฐานอสลามศกษา แตจ าเปนตองจดท ามาตรฐานอสลามศกษาทเหมาะสมกบวยของผเรยนแตละระดบ โดยเฉพาะอยางยงพบวาหลกสตรและการเรยนการสอนอสลามศกษาในพนทยงมความซ าซอน ไมบรณาการกน มปญหาอปสรรคตางๆ ทท าใหผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษาไมเปนไปตามวตถประสงคทตงไว ขอส าคญทสดคอ ทกฝายทเกยวของตองการใหมการประชมระดมความคดเพอจดท ามาตรฐานอสลามศกษาทเปนมาตรฐานเดยวกน โดยทกฝายมสวนรวมและใหมการแลกเปลยนเรยนรเพอยกระดบมาตรฐานอสลามศกษาจงหวดชายแดนภาคใตใหสงขน น าไปสการพฒนาเพอการอยรวมกนอยางสนตสขของประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตตอไป

มลนธสข-แกว แกวแดง ขอขอบคณส านกงานเลขาธการสภาการศกษาทใหโอกาสมลนธฯไดท าการศกษาวจยเรองน และขอขอบคณนกวชาการอสลามศกษา ครและบคลากรทางการศกษาทกทานทใหความรวมมอในการใหขอมล ความคดเหน และขอเสนอแนะแกงานวจยนจนส าเรจลงดวยด

คณะผวจย

๔

สารบญ

บทท รายการ หนา

ค าน า ๓ สารบญ ๔ บทสรปส าหรบผบรหาร ๕

๑ บทน า ๑๔ ๒ เอกสารและงานวจยทเกยวของ ๒๒ ๓ มาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ๕๒ ๔ แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ๘๖ ๕ ตวอยางสถานศกษาทประสบความส าเรจในการจดการศกษาอสลามศกษา ๑๐๕ ๖ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ๑๔๕ เอกสารอางอง ๑๕๕ ใบงานส าหรบการประชม Focus Group แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา ๑๕๘ แบบสอบถามประกอบกจกรรมการอภปรายอสลามศกษาระดบอดมศกษา ๑๖๐ รายชอผเขาประชม Focus Group แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา ๑๖๕ ภาพกจกรรมการประชม Focus Group ๑๗๓ รายชอนกวจย ๑๗๘

๕

บทสรปส าหรบผบรหาร

งานศกษาวจยแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตนเกดขนเนองจากส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) ไดจดท าแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๗๙ ซงมจดเดน คอ มการก าหนดยทธศาสตรของประเทศไวในแผนฯ โดยเฉพาะยทธศาสตรท ๑ การจดการศกษาเพอความมนคงของสงคมและประเทศชาต ไดกลาวถงการเสรมสรางความมนคงในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต และสงเสรมการจดการศกษาส าหรบกลมชนตางเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม เปนการเฉพาะ ตอมา สกศ. ไดจดท ารางมาตรฐานการศกษาของชาต ซงไดมการประชาพจารณและรบฟงความคดเหนของผเกยวของทกภาคทวประเทศ เพอใหการน าไปจดท ามาตรฐานการศกษาของหนวยงานการศกษาแตละสงกดมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตตอไป และเนองจากอสลามศกษาเปนอตลกษณของจงหวดชายแดนภาคใตซงมปญหาความมนคงมาเปนเวลานาน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษาจงมโครงการศกษาวจยแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต โดยมวตถประสงค ๑) เพอรวบรวมองคความรดานอสลามศกษาของสถานศกษาทกสงกด ทกระดบ และประเภทการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ๒) เพอวเคราะหผลการจดการอสลามศกษา ปญหาอปสรรค และตวอยางความส าเรจของการจดการอสลามศกษา ๓) เพอศกษาหาแนวทางในการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต และ ๔) เพอพฒนานโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเหมาะสม สอดคลองกบความตองการของผเรยน ของผปกครอง และเปนประโยชนกบประเทศไทย เพอเสรมสรางสนตสขในการอยรวมกน และลดปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

มลนธสข-แกว แกวแดง เปนองคกรเอกชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตและมนกวจยทมประสบการณเกยวของกบการจดอสลามศกษา จงอาสาเขามาด าเนนการวจยเรองน โดยใชวธการศกษาแบบผสมผสาน ทงการศกษาเอกสาร การสมภาษณ การตอบแบบสอบถาม การประชม Focus Group ระหวางผทเกยวของ และการเยยมสถานศกษาเพอดการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา แลวท าการวเคราะหผลการศกษา อภปรายผล รวมทงเสนอแนะแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาและขอเสนอแนะนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตเพอเสรมสรางการอยรวมกนอยางสนตสข

ผลการศกษา สรปไดดงน ๑. มาตรฐานอสลามศกษาของสถานศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ปจจบนมสถานศกษา ๓

ประเภท ทมหลกสตรอสลามศกษาใชแลว คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สวนศนยพฒนาเดกเลก และสถาบนศกษาปอเนาะ ยงไมมหลกสตรอสลามศกษา อยางไรกตาม ศนยพฒนาเดกเลกม “มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน” เปนกรอบแนวทางในการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลก มการสอดแทรกเรองศาสนาในชวตประจ าวนแกเดก เชน การสลามกบครและพอแม การสวดดอารกอนรบประทานอาหาร กอนนอน และกอนเขาหองน า เปนตน

๖

ทงน ผแทนศนยพฒนาเดกเลกมความตองการทจะใหมหลกสตรอสลามศกษาส าหรบศนยพฒนาเดกเลกดวย นอกจากน สถาบนศกษาปอเนาะเองกตองการมหลกสตรอสลามศกษา เพอใหการเรยนการสอนในสถาบนศกษาปอเนาะมมาตรฐาน มก าหนดการจบการศกษาทแนนอน สามารถวดได ประเมนได และเปนประโยชนส าหรบผเรยนชาวตางชาต ซงจะเปนการสนบสนนใหจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทยสามารถพฒนาอสลามศกษาจนไดรบการยอมรบในฐานะศนยกลางอสลามศกษาในประชาคมอาเซยน (ระเบยงเมกกะ) ดวย หลกสตรทมก าหนดใชแลวในสถานศกษา ๓ ประเภท คอ หลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม อสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ และหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ส าหรบศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โดยยดกรอบแนวคดตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ เปนกรอบในการออกแบบหลกสตร ดงนน วสยทศน หลกการ จดมงหมาย สมรรถนะทส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร และตวชวด ในหลกสตรจงสะทอนหลกการของการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต การมหลกสตรอสลามศกษาฉบบใหมท าใหนกเรยนประถมศกษาทเรยนอสลามศกษาตอนตนจากศนยฯตาดกาจะสามารถเขาเรยนอสลามศกษาตอนกลางในโรงเรยนมธยมศกษาได โดยไมตองเรยนซ าอก และสามารถเทยบโอนผลการเรยนระหวางหลกสตรได ทง ๓ หลกสตร แบงเปนอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ใชเวลาเรยน ๖ ป อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห) ใชเวลาเรยน ๓ ป และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชเวลาเรยน ๓ ป มสาระการเรยนร ๘ กลม คอ อลกรอาน อลหะดษ (วจนะ) อลฟกฮ (ศาสนบญญต) อลอะกดะห (หลกศรทธา) อตตารค (ศาสนประวต) อลอคลาก (จรยธรรม) ภาษามลาย และภาษาอาหรบ สวนสถาบนศกษาปอเนาะไมมหลกสตร แตมประมวลการเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ ๑๖ รายวชา ซงเปนการเรยนทมากดวยเนอหาและใชเวลาเรยนยาวนานกวาการศกษาทกระดบ/ประเภท ส าหรบมาตรฐานอสลามศกษาของสถาบน อดมศกษา นน ในจ งหวดชายแดนภาคใตมสถาบนอดมศกษา ๔ แหงหลกทเปดสอนอสลามศกษา คอ วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน มหาวทยาลยฟาฏอน มหาวทยาลยราชภฏยะลา และมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร เปดสอนในระดบปรญญาตรและระดบสงขนไป ในสาขาอสลามศกษา กฎหมายอสลาม ครศาสตรอสลามหรอการสอนอสลามศกษา รวมทงหลกสตรบรณาการ เชน เศรษฐศาสตรและการจดการในอสลาม บางแหงเปดสาขาอสลามศกษาหลกสตรนานาชาตดวย

การเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษาม ๓ รปแบบ คอ อสลามศกษาอยางเดยว กบ อสลามศกษาทประยกตในสาขาวชาตางๆ เชน เศรษฐศาสตรอสลาม รฐศาสตรอสลาม เปนตน และการสอนอสลามศกษาหรอครศาสตรอสลาม ซงทง ๓ รปแบบจ าเปนตองมมาตรฐานทชดเจน สาระส าคญของมาตรฐานอสลามศกษาทใชในการเรยนการสอนระดบอดมศกษา คอ ความรเกยวกบอสลามศกษา เชน อลกรอาน ซนนะห อลหะดษ ชารอะห อซลลดดน ซงมเปาหมายในการสรางคนใหเปนคนด

๗

และสาระทเปนเครองมอในการเรยนรและศกษาคนควาคอ ภาษาอาหรบ รวมทงเทคนคการสอนหรอวชาชพครอสลามศกษา

การก าหนดหลกสตรอสลามศกษายดตามกรอบมาตรฐานของ สกอ. มาตรฐานของครสภาในกรณหลกสตรการสอนอสลามศกษา มาตรฐานอสลามศกษาทเปนสากล และมาตรฐานอสลามศกษาตามความตองการของบรบทของตลาดหรอจดเนนของสถาบน

๒. ผลการจดอสลามศกษา ปญหาอปสรรค และตวอยางความส าเรจของการจดการอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

จากการศกษากรณตวอยางของสถานศกษาทประสบความส าเรจในการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทจดสอนอสลามศกษาแบบเขม จนมผลการด าเนนงานเปนทยอมรบของผปกครองและชมชน มผเรยนเพมขน และไดรบรางวลความส าเรจนน พบวา เนนการสอนศาสนาควบคกบวชาสามญเพอสรางผเรยนทเปนคนด มความรคคณธรรม มอาชพทมนคงในอนาคต และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ซงเปนการศกษาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท

กรณโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ความส าเรจทเปนจดเดนของการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม คอ ๑. การรกษาอตลกษณและบรบทของโรงเรยนใหอยในกรอบศาสนา และเครงครดภาคปฏบต ม

กจกรรมชดเจนเรองการรกษาขนบธรรมเนยม จงตอบโจทยผปกครองไดอยางด นกเรยนมกจกรรมทางศาสนาตลอดเวลาทอยในโรงเรยน เชน อานอลกรอาน สวดดอาร ปฏบตละหมาดตามเวลา

๒. การสรางนกเรยนทมความสามารถทางศาสนา เชน การแขงขนอานอลกรอาน การขบรองอนาซด การสงนกเรยนไปอานคตะบะห (บรรยายธรรม) ในวนศกร การสงนกเรยนชนมธยมศกษาไปสอนเดกตาดกาในวนเสาร โดยฝกใหรเทคนคการสอนและมความเปนคร

๓. การมครสอนศาสนาจ านวนเพยงพอ หลายคนจบการศกษามาจากประเทศตะวนออกกลางทใชภาษาอาหรบ และประเทศทใชภาษามลาย เชน มาเลเซย อนโดนเซย และมผทรงคณวฒทมชอเสยงไดรบการยอมรบสงมาเปนอาจารยพเศษ เชน โตะอหมาม กรรมการอสลาม และผเชยวชาญอลกรอาน

๔. คานยมของผเรยนทจบชนมธยมศกษาตอนปลายโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม คอ การ ไปเรยนตอยงมหาวทยาลยอลอซฮร มหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต ซงเปนมหาวทยาลยทมชอเสยง ไดรบการยอมรบในระดบสากล และเปนทนยมของคนในจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากคาใชจายไมสงมาก นกศกษาไดเปดโลกทศน ไดเรยนกบเจาของภาษาโดยตรง ทงภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ และไดเรยนเนอหาศาสนาอสลามทเขมขนกวาการเรยนทมหาวทยาลยในประเทศ

๕. ผบรหารสถานศกษาและสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มบทบาทส าคญในความพยายามจดท ามาตรฐานอสลามศกษาชายแดนภาคใต โดยระดมผบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาทงหมดในจงหวดยะลามารวมกนจดท าหนงสอแบบเรยน ขอสอบ สอการสอน เทคนคการสอน และจะด าเนนการอบรมครสอนอสลามศกษาเปนรายวชา รวมทงขยายผลไปยงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดอนๆ

๘

ปญหาอปสรรคของการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม คอ ๑. ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ไดคะแนนต า เพราะนกเรยนไมรวาสอบไปเพอ

อะไร ผลการสอบไมสามารถน าไปสมครเรยนตอทไหน และนกเรยนสวนใหญมงไปเรยนตอตางประเทศ จงไมตงใจสอบ I-NET โดยเฉพาะวชาทไดคะแนนต า คอ ภาษาอาหรบและภาษามลาย

๒. ครไมไดรบการอบรมเรองการใชหลกสตร เนองจากรฐจายคาตอบแทนครและอบรมใหเฉพาะครวชาสามญ ไมอบรมครสอนอสลามศกษา อกทงการอบรมของรฐหลายครงไมตรงกบความตองการของโรงเรยน วทยากรไมใชผปฏบตจรงในแบบทโรงเรยนตองการ ครสอนศาสนาจงไมรเรองหลกสตรและไมสอนตามหลกสตร ซงเปนสาเหตหนงทท าใหนกเรยนสอบ I-NET ไดคะแนนต า

กรณโรงเรยนคขนานกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โครงการโรงเรยนคขนานกบตาดกา เปนรปแบบความรวมมอระหวางโรงเรยนประถมศกษาสงกด

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในการจดการศกษารวมกน เนองจากผเรยนชนประถมศกษาไปเรยนศาสนาทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตยดวย โดยในโครงการดงกลาวโรงเรยนประถมศกษาจะสนบสนนการหาสอและอปกรณการเรยนการสอนใหศนยฯตาดกา

ศนยฯตาดกามจดเดนคอ การบรหารในรปคณะกรรมการ เนนสอนศาสนาเปนหลก ใชภาษามลายทองถนและภาษามลายกลาง ถาผบรหารมความรความสามารถจะจดกจกรรมอนๆ ดวย เชน งานฝมอ การแขงกฬา แตจดออนคอ ครทสอนในศนยฯตาดกาไมไดจบปรญญาตร งบประมาณไมเพยงพอ ครขาดการอบรม ผลการสอบ I-NET วชาทออน คอ ภาษามลาย และภาษาอาหรบ ส าหรบภาษามลายเปนเพราะภาษามลายกลางใชอกษรรม สวนภาษาอาหรบหาครผสอนทมความรจรงไดยาก

ปญหาของโครงการโรงเรยนคขนานตาดกา คอ โรงเรยนประถมศกษาของรฐดแลศนยฯตาดกาไมทวถง บางโรงเรยนตองดแลศนยฯตาดกา ๓-๔ แหง และความไมเขาใจจดประสงคของโครงการ

การจดสงนกเรยนเขารบการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) เปนภารกจของ ศนยฯตาดกา ซงผลการสอบไดคะแนน I-NET ต า เพราะนกเรยนไมใหความส าคญ เขาสอบโดยไมตงใจ และไมไดน าผลสอบไปใชประโยชนในการเรยนตอ การสอบ I-NET จงไมมความหมายส าหรบผเรยน สงทศนยฯตาดกาตองการการสนบสนนจากรฐคอ ๑) วสด อปกรณ เครองเขยน และการสนบสนนกจกรรมตางๆ ๒) การอบรมครตาดกาทง ๘ สาระวชา ๓) ขอใหกระทรวงศกษาธการมาดแลใหเตมท จดสรรงบประมาณใหเพยงพอ

กรณโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทสอนอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทสอนอสลามศกษาแบบเขมใช

หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงมโครงการเปดสอนทงในโรงเรยนขยายโอกาสและโรงเรยนมธยมศกษาจ านวน ๓๕๐ โรง ไดรบการสนบสนนครสอนอสลามศกษา สอการสอนและงบประมาณเพอการด าเนนงานดงกลาว หลายแหงสามารถจดการเรยนการสอนไดใกลเคยงกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทวไป มผเรยนเพมขนอยางเหนไดชด แตบางแหงกยงไมสามารถเทยบเคยงได

๙

ปจจยส าคญทท าใหโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทสอนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมไดรบความนยมและมผเขาเรยนเพมขน คอ ๑) ผบรหารสถานศกษามความเปนผน าทางวชาการ มบทบาทส าคญในการสงเสรมการเรยนการสอน ออกนเทศตดตามการสอน บางครงลงมอสอนเอง ไมยายบอย และสามารถเขากบชมชนไดด

๒) มกจกรรมใหผเรยนน าความรไปปฏบตไดจรง เชน การสวดดอารตงแตชนอนบาล การอานอลกรอานหนาเสาธงทกเชา การละหมาดรวมกนทงโรงเรยนชวงเทยงและกอนกลบบาน การออกไปละหมาดทมสยดในชมชนรวมกบชาวบานทกวนศกร รวมทงรวมกจกรรมเกยวกบศาสนาในวนเทศกาลตางๆ คอ รอมมาฎอน วนอาซรอ รายอ และเมาลด กจกรรมดงกลาวท าใหผเรยนมระเบยบวนยและประพฤตตนอยในหลกศาสนาจนเปนวถชวต ผปกครองและชมชนพอใจ รวมทงการสงนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายไปสอนทศนยฯตาดกาเปนการฝกใหนกเรยนไดเรยนรและมความเปนครดวย ขณะเดยวกน หลายโรงเรยนมกจกรรมเสรมหลกสตร เชน ลกเสอ-เนตรนาร ซละ (ศลปะปองกนตว) รองเพลงอนาซด เพอใหผเรยนมพฒนาการรอบดานและเปนคนดของสงคม ๓) เนนการสรางเครอขาย เชญวทยากรภายนอกซงเปนบคคลทชมชนยอมรบ เชน อหมาม คอเตบ โตะครทประชาชนศรทธา ครตาดกา ก านน ผใหญบาน กรรมการสถานศกษา เปนตน ใหเขามาชวยคด ชวยสอน บคคลเหลานชวยประชาสมพนธและสรางความเขาใจกบประชาชนในชมชนดวย ปญหาอปสรรคของการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐทสอนอสลามศกษาแบบเขม คอ

๑) คะแนนการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ต า วชาทไดคะแนนต าทสด คอ ภาษาอาหรบ ภาษามลาย โดยเฉพาะภาษาอาหรบซงหาครไดยาก และบางครงขอสอบ I-NET มขอผดพลาดท าใหผเรยนไมสามารถท าขอสอบได ๒) การอบรมครรฐจดใหแตครวชาสามญ ไมมการอบรมครสอนศาสนา ๓) ขาดสอการสอนและเทคโนโลยทจะท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน ๔) ขาดงบประมาณเพอการผลตสอ และงบประมาณจดซอต าราเรยน ๕) มครสอนอสลามศกษาไมครบทกวชา ๖) ขาดการนเทศตดตาม ทงวชาสามญและวชาศาสนา รฐจงไมรสภาพความเปนจรงและไมมใครชวยเหลอโรงเรยน ๗) นโยบายไมตอเนองเพราะบางโรงเรยนเปลยนผบรหารบอย ๘) โรงเรยนทสอนอสลามศกษาแบบเขมไมคอยไดมการแลกเปลยนเรยนรกน ๔. สถาบนอดมศกษา

ความส าเรจของการจดการอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษา คอ การสอนอสลามศกษาทนอกจากจะมงตอบสนองมาตรฐานของ สกอ. ครสภา สถาบน และตลาดแรงงานแลว ขณะนบางแหงไดเปดหลกสตรนานาชาตทใชภาษาองกฤษในการเรยนการสอน ท าใหสามารถตอบโจทยความเปนนานาชาต บณฑตมความสามารถในการใชภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ มาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษาควรมงสรางบณฑตทสามารถตอบสนองตลาดแรงงาน สะทอนความเปนนานาชาตและประชาคมอาเซยน

๑๐

ปญหาของอสลามศกษาในระดบอดมศกษา คอ ๑) ไมมหนวยงานหลกดแลอสลามศกษาในระดบอดมศกษา ไมเหมอนสาขาวชาอนๆ ทมองคกร

วชาชพจดท าและรบรองมาตรฐาน ๒) ปญหาคณภาพผเรยน บณฑตไมมความเชยวชาญ ทงดานอสลามศกษา ดานการสอน และดาน

ภาษา โดยเฉพาะภาษาอาหรบซงเปนเครองมอส าคญในการเรยนการสอนอสลามศกษา ท าใหออนดอย มโอกาสเขาสอาชพไดนอย สงผลถงการมงานท าเมอจบการศกษา

๓) อาจารยมหาวทยาลยไมไดรบการยอมรบเรองความรอสลามศกษาเทาอสตาซทจบจากตางประเทศหรอตะวนออกกลาง

๔) มหาวทยาลยรบผเรยนทไมไดจบศาสนาชน ๑๐ (ซานาวยะห) มาเรยนอสลามศกษา จงมพนฐานความรทางศาสนาไมเพยงพอ

๕) การเรยนการสอนอสลามศกษาในระดบอดมศกษายงไมเขมขนทงในเนอหาอสลามศกษาและภาษาอาหรบซงเปนเครองมอในการศกษาคนควา ตองผลตครสอนอสลามศกษา ครสอนภาษาอาหรบ และครสอนภาษามลาย เพอใหมความเชยวชาญและรลกเฉพาะทาง

๖) นกศกษาในระดบอดมศกษาควรเรยนศาสนาอยางตอเนอง เพอใหมความรและเปนคนด ดงนน จงตองเรยนอสลามศกษาเพอเขาใจพระเจา ตองรภาษาโดยเฉพาะภาษาอาหรบ และตองเรยนศาสตรทท าอาชพไดและใชชวตอยในสงคมได

นอกจากน ยงมปญหาและอปสรรคของการจดการเรยนการสอนตามมาตรฐานอสลามศกษาในภาพรวม คอ

๑. สถานศกษาทสอนอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตมการด าเนนงานแบบ “ตางคนตางท า” การเรยนซ าซอน ใชเวลาเรยนนาน เรยนแตทฤษฎ ไมลงปฏบต และไมเชอมโยงกนระหวางสถานศกษา ความรวมมอเปนแบบท าตามหนาท ไมทมเทอยางจรงจง

๒. หนวยงานทดแลการจดการศกษามหลากหลายและไมมเอกภาพ เชน หนวยงานหลกไดแก สช. ตนสงกดจายคาตอบแทน ส านกงานศกษาธการภาค ๘ จดท าหลกสตรและอบรมครจ านวนหนง สพฐ. สนบสนนงบประมาณโครงการคขนาน นอกจากน ยงมหนวยงานอน ๆ ทสนบสนน เชน ศอ.บต. สนบสนนงบประมาณโครงการ กศน. สงครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะเขาไปสอนวชาสามญ ศนยประสานงานและบรหารการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต (ศปบ.จชต.) สถาบนอดมศกษาผลตครสอนอสลามศกษา

๓. การเรยนการสอนอสลามศกษาในทกระดบไมเนนใหผเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชได โรงเรยนไมน าหลกสตรไปใช ไมมการนเทศตดตามและก ากบการใชหลกสตร เพอใหมการน าหลกสตรไปใชจรง

๔. ครของศนยฯตาดกา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และสถาบนศกษาปอเนาะ ยงขาดองคความรดานการวจย และการบรหารจดการ จงควรมการอบรมในเรองนดวย

๕. ยงไมมการบรณาการอสลามศกษาเพอใหผเรยนมภาระการเรยนลดลง สามารถปฏบตไดและน าไปใชจรงในชวตได ปจจบนเดกชนประถมศกษายงตองเรยนสปดาหละ ๗ วน ซงเปนการใชเวลาเรยนมากเกนไป

๑๑

๓. ขอเสนอแนวทางการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต

จากการประชม Focus Group การตอบแบบสอบถาม การสมภาษณ และการลงพนท เยยมสถานศกษา พบวานกวชาการอสลามศกษา คร และผบรหารสถานศกษา มความเหนวา รางมาตรฐานการศกษาของชาตทก าลงจดท าอยขณะนมความสอดคลองกบมาตรฐานอสลามศกษาทกระดบ โดยในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตฉบบใหม สงททกฝายตองการคอ

๑. มาตรฐานอสลามศกษาของจงหวดชายแดนภาคใตทเปนมาตรฐานเดยวกน เปนทยอมรบรวมกน และสามารถพฒนาไปสมาตรฐานอสลามศกษาของประชาคมอาเซยนและมาตรฐานอสลามศกษาสากล

๒. มาตรฐานอสลามศกษา ควรมองคประกอบทครบถวน คอ มาตรฐานดานหลกสตร มาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานดานครและบคลากรทางการศกษา มาตรฐานดานสอและเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน มาตรฐานดานอาคารสถานทและสงแวดลอม มาตรฐานดานงบประมาณและทรพยากร มาตรฐานดานกระบวนการเรยนการสอน มาตรฐานดานการวดและประเมนผล

๓. กระบวนการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา ตองเนนกระบวนการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของของสถานศกษาแตละระดบ/ประเภท ทงศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต สถาบนศกษาปอเนาะ สถาบนอดมศกษา และศนยพฒนาเดกเลก ซงขณะนทกฝายตองการเจาภาพในการจดใหมความรวมกน

๔. การน ามาตรฐานอสลามศกษาไปใช ตองมการชแจงหรออบรมครและผบรหารใหเขาใจ เพอจะน าไปใชไดอยางถกตอง และตองมระบบการนเทศตดตามเพอประเมนผลการด าเนนงานตามมาตรฐาน

๕. การเรยนการสอนตามหลกสตรและมาตรฐานอสลามศกษา ตองเนนใหผเรยนมทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท ๒๑ คอ ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม ทกษะดานสารสนเทศ สอและเทคโนโลย ทกษะดานชวตและอาชพ

๖. การทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ยงมความจ าเปนส าหรบการยกระดบมาตรฐานอสลามศกษา แตตองมการน าผลการทดสอบไปใชประโยชน เชน ในการปรบปรงการเรยนการสอน การเรยนตอชนสงขน การไปเรยนตอตางประเทศ การใหทนการศกษา ฯลฯ

๔. ขอเสนอนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต งานวจยนมขอเสนอนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเหมาะสม สอดคลองกบ

ความตองการของผเรยน ของผปกครอง และเปนประโยชนกบประเทศไทย เพอเสรมสรางสนตสขในการอยรวมกน และลดปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ตอหนวยงานทเกยวของดงตอไปน ๑. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) จดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตใหสอดคลองกบอตลกษณและความตองการของประชาชนในพนท ดวยการขยายผลการสอนอสลามศกษาแบบเขมในโรงเรยนของรฐใหตอบสนองความตองการของประชาชนอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพ ประสทธภาพ และสามารถตอบโจทยบรบททเปลยนแปลงได แตตองคดเลอกผบรหารสถานศกษาทเปนผน าทางวชาการ ม

๑๒

ความสามารถในการบรหารจดการ ใหอยในต าแหนงเปนเวลานานพอทจะน าการเปลยนแปลงได สนบสนนบคลากร งบประมาณ สอและเทคโนโลยการสอน และนเทศตดตามการจดอสลามศกษาอยางจรงจง

ทงน ตองสานตอและขยายผลการจดอสลามศกษาแบบเขมใหครบทง ๓๕๐ โรง และจดใหมการประเมนผล โรงเรยนใดไมไดมาตรฐานกยกเลก และน างบประมาณสวนนนไปใหกบโรงเรยนทด าเนนการไดผลด และท าการคดเลอกโรงเรยนทจดอสลามศกษาไดดเดน อยางนอยจงหวดละ ๑ โรง เพอเปนตนแบบใหกบโรงเรยนอนๆ จะท าใหการจดอสลามศกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประสบความส าเรจมากขน ๒. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) ซงมโครงสรางระดบจงหวดและอ าเภอ และเปนตนสงกดของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และสถาบนศกษาปอเนาะ ซงเปนสถานศกษาทมผเรยนเปนจ านวนมาก ตองมบทบาทมากขนในการพฒนาคณภาพและมาตรฐานอสลามศกษา การนเทศตดตามการใชหลกสตร และการจดอบรมครสอนอสลามศกษา

นอกจากน ตองสนบสนนชมรมตาดกา ซงมตงแตระดบต าบล ระดบ อ าเภอ ระดบจงหวด จนถงระดบจงหวดชายแดนภาคใต สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดชายแดนภาคใต สมาคมสถานศกษาปอเนาะจงหวดชายแดนภาคใต ฯลฯ ใหมบทบาทเชงวชาการ ในการพฒนามาตรฐานอสลามศกษาใหเปนทยอมรบรวมกน ใหการอบรมคร สนบสนนการพฒนาคณภาพ และการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

๓. ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) สนบสนนโตะครในสถาบนศกษาปอเนาะทสมครใจใชหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะใหมความเขาใจมาตรฐานของสถาบนศกษาปอเนาะและมาตรฐานอสลามศกษา

๔. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) สงเสรมสถาบนอดมศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตใหมการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาทเปนมาตรฐานเดยวกน ผลตครสอนอสลามศกษา ครภาษาอาหรบและครภาษามลายกลาง ทมคณภาพและเพยงพอกบความตองการของสถานศกษาระดบ/ประเภทตางๆ ทสอนอสลามศกษา

๕. สถาบนอดมศกษา สอนใหผเรยนมทกษะการเรยนรและคนควาวจย มทกษะภาษาอาหรบและภาษามลายกลาง และมความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

๖. สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (สทศ.) จดท าขอสอบทไดมาตรฐานโดยการมสวนรวมของสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของในพนท รวมทงผลกดนใหมการน าผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชประโยชน ทงในการปรบปรงการเรยนการสอน การเรยนตอชนสงขน การใหทนการศกษา ฯลฯ

๗. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) สงเสรมใหมการประกนคณภาพภายในของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สถาบนศกษาปอเนาะ และเตรยมความพรอมรบการประเมนภายนอก

๘. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา สงเสรมการวจยรปแบบการสอนอสลามศกษาตนแบบ เพอเปนตวอยางและขยายผลใหกบสถานศกษาทสอนอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

๑๓

๙. กระทรวงศกษาธการ บรณาการความรวมมอของหนวยงานสงกดตางๆ ในพนท คอ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ศนยประสานงานและบรหารการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต (ศปบ.จชต.) ส านกงานศกษาธการภาค ๘ องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานความมนคง เชน กองรอยทหารพราน รวมทงสมาคม ชมรม หรอกลมสถานศกษา ทงในดานความคด บคลากร ทรพยากร เพอสรางความเขมแขงและความเปนเอกภาพทางนโยบาย ลดความซ าซอนในการท างาน และเพมประสทธภาพการบรหารการศกษา เพอใหการศกษามคณภาพ ตอบสนองความตองการของประชาชน และน าไปสการอยรวมกนอยางสนตสขของประชาชนจงหวดชายแดนภาคใต

-------------------------

๑๔

บทท ๑ บทน า

๑.๑ หลกการและเหตผล

จงหวดชายแดนภาคใต ซงประกอบดวยจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส สตล และ ๔ อ าเภอของจงหวดสงขลา เปนพนททมลกษณะพเศษทางสงคมและวฒนธรรมแตกตางจากพนทสวนอนของประเทศ เนองจากประชาชนทอาศยอยในพนทสวนใหญกวารอยละ ๗๕ นบถอศาสนาอสลาม (ประมาณ ๒,๐๒๗,๔๐๐ คน) และนยมใชภาษามลายทองถนในชวตประจ าวน สวนทเหลออกประมาณรอยละ ๒๔ เปนผนบถอศาสนา พทธอาศยอยอยางกระจดกระจายทงในเขตเมองและพนทชนบท จงหวดชายแดนภาคใตจงมลกษณะทางสงคมทมอตลกษณเฉพาะและมประวตศาสตรของตนเอง มวถการศกษาทนยมเรยนศาสนาเปนหลก ซงแตกตางไปจากประชากรสวนใหญของประเทศทเรยนในหลกสตรแกนกลางตามปกต การพฒนาของระบบอสลามศกษาทนกแตกตางจากสวนอนของประเทศ โดยระยะแรกการเรยนของประชากรมสลมในพนทนนยมเรยนศาสนาโดยเนนคมภรอลกรอานและภาษาอาหรบทปอเนาะซงเปนศนยการเรยนรของชมชน

เมอระบบการศกษาสมยใหมแพรหลายเขามาในชายแดนภาคใต รฐบาลไดจดตงโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษา (สวนใหญอยในตวเมอง) นกเรยนทเขาเรยนสวนใหญเปนลกพอคา นกธรกจ คนไทยเชอสายจน และคนไทยทนบถอศาสนาพทธ แตประชากรทนบถอศาสนาอสลามกไมนยมเขาเรยนในโรงเรยนสมยใหม ตอมาเมอมการประกาศใชพระราชบญญตการประถมศกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ซงบงคบใหเดกทมอายยางเขาปท ๘ จนถงปท ๑๔ ตองเรยนในโรงเรยนประถมศกษา กไดรบการตอตานจากผน าศาสนาอสลามวา เปนการกดกนการเรยนการสอนศาสนาอสลาม รฐบาลตองใชเวลายาวนานมากในการแกปญหาจนเปนทยอมรบ ผปกครองสงลกหลานมาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาของรฐ แตเนองจากโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษาของรฐน าระเบยบเรองการแตงกายและหลกสตรการเรยนการสอนมาใชกบนกเรยนทกคนเหมอนกนทงประเทศ กยงท าใหผปกครองปฏเสธทจะสงบตรหลานเขามาเรยนในโรงเรยนของรฐ เนองจากมองวาไมสอดคลองกบวถชวตอสลาม ประชาชนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใตทเรยนหนงสอและรภาษาไทยจงมจ านวนนอยมาก

ในป พ.ศ. ๒๕๐๒ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และสมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ ไดเสดจเยยมราษฎรในพนทภาคใต เมอเสดจยงครสมมนาคาร จงหวดยะลา ไดมรบสงวา

“การศกษาทนส าคญมาก ใหพยายามจดใหด ใหพลเมองสามารถพดภาษาไทยได แมจะพดไดไมมากนก แตเพยงพอรเรองกนกยงด เพราะเทาทผานมาคราวน พดกนไมรเรอง ตองใชลามแปล ควรใหพดเขาใจกนได เพอความสะดวกในการตดตอซงกนและกน”

หลงจากนน ภาคการศกษา ๒ (รบผดชอบพนทจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส และสตล) กไดมโครงการทส าคญ ๆ เชน การรณรงคสงเสรมการเรยนรภาษาไทย โดยใชวธการศกษาผใหญ โครงการพฒนาคณภาพเพอยกระดบโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษา เปนตน การศกษาของคนในจงหวดชายแดนภาคใตคอย ๆ พฒนาจากการศกษาศาสนาอยางเดยวมาเปนการศกษาศาสนาทควบคกบวชาสามญ

๑๕

มากขน แตการศกษาศาสนาอสลามกยงคงเปนวถชวตและแทรกอยในระบบการศกษาของคนจงหวดชายแดนภาคใต ซงมหลายประเภท ดงน

๑. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ในป ๒๕๐๒ ไดเกดการเปลยนแปลงครงใหญของการพฒนาการศกษาชายแดนใต โดยรฐบาลไดเรมพฒนาปอเนาะเปนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม เปนโรงเร ยนเอกชนประเภท ๑๕ (๒) สอนศาสนา และใชเวลาอยนานเกอบ ๑๐ กวาป จงไดยกระดบของโรงเรยนราษฎรจาก ๑๕ (๒) เปน ๑๕ (๑) ทสอนวชาสามญและวชาศาสนาควบคกนไป ซงตอมามชอเรยกประเภทวาเปน “โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม” อยภายใตการก ากบดแลของส านกงานสงเสรมการศกษาเอกชน เปนโรงเรยนทไดรบความนยมจากผปกครองมาก เพราะสอนทงวชาศาสนาอสลามและวชาสามญ นกเรยนทเรยบจบจะไดรบประกาศนยบตร ๒ ใบ คอ วฒสงสดทางศาสนาชน ๑๐ (ซานาวยะห) และวฒวชาสามญชนมธยมศกษาปท 6 สามารถเขาศกษาตอในสถาบนอดมศกษาได โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม จงเปนโรงเรยนทมบทบาทในการใหโอกาสทางการศกษาและพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนในจงหวดชายแดนภาคใต โดยเฉพาะนกเรยนผหญง ซงในอดตไมไดรบโอกาสทางการศกษามากเชนนมากอน ขณะเดยวกนกยงมปอเนาะอกจ านวนหนงทไมแปรสภาพเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ยงคงเปนโรงเรยนเอกชน ๑๕ (๒) หรอปอเนาะทสอนศาสนาอยางเดยว ซงผปกครองนยมใหผชายไปเรยนมากกวาผหญง แตในระบบของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามนน นกเรยนสวนใหญเปนผหญง

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและโรงเรยนเอกชนทจดตงใหมในพนทจงหวดชายแดนภาคใตไดรบการอดหนนรอยละ ๗๐ เชนเดยวกบโรงเรยนเอกชนปกต สวนโรงเรยนทจดตงเปนมลนธกอนป พ.ศ. ๒๕๒๕ จะไดรบการสนบสนน ๑๐๐% ปญหาทส าคญในปจจบนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ม ๓ ประการคอ

๑) มโรงเรยนเปดขนเปนจ านวนมาก ในอดตใหเปดรบนกเรยนทจบชนประถมศกษาเขาเรยนชนมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย แตในปจจบนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ไดขยายกจการโดยเปดสอนตงแตชนอนบาลและชนประถมศกษาขนไป ซงการจดการเรยนการสอนในลกษณะนท าใหนกเรยนทเรยนในโรงเรยนระบบนโดยตลอดไมมเพอนตางศาสนา ขาดประสบการณการเรยนรวฒนธรรมทแตกตางและการอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม

๒) การเปดของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาจ านวนมาก สงผลกระทบตอโรงเรยนรฐบาลทท าใหนกเรยนจ านวนลดลง และโรงเรยนมขนาดเลกลง

๓) ปญหาทส าคญของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามกคอ คณภาพการศกษา จากผลการทดสอบ O-NET และ I-NET พบวามคะแนนต ามาก มโรงเรยนเพยงไมกโรงทสามารถผานการประเมนและไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาทงสามรอบ

ปจจบนมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ๑๕ (๑) ในจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน ๑๙๙ แหง ผเรยน ๑๘๐,๒๕๗ คน หากรฐบาลปลอยใหโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามขยายการด าเนนงานโดยปราศจากนโยบายทชดเจน จะท าใหเกดปญหามากขน บดน จงจ าเปนตองมการศกษาวจยเพอพจารณาในเชงนโยบายวา โรงเรยนในลกษณะนควรทจะเปดโดยเสร หรอจะตองมนโยบายพเศษอยางใดหรอไม และจะตอง

๑๖

มกจกรรมพเศษทจะใหนกเรยนทนบถอศาสนาอสลามและนกเรยนทนบถอศาสนาพทธไดมโอกาสเรยนรรวมกนอยางไร เพราะพนทชายแดนใตเปนพนทพเศษ ทตองการใหผคนอยรวมกนอยางสนตสข ลดปญหาความขดแยงทเปนอยในปจจบน

๒. ศนยพฒนาเดกเลก การศกษาทส าคญอกระดบหนงในพนทชายแดนใตกคอ การศกษาชนเดกเลก ซงอยในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ไดมการประเมนคณภาพรอบแรกไปแลว ควรทจะน าผลการประเมนนมาพจารณา เพอก าหนดนโยบายวาจะสนบสนนสงเสรมการพฒนาคณภาพเดกกลมนอยางไร สวนการศกษาระดบอนบาลในโรงเรยนเอกชนและโรงเรยนของรฐกไดมผลการประเมนทง ๓ รอบไปแลว ควรทจะน าผลการประเมนจาก สมศ.มาใชเพอการวเคราะห ทบทวน และก าหนดนโยบายใหเหมาะสมสอดคลองกบพนทดวย

๓. ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) การศกษาอกระบบหนงทนาสนใจส าหรบพนท คอ การเรยนศาสนาชนตน (ตาดกา) ซงในประเทศมาเลเซยนน หมายถง การเรยนในระดบชนอนบาล แตของประเทศไทย “ตาดกา” แยกเปนการศกษาอกระบบหนงทเรยนเฉพาะศาสนา มเวลาเรยนทหลากหลาย บางแหงเรยนตอนเชา บางแหงเรยนตอนบาย บางแหงเรยนวนเสารและวนอาทตย ตาดกาอยในความดแลของส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ด าเนนการสอนในมสยด ในพนทจงหวดชายแดนใตมตาดกา ๒,๐๗๐ แหง มผเรยนจ านวน ๒๑๒,๖๐๙ คน จากขอมลพบวา ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนยงไมไดดแลตาดกาอยางใกลชด ไมไดก าหนดและควบคมคณภาพของผสอน ตลอดจนหลกสตรทแนนอน สงทพบโดยทวไปกคอ เดกจะใชเวลาเรยนศาสนายาวนานมากและซ าซอน เมอเดกจบชนประถมศกษาปท ๖ ไปเรยนตอในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ปรากฏวาหลายแหงไมยอมรบผลการเรยนของตาดกา นกเรยนตองมาเรมเรยนใหม แตบางแหงใชวธสอบวดความรเดม

เนองจากตาดกากระจายอยทวตามจ านวนมสยด และรฐบาลกไดใหการสนบสนนงบประมาณเปนคาตอบแทนส าหรบโตะอหมามและผสอน จงถงเวลาแลวทจะตองมการศกษาวจยรปแบบการเรยนการสอนของตาดกาอยางเปนระบบ เพอน าองคความรและขอมลทไดมาพฒนานโยบายและแนวทางในการสงเสรมและพฒนาคณภาพการเรยนศาสนาของตาดกาใหประสบความส าเรจ ใหผเรยนมความรและสามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวนได

๔. โรงเรยนขนพนฐานของรฐ โรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษาของรฐ สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทมนกเรยนนบถอศาสนาอสลามเปนสวนใหญ ไดใหความส าคญกบอสลามศกษามากขน มการเรยนการสอนอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ เพอใหสถานศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษาทมความพรอมน าไปใชในการจดการเรยนการสอนวชาสามญควบควชาศาสนาหรออสลามศกษาแบบเขม มการเรยนการสอนศาสนาอสลามโดยจางครทมความรทางศาสนามาสอน เมอผเรยนจบหลกสตรจะไดรบวฒการศกษาทงดานสามญและศาสนา แตดเหมอนวาไดรบความนยมไมมากนก

การเปดสอนศาสนาอสลามในโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษาของรฐ เปนการเปดสอนเฉพาะกจ ยงไมมรปแบบการเรยนการสอนทเหมาะสมชดเจน บางโรงเปนเพยงปฏบตการจตวทยา เพอเชญชวนใหนกเรยนทนบถอศาสนาอสลามมาเรยนเทานน บดน การจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยน

๑๗

ประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษาของรฐไดลวงเลยมาเปนเวลานานพอสมควรแลว จงจ าเปนอยางยงทควรตดตามผล เพอพจารณาความส าเรจและความลมเหลวส าหรบน ามาใชเปนขอเสนอเชงนโยบายในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตตอไป

๕. สถาบนศกษาปอเนาะ นบตงแตปพ.ศ. ๒๕๔๗ ทไดเกดปญหาความรนแรงในพนทจงหวดชายแดนภาคใตขนอกครงหนง รฐบาลไดจดทะเบยนปอเนาะเปน “สถาบนศกษาปอเนาะ” มอยทงสน ๔๓๖ แหง ผเรยน ๔๐,๘๑๗ คน โดยส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดรบผดชอบในการจดทะเบยน สนบสนนดานกายภาพและคาตอนแทนแกโตะครและผชวยโตะคร ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) รบผดชอบในดานการจดการเรยนการสอนวชาสามญและวชาชพ

นอกจากน ยงมปอเนาะแบบดงเดมทจดทะเบยนเปนโรงเรยนเอกชน ๑๕ (๒) สอนศาสนาอยางเดยว โดยไมจดทะเบยนเปนสถาบนศกษาปอเนาะอกจ านวน ๘๒ แหง ผเรยน ๓๕,๘๗๗ คน ซงไมมการเรยนการสอนวชาสามญ และไมมคร กศน. เขาไปชวยสอน ไมรบเงนอดหนนจากรฐ รวมทงไมมการประเมนคณภาพจาก สมศ. แตอยางใด

๖. สถาบนอดมศกษา การสอนอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษาไดรบความนยมคอนขางมากและขยายตวอยางรวดเรว โดยในปจจบนมสถาบนอดมศกษาถง ๔ แหง ทจดการเรยนการสอนวชาอสลามศกษาในหลกส ตรปรญญาตร บางแห งสอนถ งระดบปรญญาโทและปรญญาเอก สถาบน เหล าน ได แก มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร จงหวดนราธวาส มหาวทยาลยราชภฏยะลา และมหาวทยาลยฟาฏอน จงหวดปตตาน ซงเปนสถาบนอดมศกษาเอกชน (เดมคอวทยาลยอสลามยะลา) สถาบนอดมศกษาเหลานไดเปดสอนหลกสตรอสลามศกษา เพอผลตนกวชาการดานอสลามศกษา แตมพฒนาการการเตบโตทคอนขางเรว และไมมนโยบายทเปนภาพรวมของประเทศวา สถาบนอดมศกษาควรจะจดหลกสตรการเรยนการสอนวชาอสลามศกษาในสาขาใด และจ านวนผเรยนมากนอยเทาไร เพอใหมจ านวนเพยงพอกบต าแหนงงานทจะเปดรบ เพราะการผลตบณฑตแลววางงานจะเปนปญหาใหญส าหรบอนาคต

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดเสนอมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาของชาต ซงไดผานความเหนชอบจากทประชมคณะรฐมนตรเมอวนท ๒๖ ตลาคม ๒๕๔๗ และใหหนวยงานดานการศกษาทกระดบน าไปเปนแนวทางปฏบตในการจดการศกษาดานตางๆ ใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต เพอใหเปนไปตามอดมการณและหลกการในการจดการศกษาของชาต ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ จงไดก าหนดมาตรฐานและตวบงชไว ๓ มาตรฐาน และ ๑๑ ตวบงช ไดแก

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก (๕ ตวบงช) มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา (๓ ตวบงช) มาตรฐานท ๓ แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร (๓ ตวบงช)

๑๘

ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดมการประกาศใชแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๗๙ ดงนน สกศ. ไดท าการปรบปรงมาตรฐานการศกษาของชาต ใหสอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาตดงกลาว โดยไดท าการศกษาวจย และจดท าประชาพจารณรางมาตรฐานการศกษาของชาต ซงประกอบดวย ๓ มาตรฐาน คอ

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร เนองจากการจดการอสลามศกษาส าหรบผเรยนในจงหวดชายแดนภาคใตซงสวนใหญนบถอศาสนาอสลามเปนรปแบบทมเอกลกษณ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา จงเหนควรศกษาหาแนวทางพฒนามาตรฐานอสลามศกษาทสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตและสอดคลองกบความตองการของประชาชนไปพรอมๆ กบการพฒนามาตรฐานการศกษาของชาตในครงน

นอกจากน จากการสนบสนนงบประมาณของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ใหมลนธสข – แกว แกวแดง ท าการศกษาวจยแนวทางการพฒนาคณภาพการศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะใน จงหวดชายแดนภาคใต พบวา สถาบนศกษาปอเนาะจ านวนหนงไมมนกเรยน การเคลอนยายของนกเรยนจากสถาบนศกษาปอเนาะหนงไปยงอกแหงหนงมสงมาก เนองจากการจะเขาเรยนทไหนขนอยกบความรและชอเสยงของโตะคร ตลอดจนความศรทธาของผปกครองในตวโตะคร การเรยนศาสนาใชเวลานานมากทงในแตละวน แตละสปดาห และจ านวนป ไมมหลกสตรและมาตรฐานการเรยนร การเรยนวชาภาษาไทยและวชาสามญในสถาบนศกษาปอเนาะยงไมประสบความส าเรจ มผลงทะเบยนและจบการศกษานอย การสอนวชาชพซงเปนทตองการของผเรยนและโตะครกยงไมเปนระบบ และมปญหาเรองคณภาพชวตของผเรยน สถาบนศกษาปอเนาะเกอบทงหมดไมมหลกสตร ไมมการประเมนผเรยน ไมมการออกประกาศนยบตรรบรองวฒ ส าเรจการศกษาแลวกลบไปท าอาชพดงเดมของครอบครว ซงมลนธฯไดเสนอนโยบายใหด าเนนการทงสน ๑๕ หวขอ (ดรายละเอยดจากรายงานการวจย)

ในการประชมสมมนาเพอพจารณาขอเสนอเชงนโยบายการยกระดบคณภาพการศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะจงหวดชายแดนใต ณ หองประชมสปปนนท เกตทต ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ทประชมไดมขอเสนอใหส านกงานเลขาธการสภาการศกษาท าการวจยอสลามศกษาทงระบบ เนองจากมองคความรและมความเขาใจในเรองอสลามศกษาอยบางแลว ควรศกษาเพมเตมตอไปเพอใหไดขอเสนอเชงนโยบายการพฒนาคณภาพโดยรวมทงหมด ตงแตการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ๑๕ (๑) โรงเรยนเอกชน ๑๕ (๒) โรงเรยนตาดกา และสถาบนศกษาปอเนาะ เพอจะไดมแบบปฏบตทด มการก าหนดหลกสตรและมาตรฐานการเรยนร สมรรถนะตาง ๆ ทตองการใหเกดกบผเรยน มขอมลตามระบบสารสนเทศจรงในการยกระดบคณภาพใหทวถง และเกดประโยชนตอผเรยนทกคน เพราะปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตทยดเยอมานานกวา ๑๒ ปแลวนนยงไมมททาวาจะยตลงไดในเรววน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษาควรเปนผน าในการใช “การศกษา” เปนกลไกทจะท าใหคนในจงหวดชายแดนภาคใตไดรบการศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน มคณภาพชวตทด ซงจะน าไปสสนตสขอยางยงยนได

๑๙

รฐบาลไทยไดใหความส าคญกบอสลามศกษาเปนอยางยง อาจจะมากกวาประเทศเพอนบานอยางประเทศมาเลเซยและอนโดนเซยซงประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม แตการด าเนนงานของประเทศไทยใชวธการแกปญหาเฉพาะเรองเฉพาะจดเมอเกดปญหาขนในแตละครง โดยไมมน โยบายทชดเจน แมวาทกรฐบาลไดมความพยายามทจะปฏรปการศกษาของประเทศตลอดมากตาม แตคณภาพการศกษาของเดกไทยในจงหวดชายแดนภาคใตกยงต ากวาภาคสวนอน ๆ ของประเทศและประเทศเพอนบานในประชาคมอาเซยน

ดงนน เพอความยงยนของการก าหนดนโยบายการสงเสรมคณภาพจะตองมการจดท า ก าหนด และพฒนามาตรฐานอสลามศกษาทกระดบในจงหวดชายแดนภาคใต เพอใหเปนการศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบวถชวตและความตองการของพนองไทยมสลมในจงหวดชายแดนภาคใตและยกระดบคณภาพการศกษาชายแดนใตใหทดเทยมกบประเทศเพอนบานในประชาคมอาเซยนตอไป มลนธสข-แกว แกวแดง เปนองคกรทางวชาการภาคประชาชนทท ากจกรรมดานการศกษาอยในพนทชายแดนใต จงขอเขามารวมกบส านกงานเลขาธการสภาการศกษาด าเนนงานโครงการน เพอจดท ามาตรฐานอสลามศกษาทจะน าไปสความเขาใจกนและคณภาพการศกษาทดขน ซงจะน าไปสการอยการอยรวมกนอยางสนตสขในจงหวดชายแดนภาคใตตอไป

๑.๒ วตถประสงคของการศกษา

๒.๑ เพอรวบรวมองคความรดานอสลามศกษาของสถานศกษาทกสงกด ทกระดบ และประเภทการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

๒.๒ เพอวเคราะหผลการจดการอสลามศกษา ปญหาอปสรรค และตวอยางความส าเรจของการจดการอสลามศกษา

๒.๓ เพอศกษาหาแนวทางในการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๒.๔ เพอพฒนานโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเหมาะสม สอดคลองกบความตองการของผเรยน ของผปกครอง และเปนประโยชนกบประเทศไทย เพอเสรมสรางสนตสขในการอยรวมกน และลดปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๑.๓ ขอบเขตของการศกษา เปนการศกษาแนวทางการพฒนามาตรฐานอสลามศกษาทจดส าหรบผเรยนทนบถอศาสนาอสลามใน ภาคการศกษา ๘ คอ จงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สตล และสงขลา โดยเทยบเคยงกบรางมาตรฐานการศกษาของชาต ทด าเนนการระหวาง พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๑

๒๐

๑.๔ นยามศพทเฉพาะ “มาตรฐานการศกษาของชาต” พระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดใหนยามมาตรฐานการศกษาวา เปนขอก าหนดเกยวกบคณลกษณะ คณภาพทพงประสงค และมาตรฐานทตองการใหเกดขนในสถานศกษาทกแหง และเพอใชเปนหลกในการเทยบเคยง ส าหรบการสงเสรมและก ากบดแล การตรวจสอบ การประเมนผล และการประกนคณภาพทางการศกษา

“อสลามศกษา” พจนานกรมศพทศกษาศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน ไดใหความหมายของ “อสลามศกษา” (Islamic studies) ไววา เปนสาขาวชาหนงในศาสนศกษา ท าการศกษาประวตศาสตร แนวคด และแนวปฏบต ของศาสนาอสลามและชาวมสลม ตามบรบทของสงคม เศรษฐกจ และการเมองทแตกตางกน ในปจจบนมการเปดสอนทงในระดบการศกษาขนพนฐานและอดมศกษา

๑.๕ วธการศกษา

๕.๑ ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ รวบรวมขอมลทถกตองครบถวนเกยวกบการจดอสลามศกษาในแตละประเภทและแตละระดบการศกษา อนประกอบดวย

๑) ศนยพฒนาเดกเลก ๒) ตาดกา ๓) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ๔) โรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐานของรฐ ๕) สถาบนอดมศกษา ๖) สถาบนศกษาปอเนาะ

๕.๒ สมภาษณผมสวนเกยวของ เพอรวบรวม ความคดเหน และประสบการณเกยวกบการจดการศกษาอสลามศกษา ปญหาและแนวทางการแกไข

๕.๓ จดประชมสนทนากลม (Focus Group) ในการพฒนามาตรฐานอสลามศกษา ๕.๔ ลงพนทเกบและรวบรวมขอมลทเกยวกบการจดการศกษาอสลามศกษาของสถานศกษา และ

หนวยงานทเกยวของ เพอรวบรวมตวอยางความส าเรจ ปญหา อปสรรค และแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

๕.๕ ประมวลผลขอมลจากแบบสอบถาม การสมภาษณ การสนทนากลม และจดท า (ราง) รายงานการวจย เรอง แนวทางจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต และขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาคณภาพการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต

๕.๖ น าเสนอ (ราง) รายงานการศกษาวจย เรอง แนวทางจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต และขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาคณภาพการศกษาจงหวดชายแดนภาคใตตอส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

๒๑

๑.๖ ผลทคาดวาจะไดรบ ๑) ไดองคความรและวธการจดการอสลามศกษาทถกตอง ทนสมย ของสถาบนทมการสอนอสลามศกษาทกระดบและทกระบบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๒) ไดแนวทางในการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๓) ไดขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาคณภาพการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

-------------------------------------------

๒๒

บทท ๒ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

๒.๑ มาตรฐานการศกษาของชาต สาระส าคญโดยยอของ “มาตรฐานการศกษาของชาต” ซงผานความเหนชอบจากทประชมคณะรฐมนตร เมอวนท ๒๖ ตลาคม ๒๕๔๗ มสาระส าคญโดยยอคอ

อดมการณส าคญของการจดการศกษาคอ การจดใหมการศกษาตลอดชวตและการสรางสงคมไทยให เปนสงคมแหงการเรยนร และเปนการศกษาทสรางคณภาพชวตและสงคมบรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม และ วฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวง มงสรางพนฐานทดในวยเดก ปลกฝงความเปนสมาชก ทดของสงคมตงแตวยการศกษาขนพนฐาน และพฒนาความรความสามารถ เพอการท างานทมคณภาพ โดยใหสงคมทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษาไดตรงตามความตองการของผเรยน และสามารถตรวจสอบไดอยางมนใจวา การศกษาเปนกระบวนการของการพฒนาชวตและสงคม เปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศอยางยงยน สามารถพงตนเองและพงกนเองได และสามารถแขงขนไดในระดบนานาชาต

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก การศกษาตองพฒนาคนไทยทกคนใหเปน “คนเกง คนด และมความสข”

ตวบงช ๑. ก าลงกาย ก าลงใจทสมบรณ ๑.๑ คนไทยมสขภาพกายและจตทด มพฒนาการดานรางกาย จตใจ สตปญญา เจรญเตบโตอยาง

สมบรณตามเกณฑการพฒนาในแตละชวงวย ๒. ความรและทกษะทจ าเปนและเพยงพอในการด ารงชวตและการพฒนาสงคม ๒.๑ คนไทยไดเรยนร เตมตามศกยภาพของตนเอง ๒.๒ คนไทยมงานท า และน าความรไปใชในการสรางงานและสรางประโยชนใหสงคม ๓. ทกษะการเรยนรและการปรบตว ๓.๑ คนไทยสามารถเรยนรไดดวยตนเอง รกการเรยนร รทนโลกรวมทงมความสามารถในการใช

แหลงความรและสอตาง ๆ เพอพฒนาตนเองและสงคม3.2 คนไทยสามารถปรบตวได มมนษยสมพนธด และท างานรวมกบผอนไดเปนอยางด

๔. ทกษะทางสงคม ๔.๑ คนไทยเขาใจและเคารพในธรรมชาต สงแวดลอมและสงคม มทกษะและความสามารถ ทจ าเปน

ตอการด าเนนชวตในสงคมอยางมความสข ๔.๒ คนไทยมความรบผดชอบ เขาใจ ยอมรบและตระหนกในคณคา ของวฒนธรรมทแตกตางกน

สามารถแกปญหาในฐานะสมาชกของสงคมไทยและสงคมโลกโดยสนตวธ ๕. คณธรรม จตสาธารณะ และจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก

๒๓

๕.๑ คนไทยด าเนนชวตโดยกายสจรต วจสจรต และมโนสจรต ๕.๒ คนไทยมความรบผดชอบทางศลธรรมและสงคม มจตส านก ในเกยรตภมของความเปนคนไทย

มความภมใจในชนชาตไทย รกแผนดนไทย และปฏบตตนตามระบอบประชาธปไตย เปนสมาชกทด เปนอาสาสมคร เพอชมชนและสงคมในฐานะพลเมองไทยและพลโลก

มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา จดการเรยนรทมงพฒนาผเรยนเปนส าคญและการบรหาร โดยใชสถานศกษาเปนฐาน

ตวบงช ๑. การจดหลกสตรการเรยนรและสภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามธรรมชาตและ

เตมตามศกยภาพ ๑.๑ มการจดหลกสตรทหลากหลายตามความเหมาะสม ความตองการและศกยภาพของกลมผเรยน

ทกระบบ ๑.๒ ผเรยนมโอกาส/สามารถเขาถงหลกสตรตางๆ ทจดไวอยางทวถง ๑.๓ องคกรทใหบรการทางการศกษามสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร มอาคารสถานท มการ

สงเสรมสขภาพอนามย และความปลอดภย ๑.๔ มการพฒนานวตกรรมการจดการเรยนร สอเพอการเรยนร และการใหบรการเทคโนโลย

สารสนเทศทกรปแบบทเออตอการเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรแบบมสวนรวม ๒. มการพฒนาผบรหาร คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ ๒.๑ ผบรหาร คร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาไดรบการพฒนาอยางเปนระบบตอเนอง

เพอสรางความเขมแขงทางวชาการและวชาชพ ๒.๒ ผบรหาร คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษามคณธรรม มความพงพอใจในการท างาน

และผกพนกบงาน มอตราการออกจากงานและอตราความผดทางวนยลดลง ๒.๓ มแนวโนมในการรวมตวจดตงองคกรอสระเพอสรางเกณฑมาตรฐานเฉพาะกลม และตดตามการ

ด าเนนงานของบคลากรและสถานศกษา ตลอดจนการสงสมองคความรทหลากหลาย ๓. มการบรหารจดการทใชสถานศกษาเปนฐาน ๓.๑ องคกร ชมชน มสวนรวมในการพฒนาการจดการเรยนรตามสภาพทองถน บคลากรทงในและ

นอกสถานศกษา สภาพปญหาและความตองการทแทจรงของผเรยน ๓.๒ ผรบบรการ/ผเกยวของทกกลมมความพงพอใจตอการจดบรการทางการศกษาของสถานศกษา ๓.๓ มการก าหนดระบบประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษา เพอ

น าไปสการพฒนาคณภาพ และสามารถรองรบการประเมนคณภาพภายนอกได มาตรฐานท ๓ แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร “การสรางวถการเรยนรและ

แหลงการเรยนรใหเขมแขง” ตวบงช

๒๔

๑. การบรการวชาการและสรางความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร

๑.๑ สถานศกษาควรรวมมอกบบคลากรและองคกรในชมชนทเกยวของทกฝาย ทกระดบ รวมจดปจจยและกระบวนการเรยนรภายในชมชน และใหบรการทางวชาการทเปนประโยชนแกการพฒนาคนในชมชน เพอใหสงคมไทยเปนสงคมแหงภมปญญา และคนไทยมการเรยนรตลอดชวต

๑.๒ ชมชนซงเปนทตงขององคกรทใหบรการทางการศกษามสถานภาพเปนสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร มความปลอดภย ลดความขดแยง มสนตสข และมการพฒนากาวหนาอยางตอเนอง

๒. การศกษาวจย สรางเสรม สนบสนนแหลงการเรยนร และกลไกการเรยนร ๒.๑ มการศกษาวจย ส ารวจ จดหา และจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ๒.๒ ระดมทรพยากร (บคลากร งบประมาณ อาคารสถานท สงอ านวยความสะดวก ภมปญญาและ

อนๆ) และความรวมมอจากภายในและภายนอกสถานศกษา ในการสรางกลไกการเรยนรทกประเภท เพอใหคนไทยสามารถเขาถงแหลงการเรยนร และสามารถเรยนรตลอดชวตไดจรง

๒.๓ สงเสรมการศกษาวจยเพอสรางองคความรใหมเพอการพฒนาประเทศ ๓. การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม ๓.๑ ครอบครว ชมชน องคกรทกระดบ และองคกรทจดการศกษามการสรางและใชความร มการ

แลกเปลยนเรยนรจนกลายเปนวฒนธรรมแหงการเรยนร

ปจจบน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดจดท ารางมาตรฐานการศกษาของชาต ฉบบใหม ซงไดผานการประชาพจารณและรบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของทวทกภาคสวนและทกพนทของประเทศแลว ประกอบดวย ๓ มาตรฐาน คอ

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค ๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต

๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม

๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต

มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา

๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และสภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพทางการศกษา อยางเปนระบบและมคณภาพ ๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขายความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคม

๒๕

แหงการเรยนร ๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร ๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๒.๒ สถานศกษาทจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ศาสนาอสลามเปนแนวทางการด าเนนชวตทครอบคลมกจวตรประจ าวนของมนษย ซงจะน าไปสความผาสกทงโลกนและโลกหนา สถาบนการศกษาทจดการศกษาอสลามศกษาใน ๕ จงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ศนยอสลามศกษาประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนศกษาปอเนาะ และสถาบนอดมศกษา สวนศนยพฒนาเดกเลกยงไมมการเรยนการสอนอสลามศกษาอยางจรงจง แตมการสอดแทรกในกจกรรมการเรยนประจ าวน

๒.๒.๑ สถาบนศกษาปอเนาะ สถาบนศกษาปอเนาะ เปนแหลงการเรยนรศาสนาอสลามทมความส าคญอยางมากในพนทสาม

จงหวดชายแดนภาคใต เนองจากประชากรกวารอยละ ๘๐ นบถอศาสนาอสลาม ซงตามหลกก าหนดใหผรจะตองสอนศาสนาใหกบผทไมร และการสอนนถอวาไดท าบญ ดงนน ใครกตามทมความรจงตองท าหนาทเปนผสอน และการเรยนศาสนาผเรยนตองใชเวลานานหลายปจงจะเขาใจลกซงและเปนทยอมรบ จ านวนผเรยนขนอยกบชอเสยงของผสอน ผปกครองทสงบตรหลานมาเรยนจะสรางกระทอมทพก ทเรยกวา “ปอเนาะ” เพอเปนทพกอาศยของผเรยนในบรเวณบานของผสอน ซงเรยกวาโตะครหรอบาบอ ถาเปนผหญงเรยกมามา โดยไดรบศรทธาและเงนบรจาคจากชาวบาน ในอดตการศกษาศาสนาอสลามเคยรงเรองบนคาบสมทรมลายซงผอยอาศยแถบนสวนใหญเปนชาวมสลม การศกษาอสลามในยคนนด าเนนการอยางเรยบงาย ไมมหองเรยน ไมมต ารา ไมมกระดานด า แตมผรทางศาสนาเปนผสอน สอนกนในยามทวางเวนการงาน เรยนกนไดทกกลมอาย ทงผเรยนและผสอนตงมนอยในความศรทธาทมตออลเลาะห ภาษาทใชจะมทงภาษามลายและภาษาอาหรบผสมผสานกนไป

ตอมาการศกษาเลาเรยนอสลามไดพฒนาเปนปอเนาะ ซงเกดขนเปนครงแรกในเมองปตตาน และนบเปนแหงแรกในภมภาคเอเชยอาคเนยดวย มผนยมมาเรยนกนเปนจ านวนมาก ทงคนในพนทและจากภมภาคอนของประเทศ เพราะถอวาปอเนาะในปตตานเปนแหลงวทยาการทางศาสนาททวโลกยอมรบ ไดผลตอลามะฮทมชอเสยงหลายทาน

