บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาคนควาครงน เพอศกษาผลของการใชหนงสอนทานภาพประกอบภาษามอในการอานค าภาษาไทย ส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ชนประถมศกษาปท 4 ผศกษาไดศกษาเอกสารต ารา หนงสอ ตลอดจนงานวจยทเกยวของ เพอใชในการด าเนนการดงตอไปน

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 1.1 สาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรภาษาไทย 1.2 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางการอาน

2. นทาน 2.1 ความหมายของนทาน 2.2 ประเภทของนทาน 2.3 ลกษณะนทานทเหมาะสมกบเดก 2.4 การแตงนทาน 2.5 คณคาของนทาน 2.6 การเลานทานส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน

3. การอาน 3.1 ความหมายของการอาน 3.2 องคประกอบของการอาน 3.3 กระบวนการอาน 3.4 ความสามารถในการอาน 3.5 ความส าคญของการอาน

4. เดกทมความบกพรองทางการไดยน 4.1 ความหมายของเดกทมความบกพรองทางการไดยน 4.2 ลกษณะของเดกทมความบกพรองทางการไดยน 4.3 การจดการเรยนการสอนส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน 4.4 ภาษามอ

9

5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ 5.2 งานวจยตางประเทศ

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กระทรวงศกษาธการ (2551, หนา 4-8) ประกาศใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ใหเปนหลกสตรแกนกลางในการน าไปปรบใช โดยก าหนด วสยทศน หลกการ จดหมาย และมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายและกรอบทศทางในการพฒนาคณภาพผเรยน ดงน วสยทศน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลกยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทง เจตคต ทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

หลกการ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มหลกการทส าคญ ดงน 1) เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและ

มาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรมบนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

2) เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและมคณภาพ

3) เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอ านาจ ใหสงคมมสวนรวมใน การจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

4) เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลาและการจดการเรยนร

5) เปนหลกสตรการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ 6) เปนหลกสตรการศกษาส าหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ

10

จดหมาย หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสขมศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน

1) มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2) มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต

3) มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย 4) มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถ

ชวตและการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5) มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนา

สงแวดลอมมจตสาธารณะทมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

มาตรฐานการเรยนร การพฒนาผเรยนใหเกดความสมดล ตองค านงถงหลกพฒนาการทางสมองและพหปญญาจงก าหนดใหผเรยนเรยนร 8 กลมสาระการเรยนร ดงน

1) ภาษาไทย 2) คณตศาสตร 3) วทยาศาสตร 4) สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5) สขศกษาและพลศกษา 6) ศลปะ 7) การงานอาชพและเทคโนโลย 8) ภาษาตางประเทศ

1.1 สาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ประกอบดวยมาตรฐานการเรยนร 5 มาตรฐาน (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 12) ดงน สาระท 1 การอาน มาตรฐาน ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ แกปญหาในการด าเนนชวตและมนสยรกการอาน

11

สาระท 2 การเขยน มาตรฐาน ท 2.1 ใชกระบวนการเขยน เขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยนเรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษาคนควาอยางมประสทธภาพ สาระท 3 การฟง การด และการพด มาตรฐาน ท 3.1 สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร ความคดความรสกในโอกาสตางๆ อยางมวจารณญาณ และสรางสรรค สาระท 4 หลกการใชภาษาไทย มาตรฐาน ท 4.1 เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษาและพลงของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษา ภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคด และวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและน ามาประยกตใชในชวตจรง

1.2 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางการอาน

มาตรฐาน ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ แกปญหาในการด าเนนชวต และมนสยรกการอาน ตาราง 1 แสดงตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางการอาน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ป.4 1. อานออกเสยงบทรอยแกวและ

บทรอยกรองไดถกตอง 2. อธบายความหมายของค า ประโยคและส านวนจากเรองทอาน

การอานออกเสยงและการบอกความหมายของบทรอยแกวและบทรอยกรองทประกอบดวย - ค าทม ร ล เปนพยญชนะตน - ค าทมพยญชนะควบกล า - ค าทมอกษรน า - ค าประสม - อกษรยอและเครองหมายวรรคตอน

12

ตาราง 1 (ตอ)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ป.4 - ประโยคทมส านวนเปนค าพงเพย สภาษต

ปรศนาค าทาย และเครองหมายวรรคตอน การอานบทรอยกรองเปนท านองเสนาะ

ป.4 3. อานเรองสนๆ ตามเวลาทก าหนดและตอบค าถามจากเรองทอาน 4. แยกขอเทจจรงและขอคดเหน จากเรองทอาน 5. คาดคะเนเหตการณจากเรองทอานโดยระบเหตผลประกอบ 6. สรปความรและขอคดจากเรองทอานเพอน าไปใชในชวตประจ าวน

การอานจบใจความจากสอตางๆ เชน - เรองสน ๆ - เรองเลาจากประสบการณ - นทานชาดก - บทความ - บทโฆษณา - งานเขยนประเภทโนมนาวใจ เพอน าไปใชในชวตประจ าวน - ขาวและเหตการณประจ าวน - สารคดและบนเทงคด

ป.4 7. อานหนงสอทมคณคาตามความสนใจอยางสม าเสมอและแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทอาน

การอานหนงสอตามความสนใจ เชน - หนงสอทนกเรยนสนใจและเหมาะสมกบวย - หนงสอทครและนกเรยนก าหนดรวมกน

ป.4 8. มมารยาทในการอาน มารยาทในการอาน 2. นทาน

2.1 ความหมายของนทาน ซงมผใหความหมายของนทานไวดงน สณหพฒน อรณธาร (2542, หนา 2) ใหความหมายของนทานวา หมายถง เรองทมผแตง

ขนใหม หรอเปนการเลาสบตอกนมา เพอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลนแกผฟงเปนส าคญและสอดแทรกคณธรรมคความรประกอบ

สมศกด ปรปรณะ (2542, หนา 48) สรปความหมายของนทานไว ดงน 1) เปนเรองทผกขน เพอเลาสกนฟง

13

2) เปนเรองเลาทใชวาจาเปนสอในการถายทอดหรอเขยนท านองการเลาดวยปากเปลา 3) เปนบทประพนธทมลลาการเลาแบบเปนกนเองท านองการเลาดวยวาจา 4) เปนเรองเลาทมจดประสงคหลกเพอความบนเทงใจและมสงสอนใจเปนจดประสงครอง สวทย มลค า และอรทย มลค า (2545, หนา 212) ใหความหมายของนทานวา คอ เรอง เลาลอสบตอกนมาตงแตอดตจนถงปจจบนอาจเปนเรองราวทองตามจรง หรอเปนเรองทเกดจากจนตนาการของผ เลาเองกได บางเรองอาจจะมการแสดงอทธฤทธ ปาฏหารย เพอใหเกด ความตนเตน สนกสนาน บางเรองกมการสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม เพอเปนขอคด ขอเตอนใจแกผฟง มาณพ ถนอมศร (2546, หนา 30) กลาวถงนทานไววา นทาน เปนหนงสอบนเทงคดส าหรบเดกมจดมงหมายเพอความสนกสนานเพลดเพลนและความบนเทงมกมเนอหาสาระทเปดจากจนตนาการของผเขยนหรอเปนเรองสมมตสรางขนจากเคาโครงและเหตการณตาง ๆ ม การก าหนดหนาท และบทบาทของตวละครสถานทเกดเหต รวมไปถงพฤตกรรมและความสะเทอนใจในเหตการณทเกดขนเหลานนโดยไมตองค านงถงความเปนจรง เพยงแตสรางใหเกดความสมจรงและเหตผล สรปไดวา นทาน หมายถง เรองราวทเลาสบตอกนมาหรอเปนเรองทแตงขนเพอใหผฟงเกดความสนกสนาน สนองตอความตองการทางดานจตใจ ใหขอคดเตอนใจและสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมประกอบความร ใชวาจาเปนสอในการถายทอดหรอเขยนท านองเลาดวยปากเปลา

2.2 ประเภทของนทาน นทานมหลายประเภท โดยใชเกณฑการแบงทแตกตางกนออกไป เชน แบงตามเนอหาสาระ

แบงตามยคสมย หรอแบงตามสถานทเกด เปนตน ซงนกการศกษาไดแบงนทานตามรปแบบ ตางๆ ดงน ซงธวช ปณโณฑก (2542, หนา 13-18) ไดอธบายวานทานพนบานแบงนทานแบง 7 ประเภท คอ 1) นทานมหศจรรย คอ นทานจกรๆ วงศๆ หรอนทานประโลมโลก เชน เจาชายถกแมเลยงรษยาตองออกจากเมอง เผชญโชคไปยงดนแดนมหศจรรย ปราบยกษ นกอนทร และฝายอธรรมทงหลาย จนในทสดกกลบมาครองเมองอยางสนตสข

14

2) นทานวรบรษ เปนนทานทมโครงเรองตามแนวปาฏหารยไดอางองชอบคคลในประวตศาสตร บคคลทเปนวรบรษประจ าชาตหรอบคคลส าคญของเผาพนธหรอของภมภาคนน เชน เรองทาวแสนปม เรองพระรวง เปนตน 3) นทานประจ าถน เปนนทานทอธบายความเปนมาของทองถน ถงแมวาแนวเรองจะเปนแนวปาฏหารย แตปรากฏชอสถานทในทองถนจรง มโบราณสถานจรง หรอมหลกฐานเปนสงส าคญของทองถนนนๆ จรง เชน พระยากงพระยาพาน (พระปฐมเจดย) เรองตามองลาย (ชอภเขาในเขตจงหวดประจวบครขนธ) เปนตน 4) นทานอธบายเหต เปนนทานทอธบายปรากฎการณธรรมชาต อธบายรปรางสตวและอธบายความเปนมาของพธกรรมตางๆ นทานเหลานมงอธบายความเปนมาของสรรพสงตางๆ ตามความเชอและทศนะของคนไทย ซงไมสอดคลองกบวธการทางวทยาศาสตร เชน ท าไมเมลดขาวจงเลก ท าไมกระดองเตาจงแตก เปนตน 5) เทพนยายหรอนทานเทวปกรณ เปนนทานท เลาความเปนมาของโลก การก าเนดโลกและจกรวาลตามทศนะและความเชอของคนไทย และสรรพสงตางๆในโลก เรอง เมขลารามสร เรองราหอมจนทร เปนตน 6) นทานสอนใจ บางครงเรยกวา นทานคตธรรม แนวเรองของนทานจะยดเรองคณธรรม เชน กตญ ความซอสตยของตวเอก ชใหเหนวา การประกอบคณความดจะไดรบผลดทงในปจจบนและอนาคต 7) นทานมขตลก เปนนทานทมงใหความขบขนแกผฟง ซงจะน ามขตลกมาจากเรองราวตางๆ เชน คนปญญาไวจากเรองศรธนชย เรองคนขเกยจไดด เปนตน ดวงเดอน แจงสวาง (2542, หนา 4) กลาวถงการแบงประเภทของนทานซงมไดมกฎเกณฑ แนนอนตายตวแตกไดมผรหลายทานจดแบงประเภทนทานโดยใชหลกการทางคตชนวทยาเปน 4วธดวยกน 1) การแบงนทานตามเขตพนท (Area) ซงการแบงตามพนท ทเชอกนวาเปนแหลงก าเนดของนทาน ไดแก เขตอนเดย เขตประเทศทนบถอศาสนาอสลาม เขตชนชาตยวในเอเชยไมเนอร เขตกลางระหวางตะวนออกและตะวนตกหรอสลาวค เขตรฐตาง ๆ แถบตะวนออกและทะเลบอลตก เขตแหลมสเกนดเนเวย เขตชนชาตทพดภาษาเยอรมน เขตประเทศฝรงเศส เขตประเทศอตาล เขตประเทศองกฤษ เขตสกอตแลนดและไอแลนด

