‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ...

30
วารสารสังคมวิทยามานุษยวิทยา 32(2): กรกฎาคม - ธันวาคม 2556 บทความ ‘ทำ�ไมจึงท้อง’ คำ�ถ�มที่หนู..ไม่อย�กตอบ: ว่�ด้วยประสบก�รณ์ก�รคุมกำ�เนิด จ�กมุมมองของวัยรุ่นหญิงที่ตั้งครรภ์ในวัยเรียน วาทินีย์ วิชัยยา คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ * บทคว�มนี้ปรับข้อมูลส่วนหนึ ่งม�จ�ก วิทย�นิพนธ์สังคมวิทย�และม�นุษยวิทย� มห�บัณฑิต ส�ข�วิช�สังคมวิทย� คณะสังคมวิทย�และม�นุษยวิทย� มห�วิทย�ลัย ธรรมศ�สตร์ เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก�รณ์ชีวิต เพศภ�วะ และเพศวิถี (2556) ซึ ่ง ได้รับก�รสนับสนุนจ�กสำ�นักง�นกองทุนสนับสนุนก�รวิจัย (สกว.) ภ�ยใต้โครงก�ร ทุนวิจัยมห�บัณฑิต สกว. ด้�นมนุษยศ�สตร์ – สังคมศ�สตร์ ประจำ�ปีงบประม�ณ 2556 (รุ่นที ่ 9).

Upload: others

Post on 04-Aug-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

วารสารสงคมวทยามานษยวทยา 32(2): กรกฎาคม - ธนวาคม 2556

บทความ

‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน..ไมอย�กตอบ:

ว�ดวยประสบก�รณก�รคมกำ�เนด

จ�กมมมองของวยรนหญงทตงครรภในวยเรยน

วาทนย วชยยาคณะสงคมวทยาและมานษยวทยา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

* บทคว�มนปรบขอมลสวนหนงม�จ�ก  วทย�นพนธสงคมวทย�และม�นษยวทย�

มห�บณฑต  ส�ข�วช�สงคมวทย�  คณะสงคมวทย�และม�นษยวทย�  มห�วทย�ลย

ธรรมศ�สตร  เรอง  “แมวยรน”:  ประสบก�รณชวต  เพศภ�วะ  และเพศวถ  (2556)  ซง

ไดรบก�รสนบสนนจ�กสำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย (สกว.)  ภ�ยใตโครงก�ร

ทนวจยมห�บณฑต  สกว.  ด�นมนษยศ�สตร – สงคมศ�สตร  ประจำ�ปงบประม�ณ  2556 

(รนท 9).

Page 2: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

10 วาทนย วชยยา

abstract

This article focuses on the lived experiences of female

high-school and university students who become pregnant

and how they negotiate through their experiences of being

adolescent mothers. I discuss their perceptions and experiences

of contraception in relation to socio-cultural conditions, which

are more contingent than gross stigmatization of the girls as

lacking knowledge about contraception, irresponsible, and

unrestrained. The study has found that adolescent mothers

have decent knowledge of contraception; however, since

contraception is not only about biological reproduction, their

contraceptive choices and practices should also be considered

in relation to gender issues and patriarchal values.

keywordsadolescent mothers, adolescent pregnancy, contraception, gender,

sexuality

“Why

You

ng a

nd P

regn

ant?

”:

Ado

lesc

ent m

othe

rs a

nd th

eir v

iew

s on

con

trac

eptio

n W

atin

ee W

icha

ya

Facu

lty o

f Soc

iolo

gy a

nd A

nthr

opol

ogy,

Tham

mas

at U

nive

rsity

Page 3: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

11‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

บทคดยอ

บทคว�มนสนใจประสบก�รณก�รคมกำ�เนดของวยรนหญงทตงครรภใน

วยเรยน รวมทงก�รใหคว�มหม�ยตอประสบก�รณเหล�นน โดยพย�ย�มเสนอ

ภ�พก�รคมกำ�เนดของวยรนหญงทสมพนธกบเงอนไขท�งสงคมวฒนธรรม 

ม�กกว�ทจะตดสนพวกเธอดงเชนทสงคมมกมองวยรนหญงทตงครรภใน

ลกษณะเหม�รวมว�ไมคมกำ�เนด  ข�ดคว�มรเรองก�รคมกำ�เนดและก�ร

ปองกนก�รตงครรภ “ข�ดคว�มรบผดชอบ” หรอ “ใจแตก” ผเขยนพบว�วยรน

หญงทตงครรภพอมคว�มรเรองก�รคมกำ�เนดและก�รปองกนก�รตงครรภ 

ขณะเดยวกน  ก�รคมกำ�เนดกไมใชประเดนท�งชววทย�และก�รเจรญพนธ

เท�นน แตยงมมตของเพศภ�วะและบรรทดฐ�นท�งสงคมแบบช�ยเปนใหญเข�

ม�เกยวของดวย

คำ�สำ�คญ

ก�รคมกำ�เนด, ก�รตงครรภในวยเรยน, เพศภ�วะ, เพศสถ�นะ, แมวยรน

Page 4: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

12 วาทนย วชยยา

บทน�า: วาดวยการคมก�าเนด และการตงครรภใน “วยรน”

“ชงสกกอนห�ม”

ทองกอนส�ว     ออฉ�วไปทงบ�ง

ทองวยรน     วนกนไปทงบ�น

ทองกอนแตง     แหลงนนท�ทงเมอง

แทงกอนคลอด     แมลกไมปลอดภย

คลอดกอนกำ�หนด   กประชดว� “แตงหลงทอง”

คลอดต�มกำ�หนด   จงจะหมดคว�มกงวล

อนศกด คงม�ลย

(อ�งถงใน ศนยเทคโนโลยส�รสนเทศและก�รสอส�ร 

สำ�นกง�นปลดกระทรวงก�รพฒน�สงคมและคว�มมนคงของมนษย 2555, 12) 

จ�กคำ�กลอนข�งตนทปร�กฏในร�ยง�นสภ�วะก�รมบตรของวยรนไทย  ประจำ�ป  พ.ศ. 

2554 เปนตวอย�งหนงทชใหเหนว� ก�รตงครรภกอนแตงง�น รวมทงก�รตงครรภในวยรน ถก

มองว�สงผลกระทบอย�งนอย 2 ประก�รหลกๆ ไดแก ก�รตงครรภในวยรน ในฐ�นะทมสวนให

เกดภยท�งสขภ�พแกแมและเดก และก�รตงครรภในวยรน ในฐ�นะปญห�สงคม กล�วคอ ใน

ท�งก�รแพทย  ก�รตงครรภในขณะทแมมอ�ยยงนอยถกมองว�  อ�จทำ�ใหแมและเดกมคว�ม

เสยงท�งสขภ�พร�งก�ยและจตใจม�กขน เชน ขอมลในประเทศกำ�ลงพฒน�ชว� อตร�ก�รเสย

ชวตของแมทมอ�ยตำ�กว� 18 ป สงกว�ในแมทมอ�ย 18-25 ป ถง 2-5 เท� และเดกทคลอด

จ�กแมทมอ�ยยงนอย จะมคว�มเสยงตอก�รเจบปวยและเสยชวตทม�กขน (ลอชย ศรเงนยวง 

2552, 4) นอกจ�กผลพวงด�นสขภ�พแลว ก�รตงครรภในขณะทแมยงมอ�ยนอย ยงมกถกมอง

ว�เปนปญห�สงคม และอ�จนำ�ม�ซงปญห�สงคมอนๆ ต�มม� เชน ก�รหยดเรยน ล�ออกจ�ก

สถ�นศกษ� ก�รไมมง�นทำ� ก�รทำ�แทง โดยเฉพ�ะก�รทำ�แทงในสภ�วะทไมปลอดภย เปนตน

Page 5: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

13‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

จ�กข�งตน  “ก�รมเพศสมพนธกอนวยอนควร”  “ก�รอยรวมกนกอนแตงง�น”  “ก�ร

ตงครรภไมพงประสงค”  “ก�รตงครรภในวยรน”  “ก�รทำ�แทง”  จงเปนปร�กฏก�รณทมคว�ม

เกยวของเชอมโยงกนอย  ซงลวนแตเปนประเดนทมคว�มสนใจกนอย�งกว�งขว�งในวงก�ร

วช�ก�รทงในส�ข�วทย�ศ�สตรก�รแพทยและสงคมศ�สตร  โดยทวไปแลวมองว�  ก�รม

เพศสมพนธโดยไมไดตงใจ  รวมถงก�รมเพศสมพนธโดยไมไดปองกน  เชน  ก�รใชย�เมด

คมกำ�เนด ก�รใชถงย�งอน�มย มอทธพลสงเสรมใหเกดก�รตงครรภไมพงประสงค และอ�จนำ�

ไปสก�รทำ�แทง ในท�งวช�ก�รจงมก�รศกษ�คว�มร คว�มเข�ใจ ทศนคต พฤตกรรมทมตอก�ร

ใชก�รคมกำ�เนดประเภทต�งๆ ในกลมวยรน/นกเรยน/นกศกษ� (พรทพย มชย และคณะ 2556; 

ฐตพร  องคถ�วรวงศ  และคณะ  2553)  กนอย�งม�ก  ขณะเดยวกนกปร�กฏโครงก�รต�งๆ 

ทงจ�กภ�ครฐและเอกชนในเชงปฏบตก�ร ทพย�ย�มสงเสรมสขภ�พท�งเพศและก�รเจรญพนธ

ในวยรน เพอสร�งหลกประกนท�งด�นสขภ�พก�ย ใจ และสงคมใหกบวยรน โดยเฉพ�ะก�ร

ปองกนวยรนจ�กปญห�ก�รตงครรภทไมพงประสงค  ก�รทำ�แทง  โรคตดตอท�งเพศสมพนธ 

เอชไอว-เอดส โรคตดเชอในระบบสบพนธ เปนตน (ลอชย ศรเงนยวง 2552, 4)

บทคว�มนสนใจว�วยรนหญงทตงครรภในวยเรยนมประสบก�รณก�รคมกำ�เนดกอนก�ร

ตงครรภอย�งไร รวมทงใหคว�มหม�ยตอประสบก�รณชวตนนอย�งไร ปจจบนเปนทยอมรบใน

วงกว�งว�  “วยรน”  (adolescent)  เปนชวงเวล�แหงก�รเปลยนผ�นของชวต ซงเกยวของกบ

ก�รเปลยนแปลงท�งชววทย� จตวทย� และสงคม โดยใชอ�ยของบคคลเปนเกณฑ และพบก�ร

นย�มวยรนทหล�กหล�ย เชน กองทนเพอเดกแหงสหประช�ช�ต (United Nations Children’s 

Fund: UNICEF) กองทนประช�กรแหงสหประช�ช�ต (United Nations Population Fund: 

UNFPA) และองคก�รอน�มยโลก (World Health Organization: WHO) นย�มว� “วยรน” 

คอคนทมอ�ยอยในชวงระหว�ง 10-19 ป ขณะท “เย�วชน” (youth) มอ�ยระหว�ง 15-24 ป 

(Borise 2009, 5-6; Adolescent Development And Participation Unit 2006, 1-3) 

อย�งไรกด  เนองจ�กบทคว�มนพย�ย�มนำ�เสนอภ�พก�รคมกำ�เนดของวยรนหญงทตงครรภ

ในวยเรยน  ซงมตำ�แหนงแหงททสมพนธกบบรบทท�งสงคมวฒนธรรม  และไมไดมองวยรน

หญงในฐ�นะปจเจกบคคล  (individual)  ทโดดเดยว  ห�กแตสนใจศกษ�ว�บรบทท�งสงคม

และวฒนธรรมมสวนหลอหลอมประสบก�รณก�รคมกำ�เนดกอนทจะมก�รตงครรภของวยรน

หญงทตงครรภในวยเรยนหรอไม อย�งไร ผเขยนจงเลอกใชคำ�ว� “วยรนหญง” และ “แมวยรน” 

Page 6: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

14 วาทนย วชยยา

ต�มคว�มเหม�ะสมของขอคว�มบรบท  โดยใชคำ�ว�  “แมวยรน”   แทนผใหขอมลซงเปนวยรน

หญงทตงครรภแรก ในขณะทกำ�ลงศกษ�อยในระดบมธยมศกษ�จนถงระดบปรญญ�ตร ไดให

กำ�เนดบตรแลว และปจจบนอ�ยไมเกน 27 ป1

ผเขยนศกษ�ประสบก�รณของ “แมวยรน” โดยใชวธก�รศกษ�ประวตชวต  (life history) 