ต าราทใชสอนกนในปอเนาะเรยกวา “กตาบกนง” หรอ ต าราสเหลอง พมพดวยกระดาษสเหลอง ใชภาษาอาหรบและภาษามลายอกษรยาว แตงโดยนกปราชญมสลมชาวตางประเทศและชาวไทย ซงมสลมในพนทชายแดนภาคใตยกยองวาเปนพยญชนะศกดสทธทใชในอลกรอานโดยเฉพาะ จนเปนทกลาวขานวา ปตตานนเปนแหลงวทยาการของศาสนาอสลาม ถงกบไดรบการยกยองใหเปน “ระเบยงแหงมกกะห” หมายถงเปนสาขาหรอสวนขยายทมความเขมแขงใกลเคยงกบศนยกลางทนครเมกกะ ซงอาจารยสาโรช จรจตต ผเชยวชาญอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ กลาววา “ทนเคยเปนตกศลาดานศาสนาอสลาม

๒๖

แหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” ดงนน บรรดาโตะครจงมความหวงและความพยายามทจะฟนฟใหพนทนกลบมาเปนศนยกลางการศกษาอสลามทรงเรองอกครงหนง แมในอดตปอเนาะหลายแหงจะแปรสภาพเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สอนวชาสามญควบคกบศาสนา แตบางแหงกยงเลอกทจะคงสภาพเปนโรงเรยนเอกชนทสอนศาสนาอยางเดยว และยงมการจดตงปอเนาะขนใหมอยางตอเนอง นบตงแตเกดเหตการณความไมสงบในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต เมอวนท ๔ มกราคม ๒๕๔๗ เปนตนมา เจาหนาทพบวามหลายครงทเยาวชนจากปอเนาะเขารวมในการกอเหตการณความรนแรง ปอเนาะหลายแหงถกตรวจคน บางแหงถกปดการเรยนการสอน รฐจงพยายามจดใหมการจดทะเบยนปอเนาะ โดยกระทรวงศกษาธการไดประกาศใช “ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยสถาบนศกษาปอเนาะ พ.ศ. ๒๕๔๗” เมอวนท ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๗ เพอใหปอเนาะมาจดทะเบยนใหถกตองตามกฎหมาย ปอเนาะทจดทะเบยนแลวจะเรยกวา สถาบนศกษาปอเนาะ (Pondok Institute) ไมใชโรงเรยนปอเนาะ ตอมาไดมการแกไขระเบยบดงกลาวโดยออกประกาศ “ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยสถาบนศกษาปอเนาะ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘” เพอใหการน าสปฏบตเปนไปโดยเรยบรอยยงขน โดยมหลกการและเหตผลวา รฐบาลไดก าหนดยทธศาสตรเพอสรางสงคมสนตสขและยกระดบพนฐานความเปนอยของประชาชนในจงหวดปตตาน จงหวดยะลา และจงหวดนราธวาส กระทรวงศกษาธการจงเหนสมควรสงเสรมสถาบนศกษาปอเนาะเปนสถาบนสงคมเพอการสอนตามหลกศาสนาอสลามใหสอดคลองกบวถชวตตามวฒนธรรมอสลามและความตองการของชมชนในการศกษาอยางเหมาะสม หลงจากจดทะเบยนแลว รฐบาลไดใหความชวยเหลอดานกายภาพ เชน เสาธง ฯลฯ และจดท าโครงการสถาบนศกษาปอเนาะตนแบบส าหรบพฒนาสถาบนศกษาปอเนาะใหไดมาตรฐาน

ตารางท ๑ จ านวนสถาบนศกษาปอเนาะใน ๕ จงหวดชายแดนภาคใต ป ๒๕๕๖ จงหวด จ านวน (แหง)

ปตตาน ๒๐๔ ยะลา ๑๑๑ นราธวาส ๕๖ สงขลา ๓๑ สตล ๒ รวมทงหมด ๔๐๔ จ านวนโตะครและผชวยโตะคร ๑,๓๕๔ คน จ านวนผเรยน ๓๔,๙๑๑ คน

ทมา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ปจจบนสถาบนศกษาปอเนาะมประมาณ ๔๐๔ แหง ส าหรบการเรยนการสอนอสลามศกษานน ศนย

พฒนาอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๑๒ (ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ในปจจบน) ไดส ารวจการ

๒๗

จดการเรยนการสอนของสถาบนศกษาปอเนาะตางๆ ใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต พบวารายวชาทสอนสามารถจดกลมไดเปน ๑๖ รายวชา จงไดจดท า “ประมวลการจดการเรยนรอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ ๓ จงหวดชายแดนภาคใต พทธศกราช ๒๕๔๗” ขน ในทางปฏบต สถาบนศกษาปอเนาะสวนใหญไมมหลกสตรทแนนอน การเรยนการสอนขนอยกบโตะครเปนผก าหนดเนอหาและวธสอน เรยนโดยไมมขอจ ากดเรองระยะเวลาในการเรยน สวนใหญเรยน ๗-๒๐ ป แตเมอเขาสประชาคมอาเซยนสถาบนศกษาปอเนาะหลายแหงมนกศกษาตางชาตมาเรยน ซงเมอกลบประเทศกตองการใบรบรองการจบการศกษา โตะครจงมแนวคดทจะจดท าหลกสตรเพอน าไปสมาตรฐานการศกษา โดยปจจบนไดมการเสนอรางหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะไปยงกระทรวงศกษาธการแลว ๒.๒.๒ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

การศกษาเอกชนในจงหวดชายแดนภาคใตเดม พฒนามาจาก “ปอเนาะ” ในป พ.ศ. ๒๕๐๔ กระทรวงศกษาธการประกาศใช “ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปรบปรงสงเสรมปอเนาะในภาคศกษา ๒ พ.ศ. ๒๕๐๔” ใหปอเนาะยนขอจดทะเบยนตอทางราชการโดยความสมครใจ แลวใหมการปรบปรงหลกสตรการจดการเรยนการสอนใหเปนสดสวน เปนชนเรยน มการสอนภาษาไทย วชาชพ และมการวดผล ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๐๘ คณะรฐมนตรมมตใหปอเนาะทขนทะเบยนแลวแปรสภาพเปนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม ใหปรบปรงการเรยนการสอนใหไดมาตรฐาน ทางราชการชวยเหลอสงเสรมโดยการใหเงนอดหนน สงครไปชวยสอนวชาสามญ และผอนปรนในเรองคณสมบตบางประการของเจาของ ผจดการ ครใหญ และครผสอน โดยไมตองเปนไปตามพระราชบญญตโรงเรยนราษฎร พ.ศ. ๒๔๙๗ อยางเครงครด

ป พ.ศ. ๒๕๑๐ รฐไดมการปรบปรงการเรยนการสอนไปอกระดบหนง คอ ใหปอเนาะทแปรสภาพเปนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม เปดสอนวชาสามญหลกสตรระดบประถมศกษาปท ๕-๗ ควบคกบวชาศาสนา และคณะรฐมนตรมมตใหเรงรดปอเนาะทขนทะเบยนแลวทงหมด ใหมาขอแปรสภาพจากปอเนาะเปนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม ใหเสรจสนภายในวนท ๑๕ มถนายน ๒๕๑๔ หลงจากนน หามตงปอเนาะขนมาอก หากจะตงตองเปดสอนในรปแบบของโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลามเทานน

ป พ.ศ. ๒๕๒๐ รฐใหมการเปลยนแปลงหลกสตรทโรงเรยนเปดสอน จากหลกสตรประถมศกษาปท ๕-๗ เปนหลกสตรการศกษาผใหญระดบ ๓-๔ และหลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช ๒๕๒๑ แทน

ป พ.ศ. ๒๕๒๕ รฐไดเปลยนชอโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลามเปน “โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม” เพอใหสอดคลองตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๕ และอนญาตใหขยายชนเรยนหลกสตรมธยมศกษาตอนปลายมาจนถงปจจบน ป พ.ศ. ๒๕๒๖ รฐออกระเบยบการใหเงนอดหนนแกโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ทสอนวชาสามญควบคกบวชาศาสนาอสลาม ปจจบนปอเนาะหลายแหงพฒนาเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทกาวหนา สอนวชาสามญตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานควบคกบวชาศาสนา มอาคารสถานท บคลากร อปกรณ สอและเทคโนโลยทเพยบพรอม บางแหงเปดหลกสตรภาษาองกฤษ สวนใหญเปนทนยมของผปกครองจนขยายเปนโรงเรยน

๒๘

ขนาดใหญทมชอเสยงหลายแหง ชวยขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐานใหกบประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตอยางกวางขวาง ท าใหเยาวชนมสลมไดรบการศกษาอยางทวถงมากขน จงกลาวไดวา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามท าใหวถชวตของชาวมสลมเปลยนไปอยางเหนไดชดเจน

ประเภทของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามอาจแบงไดตามการจดทะเบยนซงม ๓ ประเภท คอ ๑. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทสอนวชาศาสนาอยางเดยว ๒. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มาตรา ๑๕ (๑) เปนโรงเรยนทจดการศกษาตามหลกสตรของ

กระทรวงศกษาธการ หรอหลกสตรทไดรบอนมตจากกระทรวงศกษาธการซงเปดสอนวชาศาสนาอสลามควบควชาสามญ หรอวชาชพ ในระบบโรงเรยนและไดรบอนญาตใหเปลยนเปนโรงเรยนตามมาตรา ๑๕ (๑)

๓. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มาตรา ๑๕ (๒) เปนโรงเรยนทจดการศกษาตามหลกสตรของกระทรวงศกษา หรอหลกสตรทไดรบอนมตจากกระทรวงศกษาธการซงเปดสอนวชาศาสนาอสลามควบควชาสามญหรอวชาชพ

นอกจากน ยงมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทจดทะเบยนเปนโรงเรยนเปดสอนสามญศกษา ซงจะจดการเรยนการสอนดวยการบรณาการอสลามในวชาสามญ และบรรยากาศโรงเรยนใหเปนบรรยากาศอสลาม หรอกลาวไดวาจดทะเบยนเปนโรงเรยนเอกชนสามญทวไป

หากจ าแนกโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มาตรา ๑๕ (๑) ตามลกษณะการไดรบเงนอดหนนรายหวนกเรยนจากรฐ จะแบงไดเปน ๓ ประเภทคอ

๑. โรงเรยนทมมลนธหรอมสยดเปนผรบใบอนญาตกอนป พ.ศ. ๒๕๓๙ จะไดรบเงนอดหนนในรปของ บตรคาเลาเรยนหรอเรยกวาการอดหนนรายหวนกเรยนในอตรารอยละ ๑๐๐ ของคาใชจายรายหวนกเรยนภาครฐ

๒. โรงเรยนทมมลนธหรอมสยดเปนผรบใบอนญาตตงแตป พ.ศ. ๒๕๓๙ จะไดรบเงนอดหนนในอตรารอยละ ๖๐ ของคาใชจายรายหวนกเรยนภาครฐ ปจจบนไดรบเงนอดหนนเตมอตรารอยละ ๑๐๐ เชนเดยวกบประเภทท ๑

๓. โรงเรยนทมเอกชนเปนผรบใบอนญาตจะไดรบเงนอดหนนในอตรารอยละ ๖๐ ของคาใชจายรายหวนกเรยนภาครฐ

สวนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มาตรา ๑๕ (๒) จะไดรบการชวยเหลอจากรฐโดยไดรบการอดหนนจากรฐใน ๓ ดานคอ ดานการเงน เปนการใหเงนอดหนนแกโรงเรยน เพอสงเสรมและสนบสนนการด าเนนกจการของโรงเรยน ดานบคลากร เปนการอดหนนโดยใหส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน จดสงขาราชการครไปชวยสอนตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขท สช. ก าหนด และดานสอการเรยนการสอน เปนการจดสรรวสดอปกรณการศกษาใหกบโรงเรยนตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขท สช. ก าหนด

๒๙

ตารางท ๒ จ านวนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต จงหวด ในระบบ (โรง) นอกระบบ (โรง) ยะลา ๔๗ ๖๑

ปตตาน ๖๗ ๔๒ นราธวาส ๔๘ ๓ สงขลา ๔๙ - สตล ๑๖ ๖ รวม ๒๒๗ ๑๑๒

ทมา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ปจจบนมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในระบบจ านวน ๒๒๗ โรง และนอกระบบจ านวน ๑๑๒

โรง ส าหรบระบบการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามนน ใชหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ซงก าหนดใหม ๓ ระดบ คอ อสลามศกษาตอนตน อสลามศกษาตอนกลาง และอสลามศกษาตอนปลาย

ปจจยส าคญประการหนงทมสวนผลกดนความกาวหนาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม คอ การคดเลอกโรงเรยน ผบรหารโรงเรยน คร และนกเรยนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเพอรบรางวลพระราชทานโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดชายแดนภาคใต นบตงแตป พ.ศ. ๒๕๐๔ เปนตนมาพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ไดเสดจพระราชด าเนนไปยงโรงเรยนเตรยมอดมศกษาเมอวนท ๑ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ เพอทรงเปดงานแสดงศลปหตถกรรมนกเรยน ประจ าป ๒๕๐๖ และพระราชทานรางวลแกโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม ซงจดท าการศกษาดเดน โดยพระองคทรงมพระราชปรารภกบ ฯพณฯ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ในขณะนน (ม.ล.ปน มาลากล) ซงไดบนทกไววา

“ขอความทรงพระราชปรารภมวา มนกเรยนจ านวนมากมาย ซงมความประพฤตดและมความมานะพยายามศกษาเลาเรยนไดผลด รวมทงโรงเรยนซงจดการศกษาดจนนกเรยนไดรบการเรยนดเปนสวนรวม นกเรยนและโรงเรยนมคณสมบตดงกลาว สมควรจะไดรบรางวลพระราชทานและทรงยนดจะพระราชทานรางวลให”

กระทรวงศกษาธการจงก าหนดระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปรบปรงสงเสรมปอเนาะในเขตการศกษา ๒ พ.ศ. ๒๕๐๔ สาระส าคญตอนหนงระบวา “ปอเนาะใดทจดการศกษาดานการสอนไดดจะไดรบการอดหนนจากกระทรวงศกษาธการ” กลาวคอ หนวยงานทรบผดชอบเกยวของไดก าหนดวธการและจดสรรงบประมาณสวนหนงเปนการสมนาคณโรงเรยนทปรบปรงกจการดเดน ไดมโอกาสเขาเฝาฯพรอมทงรบรางวลพระราชทานเปนประจ าทกป

การคดเลอกโรงเรยน ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเพอรบรางวลพระราชทาน ถอเปนภารกจส าคญทปฏบตสบตอกนมาชานาน เพราะนอกจากเปนโอกาสอนดในการท า

๓๐

กจกรรมทสนองพระราชปรารภของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช แลว รางวลพระราชทานยงเปนเครองกระตนใหเกดการพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาของชาตใหดยงขนดวย ๒.๒.๓ ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

ส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดสตล กลาวถงความเปนมาและความส าคญของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด(ตาดกา) ไววา ศาสนาอสลาม ก าหนดหนาทส าคญในการอบรมสงสอนบตรหลานหรอผอยในปกครองใหมความรความเขาใจและปฏบตตามหลกการศาสนาใหกบบดา มารดา หรอผปกครอง หากบดามารดา หรอผปกครองไมมความรกตองหาผทมความรมาสอน ซงสวนใหญรวมกลมกนจดโดยใชพนทและอาคารในบรเวณมสยดเปนศนย มอหมามหรอผมความรในทองถนท าหนาทสอน โดยทวไปส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดจะรวมกบอหมามประจ ามสยด ก าหนดใหทกมสยดทมความพรอม จดใหมการเรยนการสอนอสลามศกษาภาคบงคบระดบพนฐาน(ฟรฎอยน) แกเยาวชน โดยส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดเปนผดแลรบผดชอบ ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด(ตาดกา) เดมอยในความรบผดชอบของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ใชชอวา “ศนยอบรมศาสนาอสลามและจรยธรรมประจ ามสยด” คณะรฐมนตรไดมมตใหโอนมาอยในความรบผดชอบของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๘ และเปลยนชอเปน “ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)” ในพนทจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส และตอมาเมอวนท ๒๘ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ คณะรฐมนตรกไดมมตใหโอนของจงหวดสตลและ ๔ อ าเภอในจงหวดสงขลา คอ อ าเภอจะนะ เทพา นาทว และสะบายอย มาอยในความรบผดชอบของกระทรวงศกษาธการดวย

กระทรวงศกษาธการไดก าหนดระเบยบวาดวยศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส พ.ศ. ๒๕๔๘ และแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๐ ใหส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน รวมกบส านกบรหารยทธศาสตรและบรณาการการศกษา ๑๒ ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ และส านกงานเขตพนทการศกษา ด าเนนงานตอจากกระทรวงมหาดไทย มการสงเสรมสนบสนน นเทศตดตามและพฒนาศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในความรบผดชอบมาอยางตอเนอง

นอกจากน ส านกงานเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด และนกวชาการอสลามศกษาจากสถาบนตางๆ ยงรวมกนจดท า “หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอยน พ.ศ. ๒๕๔๘” ของจงหวด พรอมเอกสารประกอบหลกสตรอนๆ และประกาศใชในปการศกษา ๒๕๔๙ เปนตนมา

ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ถอเปนแหลงเรยนรอสลามศกษาของมสยดทตองการใหเยาวชนมความรความเขาใจ มจรยธรรม และปฏบตตามหลกการทางศาสนาอสลาม โดยใชอาคารบรเวณมสยดเปนสถานทจดการเรยนร ใชหลกสตรการศกษาภาคบงคบระดบพนฐาน(ฟรฎอยน) ในการจดการเรยนการสอนในตอนเยนของวนจนทรถงวนศกร หรอวนเสารและวนอาทตย ตามความพรอมของชมชน ผสอนเปนผน าศาสนาและอาสาสมครในชมชน ผเรยนเปนนกเรยนทเรยนระดบประถมศกษาในโรงเรยนของรฐและโรงเรยนเอกชน

๓๑

ตารางท ๓ จ านวนศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในจงหวดชายแดนภาคใต จงหวด จ านวน (แหง)

นราธวาส ๖๐๙ ยะลา ๔๑๙ ปตตาน ๕๗๓ สตล ๑๙๗ สงขลา ๑๘๗ รวมทงสน ๑,๙๘๕ (ใหม ๒๐๖๗)

ทมา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ปจจบน กระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตง ส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดขนในจงหวดยะลา

ปตตาน นราธวาส สงขลา และสตล และจดตงส านกงานการศกษาเอกชนอ าเภอทกอ าเภอในจงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส และสงขลาในอ าเภอจะนะ เทพา นาทว และสะบายอย เพอรบผดชอบดแลศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด(ตาดกา) รวมทงโรงเรยนเอกชน และสถาบนศกษาปอเนาะ

เนองจากการจดการเรยนการสอนของศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เพงเขามาอยในความรบผดชอบของกระทรวงศกษาธการ จงตองการรบการสนบสนนจากรฐในการพฒนาใหเปนสถานศกษาทมคณภาพไดมาตรฐานเชนเดยวกบสถานศกษาประเภทอน ๆ

ในการสมมนาวชาการ “การพฒนาอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐและศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)” เมอวนท ๓๐ ตลาคม ๒๕๕๕ ณ โรงแรมยะลาแกรนดพาเลซ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา มผบรหารระดบกระทรวงฯ เขตการศกษาท ๑๒ เขตพนทการศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และผแทนศนยฯตาดกาเขารวมประชม รวมทงครสอนศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) และครสอนศาสนาอสลามในโรงเรยนของรฐ มขอเสนอตอภาครฐ เพอการพฒนาการเรยนการสอนอสลามศกษา และแกปญหาความซ าซอน ๕ ขอ คอ ๑. รฐจะตองปรบปรงและพฒนาใหหลกสตรอสลามศกษาทใชในโรงเรยนของรฐ กบหลกสตรการเรยนการสอนทใชในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใหเหมอนกน และสามารถเชอมโยงกนได

๒. รฐจะตองสงเสรมและพฒนาครสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐ กบครผสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใหมความรความเขาใจในเรองการจดการกระบวนการเรยนร

๓. ใหรฐสนบสนนในเรองสวสดการแกครผสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐกบครผสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เชน คารกษาพยาบาล คาเลาเรยนบตร เปนตน

๔. รฐจะตองสนบสนนสอการเรยนการสอนแกหลกสตรอสลามศกษา ในโรงเรยนของรฐกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

๓๒

๕. รฐจะตองวางแผนในเรองกจกรรมพฒนาผเรยนรวมกน แกครผสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐ กบครผสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เพอไมใหเกดความซ าซอนกน เนองจากทผานมาทงโรงเรยนของรฐและตาดกาจดกจกรรมทเหมอนๆ กน ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มการบรหารในรปคณะกรรมการตามล าดบชน คอ

๑. คณะกรรมการบรหารศนยระดบเขตตรวจราชการ โดยมผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการเปนทปรกษาและมกรรมการจ านวน ๑๙ คน

๒. คณะกรรมการบรหารศนยระดบจงหวด จ านวน ๑๑ คน ๓. คณะกรรมการบรหารศนยระดบอ าเภอ จ านวน ๙ คน ๔. คณะกรรมการบรหารศนยระดบต าบล จ านวน ๗ คน

๕. คณะกรรมการบรหารศนยประกอบดวย อหมามประจ ามสยดเปนประธานโดยต าแหนง และกรรมการอนๆ จ านวน ๖-๑๒ คน โดยความเหนชอบของคณะกรรมการประจ ามสยด โดยมผสอนตาดกาทอหมามแตงตง เปนกรรมการและเลขานการ คณะกรรมการบรหารศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มหนาทดงตอไปน ๑. ด าเนนการบรหารศนยฯใหสอดคลองกบแนวทางของคณะกรรมการบรหารศนยในทกระดบ ๒. จดการศกษาอบรมใหแกผเรยนตามหลกสตร ๓. สงเสรมและพฒนาผสอนใหจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ ๔. ใหความเหนชอบในการแตงตงและถอดถอนผสอน ๕. รายงานผลการด าเนนงานของศนยฯตอหนวยงานทเกยวของ ๖. ด าเนนงานอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

จากอ านาจหนาทของคณะกรรมการบรหารศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) จะเหนวาศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เปนสถานศกษาทมความเปนอสระดานการบรหารงานบคคลอยางมาก

ส าหรบการเรยนการสอนอสลามศกษาในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) นน กระทรวงศกษาธการไดมประกาศ ณ วนท ๒๗ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ เรองใหใช “หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗” เพอสนบสนน สงเสรมการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาทกระดบในสถานศกษาของรฐ เอกชน และมสยดในจงหวดชายแดนภาคใต และเพอสงเสรมการศกษาทเปนอตลกษณของชมชนทเปนไปตามความตองการของผเรยน ชมชน เหมาะสมกบสภาพความเปลยนแปลงทางสงคมและสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

๒.๒.๔ โรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ดร. สมเกยรต ชอบผล อดตรองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดกลาววา สพฐ.เรมเปดหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมขนมาตงแตป ๒๕๔๙ ในโรงเรยนประถมศกษาและมธยมศกษาจ านวน ๑๔๒ โรงเรยน ทตงอยใน จ.ปตตาน นราธวาส ยะลา สตล และสงขลา โดยเรมทยอยเปดปละ ๑ ชนเรยน จาก

๓๓

ป.๑ ในป ๒๕๔๙ มาถงป ๒๕๕๔ เปดถง ป.๖ และเพมจ านวนเปน ๓๕๐ โรงเรยน เพราะโรงเรยนทเปดหลกสตรนไดรบความนยม มนกเรยนมาเขาเรยนเพมขน กอนหนานโรงเรยนรฐมสอนอสลามศกษามาตงแตป ๒๕๑๙ จนถงป ๒๕๔๔ วชาอสลามศกษากเปนสวนหนงของสาระสงคมศกษา เรยนสปดาหละ ๒ ชวโมง แตประชาชนในพนทมองวา เวลาเรยนนอยเกนไป การสอนยงไมเขมขนพอ สพฐ.จงปรบใหม จนเปนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมขน ซงมขอแตกตางทส าคญคอ มหลกสตรรองรบโดยเฉพาะ เรยกวา หลกสตรอสลามศกษาแบบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ๒๕๕๑ ในหลกสตรดงกลาวก าหนดโครงการไวเปนดงน ระดบอสลามศกษาตอนตน (ประถมตน) เวลาเรยน ๓๖๐ ชวโมงตอป ระดบอสลามศกษาตอนกลาง (ประถมปลาย) เวลาเรยน ๔๘๐ ชวโมงตอป และระดบอสลามศกษาตอนปลาย (มธยมตน) เวลาเรยน ๑,๔๔๐ ชวโมงตอ ๓ ป เฉลยแลวชวโมงเรยนศาสนาจะประมาณ ๘-๑๐ ชวโมงตอสปดาห จากเดมทสอนเพยงสปดาหละ ๒ ชวโมง นอกจากนนยงเพมความเขมขนในการคดกรองวทยากรดวย ตองมวฒทางศาสนาและตองจบปรญญาตรพรอมมใบอนญาตประกอบวชาชพครดวย ทส าคญเดกทจบหลกสตรนไดวฒการศกษาทางศาสนาดวย สพฐ.เชอวา เมอเพมความเขมขนแลว หลกสตรอสลามศกษาจะไดรบการยอมรบมากขน เพราะมเปาหมายเบองหลงนโยบายทส าคญอยอก ซงเกยวพนกบการลดความขดแยงในพนท สมเกยรต บอกวา นโยบายนตองการชวยใหนกเรยนมสลมไมตองเรยนหนกเกนไป วถชวตของเดกมสลมในปจจบนนน เมอออกจากโรงเรยนกตองไปเรยนศาสนาในชวงเยน และวนเสาร-อาทตยอก รวมๆ แลวเดกจะเรยนหนกอยางมาก นอกจากนน สพฐ.ตองการใหชาวมสลมสงลกมาเรยนในโรงเรยนรฐมากขน เพอเปดโอกาสใหเดกตางวฒนธรรมไดเรยนรและเขาใจซงกนและกน ไทยมสลมเขาใจไทยพทธและไทยพทธเขาใจไทยมสลม ตรงนเปนพนฐานทส าคญในการอยรวมกนในพหสงคมทมความหลากหลาย ชวยลดความขดแยงได

ฟาฏนา วงศเลขา ไดกลาวไวใน “โรงเรยนวถอสลาม รปแบบการศกษาทโดนใจชมชนมสลม” วาการจดการศกษาจ าเปนอยางยงทจะตองใหสอดคลองกบกลมเปาหมายในแตละพนท โดยเฉพาะพนททมความหลากหลายทางวฒนธรรมอยางเชนพนทในแถบจงหวดชายแดนภาคใต ซงผปกครองสวนใหญตองการใหบตรหลานไดเรยนรวชาสามญควบคศาสนาอสลาม อสลามศกษาไดเขามาในระบบโรงเรยนรฐบาลมาเปนเวลานานกวา ๓๐ ป เมอกอนจดสอนเฉพาะใน ๕ จงหวดชายแดนภาคใตเทานน จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ก าหนดใหผเรยนไดเรยนรศาสนาทตนนบถอ จงเปนหนาทของสถานศกษาทตองจดการเรยนการสอนอสลามศกษาใหกบผ เรยนทนบถอศาสนาอสลาม หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ จงก าหนดสาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม ไวในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมตามกรอบโครงสรางหลกสตร โดยสถานศกษาสวนใหญไดจดสอนอสลามศกษาประมาณ ๒ ชวโมงตอสปดาห ซงถอเปนการเรยนรศาสนาเพยงเพอเปนพนฐานในการด ารงชวตเทานน

ส าหรบพนทในแถบจงหวดชายแดนภาคใต ซงมผนบถอศาสนาอสลามจ านวนมาก ประมาณ ๘๐% นน การจดการเรยนการสอนอสลามศกษา ประมาณ ๒ ชวโมง/สปดาห ยงไมสอดคลองกบความตองการของ

๓๔

ชมชน เนองจากผปกครองสวนใหญตองการใหบตรหลานไดเรยนรวชาสามญควบคกบวชาดานศาสนาทเขมขน กระทรวงศกษาธการจงมนโยบายสงเสรมสนบสนนใหสถานศกษาจดการศกษาในรป แบบทหลากหลาย สอดคลองกบอตลกษณและความตองการของชมชนทผปกครองตองการใหบตรหลาน ไดเรยนรวชาสามญควบคกบวชาศาสนาอสลามทเขมขน และไดประกาศใชหลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ หรอหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม โดยเรมใชในสถานศกษาทจดการเรยนการสอนวชาสามญควบคศาสนา ปจจบนมสถานศกษาเปดสอนอสลามศกษามากกวา ๓๐ จงหวด เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจ ยดมน ศรทธา และปฏบตตนไดถกตองตามหลกการศาสนาอสลาม เพอใหสามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข กระทรวงศกษาธการไดมนโยบายใหน ารองเปดสอนวชาสามญควบควชาศาสนา หรอทเรยกกนวา “อสลามศกษาแบบเขม” ในโรงเรยนรฐบาล ไดแก จงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สตล และสงขลาบางสวน โดยเรมตงแตปการศกษา ๒๕๔๙ จ านวน ๑๔๒ แหง และขยายเพมในปการศกษา ๒๕๕๑ จ านวน ๑๓๒ แหง ในป ๒๕๕๒ มโรงเรยนทเปดสอนอสลามศกษาแบบเขม รวม ๒๗๔ แหง และในปการศกษา ๒๕๕๓ ไดเพมเปนจ านวน ๓๕๐ โรง

เมอผเรยนจบหลกสตรจะไดรบวฒการศกษาทงดานวชาสามญและศาสนา คอ จบระดบประถมศกษาปท ๖ จะไดรบวฒอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) จบระดบมธยมศกษาปท ๓ จะไดรบวฒอสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะฮ) และจบระดบมธยมศกษาปท ๖ จะไดรบวฒอสลามศกษาตอนปลาย (ซานะวยะฮ) การจดการเรยนรอสลามศกษาใหมประสทธภาพและสมฤทธผลนน เมอมหลกสตรแลว ยงจ าเปนตองอาศยกลไกในการขบเคลอนไมวาจะเปนผบรหารสถานศกษา ครผสอน และ “สอการเรยนร” ซงจะเปนอกหนงแรงเสรมทจะชวยใหสามารถพฒนาผเรยนไดอยางมคณภาพมากขน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ไดจดท าหนงสอเรยนอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางฯ ระดบประถมศกษาปท ๑-๖ มธยมศกษาปท ๑-๒ และมธยมศกษาตอนปลาย ๓ เลม คอ ระบอบชวตในอสลาม กฎหมายอสลาม อรรถาธบายอล-กรอาน ส าหรบหนงสอเรยนตามหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมนน ไดด าเนนการจดท าตนฉบบระดบอสลามศกษาตอนตนและอสลามศกษาตอนกลาง ซงตนฉบบทกสาระจดท าเปนภาษามลาย เนองจากหลกสตรเนนใหสถานศกษาในพนททใชภาษามลายสอสารในชวตประจ าวนจดการเรยนรโดยใชภาษามลายเปนสอในการเรยนรสาระอน ๆ ดวย โดยแบงเปน ๘ สาระ สาระละ ๙ ชนป รวมทงสน ๗๒ เลม คอ อลกรอาน อลหะดษ อลอะกดะฮ (หลกศรทธา) อลฟกฮ (ศาสนบญญต) อตตารค (ศาสนประวต) อลอคลาก (จรยธรรม) ภาษาอาหรบ และภาษามลาย อสลามเปนวถชวตทมสลมทกคนจะตองเรยนรและถอปฏบตตามหลกค าสอนอยางเครงครดดวยความศรทธามน ซงเปนบอเกดแหงคณธรรม จรยธรรม คณงามความดทงปวง อนจะน าไปสการสรางสงคมพหวฒนธรรมทเขมแขงและสามารถอยรวมกนดวยความสนตสขอยางยงยน ตวอยางโรงเรยนของรฐแหงหนงทประสบความส าเรจในการจดอสลามศกษา คอ โรงเรยนบานจะแนะ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานราธวาส เขต ๓ เปนโรงเรยนทอยในเขตพนทสแดง ซงถอไดวาเปน

๓๕

โรงเรยนตนแบบในการจดสอนวชาสามญควบคศาสนาในโรงเรยนของรฐ โดยไดทดลองเปด “หองเรยนวถอสลาม” เพยง ๑ หองเรยน ในปการศกษา ๒๕๔๗ และในปการศกษา ๒๕๔๘ ไดขยายหองเรยนวถอสลามในชน ป.๑ ทกหองเรยน เนองจากเปนทพงพอใจของผปกครองและชมชน โดยไดจดสอนอสลามศกษาควบคกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน และไดเพมชวโมงเรยนอสลามศกษาจาก ๒ ชวโมง เปน ๑๐ ชวโมงตอสปดาห เนนกจกรรมพฒนาผเรยนทสอดคลองกบวถชวตของมสลม ซงถอเปนการศกษาทสนองตอบตอความตองการของชมชน และสอดคลองกบวถชวต อกทงชมชนไดมสวนรวมในการแกปญหาการจดการศกษาอกดวย ส าหรบกระบวนการจดการเรยนการสอนหองเรยนวถอสลามของโรงเรยนบานจะแนะ เปนการจดการศกษาแบบบรณาการทผสมผสานทงการเรยนวชาสามญควบคกบวชาอสลามศกษา คอ ๘ กลมสาระการเรยนรของวชาสามญ ประกอบดวย ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ สงคมศกษา สขศกษา/พลศกษา ศลปะ/ดนตร การงานอาชพฯ และกจกรรมพฒนาผเรยน (แนะแนว/ลกเสอ/ชมนม) มครประจ าการโรงเรยนบานจะแนะ เปนผรบผดชอบโดยใชวธจดการเรยนการสอนบรณาการทกวชาโดยยดภาษาไทยเปนหลก สวนสาระการเรยนรอสลามศกษา ประกอบดวย อลกรอาน อลหะดษ ศาสนบญญต ศาสนประวต หลกการศรทธา จรยธรรม ภาษาอาหรบ และภาษามลาย มวทยากรจากชมชนดารลนาอมเปนผรบผดชอบ โดยเนนใหนกเรยนปฏบตตามหลกศาสนาอสลาม เชน การละหมาด การอานดอาร การสลามเมอพบกน เปนตน สวนการจดกจกรรมพฒนาผเรยนนน เนนการปฏบตจรงของนกเรยนทสอดคลองกบวถชวตของมสลม เชน ฝกการใหสลามหรอการทกทายแบบมสลม การท าความเคารพ และฝกมารยาทอนๆ การสอนอานอล-กรอานชวงเชากอนเคารพธงชาต การปฏบตละหมาดทกวน การอบรมหลงละหมาด การละหมาดวนศกร การเขาคายจรยธรรมเดอนละ ๒ ครง การเขาคายเดอนเราะมะฎอน กจกรรมชวยเหลอเพอนนกเรยน กจกรรมชมนมตาง ๆ ทสอดคลองกบวถชวต กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร การแขงขนกฬา โดยจดใหสอดคลองกบวถชวตของมสลม เปนตน จากการประเมนผลพบวา การจดการเรยนรหองเรยนวถอสลาม เปนรปแบบการจดการเรยนรทสอดคลองกบความตองการของชมชนอยางแทจรง ชมชนมความพงพอใจเปนอยางยง นกเรยนมคณธรรมจรยธรรมมากขน มผลสมฤทธทางการเรยนดขน การขาดเรยนลดลง และเรยนรอยางมความสข อกทงสามารถปฏบตศาสนกจตามหลกศาสนาไดอยางถกตอง นายอาไซนนา อบดลเลาะ ผอ านวยการโรงเรยนบานจะแนะ ขณะนน กลาวถงสาเหตทตองจดหองเรยนวถอสลามวา เรมจากโรงเรยนกบผน าชมชนไดรวมกนวเคราะห ท าใหพบปญหาการศกษาหลายประเดน เชน นกเรยนทจบการศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษา บางสวนมพฤตกรรมทไมพงประสงคของสงคม เชน กาวราว ตดยาเสพตด มวสมในอบายมข ละเลยและไมปฏบตตามหลกค าสอนของศาสนา และผปกครองบางสวนไมเหนความส าคญของการศกษาเทาทควร ท าใหนกเรยนขาดเรยนคอนขางมาก การเรยนออน ผลสมฤทธทางการเรยนต า อกทงการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา สปดาหละ ๒ ชวโมงนนไมเพยงพอ ดงนน ชมชนจงตองการใหโรงเรยนบานจะแนะจดการเรยนการสอนท เนนคณธรรม

๓๖

จรยธรรม โดยการเพมอสลามศกษาจาก ๒ ชวโมงตอสปดาห เปน ๑๐ ชวโมงตอสปดาห เพอใหสอดคลองกบวถชวตและบรบทของประชาชนในพนท โดยชมชนไดเขามามสวนรวมอยางมาก มผน า ผบรหาร ครผสอนจากหนวยงานและโรงเรยนตาง ๆ จากหลายจงหวดทงใกลไกลไดมาเยยมชมศกษาดงานแลกเปลยนเรยนรกบโรงเรยนบานจะแนะเปนจ านวนมาก

โรงเรยนมธยมประจ าอ าเภอหลายแหง ซงครงหนงเคยไดรบความนยมจากผปกครอง แตความนยมลดลง ปจจยส าคญเพราะโรงเรยนไมไดเนนสอนเรองศาสนาอสลาม จงเปนเหตผลใหโรงเรยนตองปฏรปหลกสตรเพอใหสอดคลองกบความตองการของผปกครองและชมชน

ตวอยางเชน โรงเรยนเวยงสวรรณวทยาคม อ าเภอแวง จงหวดนราธวาส ในป ๒๕๔๖ ไดเขาสการเปนโรงเรยน ๒ ระบบ ซงถอเปนนวตกรรมอยางหนงททางส านกงานคณะกรรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สรางขนเพอตอบสนองความตองการของคนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ทตองการเรยนเรองศาสนาควบคไปกบวชาสามญ ซงเปนลกษณะเดยวกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา

นายนรตน นราฤทธพนธ ผอ านวยการโรงเรยนเวยงสวรรณวทยาคมในยคนนกลาววา “โรงเรยนของรฐใน ๓ จงหวดภาคใต มจ านวนผเรยนลดลงเกอบทกโรงเรยน ยกเวนโรงเรยนประจ าจงหวด โรงเรยนเวยงสวรรณวทยาคมกเชนกน นกเรยนลดจากเดม ๘๐๐ คน เหลอเพยง ๓๐๐ คน ภายใน ๒-๓ ป เพราะโรงเรยนเอกชนเรมไดรบความนยม โดยเฉพาะเมอโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามพฒนาหลกสตรสายสามญใหด ซงตอบรบกบความตองการของผปกครองทเชอวาเมอลกมศาสนาอยในใจ จะสงผลตอการเรยนวชาสายสามญ เพราะวชาศาสนาเปนการหลอหลอมวธคด มศาสนากสามารถเรยนวชาอะไรกได สพฐ.จงตองปรบตว จงถามมายงโรงเรยนสายสามญวา โรงเรยนไหนพรอมจะเปดสอนหลกสตรอสลามแบบเขม ซงทนเรมน ารองเปนแหงแรกในพนท”

หลกสตรศาสนาทเพมเขามานน ประกอบดวย ๘ กลมสาระการเรยนร กบ ๑ กจกรรมการพฒนาผเรยน มการวดผลประเมนผล และการประเมนระดบชาตทเรยกวา I-Net

การเรยนแบงออกเปน ๓ ระดบ คอ อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) เทยบไดกบชน ป.๑-๖ อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะฮ) เทยบไดกบ ม.๑-๓ และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) เทยบไดกบ ม.๔-๖ ซงผเรยนบางคนเคยเรยนอสลามศกษาตอนตนมาแลวในชนประถมศกษา บางคนยงไมเคย โรงเรยนตองจดสอบวดความรส าหรบเดกทยงไมมใบประกาศนยบตรจากศนยฯ ตาดกา เพราะฉะนน ผเรยนคนหนงอาจจะเรยนสายสามญคนละชนกบสายศาสนา เชน สายสามญอย ม.๑ แตตองเรยนศาสนาระดบ ป.๑

ส าหรบเรองบคลากรนน ทาง สพฐ.จดสงครมาให ๑๓ คน แตทางโรงเรยนไดพจารณาเหนวาไมเพยงพอ จงเปดรบขาราชการทจบสายสงคมศกษามาสอนศาสนา ๓ คน และจางเหมาเปนลกจางประจ าอก ๕ คน รวมทงสนม ๒๑ คน โดยมชวโมงเรยนหลกสตรอสลามศกษา ๑๐ ชวโมงตอสปดาห คาบละ ๔๕ นาท ชวงเชาเรยนสายสามญอยางเดยว ๕ คาบ ตงแต ๘.๐๐-๑๒.๓๐ น. เพอใหสอดคลองกบเวลาละหมาด สวนชวงบายเรยนศาสนาอยางเดยว ๓ คาบ ตงแต ๑๓.๓๐-๑๖.๐๐ นาฬกา ยกเวนวนศกรทไมมเรยนศาสนา โดยมหองเรยนสามญ ๒๕ หอง และหองเรยนศาสนา ๒๐ หอง

๓๗

หลงจากเปลยนระบบ มนกเรยนเขามาเรยนเพมขนตอเนองทกป ปละ ๑๐๐ คน และในป ๒๕๕๘ โรงเรยนแหงนกมนกเรยนเพมขนจนถง ๙๑๐ คน

นอกจากน โรงเรยนเวยงสวรรณวทยาคมยงมกจกรรมสรางความสมพนธระหวางชมชนกบโรงเรยน โดยเปนกจกรรมทายาทตาดกา ดวยการน านกเรยนทเรยนอสลามศกษาตอนกลางไปสอนเดกทศนยฯตาดกา และมโครงการคตบะหสญจร โดยสงเดกไปฝกอานคตบะห (บรรยายธรรม) ทกบายวนศกรทมสยด และส าหรบผเรยนชน ม.๖ ทก าลงจบการศกษาออกไป จะไดรบการอบรมเตรยมความพรอมกอนแตงงาน เพราะใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ผทจะแตงงานตองมใบประกาศจากกรรมการอสลามประจ าจงหวด ซงถาปลอยไปถงระดบมหาวทยาลย โอกาสทจะไดใบประกาศนจะยากขน

อยางไรกด ถาเทยบมาตรฐานกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา ผอ านวยการโรงเรยนยอมรบวายงไมอาจเทยบเทาได เพราะมเวลาเรยนนอยกวา แตสามารถเทยบเคยงได ผเรยนสามารถไปเรยนตอดานศาสนาทตางประเทศได เพราะโรงเรยนมวฒบตรให

ข. โครงการโรงเรยนคขนาน เปนการจบคระหวางโรงเรยนของรฐกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เพอเปนการชวยเหลอพฒนาการเรยนการสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใหกบเยาวชนทนบถอศาสนาอสลามใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ตามมตคณะรฐมนตรเมอตลาคม ๒๕๔๘ กระทรวงศกษาธการ โดยส านกผตรวจราชการประจ าเขตตรวจราชการท ๑๒ ไดน ารองจบคโรงเรยนรฐและศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ๗๐ ค ใหโรงเรยนของรฐสรางการมสวนรวมกบชมชนพฒนาการศกษาเยาวชนใหจบชน ป.๖ สายสามญควบคอสลามศกษา โดยรฐจดงบประมาณใหโรงเรยนละ ๒๐,๐๐๐ บาท เพอใหโรงเรยนทง ๗๐ แหงน ารอง สรางความเขาใจและความรวมมอกบชมชนโรงเรยนละ ๑๐,๐๐๐ บาท และอก ๑๐,๐๐๐ บาท ส าหรบจดซอสออสลามศกษาใหกบศนยฯตาดกา นายประดษฐ ระสตานนท ผอ านวยการส านกผตรวจราชการประจ าเขตตรวจราชการท 12 ในยคนน กลาววา การรวมมอจดการศกษาอสลามระหวางโรงเรยนของรฐและศนยฯตาดกามเปาหมายส าคญ เพอใหนกเรยนมพฒนาดานการศกษา สามารถจบชนประถมศกษาปท ๖ พรอมกบสามารถจบชนอสลามศกษาตอนตน โดยรวมกนจดการเรยนการสอนหลกสตรสามญควบคกบหลกสตรอสลามศกษาครอบคลมทง ๘ สาระการเรยนร สามารถถายโอนผลการศกษา มการใชบคลากรและสถานทรวมกน ๒.๑.๕ สถาบนอดมศกษาทสอนอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

สถาบนอดมศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทจดการเรยนการสอนอสลามศกษาอยางเขมขน คอ ก. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ไดรบพระราชกฤษฎกาจดตง

เมอวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๓๒ โดยก าหนดใหเปนศนยกลางการศกษา คนควา วจยดานวชาการ และศลปวทยาการเกยวกบศาสนาอสลามและบรการวชาการแกสงคม รวมทงผลตก าลงคนทางดานอสลามศกษาทวไปในทกสาขา ปจจบนวทยาลยอสลามศกษาประกอบดวย ส านกงานเลขานการ ส านกงานวชาการและบรการชมชน และภาควชาอสลามศกษา

๓๘

การจดตงวทยาลยอสลามศกษาขนทมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน สบเนองจากความพยายามในอนทจะแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ซงรฐบาลไดใหความสนใจเปนอยางยง เนองจากเปนพนทพเศษ โดยสภาความมนคงแหงชาต ไดเสนอเปาหมายและนโยบายความมนคงแหงชาตเกยวกบจงหวดชายแดนภาคใตซงคณะรฐมนตร ไดมมตเหนชอบ และส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดเสนอรฐบาลพจารณาก าหนดเปาหมายและมาตรการการพฒนาพนท เฉพาะจงหวดชายแดนภาคใตไวในแผนฯ ๕ โดยก าหนดใหจดตงศนยกลางการศกษาศาสนาอสลาม ทมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน เพอเปนศนยกลางการศกษาศาสนาอสลามทกระดบจนถงอดมศกษา

ในสวนของการผลตบณฑตทางดานอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร มนโยบายเปดสาขาวชาการศกษาอสลามขนพรอมๆ กบการรเรมจดตงคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร โดยด าเนนการในรปของแผนกวชาอสลามศกษา สงกดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทบวงมหาวทยาลยไดใหความเหนชอบในหลกสตรอสลามศกษาระดบปรญญาตร เมอวนท ๒๔ ธนวาคม ๒๕๒๓ และไดรบการจดตงเปน วทยาลยอสลามศกษา เมอวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๓๒ มฐานะเปนคณะหนงในมหาวทยาลยสงขลานครนทร

วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน มวสยทศนทจะเปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาชนน าทางวชาการดานอสลามศกษา เพอพฒนาสงคมไทยมสลมและภมภาคอยางสมดล โดยยดอลอสลามเปนบรรทดฐาน

พนธกจ ๑. ด าเนนการใหสอดคลองกบพนธกจของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ๒. ผลตบณฑตตามคณลกษณะทพงประสงคของวทยาลยอสลามศกษา ๓. เปนศนยกลางการศกษา คนควา วจยเกยวกบวทยาการอสลามและสงคมมสลมในประเทศไทย ๔. เปนศนยกลางการบรการวชาการแกชมชน เพอเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมแกสงคม สรางความ

เขาใจอนด และพฒนาสงคมไทยมสลมและภมภาคอยางสมดล ๕. ท านบ ารง รกษาและถายทอดคณคาศลปะและวฒนธรรมมสลมทสอดคลองกบหลกการอสลาม ๖. เปนสถาบนนานาชาตทางสาขาอสลามศกษาภายในป ๒๕๕๔

สาขาวชาทเปดสอน ระดบปรญญาเอก ไดแก หลกสตรดษฎบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา

ระดบปรญญาโท ไดแก หลกสตรศลปะศาตรมหาบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารและการจดการการศกษาอสลาม

ระดบปรญญาตร ไดแก หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาอสลามศกษา หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขากฎหมายอสลาม หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรและการจดการในอสลาม หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาตะวนออกกลางศกษา หลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาครศาสตรอสลาม และหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาอสลามศกษา (หลกสตรนานาขาต)

ข. มหาวทยาลยฟาฏอน

๓๙

เปนสถาบนอดมศกษาเอกชนอสลามแหงแรกในประเทศไทย จดตงขนโดยนกวชาการอสลามและผทรงคณวฒดานอสลามศกษาในภมภาค ซงมเจตนารมณในการสงเสรมและพฒนาดานอสลามศกษาและศาสตรอนๆ สอนตามแนวทางกตาบลลอฮและซนนะห

มหาวทยาลยฟาฏอน จดตงขนเมอวนท ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๑ เดมมชอวา “วทยาลยอสลามยะลา” ภายหลงเปน “มหาวทยาลยอสลามยะลา” โดยมลนธเพอการอดมศกษาอสลามภาคใต เปดรบนกศกษารนแรก ระดบปรญญาตร จ านวน ๒๐๐ คน ใน ๒ สาขาวชา คอ สาขาวชาชะรอะฮ (กฎหมายอสลาม) และสาขาวชาอศลดดน (หลกการศาสนาอสลาม) ซงมหาวทยาลยฟาฏอน ไดรบการสนบสนนงบประมาณดานอาคาร และสงกอสรางจากธนาคารอสลามเพอการพฒนา (IDB)

ตอมาไดเปลยนสถานะเปนมหาวทยาลย เมอวนท ๑๔ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๐ และเปลยนชอเปน “มหาวทยาลยฟาฏอน” ในวนท ๓ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ มหาวทยาลยฟาฏอน ตงอยท 135/8 หม 3 บานโสรง ต าบลเขาตม อ าเภอยะรง จงหวดปตตาน

คณะทเปดสอนในปจจบน (มกราคม ๒๕๖๑) ประกอบดวย คณะอสลามศกษาและนตศาสตร คณะศลปะศาสตรและสงคมศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะศกษาศาสตร บณฑตวทยาลยและการวจย และสถาบน ไดแก สถาบนอสสลาม และสถาบนภาษานานาชาต

ส าหรบคณะอสลามศกษาและนตศาสตร หลกสตรระดบปรญญาตร เปดสอนสาขาวชาชะรอะฮ (ประมวลขอปฏบตตางๆ ของกฎหมายศาสนาของศาสนาอสลาม) สาขาวชาอศลดดน (ศาสนศาสตร หรอ หลกศรทธา) สาขาวชาอสลามศกษา และสาขาวชานตศาสตร ระดบปรญญาโทและระดบปรญญาเอก เปดสอนสาขาวชาอสลามศกษา

สวนคณะศกษาศาสตร เปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรบณฑต (ป.บณฑต) และหลกสตรปรญญาตร ซงมรายวชาศาสนศกษา

ค. มหาวทยาลยราชภฏยะลา มหาวทยาลยราชภฏยะลา มประวตและพฒนาการขององคกรมายาวนานกวา ๘๐ ป (นบถง พ.ศ.

๒๕๕๗ ครบรอบ ๘๐ ป) ซงเรมจากการตอตงเปนโรงเรยนฝกหดคร ตงป พ.ศ. ๒๔๗๗ ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๐๕ กรมการฝกหดคร ประกาศยกฐานะโรงเรยนฝกหดครยะลาเปนวทยาลยครยะลา วนท ๑๔ กมภาพนธ ๒๕๓๕ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงพระกรณาโปรดเกลา พระราชทานนามสถาบนวา “สถาบนราชภฏ” วทยาลยครยะลา จงมนามใหมวา “สถาบนราชภฏยะลา” ซงมผลท าใหสถาบนสามารถเปดสอนในระดบทสงกวาปรญญาตรได จนถงในปจจบนไดยกฐานะเปนนตบคคล เปน “มหาวทยาลยราชภฏยะลา” ซงเปนมหาวทยาลยของรฐ ตามพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. ๒๕๔๗

ส าหรบการเรยนการสอนอสลามศกษานน มหาวทยาลยราชภฏยะลา เปดสาขาวชาการสอนอสลามศกษา อยในสงกดคณะครศาสตร เพอผลตครสอนอสลามศกษา

ในโอกาสครบรอบ ๘๐ ปของการกอตงคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลาไดจดใหมการประชมเครอขายวชาการนานาชาตอสลามศกษา ครงท ๑ เมอวนท ๒๔ มกราคม ๒๕๕๖ เพอเตรยมความพรอมเขาส

๔๐

ประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ อกทงเปนการเปดเวทแลกเปลยนเรยนร และรวมแสดงความคดเหนและประสบการณทเกยวกบงานวจยและวทยานพนธ และสรางเครอขายทางดานการวจยวทยานพนธระหวางสถาบนการศกษาของประเทศในอาเซยน และทวโลก โดยการประชมครงน มผแทนจากหลายประเทศเขารวมไดแก มาเลเซย อนโดนเซย บรไนดารสลาม ฟลปปนส อนเดย และประเทศไทย กวา ๒๐๐ คน

ง. มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร เปนมหาวทยาลยของรฐล าดบท ๗๗ ในประเทศไทย ตงอยใน

จงหวดนราธวาส กอตงเมอวนท ๙ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายหลงจากการหลอมรวมวทยาลยตางๆ และยกฐานะขนจากวทยาลยเกษตรและเทคโนโลยนราธวาส วทยาลยการอาชพตากใบ วทยาลยเทคนคนราธวาส และวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน โดยชอ “มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร” นน ไดรบพระราชทานนามจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เพอสดดและเฉลมพระเกยรตแดสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลปยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร สมเดจพระโสทรเชษฐภคนเพยงพระองคเดยวในรชกาล เนองดวยพระองคทรงบ าเพญพระกรณยกจมากมายแกประเทศชาต เพอแบงเบาพระราชภาระของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

ทงน การจดการเรยนการสอนอสลามศกษาของมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทรอยในสงกดสถาบนอสลามและอาหรบศกษา ซงเปดสอนหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชากฎหมายอสลาม สาขาวชาภาษาอาหรบ (หลกสตรนานาชาต) และสาขาวชาอสลามศกษา

นอกจากน เครอขายอสลามศกษาระดบอดมศกษา ซงประกอบดวย มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร มหาวทยาลยฟาฏอน มหาวทยาลยราชภฏยะลา และวทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ยงมความรวมมอกนในการจดกจกรรมทเกยวของกบอสลามศกษา เชน การจดโครงการประกวดนกศกษาประพฤตด มคณธรรม เครอขายอสลามศกษา เปนตน ๒.๓ งานวจยทเกยวของ

ในโครงการวจยเรอง “การสรางรปแบบการจดการศกษาของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต” ภายใตการสนบสนนของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ ชนดา มตรานนท อจศรา ประเสรฐสน และอญชลพร ลพประเสรฐ (๒๕๕๙) ไดศกษาสภาพการด าเนนการและความตองการของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต พบวา ผลการศกษาสภาพการด าเนนการและความตองการของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย ๕ ดาน ไดแก ดานหลกสตร ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานบรหารงานทวไป และดานการมสวนรวมของชมชน ดงตอไปน

๑. ดานหลกสตร ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใชหลกสตรการเรยนการสอนทแตกตางกน ท าใหขาด

ความเปนมาตรฐานเดยวกน เชน หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด พ.ศ. ๒๕๔๘/ ฮ.ศ. ๑๔๒๖ ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย หลกสตรของส านกงานการศกษาเอกชน (สช.) หลกสตรของชมรมตาด

๔๑

กา หลกสตรอสลามศกษาของประเทศมาเลเซย เปนตน หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด พ.ศ. ๒๕๔๘/ ฮ.ศ. ๑๔๒๖ ทน ามาใชในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในปจจบนยงไมเหมาะสมกบบรบทของพนท เนองจากหลกสตรไมไดเกดจากความตองการของคนในพนท และยากเกนไป ท าใหผสอนไมเขาใจหลกสตร และไมสามารถน าหลกสตรไปใชได ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สวนใหญขาดแคลนสอการเรยนการสอนททนสมย เชน คอมพวเตอร อนเทอรเนต ในการจดการเรยนการสอน ผสอนขาดเทคนควธการสอนทด เนองจากผสอนสวนใหญเปนอาสาสมคร และไมไดจบการศกษาสายวชาชพคร จงท าใหไมสามารถจดการเรยนการสอนทเออตอการเรยนรของผเรยนได การวดประเมนผลความรทางศาสนาอสลามระดบชาต (I-NET) ไมสอดคลองกบความรทผเรยนไดรบ เนองจากศนยการศกษาอสลามมสยด (ตาดกา) หลายแหงไมไดใชหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด พ.ศ. ๒๕๔๘/ ฮ.ศ. ๑๔๒๖ ในการจดการเรยนการสอน แตศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สวนใหญจะเนนการเรยนการสอนแบบบรณาการ จงสงผลใหผเรยนท าขอสอบ I-NET เพอวดมาตรฐานความรทางอสลามไมได การวดประเมนผลผเรยนยงขาดความชดเจน ไมเปนมาตรฐานเดยวกน และไมสามารถน าผลการสอบไปเขาเรยนตอระดบทสงขนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามได ผเรยนตองสอบวดระดบกอนเขาเรยนโรงเรยนสอนศาสนาอสลามซ าอกครง ๒. ดานบคลากร

ผสอนมความรไมเพยงพอตอการจดการเรยนการสอนตาดกา ทงความรดานหลกสตร การเขยนแผนการสอน เทคนคการสอน การผลตและการใชสอการสอน รวมถงเทคโนโลยตาง ๆ และขาดคณสมบตตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส พ.ศ. ๒๕๔๘ ผบรหารขาดภาวะผน าและวสยทศนในการบรหารจดการศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ตลอดจนขาดความรความสามารถดานการบรหารจดการ ดานงบประมาณ และดานบคลากร และขาดความรความสามารถดานวชาการ เชน ดานหลกสตร เปนตน ๓. ดานงบประมาณ

ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ไดรบการจดสรรงบประมาณสนบสนนจากภาครฐไมเพยงพอกบความตองการตอการด าเนนการของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ไดแก คาตอบแทนผสอน อาหารกลางวน อาคารสถานท และอน ๆ ๔. ดานบรหารงานทวไป

ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สวนใหญขาดแคลนอาคารเรยนถาวร รวมทงหองเรยน อปกรณการเรยน และสอการเรยนการสอนไมเพยงพอกบจ านวนนกเรยนและชนเรยน เชน โตะเกาอนกเรยน กระดานด า หนงสอเรยน เปนตน ตลอดจนสถานทอ านวยความสะดวกตาง ๆ มไมเพยงพอ เชน หองน า หองสมด หองพยาบาล หองพกคร สนามกฬา เปนตน ๕. ดานการมสวนรวมของชมชน

ผปกครองมสวนรวมโดยการสงบตรหลานเขาเรยนทศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) แตผปกครองบางคนไมใหความรวมมอในการจดกจกรรมของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ผน า

๔๒

ชมชนบางแหง ไดแก ก านน ผใหญบาน จดสรรงบประมาณไมตรงกบความตองการของชมชนและไมมสวนรวมจดหางบประมาณสนบสนนใหแกศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

ในขณะเดยวกน จากการศกษารปแบบการจดการศกษาในโรงเรยนตาดกา กรณรฐซาบาห ของประเทศมาเลเซย พบวารฐบาลกลางก าหนดหลกสตรอสลามศกษาซงเปนหลกสตรกลางซงทกรฐตองใชหลกสตรเดยวกนทงประเทศ จงท าใหโรงเรยนตาดกามคณภาพการศกษาเทาเทยมกนทกโรงเรยน รฐบาลกลางไดสนบสนนการจดการศกษา ไดแก งบประมาณ การจดการ คาตอบแทนผสอน ฯลฯ หากมความตองการเพมเตมใหเปนหนาทของรฐแตละรฐเปนผดแลจดการเอง นอกจากน รฐบาลกลางยงมการก ากบตดตามและควบคมการจดการศกษาของแตละรฐผานกระทรวงศกษาของแตละรฐ หากโรงเรยนใดไมปฏบตตามนโยบายของรฐบาลจะถอวามความผดตามกฎหมาย การจดการเรยนการสอนตองอยบนพนฐานมาตรฐานของหลกสตรทไดก าหนดไว แนวคดการจดการเรยนรเนนผเรยนเปนส าคญ ใชการเรยนรโดยการสบสวน การเรยนรเกยวกบใจความส าคญ การเรยนรโดยผานเกม การเรยนรบรบท และการเรยนรโดยผานโครงงาน การวดและประเมนผลความรทางศาสนาระดบชาตดวยขอสอบกลางทเปนมาตรฐานทวทงประเทศ และสามารถเทยบโอนเขาเรยนตอในโรงเรยนตาดกาอน ๆ ทวประเทศได โดยไมตองสอบเขาศกษาตอ โรงเรยนตาดกาเรยนวชาทเกยวกบศาสนาอสลามเทานน จะไมมรายวชาสามญ เนองจากผเรยนตองเรยนวชาสามญในโรงเรยนสามญอยแลว ขอเสนอแนะเชงนโยบายเรงดวน ม ๓ ประเดน คอ

๑. กระทรวงศกษาธการควรพจารณาเรงรด ตดตามหลกสตรมาตรฐานอสลามศกษา ระดบอบตดาอยะฮฉบบใหม และรบรองหลกสตรมาตรฐานอสลามศกษา ระดบอบตดาอยะฮโดยเรว เพอใหสามารถน ามาใชได (ส าหรบระดบประถมศกษา)

๒. กระทรวงศกษาธการควรมอบหมายใหสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนและมหาวทยาลยในพนท ๕ จงหวดชายแดนภาคใต ด าเนนการจดท าแผนการพฒนาผสอนตาดการะยะสน ๖ เดอน ไดแก การอบรมหลกสตรผสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เพอใหผสอนในศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ไดใบรบรองวชาชพเฉพาะครตาดกา และแผนระยะยาว ๕ ป ไดแก การเปดสาขาวชาอสลามศกษา (ตาดกา) ในมหาวทยาลยในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต และการใหทนการศกษา

๓. กระทรวงศกษาธการควรมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนและมหาวทยาลยในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต และมหาวทยาลยในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใตจดตงศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ตนแบบ หรอโรงเรยนสาธตตาดกาน ารอง เพอพฒนาใหเปนศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ตนแบบทมคณภาพในอนาคต

อดนนย อาลกาแห (๒๕๕๓) ไดศกษาปญหาและความตองการของครอสลามศกษาในการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐตามโครงการพฒนาการเรยนการสอนอสลามศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษาในจงหวดปตตาน พบวา ดานหลกสตรและการน าหลกสตรไปใช มความตองการมากทสดคอ อบรมดานหลกสตรแบบเขมเพอความเขาใจและพฒนาผสอน ดานการจดกจกรรมการเรยนการ

๔๓

สอน มความตองการมากทสดคอ น าเทคนคใหมๆ ทหลากหลายในการจดการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน มความตองการมากทสดคอ ตองการสอและนวตกรรมทเออตอการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเพยงพอ ดานการวดผลและประเมนผล มความตองการมากทสดคอ คมอการวดและประเมนผลการเรยนการสอนทเปนมาตรฐานเดยวกนในทกระดบการศกษา

มฮ ามดนาเซ สามะ (๒๕๕๒) ไดศกษาเรอง สภาพและปญหาการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐทเปดสอนสองหลกสตร จงหวดยะลา พบวาปญหาทพบมากทสด คอ ดานสอการเรยนการสอน งบประมาณมไมเพยงพอในการทจะผลตสอใหมความหลากหลายและทนสมย จากปญหาดงกลาวไดรบขอเสนอแนะแนวทางการแกไขคอ ควรจดสรรงบประมาณอยางตอเนองใหเพยงพอตอความตองการและใหมการอบรมการผลตสอและวธการใชสออยางถกวธ

มหามดรน บากา (๒๕๕๕) ผช านาญการอสลามศกษา ส านกบรหารยทธศาสตรและบรณาการศกษาท ๑๒ ไดท าการวจยเรอง “บรณาการอสลามศกษา รปแบบการจดการเรยนการสอนขนพนฐานของโรงเรยนรฐบาลในประเทศมาเลเซยเปรยบเทยบกบประเทศไทย” พบวา เดกไทยในสามจงหวดชายแดนภาคใตตองเรยนหนกมากจนลา แตไมประสบความส าเรจ ปจจบนโรงเรยนในพนทสอนอสลามศกษาควบคกบการเรยนวชาสายสามญ โดยรวมแลวตองเรยนทงหมด ๑๖ วชา เปนวชาสามญ ๘ กลมสาระวชา และวชาศาสนา ๘ รายวชา ทง ๑๖ วชานยงแตกเปนรายวชายอยมากมาย กลางคนตองเรยนอลกรอานเพม และวนเสาร-อาทตยกตองไปเรยนศาสนาทตาดกา เดกจงใชเวลาเรยนนานมากถงวนละ ๙ ชวโมง แตผลการประเมนระดบชาตทสะทอนออกมาปรากฏวาลมเหลวทง ๒ ดาน กลาวคอคะแนนทดสอบทางการศกษาแหงชาตขนพนฐาน หรอ O-NET ของผเรยนในสามจงหวดชายแดนภาคใตอยในอนดบรงทายของประเทศ สวนคะแนนผลการทดสอบมาตรฐานอลสามศกษา หรอ I-NET คะแนนเฉลยของทกวชากไมถงครง ยกเวนวชาเดยวคอวชาจรยธรรมทไดคะแนนเกนครง

ในขณะทโรงเรยนรฐบาลในประเทศมาเลเซยนนแยกวชาสามญและวชาศาสนาเหมอนกบของไทย แตมการบรณาการเนอหาวชาศาสนาเขาดวยกนใหเหลอเพยงวชาศาสนาอสลาม ๑ รายวชา แลวแยกเนอหาในกระบวนการเรยนการสอน เสรมดวยวชาภาษาอาหรบและภาษามลายอก ๒ รายวชา เดกมาเลเซยเรยนศาสนาเพยงวนละ ๓ ชวโมง จงไมไดเรยนหนกเหมอนนกเรยนมสลมในสามจงหวดชายแดนภาคใต และการเรยนศาสนาในมาเลเซยเนนการน ามาใชในชวตประจ าวน ใหผเรยนสามารถประพฤตปฏบตตามหลกศาสนาไดอยางถกตอง เดกมาเลเซยจงคอนขางประสบความส าเรจกบการเรยนอสลามศกษา และหลงจากเรยนศาสนาจบในระดบมธยมศกษาตอนตนถาใครตองการไปเปนผรหรอโตะครจะเลอกเรยนศาสนาเพมเตมในระดบมธยมศกษาตอนปลาย สวนเดกอนๆ กจะเรยนเนนหนกในสายทตวเองตองการศกษาตอ