15

2) การแบงนทานตามรปแบบ (Form) เปนการจดเอานทานทมรปแบบเดยวกน เขาเปน ประเภทเดยวกนโดยมหลกการพจารณารปแบบของนทานตามลกษณะของเนอเรอง ซง นกคตชนวทยาไดแบงนทานตามรปแบบไว สรปไดดงน 2.1 ต านานหรอนทานทองถน (Legends) มกเปนเรองเหตการณเดยวและเกยวกบความเชอ ขนบธรรมเนยมอนเปนเรองราวประจ าทองถนนน ๆ 2.2 นทานปรมปรา (Fairy Tales) เปนเรองคอนขางยาวสมมตวาเกดขนทใดทหนงเสมอมกขนตนวา “กาลครงหนง” หรอ”นานมาแลว” เนอเรองประกอบดวยอทธฤทธ มกเปนเรองเกยวกบขอหามหรอค าสงทผใดขดขนตองเกดเภทภย และการเกดเหตมกเกดในครงทสามเสมอเรองตอนจบมกจบลงดวยความสข 2.3 เทพนยาย (Myths) หมายถงนทานทเทวดานางฟาเปนตวบคคลในนทาน หรอเรองเกยวกบกงเทวดา เชน นางไม เจาปา เจาเขา เทพนยายทเรยกวา มธ (Myths) มสองประเภทคอเทพนยายทเลาเกยวกบธรรมชาต (Explanatory Myths) และเทพนยายทไมมจดมงหมายอะไร นอกจากความสนกสนาน เทพนยายรปแบบนจงคลายคลงกบนทานปรมปรา ทงนอาจจะเนองจากความนยมในวรบรษประจ าทองถนกอน ตอมาจงยกยองขนเปนเทวดา ในบางแหงเทพนยายทเกยวกบเทพเจาอาจเรยกวา นทานเทพปกรณ 2.4 นทานเรองสตว เปนนทานทตวเอกเปนสตวแตมการกระท าและพดไดเหมอนมนษย มทงสตวปาสตวบานและบางเรองกมมนษยเกยวของดวย นทานสตวแบงไดเปนสองประเภท คอนทานประเภทเลาซ าหรอเลาไมรจบ (Cumulative Tales) เชน เรองยายกะตา เปนตนสวนอกประเภทหนงคอคตธรรม (Fables) เปนนทานทสรางขนมาโดยมจดมงหมายจะสอนใจคนโดยเฉพาะ และก าหนดใหสตวเปนตวเอก เชน นทานอสป บางต าราไดรวมเอานทานชาดกเขาเปนนทานคตธรรมดวย 3) นทานทแตงขนใหม เปนนทานทผกเรองขนใหมเพอใหสมพนธสอดคลองกบบทเรยนกจกรรม หรอประสบการณทผเลาหรอผแตงมงหมายทจะสรางความคดรวบยอด หรอ มงหมายทจะปรบปรงแกไขพฤตกรรมของผฟง นทานทแตงขนใหมอาจจะแตงขนโดยอาศยรปแบบเกาหรอรปแบบใหม สอดแทรกพฤตกรรมและคณธรรม ทตองการใหเปนประโยชนแกเดกๆ ม การเนนบทสนทนาโตตอบ มการบรรยายกรยาอาการของตวละคร ซงอาจจะเรยกไดวาเปนลกษณะนยาย เชนเรอง แมไกแดง สามสอยากเปนเสอ ไขขอขา ฯลฯ หรอเปนเรองชด เชน ชด มามามเลนชงชา นองหมสรางบาน ฯลฯ เนอเรองมกจะเนนทสภาพความเปนจรงมากขนกวารปแบบเดม

16

4) แบงนทานตามดรรชนอนภาคหรอตามสารตถะ เปนการแบงนทานตามแกนของเรองซงแกนของเรองดงกลาวมลกษณะส าคญ คอ 4.1 ตวละครส าคญในนทานตองมลกษณะแปลกพเศษ เชน โง ฉลาด ขยนมากเกยจครานมาก เปนสตวประหลาด ฯลฯ 4.2 มสงพเศษหรอเหตการณพเศษทเปนตนเหตใหเกดเรองราวตาง ๆ ขน เชน รองเทาแกว ของวเศษ การเสยงทาย เวทมนตคาถา ฯลฯ 4.3 นทานเรองหนงๆ อาจจะมลกษณะเดยวหรอหลายๆ สารตถะหนงๆ จะตองมเพยงเหตการณเดยว วไล มาศจรศ (2545, หนา 16-23) แบงประเภทของนทานเปน 4 ประเภท ดงน 1) นทานภาษต (Fable) นทานภาษตจะเปนนทานสนๆ มตวละครเปนสตว ตวละครในนทานภาษตสามารถจ าแนกได คอ

1.1 ตวละครทมอ านาจ เชน สงหโต เสอ ชาง ตวละครดงกลาวจะไดรบการยกยองใหเปนเจาปา

1.2 ตวละครฝายอธรรม แสดงถงความเจาเลห ขโกง เชน สนขจงจอก หมาปา

1.3 ตวละครทมสตปญญานอย เชน ลา 1.4 ตวละครทซกซน เชน ลง 1.5 ตวละครทแสดงถงความมอายยนและเชองชา เชน เตา 1.6 ตวละครทมความปราดเปรยว นารก เชน กระตาย ไกปา

2) นทานเทพนยาย (Fairy Tale) นทานเทพนยายจะมตวละครเอกเปนมนษย มศกดสง เชน เปนเจาหญง เจาชาย ถาเปนคนธรรมดากมกจะมลกษณะพเศษ เชน รปงาม เปนตน นทานเทพนยายของตางประเทศทคนไทยรจกกนด คอ ซนเดอเรลลา เจาหญงนทรา สโนไวทกบคนแคระทงเจด เปนตน ปจจบนนทานเทพนยายดงกลาวมผน าไปสรางเปนภาพยนตรการตนฉายเผยแพรไปทวโลก

3) นทานชาดก นทานชาดกเปนนทานทมอยในคมภรทเรยกวา นบาตชาดก ปญญาสชาดก เปนนทานทมไวยกเปนค าสอนของผแสดงธรรม เชน เวลาพระภกษแสดงพระธรรมเทศนากจะมการยกชาดกขนมาขยายความใหเปนขอคดเตอนใจ

4) นทานชาวบาน (Folk Tale) นทานชาวบานเปนนทานพนบานทเลาสบตอกนมาแตโบราณ เนอหาในนทานมกจะอางองสถานทอยจรงในทองถน เชน เรองไกรทอง จะอาง

17

เหตการณในจงหวดพจตร เขานางนอน อางเหตการณทจงหวดเชยงราย ตามองลาย อางเหตการณสถานทจงหวดประจวบครขนธ เกาะหน เกาะแมว อางสถานทในจงหวดสงขลา เปนตน สรปไดวานทานมหลากหลายประเภทตามลกษณะเดนทปรากฎของตวละครในนทานและลกษณะการด าเนนเรองท เกดขน การสอดแทรกเกยวกบความเชอคตธรรม ไสยศาสตร ปรากฎการณทางธรรมชาตและสงทเปนจนตนาการ 2.3 ลกษณะนทานทเหมาะสมกบเดก ในการศกษาลกษณะนทานทเหมาะสมกบเดกนน ผทจะน านทานไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรใหกบเดกควรค านงถง ทฤษฎการเรยนร ดงน 2.3.1 ทฤษฎการเรยนรแบบตอเนองของ เอดเวรด แอล. ธอรนไดค (วไลรตน แสงศร, 2548, หนา 86-90 ) ธอรนไดค มหลกการวา การเรยนรเกดจากความสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนอง โดยสงเราหนง อาจจะท าใหเกดการตอบสนองไดหลายทาง แตอนทรยจะเลอกการตอบสนองทพอใจทสดไวเพยงสงเดยว เพอใชในการสนองครงตอไป หรออาจจะกลาวไดวาการเรยนรเกดจากการลองผดลองถก จนกวาจะพบรปแบบทดหรอเหมาะสมทสด ธอรนไดคไดสรปกฎการเรยนร ดงน 1) กฎแหงความพรอม (Low of Readiness) กฎนกลาวถงความพรอมของผเรยนทงทางดานรางกาย และจตใจ รวมทงอวยวะตางๆในการเรยน เชน ตา ห กลามเนอ ประสาท สมอง ถาผเรยนมความพรอมดงกลาวแลวจะท าใหเกดการเรยนรได ความพรอมจ าแนกออกเปน 3 สภาพ คอ 1.1 เมอบคคลพรอมทจะแสดงพฤตกรรมหรอกระท ากจกรรมใดกจกรรมหนงแลวไดกระท า ยอมเกดความพอใจและเกดการเรยนร 1.2 เมอบคคลพรอมทจะแสดงพฤตกรรมหรอกระท ากจกรรมใดกจกรรมหนงแลวไมไดกระท ากจะเกดความไมพงพอใจและไมเกดการเรยนร 1.3 เมอบคคลไมพรอมจะแสดงพฤตกรรมแลวถกบงคบใหแสดงพฤตกรรมกจะเกดความไมพอใจและไมเกดการเรยนร 2) กฎแหงความฝกหด (Low of Exercise) มหลกการวาถาบคคลไดกระท าหรอฝกฝนและทบทวนบอยๆ กจะกระท าไดดและเกดความช านาญคงทน แตถามไดฝกฝนหรอทบทวนบอยๆ กจะกระท าสงนนไมไดด กฎนแบงออกเปน 2 กฎ คอ 2.1 กฎการใช (Low of use) เมอผเรยนเกดการเรยนรแลว ม การน าไปใชบอยๆ จะเกดทกษะและการเรยนรทคงทนถาวรยงขน