เปนหลกในก�รเกบรวบรวมขอมล รวมกบอ�ศยก�รสงเกตก�รณ (observation) ก�รแสดงออก 

ทงทผ�นภ�ษ�คำ�พด  (verbal  communication)  รวมทงผ�นภ�ษ�ท�ท�ง  (non-verbal 

communication)  เชน  ก�รพย�ย�มสงเกตอ�ก�ร  สหน�  ท�ท�ง  และอ�รมณของกลม

ตวอย�ง ประกอบไปพรอมกบก�รสมภ�ษณดวย ทงน เนองจ�กผเขยนตระหนกว� คว�มรสก

นกคดของผคนไมไดแสดงออกผ�นท�งคำ�พดแตเพยงอย�งเดยว  โดยก�รศกษ�ประวตชวต

นนเปนเครองมอทชวยใหผเขยนไดรบขอมลทแสดงถงอทธพลทสงผลตอวธคด  อ�รมณ  คว�ม

รสก และพฤตกรรมของแมวยรนในแตละชวงชวต ดงท ยศ สนตสมบต (2545, 80-81) กล�ว

ว� ประวตชวตใชทำ�คว�มเข�ใจประสบก�รณชวตของบคคลอน ภ�ยในบรบทสงคม วฒนธรรม 

ประวตศ�สตร และนำ�เสนอประสบก�รณเหล�นนในรปตวบท (text) เพอถ�ยทอดประสบก�รณ

และก�รแสดงออกของบคคลเหล�นนใหผอนทร�บ ประวตชวตจงใชในก�รทำ�คว�มเข�ใจมนษย 

ดวยก�รแปลประสบก�รณ และคนห�คว�มหม�ยของประสบก�รณทผใหขอมลแสดงออกม�เปน

ตวบท ก�รศกษ�โดยใชประวตชวตแมจะมขอด แตกมขอจำ�กด ยศ สนตสมบต (2533, 6-7) 

ชว�ก�รนำ�เอ�ประสบก�รณและก�รแสดงออกม�เปนกรอบในก�รศกษ� จำ�เปนทจะตองแบงแยก

ระหว�งเรองร�วระหว�งคว�มเปนจรง ประสบก�รณ และก�รแสดงออก เชน ในขณะทมก�รเล�

ประสบก�รณบ�งอย�งทเกดขนใหผอนรบฟง บอยครงทผเล�พบว� สงทเล�หรอแสดงออกนน 

ไมครอบคลมถงประสบก�รณหรอเหตก�รณทงหมด ชองว�งระหว�งคว�มเปนจรง ประสบก�รณ 

กบก�รแสดงออกจงเปนชองว�งอนเปนนรนดรทไมส�ม�รถปดกนได  นกวจยจำ�นวนไมนอย

ตระหนกถงขอจำ�กดในเรองคว�มเปนจรง  หรอคว�มน�เชอถอของเรองเล�  ดงนน  ง�นศกษ�

ประวตชวตจงมงไปทก�รคนห�ภ�พลกษณ คว�มคด คว�มรสกทผใหขอมลตองก�รแสดงออก

1 ผอานทสนใจประเดนสบเนองวาประสบการณชวตของวยรนหญงมการเปลยนแปลงไปหรอไม

อยางไร ในชวงกอน ระหวาง และหลงคลอดบตร สามารถอานเพมเตมไดจากวทยานพนธของผเขยน เรอง

“แมวยรน”: ประสบการณชวต เพศภาวะ และเพศวถ (วาทนย วชยยา 2556).

Page 7: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

15‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

ในประวตชวต ม�กกว�ทจะมงคนห�คว�มเปนจรงทอยเบองหลงเหตก�รณทผใหขอมลเล�ใหฟง 

หรอคนห�คว�มถกผดทอยเบองหลงก�รกระทำ� (อวบ มแดนไผ 2547, 31-35)

ผเขยนไดเกบขอมลจ�กวยรนหญงทตงครรภครงแรกและคลอดบตรในขณะทมอ�ยอยใน

ชวง 15-24 ป กำ�ลงศกษ�อยระดบมธยมศกษ�จนถงระดบปรญญ�ตร (ซงก�รตงครรภสงผลให

ตองล�ออก หยดพกก�รศกษ� หรอยงคงศกษ�อยขณะตงครรภ) จำ�นวนทงหมด 10 คน โดยขณะ

ทผเขยนเกบรวบรวมขอมลภ�คสน�ม (ตงแตเดอนตล�คม พ.ศ. 2555 ถงเดอนเมษ�ยน พ.ศ.

2556) แมวยรนทง 10 คน มอ�ยอยในชวง 17-27 ป และทกคนคลอดบตรแลว ห�กพจ�รณ�

ชวงอ�ยทวยรนหญงตงครรภ  (ชวงอ�ยขณะตงครรภครงแรก)  พอแบงไดเปน  2  กลม  ไดแก 

กลมแรก วยรนหญงทตงครรภในขณะทมอ�ยระหว�ง 16-19 ป โดยตงครรภขณะกำ�ลงศกษ�

ระดบมธยมศกษ�ตอนปล�ย หรอระดบประก�ศนยบตรวช�ชพ (ปวช.)2 หรอระดบมห�วทย�ลย

ชนปท 2 จำ�นวน 4 คน  (ไดแก มน ปอย บ  และพม3) กลมทสอง  เปนวยรนหญงทตงครรภ

ในขณะทมอ�ยระหว�ง 20-24 ป โดยตงครรภขณะกำ�ลงศกษ�ในระดบประก�ศนยบตรวช�ชพ

ชนสง (ปวส.) หรอระดบมห�วทย�ลยชนปท 2 ชนปท 3 ชนปท 4 ชนปท 6 จำ�นวน 6 คน (ไดแก 

กง เอม เพชร กก ขม และปรม) แมวยรนสวนใหญมบตรเพยงหนงคน มเพยงกกเท�นนทเพง

ใหกำ�เนดบตรคนท 2 กบช�ยททำ�ใหเธอตงครรภแรก 

นอกจ�กน  เนองจ�กวยรนหญงทใหสมภ�ษณในครงนคลอดบตรในชวงเวล�ทแตกต�ง

กน ทำ�ใหปจจบนอ�ยของบตรจงแตกต�งกนไปดวย อกนยหนงคอ ประสบก�รณหลงคลอดบตร

ของแมวยรนแตละคน มระยะเวล�แตกต�งกน พอจำ�แนกไดเปน 3 กลม ไดแก 

กลมทหนง   แมวยรนทบตร (คนแรก) มอ�ยนอยกว� 1 ป ไดแก ปอย ปรม

กลมทสอง   แมวยรนทบตร (คนแรก) มอ�ยตงแต 1–6 ป ไดแก มน เพชร กง 

      พม กก เอม

กลมทส�ม   แมวยรนทบตร (คนแรก) มอ�ยตงแต 7–9 ป ไดแก ขม บ 

2 หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) เปนการศกษาตอทางดานสายอาชพสำาหรบนกเรยนท

สำาเรจการศกษาชนมธยมปท 3 ใชเวลาในการศกษา 3 ป และหลงจากสำาเรจการศกษาแลว สามารถศกษาตอ

ในระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) อก 2 ป หรออาจจะศกษาตอในระดบปรญญาตร อก 4 ป กได.

3 ชอผใหขอมลทปรากฏในงานเขยนนเปนนามสมมตทงหมด.

Page 8: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

16 วาทนย วชยยา

ในด�นคว�มสมพนธกบ “พอของลก”4 มวยรนหญงจำ�นวน 6 คน ไดแก กก บ พม กง ขม 

และเพชร ทพอของลกเข�ม�มสวนรวมรบผดชอบเมอรว�พวกเธอตงครรภ และอยรวมกนกระทง

คลอดบตร อย�งไรกต�ม ม 5 ค ทยงคงใชชวตครวมกนจนถงปจจบน ไดแก กก พม กง ขม 

และเพชร  ขณะทบไมไดอยกนกบพอของลก  เนองจ�กเข�เสยชวตไปแลวดวยอบตเหตรถชน 

นอกจ�กน มกลมตวอย�งจำ�นวน 2 คน ไดแก ปอย และเอม ทฝ�ยช�ยและครอบครวฝ�ยช�ย

ปฏเสธทจะรบผดชอบและไมใหคว�มชวยเหลอใดๆ ทงสน พวกเธอและครอบครวจงไมไดตดตอ

กบฝ�ยช�ยและครอบครวของฝ�ยช�ยอกนบตงแตตงครรภจนถงปจจบน และฝ�ยช�ยกไมเคย

เจอหน�ลกเลย  ขณะทมนเปนเพยง  1  คน  ทครอบครวของเธอยงคงตดตอกบฝ�ยช�ยอยบ�ง 

เนองจ�กเธอเลกร�กบพอของลกกอนจะทร�บว�ตนเองตงครรภ  และฝ�ยช�ยกรบรและ

ชวยเหลอเงนในก�รเลยงดลกบ�งสวน แตไมไดกลบม�คบห�กนฉนคนรกอก สวนกลมตวอย�ง

จำ�นวน 1 คน ไดแก ปรม กำ�ลงอยในระหว�งกระบวนก�รตรวจดเอนเอ (DNA) เนองจ�กปรม

ไมแนใจว�เธอตงครรภกบใคร แมว�เธอยงคงตดตอกบคนทค�ดว�จะเปนพอของลกอยบ�ง แต

เธอกำ�ลงชงใจว�จะใหคนทถกสนนษฐ�นว�เปนพอไดเจอลกหรอไม 

ปจจบนแมวยรนจำ�นวน 5 คน ไดแก พม กก กง ขม และเพชร ยงอยกนฉนส�มภรรย�

กบพอของลก  สวนบเปนเพยง 1 คน  ทแตงง�นใหม  ขณะทเอม  ไดคบห�กบแฟนหนมและอย

รวมกนโดยไมไดแตงง�น  และมนทหลงจ�กคลอดบตร  เธอกไดคบห�ฉนคนรกกบช�ยหนม

หล�ยคน แตไมไดอยดวยกนกอนแตงง�น แตสดท�ยกเลกร�ไป นอกจ�กน ม 2 คน ไดแก ปอย 

และปรม ทตงแตคลอดบตรยงไมไดคบห�ช�ยคนใดเปนแฟน/คนรก 

ในชวง  1  ปแรกหลงจ�กคลอดบตร  แมวยรนสวนใหญกลบเข�สระบบก�รศกษ�  หรอ

ห�กไมไดกลบไปเรยนตอกตองไปทำ�ง�นห�ร�ยได พบว�มแมวยรนจำ�นวน 7 คน ไดแก กก 

มน บ  กง  เพชร  เอม  และขม ทอ�ศยเครอญ�ตของตนเอง/เครอญ�ตของฝ�ยช�ยในก�รชวย

เลยงดบตร ขณะทมแมวยรน 1 คน ไดแก พม ทอยบ�นเลยงลกดวยตนเองในชวง 2 ปแรกหลง

คลอด  เนองจ�กแมว�ส�มจะทำ�ง�นเพยงคนเดยวกมร�ยไดเพยงพอสำ�หรบใชในครอบครว 

4 แมวยรนทเปนกลมตวอยางจำานวนหนงยงคงใชชวตครวมกบพอของลก ตงแตครงทรวาตนเอง

ตงครรภในระหวางทกำาลงเรยนหนงสอ แตกมบางคนทปจจบนพอของลกเสยชวต หรอไดเลกรากบพอของลก

ไปแลว บอยครงเวลาทพดคยกบผเขยน เธอจงเรยกแทนชายเหลานนวา “พอของลก”.

Page 9: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

17‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

แมจะไมมเงนเหลอเกบกต�ม และม 2 คน ไดแก ปรมและปอย ทฝ�กลกใหอยในก�รดแลของ

สถ�นสงเคร�ะหเปนก�รชวคร�ว เนองจ�กปรมและปอยตองกลบไปเรยนหนงสอใหจบ ประกอบ

กบเธอยงไมมร�ยไดจงไมส�ม�รถรบลกม�ดแลไดดวยตนเอง อย�งไรกต�ม ปจจบนแมวยรน

จำ�นวน 8 คน ทำ�ง�นแลว สวนอก 2 คน ยงมสถ�นะเปนนกศกษ�อย

เปน “วยรน” หามยงกบเรองเพศ

ผเขยนสงเกตว�ในรนปย�ต�ย�ยของผเขยน (ปจจบนคนกลมนมอ�ยอยในชวง 75-

80  ป)  ผหญงสวนใหญมกจะมครอบครวและมบตรกนตงแตอ�ยไมถง  20  ป  และสงเหล�น

ไมใชเรองผดปกตแตอย�งใด  ขณะทในท�งวช�ก�ร  มขอสงเกตว�ก�รมองวยร นในฐ�นะ

ผไรเดยงส�นนเปนมมมองทถกพฒน�ขนในสงคมสมยใหม  และมมมองเรอง “วฒภ�วะ

ท�งเพศ” นน  เปนกรอบทตงอยบนฐ�นคดทว�เดกหรอวยรนเปนผบรสทธ  แนวคดดงกล�ว

คอนข�งแตกต�งจ�กก�รนย�มเรองเพศและบรรทดฐ�นเกยวกบพฤตกรรมท�งเพศของสงคม

ไทยในอดต5  พฤตกรรมท�งเพศและก�รเจรญพนธจงถกมอง  ใหคณค�  จดก�ร  และควบคม

อย�งแตกต�งกนไปต�มยคสมย  จ�กเรองทดเหมอนจะ  “ปกต”  “ธรรมด�”  และส�ม�รถ

พบเหนไดโดยทวไปในยคสมยหนง แตในปจจบนกลบกล�ยเปนเรองทถกนย�มว� “ผดปกต” 

“ไมเหม�ะสม” และ “เปนปญห�สงคม” 

คนกลมหนงทมกถกมองว�เปน  “ปญห�”  ในสงคมปจจบน  คอ  กลมวยรนหญงทม

เพศสมพนธในวยเรยน  ยงไปกว�นนคอวยรนหญงทตงครรภในวยเรยน  ผเขยนมองว�ผหญง

กลมหลงนดำ�รงสถ�นภ�พท�งสงคมอย�งนอย 4 สถ�นะ คอ ก�รเปนผหญง ก�รเปนนกเรยน/

นกศกษ�  ก�รเปนลกส�ว  และก�รเปนแม  แนนอนว�สถ�นภ�พท�งสงคมมกผกตดม�กบ

5 เชน งานศกษาเรอง The Village Life in Modern Thailand (De Young 1963, 60-62) ทศกษา

ระบบเครอญาต การแตงงาน และการเกยวพาราส (courtship) ในสงคมไทยภาคเหนอในชวงครสตทศวรรษ

ท 1950 พบวาผคนในหมบานอยกนหรอแตงงานกนตงแตอายยงนอย คอตงแตอาย 16 ป แตสวนใหญมกจะ

แตงงานเมอมอายอยระหวางอาย 18-21 ป ในกรณทครอบครวของผหญงมฐานะคอนขางยากจนและตองการ

แรงงาน ผหญงเหลานอาจแตงงานชากวา คอชวงอาย 20 ปลายๆ สำาหรบผชายมกแตงงานในชวงอาย 20-24

ป ในชวงเวลานนมกไมคอยพบเหนผหญงหรอผชายทอยเปนโสด.