ดร.ศราวฒ อารย รองผอ านวยการศนยมสลมศกษา สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในฐานะหวหนาคณะวจย กลาววา ทศทางการจดการศกษาของโลกมสลมนนเนนการศกษาตลอดชวต โดยมเปาหมายเพอพฒนาความเปนมนษย ใหศกษาความรทงทางวชาการโดยเฉพาะวชาวทยาศาสตรและศาสนา เพอใหสามารถท าประโยชนตอมนษยชาตได แตเปาหมายการเรยนอสลามศกษาในประเทศไทยนนเพอความศรทธาตอพระเจา เพราะฉะนน การเรยนศาสนาในไทยจงไมเหมอนทอน และยงไมมการเรยนแบบบรณาการ

๔๔

ดงนน จงควรปรบปรงในระดบเนอหา เชน ท าอยางไรจะใหวชาคณตศาสตรสอดแทรกการเรยนรหลกศาสนาเขาไปดวย และวชาทคลายๆ กนกควรรวมเขาดวยกน ซงจะท าใหเดกไมตองเรยนหนก และประสบความส าเรจกบการเรยนได

จากรายงานการวจยเรอง “สภาพการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต” (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา : ๒๕๕๒) ศ.ดร.เสรมศกด วศาลาภรณ ไดชใหเหนปญหาส าคญทเกยวของกบการจดอสลามศกษา คอ

๑. การจดการศกษาระดบอดมศกษา ในจงหวดชายแดนภาคใตมสถาบนอดมศกษาอยในทกจงหวด ซงหากพจารณาจากจ านวนสถาบนอดมศกษาในพนทแลวนาจะเพยงพอ แตยงขาดโปรแกรมหรอหลกสตรทสนองตอความตองการของผเรยน จงมนกเรยนในพนทจ านวนไมนอยทไปเรยนตอในตางพนทหรอตางประเทศ โดยเฉพาะคณะหรอสาขาเกยวกบอสลามศกษาดานตาง ๆ ยงใหบรการไมเพยงพอกบนกเรยนทปหนง ๆ จบดานศาสนามากกวาจ านวนทรบได นกเรยนทจบสายศาสนาจงไมมทเรยนตอในสถาบนอดมศกษาอสลามในประเทศ เนองจากมทนงไมเพยงพอ อกทงคณภาพดานอสลามศกษายงอาจไมคอยไดรบการยอมรบจากชมชนเพยงพอ นอกจากน ยงมอปสรรคเรองการขาดคร อาจารยทมความรความสามารถในการสอนเนองจากปญหาดานความปลอดภย และนกเรยนทสอบเขาเรยนตอในสถาบนอดมศกษาไดมพนฐานความรวชาสามญไมเพยงพอทจะศกษาในระดบอดมศกษาอยางมนใจ

๒. การแบงแยกของนกเรยนชาวไทยพทธและชาวไทยมสลม การจดการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตในระดบกอนประถมศกษาและระดบประถมศกษาเปนชวงทนกเรยนไทยมสลมสวนมากยงคงเรยนในโรงเรยนประถมศกษาของรฐบาล ซงถอเปนชวงเวลาทนกเรยนไทยพทธและนกเรยนไทยมสลมมโอกาสเรยนรรวมกนในโรงเรยน แตเมอถงระดบมธยมศกษาในขณะทนกเรยนไทยพทธเรยนตอในระดบมธยมศกษาในโรงเรยนของรฐหรอโรงเรยนเอกชนทวไป นกเรยนไทยมสลมสวนใหญจะยายไปเรยนทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม เนองจากมการเรยนการสอนวชาศาสนาทเขมขนกวา สงผลใหเดกนกเรยนทงสองกลมเรมแยกออกจากกนและอาจแยกจากกนโดยสนเชง ในทสดเมอถงระดบอดมศกษานกเรยนไทยมสลมเลอกเรยนในสถาบนอดมศกษาอสลามทมในประเทศหรอตางประเทศ สวนนกเรยนไทยพทธเลอกเรยนในสถาบนอดมศกษาทวไปทมอยหลากหลายทงในและตางพนท

ศาสตราจารย ดร. เสรมศกด วศาลาภรณ ไดมขอเสนอแนะทเกยวของกบการจดการศกษาอสลามศกษา คอ

๑. ใหเรงพฒนาการศกษาดานอสลามศกษาในพนทใหเปนมาตรฐานเดยวกนทงในโรงเรยนของเอกชนและโรงเรยนของรฐ โดยการพฒนาหลกสตรอสลามศกษาทใชในสถาบนศกษาปอเนาะ ตาดกา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และโรงเรยนของรฐทเปดสอนหลกสตรอสลามศกษาใหเปนเอกภาพ เปนมาตรฐานเดยวกน สามารถเทยบโอนระหวางกนได ท าใหผเรยนไมตองเสยเวลาในการเรยนซ า และไมตองสนเปลองทรพยากรโดยไมจ าเปน รวมทงหาแนวทางสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยนของรฐบาลสามารถจดการเรยนการสอนวชาศาสนาใหเขมขนขนโดยเฉพาะการศกษาในระดบมธยมศกษา ซงแนวทางหนงคอการประสานงานกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเพยงอยางเดยวตามมาตรา ๑๕ (๒) หรอสถาบนศกษาปอเนาะ มาชวยจดการเรยนการสอน

๔๕

อสลามศกษาระดบมธยมศกษาในโรงเรยนของรฐบาล เพอใหนกเรยนไทยมสลมบางสวนยงคงอยในโรงเรยนของรฐบาล นกเรยนไทยมสลมและนกเรยนไทยพทธกจะมโอกาสเรยนหนงสอรวมกนตอไป

๒. พฒนาคณภาพและขยายการรบนกศกษาของสถาบนอดมศกษาทเปดสอนดานอสลามศกษา เชน วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน มหาวทยาลยอสลามยะลา และสถาบนอสลามและอาหรบศกษา มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ใหไปสการยอมรบในวงวชาการของโลกมสลม รวมทงเรงรดการพฒนามหาวทยาลยราชภฏยะลาทมประวตความเปนมายาวนานในการผลตและพฒนาคร ผบรหารทงภาครฐและเอกชน

๓. สนบสนนสงเสรมการศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะใหมการเรยนอาชพและวชาสามญทมคณภาพตามความตองการของสถาบนศกษาปอเนาะ เชน การสนบสนน (เพม) บคลากรของศนยการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) ในพนทใหสามารถเขาไปชวยจดการศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะไดอยางทวถงและมคณภาพ

นอกจากน ในรายงานการวจยเรอง “รปแบบการบรหารจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต” (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา : ๒๕๕๔) ศ. ดร. เสรมศกด วศาลาภรณ ไดชใหเหนวา การทยงคงมจ านวนนกเรยนในโรงเรยนของเอกชนมากกวาโรงเรยนของรฐในระดบมธยมศกษา ทงๆ ทปจจบนโรงเรยนของรฐไดมการปรบหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนทแลว อาจสะทอนใหเหนวารฐยงมจดออนดานการสอสารท าความเขาใจกบประชาชนในพนท ท าใหประชาชนในพนทเขาใจวาคณภาพการศกษาในโรงเรยนของรฐโดยเฉพาะดานอสลามศกษายงไมสอดคลองกบวฒนธรรมและวถชวต จงยงคงนยมสงบตรหลานไปเรยนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และไดใหขอเสนอแนะวา ควรมการปรบการฝกหดครในจงหวดชายแดนภาคใต โดยสนบสนนใหสถาบนอดมศกษาในพนททมคณะศกษาศาสตรหรอครศาสตรเปดหลกสตรผลตและพฒนาบคลากรเพอเปนครในศนยการศกษาประจ ามสยด (ตาดกา) ครในสถาบนศกษาปอเนาะ และครผสอนศาสนาอสลาม สการยา แวโซะ อบดลลาเตะ มามะ และ นาซเราะห เจะมามะ (๒๕๕๖) ไดท าการศกษาสาเหตทสงผลตอคะแนนสอบ I-NET ของนกเรยนชนอสลามศกษาตอนตนปท ๖ อสลามศกษาตอนกลางปท ๓ และอสลามศกษาตอนปลายปท ๓ “กรณศกษาจงหวด นราธวาส” พบวา ส าหรบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ๑) ดานผบรหาร ผบรหารตาดกาสวนใหญมงการยกระดบคณภาพดานอสลามศกษาเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหสงขน ทงน ขนอยกบความพรอมของตาดกา บคลากร ผเรยน และ ชมชน ควบคกบการสงเสรมและสนบสนนจากตนสงกดระดบจงหวด ทมงเนนการจดการศกษาดานอสลามศกษาอยางมคณภาพและทวถง และก าหนดใหประเมนผลระดบชาต(I-NET) ทมคะแนนสงขน ๒) ดานผสอน ผสอนตาดกาสวนใหญมวฒการศกษาต า บางคนจบการศกษาดานอสลามศกษาระดบอสลามศกษาตอนกลาง (มตะวฏซเตาะห) หรอระดบอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) มปญหาในการจดการเรยนรโดยเฉพาะสาระภาษามลายและภาษาอาหรบ และผสอนสวนใหญไมมประสบการณทางวชาชพครโดยเฉพาะตาดกากลมคะแนนต า ผสอนตาดกาไมเขาใจในหลกสตรทชดเจนเพอพฒนาการเรยนการสอนอสลามศกษาใหมคณภาพ ซงจะมผลใหผลสมฤทธทางการเรยนและคะแนนสอบ I-NET สงขนหรอต าลงได และภาระงานของผสอนตาดกามมากขน

๔๖

เชน งานธรการ งานทะเบยน โครงการ ตางๆ เปนตน ท าใหมเวลาสอนไมเตมท โดยเฉพาะตาดกาทมศกยภาพต า จงจะสงผลใหคะแนนสอบ I-NET ต าลง ๓) ดานตวผเรยน ผเรยนตาดกาคนทมพนฐานความรและสามารถอาน คด และ เขยนด ยอมท าใหคะแนนสอบ I-NET สง และในทางตรงกนขามผเรยนใด มพนฐานความรออน สามารถอาน คด และเขยน อยในระดบต า ยอมท าคะแนนสอบ I-NET ต า ประกอบกบผเรยนเองสอบไมครบทกวชา ยงท า ใหคะแนนลดลงอก เนองจากไมตระหนกและเหนความส าคญของการสอบ I-NET ๔) ดานกระบวนการและการจดการเรยนการสอน ดานหลกสตรอสลามศกษา ซงเปนหวใจของการจดการเรยนการสอนในตาดกา มปญหาหลายประการ เชน หลกสตรไมสอดคลองกบบรบทของตาดกา จงสงผลใหคะแนนสอบ I-NET ต า ประกอบกบการพฒนาหลกสตรในตาดกาไมด าเนนการอยางรอบคอบและทกฝายมสวนรวม ดานการจดการเรยนการสอน กไมมทกษะทจะน าเทคนคการสอนใหมๆ มาใชเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหสงขน เพราะขอจ ากดในหลายๆ ดานของตาดกา เชน ดานบคลากร สอ และ ดานกายภาพ เปนตน โดยเฉพาะตาดกากลมคะแนนต า ๕) ดานผลผลต คณภาพของผเรยนตาดกามความสมพนธอยางใกลชดกบศกยภาพของ ตาดกานนๆ หมายถง ผบรหาร ผสอน และชมชน ทมความพรอมสง ซงสวนใหญเปนตาดกาทอยในกลมคะแนน สง จะอ านวยตอการจดการเรยนการสอนทมคณภาพ ซงน าไปสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหสงขน ๖) ดานขอมลยอนกลบ ตาดกากลมคะแนนสง มความพรอมทจะน าขอมลไปใชในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนอสลามศกษาไดด จงจะสงผลตอคะแนนสอบ I-NET สงขน ตาดกาในกลมคะแนนต า มขอจ ากดทจะน าขอมลไปใชในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนอสลามศกษาไดนอย หรอไมมโอกาสไดใช จงเปนสาเหตหนงทจะท าใหคะแนนสอบ I-NET ต าลง ๗) ดานบรบทและสงแวดลอม ประการแรกดานนโยบายการจดสอบและการประชาสมพนธ เนองจากการจดสอบ I-NET เปนนโยบายใหมและเปนครงแรกทสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคกรมหาชน) จดสอบระดบชาต ในตาดกา โดยตาดกาหลายๆ แหง ก าลงเรยนรมาตรฐานระบบ I-NET สวนการประชาสมพนธการสอบ I-NET ยงไมแพรหลายและทวถงตามกลมเปาหมาย เพอสงเสรมและพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนทจะสงผลตอ คะแนนสอบ I-NET ใหสงขน ประการทสอง ดานการพฒนาแบบทดสอบ มบางวชาใชค าถามคอนขางยากกบระดบตาดกา หรอผเรยนไมเคยเรยน และทางตาดกาเหนวาแบบทดสอบควรมเพยงภาษาเดยว คอ ภาษามลาย ดานหนวยงานสนบสนน หนวยงานตนสงกด องคกรทองถน เปนหนวยงานสนบสนนทจาเปน ซงชวยผลกดนโครงการตางๆ เชน โครงการตว I-NET โครงการพฒนาตางๆ เปนตน แตไมมการเชอมโยงกนระหวางหนวยงาน ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม พบวา ๑) ดานผบรหาร มนโยบายการพฒนาคณภาพทางวชาการดานอสลามศกษาและใหความส าคญตอการพฒนาผลสมฤทธทางเรยนและการสอบ I-NET ทงน ผบรหารโรงเรยนทมศกยภาพและ วสยทศนไกลสามารถพฒนาคณภาพนกเรยนใหเกง ขยน มคณธรรมจรยธรรม จงมผลใหคะแนนสอบ I-NET สง สวนโรงเรยนทมศกยภาพต าและมขอจ ากด จะมผลสมฤทธการสอบ I-NET ต าลง อยางไรกตามการพฒนาคณภาพจะอาศยนโยบายหนวยงานตนสงกดเปนหลก เพอเอกภาพของการพฒนาดานอสลามศกษาตอไป ๒) ดานผสอน ครผสอนจ านวนมากไมเขาใจในเจตนารมณของนโยบายการจดสอบ I-NET จงไมตระหนกตอการสอบ I-NET ซงจะสงผลใหคะแนนสอบ I-NET ต าลงได ครผสอนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามไมเขาใจในกระบวนการหลกสตรอสลามศกษา แตส าหรบ

๔๗

โรงเรยนทมศกยภาพสงสามารถพฒนาครผสอนใหเขาใจหลกสตรดวยตวเอง ได จงจะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนและมคะแนนสอบ I-NET สงขน สวนโรงเรยนทมศกยภาพต ามปญหาการใชหลกสตร จะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนและมคะแนนสอบ I-NET ต าลง ๓) ดานตวผเรยน นกเรยนทตงใจเรยนในวชาศาสนาและวชาสามญ ซงเปนนกเรยนจ านวนนอย แตมผลสงตอคะแนนสอบ I-NET อยางมาก เพราะเปนกลมนกเรยนเกง จงสอบ I-NET ดวยจตส านกและมความตระหนก ในขณะทนกเรยนสวนใหญเปนกลมนกเรยนปานกลางคอนขางเกง ภาวะแวดลอมรอบๆ ตว นกเรยนเปนสาเหตส าคญในการกระตนนกเรยนในการเขาสอบ I-NET เชน ผลคะแนนสอบ O-NET ของ นกเรยนสงพอทจะน าไปสมครศกษาตอระดบอดมศกษา ในมหาวทยาลยทตนเองคาดหวงแลว จงมผลท าให นกเรยนมความกระตอรอรนและตงใจทจะสอบ I-NET ลดลง จงมผลท าใหคะแนนสอบ I-NET ต าลงได นกเรยนทมพนฐานความรด มโอกาสท าคะแนนสอบ I-NET ใหสงขน อยางไรกตาม โรงเรยนมบทบาทส าคญในการกระตนนกเรยนเสมอ เชน การจดกจกรรมเสรมหลกสตรเพอเสรมสรางนกเรยนใหทมคณภาพและมคณธรรมจรยธรรมทพงประสงค จงจะสงผลใหคะแนนสอบ I-NET สงขนได ดานกระบวนการและการจดการเรยนการสอน เนองจากครผสอนอสลามศกษา สวนใหญออนทกษะในวชาชพคร และไมสามารถใชเทคนคตางๆ เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมคณภาพ ประกอบกบการพฒนาหลกสตรอสลามศกษาทเปนหวใจส าคญของการจดการเรยนการสอน มปญหาทละเอยดออนหลายประการ สงสมกนมายาวนาน เปนตนวา การยอมรบในหลกสตรอสลามศกษา การพฒนาหลกสตรทไมไดรบความรวมมอจากทกฝายเทาทควร ซงมผลตอการสอบ I-NET ทจะท าใหมคะแนนสงขนหรอต าลง

ดานผลผลต ผลสมฤทธทางการเรยนอสลามศกษาสง หมายถง นกเรยนมคณภาพ ดานอสลามศกษาสง ซงมความสมพนธอยางใกลชดกบผบรหารและผสอนทมศกยภาพ พนฐานความรดของ นกเรยน และกระบวนการจดการเรยนการสอนทมคณภาพ จะสงผลใหคะแนนสอบ I-NET สงขน สวนใหญจะ เปนโรงเรยนทอยในกลมคะแนนสง

ดานขอมลยอนกลบ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในกลมคะแนนสง มความสามารถทจะนา ขอมลยอนกลบ ไปใชพฒนาและยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนอสลามศกษาใหสงขน และจะสงผลตอ คะแนนสอบ I-NET สงขนได ขณะทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในกลมคะแนนต า มขอจ ากดทจะน าขอมลยอนกลบเพอประโยชนการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนอสลามศกษาใหสงขน จงเปนสาเหตทสงผลตอคะแนนสอบ I-NET ใหต าลงได

ดานบรบทและสงแวดลอม ดานนโยบายการจดสอบ I-NET เปนนโยบายทด โดยสถาบนทดสอบทาง การศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) จดสอบระดบชาตดานอสลามศกษา แตทางโรงเรยนสวนใหญยงไมเขาใจ ในเจตนารมณของนโยบายการจดสอบ I-NET ทชดเจน ดานการประชาสมพนธการจดสอบ I-NET ยงไมเปนทแพรหลายและเปนทรจกมากเทาทควร หรอขอมลทเกยวกบ I-NET ปรากฏตามวารสารของสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคกรมหาชน) คอนขางนอย และดานการพฒนาแบบทดสอบ ทางโรงเรยนเหนวาควรมคณะกรรมการอสระทไมมสวนไดเสยกบโรงเรยนใดโรงเรยนหนง และสามารถผลตและพฒนาแบบทดสอบ I-NET อยางมมาตรฐาน

๔๘

ส าหรบแนวทางการสงเสรมการจดการเรยนการสอน ทเออตอการสอบ I-NET เชงระบบ ในพนทจงหวดนราธวาส

๑. ควรมการประชาสมพนธในนโยบายการจดสอบ I-NET โดยใชสอทหลากหลาย เชน วทย โทรทศน สอสงพมพ เปนตน เพอใหครนกเรยน และผปกครอง สามารถเขาถงขอมลไดมากทสด

๒. การจดการเรยนการสอนใหยดมาตรฐานหลกสตรอสลาม พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงเปนมาตรฐานทน าไปใชในการผลตและพฒนาแบบทดสอบ I-NET ตามมาตรฐานของสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน)

๓. สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคกรมหาชน) หนวยงานตนสงกด และอนๆ ทเกยวของรวมกนสงเสรมและสรางความเขาใจใหแกผบรหารสถานศกษาเอกชนและครผสอนตระหนกถงความส าคญของหลกสตรอสลามศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ และน าไปใชในกระบวนการจดการเรยนรอสลามศกษาอยางเปนระบบ

๔. ควรมนโยบายและมาตรการการน าคะแนนผลการสอบ I-NET ไปใชประโยชน เพอใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของการสอบ I-NET เชน เกณฑผานและจบหลกสตรแตละระดบชน ควบคการพฒนาระบบขอมล ผเรยนอยางเปนระบบ โดยเฉพาะในตาดกา

๕. การผลตและพฒนาแบบทดสอบทไดมาตรฐาน โดยคณะกรรมการกลางทไมมสวนไดเสย กบตาดกาและโรงเรยนตาง ๆ และมความเขาใจสภาพการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาทกกลมเปาหมาย อยางแทจรง

๖. สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน) ควรก าหนดชวงเวลาแจงคะแนน ผลสอบ I-NET ใหเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของโรงเรยนในพนท เพอใหสถานศกษาตางๆ สามารถน าผลการสอบไปใชเปนขอมลยอนกลบส าหรบการพฒนาการจดการเรยนการสอน และประกอบการพจารณาการสอบเขาศกษาตอไดอยางแทจรง

ฮารณ ราโอบ และอสมาอล ราโอบ (๒๕๕๗) ไดท าการวจยเรองการน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชในการพฒนาคณภาพผเรยน: กรณศกษาโรงเรยนธรรมศาสนวทยา พบวา สาเหตทสงผลตอการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ในโรงเรยนธรรมศาสนวทยานน จากมมมองของกลมผจดการศกษาเหนวาสาเหตคอ พฒนาการทางการรบรตางกน อกทงครขาดเทคนคการสอนแบบสมยใหม และเนองจากครไมไดจบสาขาโดยตรง จงสงผลใหผลสมฤทธต าในรายวชา เชน ภาษา อาหรบ และภาษามลาย อกทงเนอหาทออกขอสอบไมสอดคลองกบเนอหาในหลกสตร ครขาดเทคนคการวดผลประเมนผล นกเรยนรบรดานภาษาไดนอยกวาวชาอน ๆ ครผสอนไมไดค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ครเนนขอสอบความรความจ ามากกวาคดวเคราะห ครขาดสอการสอนททนสมย นโยบายของโรงเรยนไมชด และการนเทศและตดตามการสอนครยงไมทวถง สงผลใหคะแนน I-NET ไมมการพฒนาการทดขนในบางวชา จากมมมองของกลมผรบผลประโยชน สาเหตทสงผลตอการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา คอ ขอสอบยากและเนอหาในขอสอบไมคอยเจอในหองเรยน ขาดความขยนหมนเพยรในขณะเรยน เนอหาทเรยนมเยอะเกนไป ท าใหจ าเนอหาไมหมด ไมเขาใจค าถามเพราะขอสอบออกเปนภาษามลายหรอภาษาอาหรบ ทศนคตตอครทสอน เนอหาทสอนเนนทฤษฎมากกวาปฏบต ไมใหความส าคญตอการ

๔๙

เรยนวชาทางศาสนา นกเรยนลมเนอหาเกา ๆ ทไดเรยนมา ไมมบรรยากาศในการฝกใชภาษา และมกจกรรมทางภาษานอย จากเหตผลทงหมดสงผลใหคะแนน I-NET นอยกวามาตรฐาน อกทงครยายเขาออกบอย ท าใหการเรยนขาดความตอเนอง ผบรหารไมมนโยบายทชดเจนตอการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน และเทคนคการสอนของคร

ส าหรบแนวทางแกไขและยกระดบคณภาพผเรยนใหมผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) สงขน กลมผจดการศกษาไดเสนอวาผบรหารควรมนโยบายทสามารถน าไปปฏบตไดจรง ใชกระบวนการมสวนรวมในการแกปญหา ครควรไดรบการพฒนาในดาน เทคนคการสอน หลกการวดผลประเมนผล และควรไดรบการนเทศการเรยนการสอน เพอสามารถยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนไดอยางเปนระบบ อกทงควรผลตหนงสอแบบเรยนวชาภาษาอาหรบทมเนอหางายและตวอยางใกลตวนกเรยน ควรใหครอบรมเขมเกยวกบเทคนคการสอน เทคนคการวดผลประเมนผล ควรจดกจกรรมสรางแรงบนดาลใจใหนกเรยนมความสนใจตอการเรยนวชาอสลามมากขน ควรสงเสรมใหครสอนศาสนาท าวจยในชนเรยน ควรสรางเจตคตทดตอการเรยนรายวชาศาสนา และสรางระบบนเทศการสอนทเขมแขง ส าหรบกลมผไดรบผลประโยชนไดเสนอวา ครควรสอนโดยใชสอเทคโนโลย นกเรยนควรตงเปาหมายชวตใหชดเจน โรงเรยนควรจดกจกรรมเสรมหลกสตรนอกหองเรยนใหมากกวาเดม ผบรหารควรใหความส าคญอยางแทจรงตอการพฒนาผเรยน และครควรตวหรอน าขอสอบ I-NET มาออกขอสอบบางในการสอบปลายภาค ครควรสอนโดยเนนใหนกเรยนสามารถสนทนาภาษาอาหรบได โรงเรยนควรสรางบรรยากาศในการใชภาษาตางชาต โรงเรยนควรพานกเรยนไปทศนศกษาเพอฝกประสบการณ และควรจดคายภาษาอาหรบและภาษามลาย และโรงเรยนควรมระบบการใหบรการค าปรกษากบนกเรยน โรงเรยนควรมบนทกความรวมมอระหวางโรงเรยนและผปกครอง ส าหรบกลมผไดรบผลกระทบไดเสนอวา โรงเรยนควรมโครงการเสรมทกษะทางวชาชพ ฝกใหนกเรยนชวยเหลอตนเองและพงตนเองได ควรฝกทกษะการเรยนรดวยตนเอง และควรสงเสรมกจกรรมคณธรรมจรยธรรม ส าหรบขอเสนอเชงนโยบาย คอ ๑) สงเสรมใหเกดการมสวนรวมทกฝายเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน มเปาหมายมงใหบคลากรในโรงเรยนและผปกครองรวมสะทอนปญหาและหาแนวทางแกไข และพฒนารปแบบการนเทศทเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยน ๒) ปรบปรง/พฒนาหลกสตรใหตรงกบความตองการของผเรยน และใหทนสมย สอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจสงคม และเทคโนโลย มเปาหมายทจะพฒนาหลกสตรสถานศกษาดานอสลามศกษา โดยมงใหนกเรยนสามารถวเคราะหและสงเคราะหองคความร และสามารถปฏบตในทกษะภาษาอาหรบทสอดคลองกบอตลกษณของนกเรยน ๓) พฒนาครอสลามศกษาสครมออาชพ พฒนาทกษะดานวชาชพคร เชน การจดการเรยนรและการจดการชนเรยน การวจยเพอพฒนาการเรยนรนวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา การวดและการประเมนผลการเรยนร รวมทงรวมแลกเปลยนประสบการณการจดการความร KM ๔) สรางบรรยากาศเพอการเรยนร มงใหนกเรยนไดเรยนรโลกภายนอกผานการทศนศกษาและคายภาษา เพอใหนกเรยนมทกษะเพมเตม ๕) สรางความตระหนกตอการเรยน มงใหนกเรยนมแรงบนดาลใจและใหมเปาหมายในชวตเพอคณภาพการศกษาทดในวนขางหนา

๕๐

สการยา แวโซะ อบดลลาเตะ มามะ นรอญชมา สะมะแอ และทศนย เจะเมาะ (๒๕๕๘) ไดศกษาการน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชในการพฒนาคณภาพผเรยนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในโครงการตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดนราธวาส

ผลการวจย พบวา สภาพปจจบนและความส าเรจของการน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาต ดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานคณภาพการบรหารจดการทมสภาพการด าเนนการมากทสดและมสภาพความส าเรจอยในระดบมากทสด คอ การจดท าแผนยกระดบผลสมฤทธ ทางการเรยนดานอสลามศกษา และการประสานความรวมมอกบองคกรภาครฐ/เอกชน องคกรปกครองสวน ทองถน เพอระดมทรพยากรในการสนบสนนการจดการศกษา ดานมสภาพความส าเรจอยในระดบปานกลาง คอ การก าหนดบทบาทหนาทของบคลากรอยางชดเจนเพอรวมรบผดชอบและด าเนนงานตามทก าหนด ไวอยางมประสทธภาพ และการจดใหมการทดสอบตว I-NET ในระดบชนทจะท าการสอบ เพอใหนกเรยนเกด ความคนเคยกบรปแบบของแบบทดสอบของ สทศ. ดานคณภาพครผสอนซงมสภาพการด าเนนการมากและมสภาพความส าเรจมาก คอ ครน าผลการประเมนทางดานอสลามศกษาไปใชในการพฒนาการจดการเรยนรใน รปแบบตางๆ และครมการจดการเรยนการสอนซอมเสรมทางดานอสลามศกษาใหแกผเรยน สวนดานทมสภาพความส าเรจระดบปานกลาง คอ ครปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมประสทธภาพ เกดประสทธผล และครมความรและทกษะเกยวกบการสรางแบบทดสอบทเนนกระบวนการคดวเคราะหในลกษณะเดยวกนกบ แบบทดสอบทใชในการทดสอบ I-NET ดานคณภาพผเรยน ซงมสภาพการด าเนนการมากทสด แตมสภาพ ความส าเรจอยในระดบปานกลาง คอ ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดานอสลามศกษาสงขนตอเนอง สวน ดานทมสภาพการด าเนนการนอยทสด และมสภาพความส าเรจระดบปานกลาง คอ ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ คดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน ดานสอ เครองมอ และนวตกรรมในการพฒนาคณภาพการศกษา ซงมสภาพการด าเนนการมากทสด และมสภาพความส าเรจใน ระดบมาก คอ สอการเรยนการสอนดานอสลามศกษาทกกลมสาระเพยงพอเหมาะสมกบสาระการเรยนร จ านวนผเรยน ผเรยนไดฝกปฏบตจรงและทวถง สวนดานทมสภาพการด าเนนการมากทสด แตมสภาพ ความส าเรจในระดบปานกลาง คอ โรงเรยนจดใหผเรยนไดเรยนรตลอดเวลา ดวยวธการทหลากหลาย และการ เรยนรแบบมสวนรวม และโรงเรยนจดและใชแหลงการเรยนรในและนอกโรงเรยน เพอการจดการเรยนการสอนและการเรยนรของผเรยน ส าหรบดานทมสภาพการด าเนนการคอนขางนอย แตมสภาพความส าเรจระดบปานกลาง คอ โรงเรยนจดท าปายความส าเรจและนบถอยหลงสความส าเรจ ส าหรบการน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชในการพฒนาคณภาพผเรยน พบวา ดานการบรหารจดการจะตองมแนวนโยบายการพฒนาคณภาพดานอสลามศกษาจากตนสงกดสภาคปฏบตระดบพนทและโรงเรยนทชดเจน โดยเชอมโยงกบกระบวนการทดสอบ I-NET ตามมาตรฐานการทดสอบของ สทศ. อยางเปนระบบ ดานครผสอน มความจ าเปนตองพฒนาครเพอสรางความเขาใจในการใชหลกสตรและการพฒนาหลกสตรทกระดบชนอยางมเอกภาพ ควบคกบการเสรมประสบการณ การวดผลประเมนผล ทสอดคลองกบแนวทางการทดสอบของ สทศ. ดานคณภาพผเรยน การสงเสรมและสรางแรงกระตนในการสอบ I-NET อยางม

๕๑

เปาหมาย และผลการทดสอบ I-NET มผลตอการเลอนชนและจบหลกสตรอสลามศกษาของผเรยน และดานสอ เครองมอ และนวตกรรมในการพฒนาคณภาพการศกษา ทกฝายเหนความส าคญของการใชสอเทคโนโลยทางการศกษาควบคกบการสงเสรมการน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชในการพฒนาคณภาพผเรยนไดใหเกดประโยชนอยางเปนระบบ

-------------------------------------------------------

๕๒

บทท ๓ มาตรฐานอสลามศกษาของสถานศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

ในบทนผวจยไดรวบรวมองคความรเกยวกบหลกสตรและมาตรฐานอสลามศกษาทใชอยในสถานศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตปจจบน โดยเฉพาะหลกสตรทมความชดเจนส าหรบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ๓.๑ มาตรฐานอสลามศกษาของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

เมอวนท ๒๗ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ กระทรวงศกษาธการไดมประกาศเรอง “ใหใชหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗” ในพนท ๕ จงหวดชายแดนภาคใต แทนหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอน ประจ ามสยด (ตาดกา) พทธศกราช ๒๕๔๘/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๒๖ เพอสนบสนนสงเสรมการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาทกระดบในสถานศกษาของรฐ เอกชน และมสยดในจงหวดชายแดนภาคใต และเพอสงเสรมการศกษาทเปนอตลกษณของชมชนทเปนไป ตามความตองการของผเรยน ชมชน เหมาะสมกบสภาพความเปลยนแปลงทางสงคมและสอดคลองกบ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยเรมตนในปการศกษา ๒๕๖๐ เปนตนไป

หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ไดอธบายไว ดงน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๔๕ (ฉบบท ๒) และท แกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๕๓ (ฉบบท ๓) ตามมาตรา ๖ ใหการจดการศกษาเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยท สมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอย รวมกบผอนไดอยางมความสข มาตรา ๗ ในกระบวนการเรยนรตองปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการ ปกครองในระบอบประชาธปไตย มาตรา ๘ (๒) ไดก าหนดใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา จากสงทไดกลาว ขางตนนบวาเปนขอมลทเอออ านวยและใหโอกาสตอการสอนศาสนาอสลามของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) หรอสถานศกษาของภาครฐและเอกชนขนเพอพฒนาเยาวชนใหเปนคนดมคณธรรมและจรยธรรม เปนบาวท ไดรบความโปรดปรานจากอลลอฮ พรอมทงเปนคนดของครอบครวและสงคม พระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๔ ก าหนดใหมสยดเปน สถานทซงมสลมใชประกอบศาสนกจโดยตองมละหมาดวนศกรเปนปกต และเปนสถานทสอนศาสนาอสลาม และ คณะกรรมการอสลามประจ ามสยดมหนาทตามมาตรา ๑๕(๔) ใหสนบสนนสปบรษในการปฏบตศาสนกจ สงเสรมให เกดความสามคคและชวยเหลอซงกนและกน ในทางทชอบตามบญญตแหงศาสนาอสลาม และไดก าหนดใหอหมาม มหนาทตามมาตรา ๓๗ (๓) (๔) (๕ ) ดงน ๑. แนะน าใหสปบรษประจ ามสยดปฏบตให

๕๓

ถกตองตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามและกฎหมาย ๒. อ านวยความสะดวกในแกมสลมในการปฏบตศาสนกจ ๓. สงสอน และอบรมหลกธรรมทางศาสนาอสลามแกบรรดาสปบรษประจ ามสยด

วสยทศน หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช

๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ เปนหลกสตรทมงพฒนาผเรยน เรยนรอลกรอาน และอลฮะดษ โดยเนนการเรยนรวชาฟรฏอน เพอใหเปนมนษยทมศรทธา ปฏบตศาสนกจ มบคลกภาพตามแบบอยางนบมฮมมดศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม มความสมดลทงดานความร คณธรรม จรยธรรมและมจตส านกในความเปนมสลมทด สามารถพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคม กอใหเกดสนตสขทงโลกนและโลกหนา เพอการสรางพนฐานการศกษาทวา ศาสนาน าวถชวต เพอการกาวทนตอการศกษาในยคปจจบน

หลกการ หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช

๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ มหลกการส าคญ ดงน ๓.๑ ใหความรแกผเรยนเกยวกบวชาพนฐานของศาสนาอสลาม ๓.๒ ใหน าความรและประสบการณใชในการประกอบศาสนกจและการด ารงชวตประจ าวน รวมทง

การ พฒนาการเรยนรทสอดคลองตามค าสอนอลกรอานและอลฮะดษ ๓.๓ ปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและจตส านกแกผเรยนในการรกษา ศาสนาและวฒนธรรมอสลาม ๓.๔ ใหความรแกผเรยนเพอเปนมสลมทดของครอบครว สงคม ประเทศชาตและประชาคมโลก ๓.๕ ใหความรแกผเรยนเพอเปนบรรทดฐานความเสมอภาค และเปนพนฐานส าหรบการศกษาตอ

ในระดบทสงขน จดหมาย หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช

๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ มจดมงหมายเพอปลกฝงใหผเรยนมทกษะความรทงดานเสรมสรางสตปญญาและการปฏบต ตามคณลกษณะทจะกอใหเกดสนตสขทงโลกนและโลกหนา ดงน

๔.๑ มความศรทธาตามหลกศรทธาของศาสนาอสลาม ๔.๒ มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ๔.๓ มความรพนฐานตามหลกศาสนาอสลามและสามารถน าไปปฏบตในชวตประจ าวนได ๔.๔ มความรความสามารถในการสอสาร การคดวเคราะห การแกปญหาและการเลอกใชเทคโนโลยท

เหมาะสมและมทกษะชวต ๔.๕ เปนมสลมทด เปนสมาชกทดของครอบครว สงคม ประเทศชาตและประชาคมโลก สมรรถนะทส าคญของผเรยน หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช

๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ มงใหผเรยนเกดสมรรถนะตามแบบฉบบของอสลามทส าคญ ๖ ประการ ดงน

๕๔

๕.๑ ความสามารถในการอานอลกรอาน เปนความสามารถของผเรยนในการอานอลกรอานตาม หลกการอาน อนเปนพนฐานส าคญในการเรยนรศาสนาอสลาม เพอการพฒนาตนเองดานการยดมนศรทธา การปฏบตศาสนกจ และการอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางเหมาะสมและสนตสข ๕.๒ ความสามารถในการปฏบตตนตามหลกการอสลาม เปนความสามารถของผเรยนในการน าความร ประสบการณทเกดขนจากการเรยนรไปปฏบตในชวตประจ าวนอยางสม าเสมอ ทงดานการยดมน การปฏบตศาสนกจ และการมกรยามารยาททด เพอการเปนมสลมทสมบรณและสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางเหมาะสมและ สนตสข ๕.๓ ความสามารถในการอาน เขยน และสอสาร เปนความสามารถของผเรยน ในการอาน เขยน หลก ค าสอนของอสลามทมาจากอลกรอานและอลฮะดษ อนเปนพนฐานทส าคญในการเรยนรอสลาม ความสามารถในการ รบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอ แลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจา ตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความ ถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม มประสทธภาพ และมทกษะ กระบวนการทางเทคโนโลย เพอน ามาเปนเครองมอ ในดานการเรยนร การสอสาร การท างาน การแกปญหาอยาง สรางสรรค ถกตอง และ เหมาะสม โดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม เพอการพฒนาตนเอง และการอย รวมกบผอนในสงคมไดอยางเหมาะสมและสนตสข

๕.๔ ความสามารถในการคดวเคราะห และ การแกปญหา เปนความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางสรางสรรค คดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางมระบบ ความสามารถในการแกปญหา และอปสรรคตางๆ ไดอยางเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธ และการเปลยนแปลงของเหตการณตางๆ ในสงคม การแสวงหาความร หรอประยกตใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทอาจเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

๕.๕ ความสามารถในการอยรวมกบผอนในสงคมและการรกษาสงแวดลอม การอยรวมกนในสงคมดวย การสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตางๆอยางเหมาะสม การปรบตวให ทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม การมจตสาธารณะบ ารงรกษาสงแวดลอม และการรจก หลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเอง ผอน และสงแวดลอม คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ มงพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค ๑๐ ประการ ดงน ๖.๑ รกอลลอฮและรอซล ๖.๒ รกบดามารดา ๖.๓ รกการอานอลกรอานและการละหมาด ๖.๔ มมารยาททด ๖.๕ มความซอสตยสจรต ๖.๖ มความรบผดชอบ ๖.๗ มวนย ๖.๘ รกความสะอาด ๖.๙ มจตสาธารณะ ๖.๑๐ มความผกพนกบมสยดและโรงเรยน

๕๕

มาตรฐานการเรยนรและสาระการเรยนร หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ก าหนดสาระและมาตรฐานการเรยนร ๙ สาระการเรยนร จ านวน ๙ มาตรฐาน ดงน

สาระท ๑ อลกรอาน มาตรฐาน กอ ๑ เขาใจประวตความเปนมา ความส าคญ หลกการอานอลกรอาน สามารถอาน ทองจ าและ

อรรถาธบายอลกรอาน ยดมนค าหลกสอนในอลกรอานและน ามาปฏบตในชวตประจ าวน สาระท ๒ อลฮะดษ

มาตรฐาน ฮด ๑ เขาใจ ความหมาย ความส าคญ สามารถทองจ าอลฮะดษโดยยดมนในหลกค าสอน อลฮะดษ และน าไปปฏบตในการด าเนนชวตประจ าวน

สาระท ๓ อลอะกดะฮ มาตรฐาน อก ๑ เขาใจความหมาย ความส าคญ และหลกการของหลกศรทธา และโทษของการตงภาค

ตออลลอฮ เ พอเปนบาวทย าเกรงและภกดตออลลอฮ ยดมนในหลกศรทธา น ามาปฏบต อยางเครงครด และสามารถแกปญหาสงคมและสงแวดลอม เพอการอยรวมกนอยางมความสข สาระท ๔ อลฟกฮ

มาตรฐาน อฟ ๑ เขาใจ เหนคณคา ปฏบตตามกฎ หลกการ และบทบญญตอสลามเกยวกบอบาดะฮ มอามาละฮ และอนๆ เพอเปนแนวทางในการปฏบตศาสนกจ และสามารถน ามาวเคราะหกบเหตการณทเกดขนบนพนฐานของเหตผล และด ารงชวตในสงคมอยางมความสข

สาระท ๕ อลอคลาค มาตรฐาน อล ๑ เขาใจ จรยธรรมอสลาม สามารถน ามาใชในการพฒนาตน บ าเพญประโยชนตอครอบครว

สงคมและสงแวดลอม ยดมน และปฏบตตามจรยธรรมอสลามในการด าเนนชวตไดอยาง ถกตองเพอการอยรวมกนอยางมความสข

สาระท ๖ อตตารค มาตรฐาน ตร ๑ เขาใจความหมาย ความส าคญของประวตอสลามสมยนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮ

วะสลลมและบรรดาเศาะฮาบะฮ มความภมใจในการด าเนนชวตตามแนวทางของ นบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม และเศาะหาบะฮ

สาระท ๗ ภาษาอาหรบ มาตรฐาน อร ๑ เขาใจกระบวนการฟง พด อานและเขยน เหนคณคาและมทกษะในการใชภาษาอาหรบเพอ

การเรยนรสอสาร คนควา ตความบทบญญตอสลามและสอความหมาย สาระท ๘ ภาษามลายอกษรยาว

มาตรฐาน มย ๑ เขาใจ กระบวนการฟง พด อาน และเขยน เหนคณคาและมทกษะในการใชภาษามลาย เพอการเรยนร สอความหมายและคนควาความร จากแหลงวทยาการเกยวกบศาสนาอสลาม อยางสรางสรรค และมประสทธภาพ

๕๖

สาระท ๙ ภาษามลายอกษรรม มาตรฐาน มร ๑ เขาใจกระบวนการฟง พด อาน และเขยน เหนคณคาและมทกษะในการใชภาษามลายอกษร

รม เ พอการเรยนรสอความหมายและคนควาความรจากแหลงวทยาการอยางสรางสรรค มประสทธภาพและสอสารกบประชาคมอาเซยนได

สาระการเรยนรเพมเตม จ านวน ๒ สาระ ดงน สาระท ๑ ภาษาองกฤษ สาระท ๒ ภาษามลายเพอการสอสาร หรอภาษาอาหรบเพอการสอสาร โครงสรางเวลาเรยน

หลกสตรอสลามศกษาฟรฏอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮ ศกราช ๑๔๓๗ ก าหนดกรอบเวลาในการจดการเรยนร ๙ สาระการเรยนรพนฐาน สาระการเรยนรเพมเตม และกจกรรมพฒนาผเรยน ดงน

ตารางท ๔ สาระ ชนและเวลาเรยน ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) ชนปท ๑-๖

สาระ ชนและเวลาเรยน

ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) ชนปท ๑-๖ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖

สาระพนฐาน ๑. อลกรอาน ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๒. อลฮะดษ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๓. อลอะกดะฮ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔. อลฟกฮ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๕. อลอคลาก ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๖. อตตารค ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๗. ภาษาอาหรบ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๘. ภาษามลาย(อกษรยาว)

๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐

๙ . ภ า ษ า ม ล า ย (อกษรรม)

๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐

รวมเวลาเรยน พนฐาน

๔๐๐ ๔๐๐ ๔๐๐ ๔๐๐ ๔๐๐ ๔๐๐

สาระเพมเตม ๑. ภาษาองกฤษ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐

๕๗

๒. ภาษามลายเพอ การสอสาร หรอ ภาษาอาหรบ เพอ การสอสาร

๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐

กจกรรมพฒนาผเรยน ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ รวมเวลาเรยน ไมนอยกวา ๔๔๐ ชม. /ป ไมนอยกวา ๔๔๐ ชม. /ป

แมศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ยงไมไดรบการประเมนภายนอกจาก สมศ. เชน

สถานศกษาทวไป ส านกงานสงเสรมการศกษาเอกชนจงหวดสตล ไดจดท ามาตรฐาน/ตวบงชส าหรบการประเมนภายนอก ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ซงประกอบดวยมาตรฐานดานผสอน มาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานดานการบรหารจดการ มาตรฐานดานอตลกษณ มาตรฐานดานการสงเสรม มาตรฐานดานการด าเนนงานขนพนฐาน ซงอาจเปนแบบอยางหรอแนวทางในการน ามาใชในจงหวดอนๆ ของชายแดนภาคใต

โดยสรป ปจจบนมหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ซงกระทรวงศกษาประกาศใชตงแตปการศกษา ๒๕๖๐ เปนตนไป หลกสตรดงกลาวจะท าใหการศกษาของศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มมาตรฐานทสามารถเชอมโยงกบของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ท าใหการรบเดกประถมศกษาทเรยนศาสนาอสลามจากตาดกาสามารถเรยนตออสลามศกษาระดบกลางหรอในระดบสงขนไปในโรงเรยนดงกลาว โดยไมตองมาเรยนเพมเตมหรอซ าซอนอก ดงทเคยเปนปญหาตลอดมา

๓.๒ มาตรฐานอสลามศกษาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ภายหลงจากมการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ สงผลใหมการปฏรปการศกษาในหลายดาน รวมทงการประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ และค าสงกระทรวงศกษาธการ ท วก ๔๔๕/๒๕๔๖ เรอง ใหใชหลกสตรอสลามศกษา ตงแตปการศกษา ๒๕๔๖ เปนตนไป สง ณ วนท ๓๐ เมษายน ๒๕๔๖ เพอใหการเรยนการสอนอสลามศกษาสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔

จดมงหมาย จดมงหมายของหลกสตรอสลามศกษา ๒๕๔๖ คอ มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มความร ทกษะ และ

เจตคตทดตอศาสนาอสลาม โดยปลกฝงใหผเรยนมคณลกษณะทพงประสงค ดงน ๑. มความศรทธาตออลลอฮและรอซล ปฏบตตามหลกค าสอนของอสลาม ตลอดจนมคณธรรม

จรยธรรม และคานยมทพงประสงค

๕๘

๒. สามารถใหความคดเหนและเหตผลในการวนจฉย พจารณาปญหาตางๆ โดยปราศจากความงมงาย มความคดสรางสรรค ปรบปรงแนวทางปฏบตเพอพฒนาตนเอง ชมชน และประเทศชาต

๓. มความร ความเขาใจ และทกษะ ในวชาศาสนา ภาษาอาหรบ ภาษามลาย และวทยาการตางๆ สามารถยกระดบความเปนอยของสงคมมสลมใหเจรญกาวหนายงขน

๔. มความภมใจในความเปนมสลมทด มระเบยบวนย มความซอสตยสจรต อดทน และเสยสละเพอสวนรวม

๕. มความสามคค รจกท างานเปนกลม สามารถสรางความสมพนธอนดระหวางเพอนมนษยในการอยรวมกนในสงคมดวยความสนตสข

๖. เหนคณคาของตนเอง มวนยในตนเอง ปฏบตตนตามหลกการอสลาม ๗. รกการออกก าลงกาย ดแลตนเองใหมสขภาพ และบคลกภาพทด ๘. รกประเทศชาตและทองถน มงท าประโยชนและสรางสงทดงามใหสงคม ๙. มความคดสรางสรรค ใฝรใฝเรยน รกการอาน รกการเขยน และรกการคนควา โครงสรางหลกสตรอสลามศกษา ๑. ระดบชวงชน ก าหนดหลกสตรเปน ๔ ชวงชน ตามระดบพฒนาการของผเรยน ดงน ชวงชนท ๑ ระดบอสลามศกษาตอนตน ปท ๑-๓ ชวงชนท ๒ ระดบอสลามศกษาตอนตน ปท ๔-๖ ชวงชนท ๓ ระดบอสลามศกษาตอนกลาง ปท ๑-๓ ชวงชนท ๔ ระดบอสลามศกษาตอนปลาย ปท ๑-๓ สาระการเรยนร ก าหนดสาระการเรยนรตามหลกสตร ซงประกอบดวย องคความร ทกษะ หรอกระบวนการเรยนร

และคณลกษณะ หรอคานยม คณธรรม จรยธรรม ของผเรยนเปนกลม ดงน ๒.๑ กลมศาสนาอสลาม ๒.๒ กลมสงคมศกษาและจรยธรรม ๒.๓ กลมภาษา หลกสตรอสลามศกษาก าหนดสาระการเรยนรในแตละกลมไวเฉพาะสวนทจ าเปนในการพฒนา

คณภาพผเรยนทกคนเทานน ส าหรบสวนทตอบสนองความสามารถ ความถนด ความสนใจ ของผเรยนแตละคนนน สถานศกษาสามารถก าหนดเพมขนได ใหสอดคลองและสนองตอบศกยภาพของผเรยนแตละคน

กจกรรมพฒนาผเรยน เปนกจกรรมทจดใหผเรยนไดพฒนาความสามารถของตนเองตามศกยภาพ มงเนนเพมเตมจาก

กจกรรมทไดจดใหเรยนรตามกลมสาระการเรยนรทง ๓ กลม การเขารวมและการปฏบตกจกรรมทเหมาะสมรวมกบผอนอยางมความสขกบกจกรรมทเลอกดวยตวเองตามความถนด และความสนใจอยางแทจรง การพฒนาทส าคญของกจกรรมพฒนาผเรยน ไดแก การพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม โดยอาจจดเปนแนวทางหนงทจะสนองนโยบายในการสรางเยาวชนของ

๕๙

ชาตใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย และมคณภาพ เพอพฒนาองครวมของความเปนมนษยทสมบรณ ปลกฝง และสรางจตส านกของการท าประโยชนเพอสงคม ซงสถานศกษาจะตองด าเนนการอยางมเปาหมาย มรปแบบและวธการทเหมาะสม

กจกรรมพฒนาผเรยนแบงเปน ๒ ลกษณะ คอ ๑) กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะสม ตาม

ความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตน เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรในเชงพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด ซงครทกคนตองท าหนาทเปนครแนะแนวใหค าปรกษาดานชวต การศกษาตอ และการพฒนาตนเอง

๒) กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทผเรยนเปนผปฏบตดวยตนเองอยางครบวงจรตงแตศกษา วเคราะห วางแผน ปฏบตตามแผน ประเมน และปรบปรงการท างาน โดยเนนการท างานรวมกนเปนกลม

มาตรฐานการเรยนร หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดมาตรฐานการเรยนรตามกลมสาระการเรยนร ๓ กลม ทเปนขอก าหนด

คณภาพผเรยนดานความร ทกษะ กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และคานยมของแตละกลม เพอใชเปนจดมงหมายในการพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงค ซงก าหนดเปน ๒ ลกษณะ คอ

๑) มาตรฐานการเรยนรการศกษาอสลามศกษา เปนมาตรฐานการเรยนรในแตละกลมสาระการเรยนร เมอผเรยนเรยนจบการศกษาอสลามศกษา ๒) มาตรฐานการเรยนรชวงชน เปนมาตรฐานการเรยนรในแตละกลมสาระการเรยนร เมอผเรยนเรยนจบในแตละชวงชน คอ อสลาม

ศกษาตอนตนปท ๖ อสลามศกษาตอนกลางปท ๓ และอสลามศกษาตอนปลายปท ๓ มาตรฐานการเรยนรในหลกสตรอสลามศกษา ก าหนดไวเฉพาะมาตรฐานการเรยนรทจ าเปนส าหรบ

การพฒนาคณภาพผเรยนทกคนเทานน ส าหรบมาตรฐานการเรยนรทสอดคลองกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม คณลกษณะอนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ตลอดจนมาตรฐานการเรยนรทเขมขนขนตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยน ในสถานศกษาเพมเตมได

เวลาเรยน หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดเวลาในการจดการเรยนรและกจกรรมพฒนาผเรยนไว ดงน ชวงชนท ๑ (อสลามศกษาตอนตนปท ๑-๓) มเวลาเรยนประมาณปละ ๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง โดยเฉลยวนละ ๒-๒.๕ ชวโมง ชวงชนท ๒ (อสลามศกษาตอนตนปท ๔-๖) มเวลาเรยนประมาณปละ ๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง โดยเฉลยวนละ ๒-๒.๕ ชวโมง ชวงชนท ๓ (อสลามศกษาตอนกลางปท ๑-๓) มเวลาเรยนประมาณปละ ๕๐๐-๖๕๐ ชวโมง โดยเฉลยวนละ ๒.๕-๓ ชวโมง

๖๐

ชวงชนท ๔ (อสลามศกษาตอนปลายปท ๑-๓) มเวลาเรยนไมนอยกวาปละ ๖๕๐ ชวโมง โดยเฉลยไมนอยกวาวนละ ๓ ชวโมง

ตารางท ๕ โครงสรางหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ชวงชน

อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห)

อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห)

อสลามศกษา ตอนปลาย (ซานาวยะห)

ชวงชนท ๑ (อต.๑-อต.๓)

ชวงชนท ๒ (อต.๔- อต.๖)

ชวงชนท ๓ (อก. ๑- อก.๓)

ชวงชนท ๔ (อป. ๑- อป.๓)

กลมสาระการเรยนร ๓ กลม กลมศาสนาอสลาม กลมสงคมศกษาและจรยธรรม กลมภาษา

กจกรรมพฒนาผเรยน เวลาเรยน ประมาณปละ

๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง

ประมาณปละ ๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง

ประมาณปละ ๕๐๐-๖๕๐

ชวโมง

ไมนอยกวา ปละ ๖๕๐

ชวโมง

สาระและมาตรฐานการเรยนร หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดสาระและมาตฐานการเรยนรเปนเกณฑในการก าหนดคณภาพของผเรยน เมอเรยนจบหลกสตรอสลามศกษา ซงก าหนดไวเฉพาะสวนทจ าเปนส าหรบเปนพนฐานในการด ารงชวตใหมคณภาพ ส าหรบสาระและมาตรฐานการเรยนรตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยน สถานศกษาสามารถพฒนาเพมเตมได สาระและมาตรฐานการเรยนรอสลามศกษามรายละเอยด ดงตอไปน

กลมสาระศาสนาอสลาม สาระท ๑ อลกรอาน และอตตฟซร มาตรฐาน ศอ ๑.๑ เขาใจประวต ความส าคญ หลกการอาน และหลกการอรรถาธบายอลกรอาน

สามารถทองจ าอรรถาธบายและน าไปใชในการด าเนนชวต มาตรฐาน ศอ ๑.๒ ยดมนในหลกค าสอนอลกรอาน และน ามาปฏบตในการอยรวมกนไดอยางสนตสข สาระท ๒ อลฮะดษ มาตรฐาน ศอ ๒.๑ เขาใจความหมาย ความส าคญ หลกการอลฮะดษ สามารถทองจ าอลฮะดษและ

น าไปใชในการด าเนนชวต มาตรฐาน ศอ ๒.๒ ยดมนหลกค าสอนอลฮะดษ และปฏบตตามในการด าเนนชวต

๖๑

สาระท ๓ อะกดะฮ มาตรฐาน ศอ ๓.๑ เขาใจความหมาย ความส าคญ หลกฐานของหลกการศรทธาและโทษของการตง

ภาคตออลลอฮ การสนสภาพของการเปนมสลมเพอเปนบาวทย าเกรงและภกดตออลลอฮ มาตรฐาน ศอ ๓.๒ ยดมนในหลกการศรทธา น ามาปฏบตอยางเครงครด และสามารถแกปญหาสงคม

และสงแวดลอม เพอการอยรวมกนอยางมความสข สาระท ๔ อลฟกฮ มาตรฐาน ศอ ๔.๑ เขาใจในกฎ หลกการ และบทบญญตอสลามเกยวกบอบาดาต มอามาลาต มนากา

ฮาต และญนายาต เพอเปนแนวทางในการปฏบตศาสนกจและด ารงชวตในสงคมอยางมความสข มาตรฐาน ศอ ๔.๒ เหนคณคา ปฏบตตามบทบญญตอสลาม และสามารถน ามาวเคราะหกบเหตการณ

ทเกดขนบนพนฐานของเหตและผล กลมสงคมศกษาและจรยธรรม สาระท ๕ อตตารค มาตรฐาน สจ ๑.๑ เขาใจความหมาย ความส าคญ ของแตละยคสมยทางประวตศาสตรอสลาม

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ และประยกตใชเพอการอยรวมกนอยางสนตสข

มาตรฐาน สจ ๑.๒ เขาใจประวตศาสตรอสลามในทองถนและภมภาค มความภาคภมใจในการใชวถชวตตามแนวทางของอสลาม

สาระท ๖ อลอคลาก มาตรฐาน สจ ๒.๑ เขาใจประวตศาสตรอสลาม และสามารถน าไปใชในการพฒนาตน บ าเพญ

ประโยชนตอครอบครว สงคม และสงแวดลอม เพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข มาตรฐาน สจ ๒.๒ ยดมนและปฏบตจรยธรรมอสลามในการด ารงชวต กลมสาระภาษา สาระท ๗ ภาษาอาหรบ มาตรฐาน อม ๑.๑ เขาใจกระบวนการฟง ด พด อาน และเขยน เหนคณคาและมทกษะในการใช

ภาษาอาหรบเพอการเรยนร คนควา ตความบทบญญตอสลามและสอความหมาย สาระท ๘ ภาษามลาย มาตรฐาน อม ๒.๑ เขาใจกระบวนการฟง ด พด และเขยน เหนคณคาและมทกษะในการใชภาษา

มลายเพอการเรยนร สอความหมาย และคนควา ความรจากแหลงวทยาการ เกยวกบศาสนาอสลามอยางสรางสรรค และมประสทธภาพ

การจดการเรยนร การจดการเรยนรตามหลกสตรอสลามศกษา นอกจากจะมงปลกฝงดานปญญา พฒนาการคดของผเรยนใหมความสามารถในการคดสรางสรรค คดอยางมวจารณญาณแลว ยงมงพฒนาความสามารถทาง

๖๒

อารมณ โดยการปลกฝงใหผเรยนเหนคณคาของตนเอง เขาใจตนเอง เหนอกเหนใจผอน สามารถแกปญหา ขอขดแยงทางอารมณไดอยางถกตองเหมาะสม การเรยนรในสาระการเรยนรตางๆ มกระบวนการและวธการทหลากหลาย ผสอนตองค านงถงพฒนาการทางดานรางกาย และสตปญญา วธการเรยนร ความสนใจและความสามารถของผเรยนเปนระยะๆ อยางตอเนอง ดงนน การจดการเรยนรในแตละชวงชน ควรใชรปแบบ/วธการทหลากหลาย เนนการจดการเรยนการสอนตามสภาพจรง การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรรวมกน การเรยนรจากธรรมชาต การเรยนรจากการปฏบตจรง และการเรยนรแบบบรณาการ การเรยนรคคณธรรม ทงน ตองพยายามน ากระบวนการ การจดการ กระบวนการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม กระบวนการคด และกระบวนการทางวทยาศาสตรไปสอดแทรกในการเรยนการสอนทกองครวมของการบรณาการ เปนการก าหนดเปาหมายการเรยนรวมกน ยดผเรยนเปนส าคญ โดยน ากระบวนการเรยนรจากกลมสาระเดยวกนหรอตางกลมสาระการเรยนรมาบรณาการในการจดการเรยนการสอน ซงจดไดหลายลกษณะ เชน การบรณาการแบบผสอนคนเดยว การบรณาการแบบคขนาน การบรณาการแบบสหวทยาการ และการบรณาการแบบโครงการ

๓.๓ มาตรฐานอสลามศกษาโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดเรมสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐ ตงแตป พ.ศ. ๒๕๑๘ ซงได พฒนาหลกสตรอสลามศกษามาเปนระยะเพอใหสอดคลองกบหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ ส าหรบใชในโรงเรยนทเปดสอนระดบประถมศกษาและมธยมศกษาทมนกเรยนนบถอศาสนาอสลาม ประมาณรอยละ ๕๐ โดยจดอยในกลมสรางเสรมประสบการณชวต และกลมสรางเสรมลกษณะนสยใน หลกสตรประถมศกษา และจดเปนรายวชาในหมวดสงคมศกษาในหลกสตรมธยมศกษาตอนตนและหลกสตรมธยมศกษาตอนปลาย

ตอมาเมอกระทรวงศกษาธการประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ ไดก าหนดใหมการจดการเรยนรอสลามศกษา ในสาระท ๑ ศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม ในกลมสาระ การเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มงเนนคณภาพของผเรยนใหมความร ประสบการณ การปฏบต และทกษะเกยวกบจรยธรรม คณธรรม ทวาดวยหลกการศรทธา หลกปฏบต และหลกคณธรรมตามค าสอนของศาสนาอสลาม มเปาหมายใหผเรยนสามารถประมวลความร แนวคด และปฏบตตนตาม หลกธรรมค าสอน เพอปลกฝงใหเปนคนด มศรทธา มความย าเกรงตอพระผเปนเจา บ าเพญประโยชนตอสงคมและอยรวมกนในสงคมทหลากหลายทางวฒนธรรมไดอยางมความสข หลกสตรดงกลาวแมไดเปดโอกาสใหจดการเรยนรอสลามศกษาใหแกผเรยน แตยงไมสอดคลองกบความตองการของชมชนและ ทองถนอยางแทจรง เนองจากผปกครองเหนวาสถานศกษาจดการเรยนรอสลามศกษายงไมมความเขม เพยงพอ เพราะสวนใหญจดเวลาเรยนอสลามศกษาประมาณ ๒ ชวโมง/สปดาห เทานน และเมอผเรยนเรยน จบในแตละระดบการศกษาแลว จะไมไดรบวฒการศกษาดานศาสนาทจะน าไปใชเปนหลกฐานในการศกษาตอดานศาสนาหรอประกอบอาชพได

เพอใหการจดการศกษาเปนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ และนโยบายรฐบาลทสนบสนน ใหมการจดการศกษาใน

๖๓

รปแบบทหลากหลาย สอดคลองกบวฒนธรรมและความตองการของชมชน ทผปกครองตองการใหบตรหลานไดเรยนรวชาสามญควบคกบวชาศาสนาอสลาม จงจ าเปนอยางยงทตองจดท า “หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑” เพอใหสถานศกษาน าไปใชเปนแนวทางในการจดท าหลกสตรสถานศกษา ซงค านงถงความพรอมดานทรพยากร แหลงการเรยนร การมสวนรวมของชมชน และความตองการของผ เรยน ผปกครอง และชมชน ในแตละทองถนเปนส าคญ โดยมไดบงคบใหสถานศกษาทกแหงตองน าไปด าเนนการแตประการใด

การจดการเรยนรตามหลกสตรอสลามศกษา จะตองจดบรณาการกบหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ตงแตวสยทศน หลกการ จดหมาย สมรรถนะส าคญของผเรยน คณลกษณะ อนพงประสงค ตวชวดในบางสาระการเรยนร และกจกรรมพฒนาผเรยน รวมถงการวดและประเมนผลท อาจใชรวมกนในการตดสนผลการเรยนของผเรยน

วสยทศน หลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดยด วสยทศนของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ทมงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปน พลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษา ตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอทวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง ไดเตมตามศกยภาพ

นอกจากน หลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มงพฒนาผเรยนใหเปนคนทมศรทธามน มความจงรกภกดตออลลอฮ สบหานะฮวะตะอาลา ม บคลกภาพตามแบบอยางนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม มความสมดลทงดานความร คณธรรม ม จตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลกทด เพอพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคม กอใหเกดสนต สขทงในโลกนและโลกหนา หลกการ

หลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดยด หลกการของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ดงน ๑. เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐานการเรยนร เปนเปาหมายส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความรทกษะ เจตคต และคณธรรมบนพนฐาน ของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล ๒. เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาค และมคณภาพ ๓. เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอ านาจ ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา ใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน ๔. เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลาและการจด การเรยนร ๕. เปนหลกสตรการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ ๖. เปนหลกสตรการศกษาส าหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ครอบคลม ทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนรและประสบการณ

๖๔

หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดหลกการเพมเตม คอ ๑. มงเนนพฒนาความร ความเขาใจ ยดมน และปฏบตตามหลกการของศาสนาอสลาม เพอเปน แนวทางในการด ารงชวต ๒. เปนการศกษาทมสลมทกคนจะไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน โดยใหสงคม มสวนรวมในการจดการศกษาทสอดคลองกบสภาพและความตองการของแตละทองถน ๓. สงเสรมใหผเรยนไดพฒนาและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต สามารถพฒนาตาม ธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ จดหมาย

จดหมายของหลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ไดยดจดหมายของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ทมงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน

๑. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตน ตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๒. มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต ๓. มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย ๔. มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและ การปกครอง

ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ๕. มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจต

สาธารณะทมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดจดหมายเพมเตม คอ ๑. มความศรทธาตออลลอฮสบหานะฮวะตะอาลา และปฏบตตนตามแบบอยางของนบมฮมมด

ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ตลอดจนมคณธรรม จรยธรรมอสลาม ๒. มความร ความเขาใจ มทกษะในการอานอล-กรอาน และสามารถน าหลกค าสอนไปใชในการ ด ารง

ชวตประจ าวนได ๓. มความสามารถในการคด วเคราะห มเหตผลในการวนจฉย พจารณาปญหาตาง ๆ โดยยด หลกการ

อสลาม ๔. มความภาคภมใจในความเปนมสลมทด มระเบยบวนย มความซอสตย สจรต อดทน เสยสละเพอส

วนรวม เหนคณคาของตนเอง สามารถสรางความสมพนธทดระหวางเพอนมนษยใหอย รวมกนในสงคมดวยความสนตสข

สมรรถนะส าคญของผเรยน และคณลกษณะอนพงประสงค หลกสตรมงเนนพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด ซงจะชวยใหผเรยนเกด สมรรถนะ

ส าคญและคณลกษณะอนพงประสงค ดงน สมรรถนะส าคญของผ เรยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานและหลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญ ๕ ประการ ดงน

๖๕

๑. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษา ถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร และประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจด และลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร ทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

๒. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสรางองคความรหรอ สารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

๓. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจ ความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชใน การปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทเกดขนตอ ตนเอง สงคมและสงแวดลอม

๔. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการน ากระบวนการตาง ๆ ไปใชใน การด าเนนชวตประจ าวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การท างาน และการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยาง เหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยง พฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใชเทคโนโลยดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร การสอสาร การท างาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม นอกจากนหลกสตรอสลามศกษา ก าหนดสมรรถนะเพมเตม คอ - ความสามารถในการอานอล-กรอาน เปนความสามารถของผเรยนในการอานอล-กรอานตาม หลกการ อนเปนพนฐานส าคญในการเรยนรศาสนาอสลาม เพอการพฒนาตนเองดานการยดมนศรทธา การปฏบตศาสนกจ การมคณธรรมจรยธรรมอสลาม และการอย รวมกบผ อนในสงคมไดอยางเหมาะสม และสนตสข คณลกษณะอนพงประสงค หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑ มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอน พงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน

๑. รกชาต ศาสน กษตรย ๒. ซอสตยสจรต ๓. มวนย ๔. ใฝเรยนร ๕. อยอยางพอเพยง ๖. มงมนในการท างาน

๖๖

๗. รกความเปนไทย ๘. มจตสาธารณะ หลกสตรอสลามศกษา มงพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคดงน คอ ๑. รกการอานอลกรอาน ๒. รกการละหมาด ๓. รกความสะอาด ๔. มมารยาทแบบอสลาม ๕. มความรบผดชอบ นอกจากน สถานศกษาสามารถก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตาม บรบท

และจดเนนของสถานศกษาแตละแหง สาระการเรยนร

ผเรยนจะตองเรยนรสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑ และสาระการเรยนรตามหลกสตรอสลามศกษา ดงน

ตารางท ๖ เปรยบเทยบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานกบหลกสตรอสลามศกษา

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรอสลามศกษา ๑. ภาษาไทย ๒. คณตศาสตร ๓. วทยาศาสตร ๔. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ๕. สขศกษาและพลศกษา ๖. ศลปะ ๗. การงานอาชพและเทคโนโลย ๘. ภาษาตางประเทศ

๑. อลกรอาน ๒. อลหะดษ ๓. อลอะกดะฮ (หลกศรทธา) ๔. อลฟกฮ (ศาสนบญญต) ๕. อตตารค (ศาสนประวต) ๖. อลอคลาก (จรยธรรม) ๗. ภาษาอาหรบ ๘. ภาษามลาย / ภาษาอาหรบเสรม

ในสวนของหลกสตรอสลามศกษานน สถานศกษาตองจดใหผเรยนไดเรยนรสาระท ๑-๘ ซงเปนสาระ

การเรยนรพนฐาน ส าหรบสาระท ๘ ภาษามลาย/ภาษาอาหรบเสรม เปนสาระทสถานศกษา สามารถเลอกจดการเรยนรสาระใดสาระหนง ยกเวนกรณพนททใชภาษามลายในการสอสาร ก าหนดให จดการเรยนรภาษามลาย

หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดท าการเปรยบเทยบโดยชใหเหนความสอดคลองและผลลพธทไดคอ คณภาพของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐานและอสลามศกษา ซงไดประโยชนทงสองทาง ดงในตารางตอไปน

๖๗

ตารางท ๗ ความสมพนธระหวางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานกบหลกสตรอสลามศกษา หวขอ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรอสลามศกษา วสยทศน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานมง

พฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปน พลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการ ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมท งเจตคต ทจ าเปน ตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยน เปนส าคญบน พนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มง พฒนาผ เรยนให เปนคนทมศรทธามน มความจงรกภกด ตออลลอฮ สบหานะฮวะตะอาลา มบคลกภาพตามแบบอยางนบมฮมมด ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลม ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปน ประมข มความสมดลทงดานความร คณธรรม มจตส านกในความเปน พลเมองไทยและพลโลกทด เพอพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคม กอใหเกด สนตสขทงในโลกนและโลกหนา

จดหมาย ๑. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหน คณคาของตนเอง มวนยและป ฏ บ ต ต น ต า ม ห ล ก ธ ร ร ม ข อ งพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๒. มความรอนเปนสากลและมความสามารถในการ สอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และ มทกษะชวต ๓. มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการ ออกก าลงกาย ๔. มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทย และพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองใน ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปน ประมข ๕. มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญา ไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจต สาธารณะทมงท าประโยชน

๑. มความศรทธาตออลลอฮสบหานะฮวะตะอาลา และปฏบตตนตามแบบอยางของทานนบมฮมมด ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลม ตลอดจนมคณธรรม จรยธรรมอสลาม ๒. มความร ความเขาใจ มทกษะในการอานอลกรอาน และสามารถน าหลกค าสอนไปใชในการ ด ารงชวตประจ าวน ๓. มความสามารถในการคด วเคราะห มเหตผลในการวนจฉย พจารณาป ญหาต าง ๆ โดยยด หลกการอสลาม ๔. มความภาคภมใจในความเป นมสลมทด มระเบยบวนย มความซอสตย สจรต อดทน เสยสละเพอสวนรวม เหนคณคาของตนเอง สามารถสรางความสมพนธทดระหวางเพอน มนษยใหอยรวมกนในสงคมดวยความสนตสข ๕ . มความรกชาต มจตส านกในความเป นพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการ

๖๘

และสรางสงทดงามใน สงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สมร ร ถน ะของ ผเรยน

๑. ความสามารถในการสอสาร ๒. ความสามารถในการคด ๓. ความสามารถในการแกปญหา ๔. ความสามารถในการใชทกษะชวต ๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

๑. ความสามารถในการอานอลกรอาน ๒. ความสามารถในการสอสาร ๓. ความสามารถในการคด ๔. ความสามารถในการแกปญหา ๕. ความสามารถในการใชทกษะ ๖. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

คณลกษณะอนพง ประสงค

๑. รกชาต ศาสน กษตรย ๒. ซอสตยสจรต ๓. มวนย ๔. ใฝเรยนร ๕. อยอยางพอเพยง ๖. มงมนในการท างาน ๗. รกความเปนไทย ๘. มจตสาธารณะ

๑. รกการอานอลกรอาน ๒. รกการละหมาด ๓. รกความสะอาด ๔. มมารยาทแบบอสลาม ๕. มความรบผดชอบ

มา ต ร ฐ า นการเรยนรและตวชวด ๘ กลม สาระ

๑. ภาษาไทย ๒. คณตศาสตร ๓. วทยาศาสตร ๔. สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ๕. สขศกษาและพลศกษา ๖. ศลปะ ๗. การงานอาชพและเทคโนโลย ๘. ภาษาตางประเทศ

๑. อลกรอาน ๒. อลหะดษ ๓. อลอะกดะฮ (หลกศรทธา) ๔. อลฟกฮ (ศาสนบญญต) ๕. อตตารค (ศาสนประวต) ๖. อลอคลาก (จรยธรรม) ๗. ภาษาอาหรบ ๘. ภาษามลาย / ภาษาอาหรบเสรม

กจกรรมพฒนาผเรยน ๑. กจกรรมแนะแนว ๒. กจกรรมนกเรยน ๓. กจกรรมเพอสงคมและ สาธารณประโยชน

กจกรรมพฒนาผเรยน ๑. กจกรรมพฒนาจรยธรรมอสลาม ๒. กจกรรมชมรม/ชมนมทาง ศาสนาอสลาม

ระดบ การศกษา

ร ะด บ ก า ร ศ ก ษ า หล ก ส ต ร แ ก น ก ล า งการศกษาขนพนฐาน

ประถมศกษา

ระดบการศกษาหลกสตรอสลามศกษา

อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ)

๖๙

มธยมศกษาตอนตน

มธยมศกษาตอนปลาย

อสลามศกษาตอนกลาง (มตตะวซซเฏาะฮ)

อสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะฮ)

มาตรฐานการเรยนร หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดมาตรฐานการเรยนร ๘ สาระ จ านวน ๙ มาตรฐาน ดงน สาระอลกรอาน มาตรฐาน ก ๑ เขาใจประวต ความส าคญ หลกการอาน และหลกการอรรถาธบายอล-กรอาน

สามารถอาน ทองจ า อรรถาธบาย เหนคณคา และน าไปใชในการด าเนนชวตอยางสนตสข มาตรฐาน ก ๒ ยดมนในบทบญญตของอล-กรอาน และน าไปปฏบตเพอการอยรวมกนในสงคม อยาง

สนตสข สาระอลหะดษ มาตรฐาน ห ๑ เขาใจ ความหมาย ความส าคญ หลกการ หลกค าสอน ทองจ าอล-หะดษ ยดมนและ

น าไปปฏบตในการด าเนนชวต สาระอลอะกดะฮ (หลกศรทธา) มาตรฐาน อ ๑ เขาใจความหมาย ความส าคญ และหลกฐานของหลกศรทธา ยดมน และน าไปปฏบต

อยางถกตอง สาระอลฟกฮ (ศาสนบญญต) มาตรฐาน ฟ ๑ เขาใจ เหนคณคา และปฏบตตามกฎ หลกการ บทบญญตอสลามเกยวกบอบาดาต

มอามาลาต มนากาฮาต และญนาญาต เพอเปนแนวทางในการปฏบตศาสนกจ และการด าเนนชวตในสงคม อยางมความสข

สาระอตตารค (ศาสนประวต) มาตรฐาน ต ๑ เขาใจประวต ความเปนมา ความส าคญของแตละยคสมยทางประวตศาสตรอสลาม

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ และเกดความตระหนกในการน ามาประยกตใชเพอการอยรวมกนอยางสนตสข

สาระอลอคลาก (จรยธรรม) มาตรฐาน ล ๑ เขาใจ ยดมน และปฏบตตามจรยธรรมอสลาม ในการพฒนาตน บ าเพญประโยชน

ตอครอบครว สงคม และสงแวดลอม เพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข สาระภาษาอาหรบ มาตรฐาน ร ๑ รและเขาใจกระบวนการฟง พด อานและเขยน มทกษะและเหนคณคาในการใช ภาษา

อาหรบ เพอการเรยนร สอความหมาย คนควาบทบญญตของศาสนาอสลาม อยางสรางสรรคและมประสทธภาพ

๗๐

สาระภาษามลาย มาตรฐาน ย ๑ รและเขาใจกระบวนการฟง พด อาน และเขยน มทกษะและเหนคณคาในการใช

ภาษามลายเพอการเรยนร ศกษาคนควาจากแหลงวทยาการเกยวกบศาสนาอสลาม และการสอสารอยางสรางสรรค

สาระภาษาอาหรบเสรม มาตรฐาน ส ๑ รและเขาใจความสมพนธระหวางภาษากบวฒนธรรมของเจาของภาษา มทกษะในการ

ใชภาษาทถกตองตามวฒนธรรมทางภาษาอาหรบ และมเจตคตทดตอภาษาและวฒนธรรมอน การจดเวลาเรยน

หลกสตรอสลามศกษา ก าหนดกรอบโครงสรางเวลาเรยน ดงน

สาระ

เวลาเรยน อสลามศกษาตอนตน

(อบตดาอยะฮ) อสลามศกษา ตอนกลาง (มตตะวซซ

เฏาะฮ)

อสลามศกษา ตอนปลาย

(ซานาวยะฮ)

ปท ๑

ปท ๒

ปท ๓

ปท ๔

ปท ๕

ปท ๖

ปท ๑

ปท ๒

ปท ๓

ปท ๑-๓

สาระท ๑ อลกรอาน ๖๐ ๖๐ ๖๐ ๖๐ ๖๐ ๖๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๒๔๐ สาระท ๒ อลหะดษ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐ สาระท ๓ อลอะกดะฮ (หลกศรทธา)

๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐

สาระท ๔ อลฟกฮ (ศาสนบญญต) ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐ สาระท ๕ อตตารค (ศาสนประวต) ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐ สาระท ๖ อลอคลาก (จรยธรรม) ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐ สาระท ๗ ภาษาอาหรบ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๒๔๐ สาระท ๘ ภาษามลาย /ภาษาอาหรบเสรม

๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๑๒๐

กจกรรมพฒนาผเรยน ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๒๔๐ รวมเวลาเรยน ๓๖๐ ชม. / ป

(ไมนอยกวา ๓๖๐ ชวโมงตอป) ๔๘๐ ชม. / ป (ไมนอยกวา ๔๘๐ ชวโมงตอป)

รวม ๓ ป ไมนอยกวา ๑,๔๔๐ ชวโมง

๗๑

ทงน การจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนสงกด สพฐ. ม ๒ มต มตแรก คอ สาระการเรยนรอสลามศกษา ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ เปนการเรยนรพนฐาน เพอใหผเรยนมความรและเขาใจหลกการศรทธา หลกปฏบต และหลกคณธรรมจรยธรรมอสลาม เพอน าไปปฏบตในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง โดย สพฐ.ไดก าหนดตวชวดและสาระการเรยนร ทสะทอนถงมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตร เพอใหสถานศกษาน าไปใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนใหกบผเรยนทนบถอศาสนาอสลาม

มตทสอง คอ การเรยนการสอนวชาสามญควบคศาสนาหรออสลามศกษาแบบเขม ตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ทสงเสรมใหสถานศกษาของรฐ ในพนท ๕ จงหวดชายแดนภาคใต จดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการและอตลกษณของชมชน เนนใหผเรยนไดเรยนรวชาสามญควบคศาสนา และเมอจบการศกษาแตละระดบ กจะไดรบวฒการศกษา ทงดานสามญและศาสนา ซงไดด าเนนการมาตงแตปการศกษา ๒๕๔๙ ปจจบนมโรงเรยนของรฐทเปดสอนวชาสามญควบคศาสนา จ านวนทงสน ๓๕๐ โรงเรยน

สรป อสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ใหความส าคญกบอสลามศกษาในการจดการศกษาขนพนฐานในโรงเรยนของรฐทสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน แมจะมจ านวนชวโมงเรยนอสลามศกษานอยกวาหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ทสอนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม แตกมงทจะใหผเรยนมคณภาพทงจากการศกษาขนพนฐานและอสลามศกษา นอกจากน หลกสตรอสลามศกษาดงกลาวยงก าหนดตวชวดไวอยางชดเจน ถอไดวาเปนหลกสตรอสลามศกษาทพยายามเปรยบเทยบและบรณาการใหเหนถงความสอดคลองกนระหวางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานและหลกสตรอสลามศกษาอยางสมบรณ

การทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ดร. รง แกวแดง ในฐานะอดตเลขาธการคณะกรรมการการศกษาเอกชน อดตเลขาธการสภาการศกษา

และอดตรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการผมบทบาทส าคญในการเสนอนโยบายและแผนการศกษาเกยวกบอสลามศกษา กลาววา การศกษาชายแดนใตมปญหาคณภาพมานาน ผลการทดสอบแหงชาต (O-NET) ไดคะแนนต า โดยเฉพาะวชาสงคมศกษา ซงขอสอบมเนอหาวฒนธรรมของภาคกลางเปนสวนใหญ และไมมการทดสอบในวชาอสลามศกษาซงเปนอตลกษณของพนท จงมความพยายามทจะน าการสอบ I-NET มาแทน O-NET แตปรากฏวาการทดสอบ I-NET กไดคะแนนต าอกเชนกน

อาจารยสาโรช จรจตต วเคราะหวาเปนเพราะโรงเรยนสวนใหญไมไดสอนตามหลกสตร แตขอสอบออกตามหลกสตร เปนสาเหตหนงทเดกไดคะแนนต า การสอบ I-NET ทวประเทศมผลตอการพฒนาอสลามศกษาอยางมาก วชาทนกเรยนสอบตกกนมาก เชน ฟกฮ (ศาสนบญญต) เปนวชาทผเรยนตองปฏบต แตครไมไดสอนการน าไปใช ดงนน ตองน าผลการสอบ I-NET มาพฒนาการเรยนการสอน นอกจากน ยงมความเหนวา ในระยะกอนหนานอสลามศกษาไมไดรบความสนใจและการดแลเทาทควร แตปจจบนสถานการณดขน

๗๒

๓.๔ มาตรฐานอสลามศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะในจงหวดชายแดนภาคใต การจดการศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะปจจบน ประกอบดวย การเรยนดานศาสนา ซงด าเนนการโดยโตะคร การเรยนสายสามญและอาชพโดยส านกงาน กศน. และการเรยนอาชพโดยสถาบนการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ก. การเรยนดานศาสนา

สถาบนศกษาปอเนาะไมไดก าหนดหลกสตรทแนนอนตายตว การเรยนการสอนด าเนนการโดยโตะคร ซงเปนผมความรทางศาสนา สอนเปนภาษามลายและภาษาอาหรบ ระยะเวลาในการเรยนของแตละคนไมเทากน ขนกบความสมครใจ สวนใหญอยระหวาง ๒-๖ ป แตกมผศกษาจนถง ๑๐-๑๕ ป

เมอวนท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๔๗ กระทรวงศกษาธการไดมค าสง ท สป ๙๕๖/๒๕๕๗ เรอง แตงตงคณะกรรมการปฏบตงานพเศษในการสงเสรมและพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและสถาบนศกษาปอเนาะ ๒ คณะ คอ “คณะกรรมการระบบโครงสรางและการพฒนาทางกายภาพ” มหนาทเสนอแนะประสานงานและเสรมสรางความเขาใจตอภาครฐในการสนบสนนงบประมาณพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและสถาบนศกษาปอเนาะ ดแลการด าเนนงานใหเปนไปตามระเบยบ แนวปฏบต ตลอดจนเสนอแนะแนวทางในการสงเสรมสนบสนน และการอดหนนในรปแบบตาง ๆ ทวไป และ “คณะกรรมการประมวลการใชหลกสตรในสถาบนศกษาปอเนาะ” มหนาทในการศกษาวเคราะหการเรยนการสอนในสถาบนศกษาปอเนาะ และก าหนดมาตรฐานการเรยนรแตละรายวชา ส าหรบหลกสตรเนอหาทใชสอนในสถาบนศกษาปอเนาะนน เนองจากโตะครแตละแหงสามารถก าหนดไดเองวาจะสอนเนอหาอะไรอยางไร กระทรวงศกษาธการโดยศนยพฒนาอสลามศกษาจงท าการส ารวจและประมวลการจดการเรยนรของสถาบนศกษาปอเนาะตาง ๆ เพอจดใหเปนหมวดหม โดยไดรวมมอกบนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ประธานชมรมสถาบนศกษาปอเนาะ โตะคร ผน าศาสนา และผทรงคณวฒ จนกระทงไดออกหนงสอ “ประมวลการจดการเรยนรอสลามศกษาของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. ๒๕๔๘” ซงสรปไดวา วชาทใชสอนในสถาบนศกษาปอเนาะม จ านวน ๑๖ รายวชา ประกอบดวย

ประมวลการเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ ๑๖ รายวชา ประกอบดวย ๑. อลกรอาน ๙. หลกการอานอลกรอาน (ตจวด) ๒. อลหะดษ (วจนะ) ๑๐. หลกการอรรถาธบายอลกรอาน (อศลตฟซร) ๓. อลอากดะห (เตาฮด) หรอหลกศรทธา ๑๑. หลกการวจนะ (อศลหะดษ) ๔. อลฟกฮ (ศาสนบญญต) ๑๒. หลกการศาสนบญญต (อศลฟกฮ) ๕. อลอคลาก ตะเซาวฟ (จรยธรรม) ๑๓. การแบงมรดก (ฟารออฎ) ๖. อกขรวธ (นะฮ) ๑๔. ศาสนประวต (อตตารค) ๗. วากยสมพนธ (ซอรฟ) ๑๕. วาทศลปศาสตร (บาลาเฆาะฮ) ๘. อรรถาธบายอลกรอาน (ตฟซร) ๑๖. ตรรกศาสตร (มนฎก)

๗๓

ส าหรบการเรยนรเรองอสลามศกษานน กลาวไดวา สถาบนศกษาปอเนาะเรยนลกกวาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ส าหรบรายวชาอสลามศกษาทจดการเรยนในสถาบนศกษาปอเนาะขางตนน นายสาโรช จรจตต ผอ านวยการศนยพฒนาอสลามศกษา มความเหนวาการเรยน ๔ วชาแรกกเพยงพอแลวส าหรบการรอสลามศกษาขนพนฐาน สวนวชาอนๆ เปนรายละเอยดทตอเนองจาก ๔ วชาดงกลาว ซงทง ๔ วชามความส าคญและสาระการเรยนรดงน

๑. รายวชาอลกรอาน ความส าคญของวชาน คอ รและเขาใจเกยวกบหลกการอานอลกรอาน อานอลกรอานไดถกตอง ทองจ าอล-กรอานบางซเราะห (บท) เพอใชประกอบศาสนกจ สาระการเรยนรของวชาน ประกอบดวย การเรยนรตวอกษรและสญลกษณการอาน ฝกการอานใหถกตอง ฝกทกษะการอานใหคลองแคลว รวมทงฝกทกษะและทองจ าซเราะฮทก าหนด

๒. รายวชาอลหะดษ (วจนะ) ความส าคญของวชาน คอ รและเขาใจกฎขอบงคบและแนวปฏบตในชวตประจ าวนของศาสดามฮม

หมด (ซ.ล) น ากฎขอบงคบและแนวปฏบตของศาสดามฮมหมด (ซ.ล) ไปใชในชวตประจ าวน และมเจตคตทดตอกฎขอบงคบและแนวปฏบตในการด าเนนชวตของศาสดามฮมหมด (ซ.ล) สาระการเรยนร ประกอบดวย การท าความสะอาด การละหมาด การจดการศพ (ญะนาซะฮ) การจายทาน (ซะกาต) การถอศลอด (ศยาม) การประกอบพธหจญ การซอขาย การสมรส อาชญากรรม บทลงโทษ การดนรนตอสจนสดความสามารถ อาหาร การสาบานและการบนบาน การพจารณาคด คณธรรมและจรยธรรมอสลาม

๓. รายวชาหลกการศรทธา (เตาฮด) ความส าคญของวชาน คอ รและเขาใจเกยวกบหลกการศรทธาตามแบบฉบบของอสลาม เพอเปนบาว

ทย าเกรงอลลอฮ สาระการเรยนร ประกอบดวย บทเกยวกบกฎการใชตรรกศาสตร บททเกยวกบกฎเกณฑของความเปนจรง คณลกษณะของอลลอฮและนบ สรรพสง ๔ ประการ โลกภายภาคหนา (ปรโลก) และมนฏก (การสรางเหตและผล)

๔. รายวชาศาสนบญญต (ฟกฮ) ความส าคญของวชาน คอ รและเขาใจเกยวกบบทบญญตของศาสนาอสลาม เพอใหการปฏบต

ศาสนกจเปนไปอยางถกตอง ใหมทศนคตทดตอการปฏบตศาสนกจ สาระการเรยนร ประกอบดวย บทเกยวกบความสะอาดและการปฏบตศาสนกจ บททเกยวกบมอามาลาต บททเกยวกบครอบครว บทเกยวกบการลงโทษการกระท าผดทางอาญาตามหลกการศาสนาอสลาม

นอกจากประมวลการจดการเรยนรแลว ส านกงานศกษาธการภาค ๑๒ (ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ในปจจบน) ยงไดรวมกบส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน กระทรวงศกษาธการ จดท าเอกสารประกอบ เปนคมอการจดการเรยนร ๓ เลม โดยจ าแนกสาระการเรยนรออกเปน ๓ กลม คอ

๑. กลมสาระการเรยนรศาสนา ๑๐ รายวชา ๒. กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา/จรยธรรม ๒ รายวชา

๗๔

๓. กลมสาระการเรยนรภาษา ๔ รายวชา โดยในแตละรายวชาไดก าหนดมาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนร/ยอย ผลการเรยนรทคาดหวง และค าอธบายรายวชา รวมทงแผนการจดการเรยนร การเรยนการสอนทปฏบตจรงในสถาบนศกษาปอเนาะนน โตะครเปนผก าหนดเอง โดยทวไปจะมการเรยนการสอนตงแตเชาถงค า หยดวนศกร และเดอนถอศลอด (รอมฎอน) การเรยนใชวธทองจ า อานหนงสอ (กตาบ) ไมมการประเมนผลทเปนรปแบบ ไมมการออกวฒบตรวาส าเรจการศกษา โดยยงถอวาการเร ยนในสถาบนศกษาปอเนาะเปนการเรยนตามอธยาศยและเรยนตลอดชวต

อยางไรกตาม กระทรวงศกษาธการไดอ านวยความสะดวก โดยจดใหมการสอบเทยบความรอสลามศกษาและการเทยบโอนความรและประสบการณ เพอใหผเรยนอสลามศกษาสามารถไดรบการรบรองวฒ ส าหรบการสอบเทยบความรอสลามศกษานน ผส าเรจการศกษาจากสถาบนศกษาปอเนาะและโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สามารถสอบเทยบความรอสลามศกษา เพอรบใบรบรองวฒ ซงออกใหโดยส านกงานศกษาธการภาค ๘ โดยในการสอบเทยบความรอสลามศกษาน กระทรวงศกษาธการไดมอบหมายใหส านกงานศกษาธการภาค ๘ ด าเนนการสอบเทยบความรอสลามศกษา ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ใน ๓ ระดบ คอ ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) ระดบอสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะฮ) และระดบอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะฮ) ปจจบนมผเขาสอบเทยบไดกวาหมนคนแลว สามารถน าผลการสอบเทยบไปใชศกษาตอไดทงในประเทศและตางประเทศ

๗๕

แผนภมท ๑ การสอบเทยบอสลามศกษา

นอกจากน กระทรวงศกษาธการไดสงเสรมใหมการเทยบโอนความรและประสบการณใหแกผทเรยน

ศาสนาอยางเดยว และใหเรยนวชาอน ๆ เพมเตม ใหครบตามโครงสรางหลกสตร เพอสงเสรมใหไดรบวฒทางสามญศกษาและเรยนตอในระดบสงขนได โดยมขอบเขตพนทด าเนนการในจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สตล และสงขลา ๔ อ าเภอ คอ อ าเภอจะนะ เทพา นาทว และสะบายอย และกลมเปาหมาย ไดแก ผน าศาสนา ผสอนและผเรยนอสลามศกษา

(๑) ผน าศาสนา เชน กรรมการอสลามประจ าจงหวด กรรมการอสลามประจ ามสยด (๑๕ คน) ซงรวมถงผน าทส าคญของมสยด ไดแก

อหมาม หมายถง ผน าศาสนาอสลามประจ ามสยด

ประมวลการจดการเรยนร

อลกรอาน อลหะดษ อลอากดะห (เตาฮด) อลฟกฮ จรยธรรม (อลลาค ตะเซาวฟ) อกขรวธ (นะฮ) วากยสมพนธ (ซอรฟ) อรรถาธบายอลกรอาน (ตฟซร) หลกการอานอลกรอาน (ตจวด) หลกการอรรถาธบายอลกรอาน

(อศลตฟซร) มซตอละฮ ฮาดษ หลกการศาสนบญญต (อศลฟกฮ) มรดก (ฟารออฎ) ศาสนประวต (ตารค) วาทศลปศาสตร (บาลาเฆาะฮ) ตรรกศาสตร (มนฎก)

หลกสตรอสลามศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖

๑. อลกรอาน

๒. อลฟกฮ

๓. อลหะดษ

๔. เตาฮด

๕. อตตารค

๖. อลอคลาก

๗. ภาษามลาย

๘. ภาษาอาหรบ

อสลามศกษาตอนตน

อบตดาฮยะห

อสลามศกษาตอนกลาง

มตะวซซเฏาะฮ

อสลามศกษาตอนปลาย

ซานาวยะฮ

๗๖

คอเตบ หมายถง ผแสดงธรรมประจ ามสยด บหลน หมายถง ผประกาศเชญชวนใหมสลมปฏบตศาสนกจตามเวลา (๒) ผสอนอสลามศกษา ไดแก โตะครและผชวยโตะคร ซงเปนผสอนอสลามศกษาในสถาบนศกษา

ปอเนาะ และครผสอน (อสตาซ) ซงท าหนาทสอนอสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม (๓) ผเรยน หมายถงประชาชนทนบถอศาสนาอสลามและก าลงเรยนหรอเคยเรยนอสลามศกษาใน

สถาบนศกษาปอเนาะ หรอโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามนอกระบบหรอโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในระบบ เฉพาะผทเรยนอสลามศกษาเพยงอยางเดยว

การเทยบโอนผลการเรยนอสลามศกษา เปนบทบาทหนาทของส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ซงนบเปนการจดการศกษาทตอบสนองตอความตองการและสอดคลองกบวถการด าเนนชวตของกลมเปาหมายดงกลาว โดยในการเทยบโอนความรอสลามศกษา ก าหนดไววา ระดบประถมศกษา เทยบโอนรายวชาบงคบ ๗ รายวชา ๑๔ หนวยกต รายวชาเลอก ๙ หนวยกต รวม ๒๓ หนวยกต ระดบมธยมศกษาตอนตน เทยบโอนรายวชาบงคบ ๗ รายวชา ๑๔ หนวยกต รายวชาเลอก ๑๓ หนวยกต รวม ๒๗ หนวยกต ระดบมธยมศกษาตอนปลาย เทยบโอนรายวชาบงคบ ๗ รายวชา ๑๔ หนวยกต รายวชาเลอก ๒๒ หนวยกต รวม ๓๖ หนวยกต การเทยบโอนผลการเรยนอสลามศกษาดงกลาว ชวยใหผเรยนไดรบวฒทางสามญศกษาและเรยนตอในระดบสงขนได

ข. การเรยนสายสามญและอาชพ กระทรวงศกษาธการไดมอบหนาทการจดการศกษาขนพนฐานใหกบส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ดงนน ส านกงานนจงเปนหนวยงานการศกษาทมบทบาทส าคญในการจดการศกษารวมกบสถาบนศกษาปอเนาะ กลาวคอ

๑. ก าหนดใหมครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะ แหงละ ๑ คน ท าหนาทจดการศกษาตามนโยบายและแนวทางของส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวด

๒. มโครงการและกจกรรมการเรยนการสอนสายสามญและการพฒนาอาชพ ๓. มการนเทศและตดตามผลการด าเนนงาน จดเดนทครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะสามารถเขาไปจดการศกษาในสถาบนศกษา

ปอเนาะ คอ ๑. ส านกงาน กศน. จงหวด/อ าเภอ มการเตรยมความพรอมใหครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษา

ปอเนาะกอนการลงปฏบตงานในพนท ๒. ครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะสวนใหญเปนคนในพนท เขาใจวถชวต วฒนธรรม มการสอสารทด ท าใหไดรบความไววางใจจากโตะคร ๓. ส านกงาน กศน. จงหวด/อ าเภอ สงเสรมการจดการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยตามความตองการของโตะคร (การศกษาขนพนฐาน อาชพ ทกษะชวต และการศกษาตามอธยาศย)

๔. ครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะท าหนาทผชวยโตะคร ชวยประสานงานกบหนวยงาน

๗๗

ภายนอก และชวยงานธรการในสถาบนศกษาปอเนาะ จากงานวจย “การศกษาแนวทางเพอยกระดบคณภาพการจดการเรยนรของสถาบนศกษาปอเนาะ

ในจงหวดชายแดนภาคใต” (๒๕๕๙) พบวาควรมการจดการศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ จงไดมขอเสนอแนะเชงนโยบายส าคญๆ คอ ๑. การจดท าหลกสตรและมาตรฐานการเรยนรวชาศาสนาอสลาม ส านกงานศกษาธการภาค ๘ รวมกบสมาคมสถาบนศกษาปอเนาะจงหวดชายแดนภาคใต และองคกรซงเปนทรวมของผรศาสนา เชน สภาอลามาฮฟาฏอนยดารสสลามมลนธ ควรจดท าหลกสตรและมาตรฐานการเรยนรในสถาบนศกษาปอเนาะ จ านวนปทเรยน รวมทงวธการประเมนผล เพอออกใบประกาศนยบตรรบรองวฒ ซงเปนความตองการของโตะคร เพอเปนประโยชนกบผเรยนในการด ารงต าแหนงโตะอหมาม ครผสอนศาสนาในสถานศกษาทงของรฐและเอกชน การศกษาตอในชนสงทงในประเทศและตางประเทศ และเปนประโยชนส าหรบผเรยนตางชาตดวย นอกจากน ควรปรบปรงการเรยนการสอนและการประเมนผลการเรยนวชาศาสนาใหมการปฏบตจรง เพมเตมจากการเรยนแบบทองจ าต าราและการบรรยาย รวมทงใชสอและเทคโนโลยเพอการศกษา ซงนาจะชวยใหผเรยนมความเขาใจศาสนาดยงขน

๒. การพฒนาระบบสารสนเทศของสถาบนศกษาปอเนาะ เชน ฐานขอมลเกยวกบผเรยน บคลากร งบประมาณ เพอประโยชนในการบรหารจดการของสถาบนศกษาปอเนาะ

๓. การสงเสรมการเรยนวชาภาษาไทยและสายสามญ ครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะจะตองเชญชวนโตะครใหสงเสรมผเรยนไดเรยน และใหผเรยนของสถาบนศกษาปอเนาะทเรยน กศน. แลวไปเรยนตอจนส าเรจการศกษา มงานท า และประสบความส าเรจในชวต มาเลาประสบการณใหรนนองฟง เพอชกชวนใหผเรยนทเรยนในสถาบนศกษาปอเนาะไดเรยนวชาภาษาไทยและวชาสามญใหมากขน โดยกศน.จะตองพฒนายทธศาสตรการสงเสรมการเรยนภาษาไทยและการเรยนสายสามญในสถาบนศกษาปอเนาะ

๔. การสงเสรมการเรยนวชาอาชพ โตะครควรสงเสรมใหผเรยนไดเรยนวชาอาชพ โดยเฉพาะอาชพทสามารถใชประโยชนในการปรบปรงอาคารสถานทของสถาบนศกษาปอเนาะ คอ วชาชางกอสราง ชางไม ชางไฟฟา ชางปน ฯลฯ ส าหรบผเรยนหญง การเรยนวชาทเกยวกบการท าอาหาร เสอผา จะชวยใหสามารถใชประโยชนไดในขณะทอยในสถาบนศกษาปอเนาะ และเมอจบการศกษาไป นอกจากน ควรสงเสรมใหสถาบนศกษาปอเนาะมโครงการเกษตรเพออาหารกลางวน และเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปใชในชวตจรง

๕. การปรบปรงภมทศนและสงแวดลอมในสถาบนศกษาปอเนาะ ใหเปนทนาอย นาอาศย นาเรยน โดยก าหนดไวเปนมาตรฐานของสถาบนศกษาปอเนาะ

๖. การพฒนาสขอนามยของผเรยน เพอใหผเรยนมสขภาวะทด ทงเรองโภชนาการ การหางไกลยาเสพตด การอาบน า การรกษาความสะอาดทพกและหองน า การออกก าลงกาย ซงจะเปนการสรางสขนสยทดของผเรยนในชวตจรง และควรรวมกบพลงงานจงหวดในการแปรรปขยะทมอยมากและการก าจดน าเสยใหเปนพลงงานทดแทน เชน แกสชวภาพ ซงสามารถน าไปใชในการประกอบอาหารของผเรยนไดดวย รวมทงน ากากทเหลอไปใชประโยชนเปนปยส าหรบพชผกและตนไม

๗๘

๗. การพฒนาและการเพมจ านวนครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะ ใหสอดคลองกบสภาพงาน และจ านวนนกศกษา เพราะครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะ มภารกจเรองการสอนภาษาไทย วชาชพ วชาสามญ เปนผชวยโตะคร และเปนผประสานงานกบทางราชการ และตองสอนทงสามระดบชนโดยมเวลาพบกลมเพยงสปดาหละ ๑ วน ซงไมเพยงพอ อกทงผเรยนทส าเรจการศกษาตามหลกสตร กศน. ในชนประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลายกยงมจ านวนทต ามาก และควรพฒนาบคลากรของสถาบนศกษาปอเนาะ ใหมการพฒนาความรดานการบรหารและจดการและการจดการเรยนการสอน เพอยกระดบคณภาพการเรยนรในสถาบนศกษาปอเนาะ

บดน เปนทนายนดทไดมการยกราง “หลกสตรอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ” ขนแลว โดยกระทรวงศกษาธการไดเสนอส านกจฬาราชมนตรพจารณาแลว คาดวาจะสามารถประกาศใชไดภายในปการศกษา ๒๕๖๑ ซงจะท าใหการเรยนอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะมมาตรฐานทแนนอนและชดเจน ทงในเรองสาระการเรยนร จ านวนชวโมงเรยน ผลสมฤทธทคาดหวง คณลกษณะอนพงประสงค มการประเมนผลและออกใบรบรองความรทสามารถน าไปใชในการเขาสต าแหนงผน าศาสนา ผสอน และการศกษาในระดบสงตอไป และส านกงานการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กไดม นโยบายทจะเพมครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะใหเปนแหงละ ๒ คน จากเดมซงมเพยง ๑ คน ซงจะท าใหสถาบนศกษาปอเนาะมความเขมแขงยงขน

๓.๕ มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน

ส าหรบศนยพฒนาเดกเลก ยงไมมมาตรฐานอสลามศกษาของศนยพฒนาเดกเลกทเปนทางการ มเพยงมาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน

ในเอกสาร “มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ปงบประมาณ ๒๕๕๙” ของกรมสงเสรมการปกครองทองถน อธบายไววา เดมองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก เทศบาล ไดจดการศกษาปฐมวยแกเดกอาย ๓-๕ ขวบ ในศนยพฒนาเดกเลก โดยใชงบประมาณจากเงนรายไดเทศบาลเปนคาใชจายในการบรหารจดการ เพอมงพฒนา ความพรอมแกเดกในวย ๓-๕ ขวบ ใหไดรบการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม สตปญญา และ มความพรอมในการเขารบการศกษาตอในระดบประถมศกษา สวนราชการตางๆ ทด าเนนการจดตงสถานพฒนาเดกปฐมวย ไดแก กรมการพฒนาชมชน กระทรวง มหาดไทย ด าเนนการในศนยเดกเลก จ านวน ๗,๕๒๐ แหง กรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ (ปจจบน อยในสงกดกระทรวงวฒนธรรม) ด าเนนการในวด/มสยด เรยกวา ศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด/มสยด จ านวน ๔,๑๕๕ แหง และส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (สปช.) ด าเนนการในโรงเรยน เรยกวา การจดการศกษาอนบาล ๓ ขวบ จ านวน ๒,๖๕๑ แหง รวมทงสน ๑๔,๓๒๖ แหง สวนราชการดงกลาวตางมวตถประสงค ในการพฒนาเดกวย ๓-๕ ขวบ ใหมความพรอมดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม สตปญญา มคณธรรมและจรยธรรม เพอศกยภาพในการศกษาตอในระดบประถมศกษา เชนเดยวกน แตกมโครงสรางการบรหารงานและความเปนเอกภาพในการบรหารจดการทแตกตางกน กลาวคอ ศนยพฒนาเดกเลกของกรมการพฒนาชมชนบรหารงานโดยคณะกรรมการพฒนาเดก ซงประกอบดวย ตวแทน

๗๙

ผปกครอง/ผน าทองถน ศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด/มสยดบรหารงานโดยคณะกรรมการบรหารศนยอบรม กอนเกณฑในวด/มสยด ประกอบดวย ผแทนครผสอน ผแทนครพเลยง ผแทนผปกครอง ผแทนองคกรชมชน ผแทนสถานศกษา และผทรงคณวฒ โดยมเจาอาวาส/อหมาม เปนประธาน และการจดการศกษาอนบาล ๓ ขวบ ของส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (สปช.) บรหารงานโดยผบรหารโรงเรยน

ตอมาศนยพฒนาเดกเลกทสวนราชการตางๆ ด าเนนการไดถายโอนใหเทศบาล และองคการบรหาร สวนต าบล ซงเปนหนวยการปกครองสวนทองถนทมกฎหมายจดตงขน เพอรองรบการกระจายอ านาจจากรฐบาล เปนผรบผดชอบด าเนนการแทนตงแตป พ.ศ.๒๕๔๕ เปนตนมาจนถงปจจบน ตามพระราชบญญตก าหนดแผน และขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ ภายใตการสงเสรมสนบสนน การด าเนนงานของ กรมสงเสรมการปกครองทองถนทงในดานวชาการ งบประมาณ และการพฒนาบคลากร มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน

ศนยพฒนาเดกเลกทสวนราชการตางๆ ถายโอนใหองคกรปกครองสวนทองถนและทองคกรปกครอง สวนทองถนจดตงขนเอง ถอวาเปนสถานศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๔ แตกยงมความแตกตางหลากหลาย ทงในดานโครงสรางการบรหารงาน ไดแก ดานบคลากร ดานการบรหารจดการ ดานวชาการและกจกรรมตามหลกสตร ดานอาคารสถานท สงแวดลอม และความปลอดภย ดานการมสวนรวมและสนบสนนจากชมชน รวมถงการพฒนาคณภาพ ซงองคกรปกครองสวนทองถนจะตองรบผดชอบภารกจการด าเนนการ จดการศกษาใหไดคณภาพและมาตรฐาน เพอใหศนยพฒนาเดกเลกในความรบผดชอบขององคกรปกครอง สวนทองถนเปนสถานศกษาแหงแรกทมคณภาพและมาตรฐานสามารถใหบรการตอบสนองชมชนดานการจดการ ศกษาแกเดกปฐมวย อาย ๒-๕ ขวบ อยางทวถงและเปนทรพยากรทมคณภาพตามอ านาจหนาท และเจตนารมณ ของรฐบาล ดงนนกรมสงเสรมการปกครองทองถนจงไดจดท ามาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนา เดกเลกขององคกร ปกครองสวนทองถน เพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนถอปฏบตในการด าเนนงานศนยพฒนา เดกเลก ใหมมาตรฐานและมคณภาพเปนไปในแนวทางเดยวกน โดยแบงมาตรฐานออกเปน ๖ ดาน ดงน

๑. มาตรฐานดานการบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลก ๒. มาตรฐานดานบคลากร ๓. มาตรฐานดานอาคาร สถานท สงแวดลอมและความปลอดภย ๔. มาตรฐานดานวชาการ และกจกรรมตามหลกสตร ๕. มาตรฐานดานการมสวนรวม และสงเสรมสนบสนน ๖. มาตรฐานดานสงเสรมเครอขายการพฒนา

เดกปฐมวย ในเอกสารดงกลาวก าหนดนยามค าศพทเฉพาะไวดวยวา ศนยพฒนาเดกเลก หมายถง “สถานศกษาท

ใหการอบรมเลยงด จดประสบการณ และสงเสรมพฒนาการ การเรยนรใหเดกเลกมความพรอม ดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคมและสตปญญา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน”

ในทน องคกรปกครองสวนทองถน หมายถง องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล และ เมองพทยา

๘๐

เดกเลก หมายถง เดกอายระหวาง ๒–๕ ป ทเขารบการอบรมเลยงด และพฒนาความพรอม ดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา ในศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถน

มาตรฐานท ๑ ดานการบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลก ประกอบดวย ๒ ดาน คอ ๑. ดานการบรหารงาน

๑.๑ ศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวย ๑) ศนยพฒนาเดกเลกทองคกรปกครองสวนทองถนจดตงเอง ๒) ศนยพฒนาเดกเลกทองคกรปกครองสวนทองถนรบถายโอนตามพระราชบญญต ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ โดย รบถายโอนจากสวนราชการตางๆ ไดแก กรมการพฒนาชมชน ส านกงานการประถมศกษาแหงชาต และกรมการศาสนา

๑.๒ ดานการจดตง/ยาย/รวม/ยบเลกศนยพฒนาเดกเลก ๑.๓ การจดการศกษาและการใหบรการในศนยพฒนาเดกเลก ๑.๔ คณะกรรมการศนยพฒนาเดกเลก ๒. ดานการบรหารงบประมาณ มาตรฐานท ๒ ดานบคลากร

มาตรฐานขอน ไดก าหนดบทบาทหนาทของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก นายกองคกรปกครองสวนทองถน และรองนายกองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบมอบหมายการก ากบดแลศนยพฒนาเดกเลก ผบรหารและหวหนาสวนราชการขององคกรปกครองสวนทองถน ไดแก ปลดองคกรปกครองสวนทองถน รองปลดองคกรปกครองสวนทองถน ผบรหาร การศกษา รวมถง นกบรหารการศกษา นกวชาการศกษา และเจาหนาทผรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน และการบรหารบคคลต าแหนงตางๆ

ปจจบนต าแหนงของบคลากรในศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ม ๒ ประเภท ไดแก ๑) พนกงานสวนทองถน ต าแหนงหวหนาศนยพฒนาเดกเลก ครผดแลเดก และคร ๒) พนกงานจางตามภารกจ และพนกงานจางทวไป พนกงานจางตามภารกจ ไดแก ต าแหนงผชวยหวหนาศนยพฒนาเดกเลก ผชวยครผดแลเดก และผดแลเดก สวนพนกงานจางทวไป หรอพนกงานจางตามภารกจทปฏบตหนาทอนในศนยพฒนาเดกเลก ประกอบดวย ธรการ/การเงน/พสด คนครว/ผประกอบอาหาร ภารโรง/พนกงานท าความสะอาด ยามรกษาความปลอดภย โดยแตละต าแหนงมมาตรฐานต าแหนงซงองคกรปกครองสวนทองถนตองถอปฏบตในการคดเลอก หรอสรรหาบคคลเพอเขาสต าแหนง

มาตรฐานท ๓ ดานอาคาร สถานท สงแวดลอม และความปลอดภยของศนยพฒนาเดกเลก ประกอบดวย ดานอาคารสถานท ดานสงแวดลอม และดานความปลอดภย

มาตรฐานท ๔ ดานวชาการ และกจกรรม ตามหลกสตร ศนยพฒนาเดกเลกใชหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช ๒๕๔๖ มาเปนแนวทางในการจดท า

หลกสตรสถานศกษาและแผนการจดประสบการณการเรยนรใหมประสทธภาพและเปนมาตรฐาน

๘๑

คณลกษณะทพงประสงคของเดกปฐมวย อาย ๒ ป ๑) รางกายเจรญเตบโตตามวย และมสขนสยทด ๒) ใชอวยวะของรางกายไดประสานสมพนธกน ๓) มจตใจราเรงเบกบาน แสดงออกทางอารมณไดเหมาะสมกบวย ๔) รบรและสรางปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมรอบตว ๕) ชวยเหลอตนเองไดเหมาะสมกบวย ๖) ใชภาษาไดเหมาะสมกบวย ๗) สนใจเรยนรสงตางๆ รอบตว คณลกษณะทพงประสงคของเดกอาย ๓- ๕ ป ๑) รางกายเจรญเตบโตตามวย และมสขนสยทด ๒) กลามเนอใหญและกลามเนอเลกแขงแรง ใชไดอยางคลองแคลวและประสานสมพนธกน ๓) มสขภาพจตด และมความสข ๔) มคณธรรม จรยธรรม ๕) ชนชมและกลาแสดงออกทางศลปะ ดนตร การเคลอนไหว และรกการออกก าลงกาย ๖) ชวยเหลอตนเองไดเหมาะสมกบวย ๗) รกธรรมชาต สงแวดลอม วฒนธรรม ภมปญญาทองถนและความเปนไทย ๘) อยรวมกบผอนไดอยางมความสข และปฏบตตนเปนสมาชกทดของสงคม ๙) ใชภาษาสอสารไดเหมาะสมกบวย ๑๐) มความสามารถในการคด และการแกปญหาไดเหมาะสมกบวย ๑๑) มจนตนาการและความคดสรางสรรค ๑๒) มเจตคตทดตอการเรยนร และมทกษะในการแสวงหาความร

คณลกษณะตามวยเดกอาย ๒ ป ๓ ป ๔ ป และ ๕ ป พฒนาการดานรางกาย พฒนาการดานอารมณ – จตใจ พฒนาการดานสงคม พฒนาการดานสตปญญา

การจดประสบการณเดกอาย ๒ ป เดกอาย ๓ - ๕ ป การบรหารงานวชาการและกจกรรมตามหลกสตร แบงออกเปน ๑๐ ดาน ดงน ๑. ดานหลกสตร ๒. ดานการจดประสบการณ/การจดกจกรรมประจ าวน ๓. ดานการเขยนแผนการจดประสบการณ ๔. ดานสอและนวตกรรมการจดประสบการณเรยนร ๕. ดานการวจยในชนเรยน ๖. ดานการนเทศการศกษา ๗. ดานการวดและประเมนผล ๘. ดานกจกรรมพฒนาผเรยน (กจกรรมวนส าคญตาง/โครงการทสงเสรมผเรยนอยาง หลากหลาย) ๙. ดานการประเมนและใชหลกสตร

๘๒

๑๐. ดานโภชนาการและการสงเสรมสขภาพ ๑๑. ดานการประเมนคณภาพภายในศนยพฒนาเดกเลก มาตรฐานท ๕ ดานการมสวนรวมและสงเสรมสนบสนน บคคล ครอบครว องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรรฐ สถาบนการศกษา และศาสนสถาน สามารถ

มสวนรวมในการด าเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ไดดงน ๑. ดานวชาการ ๒. ดานอาคารสถานท ๓. ดานงบประมาณ ๔. ดานบคลากร ๕. ดานความสมพนธกบชมชน

๖. การใหบรการของศนยพฒนาเดกเลกนอกเหนอจากการให การอบรมเลยงด การจดประสบการณการเรยนรและสงเสรม พฒนาการเดกปฐมวย ๗. การสงเสรมสนบสนนศนยพฒนาเดกเลกจากครอบครว ชมชน และภาคสวนของสงคม

มาตรฐานท ๖ ดานสงเสรมเครอขายการพฒนาเดกปฐมวย สงเสรม การสรางเครอขายการพฒนาเดกปฐมวยทงในระดบองคกรปกครองสวนทองถน ระดบอ าเภอ ระดบจงหวด และระดบภาค ๔.๑.๒ มาตรฐานและการประเมนคณภาพการศกษาของศนยพฒนาเดกเลก

ก. มาตรฐานและการประกนคณภาพภายในของศนยพฒนาเดกเลก ส าหรบศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน ไดใชเกณฑการประเมนคณภาพตาม

มาตรฐานการศกษาส าหรบการประกนคณภาพภายใน ซงมาตรฐานและตวบงชศนยพฒนาเดกเลก ประกอบดวย ๒๓ มาตรฐาน ๙๒ ตวบงช คอ

มาตรฐานท ๑ คร/ผดแลเดกมคณธรรมจรยธรรมมวฒ / ความรความสามารถตรงกบงานทรบผดชอบ หมนพฒนา ตนเอง มครและบคลากรสนบสนนเพยงพอ

มาตรฐานท ๒ คร/ผดแลเดกมความสามารถในการจดการประสบการณการเรยนรอยางมประสทธภาพ และเนน ผเรยนเปนส าคญ

มาตรฐานท ๓ หวหนาศนยพฒนาเดกเลกมคณธรรมจรยธรรมมภาวะผน าและมความสามารถในการบรหาร จดการ

มาตรฐานท ๔ ศนยพฒนาเดกเลกมจ านวนผเรยนและอายตามเกณฑ มาตรฐานท ๕ ศนยพฒนาเดกเลกมทรพยากร และสภาพแวดลอมทเออตอการจดประสบการณการ

เรยนรอยางม ประสทธภาพ มาตรฐานท ๖ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดองคกร โครงสราง ระบบการบรหารและพฒนาองคกร

อยางเปนระบบและครบ วงจร มาตรฐานท ๗ ศนยพฒนาเดกเลกจดการศกษาโดยใชศนยพฒนาเดกเลกเปนฐาน

๘๓

มาตรฐานท ๘ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดท าหลกสตรและกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ มาตรฐานท ๙ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดโครงการ/กจกรรมสงเสรมคณภาพผเรยนอยางหลากหลาย มาตรฐานท ๑๐ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดสภาพแวดลอมและการบรการทสงเสรมใหผเรยนพฒนา

ตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ มาตรฐานท ๑๑ ศนยพฒนาเดกเลกมความรวมมอระหวางบาน องคกรทางศาสนา สถาบนการศกษา

องคกร ภาครฐและเอกชน เพอพฒนาวถการเรยนรในชมชน มาตรฐานท ๑๒ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดระบบประกนคณภาพภายในศนยพฒนาเดกอยาง

ตอเนองตามระบบวงจร คณภาพ PDCA มาตรฐานท ๑๓ ศนยพฒนาเดกเลกมการจดโครงการ/กจกรรมสงเสรมคณภาพผเรยน อยาง

หลากหลาย มาตรฐานท ๑๔ ผเรยนมจตส านกในการอนรกษ และพฒนาสงแวดลอมรวมกบผปกครอง และชมชน มาตรฐานท ๑๕ ผเรยนมทกษะในการปฏบตกจกรรม สามารถปฏบต กจกรรมรวมกบผอนได และม

เจตคตตอ อาชพสจรต มาตรฐานท ๑๖ ผเรยนมทกษะ ดานการคด การใชภาษา การสงเกต การจ าแนก การเปรยบเทยบ

และแกปญหา ไดเหมาะสมกบวย มาตรฐานท ๑๗ ผเรยนมความรและทกษะทจ าเปนตามหลกสตรการศกษาปฐมวย/แผนการจด

ประสบการณเรยนร มาตรฐานท ๑๘ ผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง รกการเรยนรและพฒนาตนเองอยาง

ตอเนอง มาตรฐานท ๑๙ ผเรยนมสขนสย สขภาพกายและจตใจทด มาตรฐานท ๒๐ ผเรยนมสนทรยภาพและลกษณะนสย ดานศลปะ ดนตร และการเคลอนไหว มาตรฐานท ๒๑ ผเรยนปฏบตตนตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เปน

สมาชกทด ของครอบครว ชมชน และสงคม มาตรฐานท ๒๒ หวหนาศนยพฒนาเดกเลก คร ผดแลเดก และผเรยนมคณภาพเปนทยอมรบของ

ผปกครอง และ ชมชน มาตรฐานท ๒๓ ผปกครองและชมชนใหการยอมรบศนยพฒนาเดกเลก และมสวนรวมสนบสนนใน

การพฒนา การศกษา ข. การประเมนคณภาพภายนอกศนยพฒนาเดกเลก

จากพระราชบญญตการศกษา ก าหนดนยามของค าวา "สถานศกษา" หมายรวมถง สถานพฒนาเดกปฐมวยหรอศนยพฒนาเดกเลกดวย ประกอบกบภาครฐกใหความส าคญการพฒนาการจดการศกษาปฐมวยมากขน เพอเตรยมความพรอมเยาวชนใหมคณภาพและเปนทรพยากรบคคลตอไปในอนาคต ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ซงตองประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาทกระดบ ทกแหง เพอตรวจสอบคณภาพและคมครองผบรโภคดานการศกษา ไดด าเนนการประเมนคณภาพภายนอกศนยพฒนาเดก

๘๔

ซงทวประเทศมกวา ๓ หมนแหง โดยไดใชกรอบการพฒนาตวบงชและเกณฑการประเมนคณภาพการศกษาศนยพฒนาเดกเลก ก าหนดภายใตมาตรฐานกฎกระทรวง ทงน ในระหวางการประเมนภายนอกรอบสาม ไดก าหนดตวชและเกณฑการประเมนเปน ๓ กลมตวบงช คอ กลมตวบงชพนฐาน ตวบงชอตลกษณ เอกลกษณ และตวบงชมาตรการสงเสรม สรป สถานศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเปดสอนอสลามศกษาโดยมหลกสตรและมาตรฐานอสลามศกษาอยางชดเจนแลว คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ใชหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ และโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใชหลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงแบงอสลามศกษาออกเปน ๓ ระดบ คอ อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ใชเวลา ๖ ป อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห) ใชเวลา ๓ ป และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชเวลา ๓ ป และศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใชหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท ๑-๖ เรยนในวนเสารและวนอาทตย เปนเวลา ๖ ป

ทง ๓ หลกสตรยดพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ เปนหลก และมสาระการเรยนรหลกทเหมอนกน ๘ สาระการเรยนร คอ อลกรอาน อลหะดษ (วจนะ) อลอะกดะห (หลกศรทธา) อตตารค (ศาสนประวต) อลฟกฮ (ศาสนบญญต อลอคลาก (จรยธรรม) ภาษามลาย และภาษาอาหรบ

ตารางท ๗ เปรยบเทยบโครงสรางเวลาเรยนของศนยฯตาดกา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาฯ และ

โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน อสลามศกษาตอนตน อสลามศกษา

ตอนกลาง อสลามศกษาตอนปลาย

ชวงชนท ๑ ชวงชนท ๒ ชวงชนท ๓ ชวงชนท ๔ หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน ( อ บ ต ด า อ ย ะ ฮ ) พ ท ธ ศ ก ร า ช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ส าหรบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

ไ ม น อ ย ก ว า ๔๔๐ ช ว โมงตอป

ไ ม น อ ย ก ว า ๔๔๐ ช ว โมงตอป

หลกสตรอสลามศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ประมาณปละ ๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง

ประมาณปละ ๓๕๐-๕๐๐ ชวโมง

ประมาณปละ ๕๐๐-๖๕๐ ชวโมง

ไมนอยกวาปละ ๖๕๐ ชวโมง

๘๕

หลกสตรอสลามศกษาโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ไ ม น อ ย ก ว า ๓๖๐ ช ว โมงตอป

ไ ม น อ ย ก ว า ๓๖๐ ช ว โมงตอป

ไ ม น อ ย ก ว า ๔๘๐ ช ว โมงตอป

รวม ๓ ป ไมนอยกวา ๑,๔๔๐ ชวโมงตอป

เมอเปรยบเทยบโครงสรางเวลาเรยนตามทก าหนดในหลกสตร จะเหนวาศนยการศกษาอสลามประจ า

มสยด (ตาดกา) ใชเวลาเรยนอสลามศกษาตอนตนมากทสด ตามมาดวยโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามและโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส าหรบโครงสรางเวลาเรยนอสลามศกษาตอนกลาง โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามใชเวลาเรยนมากกวาโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน แตโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใชเวลาเรยนมากกวาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาฯในการเรยนอสลามศกษาตอนปลาย

ส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ เปนรปแบบการเรยนศาสนาตามอธยาศย คอ ไมมขอจ ากดเรองเวลา สวนมากใชเวลา ๗-๒๐ ป เนอหาทเรยนมความลกและเขมขนกวาการเรยนในโรงเรยน แตเพอเปนการสรางมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ ขณะนไดมการยกรางหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะแลว แตจะไมมการบงคบใช ใหเปนไปตามความพรอมและความสมครใจ

นอกจากน ปจจบนศนยพฒนาเดกเลกในจงหวดชายแดนภาคใต ยงไมมหลกสตรอสลามศกษา มเพยงมาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน เปนแนวทางในการด าเนนงาน โดยม ๒๓ มาตรฐาน และ ๙๔ ตวชวดส าหรบประเมนผลการด าเนนงาน

-----------------------------------------------

๘๖

บทท ๔ แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

ในบทนไดรวบรวมและวเคราะหความเหนของคร คณาจารย และผบรหารสถานศกษา จากสถานศกษาทสอนอสลามศกษาทกระดบและทกประเภท ตลอดจนผมสวนเกยวของกบอสลามศกษา ทงระดบกระทรวงและระดบเขตพนทการศกษา โดยการประชมสมมนาและการประชม Focus Group รวม ๕ ครง ๔.๑ ความเหนตอมาตรฐานอสลามศกษาของผแทนสถานศกษาและผทรงคณวฒ

จากการประชมสมมนาและอภปรายเรอง “มาตรฐานอสลามศกษา” เมอวนท ๑๖ กนยายน ๒๕๖๐ ณ โรงแรมหรรษา เจ.บ. หาดใหญ จงหวดสงขลา คร ผบรหารการศกษา นกวชาการ และผทรงคณวฒ ไดแสดงทศนะเกยวกบมาตรฐานอสลามศกษา ดงน

“ศนยการศกษาประจ ามสยด (ตาดกา) คอ ศนยทใหการศกษาเพอพฒนาเดกอาย ๖-๑๒ ป (ไมใชศนยพฒนาเดกเลก) ม ๒,๐๐๐ กวาแหง เดมใชหลกสตรป ๒๕๔๘ ตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. ๒๕๔๘ ปจจบนใชหลกสตรตามประกาศกระทรวงศกษาธการ เรองใหใชหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ หลกสตรดงกลาว ไดก าหนดรายวชา หลกสตร สมรรถนะ คณลกษณะทพงประสงค ตวชวด สาระการเรยนร ๙ สาขาวชา เปนหลกสตรทมมาตรฐานอยแลว คอ

๑. ใชอลกรอาน ๒. เนนวชาพนฐานใช ๔ ภาษา คอ ภาษามลาย ภาษาอาหรบ ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ๓. ผเรยนมคณภาพ คอ มความรศาสนา ภาษา คณธรรม จรยธรรม ๔. เปนการเรยนรตลอดชวต เดกอาย ๖-๑๒ ป จบอบตดาอยะห ปท ๖ สามารถเรยนตอระดบกลาง

ในประเทศและตางประเทศได” นายอบดลมไฮมน สาและ

นายกสมาคมศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) จงหวดชายแดนภาคใต

“ศนยพฒนาเดกเลกภายใตการดแลขององคกรปกครองสวนทองถน มความตงใจทจะเรมสอนเดกเรองอสลามศกษาตงแตกอนวยเรยน ไดฝกเดกตงแตการสวดดอาร รวมทงใหครแทรกคณธรรมและจรยธรรมแตยงไมมกรอบหรอมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบเดกวยน จงขอเสนอใหกระทรวงศกษาธการประสานกบองคกรปกครองสวนทองถนซงดแลศนยพฒนาเดกเลก จดใหมมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบเดกเลกดวย”

นายมะกะตา เจะแล ผอ.กองการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม อบต.สามคค อ าเภอรอเสาะ จงหวดนราธวาส

๘๗

“การบรหารจดการอสลามศกษาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มปญหา ๓ ประเดน คอ ๑. ขาดการนเทศการใชหลกสตร และปญหาคณภาพผนเทศอสลามศกษา ๒. ปญหาคณภาพครผสอนอสลามศกษา ทงดานวฒการศกษา เทคนคการสอน และการประเมนผล ๓. การมสวนรวมของชมชนและครอบครวในการสงเสรมการน าไปสการปฏบต และการมสวนรวมใน

กจกรรมวนส าคญทางศาสนา” นายอบดลรอมาน สาลม

ผบรหารโรงเรยนอสลามสามคค อ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน

“แมจะเปนผบรหารสถานศกษาของรฐทนบถอศาสนาพทธ แตกมความตงใจจดการศกษาอสลามศกษาใหเดก จนคะแนน I-NET สงขนจากเดมเมอ ๔ ปกอนไดท ๓ นบจากขางลาง แตพฒนาตอเนองมาจนไดอนดบท ๓ ในเขตพนทการศกษาในป ๒๕๕๙ และคะแนน O-NET กสงกวาระดบชาต ความสมพนธกบชมชนดเดน ไดเปนโรงเรยนพระราชทานท ๑ ของจงหวด ครมขวญก าลงใจด จากประสบการณพบวาการพฒนาตองใชเวลาและระดมทรพยากร บคลากรทกคนตองท างานรวมกน โดยไมแยกศาสนา”

นางนาตยา อดศยนกร ผอ านวยการโรงเรยนบานสายะ อ าเภอสไหงปาด จงหวดนราธวาส

“ประเทศไทยโชคดทมสถาบนศกษาปอเนาะใน ๕ จงหวดชายแดนภาคใต ทสอนทงศาสนาและวชา

สามญ จดเดนของปอเนาะทส าคญๆ ไดแก ๑. ปอเนาะ คอ ศนยการเรยนรตลอดชวต เปนวถชวตคนในพนท อยใกลชมชนมากทสด ๒. ปอเนาะ คอ อตลกษณ เอกลกษณ ในพนท ๓. ปอเนาะมหลกสตรตงแตดงเดม”

นายอบดลอาซส ยานยา นายกสมาคมสถาบนศกษาปอเนาะจงหวดชายแดนภาคใต

“การจดการศกษาหากไมมคณภาพกเหมอนทฤษฎโดมโน ถาศนยเดกเลกออนแอ กกระทบศนยตาด

กา ถาศนยตาดกาออนแอ กกระทบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐ และสถานศกษาปอเนาะ และสถาบนอดมศกษากจะเหนดเหนอยในการสรางบณฑตทมคณภาพ ปญหาคณภาพอสลามศกษาทหนกใจ คอ ทกษะทางภาษา โดยเฉพาะภาษาอาหรบ ตองปรบปรงใหมความเขมขน เพราะหนงสอทใชเรยนเปนภาษาอาหรบ โลกทศนของผเรยนดานสงคมพหวฒนธรรมยงไมกวาง ผเรยนตองเรยนภาษาตางๆ หลายภาษา และตองรจกประยกตใชโดยการปฏบตจรงในชวต