18

2.2 กฎแหงการไมใช (Low of Disuse) เมอผเรยนเกดการเรยนรแลว แตขาดการฝกฝนจะท าใหการเรยนรไมคงทนถาวร หรอในทสดเกดการลมจนไมเรยนรอกเลย 3) กฎแหงผล (Low of Effect) มหลกการวา ถาบคคลใดไดกระท าสงใดแลว ไดผลเปนทนาพอใจ กอยากท าสงนน หรออยากเรยนร แตถากระท าแลวไมไดผลดกไมอยากกระท าหรอไมอยากเรยนรอก 2.3.2 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรนเนอร (วไลรตน แสงศร, 2548, หนา 118-119) บรนเนอร ไดเสนอแนวความคดพนฐานของการเรยนรโดยการคนพบ (Discovery Learning) ซงเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมดวยตนเองแลวเกดการเปลยนแปลงขนทงในตวของผเรยนและในสงแวดลอม ซงการเรยนรจะเกดขนจากการทผเรยนสรางความสมพนธระหวางประสบการณใหมกบประสบการเดมใหเกดความหมายใหม โดยใชเครองมอในการคนพบทมอย 3 วธ ดงน 1) วธแอนแอคทป (Enactive Mode) เปนวธทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมจากการจบตองสมผสวตถสงทอยรอบๆ ตว รวมทงการลงมอปฏบตดวยตนเองเพอเรยนรเกยวกบสงเหลาน 2) วธไอคอนนค (Iconic Mode) เปนวธทผเรยนรจกสงของตางๆ จากภาพความจ าหรอใชวธสรางภาพขนในใจเพอเรยนรสงตางๆ 3) วธทใชสญลกษณ (Symbolic Mode) วธทผเรยนไดใชสญลกษณเปนสอในการสรางความเขาใจสงทเปนนามธรรมหรอความคดรวบยอดทซบซอนและสามารถสรางและตรวจสอบสมมตฐานหรอทฤษฎอนน าไปสพฒนาการสงสดของความสามารถทางสตปญญาของบคคลนนได การเรยนรเปนกระบวนการทผเรยนทมปฏสมพนธกบสงแวดลอมดวยตนเอง ผเรยนแตละคนจะมประสบการณและพนฐานความรทแตกตางกน การเรยนรจะเกดจากการทผเรยนสรางความสมพนธระหวางสงทพบใหมกบความรเดมแลวน ามาสรางเปนความหมายใหม จากการน าทฤษฎการเรยนรมาประยกตใชจะท าใหครผสอนส ารวจถงความพรอมและขอจ ากดทมของนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน และเหนถงผลของการเรยนรทเกดจากความพงพอใจ หากไดฝกฝนและทบทวนบอยๆ กจะเกดความช านาญและคงทนและอยากเรยนรอกเมอไดผลเปนทนาพอใจ สวนการเรยนรของบรนเนอร เปนวธทใชภาพหรอสญลกษณมาเปนสอในการสรางความเขาใจในสงทเปนนามธรรมหรอความคดรวบยอดท ซบซอน ซงเดกทม

19

ความบกพรองทางการไดยนใชภาษามอเปนสญลกษณในการเรยนรและเรยนรไดดในโดยผานประสาทสมผสในการมองเหน นอกจากน สาวตร รญเจรญ (2549,หนา 30-31) ยงไดกลาวถงหลกจตวทยาพฒนาการเดกในแตละวยทมความสนใจนทานแตกตางกน ดงน อาย 2 - 4 ป เดกจะยดตวเองเปนศนยกลางชอบฟงนทานทเกยวกบสตว และสภาพแวดลอม อาย 4 - 6 ป เดกจะมความสนใจตวเองนอยลงและหนมาสนใจสงแวดลอมภายนอกมากขน มอารมณขนชอบฟงนทานเกยวกบสตวทพดได อาย 6 - 8 ป เดกจะสนใจเรองเกยวกบ เทวดานางฟา เรองลกลบ และเรมสนใจเรองเกยวกบธรรมชาตชอบเรองทมแงชวนสงสย เดกผชายจะชอบการผจญภยเดกผหญงจะชอบเรองภายในบาน อาย 8 - 10 ป เดกผหญงยงคงชอบเกยวกบนางฟาและบาน แตเดกผชายจะสนใจเกยวกบวทยาศาสตรและประวตศาสตร อาย 10 - 12 ป เดกผชายจะชอบการผจญภยลลบ วทยาศาสตร ประวตศาสตร ชวประวต สวนเดกผหญงยงคงสนใจชวตในบาน ธรรมชาต เรมสนใจเรองรก ๆ ใคร ๆ

อกทง ลกษณะนทานทเหมาะสมกบเดก มลกษณะ ดงน 1) เปนเรองงาย ๆ ใจความสมบรณในตวเองมการด าเนนเรองไดอยางรวดเรว เนนเหตการณอยางเดยวใหเดกพอคาดคะเนเรองราวไดบาง อาจจะสอดแทรกเกรดความรทชวนใหเดกสงสย เพอท าใหเรองมรสชาตนาตนเตนมากขน 2) มบทสนทนา มาก ๆ เพราะเดกสวนมากไมสามารถฟงเรองราวทเปนความเรยงไดดพอ และภาษาทใชตองสละสลวย และไมควรใชศพทแสลง ควรใชภาษางาย ๆ 3) เปนเรองทเดกมความสนใจ เชนเรองทเกยวกบเดก ครอบครว สตว หรอเรองทเดกจนตนาการตามได 4) มตวละครเอก และตวประกอบ ซงตวละครแตละตว ควรเนนใหเหนลกษณะเดน 5) เนอเรองควรสอดแทรกคตธรรมมคตสอนใจ 6) เนอเรองไมยาวจนเกนไป จนท าใหเดกเกดความเบอหนาย โดยปกตจะม ความยาวประมาณ 15 – 20 นาท

20

2.4 การแตงนทาน เทคนคในการแตงนทาน พรทพย วนโกมนทร (2542, หนา 37) กลาวไววา ครควรมความสามารถในการแตงนทานส าหรบเดกไดเอง เพราะในบางครงครอาจจะตองแกไขเหตการณเฉพาะหนาในกรณทไมมนทานเรองใดเหมาะสม หรอตรงกบเหตการณนน ๆ ครตองแตงเรองขนเอง หลกในการแตงนทาน ใชหลกการเหมอนกบหลกในการเลานทาน สรปไดดงน 1) แตงเรองทมแนวคดหรอเรองด 1.1 เปนเรองทตรงกบความสนใจหรอความตองการของเดก 1.2 เรองตองสนก ชวนตดตาม และจบลงอยางมความสข 1.3 เปนเรองทมคณคา ใหแงคดด มคตสอนใจ 1.4 เปนเรองสน ๆ งาย ไมยาวเกนไป 1.5 ควรค านงถงเพศของผฟงดวย เพราะเดกตางเพศกนจะชอบเรองตางกน 2) เรองมความเปนจรง ผเรองแนบเนยน มเหตผลถกตอง สอดคลองกน 3) ตวละครเปนคนด มลกษณะทประทบใจของเดก และถาตวละครเปนเดกทอยในวยเดยวกบผฟง เดกจะประทบใจยงขน และจะน าตวเองไปเทยบกบตวละครนน 4) ตองแตงใหเรองมการเคลอนไหวไปมาตลอดทงเรอง ไมซ าซากจ าเจ หรอให ตวละครพดมากจนเกนไป จะท าใหนาเบอ และควรแทรกอารมณขนไวดวย เดกจะชอบมาก 5) เลอกใชถอยค าทเหมาะสมกบวยของเดก

ในขนตอนของการเขยนนทาน สคนธ สนธพานนท (2552, หนา 161-162) กลาววาผเขยนนทานแตละคนยอมมขนตอนการเขยนตามรปแบบของตนทแตกตางกนออกไป แตมขนตอนส าคญทคลายคลงกน มดงน 1) ก าหนดจดมงหมายในการเขยน โดยมการก าหนดจดมงหมายทวไป เชน ตองการเขยนนทานทเปนเรองสนๆ หรอนทานทองถน ตอจากนนกก าหนดจดมงหมายเฉพาะวา นทานทจะเขยนนนมลกษณะเฉพาะอยางไร เชน เพอปลกฝงคณธรรมเรองความซอสตยสจรต ความมระเบยบวนย ความกตญ หรอเพอเปนการเตอนสตไมใหเกดความประมาท ใหตระหนกถงความส าคญในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร ใหเขาใจและมความรกชาต หรอเพอใหเกดความรกธรรมชาตและสงแวดลอม เปนตน 2) วเคราะหคณสมบตของผอาน ซงเปนกลมเปาหมายวาอยในวยใด หรอถาเปนนทานทใชประกอบการเรยนการสอนกตองวเคราะหวา กลมเปาหมายอยในระดบชนหรอชวงชนใด เพอจะไดเขยนเนอหาสาระและส านวนไดตรงกบความตองการของผอาน

21

3) ก าหนดเคาโครงเรอง ซงประกอบดวย การเปดเรอง การด าเนนเรอง และ การปดเรองโดยมขอบเขตเนอหาสาระในแตละตอนทขดเจน มแกนของเรอง เชน เรองของ ความซอสตย กจะมเนอเรองทเปนแกนของเรองแสดงถงชวตของคนทปฏบตโดยยดมนใน ความซอสตย ถงแมวาจะมสงเยายวนใจใหเกดความโลภ ไมซอสตย แตบคคลนนกยงม ความมนคง เปนตน นอกจากนนยงมการก าหนดตวละคร ฉาก ลลาการใชส านวนภาษา เชน เขยนแบบเรยบๆ กระชบรดกม หรอเขยนแบบปลกเราจตใจ เปนตน 4) ก าหนดการประเมนผลวา เมอเดกๆ ไดอานหรอฟงนทานแลว มความรความเขาใจมพฤตกรรมตามทก าหนดไวอยางไร เชน เมออานหรอฟงนทาน เรองนแลวเดกๆ เหนความส าคญของการปฏบตตนเปนคนทมความมนคงในความซอสตยสจรตแลวน าไปประยกตปฏบตตามตวละครในเรอง 5) ก าหนดแหลงขอมลทสนบสนนการยกรางตนฉบบนทานในเรองนนๆ เชน ในกรณน าสถานทในแตละทองถนมาผกเปนนทาน เชน เขาตามองลาย จงหวดประจวบครขนธ อนสาวรยพนทายนรสงห เปนตน 6) ยกรางตนฉบบ เปนการเขยนเนอหาสาระนทานตามทก าหนดเคาโครงเอาไวแลว การยกรางครงแรกเมอจดท าแลวผเขยนควรไดอานทบทวน ตรวจสอบความถกตองในเนอหาสาระความสมพนธของตวละครกบสถานท ฉาก เวลา ส านวนเหมาะสม ซงอาจจะตองม การปรบปรงแกไขตอไป ผ เขยนนทานควรใหความส าคญตอการปดเรองนทาน ซงอยใน ตอนสดทายของนทาน กลาวคอ ควรใหผอานไดขอคดส าคญจากเรองทอาน 7) ทดสอบตนฉบบ โดยการน านทานทยกรางเรยบรอยแลวไปใหเดกซงเปนตวแทนกลมเปาหมายอาน หรอน าไปเลาใหเดกซงเปนตวแทนกลมเปาหมาย เพอใหเดก แสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะในนทานเรองนน 8) การปรบปรง ตนฉบบ เมอไ ดขอคดเหนหรอขอเสนอแนะจากตวแทนกลมเปาหมายแลวกน าตนฉบบไปปรบปรง แกไขหรอพฒนาใหสมบรณ และถาตองการ ความมนใจในคณภาพของหนงสอนทานเลนนนกอาจจะน าไปทดสอบกบผอานหรอน าไปเลาใหเดก ซงเปนกลมเปาหมายอกครงเพอจะไดขอเสนอแนะทเปนประโยชนน ามาปรบปรงนทานใหมคณภาพทดตอไป ในกรณทเปนหนงสอควรมภาพประกอบตามความเหมาะสมเพอเราความสนใจของผอานหรอท าใหเกดจนตนาการตามเรองราวของนทาน หรอมความเพลดเพลนจากการอานหนงสอ