Page 10: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

18 วาทนย วชยยา

บทบ�ท หน�ท และคว�มค�ดหวงต�งๆ ซงมกสงผลใหวยรนหญงทมเพศสมพนธและตงครรภ

ในวยเรยนถกสงคมตอว�และประณ�มต�งๆ น�น� เชน เปน “เดกใจแตก” “เปนผหญงไมด” 

มคว�มประพฤตไมเหม�ะสมกบวย และตองพบเจอกบคว�มกดดนต�งๆ ของสงคม เปนตน

สถ�นภ�พนกเรยน/นกศกษ�เปนสงทมอทธพลอย�งม�กตอคว�มรสกนกคด  และ

ประสบก�รณชวตของวยรนหญงทมเพศสมพนธและตงครรภในวยเรยน  เพร�ะก�รทสงคม

มองว�วยร นมหน�ทหลกในก�รเรยนหนงสอ  ทำ�ใหเหนว�ระบบก�รศกษ�ทเปนท�งก�ร 

(formal  education)  นน  เปนอกหนงปจจยทมอทธพลตอก�รมองและค�ดหวงบทบ�ทท�ง

สงคมของวยรนในสงคมไทย  วยรนตองใชระยะเวล�ย�วน�นขนในสถ�บนก�รศกษ�ทเปน

ท�งก�ร  ชวตทมหน�ทเรยนเปนหลก  ทำ�ใหวยรนมกจะไมไดทำ�ง�นห�ร�ยได  จงตองพงพง

ผปกครองในแงเศรษฐกจและสงคมย�วน�นขน อกทงยงยดอ�ยก�รแตงง�นและก�รเจรญพนธ

ออกไป  ซงต�งจ�กในอดตทยงไมมก�รศกษ�ทเปนท�งก�รและก�รศกษ�ภ�คบงคบ  ผคนก

มกจะอยกน/แตงง�น  และมบตรตงแตอ�ยยงนอย  ก�รเจรญพนธจงไมไดเปนประเดนในท�ง

ชววทย�เท�นน  ห�กแตยงเปนประเดนท�งสงคมดวย  กล�วคอ  คว�มส�ม�รถท�งชววทย�

ในก�รสบพนธและมบตร  เรมตงแตเมอผหญงมประจำ�เดอน  ผช�ยมอสจ  เมอมก�รปฏสนธ

กส�ม�รถเกดก�รตงครรภได  ในขณะทมตท�งสงคม  สงคมมกจะกำ�หนดและควบคมว�

ใครทสมควรจะมเพศสมพนธและเจรญพนธได  และควรเกดขนในชวงอ�ยใด  เชน  ประมวล

กฎหม�ยแพงและพ�ณชย พ.ศ. 2535 บรรพ 5 ครอบครว ระบว� “ก�รสมรสจะทำ�ไดตอเมอ

ช�ยและหญงมอ�ยสบเจดปบรบรณแลว  แตในกรณทมเหตอนสมควร  ศ�ลอ�จอนญ�ตให

ทำ�ก�รสมรสกอนนนได” (สมยศ เชอไทย 2553, 471) อนเปนก�รยอมรบก�รอยรวมกนของ

ช�ยหญง  “ภ�ยใตสถ�บนก�รสมรส” และภ�ยใต  “เงอนไขของอ�ย” ต�มทกฎหม�ยบญญต

เท�นนจงเรยกว�  “เหม�ะสม”  อทธพลของก�รศกษ�ทเปนท�งก�รจงทำ�ใหเข�ใจไดว�  คน

ทมอ�ยอยในชวง  “วยเรยน”6  ซงสงคมค�ดหวงใหคนกลมนทำ�หน�ทเล�เรยนหนงสอ  จงมก

ถกมองว�ยงไมควรทจะมเพศสมพนธและก�รเจรญพนธในชวงเวล�ดงกล�ว 

6 ความหมายทเขาใจกนโดยทวไปในสงคม วยเรยน มกหมายถง ผทมอายอยในวยเดก และผท

ศกษาในระดบมธยมศกษา-ปรญญาตร.

Page 11: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

19‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

สถ�นะของก�รเปนนกเรยน/นกศกษ�  นอกจ�กจะถกมองว�เปนบคคลอ�ยยงนอยท

มหน�ทเรยนเปนหลกแลว  ยงถกมองว�เปนผไมมวฒภ�วะในด�นต�งๆ  โดยเฉพ�ะในเรอง

เพศ  เชน  วยรนข�ดคว�มรในเรองก�รคมกำ�เนดและก�รมเพศสมพนธ  พอแมผปกครองจง

ตองคอยดแล ปองกนภยท�งเพศให เปนตน ดงนน สงคมจงมองว�วยรนไมควรรเรองเพศม�ก

นก  เพร�ะจะกระตนใหอย�กรอย�กลองท�งเพศ ในท�งตรงข�ม ห�กวยรนหญงละเมดกรอบ

วธคดข�งตน  พวกเธอจะถกมองว�เปนหญงไมด  ไมรกนวลสงวนตว  เชน  ก�รมเพศสมพนธ

กอนวยอนควร  ก�รอยรวมกนกอนแตงง�นของนกเรยน  ก�รตงครรภในวยเรยนเปนปญห� 

วยรนทมเพศสมพนธกบครกในวยเรยนเปนหญงใจแตกไมสนใจก�รเรยน  เปนตน  สงเหล�น

ชชวนใหเหนว�  สงคมมกไมคอยยอมรบคว�มสมพนธระหว�งช�ยหญงทอยกนกนกอนโดย

ไมไดแตงง�น  (เพศสมพนธนอกสถ�บนก�รสมรส)  และยงไปกว�นนคอ  สงคมมแนวโนมท

จะประณ�มอย�งรนแรงตอเย�วชน  (โดยเฉพ�ะเย�วชนหญง)  ทมเพศสมพนธกอนวยอนควร 

(ชลด�ภรณ สงสมพนธ อ�งถงใน วร�ภรณ แชมสนท 2551, 9) 

จะเหนไดว�วยรนในสงคมไทยมกถกมองโดยผกตดอย กบวธคดทว�  เปน “วยร น 

วยเรยน”  ไมควรยงเกยวกบเรองเพศ  และห�กเข�ไปยงกบเรองเพศเมอใดแลว  กจะทำ�ใหม

คว�มเสยงทจะเกดปญห�ต�งๆ ต�มม� เชน ก�รทอง ก�รแทง ก�รทอดทงเดก วยรนทเข�ไป

ยงเกยวกบเรองเพศจงไมไดถกมองว�อยในภ�วะเสยงทจะเจบปวยท�งร�งก�ยเท�นน  แต

สงคมยงมองว�คนกลมนอ�จสร�งคว�มเจบปวยใหแกสงคมดวย  วธคดดงกล�วสงผลตอวธคด 

พฤตกรรม และทศนคตทวยรนมองตนเองและผคนในสงคมทมองวยรนดวยเชนกน 

เพศภาวะ (gender) เพศวถ (sexuality) และการเจรญพนธ

คนสวนใหญมกคดว�เพศสมพนธระหว�งช�ยหญงและก�รเจรญพนธ เปนเรองท�ง

ชววทย�  แตง�นศกษ�จำ�นวนไมนอยบงชว�ประเดนเหล�นนยงไดรบอทธพลจ�กสงคม 

ดงเชนในสงคมไทย  อดมก�รณท�งเพศมสวนเข�ไปกำ�กบก�รแสดงออกท�งอ�รมณ  คว�ม

ปร�รถน� และพฤตกรรมท�งเพศของหญงและช�ยไวแตกต�งกน กล�วคอ มกมองว� “ผหญง

ทด”  ตองมลกษณะเปนผถกกระทำ�  (passive)  ในเรองเพศ  ไมสนใจเรองเพศ  ตองควบคม

ร�งก�ย  อ�รมณ  และคว�มตองก�รท�งเพศของตนเสมอ  ไมควรเกยวพ�ร�สหรอแสดงออก

Page 12: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

20 วาทนย วชยยา

ถงคว�มสนใจในช�ยใดกอน  ตองรกนวลสงวนตว  ไมควรมคว�มสมพนธท�งเพศกบช�ยใด 

ไมควรมประสบก�รณท�งเพศ  และตองรกษ�พรหมจรรยไวใหกบส�ม  (Lyttleton  1999; 

ปณธ สขสมบรณ 2554, 122-123) 

ในท�งตรงกนข�ม  ผช�ยถกมองว�เปนผทมพลงท�งเพศทตองไดรบก�รปลดปลอย 

รวมทงตองก�รแสวงห�คว�มรสกท�งเพศทหล�กหล�ยทงกอนและหลงแตงง�นเปนครงคร�ว 

“ช�ยไทยแท” ตองมคว�มรและประสบก�รณท�งเพศ เชน ในอดตทมก�ร “ขนคร” ของผช�ย 

ส�ม�รถพดและแสดงออกในเรองเพศบ�งประก�รไดในทส�ธ�รณะ  (กฤตย�  อ�ชวนจกล และ 

พรศร� แซกวย 2551)  วธคดเชงวฒนธรรมเชนนเออใหผช�ยส�ม�รถทจะแสวงห�คว�มสขท�ง

เพศกบโสเภณ เพอนหญง และคนรกได โดยทสงคมมกไมไดตงคำ�ถ�มหรอประณ�มพฤตกรรม

เหล�นน เนองจ�กมองว�ลกษณะดงกล�วเปน “ธรรมช�ต” ของผช�ย 

คว�มคดสองม�ตรฐ�นทมตอคว�มเปนช�ยและคว�มเปนหญงข�งตน  ประกอบกบ

พฤตกรรมท�งเพศทสงคมมกถอว�มคณค�สงสดคอก�รมเพศสมพนธในกรอบก�รแตงง�น

ระหว�งคต�งเพศช�ยหญง ดวยพนฐ�นคว�มคดเหล�น เรองเพศจงเปนเรองทมกถกแทรกแซง

โดยกฎหม�ยและนโยบ�ย ผ�นสถ�บนท�งสงคมต�งๆ ไมว�จะเปนแพทย ครอบครว ก�รศกษ� 

อย�งหลกเลยงไมได (วร�ภรณ แชมสนท 2551, 8) คว�มสมพนธในรปแบบอนๆ เชน คว�ม

สมพนธท�งเพศในวยรนจงมกถกสงคมกำ�หนดใหมคณค�ตำ� และถกมองว�เปนพฤตกรรมเบยง

เบน โดยมก�รนำ�บรรทดฐ�นท�งเพศม�ใชเปนเครองมอกำ�กบ ควบคม ใหคณค� และกดกน

ผหญง กล�วคอ ถ�หญงใดปฏบตต�มบรรทดฐ�นนนจะถกยกยองว� “เปนผหญงทด” แตห�ก

หญงใดละเมดกรอบดงกล�วมกจะถกประทบตร�ว� “เปนผหญงทไมด” 

จ�กข�งตน บรบทท�งสงคมวฒนธรรมเกยวกบอดมก�รณและบรรทดฐ�นท�งเพศ จงม

อทธพลตอก�รจดก�ร ควบคม และหลอหลอมประสบก�รณชวต คว�มนกคดของผหญง ผ�น

กลไกต�งท�งสงคมต�งๆ  เชน  ระบบก�รศกษ�  เปนตน  ทสำ�คญมกมก�รควบคมพฤตกรรม

ท�งเพศในกลมผหญงเขมงวดกว�ในกลมผช�ย  และลงโทษผหญงทละเมดบรรทดฐ�นท�งเพศ

ทสงคมกำ�หนด  เชน  ง�นศกษ�เรอง  “ก�รควบคมเรองเซกซกบเพศวถทเปลยนไป”  (กฤตย� 

อ�ชวนจกล และพรศร� แซกวย 2551) ชใหเหนว�เรองเพศในสงคมไทยชวง 60-70 ปทผ�นม� 

Page 13: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

21‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

ภ�ยใตก�รปกครองแบบประช�ธปไตย เปนก�รควบคมผ�นกรอบเพศภ�วะทมงผลตมโนทศน

เกยวกบ “ผหญงไทยทด” รวมทงถกตอกยำ�ผ�นสถ�บนก�รศกษ�ทพย�ย�มควบคมพฤตกรรม 

ก�รแตงง�น  กรย�ม�รย�ทของผหญง  ง�นศกษ�นยงชใหเหนมตเชงประวตศ�สตรเกยวกบ

ขอห�มเรองเพศในสงคมไทย กล�วคอ สงคมไทยนำ�ระบบคณค�เก�ของตะวนตก ซงเปนเรอง

เพศแบบวคตอเรยนม�ใชนบแตรชก�ลท 5 เปนตนม�  แตคว�มคดก�รควบคมเพศวถน�จะ

แขงแรงม�พรอมๆ กบลทธช�ตนยมทกอตวขนในรชก�ลท 6 และถกทำ�ใหเขมขนม�กขนในสมย

ของจอมพล ป. พบลสงคร�ม ทเนนวฒนธรรมแบบไทยนยม ทำ�ใหคนในช�ตม “คว�มเปนไทย” 