ขอเสนอ คอ ควรเพมทกษะทางภาษา โดยหาผสอนทจบภาษาอาหรบจรงๆ มาสอน ควรเพมกจกรรมจตอาสาทกระดบรวมกบชมชน และใหสถานศกษาทกระดบเพมวชาทกษะชวตมสลมโดยเนนภาคปฏบต หลงจากเรยนทฤษฎแลวกใหผเรยนไดฝกปฏบตเพอน าความรไปใช”

๘๘

นายอบดลรอยะ บนเซง อาจารยประจ าหลกสตรกฎหมายอสลาม สถาบนอสลามและอาหรบศกษา

มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร

“มาตรฐานอสลามศกษา ไมใชการท าสอการสอน แตเปนการท าใหศาสนาเปนวถชวต ทกวนนการศกษากบศาสนาแยกกนท างานคนละกระทรวง ควรศกษาพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ รชกาล

ท ๙ ทรงตรสวาการศกษากบศาสนาแยกกนไมได เพราะฉะนน ตองใหศาสนาเปนวถชวต” นายรงสรรค ทองทา

อดตผทรงคณวฒดานการศกษา ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต

“ปจจบนนสถานศกษาขนพนฐานทงของรฐและเอกชน รวมทงศนยฯตาดกามหลกสตรใชแลว สถาบนศกษาปอเนาะกก าลงอยระหวางพฒนาหลกสตร ซงในหลกสตรไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรไวแลว ตามความตองการของทกฝายทเกยวของ โดยการปรกษาหารอและการมสวนรวมของผแทนสถานศกษาระดบนนๆ ปญหาไมไดอยทการไมมมาตรฐานอสลามศกษา แตอยทผเรยนสามารถน าอสลามศกษาไปปฏบตในชวตจรงตามทมาตรฐานก าหนดไดหรอไม”

นายสาโรช จรจตต ผเชยวชาญดานอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘

“อสลามศกษาสอนไวดมาก สอนให เปนวถชวต แตปญหาคอ เรยนแลวไมปฏบต ในการ

ประชมสมมนาผแทนสถานศกษาชายแดนใตหลายครงทผานมา ทประชมเหนดวยกบมาตรฐานการศกษาของชาต แตขอใหเนนการน าอสลามศกษาไปสการปฏบต โดยบรณาการเขาเปนวถชวต ไมใชเรยนศาสนาแบบเปนวชาๆ และทองจ าอยางเดยว แตตองเรยนรเพอน าไปปฏบตในชวตจรง นอกจากน ท ประชมยงขอใหก าหนดมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบแตละระดบการศกษา ไมใชมาตรฐานวชา แตเปนมาตรฐานอสลามศกษาทเหมาะสมกบผเรยนแตละวย แตละกลมอาย และเปนมาตรฐานทปฏบตได สอดคลองกบวถชวตและหลกศาสนา รวมทงเพมเรองทกษะการใชเทคโนโลย”

ดร. รง แกวแดง อดตเลขาธการคณะกรรมการการศกษาเอกชน

และอดตรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ จากความเหนของผแทนสถานศกษา นกวชาการ ผเชยวชาญและผทรงคณวฒ จะเหนไดวา ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มความพอใจทปจจบนมหลกสตรใช ท าใหสามารถจดการศกษาตามมาตรฐานได ขณะทศนยพฒนาเดกเลกกตองการหลกสตรอสลามศกษา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามตองการใหมการนเทศการใชหลกสตร พฒนาคณภาพผนเทศและคณภาพผสอน และเพมการมสวนรวมของ

๘๙

ชมชน โรงเรยนของรฐทสอนศาสนาอสลามกมความต งใจทยกระดบคณภาพอสลามศกษา สถาบนศกษาปอเนาะกก าลงจะมหลกสตร แตสงหนงททกคนเหนตรงกน คอ การจดศกษาอสลามใหไดมาตรฐานนน อยทการสอนใหผเรยนสามารถน าอสลามศกษาไปปฏบตจรงเปนวถชวต มทกษะการเปนคนมสลมทด ๔.๒ มาตรฐานอสลามศกษาในทศนะของผเชยวชาญดานอสลามศกษา อาจารยสาโรช จรจตต ผเชยวชาญอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ไดแสดงความเหนในการบรรยายเกยวกบอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ระหวางการประชม Focus Group ๓ ครง ในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย จงหวดนราธวาส จงหวดยะลา และจงหวดปตตาน ระหวางวนท ๒๘-๓๐ พฤศจกายน ๒๕๖๐ สรปไดวา

๑. อสลามศกษาในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ในฐานะผเชยวชาญอสลามศกษา ไดดแลการพฒนาอสลามศกษามาตงแต ป ๒๕๒๓ ซงไดพฒนา

ตอมาเปนหลกสตร ป ๒๕๓๕ ซงเปนหลกสตรบรณาการอสลามศกษากบการศกษาขนพนฐาน และปรบปรงอกครงเปนหลกสตรอสลามศกษา ๒๕๔๐ ปจจบนมหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทใชอยในปจจบน ประกอบดวย ๘ สาระการเรยนร ๑๔ มาตรฐาน โดยยดระบบการศกษาของชาต คอ ๖-๓-๓ หลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ แบงอสลามศกษาออกเปน ๑๒ ป คอ อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ใชเวลา ๖ ป อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห) ใชเวลา ๓ ป และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชเวลา ๓ ป สาระการเรยนรทกเรองตองมมาตรฐาน หลกสตรการศกษาขนพนฐาน เชน วชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท ๑ คอ ศาสนาและจรยธรรม ตองเรยนรเพอใหเขาใจความเปนมาของศาสนาทตนนบถอ หลกศาสนา สาวก พระคมภร สาระการเรยนรทง ๘ เรอง แบงเปน

๑. กลมศาสนา เรยนรอล-กรอาน และอล-หะดษ เกยวกบพระวจนะ อลฟกฮ ศาสนบญญต วาดวยเรองหลกปฏบต แตปญหาคอ ผเรยนอสลามศกษาสามารถน าหลกการทางศาสนาไปปฏบตไดหรอไม เพราะผลการสอบ I-NET ไดคะแนนเฉลยไมถงรอยละ ๔๐ สวนใหญสอบตก โดยเฉพาะวชาอลฟกฮ ซงขอสอบเนนการน าไปใช ผเรยนสวนใหญสอบตก เนองจากการสอนไมครบ ๓ ดานคอ

๑) มความรความเขาใจอยางแทจรง ๒) เกดความตระหนก ๓) น าไปสการปฏบตได ฉะนน ครตองสอนใหผเรยนปฏบตได เชน วชาฟกฮ (ศาสนบญญต) เรองการหอศพ ครตองน า

หนจ าลองมาใหนกเรยนดและท าจรง การสอนอลกรอานกตองใหเดกเรยน ๓ อยาง คอ การอานออก อานถกตองตามหลกการอาน และอรรถาธบายหรอแปลไดดวย

โรงเรยนเอกชนสอนทงศาสนาและวชาสามญ มหลกสตร มหลกฐานการจบการศกษา ปญหาคอ ครสอนไมครบกระบวนการ สอนแตหนงสอ ไมไดสอนเดก เพราะครไมรเรองหลกสตร มาตรฐาน และตวชวด ไม

๙๐

รจกสาระการเรยนร ซงเปนเรองทอนตรายมาก เดกจะไมไดรบการพฒนาตามหลกสตร ซงในหลกสตรเขยนไวครอบคลมทกมต ทงเรองแผนการสอน สอ แบบเรยน การวดผลประเมนผล แตครไมน าไปใช ท าใหไมมหลกการ ไมรวาเดกพฒนาหรอไม

๒. กลมสงคมศกษา ไดแก อลอคลาก (จรยธรรม) อตตารค (ศาสนประวต) วชาทผเรยนท าคะแนน I-NET ไดดคอ อลอคลาก (จรยธรรม) ภาพรวมท าคะแนนไดถงรอยละ ๖๐ แต

เมอพจารณาพฤตกรรมทตวผเรยนแลวไมแนใจวาเกดความตระหนกและน าไปปฏบตไดหรอไม ฉะนน ครตองเปนแบบอยางใหเดกดวย เชน ครตองสลามเพอใหเดกท าตาม

๓. กลมภาษา ไดแก ภาษาอาหรบ และภาษามลาย ซงมอยางละ ๑ มาตรฐาน รวมทง ๓ กลมม ๑๒ มาตรฐาน นคอหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ทใชอยในโรงเรยน

เอกชนสอนศาสนาในปจจบน กลมสาระศาสนาอสลามม ๘ สาระการเรยนร และกจกรรมพฒนาผเรยน ปญหาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม คอไมสอนตามหลกสตร ไมน าแผนไปสอน ทงๆ ททก

คนทเกยวของกมสวนรวมในการท าหลกสตรและการออกขอสอบ ถาครไมรหลกสตรและไมน าไปใช จะไมเกดผลตอผเรยนเลย ศนยพฒนาอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ จงด าเนนการอบรมครเรองกระบวนการจดการเรยนร การประเมนผล ซงชวยยกระดบคณภาพได นอกจากน ตองสงเสรมการใชเทคโนโลยในการเรยนการสอนดวย

๒. ศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในป ๒๕๔๗ ไดมการโอนศนยฯตาดกามาอยกบกระทรวงศกษาธการ ไดมการท าแบบเรยน สอการ

สอน ท าใหการจดการศกษาเปนระบบมากขน ปจจบนมหลกสตรใหมทเพงประกาศใชตงแตปการศกษา ๒๕๖๐ คอ หลกสตรอสลามศกษาฟรฎอน

ประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ประกอบดวย ๙ สาระการเรยนร และ ๙ มาตรฐาน ซงใชกบผเรยนชนปท ๑ สวนผเรยนชนสงกวานนยงใชหลกสตรเกา ป ๒๕๔๘ อย และจะครบทกชนเรยนภายในอก ๕ ปขางหนา

กระทรวงศกษาธการตองการใหผเรยนไดจบการศกษาทง ๒ หลกสตร คอ หลกสตรอสลามศกษาตอนตน และหลกสตรการศกษาขนพนฐานชนปท ๖ เพอผเรยนจะไดขนไปเรยนตอชนมธยมศกษาตอนตน และเรยนอสลามศกษาตอนกลางไปพรอมๆ กน รวมทงเรยนตออสลามศกษาตอนปลายพรอมกบจบหลกสตรขนพนฐาน ม.๖ ดวย โดยไมตองไปเรยนอสลามศกษาซ าอกเหมอนทเคยเกดขนกอนหนาน ตอไปการรบผเรยนเขาเรยนชนอดมศกษากจะตองพจารณาคณสมบตวาตองจบทงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ม.๖ และหลกสตรอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ดวย จงตองมการวดผลและประเมนผล เพอเปนหลกฐานการจบการศกษาทชดเจน ซงหลกสตร ป ๒๕๔๘ วดผลยากเพราะไมมตวชวด แตหลกสตร ป ๒๕๕๙ จะวดผลได

นกเรยนชนประถมศกษาทเรยนชน ป.๑ – ป.๖ จะมาเรยนทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตย หรอภาคบาย ตอไปนกเรยนจะจบการศกษาทงชน ป.๖ และอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) ดวย

หากใหศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) แตละแหงวดผลเองอาจไมเทาเทยมกน ดงนน ตองมหนวยงานกลางจดสอบและออกขอสอบกลางใหเปนมาตรฐานเดยวกน

๙๑

๓. สถาบนศกษาปอเนาะ ปอเนาะเรมจดทะเบยนเปน “สถาบนศกษาปอเนาะ” ในป ๒๕๔๗ รฐสนบสนนคาใชจายในการท า

ปาย ธงชาต และเสาธง และใหงบประมาณในการพฒนาทางกายภาพ แตโตะครบางทานขออนรกษรปแบบปอเนาะดงเดม สถาบนศกษาปอเนาะในจงหวดชายแดนภาคใตมจ านวน ๔๐๗ แหง ถาการเรยนยงเปนแบบเดม คอ เรยนไปเรอยๆ ไมมวนจบ จะเปนปญหากบคนตางชาตทมาเรยนในสถาบนศกษาปอเนาะชายแดนใตของประเทศไทย เพราะพวกเขาตองการใบประกาศนยบตรรบรอง เพอกลบไปแสดงคณวฒส าหรบเปนผน าศาสนาในประเทศ ดงนน ในป ๒๕๕๙ บรรดาโตะครจงจดการประชมทยะลา และมมตวา ตองการใหมหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ ตอมาไดมการจดประชมโตะคร ๕ จงหวดชายแดนใตทปตตาน ซงทประชมมมตวาตองการหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ ดงนน ศนยพฒนาอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ จงแจงมตเรองนไปยงกระทรวงศกษาธการ ซงรฐมนตรชวยวาการฯทรบผดชอบดแลกเหนดวย และไดมการยกรางหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ มการตงกรรมการรางหลกสตรจากทกหนวยงาน ทง สช. กศน. และผแทนจากสถาบนศกษาปอเนาะ โดยใชเวลา ๓ เดอน ขณะนอยในขนตอนการพจารณาของส านกจฬาราชมนตร จากนน สช. จะน าเขาทประชมคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนทมรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการเปนประธาน เมอผานทงกระบวนการแลว กระทรวงศกษาธการกจะประกาศใชได และจะเชญโตะครมารวมกนพจารณาตวชวดอกครง ส าหรบรางหลกสตรอสลามศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะจะเปนระบบ ๔-๓-๓ รวม ๑๐ ป โครงสรางหลกสตรสถาบนศกษาปอเนาะมความยดหยนเรองระยะเวลาในการเรยน แตมเงอนไขวาอสลามศกษาตอนปลายตองเรยนมาแลวกวชา สวนสาระเพมเตมนนขนอยกบโตะครแตละทานก าหนดเอง หลกสตรอสลามศกษาของสถาบนศกษาปอเนาะมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต การมมาตรฐานจะเปนการกระตนใหมการพฒนา

รางหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะตางจากหลกสตรอสลามศกษาของสถานศกษาอน ๆ คอ อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ใชเวลาเพยง ๔ ป อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห) ใชเวลา ๓ ป และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชเวลา ๓ ป รวมเปน ๑๐ ป โครงสรางหลกสตรคอ ๔-๓-๓ ซงไดมการก าหนดวาตองมเวลาเรยนไมนอยกวากชวโมง เมอเรยนจบอสลามศกษาชน ๑๐ กจะออกใบประกาศนยบตรรบรองแสดงผลการเรยน วชาทเรยนกแตกตางจากหลกสตรอน ๆ ชอวชาอาจเหมอนกน ไมใชแบบเรยนเหมอนในโรงเรยน แตใช “กตาบ” หลงจากประกาศใชหลกสตรแลวกจะมคมอการใชหลกสตร มระเบยบการวดผลประเมนผล และมการประชมชแจงใหโตะครเขาใจ แตเรองการน าไปใชควรปลอยใหเปนความสมครใจของโตะคร ไมควรบงคบ ใครพรอมกใช แตกถอวามความกาวหนาขนระดบหนง นอกจากน ส านกงานศกษาธการภาค ๘ กไดจดสอบเทยบอสลามศกษา ปละ ๒ ครงในเดอนมนาคม และเดอนกนยายน

ปจจบนศนยการศกษานอกระบบและศนยการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ไดเขาไปชวยเหลอสถาบนศกษาปอเนาะอยางใกลชดมาก ไมวาจะเปนเรองการสอนสายสามญและอาชพ งานลงทะเบยน และงานธรการอน ๆ และขณะน กศน. กมนโยบายทจะเพมครอาสาสมครประจ าสถาบนศกษาปอเนาะอก ๑ คน รวมเปนแหงละ ๒ คน

๙๒

สถาบนศกษาปอเนาะจะรกษาเอกลกษณดงเดมคอ การสอนโดยใชกตาบกนง (หนงสอเรยน) กได แตควรสอนใหครบ ๘ สาระการเรยนร และตองเปดสอนวชาสามญ เนองจากผเรยนทเปนเดกบางคนยงไมจบการศกษาภาคบงคบ ตองใหคร กศน. สอนวชาสามญ และตองสนบสนนการสอนวชาชพ เพราะปอเนาะเลยงคนยากจน เดกก าพรา รวมทงคนชรา ควรสอนวชาชพดวย เชน ปอเนาะปาพราวสอนใหผเรยนท างานกอสราง หงขาวโดยใชแกสชวภาพ ปอเนาะบางแหงฝกเดกท าอฐ ท างานชางปน ซงเปนอาชพได

๔. โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน อาจารยสาโรช จรจตต กลาววาตนเองกไดเปนกรรมการยกรางหลกสตรดงกลาว ซงเนอหาสาระไม

ตางจากอสลามศกษาส าหรบสถานศกษาอนๆ เชน โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) จะแตกตางกเฉพาะเรองเวลาทใชเรยน และมการสอบ I-NET เหมอนกน ซงทงโรงเรยนของรฐและเอกชนมคะแนน I-NET ไมตางกน ปจจบนโรงเรยนของรฐจดการศกษาอสลามใน ๓ รปแบบ คอ

- อสลามศกษาแบบเขม ซงเปนแบบทดทสด เพราะเปนสงจ าเปนส าหรบผเรยน เพอเรยนรและประกอบศาสนกจ สามารถเชอมโยงกบหลกสตรสามญปกตได สอน ๘ สาระเหมอนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามสอดคลองกบความตองการของผปกครอง ขณะนมโรงเรยนกวา ๓๐๐ แหงทงประถมศกษาและมธยมศกษาทสอนอสลามศกษาแบบเขม ซงถาโรงเรยนจะสอนอสลามศกษาแบบเขมตองมครทมความรอสลามศกษาโดยตรง แตปญหาคอ การน าอตราไปบรรจครในวชาอน และงบประมาณคาตอบแทนทใหมาในหมวดวสดและสงกอสราง ซงเปนปญหาเชงปฏบตทตองแกไข

- อสลามศกษาแบบรายชวโมง รปแบบนยงไมมความชดเจน ครสอนอสลามศกษาวนละประมาณ ๒ ชวโมงและไมครบทกวชา ซงไมเพยงพอ เพราะผเรยนไดความรนอยและผปกครองกไมเหนดวย

- อสลามศกษาแบบโรงเรยนคขนานกบศนยฯตาดกา ซงเปนรปแบบทดมาก โดยจบคกนระหวางโรงเรยนประถมศกษากบศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ไดทดลองท าแลว ๗๐ ค ในสดสวนโรงเรยนรฐกบศนยตาดกา ๑:๑ มการประสานงาน แลกเปลยนคร ใชอาคารสถานทในการแขงกฬาหรอจดงานส าคญรวมกน เชน งานเมาลด งานวนอาซรอ เทศกาลรายอ เปนตน มการตดตามประเมนผลผเรยนรวมกนและสรางความสมพนธกบชมชน โดยรฐสนบสนนงบประมาณคละ ๒ หมนบาท แตตอมา สพฐ. ไดขยายผลเปน ๑:๔ จงมปญหาการบรหารจดการทงเรอง วชาการ บคลากร อาคารสถานท งบประมาณ การพฒนาผเรยน และความสมพนธกบชมชน

๕. ศนยพฒนาเดกเลก เดมศนยพฒนาเดกเลก ขนอยกบหลายหนวยงาน เมอมการถายโอนใหอยในความดแลขององคกร

ปกครองสวนทองถนกควรมมาตรฐาน ควรมหลกสตร ปจจบนมแตมาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ไมมหลกสตร ไมมมาตรฐานอสลามศกษา แมศนยฯจะใสอสลามศกษาลงไปในกจกรรมการเรยน แตกไมมหลกฐานชดเจนระหวางอสลามศกษากบกจกรรมการเรยน ดงนน ควรก าหนดใหมหลกสตรอสลามศกษาทชดเจน มมาตรฐาน วดผลได ประเมนได เพอใหศนยพฒนาเดกเลกทกแหงเปนมาตรฐานเดยวกน

๙๓

๔.๓ มาตรฐานอสลามศกษาในทศนะของสถานศกษาขนพนฐาน ผวจยไดจดใหมการประชมกลมแบบ Focus Group เรองแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

รวม ๓ ครง ในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย จงหวดนราธวาส จงหวดยะลา และจงหวดปตตาน เพอรวมกนพจารณามาตรฐานอสลามศกษาของสถานศกษาแตละประเภท ระหวางวนท ๒๘-๓๐ พฤศจกายน ๒๕๖๐ โดยเชญผแทนสถานศกษา ๕ ประเภทมาประชม คอ ศนยพฒนาเดกเลก ศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐทสอนอสลามศกษา และสถาบนศกษาปอเนาะ จากจงหวดนราธวาส ๔๔ คน จงหวดยะลา ๔๗ คน และจงหวดปตตาน ๔๗ คน รวม ๑๓๘ คน

การประชมใชวธแบงกลมผเขาประชมตามประเภทสถานศกษา ใหผเขาประชมตอบค าถามในใบงาน ซงมหวขอเกยวกบมาตรฐานอสลามศกษาทแตละกลมสถานศกษาใชอยในปจจบน สาระส าคญของมาตรฐาน และใหวเคราะหวามาตรฐานอสลามศกษาทแตละกลมสถานศกษาใชอยมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตหรอไม อยางไร และใหแตละกลมรวมกนเสนอมาตรฐานอสลามศกษาทสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต ในประเดน ผเรยนรตลอดชวต ผสรางสรรคนวตกรรม ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต และผมความเปนพลเมองด แลวใหผแทนกลมน าผลการประชมกลมยอยมาน าเสนอในทประชมกลมใหญ สรปไดดงน

๑. กลมโรงเรยนของรฐทสอนศาสนาอสลาม การสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานใชหลกสตรทเหมอนกบโรงเรยนสอนศาสนาอสลามอน ๆ ทม ๘ สาระการเรยนร แตม ๙ มาตรฐาน และสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน การสอนม ๔ รปแบบ คอ แบบเขม แบบคขนานกบศนยฯตาดกา แบบรายชวโมง และแบบเสรมหรอบรณาการในกจกรรมพฒนาผเรยน หรอกจกรรมชมรม กลมมความเหนวา มาตรฐานอสลามศกษาทสอนมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต ไมวาจะเปนเรองการเรยนรตลอดชวต การเรยนรหลายภาษา การเรยนอาชพ การฝกทกษะผน า การท างานเปนทม การเรยนรศาสนประวต จรยธรรม วนย คณธรรม และผเรยนกอยในสงคมพหวฒนธรรม การบรณาการอสลามศกษากบหลกสตรการศกษาขนพนฐานสามารถท าได ขนอยกบยทธศาสตรและวธการสอนของคร ทกษะบางอยางขนอยกบวยของผเรยน เชน ป.๔ ขนไปจะใชเทคโนโลยสารสนเทศไดดกวา ป.๑-ป.๒ แตเรองทกษะการวพากษอาจจะยงท าไมได ทกษะความรในศาสตรเฉพาะฝกได เชน เลอกนกเรยนทเสยงไพเราะมาเปนผน าการละหมาด เปนตน การมทกษะในการประกอบอาชพกสอนไดโดยพดถงการคาขายของศาสดา และบางโรงเรยนกมกจกรรมฝกอาชพอยแลว ในโครงการ “หนงโรงเรยน หนงอาชพ” เชน การท าสลดโรล เปนตน ส าหรบเรองการด ารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงนน ครตองท าเปนตวอยางดวย ปญหาคอ บคลากรไมมความรศาสนามากพอและขาดสอแบบเรยน ท าใหการสอนอสลามศกษาของรฐไมเขมเทาโรงเรยนเอกชน

๒. กลมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มความเหนวาอสลามศกษาสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตทกขอ ไมขดแยง เพราะศาสนาอสลามสอนใหเรยนตงแตอยในเปลจนถงหลมฝงศพ ผเรยน

๙๔

ตองเรยนอยางนอย ๓ ภาษา คอ ภาษาไทย ภาษาอาหรบ ภาษามลาย และเรยนภาษาองกฤษในหลกสตรสามญปกต แตปญหาคอ แมจะเรยนการศกษาขนพนฐาน ๑๒ ปกยงสอสารดวยภาษาอาหรบและภาษาองกฤษไมได เพราะขาดทกษะการน าไปใชในชวตประจ าวน ดานวฒนธรรมโรงเรยนฝกใหผเรยนขบรองอนาซด ซงท าใหไดฝกทกษะทงภาษาและศาสนา ฝกใหผเรยนอานคตะบะหเพอเปนอหมาม เรองอาชพกเรยนอยแลวในวชาสายสามญ เรองการด ารงชวตแบบพอเพยงกมสอนอยแลวในสาระการเรยนรอลอคลาก (จรยธรรม) และอลฮะดษ (วจนะ) แตเรองการฝกทกษะการคดและการคดเชงวพากษอยากใหรฐชวยเหลอดานเทคโนโลยและสอการสอน เชน CD อนเทอรเนต โดยสรป หลกสตรอสลามศกษาครอบคลมทกเรองตามมาตรฐานการศกษาแหงชาตอยแลว แตขาดการปฏบต ตองท าใหเปนกจวตร

นอกจากน กลมยงมความเหนวาควรประเมนคณภาพอสลามศกษาดวย สมยกอนไมมการประเมนกไมพฒนา แตพอมการประเมนคณภาพการศกษากสามารถพฒนาหรอยกระดบคณภาพการศกษาใหดขน การศกษาจะอยแบบเดมไมได ผปกครองจะไมสงลกไปเรยนดวย การสอนแบบเดมเนนความจ า ถาน ามาตรฐานการศกษาของชาต ๔ ขอมาเปนบรรทดฐาน และมการประเมน จะยกระดบอสลามศกษาใหดขนเชนเดยวกบการเรยนสายสามญ ถาไมพฒนากจะเหมอนโทรศพทมอถอทตกรน ฉะนน สถานศกษาจะสอนทองจ าอยางเดยวไมได ตองสอนใหผเรยนรจกคดวเคราะห สงเคราะห และใชสอเทคโนโลยในการสอน

๓. กลมศนยพฒนาเดกเลก รายงานวาศนยพฒนาเดกเลกดแลเดกอาย ๒-๓ ป ปจจบนยงไมมหลกสตรอสลามศกษาทชดเจน ยงไมมมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบศนยพฒนาเดกเลก มเพยงมาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน แตอาศยหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ และไดน าวถอสลามไปใช เชน เมอนกเรยนมาถงโรงเรยนกใหสลามกบพอแม สลามกบคร ใหอานดอารกอนรบประทานอาหาร กอนนอน และเขาหองน า ใหละหมาด ครพยายามสอดแทรกทกษะใหเดกซมซบในการปฏบตตวในชวตประจ าวน แตกยงไมชดเจน และใชมาตรฐานขององคกรปกครองสวนทองถนทประกอบดวย ๒๓ มาตรฐาน และ ๙๔ ตวบงช

กลมมความเหนวามาตรฐานการศกษาของชาตมความสอดคลองกบอสลามศกษาทกขอ แตในรายละเอยด เชน การคดสงเคราะห เดกเลกยงท าไมได ยงเนนการพฒนากลามเนอ ทกษะทสามารถฝกได คอ ใหเดกมทกษะการสงเกตและการส ารวจสงรอบตว การคด การจ าแนก การเปนผน าและผตามทด โดยใชกจกรรมการเรยนปนเลน เดกเลกสามารถฟงและพดได ๒ ภาษา คอ ภาษาไทยและภาษามลาย แตยงไมสามารถสอสารภาษาอาหรบได และทกษะอกหลายดานยงไมเหมาะกบเดกเลก จงควรปรบมาตรฐานการศกษาของชาตใหเหมาะกบวยของเดกดวย

ดงนน จงควรก าหนดใหมหลกสตรอสลามศกษาส าหรบศนยพฒนาเดกเลก ทก าหนดคณลกษณะทพงประสงค เชน ความเสยสละ จตอาสา และสงเสรมใหเดกเลกมพฒนาการสมบรณสมวย

๔. กลมศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ศนยฯตาดกาเปนสถาบนเกาแก เดมใชหลกสตร ป ๒๕๔๘ ซงม ๘ สาระการเรยนร แตปจจบนไดเรมใชหลกสตรใหม ซงประกาศใชตงแตวนท ๒๘ ตลาคม ๒๕๕๙ และเรมใชในปการศกษา ๒๕๖๐ ส าหรบชนปท ๑ สวน ปท ๒-ปท ๖ ยงใชหลกสตรเดมของป ๒๕๔๘ ขณะน ศนยฯตาดกากวารอยละ ๘๐ ใชหลกสตรใหมแลว แมแบบเรยนยงไมเสรจ ม ๙ สาระการ

๙๕

เรยนร และเพมเตมสาระการเรยนรภาษาองกฤษและภาษาอาหรบ ศนยฯตาดกาไมสอนวชาสามญ สอนแตเรองคณธรรมและหลกปฏบตในชวตประจ าวน ศนยฯตาดกามปญหาเรองครผสอนไมจบปรญญาตรและไมมความรภาษาไทยดพอ กลมมความเหนวา มาตรฐานอสลามศกษาทใชอยมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต เชน การจดกจกรรมใหเดกมความเปนผน า แบงกลมอานอลกรอาน การมทกษะความรในศาสตรเฉพาะกมความเปนไปได เพราะเดกบางคนมพรสวรรค เชน เสยงด อานอลกรอานไดไพเราะ ส าหรบทกษะการสรางนวตกรรมนนบางชวงชนท าได แตบางชวงชนอาจท าไมได ศนยฯตาดกาบางแหงเขารวมโครงการครวตาดกาของ ศอ.บต. โดยมกจกรรมใหเดกปลกผกส าหรบโครงการอาหารกลางวน โดยไดรบงบประมาณ ๒ หมนบาท มกจกรรมแขงกฬาเพอสขภาพ เรองการรกผนแผนดนและการรกษาความสะอาดกเปนสวนหนงของศรทธา แตบางเรองอาจท าไมได เชน การวพากษอลลอฮท าไมได การสงเคราะหอาจท าไดเพยงสงเคราะหวาอะไรดอะไรชว การใชเทคโนโลยสารสนเทศของศนยฯตาดกากยงไมพรอม ตองใชเวลาอกระยะหนง ศาสนาอสลามฝกใหคนเปนผตามทปฏบตตามผน าและเปนพลเมองด จงกลาวไดวาอสลามศกษามความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตหลายเรอง

๕. กลมสถาบนศกษาปอเนาะ การเรยนในสถาบนศกษาปอเนาะใชภาษาอาหรบมาตงแตตน สมยกอนคนจากอนโดนเซยและมาเลเซยมาเรยนปอเนาะทชายแดนภาคใต ขณะนก าลงรออนมตหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะ การเรยนในสถาบนศกษาปอเนาะเรยนทงกลางวนและกลางคน ต าราใชกตาบกนง สาระการเรยนรเนนอลกรอาน ใชภาษามลายและภาษาอาหรบในการสอสาร การเรยนการสอนเนนหลกศรทธาและคณธรรมอยางเครงครด ปจจบนมคร กศน. เขามาชวยงาน ซงเปนเรองนาชนชม และมการเรยนวชาชพดวย โตะครบางคนใหผเรยนดแลสวนปาลมหรอสวนยางและแบงผลประโยชนให การเรยนรเศรษฐกจพอเพยงกมการปลกผก เลยงปลา เพาะเหด ไวรบประทาน เรองการอยรวมในสงคมพหวฒนธรรมนนผเรยนปอเนาะไมคนเคยกบการตอนรบผมาเยอน และปอเนาะเปนทางเลอกสดทายของเดกทไมมทเรยน บางคนมปญหารายไดครอบครว และมชาวบานกมาเรยนดวย ศาสนาอสลามสอนไวเมอกวา ๑,๔๐๐ ปทแลววาการเรยนเรมตงแตอยในเปลจนถงหลมฝงศพ ผเรยนปอเนาะสามารถพดได ๓ ภาษา คอ ภาษาไทย ภาษามลาย และภาษาอาหรบ ซงอานเขยนไดแตสนทนาไมได ในปอเนาะหามผเรยนใชโทรศพท

ปญหาของสถาบนศกษาปอเนาะคอ ผชวยโตะครมความรไมมาก สวนใหญจบการศกษาชน ม.๓ หรอมความรอสลามศกษาตอนปลาย จงนาเปนหวงวาการน าหลกสตรใหมไปใชจะมปญหา จ าเปนตองมการอบรมกอน ส าหรบเรองเทคโนโลยนนปอเนาะอาจรไมทนโลก รฐตองชวยปจจยทขาดแคลน เชน เครองรบโทรทศน

กลมมความเหนวาอสลามศกษาทสอนในสถาบนศกษาปอเนาะมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตทกขอ สถาบนศกษาปอเนาะเปนตนแบบดานการสอนศาสนา การเรยนรตลอดชวต การเรยน ๓ ภาษา ผเรยนปอเนาะมความเปนผน าศาสนาทชดเจน มความเปนพลเมองด จะเปนผน าศาสนาทด และไดรบการสอนใหมอาชพ เชน ท าสวนยางทบานโตะคร และม กศน. มาสอนเรองเศรษฐกจพอเพยง แตการสรางสรรคนวตกรรมอาจเปนเรองยาก สถาบนศกษาปอเนาะยงไมเปดใหมการวพากษ และหามใชเทคโนโลยมอถอ แตในอนาคตจ าเปนตองมทกษะการใชเทคโนโลย (Technological Literacy)

๙๖

นอกจากน โตะครหลายคนเปนหวงวาถาน าวชาสามญเขาไปจะท าใหสญเสยเอกลกษณของปอเนาะดงเดม จงตองออกแบบให “แสวงจดรวม” และ “สงวนจดตาง” จากความเหนของผแทนสถานศกษาระดบตางๆ รวมทงความเหนของผเชยวชาญอสลามศกษา นกวชาการและผมสวนเกยวของ เมอเปรยบเทยบรางมาตรฐานการศกษาของชาตกบมาตรฐานอสลามศกษา สามารถวเคราะหและสรปไดดงน

รางมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานอสลามศกษาททานใชอยมความสอดคลองกบ

มาตรฐานการศกษาของชาตหรอไม อยางไร

ขอเสนอมาตรฐานอสลามศกษาทสอดคลองกบ

มาตรฐานการศกษาของชาต

๑. ผเรยนรตลอดชวต ๑.๑ มทกษะการฟง พด อาน เขยน และสามารถสอสารไดอยางนอย ๒ ภาษา ๑.๒ มทกษะการเรยนร คนควา วเคราะห สงเคราะหความร และใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศได ๑.๓ มทกษะคดวเคราะห สงเคราะห คดเชงวพากษ คดอยางมวจารณญาณ และรเทาทนสอและเหตการณทางสงคม ๑.๔ มทกษะความรในศาสตรเฉพาะ และรรอบศาสตรทเกยวของ ใหสามารถพงพาตนเองได

มความสอดคลอง เพราะศาสนาอสลามสอนใหเรยนรตลอดชวต คนจงหวดชายแดนภาคใตตองรภาษาไทย ภาษามลาย ภาษาอาหรบ และภาษาองกฤษ วเคราะหเหตการณทเกดขนบนพนฐานของเหตผล แตตองระวงเรองการคดเชงวพากษ และการใชประโยชนจากเทคโนโลย เพราะมทงคณและโทษ และเดกเลกยงไมสามารถมทกษะระดบนได

-มาตรฐานการศกษาส าหรบเดกเลกควรปรบใหสอดคลองกบความเหมาะสมกบวยของเดก -การน าไปใช ตองระวงเรองการคดเชงวพากษ ซงอสลามมโทษของการตงภาคตออลลอฮ -ระวงการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ เพราะมทงคณและโทษ

๒. ผสรางสรรคนวตกรรม ๒.๑ มภาวะผน า คดรเรมสรางสรรค สามารถสรางองคความรและนวตกรรมได ๒.๒ มทกษะการท างานเปนทม และท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข ๒.๓ มทกษะการเรยนรในอาชพและมความเปนผประกอบการ

มความสอดคลอง เพราะศาสนาสอนใหเปนทงผน าและผตามทด เรองจรยธรรม (อลอคลาค) กสอนเรองการพฒนาตน บ าเพญประโยชนตอครอบครว สงคม และสงแวดลอม ปฏบตตามจรยธรรมอสลามในการด าเนนชวตไดอยางถกตองเพอการอยรวมกนอยางมความสข

๓. ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มความสอดคลอง เพราะอสลามสอนใหช าระรางกายและจตใจให

๙๗

๓.๑ มสขภาพกายและสขภาพจตทด ทงดานกาย จตใจ สตปญญา สมบรณตามเกณฑการพฒนาแตละชวงวย ๓.๒ มทกษะการรบรและสามารถแยกแยะในสงผด สงถกได เชอมน และรคณคาในตนเอง ๓.๓ เขาใจและยอมรบในพหวฒนธรรม รวมแกปญหาอยางสรางสรรคและถกวธ ๓.๔ มทกษะในการประกอบอาชพและด ารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สะอาดกอนการละหมาด พนทชายแดนใตเปนสงคมพหวฒนธรรม และมวถชวตแบบพอเพยง

๔. ผมความเปนพลเมองด ๔.๑ มความภมใจในชาต ศาสนา พระมหากษตรย และมจตส านกในเกยรตภมของความเปนไทย และวฒนธรรมทองถน ๔.๒ มวนย คณธรรม จรยธรรม มจตสาธารณะ มสวนรวมและบ าเพญประโยชนตอสวนรวมทงในระดบทองถน ระดบชาต และระดบโลก ๔.๓ มจตส านกในการใช ฟนฟ และอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมอยางเหมาะสม และเกดประโยชนสงสด ๔.๔ มความรบผดชอบตามบทบาทหนาทของตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

มความสอดคลอง เพราะในอลอะกดะฮ สอนใหย าเกรงและภกดตออลลอฮ ยดมนในศรทธา น ามาปฏบตอยางเครงครด และสามารถแกปญหาสงคมและสงแวดลอม เพอการอยรวมกนอยางมความสข อลอคลาก สอนเรองจรยธรรมอสลาม และอตตารคสอนใหมความภมใจในการด าเนนชวตตามแนวทางอสลาม

แมจะมการก าหนดมาตรฐานอสลามศกษาส าหรบสถานศกษาบางประเภทไวอยางสมบรณครบถวน

แลว แตปญหา คอ การน าสปฏบต ทงของผเรยน และผสอน กลาวคอ ผเรยนมความร และอาจไมรจรง ไมเกดจตส านก และไมสามารถน าไปปฏบตได ผสอนกไมไดใชกจกรรมการสอนทจะปลกฝงใหผเรยนน าอสลามศกษาไปปฏบตไดจรง จงมขอเสนอใหมการปรบปรงการนเทศ การพฒนาผสอนใหเนนการสอนทท าใหผเรยนสามารถน าหลกศาสนาไปปฏบตในชวตประจ าวนไดจรงจนเปนวถชวต ไมใชเรยนแบบทองจ าเปนวชาเพอสอบเทานน และตองสอนภาษาใหสามารถสอสารไดจรง โดยเฉพาะภาษาอาหรบ ซงเปนภาษาส าหรบการเรยนศาสนา ตองหาครทมความรภาษาอาหรบอยางดมาสอน เพอใหสามารถเรยนศาสนาไดลกซงยงขน สวนโรงเรยนของรฐควรมกจกรรมรวมกบชมชนและสรางความสมพนธใหชมชนมสวนรวมมากขน

๙๘

ผลการสอบ I-NET นกเรยนสวนใหญไดคะแนนต าทงโรงเรยนของรฐและโรงเรยนเอกชน เพราะโรงเรยนไมไดสอนตามหลกสตร การออกขอสอบ I-NET ด าเนนการโดยผ เชยวชาญอสลามศกษาและนกวชาการโดยยดหลกสตรอสลามศกษาเปนหลก ดงนน การทจะยกระดบคณภาพการเรยนของผเรยน จะตองปรบปรงการเรยนการสอนใหสถานศกษายดมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตรอสลามศกษาดวย

นอกจากน ควรปรบอสลามศกษาของสถานศกษาทกประเภทใหเปนมาตรฐานเดยวกน และแลกเปลยนเรยนรกน พฒนาครผสอนใหสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตร และมระบบการประกนคณภาพภายใน รวมทงรบการประเมนภายนอกเพอการพฒนาคณภาพผเรยน และควรเนนการบรณาการเพอใหอสลามศกษาเปนวถชวตและลดความซ าซอนของการเรยน ๔.๔ มาตรฐานอสลามศกษาในทศนะของสถานศกษาระดบอดมศกษา

คณะผวจยไดจดใหมการประชม Focus Group เรอง แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษา เมอวนอาทตยท ๒๑ มกราคม ๒๕๖๑ ณ หองประชม Press Center ชน ๓ วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน ซงไดขอสรป ดงน

๔.๔.๑ ความเหนเกยวกบการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในระดบอดมศกษา ผศ. ดร. จารวจน สองเมอง อาจารย มหาวทยาลยฟาฏอน กลาววา ตงแตเรมเปดวชาอสลามศกษา

เคยมการตงค าถามวา อะไรคอมาตรฐานวชาชพของอสลามศกษา เพราะสาขาวชาอนๆ มมาตรฐาน เชน มาตรฐานวชาการพยาบาล วชาการแพทย วชาการบรหารธรกจ ฯลฯ ตงแตป ๒๕๕๐ เปนตนมา การเตบโตของอสลามศกษาในประเทศไทยมมากขน เพราะมการน าอสลามศกษามาเปนกลยทธหรอการตลาดในการดงนกศกษาเขามาเรยน เชน การพฒนาสงคมในมตอสลามศกษา การบรหารธรกจในมตอสลามศกษา และเกดขอค าถามจากคณะอนๆ ดวยวาอสลามศกษาครอบคลมถงทกสาขาวชาหรอไม เพราะครศาสตรอสลามกจะกระทบคณะศกษาศาสตร

ปญหาของอสลามศกษา ( Islam Studies) คอ ไมมเจาภาพ ไมเหมอนสาขาวชาอนๆ ทมองคกรวชาชพรบรองมาตรฐาน การเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษาม ๒ ภาพ คอ

ภาพท ๑ อสลามศกษาลวนๆ ซงมเนอหาแยกออกไปเปนเรองๆ ภาพท ๒ อสลามศกษาทประยกตใชในสาขาวชาตางๆ แตตองมแกนกลางทใชรวมกน นอกจากน ในระยะ ๒-๓ ปทผานมา เครอขายอสลามศกษา (Islam Studies) ในอาเซยน ไดมการ

พดคยกนเรองตวชวด เพอขบเคลอนมาตรฐานอสลามศกษา ดงนน การจดท ามาตรฐานอสลามศกษาตองค านงวาอสลามศกษาไมไดจ ากดอยเฉพาะในจงหวดชายแดนภาคใต แตสามารถเชอมโยงไปทวโลก และทกมหาวทยาลยตองขายโจทยของความเปนนานาชาต ทจะสามารถท าใหบณฑตของแตละสถาบนสามารถเชอมตอกบตางประเทศได การจดท ามาตรฐานอสลามศกษาม ๓ แนวทางคอ ๑. มาตรฐานของ สกอ. ซงสถาบนทกแหงตองยดเกณฑ สกอ. อยแลว ๒. มาตรฐานอสลามศกษาทเปนสากล ๓. มาตรฐานอสลามศกษาตามความตองการของบรบทของตลาดหรอจดเนนของสถาบน

๙๙

ขอเสนอวา ตองท าใหมาตรฐานอสลามศกษาเปนทยอมรบรวมกน อยาใหลกลน ปญหาคอ อาจารยทสอนอสลามศกษามไมครบ ซงเปนเรองส าคญมาก โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามบางแหงทตองการสงเดกไปเรยนตางประเทศหนไปท า MOU กบประเทศนนๆ ซงท าใหมาตรฐานแตละแหงตางกน ในมหาวทยาลยกเชนกน การทหลกสตรไมไดรบการรบรองกเพราะอาจารยไมพอ จงใหเปดไมได ผศ.จระพนธ เดมะ รองอธการบดมหาวทยาลยฟาฏอน กลาววาอสลามศกษาทสอนอย ในระดบอดมศกษาม ๓ แบบ คอ

๑. วชาอสลามศกษา (Islam Studies) เชน ทมการสอนในวทยาลยอสลามศกษา มอ. ปตตาน ๒. วชาอสลามศกษา ทมการบรณาการกบวทยาการหรอศาสตรอนๆ อสลามครอบคลมวถชวต เชน

เศรษฐศาสตรอสลาม การปกครองแบบอสลาม การรกษาพยาบาลแบบอสลาม กฎหมายอสลาม (ชารอะห) ๓. วชาการสอนอสลามศกษา ซงเพมวชาชพครเขาไปในวชาเอก

ในการก าหนดหลกสตรและมาตรฐานอสลามศกษา ปจจบนยด ๓ กรอบเปนหลก คอ หลกสตรยดกรอบมาตรฐานของ สกอ. ยดมาตรฐานอสลามศกษาทเปนสากล เชน อาหรบ อยปต และยดบรบทการตลาดหรอ จดเนนของสถาบน

ดร. มฮมหมดอาฟฟ อซซอลฮย อาจารยวทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน แสดงทศนะวา อสลามศกษากบมสลมศกษามความแตกตางกน มความเหลอมล า โดยอสลามศกษาเนนเนอหาสาระ หลกการ และอลกรอาน อยางชดเจน การบรณาการอสลามศกษากบศาสตรอนๆ ตองดตามระดบความเขมวามอสลามศกษาในสดสวนเทาไร ถา 100% คอเขมขน สวนมสลมศกษาเนนบรบทเกยวกบพนทและวถชวต ซงตางกนไปในแตละพนท เชน มสลมไทยกบมสลมซาอดอารเบย การปฏบตในวถชวตอาจตางกน บางแหงเขมขน บางแหงอาจจะไมเขมขน แตขณะนยงแยกไมไดวา ๒ เรองนตางกนเพยงใด

ดร. มหมมดรอฟล แวหะมะ อาจารยวทยาลยอสลามศกษา มอ. ปตตาน ระบวา การสอนอสลามศกษาของวทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน นน เดมอยในคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จนกระทงมการจดตงวทยาลยอสลามศกษา จงแยกออกมาตงเปนคณะเฉพาะ ในป พ.ศ. ๒๕๓๒ เปดสอน ๖ สาขาวชา คอ อสลามศกษา ครศาสตรอสลาม กฎหมายอสลาม เศรษฐศาสตรและการจดการในอสลาม ตะวนออกกลางศกษา และอสลามศกษาโปรแกรมนานาชาต เพอตอบสนองความเปนนานาชาต รบนกศกษาตางชาตได โดยใชเกณฑของ สกอ.ในการพฒนาหลกสตร แตไมวาจะแตกเปนวชาอะไร ตองมแกนหรอแกนกลางทเปนอสลามศกษา เรองทนกศกษาตองรตองเรยนเปนหลก เปนเครองมอ เพอน าไปสแตละเนอหา แนวโนมปจจบนทงมหาวทยาลยและ สกอ. เนนการเปดหลกสตรทตองสามารถตอบสนองตลาดแรงงาน หลกสตรตองม “มลคา” จงจะเปดได แตนอกจากตอบสนองตลาดแรงงานแลว ตองเนนความเปนมนษยทตองม “คณคา” ดวย เชน สรางผประกอบการทมอาชพและอยในสงคมได ซงตลาดแรงงานส าหรบบณฑตของเราแคบกวาประเทศมสลมอนๆ เชน อนโดนเซย เปนตน จงมปญหาเรองการมงานท า ปจจบนมหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน ใชเกณฑมาตรฐาน ๕ ระดบ คอ

๑. มาตรฐานของ สกอ. ๒. มาตรฐานของมหาวทยาลย

๑๐๐

๓. มาตรฐานของคณะ ทก าหนดวสยทศน บณฑตทพงประสงค อตลกษณของคณะ ๔. มาตรฐานของวชาเอกเฉพาะดาน เกยวกบวชาชพ เชน ถาเปนวชาชพคร วชาเอกการสอนจะ

เกยวของกบครสภา เปนตน ซงมาตรฐานความรประกอบดวยสาระความรและสมรรถนะ ๕. ความสนใจของผเรยน นอกเหนอจากวชาเอก จะเรยนขามมหาวทยาลยกได ขามประเทศกได

และเพอใหการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาเกดขนอยางเปนรปธรรม จงขอเสนอแนวทาง คอ ๑. ใหมการประชมผมสวนเกยวของเพอรวมกนจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในระดบอดมศกษา โดย

มสถาบนทเปนเจาภาพจดการประชม ๒. ใหมลนธสข-แกว แกวแดง ชวยสนบสนน เพราะมลนธฯ โดยการน าของ ดร. รง แกวแดง มพลง

สามารถเสนอ สกศ. ใหผลกดนนโยบายไปทหนวยงานสวนกลาง เชน สกอ. ได ผศ. ดร. อสมาแอ กาเตะ หวหนาหลกสตรอสลามศกษานานาชาต วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน ชใหเหนวา การจดอสลามศกษาขนอยกบความตองการของคนในพนท แตปจจบนบรบทเปลยนไป ตองค านงถงบรบทอนๆ ทแตกตางจากในพนทดวย วทยาลยอสลามศกษาจงเปดหลกสตรอสลามศกษานานาชาต เพอตอบโจทยความเปนนานาชาต ดงนน รปแบบอสลามศกษาทจดในปจจบน ม ๓ รปแบบ คอ อสลามศกษาทมาจากตะวนออกกลาง อสลามศกษาโปรแกรมภาษาไทย และอสลามศกษาโปรแกรมนานาชาต ซงมาตรฐานแรก คอ ตองรภาษาอาหรบ และภาษาองกฤษ ผศ. ดร. มฮามสสกร มนยน คณบดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน กลาววา ถาเปรยบเทยบคนทจบอสลามศกษาจากประเทศตะวนออกกลางกบคนทจบในประเทศ พบวา อสตาซเปนทพงเรองหลกการและมบทบาทในการแกปญหามากกวานกวชาการ ซงเทากบคนทจบจากตะวนออกกลางมบทบาทมากกวาคนทจบในประเทศไทย ปจจบนมาตรฐานอสลามศกษาในประเทศไทยยงไมชดเจน คนเรยนจบภาษามลายตองไปสอนอสลามศกษา ไมไดสอนภาษามลาย เปาหมายตองชดเจนดวยวา เราก าลงจะท าใหผเรยนจบอสลามศกษาเปนอลามะห (ผร) แบบตะวนออกกลาง หรอแบบไทยทเรยนอสลามศกษาทวไปโดยบรณาการกบศาสตรวชาอนๆ และตองแยกแยะวาผจบสาขาใดควรไดท างานตรงสาขา เชน จบอสลามศกษาตองสอนอสลามศกษา จบภาษาอาหรบตองสอนภาษาอาหรบ จบภาษามลายตองสอนภาษามลาย สถาบนอดมศกษาเองกตองผลตครภาษามลาย ครภาษาอาหรบ และครอสลามศกษา ใหมความเขมขนในศาสตรนนๆ

สถาบนอดมศกษาพอใจกบเกณฑ สกอ. เพราะท าใหอาจารยมแนวปฏบต แตในบางประเดนตองบรณาการใหสอดคลองกบบรบทและอตลกษณของพนท จงขอเสนอวา

๑. ตองท าใหสงคมมความรสกรวมกนวา อสลามศกษากมมาตรฐานเหมอนสาขาวชาอนๆ ๒. ตองบรณาการการท างานของหนวยงานของรฐ เชน ผลการสอบ I-NET ตองน าไปใชประโยชน

เชน ในการเรยนตอตางประเทศ การใหทนการศกษา ฯลฯ ๓. มาตรฐานอสลามศกษา มองได ๒ ประเดน คอ ในฐานะเปนสาขาวชา ตองสรางมาตรฐานรวมกน

ใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทงมาตรฐานดานเนอหา มาตรฐานดานผสอน มาตรฐานดานผเรยน ฯลฯ และในฐานะมสลมศกษา ตองศกษาศาสนาเพอความเปนมสลมทด

๑๐๑

ปจจบนมหลกสตรอสลามศกษาหลากหลาย คอ หลกสตรส าหรบศนยฯตาดกา หลกสตรส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา และหลกสตรส าหรบโรงเรยนของรฐ มสลมสามารถเรยนอสลามศกษาตงแตอนบาล ประถมศกษา จนถงมธยมศกษา แตชวงมหาวทยาลยขาดตอนไป เพราะฉะนน ควรเปดใหนกศกษามหาวทยาลยซงเรยนสาขาอะไรกตามตองเรยนวชาศาสนาดวยในฐานะเปนวถชวต และนาจะมมาตรฐานทบงคบใหมสลมทกคนตองร สามารถปฏบตในชวตประจ าวนได ดร. นเลาะ แวอเซง วทยาลยอสลามศกษา มอ. ปตตาน กลาววา สถาบนอดมศกษาของไทยใชภาษาไทยสอนอสลามศกษา เปนความรทวไป แตไมเชยวชาญ ฉะนน ตองตดสนใจวาจะจดท ามาตรฐานอสลามศกษาแบบไหน อสลามศกษามความเปนสากล ถาเราจะท ามาตรฐานอสลามศกษาแบบไทยกตองใหชดเจนและเทยบกบนานาชาตดวย เพราะประเทศอนมหลกสตรแพทยอสลาม เศรษฐศาสตรอสลาม ของไทยเราจะจดแบบอสลามศกษาอยางเดยว หรออสลามศกษาทบรณาการกบศาสตรอนๆ เชน มนษยศาสตร สงคมศาสตร ทางออกนาจะเปนอสลามศกษาแบบของประเทศไทย แตยกระดบสอาเซยน หรอบางสาขาท าเปนหลกสตรนานาชาต วนนโลกเปลยนไป ถงเวลาทตองยกระดบอสลามศกษาแลว สงทตองพจารณาคอ

๑. ภาษาทใชสอน จะสอนเปนภาษาไทยหรอภาษาอาหรบ การเรยนภาษามลายและภาษาอาหรบของเราเรยนแตไมรจรง ดงนน ในอนาคต ควรออกแบบอสลามศกษาทตองเรยนภาษามลายและภาษาอาหรบอยางเขมขน แตขณะนเปนเพยงสวนหนงของหลกสตรอสลามศกษา

๒. เนอหา จะออกแบบเปนอสลามศกษาลวน ๆ เกยวของกบหลกการ กฎหมายอสลาม หรอจะออกแบบประยกตกบศาสตรอนๆ

๓. อาชพของบณฑตดานอสลามศกษา ซงตองมทกษะความเปนผประกอบการดวย ๔. วธการสอน แมผจบจากตะวนออกกลางจะมความรเนอหา (content) แนน แตถาไมรวธสอนกม

ปญหาการถายทอด การจดท ามาตรฐานอสลามศกษาใหม ควรค านงถง ๕ ประเดน คอ ๑) เปน Work-Integrated เชอมโยงกบอาชพ ๒) เปนพนธกจ ทตองใหบรการสงคมหรอรบใชสงคม ๓) ใชภาษาองกฤษ ๔) เปน Active learning และ ๕) เพมสาขาการสอนอสลามศกษา ปจจบนสาขาการสอนอสลามศกษาใชเวลาเรยน ๕ ป ตามมาตรฐานครสภา ซงตางจากสาขาอสลามศกษาทใชเวลาเรยน ๔ ป เพราะฉะนน ตองคดวาจะออกแบบใหเปนวชาเอกเดยวหรอวชาเอกค (วชาเอก ๔ ป+วชาชพคร หลกสตร ป.บณฑต ๑ ป) ดร. อบดลรอยะ บนเซง อาจารย มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ชใหเหนวา เรามาถงจดเปลยน คอ จะเรยนอสลามศกษาลวน ๆ จากตางประเทศ หรอ จะเรยนอสลามศกษากบวชาอนๆ แตยงคงรกษาเอกลกษณ ขณะเดยวกน สกอ. กก าหนดเงอนไขวา การผลตบณฑตตองตอบสนอง stakeholders ใหได

ดร. อบดลรอแม สหลง อาจารย มหาวทยาลยราชภฏยะลา กลาววา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา เปดหลกสตรอสลามศกษาหลงจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร และมหาวทยาลยฟาฏอน โดยเรมเปดในป ๒๕๕๕ ปญหา คอ หลกสตร ป.ตร ป.โท ยงออน เพราะเนอหาอสลามศกษามนอย มมาตรฐานวชาชพคร ๑๑ มาตรฐาน และวชาทวไป หลกสตรปรญญาโทมเพยงอลกรอาน ซนนะห ทเหลอเปนวชาคร ซงคณาจารยกพยายามบรณาการใหมศาสตรอสลามและศาสตรทวไป ทางมหาวทยาลยมงใหนกศกษาทเรยน

๑๐๒

อสลามศกษาเปนอลามะหหรอผรจรงเหมอนอหมามสมยกอน โดยตองเรยนอสลามศกษาภาคบงคบทมสลมทกคนตองรกอน แลวเรยนเรองอนๆ แตปญหาคอ ดานภาษายงออน แมจบอสลามศกษาแลวยงอานภาษาอาหรบไมได ท าใหไมไดรบการยอมรบ ดร. มห ามดสใหม เฮงยามา อาจารย มหาวทยาลยราชภฏยะลา กลาวเสรมวา มหาวทยาลยราชภฏยะลาเพงเปดสอนหลกสตร ป.ตร และ ป.โท จงตองศกษาของสถาบนทท ามากอน เชน มหาวทยาลยฟาฏอน และมหาวทยาลยของประเทศมาเลเซย ปญหา คอ บณฑตไมมความเชยวชาญ ทงดานอสลามศกษา ดานการสอน และดานภาษา เพราะพดภาษาอาหรบไมได ท าใหออนดอย มโอกาสเขาสอาชพไดนอย นกศกษาระดบปรญญาโททจบปรญญาตรมาจากหลายสถาบน กมปญหาพนฐานภาษาอาหรบเชนกน

๔.๔.๒ ความเหนเกยวกบการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในระดบอนๆ ผศ. ดร. จารวจน สองเมอง อาจารย มหาวทยาลยฟาฏอน มความเหนวา รปแบบอสลามศกษาทม

อย คอ จดใหคนกลมอายเดยวกนเรยนหลากหลายและซ าซอน เชน โรงเรยนประถมศกษาจดการศกษาในระบบ แตในศนยฯตาดกาเปนการศกษาตามอธยาศย เดกแตละคนตองเรยนรสปดาหละ ๗ วน ดงนน ควรลดภาระการเรยนของเดกลง เพราะเดกไทยใชเวลาเรยนเปน ๒ เทาของนกเรยนสงคโปรและนกเรยนญปน ศนยฯตาดกา มอตลกษณ คอ ภาษามลาย แตปจจบนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนกไดรบการยอมรบมากขน แตยงไมเปนมาตรฐานเดยวกน ตางคนตางมจดแขงของตวเอง และมองกลมอน ๆ วาดอยกวา ผศ. จระพนธ เดมะ รองอธการบด มหาวทยาลยฟาฏอน มองวา ส าหรบศนยพฒนาเดกเลก มาตรฐานการศกษาของชาตบางขอไมเหมาะกบเดกระดบวยน เพราะเปนมาตรฐานทใชกบเดกโต ฉะนน ควรเขยนขอความใหเหมาะกบระดบและวยของเดกเลก ดร. มหมมดรอฟล แวหะมะ อาจารยวทยาลยอสลามศกษา มอ. ปตตาน เหนวามาตรฐานการศกษาของชาตมความสอดคลองกบอสลามศกษาอยแลว แตตองปรบใหเหมาะกบวยและระดบของผเรยน และนาจะตองปรบปรงเนอหาใหเหมาะสม ควรเรยนตามความจ าเปน ไมตองรทกเรอง บางเรองไมตองเรยนทกคน ดร. มฮมมด อมด อาจารย มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร สะทอนวา อาจารยทกระดบตองมมาตรฐาน ตองอานและเขาใจอลกรอาน อสลามศกษามมาตรฐานมอยแลว แตปญหาคอ ตวบคคล อาจารยสอนตามมาตรฐานหรอไม ถาท ามาตรฐานดประชาชนกจะเหนดวย หลกสตรไมไดตางจากพนฐานอสลาม แตผปฏบตไมไดท าตาม เชน ก าหนดคณลกษณะทพงประสงคไว แตผลตนกศกษาไมไดคณธรรมจรยธรรม ฉะนน ตองใชค าทวดได ประเมนได มาตรฐานตองมความละเอยด ชดเจน อสลามศกษาสวนมากเนนเนอหา (Content) แตตองรศาสตรการสอนดวย จงจะน าพานกศกษาไปสเปาหมายได

อาจารยยะหะยา นแว หวหนาสาขาวชาการสอนอสลามศกษา มหาวทยาลยฟาฏอน กลาววาเดกไดรบการปลกฝงอสลามศกษาตงแตเลกเปนเวลานาน ๑๒ ป แตพอเขามหาวทยาลยไมสามารถบรณาการได แสดงวามชองวางระหวางการศกษาขนพนฐานกบอดมศกษา ไมสามารถเชอมตอได ท าอยางไรการเรยนในศนยฯตาดกา ในโรงเรยน จนถงมหาวทยาลย จะใหผเรยนสามารถน าความรไปประยกตได กลไกคอ ผเรยนจ าเปนตองรภาษา จงตองเนนการสอนภาษาอาหรบ ตองเขาใจพระเจา จงตองเรยนอสลามศกษา และตอง

๑๐๓

เรยนรการใชชวตในสงคม จงตองเรยนศาสตรทท าอาชพได เชน กฎหมายอสลาม เศรษฐศาสตรอสลาม รฐศาสตรอสลาม ปญหาคอ มหาวทยาลยรบเดกทไมไดจบศาสนาชน ๑๐ (ซานาวยะห) มาเรยนอสลามศกษา จงมพนฐานความรทางศาสนาไมเพยงพอ ดร. จระพนธ เดมะ รองอธการบด มหาวทยาลยฟาฏอน กลาววา จากประสบการณการเปนศกษานเทศก พบวาในการบรหารหลกสตรมปญหาทโรงเรยนไมน าหลกสตรไปใช เมอพบปญหากโทษวาหลกสตรไมด แตโรงเรยนสวนใหญไมใช แมแตหลกสตรของส านกงานศกษาธการภาค ๘ โรงเรยนกไมใชเหมอนกน จงเปนความผดทโครงสรางการบรหารของกระทรวงศกษาธการ ผบรหารไดเลอนต าแหนงสงขน ไดเลอนเงนเดอน ๒ ขน แตไมเกยวกบการเรยนการสอน เพราะฉะนน ตองก ากบการใชหลกสตร โดยมระบบการใหรางวล และการลงโทษดวย ๔.๔.๓ ความเหนของคณาจารยเกยวกบแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา จากการตอบแบบสอบถามผเขารวมประชมซงเปนผทรงคณวฒดานอสลามศกษา ทง ๑๖ รายขางตน ไดใหขอมลความคดเหนเกยวกบมาตรฐานอสลามศกษา ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ มขอสรป ดงน

๑) ความเหนตอมาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษา ๑. การจดท าหลกสตรและมาตรฐานอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษา ขณะนด าเนนการตาม

มาตรฐานและกรอบโครงสรางหลกสตรทก าหนดโดย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) คอ มาตรฐานคณวฒระดบปรญญาตร (มคอ.๑) ของอสลามศกษา

ส าหรบหลกสตรการสอนอสลามศกษา ยดมาตรฐานวชาชพของครสภา นอกจากน สถาบนอดมศกษาบางแหงใชมาตรฐานสากลจากประเทศในตะวนออกกลาง และอาเซยน

(มาเลเซย อนโดนเซย และบรไน) ตลอดจนค านงถงความตองการของสงคม จดเนนของสถาบน และความสนใจของผเรยน

๒. สาระส าคญของมาตรฐานอสลามศกษาทใชในการเรยนการสอน คอ ความรเกยวกบอสลามศกษา เชน อลกรอาน ซนนะห อลหะดษ ชารอะห อซลลดดน ซงมเปาหมายในการสรางคนใหเปนคนด และสาระทเปนเครองมอในการเรยนรและศกษาคนควาคอ ภาษาอาหรบ รวมทงเทคนคการสอนหรอวชาชพครอสลามศกษา

๓. หนวยงานทท าหนาทประเมนมาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษา คอ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ประเมนในดานอสลามศกษา ครสภาประเมนในดานการสอนอสลามศกษา ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ตลอดจนผทรงคณวฒ ผใชบณฑต และกรรมการประเมนภายใน

๔. ปญหาและอปสรรคของการจดการอสลามศกษาและการเรยนการสอนอสลามศกษาระดบอดมศกษาจงหวดชายแดนภาคใต คอ

๔.๑ ความพรอมของผเรยน โดยเฉพาะทางดานภาษา คอ ภาษามลาย ภาษาอาหรบ พนฐานทกษะภาษาอาหรบของผเรยนคอนขางต า มความหลากหลายและเหลอมล ากนในระดบมธยมศกษา ท าใหสถาบนอดมศกษาตองมภาระในการปรบพนฐานภาษา สงผลกระทบตอวชาอนๆ

๑๐๔

๔.๒ อาจารยผสอนขาดความรความเชยวชาญ โดยเฉพาะการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ และการเรยนโดยการปฏบต

๔.๓ หลกสตรไมเขมขน นกศกษามความรอสลามศกษาไมเตมท โดยเฉพาะผทตองเรยนทงอสลามศกษา เทคนคการสอน และวชาชพคร ท าใหไมมความเชยวชาญเฉพาะดาน

๔.๓ ปญหาเรองตลาดแรงงาน บณฑตทเรยนจบไมคอยไดรบการยอมรบจากสงคมใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ไมไดท างานตรงตามสาขาวชาทเรยน ไมมการเปดรบผทจบอสลามศกษาโดยตรง ตองไปเปนครสอนสงคมศกษา

๕. แนวทางการแกไขปญหาและพฒนามาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษาจงหวดชายแดนภาคใต คอ

๕.๑ การจดใหมการประชมระดมความคดอาจารยระดบอดมศกษาทสอนอสลามศกษา เพอท าความเขาใจมาตรฐานอสลามศกษาในทกระดบ รวมกนก าหนดมาตรฐานอสลามศกษาใหเปนมาตรฐานเดยวกน สรางการยอมรบในมาตรฐานและน าไปใชจรง

๕.๒ มหลกสตรกลางแตละระดบทเปนทยอมรบ และใชอางองในการจดการศกษาทกสถาบน ๕.๓ จดท ากรอบมาตรฐานอสลามศกษา (มคอ.๑) ระดบอดมศกษารวมกน ๕.๔ จดการเรยนการสอนเปนภาษาอาหรบ และภาษาองกฤษ โดยมการปรบพนฐานกอน ๕.๔ มการนเทศตดตาม ก ากบการใชหลกสตร เพอใหมการน าหลกสตรไปใชจรง ๕.๕ ก าหนดต าแหนงและอตราครอสลามศกษาใหมมาตรฐานและสอบบรรจในสายอสลามศกษา