22

ตวอยางนทานทใชในการประกอบการเรยนการสอน เชน ดวงใจใฝธรรม ความด รถไฟ ใตดนทรก หงหอยใตตนล าพ รางวลเกยรตยศ ใบไมแหงความด เดกเอย เดกด โรงเรยนของ ครชาง บานสวนและลกนกในกอตะไคร กระปองทองแดนมหศจรรย เปนตน

2.5 คณคาของนทาน สมศกด ปรปรณะ (2542, หนา 59-62) กลาวถงความส าคญและประโยชนของนทานทมตอเดก ดงน 1) เปนเครองมอในการสอนทมประสทธภาพในการชกจงผเรยนใหคลอยตาม เปนตวกระตนแรงจงใจใฝสมฤทธในตวผเรยน เปนตวกระตนความคดสรางสรรคและการแสดงออกอนเปนทพงประสงคของสงคมทมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมและบคลกภาพของผเรยน 2) เปนเครองกระตนและโนมนาวใหเดกเปดใจทจะยอมรบพฤตกรรมดานตางๆ และตอบสนองความตองการทางธรรมชาตของเดกดวย 3) เปนตวแบบในการหลอหลอมพฤตกรรมและบคลกภาพของเดก สคนธ สนธพานนท (2552, หนา 161) กลาวถงคณคาของนทานทมตอเดกไว 7 ประการ ดงน

1) เดกเกดความสนกสนานเพลดเพลนจากการฟงหรออานนทาน 2) เดกไดพฒนาการดานภาษาจากการฟง การอาน การพดเลาเรอง และสามารถเขยนสรปขอคดจากนทานได 3) ชวยสงเสรมพฒนาการดานอารมณจากการฟงนทานท าใหรสกอบอน ไดมปฏสมพนธกบผเลา เชน พอ แม คร เพอน นอกจากนนยงเปนการฝกใหเดกเปนผฟงทดและรจกแสดงออกอยางเหมาะสม 4)ชวยใหเดกเกดจนตนาการจากเรองราวทฟงได เชน เรองสตว ธรรมชาต เปนตน 5) เนอหาสาระของนทานบางเรองชวยปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและคานยมทดงามใหแกเดก 6) ชวยสรางเสรมประสบการณใหแกเดก นทานบางเรองจะมเกรดความร การปฏบตตนของตวละครทเปนแบบอยางในการกระท ากจกรรมตางๆ เปนการเสรมสรางประสบการณใหแกเดกวธหนง 7) การทครผสอนเลานทานหรอใหนกเรยนอานนทานเสมอ เปนการฝกใหเดกมสมาธจดจอกบเรองทฟง และเมออานหรอฟงนทานจบแลว ครสามารถฝกใหเดกมทกษะใน การคดวเคราะหขอคดส าคญจากนทานได และรจกปรงปรงเปลยนแปลงสงใหมๆ อยางสรางสรรค

23

นอกจากน สคนธ สนธพานนท (2552, หนา 157) ยงกลาวถงคณคาของนทานทมตอผอานไวอกวา “นทานเปนหนงสอทเปนทนยมส าหรบผอานทอยในวยเดก นทานจงมอทธพลตอการปลกฝงคณลกษณะอนพงประสงคใหแกเดกและเยาวชนทอยในวยเรยนเปนอนมาก ดงน นครผสอนในปจจบน จงเหนความส าคญของการน านทานมาเลาใหเดกฟงหรอใชนทานเปนสอในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและคานยม ใหแกเดกและเยาวชน นอกจากนนนทานยงมคณคาตอการฝกทกษะการอาน การฟง การพด และการเขยนใหแกเดก การปลกฝงใหเดกและเยาวชน มนสยในการรกการอาน การใฝร อกท งสรางความเพลดเพลนและความสนกสนาน คลายความเครยดใหแกผอานหรอผฟงนทานดวย” คณคาและประโยชนของนทานดงกลาว จงสรปไดวา นทานชวยสงเสรมพฒนาการทางดานอารมณ และพฒนาการทางดานภาษาและเพมประสบการณทางดานตางๆทเกดจาก การฟงและอานนทานใหเกดขนกบเดก 2.6 การเลานทานส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน กลาวถง การเลานทานนนไดผลทางจตวทยา เพราะเปนกจกรรมทกอความส าราญใจทงผเลาและผฟง เปนประสบการณการศกษาหลายแงใหความพงพอใจดวย ซงนกเรยนการศกษาเหนวาเปนสงส าคญในการตงตน ตดตามและสงเสรมตอเนองในเรองใดกไดทงสน คณประโยชนทส าคญทเหนชดในการเลานทาน คอการเราดานภาษาการเรยนรใหอานออกขนกบประสบการณทางภาษาของเดกเปนส าคญ ไมวาจะโดยการไดรบฟงมาหรอมองเหนไดเอง (กรมวชาการ, 2546, หนา 149, 154-157) นอกจากน กรมวชาการ ไดกลาวถงวธการเลานทานส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน ดงน 2.6.1 ควรใหค าอธบายลวงหนากอนถงจดเดน จดส าคญของนทาน เชน “นทานเรองนเปนเรองของ....” แตการน าความส าคญมากลาวลวงหนาตองระมดระวงในการเตรยม เพอปองกนไมใหเดกเกดความเขาใจเรองผด หรอกอสบสน หรอเปดเผยประโยคส าคญทเปนจดสงสดของเรอง 2.6.2 หนงสอ วตถประกอบเรอง และสอทางสายตาทน ามาใชเปนเครองประกอบรายการควรใหเดกดกอนตงตนเลาเรอง การน าความส าคญนมากลาวยอมชวยใหเดกไดทราบวาค าศพททเปนค าไข หรอกญแจของเรองคออะไร จะไดตงหนาตงตาคอยจบความได และชวยใหมนใจดวยวาเมอเกดการเปลยนแปลงเนอเรองจะมตวละครใหมมาขณะเรองด าเนนไป เดกกจะไดรบการเตรยมไวลวงหนาใหสามารถรบทราบการเปลยนแปลงน และทส าคญ คอเดกจะไดเตรยมตนพรอมเพอความรนรมยทคาดหวงจะไดรบ 2.6.3 การเลอกเรองมาเลาเปนสงส าคญยง ควรพจารณาตามขอตอไปน

24

1) ภาษาในเรองควรเปนภาษาทมการเคลอนไหว มการกระท าและอารมณทเปดเผยมากกวาการพรรณนาความดวยภาษาลกซง หรอสายโยงใยกบเรองทจะด าเนนตอไป 2) ประโยคทมรปงายๆ ศพทงายๆและมการซ าค าซ าความ 3) แกนของเรองเปนทรจก คนเคยของเดก และเดกสามารถเขาใจได 4) มโนคตในนทานแตละเรองใหมเพยงขอเดยว เพอชวยใหเดกไดผอนอารมณโดยรอยแลววา นทานเรองนนจะเกยวกบเรองอะไร 5) เรองทชวยเพมความรและทกษะในทางสงคม 6) หนงสอทมภาพชดเจนชวยใหเดกมองเหนและรจกวาอะไรเปนอะไร รลกษณะตวละคร และรเรองทด าเนนไป 2.6.4 วธเลา ผเลาจ าเปนตองฝกเนนในการแสดงกรยาทาทางและสหนาแววตา เพอถายทอดอารมณซงสามารถมองเหนได 2.6.5 สารนเทศทปรากฏแกสายตานน อาจใชภาพประกอบของเลน ของจรงตางๆ และผเลาตองเวนจงหวะ ใหเวลาส าหรบเดกทจะละสายตาจากการอานรมฝปาก เพอดภาพและสงตางๆ ทน ามาประกอบนทาน ผเลาตองจ าไววาอยาพดอะไรระหวางเดกก าลงมองไปยงภาพหรอสงของ เดกไมสามารถจะมองภาพแลวกอานรมฝปากพรอมกนในคราวเดยว เพราะตองการใชสายตาเตมทเพอมองสงทไดฟงมา 2.6.6 ยอมเปนประโยชนอยางมากถาเลานทานไปชาๆ และหยดพกเปนชวงๆ เพอใหเดกสามารถเขาใจและแสดงปฏกรยาตอบสนองตอเรอง การหยดเวนระยะยอมเปดโอกาสใหเดกไดคดตาม ผเลาจ าเปนตองทวนหรอกลาวใหงายขนถาเหนตรงจดไหนของเรองเดกแสดงอาการไมเขาใจ 2.6.7 ผเลาตองหนใหหนาของตนใหมแสงสวางใหเหนชดเจน และอยามอากปกรยาใดทจะใหไปบงปากของผเลา เมอมภาพแสดงกใหเหนทงภาพทงตวผเลา รายการนทานตองสนและแตกออกเปนชวงๆ สนๆ เพอใหโอกาสเดกไดผอนคลาย

25

3. การอาน 3.1 ความหมายของการอาน การใหความหมายของการอานมผใหความหมายไวหลายลกษณะ ดงน การอาน คอการบรโภค “ค า” ทถกเขยนออกมาเปนตวหนงสอหรอสญลกษณ โดยม

กระบวนการทางวทยาศาสตร ทเรมมาจาก “แสง” ทถกสะทอนมาจากหนงสอ ผานเลนสนยนตาและประสาทตา เขาสเซลลสมองไปเปนความคด (idea) ความรบร (perception) และความจ าทงระยะสนและระยะยาว (memory) (ปานจตต โกญจนาวรรณ และธนกานต มาฆะศรานนท , 2544, หนา 4 )

การอาน คอ การรบรขอความในการเขยนของตนเองหรอของผอน รวมถงการรบรความหมายจากเครองหมายและสญลกษณตางๆ เชน สญลกษณจราจร เครองหมายทแสดงบนแผนท เปนตน ดงนนการอานจงไมใชการมองไปทค า หรอสญลกษณและตวหนงสอเทานน แตจะประกอบไปดวยสมาธ คอใจทสงบนง การรบร การจดล าดบ และการประมวลขอมลทไดจากการรบร เพอใหไดสาระมากทสด

สนท สตโยภาส (2545, หนา 92)กลาวถงความหมายของการอาน ไววา การอาน หมายถง การมองดตวอกษรแลวถายทอดความหมายจากตวอกษรออกเปนความคดหรอส งทไดจากการอานไปใชประโยชนในดานตางๆ เมอถงเวลาอนควร