ทเหมอนกน  และคว�มเปนไทยแบบนเองทกำ�กบแบบแผนพฤตกรรมระหว�งเพศ  โดยเฉพ�ะ

ค�นยมรกนวลสงวนตวของผหญง และก�รแสวงห�ประสบก�รณท�งเพศของผช�ย 

นอกจ�กน  ก�รศกษ�เรองก�รถ�ยทอดอดมก�รณคว�มเปนหญงผ�นกระบวนก�ร

ศกษ�ในโรงเรยนสตร  (จอมญ�ด�  ชนประจกษกล  2548)  อธบ�ยว�แนวคดคว�มเปนหญงท

ประกอบสร�งขนในสถ�บนก�รศกษ�  โดยเฉพ�ะอย�งยงในโรงเรยนหญงลวน  แสดงถงคว�ม

ค�ดหวงทระบบช�ยเปนใหญมตอผหญง  เนนฝกฝนใหผหญงแสดงบทบ�ทท�งเพศท “สมบรณ” 

เชน สอนใหหญงรกสะอ�ด ประพฤตตนเรยบรอย  เปนแมบ�นแมเรอน นอกจ�กน  ยงนำ�ว�ท

กรรม  “คว�มเปนกลสตร”  ทรกนวลสงวนตว  เชดชพรหมจรรย  และจะถกสงคมลงโทษเมอม

พฤตกรรมทต�งออกไป ม�ถ�ยทอด อบรมขดเกล�นกเรยนหญงอย�งตอเนอง 

มมมองเรองเพศภ�วะ  เพศวถ  และก�รเจรญพนธททบทวนม�ข�งตน  ทำ�ใหเหนว�

บรรทดฐ�นท�งสงคมเกยวกบเพศวถและเพศภ�วะนนมอทธพลตอก�รนย�ม  ค�ดหวง  ให

คณค� และควบคมพฤตกรรมท�งเพศและก�รเจรญพนธของผคนในสงคม และตวแมวยรนเอง

ดวย ทงนเนองจ�กผคนในสงคมและแมวยรนกถกหลอหลอม ขดเกล�ภ�ยใตกรอบคดเรองเพศ

วถและก�รเจรญพนธกระแสหลก  (คว�มสมพนธท�งเพศระหว�งหญงช�ยภ�ยใตสถ�บนก�ร

สมรส) ไมม�กกนอย ก�รจะเข�ใจประสบก�รณชวตเกยวกบเพศสมพนธ ก�รคมกำ�เนด และ

ก�รตงครรภของวยรน จงมคว�มจำ�เปนจะตองพจ�รณ�พวกเธอท�มกล�งบรบทเพศภ�วะ เพศ

วถกระแสหลกของสงคมไทยดวย

Page 14: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

22 วาทนย วชยยา

การคมก�าเนดของวยรนหญงทมบตรในวยเรยน (รวมถงการคมก�าเนดของชายคนรก)

“…แมตงคำ�ถ�มจนเอมไมรจะตอบยงไง ทองไดยงไง ทำ�ไมไมใสถงย�ง…” 

(เอม, สมภ�ษณ)

ประโยคของเอม  หนงในกลมตวอย�งข�งตน  เปนตวอย�งคำ�บอกเล�ทผเขยนไดยน

บอยครงเมอสนทน�กบวยรนหญงทตงครรภในวยเรยนซงเปนกลมตวอย�งในก�รศกษ� แตผตง

คำ�ถ�มเหล�นน เชน แม ญ�ตๆ กมกไมไดรบคำ�ตอบจ�กพวกเธอนอกจ�กคว�มเงยบ ปฏกรย�

เหล�นทำ�ใหเหนว� แมแตในบรบทของครอบครว ลกส�วกไมกล�เล�เรองเหล�นใหกบพอแม 

ผปกครองฟง เนองจ�กในสงคมไทย เรองเพศมกถอเปนสงตองห�ม เปนเรองทน�ละอ�ย และ

ถกนำ�ไปเชอมโยงกบโมหจรตทมนยยะของก�รอยนอกเหนอก�รควบคมของสตสมปชญญะ

และเหตผล  นอกจ�กน  เรองเพศยงถกใชเปนเครองสะทอนถงคว�มมศลธรรมหรอไรศลธรรม

ของผคนในสงคมดวย (นภ� จรภทร 2540, 38) จงไมใชเรองแปลกนกทวยรนหญงทตงครรภ

ในวยเรยน  จะคดว�ก�รเล�เรองร�วก�รคมกำ�เนดและก�รตงครรภของตนเองใหผอนฟงเปน

เรองน�อ�ย ประจ�นตวเอง ไมควรเปดเผย อ�จถกซำ�เตมว�เปนคนไมด 

จ�กก�รรบฟงประสบก�รณของกลมตวอย�งวยร นหญงทตงครรภขณะกำ�ลงศกษ�

อย  พวกเธอมกเรมเล�ประสบก�รณก�รตงครรภผ�นเรองของก�รคมกำ�เนดเสมอ  กล�วคอ 

วยรนหญงสวนใหญ (8 คน จ�กทงหมด 10 คน คอ มน บ พม กก ขม กง เอม และปรม) เล�ว�

ตนเองมคว�มรว�จะตองคมกำ�เนด เพร�ะไมมใครอย�กจะตงครรภทงๆ ทยงเรยนหนงสอไมจบ 

และไมตองก�รใหครอบครวของพวกเธอตองเสยใจ อนแสดงใหเหนว�พวกเธอรบรและเข�ใจถง

บรรทดฐ�นสงคมทค�ดหวงใหคนในวยนตองศกษ�เล�เรยนและห�มยงเกยวกบเรองเพศ ม�ก

ไปกว�นน แมพวกเธอจะมเพศสมพนธ แตกรบรว�ก�รมเพศสมพนธนนตองอยบนเงอนไขทว�

ห�มตงครรภอย�งเดดข�ด  พวกเธอจงทร�บดว�จะตองมก�รคมกำ�เนด  แตพวกเธอเนนยำ�ให

ผเขยนฟงว� เพงทร�บหลงจ�กตงครรภว� “เร�ร (เรองก�รคมกำ�เนด) ไมหมด” “เร�รไมจรง”

จงมคว�มผดพล�ดเกดขน เชน ทร�บว�ก�รท�นย�เมดคมกำ�เนดส�ม�รถปองกนก�รตงครรภ

ได แตไมรว�วธก�รท�นเปนอย�งไร เรมตนท�นวนไหน เปนตน

Page 15: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

23‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

วยร นหญงสวนใหญเปลยนวธก�รคมกำ�เนดม�หล�ยรปแบบ  ขนอยกบอ�ก�รของ

ร�งก�ยและสถ�นก�รณของแตละคน  เชน บ�งคนแพย�เมดคมกำ�เนด บ�งคนกลวว�ย�เมด

คมกำ�เนดจะทำ�ใหอวน บ�งคนไมกล�พดเรองก�รคมกำ�เนดกบผช�ย  จงเท�กบว�เปดโอก�ส

ใหผช�ยเปนผเลอกวธก�รคมกำ�เนด  เปลยนวธก�รคมกำ�เนด  หรอเลอกทจะไมคมกำ�เนด

เลย แมจะรว�มวธก�รต�งๆ ทใชในก�รคมกำ�เนด แตวยรนหญงและเพอนช�ย/ครก มกใชวธ

ก�รคมกำ�เนดเพยงไมกวธ วธแรก คอ ก�รหลงนอก  (Coitus  Interruptus) ผหญงสวนใหญ 

(มจำ�นวน 6 คน คอ มน บ กก ขม กง และเอม) มคว�มสมพนธท�งเพศกบเพอนช�ยหรอคน

รกโดยใชก�รคมกำ�เนดวธธรรมช�ต  กล�วคอ  ผช�ยใชวธก�รหลงนอก  และผหญงเองกมอง

ว�ก�รหลงนอกถอเปนก�รคมกำ�เนดวธก�รหนง แตเปนก�รคมกำ�เนดทฝ�ยช�ยเปนผควบคม 

แมว�วยรนหญงจะทร�บถงก�รตงครรภอนเกดจ�กคว�มผดพล�ดในชวงเวล�หลงนอก แตไมม

แมแตคนเดยวทตอบดวยคว�มมนใจว�ผดพล�ดอย�งไร เชน บ�งคนไมแนใจว�วนนนฝ�ยช�ย

หลงนอกหรอไม แตไมกล�ถ�ม บ�งคนรสกว�เปนเพร�ะผช�ยปลอยข�งนอกไมทน และคว�ม

ผดพล�ดเหล�น ทำ�ใหเกดตงครรภขนม� 

วธทสอง คอ ก�รรบประท�นย�เมดคมกำ�เนด (contraceptive pills) วยรนหญงและ

เพอนช�ยจะคมกำ�เนด  โดยใหฝ�ยหญงรบประท�นย�เมดคมกำ�เนด  (มเพยงพมเท�นน)  แต

เนองจ�กมคนม�บอกเธอว�ย�คมกำ�เนดทำ�ใหมบตรย�ก  เธอจงตองก�รหยดย�และเข�ใจว�

ฤทธของย�คมกำ�เนดจะยงคงอยจนถงเดอนท 3 จงไมไดปองกนและตงครรภขน สวนวธท 3 คอ 

ก�รใชย�คมกำ�เนดฉกเฉน (postcoital contraceptives หรอ “Morning-After Pills”) ภ�ย

หลงจ�กมเพศสมพนธ (มเพยงปรมเท�นน) เนองจ�กเพศสมพนธในครงนนเกดขนอย�งไมได

ตงตว  และเธอไมมนใจในวธก�รคมกำ�เนดของฝ�ยช�ย เชน ไมมนใจก�รใชถงย�งอน�มยว�จะ

ชวยปองกนก�รตงครรภได 100 เปอรเซนต เปนตน นอกจ�กน เธอไมตองก�รรบประท�นย�เมด

คมกำ�เนด เนองจ�กเธอไมอย�กอวน และเธอไมไดมเพศสมพนธกบแฟนหรอเพอนช�ยเปนประจำ� 

จ�กคำ�บอกเล�ของวยรนหญงทเปนผใหขอมล  วธก�รปองกนก�รตงครรภทพวกเธอและ

เพอนช�ย/ครกใชม�กทสดคอ  ก�รหลงนอก  เนองจ�กทงพวกเธอและผช�ยทมคว�มสมพนธ

ท�งเพศกบเธอ  เคยทร�บม�ว�ก�รหลงนอกส�ม�รถปองกนก�รตงครรภได  ก�รทกลม

ตวอย�งและช�ยทเธอมคว�มสมพนธท�งเพศดวยมกมก�รคมกำ�เนดแบบหลงนอกม�กกว�วธ

อน สะทอนใหเหนประเดนทน�สนใจ 3 ประก�ร ดงน

Page 16: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

24 วาทนย วชยยา

ประการแรก  วยรนหญงและฝ�ยช�ยรสกอ�ยทจะตองไปซอถงย�งอน�มย  วยรนหญง

ยงค�ดว�ผช�ยตองเปนฝ�ยรบผดชอบโดยก�รเปนผไปซอถงย�งอน�มย  เพร�ะตนเองเปน

ผหญง  เปนเรองน�อ�ยและไมเหม�ะสมทจะตองเปนฝ�ยไปซอถงย�งอน�มย  แตขณะ

เดยวกนวยรนฝ�ยช�ยกรสกอ�ยทตองไปซอทร�นข�ยของซงมผคนเดนเข�ออกตลอดเวล� 

และคดว�ไมสะดวกทตองไปซอ  ทำ�ใหวยรนช�ยหญงเลอกใชวธก�รหลงนอกไปโดยปรย�ย 

ดงเชนกรณของกง  เธอมแฟนครงแรกตอนประถมศกษ�ปท 4  ตอม�ในชวงมธยมศกษ�ปท  2 

เธอคบกบแฟนคนตอม�ชอว�เอก  และคบกนอย�งจรงจงม�จนจบมธยมศกษ�ตอนปล�ย ผช�ย

คนนเปนคนทเธอมเพศสมพนธครงแรกดวยในชวงเรยนมธยมปล�ย  ในครงนนเธอคดว�หน�ท

ในก�รคมกำ�เนดเปนของผช�ย เนองจ�กทงคยงเดกและเรยนหนงสออย แฟนจงไมอย�กใหเธอ

ตงครรภ  และใสใจเรองก�รคมกำ�เนดคอนข�งม�ก ดงทเธอเล�ผ�นบทสนทน�กบผเขยนท�ง

สอเครอข�ยสงคมออนไลนครงหนงว� 

แฟนคนแรก ถ�มอะไรกนเข�จะใชถงย�งอน�มย เข�ปองกนทงตวเอง ปองกนทง

เร�  เข�กลวเร�เสยห�ยเหมอนกน .... ตอนนนกงไมไดคดเลยเรองก�รคมกำ�เนด 

เข�รบผดชอบสวนนหมดเลยนะ  เร�คดว�ผช�ยตองเปนคนรบผดชอบ  แตคน

ปจจบน  (พอของลก)  เข�ไมคอยใสใจ  คดว�ไมทองหรอกอะไรแบบน  แตพอมน

พล�ด เร�กเลยตองเปนคนทปกปองตวเองหลงจ�กคลอดลก.... 