โดยตรง ๕.๖ ท าการวจยและประเมนผลอสลามศกษา และน าผลไปปรบปรงใหดขน

๙.๒.๒ ความเหนของคณาจารยตอมาตรฐานอสลามศกษาระดบอนๆ ส าหรบความเหนตอมาตรฐานอสลามศกษาระดบอนๆ มขอสรปดงน

๑. รางมาตรฐานการศกษาของชาตทกขอมความสอดคลองกบมาตรฐานอสลามศกษาในทกระดบ แตตองปรบปรงใหเหมาะกบวยของผเรยนและระดบการศกษา โดยเฉพาะเดกเลก

๒. ครของศนยฯตาดกา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และสถาบนศกษาปอเนาะ ยงขาดองคความรดานการวจย และการบรหารจดการ

๓. ในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตองสรางใหเปนมาตรฐานเดยวกน ๔. ควรมการประเมนผลการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย เนนการปฏบตและการน า ไปใชจรงใน

ชวต

--------------------------------------

๑๐๕

บทท ๕ กรณตวอยางของการจดอสลามศกษาในชายแดนภาคใต

คณะผวจยไดลงพนทเพอศกษารปแบบการจดอสลามศกษาของสถานศกษาทมหลกสตรอสลามศกษาชดเจนแลว คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในพนทจงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส ซงจดการเรยนการสอนอสลามศกษาอยางเขมขนจนเกดผลดทผเรยน ผปกครองและชมชนพงพอใจ มผเขาเรยนเพมขน และไดรบรางวลยนยนความส าเรจ โดยไดสมภาษณครและผบรหารสถานศกษาทมผลการด าเนนงานจนเปนทยอมรบของผปกครองและชมชน จ านวน ๗ แหง ดงน ๕.๑ กรณโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม : โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

ขอมลพนฐาน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ตงอยเลขท ๗๖๒ ถนนสโรรส อ าเภอเมอง จงหวดยะลา กอตงเมอวนท ๑๔ มถนายน ๒๔๙๔ เดมเปนโรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม (ปอเนาะ) มชอวา “โรงเรยนธรรมวทยา” เปดรบเฉพาะนกเรยนชายและสอนวชาศาสนาเพยงอยางเดยว โดยอาศยโรงยางหลงสเหราบานก าปงบาร จงหวดยะลาเปนทเรยน จนกระทงในป พ.ศ. ๒๔๙๔ นายฮายมฮ ามดตอเฮร เบญสหลง และประชาชนไดรวมกนบรจาคทดนซงเปนทตงของโรงเรยนในปจจบนใหแกโรงเรยน การเรยนการสอนยงไมเปนระบบ คอ ยงไมก าหนดชนเรยน ไมมหลกสตรทชดเจน ในป พ.ศ. ๒๕๐๖ ไดขอจดตงเปนมลนธชอ “อสลามวทยามลนธ” เปลยนชอโรงเรยนเปน “โรงเรยนธรรมวทยามลนธ” โดยมนายหะยฮารน สหลง ไดรบการแตงตงใหเปนครใหญและผจดการโรงเรยน ตอมาไดยกทรพยสนทงหมดของโรงเรยนใหอยในความดแลของอสลามวทยามลนธฯซงเปนนตบคคล บรหารโรงเรยนในรปของคณะกรรมการและไดมการปรบปรงการเรยนการสอนตงแตบดนนเปนตนมา

ป พ.ศ. ๒๕๐๘ ไดเปดสอนวชาศาสนาควบควชาสามญเปนปแรกในชน ป.๕ โดยไดรบความรวมมอและการชวยเหลอจากศกษาธการจงหวดยะลา มลนธเอเชย และกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ

ป พ.ศ. ๒๕๑๐ ไดเปดสอนชน ป.๗ และขยายชนเรยนเรอยมาจนเปดสอนระดบชน ม.ศ.๑-๓ และระดบชน ม.๑-ม.๓ ตามล าดบ

ป พ.ศ. ๒๕๒๕ ไดเปดสอนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย (ม.๔) เปนปแรก โดยเปดสอนวชาศาสนาและวชาสามญ ตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ คอ วชาศาสนา เปดสอนตงแตชนปท ๑-๑๐ เวลาเรยน ๘.๐๐-๑๒.๐๐ น. และวชาสามญ เปดสอนตงแตชน ม.๑-ม.๖ เวลาเรยน ๑๓.๐๐-๑๗.๐๐ น. ป พ.ศ. ๒๕๒๕ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน กระทรวงศกษาธการ ไดจดท าโครงการดานวทยาคารสงเคราะห ทางโรงเรยนจงขอเขารวมโครงการและไดรบอนมตจากรฐบาลเพอกอสรางอาคารเรยน และไดจดสรางหอพกส าหรบนกเรยนทมาจากตางจงหวดดวย

๑๐๖

ป พ.ศ. ๒๕๓๖ ไดเปลยนแปลงสภาพโรงเรยนจาก โรงเรยนตามมาตรา ๑๕(๒) เปนโรงเรยนตามมาตรา ๑๕(๑) ตงแตเดอนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ เปนตนมา

คณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน คอ “มวนย ใฝความร คคณธรรม” ซงมรายละเอยด ดงน มวนย ปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยน ตรงตอเวลา ละเวนอบายมขและสงเสพตด อนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและคมคา ใชวาจาอนสภาพ มกรยามารยาททด ใฝความร รกการอาน ขยนหมนเพยร แสวงหาความรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย

คคณธรรม ซอสตยสจรต มเมตตากรณา และเสยสละตอสวนรวม ปฏบตตนตามหลกการศาสนาอสลามอยางถกตอง

วสยทศน (Vision) ของโรงเรยน คอ ยดมนศาสนา เลศล าวชาการ กาวทนเทคโนโลย มพลานามยสมบรณ รคณสงแวดลอม พรอมสสากล

เปาหมาย (Goal) ของโรงเรยน คอ ๑. บคลากรมการพฒนาและมศกยภาพในการปฏบตงาน

๒. ผเรยนยดมน ศรทธาในแนวทางและหลกการของศาสนาอสลาม

๓. ผเรยนมวนย มคณธรรมและจรยธรรมอนดงาม

๔. ผเรยนใฝร ใฝเรยน รจกคดวเคราะห สงเคราะห และแกปญหาอยางมเหตมผล

๕. ผเรยนสามารถสอสารหลายภาษาอยางกวางขวาง รจกใชสอเทคโนโลย รเทาทนการเปลยนแปลง

๖. ผเรยนมสขภาพพลานามยทแขงแรงและสมบรณ ๗. ผเรยนมจตส านกในการอนรกษสงแวดลอมและภมปญญาทองถน

๘. ผเรยนรจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน ๙. สามารถเผยแพรความรสชมชน อทศตนและบ าเพญประโยชนสสงคม

นอกจากน ยงมเปาหมายของการจดหลกสตร คอ ๑. นกเรยนมความเปนเลศทางวชาการ มทกษะทดทางดานภาษาสากล และเทคโนโลย ตาม

ความสามารถ ความถนด ความสนใจของตนเอง ๒. นกเรยนตระหนกในการพฒนาคณภาพชวต รกการออกก าลงกาย การดแลตนเองใหมสขภาพและ

มบคลกภาพทด เพอมงไปสความเปนเลศทางดานกฬา

๓. นกเรยนด าเนนชวตตามแนวทางของศาสนาอสลาม รกชาต ศาสนา พระมหากษตรย ภายใตการปกครองระบอบประชาธปไตย และอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข

ณ วนท ๑๐ มถนายน ๒๕๖๐ โรงเรยนธรรมวทยามลนธมนกเรยนทงหมด ๕,๘๘๗ คน (ชาย ๑,๙๖๒ คน หญง ๓,๙๒๕ คน) มบคลากรทงหมด ๕๔๓ คน คอ คณะผบรหาร ๑๓ คน ครสอนภาควชาศาสนา ๒๔๕ คน ครสอนภาควชาสามญ/คร สช. ๒๔๕ คน เจาหนาท/ภารโรง/พนกงานขบรถ/ยาม ๔๐ คน

การจดการศกษา ประกอบดวยวชาศาสนาและวชาสามญ ดงน วชาศาสนา ใชหลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ (ฉบบปรบปรง ๒๕๕๖) ประกอบดวย ๓ ระดบ คอ

๑๐๗

-หลกสตรอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ๔ ป -หลกสตรอสลามศกษาตอนกลาง (มตตาวซซเตาะห) ๓ ป -หลกสตรอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ๓ ป สาระส าคญทเปดสอน ไดแก อลกรอาน กจกรรมศาสนา เอกภาพ ศาสนบญญต หลกการอานกรอาน วากยสมพนธ อกขรวธ การเขยน เรยงความ สนทนา วรรณคด ศาสนประวต จรยธรรม

วชาสามญ หลกสตรโรงเรยนธรรมวทยามลนธ พทธศกราช ๒๕๕๓ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ (ฉบบปรบปรง ๒๕๕๗) ประกอบดวย ๒ ระดบ

-ระดบมธยมศกษาตอนตน ๒ กลมวชา คอ ๑. วชาสามญหลกสตรทวไป

๒. ตะฮ.ฟสไซนซ (ทองจ าอลกรอานวทยาศาสตร) ๓. กลมหลกสตรหองเรยนพเศษ SMA (Science Mathematics Ability Program)

-ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ๔ กลมสาระวชา คอ

๑. กลมวชาวทย-คณต

๒. กลมวชาองกฤษ-สงคม

๓. กลมหลกสตรหองเรยนพเศษ SMP (Science Mathematics Program) ๔. กลมหลกสตรหองเรยนพเศษ SME (Science Mathematics English Program) การจดการเรยนการสอน

เปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม เปดท าการสอนทงวชาศาสนาควบคกบวชาสามญ จดการเรยนการสอนวนละ ๑๐ คาบ (ศาสนา ๕ คาบ สามญ ๕ คาบ) โดยแบงระยะเวลาการด าเนนการ ดงน ภาคเชา เวลา ๐๘.๐๐ น. – ๑๑.๔๐ น. เรยนวชาศาสนา และภาคบาย เวลา ๑๑.๕๐ น. – ๑๖.๐๐ น. เรยนวชาสามญ วนหยดประจ าสปดาห คอ วนศกร สถตการศกษาตอระดบอดมศกษา ประจ าป ๒๕๕๗ จ านวนนกเรยนทจบการศกษาทงหมด ๙๓๑ คน สามารถสอบเขาศกษาตอระดบอดมศกษาได จ านวน ๗๑๖ คน คดเปนรอยละ ๗๖.๙๐ สถตการศกษาตอระดบอดมศกษา ประจ าป ๒๕๕๘ จ านวนนกเรยนทจบการศกษาทงหมด ๙๓๒ คน สามารถสอบเขาศกษาตอระดบอดมศกษาได จ านวน ๗๙๙ คน คดเปนรอยละ ๘๕.๗๒

ผใหขอมล นายอบดลรอหมาน ตปะ ผจดการโรงเรยนธรรมวทยามลนธ และนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดยะลา (รบต าแหนงตงแตตลาคม ๒๕๕๙) นายอบดลรอหมาน ตปะ ผจดการโรงเรยนธรรมวทยามลนธ กลาววา โรงเรยนธรรมวทยาเปนโรงเรยนแรกทเปดสอนวชาสามญในป ๒๕๐๘ สมยกอนถอวาการเรยนวชาสามญเปนบาป เพราะคนทเรยนจบจะละทงศาสนา ไปเรยนตอทกรงเทพฯ แตงกายแบบสากล ไมละหมาด บางคนกไปแตงงานกบคนศาสนาอน

ตอมามบคคลแบบอยางใหเหน เชน อาจารยมานต จารง เรยนสายสามญแลวไดกาวหนาเปนขาราชการระดบสงของเขตการศกษา ๒ ในสมยนน

๑๐๘

ดร. หะยฮารน สหลง เปนคนหวกาวหนาและทนสมย ไดท าใหโรงเรยนธรรมวทยามลนธเปดสอนศาสนาควบคกบสามญ จดมงหมายของการเรยนอสลามศกษาเพอโลกนและโลกหนา อสลามศกษาเปนฟรฎอน (บงคบ) ทกคนตองเรยนศาสนา แตวชาสามญและวชาชพ เปนวชาทไมบงคบ เปนวชาเลอก ซงรฐบาลสงเสรมใหเรยน ศาสนาอสลามเปดโอกาสใหเรยนสามญได แตประชาชนไมเขาใจ จงตองใชเวลาเพอท าความเขาใจ

ป ๒๕๒๕ นกเรยนโรงเรยนธรรมวทยามลนธเรมจบชน ม.๖ เปนรนแรกและสอบเขามหาวทยาลยได ตงแตป พ.ศ. ๒๕๒๕ จนถงปจจบน นบวาเปนชวงทการศกษาของคนมสลมเจรญเรวมาก เพราะจดเรมตนของการพฒนาลาหลงกวาการศกษาของรฐมาก ตงแตยงพดภาษาไทยไมชด จนถงขณะนตองถอวาเปนการพฒนาทเรวมาก

สาเหตทการศกษาสายสามญควบคกบศาสนาไดรบความนยม เพราะ

ประการทหนง เมอจบการศกษาแลว ไดเรยนตอมหาวทยาลย ไดท างานด ซงถาเรยนจบดานศาสนาจากตะวนออกกลางจะกลบมาเปนครสอนศาสนา เปนเจาหนาทอสลามประจ าจงหวด เปนโตะอหมามประจ ามสยด เปนโตะครสอนในปอเนาะ หรอเปนอสตาซ (คร) สอนในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม แตถาเรยนสายสามญควบคศาสนา จะไดเปนอาจารยสอนในสถาบนการศกษา

สมยกอนคนมสลมเรยนนอย ครสวนใหญเปนชาวไทยพทธ เดมโรงเรยนธรรมวทยามลนธกมอาจารยชาวพทธมาสอนอยเปนจ านวนมาก แตเมอเกดเหตการณความไมสงบ ทางครอบครวและญาตพนองของครกขอใหยายกลบภมล าเนา ประจวบกบเปนชวงทนกเรยนเกาจบการศกษาพอดกเขามาเปนครสอนแทนครชาวพทธทยายออกไป

ประการทสอง การเรยนสายสามญเปนทนยม เพราะมครเกง โรงเรยนธรรมวทยามลนธตงอยในตวเมอง ครจากอ าเภอรอบนอกกตองการยายเขามาสอนในตวเมอง จงมการสอบคดเลอก ท าใหโรงเรยนสามารถเลอกครเกงๆ เขามาสอนได โรงเรยนมความเชอวา ถาครด ผบรหารด ผลทไดคอ เดกจะดไปดวย

เปนเวลา ๔ ปมาแลวทโรงเรยนธรรมวทยามลนธมการสอบคดเลอกเดก เพราะมนกเรยนมาสมครเรยนเปนจ านวนมาก ท าใหไดเดกเกงเขามาเรยน เดกตองมมานะเพอสอบเขาใหได และมความภมใจทสอบเขาเรยนโรงเรยนธรรมวทยามลนธได คะแนน O-NET ดขน นกเรยนทจบไปสามารถสอบเขามหาวทยาลยไดมากถงรอยละ ๘๐-๙๐ เขาจฬาลงกรณมหาวทยาลยและมหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดปละ ๒-๓ คน และไดไปเรยนตอยงมหาวทยาลยอลอซฮรทมชอเสยงของอยปตได สวนคะแนนการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ทไดคะแนนต ากเพราะครไมสอนตามหลกสตร เนองจากครไมไดรบการอบรมเรองการใชหลกสตร นายอบดลรอหมาน ตปะ ผจดการโรงเรยนธรรมวทยามลนธ ไดใหขอคดเหนวาการเรยนศาสนาควบคสามญมขอดคอ

๑. เดกไดเรยนศาสนาและสามญ จงไดความรทง ๒ อยาง

๒. วชาสามญไมเกงเหมอนโรงเรยนของรฐ แตเดกมน าใจ มจตใจดกวา ประเทศชาตได ประโยชนเพราะประชาชนเปนคนทมทงความดและความเกง มความรคคณธรรม

๑๐๙

แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

นายอบดลรอหมาน ตปะ กลาววาในฐานะนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลา จะจดประชมเรองมาตรฐานอสลามศกษาในวนท ๑๕ กมภาพนธ ๒๕๖๑ โดยเชญผบรหารโรงเรยนทงหมดมาพดคยกน และจะรวมกนจดท าหนงสอแบบเรยน ขอสอบ เทคนคการสอน และอบรมครสอนอสลามศกษาเปนรายวชา โดยกอนนไดมการอบรมเชงปฏบตการท าหลกสตรสถานศกษาตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาจงหวดยะลาแลว ในปการศกษา ๒๕๖๐ ไดจดท าเปนแผนซด ส าหรบหนงสอแบบเรยนกไดจดท าตนฉบบใหผเชยวชาญอสลามศกษาของส านกงานศกษาธการภาค ๘ ตรวจสอบให การท างานทผานมาใชวธพงตนเอง โดยแตละโรงเรยนออกคาใชจายเปนคาอาหารกลางวนผเขาประชมครงละ ๑๐๐ บาทตอคน จะเรมน ามาใชในปการศกษา ๒๕๖๑ จะขยายไปยงจงหวดอนๆ ดวย โดยไดประสานกบนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดปตตาน และนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดนราธวาสแลว

เรองการอบรมครอสลามศกษานน เปนความผดของหนวยงานรฐบาล เพราะหลกสตรการศกษาขนพนฐานและหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ มการประกาศใชพรอมๆ กน แตรฐอบรมใหเฉพาะครวชาสามญ ไมอบรมครอสลามศกษา ครสอนศาสนาจงไมรเรองหลกสตรและไมสอนตามหลกสตร ท าใหนกเรยนสอบ I-NET ไดคะแนนต า

สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลา จะด าเนนการอบรมครอสลามศกษาแตละวชา และขยายผลไปยงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส และจะเปรยบเทยบคะแนน I-NET ระหวางโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามกบโรงเรยนของรฐดวย

อกประการหนงทนกเรยนท าคะแนน I-NET ไดต า เพราะไมรวาสอบไปเพออะไร ผลการสอบไมสามารถน าไปสมครเรยนตอทไหนได สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลา จงมแผนทจะท าขอสอบกลางของจงหวดยะลากอน แลวขยายไปยงจงหวดอนๆ ในชายแดนภาคใต สช. จดอบรมบาง แตปญหาคอ วทยากรไมตรงกบแนวทางและความตองการของโรงเรยน แมบางครงวทยากรเปนอาจารยมหาวทยาลยแตกไมใชแบบทโรงเรยนตองการ วทยากรควรเปนผปฏบตจรงในดานน

ปญหาและอปสรรคของการจดอสลามศกษา

รฐไมไดดแล ครไมไดรบการอบรม จงจดอยางสะเปะสะปะ นายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาในอดตกไมไดดแล เพงมารเรมในสมยน และไดเสนอกระทรวงวาควรท าวจยวาท าไมนกเรยนจงสอบตก แตสามารถสอบเขาเรยนมหาวทยาลยไดทงในประเทศและตางประเทศ และท าไมนกเรยนประเทศอนไมตองสอบ I-NET แตกเขามหาวทยาลยได

ขอเสนอแนวการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

๑. ในหลกการ อยากใหมกรอบมาตรฐานอสลามศกษาของประเทศไทยใหเปนมาตรฐานเดยวกน และพฒนาไปสกรอบมาตรฐานอสลามศกษาของอาเซยน

๑๑๐

๒. รฐจะตงงบประมาณมาใหท างานเลยไมได ตองสรางความเขาใจนโยบายของรฐกอน เชน สรางความเขาใจเรองแผนการศกษาแหงชาต โดยมงบประมาณให ๓. จดการอบรมดานอสลามศกษาตามแผนการศกษาแหงชาต และตองอบรมผบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทงหมด ซงทางสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลายนด เปนผประสานงานการเชญผบรหารโรงเรยนใหได

๕.๒ กรณโรงเรยนคขนานกบตาดกา

โรงเรยนบานยะลา สงกด สพฐ. กบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มตมาเอนหนะ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา การเรยนศาสนาอสลามเปนสงทมความส าคญ เปนวถชวตและเปนความตองการของประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากประชาชนกวารอยละ ๘๐ นบถอศาสนาอสลาม ดงนน ประชาชนจงนยมสงบตรหลานเขาเรยนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ท าใหโรงเรยนของรฐมจ านวนผเรยนนอยลงเรอยๆ กระทรวงศกษาธการในยคท ดร. รง แกวแดง ด ารงต าแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ รบผดชอบการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต จงมนโยบายโรงเรยนคขนานระหวางโรงเรยนของรฐกบศนยฯตาดกา เพอใหนกเรยนทเรยนในโรงเรยนของรฐสามารถเรยนสายสามญในโรงเรยนตามปกต และเรยนศาสนาในศนยฯตาดกาทอยใกลเคยง โดยใหสถานศกษามความรวมมอในการจดและพฒนาการศกษารวมกน

๑๑๑

ผใหขอมล ๑. นายนพรตน นอบแกว ผอ านวยการโรงเรยนบานยะลา ต าบลยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ๒. นายเพาซ แซการ หวหนาศนยอสลามศกษา สพป. ยะลา เขต ๑ ๓. นายอสฮาร บาฮอ ครผประสานงานกบศนยฯตาดกาในโครงการโรงเรยนคขนาน ๔. นางนรลฮดา ลาเตะ ครใหญศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มตมาเอนหนะ

โรงเรยนบานยะลา โรงเรยนบานยะลา ตงอยทหม ๑ ถนนยะลา-ยะหา ต าบลยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษายะลา เขต ๑ กอตงเมอวนท ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ พนท ๓ ไร ๒ งาน ๗๕ ตารางวา เปดสอนตงแตชนอนบาลปท ๑ ถงชนประถมศกษาปท ๖ นกเรยนเปนมสลมทงหมด จ านวน ๒๘๙ คนจากเขตพนทบรการ ๒ หมบาน คอ หมบานยะลา และหมบานฆเบ

โรงเรยนบานยะลา ไดเขารวมโครงการสนบสนนโรงเรยนคขนานศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) เมอป พ.ศ. ๒๕๕๓ โดยมศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ทอยในโครงการจ านวน ๓ ศนย ไดแก

๑. ศนยการศกษาอสลามฯ จกษดารลตกวา บานยะลา ครผสอน ๑๐ คน นกเรยน ๙๕ คน ๒. ศนยการศกษาอสลามฯ มตมาเอนหนะ บานฆเบ ครผสอน ๗ คน นกเรยน ๙๒ คน ๓. ศนยการศกษาอสลามฯ จกษเราะซลยาบาล บานหวเขา ครผสอน ๖ คน นกเรยน ๒๙ คน ทงน นกเรยนของโรงเรยนบานยะลาเรยนตามปกตในโรงเรยนตงแตวนจนทร-วนศกร และไปเรยน

ศาสนาทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตย นายนพรตน นอบแกว ผอ านวยการโรงเรยนบานยะลา ต าบลยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา และ

นายอสฮาร บาฮอ ครผประสานงานกบตาดกาโครงการโรงเรยนคขนาน ใหขอมลวา โรงเรยนในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมการจดอสลามศกษา ๒ รปแบบหลก คอ การจดอสลามศกษาแบบโรงเรยนคขนานกบตาดกา และการจดอสลามศกษาแบบเขมซงรฐสงครดานอสลามศกษามาใหและนกเรยนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมจะเขาสอบ I-NET

โรงเรยนบานยะลาไดจดท าโครงการโรงเรยนคขนานตาดกามาตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๓ โดยโรงเรยนท าหนาทขบเคลอนโครงการ บทบาทของโรงเรยนสงกด สพฐ. ในโครงการโรงเรยนคขนานกบตาดกา คอ

๑. เตมเตมสงทยงขาด เชน ครตาดกาไมจบปรญญาตร โรงเรยนกใหค าแนะน า ๒. สนบสนนแนวคด เชน การจดกจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเพอการด ารงชวตในสงคม ๓. สนบสนนดานอนๆ เชน อปกรณการศกษา ชวยระดมทน สงของ และพฒนาศกยภาพครตาดกา

ทงน สพป. ไดรบงบประมาณเพอจดซอสอการเรยนการสอนและวสดใหศนยฯตาดกาจ านวนแหงละ ๓,๐๐๐ บาทตอป โดยโรงเรยนชวยท าโครงการใหและศนยฯตาดกาด าเนนการจดซอเอง แตถาเปนโครงการตาดกาการนต จะไดรบงบประมาณ ๒๐,๐๐๐ บาทจาก ศอ.บต. และจะมการประเมนตดตามผลโดย สช. ระยะหลงมานไดรบงบประมาณจาก สช. เพยง ๑๐,๐๐๐ บาทตอป ซงผอ านวยการโรงเรยนมความเหนวา

๑๑๒

ขณะนจงหวดชายแดนภาคใตม ส านกงาน สช. จงหวดแลว นาจะให สช. จงหวดดแลงบประมาณใหตาดกาโดยตรงจะดกวา

โรงเรยนบานยะลามคร ๑ คน สอนวชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ซงรวมถงอสลามศกษา มสาระการเรยนรและมาตรฐานตามหลกสตร โดยสอนตอยอดจากศนยฯตาดกาและสอนบทสรปใหกบนกเรยน โดยนกเรยนรอยละ ๙๐ ของโรงเรยนบานยะลาเรยนศาสนาทศนยฯตาดกาดวย

ปญหาคอ ประการทหนง นกเรยนอกรอยละ ๑๐ ไมไดเรยนศาสนา เพราะผปกครองตองประกอบอาชพ ไมมเวลาดแลบตรในวนหยด จงไมรวาบตรไดไปเรยนศาสนาทศนยฯตาดกาหรอไม

ทงน โรงเรยนของรฐไดรบงบประมาณเงนอดหนนรายหวชากวาโรงเรยนเอกชน ท าใหโรงเรยนเอกชนสามารถน างบประมาณทไดรบไปใชในการสรางแรงจงใจแกผปกครองไดกอน เชน การบรการรถรบ -สง เงนชวยเหลอคาใชจายของผปกครอง เงนตอบแทนครและคนขบรถทพาผเรยนมาให ตราบใดทการเปดโรงเรยนเอกชนยงไรขอจ ากด โรงเรยนของรฐกจะมผเรยนลดลงไปเรอยๆ

โรงเรยนบานยะลา ไดรบรางวลสมพนธชมชนดเดน ๔ ปซอน โดยมความรวมมอใกลชดกบหนวยงานตางๆ ในชมชน เชน ศนยฯตาดกา ๓ แหง โรงเรยนสงเสรมสขภาพประจ าต าบล (รพ.สต.) กองรอยทหารพราน ๔๗๑๔ อบต.ยะลา อพปร. และสถานต ารวจภธรล าใหม เปนตน นอกจากน ยงไดรบรางวลภมทศนดเดนเปนปท ๕ รวมทงรางวลโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบทอง

นายเพาซ แซการ หวหนาศนยอสลามศกษา สพป. ยะลา เขต ๑ จบการศกษาปรญญาตรจากมหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต และปรญญาโทจากมหาวทยาลยทกษณ สพป. ยะลา เขต ๑ จดอสลามศกษาดงน

๑. โรงเรยนทจดการสอนอสลามแบบเขมมจ านวน ๓๕ โรง ตงแตป ๒๕๕๓ ไดก าหนดใหครตองจบปรญญาตร มวฒทางคร และเรยนศาสนาจบชน ๑๐ (ซานาวยะห) แตปญหาคอ ไมมครทมความรอสลามศกษาอยางด

๒. โรงเรยนคขนาน มจ านวน ๒๕ โรง กบศนยฯตาดกาจ านวน ๗๑ แหง ๓. โรงเรยนสอนอสลามศกษาในรายวชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม จ านวน ๒๕ โรง โดยใช

ครลกจางรายชวโมง หรอครสอนทเปนพนกงานราชการ การจดสอนอสลามศกษาแบบเขม มปญหาคอ จ านวนครไมครบ ครไมพอ ทกเขตมปญหาเรองน

เหมอนกน และไมไดรบการจดสรรต าแหนงครมาให ครคนเดยวไมสามารถสอนทง ๖ หองเรยนได เปนสาเหตหนงทท าใหคะแนน I-NET ต า วธแกปญหา คอ ควรคดเลอกครทจบปรญญาตรทางศาสนาจากมหาวทยาลย ซงมหลายแหงในชายแดนภาคใต

การจดสอนในโรงเรยนคขนานมปญหา คอ -ความไมเขาใจกน -โรงเรยนรฐดแลไมทวถง โรงเรยนบางแหงตองดแลศนยตาดกา ๓-๔ แหง -ไดรบงบประมาณจาก สพฐ. เพยงปละ ๑ ครง จ านวน ๓,๐๐๐ บาท ถาไดรบงบประมาณเพมนาจะด

ขนกวาน

๑๑๓

ปญหาของศนยตาดกา คอ การบรหารจดการ งบประมาณไมเพยงพอ เชน กรณนไดรบปละ ๓,๐๐๐ บาท ไมเพยงพอส าหรบนกเรยน ๙๒ คน บางแหงเกบคาวสดจากนกเรยน

ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มตมาเอนหนะ นางนรลฮดา ลาเตะ ครใหญศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มตมาเอนหนะ เปนบตร

ของอดตโตะอหมามผลวงลบ ไดสาบานกบบดาวาจะดแลตาดกาแหงนตอไปดวยความทมเทและเสยสละทงแรงกายแรงใจอยางเตมท โดยไดดแลศนยตาดกานมาตงแตป ๒๕๔๑ ส าเรจการศกษาจากโรงเรยนธรรมศาสนอสลาม และเรยนศาสนาจบชน ๑๐ (ซานาวยะห) จากโรงเรยนศาสโนวาท ขณะนก าลงศกษาชนมธยมศกษาตอนปลายของ กศน. มบตร ๔ คน สามเสยชวตแลว ประกอบอาชพท าสวนยางพารา ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) มตมาเอนหนะ บรหารในรปกรรมการสถานศกษา โดยมโตะอหมามเปนประธาน ไมไดสอน แตใหค าแนะน าแกคร

การเรยนการสอน เปดสอนวนเสาร-อาทตย ระหวางเวลา ๘.๐๐-๑๖.๐๐ น. มนกเรยนจากโรงเรยนใกลเคยงมาเรยนจ านวน ๙๒ คน มครประจ าวชาครบทกวชา สอนตงแต ป.๑-ป.๖ นอกจากน ยงรบดแลเดกอาย ๓ ปครง- ๔ ป ในวนเสาร-อาทตย ทผปกครองไมสามารถดแลได ท าใหมภาระเพมขน ครเปนหญงลวน ๗ คน เนองจากโตะอหมามเหนวาครผหญงทมเทและมความรบผดชอบสง การคดเลอกครใชวธสอบถามความตงใจ ความเสยสละทจะดแลเดกๆ คณสมบตของผเปนครคอ วฒสายสามญชน ม.๓ และวฒศาสนาชน ๗ ในวนธรรมดาครทกคนมอาชพสวนตว เชน ท าสวนยางพารา และเปนกลมแมบาน หลกสตรทสอน คอ ใชหลกสตรอสลามศกษา ๒๕๔๘ ส าหรบชนปท ๒ ขนไป และไดเรมใชหลกสตรฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ส าหรบชนปท ๑ ในปการศกษา ๒๕๖๐ ม ๘ สาระวชา ไดแก อลกรอาน อลหะดษ อลอคลาค (จรยธรรม) อลฟกซ (ศาสนบญญต) เตาฮดหรออลกดะห (หลกศรทธา) อตตารค (ศาสนประวต) ภาษามลายอกษรรม ภาษามลายอกษรยาว และภาษาอาหรบ ซงมรายละเอยดมากขน การท าหนงสอแบบเรยนยงไมแลวเสรจ และเพงจดท าหลกสตรสถานศกษาในปน ซงจะรผลการด าเนนงานในปหนา นอกจากการเรยนเนอหาตามหลกสตรแลว ศนยฯตาดกายงสอนใหเดกๆ มกจกรรมอน ๆ ดวย เชน พบผาประดษฐเปนของใชในงานแตงงาน เพาะเหด ท าอาหารและขนม เชน ขนมจบ กวยจบ เปนตน เนองจากครมกจกรรมกลมแมบานอยแลวจงน ามาสอนนกเรยนดวย รวมทงแขงกฬารวมกบศนยฯตาดกาอนๆ เมอนกเรยนส าเรจการศกษาจะไดรบประกาศนยบตร ๒ ใบ คอ ประกาศนยบตร ป.๖ จากโรงเรยนของรฐ และประกาศนยบตรอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) จากศนยฯตาดกา การสอบ I-NET วดเฉพาะนกเรยนทเรยนอสลามศกษาแบบเขมกบนกเรยนทเรยนในศนยฯตาดกา และเพอเปนการเตรยมเดกส าหรบสอบ I-NET ศนยฯตาดกามตมาเอนหนะสงนกเรยนเขาสอบ I-NET ทกป โดยไดจดการตวสอบ I-NET เปนเวลา ๒ เดอนตามขอสอบท สช. สงมาให สาเหตทคะแนน I-NET ต า ครมองวาเปนเพราะขอสอบออกโดย สทศ. ซงใชมาตรฐานหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม (ขณะทความจรงคอ

๑๑๔

ส านกงานศกษาธการภาค ๘ เปนผประสานใหมครผแทนสถานศกษาในทองถนรวมออกขอสอบและเสนอไปยง สทศ.)

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) เปรยบเทยบป ๒๕๕๗-๒๕๕๘ อสลามศกษาตอนตน กลมสาระการเรยนร ปการศกษา

๒๕๕๕ ปการศกษา

๒๕๕๖ ปการศกษา

๒๕๕๗ ปการศกษา

๒๕๕๘ ผลตาง

ป ๒๕๕๗-๒๕๕๘ อลกรอาน-อตตฟซร ๓๙.๒ ๓๑.๑๑ ๒๗.๕ ๔๒ +๑๔.๕ อลหะดษ ๔๒.๘ ๔๒.๒ ๓๕ ๖๔ +๒๙ อลอะกดะห ๓๒ ๒๘.๔ ๒๗ ๓๒ +๕ อลฟกฮ ๒๖ ๒๘.๔ ๓๑ ๓๖ +๕ อตตารค ๔๑.๓ ๓๕ ๓๓.๔๔ ๔๖.๒๕ +๑๒.๘๑ อลอคลาก ๓๔.๕ ๓๗.๘ ๓๘.๗๕ ๕๐ +๑๑.๒๕ ภาษามลาย ๒๙ ๓๒.๒ ๓๐.๕ ๕๒ ๒๑.๕ ภาษาอาหรบ ๒๘.๗ ๓๐.๗ ๒๔ ๓๔ ๑๐ รวมเฉลย ๘ กลมสาระ ๓๔.๑๘๘ ๓๓.๒๔๔ ๓๐.๘๙๙ ๔๔.๕๓๑ ๑๓.๖๓๓

หากพจารณาคะแนนแตละปจะเหนวาต าลงทกป แตป ๒๕๕๘ คะแนนเพมขนอยางมาก โดยมผเขาสอบเพยง ๒ คน ซงจ านวนนกเรยนทเขาสอบกเปนปจจยสวนหนงทมผลตอคะแนน ทงน ผเขาสอบ ป ๒๕๕๖ มจ านวน ๙ คน ป ๒๕๕๗ จ านวน ๘ คน และป ๒๕๕๘ จ านวนเพยง ๒ คน จงเปนการยากทจะน าคะแนน I-NET ดงกลาวมาเปนตวแทนในการวเคราะหผลการเรยนอสลามศกษาของนกเรยน แตจากการสมภาษณครไดรบขอมลวา วชาอสลามศกษาทวไปนกเรยนไดคะแนนไมตางกนมาก วชาทคะแนนต าคอ อลฟกฮ ซงเนนปฏบต แตวชาทออน คอ ภาษามลาย และภาษาอาหรบ ส าหรบภาษามลาย มทงภาษามลายทองถนทใชภาษายาว และภาษามลายกลางแบบประเทศมาเลเซยทใชอกษรรม (ภาษาองกฤษ) สวนภาษาอาหรบ หาครผสอนทมความรจรงไดยาก

ส าหรบค าถามวาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามรบรองผลการเรยนจากศนยตาดกาหรอไมนน ไดรบค าตอบวา ปจจบนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามบางแหงยงท าการสอบวดความร ถานกเรยนยงสอบไมผานกใหเรยนใหมในชนทโรงเรยนก าหนดตามผลการสอบ ซงบางครงกไมเปนมาตรฐานเดยวกนเพราะศนยฯตาดกาบางแหงใหเกรดสง แตเดกทจบจากศนยฯตาดกานไดไปเขาเรยนตอทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลายแหง เชน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ โรงเรยนพฒนาวทยา โรงเรยนประทปวทยา โรงเรยนธรรมศาสนอสลาม เปนตน

หลงจากศนยฯตาดกาโอนจากกระทรวงมหาดไทยมาขนกบส านกงานเขตพนทการศกษา มการอบรมและดงานบาง แตปจจบนสงกดส านกงานสงเสรมการศกษาเอกชนจงหวดซงขนอยกบศกษาธการจงหวด ทาง สช. ไมคอยจดอบรมคร แตใหคาตอบแทนครและคาบรหารจดการส าหรบโตะอหมาม

๑๑๕

สงทศนยฯตาดกาตองการคอ วสด อปกรณ เครองเขยน เงนสนบสนนคาใชจายตางๆ เชน การจดงานเมาลดสมพนธ การสงเขาประกวดระดบอ าเภอ เปนตน ศนยฯตาดกามตมาเอนหนะ เปนสถานทท าการของชมรมตาดกาต าบล ซงตงมาได ๒ เดอน โดยไดรบความชวยเหลอในการจดตงชมรมจาก “กองรอยทหารพราน ๔๗๑๔” ซงมฐานทตงอยใกลเคยงและไดรวมงานกนมาเปนเวลา ๒ ป ทหารพรานไดเขามาเยยมเยยนศนยตาดกาอยางใกลชด และสนบสนนงบประมาณคาอาหารในการจดประชมของชมรมตาดกา เพอใหมการอบรมครแมไกและน าไปขยายผลส าหรบการสอนอสลามศกษาในแตละต าบล ความส าเรจของการด าเนนงาน ท าใหศนยฯตาดกามตมาเอนหนะไดรบรางวลรองชนะเลศอนดบ ๒ ตาดกาดเดน ขนาดกลาง ป ๒๕๕๓

ปญหาทพบคอ ๑. ครทสอนในศนยฯตาดกาไมไดจบปรญญาตร ๒. คะแนน I-NET ต า เพราะนกเรยนไมใหความส าคญ มาเขาสอบโดยไมตงใจ และไมไดน าผลสอบ

ไปใชประโยชนในการเรยนตอ การสอบ I-NET จงไมมความหมายส าหรบเดก ๓. คาตอบแทนครเดอนละ ๓,๐๐๐ บาท ตองหารเฉลยระหวางครทกคน โตะอหมามไดรบคาบรหาร

จดการเดอนละ ๒,๐๐๐ บาท ซงไมเพยงพอ และไมไดรบเงนบรจาค ปจจบนศนยฯตาดกามตมาเอนหนะมอาหารกลางวนใหนกเรยนรบประทาน โดยไดรบงบประมาณจาก

ศอ.บต.ในโครงการตาดกาการนต ซง ศอ.บต. ใหงบประมาณอาหารกลางวนปละ ๑๐,๐๐๐ บาท ขอเสนอของศนยฯตาดกามตมาเอนหนะ คอ

๑. อยากไดรบการฝกอบรมส าหรบครตาดกาทง ๘ สาระวชา ๒. ขอใหกระทรวงศกษาธการมาดแลใหเตมท จดสรรงบประมาณในการจดกจกรรมตางๆ

๑๑๖

๑๑๗

๕.๓ กรณการจดอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนบานวงกวาง อ าเภอแมลาน จงหวดปตตาน โรงเรยนบานวงกวาง เปนโรงเรยนขยายโอกาส สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตงอยท หม ๕ ต าบลปาไร อ าเภอแมลาน จงหวดปตตาน ขนอยกบ สพป. ปตตาน เขต ๒ มพนท ๘ ไร ๓ งาน เปดสอนตงแตชนอนบาล ๑-๓ ชนประถมศกษาปท ๑-๖ และชนมธยมศกษาตอนตนปท ๑-๓ ขอมล ณ วนท ๑๐ มถนายน ๒๕๖๐ มนกเรยนจ านวน ๕๐๖ คน เปนมสลม ๑๐๐% ครและบคลากร ๔๐ คน ในจ านวนนเปนครไทยพทธ ๑๓ คน

ผใหขอมล ๑. นางนยะเนตร จารงค ผอ านวยการโรงเรยน ๒. นายมะสาก แวกอจ ครช านาญการ ๓. นายอคตาร สาแมแนง วทยากร (จบอนปรญญาจากประเทศมาเลเซย) ๔. นางโสรยา แขวงบ วทยากร (จบอสลามศกษาจาก มอ. ปตตาน)

๑๑๘

นางนยะเนตร จารงค ผอ านวยการโรงเรยนบานวงกวาง เลาวามประสบการณการสอนหลายโรงเรยนในจงหวดยะลาและจงหวดปตตาน เคยสอนอยโรงเรยนทครมาสาย กลบเรว รบเงนเดอนแลวท างานไมเตมท จงพดคยกบคร ขอใหมความซอสตยตอหนาทและเปนแบบอยางทดของนกเรยน ลาสดไดยายจากโรงเรยนบานอาโหมมาด ารงต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนบานวงกวางเมอป ๒๕๕๗ ไดมาท างานใกลบาน ท าใหสามารถทมเทเพอเดกไดเตมท

ในชวงทยายมาใหมๆ มนกเรยนเพยง ๓๖๗ คน และมแนวโนมจ านวนลดลง นกเรยนไมคอยสนใจการเรยน มนกเรยนอานไมออกเขยนไมไดเปนจ านวนถง ๑๐๐ กวาคน หรอรอยละ ๔๗ ชวงบายนกเรยนชายหนเรยนไปมวสมกนในปายางพารา ครกกลบบานเรว

เมอมาเปนผบรหารจงประชมครและคยกนวา ถาปลอยใหสถานการณเปนเชนนตอไปโรงเรยนอาจราง และครกจะไมมทท างาน ท าอยางไรจะใหเดกอานออกเขยนได จงไดขอสรปวาครจะปรบปรงการสอน และดแลเดกใหทวถง ผอ านวยการเองกออกนเทศตดตามการสอน พบวาเดกทอานไมออกเขยนไมไดเลยนนมไมกคน แตเปนเดกทพาเพอนคนอนๆ หนเรยน ผอ านวยการจงลงมอสอนเองดวย ปรากฏวา ๑ ปผานไป เดกมพฒนาการดขน มนกเรยนเขามาเรยนเพมเปน ๔๐๘ คน จนถงปจจบนเพมขนเปนกวา ๕๐๐ คน โรงเรยนบานวงกวางจดการสอนอสลามศกษาแบบเขมโดยใชหลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตงแตป ๒๕๔๙ ผลการสอบ I-NET ซงเคยไดอนดบเกอบสดทายกขยบขนเปนอนดบท ๑๐ และอนดบท ๘ ในป ๒๕๕๘ และป ๒๕๕๙ ตามล าดบ กจกรรมหนาเสาธงทกเชานกเรยนจะอานดอาร ๑ ซเราะห (บท) และแปลเปนภาษาไทย และอานอลกรอานเลมเลกวนละ ๑๐ นาท (ซงเปนเลมทใชในการละหมาด) ดวยเสยงดงชดถอยชดค า กจกรรมดงกลาวท าใหเดกมระเบยบวนยและเปนศาสนกทดขน

โรงเรยนมโครงการและกจกรรมหลายอยางส าหรบนกเรยน เชน กจกรรมจตอาสา กจกรรมออกก าลงกาย ปลกฝงวนย ความเปนระเบยบ โครงการท าขนมเตาอบ โครงการเกษตรพอเพยง โครงงานอาชพสลกผกและผลไม เปนตน

สาเหตทนกเรยนเพมขนอยางตอเนองเปนเพราะ โรงเรยนไดปรบภมทศนใหสวยงาม สะอาดรมรน มผใหญของบานเมองมาเยยมเยยนหลายคณะ นกเรยนไดรางวลการแขงขนหลายเรองท าใหมชอเสยง และเชญผปกครองมาประชมปละ ๒ ครง ท าใหไดรบทราบขอมลการพฒนาของโรงเรยน

เดมการบรหารจดการของครยงไมเตมท แตพอเปลยนผบรหารใหมกกระตนใหครเกดการเปลยนแปลง โดยมระบบการใหรางวลและการลงโทษ ท าใหครหนมารวมดวยชวยกน ผปกครองกใหความรวมมอมาประชมมากขน โรงเรยนบานวงกวางไดรบคดเลอกใหเปน ๑ ใน ๒ โรงเรยนในจงหวดปตตานทไดเขาโครงการทนการศกษาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท ๙ รนท ๓ นอกจากน ยงไดรบเลอกเปนโรงเรยนคณธรรม โรงเรยนทใชสอ ๖๐ พรรษา สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มบคคลระดบสง เชน พลเอกสรยทธ จลานนท องคมนตร และคณหญงกษมา วรวรรณ ณ อยธยา มาเยยมหลายครง

๑๑๙

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) เปรยบเทยบป ๒๕๕๘-๒๕๕๙ ชนประถมศกษาปท ๖ กลมสาระการเรยนร ปการศกษา ๒๕๕๘ ปการศกษา ๒๕๕๙ ผลตาง

อลกรอาน ๕๓.๘๒ ๔๘ -๕.๘๒ อลหะดษ ๕๐.๕๕ ๕๒.๗๖ +๒.๒๑ อลอะกดะห ๔๖.๐๖ ๕๔.๖ +๘.๕๔ อลฟกฮ ๔๖.๓ ๕๕.๒ +๘.๙ อตตารค ๕๐.๗๖ ๔๑.๐๖ -๙.๗ อลอคลาก ๖๘.๔๘ ๕๒.๕ -๑๕.๙๘ ภาษามลาย ๕๕.๓๙ ๔๑.๕ -๑๓.๘๙ ภาษาอาหรบ ๓๘.๔๒ ๓๒.๓ -๖.๑๒ รวมเฉลย ๘ กลมสาระ ๕๑.๒๒ ๔๗.๒๓ -๓.๙๙ ล าดบท ๘ ๒๘

คะแนนสอบ I-NET และ O-NET ดขนตงแตป ๒๕๕๘ เปนตนมา บางวชาคะแนนดขน แตบางวชา

คะแนนลดลง แตกถอวาดขนกวาเดม จากผลการสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนตนทผานมาจะเหนวา วชาทไดคะแนนต าทสด คอ ภาษาอาหรบ

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) เปรยบเทยบป ๒๕๕๘-๒๕๕๙ ชนมธยมศกษาปท ๓ กลมสาระการเรยนร ปการศกษา ๒๕๕๘ ปการศกษา ๒๕๕๙ ผลตาง

อลกรอาน ๔๒.๖๓ ๔๗.๔๑ +๔.๗๘ อลหะดษ ๔๗.๖๓ ๔๔.๘๑ -๒.๘๒ อลอะกดะห ๕๗.๐๐ ๕๑.๓๐ -๕.๗ อลฟกฮ ๔๔.๗๕ ๔๘.๘๐ +๔.๐๕ อตตารค ๓๑.๓๘ ๔๐.๗๔ +๙.๓๖ อลอคลาก ๖๘.๘๐ ๔๙.๖๓ -๑๙.๑๗ ภาษามลาย ๓๗.๖๐ ๓๕.๘๕ -๑.๗๕ ภาษาอาหรบ ๓๑.๖๐ ๔๙.๓๓ +๑๗.๗๓ รวมเฉลย ๘ กลมสาระ ๔๕.๑๗ ๔๕.๙๘ +๐.๘๑ ล าดบท ๓ ๔

โดยเฉพาะชนมธยมศกษาปท ๓ ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนกลาง ในป ๒๕๕๘ และป

๒๕๕๙ คะแนนอยในอนดบตนของเขตพนทการศกษา และคะแนนวชาภาษาอาหรบกท าไดดขน

๑๒๐

ผลการจดหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม ท าใหมนกเรยนเพมขนจาก ๔๐๘ คนเปน ๔๖๘ คน และปนเพมเปน ๕๐๖ คน เดกทยายไปเรยนทอนกกลบมา และก าลงจะเปดหอพกส าหรบนกเรยนประจ า ซงมผสมครแลว ๑๑๕ คน นกเรยนชน ม.๑ เดมม ๑ หองเรยน กเพมเปน ๒ หองเรยน

ส าหรบปญหาทพบ คอ ในพนทมปญหายาเสพตดมาก ชวงใกลสนเดอนมนาคมครจะออกเยยมนกเรยนทบาน พบวาพอแมบางคนถกจ าคกเพราะคายาบา พอแมบางคนตมน าใบกระทอมทบาน ซงเปนปญหาทโรงเรยนพยายามแกไขและปองกนดวยการสอนศาสนาแกเดก

ผบรหารสถานศกษากลาววา การจะสอนอสลามศกษาใหประสบความส าเรจ ครผสอนตองเกงและปฏบตได เชน ละหมาด เปนตน ทงน โรงเรยนบานวงกวางเนนใหเดกปฏบต ตงแตเดนเขาประตโรงเรยนมาจนถงเวลากลบบาน นายมะสาก แวกอจ นายอคตาร สาแมแนง และนางโสรยา แขวงบ ครสอนศาสนา ๓ ทาน ไดใหขอมลเพมเตมวา เดมไมไดสอดแทรกอสลามศกษาในชนอนบาล โรงเรยนจงมนโยบายเรมใหเดกเรยนตงแตชนอนบาล กอนหนานชาวบานจะสงลกไปเรยนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม เพราะทนนเดกสวดดอารได เมอผอ านวยการโรงเรยนบานวงกวางสงเสรมจงสอนอสลามศกษาใหเดกอนบาลดวย ผปกครองจงพอใจและยายลกกลบมาเรยนทน นกเรยนโรงเรยนบานวงกวางไดเรยนวชาสามญตามหลกสตร ๘ สาระวชา และเรยนอสลามศกษา ๘ สาระวชา โดยบรณาการวชาอลหะดษ (วจนะ) กบวชาอลอคลาก (จรยธรรม) และบรณาการวชาอะกดะห (หลกศรทธา) กบอตตารค (ศาสนประวต) เขาดวยกน ท าใหเหลอวชาอสลามศกษาเพยง ๖ วชา ใชเวลาเรยนศาสนาคาบละ ๕๐ นาท สลบกบวชาสามญ แตละวนเปดสอนตงแต ๘.๓๐ น. – ๑๖.๐๐ น. ชวงกลางวนทงครและนกเรยนจะละหมาดดวยกน นอกจากเรยนอสลามศกษาทโรงเรยนแลว เดกชนประถมศกษาไปเรยนศาสนาระดบอสลามศกษาตอนตนทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตยดวย ในความเหนของคร วชาทยากทสด คอ ภาษาอาหรบ ซงหาครทเกงไดยาก โรงเรยนบานวงกวางมครสอนอสลามศกษา ๖ คน และมครสอนภาษาอาหรบไดอยเพยง ๑ คน ซงจบชน ๑๐ มาจากโรงเรยนธรรมวทยามลนธ โรงเรยนอยากไดนกศกษาฝกสอนมาชวยสอนอสลามศกษา ถาจะจดท ามาตรฐานอสลามศกษา ครมความเหนวา

๑. ตองปรบปรงหลกสตร เพราะบางวชาเปนภาษาอาหรบ ซงยากเกนวยของผเรยน ควรปรบใหเหมาะกบเดก และเวลาทเรยนคาบละ ๕๐ นาท ยงนอยไป ควรขยายเปน ๑ ชวโมงเทาวชาสามญ

๒. ครผสอน ไมถนดในวชาภาษาอาหรบ จงอยากใหมการอบรมครอสลามศกษา ซงไมคอยไดรบการอบรม เวลามการอบรมครจะจดใหแตครวชาสามญ ปจจบนโรงเรยนไมมต าแหนงรบครเพม และไมมงบประมาณจางวทยากร

๓. สอการสอน ยงมนอย ซงถาเปรยบเทยบกบเดกอนบาลของประเทศมาเลเซยครใชสอในการเรยนการสอนมาก โรงเรยนบานวงกวางจงตองการใหทกหองมกลองและเครองรบโทรทศน เพอท าสอและใชสอนนกเรยน

๔. งบประมาณ ตองการไดรบงบประมาณเพมเพอการผลตสอ

๑๒๑

๕. มาตรฐานอสลามศกษาของสถานศกษาแตละแหงและแตละสงกดแตกตางกนมาก หลกสตรอสลามศกษาของโรงเรยนของรฐซงเปดสอนทหลงยงไมเขมขนเทาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ครกใหมยงไมมประสบการณ จงอยากใหมการแลกเปลยนเรยนรการสอนอสลามศกษาระหวางโรงเรยนของรฐกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ปจจยทท าใหผปกครองพอใจการสอนอสลามศกษา ครมความเหนวาเปนเพราะ ๑. เดกสามารถปฏบตได เชน ตอนเชาอานอลกรอาน ๑๐ นาทในชวโมง Homeroom และละหมาด

ตอนเทยง ๒. นโยบายของผอ านวยการโรงเรยน ซงครทกคนกใหความรวมมอ คอ ใหมการละหมาดตอนเทยง

รวมกนทกคน นกเรยนอานอลกรอานดวยเสยงดงและชดถอยชดค า ขอเสนอของ ดร. รง แกวแดง

เชญครจากศนยฯตาดกามาสอนดวยกนไดหรอไม เพอลดความซ าซอน และเดกจะไดไมตองใชเวลาเรยนนานเกนไป เพราะเดกของเราใชเวลาเรยนนานกวาเดกมาเลเซยซงไมมการเรยนทศนยฯตาดกาอก เชน โรงเรยนท า MOU กบศนยฯตาดกา ใหนกเรยนเรยนอสลามศกษาทโรงเรยนแลวไปทบทวนทศนยฯตาดกา

๑๒๒

๕.๔ กรณอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนบานตะโละหะลอ อ าเภอรามน จงหวดยะลา โรงเรยนบานตะโละหะลอ ตงอยท หม ๕ บานบาลกาลวะ ต าบลตะโละหะลอ อ าเภอรามน จงหวดยะลา สงกด สพป.ยะลา เขต ๑ กอตงในป พ.ศ. ๒๔๙๘ มพนท ๑๔ ไรครง เปดสอนระดบอนบาลถงชนมธยมศกษาตอนตน เปนเครอขายพฒนาคณภาพการศกษาของเครอขายลมน าสายบร มนายอบดลรอแม การอมา ด ารงต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนบานตะโละหะลอมาเปนเวลา ๑๐ ป ตงแตป ๒๕๕๑ มนกเรยน ณ วนท ๑๐ มถนายน ๒๕๖๐ จ านวน ๙๐๒ คน บคลากร ๕๘ คน ผใหขอมล

๑. วาทรอยตรอบดลรอแม การอมา ผอ านวยการโรงเรยนบานตะโละหะลอ วฒปรญญาตรสาขาการปร ะถม ศ ก ษา จ าก ว ท ย า ล ย ค ร ย ะล า แล ะปร ญ ญ า โ ท ส าข า ก า ร ป ระถ มศ ก ษ า จ า กมหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน

๒. นายเพาซ แซการ หวหนาศนยอสลามศกษา สพป. ยะลา เขต ๑

๓. นายมะ เลาะแม โตะครสถาบนศกษาปอเนาะอลมานนวลบานาต (ปอเนาะผสงอาย) หม ๕ ต าบลตะโละหะลอ จบการศกษาจากประเทศซดาน เคยไปอยประเทศซดาน ๗ ป ปจจบนเปนวทยากรสอนวชาภาษาอาหรบในโรงเรยนบานตะโละหะลอ

๔. นายมะหะมะซอและ สอร คร (อตราจาง) คอเตบประจ ามสยดบอเรง จงหวดนราธวาส สอนวชาอตตารค (ศาสนประวต)

๕. นายบรฮน อาแด คร (อตราจาง) บหลนประจ ามสยดเกะรอ อ าเภอรามน จงหวดยะลา สอนวชาภาษามลายกลาง

๖. นายซเฟยน ครสอนศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) อ าเภอรอเสาะ จงหวดนราธวาส สอนวชาอะกดะ (หลกศรทธา)

๗. นายมหามะ อาแว คร (อตราจาง) บดาเปนอหมาม จบการศกษาจากประเทศมาเลเซย

นกเรยนมกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร กจกรรมทางศาสนาและวฒนธรรม คอ การแสดงร ากรชและซละ (ศลปะปองกนตว) โดยม นายตพะล อะตะบ ครภมปญญาไทยดานกรชผไดรบการยกยองจากส านกงาน

๑๒๓

เลขาธการสภาการศกษา มาชวยสอนการแสดง มกลมรองเพลงอนาซด มการอานอลกรอาน เพอใหนกเรยนมพฒนาการรอบดานและเปนคนดของสงคม นกเรยนจากสภานกเรยนท าหนาทพธกร ในวนศกรนกเรยนแตงกายดวยชดสสนสดใสสวยงาม

มอาคารสถานทส าหรบการเรยนและการละหมาด มโครงการเศรษฐกจพอเพยงและโครงการเกษตรเพออาหารกลางวน รวมทงโรงเรยนธนาคาร ซงบรหารโดยนกเรยน มระบบบญชและการน าฝากเชนเดยวกบธนาคาร โดยไดรบการสนบสนนจาก ธกส. ไดรบรางวลอนดบ ๑ ของประเทศไทย จาก ธกส. ในป ๒๕๖๐

การจดอสลามศกษาแบบเขมของโรงเรยนบานตะโละหะลอ เรมตงแตป ๒๕๕๓ ผอ านวยการโรงเรยนไดน าหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ๒๕๕๑ มาเปดสอนในโรงเรยนบานตะโละหะลอ เพอใหนกเรยนสามารถอานอลกรอานได มความเขาใจ รจกคดวเคราะห รจกแกไขปญหาในชวตประจ าวนโดยใชหลกอสลาม และไดด าเนนการรางหลกสตรอสลามศกษาของสถานศกษา ซงประกอบดวย ๘ สาระวชา คอ อลกรอาน อลหะดษ (วจนะหรอค าสอน) อลอคลาก (จรยธรรม) อลอากดะห (หลกศรทธา) อตตารค (ศาสนประวต) อลฟกฮ (ศาสนบญญต) ภาษามลายกลาง และภาษาอาหรบ ส าหรบชนอบตดาอยะห (อสลามศกษาตอนตน) และมตตาวซซเฏาะห (อสลามศกษาตอนกลาง) โดยนกเรยนมกจกรรมละหมาดวนละ ๒ ครง คอ หลงอาหารกลางวน และหลงเลกเรยน มการอานอลกรอาน มการสวดดอาร และฝกทกษะมสลม นกเรยนและครตองละหมาดทกคนโดยพรอมเพรยงกนอยางตรงเวลาทกวน โดยมสภานกเรยนคอยดแลความเรยบรอย มการอบรมใหขอคดหลงละหมาด และนกเรยนจะไดออกไปละหมาดทมสยดในชมชนทกวนศกร รวมทงรวมกจกรรมเกยวกบศาสนาในวนเทศกาลตางๆ คอ รอมมาฎอน อลซเราะห รายอ และเมาลด คะแนน O-NET และ I-NET อยในระดบด ผลการจดการสอนอสลามศกษา ท าใหไดรบการยอมรบและความไววางใจจากผปกครอง มนกเรยนเขาเรยนเพมจาก ๔๐๐ คนเปน ๙๐๔ คนในปจจบน

ดร. รง แกวแดง กลาววานโยบายการสอนอสลามศกษาแบบเขมและแบบโรงเรยนคขนานเกดขนในสมยท ดร. รง แกวแดง ด ารงต าแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ เพราะในอดตโรงเรยนของรฐไมไดสอนศาสนา นกเรยนจงลดลง กลายเปนปญหาวกฤต แตเนองจากผปกครองตองการใหลกหลานเรยนศาสนาเพอเปนคนด และตรงกบเปาหมายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต คอ มงจดการศกษาใหผเรยนเปนคนดและคนเกง จากการตดตามพบวาโรงเรยนบานตะโละหะลอด าเนนงานบรรลวตถประสงค สามารถเปนตนแบบได มนกเรยนเพมขน ทงทมาจากชมชนอ าเภอรามน และอ าเภอชายขอบของจงหวดนราธวาส

ปญหาของอสลามศกษา คอ การไมยอมรบกน โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาบางแหงจดสอบความรศาสนาของนกเรยนกอนรบเขาเรยน แมเรยนจบชนอบตดาอยะหมาแลวกตองมาสอบเขาเรยนทใหม ถาไมผานกตองเรยนซ า นอกจากน ยงมปญหาการเรยนทซ าซอน เพราะเมอเปรยบเทยบกนแลวนกเรยนไทยเรยนหนกกวานกเรยนมาเลเซย ท าใหมเวลาเพอการเลนกฬานอย

วาทรอยตรอบดลรอแม การอมา ผอ านวยการโรงเรยนบานตะโละหะลอ กลาววา ไดศกษารปแบบการด าเนนงานของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาและน ามาปรบใช เชน

๑. การใหเดกสวดดอารตงแตอยชนอนบาล

๑๒๔

๒. การสงเสรมใหครสอนอยางเตมท ไมสงครไปอบรมภายนอกซงเปนสาเหตใหครทงหองเรยน

๓. มบรการรถรบ-สง โดยน าเงนส าหรบเดกยากจนมาใช ปจจบนมรถต ๑๔ คนของประชาชนมาใหบรการ ท าใหนกเรยนมความสะดวกในการเดนทาง

๔. เนนการสรางเครอขาย โรงเรยนไดเชญวทยากรอสลามศกษา ประกอบดวยบคคลภายนอกทชมชนยอมรบ เชน อหมาม คอเตบ โตะคร เปนตน การเชญบคคลภายนอกเขามาท าใหทกคนไดมาเหน มารและเขาใจ บคคลเหลานชวยสรางความเขาใจกบประชาชนในชมชนดวย ในอดตโรงเรยนเคยถกโจมตวาโรงเรยนสายสามญของรฐไมสอนศาสนา แตเมอมเครอขายจงเปนโอกาสใหบคคลภายนอกไดเขามาดและแสดงความชนชมวาโรงเรยนจดสอนศาสนาไดดไมแพโรงเรยนเอกชน ท าใหชมชนมความพงพอใจ

๕. ครสอนศาสนาอสลามทโรงเรยนบานตะโละหะลอสวนใหญเปนครสอนทศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ดวย นกเรยนจงผกพนกบคร นอกจากน โรงเรยนบานตะโละหะลอยงไดท า MOU กบโรงเรยนในประเทศอนโดนเซย มครจากประเทศอนโดนเซยมาสอนวชาภาษามลายกลาง

๖. โรงเรยนฝกเดกชนประถมศกษาใหละหมาดกอนกลบบาน โดยออกเสยงดงฟงชดและคลองแคลว

๗. ปรบปรงอาคารสถานท นกเรยนอนบาลมหองน าในทกหองเรยน นกเรยนทกคนมอาหารกลางวนรบประทาน (รฐจดงบอาหารกลางวนใหนกเรยนชนอนบาลถงชนประถมศกษาปท ๖ แตโรงเรยนบรหารจดการเองใหนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนและชนเตรยมอนบาลจ านวนหนงทผปกครองน ามาฝากไวไดรบประทานอาหารกลางวนดวย)

คณะวจยไดไปเยยมหองเรยนวชาอลกรอาน ซงแยกนกเรยนชาย-หญงนงคนละฝง ครผสอนอธบายใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ ไดเขาใจวา การละหมาดท าใหไดใกลชดกบพระเจา ศาสนาสอนวาถาท าชวจะไดบาป ตองตกนรก ดงนน มสลมทดจงควรรกษาการละหมาดใหได ๕ เวลา และประพฤตตนอยในกรอบ ดงนน ทกคนตองวางตารางชวต ไมใหสงชวรายเขาถง เชน ยาเสพตด การมเพศสมพนธและการตงครรภกอนวยอนควร เปนตน มการซกถามใหนกเรยนตอบและมสวนรวมในการคดวเคราะห

จากการสมภาษณครผสอนอสลามศกษา พบวา ครทนสวนใหญสอนทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตยดวย นกเรยนจงผกพนกบคร เพราะพบกนทกวน ครสรางความเชอถอใหชาวบาน มกจกรรมรวมกบชาวบานอยแลว เมอครมาสอนทโรงเรยนน ผปกครองจ านวนหนงจงยายบตรหลานตามมาเรยนกบครดวย

การเรยนทศนยฯตาดกามกจกรรมทางศาสนามากกวา ในขณะทอยโรงเรยนเดกตองเรยนวชาสามญดวย แตทศนยฯตาดกาเนนการสอนศาสนาเทานนและสอนเปนภาษามลายกลาง แตทโรงเรยนใชภาษาไทยกบภาษามลายกลาง ซงการใชภาษามลายกลางมมากขนหลงจากทประเทศไทยเขาสประชาคมอาเซยน

เนองจากโรงเรยนสอนอสลามศกษาแบบเขม การจดนกเรยนเขาสอบ I-NET จงเปนหนาทของโรงเรยน และมชวงจดสอนตวเพอเตรยมสอบ I-NET การทครสอนเดกคนเดมทกวน จงมการตดตามเดกอยางตอเนอง และนกเรยนไมเบอ เพราะครมสงใหมๆ มาสอนเสมอ คะแนน I-NET กดขน นกเรยนทไปสอบเรยนตอโรงเรยนดรณศาสนวทยากสามารถผานการสอบคดเลอกไดเรยนหองด สามารถตอยอดในชนสงขนไดทนทโดยไมตองเรยนศาสนาซ าอก

๑๒๕

วธสอน คอ เปดวดทศนใหนกเรยนด ใหนกเรยนแสดงบทบาทสมมต ใชบทเพลงซงนกเรยนชอบฟง และชอบรองเพลงมากอยแลวจงเรยนสนก ครประเมนผลการเรยนโดยใชวธใหเดกปฏบต เชน การอาน และการสงเกตพฤตกรรมของผเรยน

