บทท 2

เอกสารทเกยวของ

ในการวจยครงนผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดน าเสนอ

ตามหวขอตอไปน

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระ

การเรยนรวทยาศาสตร

1.1 ความส าคญของสาระการเรยนรวทยาศาสตร

1.2 สาระการเรยนรวทยาศาสตร

1.3 สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร

2. การจดการเรยนรวทยาศาสตร

2.1 ความส าคญของการจดการเรยนรวทยาศาสตร

2.2 กระบวนการเรยนการสอนทใชในการเรยนวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย

3. การสอนแบบสบเสาะหาความร

3.1 ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร

3.2 หลกการ แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการสอนแบบสบเสาะ

หาความร

4. การสอนโดยใชผงกราฟก

4.1 ความหมายของผงกราฟก

4.2 รปแบบผงกราฟก

4.3 ประโยชนของผงกราฟก

4.4 บทบาทของผสอนและผเรยนในการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก

5. การคดวเคราะห

5.1 ความหมายของการคดวเคราะห

5.2 ลกษณะของการคดวเคราะห

5.3 แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

14

5.4 ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห

5.5 แนวทางการสอนใหนกเรยนเกดความคดวเคราะห

6. งานวจยทเกยวของ

6.1 งานวจยภายในประเทศ

6.2 งานวจยตางประเทศ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

1. ความส าคญของการเรยนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะ

วทยาศาสตรเกยวของกบทกคนทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตางๆ ตลอดจน

เทคโนโลย เครองมอเครองใชและผลผลตตางๆ ทมนษยไดใชเพออ านวยความสะดวก

ในชวตและการท างาน เหลานลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคด

สรางสรรคและศาสตรอนๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหต

เปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะส าคญในการคนควาหาความร

มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลท

หลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลก

สมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (knowledge-based society) ดงนนทกคนจงจ าเปน

ตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและ

เทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค

และมคณธรรม

2. สาระการเรยนรวทยาศาสตร

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรมงหวงใหผเรยน ไดเรยนรวทยาศาสตร

ทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะส าคญในการคนควาและสรางองคความร

โดยใชกระบวนการในการสบเสาะหาความร และการแกปญหาทหลากหลาย ใหผเรยน

มสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน มการท ากจกรรมดวยการลงมอปฏบตจรง

อยางหลากหลาย เหมาะสมกบระดบชน โดยไดก าหนดสาระส าคญไวดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

15

สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต สงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต

โครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวต และกระบวนการด ารงชวต

ความหลากหลายทางชวภาพ การถายทอดทางพนธกรรม การท างานของระบบตางๆ

ของสงมชวต ววฒนาการและความหลากหลายของสงมชวต และเทคโนโลยชวภาพ

ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตทหลากหลายรอบตว ความสมพนธระหวาง

สงมชวตกบสงแวดลอม ความสมพนธของสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ ความส าคญของ

ทรพยากรธรรมชาต การใชและจดการทรพยากรธรรมชาต ในระดบทองถน ประเทศ

และโลก ปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสภาพแวดลอมตางๆ

สารและสมบตของสาร สมบตของวสดและสาร แรงยดเหนยวระหวาง

อนภาค การเปลยนสถานะ การเกดสารละลายและการเกดปฏกรยาเคมของสาร สมการ

เคม และการแยกสาร

แรงและการเคลอนท ธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง

แรงนวเคลยร การออกแรงกระท าตอวตถ การเคลอนทของวตถ แรงเสยดทาน โมเมนต

การเคลอนทแบบตางๆ ในชวตประจ าวน

พลงงาน พลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน สมบตและ

ปรากฏการณของแสง เสยง และวงจรไฟฟา คลนแมเหลกไฟฟา กมมนตภาพรงสและ

ปฏกรยานวเคลยร ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงานการอนรกษพลงงาน ผลของการใช

พลงงานตอชวตและสงแวดลอม

กระบวนการเปลยนแปลงของโลก โครงสรางและองคประกอบของโลก

ทรพยากรทางธรณ สมบตทางกายภาพของดน หน น า อากาศ สมบตของผวโลก และ

บรรยากาศ กระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก ปรากฏการณทางธรณ ปจจยทม

ผลตอการเปลยนแปลงของบรรยากาศ

ดาราศาสตรและอวกาศ ววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพ

ปฏสมพนธและผลตอสงมชวตบนโลก ความสมพนธของดวงอาทตย ดวงจนทร และโลก

ความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระบวนการทางวทยาศาสตร

การสบเสาะหาความร การแกปญหา และจตวทยาศาสตร

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

16

3. สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของ

โครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการ

สบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและ

ดแลสงมชวต

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอด

ลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใช

เทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความร

และจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวาง

สงแวดลอมกบสงมชวตความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการ

สบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใช

ทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

สาระท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของ

สารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความร

และจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลง

สถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความร

และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 4 แรงและการเคลอนท

มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง

และแรงนวเคลยร มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใช

ประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

17

มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถ

ในธรรมชาตมกระบวนการ สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร

และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 5 พลงงาน

มาตรฐาน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต

การเปลยนรปพลงงาน ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวต

และสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใช

ประโยชน

สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายใน

โลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ

และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงท

เรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ

มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ

การปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ

หาความรและจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 7.2 เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชใน

การส ารวจอวกาศและทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการ

สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

อยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร

ในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญ

มรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอย

ในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของ

สมพนธกน

ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมปท 3 ทใชในการวจยครงน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

18

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวาง

สงแวดลอมกบสงมชวตความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการ

สบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

รายละเอยดดงตาราง 1

ตาราง 1 ตวชวดสาระการเรยนรแกนกลาง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1

ชน ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง

ม.3

1. ส ารวจระบบนเวศตางๆ

ในทองถนและอธบาย

ความสมพนธของ

องคประกอบภายใน

ระบบนเวศ

- ระบบนเวศในแตละทองถน

ประกอบดวย องคประกอบทางกายภาพ

และองคประกอบทางชวภาพเฉพาะถน

ซงมความเกยวของสมพนธกน

2. วเคราะหและอธบาย

ความสมพนธของการ

ถายทอดพลงงานของ

สงมชวตในรปของโซอาหาร

และสายใยอาหาร

- สงมชวตมความเกยวของสมพนธกน

โดยมการถายทอดพลงงานในรปของ

โซอาหารและสายใยอาหาร

3. อธบายวฏจกรน า วฏจกร

คารบอน และความส าคญ

ทมตอระบบนเวศ

- น าและคารบอนเปนองคประกอบ

ในสงมชวตและสงไมมชวต

- น าและคารบอนจะมการหมนเวยน

เปน วฏจกรในระบบนเวศ ท าใหสงมชวต

ในระบบนเวศน าไปใชประโยชนได 4. อธบายปจจยทมผลตอ

การเปลยนแปลงขนาดของ

ประชากรในระบบนเวศ

- อตราการเกด อตราการตาย อตรา

การอพยพเขา และอตราการอพยพออก

ของสงมชวต มผลตอ การเปลยนแปลง

ขนาดของประชากรในระบบนเวศ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

19

การจดการเรยนรวทยาศาสตร

1. ความส าคญของการจดการเรยนรวทยาศาสตร

ระบบการจดการศกษาในปจจบนมบทบาทส าคญในการกอใหเกดสงคม

แหงการเรยนร (Knowledge Society) ซงตองพงพาความรวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในการพฒนาคน องคกร เศรษฐกจ สงคม อตสาหกรรม เกษตรกรรม และการบรการ

ซงเปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศ ดงนน ระบบและกระบวนการจดการเรยน

การสอนวทยาศาสตรและวทยาศาสตรประยกตทเหมาะสมและมคณภาพ จงเปนกลไก

ส าคญในการน าพาประเทศไปอยในกลมประเทศกาวหนา ปจจบนวทยาการสาขาตางๆ

มความกาวหนามากโดยเฉพาะอยางยงสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเจรญรดหนาไป

อยางรวดเรว นบวนความเปลยนแปลงตางๆ จะยงทวมากขนจนเรยกวาเปนสงคมขอมล

ขาวสาร (Information Society) หรอสงคมวทยาศาสตร (Science Society) การจดการเรยน

การสอนวทยาศาสตรจงตองใหความส าคญทงสภาพปจจบนและอนาคต โดยการส ารวจ

ตรวจสอบใน 3 เรองคอ

1. สภาพความเปนจรงของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

2. ปญหาการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

3. แนวโนมการจดการเรยนการสอนทอาศยการสรางกระบวนการเรยนร

อยางเปนระบบ

2. กระบวนการเรยนการสอนทใชในการเรยนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กระบวนการเรยนการสอนทใชในการเรยนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มดงตอไปน

2.1 กระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry process) ประกอบดวยขนตอนท

ส าคญดงน

1) ขนสรางความสนใจ (engagement)

2) ขนส ารวจและคนหา (exploration)

3) ขนอธบายและลงขอสรป (explanation)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

20

4) ขนขยายความร (elaboration)

5) ขนประเมน (evaluation)

ภาพประกอบ 2 วฏจกรการสบเสาะหาความร

ทมา : กรมวชาการ (2545, หนา 23)

2.2 กระบวนการแกปญหา (Problem solving process) การเรยนการสอน

วทยาศาสตรมจดมงหมายประการหนงคอเนนใหนกเรยนไดฝกแกปญหาตางๆ โดยผาน

กระบวนการคดและการปฏบตอยางมระบบ ผลทไดจากการฝกจะชวยใหนกเรยนสามารถ

ตดสนใจแกปญหาตางๆ ดวยวธการคดอยางสมเหตสมผลโดยใชกระบวนการหรอวธการ

ความร ทกษะตางๆ และความเขาใจในปญหานนมาประกอบกนเพอเปนขอมลในการ

แกปญหา การแกไขปญหาอาจท าไดหลายวธทงนขนอยกบลกษณะของปญหา ความร

และประสบการณของผแกปญหานนซงมกระบวนการในการแกปญหาตามขนตอนตอไปน

1) ท าความเขาใจปญหา

2) วางแผนแกปญหา

3) ด าเนนการแกปญหาและประเมนผล

4) ตรวจสอบการแกปญหา

2.3 กจกรรมคดและปฏบต (Hand-on Mind-on Activities) นกการศกษา

ดานวทยาศาสตรแนะน าใหคร จดกจกรรมใหนกเรยนไดคดและลงมอปฏบต เมอนกเรยน

ไดลงมอปฏบตจรง หรอไดท าการทดลองตางๆ ทางวทยาศาสตรก จะเกดความคดและ

ค าถามทหลากหลาย ซงเมอนกเรยนไดท ากจกรรมดงกลาวจะท าใหสงเกตผลทเกดขนดวย

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

21

ตนเอง ซงเปนขอมลทจะน าไปสการถามค าถามการอธบาย การอภปราย หาขอสรป

และการศกษาตอไป กจกรรมลกษณะนจงสงเสรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและฝกคด

น ามาสการสรางความรดวยตนเอง ดวยความเขาใจและเปนการเรยนรอยางมความหมาย

2.4 การเรยนรแบบรวมมอรวมใจ (Cooperative Learning) การเรยนร

แบบรวมมอรวมใจเปนกระบวนการเรยนรทสามารถน ามาใชในการจดการเรยนการสอน

วทยาศาสตรไดอยางเหมาะสมวธหนง เนองจากขณะทนกเรยนท ากจกรรมรวมกนในกลม

นกเรยนจะไดมโอกาสแลกเปลยนความรกบสมาชกของกลม และการทแตละคนมวย

ใกลเคยงกนท าใหสามารถสอสารกนไดด แตการเรยนรแบบรวมมอรวมใจทมประสทธผล

นนตองมรปแบบหรอการจดระบบอยางด นกการศกษาหลายทานไดท าการศกษาคนควา

อยางกวางขวางเพอจะน ามาใชในการจดการเรยนการสอนวชาตางๆ รวมทงวชาวทยาศาสตร

และคณตศาสตรดวย แนวคดหลกทน าไปสการเรยนรแบบรวมมอรวมใจอยางมประสทธภาพ

ประกอบดวย 6 ประการ ดงภาพประกอบ 3

ภาพประกอบ 3 แนวคดหลกของการเรยนรแบบ cooperative learning

ทมา : กรมวชาการ, 2545, หนา 25

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

22

การสอนแบบสบเสาะหาความร

1. ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร

วธสอนแบบสบเสาะหาความรเปนทรจกกนหลายชอ เชน วธสอนสบสวน

สอบสวน วธสอนแบบสอบสวน วธสอนแบบสบสอบ มาจากภาษาองกฤษวา Inquiry

Method และใหความหมายไวตางกนดงน

พมพนธ เดชะคปต (2554, หนา 56) ใหความหมายวธสอนแบบสบสอบ

หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยวธใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง

หรอสรางความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ครเปนผอ านวย

ความสะดวก เพอใหนกเรยนบรรลเปาหมาย วธสบสอบความรจะเนนผเรยนเปนส าคญของ

การเรยน

สวทย มลค า และอรทย มลค า (2545, หนา 136) ระบวา “การจดการ

เรยนรแบบสบเสาะหาความร คอ กระบวนการเรยนรทเนนการพฒนาความสามารถในการ

แกปญหาดวยวธการฝกใหผเรยนรจกศกษาคนควาความร โดยผสอนตงค าถามกระตน

ใหผเรยนใชกระบวนการทางความคดหาเหตผลจนคนพบความรหรอแนวทางในการแกไข

ปญหาทถกตองดวยตนเองสรปเปนหลกการกฎเกณฑหรอวธการในการแกปญหาและ

สามารถน าไปประยกตใชประโยชนในการควบคมปรบปรงเปลยนแปลงหรอสรางสรรค

สงแวดลอมในสภาพการณตางๆ ไดอยางกวางขวาง”

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548, หนา 63) ไดใหความหมาย

ของการสอนแบบสบเสาะหาความรวา “เปนกระบวนการใชค าถามทมความหมายเพอ

กระตนใหผเรยนสบสวนหรอคนหาค าตอบในประเดนทก าหนดเนนการใหผเรยนรบผดชอบ

การเรยนรของตนเองผเรยนไดแสดงบทบาทในการแสวงหาความรอยางแทจรงซง

ประกอบดวยการสงเกตการตงสมมตฐานการท านายผลและการน าความคดทไดไปใชใน

สถานการณตางๆ”

มนมนส สนสด (2543) สรปความหมายของการสอนแบบสบเสาะหา

ความรไววาการสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการหนงทมงสงเสรมใหผเรยนรจก

คนควาหาความร คดและแกปญหาไดดวยตนเองอยางมระบบของการคด ใชกระบวนการ

ของการคนควาหาความร ซงประกอบดวยวธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตร ครมหนาทจดบรรยากาศการสอนใหเออตอ

การเรยนรคดแกปญหาโดยใชการทดลอง และอภปรายซกถามเปนกจกรรมหลกในการสอน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

23

ชลสต จนทาส (2543) สรปความหมายของการสอนแบบสบเสาะหา

ความรไววาการสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการทมงสงเสรมใหนกเรยนรจกคนควา

หาความรดวยตนเองโดยใชกระบวนการแสวงหาความรซงครมหนาทเพยงเปนผคอยให

ความชวยเหลอจดเตรยมสภาพการณและกจกรรมใหเออตอกระบวนการทฝกใหคดหา

เหตผล สบเสาะหาความร รวมทงการแกปญหาใหไดโดยใชค าถามและสอการเรยน

การสอนตางๆ เชน ของจรง สถานการณ ใหนกเรยนลงมอปฏบตการส ารวจ คนหาดวย

ตนเอง บรรยากาศการเรยนการสอนใหนกเรยนมอสระในการซกถาม การอภปรายและ

มแรงเสรม อาจกลาวไดวาเปนการสอนใหนกเรยนคดเปน ท าเปน และแกปญหา

ภพ เลาหไพบลย (2542, หนา 123) กลาววา การสอนแบบสบเสาะ

หาความรเปนการสอนทเนนกระบวนการแสวงหาความรทชวยใหนกเรยนไดคนพบ

ความจรงตางๆ ดวยตนเองใหนกเรยนมประสบการณตรงในการเรยนรเนอหา

ชาตร เกดธรรม (2542, หนา 76) กลาววา วธสอนแบบสบสวนสอบสวน

เปนวธสอนทฝกใหนกเรยนรจกคนควาหาความร โดยใชกระบวนการทางความคดหา

เหตผล จะคนพบความรหรอแนวทางทถกตองดวยตนเอง โดยผสอนตงค าถามประเภท

กระตนใหนกเรยนใชความคดหาวธการแกปญหาไดเอง และสามารถน าการแกปญหา

มาใชในชวตประจ าวนได

กด (Good, 1973) ไดใหความหมาย ของการสอนแบบการสบเสาะ

หาความร วาเปนเทคนคหรอกลวธอยางหนง ในการจดใหเกดการเรยนรเนอหาบางอยาง

ของวชาวทยาศาสตร โดยกระตนใหนกเรยนมความอยากรอยากเหน เสาะแสวงหาความร

โดยการถามค าถามและพยายามคนหาค าตอบ ใหพบดวยตนเอง นอกจากนยงให

ความหมายของการสอนแบบสบเสาะหาความรอกอยางหนงวา เปนวธการเรยนโดยการ

แกปญหาจากกจกรรมทจดขน และใชวธการทางวทยาศาสตรในการท ากจกรรม

ซงปรากฏการณใหมๆ ทนกเรยนเผชญแตละครงจะเปนตวกระตนการคดกบการสงเกต

กบสงทสรปพาดพงอยางชดเจน ประดษฐ คดคน ตความหมายภายใตสภาพแวดลอม

ทเหมาะสมทสด การใชวธการอยางชาญฉลาดสามารถทดสอบได และสรปอยางมเหตผล

กลาวโดยสรปการสอนแบบสบเสาะหาความร หมายถง กระบวนการเรยนร

ทจดขนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ ดวยตนเองโดยฝกฝน การใชกระบวนการ

คดหาเหตผลกระบวนการของวธการทางวทยาศาสตร รวมถงเจตคตทางวทยาศาสตร

เพอหาหลกฐานเชงประจกษหรอขอมลสนบสนนในการแสวงหาความร ความเขาใจในเรอง

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

24

ตางๆ คนหาค าตอบของปญหาทถกตองและน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวน โดยคร

ท าหนาทเปนผจดสภาพการเรยนการสอนทเหมาะสมและกระตนใหนกเรยนสบสวนหรอ

คนหาค าตอบในประเดนตางๆ อยางกระตอรอรน

2. หลกการ แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการสอนแบบสบเสาะหาความร

(เอกสารประกอบการอบรมครฟสกส (เพมเตม) ปท 3, 2552, หนา 1-5)

1. ปรชญาวทยาศาสตรดงเดม ความรวทยาศาสตร หมายถง ความจรง

หรอขอเทจจรงทมอยหรอเปนอย ซงไดจากการตรวจสอบ การคนควาทดลองอยางเปน

ระบบ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร แตปรชญาวทยาศาสตรแนวใหม ความร

วทยาศาสตร เปนความรทเกดจากการสรรสรางของแตละบคคลซงมอทธพลมาจาก

ความรหรอประสบการณเดม และสงแวดลอมหรอบรบทของสงคมของแตละคน

2. แนวคดของเพยเจต (Piaget) เกยวกบพฒนาการทางสตปญญาและ

ความคด คอ การทคนเรามปะทะสมพนธกบสงแวดลอมตงแตแรกเกด และการปะทะ

สมพนธอยางตอเนองระหวางบคคลกบสงแวดลอมน มผลท าใหระดบสตปญญาและ

ความคดมการพฒนาขนอยางตอเนองอยตลอดเวลา กระบวนการทเกยวของกบการ

พฒนาทางสตปญญาและความคดม 2 กระบวนการ คอ การปรบตว (Adaptation)

และการจดระบบโครงสราง (Organization)การปรบตวเปนกระบวนการทบคคลหาหนทาง

ทจะปรบสภาพความไมสมดลทางความคดใหเขากบสงแวดลอมทอยรอบๆ ตวและ

เมอบคคลมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบๆ ตวโครงสรางทางสมองจะถกจดระบบใหม

ความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมมรปแบบของความคดเกดขน กระบวนการปรบตว

ประกอบดวยกระบวนการทส าคญ 2 ประการคอ

1) กระบวนการดดซม (Assimilation) หมายถง กระบวนการทอนทรย

ซมซาบประสบการณใหมเขาสประสบการณเดมทเหมอนหรอคลายคลงกนแลวสมอง

กรวบรวมปรบเหตการณใหมใหเขากบโครงสรางของความคดอนเกดจากการเรยนร

ทมอยเดม

2) กระบวนการปรบขยายโครงสราง (Accomodation) เปนกระบวนการ

ทตอเนองมาจากกระบวนการดดซมคอ ภายหลงจากทซมซาบของเหตการณใหมเขามา

และปรบเขาสโครงสรางเดมแลวถาปรากฏวาประสบการณใหมทไดรบการซมซาบเขามาให

เขากบประสบการณเดมไดสมองกจะสรางโครงสรางใหมขนมาเพอปรบใหเขากบ

ประสบการณใหมนน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

25

3. ทฤษฎการสรางเสรมความร (Constructivism) เชอวานกเรยนทกคน

มความรความเขาใจเกยวกบบางสงบางอยางมาแลวไมมากกนอย กอนทครจะจดการเรยน

การสอนใหเนนวาการเรยนรเกดขนดวยตวของผเรยนรเองและการเรยนรเรองใหมจะม

พนฐานมาจากความรเดม ดงนน ประสบการณเดมของนกเรยนจงเปนปจจยส าคญ

ตอการเรยนรเปนอยางยง กระบวนการเรยนร (Process of Leaning) ทแทจรงของนกเรยน

ไมไดเกดจากการบอกเลาของครหรอนกเรยนเพยงแตจดจ าแนวคดตางๆ ทมผบอกให

เทานน แตการเรยนรวทยาศาสตรตามทฤษฎ Constructivism เปนกระบวนการทนกเรยน

จะตองสบคนเสาะหา ส ารวจตรวจสอบและคนควาดวยวธการตางๆ จนท าใหนกเรยน

เกดความเขาใจและเกดการรบรความรนนอยางมความหมายจงจะสามารถเปนองคความร

ของนกเรยนเองและเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนานสามารถน ามาใชไดเมอม

สถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนนการทนกเรยนจะสรางองคความรไดตองผาน

กระบวนการเรยนรทหลากหลาย โดยเฉพาะอยางยงกระบวนการสบเสาะหาความร

(Inquiry Process)

4. ระดบของการสบเสาะหาความร (Level of inquiry) แบงเปน 4 ระดบ คอ

1) การสบเสาะหาความรแบบยนยน (Confirmed Inquiry) เปนการสบ

เสาะหาความร ทใหผเรยนเปนผตรวจสอบความรหรอแนวคด เพอยนยนความรหรอ

แนวคดทถกคนพบมาแลว โดยครเปนผก าหนดปญหาและค าตอบ หรอองคความรท

คาดหวงใหผเรยนคนพบ และใหผเรยนท ากจกรรมทก าหนดในหนงสอหรอใบงาน หรอ

ตามทครบรรยายบอกกลาว

2) การสบเสาะหาความรแบบน าทาง (Directed Inquiry) เปนการสบเสาะ

หาความร ทใหผเรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยครเปนผก าหนดปญหา

และสาธตหรออธบายการส ารวจตรวจสอบ แลวใหผเรยนปฏบตการส ารวจตรวจสอบ

ตามวธการทก าหนด

3) การสบเสาะหาความรแบบชแนะแนวทาง (Guided Inquiry) เปนการ

สบเสาะหาความร ทใหผเรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยผเรยนเปนผก าหนด

ปญหา และครเปนผชแนะแนวทางการส ารวจตรวจสอบ รวมทงใหค าปรกษาหรอแนะน า

ใหผเรยนปฏบตการส ารวจตรวจสอบ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

26

4) การสบเสาะหาความรแบบเปด (Open Inquiry) เปนการสบเสาะ

หาความรทใหผเรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยใหผเรยนมอสระในการคด

เปนผก าหนดปญหา ออกแบบ และปฏบตการส ารวจตรวจสอบดวยตนเอง

5. จตวทยาทเปนพนฐานของการเรยนรแบบสบเสาะหาความร

ทางวทยาศาสตร

1) การเรยนรวทยาศาสตรนนผเรยนจะเรยนรไดดยงขนตอเมอผเรยน

ไดเกยวของโดยตรงกบการคนหาความรนนๆ มากกวาการบอกใหผเรยนร

2) การเรยนรจะเกดไดดทสด เมอสถานการณแวดลอมในการเรยนร

นนยวยใหผเรยนอยากเรยนไมใชบบบงคบผเรยนและครตองจดกจกรรมทจะน าไปส

ความส าเรจในการคนควาทดลอง

3) วธการน าเสนอของครจะตองสงเสรมใหผเรยนรจกคดมความคด

สรางสรรค ใหโอกาสผเรยนไดใชความคดของตนเองมากทสด

ทงนกจกรรมทจะใหผเรยนท าการส ารวจตรวจสอบจะตองเชอมโยง

กบความรเดม และผเรยนมความรและทกษะเพยงพอทจะแสวงหาความรใหมโดยกจกรรม

ทจดควรเปนกจกรรมน าไปสการส ารวจตรวจสอบ หรอแสวงหาความรใหม

6. รปแบบการสอนแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)

นกการศกษาจากกลม BSCS (Biological Science Curriculum Society) ไดเสนอกระบวนการ

สบเสาะหาความร เพอใหผเรยนสรางองคความรใหม โดยเชอมโยงสงทเรยนรเขากบ

ประสบการณหรอความรเดม เปนความรหรอแนวคดของผเรยนเอง เรยกรปแบบการสอน

นวา Inquiry cycle หรอ 5Es มขนตอนดงน (BSCS, 1997)

1) การสรางความสนใจ (Engage) ขนตอนนเปนขนตอนแรกของ

กระบวนการเรยนรทจะน าเขาสบทเรยน จดประสงคทส าคญของขนตอนน คอ ท าใหผเรยน

สนใจ ใครรในกจกรรมทจะน าเขาสบทเรยน ควรจะเชอมโยงประสบการณการเรยนรเดม

กบปจจบน และควรเปนกจกรรมทคาดวาก าลงจะเกดขน ซงท าใหผเรยนสนใจจดจอทจะ

ศกษาความคดรวบยอด กระบวนการ หรอทกษะ และเรมคดเชอมโยงความคดรวบยอด

กระบวนการ หรอทกษะกบประสบการณเดม

2) การส ารวจและคนหา (Explore) ขนตอนนเปนขนตอนทท าให

ผเรยนมประสบการณรวมกนในการสรางและพฒนาความคดรวบยอด กระบวนการ

และทกษะ โดยการใหเวลาและโอกาสแกผเรยนในการท ากจกรรม การส ารวจและคนหา

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

27

สงทผเรยนตองการเรยนรตามความคดเหนผเรยนแตละคน หลงจากนนผเรยนแตละคน

ไดอภปรายแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบการคดรวบยอด กระบวนการ และทกษะ

ในระหวางทผเรยนท ากจกรรมส ารวจและคนหา เปนโอกาสทผเรยนจะไดตรวจสอบหรอ

เกบรวบรวมขอมลเกยวกบความคดรวบยอดของผเรยนทยงไมถกตองและยงไมสมบรณ

โดยการใหผเรยนอธบายและยกตวอยางเกยวกบความคดเหนของผเรยน ครควรระลก

อยเสมอเกยวกบความสามารถของผเรยนตามประเดนปญหา ผลจากการทผเรยนมใจ

จดจอในการท ากจกรรม ผเรยนควรจะสามารถเชอมโยงการสงเกต การจ าแนกตวแปร

และค าถามเกยวกบเหตการณนนได

3) การอธบาย (Explain) ขนตอนนเปนขนตอนทให ผเรยนไดพฒนา

ความสามารถในการอธบายความคดรวบยอดทไดจากการส ารวจและคนหา ครควรให

โอกาสแกผเรยนไดอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกนเกยวกบทกษะหรอพฤตกรรม

การเรยนร การอธบายนนตองการใหผเรยนไดใชขอสรปรวมกนในการเชอมโยงสงทเรยนร

ในชวงเวลาทเหมาะสมนครควรชแนะผเรยนเกยวกบการสรปและการอธบายรายละเอยด

แตอยางไรกตามครควรระลกอยเสมอวากจกรรมเหลานยงคงเนนผเรยนเปนศนยกลาง

นนคอ ผเรยนไดพฒนาความสามารถในการอธบายดวยตวผเรยนเอง บทบาทของคร

เพยงแตชแนะผานทางกจกรรม เพอใหผเรยนมโอกาสอยางเตมทในการพฒนาความร

ความเขาใจในความคดรวบยอดใหชดเจน ในทสดผเรยนควรจะสามารถอธบายความคด

รวบยอดไดอยางเขาใจ โดยเชอมโยงประสบการณ ความรเดมและสงทเรยนรเขาดวยกน

4) การขยายความร (Elaborate) ขนตอนนเปนขนตอน ทใหผเรยนได

ยนยนและขยายหรอเพมเตมความรความเขาใจ ในความคดรวบยอดใหกวางขวางและ

ลกซงยงขน และยงเปดโอกาสใหผเรยนไดฝกทกษะและปฏบตตามทผเรยนตองการ

ในกรณทผเรยนไมเขาใจหรอยงสบสนอยหรออาจจะเขาใจเฉพาะขอสรป ทไดจากการ

ปฏบตการส ารวจและคนหาเทานน ควรใหประสบการณใหมผเรยนจะไดพฒนาความร

ความเขาใจในความคดรวบยอดใหกวางขวางและลกซงยงขน เปาหมายทส าคญของขนน

คอ ครควรชแนะใหผเรยนไดน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน จะท าใหผเรยนเกดความคด

รวบยอด กระบวนการ และทกษะเพมขน

5) การประเมนผล (Evaluate) ขนตอนนผเรยนจะไดรบขอมลยอนกลบ

เกยวกบการอธบายความรความเขาใจของตนเองระหวางการเรยนการสอนในขนนของ

รปแบบการสอนครตองกระตนหรอสงเสรมใหผเรยนประเมนความรความเขาใจและ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

28

ความสามารถของตนเองและยงเปดโอกาสใหครไดประเมนความรความเขาใจและพฒนา

ทกษะของผเรยนดวย

การสอนโดยใชผงกราฟก

1. ความหมายของผงกราฟก นกการศกษาใหความหมายของผงกราฟก

(graphic organizers) ไวดงน

Clark (1991, pp.37-38, อางถงใน บษรา ดาโอะ, 2549, หนา 18) ไดให

ความหมายของผงกราฟกวาผงกราฟกเปนเครองมอของความคดทผสอนหรอผเรยนหรอ

ทงผสอนและผเรยนสรางขนเพอแสดงความคดความเขาใจออกมาเปนรปธรรมวาก าลงคด

อะไรจากการอานเนอหาวชานน

Bayer (1997, p.183 อางถงใน นงนช ธรรมวเศษ, 2553, หนา 49) ไดให

ความหมายของผงกราฟกวาผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนมการสะสมความรไดด

และเกดการเรยนรอยางมความหมายสามารถประยกตผงกราฟกใหอยในรปแบบตางๆ

เพอน าเสนอขอมลทไดจากการคด

สปรยา ตนสกล (2540, หนา 6) ไดใหความหมายวาผงกราฟกเปนสงท

แสดงออกเปนภาพขององคประกอบทส าคญของเนอหาเปนรปแบบของความคดทมผสอน

และผเรยนสรางขนเพอแสดงความคดออกมาเปนรปธรรม

พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข (2551, หนา 67) ใหความหมายวา

ผงกราฟก คอ แบบของการสอสารเพอใชน าเสนอขอมลทไดจากการรวบรวมอยางเปน

ระบบมความเขาใจงาย กระชบ กะทดรด ชดเจน ผงกราฟกไดมาจากการน าขอมลดบหรอ

ความรจากแหลงตางๆ มาท าการจดกระท าขอมล ในการจดกระท าขอมลตองใชทกษะ

การคด เชนการสงเกตการเปรยบเทยบการแยกแยะการจดประเภทการเรยงล าดบการใช

ตวเลขเชน คาความถคาเฉลยและการสรปเปนตน จากนนจงมการเลอกแบบผงกราฟก

เพอน าเสนอขอมลทจดกระท าแลวตามเปาหมายหรอวตถประสงค

ทศนา แขมมณ (2552, หนา 388) ผงกราฟก เปนแผนผงทางความคด

ซงประกอบไปดวยความคดหรอขอมลส าคญๆ ทเชอมโยงกนอยในรปแบบตางๆ ซงท าให

เหนโครงสรางของความรหรอเนอหาสาระนนๆ ผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหา

สาระตางๆ จ านวนมาก ชวยใหเกดความเขาใจเนอหาไดงายขน เรวขนและจดจ าไดจ านวน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

29

มากโดยเฉพาะเนอหาทอยในลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกชวยใหผเรยนจดขอมล

เหลานนใหเปนระบบระเบยบ อธบายงายและเขาใจงาย

ปราณ เสนย และมชย สเจรญ (2544, หนา 61-64 อางถงใน จฑารตน

ศรสารคาม, 2553, หนา 23) ไดให ความหมายของผงกราฟก คอ การจดหมวดหม

โครงสรางความคดโดยใชแผนภาพในลกษณะตางๆ ทเหมาะสมเพอชวยใหมองเหน

ความสมพนธและเชอมโยงอยางมระบบระเบยบเปนสงทชวยใหผเรยนสามารถจดระบบ

ระเบยบใหมโดยน าเอาขอมลสารสนเทศมาจดใหเปนรปธรรมน าไปสกระบวนการควบคม

ทเปนกลยทธในการท าใหเกดการจ าระยะยา

สรปวา ผงกราฟก หมายถง แบบของการสอความหมายทแสดงการน าเสนอ

หรอจดหมวดหมขอมลหรอเนอหาสาระตางๆ ทมความเชอมโยงกนใหเปนรปธรรมซงตอง

ใชทกษะการคดผานการรวบรวมขอมลอยางเปนระบบมความเขาใจงายกระชบกะทดรด

ชดเจนเพอใหเกดความเขาใจในเนอหาไดงายขน เรวขน และจดจ าไดมากขน

2. รปแบบของผงกราฟก

ผงกราฟกมหลายรปแบบซงจะเลอกใชรปแบบใดขนอยกบจดประสงคและ

เนอหาสาระของกจกรรมการเรยนรมนกการศกษาไดเสนอรปแบบของผงกราฟกไว ดงน

Doug and Melissa (1999, อางถงใน บษรา ดาโอะ, 2549, หนา 20)

ไดเสนอผงกราฟกแบบตางๆ ดงน

1. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนเหตเปนผล

เชน

1.1 ผงกางปลา (Fish bone)

1.2 ผงใยแมงมม (Spider map)

2. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนการเรยง

ล าดบเหตการณหรอขนตอนเชน

2.1 ผงเรยงล าดบ (Chain)

2.2 ผงวฏจกร (Cyclical map)

2.3 มาตราตอเนอง (Continuum scale)

2.4 ผงเสนอปญหาและการแกปญหา (Problem/Solution)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

30

Kagan (1998, pp.3-4) ไดเสนอผงกราฟกแบบตางๆ ดงน

1. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนมโนทศน

เชน

1.1 ผงความคด (Mind map)

1.2 ผงมโนทศน (Concept map)

2. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนการ

เปรยบเทยบ

2.1 เวนนไดอะแกรม (Venn diagram)

2.2 ทชารท (T-chart)

3. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลเปนเหตเปนผล

เชน ผงกางปลา (Fish bone)

4. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนการเรยง

ล าดบเหตการณหรอขนตอนเชน

4.1 ผงเรยงล าดบ (Chain)

4.2 ผงวฏจกร (Cyclical map)

วรรณทพา รอดแรงคา และพมพนธ เดชะคปต (2542, หนา 42-47)

ไดน าเสนอผงกราฟกไวดงน

1. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมล ทเปนการจด

หมวดหมและแบงประเภท เชน ผงการจ าแนกประเภทของขอมล (Classify)

2. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนการ

เปรยบเทยบ

2.1 แผนภมกง

2.2 แผนภมแทง

2.3 ตารางเปรยบเทยบ

ทศนา แขมมณ (2552, หนา 389-400) ไดกลาวถง รปแบบของ

ผงกราฟกไวดงน

1. ผงความคด (A Mind Map)

2. ผงมโนทศน (A Concept Map)

3. ผงแมงมม (A Spider Map)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

31

4. ผงล าดบขนตอน (A Sequential Map)

5. ผงกางปลา (A Fishbone Map)

6. ผงวฏจกร (A Circle or Cyclical Map)

7. ผงวงกลมซอนหรอเวนไดอะแกรม (Venn Diagram)

8. ผงวไดอะแกรม (Vee diagram)

9. ผงพลอตไดอะแกรม (Plot Diagram)

จากรปแบบของผงกราฟกทนกการศกษาไดน าเสนอไว จะเหนไดวา

ผงกราฟกทนยมใชกนโดยทวไปมจ านวนมาก ดงนนผวจยไดพจารณารปแบบทเหมาะสม

ส าหรบผเรยนและเนอหาวชา จงไดสรปรปแบบทจะน ามาใชในครงนจ านวน 6 รปแบบ ดงน

1. ผงความคด (A Mind Map) เปนผงทแสดงความสมพนธของสาระ

หรอความคดตางๆ ใหเหนเปนโครงสรางในภาพรวมโดยใชเสนค าระยะหางจากจด

ศนยกลางสเครองหมายรปทรงเรขาคณตและภาพแสดงความหมายและความเชอมโยง

ของความคดหรอสาระนนๆ โดยมขนตอนหลกๆ ในการท าดงน

เขยนความคดรวบยอดหลกไวตรงกลางแลวแตกสาขาออกไปเปน

ความคดรวบยอดยอยๆ ตวอยางเชน

ภาพประกอบ 4 ตวอยางผงความคดเรองการใช Mind Map

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 389)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

32

2. ผงมโนทศน (A Concept Map)

ผงมโนทศนเปนผงทแสดงมโนทศนหรอความคดรวบยอดใหญไว

ตรงกลางและแสดงความสมพนธระหวางมโนทศนใหญและมโนทศนยอยๆ เปนล าดบขน

ดวยเสนเชอมโยงดงแสดงในภาพ

ภาพประกอบ 5 ผงมโนทศน เรองสตว

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 393)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

33

3. ผงแมงมม (A Spider Map)

ผงแมงมมเปนผงแสดงมโนทศนอกแบบหนงซงมลกษณะคลาย

ใยแมงมมดงภาพ

ภาพประกอบ 6 ผงใยแมงมมเรองการวด

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 394)

4. ผงล าดบขนตอน (A Sequential Map)

ผงล าดบขนตอนเปนผงทแสดงล าดบขนตอนของสงตางๆ หรอ

กระบวนการตางๆ ดงตวอยางเชน

ภาพประกอบ 7 ผงล าดบขนตอนการสอนแบบจลภาค

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 394)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

34

5. ผงกางปลา (A Fishbone Map)

ผงกางปลาเปนผงทแสดงสาเหตของปญหาซงมความซบซอน

ผงกางปลาจะชวยท าใหเหนสาเหตหลกและสาเหตยอยทชดเจน

ภาพประกอบ 8 ตวอยางผงกางปลาหาสาเหตของการประพฤตผด

ระเบยบวนยของนกเรยน

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 395)

6. ผงวฏจกร (A Circle or Cyclical Map)

ผงวฏจกรเปนผงทแสดงล าดบขนตอนทตอเนองกนเปนวงกลม

หรอวฏจกรทไมแสดงจดสนสดหรอจดเรมตนทแนนอน ดงตวอยางในภาพ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

35

ภาพประกอบ 9 ผงวฏจกรการเรยนรแบบเนนประสบการณ (Experiential

Learning Cycle) ของจอหนสนและจอหนสนปรบโดย Arends (1989, p.56)

ทมา : ทศนา แขมมณ (2552, หนา 395)

3. ประโยชนของผงกราฟก

Kagan (1998, p.1) กลาวถง ประโยชนของการใชเทคนคผงกราฟกไวดงน

1. การใชผงกราฟกท าใหมองเหนกระบวนการคดของนกเรยนได

2. การใชผงกราฟกท าใหนกเรยนสามารถขยายทกษะการคดเพมขน

3. การใหนกเรยนท าผงกราฟกซงมลกษณะทเปนการสนบสนนให

นกเรยนไดเรยนรอยางตนตวและชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย

4. ผสอนสามารถใชผงกราฟกเพอเปนแนวทางในการวางแผนการสอน

รวมทงใชน าเสนอขอความรใหกบนกเรยนได

วลย พานช (2544, หนา 12-13) กลาวถง ประโยชนของผงกราฟก วาม

ประโยชนทงตอผเรยนและผสอนดงน

1. ประโยชนกบผเรยน

1.1 ใชเปนสวนหนงในการสอความหมายของผเรยนทแสดงใหเหน

ความสมพนธเชอมโยงของความคดรวบยอดตางๆ เมอผเรยนอยในกระบวนการเรยนร

1.2 ชวยแสดงรปแบบการคดของผเรยนทงในดานการวเคราะห

สงเคราะหการเชอมโยง และการบรณาการ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

36

1.3 ชวยพฒนาการจดการระบบการเรยนรของผเรยนโดยน าความร

เดมมาเชอมโยงกบความรใหมไดพฒนาความคดในระดบทสงขนและน าไปใชประโยชน

ตอไป

2. ประโยชนแกครผสอน

2.1 ชวยใหผเรยนเกดความสนใจในเนอหาความเชอมโยงของเนอหา

หรอมโนทศนตางๆ เนนใหเหนถงวธการคด

2.2 ชวยใหผเรยนเขาใจจดประสงคการเรยนรและเสนทางการเรยนร

ทครจะพฒนาผเรยน

2.3 เปนเครองมอชวยใหผเรยนวเคราะหความคดรวบยอดทเกยวของ

กบขอมลในลกษณะตางๆ ได

2.4 เปนเครองมอชวยใหผเรยนเกดทกษะการคดและครผสอนสามารถ

เขาใจความคดหรอตรวจสอบความคดของผเรยนได

2.5 ใชเปนเครองมอในการวางแผนการสอนบรณาการเนอหาสาระ

ทเกยวของกบสาขาวชาตางๆ กบกระบวนการเรยนรทท าใหเกดทกษะท าใหครผสอน

วางแผนการสอนไดชดเจนขน

2.6 เปนเครองมอในการวเคราะหหนงสอเรยนกอนทครผสอนจะเลอกใช

เพอใหไดผลตรงตามจดประสงคการเรยนรและความตองการของครผสอนและผเรยน

พมพนธ เดชะคปต และพะเยาว ยนดสข (2551, หนา 67) ไดกลาวถง

ประโยชนของการใหผเรยนใชผงกราฟกน าเสนอดงน

1. เปนการพฒนาการคดในระดบสง

2. ชวยใหผเรยนเขาใจสงทเรยน

3. ชวยใหผเรยนสามารถจ าได เปนความจ าแบบถาวร

4. ชวยใหผเรยนพฒนาปญญาอยางหลากหลาย (multiple intelligences)