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (2546, หนา 1364) ไดใหความหมายของค าวา อาน หมายถง วาตามตวหนงสอ, ถาอานออกเสยงดวย เรยกวา อานออกเสยง,ถาไมตองออกเสยง เรยกวา อานในใจ ; สงเกตหรอพจารณาดเพอใหเขาใจ เชน อานสหนา อานรมฝปาก อานใจ

จงสรปไดวาความหมายของ การอาน หมายถง การรบรขอความหรอสญลกษณ เครองหมายตางๆ จากการสงเกต พจารณา จดล าดบ และประมวลขอมลทไดจากการรบรดวยเชาวปญญารอบดาน

3.2 องคประกอบของการอาน ผกาศร เยนบตร (2542, หนา 18-19) กลาวถงองคประกอบของการอาน ไววา การอาน

เปนทกษะฝายรบ (receiver) ในการสอสาร เมอผอานแปลสญลกษณ (ตวหนงสอ ภาพสญญาณตางๆ) ออกมาเปนความคด ความร ความเขาใจ แลวจงน าไปใช การสอสารส าหรบทกษะการอานจงมองคประกอบ 5 อยาง ดวยกน คอ

3.2.1 ผอาน เปนผรบสารดวยการใชสายตาอานสญลกษณ

26

3.2.2 สาร สวนใหญจะเปนหนงสอ เรองราวจากหนงสอจะใหความคดแกผอาน อานไมออก ตวหนงสอไมชดเจน อานไมเขาใจ การอานกลมเหลวได

3.2.3 ความหมายจะมอยในสารทอาน ผอานจะตองเขาใจความหมาย เชน ความหมายประจ าค า ประโยค ความหมายโดยนย ฯลฯ

3.2.4 การเลอกความหมาย ความหมายทปรากฎในสารอาจมความหมายทเดนชดเพยงความหมายเดยว หรอมไดหลายความหมาย เปนหนาท ของผอานจะตองเลอกความหมายไปใชใหตรงกบจดประสงคในการอาน ซงเปนเรองทตองฝกฝนมาก

3.2.5 การน าไปใช จะท าใหการอานเกดประโยชนอยางยงหากผอานน าความหมายทไดจากการอานไปใช เชน ค าแนะน าในการใชยา การท างานอดเรก วธการอานหนงสออยางรวดเรว เปนตน

ในกระบวนการอานนน จะตองครบถวนทงการอานออก อานได อานแตก และอานเปนเพราะการท าความเขาใจตวอกษร ความเขาใจ ความคดสรางสรรค ความเขาใจในสารทแทรกมาและการน าความรออกใชนนตองเรมตนตงแตการอานเขาใจ รบรสารทสอดแทรกทงโดยนยและบรบท

3.3 กระบวนการอาน การอานเปนสวนหนงของกระบวนการสอสารมนษย ซงประกอบดวยการสงสาร และการรบ

สารเปนการแลกเปลยนความคดและความรระหวางผ เขยนกบผอานในลกษณะของการสอความหมายถงกน การอานจงเปนความพยายามท าความเขาใจความหมายของขอความทผเขยนตองการจะสอสารกบผอาน การอานจงเปนกระบวนการทคอนขางซบซอน เปนกระบวนการทเกยวของทงทางกาย คอ การมองเหนตวอกษร และทางสมอง คอ การเขาใจความหมายของตวอกษรและการแปลความหมายตวอกษรนน

ตามทฤษฎของ William S. Gray (1948, p. 10 อางองใน กรมวชาการ, 2546,หนา 59-60) ไดแสดงกระบวนการอาน ดงน

3.3.1 การรจกค า การรจกค ากบการสะกดค าไดไมเหมอนกน บางคนสะกดค าได โดยไมรความหมายกมเพราะจ าเอา ซง Gates (1949, p.3 อางองใน กรมวชาการ, 2546,หนา 60) เรยกการรจกค าวา “decoding” หรอค าไทย เรยกวา “ถอดความ” ซงมล าดบ ดงน คอ

1) จ าค าศพทได (โดยการทองจ าเปนสวนใหญ) 2) ถายทอดเสยงได คอ โยงหนวยเสยงกบหนวยค า และประสมเสยงได

นนคอเหนค าแลวออกเสยงไดถกตอง 3) ถายทอดความหมายของค าตางๆ ในบรบทนนได

27

3.2.2 เขาใจความหมายของค า วล และประโยค คอ เมอเหนค าตางๆ ซงประกอบเปนขอความแลวเขาใจความหมายไปตามล าดบ โดยเนนวาผอานตองใชประสบการณเดมของตนมาชวยตความหมายของค าในบรบทนน นอกจากนนผอานตองพจารณาจดประสงคของผเขยน อคต หรอความรสกทผเขยนตองการจะสอใหเขาใจดวย

3.2.3 ขนปฏกรยา คอการอานไปคดไปวาผเขยน หมายถงอะไรแนในกรณทขอเขยนหนงอาจมนยไดมากกวาหนงนย ตองอานโดยมทงสตปญญาและความรสก ประเมนไดวาขอความนนผอานจะยอมรบหรอปฏเสธ ดวยเหตผลใด ขนนตองอาศยดงประสบการณเดมมาชวยประกอบการพจารณา

3.2.4 บรณาการ ขนนผอานตองค าความหมายจากขอความทอานไปสรางความคดใหมไดอยางทเรยกวาเกด “ประจกษ” ขน อาจท าใหผอานเปลยนความคดเกยวกบเรองหนงๆ ไปเลยหรอเกดความสนใจใหมๆ ขนมาแลวศกษาโดยละเอยดตอไป

ดงนน กลาวไดวา การอานประกอบดวยกระบวนการสองกระบวนการ ไดแก กระบวนการทางกาย คอ เมอรางกายตอบสนองสญลกษณทสายตามองเหน แลวสงผานขอมลทไดรบไปยงสมอง กระบวนการทางสมองจะแปลความหมายของสญลกษณทไดรบร ดงนนในขณะทสายตากวาดไปตามตวอกษร สมองกจะแปลความหมายในทนท เมอเปนเชนนนทงกระบวนการทางกายและกระบวนการทางสมองจงมความส าคญเทาเทยมกน เพยงแตกระบวนการทางสมองขนอยกบกระบวนการทางกาย เพราะการรบรทางสายตาเปนการเรมตนกระบวนการในการอาน (ดนยา วงศธนะชย, 2542, หนา 6)

3.4 ความสามารถในการอาน สนนทา มนเศรษฐวทย (2543, หนา2)กลาวถง ความสามารถในการอาน หมายถง

ความสามารถในการท าความเขาใจ ค า กลมค า ประโยค ขอความและเรองราวของสารทผอานสามารถบอกความหมายของสารได

ช านะ บชาสข (2546, หนา 51) กลาววา ความสามารถในการอานเปนความสามารถใน การแปลความหมายของตวอกษรออกมาเปนถอยค าหรอความคด แลวน าความคดไปใชประโยชน

จากความหมายดงกลาวสามารถสรป ความหมายความสามารถในการอาน หมายถง ความสามารถในการเขาใจและแปลความหมาย อกษร ค า กลมค า ประโยค ขอความและเรองราวของสาร ทสามารถบอกความหมายและน าไปใชประโยชนได

3.5 ความส าคญของการอาน การอานเปนทกษะทส าคญทกษะหนงตอชวตของคนเรา เพราะการอานเปนเครองมอส าคญ

ในการแสวงหาความรทงปวง นกการศกษาไดกลาวถงความส าคญของการอานไว ดงน

28

ฐะปะนย นาครทรรพ และประภาศ สหอ าไพ (2520, หนา 63-64 อางองใน ผกาศร เยนบตร, 2542. หนา 12) กลาวถงคณคาของการอานหลายประการ โดยเฉพาะกบนกเรยน นสต เชน

1) ชวยใหเปนคนเรยนเกง เมออานเกงแลวกจะเรยนวชาตางๆ ไดด 2) ชวยใหเปนผทประสบความส าเรจในการประกอบอาชพ เพราะไดอานเอกสาร

ทใหความรในการปรบปรงงานของตนอยเสมอ 3) ชวยใหไดรบความบนเทงในชวตมากขน เพราะไดอานวรรณกรรมดๆ ทให

ความเพลดเพลนในยามวาง 4) ชวยท าใหเปนผทสงคมยอมรบ เพราะผทอานหนงสอมากจะรจกปรบตวใหเขา

กบสงคมไดด 5) ชวยท าใหเปนคนทนาสนใจ เพราะผทอานหนงสอมากจะมความคดนก

กวางขวางสามารถแสดงความร ความคดเหนดๆ ไดในทกททกแหงทกเวลา สนท สตโยภาส (2545, หนา 93) กลาววา การอานชวยท าใหผอานไดรบความร ม

ความรอบรไมแคบเฉพาะเรอง ชวยพฒนาความคดและยกระดบสตปญญาใหสงขน เปนเครองมอในการศกษาคนควา ชวยปรบปรงบคลกภาพและชวยใหมความกาวหนาในอาชพ ชวยแกปญหาท าใหเกดความจรรโลงใจและไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนอยางมคณคา

นอกจากน กรมวชาการ ( 2546, หนา 89) กลาวถงความส าคญของการอานไววา การอานเปนสงส าคญสงหนงในการด าเนนชวต เพราะการอานจะมสวนชวยสรางความส าเรจในการด าเนนชวต ผใดมความสามารถในการอานหนงสอเปนพเศษ มกจะมโอกาสเจรญกาวหนาในอาชพและในชวตมากกวาคนทอานหนงสอไดนอยและอานชา โลกปจจบนเรยกไดวาเปนโลกของการอานเพราะการอานแทรกอยในกจกรรมทกประเภททกแหง ทงนเพราะในการสอสารซงกนและกนในชวตประจ าวนตองอาศยการอานเพอความเขาใจ การอานจงเขามามบทบาทส าคญในชวตของเรา สงทเราจะตองอานในชวตประจ าวนจงมมากมาย เราจะตองรจกเลอกอาน จบใจความใหไดในเวลารวดเรว จงประหยดเวลา ไดผลจากการอานคมคา มบางคนกลาววา อาหารหลอเลยงรางกาย การอานหลอเลยงสมอง ถาตองการใหสมองเจรญเตบโตกตองอานมาก

29

4. เดกทมความบกพรองทางการไดยน 4.1 ความหมายของเดกทมความบกพรองทางการไดยน

เดกทมความบกพรองทางการไดยน เปนเดกทมลกษณะพเศษทางกายภาพหรอพฤตกรรมผดไปจากสภาพปกตทางรางกาย สตปญญา อารมณ หรอสงคม นกการศกษาและผเชยวชาญทางการศกษาหลายทาน จงไดใหค าจ ากดความ ของเดกทมความบกพรองทางการไดยน ดงน

ผดง อารยวญ (2542, หนา 21) ใหค าจ ากดความเดกทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง เดกทสญเสยการไดยนซงอาจจะเปนเดกหตงหรอเดกหหนวกกได

เดกหหนวกหมายถง เดกทสญเสยการไดยน 90 เดซเบลขนไป วดดวย เสยงบรสทธ ณ ความถ 100, 1000 และ 2000 เฮรตซ ในหขางดกวาเดกไมสามารถใชการไดยนใหเปนประโยชนเตมประสทธภาพในการฟง อาจเปนผทสญเสยการไดยนมาแตก าเนดหรอเปน การสญเสยการไดยนในภายหลงกตาม

เดกหตง หมายถง เดกทสญเสยการไดยน ระหวาง 26-89 เดซเบลในหขางดกวา วดโดยใชเสยงบรสทธความถ 500, 1000 และ 2000 เฮรตซ เปนเดกทสญเสยการไดยนเลกนอยไปจนถงการไดยนขนรนแรง

เดซเบล เปนหนวยวดความดงของเสยง เสยงทมความดงมากมหนวยเดซเบลสง เสยงทมความดงคอย มหนวยเดซเบลต า เชน เสยงกระซบ มความดงประมาณ 10-20 เดซเบล เสยงพดทไดยนชด มความดงประมาณ 60 เดซเบล เสยงมอเตอรไซคขณะเรงเครองอาจม ความดงถง 110 เดซเบล ศรยา นยมธรรม (2544, หนา 23-24) ไดจดแบงระดบการไดยนออกเปน 6 ระดบ กลาววา ผทสญเสยการไดยน หรอผมความบกพรองจากการไดยน หมายถง ผทเรมไดยนเสยงเกน 25 เดซเบล ขนไป ดงแสดงในตาราง ตาราง 2 แสดงระดบการไดยน

ระดบ การไดยน

คาเฉลยระดบเรมไดยนเสยงบรสทธทความถ 500, 1000, 2000 เฮรตซ (เดซเบล)

ในหขางทดกวา

ความสามารถในการเขาใจ

1 ปกต ไมเกน 25 เดซเบล ไดยนเสยงพด เสยงกระซบเบาๆ ไมล าบากในการรบฟงค าพด

30

ตาราง 2 (ตอ )

ระดบ การไดยน

คาเฉลยระดบเรมไดยนเสยงบรสทธทความถ 500, 1000, 2000 เฮรตซ (เดซเบล)

ในหขางทดกวา

ความสามารถในการเขาใจ

2 หตงเลกนอย 26-40 เดซเบล ไมไดยนเสยงพดเบาๆ แตไดยนเสยงปกต

3 หตงปานกลาง 41-55 เดซเบล ไมไดยนเสยงพดปกต ตองพดดง

กวาปกตจงจะไดยน 4 หตงมาก 56-70 เดซเบล พดเสยงดงแลวไมไดยน

5 หตงรนแรง 71-90 เดซเบล ตองตะโกนหรอใชเครองขยายเสยงจงจะไดยนและไดยนไมชด

6 หหนวก 91 เดซเบลขนไป ตะโกนหรอขยายเสยงพดแลวยงไมไดยนและไมเขาใจความหมาย

สอดคลองกบการใหนยามการศกษา จากการศกษาของ Moores (1987, ไมมเลขหนา อางองใน ผดง อารยะวญ, 2542, หนา 22-23) ไดใหนยามคนหหนวกและคนหตง ไวดงน คนหหนวก (A deaf person) ในทางการศกษา หมายถง คนทสญเสยการไดยนในหขางทดกวา 90 เดซเบล (ISO) หรอมากกวา การสญเสยดงกลาวท าใหคนหหนวกไมเขาใจการพด ไมวาจะใชเครองชวยฟงหรอไม คนหตง (A hard – of hearing person) ในทางการศกษา หมายถงคนทสญเสยการไดยนอยระหวาง 35-89 เดซเบล (ISO) บคคลดงกลาวมปญหาในการฟงและเขาใจการพด แตเขาใจค าพดบางไมวาจะใสหรอไมใสเครองชวยฟงกตาม หากแบงตามระดบการสญเสยการไดยนตามจดมงหมายทางการศกษาจะไดการสญเสยการไดยน 4 ระดบ คอ ระดบท 1 สญเสยการไดยนระหวาง 35 ถง 54 เดซเบล เดกทสญเสยการไดยนชวงนมกไมตองการการศกษาพเศษ แตตองการความชวยเหลอในการสวมเครองชวยฟง ระดบท 2 สญเสยการไดยนระหวาง 55 ถง 69 เดซเบล เดกทสญเสยการไดยนในชวงนตองการการศกษาพเศษบาง ตองการความชวยเหลอในดานการสวมใสเครองชวยฟง การฝกพดดานภาษา และการแกไขการพด

31

ระดบท 3 สญเสยการไดยนระหวาง 70 ถง 89 เดซเบล เดกทสญเสยการไดยนในชวงนตองการการศกษาพเศษ ตองการความชวยเหลอในดานการไดยน การพด ภาษา การแกไขการพดและบรการพเศษทางดานการศกษา ระดบท 4 สญเสยการไดยน 90 เดซเบลหรอมากกวาเดกทสญเสยการไดยนในระดบนตองการความชวยเหลอ และบรการพเศษทางการศกษาเชนเดยวกบเดกในระดบท 3 จากความหมายของเดกทมความบกพรองทางการไดยน สามารถสรปไดวา เดกทเกดมาแลวไมสามารถไดยนเสยงหรอไดยนบางเลกนอยหรอเดกทสญเสยการไดยนเมอยงอยใน วยทารกกอนทจะเรยนรภาษาพด หรอสญเสยการไดยนในภายหลง ท าใหไมไดยนโดยสนเชง เรยกวาคนหหนวกและสามารถไดยนบางแตไมเทาคนปกตทวไป เรยกวาคนหตง 4.2 ลกษณะของเดกทมความบกพรองทางการไดยน ผดง อารยะวญ (2542, หนา 23-24) กลาวถงลกษณะของเดกทมความบกพรองทาง การไดยน ดงน

1) การพด เดกทมความบกพรองทางการไดยนมปญหาทางการพด เดกอาจจะพดไมไดหรอพดไมชด ซงขนอยกบระดบการสญเสยการไดยนของเดก เดกทสญเสยการไดยนเลกนอยอาจพอพดได เดกทสญเสยการไดยนในระดบปานกลางสามารถพดได แตไมชด สวนเดกทสญเสยการไดยนมากหรอหหนวก อาจพดไมไดเลยหากไมไดรบการสอนพดตงแตวยเดก นอกจากนการพดขนอยกบอายของเดก เมอสญเสยการไดยนอกดวย หากเดกสญเสยการไดยนมาแตก าเนด เดกจะมปญหาในการพดอยางมาก หากเดกสญเสยการไดยนหลงจากทเดกพดไดแลว ปญหาในการพดจะนอยกวาเดกทสญเสยการไดยนมาแตก าเนด ปญหาในการพดของเดก นอกจากจะขนอยกบความรนแรงของการสญเสยการไดยนแลว ยงขนอยกบอายของเดก เมอเดกสญเสยการไดยนอกดวย

2) ภาษา เดกทมความบกพรองทางการไดยน มปญหาเกยวกบภาษา เชน มความรเกยวกบศพทในวงจ ากด เรยงค าเปนประโยคทผดหลกภาษา เปนตน ปญหาทางภาษาของเดกคลายคลงกบปญหาในการพด นนคอ เดกยงสญเสยการไดยนมากเทาใดยงมปญหาในทางภาษามากขนเทานน

3) ความสามารถทางสตปญญา จากรายงานการวจยเปนจ านวนมากพบวา มการกระจายคลายเดกปกต บางคนอาจโง บางคนอาจฉลาด บางคนอาจฉลาดถงขนเปนอจฉรยะกม

4) ผลสมฤทธทางการเรยน เดกทมความบกพรองทางการไดยนจ านวนมากมผลสมฤทธทางการเรยนต า ทงนอาจเปนเพราะวาวธการเรยนการสอน ตลอดจนการวดผลท

32

ปฏบตกนอยในปจจบนเหมาะทจะน ามาใชกบเดกปกตมากกวา วธการบางอยางจงไมเหมาะสมส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน ยงไปกวานนเดกทมความบกพรองทางการไดยนมปญหาทางภาษา และมทกษะทางภาษาจ ากด จงเปนอปสรรคในการท าขอสอบ เพราะผทจะ ท าขอสอบไดดนนตองมความรทางภาษาเปนอยางด ดวยเหตนเดกทมความบกพรองทาง การไดยนจงมผลสมฤทธทางการเรยนทคอนขางต ากวาเดกปกต

5) การปรบตว เดกทมความบกพรองทางการไดยนอาจมปญหาในการปรบตว สาเหตสวนใหญมาจากการสอสารกบผอน หากเดกสามารถสอสารไดด ปญหาทางอารมณอาจลดลงท าใหเดกสามารถปรบตวได แตถาเดกไมสามารถสอสารกบผอนไดด เดกอาจเกดความ คบของใจ ซงมผลตอพฤตกรรมของเดก เดกทมความบกพรองทางการไดยนตองปรบตวมากกวาเดกปกตบางคนเสยอก เดกทมความฉลาดอาจปรบตวไดด สวนเดกทไมฉลาดอาจมปญหาใน การปรบตวได วาร ถระจตร (2545, หนา 47 ) สรปลกษณะเดกทมความบกพรองทางการไดยนไว ดงน

1) เดกหหนวกจะมปญหาทางภาษามาก เพราะขาดการสอสารความหมาย ดานภาษาพดตองใชมอแทนภาษาพด เวลาพดเสยงจะเพยน ท าใหตดตอกบบคคลอนไดนอย คนหหนวกมกเขยนหนงสอผด เขยนกลบค า รศพทนอย การใชภาษาเขยนผดพลาด

2) เดกหหนวกจะมปญหาดานอารมณ เพราะสาเหตของภาษาท าใหการสอความ เพอท าความเขาใจเปนไปไดยากล าบาก ถาหากไปอย ในสงคมทไมเปนทยอมรบแลวยอมเพมปญหามากขน ท าใหเดกมสขภาพจตเสอม เกดปมดอย ท าใหเดกเกดความคบของใจ กอใหเกดปญหาทางอารมณ เชน โกรธงาย เอาแตใจตนเอง ขระแวง ขาดความรบผดชอบ ไมมความหนกแนนอดทนตอการท างาน

3) เดกหหนวก จะมปญหาดานครอบครว หากครอบครวของเดกหหนวก ไมยอมรบ เดกขาดความรกความเขาใจ ขาดความอบอนทางใจ มความทกขเพราะความนอยเนอต าใจแลวยอมกอใหเกดปญหาฝงรากลกในจตใจของเดกมากขน เพราะจะระบายกบใครกไมได เนองจากความบกพรองทางการสอความหมายทางการพด

4) เ ด กห หนวกจะม ปญหา ดานส งคม ถ าหากอย ในส งคมท ไม ยอมร บ รเทาไมถงการณ ขาดความเขาใจ มกถกกลนแกลง ลอเลยน ซงเปนสาเหตหนงทท าใหเดกหหนวก เกดความคบของใจ นอยเนอต าใจ และบางครงอาจตกเปนเครองมอของพวกมจฉาชพกลายเปนอาชญากร เปนตน

33

5) เดกหหนวกจะมปญหาทางดานความมด เพราะเดกหหนวกใชตาแทนการฟงเสยงตางๆ ถาขาดแสงสวางกขาดการมองเหนจะไมสามารถสอความหมายได

6) เดกหหนวกจะมปญหาดานการประกอบอาชพ บคคลทหหนวกจะเสยสทธในการประกอบอาชพไมเทาเทยมกบเดกปกต

ดงนนลกษณะเดกทมความบกพรองทางการไดยนจะมความบกพรองทางการไดยน การพด ดานภาษา ความสามารถทางสตปญญา ผลสมฤทธทางการเรยนและการปรบตว ท าใหเดกเกดปญหาดานอารมณ สงคม ไมมความมนใจ ซงเปนผลท าใหเดกทมความบกพรองทางการไดยนแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงคออกมา 4.3 การจดการเรยนการสอนส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน

การจดการเรยนการสอนส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน อาจกระท าไดหลายลกษณะ ส าหรบเดกเลกกอนเขาโรงเรยน รฐอาจสงครไปสอนหรอเตรยมความพรอมทบานในกรณทเดกยงเลก หากเดกอยในวยอนบาล เดกควรไดรบการเตรยมความพรอมและการฝกฟง การอาจจดเปนศนยเดกเลกหรอศนยการศกษาพเศษกได ส าหรบเดกทอยในวยเรยนนน อาจจดกลมนกเรยน ดงน (ผดง อารยะวญ, 2542, หนา 31-32)

4.3.1 ชนพเศษในโรงเรยนปกตเปนชนพเศษเตมเวลา มครประจ าชนพเศษ และเปนผส าเรจการศกษาทางดานการสอนเดกทมความบกพรองทางการไดยน โดยเฉพาะควรใหเดกอยในชนพเศษไมเกน 3 ป ส าหรบเดกหหนวก และ 4 ป ส าหรบเดกหตง หลกจากนนแลว ควรมโอกาสในการเรยนรวมบางเวลา หรอเตมเวลาในชนเรยนปกต

4.3.2 ชนพเศษในโรงเรยนปกต แตมการเรยนรวมบางเวลา เดกจะเรยนในหองเสรมวชาการ มครการศกษาพเศษเปนครประจ าชนสอนวชาสามญ ฝกฟง และฝกพด สวนในชวโมงวชาอน เชน ศลปะ พลศกษา เดกจะไปเรยนรวมกบเดกปกต

4.3.3 ชนพเศษในโรงเรยนพเศษ แตมการเรยนรวมบางเวลาเปนหองเรยนเฉพาะ ส าหรบเดกประเภทน มครการศกษาพเศษเปนครประจ าชน ท าหนาทสอนวชาสามญ และม นกแกไขการพดหรอนกโสตสมผสเปนผสอนภาษาการพดและการฝกฟง สวนวชาอน ๆ เดกอาจไปเรยนรในชนเรยนเดยวกนกบเดกปกต

4.3.4 เรยนเตมเวลา เปนการสงเดกเขาเรยนกบเดกปกตในทกวชา แตอาจมครการศกษาพเศษคอยชวยเหลอ หากเดกมปญหาในการเรยนรวมกบเดกปกต

34

4.4 ภาษามอ คนหหนวกไมไดยนเสยงพดเหมอนคนปกต จงไมสามารถพดได แตสายตาของคนหหนวกปกต จะมองเหนกรยาอาการ ทาทางตางๆ ทเคลอนไหวไปมาได ภาพตางๆทแลเหนนนเปนสอท าใหคนหหนวกเรยนรความหมาย แมจะไมเขาใจไดไมมากหรอาจจะเขาใจไมลกซงนก แตกเปนสวนหนงทมอทธพลผลกดนใหคนหหนวกพยายามใชทาทาง รางกายและสหนาเพอแสดงความรสกภายในของเขาทมอย ใหคนอนเขาใจความตองการของเขาไดบาง ทาทางทแสดงนนเราจะสงเกตไดวาเปนทาทางทเลยนแบบธรรมชาตมากทสดและจากทาทางธรรมชาตนนเองไดม การพฒนาขนโดยใชมอท าทาตางๆ เปนสวนใหญ ท าใหเกดเปนทาทางใชแทนความหมายในค าพดของคนปกตได เราเรยกภาษาทาทางทไดรบการพฒนานนวา “ภาษามอ” 4.4.1 ความหมายของภาษามอ หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ (2544, หนา ฆ-จ) กลาวถง ความหมายของภาษามอ ดงน ภาษามอ คอ ภาษาส าหรบคนหหนวก ใชมอ สหนาและกรยาทาทาง ประกอบในการสอความหมายและถายทอดอารมณแทนการพด ภาษามอของแตละชาตมความแตกตางกน เชนเดยวกบภาษาพดอเมรกน และภาษาไทย เปนตน ภาษามอเปนภาษาทนกการศกษาทางดานการศกษาของคนหหนวกตกลงและยอมรบกนวา เปนภาษาหนงส าหรบตดตอสอความหมายระหวางคนปกตกบคนหหนวก ในภาษาองกฤษเรยกวา “Sign Language” หรอ “Manual Communication” 4.4.2 แหลงทมาของภาษามอ

1) จากชมชนคนหหนวก คนหหนวกแตละอาชพ จะมภาษาเฉพาะทจ าเปนส าหรบอาชพ ค าศพทภาษามอทไดมาจงเปนค าทคนหหนวกใชอย และคนปกตทเกยวของเขาใจ เมอน าค าศพทมารวมกนจะไดค าทจ าเปนตอการด ารงชวตเพมขน เชน ชางตดเสอ จะมค าวา กรรไกร จกร เขมเยบผา ชางไม จะมค าวา ไม เลอย กบ (ไสไม) ชางทาส จะมค าวา ทาส สแดง สขาว ฯลฯ

2) จากนกวจยภาษามอ ซงเปนกลมคนหหนวก มหนาทรวบรวมภาษามอจากคนหหนวกอาชพตางๆทวประเทศ น าค าทไดมาพจารณาวาใชตางกนหรอเหมอนกน (ภาคเหนอ ภาคใต ภาคกลาง ภาคอสาน) ทามอเหลานนตองไมขดตอประเพณ วฒนธรรมของชาต การวจยจ าเปนตองมคนปกตทมความรเรองภาษามอและภาษาไทยอยางดเปนผชวยเหลอ

35

3) จากครโรงเรยนสอนคนหหนวก เนองจากอยใกลชดกบนกเรยน การไดสนทนา ใหค าปรกษาระหวางคร-นกเรยน ผปกครอง ท าใหครเขาใจภาษามอ บางครงอาจเปนภาษาทาทาง (ภาษาธรรมชาต) ของนกเรยนหหนวก ภาษามอทใชในกลมคนหหนวก ม 2 แบบ คอ

1) ภาษามอธรรมชาต (Sign Language) คนหหนวกเปนผสรางขนและใชรวมกนในแตละชมชนหรอในแตละชาต เชน American Sign Language, British Sign Language, Swedish Sign Language ซงสวนมากเปนทาเลยนแบบธรรมชาต ทจะชวยให คนหหนวกไดมพฒนาการในภาษาประจ าชาตเทาเทยมกบคนปกต เชน วายน า โทรศพท เครองบน รถไฟ ฯลฯ

2) ภาษามอประดษฐ (Signed) คอ ภาษามอทคร ผปกครอง หรอญาตมตรของคนหหนวกคดขนแทนภาษาพด และภาษาเขยนประจ าชาต เพอใหมค าใชใหเพยงพอในการศกษา และการสอความหมายโดยเฉพาะเรองนามธรรม ภาษามอทประดษฐขนน บางทเรยกวาภาษามอทใชในหองเรยน หรอภาษามอทใชในการศกษา ซงเปนภาษาทท าทาค าแต ละค าตามไวยากรณภาษาพดหรอภาษาเขยนของคนปกต ภาษามอประดษฐมกจะน าแบบสะกดนวมอ (Finger spelling) มาประสมดวย เชน ดใจ ยา ยาย ประชาชน (คน+ป) พลเมอง (คน+พ) โครงสรางของภาษามอ ประกอบดวย

1) ทามอ (The handshape) คอ การท ามอเปนทาตางๆ เชน ก ามอ แบมอ กางนว รวมนว จบนว ฯลฯ

2) ต าแหนงของมอ (The positions of the hands) ต าแหนงของมอจะใหความหมายทแตกตางกน ถงแมวาทามอจะเปนทาเดยวกน เชน ใชนวชชทหนาอก หมายถง “ฉน” ถาชทขมบ หมายถง “ร” ต าแหนงทท าทามอควรจะอยในรศมทสายตาสามารถมองเหนไดงายและชดเจน คอ บรเวณศรษะและใกลใบหนา ไมควรต ากวาระดบเอว ค าภาษามอทแสดงถงความรสกตางๆ มกจะแสดงทามอในต าแหนงใกลเคยงกบความหมายของค านน เชน

ทามอบรเวณศรษะ จะเกยวกบความคด เชน ร ฝน ฉลาด ทามอบรเวณอก จะเกยวกบความรสก รก เสยใจ ขอบคณ ทามอบรเวณล าตว จะเปนค าทวๆไป เชน ลก ซกผา รองเทา

36

3) การเคลอนไหวของมอ (The movement of the hands) การเคลอนไหวของมอ ทามออยางเดยวกน แตเคลอนไหวไปในทศทางเดยวกน ความหมายจะแตกตางกน เชน มอทงสองตงขน หวแมมอชดกน และเลอนออกหาง คอ “เปด” แตถามอหางกนพอควรแลวเลอนใหหวแมมอชดกน หมายถง “ปด” การเคลอนไหวมอ มกจะใชมอทถนดเปนมอทเคลอนไหว ไมบงคบวาจะตองใชมอซาย หรอมอขวาเสมอไป

4) ทศทางของฝามอ (The orientation of the palms in relationship to the body or to each other) เปนสวนส าคญสวนหนง ซงท าใหฝามอมความหมายตางกน เชน ทามอทาเดยวกน ต าแหนงเดยวกน แตทศทางของฝามอตางกน ความหมายจะตางกน เชน ตงมอขน นวชดกนหนฝามอออก ยนไปขางหนา หมายถง “ของเขา” แตถาหนฝามอเขาหาตว หมายถง “ของฉน” 4.4.3 หลกส าคญในการท าทาภาษามอ ภาษามอเปนภาษาทาทางซงมการเคลอนไหวของมอเปนหลก และใชกรยาอาการ หนาตาเปนสวนประกอบ จะชวยใหเกดความเขาใจ ทาภาษามอควรเปนทาทท างาย สะดวก มความหมาย ใกลเคยงธรรมชาตไมมหลายจงหวะ เหมาะสมกบหลกสรระศาสตร ทาภาษามอ ควรท าอยางมจงหวะ มการเวนระยะ ไมท ารวดเรวหรอชาเกนไป อยในรศมทสายตามองเหนได การท าทามอเดยวหรอสองมอขนอยกบระดบสายตาทจะมองเหนทาภาษามอบรเวณใบหนาจะท ามอเดยว เชน สวย ด ระดบต าลงมาท าสองมอ เชน ลก ซกผา ภาษามอ จะไมท าทาต ากวาระดบเอว ยกเวนบางค าทท าทามอจากเอวลงไป เชน กางเกง กระโปรง การท าทาภาษามอไมมการบงคบวาตองเปนมอซายหรอมอขวา ถาท าทาสองมอ มอทถนดจะ เปนมอทเคลอนไหว สวนอกมอหนงจะเปนฐาน ในการท าทาภาษามอ การแสดงสหนาและการเคลอนไหวสวนตางๆ ของใบหนา เชน คว ปากเปนสงทส าคญชวยใหเขาใจความหมายของภาษามอชดเจนขน เชน ทาภาษามอ ดใจ เสยใจ เจบ ปวด ตองแสดงสหนาดวย การเคลอนไหวสวนตางๆ ของใบหนา เชน การสายศรษะ หมายถง การปฏเสธ การขมวดคว หมายถง การแสดงความสงสย การเลกคว หมายถง การแสดงค าถามทตองการค าตอบ การแสดงสหนาและการเคลอนไหวบนใบหนาประกอบทาภาษามอ ควรท าแตพองาม สภาพ ครผสอนทตองใชภาษามอควรสวมเสอสเขม ไมมลวดลายเพอใหเหนทาภาษามอชดเจน

37

สมาคมหหนวกแหงประเทศไทย (2543, ไมมเลขหนา) ก าหนดสญลกษณแทน การเคลอนไหว ของภาพทาภาษามอ โดยลกศรและสญลกษณถกใชเพอเจาะจงเฉพาะ การเคลอนไหวส าหรบแตละกลมทาภาษามอ เพอชวยในการเรยน กลมแรกคอเหลาทามอของจงหวะการเคลอนไหวขนพนฐาน กลมทสองคอเหลาทามอซงแสดงการเคลอนไหวทซ าๆ กน กลมทสามคอ เหลาทามอ ซงแสดงกรเคลอนไหวทมการสน ขยบ และการหมนปลายแขน ดงน กลมแรก จงหวะของการเคลอนไหวขนพนฐาน (Rhythms of basic movement) 1) ลกศรธรรมดาแสดงถงทศทางและระยะทางของการเคลอนไหว (Simple arrows show the direction and approximate length of movement) 2) การเคลอนไหวอยางรวดเรว (Rapid movement) 3) การเคลอนทจากจดหนงไปยงอกจดหนงโดยกาวสนๆ (Movement is from point to point by small steps, with a slight bounce ) กลมทสอง การเคลอนไหวทซ าๆ กน (Repeated movements) 1) การเคลอนทไปในทางเดยวกนหลายๆ ครง (Unidirectional movements)

38

2) การเคลอนไหวทไป-กลบหลายๆ ครง (Bidirectional movements) 3) การทมอทงสองเคลอนสลบกนไปทศทางเดยวกน ซายครง ขวาครง (Alternating movements by the two hands, unidirectional movements) 4) การหมนขอมอหรอสวนของแขนระหวางขอศอกกบมอเปนวงกลมหลายครง เปนรปใกลเคยงวงกลมซงงายทสดส าหรบทกลามเนอจะสรางขนมาได (Repeated circling pivoting from the wrist or elbow. The approximate circle which is easiest for the muscles to produce ) กลมทสาม การเคลอนไหวทมการสน การขยบและการหมนปลายแขน (Vibrating and nodding movements, and forearm rotation) 1) การเคลอนทไปสองทศทางทมการสน สนและเรวมาก (Bidirectional vibrating movements. Small very quick movements ) 2) การแตะเบาๆ หลายครง (Repeated tapping contact)

39

3) การหมนปลายแขน (Forearm rotation) A. การหมนครงเดยว (Simple motion) B. การหมนไปมา (Bidirectional) C. การหมนแบบสนไปมา (Vibrating motion) นอกจากชนดของการเคลอนไหวของทามอทง 3 กลมแลว ยงก าหนดสญลกษณการงอนวและการเปลยนทามอ (Finger bending and changes of handshape) ดงน 1) การเคลอนไหวทมการปดเขาเลกมานวทกนวเกอบจะรวมเขาดวยกน คอ การกระพรบ (Very tiny closing movements, fingers almost together ; twinkling) 2) ปลายนวคลายออกจากใตนวหวแมมอ หมายถงประกายไฟและกระแสไฟฟา (Finger tips escape from under the thumb ; sparkling and electricity) 3) การกระดกนวในลกษณะทาเลนเปยโนคอการพมพดด (Piano-playing typing) A. กระดก 2 นว (Two fingers) B. กระดก 5 นว (“5” hand )

40

4) สญลกษณแรก (A.)แสดงถงสงทมลกษณะละเอยดหรอเปนผง โดยใหนวมอทงสถกบนวหวแมมอหลายๆ ครง (“Crumbling” movement fingers rubbing repeatedly against the thumb ) สญลกษณทสอง (B.) ใชนวช นวกลางและนวหวแมมอเทานน (The second symbol can show just two finger doing this) 5) การเคลอนไหวทเรมจากทากางนวแลวจบลง โดยการขยมปลายนวทงหมดเขาหากน (During motion in the direction of the arrow; fingertips close to touch the thumb) 6) การใชนวหวแมมอสมผสนวอนครงหนง โดยเรมจากนวกอยจนถงนวช (Fingers rub past the thumb once, from the index to the little finger)

41

5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ วจตรา อดมมจรนทร (2543, บทคดยอ ) ไดศกษาผลการใชกจกรรมการเลานทานทมตอ

การพฒนาความรและความเขาใจความหมายของศพทในกลมอาการดาวน ระดบกอนประถมศกษา อาย 4-7 ป ระดบเชาวปญญา 35-68 โรงพยาบาลราชานกล กรงเทพฯ ทมารบบรการสงเสรมพฒนาการ พ.ศ.2541 จ านวน 16 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง กลมตวอยางไดรบการสอนโดยใชหนงสอนทานประกอบภาพและสอประสม เครองมอทใชในการทดลอง คอ กจกรรมการเลานทาน แบบทดสอบความรและความเขาใจความหมายของค าศพท ผลการวจยพบวา ความสามารถในการพฒนาความรความเขาใจความหมายของค าศพทในกลมเดกอาการดาวนกอนประถมศกษาหลงการใชกจกรรมการเลานทานเพมขนกวากอนการใชกจกรรมเลานทานอยางมนยส าคญท .01

มธรส ศรสเมธากล (2543, บทคดยอ) ไดศกษาการสอนอานค าภาษาไทยโดยใชบตรค าและหนงสอนทานภาพส าหรบเดกกอนวยเรยน เพอเปรยบเทยบความสามารถในการอานค าภาษาไทยของเดกวยกอนเรยน กอนและหลงการทดลอง โดยใชวธการสมตวอยางแบบเจาะจง และแบบจบคคะแนน จากโรงเรยนอนบาลวดปรนายก จากกลมตวอยางนกเรยนชนอนบาลปท 1 และอนบาลปท 2 จ านวนชนละ 28 คน เปนเวลา 4 สปดาหเทากน จากผลการวจยพบวา นกเรยนทงสองชนมคะแนนการอานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 จงสรปไดวา การสอนอานค าภาษาไทย โดยใชบตรค าและหนงสอนทานภาพส าหรบเดกกอนวยเรยน สามารถพฒนาการอานของเดกไดอยางมประสทธภาพ

พชร ครฑเมอง (2550, หนา ง ) ไดศกษาการพฒนาความสามารถในการอานคดวเคราะหและเขยนภาษาไทย โดยใชหนงสอนทานรอยกรอง ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 โรงเรยนชมชนบานทาแหน จงหวดล าปาง จ านวน 30 คน ไดมาโดยวธการสมแบบงายดวยวธการจบสลาก ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยใชหนงสอนทานรอยกรอง มความสามารถใน การอาน คดวเคราะหและเขยนภาษาไทยหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนมอตราการในการอาน คดวเคราะหและเขยนภาษาไทยสงขน โดยมอตราพฒนาการเฉลยอยท 36.06 นมนวล มะล (2550, บทคดยอ) ศกษาความสามารถในการอานของเดกทมปญหาใน การเรยนร โดยใชหนงสอนทานค ากลอนของนกเรยนทมปญหาในการเรยนรดานการอานในระดบชนประถมศกษา ชวงชนท 2 (ชนประถมศกษาปท 4-6) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนบานหนองสามพญา จ านวน 6 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง และใชเวลาใน

42

การทดลอง 6 สปดาห สปดาหละ 5 วน วนละ 50 นาท รวม 30 ครงเครองมอทใชในการศกษาในครงน คอ หนงสอนทานค ากลอน แบบทดสอบความสามารถในการอานและแบบทดสอบวด ความเขาใจความหมายของค า ผลการวจยพบวา เดกทมปญหาในการเรยนร ทไดรบการสอนอานโดยใชหนงสอนทานค ากลอนมความสามารถในการอานอยในระดบด เดกทมปญหาในการเรยนร มความสามารถในการอานค าหลงการสอนอานโดยใชหนงสอนทานค ากลอนสงกวากอนการสอนอานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สมาล จอดนอกและคณะ (2551, หนา 63) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการอานเปนค า ของเดกทมปญหาทางการเรยนร ดานการอานระหวางกอนและหลงการสอนอานเปนค าดวยเทคนคการใชรปภาพเดกทมปญหาทางการเรยนรผทไดรบการสอนอานเปนค า ดวยเทคนคการใชรปภาพ พบวานกเรยนทมความบกพรองในการเรยนรมความสามารถอานเปนค าหลงการสอนอานเปนค าสงกวากอนการสอนอานเปนค า อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

5.2 งานวจยตางประเทศ บราวน (Brown, 1997, p. 113) ไดศกษาเกยวกบการสอนวชาสงคมศกษาในโรงเรยนมธยม

แหงหนง ในสหรฐอเมรกา โดยครจดมมการตนไวบนแผนปายส าลหนาหองเรยน นกเรยนจะเลอกตดการตนจากหนงสอพมพ วารสาร นตยสาร มาตดทมมดงกลาวพรอมอธบายจดเดนของภาพและคดเลอกไปตดทปายพเศษ วธนจะชวยใหนกเรยนเขาใจจดส าคญของภาพการตนในหนงสอพมพหรอนตยสาร ซงชวยสะทอนเหตการณในปจจบนของประเทศชาตและโลกไดด มความรกวางขวาง ทนตอเหตการณปจจบน เปนการเปดโอกาสใหเดกมโลกทศนทกวางไกล รจกแสวงหาความรดวยตนเอง เดกสวนใหญชอบและใหความสนใจตอกจกรรมในลกษณะนเปนอยางมากทงผจดและผอาน

รอบบน (Robbins, 1981, ไมมเลขหนา อางองใน ศรยา นยมธรรม, 2544, หนา 52) ไดเปรยบเทยบความเขาใจในการอานของเดกหหนวกวยรนทมภาพและไมมภาพประกอบค าภาษาองกฤษพบวาความเขาใจในการอานนนดกวาอยางมนยส าคญ เมอใชภาษามอรวมดวย