โตะคร กลาววา ภมใจมากทเดกกลบไปบานแลวสามารถละหมาดได ทกวนศกรโตะครจะพานกเรยนไปเยยมมสยดตางๆ หลายแหงเพอละหมาดรวมกบชาวบาน และเปนการประชาสมพนธโรงเรยนไปดวย รวมทงโตะครกอานคตะบะห (บรรยายธรรม) ท าใหคนในชมชนรจกโรงเรยนมากขน

คณะครมความเหนวา ถาจะใหการสอนอสลามศกษาแบบเขมในโรงเรยนของรฐประสบความส าเรจ ตองมเงอนไขดงน

๑. ผบรหารโรงเรยนมสวนส าคญอยางมาก ตองมความเขาใจและเปนตวเชอมระหวางโรงเรยนกบชมชน

๒. ครตองมความรความสามารถทงความรและการสอนอสลามศกษา โดยเฉพาะวชาทยากทสด คอ ภาษาอาหรบ

๓. เดกเรยนแลวตองประพฤตตามหลกศาสนา พฤตกรรมดขน ชวยเหลอพอแม และเปนผน าได ๔. ตองมการอบรมคร โรงเรยนบานตะโละหะลอ ด าเนนการโดยจดกจกรรมชวงปดเทอมเดอน

เมษายน เปนเวลา ๓-๔ วน จดอบรมศาสนา เชญวทยากรภายนอกมาสอนเสรม มการน าเสนอผลงานในรปแบบซม ๘ สาระวชา

๕. สงทอยากไดรบการสนบสนน คอ สอการสอน เชน จอโทรทศนทมประสทธภาพสง เพอใหนกเรยนไดเรยนรจากสอดขน

๖. อยากใหหนวยงานของรฐดแลอสลามศกษาใหมากขน

นายเพาซ แซการ หวหนาศนยอสลามศกษา สพป. ยะลา เขต ๑ กลาววา ถาจะใหการสอนอสลามศกษาประสบความส าเรจ เงอนไขคอ

๑. ผบรหารโรงเรยนตองใหการสนบสนนและขบเคลอนดวยตนเอง

๒. คร ตองมจ านวนเพยงพอทกวชา มความรความช านาญเฉพาะดานในวชาทสอน โดยเฉพาะวชาภาษามลายกลาง และวชาภาษาอาหรบ ตองรหลกภาษาเปนอยางด

๓. สอ ตองมเพยงพอและมประสทธภาพ

๔. ความพรอมของอาคารสถานท โรงเรยนตองมสถานททเออตอการจดการอสลามศกษา

อนง ครทสอนอสลามศกษาแบบเขม คอ ผทผานการสอบคดเลอกโดยส านกงานเขตพนทการประถมศกษา (สพป.) เพอสอบไดแลวท าสญญาจางกบเขตพนทการศกษา คณสมบตคอ จบปรญญาตรและหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาคร หรอจบปรญญาตรทางศกษาศาสตร/ครศาสตรโดยตรง

นายปรญญา มะรยา ประธานองคกรเยาวชนต าบลเกะรอ อ าเภอรามน และประธานกลมจตอาสากภยอควะหรามน ในฐานะประชาชนในชมชน กลาววา ในระยะเวลา ๑๐ ปทผานมา ไดมองเหนพฒนาการของโรงเรยนบานตะโละหะลอวามความเจรญกาวหนาและไดรบความนยมจากคนในชมชนมากขน การ มหลกสตรอสลามศกษาท าใหโรงเรยนนเปนทรจก มเดกมาเขาเรยนมากขน มเดกจากพนทตางอ าเภอ เชน

๑๒๖

อ าเภอรอเสาะ จงหวดนราธวาส มาเรยนดวย กลาวไดวา ขณะน โรงเรยนบานตะโละหะลอเปนโรงเรยนอนดบ ๑ ในอ าเภอรามน นกเรยนเปนเดกดมระเบยบ ผบรหารมความคดกวางไกลและมงมนพฒนาตลอดเวลา

๑๒๗

๕.๕ กรณอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนสวนพระยาวทยา อ าเภอจะแนะ จงหวดนราธวาส

โรงเรยนสวนพระยาวทยา ตงอยเลขท ๓๐๔ หม ๑ ต าบลดซงญอ อ าเภอจะแนะ จงหวดนราธวาส สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๑๕ เปดสอนตงแตระดบมธยมศกษาปท ๑ ถงระดบมธยมศกษาปท ๖ และอสลามศกษาตอนกลาง (ม.๑-ม.๓) ถงระดบอสลามศกษาตอนปลาย (ม.๔-ม.๖) ขอมล ณ วนท ๑๐ มถนายน ๒๕๖๐ มนกเรยนจ านวน ๘๒๒ คน ครและบคลากรจ านวน ๖๕ คน

ผบรหารสถานศกษาชอ นายอบดลฮาล แวดอเลาะ วฒการศกษาสงสด ปรญญาโท สาขาการบรหารการศกษา ด ารงต าแหนงทโรงเรยนนตงแต พ.ศ. ๒๕๔๗ จนถงปจจบน

ประวตโดยยอโรงเรยนสวนพระยาวทยาเกดขน โดยประชาชนดซงญอมความประสงคจะใหมโรงเรยนทเปดสอนในระดบมธยมตอนตน สภาต าบลดซงญอไดบรจาคทดนเพอเปนทจดตงโรงเรยน และกระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงโรงเรยนสวนพระยาวทยาเปนกรณพเศษเมอวนท ๒๗ มนาคม ๒๕๒๔ โดยเปดเรยนในชนมธยมศกษาปท ๑ ถงมธยมศกษาปท ๓ ตามล าดบตอมา

๑๒๘

อตลกษณของโรงเรยน คอ สลาม ไหว มน าใจ แตงกายสภาพ

เอกลกษณ คอ โรงเรยน ๒ หลกสตร อสลามศกษาแบบเขม

วสยทศน โรงเรยนสวนพระยาวทยาเปนสถานศกษาทจดการเรยนการสอน ๒ หลกสตร เนนพฒนาความร

ความสามารถทางวชาการเพอเปนแนวทางในการตดสนใจเลอกอาชพทมงคงในอนาคต สงเสรมดานคณธรรมจรยธรรมเพอใหอยในสงคมไดอยางมความสข

พนธกจ ๑. จดการเรยนทเนนความร คณธรรม กระบวนการเรยนร และการบรณาการ ๒. จดกระบวนการเรยนรโดยผเรยนเปนส าคญ ๓. ปลกฝงใหนกเรยนเปนคนมคณธรรม จรยธรรม และเปนเลศทางวชาการ ๔. สงเสรมใหมการวจยและพฒนาการผลตสอและเทคโนโลยเพอการศกษา ๕. สงเสรม สนบสนนและประสานความรวมมอกบชมชนในการจดการศกษา ผใหสมภาษณ

๑. นายอบดลฮาล แวดอเลาะ ผอ านวยการโรงเรยน ๒. นางมาเรย สรรเพชดา ครภาษาองกฤษ ท าหนาทรองผอ านวยการสถานศกษา ๓. นางสาวอลฮาม บอราเฮง ครสอนวชาอลกดะห (หลกศรทธา) จบการศกษาจาก

มหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต ๔. นายอบดลฮาด เจะแต โตะอหมาม จบการศกษาปรญญาตร ๕. นายอสบเลาะห โด ครสอนวชาภาษาอาหรบ จบการศกษาจากประเทศปากสถาน ๖. นายนแม มะดเยาะ หวหนาฝายวชาการ ดแลคณภาพวชาตางๆ ทงวชาสามญและวชาศาสนา

และนเทศการสอนแตละวชา ๗. นายมะซอและ มาหะ หวหนาอสลามศกษา ดแลดานศาสนาทงหมด นายอบดลฮาลม แวดอเลาะ ผอ านวยการโรงเรยนกลาววา โรงเรยนสวนพระยาวทยา ถอเปน

โรงเรยนมธยมศกษาประจ าต าบลดซงญอและโรงเรยนมธยมศกษาประจ าอ าเภอจะแนะ สาเหตทโรงเรยนสวนพระยาวทยาเปดสอนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมกเนองจากเกดเหตการณความไมสงบในป ๒๕๔๗ ครงนนมโรงเรยนหลายแหงถกเผา โรงเรยนสวนพระยาวทยาไดสอบถามความตองการของคนในชมชน พบวาตองการใหโรงเรยนสอนศาสนาแกนกเรยน แตชวงแรกยงไมมงบประมาณ จงขออาสาสมครจากโตะอหมามมาชวยกนคด โดยมกรรมการสถานศกษาซงคดเลอกจากผแทนประชาชนกลมตางๆ ไดแก ตาดกา ก านน ผใหญบาน โตะครทประชาชนศรทธา และอดตแนวรวมพฒนาชาตไทย มาประชมหลอมรวมความคดกนวาจะเดนหนาสอนอสลามศกษาอยางไร คณะกรรมการสถานศกษาชวยเหลอโรงเรยนดมาก มาเยยมเยยนตลอดเวลา

ในชวง ๒ ปแรกของการด าเนนงานทกคนเหนดเหนอยมากเพราะไมมงบประมาณ แตมใจทจะท างาน โดยไดเรมจากการมจตอาสา แตปจจบนผสอนไดรบคาตอบแทนทกคนแลว โรงเรยนมธยมศกษาทสอน

๑๒๙

อสลามศกษาทวไปอาจสอนเพยงสปดาหละ ๒ คาบ แตหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมของโรงเรยนสวนพระยาวทยาสอน ๑๐ คาบตอสปดาห และละหมาดวนละ ๒ ครง เรมเรยน ๘.๐๐ น. ถง ๑๖.๑๕ น. เรยนศาสนาภาคเชา ๒ คาบ ระหวาง ๙.๓๕ น.-๑๑.๐๐ น. และภาคบาย ๑ คาบ ระหวาง ๑๓.๓๐ น.-๑๔.๒๐ น. คาบละ ๕๐ นาท ขณะทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามอาจเรยนคาบละ ๑ ชวโมง แมจะสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนกไมทงเอกลกษณความเปนไทย จงสอนใหนกเรยนรจกสลามและไหว เปนการรวมสงทดใหนกเรยนปฏบต สรางเดกใหเปนคนด เดกบางคนอานไมออกเขยนไมได กจดสอนภาษาไทยให เพอใหสามารถเรยนวชาตางๆ ได โรงเรยนไดสงนกเรยนชน ม.๔ และ ม.๕ ไปสอนตาดกา โดยอบรมความเปนคร การมจตอาสา และความรบผดชอบใหกอน ซงในการสอนอสลามศกษานนตลาดตองการครมาก แตมครไมพอ โรงเรยนจงฝกเดกใหเปนคร นกเรยนหลายคนไดรบทนไปศกษาตอ นอกจากน ชมชนยงมาขอนกเรยนไปรวมสวดละหมาดศพ ท าใหนกเรยนมประสบการณจรง โรงเรยนสวนพระยาวทยาไดรบรางวล To Be Number One ระดบประเทศ โดยนกเรยนไมตองเตน หรอรองร าท าเพลง แตมกจกรรมทางเลอกอนทไมขดหลกศาสนา และในโรงเรยนกไมมปญหายาเสพตด นอกจากน ยงไดรบรางวล OBEC Award ของ สพฐ. รวมทงไดเขารวมโครงการสานฝนกฬา และโครงการโรงเรยนประชารฐ ปจจบนมนกเรยนเพมขนจนมปญหาหองเรยนไมพอ โรงเรยนไดรบเดกเพมตามความพรอม ขณะนก าลงกอสรางอาคารเพมตามงบประมาณทไดรบ คะแนน I-NET ของโรงเรยนกเพมขนทกป

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) อสลามศกษาระดบกลาง (มตตาวตซเตาะห)

สาระการเรยนร

ปการ ศกษา

คาคะแนนเฉลยจ าแนกตามระดบ (จากคะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน) โรงเรยน จงหวด สงกด ประเทศ

Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. อลกรอาน-อตตฟซร ๒๕๕๘ ๔๒.๒๐ ๑๓.๕๕ ๔๖.๖๗ ๑๕.๓๑ ๔๗.๘๔ ๑๔.๘๐ ๔๙.๘๘ ๑๕.๖๒ ๒๕๕๙ ๔๖.๓๓ ๑๑.๕๔ ๔๐.๒๓ ๑๒.๓๖ ๔๐.๑๖ ๑๒.๘๕ ๔๑.๒๑ ๑๒.๒๘ อลหะดษ ๒๕๕๘ ๓๖.๗๕ ๑๐.๗๑ ๔๑.๗๑ ๑๓.๐๙ ๔๓.๐๐ ๑๑.๙๗ ๔๔.๘๑ ๑๒.๙๑ ๒๕๕๙ ๔๓.๖๗ ๑๒.๕๗ ๔๐.๔๘ ๑๓.๗๙ ๔๐.๕๓ ๑๒.๖๓ ๔๓.๒๖ ๑๓.๕๙ อลอะกดะฮ ๒๕๕๘ ๔๓.๘๘ ๑๕.๒๐ ๕๒.๑๐ ๑๖.๘๒ ๕๒.๔๐ ๑๖.๒๒ ๕๔.๘๑ ๑๕.๗๐ ๒๕๕๙ ๕๐.๒๐ ๑๓.๑๒ ๔๔.๔๐ ๑๕.๕๗ ๔๕.๘๓ ๑๕.๑๔ ๔๘.๑๒ ๑๕.๗๖ อลฟกฮ ๒๕๕๘ ๓๕.๕๐ ๑๐.๐๒ ๔๑.๙๔ ๑๓.๔๙ ๔๒.๘๐ ๑๒.๔๗ ๔๓.๔๗ ๑๒.๗๐ ๒๕๕๙ ๓๙.๕๙ ๙.๙๐ ๓๗.๗๗ ๑๑.๖๕ ๓๘.๗๗ ๑๐.๗๔ ๓๙.๖๑ ๑๑.๐๖ อตตารค ๒๕๕๘ ๓๐.๐๙ ๗.๗๗ ๓๓.๗๘ ๑๐.๒๙ ๓๕.๒๗ ๑๐.๒๐ ๓๕.๖๗ ๑๐.๖๙ ๒๕๕๙ ๓๖.๑๕ ๙.๕๘ ๓๓.๓๖ ๑๐.๓๙ ๓๕.๖๒ ๑๐.๔๗ ๓๖.๐๖ ๑๑.๑๔

๑๓๐

สาระการเรยนร

ปการ ศกษา

คาคะแนนเฉลยจ าแนกตามระดบ (จากคะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน) โรงเรยน จงหวด สงกด ประเทศ

Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. อลอคลาก ๒๕๕๘ ๕๔.๑๗ ๑๖.๐๖ ๕๗.๒๙ ๑๗.๑๕ ๖๐.๒๕ ๑๖.๕๓ ๖๑.๘๙ ๑๖.๓๗ ๒๕๕๙ ๔๒.๔๑ ๑๔.๕๔ ๔๔.๑๗ ๑๕.๘๓ ๔๔.๑๓ ๑๔.๗๔ ๔๗.๐๓ ๑๕.๕๐ ภาษามลาย ๒๕๕๘ ๕๓.๓๑ ๑๓.๓๕ ๔๗.๕๕ ๑๘.๒๓ ๔๔.๐๗ ๑๗.๖๘ ๔๑.๔๕ ๑๗.๔๔ ๒๕๕๙ ๓๑.๐๖ ๑๒.๓๕ ๓๘.๓๘ ๑๖.๔๓ ๓๔.๗๒ ๑๕.๐๙ ๓๔.๔๘ ๑๕.๐๔ ภาษาอาหรบ ๒๕๕๘ ๒๖.๙๐ ๗.๗๗ ๓๗.๔๙ ๑๘.๓๓ ๓๖.๘๔ ๑๗.๕๒ ๓๔.๓๓ ๑๖.๐๔ ๒๕๕๙ ๓๖.๒๔ ๑๖.๖๕ ๔๐.๑๒ ๑๖.๕๐ ๔๐.๐๕ ๑๘.๑๑ ๓๘.๓๕ ๑๕.๓๓

จะเหนวาในป ๒๕๕๘ ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) อสลามศกษาระดบกลาง (มตตาวตซเตาะห) ทง ๘ สาระการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โรงเรยนสวนพระยาวทยา ไดคะแนนเฉลยต ากวาคะแนนเฉลยของระดบประเทศในทกวชา แตในป ๒๕๕๙ ไดคะแนนเฉลยสงกวาระดบประเทศ ๔ วชา โดยในปการศกษา ๒๕๕๘ วชาทไดคะแนนสงสดคอ อลอคลาก (จรยธรรม) วชาทไดคะแนนต าสด คอ ภาษาอาหรบ และในปการศกษา ๒๕๕๙ วชาทไดคะแนนสงสด คอ อลอากดะห (หลกศรทธา) วชาทไดคะแนนต าสด คอ ภาษามลาย

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) อสลามศกษาระดบปลาย (ซานาวยะห)

สาระการเรยนร

ปการ ศกษา

คาคะแนนเฉลยจ าแนกตามระดบ (จากคะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน) โรงเรยน จงหวด สงกด ประเทศ

Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. อลกรอาน-อตตฟซร ๒๕๕๘ ๓๑.๘๙ ๙.๗๙ ๓๙.๐๖ ๑๔.๔๕ ๓๒.๔๕ ๑๐.๓๙ ๓๘.๖๗ ๑๒.๗๗ ๒๕๕๙ ๔๑.๕๕ ๑๐.๕๕ ๔๑.๕๐ ๑๗.๒๙ ๓๓.๔๒ ๑๑.๔๕ ๔๑.๑๓ ๑๖.๔๐ อลหะดษ ๒๕๕๘ ๔๔.๔๕ ๑๓.๗๖ ๔๗.๐๑ ๑๖.๘๓ ๔๓.๔๕ ๑๓.๗๘ ๔๙.๓๑ ๑๖.๑๙ ๒๕๕๙ ๔๕.๘๘ ๑๐.๗๐ ๓๗.๓๕ ๑๕.๒๓ ๓๘.๕๓ ๑๒.๗๑ ๔๐.๐๒ ๑๕.๕๖ อลอะกดะฮ ๒๕๕๘ ๔๒.๒๓ ๑๐.๒๓ ๔๖.๖๒ ๑๒.๒๙ ๔๓.๑๖ ๑๐.๒๗ ๔๘.๔๒ ๑๑.๖๘ ๒๕๕๙ ๔๑.๕๒ ๙.๓๐ ๓๓.๙๖ ๑๑.๐๓ ๓๓.๒๓ ๙.๗๔ ๓๔.๑๓ ๑๐.๒๓ อลฟกฮ ๒๕๕๘ ๓๖.๒๙ ๑๐.๙๑ ๓๙.๗๙ ๑๒.๒๔ ๓๖.๖๔ ๑๐.๔๐ ๔๑.๕๖ ๑๑.๔๗ ๒๕๕๙ ๓๐.๖๔ ๘.๒๓ ๓๖.๖๙ ๑๒.๖๕ ๓๒.๗๙ ๙.๒๕ ๓๗.๗๒ ๑๑.๘๙ อตตารค ๒๕๕๘ ๓๔.๖๑ ๘.๕๗ ๓๕.๔๓ ๑๐.๕๓ ๓๕.๑๕ ๙.๖๑ ๓๗.๒๒ ๑๐.๔๙ ๒๕๕๙ ๓๖.๕๗ ๙.๒๘ ๓๑.๙๓ ๑๑.๔๐ ๓๓.๕๘ ๑๐.๓๙ ๓๓.๔๔ ๑๒.๓๓ อลอคลาก ๒๕๕๘ ๓๕.๐๖ ๑๒.๓๓ ๔๓.๕๗ ๑๘.๓๗ ๓๕.๔๔ ๑๒.๖๗ ๔๔.๓๗ ๑๗.๒๖

๑๓๑

สาระการเรยนร

ปการ ศกษา

คาคะแนนเฉลยจ าแนกตามระดบ (จากคะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน) โรงเรยน จงหวด สงกด ประเทศ

Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. ๒๕๕๙ ๕๐.๙๑ ๑๕.๗๖ ๕๐.๓๒ ๑๗.๖๙ ๕๑.๖๐ ๑๔.๔๗ ๕๓.๑๔ ๑๗.๑๐ ภาษามลาย ๒๕๕๘ ๓๑.๖๓ ๑๓.๐๕ ๔๑.๑๓ ๑๖.๖๖ ๓๑.๓๒ ๑๒.๗๐ ๓๖.๘๙ ๑๖.๙๘ ๒๕๕๙ ๒๘.๐๓ ๑๐.๒๘ ๓๒.๙๔ ๑๔.๓๓ ๒๖.๒๓ ๑๐.๐๔ ๒๙.๙๕ ๑๓.๕๒ ภาษาอาหรบ ๒๕๕๘ ๒๑.๔๗ ๖.๐๕ ๓๔.๓๒ ๑๘.๕๙ ๒๒.๓๗ ๘.๒๔ ๓๑.๔๐ ๑๘.๑๐ ๒๕๕๙ ๓๐.๕๗ ๑๕.๘๔ ๒๖.๖๗ ๑๔.๓๔ ๒๓.๐๖ ๙.๘๓ ๒๕.๐๓ ๑๑.๔๖

ผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) อสลามศกษาระดบปลาย (ซานาวยะห) กเชนกน ในป

๒๕๕๘ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๖ โรงเรยนสวนพระยาวทยา ไดคะแนนเฉลยทง ๘ สาระการเรยนร ต ากวาคะแนนเฉลยของระดบประเทศในทกวชา แตในป ๒๕๕๙ ไดคะแนนเฉลยสงกวาระดบประเทศ ๕ วชา คอ วชาอลกรอาน-อตตฟซร วชาอลหะดษ วชาอลอะกดะฮ วชาอตตารค และวชาภาษาอาหรบ โดยในปการศกษา ๒๕๕๘ วชาทไดคะแนนสงสดคอ อลหะดษ (วจนะ) วชาทไดคะแนนต าสด คอ ภาษาอาหรบ และในปการศกษา ๒๕๕๙ วชาทไดคะแนนสงสด คอ อลอคลาก (จรยธรรม) วชาทไดคะแนนต าสด คอ ภาษามลาย ตามดวยภาษาอาหรบ ขณะน โรงเรยนสวนพระยาวทยาก าลงท ายทธศาสตร “สวนพระยา Model” เพอแลกเปลยนและเปนตนแบบใหกบโรงเรยนอน ๆ ไดศกษา นบตงแตขนทหนง คอ การจดท าแผน ๕ ปแรก รณรงคใหชมชนเขามามสวนรวม ขนทสอง ท าแผน ๕ ปสความเปนเลศ เมอสองปทแลวคะแนน O-NET ไดเปนอนดบหนงของ ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ดร. รง แกวแดง ไดกลาวเสรมวา โจทยใหญของโรงเรยนมธยมศกษาของรฐ คอ โรงเรยนขนาดใหญเหลอไมกโรง เนองจากนกเรยนลดลง กลายเปนโรงเรยนขนาดเลก ไมสามารถแขงขนกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามได โรงเรยนประจ าอ าเภอเกอบไมมโรงเรยนขนาดใหญแลว การทโรงเรยนสวนพระยาวทยาสามารถทวนกระแสแนวโนมขนมาได ถอเปนความส าเรจทนาถอดบทเรยนอยางมาก ถอเปน “นกรบชายแดน” ทสกบความยากล าบากจนประสบชยชนะ นางมาเรย สรรเพชดา ครสอนวชาภาษาองกฤษ เลาวา เดมเปนครสอนทอ าเภอสครน เมอเกดเหตการณความไมสงบในป ๒๕๔๗ ไดเหนเหตการณเผาโรงเรยน จงขอยายมาสอนทโรงเรยนสวนพระยาวทยาซงอยใกลบานมากกวา เมอยายมาใหมๆ ยงมนกเรยนนอย มอาคารเพยง ๓ หลง บรรยากาศเงยบเหงา ชวงปลายป ๒๕๔๗ สพฐ. มโครงการเปดหลกสตรอสลามศกษา โรงเรยนสวนพระยาวทยาจงออกส ารวจความเหนของชมชนวา ถาโรงเรยนจะเปดสอนอสลามศกษาแบบเขมชมชนเหนดวยหรอไม เมอพบวาชมชนเหนดวยกเรมด าเนนการ โดยไดโตะอหมามมาชวยดแลหลกสตร มการคดเลอกครผสอนหรออสตาซตามคณสมบตทกระทรวงฯก าหนด ทงเรองความรและการไมเกยวของกบความไมสงบ โดยโตะอหมามชวยคดกรองรวมกบกรรมการสถานศกษา ใชวธการสมภาษณ ครชดแรก ๖ คนจบมาจากตางประเทศ ไมมวฒคร แตม

๑๓๒

ประสบการณการสอน บางคนเคยสอนทศนยฯตาดกา ทางโรงเรยนจงก าหนดใหครวชาสามญเปนพเลยง ปตอมามครเพมเปน ๘ คน ปจจบนม ๑๔ คน ไดขยบฐานะเปนพนกงานราชการ ๓ คน บางคนไดบรรจเปนครผชวย มความมนคงในอาชพมากขน คณภาพชวตครดขน รวมทงคณภาพชวตของนกเรยนและคนในชมชนกดยงขน

นางมาเรย สรรเพชดา กลาววาโรงเรยนสวนพระยาวทยาเปดสอนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมในป ๒๕๔๘ จากการผลกดนของนายประเสรฐ แกวเพชร ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการในสมยนน กบนายปราโมทย แกวสข ผเชยวชาญส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ความส าเรจของการจดหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม เกดจากการท างานรวมกนและการมสวนรวมของทกภาคสวน โดยการน าของโตะอหมาม ซงเปนผเชอมโยงระหวางโรงเรยนกบชมชน

การสอนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขม ท าใหผปกครองและชมชนพงพอใจ และสงบตรหลานเขามาเรยนมากขน ท าใหมจ านวนนกเรยนเพมขนจาก ๒๑๖ คน ในป ๒๕๔๗ เปน ๘๒๒ คนในปจจบน

เมอ ๓ ปทแลวพบวาขอสอบ I-NET ออกตามแบบเรยนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม จงเปลยนแบบเรยนใหเหมอนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทกวชา

โรงเรยนดแลใหครสอนศาสนาไดแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนาตนเอง (Professional Learning Community-PLC) เชนเดยวกบครสอนวชาสามญ แตเพงท าไดภาคเรยนเดยว ตองรอดผลทจะเกดขนในปการศกษาหนา แตการอบรมภายนอกมปญหา เนองจากมหาวทยาลยมกจดอบรมในวนศกรซงเปนวนหยดของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม แตเปนวนท างานของโรงเรยนรฐ

โรงเรยนไดรบการสนบสนนจากโครงการของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ท ากจกรรมอหมามเดก และใหนกเรยนท าสอการสอนส าหรบเดกชนประถมศกษาในพนท

นายอบดลฮาด เจะแต ต าแหนงอหมามประจ ามสยดดซงญอ ประธานชมรมอหมามอ าเภอจะแนะ ประธานชมรมตาดกาอ าเภอจะแนะ และประธานมลนธศนยประสานงานและวฒนธรรมอ าเภอจะแนะ เปนโตะอหมามทพดภาษาไทยไดด กลาววาไมมประสบการณการสอนในโรงเรยนมากอน แตอาศยความรวมมอกบชาวบานและคร ชวยกนคดวาท าอยางไรจะใหโรงเรยนของรฐสอนศาสนาได และไดพากนไปศกษาดงานการสอนวชาสามญควบคศาสนาทโรงเรยนดารสสลาม ซงเปดสอนมาหลายสบปแลว เนองจาก ผอ. อบดลฮาลม กเคยเปนครสอนทโรงเรยนนนมากอน จากการดงานดงกลาวไดรบเอกสารหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ และคมอการสอน เพราะในขณะนนยงไมมหลกสตรอสลามศกษาส าหรบโรงเรยนของรฐ นกเรยนจบ ป.๖ ทมาเขาเรยนบางคนไมเคยเรยนตาดกามากอนเลย จงเปนเรองทาทายทตองคดวาจะท าอยางไรใหเดกอานออกเขยนไดทงภาษามลายและภาษาอาหรบ ปแรกมคร ๖ คน ปตอมามครเพมเปน ๘ คน

อนทจรงประชาชนตองการใหโรงเรยนสอนอสลามศกษามานานแลว การสอนศาสนามงหมายใหผเรยนเปนคนด ปฏบตไดจรงและถกตอง อยรวมกบคนในชมชนได สวนการสอนวชาสามญมงเขามหาวทยาลย มอาชพทดและครอบครวเขมแขง แตรฐไมเคยดแลใหมการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐและไมเคยท ามากอน ชวงแรกโรงเรยนสวนพระยาวทยาจงถกตงค าถามจากสงคมวา “จะท าไดหรอ” แตทกคนในคณะท างานกพยายามท าใหดทสด ไมมคาตอบแทน มแตจตอาสา

๑๓๓

ปจจยทส าคญ คอ ผอ านวยการโรงเรยนเขากบสงคมไดด และตงกรรมการสถานศกษาจากทกภาคสวนของชมชนในอ าเภอจะแนะ และคณภาพครของโรงเรยนสวนพระยาวทยากเกอบเทากบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา แนวความคดทจะบรณาการการสอนศาสนากบวชาสามญเปนเรองเกาทมมานานแลว เคยคดทจะบรณาการการเรยนชนประถมศกษากบตาดกา แตปญหาคอ โรงเรยนประถมศกษาใชภาษาไทยสอน แตตาดกาใชภาษามลาย โรงเรยนของรฐไมตงใจสอนศาสนาอยางจรงจง ท าใหบรณาการกนไดยาก จงขอเสนอวา โรงเรยนประถมศกษาของรฐสอนเพยงภาคเชาครงวนเหมอนประเทศมาเลเซย และชวงบายใหนกเรยนไปเรยนตาดกา เพอจะไดไมตองเรยนวนเสาร-อาทตย นกเรยนจะไดมเวลาพกผอนหรอท ากจกรรมอนๆ ตาดกาเปนวถชวตของคนมสลม รฐจะเลกศนยฯตาดกาไมได แตลดชวโมงเรยนได นางสาวอลฮาม บอราเฮง เปนครสอนวชาอลกดะห (หลกศรทธา) ตงแตป ๒๕๕๔ จบการศกษาจากมหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต กลาววา ครทนไมมการแตกแยก ชวยเหลอกนทงครสอนวชาสามญและครสอนศาสนา การเรยนการสอนชนอสลามศกษาตอนกลางใชภาษามลาย อกษรยาวเปนหลก และชนอสลามศกษาตอนปลายใชภาษาอาหรบ ในการสอสารระหวางครกบนกเรยนใชทงภาษามลาย ภาษาอาหรบ และภาษาไทย

ขอสอบ I-NET เคยมปญหาเรอง สทศ. พมพขอสอบผด และพบวาขอสอบออกตามเนอหาแบบเรยนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ทางโรงเรยนจงหนไปใชต าราเรยนทจดพมพโดยสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดชายแดนภาคใต เพราะคดวาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเปนผออกขอสอบ ปจจบนโรงเรยนใชทงหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และหลกสตรอสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ นายอบดลเลาะ ดอราแม หวหนากลมสาระศาสนา ครสอนวชาภาษาอาหรบ จบการศกษาจากประเทศปากสถาน เคยสอนทโรงเรยนเวยงสวรรณมากอน ปจจบนสอนวชาภาษาอาหรบ กลาววา ในบรรดา ๘ สาระการเรยนรวชาภาษาอาหรบเปนวชาทยากทสดส าหรบนกเรยน เพราะนกเรยนไมเคยชนกบไวยากรณ และบรบทในสงคมกไมเออใหใชภาษาอาหรบ แมอานไดแตอาจแปลความหมายไมได ถาจะเรยนศาสนาใหไดผลนกเรยนตองมความรเรองไวยากรณภาษาอาหรบอยางด ภาษาทใชสอนวชานใชทงภาษามลายและภาษาอาหรบ ครสอนศาสนาทโรงเรยนสวนพระยาวทยาสวนใหญจบจากตางประเทศ เชน อนโดนเซย ปากสถาน อยปต ซเรย สวนในวชาสามญครพดกบนกเรยนเปนภาษาไทย ท าใหนกเรยนทกคนพดภาษาไทยชด นายมะซอและ มาหะ ดแลฝายบรหารทวไป และดแลกจการนกเรยน เคยสอนทโรงเรยนอตตรกยะอสลามยะหมากอน เคยไปศกษาหลกสตรและการสอนของโรงเรยนศรราษฎรสามคค อ าเภอมายอ ซงสามารถดงดดเดกมาเรยนไดมาก เมอเหนโรงเรยนอนท าได จงเชอมนวาโรงเรยนสวนพระยาวทยากนาจะท าไดเชนกน ปญหาและอปสรรค ประการทหนง ปญหาทส าคญคอ รฐเปดใหมหลกสตรอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐ แตขาดการนเทศการศกษา ทงวชาสามญและวชาศาสนา ทางโรงเรยนจงตองแกไขโดยนเทศกนเองภายใน การไมม

๑๓๔

ศกษานเทศกท าใหสวนกลางไมรปญหาจรง ซงใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใตมอสตาซกวา ๑,๐๐๐ คน บางโรงเรยนคดเลอกโดยใชระบบอปถมภ เพราะรฐจายเงนเดอนให แตไมไดสอนอยางจรงจง เพราะไมมระบบการนเทศตดตาม จงไมรสภาพความเปนจรง ซงคนทจะเปนครตองม “ความเปนคร” ถามการนเทศจะท าใหรปญหา ปจจบนการคดเลอกครสอนศาสนาเปนหนาทของเขตพนทการศกษา (สพม. ๑๕) ตงแตปการศกษาน ประการทสอง นโยบายไมตอเนองเพราะการยายผบรหาร โรงเรยนของ สพฐ. ทสอนอสลามศกษาแบบเขมไมคอยไดมการแลกเปลยนเรยนรกน เวลาประชมมกพดแตเรองการบรรจคร ผบรหารสถานศกษากเปลยนบอย แตโรงเรยนสวนพระยาวทยาไมเคยเปลยนผบรหารมาตงแตป ๒๕๔๗ ท าใหมความตอเนองในนโยบายการบรหารเหมอนกบโรงเรยนเอกชน ประการทสาม รฐไมใหงบประมาณคาต าราเรยน ใหแตคาตอบแทนคร และไมมงบประมาณใหกบสอการเรยนการสอน โรงเรยนตองใชวธแบงปนกบวชาสามญ ประการทส ไมมการอบรมสมมนา สวนใหญจดใหแตครสอนวชาสามญ ครสอนศาสนาจะแทรกเขาไปในการอบรมไดเฉพาะเรองเทคโนโลยและเรองทเกยวของกบการสอน การใชสอสมยใหม ประการทหา ขาดการนเทศ ซงไมมการนเทศตดตามเลย ประการทหก ไมมการเปดโอกาสใหครสอนศาสนา (อสตาซ) ของรฐไปเรยนตอ ในขณะทอสตาซโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามไดไปเรยนตอฟร โดยไดรบงบประมาณจาก ศอ.บต. ซงอาจเปนเพราะของรฐมครนอยและไมมผลงานเปนทรบรเชงประจกษ ประการทเจด หนงสอแบบเรยนสวนใหญมแตค าบรรยายเปนตวอกษร พมพขาวด า ไมมภาพส และไมมแบบฝกหดใหทดสอบการเรยนรดวยตนเอง ท าใหไมนาสนใจ

ดร. รง แกวแดง กลาวเสรมวา ปญหาของอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต คอ ตางคนตางท า การเรยนซ าซอน ใชเวลาเรยนนาน เรยนแตทฤษฎ ไมลงปฏบต และไมเชอมโยงกนระหวางสถานศกษา แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

๑. ผอ. อบดลฮาลม เสนอวา รฐตองลงทนใหการจดอสลามศกษาท าไดด ไดมาตรฐาน โดยประเมนและคดเลอกโรงเรยนทจดอสลามศกษาไดดเดน อยางนอยจงหวดละ ๑ โรง เพอเปนตนแบบใหกบโรงเรยนอนๆ

๒. โตะอหมามอบดลฮาด เสนอวา รฐตองมนโยบายอสลามศกษาทชดเจน และตองดแลใหทวถง นายประเสรฐ แกวเพชร ทปรกษาส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กลาวใหสมภาษณวา ใน

ฐานะผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการในยคนน ไดเรมคดรวมกบ ดร. รง แกวแดง เมอครงด ารงต าแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ เรองการสงเสรมใหโรงเรยนของรฐในสงกด สพฐ. เปดสอนหลกสตรอสลามศกษา โดยเปดหลกสตรเปน ๓ ชวงชน คอ อสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) อสลามศกษาตอนกลาง (มตตาวซซเฏาะห) และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชหลกสตรแบบเรยนเชนเดยวกบของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม หลงจาก ดร. รง พนจากต าแหนงทางการเมองแลว กไดสานตอโครงการสบเนองมา เคยวางแผนวาหลงจากด าเนนงานไประยะหนงจะบรณาการระหวางวชาสามญกบวชาศาสนา เพราะเคยไปดงานทโรงเรยน Malek Fahd Islamic School นครซดนย ประเทศออสเตรเลย ซงเดม

๑๓๕

สอนศาสนาอยางเดยว ตอมาไดบรณาการจนเหลอวชาศาสนาทตองเรยนเพยง ๑๒ หนวยกตเทานน และไดวางแผนทจะขยายผลใหครอบคลมทกโรงเรยนในจงหวดชายแดนภาคใต แตฝายความมนคงมองอกมมหนง จงตองหยดโครงการขยายผลไวกอน ปจจบนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐอยในภาวะชะงกงน ไมมใครสานตอ ไมขยายผล ไมจดสรรงบประมาณ ทงๆ ทการเรยนศาสนาอสลามเปนความตองการของประชาชนในพนท ปจจบนมโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษาหลายแหงสอนอสลามศกษาแบบเขมไดผล ประชาชนยอมรบ และมนกเรยนเพมขน ขอเสนอเพอการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา คอ ตองสานตอและขยายผลใหครบทง ๓๕๐ โรง และจดใหมการประเมนผล โรงเรยนใดไมไดมาตรฐานกยกเลก และน างบประมาณสวนนนไปใหกบโรงเรยนทด าเนนการไดผลด จะท าใหการจดอสลามศกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประสบความส าเรจมากขน

๑๓๖

๕.๖ กรณโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนดรณศาสนวทยา อ าเภอสายบร จงหวดปตตาน โรงเรยนดรณศาสนวทยาจดตงขนเมอป พ.ศ. ๒๔๘๔ โดย นายหะยอบดลเลาะ ตมซ ในสถานะปอเนาะ หรอส านกพมพอสลามศกษา ชอ “ปอเนาะสะพานมา” ตอมาในป พ.ศ. ๒๔๙๖ นายหะยนมะ วาบา ไดมารบชวงในการบรหารจดการตอ โดยเปลยนชอเปน “ปอเนาะดารลอลม” เมอป พ.ศ. ๒๕๐๘ เปดท าการสอนทงวชาศาสนาและวชาสามญโดยใชหลกสตรการศกษาผใหญแบบเบดเสรจระดบ ๓-๔ ของกรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ และตอมาในป พ.ศ. ๒๕๐๙ ไดจดทะเบยนเปน โรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม แลวเปลยนชอเปน โรงเรยนดรณศาสนวทยา ป พ.ศ. ๒๕๑๕ นายหะยนมะ วาบา ผรบใบอนญาตไดแตงตงใหบตรชายนายนมคตาร วาบา ด ารงต าแหนงผจดการและผอ านวยการโรงเรยน ปการศกษา ๒๕๑๗ โรงเรยนไดเขารวมโครงการปรบปรงกจการการด าเนนงานตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ภายใตโครงการปรบปรง โรงเรยนราษฎรสอนศาสนาอสลาม ป พ.ศ. ๒๕๑๗-๒๕๑๙ โดยมโรงเรยนสายบร "แจงประชาคาร" สงกดกรมสามญศกษาเปนโรงเรยนพเลยง ปการศกษา ๒๕๒๖ นายหะยนมะ วาบา (เจาของและผรบใบอนญาต) ไดโอนกจการของโรงเรยนใหเปนสมบตของมสยดดารลนาซอน

ในปการศกษา ๒๕๓๖ โรงเรยนไดรบอนญาตใหแปรสภาพจากโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมาตรา ๑๕ (๒) เปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมาตรา ๑๕ (๑) ตามพระราชบญญตการศกษาเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๕ โดยไดรบเงนอดหนนเตมรอยเปอรเซนต ปจจบนมนายยนยด วาบา ด ารงต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนและรองผอ านวยการฝายวชาการ

๑๓๗

โรงเรยนดรณศาสนวทยา เปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามขนาดใหญ ตงอยท เลขท ๒๖๕ ถนนทาเสดจ ต าบลตะลบน อ าเภอสายบร จงหวดปตตาน สงกดส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน เปดสอนตงแตชนมธยมศกษาปท ๑ -๖ รบนกเรยนชาย-หญง เรยนรวมกนแบบสหศกษา จ านวนเกอบ ๔ พนคน และโรงเรยนไดรกษาจ านวนใหคงทไวเชนนประมาณ ๑๕ ปมาแลวเพอพฒนาคณภาพการศกษา ไดรบรางวลพระราชทาน ประจ าป ๒๕๕๙ ประเภทโรงเรยนสอนศาสนาอสลามขนาดใหญ

วสยทศน (Vision) โรงเรยนมระบบการบรหารจดการอยางเปนระบบ ครและบคลากรทางการศกษามความเปนมออาชพ นกเรยนมคณภาพตามเกณฑมาตรฐาน มสอเทคโนโลยเพยงพอ สภาพแวดลอมเออตอการเรยนร ชมชนมสวนรวมในการจดการเรยนการสอน พนธกจและเปาหมาย (Goal) โรงเรยนดรณศาสนวทยา มงพฒนาคณภาพการจดการศกษาตามจดมงหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐานและสอดคลองกบอตลกษณของทองถน พฒนาระบบบรหารและการจดการศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐานและยดผเรยนเปนส าคญ สอ นวตกรรมและเทคโนโลยททนสมย จดหาเครองมอ วสด อปกรณการสอนตางๆ ใหเพยงพอตอการใชประโยชนในการพฒนาคณภาพของการปฏบตงานปรบปรงอาคารสถานท สภาพแวดลอมและแหลงเรยนรใหเออตอการเรยนกาสอนพฒนาบคลากรใหสามารถปฏบตงานในหนาททไดรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล รวมมอกบบคลากรและองคกรทเกยวของทกฝายใหบรการทางวชาการเพอใหเกดสงคมแหงการเรยนรและมการบรการรบสงนกเรยนในเขตพนทบรการอยางทวถง และพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานสามารถอยรวมกบผอนและสงคมไดอยางมความสข ปรชญาโรงเรยน มความร มงปฏบต มนศรทธา

คตพจนประจ าโรงเรยน ประพฤตด มวนย ใจรกเรยน ประพฤตด : นกเรยนทกคนเปนผทมจตยดมนในระเบยบวนยประพฤต และปฏบตตนตามหลกศาสนาอยางเครงครด มสตมนคง รจกเหตผล แยกแยะ ผดชอบชวด คณโทษ รจกแกปญหาอยางชาญฉลาดและเขาใจในหลกการของศาสนาอสลามทบญญตในคมภรอล-กรอาน และอล-ฮาดษ (พระวจนะของนบมฮมมด ซ.ล.)

มวนย : นกเรยนทกคนตองปฏบตตามระเบยบและกฎขอบงคบของโรงเรยนเพอใหทกคนมความเปนระเบยบวนยและมพฤตกรรมทด เปนทยอมรบของสงคม

ใจรกเรยน : นกเรยนทกคนเปนผทรกการศกษาคนควาและการเรยนรสามารถแสวงหาความรเพอพฒนาตนอยเสมอ มความกระตอรอรน มความคดรเรมสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอตนเองและสงคม และรจกน าความรทไดจากการศกษาคนความาประยกตใชใหเกดประโยชนตอตนเอง สงคม และประเทศชาต ผใหขอมล

๑. นายยนยด วาบา ผอ านวยการโรงเรยนดรณศาสนวทยา ๒. นายนมฮมหมด วาบา หวหนาฝายวชาการศาสนา ส าเรจการศกษาจากประเทศมาเลเซย

๑๓๘

นายยนยด วาบา ผอ านวยการโรงเรยนดรณศาสนวทยา ใหขอมลวา ตามบรบทของพนท ประชาชนตองการใหลกหลานมความรวชาสามญและความรดานศาสนาซงเปนวถชวต โรงเรยนจงเนนทงวชาสามญและศาสนา โดยไดเปดหองเรยนพเศษ (Science Mathematics Program-SMP) ส าหรบพฒนาผเรยนดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร สวนการเรยนศาสนานนเนนการอานอลกรอาน การปฏบตละหมาด ๕ เวลา และความรตางๆ เชน ศาสนบญญต และภาษาอาหรบ ความคาดหวงเชนนท าใหผปกครองสงลกหลานมาเรยนทโรงเรยนเอกชน

ในการรบนกเรยนเขาเรยนชน ม.๑ มการสอบวดความรดานศาสนา คอ อลกรอาน และความสามารถในการอานและเขยนภาษามลาย (ยาว) และภาษาอาหรบ เพอดความพรอม ถาไมผานตองเขาหองเรยนปรบพนฐานกอน ถาเดกไมเคยเรยนตาดกามากอนเลยครตองท างานหนกมาก เพราะตองสอนใหเดกอานออกเขยนไดในภาษามลายและภาษาอาหรบ รวมทงตองสามารถทองอลกรอานไดดวยเพอใหท าละหมาดได ดงนน โครงการปรบพนฐานของรฐจงเปนนโยบายทด ท าใหโรงเรยนสามารถปรบพนฐานใหกบนกเรยนทงภาษาไทย ภาษามลาย และภาษาอาหรบ กอนเปดภาคเรยน โดยไดด าเนนการตดตอกนมา ๖ ปแลว

ปญหาทพบคอ นกเรยนทจบมาจากโรงเรยนขนาดเลกของ สพฐ. ซงอยหางไกล ไมมผบรหารสถานศกษา นกเรยนนอย ครนอย จะมปญหาเรองคณภาพ เดกอานไมออกเขยนไมได

นกเรยนจะเขาเรยนตงแต ๘.๒๐ น. จนถง ๑๕.๓๐ น. มละหมาดทโรงเรยนวนละ ๒ ครง คอ หลงอาหารกลางวน และหลงเลกเรยนกอนกลบบาน

หลกสตรทใชคอ หลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ โดยไดบรณาการสาระการเรยนร จาก ๘ สาระ ใหเหลอ ๖ สาระ คอ

๑) ภาษาอาหรบ ๒) ภาษามลาย ๓) อตตารค+อลอคลาก ๔) อลฟกฮ+อลอะกดะห ๕) อลกรอาน+อตตฟเซร และ ๖) อลหะดษ โดยเรยน ๑๗-๑๘ คาบตอสปดาห คาบละ ๔๕ นาท แบงเปนภาคเชา ๓ คาบ ภาคบาย ๒ คาบ หรอ

ภาคเชา ๒ คาบ ภาคบาย ๓ คาบ ปจจบนมครสอนศาสนา ๙๘ คน หลายคนจบการศกษามาจากตางประเทศทหลากหลาย เชน

ประเทศทใชภาษาอาหรบ ไดแก อยปต ซาอดอารเบย ซดาน จอรแดน โมรอคโค ลเบย และประเทศทใชภาษามลาย เชน มาเลเซย อนโดนเซย เปนตน นอกจากน ยงมอาจารยพเศษ ซงเปนโตะอหมามประมาณ ๗-๘ คน เปนกรรมการอสลามและเปนผเชยวชาญเรองอลกรอานอก ๔ คน โดยเฉพาะคอลมะ (นายอาหามะ สะรอเอน) ซงเปนผทรงคณวฒเรองการอานอลกรอาน และไดรบการยอมรบสงมาก

๑๓๙

วชาทยากคอ ภาษาอาหรบ และหลกศาสนา โดยเฉพาะหลกศาสนาตองใชครทมอาย เนองจากมความรลกซงของภาษาและเชยวชาญการสอน สวนวชาภาษานนครรนใหมสามารถสอนได แตครสอนภาษามลายกหายากเพราะไมคอยมผทจบดานนโดยตรง

สวนหนงสอแบบเรยนนน ใชต าราทจดท าโดยเขต ๑๒ (หรอส านกงานศกษาธการภาค ๘ ในปจจบน) จดพมพโดยสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดชายแดนภาคใต

ส าหรบการสอบ I-NET นน ขอสอบออกตามหนงสอทใชเรยน แตทโรงเรยนดรณศาสนวทยาถาใชหนงสอนอยางเดยวนกเรยนจะไปเรยนตอตางประเทศไมได จงใชต าราจากตางประเทศดวย เพอใหนกเรยนสามารถไปเรยนตางประเทศได ฉะนน ถา I-NET น าไปใชศกษาตอไมได การใชงบประมาณเพอการสอบกไมคมคา อาจมขอดอยบางทสามารถน าผลการสอบมาวดระดบคณภาพ แตเปนการสอบเพอทราบผลอยางเดยว มหาวทยาลยตางประเทศไมไดพจารณาคะแนน I-NET ในการรบเขาเรยนแตอยางใด

ผลการสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนกลาง (มตตาวตซเตาะห) ปการศกษา ๒๕๕๘-๒๕๕๙

สาระการเรยนร

คะแนนเตม

ปการศกษา ๒๕๕๘ ปการศกษา ๒๕๕๙

ผลตาง ระดบโรงเรยน (Mean)

S.D. ระดบโรงเรยน (Mean)

S.D.

อลกรอาน-ตฟซร ๑๐๐ ๔๓.๓๐ ๑๖.๑๖ ๓๙.๐๖ ๑๒.๔๗ -๔.๒๔ อลหะดษ ๑๐๐ ๓๘.๑๗ ๑๑.๙๕ ๓๗.๒๒ ๑๒.๓๔ -๐.๙๕ อลอากดะห ๑๐๐ ๔๕.๒๓ ๑๖.๕๐ ๔๐.๗๑ ๑๔.๘๔ -๔.๕๒ อลฟกฮ ๑๐๐ ๓๗.๔๒ ๑๒.๕๖ ๓๖.๑๕ ๑๑.๗๕ -๑.๒๗ อตตารค ๑๐๐ ๓๑.๙๓ ๑๐.๔๕ ๓๒.๐๒ ๑๐.๒๗ +๐.๐๙ อลอคลาก ๑๐๐ ๕๔.๖๗ ๑๘.๗๙ ๔๒.๒๐ ๑๕.๓๑ -๑๒.๔๗ ภาษามลาย ๑๐๐ ๔๐.๘๘ ๑๖.๓๐ ๓๔.๕๕ ๑๔.๔๙ -๖.๓๓ ภาษาอาหรบ ๑๐๐ ๒๗.๗๔ ๘.๘๓ ๓๓.๔๑ ๑๑.๒๘ +๕.๖๗ คะแนนเฉลยทกวชา ๓๙.๙๒ ๓๖.๙๒ -๓.๐๐

ผลการสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนกลาง (มตตาวตซเตาะห) ปการศกษา ๒๕๕๘ วชาทไดคะแนนเฉลยสงสดคอ อลอคลาก (จรยธรรม) ตามดวยวชาอลอากดะห (หลกศรทธา) และวชาทไดคะแนนเฉลยต าสด คอ ภาษาอาหรบ

ส าหรบปการศกษา ๒๕๕๙ วชาทไดคะแนนเฉลยสงสดคอ อลอคลาก (จรยธรรม) และวชาทไดคะแนนเฉลยต าสด คอ อตตารค (ศาสนประวต) ตามมาดวยวชาภาษาอาหรบ

๑๔๐

ผลการสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ปการศกษา ๒๕๕๘-๒๕๕๙

สาระการเรยนร

คะแนนเตม

ปการศกษา ๒๕๕๘ ปการศกษา ๒๕๕๙

ผลตาง ระดบโรงเรยน (Mean)

S.D. ระดบโรงเรยน (Mean)

S.D.

อลกรอาน-ตฟซร ๑๐๐ ๓๓.๘๔ ๑๒.๕๕ ๓๕.๑๑ ๑๔.๔๖ +๑.๒๗

อลหะดษ ๑๐๐ ๔๑.๖๓ ๑๕.๔๙ ๓๑.๙๙ ๑๒.๘๓ -๙.๖๔

อลอากดะห ๑๐๐ ๔๐.๔๒ ๑๑.๘๓ ๒๙.๑๘ ๙.๑๗ -๑๑.๒๔

อลฟกฮ ๑๐๐ ๓๗.๐๗ ๑๑.๓๒ ๓๒.๓๕ ๑๑.๐๘ -๔.๗๒

อตตารค ๑๐๐ ๓๓.๒๒ ๑๑.๑๑ ๒๘.๕๐ ๑๐.๘๕ -๔.๗๒

อลอคลาก ๑๐๐ ๓๗.๘๕ ๑๕.๙๖ ๔๘.๐๔ ๑๘.๓๑ +๑๐.๑๙ ภาษามลาย ๑๐๐ ๓๔.๔๑ ๑๕.๘๓ ๒๘.๒๒ ๑๒.๕๓ -๖.๑๙

ภาษาอาหรบ ๑๐๐ ๒๒.๖๙ ๙.๑๓ ๒๐.๘๘ ๖.๖๖ -๑.๘๑

คะแนนเฉลยทกวชา ๓๕.๑๔ ๓๑.๗๘ -๓.๓๖

ผลการสอบมาตรฐานอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ปการศกษา ๒๕๕๘ วชาทไดคะแนนเฉลยสงสดคอ อลหะดษ (วจนะ) ตามดวยวชาอลอคลาก (จรยธรรม) และวชาทไดคะแนนเฉลยต าสด คอ ภาษาอาหรบ ส าหรบปการศกษา ๒๕๕๙ วชาทไดคะแนนเฉลยสงสดคอ อลอคลาก (จรยธรรม) และวชาทไดคะแนนเฉลยต าสด คอ วชาภาษาอาหรบ ตามดวยวชาภาษามลาย

นกเรยนโรงเรยนดรณศาสนวทยาสามารถสอบไปเขาเรยนทมหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต ไดปละประมาณ ๒๐ คน ทกคนสามารถเรยนจบตามก าหนด โดยนกเรยนสวนหนงสอบชงทนจากสถานทตอยปตไดเอง อกสวนหนงโรงเรยนสงไปและนกเรยนไปไดรบทนการศกษา โดยมชมรมนกเรยนเกาของโรงเรยนชวยสนบสนน มหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต เปนมหาวทยาลยทมชอเสยงและเปนทนยมของคนในจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากคาครองชพถกกวามาเรยนทกรงเทพฯ การไปเรยนตางประเทศท าใหนกศกษาไดเปดโลกทศน ไดเรยนภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ ปจจยทท าใหการสอนศาสนาของโรงเรยนดรณศาสนวทยามความโดดเดน คอ

๑. การรกษาอตลกษณและบรบทใหอยในศาสนา และเครงครดภาคปฏบต มกจกรรมชดเจนเรองการรกษาขนบธรรมเนยม เชน การจดคายจรยธรรม การแยกชาย-หญง จงตอบโจทยผปกครองไดอยางด

๒. การสรางนกเรยนทมความสามารถทางศาสนา เชน การแขงขนอานอลกรอาน การแขงขนรองอนาซด การสงนกเรยนไปอานคตะบะห (บรรยายธรรม) วนศกร การสงนกเรยนชน ม.๕ ไปสอนเดกตาดกาในวนเสาร ปละ ๑๒๐ คน โดยคดเลอกนกเรยนทมจตอาสา และใหการอบรมเทคนคการสอนและความเปนคร นอกจากน โรงเรยนยงมหอพกส าหรบนกเรยนชาย-หญง จ านวน ๔๐๐ คน ซงมโปรแกรมทองจ าอลกรอานปละ ๔ บท นกเรยนทจบ ม.๓ ทองได ๑๒ บท ท าใหผปกครองไววางใจ

๑๔๑

ตอค าถามวา อนาคตของอสลามศกษาในชายแดนใตควรพฒนาไปในทศทางไหน ผอ านวยการโรงเรยนดรณศาสนวทยาตอบวา ถาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาไมพฒนาใหสอดคลองกบมหาวทยาลยในตางประเทศเดกของเราจะไปไมรอด โดยเฉพาะการเรยนในประเทศอยปตเราตามเขาไมทน นกเรยนของเราเรยนอยางเดยว แตดอยเรองการเขยนภาษา เราสอนใหนกเรยนฟง เปนการถายทอดทางเดยว ขาดเรองการคนควาและการเขยนรายงาน เนองจากหนงสอศาสนาเปนภาษามลาย (ยาว) และภาษาอาหรบ แตของเราขาดเทคโนโลยการพมพภาษาอาหรบ ไมมแปนพมพภาษาอาหรบ ซงครสอนศาสนาอาย ๖๐ ปขนไปอาจตอตานเทคโนโลยเพราะใชไมเปน แตครรนใหมจะสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศไดดขน การเรยนยคนตองสนกดวย ใช IT สบคนได และมสอทท าใหการเรยนภาษางายขน อสตาซบางคนสามารถใช IT ในการสอนไดอยางด ทางโรงเรยนจงเรมใหครทงครสอนวชาสามญและครสอนศาสนาน าเสนอผลงานประจ าป และพบวาครสรางนวตกรรมไดดเกนคาด

โดยเฉพาะอยางยง มหาวทยาลยอลอซฮร สอนเนอหาศาสนามากกวามหาวทยาลยในประเทศไทย และนกศกษาไดเรยนกบเจาของภาษาโดยตรง จงมความเขมขนเรองภาษาและวฒนธรรมมากกวาการเรยนทมหาวทยาลยในประเทศ

สรป จากกรณตวอยางสถานศกษาทประสบความส าเรจในการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา จนมผลการด าเนนงานเปนทยอมรบของผปกครองและชมชน จะพบสภาพการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา ปจจยความส าเรจ ปญหาและอปสรรค ซงเปนแนวทางส าหรบการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ดงน

๑๔๒

๑. กรณโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเนนการสอนศาสนาควบคกบสามญเพอสรางผเรยนทเปนคนด มความรคคณธรรม มอาชพทมนคงในอนาคต และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ซงเปนการศกษาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท การจดการเรยนการสอนอสลามศกษามความเขมขนดวยเนอหาและจ านวนชวโมงเรยน หยดเพยงวนศกรเทานน

ในการรบนกเรยนเขาเรยนระดบมธยมศกษา แมผเรยนจะเรยนอสลามศกษาตอนตนจากศนยฯตาดกามาแลว กยงตองสอบความรดานศาสนากอนเขาเรยน เพราะมาตรฐานของศนยฯตาดกาแตละแหงไมเทากน

ปจจยทท าใหการสอนศาสนาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมความโดดเดน คอ ๑. การรกษาอตลกษณและบรบทใหอยในศาสนา และเครงครดภาคปฏบต มกจกรรมชดเจนเรองการ

รกษาขนบธรรมเนยม จงตอบโจทยผปกครองไดอยางด นกเรยนมกจกรรมทางศาสนาตลอดเวลาทอยในโรงเรยน เชน อานอลกรอาน ปฏบตละหมาดตามเวลา

๒. การสรางนกเรยนทมความสามารถทางศาสนา เชน การแขงขนอานอลกรอาน การแขงขนรองอนาซด การสงนกเรยนไปอานคตะบะห (บรรยายธรรม) ในวนศกร การสงนกเรยนชน ม.๕ ไปสอนเดกตาดกาในวนเสาร ใหมเทคนคการสอนและความเปนคร

๓. การมครสอนศาสนาจ านวนเพยงพอ หลายคนจบการศกษามาจากประเทศตะวนออกกลางทใชภาษาอาหรบ และประเทศทใชภาษามลาย เชน มาเลเซย อนโดนเซย และมผทรงคณวฒทมชอเสยงไดรบการยอมรบสงมาเปนอาจารยพเศษ เชน โตะอหมาม กรรมการอสลาม และผเชยวชาญอลกรอาน

คานยมของผเรยนทจบชนมธยมศกษาตอนปลาย คอ การไปเรยนตอยงมหาวทยาลยอลอซฮร มหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต ซงเปนมหาวทยาลยทมชอเสยง ไดรบการยอมรบในระดบสากล และเปนทนยมของคนในจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากคาครองชพถก นกศกษาไดเปดโลกทศน ไดเรยนกบเจาของภาษาโดยตรง ทงภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ ไดเรยนเนอหาศาสนาทเขมขนกวามหาวทยาลยในประเทศ สวนคะแนนการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ทไดคะแนนต าเพราะ

๑. นกเรยนไมรวาสอบไปเพออะไร ผลการสอบไมสามารถน าไปสมครเรยนตอทไหน และนกเรยนสวนใหญมงไปเรยนตอตางประเทศ จงไมตงใจสอบ I-NET ซงวชาทไดคะแนนต า คอ ภาษาอาหรบและภาษามลาย

๒. ครกไมไดสอนตามหลกสตร เนองจากครไมไดรบการอบรมเรองการใชหลกสตร เนองจากรฐจดอบรมใหเฉพาะครวชาสามญ ไมอบรมครอสลามศกษา อกทงการอบรมของรฐหลายครงไมตรงกบความตองการของโรงเรยน วทยากรไมใชผปฏบตจรงในแบบทโรงเรยนตองการ ครสอนศาสนาจงไมรเรองหลกสตรและไมสอนตามหลกสตร ท าใหนกเรยนสอบ I-NET ไดคะแนนต า

แนวทางการแกปญหา คอ สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลา จะเปนผน าในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาชายแดนใต โดยระดมผบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาทงหมดในจงหวดยะลามารวมกนจดท าหนงสอแบบเรยน ขอสอบ สอการสอน เทคนคการสอน และจะด าเนนการอบรมครสอนอสลามศกษาเปนรายวชา และจะขยายผลไปยงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดยะลา ปตตาน และ

๑๔๓

นราธวาส โดยผานเครอขายความรวมมอกบนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดปตตาน และนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดนราธวาส

๒. กรณโรงเรยนคขนานกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ศนยฯตาดกา มจดเดนคอ การบรหารในรปคณะกรรมการ สอนศาสนาเปนหลก ใชภาษามลายทองถน

และภาษามลายกลาง ถาผบรหารเกงจะจดกจกรรมอนๆ ดวย เชน งานฝมอ การแขงกฬา และจดออน คอ ครทสอนในศนยฯตาดกาไมไดจบปรญญาตร งบประมาณไมเพยงพอ ครขาดการอบรม ผลการสอบ I-NET วชาทออน คอ ภาษามลาย และภาษาอาหรบ ส าหรบภาษามลายเปนเพราะภาษามลายกลางใชอกษรรม สวนภาษาอาหรบหาครผสอนทมความรจรงไดยาก

การจดสอนอสลามศกษาในโรงเรยนคขนานมปญหา คอ โรงเรยนประถมศกษาของรฐดแลศนยฯตาดกาไมทวถง บางโรงเรยนตองดแลศนยฯตาดกา ๓-๔ แหง และไมเขาใจจดประสงคของโครงการ คะแนน I-NET ต า เพราะนกเรยนไมใหความส าคญ มาเขาสอบโดยไมตงใจ และไมไดน าผลสอบไปใชประโยชนในการเรยนตอ การสอบ I-NET จงไมมความหมายส าหรบเดก สงทศนยฯตาดกาตองการการสนบสนนจากรฐคอ

๔. วสด อปกรณ เครองเขยน และการสนบสนนกจกรรมตางๆ ๓. การอบรมครตาดกาทง ๘ สาระวชา ๔. ขอใหกระทรวงศกษาธการมาดแลใหเตมท จดสรรงบประมาณใหเพยงพอ ๓. กรณโรงเรยนของรฐสอนอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนขยายโอกาสและโรงเรยนมธยมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานบาง

แหงสามารถจดการเรยนการสอนไดใกลเคยงกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทวไป ปจจยทท าใหไดรบความนยมและผเขาเรยนเพมขน คอ

๑) ผบรหารสถานศกษามความเปนผน าทางวชาการ มบทบาทส าคญในการสงเสรมการเรยนการสอน ออกนเทศตดตามการสอน บางครงลงมอสอนเอง ไมยายบอย และสามารถเขากบชมชนไดด

๒) มกจกรรมใหผเรยนน าความรไปปฏบตไดจรง เชน การสวดดอารตงแตชนอนบาล การอานอลกรอานหนาเสาธงทกเชา การละหมาดรวมกนทงโรงเรยนชวงเทยงและกอนกลบบาน การออกไปละหมาดทมสยดในชมชนรวมกบชาวบานทกวนศกร รวมทงรวมกจกรรมเกยวกบศาสนาในวนเทศกาลตางๆ คอ รอมมาฎอน อลซเราะห รายอ และเมาลด กจกรรมดงกลาวท าใหผเรยนมระเบยบวนยและประพฤตตนอยในหลกศาสนาจนเปนวถชวต ผปกครองและชมชนพอใจ รวมทงการสงนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายไปสอนทศนยฯตาดกาเปนการฝกใหนกเรยนไดเรยนรและมความเปนครดวย

ขณะเดยวกน นกเรยนมกจกรรมเสรมหลกสตร เชน ลกเสอ-เนตรนาร ซละ (ศลปะปองกนตว) รองเพลงอนาซด เพอใหมพฒนาการรอบดานและเปนคนดของสงคม ๓) มการบรณาการวชาอสลามศกษาทเนอหาสมพนธกนใหเหลอสาระการเรยนรนอยลง ๔) มบรการรถรบ-สง เพออ านวยความสะดวกในการเดนทางมาเรยนของนกเรยน

๑๔๔

๕) เนนการสรางเครอขาย เชญวทยากรภายนอกซงเปนบคคลทชมชนยอมรบ เชน อหมาม คอเตบ โตะครทประชาชนศรทธา ครตาดกา ก านน ผใหญบาน กรรมการสถานศกษา เปนตน ใหเขามาชวยคด ชวยสอน บคคลเหลานชวยประชาสมพนธและสรางความเขาใจกบประชาชนในชมชนดวย ๖) ครสอนศาสนาอสลามทโรงเรยนประถมศกษาเปนครสอนทศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ดวย ปญหาอปสรรคของการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐทสอนอสลามศกษาแบบเขม คอ