เชน

4.1 ปญญาดานภาษา (verbal intelligences)

4.2 ปญญาดานการคดและคณตศาสตร (logical/mathematical

intelligences)

4.3 ปญญาดานมตสมพนธ (visual/spatial intelligences)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

37

จากการศกษาประโยชนของผงกราฟกทกลาวมาสรปไดวาผงกราฟก

มประโยชนตอการจดการเรยนการสอนคอดานผเรยนเปนการสนบสนนใหนกเรยนได

เรยนรอยางตนตวและชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายท าใหผเรยน

สามารถจ าไดและจ าแบบถาวรนอกจากนยงชวยพฒนาการจดการระบบการเรยนรของ

ผเรยนโดยน าความรเดมมาเชอมโยงกบความรใหมไดพฒนาความคดในระดบทสงขน

และน าไปใชประโยชนตอไปดานผสอนเปนเครองมอชวยใหผเรยนเกดทกษะการคดและ

ครผสอนสามารถเขาใจความคดหรอตรวจสอบความคดของผเรยนไดและใชเปนเครองมอ

ในการวางแผนการสอนบรณาการเนอหาสาระทเกยวของกบสาขาวชาตางๆ กบ

กระบวนการเรยนรทท าใหเกดทกษะท าใหครผสอนวางแผนการสอนไดชดเจนขน

4. บทบาทของผสอนและผเรยนในการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก

บคคลทเกยวของเปนอยางมากในการน ากจกรรมการเรยนการสอนโดยใช

เทคนคผงกราฟกมาใชใหเกดประสทธภาพคอผสอนและผเรยนซง คลาก เวนสเตนและ

เมเยอร (Clark, 1991, p.41, Weinstein and Mayer, 1978 อางถงใน สปรยา ตนสกล,

2540, หนา 38) ไดสรปบทบาทของผสอนและผเรยนไวดงน

1. บทบาทของผสอน

1.1 ศกษาลกษณะของเนอหาทจะน ามาใชในการสอน

1.2 ก าหนดจดมงหมายในการเรยนการสอนและบอกใหผเรยน

ทราบถงจดมงหมายของการเรยนเพอใหเกดความคาดหวงแรงจงใจการใหขอมลปอนกลบ

และใหผเรยนควบคมกระบวนการเรยนรดวยตนเอง

1.3 เลอกผงกราฟกแบบทเหมาะสมกบเนอหาและวตถประสงค

ของการน าเสนอขอมล

1.4 เสนอตวอยางการใชผงกราฟกในแบบทเหมาะสมกบเนอหาและ

จดมงหมาย

1.5 แสดงวธการสรางผงกราฟกใหผเรยนเขาใจทกขนตอน

1.6 อธบายวธการใชและประโยชนของการใชผงกราฟกใหผเรยน

เขาใจ

1.7 ใหผเรยนสรางผงกราฟกเปนรายบคคล

1.8 ใหผเรยนไดน าเสนอขอความรดวยผงกราฟกทสรางขนและ

รวมกนอภปรายผลทได

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

38

1.9 วดและประเมนผลโดยการเกบรวบรวมผลงานการใชผงกราฟก

ของผเรยนมาวเคราะหซงจะท าใหผสอนเหนถงความเขาใจของผเรยน

2. บทบาทของผเรยน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกผเรยนม

บทบาทส าคญทจะชวยใหกจกรรมการเรยนการสอนประสบความส าเรจโดยสรปได ดงน

2.1 รบทราบจดมงหมายของการเรยนการสอน

2.2 ศกษาเนอหาทจะเรยนและท าการประมวลความรเหลานนดวย

ตนเอง

2.3 เลอกแบบผงกราฟกเพอใชน าเสนอขอความรไดถกตองเหมาะสม

กบจดมงหมายทตองการน าเสนอ

2.4 เขากลมเพอแลกเปลยนผลงานและทกษะการคดทไดจากการใช

เทคนคผงกราฟก บทบาทของครในการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก ครควรเลอกผง

กราฟกเหมาะสมกบเนอหาและวตถประสงคของการน าเสนอขอมลครแสดง วธการสราง

ผงกราฟกใหผเรยนเขาใจทกขนตอนและอธบายวธการใชและประโยชนของการใชผง

กราฟกใหผเรยนเขาใจ ใหนกเรยนสรางผงกราฟกดวยตนเอง ครวดและประเมนผลเพอ

วเคราะหผเรยนซงจะท าใหครเหนถงความเขาใจของผเรยน ส าหรบบทบาทของนกเรยน

ศกษาเนอหาทจะเรยนและท าการประมวลความรเหลานนดวยตนเองและเลอกใชผง

กราฟกทเหมาะกบจดมงหมายมการเขากลมเพอแลกเปลยนผลงานและทกษะการคดทได

จากการใชเทคนคผงกราฟก

การคดวเคราะห

1. ความหมายของการคดวเคราะห

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมาย ค าวา คด

คอท าใหปรากฏเปนรปหรอประกอบใหเปนเรองขนในใจใครครวญไตรตรอง สวน ค าวา

วเคราะหมความหมายวาใครครวญแยกออกเปนสวนๆ เพอศกษาใหถองแทดงนนคด

วเคราะหจงมความหมายวาท าใหปรากฏเปนรปหรอเปนเรองขนในใจโดยการใครครวญ

ไตรตรองโดยการแยกออกเปนสวนๆ เพอศกษาใหถองแทนกการศกษาและนกจตวทยา

ไดศกษาและใหความหมายของการคดวเคราะหไวดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

39

ทศนา แขมมณ และคณะ (2544) กลาววา การคดวเคราะห หมายถง

การแยกขอมลหรอภาพรวมของสงใดสงหนงออกเปนสวนยอยๆ แลวจดขอมลเปนหมวดหม

ตามเกณฑทก าหนดเพอใหเขาใจและเหนความส าคญของขอมล

เพญศร จนทรดวง (2545, หนา 90) ใหความหมายวา เปนวธคดแยกแยะ

องคประกอบหรอลกษณะของสงตางๆ เรองราวหรอเหตการณการคดในระดบนตองอาศย

ความรเกยวกบขอเทจจรงหรอขอมลทางทฤษฎมาเปนเครองมอในการคดวเคราะหจงจะ

สามารถอธบายไดวาเรองราวหรอเหตการณตางๆ เหลานนอยในสภาพใดและอาจบอกได

วามแนวโนมไปในทางใด

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2547, หนา 24) ไดกลาวไววา การคดวเคราะห

หมายถงการจ าแนกแยกแยะองคประกอบของสงใดสงหนงออกเปนสวนๆ เพอคนหาวาทา

มาจากอะไรมองคประกอบอะไรประกอบขนมาไดอยางไรเชอมโยงสมพนธกนอยางไร

สวทย มลค า (2547, หนา 9) ไดกลาววา การคดวเคราะห หมายถง

ความสามารถในการแยกแยะสวนยอยๆ ของเหตการณ เรองราวหรอเนอเรองตางๆ

วาประกอบดวยอะไรมจดมงหมายหรอความประสงคสงใดและสวนยอยๆ ทส าคญนน

แตละเหตการณเกยวพนกนอยางไรบางและเกยวพนกนโดยอาศยหลกการใด เปนการระบ

คณลกษณะระบประเดนหรอองคประกอบของขอมลซงครอบคลมถงการระบความเหมอน

หรอความแตกตางของขอมลดวย

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548) กลาววา กระบวนการคด

วเคราะห เปนกระบวนการทใชในการจ าแนก แยกแยะสงทเหน สงทพบ สงทไดยน สงท

สมผส สงทชมรสหรอสงทดมกลนแลวแยกออกดวยความคด ทมาของสงตางๆ ทไดเรยนร

วาคออะไรมองคประกอบอยางไรเชอมโยงสมพนธกนอยางไร รงอรณ เธยรประกอบ

(2549, หนา 32) ไดใหความหมายของการคดวเคราะห วาเปนความสามารถของนกเรยน

ในการคดจ าแนก แยกแยะ ใหเหตผลโดยน าเอาองคความรทางวทยาศาสตรมาใชในการคด

จลลดา จลเสวก (2549, หนา 46) ไดใหความหมายของการคดวเคราะห

วาเปนทกษะทางปญญาในระดบทสงขนไปกวาความเขาใจและการประยกตใชเปน

ความสามารถในการแยกแยะเรองราวใดๆ ออกเปนสวนยอยๆ ทงในดานองคประกอบ

ความสมพนธ หลกการโดยผานสอตางๆ และเปนการสรางความสมพนธในแตละสวน

ของขอมลเพอน าความเขาใจความคดหรอความสมพนธของความคดทมผประสงคจะสอ

ความหมายใหทราบชด

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

40

ประพนธสร สเสารจ (2551, หนา 48) ไดใหความหมายของการคดวเคราะห

วาเปนความคดในการจ าแนก แยกแยะขอมล องคประกอบของสงใดตางๆ ไมวาเปนวตถ

เรองราวเหตการณตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ เพอคนหาความจรง ความส าคญ แกนแท

องคประกอบหรอหลกการของเรองนนๆ ทงทอาจแฝงซอนอยภายในสงตางๆ หรอปรากฏ

ไดอยางชดเจน รวมทงหาความสมพนธและเชอมโยงของสงตางๆ วาเกยวพนกนอยางไร

อาศยหลกการใดจนไดความคด เพอน าไปสการสรป การประยกตใช การท านายหรอ

คาดการณสงตางๆ ไดอยางถกตอง

Bloom (1956, pp.6-9) ใหความหมายการคดวเคราะห หมายถง

เปนความสามารถในการแยกแยะ เพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ

วาประกอบดวยอะไร มความส าคญอยางไร อะไรเปนเหต อะไรเปนผลและทเปนอยางนน

อาศยหลกการอะไร

Kulik (1993, p.3) ใหความหมายการคด เปนความสามารถ (Ability)

ทจะเขาถง หรอ น าไปสขอสรปทถกตองจากเนอหา ทก าหนดใหผเรยนตองสรางความคด

เกยวกบคณสมบตเชงนามธรรม จากความสมพนธในสถานการณของปญหาจากนน

จงตรวจสอบความถกตอง และอธบายยนยนขอสรปของเขา ขอสรปนจะถกรวมไวในรป

ของความคดใหม (New Idea)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

41

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวา การคดวเคราะห หมายถง

ความสามารถในการคดจ าแนก แยกแยะวตถ สงของ เรองราวหรอเหตการณออกเปน

สวนยอย ทงในดานองคประกอบ ความสมพนธ หลกการ และการใหเหตผลโดยการน าเอา

องคความรทางวทยาศาสตรมาใชในการคดเพอคนหาสงส าคญของสงทก าหนดใหหรอ

สภาพความ

2. ลกษณะของการคดวเคราะห

วรรณา บญฉม (2541, หนา 15–16) ไดขอสรปความคลายคลงกนของ

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณระหวางทฤษฎของนกจตวทยากบทฤษฎของนกปรชญา