เอก แฟนคนแรก และยม แฟนคนปจจบน (พอของลก) เปนเพอนกน กงเรมรว�แฟนคน

ปจจบนแอบชอบเธอตอนททงคเรยนชนมธยมปท 6 จนกระทงใกลจะจบมธยมปล�ย กงและยม

สอบตดมห�วทย�ลยเดยวกน ซงไมไดตงอยในเชยงใหม จงทำ�ใหกงและเอกเรมห�งกนและเลก

กนในทสด  และไดเรมคบห�เปนแฟนกบยมตงแตนนเปนตนม�  ทมห�วทย�ลยแหงน  เธอพก

อยทหอหญงภ�ยในมห�วทย�ลยเหมอนเพอนคนอนๆ  และมคว�มสมพนธลกซงในชวงเรยน

มห�วทย�ลยชนปท 1 ภ�คเรยนท 2 ทบ�นของฝ�ยช�ย ตอม�เมอขนชนปท 2 จงย�ยม�เช�

หอพก (เอกชน) อยดวยกน แตโดยปกตแลวทงคจะใชวธก�รหลงนอก เนองจ�กทงฝ�ยช�ยและ

หญงอ�ยทจะตองไปซออปกรณคมกำ�เนดจ�กร�นค�  จนกระทงเกดตงครรภขนในชวงก�รเรยน

ป 2 ตอนทกงมอ�ย 21 ป (ปจจบนกงมอ�ย 23 ป) เธอเล�ถงวธก�รคมกำ�เนดของเธอและแฟนว�

ไมไดกนย�คมฯ  เพร�ะไมรและไมกล�ซอดวย  ไมรคอไมรว�กนอย�งไร  กไม

กล�กน  แตร ว�ม  ไมกล�ถ�ม  สวนถงย�งอน�มยกไมไดใส .... ผช�ยกร ว�

Page 17: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

25‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

ใชแบบน  แตว�ไมกล�ซอ  ขน�ดผช�ยยงไมกล�ซอเลย  แลวเร�เปนผหญง 

เร�จะซอไหม  เร�กไมไดมแฟนหล�ยคน  เร�มแฟนแคคนเดยวไง .... ไมไดคด

ว�จะทอง  เพร�ะกอนหน�นน  สมมตว�มอะไรกนกหลงนอก  แตกไมเคยทอง 

ไมเคยพล�ด คบกนม�ตงแตปล�ย ม.6 แตเพงมอะไรกนตอนป 1 เทอม 2 เอง 

(กง, สมภ�ษณ)

ก�รบอกเล�ประสบก�รณก�รคบกบแฟนทงสองคนของกง  นอกจ�กจะทำ�ใหเหนว�

วยรนหญงช�ยอ�ยทจะซอถงย�งอน�มย  จนนำ�ไปสก�รใชวธคมกำ�เนดทสะดวกทสด  นนคอ

ก�รหลงนอกแลว  ยงชใหเหนว�  ผหญงมองว�ก�รใชถงย�งอน�มยเปนเรองของผช�ย  ทเข�

ควรจะรไดโดยสญช�ตญ�ณโดยทเธอไมตองบอก  เนองจ�กเปนเรองน�อ�ยทผหญงจะตอง

พดเรองน  และเหม�รวมไปว�ผช�ยสวนใหญกน�จะมสญช�ตญ�ณของก�รคมกำ�เนด  ไมว�

เข�จะใชวธก�รใดในก�รคมกำ�เนดกต�ม “สญช�ตญ�ณของผช�ย” ทพวกเธอมกกล�วถง 

เปนสงทชใหเหนว�  ไมใชแคสงคมเท�นน  แตวยรนหญงเองกมวธคดทมองว�ผช�ยเปนเพศท

ชำ�ชองในเรองเพศ  มคว�มรเรองเพศม�กกว�เพศหญง  ขณะทผหญงตองเปนเพศทไรเดยงส�

ในเรองเพศ ไมควรพดหรอแสดงกรย�เปดเผยในเรองเพศ วธคดทมลกษณะสองม�ตรฐ�นท�ง

เพศเชนนเปนกำ�แพงกดกนก�รเข�ถงวธก�รคมกำ�เนดทมประสทธภ�พในกลมวยรน

ประการทสอง  จ�กมมมองของวยร นหญงและเพอนช�ย/ค รก  ถงย�งอน�มยเปน

เครองมอปองกนโรคตดตอท�งเพศสมพนธม�กกว�จะเปนเครองชวยคมกำ�เนด ถงย�งอน�มย

มคว�มหม�ยในเชงสญลกษณทสอถงคว�มสมพนธของครกดวย  เพร�ะเปนเครองแสดงถง

คว�มไวใจ  เชอใจระหว�งครก (เชนทกงไดใหสมภ�ษณไปข�งตน)  วยรนหญงบ�งคนอธบ�ย

ว�ห�กเธอเรยกรองใหช�ยคนรกใชถงย�งอน�มยในขณะมเพศสมพนธ  พวกเธอวตกกงวล

ว�แฟนจะคดว�เธอไมเชอใจแฟน  หรอแฟนอ�จจะคดว�พวกเธอเองกมช�ยคนรกหล�ยคน 

จงตองปองกนว�จะตดโรคตดตอท�งเพศสมพนธ  วยร นหญงบ�งคนอธบ�ยเพมเตมว�

ถงย�งอน�มยทำ�จ�กพล�สตก  ตนเองและช�ยคนรกร สกว�ก�รใชถงย�งอน�มยทำ�ใหไม

ส�ม�รถแสดงออกถงคว�มรกไดอย�งเตมท  คนทอยกนกนเปนครกและรกกนจรง  ไมเหน

ว�จะตองใชถงย�งอน�มย  นอกจ�กน  วยร นหญงทอย อ�ศยกบฝ�ยช�ยแบบครกเหนว�

ฝ�ยช�ยใชก�รคมกำ�เนดโดยหลงนอกม�เปนปกไมเกดก�รตงครรภ  จงคดว�ก�รหลงนอกก

ชวยคมกำ�เนดได แตในทสดกเกดก�รตงครรภ ดงกรณของขม หลงจ�กมเพศสมพนธกบแฟน

Page 18: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

26 วาทนย วชยยา

ครงแรกทบ�นของฝ�ยช�ย คว�มสมพนธลกซงยงคงมม�อย�งตอเนอง ตอม�เมอเธอเรยนจบ 

ปวส.  และไดสมครเข�เรยนตอระดบปรญญ�ตร  ชนปท 3  และตองย�ยเข�ม�อยหอพกเพอ

คว�มสะดวกในก�รเดนท�ง แฟนกไดย�ยม�อยหอพกดวยกนในชวงน เธอบอกว�ไดลองใชย�

เมดคมกำ�เนดแลว  แตเธอมอ�ก�รแพและเวยนหว  จงไมส�ม�รถท�นตอไปได  ขณะเดยวกน 

เธอเปนฝ�ยปฏเสธทจะใชถงย�งอน�มยกบแฟน  เนองจ�กร สกรงเกยจทมนทำ�ขนม�จ�ก

พล�สตก  ทงคจงตกลงกนว�จะใชวธก�รคมกำ�เนดต�มธรรมช�ต  คอก�รหลงนอก  ไมกเดอน

หลงจ�กนนเธอกตงครรภ  เนองจ�กคมกำ�เนดโดยก�รหลงนอกไมทน  จนตองหลงภ�ยใน 

ขณะนนเธอมอ�ย 21 ป กำ�ลงเรยนปรญญ�ตรป 3 ขมซงปจจบนมอ�ย 26 ป เล�สถ�นก�รณ

ในตอนนนใหฟงว�

ตอนทองชวงนนอยหอดวยกนแลว แฟนไมใหอยหอคนเดยว แตแมไมรหรอกนะ

ว�ย�ยม�อย ด วยกน  ทท องเพร�ะเร�สองคนไมไดปองกน  เพราะไมทน7

(หวเร�ะ)  ปกตแลวขมจะไมท�นย�คมกำ�เนดเพร�ะท�นแลวเวยนหว  กเลย

คมแบบธรรมช�ต  คอหลงนอก  ซงกจะคยกบแฟนว�ใหหลงข�งนอกไมใหหลง

ข�งใน แตตอนทองไมทน กเพร�ะอย�งนถงบอกว�ไมทนไดปองกน .... เปนตวขม

เองทปฏเสธจะใชถงย�ง ขมรงเกยจ ขยะแขยงอย�งไรไมร อ�จจะเพร�ะมนเปนย�ง 

(พล�สตก) แลวมนกไมธรรมช�ต (ขม, สมภ�ษณ)

มเพยงวยรนหญงสวนนอยเท�นนทเคยใชถงย�งอน�มยกอนตงครรภ แตตอม�เธอและ

แฟนไดเปลยนไปใชวธก�รหลงนอก  หรอพวกเธอไดเลกร�กบแฟนเก�  และแฟนใหมไมได

ใชถงย�งอน�มยในก�รคมกำ�เนด  (ไดแก  เพชร  กก  ปรม)  เพชรเปนเพยงคนเดยวทมก�รพด

คยเรองก�รคมกำ�เนดกบแฟนว�จะใชวธก�รใด  ขณะทกกและปรมไมมก�รพดคยเรองก�รใช

ถงย�งอน�มยกบฝ�ยช�ย  แตฝ�ยช�ยเปนคนเลอกใชเอง  ในทนจะยกตวอย�งชวตของเพชร 

หลงจ�กทถกน�เขยขมขนเมออ�ยสบขวบ  ในชวงประถมศกษ�เธอมแฟนต�มประส�เดกๆ 

ตอม�ในชวงมธยมศกษ�ตอนปล�ยไดเรมคบห�กบช�ยหนมจนเปนแฟนกน  สถ�นะของก�ร

เปนแฟนทำ�ใหเธอยอมทจะมเพศสมพนธกบเข�ตอนททงคอยชนมธยมศกษ�ปท 4  เธอมองว�

คนทเธอมเพศสมพนธดวยเปนแฟนของเธอเอง  จงไมใชเรองน�แปลกใจทคว�มสมพนธเชนน

7 ขมหมายถงแฟนหลงขางใน (เนนโดยผเขยน).

Page 19: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

27‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

จะเกดขน  โดยทงคมก�รพดคยกนว�ตองมก�รคมกำ�เนดและใชถงย�งอน�มยเพอคมกำ�เนด 

เมอเธอตองย�ยม�ศกษ�ระดบปรญญ�ตรทเชยงใหม  เพชรดใจม�กทเปนอสระจ�กครอบครว

และไมตองทนเหนหน�น�เขยทเคยขนใจเธอ  แตก�รม�เรยนเชยงใหมกทำ�ใหเธอตองห�งไกล

กบแฟนดวย  ทงทเธอค�ดหวงกบคว�มรกครงนม�กว�อย�กจะใชชวตกบผช�ยคนนไปตลอด

ชวต ตอม�ทงคเลกร�กนในทสดตอนทเพชรเรยนชนปท 3 เนองจ�กฝ�ยช�ยไปมผหญงคนใหม

หนมเพศสมพนธกบแฟนคนกอนหน�ส�มหนแคคนเดยว  กบแฟนกอนหน�นน

หนไมไดมอะไรกน มเพศสมพนธกนตอน ม.ปล�ย ม.ส  แตว�คนกอนหน�ส�ม 

หนคบม�ห�ป เพศสมพนธทเกดขนเปนคว�มตงใจคะ เร�คบกนม�กอน ไมใชว�

อยดๆ จะมกม มนไมใช หนมองทกอย�งใหเปนกล�งๆ ไมไดมภ�พสวยง�ม .... 