๑) วชาทไดคะแนนสอบ I-NET ต าทสด คอ ภาษาอาหรบ ภาษามลาย โดยเฉพาะภาษาอาหรบซงหาครไดยาก ๒) การอบรมครรฐจดใหแตครวชาสามญ ไมมการอบรมครสอนศาสนา ๓) ขาดสอการสอนและเทคโนโลยทจะท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน ๔) ขาดงบประมาณเพอการผลตสอ และงบประมาณจดซอต าราเรยน ๕) มครสอนอสลามศกษาไมครบทกวชา ๖) ขาดการนเทศตดตาม ทงวชาสามญและวชาศาสนา รฐจงไมรสภาพความเปนจรงและไมมใครชวยเหลอโรงเรยน ๗) นโยบายไมตอเนองเพราะบางโรงเรยนเปลยนผบรหารบอย ๘) โรงเรยนทสอนอสลามศกษาแบบเขมไมคอยไดมการแลกเปลยนเรยนรกน

--------------------------------------------

๑๔๕

บทท ๖ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

งานศกษาวจยนเนองจากส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) ไดจดท าแผนการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๗๙ ซงมจดเดน คอ มการก าหนดยทธศาสตรของประเทศไวในแผนฯ โดยเฉพาะยทธศาสตรท ๑ การจดการศกษาเพอความมนคงของสงคมและประเทศชาต ไดกลาวถงการเสรมสรางความมนคงในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต และสงเสรมการจดการศกษาส าหรบกลมชนตางเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม เปนการเฉพาะ ตอมา สกศ. ไดจดท ารางมาตรฐานการศกษาของชาต ซงไดมการประชาพจารณและรบฟงความคดเหนของผเกยวของทกภาคทวประเทศ เพอใหการน าไปจดท ามาตรฐานการศกษาของหนวยงานการศกษาแตละสงกดมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตตอไป และเนองจากอสลามศกษาเปนอตลกษณของจงหวดชายแดนภาคใตซงมปญหาความมนคงมาเปนเวลานาน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษาจงมโครงการศกษาวจยแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต โดยมวตถประสงคดงน

๑. เพอรวบรวมองคความรดานอสลามศกษาของสถานศกษาทกสงกด ทกระดบ และประเภทการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

๒. เพอวเคราะหผลการจดการอสลามศกษา ปญหาอปสรรค และตวอยางความส าเรจของการจดการอสลามศกษา

๓. เพอศกษาหาแนวทางในการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๔. เพอพฒนานโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเหมาะสม สอดคลองกบความตองการของผเรยน ของผปกครอง และเปนประโยชนกบประเทศไทย เพอเสรมสรางสนตสขในการอยรวมกน และลดปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

๖.๑ สรปผลการศกษา ๖.๑.๑ มาตรฐานอสลามศกษาของสถานศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

๑) มาตรฐานอสลามศกษาของศนยพฒนาเดกเลก โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) และสถาบนศกษาปอเนาะ จากการตอบแบบสอบถามและประชม Focus Group ของผแทนสถานศกษาขางตน พบวา มสถานศกษา ๓ ประเภท ทมหลกสตรอสลามศกษาใชแลว คอ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สวนศนยพฒนาเดกเลก และสถาบนศกษาปอเนาะ ยงไมมหลกสตรอสลามศกษา อยางไรกตาม ศนยพฒนาเดกเลกม “มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน” เปนกรอบ

๑๔๖

แนวทางในการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลก มการสอดแทรกเรองศาสนาในชวตประจ าวนแกเดก เชน การสลามกบครและพอแม การสวดดอารกอนรบประทานอาหาร กอนนอน และกอนเขาหองน า เปนตน ทงน ผแทนศนยพฒนาเดกเลกมความตองการทจะใหมหลกสตรอสลามศกษาส าหรบศนยพฒนาเดกเลกดวย นอกจากน สถาบนศกษาปอเนาะเองกตองการมหลกสตรอสลามศกษา เพอใหการเรยนการสอนในสถาบนศกษาปอเนาะมมาตรฐาน มก าหนดการจบการศกษาทแนนอน สามารถวดได ประเมนได และเปนประโยชนส าหรบผเรยนชาวตางชาต ซงจะเปนการสนบสนนใหจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทยสามารถพฒนาอสลามศกษาจนไดรบการยอมรบในฐานะศนยกลางอสลามศกษาในประชาคมอาเซยน (ระเบยงเมกกะ) ดวย หลกสตรทมก าหนดใชแลวในสถานศกษา ๓ ประเภท คอ หลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช ๒๕๔๖ ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม อสลามศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ และหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗ ส าหรบศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โดยยดกรอบแนวคดตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ในการออกแบบหลกสตร ดงนน วสยทศน หลกการ จดมงหมาย สมรรถนะทส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร และตวชวด จงสะทอนหลกการของการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต การมหลกสตรอสลามศกษาใหมท าใหนกเรยนประถมศกษาทเรยนอสลามศกษาตอนตนจากศนยฯตาดกาสามารถเขาเรยนอสลามศกษาตอนกลางในโรงเรยนมธยมศกษาได ไมตองเรยนซ าอก และสามารถเทยบโอนผลการเรยนระหวางหลกสตรได ทง ๓ หลกสตร แบงเปนอสลามศกษาตอนตน (อบตดาอยะห) ใชเวลาเรยน ๖ ป อสลามศกษาตอนกลาง (มตะวซซเฏาะห) ใชเวลาเรยน ๓ ป และอสลามศกษาตอนปลาย (ซานาวยะห) ใชเวลาเรยน ๓ ป มสาระการเรยนร ๘ กลม คอ อลกรอาน อลหะดษ (วจนะ) อลฟกฮ (ศาสนบญญต) อลอะกดะห (หลกศรทธา) อตตารค (ศาสนประวต) อลอคลาก (จรยธรรม) ภาษามลาย และภาษาอาหรบ สวนสถาบนศกษาปอเนาะไมมหลกสตร แตมประมวลการเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนศกษาปอเนาะ ๑๖ รายวชา ซงเปนการเรยนทมากดวยเนอหาและใชเวลาเรยนยาวนานกวาการศกษาทกระดบ/ประเภท ๒) มาตรฐานอสลามศกษาของสถาบนอดมศกษา

การวเคราะหแบบสอบถามและความเหนจากการประชม Focus Group คณาจารยสอนอสลามศกษาในสถานศกษาระดบอดมศกษา มขอคนพบทสรปไดดงน

การจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษาจงหวดชายแดนภาคใตปจจบน มสถาบนอดมศกษา ๔ แหงหลกทเปดสอนอสลามศกษา คอ วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน มหาวทยาลยฟาฏอน มหาวทยาลยราชภฏยะลา และมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร เปดสอนในระดบปรญญาตรและระดบสงขนไป ในสาขาอสลามศกษา กฎหมายอสลาม ครศาสตรอสลามหรอการสอนอสลามศกษา รวมทงหลกสตรบรณาการ เชน เศรษฐศาสตรและการจดการในอสลาม บางแหงเปดสาขาอสลามศกษา หลกสตรนานาชาตดวย

๑๔๗

การเรยนการสอนอสลามศกษาในสถาบนอดมศกษาม ๓ รปแบบ คอ อสลามศกษาอยางเดยว กบ อสลามศกษาทประยกตในสาขาวชาตางๆ เชน เศรษฐศาสตรอสลาม รฐศาสตรอสลาม เปนตน และการสอนอสลามศกษา ซงทง ๓ รปแบบตองมมาตรฐานชดเจน สาระส าคญของมาตรฐานอสลามศกษาทใชในการเรยนการสอน คอ ความรเกยวกบอสลามศกษา เชน อลกรอาน ซนนะห อลหะดษ ชารอะห อซลลดดน ซงมเปาหมายในการสรางคนใหเปนคนด และสาระทเปนเครองมอในการเรยนรและศกษาคนควาคอ ภาษาอาหรบ รวมทงเทคนคการสอนหรอวชาชพครอสลามศกษา

การก าหนดหลกสตรอสลามศกษายดตามกรอบมาตรฐานของ สกอ. มาตรฐานของครสภาในกรณหลกสตรการสอนอสลามศกษา มาตรฐานอสลามศกษาทเปนสากล และมาตรฐานอสลามศกษาตามความตองการของบรบทของตลาดหรอจดเนนของสถาบน

๖.๑.๒ ผลการจดอสลามศกษา ปญหาอปสรรค และตวอยางความส าเรจของการจดการอสลาม

ศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต จากการศกษากรณตวอยางของสถานศกษาทประสบความส าเรจในการจดการเรยนการสอนอสลาม

ศกษา จนมผลการด าเนนงานเปนทยอมรบของผปกครองและชมชน มผเรยนเพมขน และไดรบรางวลความส าเรจนน พบวาการจดการเรยนการสอนอสลามศกษา ปจจยความส าเรจ ปญหาและอปสรรค ซงเปนขอมลพนฐานส าหรบการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต ดงน

๓. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเนนการสอนศาสนาควบคกบสามญเพอสรางผเรยนทเปนคนด มความรคคณธรรม มอาชพทมนคงในอนาคต และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ซงเปนการศกษาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท การจดการเรยนการสอนอสลามศกษามความเขมขนดวยเนอหาและจ านวนชวโมงเรยน หยดเพยงวนศกรเทานน และบางแหงมการบรณาการวชาทมเนอหาสมพนธกนจาก ๘ สาระการเรยนรใหเหลอเพยง ๖ สาระการเรยนร ในการรบนกเรยนเขาเรยนระดบมธยมศกษา แมผเรยนจะเรยนอสลามศกษาตอนตนจากศนยฯตาดกามาแลว แตโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามกยงตองสอบวดความรดานศาสนากอนเขาเรยน เพราะมาตรฐานของศนยฯตาดกาแตละแหงไมเทากน

ปจจยทท าใหการสอนศาสนาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมความโดดเดน คอ ๑. การรกษาอตลกษณและบรบทใหอยในศาสนา และเครงครดภาคปฏบต มกจกรรมชดเจนเรองการ

รกษาขนบธรรมเนยม จงตอบโจทยผปกครองไดอยางด นกเรยนมกจกรรมทางศาสนาตลอดเวลาทอยในโรงเรยน เชน อานอลกรอาน ปฏบตละหมาดตามเวลา

๒. การสรางนกเรยนทมความสามารถทางศาสนา เชน การแขงขนอานอลกรอาน การแขงขนรองอนาซด การสงนกเรยนไปอานคตะบะห (บรรยายธรรม) ในวนศกร การสงนกเรยนชน ม.๕ ไปสอนเดกตาดกาในวนเสาร ใหมเทคนคการสอนและความเปนคร

๑๔๘

๓. การมครสอนศาสนาจ านวนเพยงพอ หลายคนจบการศกษามาจากประเทศตะวนออกกลางทใชภาษาอาหรบ และประเทศทใชภาษามลาย เชน มาเลเซย อนโดนเซย และมผทรงคณวฒทมชอเสยงไดรบการยอมรบสงมาเปนอาจารยพเศษ เชน โตะอหมาม กรรมการอสลาม และผเชยวชาญอลกรอาน

คานยมของผเรยนทจบชนมธยมศกษาตอนปลาย คอ การไปเรยนตอยงมหาวทยาลยอลอซฮร มหาวทยาลยอลอซฮร ประเทศอยปต ซงเปนมหาวทยาลยทมชอเสยง ไดรบการยอมรบในระดบสากล และเปนทนยมของคนในจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากคาใชจายไมสงมาก นกศกษาไดเปดโลกทศน ไดเรยนกบเจาของภาษาโดยตรง ทงภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ และไดเรยนเนอหาศาสนาทเขมขนกวามหาวทยาลยในประเทศ สวนคะแนนการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ทไดคะแนนต าเพราะ

๑. นกเรยนไมรวาสอบไปเพออะไร ผลการสอบไมสามารถน าไปสมครเรยนตอทไหน และนกเรยนสวนใหญมงไปเรยนตอตางประเทศ จงไมตงใจสอบ I-NET ซงวชาทไดคะแนนต า คอ ภาษาอาหรบและภาษามลาย

๒. ครไมไดสอนตามหลกสตร เนองจากครไมไดรบการอบรมเรองการใชหลกสตร ปกตรฐจดอบรมใหเฉพาะครวชาสามญ ไมอบรมครอสลามศกษา อกทงการอบรมของรฐหลายครงไมตรงกบความตองการของโรงเรยน วทยากรไมใชผปฏบตจรงในแบบทโรงเรยนตองการ ครสอนศาสนาจงไมรเรองหลกสตรและไมสอนตามหลกสตร ซงเปนสาเหตหนงทท าใหนกเรยนสอบ I-NET ไดคะแนนต า

แนวทางการแกปญหา คอ สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยะลา จะเปนผน าในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาชายแดนใต โดยระดมผบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาทงหมดในจงหวดยะลามารวมกนจดท าหนงสอแบบเรยน ขอสอบ สอการสอน เทคนคการสอน และจะด าเนนการอบรมครสอนอสลามศกษาเปนรายวชา และจะขยายผลไปยงโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส โดยผานเครอขายความรวมมอกบนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดปตตาน และนายกสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดนราธวาส

๔. โรงเรยนคขนานกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โครงการโรงเรยนคขนานกบตาดกา เปนรปแบบความรวมมอระหวางโรงเรยนประถมศกษาสงกด

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกบศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ในการจดการศกษารวมกน เนองจากผเรยนชนประถมศกษาจะไปเรยนศาสนาทศนยฯตาดกาในวนเสาร-อาทตย

ศนยฯตาดกามจดเดนคอ การบรหารในรปคณะกรรมการ สอนศาสนาเปนหลก ใชภาษามลายทองถนและภาษามลายกลาง ถาผบรหารมความรความสามารถจะจดกจกรรมอนๆ ดวย เชน งานฝมอ การแขงกฬา แตจดออนคอ ครทสอนในศนยฯตาดกาไมไดจบปรญญาตร งบประมาณไมเพยงพอ ครขาดการอบรม ผลการสอบ I-NET วชาทออน คอ ภาษามลาย และภาษาอาหรบ ส าหรบภาษามลายเปนเพราะภาษามลายกลางใชอกษรรม สวนภาษาอาหรบหาครผสอนทมความรจรงไดยาก

การจดสอนอสลามศกษาในโรงเรยนคขนานมปญหา คอ โรงเรยนประถมศกษาของรฐดแลศนยฯตาดกาไมทวถง บางโรงเรยนตองดแลศนยฯตาดกา ๓-๔ แหง และไมเขาใจจดประสงคของโครงการ

๑๔๙

การจดสงนกเรยนเขารบการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) เปนภารกจของ ศนยฯตาดกา ซงผลการสอบไดคะแนน I-NET ต า เพราะนกเรยนไมใหความส าคญ เขาสอบโดยไมตงใจ และไมไดน าผลสอบไปใชประโยชนในการเรยนตอ การสอบ I-NET จงไมมความหมายส าหรบผเรยน สงทศนยฯตาดกาตองการการสนบสนนจากรฐคอ ๑) วสด อปกรณ เครองเขยน และการสนบสนนกจกรรมตางๆ ๒) การอบรมครตาดกาทง ๘ สาระวชา ๓) ขอใหกระทรวงศกษาธการมาดแลใหเตมท จดสรรงบประมาณใหเพยงพอ

๓. โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานสอนอสลามศกษาแบบเขม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทสอนอสลามศกษาแบบเขม ใช

หลกสตรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงมทงโรงเรยนขยายโอกาสและโรงเรยนมธยมศกษาในโครงการจ านวน ๓๕๐ โรง ไดรบการสนบสนนครสอนอสลามศกษาและงบประมาณเพอการด าเนนงานดงกลาว หลายแหงสามารถจดการเรยนการสอนไดใกลเคยงกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทวไป มผเรยนเพมขนอยางเหนไดชด

ปจจยส าคญทท าใหโรงเรยนทสอนหลกสตรอสลามศกษาแบบเขมไดรบความนยมและมผเขาเรยนเพมขน คอ ๑) ผบรหารสถานศกษามความเปนผน าทางวชาการ มบทบาทส าคญในการสงเสรมการเรยนการสอน ออกนเทศตดตามการสอน บางครงลงมอสอนเอง ไมยายบอย และสามารถเขากบชมชนไดด

๒) มกจกรรมใหผเรยนน าความรไปปฏบตไดจรง เชน การสวดดอารตงแตชนอนบาล การอานอลกรอานหนาเสาธงทกเชา การละหมาดรวมกนทงโรงเรยนชวงเทยงและกอนกลบบาน การออกไปละหมาดทมสยดในชมชนรวมกบชาวบานทกวนศกร รวมทงรวมกจกรรมเกยวกบศาสนาในวนเทศกาลตางๆ คอ รอมมาฎอน วนอาซรอ รายอ และเมาลด กจกรรมดงกลาวท าใหผเรยนมระเบยบวนยและประพฤตตนอยในหลกศาสนาจนเปนวถชวต ผปกครองและชมชนพอใจ รวมทงการสงนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายไปสอนทศนยฯตาดกาเปนการฝกใหนกเรยนไดเรยนรและมความเปนครดวย

ขณะเดยวกน หลายโรงเรยนมกจกรรมเสรมหลกสตร เชน ลกเสอ-เนตรนาร ซละ (ศลปะปองกนตว) รองเพลงอนาซด เพอใหผเรยนมพฒนาการรอบดานและเปนคนดของสงคม ๓) มการบรณาการวชาอสลามศกษาทเนอหาสมพนธกนใหเหลอสาระการเรยนรนอยลง ๔) มบรการรถรบ-สง เพออ านวยความสะดวกในการเดนทางมาเรยนของนกเรยน

๕) เนนการสรางเครอขาย เชญวทยากรภายนอกซงเปนบคคลทชมชนยอมรบ เชน อหมาม คอเตบ โตะครทประชาชนศรทธา ครตาดกา ก านน ผใหญบาน กรรมการสถานศกษา เปนตน ใหเขามาชวยคด ชวยสอน บคคลเหลานชวยประชาสมพนธและสรางความเขาใจกบประชาชนในชมชนดวย ๖) ครสอนศาสนาอสลามทโรงเรยนประถมศกษาเปนครสอนทศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ดวย ปญหาอปสรรคของการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐทสอนอสลามศกษาแบบเขม คอ

๑๕๐

๑) วชาทไดคะแนนสอบ I-NET ต าทสด คอ ภาษาอาหรบ ภาษามลาย โดยเฉพาะภาษาอาหรบซงหาครไดยาก บางครงขอสอบ I-NET มขอผดพลาดท าใหผเรยนไมสามารถท าขอสอบได ๒) การอบรมครรฐจดใหแตครวชาสามญ ไมมการอบรมครสอนศาสนา ๓) ขาดสอการสอนและเทคโนโลยทจะท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน ๔) ขาดงบประมาณเพอการผลตสอ และงบประมาณจดซอต าราเรยน ๕) มครสอนอสลามศกษาไมครบทกวชา ๖) ขาดการนเทศตดตาม ทงวชาสามญและวชาศาสนา รฐจงไมรสภาพความเปนจรงและไมมใครชวยเหลอโรงเรยน ๗) นโยบายไมตอเนองเพราะบางโรงเรยนเปลยนผบรหารบอย ๘) โรงเรยนทสอนอสลามศกษาแบบเขมไมคอยไดมการแลกเปลยนเรยนรกน ๔. สถาบนอดมศกษา

ปญหาของอสลามศกษาในระดบอดมศกษา คอ ๗) ไมมองคกรเจาภาพ ไมเหมอนสาขาวชาอนๆ ทมองคกรวชาชพจดท าและรบรองมาตรฐาน ๘) ปญหาคณภาพผเรยน บณฑตไมมความเชยวชาญ ทงดานอสลามศกษา ดานการสอน และดาน

ภาษา โดยเฉพาะภาษาอาหรบซงเปนเครองมอส าคญในการเรยนการสอนอสลามศกษา การพดและอานเขยนภาษาอาหรบไมได ท าใหออนดอย มโอกาสเขาสอาชพไดนอย ซงสงผลถงการมงานท าเมอจบการศกษาดวย

๙) อาจารยมหาวทยาลยไมไดรบการยอมรบเรองความรอสลามศกษาเทาอสตาซทจบจากตางประเทศหรอตะวนออกกลาง

๑๐) มหาวทยาลยรบผเรยนทไมไดจบศาสนาชน ๑๐ (ซานาวยะห) มาเรยนอสลามศกษา จงมพนฐานความรทางศาสนาไมเพยงพอ

สวนตวอยางความส าเรจของการจดการอสลามศกษาในระดบอดมศกษา คอ การเปดหลกสตรนานาชาตทใชภาษาองกฤษในการเรยนการสอน ท าใหสามารถสนองตอบตอกรอบมาตรฐานของ สกอ. ของสถาบน และตอบโจทยความเปนนานาชาต บณฑตมความสามารถในการใชภาษาอาหรบและภาษาองกฤษ

๖.๒ อภปรายผล ขอคนพบจากงานศกษาวจยนสอดคลองกบงานวจยหลายชนทระบวา นกเรยนไทยใชเวลาเรยนมากเกนไป โดยเฉพาะเดกชนประถมศกษาทตองเรยนถงสปดาหละ ๗ วน คอเรยนสายสามญในโรงเรยนตามปกตและตองไปเรยนศาสนาทศนยฯตาดกาในวนเสาร -อาทตย ท าใหเหนอยลา ไมมเวลาท ากจกรรมอนๆ โดยเฉพาะกฬาทเหมาะสมกบวยของเดก และไดมขอเสนอใหบรณาการการเรยนรวมกน แตกยงไมมการบรณาการอยางจรงจง ศนยฯตาดกา มอตลกษณ คอ ใชภาษามลาย ขณะทการสอนในโรงเรยนใชภาษาไทย ท าใหยากทจะบรณาการกน แตปจจบนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนกไดรบการยอมรบมากขน เพยงแตยงไมเปนมาตรฐานเดยวกน สถานศกษาแตละสงกดมจดแขงของตวเองและมองกลมอน ๆ วาดอยกวา จงเกดปญหาการไมยอมรบกนเอง เชน เดกทเรยนจบจากศนยฯตาดกาแลวยงตองมาเรยนศาสนาซ าชนในโรงเรยนระดบ

๑๕๑

มธยมศกษา ถาท าใหเปนมาตรฐานเดยวกน โดยเรยนจบศนยฯตาดกาแลวไมตองไปเรยนซ าใหมในชนมธยมศกษา เดกจะไดมเวลาออกก าลงกาย ไมตองอยในหองเรยนทกวน และควรเรยนโดยเนนปฏบตใหศาสนาเปนวถชวต นอกจากน ควรตองพจารณาเรองการบรณาการการเรยนในโรงเรยนประถมศกษากบศนยฯตาดกา เชน ใหนกเรยนไดเรยนชวงบายทศนยฯตาดกา เพอลดการเรยนในวนเสาร -อาทตย จะไดมเวลาท ากจกรรมอนๆ โครงการโรงเรยนคขนานควรมความรวมมอในการสอนอยางใกลชดมากขนระหวางครโรงเรยนกบครศนยฯตาดกา เพอลดเวลาเรยนซ าซอน บรณาการการสอนดวยกน เพราะเดกกเปนกลมเดยวกน

ส าหรบการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ทไดคะแนนต านน เหตผลความจ าเปนทก าหนดใหมการทดสอบมาตรฐานอสลามกเพอแกปญหาผลการทดสอบการศกษาแหงชาต (O-NET) ทพบวานกเรยนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใตมคะแนนต าทสดในประเทศ จงมการเพมสดสวนการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษาซงเปนอตลกษณของพนท แตคะแนน I-NET กต าเชนกน ผลการวจยนกสอดคลองกบงานวจยกอนหนานทพบวา ไมมการน าผลการทดสอบ I-NET ไปใชประโยชน นกเรยนจงไมตงใจสอบ โดยเฉพาะวชาภาษาอาหรบซงไดคะแนนต าทสดนน สะทอนใหเหนวา มปญหาขาดครภาษาอาหรบทมความรดานภาษาและมความสามารถในการสอน และงานวจยนคนพบดวยวา มความเขาใจไมตรงกนของหลายฝาย คอ ครมองวา สทศ. เปนผออกขอสอบเองโดยคนในพนทไมไดมสวนรวมดวย เนอหาในขอสอบมาจากหลกสตรอสลามศกษาอน และเปนเพราะรฐไมจดการอบรมครสอนอสลามศกษา ครจงไมไดสอนตามหลกสตร ท าใหคะแนน I-NET ต า ขณะทหนวยงานของรฐอยางส านกงานศกษาธการภาค ๘ วเคราะหวาเปนเพราะครไมรจกหลกสตร ไมน าไปใช ไมสอนใหผเรยนปฏบต และในการออกขอสอบของ สทศ. นน ส านกงานศกษาธการภาค ๘ กประสานการคดเลอกและเสนอชอครสอนอสลามศกษาในพนทใหมสวนรวมในการออกขอสอบสลบกนทกป ดงนน การท าความเขาใจรวมกนอยางถกตองเรองการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษาจงมความจ าเปนมาก มาตรฐานการเรยนรและสาระการเรยนรทก าหนดในหลกสตรอสลามศกษา มความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตอยแลว ทงในประเดนผเรยนรตลอดชวต ผสรางสรรคนวตกรรม ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต และผมความเปนพลเมองด เนองจากตามหลกศาสนาอสลามเนนการศกษาตลอดชวตตงแตอยในเปลจนถงหลมฝงศพ มสลมตองเรยนรค าสอนทางศาสนาหรอพระวจนะ มหลกศรทธาตอพระเจ า ปฏบตตามศาสนบญญต เขาใจประวตศาสนา เขาใจหลกจรยธรรมและปฏบตตามได รวมทงผเรยนทเปนชาวมสลมในจงหวดชายแดนภาคใตตองเรยนรหลายภาษา ทงภาษาไทย ภาษามลาย ภาษาอาหรบ และภาษาองกฤษ ส าหรบการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม แตประเดนเรอง “การคดเชงวพากษ” และ “การใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ” มความละเอยดออน มทงคณและโทษ ตองระมดระวงในการน าไปใช ตองใชไปทางสรางสรรค และไมใหเกดผลลบตอศาสนา โดยเฉพาะสถานศกษาปอเนาะยงเนนการสอนแบบดงเดม หลายแหงยงหามการใชเทคโนโลยโทรศพทอจฉรยะเนองจากมทงดานบวกและดานลบ สวนศนยพฒนาเดกเลกมความเหนวา ตองปรบมาตรฐานการศกษาของชาตใหสอดคลองกบวยของเดกเลก ซงหลายเรองเดกเลกยงไมสามารถท าได นอกจากจะปรบเปลยนเปนทกษะเบองตน เชน การรจกสงเกต และทกษะพนฐานอนๆ ทเหมาะสมกบวย รวมทงเดกชนประถมทเรยนอสลามศกษาในศนยฯตาดกากเชนกน การคาดหวงใหผเรยนมทกษะการคดสงเคราะหและการวพากษยงเปนเรองยาก แตเรองเทคโนโลยสารสนเทศมสอนในวชาสามญอย

๑๕๒

แลว ปจจบนมชมรมศนยฯตาดการะดบต าบล อ าเภอ และจงหวด และมสมาคมตาดกาจงหวดชายแดนภาคใต ศอ.บต. กสนบสนนโครงการ “ครวตาดกา” ใหเลยงปลา เลยงไก เลยงแพะ และปลกผก ในศนยฯตาดกาทมพนทและมความพรอม ดงเชน ทสตลม “ชายคามสยด” เปนพนทท ากจกรรม เปนตน จงเปนการฝกใหผเรยนรจกการท างาน การประกอบอาชพ ทสอดคลองกบหลกศาสนาและสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต

ในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาตามมาตรฐานการศกษาของชาตฉบบใหม สถานศกษาแตละระดบ/ประเภทในจงหวดชายแดนภาคใต ตองรวมกนแกปญหาอปสรรคและจดท ามาตรฐานอสลามศกษาของตนเอง ไมวาจะเปนศนยพฒนาเดกเลก ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนศกษาปอเนาะ และสถาบนอดมศกษา ตองปรกษาหารอ แลกเปลยนขอมลและเรยนรรวมกนใหมากขน ทงภายในสถาบนระดบ/ประเภทเดยวกน และตางระดบ/ประเภท เพราะจากการจดประชมรวมกนท าใหทราบวาทกฝายมความตองการตรงกน คอ ตองการท ามาตรฐานอสลามศกษาทเปนทยอมรบรวมกน ศนยพฒนาเดกเลกกตองการมมาตรฐานอสลามศกษา และแมแตสถาบนศกษาปอเนาะเองซงตองการจะรกษาเอกลกษณดงเดมกเหนความจ าเปนทจะตองมมาตรฐานและหลกสตรของตนเอง เพอกาวสความเปนนานาชาต เพราะมนกศกษาตางชาตมาเรยนมากขน

๖.๓ ขอเสนอแนวทางการจดท ามาตรฐานการอสลามศกษาทสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท และสอดคลองกบขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และอตลกษณของพนทจงหวดชายแดนภาคใต

จากการประชม Focus Group การตอบแบบสอบถาม การสมภาษณ และการลงพนท เยยมสถานศกษา พบวานกวชาการอสลามศกษา คร และผบรหารสถานศกษา มความเหนวา รางมาตรฐานการศกษาของชาตทก าลงจดท าอยขณะนมความสอดคลองกบมาตรฐานอสลามศกษาทกระดบ โดยในการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตฉบบใหม สงททกฝายตองการคอ

๑. มาตรฐานอสลามศกษาของจงหวดชายแดนภาคใตทเปนมาตรฐานเดยวกน เปนทยอมรบรวมกน และสามารถพฒนาไปสมาตรฐานอสลามศกษาของประชาคมอาเซยนและมาตรฐานอสลามศกษาสากล

๒. มาตรฐานอสลามศกษา ควรมองคประกอบ มาตรฐานดานหลกสตร มาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานดานครและบคลากรทางการศกษา มาตรฐานดานสอและเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน มาตรฐานดานอาคารสถานทและสงแวดลอม มาตรฐานดานงบประมาณและทรพยากร มาตรฐานดานกระบวนการเรยนการสอน มาตรฐานดานการวดและประเมนผล

๓. กระบวนการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา ตองเนนกระบวนการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของของสถานศกษาแตละระดบ/ประเภท ทงศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โรงเรยนของรฐสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต สถาบนศกษาปอเนาะ สถาบนอดมศกษา และศนยพฒนาเดกเลก

๔. การน ามาตรฐานอสลามศกษาไปใช ตองมการชแจงหรออบรมครและผบรหารใหเขาใจ เพอจะน าไปใชไดอยางถกตอง และตองมระบบการนเทศตดตามเพอประเมนผลการด าเนนงานตามมาตรฐาน

๑๕๓

๕. ตองมการน าผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชประโยชน เชน ในการเรยนตอชนสงขน การไปเรยนตอตางประเทศ การใหทนการศกษา ฯลฯ

๖.๔ ขอเสนอนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

งานวจยนมขอเสนอนโยบายการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตทเหมาะสม สอดคลองกบความตองการของผเรยน ของผปกครอง และเปนประโยชนกบประเทศไทย เพอเสรมสรางสนตสขในการอยรวมกน และลดปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ตอหนวยงานทเกยวของดงตอไปน ๑. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) จดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตใหสอดคลองกบอตลกษณและความตองการของประชาชนในพนท ดวยการขยายผลการสอนอสลามศกษาแบบเขมในโรงเรยนของรฐใหตอบสนองความตองการของประชาชนอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพ ประสทธภาพ และสามารถตอบโจทยบรบททเปลยนแปลงได แตตองคดเลอกผบรหารสถานศกษาทเปนผน าทางวชาการ มความสามารถในการบรหารจดการ ใหอยในต าแหนงเปนเวลานานพอทจะน าการเปลยนแปลงได สนบสนนบคลากร งบประมาณ สอและเทคโนโลยการสอน และนเทศตดตามการจดอสลามศกษาอยางจรงจง

ทงน ตองสานตอและขยายผลการจดอสลามศกษาแบบเขมใหครบทง ๓๕๐ โรง และจดใหมการประเมนผล โรงเรยนใดไมไดมาตรฐานกยกเลก และน างบประมาณสวนนนไปใหกบโรงเรยนทด าเนนการไดผลด และท าการคดเลอกโรงเรยนทจดอสลามศกษาไดดเดน อยางนอยจงหวดละ ๑ โรง เพอเปนตนแบบใหกบโรงเรยนอนๆ จะท าใหการจดอสลามศกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประสบความส าเรจมากขน ๒. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) ซงมโครงสรางระดบจงหวดและอ าเภอ และเปนตนสงกดของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และสถาบนศกษาปอเนาะ ซงเปนสถานศกษาทมผเรยนเปนจ านวนมาก ตองมบทบาทมากขนในการพฒนาคณภาพและมาตรฐานอสลามศกษา การนเทศตดตามการใชหลกสตร และการจดอบรมครสอนอสลามศกษา

นอกจากน ตองสนบสนนชมรมตาดกา ซงมตงแตระดบต าบล ระดบ อ าเภอ ระดบจงหวด จนถงระดบจงหวดชายแดนภาคใต สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจงหวดชายแดนภาคใต สมาคมสถานศกษาปอเนาะจงหวดชายแดนภาคใต ฯลฯ ใหมบทบาทเชงวชาการ ในการพฒนามาตรฐานอสลามศกษาใหเปนทยอมรบรวมกน ใหการอบรมคร สนบสนนการพฒนาคณภาพ และการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

๕. ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) สนบสนนโตะครในสถาบนศกษาปอเนาะทสมครใจใชหลกสตรอสลามศกษาส าหรบสถาบนศกษาปอเนาะใหมความเขาใจมาตรฐานของสถาบนศกษาปอเนาะและมาตรฐานอสลามศกษา

๔. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) สงเสรมสถาบนอดมศกษาในจงหวดชายแดนภาคใตใหมการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาทเปนมาตรฐานเดยวกน ผลตครสอนอสลามศกษา ครภาษาอาหรบและครภาษามลายกลาง ทมคณภาพและเพยงพอกบความตองการของสถานศกษาระดบ/ประเภทตางๆ ทสอนอสลามศกษา

๑๕๔

๕. สถาบนอดมศกษา สอนใหผเรยนมทกษะการเรยนรและคนควาวจย มทกษะภาษาอาหรบและภาษามลายกลาง และมความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

๖. สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (สทศ.) จดท าขอสอบทไดมาตรฐานโดยการมสวนรวมของสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของในพนท รวมทงผลกดนใหมการน าผลการทดสอบมาตรฐานอสลามศกษา (I-NET) ไปใชประโยชน ทงในการปรบปรงการเรยนการสอน การเรยนตอชนสงขน การใหทนการศกษา ฯลฯ

๗. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) สงเสรมใหมการประกนคณภาพภายในของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) สถาบนศกษาปอเนาะ และเตรยมความพรอมรบการประเมนภายนอก

๘. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา สงเสรมการวจยรปแบบการสอนอสลามศกษาตนแบบ เพอเปนตวอยางและขยายผลใหกบสถานศกษาทสอนอสลามศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

๙. กระทรวงศกษาธการ บรณาการความรวมมอของหนวยงานสงกดตางๆ ในพนท คอ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ศนยประสานงานและบรหารการศกษาจงหวดชายแดนภาคใต (ศปบ.จชต.) ส านกงานศกษาธการภาค ๘ องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานความมนคง เชน กองรอยทหารพราน รวมทงสมาคม ชมรม หรอกลมสถานศกษา ทงในดานความคด บคลากร ทรพยากร เพอสรางความเขมแขง ความเปนเอกภาพทางนโยบาย ลดความซ าซอนในการท างาน และเพมประสทธภาพการบรหารการศกษา เพอใหการศกษามคณภาพ ตอบสนองความตองการของประชาชน และน าไปสการอยรวมกนอยางสนตสขของประชาชนจงหวดชายแดนภาคใต

-------------------------

๑๕๕

เอกสารอางอง กรมประชาสมพนธ. พนฐานทางเศรษฐกจและสงคมจงหวดชายแดนภาคใต. เขาถงจาก http://contentcenter.prd.go.th/contentviewfullpage.aspx?folder=927&subfolder=

&contents=50279. วนท ๑๗ ธนวาคม ๒๕๕๘ กรมสงเสรมการปกครองทองถน. กระทรวงมหาดไทย. มาตรฐานการด าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกของ องคกรปกครองสวนทองถน ประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๙. เขาถงจาก

http://www.dla.go.th/upload/ebook/column/2017/4/2199_5930.pdf กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ส าหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม. คมชดลก. เรองเกาเลาใหมตอนท ๓ ตาดกา ฐานชวตอสลามปตตาน. เขาถงจาก http://www.komchadluek.net/news/edu-health/96060. ๒๘ เมษายน ๒๕๕๔. คมชดลก. สพฐ. ชอสลามศกษาเขมขนลดเลอดนอง ๓ จงหวดใต. เขาถงจาก http://www.komchadluek.net/news/edu-health/1054309 วนท ๙ สงหาคม ๒๕๕๔. ชนดา มตรานนท. อจศรา ประเสรฐสน. และอญชลพร ลพประเสรฐ. การสรางรปแบบการจดการศกษาของ ศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา) ใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต. ทมขาวอศรา. และ อะหมด รามนหสรวงศ. ผลวจยเดกมสลมใต "เรยนหนกแตลมเหลว" แนะบรณาการ

"ศาสนา-สามญ" เขาถงจาก http://www.isranews.org/south-news/other-news/item/15996%E2%80%93;qq-q-q-sp-652967398.html. วนองคารท ๒๘ สงหาคม ๒๕๕๕.

ไทยรฐออนไลน. สมศ.เรมประเมน 'ศนยพฒนาเดก' ทวประเทศ รอบแรก. เขาถงจาก https://www.thairath.co.th/content/450513. วนท 16 กนยายน 2557. นกบรหารโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามการกศล. ลกษณะโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม. เขาถงจาก http://islamic-school-admin.blogspot.com/2013/04/blog-post.html. วนท ๒๔ เมษายน ๒๕๕๖. ผจดการ Online ขาวภาคใต. จบคโรงเรยนรฐและศนยตาดกา 70 ค รวมโครงการโรงเรยนคขนาน เขาถงจาก http://www.manager.co.th/South/ViewNews.aspx?NewsID=9490000085309 2 กรกฎาคม 2549 ฟาฏนา วงศเลขา. โรงเรยนวถอสลาม รปแบบการศกษาทโดนใจชมชนมสลม. หนงสอพมพเดลนวส. ฉบบวนท

๔ มนาคม ๒๕๕๒. เขาถงจาก http://social.obec.go.th/node/91. ฟาฏนา วงศเลขา. อสลามศกษา วถชวตทมสลมทกคนตองเรยนร. จากหนงสอพมพเดลนวส ฉบบวนท ๕ เมษายน ๒๕๕๔. เขาถงจาก http://social.obec.go.th/node/100 มฮ ามดนาเซ สามะ. สภาพและปญหาการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐทเปดสอนสอง

๑๕๖

หลกสตร จงหวดยะลา. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.๒๕๕๒. ฐานขอมลวจยจงหวดชายแดนภาคใต. เขาถงจาก

soreda.oas.psu.ac.th/show_detail.php?research_id=488 ราชกจจานเบกษา. เลม ๑๓๔. ตอนพเศษ ๖๒ ง. วนท ๒๘ กมภาพนธ ๒๕๖๐. หนา ๗

ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง ใหใชหลกสตรอสลามศกษาฟรฎอนประจ ามสยด ระดบอสลาม ศกษาตอนตน (อบตดาอยะฮ) พทธศกราช ๒๕๕๙/ฮจเราะฮศกราช ๑๔๓๗.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมศพทศกษาศาสตร”. กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๕๕, หนา ๑๙๑-๒ โรงเรยนธรรมวทยามลนธ. ขอมลพนฐานโรงเรยนธรรมวทยามลนธ. อสลามวทยามลนธ. ด เกง บ าเพญ ประโยชน. ๒๕๖๐. ศราวฒ อารย และคณะ. รายงานการวจยเรอง การบรณาการอสลามศกษา: รปแบบการจดการศกษาขน พนฐานของโรงเรยนรฐบาลในประเทศมาเลเซยเปรยบเทยบกบประเทศไทย. สงหาคม ๒๕๕๕. http://www.ias.chula.ac.th/ias/th/IAS-Research-Detail.php?id=5 ศนยขาวการศกษาไทย ผลวจยเดกมสลมใต “เรยนหนกแตลมเหลว” แนะบรณาการ “ศาสนา-สามญ” ขาว : ส านกขาวอศรา http://www.enn.co.th/4640 สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. รายงานการวจย เรอง “การศกษาสาเหตทสงผลตอคะแนนสอบ I-NET

ของนกเรยนชนอสลามศกษาตอนตนปท ๖ ชนอสลามศกษาตอนกลางปท ๓ และชนอสลามศกษา

ตอนปลายปท ๓ : กรณศกษาจงหวดนราธวาส”. เขาถงจาก www.niets.or.th/th/content/download/292

สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. การน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา (I-NET) ไปใช ในการพฒนาคณภาพผเรยน: กรณศกษาโรงเรยนธรรมศาสนวทยา. เขาถงจาก

www.niets.or.th/th/content/download/305 สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. การน าผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตดานอสลามศกษา

(I-NET) ไปใชใน การพฒนาคณภาพผเรยนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในโครงการตาม พระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดนราธวาส. เขาถงจาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/NUR_YIU/article/download/39624/62384

สถานวทย มอ. ปตตาน “เผยรายชอโรงเรยน ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยน โรงเรยนเอกชนสอนศาสนา อสลามภาคใตทเขารบพระราชทานรางวล ประจ าป 2558 จากสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ

สยามมกฎราชกมาร เพอเขารบพระราชทานรางวล ประจ าป 2558.” เขาถงจากhttp://psu10725.com/2558/?p=3352

สยามรฐ. ครด...โรงเรยนเดน / สพฐ.ชแจงการสอน “อสลามศกษา” ในโรงเรยน. เขาถงจาก http://www.siamrath.co.th/web 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.). สองระบบแบบเขม เวยงสวรรณวทยาคม สขภาวะ

๑๕๗

ชมชน. เขาถงจาก http://www.thaihealthycommunity.org/2-systems-wieng-suwan/. ส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดสตล. ความเปนมาและความส าคญของศนยการศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา). เขาถงจาก http://www.opes.go.th/node/32. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. หลกสตรอสลามศกษา 2551. เขาถงจาก

http://www.skprivate.go.th/home/sites/default/files/Form_Download/Curriculum_Is2551.PDF

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนการพฒนาพนทพเศษ 5 จงหวดชายแดน ภาคใต ป 2552 – 2555. เขาถงจาก http://eris.nesdb.go.th/pdf/351000-001.pdf. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. มาตรฐานการศกษาของชาต. กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากดสหายบลอกและการพมพ. ๒๕๔๘ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. สภาพการจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต. เขาถงจาก www.onec.go.th/index.php/book/BookView/213-file.pdf. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. รปแบบการบรหารจดการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต. www.onec.go.th/index.php/book/BookView/1120-file.pdf. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. การศกษาแนวทางเพอยกระดบคณภาพการจดการเรยนรของ สถาบนศกษาปอเนาะในจงหวดชายแดนภาคใต. ๒๕๕๙ ส านกงานศกษาธการภาค ๑๒. สถตสถานศกษาเอกชนจงหวดชายแดนภาคใต. ณ วนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๘. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. กระทรวงศกษาธการ. การจดการเรยนรอสลามศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพ พ.ศ. 2553. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด สพจน คาขาย. การพฒนาระบบประกนคณภาพการศกษาสถานศกษาองคกรปกครองสวนทองถน. เขาถงจาก http://www.teacher.ssru.ac.th/training/file.php/1/PM7/Powerpoint-07.pdf. อดนนย อาลกาแห. ปญหาและความตองการของครอสลามศกษาในการจดการเรยนการสอนอสลามศกษาใน โรงเรยนของรฐตามโครงการพฒนาการเรยนการสอนอสลามระดบประถมศกษาและมธยมศกษาใน จงหวดปตตาน.2553. เขาถงจาก www.icenter.or.th/thesis/detail/115. TCIJthai. ตาดกาเรยกรองรฐ จากการสมมนาวชาการ “การพฒนาอสลามศกษาในโรงเรยนของรฐและศนย การศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)” เมอวนท 30 ตลาคม ๒๕๕๕ ณ โรงแรมยะลาแกรนด พาเลซ อ.เมอง จ.ยะลา เขาถงจาก www.tcijthai.com/news/2012/11/archived/1425. วนท ๖ พฤศจกายน ๒๕๕๕.

-------------------------------------------

๑๕๘

ใบงาน การประชม Focus Group แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา

กลมสถานศกษา.......................................................

จงหวด.................................. โปรดตอบค าถามตอไปน และสรปเปนความเหนของกลม

ขอ ๑ มาตรฐานอสลามศกษาทกลมสถานศกษาของทานใชอยในปจจบน คอ............................................................................................................................. ...................................... และมสาระส าคญอะไรบาง กรณาอธบาย .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................................... ........ ขอ ๒ โปรดวเคราะหวามาตรฐานอสลามศกษาททานใชอยมความสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต หรอไม อยางไร ขอ ๓ กรณาเสนอมาตรฐานอสลามศกษาทสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตทง ๔ ประเดน

(ขอ ๒ และ ขอ ๓ ใชตารางตอไปนประกอบการพจารณา)

มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานอสลามศกษาททานใชอยมความสอดคลองกบ

มาตรฐานการศกษาของชาตหรอไม อยางไร

ขอเสนอมาตรฐานอสลามศกษาทสอดคลองกบ

มาตรฐานการศกษาของชาต

๑. ผเรยนรตลอดชวต ๑.๑ มทกษะการฟง พด อาน เขยน และสามารถสอสารไดอยางนอย ๒ ภาษา ๑.๒ มทกษะการเรยนร คนควา วเคราะห สงเคราะหความร และใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศได ๑.๓ มทกษะคดวเคราะห สงเคราะห คดเชงวพากษ คดอยางมวจารณญาณ และรเทาทนสอและเหตการณทางสงคม

๑๕๙

๑.๔ มทกษะความรในศาสตรเฉพาะ และรรอบศาสตรทเกยวของ ใหสามารถพงพาตนเองได ๒. ผสรางสรรคนวตกรรม ๒.๑ มภาวะผน า คดรเรมสรางสรรค สามารถสรางองคความรและนวตกรรมได ๒.๒ มทกษะการท างานเปนทม และท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข ๒.๓ มทกษะการเรยนรในอาชพและมความเปนผประกอบการ

๓. ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต ๓.๑ มสขภาพกายและสขภาพจตทด ทงดานกาย จตใจ สตปญญา สมบรณตามเกณฑการพฒนาแตละชวงวย ๓.๒ มทกษะการรบรและสามารถแยกแยะในสงผด สงถกได เชอมน และรคณคาในตนเอง ๓.๓ เขาใจและยอมรบในพหวฒนธรรม รวมแกปญหาอยางสรางสรรคและถกวธ ๓.๔ มทกษะในการประกอบอาชพและด ารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๔. ผมความเปนพลเมองด ๔.๑ มความภมใจในชาต ศาสนา พระมหากษตรย และมจตส านกในเกยรตภมของความเปนไทย และวฒนธรรมทองถน ๔.๒ มวนย คณธรรม จรยธรรม มจตสาธารณะ มสวนรวมและบ าเพญประโยชนตอสวนรวมทงในระดบทองถน ระดบชาต และระดบโลก ๔.๓ มจตส านกในการใช ฟนฟ และอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมอยางเหมาะสม และเกดประโยชนสงสด ๔.๔ มความรบผดชอบตามบทบาทหนาทของตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๑๖๐

แบบสอบถามประกอบกจกรรมการอภปรายอสลามศกษาระดบอดมศกษา

ในฐานะททานเปนผเชยวชาญและเปนอาจารยผสอนวชาอสลามศกษา มความรความเขาใจในอสลามศกษาเปนอยางด มลนธฯขอความรวมมอทานไดชวยวเคราะหและเสนอแนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาในชายแดนใต ดงตอไปน

๑. โปรดแบงกลม เพออภปรายเกยวกบมาตรฐานอสลามศกษาทสอนอยในสถาบนอดมศกษา ในประเดนตอไปน

๑) หลกสตรอสลามศกษาทสอนอยในสถาบนอดมศกษาของทาน ใชมาตรฐานของสถาบนใดมาเปนตวก าหนด? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๒) สาระส าคญของมาตรฐานอสลามศกษาทสถาบนของทานใชอย มอะไรบาง โปรดอธบาย ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๓) หนวยงานทท าหนาทประเมนมาตรฐานอสลามศกษาในปจจบน คอ ......................................................................... ............................................................................................ . ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๔) ปญหาและอปสรรคในการจดการอสลามศกษาและการเรยนการสอนอสลามศกษาระดบอดมศกษาจงหวดชายแดนใต คออะไร -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๕) โปรดเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาและพฒนามาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษาจงหวดชายแดนใต ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๖๑

๒. ขอความอนเคราะหทาน ชวยพจารณาความสอดคลองระหวางมาตรฐานการศกษาของชาตกบมาตรฐานอสลามศกษา ส าหรบการศกษาระดบและประเภทตางๆ ในชายแดนใต ดงตอไปน

ระดบ/ประเภท

การศกษา มาตรฐานการศกษาของชาต สอดคลองกบ

อสลามศกษา ไมสอดคลอง

กบ อสลามศกษา

ขอเสนอแนะ

๑. สถาบนอดมศกษา มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค ๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา ๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และ

สภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๒. ศนยพฒนาเดกเลก มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค ๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา

๑๖๒

๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และสภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๓. ศนยศกษาอสลามประจ ามสยด (ตาดกา)

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค

๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา ๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และ

สภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๑๖๓

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๔. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค

๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา ๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และ

สภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๕. โรงเรยนสงกด สพฐ. มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค ๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา ๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และ

สภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนา

๑๖๔

ตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

๖.สถาบนศกษาปอเนาะ มาตรฐานท ๑ คณลกษณะทพงประสงค ๑.๑ ผมความเปนพลเมองด ๑.๒ ผเรยนรตลอดชวต ๑.๓ ผสรางสรรคนวตกรรม ๑.๔ ผมทกษะทางสงคมและการด ารงชวต มาตรฐานท ๒ แนวการจดการศกษา ๒.๑ การจดหลกสตร การเรยนร และ

สภาพแวดลอมทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาตามความถนด และเตมตามศกยภาพบนฐานผลลพธการเรยนรของผเรยนเปนส าคญ

๒.๒ มการพฒนาผบรหาร คร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหเปนมออาชพ ทางการศกษาอยางเปนระบบและมคณภาพ

๒.๓ มการบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

มาตรฐานท ๓ การสรางวถการเรยนร ๓.๑ การบรการวชาการและสรางเครอขาย

ความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร

๓.๒ การศกษาวจย การสรางเสรมสนบสนนแหลงการเรยนรและกลไกการเรยนร

๑๖๕

๓.๓ การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม

ขอขอบพระคณยงในความรวมมอของทาน

รายชอผเขารวมการประชม Focus Group แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษา วนองคารท 28 พฤศจกายน 2560 เวลา 08.30 – 15.00 น.

ณ โรงแรมอมพเรยลนราธวาส จงหวดนราธวาส

กลม ศนยพฒนาเดกเลก

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 น.ส.มากลอซง โนะ คร ศพด.มสยดนรลอสซน

2 นางนงนช เตยวโล คร ศพด.บานโคกตเต

3 นางซาลฮะห ดะเซง ผอ านวยการ โรงเรยนบานบราเอง

4 นายพสทธ แกวจนทรฤทร คร ศพด.ไพรวน

กลมศนยการศกษาประจ ามสยด(ตาดกา)

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายสกร มหนทราภรณ นกจดการงานทวไป สช.อ.แวง

2 น.ส.ซตฮาวอ สทย ผสอน ตาดกาอนนร

3 นายอสนาฟ อสมะแอ นวก.อสลามศกษา สช.อ.บาเจาะ

4 น.ส.ซากลา เจะแม ผสอน ตาดกากวา

5 น.ส.รณ วาแฉะ ผสอน ตาดกานรฮดา

6 น.ส.ไอน วามะ ผสอน ตาดกาอสตกอมะห

7 น.ส.สนสา ดอเลาะ ผสอน ตาดกานรดดน

8 นายมะหารง คาเว ผสอน ตาดกามสตาดาลม

กลม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

๑๖๖

1 นายอารฟ อสมะแอ ผอ านวยการ ร.ร.อลอยะวทยา

2 นายซาปยน เจะดาโอะ นกวชาการศกษา สช.อ.แวง

3 นายอรส สะมะแอ นกวชาการศกษา สช.อ.บาเจาะ

4 นายอาหะมะ สะมะแอ ผอ านวยการ ร.ร.รอมาเนย

5 นายอานวา มะแซ ครวชาการศาสนา ร.ร.นรดดน

6 นายฮาด มะอล ครวชาการศาสนา ร.ร. แสงธรรมวทยา

7 นางฮไมดะ ดอรอแม คร หองเรยนเบสตารตวเอนเซนเตอร 8 นายนาสาร ดรอแม คร ร.ร.แสงธรรมวทยา 9 นายมาหะหมดรออน มจ คร ร.ร.อลอยะวทยา 10 นายรอมล หะละ คร ร.ร.อลอยะวทยา กลม โรงเรยนของรฐทสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นางนาตยา อดศยนกร ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานสายะ

2 นางสนนฑา บากา ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.กวาลอซรา 3 นางโสรยา อาแซ ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานบาโงมาแย

4 นางศโรณ มนศรทธา ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานลโบะซามา

5 นางนรฮายาต บนเสะ ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานกลบ

6 นางดวงใจ แดงนอย ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานสากอ

7 นายไพรช บนเสะ ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.เพลนพศ

8 นายอดลย เจะเยง ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานยะลดง

9 นายตวนสตอพา สอน ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานเปะบญ

10 นายนรศ มยอ ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.บานศาลาลกไก

11 นายอสเหาะ สามะแต ผอ านวยการโรงเรยน ร.ร.ตะโละมญอ

กลมสถาบนศกษาปอเนาะ

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

๑๖๗

1 น.ส.ฮาซยะห ดาโอะ นวก.อสลามศกษา สช.อ.แวง

2 นายมะดาโอะ นาวาว ผช.โตะคร ปอเนาะมะฮด อลกรอาน 3 นายมฮมมดซอฟวาน มะมง โตะคร ปอเนาะวะอซฎดน

รายชอผเขารวมการประชม Focus Group

วนพธท 29 พฤศจกายน 2560 เวลา 08.30 – 15.00 น. ณ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จงหวดยะลา

กลม ศนยพฒนาเดกเลก

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นางสาวรอมอละ มะหะมง คร ศพด. ดซงกจ

2 นายไพศาล มะเระ คร ศพด. มสยดยาแมะตาเนาะปเตะ

3 นางอษารตน สาบา หวหนาสถานศกษา (ผอ.กองฯ)

ศพด. จาหนน

4 นางพมพมาดา นวลมะโน เจาพนกงานธรการ ศพด. มสยดอลมบารค

5 นางมาเรยม ลาเตะ คร ศพด. ตลาดเกา

กลมศนยการศกษาประจ ามสยด(ตาดกา) ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน 1 นายมะ สาแม ครใหญ ตาดกานรลอสลามมสยดยาแมะกอปาลอฆอเตาะ 2 นายอบรอเฮง บอแน ครใหญ ตาดกานรลอสลาม บานจาเราะซโปะ

3 นายมาม สาแมง คร ตาดกามากอมลกยามดดน บานโฉลง 4 นายอบดลอาซ วาน คร ตาดกาอล-อสลามยะหบานอาสน 5 นายอบดลนาเซร เลาะหามะ ผบรหาร ตาดกานะหฎอตลอตฟาล

6 นายตวนอเซง บอแน คร ตาดการาวฎอตลยนนะห

7 นายมกตา บงอ คร ตาดกานรดนลอสลาม

8 นายอบดลเลาะห สามะ ผบรหาร ดารสลาม

9 นายมหามะรอซาร บาดา คร อลเสาวหลาตลอสลามยะห

๑๖๘

กลม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 ส.ต.ยะหายา คอเดร ผอ านวยการ โรงเรยนอาลาวยะหวทยา

2 นายณฐสรน แลเมาะ ผชวยผอ านวยการ โรงเรยนพฒนาอสลามวทยา

3 นางสาวสฮยลา เปาะซา คร โรงเรยนศานตธรรม

4 นางสาววนสามอะห วาเลง คร โรงเรยนศานตธรรม

กลม โรงเรยนของรฐทสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายยโซะ สะอ คร โรงเรยนพฒนาบาลอ

2 นายสนทร ด าทองพน ผอ านวยการ โรงเรยนบานตะโละซแม

3 นางสาวไอรน เจะมง คร โรงเรยนบานสะเอะ

4 นายอบดลอาซ ดมแด คร โรงเรยนบานสะเอะ

5 นางจนดา วรรณเพยร คร โรงเรยนบานตะโละหะลอ

6 นายมหามะ อาแว คร โรงเรยนบานตะโละหะลอ

7 นายอบรอเฮง มะเกะ คร โรงเรยนสตรยะลา

8 นายสมาน หงะหงอ ผอ านวยการ โรงเรยนบานบนนงบโย

9 นางโศรยา หะรอแม คร โรงเรยนบานนบงพฒนา

10 นางสาวสปราณ ประจตร นกวชาการศกษาปฏบตการ

กศน.จงหวดยะลา

กลมสถาบนศกษาปอเนาะ

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายอบโดเลาะ แวดอเลาะ โตะคร ปอเนาะดารลอโลมวทยา

2 นายบดง มะล โตะคร ปอเนาะฆนงอามาน

3 นายอบดลวาด สอร โตะคร ปอเนาะฆนงอามาน

4 นายอาซ และนตนหยง โตะคร ปอเนาะอาซซยะหวทยา

5 นายฮารน ดเยาะ โตะคร ปอเนาะมตรอซะหดะฟซสกรอานอารนอามาน

๑๖๙

6 นายมฮมมดฮมด เกาะแจ ผขวยโตะคร ปอเนาะมตรอซะหดะฟซสกรอานอารนอามาน

7 นายมฮดหมดฮาเรส บนและมะ

กรรมการ ปอเนาะอสลามศาสตนดารลสลาม

8 นายรอมอล แวกะจ กรรมการ ปอเนาะอสลามศาสตนดารลสลาม

รายชอผเขารวมการประชม Focus Group

วนพฤหสบดท 30 พฤศจกายน 2560 เวลา 08.30 – 15.00 น. ณ โรงแรมปารควว จงหวดปตตาน

กลม ศนยพฒนาเดกเลก

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นางสาวธญวรรณ กลนเกษร นกวชาการ ศพด.เทศบาลยะหรง

2 นางศรนยา ปะส นกวชาการ ศพด.ต.นาประด

3 นางสาววชรญาณ มณ นกวชาการ ศพด.ต.ควนโนร

4 นางสาวนมะ แวกะจ คร ศพด.ต.นาประด

5 นางสาวกาญจนา สะหมนสาหร คร ศพด.ต.นาประด

6 นางซะตนา ยามยมะ นกวชาการ ศพด.ต.มวงเตย

7 นางวยะรตน ขนภกด นกวชาการ ศพด.ต.ทาเรอ

8 นายอบดลกอเดร สาเหาะ รองนายก ศพด.ต.ปาบอน

กลมศนยการศกษาประจ ามสยด (ตาดกา)

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นางสาววนเพญ หะยมามะ คร ตาดกามสบาฮอลมนร

2 นายมห าหมดอดานน หะยแม ผบรหาร ตาดกามสบาผอลนร

3 นายเหม มานตยพนธ ผบรหาร นรลเตาฟตตนหยงลโละ

4 นายมฮ าหมดยโซะ สนตตนบวงศ

คร มสยดดารสลามปโปะ

5 นายสไลมาน นเหะ อหมาม นรลฮดา (ยโย)

6 นายมะกอยา เจะมะ ผบรหาร ดารลฮบาดะ

๑๗๐

7 นายอสมาน ดอราแม คร ญณนาตลฟรดาวส

8 นายอานส ปตะ คร นรลฮดายะห (ปตโตะเกง)

9 นายมาหมด ดอน อหมาม อดายะตลอลฟา

กลม โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายอบดรเราะฮมาน สาและ ผอ านวยการ ราษฎรประชานเคราะห

2 นายอบดลเลาะห มามะ ผบรหาร ศาสนปถมภ

3 นายอบดลรอมาน สาลม ครผสอน ศาสนปถมภ

4 นายสชาต แวเดง ครผสอน อสลามศาสนวทยา

5 นายมะรอป กนา รองผอ านวยการ ประสานวทยามลนธ

6 นางสาวอารนา อามร ครผสอน อสลามศาสนวทยา

7 นางสาวฮานาน อาแวกาจ ครผสอน อสลามศาสนวทยา

8 นางสาวรอซดะห วานา รองผอ านวยการ อสลามพฒนา

9 นางรสมาน อลดลบาซต ครผสอน อสลามพฒนา

10 นางสาวนรซาน เจะยอ ครผสอน อสลามศาสนวทยา

กลม โรงเรยนของรฐทสอนศาสนาอสลาม

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายเจะอสมลเลาะห เจะมามะ ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนบานรสะมแล

2 นายวทยา อหมน ผอ านวยการ โรงเรยนสะนอพทยาคม

3 นางสาวซซาน ฮาแย ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนชมชนวดอมพวนาราม

4 นายอาแว เจะโมง ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนชมชนบานปยด

5 นายหสธรรม จนดารตน ผอ านวยการ โรงเรยนปทมคงคาอนสรณ

6 นายสปยาน กาหมะ ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนไทยรฐวทยา 52

7 นายรสลน กาโฮง ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนปยดประชารกษ

8 นายอสมาน สาเละ ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนบานปะนาเระ(รฐอทศ)

9 นายมฟตะหปรกร เปาะซา ครสอนอสลามศกษา โรงเรยนชมชนบานปาตา

๑๗๑

กลมสถาบนศกษาปอเนาะ

ท ชอ - สกล ต าแหนง ชอสถานศกษา/หนวยงาน

1 นายบาเหม สาเมาะ คร โรงเรยนอสลาม

2 นายวศน สาเมาะ ผอ านวยการ โรงเรยนดารลบารอกะฮ

รายชอผเขารวมประชม Focus Group การจดท ามาตรฐานอสลามศกษาส าหรบจงหวดชายแดนภาคใต

ณ หองประชม Press Center วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน วนอาทตยท ๒๑ มกราคม ๒๕๖๑

ท ชอ - สกล ต าแหนง สถาบน 1 ผศ.ดร. อสมาแอ กาเตะ หวหนาหลกสตรอสลามศกษา

นานาชาต วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

2 ผศ.ดร. นเลาะ แวอเซง

อาจารย

วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

3 ดร. มหมมดรอฟล แวหะมะ

อาจารย วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

4 ดร. มฮมหมดอาฟฟ อซซอลฮย

อาจารย วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

5 ดร. เกต อสมมานะ

อาจารย วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

6 ดร. สราวธ สายทอง

หวหนาสาขาการสอนอสลามศกษา

วทยาลยอสลามศกษา มอ.ปตตาน

7 ผศ. ดร. จระพนธ เดมะ รองอธการบด ม.ฟาฏอน 8 ผศ.ดร. มฮามสสกร มนยน คณบดศกษาศาสตร ม.ฟาฏอน 9 ผศ.ดร. จารวจน สองเมอง รองอธการบดฝายแผนฯ ม.ฟาฏอน 10 ดร. อสมาอล ราโอบ อาจารย ม.ฟาฏอน 11 อาจารยยะหะยา นแว

หวหนาสาขาวชาการสอนอสลามศกษา

ม.ฟาฏอน

12 ดร. อบดลฮาด สะบดง อาจารย มอ. ปตตาน

๑๗๒

13 ดร. อบดลรอยะ บนเซง อาจารย ม.นราธวาสราชนครนทร

14 ดร. มฮมมด อมด อาจารย ม.นราธวาสราชนครนทร

15 ดร. มห ามดสใหม เฮงยามา อาจารย ม.ราชภฏยะลา 16 ดร. อบดลรอแม สหลง

ประธานหลกสตรการสอนอสลามศกษา

ม.ราชภฏยะลา

17 ดร. รง แกวแดง ประธานมลนธสข - แกว แกวแดง มลนธสข - แกว แกวแดง

18 ดร. วรยพร แสงนภาบวร นกวจยมลนธสข - แกว แกวแดง มลนธสข - แกว แกวแดง

19 นางสาวกามละห ตาและ ผชวยนกวจย มลนธสข - แกว แกวแดง

๑๗๓

ภาพกจกรรม การประชม Focus Group การจดท ามาตรฐานอสลามศกษาจงหวดชายแดนภาคใต

วนองคารท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐ ณ โรงแรมอมพเรยล จงหวดนราธวาส

๑๗๔

วนพธท ๒๙ พฤศจกายน ๒๕๖๐ ณ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จงหวดยะลา

๑๗๕

วนพฤหสบดท ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๖๐ ณ โรงแรมปารควว รสอรท จงหวดปตตาน

๑๗๖

การประชม Focus Group แนวทางการจดท ามาตรฐานอสลามศกษาระดบอดมศกษา วนอาทตยท ๒๑ มกราคม ๒๕๖๑

ณ หอง Press Center วทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปตตาน

๑๗๗

๑๗๘

รายชอคณะนกวจย

๑. ดร. รง แกวแดง ประธานมลนธสข-แกว แกวแดง ๒. นายสาโรช จรจตต ผเชยวชาญอสลามศกษา ส านกงานศกษาธการภาค ๘ ทปรกษา ๓. นายประเสรฐ แกวเพชร ทปรกษาส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทปรกษา ๔. ดร. วรยพร แสงนภาบวร นกวจยอาวโส มลนธสข-แกว แกวแดง ๕. นางสาวกามละห ตาและ นกวเคราะหอสลามศกษา มลนธสข-แกว แกวแดง