ใน 4 ขนตอนยอยของกระบวนการคดดงน

1. ขนการนยามปญหาตามทฤษฎของนกจตวทยา เปนการคนหา

องคประกอบทส าคญของปญหาตรงกบขนตอน การท าความกระจางตามทฤษฎของ

นกปรชญาซงประกอบดวยการก าหนดค าถามการวเคราะหองคประกอบของปญหาและ

การนยามค า

2. ขนระบขอมลเนอหาและกระบวนการทน าไปใชในการแกปญหา

ตามทฤษฎของนกจตวทยาตรงกบขนการตดสนความเชอถอไดของขอมลทน ามาสนบสนน

แหลงขอมลตลอดจนขอมลทไดจากการสงเกตตามทฤษฎของนกปรชญา

3. ขนการน าเสนอมาใชประกอบเพอการแกปญหาตามทฤษฎของ

นกจตวทยาตรงกบขนการคดหาเหตผลตามทฤษฎของนกปรชญา ซงประกอบดวยการคด

หาเหตผลเชงอนมานและการคดหาเหตผลเชงอปมาน

4. ขนการประเมนความส าเรจตามทฤษฎของนกจตวทยาตรงกบขน

ในการตงเกณฑในการตดสนความเพยงพอของค าตอบ ทฤษฎของนกปรชญาจากเอกสาร

ขางตนแสดงใหเหนวานกการศกษา ไดก าหนดกระบวนการคดวเคราะห วจารณ แตกตางกน

ศรนธร วทยะสรนนท (2544, หนา 133) ไดแบงขนตอนการวเคราะหไวดงน

1. การรวบรวมขอมลทงหมด มาจดระบบหรอเรยบเรยง ใหงายแกการ

ท าความเขาใจ

2. การก าหนดมตหรอแงมมทจะวเคราะห

3. ก าหนดหมวดหมในมตหรอแงมมทจะวเคราะห

4. แจกแจงขอมลทมอยลงในแตละหมวดหม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

42

5. น าขอมลทแจกแจงเสรจแลวในแตละหมวดหมมาจดล าดบเรยงล าดบ

หรอจดระบบใหงายแกการท าความเขาใจ

6. เปรยบเทยบขอมลระหวางแตละหมวดหมในแงของความมาก–นอย

ความสอดคลอง–ความขดแยงผลทางบวก–ผลทางลบความเปนเหต–เปนผลความตอเนอง

เปนตน

สวทย มลค า (2547, หนา 23) ไดจ าแนกลกษณะการคดวเคราะหออกเปน

3 ลกษณะดงน

1. การวเคราะหสวนประกอบเปนความสามารถในการหาสวนประกอบ

ทส าคญของสงของหรอเรองราวตางๆ

2. การวเคราะหความสมพนธเปนความสามารถในการหาความสมพนธ

ของสวนส าคญตางๆ โดยการระบความสมพนธระหวางความคดความสมพนธในเชง

เหตผลหรอความแตกตางระหวางขอโตแยงทเกยวของและไมเกยวของ

3. การวเคราะหหลกการเปนความสามารถในการหาหลกความสมพนธ

ของสวนส าคญในเรองนนๆ วาสมพนธกนอยโดยอาศยหลกการใด

3 แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห

จากแนวคดทฤษฎการคดตางๆ เพอการศกษาและวจยของทศนา แขมมณ

และคณะ (2546, หนา 40) ไดกลาวถง ทฤษฎหลกการและแนวคดของไทยเกยวกบการคด

ดงน

1. แนวคดของสาโรช บวศร น าหลกอรยสจ 4 มาประยกตใชใยการสอน

เพอพฒนากระบวนการแกปญหาโดยมขนตอนไดแก ขนก าหนดปญหา (ขนทกข) คอ

ตองการใหผเรยนวเคราะหสาเหตของปญหาและตงสมมตฐานขนทดลองและเกบขอมล

(ขนนโรธ) คอการใหผเรยนก าหนดวตถประสงค วธการทดลอง เพอพสจนสมมตฐานและ

เกบรวบรวมขอมลขนวเคราะหขอมลและสรปผล (ขนมรรค) คอ การใหผเรยนน าขอมลมา

วเคราะหและสรปผล

2. แนวคดของโกวท วรพพฒน แนวคดเกยวกบการคดเปนซงเปนการคด

เพอแกปญหาเนองจากการคดมจดเรมตนทตวปญหาแลวพจารณาไตรตรองถงขอมล

3 ประเภทคอ

2.1 ขอมลดานตนเองเพอดความเหมาะสมตางๆ และความเปนไปได

ของการคดนนๆ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

43

2.2 ขอมลชมชนสงคมสงแวดลอมเพอพจารณาผลกระทบทจะเกดขน

ตอผอนทงในดานกายภาพและจตวทยา

2.3 ขอมลทางวชาการตอจากนนจงตดสนใจและลงมอกระทาการ

3. แนวคดของทศนา แขมมณ และคณะ มตการคดหกดานซง ไดจาก

การสงเคราะหทฤษฎแนวคดของนกคดตางประเทศและนกคดไทยทเกยวกบการคดไดแก

3.1 มตดานขอมลหรอเนอหา ทใชในการคดไดแกขอมลเกยวกบ

ตนเองสงคมสงแวดลอมและขอมลเชงวชาการ

3.2 มตดานคณสมบตทเอออ านวยตอการคด

3.3 มตดานทกษะการคด ประกอบดวยทกษะการคดขนพนฐาน

ทเปนแกนส าคญและทกษะการคดขนสง

3.4 มตดานลกษณะการคด ม 2 ระดบไดแก ลกษณะการคด

ระดบพนฐานและระดบสง

3.5 มตดานกระบวนการคด เปนการคดทตองด าเนนไปตามล าดบ

ขนตอนทจะชวยใหการคดนน ประสบความส าเรจตามจดมงหมายของการคดนน

3.6 มตดานการควบคมและประเมนการคดของตนเอง เปนการรตว

ถงความคดของตนเองในการกระทาอยางใดอยางหนงสามารถประเมนการคดของตนเอง

และใชความรนนในการควบคมหรอปรบการกระท าของตนเอง

4. แนวคดของสวฒน ววฒนานนท (2550, หนา 42) กลาววา การพฒนา

ผเรยนใหมความสามารถดานเหตผลการคดรจกใชเหตผลเชงวเคราะหมวจารณญาณรจก

ตรวจสอบความถกตองของขอมล ไตรตรอง ใครครวญ แยกออกเปนสวนๆ เพอศกษา

ใหถองแทการคดเปนกระบวนการทางสมองซงไดจดกลมการคดเปน 3 กลมคอ

4.1 ทกษะการคด การกระท าหรอพฤตกรรมทตองใชความคด เชน

การสงเกตการเปรยบเทยบ การจ าแนก แยกแยะการ ขยายความ การตความ การจดกลม

หมวดหมซงค าเหลานทไมมค าวา คด แตมความหมายในการคดอยในตว

4.2 ลกษณะการคด เชน คดกวาง คดถก คดคลอง คดรอบคอบ

4.3 กระบวนการคดแสดงลกษณะการคดแตครอบคลมพฤตกรรม

หลงการกระท าหลายประการ สมพนธกนเปนล าดบขนตอน มความหมายถง กระบวนการ

ในระดบทสงหรอมากกวา ซบซอนกวาลกษณะการคด เชน คดรอบคอบ ทหมายถง

การคดใหกวางรอบดาน รวมถงคดใหลกซงถงแกน คดไกล พจารณาผลทตามมา

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

44

4. ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห

เกรยงศกด เจรญวงคศกด (2546, หนา 32-46) ไดอธบายถงประโยชน

ของการคดวเคราะหไวดงน

1. ชวยสงเสรมความฉลาดทางสตปญญา

2. ชวยใหค านงถง ความสมเหตสมผลของขนาดกลมตวอยาง

3. ชวยลดการอางประสบการณสวนตวเปนขอสรปทวไป

4. ชวยขดคนสาระของความประทบใจครงแรก

5. ชวยตรวจสอบการคาดคะเนบนฐานความรเดม

6. ชวยวนจฉยขอเทจจรงจากประสบการณสวนบคคล

7. เปนพนฐานการคดในมตอนๆ

8. ชวยในการแกปญหา

9. ชวยในการประเมนและตดสนใจ

10. ชวยใหความคดสรางสรรคสมเหตสมผล

11. ชวยใหเขาใจแจมกระจาง

สวทย มลค า (2547, หนา 39) ไดกลาวถง ประโยชนของการคดวเคราะหไว

ดงน

1. ชวยใหเรารขอเทจจรงรเหตผลเบองหลงของสงทเกดขนเขาใจความ

เปนมาเปนไปของเหตการณตางๆ รวาเรองนนมองคประกอบอะไรบางเพอเปนฐานความร

ในการนาไปใชในการตดสนใจไดอยางถกตอง

2. ชวยใหเราส ารวจความสมเหตสมผลของขอมลทปรากฏไมดวนสรป

ตามอารมณ

5. แนวทางการสอนใหนกเรยนเกดความคดวเคราะห

สวทย มลค า (2547, หนา 19–24) กลาววา กระบวนการคดวเคราะห

ประกอบดวย 5 ขนตอนดงน

ขนท 1 ก าหนดสงทตองการวเคราะห เปนการก าหนดวตถสงของ

เรองราวหรอเหตการณตางๆ ขนมา เพอเปนตนเรองทจะใชวเคราะห เชน พช สตว หน ดน

รปภาพบทความ เรองราว เหตการณหรอสถานการณ จากขาวของจรงหรอสอเทคโนโลย

ตางๆ เปนตน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

45

ขนท 2 ก าหนดปญหาหรอวตถประสงค เปนการก าหนดประเดนขอ

สงสยจากปญหาของสงทตองการวเคราะห ซงอาจจะก าหนดเปนค าถามหรอเปนการ

ก าหนดวตถประสงคของการวเคราะหเพอคนหาความจรงสาเหต หรอความส าคญ เชน

ภาพนบทความนตองการสอหรอบอกอะไรทส าคญทสด

ขนท 3 ก าหนดหลกการหรอกฎเกณฑ เปนการก าหนดขอก าหนด

ส าหรบใชแยกสวนประกอบของสงทก าหนดให เชน เกณฑทใชในการจ าแนกสงทมความ

เหมอนกนหรอแตกตางกนหลกเกณฑในการหาลกษณะความสมพนธเชงเหตผลอาจเปน

ลกษณะความสมพนธทมความคลายคลงกนหรอขดแยงกน

ขนท 4 พจารณาแยกแยะ เปนการพนจพเคราะหท า การแยกแยะ

กระจาย สงทก าหนดใหออกเปนสวนยอยๆ โดยอาจใชค าถาม 5W 1H ประกอบดวย What

(อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไร) Why (ท าไม) Who (ใคร) และ How (อยางไร)