เหมอนจะเปนเข�นะคะ  ทคมฯ  ไมใชหน  เพร�ะว�หนคงไมคดจะพกอะไรแบบน 

(พกถงย�งอน�มย) ตดตว แตหนกบเข�มก�รคยเรองก�รคมกำ�เนดกน  มนเปน

เรองทตองคยระหว�งคนสองคน (เพชร, สมภ�ษณ)

แตกบส�มปจจบนเพชรไมไดคมกำ�เนด เนองจ�กคบห�และมเพศสมพนธกนไดไมน�น 

ทงคกเหนรวมกนว�ตองก�รมบตร  (คนแรก)  โดยเฉพ�ะฝ�ยช�ยทอ�ยม�กกว�เธอประม�ณ 

4 ป และทำ�ง�นแลวตองก�รจะมบตรอย�งม�ก เพชรตงครรภตอนอ�ย 22 ป ขณะกำ�ลงเรยน

ปรญญ�ตรชนปท 3 ปจจบนเธอมอ�ย 23 ป

ประการทสาม  วยรนหญงบ�งคนกไมไดค�ดคดว�ก�รทตนเองออกไปพบกบช�ยคน

รกจะนำ�ไปสก�รมเพศสมพนธ  แตเนองจ�กก�รไดมโอก�สอยใกลชดกนสองคน คว�มอย�กร 

อย�กลอง  จงมคว�มสมพนธท�งเพศโดยไมไดตงใจ  ประกอบกบวยรนหญงบ�งคนรสกอ�ย 

จงไมกล�ถ�มเพอนช�ยว�ทำ�ไมถงไมใชถงย�งอน�มย จนเกดก�รตงครรภขนในทสด ดงกรณ

ของมน เธอมแฟนคนแรกตอนอ�ยประม�ณ 14-15 ป คว�มรกในตอนนนหม�ยถงก�รไปไหน

ม�ไหนดวยกน ก�รโทรศพทห�กน ก�รบอกคดถงกน เธอยนยอมมคว�มสมพนธลกซงกบเข�

เพร�ะเธอรกแฟนคนน  เธอบอกกบผเขยนว�เพศสมพนธเกดขนโดยไมตงใจ ไมไดเตรยมก�ร

ม�ลวงหน� ตอม�เธอไดเลกร�กบแฟนคนนและไดรจกกบแฟนคนท 2 มนไมไดอ�ศยอยหอพก 

แตอยกบครอบครวทบ�น เวล�มแฟนเธอไมไดพ�ไปใหครอบครวรจก เนองจ�กยงเดกม�กและ

กลวพอแมตำ�หน  เวล�ทเจอแฟนคอพนทนอกบ�น  วนทมเพศสมพนธจนนำ�ไปสก�รตงครรภ 

เหตก�รณเกดทบ�นของฝ�ยช�ย  เธอไมไดเตรยมตวไปเจอแฟน (ทอ�ยม�กกว�เธอประม�ณ 

Page 20: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

28 วาทนย วชยยา

3-4 ป) เพอมเพศสมพนธ ตวเธอจงไมไดคดจะปองกน ขณะเดยวกนแมเธอจะทร�บว�ฝ�ยช�ย

ไมสวมถงย�งอน�มย แตเธอกไมกล�ถ�มว�ทำ�ไมเข�ไมใชถงย�งอน�มย จนเกดก�รตงครรภ

ขนในชวงทเธอเรยนชนมธยมศกษ�ปท  4  และมอ�ย  16  ป  อกทงเปนชวงเวล�ทไดเลกร�กบ

แฟน (พอของลก) ไปแลว ปจจบนมนอ�ย 21 ป กำ�ลงเรยนชนปรญญ�ตรปท 1 เธอเล�ใหฟงว� 

ตอนนนไมไดคดว�จะม  (เพศสมพนธ)  ไมไดคมกำ�เนด  ไมไดใสถงย�งอน�มย 

แลวกไมรเหมอนกนว�ทำ�ไมผช�ยไมใส  ไมกล�ถ�ม  แลวตอนนนเร�กไมได

คดถงว�เร�ตองคมกำ�เนด ตอนนนเร�คดว�ไมเปนไรหรอก ไมทองหรอก ประม�ท 

(มนยำ�เสยงคำ�ว�ประม�ท) ม�คดถงเรองทโรงเรยนสอนกตอนทลกจะคลอดแลว 

จำ�ไดนะเรองทโรงเรยนสอน แตตอนนนคดว�ไมเปนไร (มน, สมภ�ษณ)

สวนก�รใชย�เมดคมกำ�เนดดเหมอนว�จะเปนวธก�รทอำ�น�จในก�รคมกำ�เนดอยในมอ

ผหญงม�กกว�วธอน เนองจ�กพวกเธอเปนผรบประท�นย�ดวยตนเอง แตเปนทน�สนใจว�วยรน

หญงใชก�รคมกำ�เนดดวยวธนเปนครงคร�ว และกหยด เพร�ะร�งก�ยมอ�ก�รแพย�คมกำ�เนด

อย�งชดเจนและมคว�มเชอว�ย�คมกำ�เนดจะสงผลในแงลบตอตนเอง กล�วคอ บ�งคนมอ�ก�ร

แพย�เมดคมกำ�เนด โดยแสดงออกผ�นอ�ก�รต�งๆ ท�งร�งก�ย เชน ขมมอ�ก�รเวยนศรษะ

จนแทบจะทำ�กจวตรประจำ�วนไมได ซงทำ�ใหเธอหยดท�นย�คมกำ�เนดไปโดยปรย�ย ขณะทกก

มอ�ก�รผนขนม�ต�มเนอตวทนททรบประท�นและมอ�ก�รมองเหนผดปกต จนตองเข�รบก�ร

รกษ�จ�กแพทย  วยรนหญงยงเชอว�ก�รท�นย�เมดคมกำ�เนดจะทำ�ใหอวน  เนองจ�กเปนก�ร

ท�นฮอรโมนเปนประจำ� พวกเธอยงไดยนม�ว�ห�กท�นย�เมดคมกำ�เนดตดตอกนหล�ยป เมอ

ตองก�รมบตรจะทำ�ใหมบตรย�ก มดลกแหง นอกจ�กน วยรนหญงเหนว�เปนเรองน�ละอ�ยท

ผหญงจะไปซอย�เมดคมกำ�เนด และตองคอยพกย�เมดคมกำ�เนดตลอดเวล� ห�กพอแม หรอ

บคคลอนพบเหนย�คมเมดกำ�เนดในกระเป�ของพวกเธอ กอ�จจะถกตอว� หรอถกมองว�เปนผ

หญงทมคว�มสมพนธท�งเพศกบผช�ยทงๆ ทยงอยในวยเรยนหนงสอ เปนผหญงทไมด มคว�ม

ประพฤตไมเหม�ะสม ดงเรองของพมและกง ต�มลำ�ดบดงน 

พมใชย�เมดในก�รคมกำ�เนด แตเมอท�นย�ตดตอกนไปไดประม�ณ 2 ปครง เมอเธอ

ไปค�งทบ�นของแฟนหนม พของเข� ซงอยอ�ศยทบ�นนเชนเดยวกนและทร�บว�ทงคมคว�ม

สมพนธลกซงกนม�น�นแลว  บอกกบพมว�ก�รท�นย�เมดคมกำ�เนดเปนระยะเวล�น�น  จะ

ทำ�ใหกล�ยเปนคนทมบตรย�ก และเธอไดยนม�ว�ย�จะยงคงออกฤทธประม�ณ 3 เดอนหลง

Page 21: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

29‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

จ�กหยดย�  เธอจงมเพศสมพนธโดยทไมมก�รคมกำ�เนดวธอน  และเธอกตงครรภในทสด 

พมบอกกบผเขยนว�  เพศสมพนธในชวงเดอนแรกหลงจ�กหยดท�นย�เมดคมกำ�เนดนนเองท

ทำ�ใหเธอตงครรภตอนอ�ย  19 ป  ขณะกำ�ลงศกษ�ระดบปรญญ�ตรชนปท  3 ปจจบนเธออ�ย 

25 ป เธอเล�ถงคว�มเชอเรองย�คมกำ�เนดของตนเองในขณะนนว� 

อย�งคพมกมก�รคมกำ�เนดนะ โดยจะกนย�คมแบบเมด กนย�คมม�สองปกว� 

แลวพทอยบ�นแฟนเข�บอกว� อย�กนย�คมเยอะ เดยวเวล�ทอย�กมลกจะมลก

ย�ก พมกเลยหยด พอหยดกทองเลย (หวเร�ะ) ตอนนนถงกบงง เพงไปบวชเจดวน

เจดคนม� พอลงม�กทองเลย แตไมไดอธษฐ�นขออะไรนะ (หวเร�ะเปนมขตลก) 

.... ตอนนนเหมอนรม�ว�  ถ�หยดท�นย�คมฯ  แลว  ฮอรโมนจะอยอกประม�ณ

สองส�มเดอน  กคดว�ฮอรโมนยงอย  ยงส�ม�รถคมฯ  ได  แตปร�กฏว�พอหยด

กนเดอนแรกกทองเลย (พม, สมภ�ษณ)

ตอนทเธอเล�ใหผเขยนฟงเรองก�รคมกำ�เนดและพย�ย�มนกเหตก�รณต�งๆ ทเกดขน

ในอดต เชน เมอเลกท�นย�เมดคมกำ�เนดแลว ทำ�ไมถงไมคมกำ�เนดโดยวธก�รอนจนเกดก�ร

ตงครรภ ส�มของเธอกยงนงพดคยและชวยตอบคำ�ถ�มอยดวย ซงทำ�ใหเหนว�เปนไปไดว�กอน

ตงครรภทงคคงไดปรกษ�กนเรองก�รท�น/ก�รหยดรบประท�นย�เมดคมกำ�เนด  โดยมก�ร

ตดสนใจรวมกนในก�รหยด/ไมหยดก�รท�นย�เมดคมกำ�เนด  ขณะทกงบอกว�  ย�คมกำ�เนด

ผกตดอยกบภ�พลกษณด�นลบบ�งอย�ง ซงทำ�ใหสวนหนงเธอไมคดทจะเลอกใชย�คมกำ�เนด 

ดงทเธอแสดงคว�มเหนว� “กงมองว�คนกนย�คมตองเปนพวกอ�ชวะฯ ไง มนถงเปนภ�พลบ

ของกง เปนภ�พลบตอนทเร�ยงไมมคว�มรเรองน” (กง, สมภ�ษณ)

เปนทน�สงเกตว�  วธก�รคมกำ�เนดโดยก�รนบวนเพอกำ�หนดระยะเวล�ปลอดภย 

(safety  period)  ซงเปนวธก�รพนฐ�นและถกบรรจไวในตำ�ร�เรยนของชนมธยมศกษ�  เปน

วธก�รทวยรนหญงไมไดเลอกใชเลย  เพร�ะคำ�นวณไมเปน  สงทหญงวยรนส�ม�รถจำ�ไดจ�ก

ชนเรยนคอประโยคทว� “หน� 7 หลง 7” แตพวกเธอไมรว�นบอย�งไร ประกอบกบประจำ�เดอน

ของพวกเธอซงอยในชวงวยรนมกม�ไมสมำ�เสมอ  จงเปนก�รย�กทนบไดอย�งแมนยำ�  วธก�ร

นจงไมไดรบคว�มสนใจ  เชน  บทสนทน�ระหว�งพมและเพอนของเธอทม�ท�นข�วรวมกบ

ผเขยน  เพอนของเธอถ�มว�นบวนปลอดภยเปนหรอไม  พมตอบว�  “นบจ�กวนทเมนสม�

วนสดท�ยใชไหม จำ�ไมไดวะ เรองนบกไมเปะนะ นบไมเปน”

Page 22: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

30 วาทนย วชยยา

ความสมพนธเชงอ�านาจกบการคมก�าเนดในวยรน

แมว�ก�รคมกำ�เนดจะเปนวธก�รท�งก�รแพทยทใชในก�รปองกนก�รปฏสนธหรอ

ปองกนไมใหเกดก�รตงครรภขน  อย�งไรกต�ม  มขอสงเกตว�ก�รคมกำ�เนดไมใชเรองท�ง

วทย�ศ�สตรก�รแพทยเท�นน  แตเปนเรองท�งสงคมวฒนธรรมดวย  เพร�ะเชอมโยงกบคว�ม

สมพนธเชงอำ�น�จระหว�งช�ยหญงอย�งสำ�คญ กล�วคอ  เมอสนทน�กบวยรนหญงทตงครรภ 

ในประเดนก�รเลอกใชวธก�รคมกำ�เนดของแมวยรนและเพอนช�ย ทำ�ใหผเขยนสงสยว�หญง

วยรนและแฟนมก�รพดคยเรองก�รคมกำ�เนดหรอไม ตวอย�งเชน กง ซงใหคำ�ตอบดงน

ผเขยน:  “แลวมก�รคยกนไหมว�จะใชวธไหนในก�รคมกำ�เนด”

กง:  “ไมเคยม�นงคยจรงจง”

ผเขยน:  “เร�ไมไดพดหรอ เร�ไมกล�พดหรอ”

กง:   “ใช เร�กไมกล�พด ไมกล�ถ�มเรองก�รปองกน…คว�มจรงเปนหน�ท

  ของผช�ยใชไหม กไมซอ เร�กไมเคยบอก คอมนน�จะรของมนอยแลว

  ว�ตองคม”

ผเขยน:  “แลวนองผช�ย ไมกลวเร�ทองหรอ”

กง:  “ไมรกบเข�เหมอนกน  เหมอนกบมน  (แฟน)  กไมคอยมคว�มรเรองน

  เหมอนกนนนแหละ  มนกคดว�หลงนอกกไมทองหรอก  เหมอนกบว�

  เร�รแตเร�ไมคอยใหคว�มสำ�คญ  เพร�ะว�เร�ไมไดคดว�จะมประสบ-

  ก�รณตอนนน  ตอนนนมนยงเดกอย  ม�สอนอะไรตอนน  เร�จะไปรได

  ยงไง  อย�งนบวนตกไข  ตอนนกยงนบไมเปน  แตกงคดหลงจ�กทอง

  แลว  ว�ทมลกตอนอ�ย  21 ป  เพร�ะว�น�จะเปนชวงทสมบรณ  เพร�ะ

  ส�มปกอนหน�นมนไมม” (กง, สมภ�ษณ)

ขณะทเอมกใชวธก�รหลงนอกในก�รคมกำ�เนดเชนกน  เธอแนใจว�ตนเองทองกบนนท 

แฟนคนกอน  (ซงเปนผช�ยคนท 5 ทเอมคบห�เปนแฟน  แตเปนแฟนคนท 4 ทเธอมเพศ

สมพนธดวย) ทงคพบกนทผบแหงหนง โดยฝ�ยช�ยเข�ม�ขอเบอรโทรกบเอม เช�วนรงขนเข�

กโทรม�พดคย และเรมชวนไปเทยวบ�นของเข�ทจงหวดใกลเคยง ซงส�ม�รถขบรถไปกลบได

Page 23: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

31‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

ภ�ยในวนเดยว เมอคบกนไดประม�ณหนงอ�ทตยกเรมมคว�มสมพนธลกซงกนทบ�นของฝ�ย

ช�ยนนเอง ซงเปนเวล�ทพอแมและพส�วของฝ�ยช�ยไมอยบ�น เพศสมพนธครงทส�มของทง

คนำ�ไปสก�รตงครรภตอนทเอมเรยนปรญญ�ตรชนปท 4 อ�ย 22 ป ตอม�ประม�ณ 1 เดอน 

เอมกขอเลกร�เนองจ�กเธอไมไดคดว�จะคบเข�จรงจง ก�รตงครรภของเธอเกดจ�กก�รทตวเธอ

เองกไมไดคมกำ�เนด ขณะทฝ�ยช�ยกไมไดใสถงย�งอน�มย แตใชวธก�รหลงนอก ซงทงคคด

ว�คงไมทำ�ใหทอง อย�งไรกต�ม สถ�นก�รณตอนนนเธอไมแนใจว� เข�หลงนอกหรอหลงใน 

เนองจ�กเคยมเพศสมพนธกนเพยงไมกครงจงไมรจงหวะและอ�จเกดคว�มผดพล�ดขนได เอม

ซงปจจบนอ�ย 27 ป เล�ว�

วนนนไปเทยวผบกบเพอนสมย  ม.ปล�ย  เนองจ�กเพอนอกหกกบแฟนทคบ

ม�  4  ป  นนทกเข�ม�ห�เร�เอง  เข�เปนนกศกษ�อยเหมอนกน  (แตอยคนละ

มห�วทย�ลย) เข�กขอเบอรไป อกวนหนงเข�กโทร. ม�ชวนไปเทยว เข�ชอบชวน

ไปเทยวบ�นของเข�ทต�งจงหวด พอรจกกนประม�ณ 1 อ�ทตย ไปมอะไรกนท

บ�น (หวเร�ะ) เพร�ะแม พอ พส�วของเข�ไมอยบ�น ททองเพร�ะไมรว�เข�หลง

นอก/หลงใน ปกตแลวหลงจ�กมอะไรกนเร�จะไมถ�มไง แตแฟนกอนหน�เร�จะ

สนทกนจะรจงหวะ แตคนนยงไมสนทกนไง เร�กไมไดพดเรองปองกน ไมไดถ�ม

อะไรเลย เข�กไมไดถ�ม เร�กไมถ�มเข� หลงจ�กมอะไรกนเสรจ เร�แปลกใจว�

ทำ�ไมผช�ยคนนสะอ�ดสะอ�นจงวะ ไมเหนเปอนอะไรเลย ถ�เปนผช�ยคนอนเข�

จะตองมผ�อะไรม�รอง เร�กคดในใจว� “มนเอ�ไปหลงตรงไหนวะ” แตเร�กไม

กล�ไปถ�มผช�ย เร�กกงวลตงแตนนเปนตนม�ว�จะทองรเปล� ตอนนนยงไมร

เรองย�คมฉกเฉน โคตรโงเลย (เอม, สมภ�ษณ)

คว�มสมพนธเชงอำ�น�จทปร�กฏอยในก�รคมกำ�เนด  ไมว�จะเปนก�รทวยร นหญง

อ�ยทจะคยเรองก�รคมกำ�เนด  คว�มกงวลว�เพอนช�ยจะมองตนเองว�เปนผหญงทเจนจดใน

เรองเพศห�กเปนคนเรมพดคยเรองก�รคมกำ�เนด  จนนำ�ไปสก�รไมพดคย  สอบถ�ม  ตกลง

เรองวธก�รคมกำ�เนดกบเพอนช�ย  และเกดก�รตงครรภขน  ลวนชใหเหนว�เพศภ�วะ  ม

อทธพลตอวธคด  อ�รมณคว�มรสก  ก�รกระทำ�  ก�รตอรองในก�รมเพศสมพนธและก�ร

คมกำ�เนดของวยรนหญงอย�งม�ก

Page 24: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

32 วาทนย วชยยา

น�สนใจว�วยรนหญงเหล�น (บ�งครงรวมถงผช�ย) มกลยทธ 2 แบบ เพอใชหลกเลยงท

จะเปดเผยว�ตนเองเปนผใชอปกรณ/ย�คมกำ�เนด (รวมถงอปกรณตรวจก�รตงครรภดวย) ไดแก

กลยทธแรก  พวกเธอซออปกรณหรอย�คมกำ�เนดกบร�นค�ทห�งไกลจ�กชมชนของ

ตนเอง  เพอหลกเลยงไมเปนข�วในละแวกบ�น  ใหคนอนไปนนท�  ตวอย�งเชน  กก  ปจจบน

เธอมอ�ย 26 ป เธอเล�ว�ตอนทรว�ตงครรภเธอมอ�ย 20 ป ขณะกำ�ลงเรยน ปวส. ปสดท�ย 

เธอเล�ประสบก�รณก�รคมกำ�เนดกอนก�รตงครรภใหผเขยนฟงว�  ตอนนนเธอพย�ย�มทจะ

ไมซอย�คมกำ�เนดใกลบ�น แตจะซอจ�กร�นข�ยย�ทคอนข�งห�งจ�กบ�น

ถ�อยแถวบ�นกจะไมซอหรอก  ซอไมได  เดยวแมร  เดยวเจอคนรจก  โดยเฉพ�ะ

คนทรจกแมกแยเลย  เร�กจะม�ซอย�คมฯ  ทร�นทอยท�งม�บ�นแฟนม�กกว� 

เพร�ะทนไมมใครรจกเร� เข�ไปในร�นเจ�ของร�นกไมรจกเร� (กก, สมภ�ษณ)

กลยทธทสอง  หญงวยร นใหผ อนซออปกรณ/ย�คมกำ�เนด/อปกรณทดสอบก�ร

ตงครรภแทนตนเอง  โดยผอนในทนหม�ยถงเพอนผหญงทมภ�พลกษณเปนคนเชอมนใน

ตวเองสง  ไมสนใจว�สงคมจะมองตนเองอย�งไร  หรอเพอนทเปนทอม  เปนกะเทย  หรอแฟน

หนม ดงเชนประสบก�รณของบ ทตงทองตอนเรยนชนมธยมปท 6 ขณะทมอ�ย 18 ป ปจจบน

เปนคณแมลกหนงวย  26  ป  เธอเล�ใหผเขยนฟงถงประสบก�รณก�รซอย�เมดคมกำ�เนดและ

อปกรณทดสอบก�รตงครรภว�

พอมเซกซกคดว�มนคงไม “แมทช”  (match) มนคงไมเกดหรอก เพร�ะว�หลง

ข�งนอกไง แตกตด (หวเร�ะขำ�) เหมอนในหนงเนอะ คดว�ไมตด บกคดว�อย�ง

นน กเลยไมคมฯ ไง .... ไมคดกนย�คมฯ เพร�ะว�กนไมเปน ไมกล� เพร�ะร�น

ข�ยย�อยตล�ด ถ�ไปซอย�คมฯ กจะมคนร เหมอนไฟไหมฟ�ง ขน�ดบยงใหแฟน

ไปซอเลย เมอกอนเชอว�ซอย�คมแลวม�ตำ�ใสผม ผมจะย�วเรว เร�กเอ�ไปอ�ง

ว�เอ�ไปใสผม เปนฮอรโมนอะไรแบบน...ตอนทสงสยว�ทอง มนเปนคว�มกงวล 

ตอนแรกเมนสไมม�เดอนท 1 กคดว�ช�งมน เมนสฉนมนกม�ไมตรงอยแลว รอ

เดอนหน�มนกม� พอเดอนทสองเมนสไมม� กตองไปแอบซอทตรวจครรภ ทร�น

ข�ยย�ในตล�ด เพร�ะเร�ไมกล� กฝ�กเพอนซออกท ฝ�กเพอนทร�ยๆ หนอยซอ

ม�ให... (บ, สมภ�ษณ)

Page 25: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

33‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

จ�กทกล�วม�ทงหมดข�งตนแสดงใหเหนว�  ในด�นหนง  สงคมมกมภ�พเหม�รวมว�

วยร นหญงทตงครรภในวยเรยนไมมคว�มร เรองก�รคมกำ�เนด  และไมมก�รปองกนก�ร

ตงครรภทอ�จเกดจ�กก�รมเพศสมพนธ  แตขอมลจ�กบทคว�มนชใหเหนว�  วยรนหญงสวน

ใหญพอมคว�มรในเรองก�รคมกำ�เนดและมก�รคมกำ�เนดเพอปองกนก�รตงครรภ ห�กแตวธ

ก�รทมกจะใช (โดยเฉพ�ะก�รหลงนอก) นนไมมประสทธภ�พเพยงพอ  และมกขนอยกบก�ร

ตดสนใจของฝ�ยช�ยว�จะเลอกใชวธไหนหรอไมใชเลย  ในแงนก�รคมกำ�เนดจงไมใชประเดน

ท�งชววทย�และก�รเจรญพนธเพยงอย�งเดยวเท�นน ห�กแตยงมมตท�งสงคมและวฒนธรรม

ม�เกยวของดวย คอ ก�รคมกำ�เนดสมพนธกบเพศภ�วะและบรรทดฐ�นท�งสงคมแบบช�ยเปน

ใหญ เชน วยรนหญงและฝ�ยช�ยทอยกนแบบครกมองว�ก�รใชถงย�งอน�มยเปนเครองสะทอน

คว�มไมเชอใจกน  วยรนหญงเข�ถงอปกรณคมกำ�เนดไดอย�งจำ�กด  และมอำ�น�จตอรองใน

ก�รคมกำ�เนดนอยกว�ฝ�ยช�ย  เนองจ�กรสกอ�ยและไมเหม�ะสมห�กตนเองจะตองไปซอ

อปกรณคมกำ�เนด  ซงสะทอนใหเหนว�โครงสร�งสงคมเปนตวกดกนก�รเข�ถงและอำ�น�จของ

วยรนหญงในก�รคมกำ�เนด นอกจ�กน ก�รคมกำ�เนดยงสมพนธกบคว�มเชอท�งสงคมดวยเชน

กน  ทำ�ใหวยรนหญงบ�งคนเชอว�ก�รรบประท�นย�เมดคมกำ�เนด (ซงเปนวธก�รทผหญงพอ

มอำ�น�จในก�รควบคมก�รคมกำ�เนด  เนองจ�กตนเองเปนผรบประท�น)  มผลลบตอร�งก�ย

หรอทำ�ใหเกดภ�พลกษณท�งลบแกผใช  จงไมเลอกใชวธน  หรอใชบ�งไมใชบ�ง  สงผลใหก�ร

ตดสนใจและอำ�น�จในก�รคมกำ�เนดไปตกอยทฝ�ยช�ย 

บทสรป

ง�นศกษ�เกยวกบก�รคมกำ�เนดในวยรนจำ�นวนไมนอยชใหเหนว�  วยร นไมมก�ร

ปรกษ�เรองก�รคมกำ�เนดกอนมเพศสมพนธ เชน หนงสอพมพไทยโพสต  ฉบบวนท  28 

กนย�ยน  พ.ศ. 2552  ไดอ�งองคำ�ใหสมภ�ษณของศ�สตร�จ�รย  น�ยแพทย  สรศกด 

ฐ�นพ�นชสกล  คณบดวทย�ลยวทย�ศ�สตรส�ธ�รณสข  จฬ�ลงกรณมห�วทย�ลย  ในฐ�นะ

ผแทนสภ�วช�ก�รคมกำ�เนดแหงภ�คพนเอเชยแปซฟกประจำ�ประเทศไทย  เกยวกบก�ร

สำ�รวจทศนคตก�รมเพศสมพนธและก�รคมกำ�เนดในวยรนช�ยหญงใน 15 ประเทศจ�กทกทวป

ทวโลก  กลมตวอย�งเฉลยรอยละ 31  ไมมก�รปรกษ�เรองก�รคมกำ�เนดกอนมเพศสมพนธ

ครงแรก  โดยในประเทศไทยมอตร�สงถงรอยละ 41  ซงสอดคลองกบขอมลทผเขยนบทคว�ม

Page 26: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

34 วาทนย วชยยา

นพบจ�กก�รสมภ�ษณพดคยกบวยรนหญงทตงครรภในวยเรยน  ซงเหนไดว�วยรนหญงและ

เพอนช�ย/คนรกแทบไมคอยไดพดคยกนอย�งจรงจงว�จะตองคมกำ�เนด  และควรใชวธก�ร

ใดทจะมประสทธภ�พ  วยรนหญงใหเหตผลว�ก�รทพวกเธอไมคอยไดคยเรองก�รคมกำ�เนด

กบเพอนช�ยหรอคนรกอย�งจรงจงนน  เนองจ�กรสกอ�ย  รสกว�ไมเหม�ะสมทผหญงจะเปน

ฝ�ยทตองเรมตนพดเรองเพศและก�รคมกำ�เนดกอน  นอกจ�กน  วยรนหญงยงเชอว�ก�รคม

กำ�เนดเปนหน�ทของผช�ย  เนองจ�กมคว�มรท�งเพศม�กกว�ตนเอง  และห�กผช�ยจะไปซอ

อปกรณคมกำ�เนด (เชน ถงย�งอน�มย)  กอ�จจะถกตอว�หรอดถกนอยกว�ก�รทผหญงจะ

เปนฝ�ยไปซอถงย�งอน�มยหรอย�คมกำ�เนด  แตในท�งกลบกน  วยรนหญงเล�ว�ฝ�ยช�ย

เองกรสกอ�ยเชนกนและคดว�ไมสะดวกทจะตองไปซอถงย�งอน�มย  ดงนน  ก�รคมกำ�เนดท

เกดขนจงเปนไปต�มแตสถ�นก�รณและเปนเรองของคว�มสะดวกทส�ม�รถทำ�ไดทนททนใด 

ซงสวนม�กมกจะเปนวธก�รหลงนอก  หรอหลงจ�กมเพศสมพนธแลวฝ�ยหญงกอ�จใชย�

คมกำ�เนดฉกเฉน ซงก�รคมกำ�เนดดวยวธนเกดคว�มผดพล�ดไดสงและอ�จนำ�ไปสก�รตงครรภ

ก�รคมกำ�เนดจงเกยวของกบคว�มสมพนธเชงอำ�น�จระหว�งหญงช�ย  ทถกกำ�กบดวย

บรรทดฐ�นท�งสงคมทเปนม�ตรฐ�นเชงซอนด�นเพศ  กล�วคอ  ร�งก�ยและพฤตกรรมท�ง

เพศของหญงช�ยถกใหคว�มหม�ยและควบคมอย�งไมเท�เทยมกน  วยรนหญงถกควบคม

อยภ�ยใตบรรทดฐ�นของสงคมทเชอว� “ผหญงทด” ตองไมประสประส�  ไมมคว�มรเรอง

เพศ  และไมมประสบก�รณท�งเพศ  (โดยเฉพ�ะกอนแตงง�น)  ขณะท “ช�ยไทยแท” ควรม

ประสบก�รณก�รท�งเพศทงกอนและหลงก�รแตงง�น  มคว�มเจนจดในเรองเพศ  อดมก�รณ

และวถปฏบตท�งเพศเชนน  ทำ�ใหวยรนหญงไมกล�พดคยโดยตรงว�ใหฝ�ยช�ยคมกำ�เนด 

หรอไมกล�ทจะเปน “ผรเรม” คมกำ�เนดเอง (เชน พกถงย�งหรอย�เมดคมกำ�เนด) เนองจ�ก

กลวจะถกมองว�เปนผหญงทไมด  เปนหญงทเตรยมตวไปมเพศสมพนธกบผช�ย  อดมก�รณ

ดงกล�วยงสงผลใหผ หญงมอำ�น�จนอยกว�ในก�รตอรองเรองก�รคมกำ�เนดกบฝ�ยช�ย 

ประสบก�รณชวตและวถชวตด�นเพศของวยรนหญงทตงครรภในวยเรยนนนมคว�มซบซอน 

ไมส�ม�รถจดประเภทหรอประทบตร�พวกเธอว�เปนเพยงหญงทไมดแบบทสงคมทวไป

มกมอง  พวกเธอเองกยอมรบอดมก�รณท�งเพศแบบช�ยเปนใหญม�ไวในตนเองไมม�กก

นอย  ทำ�ใหรสกละอ�ยทตองพดกบเพอนช�ยหรอคนรกโดยตรงเรองก�รคมกำ�เนด  รสกว�ไม

เหม�ะสมและอ�ยทฝ�ยหญงจะตองไปซออปกรณคมกำ�เนด และก�รทสงคมมกจะมองแบบเปน

Page 27: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

35‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

สองขวทแตกต�งคอ  หญงทรกนวลสงวนตวจดว�เปน  “หญงทด”  กบหญงทมประสบก�รณ

ท�งเพศ (โดยเฉพ�ะกอนแตงง�น) จดเปน “หญงทไมด” นน ทำ�ใหเหนว�อดมก�รณท�งเพศ

แบบช�ยเปนใหญทปร�กฏในก�รคมกำ�เนดเปนสงทตองถกทบทวน 

ขอมลข�งตนชใหเหนว�วยรนหญงทมเพศสมพนธและตงครรภในวยเรยนทใครๆ มกมอง

ว�พวกเธอละเมดบรรทดฐ�นท�งสงคมว�ดวย “ผหญงทด”  แตห�กพจ�รณ�ใหลกลงไปจะพบ

ว�พวกเธอกรบรและคลอยต�มบรรทดฐ�นเหล�นนเชนกน ดงเชนทวยรนหญงกลมตวอย�งสวน

ใหญทมเพศสมพนธในวยเรยน  มองว�ก�รมเพศสมพนธเปนวธก�รหนงทคนรกกนจะกระทำ�

ตอกน และเปนก�รแสดงออกถงคว�มรกทเธอมตอเข� (ว�ทนย วชยย� 2556: 75-76) ซงอย

ในวสยทกระทำ�ได  แตตองห�มทอง  เมอวยรนหญงมเพศสมพนธ หรออยกนกบเพอนช�ย/คน

รก  โดยทครอบครวของเธอไมทร�บ พวกเธอกลบตองพบกบคว�มกดดนทเกดขนในคว�มคด

คำ�นงของตนเอง กล�วคอ พวกเธอกงวลว�ครอบครวของตนจะทร�บว�ตนเองมเพศสมพนธทง

ทยงเรยนหนงสอไมจบและยงไมไดแตงง�น โดยเฉพ�ะอย�งยงกลวว�ตนเองจะตงครรภ  โดย

กลมวยรนหญงทมก�รคมกำ�เนดโดยวธหลงนอก จะมคว�มกงวลอย�งม�กว�อ�จจะตงครรภ

ขนม�ในวนใดวนหนง  แตกมกไมไดเอยป�กบอกฝ�ยช�ยถงคว�มกงวลนน  ในบ�งคไมมก�ร

พดคยถงเรองก�รคมกำ�เนดเลยดวยซำ�ไป กพย�ย�มหลกเลยงไมใหผอน (ทตนเองรจก) ทร�บ

ว�ตนเองเข�ถงย�และอปกรณคมกำ�เนดเหล�นน 

บทคว�มนจงชวนตงขอสงเกตว�  สงคมไมควรมองก�รตงครรภของวยร นหญงใน

วยเรยนอย�งผวเผน หรอมองเพยงแคว�เปน “ปญห�ท�งสงคม” เชน วยรนหญงทตงครรภใน

วยเรยนเปนผหญง “ใจแตก” “ไมรกนวลสงวนตว” แตควรทำ�คว�มเข�ใจปร�กฏก�รณนอย�ง

สมพนธกบบรบทท�งสงคมและวฒนธรรมอนๆ  เชน  ก�รพฒน�ระบบก�รศกษ�ทเปนท�งก�ร 

ก�รค�ดหวงว�วยรนควรตองแสดงบทบ�ทหลกคอเรยนหนงสอ  รวมทงอดมก�รณท�งเพศ

และเพศวถในสงคมไทย  ซงลวนมสวนหลอหลอมประสบก�รณ  อ�รมณ  และคว�มรสกของ

วยรนหญงทตงครรภในวยเรยน 

Page 28: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

36 วาทนย วชยยา

รายการอางอง

เอกสารภาษาไทย

กฤตยา อาชวนจกล และพรศรา แซกวย. 2551. “การควบคมเรองเซกสกบเพศวถทเปลยนไป.”

ใน ประชากรและสงคม 2551: มต ‘เพศ’ ในประชากรและสงคม, บรรณาธการ

โดย กฤตยา อาชวนจกล และ กาญจนา ตงชลทพย, 80-95. นครปฐม: สำานกพมพ

ประชากรและสงคม.

จอมญาดา ชนประจกษกล. 2548. “การถายทอดอดมการณความเปนหญงผานระบบการศกษา

ในโรงเรยนสตร.” วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสตรศกษา สำานกบณฑต

อาสาสมคร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ฐตพร องคถาวรวงศ, สรยพร กฤษเจรญ, กญจน พลอนทร และญาวน จรญศกด. 2550.

“พฤตกรรมเสยงทางเพศของวยร นหญงในโรงเรยนอาชวศกษา.” สงขลานครนทร

เวชสาร 25 (6): 511-520.

นนทรา ขำาภบาล. 2530. “นโยบายเกยวกบผ หญงไทยในสมยสร างชาตของจอมพล ป.

พบลสงคราม (พ.ศ. 2481 - 2487).” วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขา

ประวตศาสตร คณะศลปะศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นภา จรภทร. 2540. “การควบคมเรองเพศในผหญงไทยปจจบน: กรณศกษาการควบคมเรองเพศ

ในวยรน.” วทยานพนธสงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต สาขามานษยวทยา

คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ปณธ สขสมบรณ. 2554. “เพศภาวะ (Gender) และเพศวถ (Sexuality) ขามวฒนธรรม กรณ

ศกษาการยายถน และการแตงงานขามวฒนธรรมของผหญงไทยกบสามชาวตะวนตก

ในสงคมปจจบน.” วารสารเพศวถศกษา 1: 109-133.

พรทพย มชย, ชไมพร บญรวม, พรเพชร สมพา, ณฐณชา แดงสกล, สรศกด ไชยสงค และ

อสรา จมมาล. 2556. “ความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชยาเมดคมกำาเนดฉกเฉนใน

นกเรยนนกศกษา ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม.” Paper presented at the

5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013, Mahasarakham,

February 16-17.

Page 29: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

37‘ทำ�ไมจงทอง’ คำ�ถ�มทหน...ไมอย�กตอบ

ยศ สนตสมบต. 2533. อานาจ บคลกภาพและผนาการเมองไทย. กรงเทพฯ: สำานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

____________. 2545. “มานษยวทยาไทยกบงานวจยภาคสนาม.” ใน คนใน: ประสบการณ

ภาคสนามของนกมานษยวทยาไทย, บรรณาธการโดย ปรตตา เฉลมเผา กออนนตกล,

77-112. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

ลอชย ศรเงนยวง. 2552. คมอการทางานเพอนาหลกพทธธรรมมาแกปญหาสขภาพทางเพศ

และการเจรญพนธของวยรน. กรงเทพฯ: องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรม

แหงสหประชาชาต.

วราภรณ แชมสนท. 2551. วธคดเรองเพศวถของรฐไทย. กรงเทพฯ: มลนธสรางความเขาใจ

เรองสขภาพผหญง.

วาทนย วชยยา. 2556. “ ‘แมวยรน’: ประสบการณชวต เพศภาวะ และเพศวถ.” วทยานพนธ

สงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต (สงคมวทยา) คณะสงคมวทยาและมานษย-

วทยา, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วารณ ภรสนสทธ. 2545. สตรนยม: ขบวนการและแนวคดทางสงคมแหงศตวรรษท 20.

กรงเทพฯ: โครงการจดพมพคบไฟ.

สมยศ เชอไทย. 2553. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบใชเรยน). กรงเทพฯ:

วญญชน.

อวบ มแดนไผ. 2547. เรองเลาเกยวกบชวตของผนาชมชนชาวแพ อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศลปากร.

เอกสารภาษาองกฤษ

Adolescent Development And Participation Unit. 2006. Programme Division Adolescent

Development: Perspectives and Frameworks. A summary of adolescent needs,

an analysis of the various program approaches and general recommendations

for adolescent programming. UN Plaza, NY: United Nations Children’s Fund

(UNICEF).

Borise, Stephanie. 2009. Adolescent Sexual and Reproductive Health, Toolkit for

Humanitarian Settings: A companion to the inter-Agency field manual on

reproductive health in humanitarian settings. USA: Save the Children and

UNFPA.

Page 30: ‘ทำ ไมจึงท้อง’ คำ ถม ...€¦ · ธรรมศ สตร์เรื่อง “แม่วัยรุ่น”: ประสบก รณ์ชีวิต

38 วาทนย วชยยา

De Young, John E. 1963. Village life in Modern Thailand. United State of America:

University of California Press.

Lyttleton, Chris. 1999. “Changing the Rules: Shifting bounds of adolescent sexuality

in Northeast Thailand.” in Gender and Sexualities in Modern Thailand, edited

by Peter A. Jackson and Nerida M. Cook, 28-42. Chiang Mai: Silkworm Books.

เอกสารออนไลน

“พบวยรนไทยทำาแทงพง ไมรเรองการคมกำาเนด.” ไทยโพสต, 28 กนยายน 2552. สบคนวนท

9 ตลาคม 2556. http://www.thaipost.net/node/11408.

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สำานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย. 2555. “สภาวะการมบตรของวยร นไทย พ.ศ. 2554.” สบคน

วนท 9 ตลาคม พ.ศ. 2556. http://www.m-society.go.th/content_stat_detail.

php?pageid=1019.

สมภาษณ

กก. 2556. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 20 เมษายน.

กง. 2555. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 29 ธนวาคม.

___. 2556. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 19 เมษายน.

ขม. 2556. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 20 กมภาพนธ.

บ. 2555. สมภาษณโดยผเขยน. ลำาพน: 28 ธนวาคม.

พม. 2555. สมภาษณโดยผเขยน. กรงเทพฯ: 21 ธนวาคม.

เพชร. 2555. สมภาษณโดยผเขยน. กรงเทพฯ: 26 ธนวาคม.

มน. 2555. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 8 ธนวาคม.

เอม. 2556. สมภาษณโดยผเขยน. เชยงใหม: 8 มกราคม.