ขนท 5 สรปค าตอบ เปนการรวบรวมประเดนทส าคญ เพอหาขอสรปเปน

ค าตอบหรอตอบปญหาของสงทก าหนดให การคดวเคราะหเปนการคดโดยใชสมอง

ซกซายเปนหลกเปนการคดเชงลกคดอยางละเอยดจากเหตไปสผล ตลอดจนการเชอมโยง

ความสมพนธในเชงเหตและผลความแตกตางระหวางขอโตแยงทเกยวของและไมเกยวของ

เทคนคการคดวเคราะหอยางงายทนยมใชคอ 5W 1H

What (อะไร) ปญหาหรอสาเหตทเกดขน

- เกดอะไรขนบาง

- มอะไรเกยวของกบเหตการณน

- หลกฐานทส าคญทสดคออะไร

- สาเหตทท าใหเกดเหตการณนคออะไร

Where (ทไหน) สถานทหรอต าแหนงทเกดเหต

- เรองนเกดทไหน

- เหตการณนนาจะเกดขนทใดมากทสด

When (เมอไร) เวลาทเหตการณนนไดเกดขนหรอจะเกดขน

- เหตการณนนนาจะเกดขนเมอไร

- เวลาใดบางทสถานการณเชนนจะเกดขนได

Why (ท าไม) สาเหตหรอมลเหตทท าใหเกดขนได

- เหตใดตองเปนคนนเปนเวลานเปนสถานทน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

46

- เพราะเหตใดเหตการณจงเกดขน

- ท าไมจงเกดเรองน

Who (ใคร) บคคลส าคญ เปนตวประกอบหรอเปนผทเกยวของทจะ

ไดรบผลกระทบทงดานบวกและดานลบ

- ใครอยในเหตการณบาง

- ใครนาจะเปนคนทท าใหสถานการณนเกดมากทสด

- เหตการณทเกดขนใครไดประโยชนใครเสยประโยชน

How (อยางไร) รายละเอยดของสงทเกดขนแลวหรอก าลงจะเกดขน

วามความเปนไปไดในลกษณะใด

- เขาท าสงนไดอยางไร

- ล าดบเหตการณนดวาเกดขนไดอยางไรบาง

- เหตการณนเกดขนไดอยางไร

- มหลกในการพจารณาคนดอยางไรบาง

การคดวเคราะหดวยเทคนค 5W 1H จะสามารถชวยไลเรยงความชดเจน

ในแตละเรองทเราก าลงคดเปนอยางดท าใหเกดความครบถวนสมบรณดงนนในบางครง

การเรมคดวเคราะหถาคดอะไรไมออกใหเรมตนถามตวเองโดยใชคาถาม 5W 1H

ถามตวเองนอกจากการใชเทคนค 5W 1H แลวอาจจะใชเทคนคการตงค าถามในลกษณะ

อนไดเชน

1. ค าถามเกยวกบจ านวนเชนเหตการณทเกดขนมผเกยวของจ านวน

กคน

2. ค าถามเชงเงอนไข เชน ถา...จะเกด... ถาเหตการณนเกดขน

เมอ 5 ปทแลว ใครจะเปนผไดประโยชนและใครจะเปนผเสยประโยชน

3. เกยวกบการจดล าดบความส าคญเชนใครเปนส าคญทสดของเรอง

ประเดนใดเปนประเดนหลกและประเดนใดเปนประเดนรอง

4. ค าถามเชงเปรยบเทยบเชนระหวาง...กบ...สงใดส าคญกวาระหวาง

ความตายกบการพรากจากความรกสงใดส าคญกวา

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

47

งานวจยทเกยวของ

1. งานวจยภายในประเทศ

จากการศกษางานวจยภายในประเทศทเกยวของมนกการศกษาหลายทาน

ไดท าการศกษา ด าเนนการสรางและทดลองใชดงน

แรมจนทร พรมปากด (2558, หนา 137-138) ไดศกษาการพฒนา

ความสามารถในการคดวเคราะหโดยใชการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

รวมกบผงกราฟก เรอง พนธกรรม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3

โรงเรยนค าเพมพทยา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสกลนคร เขต 23 พบวา

1) การจดการเรยนร มประสทธภาพ (E1/E2) 76.25/75.33 สงกวาเกณฑทก าหนดไวคอ

75/75 2) ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนสง

กวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 4) นกเรยนมความพงพอใจเฉลย 4.27

ซงอยในระดบมาก

เวน รทศนโส (2559, หนา 142-143) ไดศกษาการพฒนาความสามารถ

ในการคดวเคราะห โดยจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน รวมกบการใชแผนผง

มโนทศนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 พบวา

1) มประสทธภาพเทากบ 79.99/77.32 ซงสงกวาเกณฑ 75/75 ทก าหนดไว 2) มดชน

ประสทธผลเทากบ 0.65 ซงเปนไปตามเกณฑ 0.50 ขนไป 3) ความสามารถในการคด

วเคราะห หลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 4) ผลสมฤทธ

ทางการเรยน หลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

5) จตวทยาศาสตร หลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

6) คณลกษณะตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อยในระดบดมาก

สวพร พาวนจ (2555, บทคดยอ) พฒนาชดกจกรรมวทยาศาสตร

สาระท 3 สารและสมบตของสาร โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรและแผนผงมโนทศน

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการวจยพบวา 1) ชดกจกรรมวทยาศาสตร โดยใช

กระบวนการสอนแบบสบเสาะหาความรและแผนผงมโนทศน มประสทธภาพเทากบ

81.60/79.81 สงกวาเกณฑ 75/75 ทตงไว 2) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยน

ดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรและแผนผงมโนทศน

มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

48

3) นกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร

โดยใชกระบวนการสอนแบบสบเสาะหาความรและแผนผงมโนทศน สงกวากอนเรยน

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 4) จตวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนดวยชด

กจกรรมวทยาศาสตร โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรและแผนผงมโนทศน

อยในระดบมาก

ธดารตน ศกดสจรต (2555, หนา 171) ไดศกษาการใชแผนการจดการ

เรยนรแบบซปปารวมกบเทคนคผงกราฟกทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถ

ในการคดวเคราะหและความพงพอใจตอการเรยนวชาวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา

1) ผลสมฤทธทางการเรยน ความสามรถในการคดวเคราะห ของนกเรยนทไดรบการ

จดการเรยนรแบบซปปารวมกบเทคนคผงกราฟก หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2) ผลสมฤทธ

ทางเรยน ความสามารถในการคดวเคราะห และความพงพอใจตอการเรยนวชาวทยาศาสตร

หลงเรยน ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบซปปารวมกบเทคนคผงกราฟก

และนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบปกต แตกตางกน 3) ความสามารถทาง

การเรยนของนกเรยน และวธการจดกา รเรยนมปฏสมพนธท าใหผลสมฤทธทางการเรยน

ความสามรถในการคดวเคราะห ของนกเรยนมความแตกตางกน แตความสามารถทาง

การเรยนของเรยน และวธการจดการเรยนรไมมปฏสมพนธท าใหความพงพอใจตอการ

เรยนวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนไมแตกตางกน

พงษพศ พงษอนทรธรรม (2554, บทคดยอ) การพฒนาชดกจกรรม

การเรยน เรองน าและอากาศ โดยการสบเสาะหาความร เพอเสรมสรางการคดวเคราะห

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3 สรปพบวา มความพงพอใจของ

นกเรยนอยในระดบมาก

จฑารตน ศรสารคาม (2553, หนา 92-95) ไดพฒนาทกษะการคด

วเคราะหกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนบานบอนอย

หนองบวสวางวทย โดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมการเรยน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรโดยใชเทคนคผงกราฟกส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 3 สรปเรองทเรยนไดเปนอยางด และชวยพฒนาทกษะการคดวเคราะหของนกเรยนได

ทกษะการคดวเคราะหของนกเรยนจากการเรยนดวยเทคนคผงกราฟก พบวา นกเรยนม

ความสามารถในการแยกแยะขอมล ตความ สรางความเขาใจ มเหตผล ชางสงเกต

ชางสงสย ชางถาม สามารถหาความสมพนธเชงเหตผล คนหาค าตอบไดวาอะไรเปนสาเหต

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

49

ของเรองนน เชอมกบสงนไดอยางไร เรองนใครเกยวของ สงผลกระทบอยางไร มองคประกอบ

ใดบางทนาไปสสงนน มวธการขนตอนท าใหเกดสงนไดอยางไร มแนวทางแกไขปญหา

อยางไรบาง ถาท าเชนนจะเกดอะไรขนในอนาคต ล าดบเหตการณและสรปบทเรยนได

อยางมนใจ และนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 มความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชเทคนค

ผงกราฟกในระดบมากทสด

สธารพงค โนนศรชย (2550, บทคดยอ) ไดศกษาการคดวเคราะหและ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาชวทยาของนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 5 ทไดรบการสอน

แบบสบเสาะหาความร (5Es) พบวา นกเรยนผานเกณฑดานการคดวเคราะหรอยละ 76.19

และดานผลสมฤทธทางการเรยนมนกเรยนผานเกณฑรอยละ 80.95

สรยภรณ บญแท (2550, บทคดยอ) ไดท าการวจยเพอเปรยบเทยบ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองน าและอากาศ ทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรขนพนฐาน และการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทไดรบ

การสอนแบบซปปาและการสอนแบบปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยการสอน

แบบซปปา และนกเรยนทเรยนดวยการสอนแบบปกต มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน

วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและความสามารถ

ในการคดวเคราะห หลงเรยนเพมขน ละนกเรยนทเรยนดวยการสอนแบบซปปามคะแนน

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน

มากกวานกเรยนทเรยนดวยการสอนแบบปกต แตนกเรยนทงสองกลม มทกษะการคด

วเคราะหไมแตกตางกน

ภชราพร ปรโยทย (2551, บทคดยอ) ไดสรางชดฝกทกษะการคด

วเคราะห กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทมประสทธภาพ

82.20/81.24 และพบวานกเรยนมความสามารถในการคดเคราะหหลงใชชดฝกสงขน

ประพนธ อนภกด (2551, บทคดยอ) ไดท าการวจยเพอพฒนาการคด

พนฐานและผลสมฤทธดานการเรยนวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 3 เรองน าและ

อากาศโดยใชวฏจกรการสบเสาะหาความร ผลการวจยพบวา นกเรยนรอยละ 81.25

มคะแนนดานทกษะการคดพนฐาน เฉลยรอยละ 76.6 และนกเรยนรอยละ 79.05

มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑรอยละ 70

ณรรฐวรรณ หนเผอก (2551, หนา 40-56) ไดเปรยบเทยบความเขาใจ

ในการอานภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชเทคนค

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

50

ผงกราฟกกบไมใชผงกราฟก มวตถประสงค เพอเปรยบเทยบความเขาใจในการอาน

ภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชผงกราฟกกบไมใช

ผงกราฟก กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2550 ในโรงเรยนวดยาง (มมานะวทยา) ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 1

จ านวน 2 หองเรยน แบงเปนกลมทดลอง 1 หองเรยน ไดรบการสอนโดยใชเทคนค

ผงกราฟก และกลมควบคมหนงหอง ไดรบการสอนโดยไมใชเทคนคผงกราฟก โดยใช

แบบแผนการวจย Control Group Deign เครองมอทใชในการวจย ไดแก แผนการสอน

โดยใชเทคนคผงกราฟก แผนการสอนโดยไมใชผงกราฟก และวดความเขาใจการอาน

ภาษาไทย วเคราะหขอมลโดยการทดสอบคาสถตแบบท (t–test) ผลการวจยพบวา

นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกมความเขาใจในการอานภาษาไทยหลง

เรยนสงกวาเกณฑทก าหนดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และมความเขาใจในการ

อานภาษาไทยสงกวานกเรยนทไดรบการสอนโดยไมใชเทคนคผงกราฟกอยางมนยส าคญ

ทางสถต .05 นกเรยนทไดรบการสอนโดยไมใชผงกราฟกมความเขาใจในการอาน

ภาษาไทย หลงเรยนต ากวาเกณฑทก าหนดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

นงคลกษณ ทองมาศ (2548, หนา 76-80) ไดศกษาผลการเรยนการสอน

วทยาศาสตรทใชเทคนคผงกราฟก ทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการ

น าเสนอขอมลความรดวยผงกราฟกและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถม

ศกษาปท 6 ซงมวตถประสงค 1) ศกษาและเปรยบเทยบผลสมฤทธ ระหวางกอนเรยน

และหลงเรยน 2) ศกษาความสามารถในการน าเสนอขอมลความรดวยผงกราฟกวชา

วทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนทใชเทคนคผงกราฟก 3) ศกษาความคงทน

ในการเรยนรวชาวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนทใชเทคนคผงกราฟก

กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหนองประเสรฐ อ าเภอ

หนองแสง จงหวดอดรธาน จ านวน 20 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการ

จดการเรยนร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบวดความสามารถในการ

น าเสนอขอมลดวยผงกราฟก การวเคราะหขอมลโดยใชรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐานและการทดสอบคาท ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนทใชผงกราฟก

มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .01 มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน 29.25 คะแนน คดเปน

รอยละ 73.13

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

51

ซงสงกวาเกณฑรอยละ 70 มคะแนนความสามารถในการน าเสนอขอมลดวยผงกราฟก

เฉลย 29.90 คะแนน คดเปนรอยละ 74.75 ซงสงกวาเกณฑรอยละ 70 และมคะแนน

ความคงทนในการเรยนรเฉลย 29.75 คะแนน คดเปนรอยละ 74.38

2. งานวจยตางประเทศ

จากการศกษางานวจยภายตางประเทศทเกยวของ มนกการศกษาหลายทาน

ไดท าการศกษา ด าเนนการสรางและทดลองใชดงน

ฮอค (Hawk, 1986, pp.81–87) ไดวจยเพอศกษาผลการใชผงกราฟก

ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนเกรด 6 และเกรด 7

ทมผลการเรยนสงอยางเดยว สวนกลมทดลองใหใชต าราเรยนรวมกบใชผงกราฟก

เปนนกเรยน เกรด 6 จ านวน 8 หองเรยน จาก 4 โรงเรยนจ านวน 213 คน ในการสราง

ผงกราฟกผวจยไดใหอาจารยทง 8 โรงเรยนรวมกนสรางโดยมผเชยวชาญดานการสราง

ผงกราฟกและผเชยวชาญทางดานการสอนวทยาศาสตรเปนทปรกษารวมทงไดก าหนดชด

ของกจกรรมทจะด าเนนการเรยนการสอนดวยการทดลองใชเวลา 1 ภาคการศกษา ท าการ

ทดลองกอนและหลงดวยแบบผลสมฤทธทางการเรยน ซงเปนแบบทดสอบชนดจบคเตมค า

ในชองวาง เลอกตอบและตอบสนๆ ผลการวจยพบวา กลมทเรยนดวยการใชผงกราฟก

เปนวธการสอนทชวยสงผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของหลกเขาส

แบบทสมเหตสมผล ชวยใหผเรยนไดเหนความสมพนธของสงทอานและเปนเครองมอ

ในการทบทวนความเขาใจจากการเรยน โดยใหขอเสนอแนะวาผสอนตองเลอก

แบบผงกราฟกทจะใชขอมลดวยตนเองและตองเขาใจวาสงใดคอประเดนส าคญทผเรยน

ตองรความสมพนธระหวางมโนทศนในเนอหาวามลกษณะอยางไรและสอนบอก

จดมงหมายและความส าคญของการใชผงกราฟกมการเรยนใหกบนกเรยนกอนใช

Lumpkin (1991, pp.396-A) ไดศกษาผลการสอนทกษะการคดวเคราะห

ผลสมฤทธ ทางการเรยนและความคงทนในเนอหาวชาสงคมศกษาของนกเรยนระดบ 5

และ 6 ผลการวจย พบวา เมอไดสอนทกษะการคดวเคราะหแลว นกเรยนระดบ 5 และ 6

มความสามารถดานการคดวเคราะหไมแตกตางกน นกเรยนระดบ 5 ทงกลมทดลองและ

กลมควบคม มผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในเนอหาวชาสงคมศกษาไมแตกตางกน

ส าหรบนกเรยนระดบ 6 ทเปนกลมทดลอง มผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทน

ในเนอหาวชาสงคมศกษาสงกวากลมควบคม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

52

Chang and Mao (1999, p.78) ไดศกษาผลของการใชวธสบเสาะหา

ความรในการสอนวทยาศาสตรแกนกเรยนชนมธยมศกษา เกรด 9 จ านวน 14 หองเรยน

รวม 557 คน โดยศกษาถงผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตรตอการ

เรยนในเนอหาเรองดาราศาสตรและอตนยมวทยา มกลมทดลองจานวน 284 คน ทเรยน

โดยใชวธสบเสาะหาความร เปรยบเทยบผลกบกลมควบคม จ านวน 273 คน ทเรยน

โดยปกต แลวเกบขอมลดานผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตรตอ

การเรยน ผลการศกษาพบวา วธการสอนแบบสบเสาะหาความรน าไปสความส าเรจ

ดานผลสมฤทธทางการเรยน ซงมากกวาการสอนแบบเดมอยางมนยส าคญ และนกเรยน

กลมทดลองมเจคตทางวทยาศาสตรเพมขนมากกวากลมควบคมอยางมนยส าคญดวย

เชนกน ดงนนในการทดลองใชวธการสบเสาะหาความรแบบ 7E กบนกเรยนระดบ

ชนประถมศกษาจงนาจะชวยพฒนาความสามารถทางการเรยนดานตางๆ และเจตคต

ทางวทยาศาสตรได

Candace (2008, pp.56-61) ไดศกษาการจดการเรยนรแบบสบเสาะ

5 ขน เพอเพมความเขาใจในการเรยนปฏบตการทดลองการเจอจางตามล าดบ (serial

dilution) ของนกศกษาปรญญาตรชนปท 2 สาขาจลชววทยา ซงเปนแนวความคดทยาก

ตอการเขาใจมการประเมนระหวางการปฏบตในภาคเรยนเพอชวดความเขาใจของผเรยน

พบวามการจดการเรยนรแบบ 5 ขน มความจ าเปนส าหรบนกเรยนทมการเรยนใน

ระดบกลางคอ 50% ของนกเรยนทงหอง โดยในกลมควบคมจดการเรยนรแบบปกตคอให

ผชวยสอนอธบายการเจอจางตามล าดบโดยการเขยนบนกระดานและแสดงการสาธต

จากนนนกเรยนปฏบตเปนรายบคคล หลงจากการปฏบตการทดลอง ผชวยสอนจะเตรยม

ค าตอบทถกตองไวและอธบายแกผเรยน ในขนท 3 นกเรยนจะน าแนวคดทไดไปทดลองไป

ใชในการทดลองในการเจอจางตามล าดบของแบคทเรยในนม การแยกแบคเทอรโอฟาจ

และจลนทรยในไวน เปนการจดการเรยนรมากกวาการเรยนปกตทมการสาธตแตชวยให

ผเรยนมสวนรวมในการเรยนประมาณ 5 สปดาห และท าการทดลองซ าในการออกแบบ

การเจอจางการแยกยสตจากไวน ในกลมทดลอง ผเรยนอานปฏบตการทดลองและ

ใหความหมายของค าศพท (เราความสนใจ) ผชวยสอนแบงกลมผเรยนกลมละ 4 คน

ใหผเรยนใชวธการสบเสาะหาความร โดยผชวยสอนแจกอปกรณ หลอดทดลอง 4 หลอด

ทมน าสอยและใชเครอง spectrophotometer อานคา ใหผเรยนไดเกดความคดอยางม

วจารณญาณ โดยการตงค าถามและใหผเรยนเปนศกษาดวยตนเองในขนตอนปฏบตการ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

53

และบนทกเปนขนๆ จากการสงเกตและออกแบบการบนทกการทดลอง ขนตอนการคนควา

ผเรยนศกษาเปนกลมๆ ในการสงเกตการณเลยงแบคทเรย ใน 4 การทดลอง โดยใช

การเจอจางทละ 10 เทา ผเรยนเปนผบนทกการเกดโคโลน และค านวณการเจอจาง

สดทายผเรยนจะใหความหมายของการเจอจางตามล าดบ ในขนการอธบาย จดผเรยน

เปนกลมเลกๆ เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดอภปรายและวเคราะหแนวความคดของการ

เจอจางตามล าดบในขนท 3 ท าเหมอนกลมควบคม การสอนแบบสบเสาะมประโยชน

ส าหรบนกเรยนในกลมทมผลการเรยนระดบกลาง กลมทดลองจะไดคะแนนสงกวากลม

ควบคม การสอบครงท 2 และ 3 แสดงใหเหนวาการสอนแบบสบเสาะท าใหผเรยนเขาใจ

ไดงายขนและเขาใจอยางลกซงมากขนจากการน าแนวคดไปใชในการทดลองซ า

Davis (1979, p.416-A) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลการสอนแบบสบ

เสาะหาความรโดยการชแนะแนวทางในการคนพบ (Guided Inquiry Discovery Approach)

กบการสอนแบบครบอกใหรตามต ารา (Expository-Text Approach) ทสงผลตอผลสมฤทธ

ทางการเรยน และทศนคตตอวชาวทยาศาสตร ผลการทดลองพบวา นกเรยนกลมทดลองม

ผลสมฤทธสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากการศกษางานวจยทงในและตางประเทศ จะเหนไดวา การจด

กจกรรมการเรยนการสอนโดยใชสอนแบบสบเสาะหาความร การใชโดยใชผงกราฟก

ท าใหนกเรยนมความสามารถในการคดวเคราะหและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

นอกจากนยงพบวานกเรยนมความสขในการเรยน มเชาวปญญาและการปรบตวทางสงคม

ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรน สนกสนานในการรวมมอท ากจกรรมสามารถชวยกน

คดแกปญหา เกดความร มความรบผดชอบและกลาตดสนใจดวยตนเอง ดงนนในการวจย

ครงน ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาการสอนโดยใชการสอนแบบสบเสาะหาความร

รวมกบผงกราฟก เรองระบบนเวศ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 3

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร